IfyoucanmeetwithTriumphandDisaster Andtreatthosetwoimpostorsjustthesame
r.kipling
i.føreord
Deiflestestadeneidenneromanenfinst.Egsomfortel historia,hartekemegdenfridomendeteråinnrettaalt fråklubbhustileigarforholdaitennisturneringarogandre verksemder,ogforsåvidtheilebyar,sliksomdetpassar handlingaher.Dessutanharsommebygningarellerturneringarandreemblemidag,ellerdeiertilogmedblittfjerna, sidanhendinganeherfinnstadiåralikefør2020.Eindel figurar–MollaBjurstedt,PålGunnarMikkelsplass,Casper Ruud–berdeiheiltsamenamnasomverkelegemenneske har.Likskapenerikkjetilfeldig,menerhellerikkjemeint bokstavleg.Lesarenmåikkjeblifornærma.
Einkanpåsamemåtendrøymaomågjerauliketingilag medektemenneske,utanatverkeneinsjølvellerandrebør oppfattadessehjernefilmanesomfaktiskehendingar.Ein gongdrøymdeegategskåraeitavgjerandemålforfotballagetTottenham.Publikumjubla,ogmedspelaranekasta segovermeg.EgtrurgrasbanenlågiLondon,tilogmed. Dåegvaknaommorgonen,varegrettnoklittmuntertil sinns.Menegforventaikkjeattelefonenskulleveraproppfullavhelsingarfråvenerogavmeldingarfråiherdige journalistar.Egsøktehellerikkjeetterfotballagentar,viss dåslikeidetheilelarsegleitaopppåInternett.Forresten vonaregategaldrihaddetekekontaktmeddensortenfolk, sjølvieinnattefantasi,snyltararpåsannidrettsomdeier.
DetmeirtragiskevarategaldriharheiapåTottenham, berrepåLiverpool.
Detmesttragiske,vissdetomgrepetkannyttasther,er ategstortsettaldridrøymerslikegodeting.Egkjemfor seinttileintalesomegskalhaldaframforaldrisåmange menneske,elleregblirforfølgdavnokon,elleregfellutfor eitstup.Hellerikkjesånnedraumarprøveregåtaheiltpå dødsensalvor.
HanhaddekappsyklamedOleMortennedtiltennisbananeiHamarPark.Racketenhaddelegefastspentpå tversavbagasjebrettet,sjølvomhanstundomfallav.Lufta varnyvaskaavnatteregn.
HamarParkbestodavfirebanarmedsolsviddterrakottaraudgrussomeinkunneskligodtpå,akkuratsom RafaelNadalgjordeiFrenchOpen,ogikkjesomdei grovegrusbananeiBrumunddalderdetknaptgjekkanå rikkaføtene.DeneinasteulempamedHamar-bananevar atdeihaddeelendigdrenering.Sjølvdetlettasteyretgjorde bananeblauteimangetimar.Komdettorebyer,bleidammanedjupesomsymjebasseng.Dennesøndagsmorgonen vardetbortimotflaum.Banetohaddenokomindrehav enndeiandre;‘Middelhav’,haddedeitosmilttilkvarandre.Gutanegjordedetsommåttetil.Deifannfram svampar,trillebårogspade;deisaugoppogdeispadde;dei køyrdebortvatnetogtrillabåratilbake.Nestentotimar bruktedeipååfjernadammane.Kyrkjeklokkenekallainn ogklemtaut.Deinærmasegnokolundetørrlagdhavbotn. TeddyRustaddukkaopp.Hanvareinhalvfeitoghelleruvennlegtype,medlittforlangthårinakkentilåvera vaksen,oghanjobbasomDJogkvameirdetvarpåhotell Victoria.Hannedlétsegikkjetileittordmeddei,berre settesegpåbenkenutanforbanenogbetraktaatdeigjorde arbeidetferdig.PaulogOleMortenbryddeseghellerikkje: Deikastapålittnygrusbakvedgrunnlinja,ogvalsahan.
Deifóroverplastlinjenemedfeiaren.Deijusterteposisjonentilstengenesomheldthøgdapåtennisnettet,innanfor stolpane.Endelegvardeiklaretilspel.
