Super Magazine februari 2020

01 / februari 2020

Volg ons op Facebook /buurtsuperunizo

Verschijnt vijf keer per jaar in februari, april, juni, september en november • 71ste jaargang, nr. 1 februari/maart 2020 • Afgiftekantoor Leuven Masspost • P209546

buurtsuper.be - vakblad voor de foodretail

Jérémie Mouriaux en Tjorven Samaey (AD Delhaize De Haan – Chez Madeleine)

Stilstaan is geen optie

!

LET OP: NIEUWE VOORWAARDEN

Wil je graag een hand extra?

Als werkgever in de zelfstandige kleinhandel kom je al snel handen te kort. Geschikt personeel vinden valt niet altijd mee. Daarom steekt het Sociaal Fonds je een handje toe.

Bied een langdurig werkloze, deeltijds leerplichtige, tijdelijk werkzoekende of laaggeschoolde een bediendecontract aan en wij belonen je hiervoor met een forfaitaire premie.

DIEN NU ONLINE JE PREMIEAANVRAAG IN:

www.sociaalfonds201.be www.sociaalfonds202-01.be Geef met onze steun iemand uit een risicogroep een kans en geef je zaak extra dynamiek met een gemotiveerde nieuwe werkkracht!

SOCIAAL SOCIAAL FONDS FONDS N° 201N° en 201 N° 202.01 Belgische Confederatie van de Broodbakkerij - Banketbakkerij Chocoladebewerking IJsbereiding (B.B.C.I.) v.z.w.

5 16:25

Inhoud inhoud

Franchisenemers beter beschermd?

het vakblad voor de foodretail

In Nederland heeft Staatssecretaris Mona Keijzer haar wetsvoorstel 'Franchise' naar de

Buurtsuper.be in actie

• De moed om iets duurder te zijn

vakblad voor de food retail • het Nieuwe Smileys • Korte berichten

4 7 8

Actueel

Een kruidige op de actualiteit Winkel in dekijkkijker

4

14

‘goodwill’vroeg inhoudt wanneer er een einde aan de samenwerking komt. Ten slotte worden er ook Een journalist aan managementgoeroe Peter Drucker aan het einde van zijn carrière: je strenge voorwaarden gesteld aan “Vind een eventuele non-concurrentiebeding. nog altijd dat de klant altijd en overal centraal moet staan?” De grootste managementdenker aller tijden antwoordde: “Wie anders dan de klant betaalt de rekeningen?”. Ook Philip Kotler, de grondlegger van de moderne marketing, beweert dat alles om de klant moet draaien. Na 25 jaar samenwerking met en tussen zelfstandige supermarktuitbaters ben ik echter tot de bevinding gekomen dat niet de klant, maar de zelfstandige zaakvoerder zichzelf als uitgangspunt van zijn authentiek ondernemersverhaal moet nemen. Pas wanneer zijn unieke persoonlijkheid en passie consequent worden vertaald naar de winkelvloer, volgt een enthousiaste en trouwe klant. Eerst moet er passie zijn, dan pas komt de winst. Passie en persoonlijkheid vormen het meest wezenlijke Sinds het Belgisch Wetboek Economisch Recht vorig jaar werd aangepast om oneerlijke verschil tussen een zelfstandige supermarktuitbater en een discount of een marktpraktijken tussen ondernemingen te voorkomen, blijft er onduidelijkheid over de impact winkelketen.

18 22

• De Proxy Delhaize ‘New generation’ van

8 12

24

Visie • Visie Achter de schermen bij BelOrta

• Foodbubbles haalt gepassioneerde verswinkeliers • Gezond tussen droom en daad 16 voor de eten microfoon • Wat heeft foodretail gemeen met wielrennen?

Gewikt & gewogen 20 De visie van Nick Nuyens

• Accijnzen op vers sinaasappelsap

26 32 36

Letter vanbekeken de wet Praktisch

24 Alvo Denderleeuw verkoopt topwijnen via het nieuw economisch wetboek op web franchise 38 • •Impact • Eindeloopbaanplanning voor zelfstandigen

Personeelszaken

28

50

De assistent-winkelmanager: rechterhand en • •(Met plezier) langer werken

51

back-up van de winkelier

50 dagen studentenarbeid?

