viglirgjennom mørket.Sjøenglinsarsomeinspegel.Eg kikaroverbåtripa,sertausapinerogsjøgrasieinseigdans dernede.Hanpakkabarnetinnførhangavdettilmeg.Det erlite,mensåtungtategverkeriarmane.Hanrorbåtenmed lange,rolegetak.
Ingenvilspørjeetterdet.Ingenvilfinnedet.Ingenvil saknedet.
Detsisteseiereghøgt,ogdåslepperhantaketieineåra, heldpeikefingerenoppmotleppene.Detersant.Påstillesjø berlydengodt.
Omnattakjembarnettilbake.Eghøyrerdenspedegråten, klynkinga.Egmåfinnedet,løftedetoppogtrøystedet.Eg vassarlangsland,eggårihøgtgras,bøyermeg,leitarmed hendene,menfinndetikkje.Nokonkjemmotmeg,egser ikkjekvendeter.
Kvaleitarduetter?spørskuggen.
Eitbarn,svarereg.
Kvenerdetsittbarn?
Egsvarersåtydelegegkan: Determittbarn.
Mittnattbarn.
Helene
langtbortefrå kjemhan,einsvakbrummandelyd. Heleneglipermedauga.Hostrekkersegoversofakanten, skjermenlyserpågolvet.Hoplukkaroppmobilen,leggden inntilkinnet.
«Pappa?»
Hofinnfjernkontrollenmellomsofaputeneogfårslåttav tv-en.Sådreghopleddettettarerundtseg.Deterkaldt.
«Helene,kvarerdu?»
Hosukkar.
«Egerheimehosmegsjølv.IOslo.»
Hoskaltilåseieatdeternatt,mendeterbeståvente meddet.Deterstilleeitparsekund,hohøyrerpustenhans, hektiske,raskedrag.
«Egforstårikkje.Eghargåttrundtihuset,ogegfinn ingen.Derernokoutanfor.»
«Pappa,dubliralltidurolegnårduvaknarslikmidtpå natta.Dueråleineihuset.Deteringender.»
Hosnakkarsåroleghokan,harlærtsegdet.Stemmahans erlysogoppskaka,minnerliteomdenfarenhohaddefør.
«Duforstårikkje.Deternokoforferdeleg.Derute.Dei harfunnenokrebein.»
Hoanarikkjekvahansnakkarom.Nokrebein?Detkan verenokohanharsettpåfilm,pånyheiterfråkvarsomhelst iverda.Hansnapparoppslikt,så,nårhanvaknaromnatta somno,kjemdetiuforståelegebrokkar,ogdeterhennar oppgåveåsettealtsaman,ellerløysedetoppogroehanned.
Fårealitetanepåplassomdeieraldrisåtunge: Hoerdød, ogeghar–forlengst–flyttaheimafrå.Duerenkemannog åleine.
«Kvarerduno,pappa?»
«Påkjøkkenet.»
Helenestrekkerutarmenogfinnbrytarentilstålampen, klokkapåarmenviserkvartovertre.
«Pappa,deternatt,ogduharsikkertgløymtåtamedisinen.Densomfårdegtilåsoveheilenatta.»
Hanmumlarnoko,ventarkanskjepåathoskalfortsette oppklaringa.
«Avogtilgløymerdudet»,seierho,«avogtilsovnardu førdufårtattden,ogdåvaknarduogblirforvirra.Sånn somno.»
Hoserhanforsegistresslessenistova,derhanoftesovnar.
«Dueråleineihuset,pappa,deterslikdetskalvere,det.» Hosnakkarsårolegsomomhanvareitbarn.Homå passepå,sådetikkjeblirfortydeleg.Avogtilblirhanglad foreioppklaring,seier åja,detersant,ogsåblirhanletta overathominnerhanpåkorleistinger.Atdetfinstein orden,einsamanheng,dethandlaromsorgogsøvnvanskar.
Noseierhan:
«Men,egerreddataltermiskuld.Deihargraveopp nokrebein.Derutepåholmen.»
Heleneknipaugaatt,bitleppenemotkvarandresådet mestgjervondt.Hanburdeikkjevereåleine.Detdårlege samvitet,hokjennerdetkvargonghanringer,kvargongho reiserheimafrå.
