
6 minute read
Context
In the introduction to DISTANT SUFFERING XXII2 | i.d. of inequality W.F.T. van Houtum wrote in May 2020 (… Our) mobilty contrasts sharply with the necessary flight from war and poverty of migrants. There is not a warm welcome for them, as Western people can expect everywhere. No infrastructure in which they feel safe, no tax benefits, but countless dangers and hardships and hopeless admission criteria. No infrastructure in which they feel safe, no tax benefits, but countless dangers and hardships and obscure admission criteria. Their mobility is restricted as much as possible and sold to us in terms of 'reception in the region'. While reality expresses itself in degrading refugee camps.
When do we cancel the misguided Four Freedom Awards party and start with a real commitment and adequate help?
Advertisement
1. Zygmunt Bauman, Liquid Life, Polity Press,
Cambridge 2005 2. Ibid., p.66
DISTANT SUFFERING XXIII | i.d. of a shared artefact tent – Alina Achenbach ≈ Ruben Hordijk ≈ Anne Hordijk
Onderweg met een tent en een paar haringen in onze bagage is overal onderdak te vinden. Een thuis te maken zonder thuis te zijn, oftewel de paradox van slapen onder een vouwdak. Kampeertoerisme weet precies die ervaring, dat avontuur te verkopen: slapen‚ in de natuur‘ onder een hightech, lichtgewicht kunststof-doeken dak in neonkleuren, met geavanceerde outdoor equipment binnen handbereik. Trekking als sport, niet als moeizame reis‘ [1] – de vraag waar te overnachten, waar te kunnen slapen als summum van vrijheid. The sky is the limit: degene met het juiste paspoort op zak steekt achteloos landsgrenzen over en drijft zijn haringen de grond in waar hij wil. Voor wie papierloos door de wereld trekt roept de grond andere vragen op: wat wordt hier afgebakend, welke grond is thuisland, welke grond is buitenland? Waar is het veilig om te slapen?
Het is ook de paradox van de grote witte UNHCR-tenten waarmee overal ter wereld vluchtelingenkampen worden gebouwd: een vermeend tijdelijk, voorlopig onderdak waarvan de tijdelijkheid maanden, jaren, soms mensenlevens of generaties lang kan duren. Op de website van de UNHCR staat: Onderdak is een essentieel overlevingsmechanisme in tijden van crisis of ontheemding. Het is ook de sleutel tot het herstellen van persoonlijke veiligheid, zelfredzaamheid en waardigheid. [2] Maar als de crisis tot status quo wordt, als een tent in de grond vastgeslagen en gezekerd wordt, en als zijn bewoners eindeloos bestand moeten zijn tegen de onbestendigheid? Hoe lang kan een tent veiligheid, zelfredzaamheid, waardigheid bieden? De onzekerheid van het wachten sijpelt door de naden van het provisorische verblijf (bij productie al voorzien van een houdbaarheidsdatum), dringt naar binnen en doorweekt zijn bewoners. Het leven niet alleen in de wachtstand gezet, maar verstrikt in bureaucratische procedures en willekeurige reglementen, waarin onduidelijk is hoe de volgende stap naar voren eruit ziet en niet alleen in de wachtstand gezet, maar verstrikt in bureaucratische procedures en willekeurige reglementen, waarin onduidelijk is hoe de volgende stap naar voren eruit ziet en wanneer de toestemming komt om die te mogen zetten. In het kamp wordt de voorlopigheid van het reizen onderbroken, staande gehouden en geblokkeerd. Tegelijkertijd ondergaat het aangereikte onderdak door zijn eigen kringloop van verslijten, uitgewoond raken, instorten, opgelapt worden, opnieuw in gebruik worden genomen – al gaat het kamp in vlammen op, ook dat maakt deel uit van een tot routine geworden kringloop. De tent als symbool voor vrijheid, daar een plaats te kunnen maken waar de aarde ontvankelijk is, waar in plaats van een fundament een paar harinkjes volstaan – in het kamp wordt de tent gevangenschap.