• Nieuw in het schap Zwart op Wit VLAM onderzoekt belang van herkomst Gewikt en gewogen • Nieuwe tabaksrichtlijn gewikt en gewogen • Leveranciers bakkerijproducten over de broodverkoop

30 32

53

naar franchisenemers die ‘worden geconfronteerd met onbillijke algemene voorwaarden

“Succes bereikvrijheid je ernstig alleen alsZo de die hun economische bedreigt. wordenlijn zij vaak geconfronteerd met niet-concurrentiebedingen (…) die met zich kunnen meebrengen dat een handelaar de facto tussen hobby en job flinterdun is” zijn handelszaak verliest’. Buurtsuper.be zal oneerlijke franchisepraktijken kritisch onder de loep nemen. De conformiteit van verschillende huur-, franchise- en leningsovereenkomsten

34 36 38

De letter van de wet

42

Nieuw in het schap

44

colofon colofon Dit magazine is een initiatief van Buurtsuper.be, de organisatie voor zelfstandige

Dit magazine is een- Redactieadres: initiatief vanWillebroekkaai Buurtsuper.be, organisatie voor de zelfstandige voedingswinkeliers 37, 1000deBrussel - www.buurtsuper.be voedingshandel Redactieadres: Willebroekkaai 37, 26 1000 Secretariaat en- abonnementen: Sarah Brébar - T. 02 212 31 Brussel - www.buurtsuper.be Directeur en Buurtsuper.be: Luc Ardies - Redactie: Frank Secretariaat abonnementen: Aurélie Camps, 02Verhue 212 26 22 - Directeur Buurtsuper.be: Luc V.U.: - Vormgeving & productie: Weldon, T.Studio 011 59 90 70 - Advertenties: Weldon, Valère Ardies - Buurtsuper.be Redactie: Nele Schoofs - Fotografie: Dann Vangeel, T. 0471 89 79 94 - Oplage: 7000 ex. (4750 NL en 2250 FR) - Buurtsuper.be en français?

V.U.: Contactez Buurtsuper.be - Vormgeving & productie: E-ditions, T. 011 59 90 77 le secrétariat.

Advertenties: Valère Vangeel, T. 0471 89 79 94 - Oplage: 7000 ex. (4750 NL en 2250 FR) Buurtsuper.be en français? Contactez le secrétariat.

Buurtsuper.be: onze missie

Biedt onze nieuwe wet rond oneerlijke marktpraktijken dezelfde bescherming als de Nederlandse franchisewet?

op franchisecontracten. In de voorbereidende parlementaire werkzaamheden werd verwezen

• Personeelszaken Hinder door openbare werken Productnieuws • Binnenkort 400 uren in plaats van

krijgen ook een stem wanneer er wijzigingen met ingrijpende financiële consequenties in de vertegenwoordiging van franchisenemers. De franchiseovereenkomst moet ook bepalen wat

NieuweTeam Spar in Deurle: supermarkt met • •Super

• DeMieke vakantieroman vanLiefsoens Carlos Struyvelt Nickmans en Jan

er een precontractuele informatieplicht voor de franchisegever komen. Franchisenemers

10

• Winkel AD Delhaize De Haan - Chez Madeleine in de kijker boetiekallures Na de uren

de wet voor de versterking van de positie van franchisenemers. Net zoals in België, zou Passie komt voor de winst

formule worden doorgevoerd. In dat geval moet de franchisegever overleg plegen met een

• Een kruidige kijk op de actualiteit • Actueel Winkelopeningen

Tweede Kamer gestuurd. Volgens het Vakcentrum, het Nederlandse Buurtsuper.be, zorgt Proloog

Buurtsuper.be: onze heeft missieals centrale doelstelling de zelfstandige Buurtsuper.be Buurtsuper.be heeft als superettes centrale doelstelling de zelfstandige voedingswinkels, en supermarkten te verenigen, te voedingswinkels, en supermarkten te verenigen, te informeren superettes en te adviseren, hun belangen te behartigen en een informeren en te adviseren, hunbedrijfseconomische belangen te behartigen dienstverlening en een aangepaste sociale en aan aangepaste socialeDitenalles bedrijfseconomische dienstverlening aanvan te de leden te te bieden. met het oogmerk de kansen bieden.

Dit alles met als doel hun kansen te optimaliseren. optimaliseren.