DåkomogsåkompisentilTeddyRustadslentrandelangs gjerdetinntilbanen.Paulsågisidesynet,medandeisloseg inn,atDJ-enreistesegogkomheiltinntildeipågrusen.
–Hei,gutar,deveitatbanetoerseniorbane?Hansåg sjølvsikkertpådei.–Banefireerfordykksmåungane.
Paulgloddepåleggenehans.Deivarspinkle,somhjå einromariAsterix.Hansvaraatseniorregelengjaldtetter klokka17,ognovarklokkaberremidtpådagen.Hanløfta demonstrativtpåvenstrearmen,derhanburdehahatteit armbandsur.
Itilleggvardettreandreledigebanar.Hanhaddelagt særlegvektpå«tre»,hugsahan.Denneargumentasjonen haddehjelptnoksålitepåTeddyRustad,sommeinteåha retten,ellerkvaeinskulleseia,påsiside:–Komdykkav banen.Eggiddikkjeådiskuteramedsmådrittungarom dette.
–Nei,mendugiddåsitjaogsjåpåatmegjerbanenklar fordeg.
Paulhaddehøyrtatstemmahansdirra.Heldigvishadde ikkjeTeddyRustadlagtmerketildet;denvaksnekaren haddeberregåttraktmothan,teketakiarmholenehans ogløftahanavbanenogborttilvass-slangenvedgjerdet. –Tamedballanedykkar,sahan,vendmotOleMorten. Hanvinkasåkompisensininn.–Smågutanemåheimog gjeralekser.
Hanloavvittigheitasi.
Dettevardropen.Paulløftavass-slangenavrullen,sette pendelenpåfullguffeogsiktastrålenmidtitrynetpåTeddy Rustad.
–Time.Påminningafrådommarenvektehanfråtankane. HansågpåPrince-racketensin.Kvagjordehanher?Casino AdmiralTrophy,Marbella.Challenger-turnering,kvartfinalepåCourt2.Nokreuslefåtilskodararpådeitreben-
keradenepåmotsettside,isola,ogsåhanseignefolkiden brattaretribuneniryggen.Dvergpalmarihjørna,eitpar appelsintreiskiljehøgdamotCourt1.PåCentreCourtpå skråbakomdreivdeistadigvekkmednokrelydprøvarog musikkfråhøgtalarane.1–1isett,og5–4tileinportugisar;Oliveira,Olivaro,Paulsyntestdommarenuttalanamnetlittuliktfrågongtilgong.Hannyttaeintåpelegkvit kapssomhansnuddeframellerbakforåskyggaforsola. PaulmerkagodtatKenÅkerman,påførsteradavtribunebenkaneraktimot,stirapåhan.Gloddepåhannårhan serva,medhovudetvendtlittoppover,baklatterlegrunde solbriller,ogmedeinstråhattpåtoppenavdetheile.
Hankunneennoutsetjadet.Paulskrittaforbitennisnettetogborttilgrunnlinjasomvendemotaust,tokimotein ballfrådeneineballguten,ogeinballtil.Hannikkaein takktilhan.Gutensmilte;hanvarsikkertgladforåhafri fråskulen.Paulbryddesegikkjemedågranskaloapåballane.Handrogeinastinnluktaførhanstappadeneinei lommaogpakkadenandrerolegigrusen.Tresprettibakken.Også:vektadjuptnedileggmusklane,satsogtreffpunktitoppenavballbanen–førdengulekulabyrjaådala igjen.RaskserverrørslehaddeKoperinnprentaihan.Han treftemedeitess,akkuratderhanville,iT-enmellomserverutene.Portugisarenprøvdeikkjeåstrekkasegetterballen eingong.PåtribunennotilvenstreforhanklappaJosefine IsabellaogValonPacolli.Somhanseigenpustvarserven blitt.