Aan Europa‘s kusten, aan de randen, is gastvrijheid de taak van de autoriteiten; hier geen open armen maar uitgestoken wijsvingers die de tent, het stukje grond, de aarde – afgelegen, dor, vervuild – toewijzen. [2] De kampen in Zuid-Europa worden niet gebouwd door hun bewoners; het is vluchtelingen niet toegestaan op vreemde grond hun kamp op te slaan – de uitgezette bewoners van het City Plaza Hotel in Athene tot de Jungle in Calais zijn er getuige van. Zij maakten plaats voor hen die geen plaats hebben, waar ze dat deden, zich met alles en niets behelpend om een leefbare, waardige plek te creëren, werden ze door politie en politici uit elkaar gedreven, de verdere verdrijving van de verdrevenen. De autoriteiten bepalen hoe en waar men zich kan vestigen, ze leggen de plaats voor degenen zonder plaats vast, tot de volgende verplaatsing. Na de ontruiming van de Jungle blijven in Calais enkele losse haringen liggen als getuigen van de gebeurtenissen. Ze herinneren aan de bewoners van de tenten en aan de politie(k) die hen verdreef. Waarom hebben men sen hier een kamp opgeslagen?
neren aan de bewoners van de tenten en aan de politie(k) die hen verdreef. Waarom hebben men sen hier een kamp opgeslagen? Wat maakte een einde aan hun vestiging hier? Wat voor rampspoed overkwam de bewoners van dit kamp? We stellen ons de gescheurde tentdoeken en bemodderde haringen in een museumvitrine voor. Het museum behoort tot een publieke ruimte, waar burgers van democratieën samenkomen en de res publica inhoud van gesprek is. Maar vaker wel dan niet rechtvaardigt die museale orde een politionele orde – objecten worden nauwkeurig naar plaats en tijd geordend en tentoongesteld voor het publiek, de burgers die een kaartje hebben gekocht en het recht verworven hebben de ruimte te betreden en zijn objecten te beschouwen of te negeren. De rechtelozen worden door de beveiligers buiten de deur gehouden: het onderscheid tussen rechtmatig en onrechtmatig vormt de basis voor deze orde. De tentharing stelt als vervalsing van het museale object, als simulacrum, de vraag wat een cultuurhistorisch artefact is door met archeologische precisie de museale orde in te stappen. Tegelijkertijd kan geen museumbordje precies vaststellen tot welke tijd en plaats de haring behoort. De voortvluchtige haring verzet zich tegen deze museale orde, die als publieke zaak door de politionele orde bewaakt wordt.
De haring spookt, door vluchtige sporen van die andere plaatsen en mensen de grens over te dragen, de publieke ruimte in, tot vlak onder de neuzen van rechthebbende burgers. Die grens, die in- en buitensluit, bepaalt de publieke ruimte. De museale-politionele orde ontstaat door de verdrijving, de gewelddadige deportatie van de onrechtmatige, rechteloze, illegale niet-burger. Haar voortbestaan stoelt op de ontkenning van de eeuwige echte voortvluchtigen, lichade ontkenning van de eeuwige echte voortvluchtigen, lichamen, tijden en plaatsen die ontsnappen aan museale representatie en politieke vertegenwoordiging, die niet opduiken in data en statistieken, dolend om de ideële en fysieke grenzen van Europa.
De haring zekert de tent van de toeristen die hun plaats per dag of per week huren voor een zorgeloos groen even er tussenuit, een vluchtige ontsnapping uit het koortsachtige alledaagse. De haring omkadert het burgerschap van rechtmatige burgers met een moorddadige, vernederende grenspolitie(k). De haring wordt tot wapen om anderen van de eigen plaats te verdrijven, bakent een plaats af voor hen die hun identiteit ontlenen aan de onzichtbaarheid van die gevreesde anderen, die hen aan de politie overlaten, hen ergens anders laten verdrinken, waar niemand telt en er geen dodental is, waar alleen gezichtloos gedrang is dat moet vertrekken of verrekken, zodat de valse belofte van een eigen plekje in de plaats-verslindende, mensen-plettende, universele kapitalistische walsmachine in stand gehouden kan worden. De haring kan ook een andere plaats aanduiden, waar de haring niet een eigen terrein afbakent, maar een ruimte traceert waar er plaats gemaakt wordt voor een ander plaats-maken op een gedeeld stukje aarde. Maak plaats.
1 Trekking, in de Engelse taal, beschrijft een reis of beweging, vooral wanneer er sprake is van moeilijkheden of een complexe organisatie (Merriam Webster), en is zowel gereserveerd voor migratie als sport. 2 https://migration.gov.gr/en/kato-apo-ta-diethni-oria-ta-epipedamolyvdoy-sto-mavrovouni/ Reactie van de Griekse regering na rapporten van HRW.