Jan en die in Stevoort hun Proxypartijen Delhaizeen zijneenzelfde verhuisd, Cynthia dieMieke, betrekking hebben met op dezelfde pand, risico’s die op betwistbare De Pauw die onlangs de nieuwe Spar in Sint-Martens-Latem opende, Peter wijze enkel op de franchisenemers worden gelegd zonder dat er een evenredige vergoeding Neukermans met een complete wijnkelder onder zijn Alvo-supermarkt in tegenoveren staat, op ongepaste wijze wettelijke rechten van dediefranchisenemers uitsluiten, Denderleeuw bijhorende e-commerce: allemaal supermarktuitbaters een franchisegever een prijspolitiek voert die franchisenemers niet toelaat om gepassioneerd zijn door hun die job. Zaakvoerders die enkel uit winstbejag een buurtsuper uitbaten komen opereren vroeg of laat tegen. Iemand die ook af initiatieven tonen aan dat rendabel te kunnen … zichzelf De Nederlandse en Belgische en toe zichzelf op sportief vlak is tegengekomen, is wielrenner Nick Nuyens. beleidsmakers beseffen dat niet enkel de consument moet worden beschermd tegen Nick Nuyens won in 2011, na een mindere periode in de voorgaande jaren, oneerlijke marktpraktijken. Binnen een geglobaliseerde economie is er meer dan ooit nood de wielerklassieker Ronde van Vlaanderen. Zonder zijn passie voor het aan een bescherming de kleinere marktspelers. wielrennen was hij daar nooitvan in geslaagd.

Dit soort van successen behaal je enkel als de lijn tussen je hobby en je job flinterdun is. Nick is ondertussen succesvol uitbater van een buurtsuper. In het interview dat Buurtsuper. be met hem had gaan we op zoek naar de overeenkomsten tussen een gepassioneerd sportman en een gepassioneerd supermarktuitbater.

Luc Ardies Uitgever en directeur Buurtsuper.be luc.ardies@buurtsuper.be

Lid worden van Buurtsuper.be?

Lid worden van Buurtsuper.be?

Twijfel niet langer en stort € 482,79 incl. btw (€ 399 excl.btw) op BE35 4263 1182 langer enincl.). schrijf € 490,05 (€ 405 excl. btw) over op BE35 4263 1182 2137 2137Twijfel (UNIZOniet lidmaatschap Meer(UNIZO-lidmaatschap info: sarah.brebar@buurtsuper.be of www.buurtsuper.be incl.) en je wordt lid tot en met eind 2020.

Meer info: info@buurtsuper.be of www.buurtsuper.be Volg je ons al op Facebook? www.facebook.com/buurtsuperunizo

Buurtsuper_8_MRT_15.indd 3

3 13/03/15 12:02

3

Buurtsuper.be in actie

‘De moed om iets duurder te zijn’ Nieuw project voor voedingsspecialisten van start Met het project ‘De moed om ietsje duurder te zijn’ wil Buurtsuper.be speciaalzaken verenigen en ondersteunen. Doelstelling is om deze zaken, die aan een sterke opmars bezig zijn, de kans te geven om ervaringen uit te wisselen en inspiratie op te doen.

Luc Ardies van Buurtsuper.be: “In dit project verenigen we zaakvoerders die echte ambassadeurs zijn voor kwalitatieve voeding en hun klanten opnieuw lekkere en authentieke smaken willen leren appreciëren.”

Er worden vier thema-avonden georganiseerd en een inspiratietour. De onderwerpen van de thema-avonden zijn: personeelsmotivatie, marketing & positionering van speciaalzaken, rendabiliteit en sociale media. De vier avonden, twee in het voor- en twee in het najaar, zullen telkens plaatsvinden bij één van de deelnemende speciaalzaken of bij een ambachtelijke leverancier.

Tot slot is er een inspiratietour in binnen- of buitenland waarbij er ambachtelijke producenten en inspirerende winkelconcepten zullen worden bezocht.

“Nood aan een netwerk voor speciaalzaken” Caroline Verhaegen van versmarkt en bistro ‘Bon Appetit’ in Haacht was

Praktisch

van bij de start betrokken en is een van de ambassadeurs van het project.

Agenda 2020 Caroline Verhaegen: “Er was echt nood aan een netwerk voor speciaalzaken.

Thema-avond 2 'Marketing voor speciaalzaken'

We zijn toch net dat tikkeltje anders dan supermarkten. Ook wij merken een

Spreker: Caroline Quintijn

veranderend koopgedrag, net als de supermarkten. Alleen beschikken wij

Datum: maandag 27 april

niet over de juiste budgetten om daar op in te spelen.”