«Deternattno,pappa.Vikansnakkemeirimorgon.»
«Egkanikkjeleggemeg.»
«Kviforikkje?»
«Egkanikkjesove,forstårdu.»
«Pappa,hardutattmedisinen?»
Skrapelyd,subbandesteg,eidørsomopnarseg.Harhan komeseginnpåsoverommetogfunnedosetten?
«Meinerdudenkvite?»
Vardenkvit?Hohugsarikkje.
«Berretadenduskaltaomkvelden?Ogsåleggdudeg, ogsåringastviimorgon.Ok?»
Holeggpå,heldframleisimobilen,sigførsttilbakei sofaen,førhokjemsegopppåbeinaoggårinnforålegge segisenga.Denkvite,vardetden?Tadenfordømtetabletten.
heleneskundarseg inniredaksjonen,klokkaerni.Ho nikkartilkollegaersomerpåvegmotmøterommetmedpcarunderarmen.Mobilenringer,deterukjentnummer.Ho setveskafråsegpåpulten,dregutnotatbok,Macogseier halloimobilen.Einmannkremtarogspørtogongeromdet erHeleneHorne.
«DeterJarle,nedanfor.»
Nedanfor?Avogtilharfolkforhøgetankaromhenne. Detgåreittsekundogeitttilførhoforstår.
«Du,egsågfardininatt.Ute.Litttilfeldig,foreghar problemmedsøvnen,skjønardu,såegståravogtilopp,og dåsågeghan,utanforhuset.Egveitjoathanslitlitt.Snodig athanvarute.Truddeførsthanvarberrføtt.»
Helenelurerpåomhanalthaddevoreutedåhosnakka medhan,elleromhangjekkutetterpå.Denkvitetabletten, liksom.
«Jaja.Villeberreseieifrå.»
Kormangegongerharhoikkjesagttilfarenathaner åleine,ogathanikkjeskalgåutogsjåetternokon!
«Deterframleiskaldt,såegopnavindauget,ogsåropteeg littsånn:Gårdetbra,Gunnar?Hansvarteikkje,trurikkje hanhøyrdemeg,menhansnuddeiallefalloggjekkinn.Var littusikkerpåomegskullegjerenokomeir,men–»Han kremtar.«Fannnummeretditt,då.DueriOslo?»
Helenetakkarforathanseierifrå:«Egskalsnakkemed han.»
Horingerogleggigjeneinbeskjedhosavdelingsleiarenfor heimetenester,hoharsnakkamedhennefør.Forberreeittår sidanvartfarenpensjonistfrålærarjobben,derhanundervistevaksneasylsøkarar.Hansasjølvathanbruktetidatil åhøyrepåBach,saknekonaogkikepåfuglar.Gradvishar hoblittvanmedsurretognattevaka,menathangårutom natta–deternytt.Ogsåathansnakkarombein,athaner redd.
Journalistaneharplassertsegrundtlangbordet.Glasvindaugetstrekkersegfrågolvtiltak,møterommetserutsomeit akvarium,dengrønblåveggenbakbordetogdeimonstrøse plantene.Heleneerpåveginndåmobilenringerigjen.Det erikkjefaren,hotardenikkje.Vaktsjefenseropppåhenne. «Sorry»,seierhoidethopasserer,finneinplassnedstved bordet.Deieraltigangmedådiskuterenoko.Hoseretter Per,hanerderikkje,harikkjevorederpåfleireveker,men strebarenToreerpåplass,ogJudith,sjølvsagt.Såleggho mobilenifanget,ogdiskrésjekkarhonummeret,deterfrå heimkommunen.Deiandresnakkaromeistørresak,hofår ikkjetakpåkvadeter,hoopnarpc-en.Hobørgåutogringe tilbake.Hoharsnakkamedavdelingsleiarenfør,somalltid seierdetsame:Hanharnettblittenkemann,seierdei,homå veretolmodig.Deterganskevanlegåsurrenåreinsørger. Helenesørgerogså,sitforlengeoppeomkvelden,menho skildåmellomdagognatt.Hokikarforbikollegaene,gjennomglasveggenogutidetopnelandskapet.Sorgersomå symjerundtieinglasbolle,einkjemingenveg.
«Kvaseierduomdette,Helene?»