Hantoksegidet,plassertedennesteballenlittutanfor serveruta,slikathanmåtteliksomtilmedandreservenog ballvekslingakunneblilengre.Paulslepptemotstandaren til,sloikkjereturanealtforhardt,oggjekktilsluttmed viljeetterlittforvanskelegevinnarar.Hanlétstillingagå tildeuceførhanservaseggjennomgametsitt.Hansågpå CelineKaltenbornidethanvippaballentilballguten,den hanhaddetiloversilomma.Hosjekkamobilensinog vørdehanikkjemedeitblikk.Vippasolbrillenepåigjen, teddesegsomhoikkjebryddeseg,iallefall.Hanpassapå
åfåstillingatil40–40,ogsåidetnestegamet.Motspelaren fekkderettertopoengavhan,rimelegbilleg,deteinepåeit tilsynelatandeserve-ess,omtrentslikeinlèteitbortskjemt barnvinnaoverseg.Rettaresagterdetslikein gjer born bortskjemte,tenktehan.Påvegtilpausesetetspeltehan ekstrafrustrert,ropauteitelleranna;berreEdgarvilleha forståttathanagerte.
Handumpanedattistolen.6–5tilportugisarenidetavgjerandesettet.Deifyrteoppmusikkpåhøgtalaranlegget påcentercourtenpåskråbakomno:Kygo,avallenedrige ting,radbrekkingaavTinaTurner.Detvarumoglegåfå konsentrertsegomeinhaddemåtta.Hanrettalittpåstrenganemidtirackethovudet.Hanvisstesåaltforgodtkorleis hanhaddehamnaher.
HankastasegrundtmedeingongEdgarringde,ogpakka bagendetkjappastehanvann:Klokka11påGardermoen, klokka13.30nedepåArlanda.Express-togtilStockholm sentralstasjonogtaxidetsistestykketuttilKungligaTennishallen.Hanskreivunderdethøgtidlegedokumentet,rett nokmedeinuleselegsignatur.
PaulDalbyfråHamarogNoreg,rangertsomnummer334iverda,haddefåttsjansentilåkvalifiseraseg inniATP-turneringaStockholmOpen.Eitnoksålabert århaddedetvore,sjølvomEdgarpåstodhanikkjesåg såmørktpådet.Einoppturhaddevorefinaleplassiei Challenger75-turneringiWieniaugust,somgavhan 44ATP-poengogeitbyks60plassaropptilnær300 påverdsrankinga,førhanfalligjennokoutpåhausten.
Dumågjeosslitttid,satrenaren.Egtrengtid,ogikkje minsttrengdusjølvtid.Paulkunneennokallasegung ogrelativtlovande,nylegfylt21år.Åverarangertmellomrundtdeitrehundrebestevarsomåluktapånærmare2600poengiratingisjakk,haddefarensagttilhan påtelefonenetterfinaletapetiWien.Stormeistrarisjakk, påjamtogvedvarande2500-nivå,forklarte han,somdet finstbortimot1800avpåheilekloden,mennognokre fåkvinnerinkludert,liggpåeitsjukthøgtnivå,berredei. Sjølvhaddefarenhattiunderkantav2100iratingpåsitt allerskarpaste.Ogdåhaddehanbruktnestenallsifritid påsjakken,sahan,førhangavmobilenattendetilFrøy-
dis,mortilPaul.Ellereigentlegheilesitid,haddePaul tenkt.
Korleishanhaddefåttdenneinvitasjonentilåspelaseg innidentradisjonsrikeinnandørsturneringaiStockholm, visstehanikkjeheilt.Vanlegvisvardetberredeimellom 120og250påverdsrangeringasomfekkmoglegheitatil desseminsteATP-turneringane,bortsettfrådeispelarane somarrangørengavwildcardtilførerundane,somoftast ungeellerlovandefråheimlandet.OleMorten,denbeste venenhans,truddedethandlaomateigarenavarrangementetliktenordmenn.HansjølvdrogganskestoregrupperavnorsketennisliebhaberartilStockholmkvartårog varguidendeiraiåtte–nidagar.Deiflesteavdeivarrettnok pensjonistar.Mendei var liebhaberarogdilettantar;dei elskatennisenmeirennpensjonensin,insisterteOleMortenpå.Bestevenenhansvareitvandrandeleksikonitennishistoria–ogikkjeberreinamnogresultat,JohnMcEnroe ogSuzanneLenglenogArthurAsheogkvadeiheittealle saman,menkorleisdeiomtalasportensinfør.Deterberre amatørarsomtalaromamatørsport,bruktehanåseia. Ektekjennararveitatfortidabruktehelstandrenamnpå sannkjærleiktileinting.Paulmåttevedgåhanikkjeheilt forstodkvaOleMortenmeintemeddetteordspeleteller kvadetvar,menmestskullehanynskjaathankunneinnrømma det overforvenensjølv,istadenforåsmilainnforstått,someitannamehe.Kvabetyddeeigentlegordet «dilettant»?Og«liebhaber»?Hankunnenikkagjenkjennandeogsånårandrenemndepåfilmarhanforstodhan burdehasett,ogsomhanaltså ikkje haddesett–oghan kunnetilogmedseia«ja,denfilmenvarbra»–hanforakta stundomdensidavedseg.