Thema-avond 3 'Rendabiliteit' Zij kijkt alleszins erg uit naar de ervaringsuitwisseling met andere

Spreker: Luc Roesems

deelnemers. “Daarom raad ik andere versspecialisten zeker ook aan om deel

Datum: dinsdag 23 juni

te nemen. Om te leren van elkaar en elkaar zo te versterken.”

Thema-avond 4 'Sociale Media' Spreker: Nancy Verbrugge Datum: dinsdag 29 september De datum van de inspiratiereis wordt later bekend gemaakt.

Interesse?

Interesse om deel te nemen aan een van de thema-avonden en/of de inspiratietour? Neem dan contact op met Caroline Quintijn via caroline.quintijn@unizo.be TIP: Speciaalzaken die lid zijn van Buurtsuper.be nemen gratis deel aan de vier thema-avonden en kunnen deelnemen aan de inspiratiereis aan zéér interessante ledentarieven. Ze genieten als Buurtusper.be - leden bovendien van een gratis HACCP-begeleiding of personeelsopleiding Caroline Verhaegen

4

(na aftrek van tussenkomst via de kmo-portefeuille).

Winkelpersoneel vinden, houden en motiveren De eerste thema-avond vond plaats op maandag 27 januari in Gent. Het centrale gespreksthema: hoe goede medewerkers houden en motiveren?

Veel vacatures blijven openstaan en de helft van de winkelbedienden werkt maximaal 3 jaar in de retail. Het vinden van gemotiveerd personeel is ĂŠĂŠn zaak, maar wat kan je als werkgever doen om goede medewerkers te houden en te motiveren? Dat was het gespreksthema van de eerste avond. De inleiding werd gegeven door Luc Ardies van Buurtsuper.be. Hij is socioloog en oprichter en voorzitter van PMO cvba (Personeels- en Management Opleidingen). In opdracht van Uitgeverij Lannoo Campus publiceerde hij verschillende pockets rond deze thematiek. In die zakboekjes vertrekt hij telkens van wetenschappelijk bewezen modellen die hij vervolgens vertaalt naar de praktijk. Na de inleiding volgde een ervaringsuitwisseling tussen de deelnemende zaakvoerders van speciaalzaken. Leuk was ook dat de avond van start ging bij Vishandel De Vis in Gent. Zaakvoerder Danny Decroos gaf een kleine rondleiding en boeiende toelichting over zijn zaak. Daarna verhuisde de groep naar een vergaderlocatie in de buurt.

De volledige fotoreportage vind je via buurtsuper.be > Events

5

U onderneemt terwijl wij ontzorgen

Duurzame koeling met en

Carrier Refrigeration is wereldwijd marktleider in koel- en vries-oplossingen voor de food retail.

Onze producten leveren succes door optimale merchandising, uitstekende technologie en toonaangevende energie-efficiëntie.

Slimme systemen gaan op een slimme manier om met energie; daar waar nodig en op het moment dat dit noodzakelijk is. Gebaseerd op dit principe bieden wij de gecombineerde oplossing “energie, efficiency en milieu” onder de naam

Alles vanuit één bron. Koelapparatuur, systeemoplossingen en service • Op maat gemaakte koeltechnische oplossingen • Koel- en vriesmeubelen • Projectuitvoering en installatie • Service & onderhoud

Het concept, gebaseerd op het natuurlijke koudemiddel CO2 is een trendsettend koelsysteem dat een relevante bijdrage aan het milieu levert.

België Vestiging Groot Bijgaarden Alfons Gossetlaan 28a - 1702 Groot Bijgaarden

Tel. +32 (0)3 231 50 93 www.carrier-refrigeration.be

Nederland Vestiging Culemborg Beesdseweg 7 - 4104 AW Culemborg

Vestiging Valkenswaard De Vest 1a - 5555 XL Valkenswaard

C

C

“Professionele begeleiding en gericht advies bij elke stap”

“Mijn dagelijkse succesformule?”

C

“Alle aandacht naar mijn klant en de winkelvloer”

Tel. +31 (0)345 544 444 www.carrier-refrigeration.nl

Het ondernemen zit je in je bloed en je bent er vast van overtuigd om van jouw winkel een succes te maken?

Dan is LAMBRECHTS jouw ideale partner!

Dat kunnen vandaag al meer dan 300 winkeliers getuigen!