Vaktsjefenventarpåsvar,tupparpennenmotbordplata. Homumlarnokoomathoskrivvidarepådensakaom korlangtidkommunanebrukarpåsaksbehandling,denho begyntepådagenfør.Judithsmiler,ogToreristarlettpå hovudet.Vaktsjefensukkar:
«Visnakkaomeitcasetilhovudsaka,menHeleneervisst littdistréidag.»
«Idag,somialledagar»,vitsarTore.
Fnising.Helenelerlitt,hoogså.Joda.
VaktsjefengirordettilJudithsomrekkeropphanda.Ho reisersegdåmobilenringerpånytt.HøyrerikkjekvaJudith snakkarom.
«Unnskyld.Unnskyldmeg.»
Hosnublarieipc-veskepåvegut,menkjemsegpåbeina, høyrerdenlettnasalestemmatil«Noproblem»-Judithsom seierathokanfiksedetaltidag.
«Fardinerutrygg,deter ikkje uvanlegieinsorgperiode.Det kanblibådeforvirringogklaging,detersomomhanmisser grepeteistund»,seieravdelingsleiaren.
«Hanringdemeginatt,hangjerdetavogtil.Deterikkje slikategikkjeharkontaktmedhan.»
Mensåmåhohugsepå,minneravdelingsleiarenhenne på:Dererbehovsomkanfyllastogbehovsomikkjekan fyllastavdetoffentlege.Avdelingsleiarenblirvarmognæri stemma,nestentristmedtankepåaltkommunenikkjerekk over:«Viskullesågjernehattfleireressursar,men…»og Heleneforståratdenneleksaharhoservertfør:
«Vikanaldri,aldrierstattedeinærerelasjonane.»Pleiaraneerdessutaninnomkvardagogfyllerpådosetten.Han fårlevertmiddagfråhjelpemiddelsentralen.Ogsådetsame mantraetsomsist:Athaneraltforungogfrisktilåkomepå nokoninstitusjon,omhotruddedet.Hankanhellerikkjefå meirtilsynennhanhar.
«Deterviktigforossatduforstår.Hanharvorehoslegen, skalvisjå–hanfårImovaneogSobril,legenvurderernoko sterkare.Vikanikkjerisikereathangjerskadepåsegsjølv.»
Heleneventar,deimådåforståathoikkjekantasegav farsin.Hohøyrerdetblirbladdinokrepapir.
«Vitruratomhanoppleverstørretryggheit,såvilmykje fallepåplass.Dukanjoringehanno.Hanveitathanrotar, detereinviktigskilnadpåhanogandre.»
Helenesukkar:
«Altså,inattsnakkahanomnokrebein,trurhansapå holmen»,seierHelene,«hanrotarveldig.»
«Å,mendu,detmedbeina,detstemmeraltså.Deterikkje nokohanfinnpå.»
«Kva?»
«Neidå,deterutepåStegleholmen.Deternokodei harfunne,beinfråmenneske,trurdei.Ja,fryktelegekkelt ogantakelegveldiggammalt.Mangesomeroppskakaover dette.Nei,deterikkjesåkjektforhansomalttenkerså mykjepådøden.Ogsånnebeinfunngjernokinntrykk.Han ervisstoftepågravatilkona,mordi.»
Heleneseritaket,prikkarblyantenmotblokkaførhofår avsluttasamtalenmedeit nomåeggå.
Påmøterommethardeikonkludert,fordåhokjeminn, hardeiandrereistsegogerpåvegut.Møteterover.Vaktsjefenserpåhennemedhevaaugebryn:
«Detmåhavoreviktig.»
Førholeverernyheitsartikkelensomkeisamtnokhandlar omkorlangsakshandsamingigjennomsnittdeteriKommune-Noreg,loggarhoseginnpåNTBogsøkerpåheimøya. Bein. Funnavbein.HofinneinnotisomfunnavmenneskeknoklarvedLauvøya,sørforÅlesund.Sjølvefunnetvart gjortihøvesonderingaveitmogleghyttefeltpåeinholme. Arbeideternosettpåvent.Holesfortnedoverartikkelen: Politietertilbakehaldnemedinformasjon,menifølgeekspertarerjordsmonnetaveinslikartatmenneskelegeleivningarkanbliliggandelenge.Hoserpådatoen,detereiveke sidan.Ogdetteharoppskakafarenslik.Gamlebein!