EdgarforsindelfnysteavdenneforklaringatilOleMorten.Hanmeintedethandlaomkontaktaneogikkjeminst respektenhansjølvhaddevunneitennismiljøet.ArrangørenvarunderordnaATP-organisasjonenialleslikespørsmål,ogsånårspelararmeldeavbodogtinghasta.Forhan varsvenskarogspesieltStockholm-svenskarvarnokoav
detmeirmotbydelegesomfanst.Deibehandlarnordmenn somnissarogsomeksotiskeskapningardukanbesøkai dyreparkar,kunnehanseia.Kvinnermedbartogskjegg; dvergarpåeinhalvmeter.HanhaddeeinharangPaul kunnefliraav,mensomhanlikteåhøyrapåsamstundes: Deisnakkartilosspåengelsk,endådetvarmesomkjempa ikrigenmedbritaneogamerikanaraneogdruknautei Atlanteren.Svenskarharaldrihattryggrad.Korleiskandu sjådegsjølvispegelennokongongnårduléttroppanetil Hitlerrullagjennomlandetditt?
–Duerføddforseint,saOleMorten.–Duskulleha voreeinavmotstandsmennenepåskioverHardangervidda.Dessutangløymerduatsvenskanetokimotnesten 60000norskeflyktningar.
–43000,rettaEdgarhan.
–Vedkrigensslutt,ja,svaraOleMorten.
Edgartenktesegom,tokliksomteljingeitsekundog to.Deisatidensåkallaskybarenpåhotelletogåtkyllingogris,iettermiddagsskumringadagenførPaulaltså skulleutiførstekvalifiseringsrunde.Edgarhaddefåttovertalaservitørentilåhentaoppnokovarmmatfrårestaurantennede.Dettrestjernershotellet,ScandicAriadne,låg rimelegisolerttilvedhamnautanforStockholmby,men utsiktamotsjøen,ellerdetstørrehamnebassengetsomdet velburdekallast,varfinnok.Eitmektigcruiseskip,«Silja Symphony»stoddetpåsida,seigsakteinnovermotkaia.
–Dusomereinslikopplystguideheriturneringa,heldt Edgarfram.–DuveitvelsikkertnårKungligaTennishallen bleibygd?
–1942?Eller1943?
–Nettopp.Irestmycase,somamerikanaraneseier. Edgarklarteikkjeheiltåskjulaeitlitesmil,sågPaul.
Hanfekkkjenslaav,somnokregongerfør,atdeito kjempaomeitslagsovertak, omhan.Detvarkanskjeikkje sårart–sidanOleMortenhaddevoremedsomeinslags kombinertmanagerogtaktikardetførsteåretPaulsatsa somekteproff,ogreisterundtideitredjerangsturneringane
iEuropasomITFstelteistand,ogeitpargongerpåChallenger50-nivå.Edgarhaddetekeoverbutikkenogreiseverksemdaogrådgjevingaførnyttår,rettnokutanuttala konfliktaravnokoslagmedOleMorten,menutanatdet haddeskapt så storeogradikaleendringartildetbetreheller,iallefallikkjenårdetgjaldtresultat.31000dollaripremiepengar,somikkjeakkuratdektereiseneogopphaldafor deibegge.HantrøystasegmedatEdgarmeintehanikkje burdeheftaborttidogkrefterpådoublekampar,somville gjevelittekstra,ognestengratispengar,ireisekassa.
EityngreparsatvedbordetlikebakomOleMortenog Edgar;hanhaddejoggebuksepå,hosatmedeislikidiotiskluvepåsomvarblittmoteogsåiOslo,medhøgtopp somomdetvareitoppspenttelthotrongpåtoppenav hovudet.Sikkertsvenskarpåarbeidsløysetrygd,tenktehan. EllerkanskjedetvareitparfråTallinnsomverkeleghadde spartopppengartileinromantiskbyturognoventapå ferjaheim.