Met SPAR en SPAR Express bieden we 2 formules aan, op maat van jou en je klanten. We staan je met raad en daad bij tijdens elke stap, op elk niveau!

Lokaal en toch sterk, dat is ons handelsmerk!

“De charme van een zelfstandige buurtwinkel, de kracht van een hedendaagse supermarkt” Interesse? Mail naar Manu Suffeleers (msuffeleers@lambrechts.be) of bel ons op het nummer 012/39.80.80.

Lambrechts nv, Luikersteenweg 214, 3700 Tongeren

Nieuwe Smileys Het voorbije jaar hebben weer heel wat zelfstandige buurtsupers, dankzij de begeleiding en ondersteuning van onze voedseladviseurs, de validatie van hun HACCP-autocontrolesysteem in de wacht gesleept.

Zij zijn de trotse eigenaar van een ‘Smiley’ en krijgen de FAVV-autocontrole beoordeling ‘Uitstekend’. Een toegevoegde waarde waar de gevalideerde winkels terecht fier op mogen zijn.

Dit zijn de buurtsupers die dit jaar hun Smiley (opnieuw) behaald hebben:

Delhaize Proxy Denderleeuw, AD Kalmthout, AD Heers, AD Hamont, Proxy

De Smiley is een zelfklever die aantoont dat het bedrijf een geloofwaardig

Nieuwerkerken (Aalst), AD Boortmeerbeek, AD Ophasselt, AD Bellegem,

systeem van hygiëne toepast. Hij wordt uitgereikt door het FAVV na de

AD Heist (Lips) en Proxy Genk

validatie van het autocontrolesysteem. Elke Smiley draagt een uniek identificatienummer, mag je op een goed zichtbare plaats in de winkel

Spar-Colruyt Group

hangen en is drie jaar geldig.

Spar Lichtaart QP, Spar Kaulille, Spar Glabbeek, Spar Denderwindeke, Spar Kessel, Spar Schriek, Spar Nieuwmoer, Spar Schaffen, Spar Denderleeuw,

Elk bedrijf met een smiley geniet van een belangrijke korting op de jaarlijkse heffing voor het FAVV. Het zal ook minder vaak gecontroleerd worden door

Spar Mechelen, Spar Waarschoot (Lievegem) en Spar Elewijt

het FAVV omdat zijn inspanningen op het vlak van hygiëne reeds gecontro-

Spar Lambrechts

leerd zijn en er dus minder risico is voor de voedselveiligheid. Bovendien

Spar Ottenburg, Spar Wijchmaal Peer, Spar Vreren en Spar Kasterlee

geeft de smiley een teken van vertrouwen voor de consument. Het bedrijf

De Clem

kan zijn klanten zo garanderen dat de voedselveiligheid optimaal is.

Carrefour Carrefour Mechelen Battel, Carrefour Putte, Carrefour Diepenbeek, Carrefour Houthalen-Oost, Carrefour Gistel, Carrefour Ichtegem, Carrefour Denderleeuw, Carrefour Izegem en Carrefour Evergem

Alvo Alvo Zomergem, Alvo Balegem, Alvo Brasschaat Van Oncen Oerlemans, Alvo Dentergem Obelix, Alvo Beernem, Alvo Ledegem, Alvo Ruiselede, Alvo Kortessem, Alvo Deurne, Alvo Wevelgem, Alvo Berlare en Alvo Hove Brandtfood

Andere Hildes Kaasboetiek Deinze, Slagerij Hans Bouten, 'T Wit Toreke (Aarschot), MYRA DS filiaal Neuhaus Lebeaustraat en MYRA DS filiaal Neuhaus Kerkstraat

De voedseladviseurs van Buurtsuper.be begeleiden en ondersteunen jou ook graag in het behalen van een Smiley. Interesse?

Neem dan contact op met Veronique Bert via veronique.bert@unizo.be

7

Buurtsuper.be in actie

Korte berichten Buurtsuper.be hekelt vergunningsbeleid Aangezien de huurprijzen in de handelskernen niet dalen, maar de omzet en het rendement van de betrokken winkels wel, blijft de leegstand daar stijgen.

En voor vele handelaars, zoals bijvoorbeeld supermarkten, laat hun lage winstmarge sowieso niet toe dat ze een dure locatie huren.