Bakglasvegganesitredaktøraneisinesmåceller.Somme lenersegbakoverideiregulerbarestolaneoglesgjennom sakerfråjournalistane,rynkarpånasen,ristarpåhovudet. Pådeskendiskuterereiningressenogtittel,ogvaktsjefenhar fåttdenhårsveisensomhanalltidfårnårdetnærmarseg deadline–høgtpåmidten.Nofinnhanplassenbakeinhalv glasveggogeidigerplante.Hokanjoforeslåeisakderho undersøkerdenreelletrivselseffektenknytttilenormegrøne planterikontorlandskapet.
Hobankarpåpultenhansdåhanikkjeseropp.
«Harlagtoversaka,no»,seierho.
«Greitt»,svarerhan,framleisstirandeinniskjermen.
«Beklagardetpåmøtet,menfarminslit,skjønardu.Kva vardetduskullehaeitcasetil?»
«Detordnarseg.Judithtardet.Detereitforslagomlovreguleringavlandbrukseigedom.»
«Egmånokreiseheimeintur,pågrunnavhan.Farmin.»
No,endeleg,serhanopp.
«Erhansjuk?»
«Hansurrar,egtrurdetmåinnfleiretiltak.Ogegerden einastehanhar.»
Hanseropp,ogstolenglireitparcentimeterbakover.
«Ingenandre?»
«Nei.»
«Duerjoberre…»
«Tretti.»
«Ingensøsken,heller?»
«Nope.Ingen.»Menshoførstharmerksemdahans,seier ho:«Hardebestemtnokoangåandedenledigestillinga?»
Hanristarpåhovudet,bøyersegovereimappe,snurseg ogdreglittoppgittpåskuldrene.«Forståratduspør,men detereinsværbunke.Viserpådet.Dettarlitttid.»
heimelandarho ieitkaosavbøkerogpapir.Sofaenmed henneiereinbåtiferdmedåkantre.Hohivunnanokre bøkerogfårstrektsegut.Ivindaugskarmenogpågolvet framforsofaenstårfleirehalvtommekaffikoppar.Denslitne to-romsenharlyseveggarmedkviteflekkarderdeiførre eigaranehaddehengtoppbileteogmaleri.Sålangtharikkje Helenekomeenno.BerreeinplakatmedeitvanGogh-motiv, somhokjøptepåeinferieturtilParis.Detosermidlertidig avaltrundthenne.Somomhoventarogventarpåatnoko skalskje,somvilsettealtpåplass–ileilegheitaoglivetelles. Førebelserdetkaos.Holetattauga,såslepphoåsjåalt saman.Dethaddehjelptmedeinfastjobb.
Sofaenholiggpåogdeiandremøblaneovertokhoetter deisombuddeherfør,hotakkajatilalt.Berresofabordet skulledeihamedsegtilsinnyeheim,eitrekkehus,deihadde tilogmedvistHelenebileteavprospektet,somomhovar interessert.
HoblandarspagettienmedDolmio-saus,etlittforfort. Etterpålåserhoseginnpåbuaikjellarenforåhenteeinkoffert.HofinnframT-skjorter,bukserogeintjukkgenser.
Horingerfaren,hannemnerikkjenattassamtalemedeit ord.
«Hugstablettaneikveld,då»,seierhomuntert,oghan seier«Sjølvsagt»,somomdetaldriharvorenokoproblem.
Horyddarogsamlarinnallekoppane,asjettanemed
brødsmularogskålermedpotetgullrestarhoharplassert rundtomkring.
Hofylleroppvaskkummen,vaskaraltreint.Mobilenligg påbenken,hankjemtilåringepånytt.Dåvilhanspørjeom deterslikathokjem?Ognårogpåkvamåte?Hoskalsvare athotarbussenheiltfram.
Helenegårnedioppgangen,tømmerpostkassa.Hoplukkar ogsåmedsegnaboenspostoggåropptilleilegheitahennar ifjerde.Hergjerhosomavtalt:leggbrevapåkommodenog densisteutgåvaavlokalavisaøvstibunkenavaviser.Det harblitteinbunkealt,forElseinsistererpåpapirframforå leselokalavisapånett.FornokrevekersidandrogElseheim tiløya.Dennestenhundreårgamlefarenhaddedøydd,og Helenesasomvanlegjatilåtainnpostenogvatneplanter.