Sannsynlegvis,konkludertehanforsegsjølv,gjekkforklaringanokoiretningavdettilfeldige,ellerbeintfram banale:atdetvarseintisesongen.ItilleggtilatStockholm lågiutkantenavEuropa.Sjølvomdeimykjebetrerangerte berrekunnemeldasegpådenneturneringaihöganord, måttedeiogsåmøtaframfysiskseinastdagenførførste kvalifiseringskampenbyrjaogsignerapåmeldingspapira.
Såkanskjehaddedetmanglaeinspelarioppsettetetter oppteljingatorsdagtidlegføremiddag.Ogikkjehaddeein ambisiøsspelarfråBratislavaellerDubrovnikmedrangeringomkring300altflyddlangtavgardemedvonomåfå sleppainniStockholm-turneringa,sliksomPaulogEdgar haddegjortiBrisbaneijanuariår.Dinesthaddenoksekretæraneiturneringssystemetreknapåkvensomvarlettastå fåsendttilStockholmpåkortvarsel,detvilseiailøpetav densametorsdagen.DetkunnevelogsåtenkjastatarrangørenhelstikkjevillegjerumenarenTrifuwalkovertilsiste kvalifiseringsrunde,ogpådenmåtenaltforlettveginni sjølvehovudturneringaditsvenskenEmilLöfbladkanskje
karaseg,omhanfekkstyrpåtemperamentetsitt.Mendet betyddevelogsåatdeiikkjetruddeellerfryktaatPaul haddenokopotensialinærleikenavCasperRuud,det einasteverkelegetalentetherretenniseniNoreghaddeno. Casper,ja.PaullétOleMortenogEdgarrotaihistoria,ogslepptetankaneheiltlaus.Denlukkekometenhadde voreiShanghaidenneveka,speltMaster1000-turnering ogkomesegtilheilttilkvartfinalen.Isommarhaddehan endåtil vunne eiATP-turneringiSveits,ogvarnorangert somnummer53.KanhendavardetsomeingesttillillebrorlandetatturneringsleiingahaddeopnaoppforPaul. Einedlatanderausheit,rettnok–fråeiterfarenttennislandmedaldrisåmangeverdseinararoppigjennom.Svenskanehadde to turneringariATP250-format.Noreghadde ingen,ikkjeeingongpåITF-nivå,proffsystemetstredjedivisjon.NoregogtennisvareigentlegsomDanmarkogski. Hansneikeihandnedifangetogkjendeetterinneved skrittet.Det var littømtimuskelfestetder.
Førstekamp
Denførstekvalifiseringsrunden,påfredagsettermiddagen, gjekkoverallforventing.Dethaddetruleggjorthangodt mednokrefridagarheimeiOslosamanmedMalene:Dei haddefeirafødselsdagenhansmedfrukostpåsenga,og såhaddedeigåttpåkinopåkvelden,PhantomThread avPaulThomasAnderson.SjølvmedDanielDay-Lewis ihovudrolla,ellerkanskjenettoppdifor,tykteMaleneat detvareinnokofortunghyllestavDetMannlegeGeniet, somhosa.Paulhaddesagtjautanheiltåforståkvaho meinte.Etterheimeopphaldethaddehanuansettkjentseg friskareileggeneoghattaugekontaktmeddenguleballen somvednesteningenkampellertreningsomhankunne hugsa.
Kanskjehaddehanvorelikenæroglikeoppsluktislaga sinesomdåhanvargutungeframforgarasjeportenheime påHamar,ogkanhenda,hantordenestenikkjefølgjatankenheiltut,haddeendeleghamenramlaavhan.Dettevar Edgarsuttrykk;athanmåtteskiftahudsliksomslangarog krypdyrogamfibium,iogmedathanendelegvarvaksen. Oghanhaddefaktisktekemottilseg:Hanvisstedetfanst einPlayers’Loungeitredjehøgdaavtennishallen–oghan haddesetederlittførdensisteoppvarmingasi,samanmed sommeavdeiandrekvalifiseringsspelarane,ogkikkaned påkampensomgjekkføresegpåCentreCourtdå.Han haddepratalittmeddeiitalienaranesomhankjendebest, menmestgjordehandetforåsynadeiandre,ogforsåvidt
segsjølv,athanikkjevarredddei.Detvardenallerførste ekteATP-turneringasomhanprøvdesegpå.