Daar bovenop schrappen veel gemeenten en steden, bij de herinrichting van hun kernen, heel wat openbare parkeerplaatsen. Ze verplichten de supermarkten, die binnen de bestaande handelskern willen uitbreiden of herlokaliseren, om zelf te investeren in ruimere en soms dure ondergrondse parkings. Maar dat zien de buren dan weer niet zitten omwille van de mogelijke overlast. Zij hebben veel liever dat de betrokken winkels zich herlokaliseren ver weg van de bestaande handels- en woonkernen.

Buurtsuper.be wil de Vlaamse gemeenten en steden meer bewust maken van de uitdagingen waar buurtsupers voor staan wanneer ze willen uitbreiden.

Gemeenten en provincies worden hierdoor bij elke vergunningsaanvraag tot

Daarvoor zullen we de Vlaamse regering een schrijven bezorgen met praktijk-

uitbreiding of herlokalisatie belaagd door inwoners die zich (in stijgende mate

getuigenissen van bezorgde leden.

met succes) verzetten tegen de toekenning van een vergunning.

De huurprijzen van winkels blijken - volgens een studie van projectontwik-

Buurtsuper.be wil de Vlaamse gemeenten en steden sensibiliseren over deze

kelaars - lichtjes te zakken. Maar spijts die daling betalen winkels in de

vicieuze cirkel en zal ze hierover een brief sturen met praktijkgetuigenissen

klassieke handelskernen nog altijd 5 tot zelfs 10 keer meer aan huurprijs

van bezorgde leden.

dan een baanwinkel, die gemiddeld maandelijks slechts €175/m² betaalt.

Hierdoor bevindt ruim twee derde van de nieuwe winkelruimte zich niet in de kern, maar naast gewestwegen. Dit staat haaks op het kernversterkende beleid van de Vlaamse Regering.

Buurtsuper.be vraagt om '1+2 gratis' actie te onderzoeken De toenmalige Minister Kris Peeters heeft de directie van Albert Heijn toen ook al op het matje geroepen. Het nieuwe onderzoek moet uitwijzen of de Nederlandse retailer zich opnieuw bezondigt aan dezelfde overtredingen.

Buurtsuper.be vraagt aan de nieuwe Minister van Economie en Consumentenzaken, Nathalie Muylle, om alleszins een halt toe te roepen aan dergelijke markt ontwrichtende promotieacties. “Tot slot willen wij u vragen om – los van de conclusies van het onderzoek van de Economische Inspectie – samen met ons en andere betrokken partijen na te denken over Buurtsuper.be heeft de Economische Inspectie gevraagd om een onderzoek

beleidsmaatregelen die dit soort van extreme en ontwrichtende promoties

in te stellen naar de '1+2 gratis' acties die Albert Heijn opnieuw organiseert.

inperken. Naast de oneerlijke concurrentie tegenover kleinere marktspelers,

Vorig jaar bleek dat sommige producten met verlies werden verkocht, wat in

verstoren dergelijke acties ook de rendabiliteit van de complete voedselketen

België verboden is.

waaronder heel wat kmo’s en landbouwers”, staat er te lezen in de brief.

8

Testimonial

“Het is fijn om een organisatie als Buurtsuper.be achter ons te hebben”

Nicholas Vergeylen en Sarah Heeman Alvo (Tacos Supermarkt) Denderleeuw Nicholas Vergeylen en Sarah Heeman baten een Alvo supermarkt uit in Denderleeuw. Hij was zijn doctoraat in operationeel onderzoek aan het afronden aan de UA en Sarah was zelfstandig fysiotherapeut toen ze de zaak van Nicholas’ familie overnamen in 2018. “We kwamen uit totaal andere sectoren. Dan is het heel interessant om een organisatie zoals Buurtsuper.be achter de hand te hebben”, vertelt Nicholas.

De winkel bestaat al sinds 1976. “Mijn grootvader Justus Neukermans heeft de zaak opgericht. Maar het waren mijn moeder Hilde Neukermans, nonkel Peter Neukermans en tante Greta Neukermans die de winkel hebben uitgebaat.” Sinds mei 2018 staan Nicholas en Sarah aan het roer. “De tijd was rijp voor een fakkeloverdracht. Maar omdat noch Sarah, noch ik uit de sector kwamen, was het wel fijn om een organisatie als Buurtsuper.be achter ons te hebben. Vooral voor de ondersteuning op vlak van voedselveiligheid.”