Hofyllerdenlyseguleblomsterkannamedvatnoggirdei topraktspragleneikjøkkenvindaugeteinslantførhogårinn istova.Deitynneogbleikepelargoniaeneharsmåknoppar ytstpåstilken.Ettermiddagsmørketkjemsigandeinnover lågblokkene.Itimenmellomlysogmørkeerhimmelenmest lilla,deterframleislittvinter.Hosetkannatilbakepå kjøkkenbenken,serkalenderenpåveggen,denviserstadig februar.Hotardennedogblarovertilmars.
UndereindugnadiburettslagethaddeElseståttmedeieske medknollarogsagtatHelenekunnehjelpehenne.Helene, somikkjeantekvaelleshoskullebidramed,saja.Deisette nedknollaneibedetvedinngangenogoppdagaatdeitokom fråsameøy.
«Fellesskjebne»,somElsesa,«vierbeggerømlingar.»
DetvardialektensomhaddefåttElsetilåspørjekvarho komfrå.Helenevarnylegflyttainnitredje.Elsehaddereist fråøyaførHelenevartfødd.Mendeihaddegåttdeisame fjellturane,badaisamevika,varmasegpåberga,ogbygda var,slodeifastetteråhasettnedalleknollane,stortsettden same.OgdåHelenesaetternamnetsitt,sukkaElse:«Duer dotteratilGunnar?»
Verdaerlita.Hostopparframforspegelen.Tarfram mobilen;hamrarnedeimeldingtilElse. Altvelileilegheita, mennomåegsjølvheimeintur.Håperplanteneklarerseg tilduertilbake.Serdegkanskjeheime. Hoseroppogstuderersegsjølveitparsekund,hårogansiktogørsmålinjersomhardukkaopprundtaugeogmunn.Kjemho,som Else,tilåblibuandeåleineito-romseniførtiår?Helene tørkaravspegelenmedhanda.Blespåstøvlagetpåkanten overbiletetsomhenglikeved,horistarlittistoffet.Elsehar sydddetsjølv.HofortaldedeteingongHelenevarinnom, fordimotiveterheimafrå.Heleneseralltidpådetnårhoer her,menlikardetikkje,likarikkjestilen.Fordystertognaivistisk.Mørksjø,eijenteieinbåt.Båtenersyddmedgule sting.Jentamedraudogblåsytråd.Augaerenklerundingar, uttrykkerverkenfryktellerglede.
IdetHeleneskalslåavlyset,kastarhoeitblikkpåavisa. Framsidaharsjeldanstoretypartillokalavisåvere,denfyllermestheilesida: IngaavklaringombeinfunnpåStegleholmen.Avdelingsleiarenharrett,ogfareneraltsåikkjeheilt sprø.Beinfunnaerverkelege.Honapparavisamedsegog stansarvedutgangsdøra.Derstårdeitopappkassenesom Elseharsettigjentilhenne.Ieinsvakaugneblinkhaddeho lovaåtadessemedtilFretex,visstnokgammaltrot,men forgodttilåblikasta.Horullaravisasamanogleggden ilomma,løfterkasseneogberdeinedtrappatilsieigaleilegheit.Innanfordøraplassererhodeitettinntilveggenog delvisskjultunderjakkerogyttertøy,ogtenkeratFretexfår ventetilhoertilbake.
Hosjekkarflyavgangar,handbryggereinkoppkaffiog finnframrestenavdethomåttetrenge,ogundervegstenker hopåfaren.Eisvart,blinkandeuro.Kvatiltakmåtil?Har hanikkjefåtthjelptilmedisinane?Kandetveretinglegane ikkjeharoppdaga?
Hostillerseginntilradiatoren,varmarhendenerundt koppen,førhosypkaffieniseg.Detdøsigelandskapetutanformedbuskerogtreforsvinninnihalvmørket.Hoharblitt vantildet,mennoskalhotilbaketildetandre.Detmed
spissekantar,brattebakkarogsjø—massesjø.Hohargledd segtilvarmeogsol,atvinterenskalsleppetaket.Atnoko fintskalskje.Ogno:Ansvaretforfarenhengsomtungegardinerframforeitaltforlitevindauge,detslepperforlitelys inn.Forliteglede.Forlitetullogtøysogletteløftavglas fyltmednokogodt.Noskalhoheimoglagesamanheng,for dengirsegikkjesjølv.Ikkjenokoågrinefor,hoskaldåberre heim.Likevelkjemdeteitpartårer.
alltidvind,alltid.