Kvifortrenarenellesmeinteat21vardenmagiske grensa,varikkjePaulheiltsikkerpå.Hanhaddeikkjetort åspørja,ellerikkjeviljaspørja,rettogslett,fordidetkunne jinksadenmoglegesannseiingaiprofetien.
VoksterenvariallefallPaulferdigmed.Hanhadde strektseggodtiveret,sommoralikteåseia;nøyaktig 189centimeterhøgutansokkanepå,ogsånnsettmed føresetnadertileinrelativtgodserve.Menservenvarnettoppsvakheitahans,særlegandreserven,somhanaltfor oftesetteutanfor,ellerinettet.Hangavvekkpoeng.Det skjeddeogsåidennekampen,menheldigvisikkjeideiavgjerandeaugneblinkane,pågamestillinga3–3,ogpå5–4. HanvannmotkviterussarenDombratsjevitostrakesett.
StorjubelhjåOleMortenogEdgar,somhaddefunne samanpåstolanepåførsterada,sidandetellesvarnokså tomtpåstolradenepådeneinetribunenlangsmedbanen somarrangørenheldtsegmedpåCourt1.Maleneringde hantidlegpåkvelden,hoverkaoppspiltpåhansvegner, endåhoikkjehaddehatttidtilåsjåkampendirekte.Studiakomoftastførst.Deteinasteskaretigledavarathan kjendesegmeirømihøgrelysken.Hanhaddeikkjemerka såmykjetildetunderspelet,menpåettermiddagenogpå vegtilmiddagen.Edgaroghanhaddefunneeinlitenasiatiskrestaurantlikerundthjørnetfråhotellet.Detglisne hamneområdetvarikkjeakkuratinnbydande,menmaten varikkjealtforspennandepåScandicAriadneheller.
Deisnakkaommotstandarensomhanhaddeivente,FlorianTrifu,einrumenarmedganskefinslepen,menogsålitt feminin,laEdgartil,einhands-backhand.Paulvaldeåikkje seianokotiltrenarensinomømheita.Dimindrehangjorde utavbetennelsenieinslimpose,ellerkvadetvar,dimindre illevardet,vonahan.Ogdet andre ikkjeveit,sahantilseg sjølv,harduikkjevondtav.
Strengemaskina
VitsenmedåbusåpasslangtfråStockholmbyvarnærleikentilKungligaTennishallen.Forføtenevardetberre åpasseralagerbygninganeidetsomheitteTheRotterdam District,eingangtunnel(iglas)overjernbanelinjaogSödra Hamnvägen,ogderetteroppoverlangsTegeluddsvägeni knappetrehundremeter,tjueminuttåruslaialt.
Paulhaddefåttlovtil–dettehaddeEdgaravtaltmed turneringsdirektøren(somforrestenvareindyktigdoublespelarisitid)–åkomaoggjeraracketanesineistand, menførdeiprofesjonellestrengaranesjølveskulleigang.
Altsåmåttehanstrengaracketane før frukost,ogdiforvar hanaltuteigateneogmørketklokkaseksdennemorgonen.
Hanhaddedetmedåståopptidleg,så det varikkjenoko problem.Ikkjeathanakkuratliktedet,ikkjeathanvar nokoutpregaa-menneske,menaltkanblieinvane,som Edgarsa.Hankjendeathanfekkeitslagsovertakpåverda pådennemåten.FlorianTrifulågsikkertogsovskjønnheitssøvnensinenno.
MalenemeinteatPaulvareinheldiggrissomfekkreisatil Stockholm,meningeniøranehaddedåklartåpløyamotorvegentversgjennomsentrum,oglagteibrudersomgjekki eitplanpåtvers.Ogsåherutevedhamnahaddebilanefått diktertsinebanar,ogoverlatefotgjengaranetilkantaneog deivisnegrasstråa.Pauldrogbagenlittbetreoverskuldra,