“De markt verandert", gaat Nicholas verder. “Zowel de consumentenmarkt als de arbeidsmarkt. Mensen kopen steeds meer online, vragen meer diensten maar willen daar niet altijd voor betalen. Waar de vraag naar meer flexibiliteit en diensten verhoogt in de consumentenmarkt, is de bereidheid om dat te leveren in de arbeidsmarkt veel minder.” De uitbaters van zelfstandige supermarkten moeten volgens hem die twee uitdagingen elke dag samenbrengen, en dat onder een hoge prijsdruk.

“Ondanks deze uitdagingen bepalen een goede positionering, een rendabele aankooppolitiek en een goed people management een groot deel van je slaagkans.” Hij gelooft dan ook dat er absoluut nood is aan een orgaan dat de belangen van supermarkten en hun zaakvoerders behartigt. “We dragen de lasten die extra rechten, extra verloning en extra flexibiliteit voor de werknemer met zich meebrengen."

"De maatschappij ziet dit volgens mij te weinig in. Men vergelijkt het syndicaat en de sociale wetgeving soms terecht met ‘een te groot meubelstuk in een te klein geworden kamer’. Dit is zeker waar in onze sector. Buurtsuper.be kan hier het broodnodige tegengewicht bieden."

"We hebben ook al een opleidingstraject op maat gevolgd bij PMO om ons te ondersteunen in people management. Want die praktijkgerichte opleidingen en initiatieven, zoals de Groentevakman, zorgen voor een positieve sfeer tussen collega's in de winkel, zijn ook heel nuttig”, besluit hij.

Lid worden van Buurtsuper.be?

Schrijf € 490,05 (€ 405 excl. btw) over op BE35 4263 1182 2137 (UNIZO-lidmaatschap incl.) en je wordt lid tot en met eind 2020.

Meer info: info@buurtsuper.be of www.buurtsuper.be

9

Actueel

Een kruidige kijk Delhaize levert via Deliveroo en Takeaway.com Klanten van de Delhaize Fresh Ateliers in Brussel en Antwerpen kunnen hun producten nu ook online bestellen en ze laten leveren door Deliveroo of Takeaway.com. Deze dienst werd exact een jaar na de opening van het eerste Delhaize Fresh Atelier gelanceerd. Voor deze nieuwe leveringsdienst heeft Delhaize uitsluitend producten met een Nutri-Score A, B of C geselecteerd (met uitzondering van de desserts) zodat er vooral evenwichtige menu’s worden aangeboden. Het principe is eenvoudig: bestellingen worden geplaatst via de platformen van Deliveroo of Takeaway.com, afhankelijk van waar de winkel zich bevindt. De twee partners leveren met de fiets of scooter binnen een straal van ongeveer drie kilometer rond de winkel. De bestellingen worden in de winkel klaargemaakt en afgeleverd op het afleverpunt dat de klant heeft gekozen.

Jommeke en Blake en Mortimer verkozen tot Strips van het Jaar België staat bekend als het land van het stripverhaal. Om deze passie voor de tekstballon te vieren, organiseerde Carrefour de eerste Stripprijs voor het grote publiek. Voor deze eerste editie werden twaalf nieuwe strips geselecteerd, waaruit de Carrefour klanten een keuze konden maken. Bijna 5.000 deelnemers stemden op hun favoriete titel. De winnende strip aan Nederlandstalige zijde is Jommeke met ‘De Jungfrau smelt!’ van stripauteur Gerd Van Loock.

Hij stak met kop en schouders boven alle andere stripverhalen uit. Aan Franstalige kant was het Blake en Mortimer met ‘De laatste farao’ die het haalde van de andere titels. ‘De laatste farao’ is van de hand van regisseur Jaco Van Dormael, schrijver Thomas Gunzig, ontwerper François Schuiten en colorist Laurent Durieux.

11 nieuwe Vlaamse streekproducten in 2019 De West-Vlaamse splitwafels van Chocolaterie Stijn uit Poperinge en het Antwerps specerijenzout van Evlier in Schoten kregen eind vorig jaar het Vlaams erkenningslabel STREEKPRODUCT.be. Dat bracht het aantal erkenningen voor traditionele streekproducten in 2019 op elf. Ook voor 2020 ziet het Steunpunt Streekproducten van VLAM nog heel wat lokaal gastronomisch erfgoed dat kans maakt op een erkenning. Het totale aantal Vlaamse producenten die al een erkenning kregen, bedraagt ongeveer 300. “En we zitten zeker nog niet aan het plafond”, stelde Jo Van Caenegem van het Steunpunt Streekproducten van VLAM. Hij deed een warme oproep naar producenten en gemeentes om traditionele streekproducten niet verloren te laten gaan en een erkenning aan te vragen.