Helenestårpåkaiasamanmeddeiandresomskalsørover tiløyane.Heiltsidanhoflyttaherfråogbegynteåreiseheim harhoståttherogventapåhurtigbåten.Deiandresnurryggenmotsjøen,dreghetteneoverhovuda,ogsnakkarsaman omnokohoikkjeklarerhøyre.Kanskjedeiikkjevilhoskal høyre.Hokjenneringenavdei.Hosnursegutover,letsjøluft ogregnpiskehennemildtiansiktet,innbillersegathokan kjennesaltsmaken,kjenneluktaavtangogtare.
Vindenaukarpå.Hofangarhåretinakkenmedeinstrikk ogdreghettaoverhovudet.Hoharsaknadette.Sågjer hosomdeiandre,stillersegmedryggentil,kjennervinden skubbeogdra,deigårnærareland,heldsegfastirekkverket.
Hokjemfråeiøy,seierhotilfolk,ogdeiserforsegein audeklattlangtuteihavet.Slikerdetikkje. Viharbruer overogunderbakken,deterfleireøyar,holmar,skjer.Deter massesjøogfjell.Detkjennestikkjeaude,ikkjeslikdetrur. Ikkjeiheiletatt.Deterberreopent,somomaltblirgjennomblåstoggjennomskoda.
Holeggbrilleneilomma–deidoggar. Litt audeerdetjo. Mobilenringer.
«Duharringt!»
Hohøyrerforventninga,gleda.
«Ja,egvilleberreseieategerpåveg.»
«Erduute?»seierfaren.
«Ventarpåhurtigbåten.Tarbussenheiltfram.»
Einlitenpause.Hanharvelikkjegløymtdet,athoskal kome.
Såblirsamtalenbroten.
Hurtigbåtenskytfartoversjøen.Innimellomgirsjøenmotstand,ogbåtenhakkarsegframover,detdunkarisetet,ho heldsegiarmlenet.Folkseieratbyenerfarlegmedmørke bakgater,skumlegjengarogeitsamansuriumavfolkein aldriblirkjentmed,menkvaervelbyenmotdenbotnlause fjordenunderhenne,deistupbrattefjellsidene,smalevegar folkkøyrersomgalepå.
Detroarseg,hotarframavisafråElsesleilegheit.Herstår detatsonderingforhyttetomterpåStegleholmennoersett påvent.Underarbeidetvartdetoppdagabeinsomeinførst truddevarfrådyr,mensomnoharblittundersøkt.Sålangt tyderaltpåatdetermenneskeknoklar,menfunneterenno ikkjetidfesta.
Holesnedoverogpåskrått,eitintervjumedeinrettsmedisinarsomseieratleivningarivissetyparmyrkanblibevartsværtlenge.Holesleiareniavisa,dersjefredaktøren åtvararmotspekulasjonanesomnoflorererpånettetogi sosialemedium,omkvadessebeinavarogomholmenshistorie.Sommemeineratbeinafaktiskerfrådeidødsdømte, dengongenholmenvarbruktsomrettarstad.Sisteavretting skaletterkjeldenehablittutførtrundtår1700,mendetteer usikkert.
DeterallmentkjentatStegleholmenhaddeeistyggfortid, uttalarlokalhistorikarBotnen.Detvarmangeholmarsom iperiodarvartbruktetilavretting,menStegleholmenskilde segut.Herhareindokumentasjon,ogsærlegvarbrukenav torturiforkantavavrettinganevelkjend.Botnenleggtilat deidødsdømteikkjefekknokagrav,mendetheiteratlika vartbrende.Botnenhartydelegvissettseginnisaka,folker engasjerteoglokalavisahivsegpå.Hoblarom,sereitbilete avpolitietibåtpåveguttilholmen.Hostansar,trekkerpusten.Der.
TorÅge,iuniform.Hovissteikkjeathanvartilbake.