De andere producten die in 2019 een erkenning kregen zijn: Vlaamse streekhoning van Bij De Honingmaker uit Gistel, boerenpaté uit de Westhoek van De Beauvoorder uit Veurne, Oost-Vlaamse graanjenever van Stokerij-Eenvoud uit Zelzate, Oost-Vlaamse lekstok van Confiserie Thijs uit SintNiklaas, Trappistenkaas uit Westmalle van Kaasmakerij Abdij der Trappisten Westmalle, Belgische pickles van Wildiers bvba uit Haacht, Belgische paardenkoppraline van Chocolatier Tony Boeckaert uit Zulte, West-Vlaamse lekkerkoeken van Biscuiterie Grillet uit Oostnieuwkerke en advocaat van Den gouden haan uit Nijlen. Meer weten? Check www.streekproduct.be

10

10.018 euro van Delhaize voor goede doel Delhaize heeft in Leuven, samen met burgemeester Ridouani, een cheque van 10.018 euro overhandigd aan Zorgcirkels Jongdementie. De coöperatie Zorgcirkels Jongdementie is een zorgorganisatie voor én door mensen die aan jongdementie lijden. De organisatie biedt begeleiding en zorg aan jonge mensen met dementie en hun gezin. In juni 2018 startte Delhaize met de verkoop van de zesde ‘Selected by Delhaize for Leuven’-wijn waarbij voor elke verkochte fles 1 euro naar het goede doel ging. In totaal werden er 10.018 flessen verkocht. De afgelopen zes jaar heeft Delhaize zo meer dan 100.000 euro ingezameld voor lokale goede doelen in Leuven.

Nieuw bij Carrefour: ocean bags van zeeafval Carrefour heeft de ambitie om alle plastic zakjes, ook die nu nog aan de kassa worden verkocht tegen 10 cent, te verwijderen. Met de principes van de kringloopeconomie in het achterhoofd heeft het een assortiment van herbruikbare tassen ontwikkeld, gemaakt van gerecycleerde materialen. Deze nieuwe tassen zijn innovatief op drie niveaus: de manier waarop ze zijn vervaardigd, de gebruikte grondstoffen en de samenwerking waaruit ze tot stand kwamen. Het gamma bestaat uit drie modellen. De bijzonderste is ongetwijfeld de totebag gemaakt van 100% gerecycleerd plastic dat verzameld werd in de oceanen. De zakken worden geproduceerd in samenwerking met de organisatie Seaqual, dat de oceanen en de zeebodem reinigt. Met 10 kg plastic kunnen 100 zakken worden gemaakt.

Daarnaast is er ook een opvouwbare tas gemaakt van gerecycleerde PET-flessen (vier per zak) en een trolleytas.

450 Carrefour winkels werken samen met Too Good to Go Too Good To Go, dat de strijd tegen voedselverspilling aangaat, zag het daglicht begin 2018. De organisatie werd in augustus van dat jaar vervoegd door Carrefour. Sindsdien is het aantal Carrefour-partnerwinkels alleen maar toegenomen. In april 2019 stond de teller op 240 deelnemende winkels. Vandaag doen er maar liefst 450 Carrefour-winkels mee met het nobele initiatief. Hoe werkt het? De app Too Good to Go biedt gebruikers de mogelijkheid om voedingsmiddelen of gerechten te kopen die bijna over datum zijn. De pakketten worden aangeboden aan verminderde prijs en helpen om de voedselverspilling tegen te gaan. De Carrefourmanden vertegenwoordigen een vierde van het totaal aantal pakketten dat door Too Good To Go wordt verkocht. In totaal verkocht Carrefour al 264.000 pakketten.

11

www.alvo.be

LEKKER VERS EN GEZOND IN JE BUURT

tin eresse?

Alvo

m contact op e e n n e t ie n l e Aarz n kunnen we met ons. Same ngen aan een bezoek bre rkten. enkele superma

De betere supermarkt, lekker van jou.

Wil jij een zelfstandige supermarkt in je buurt uitbaten? En stel je kwaliteit, versheid, klantvriendelijkheid en een hartelijke bediening voorop? Dan is Alvo dé formule voor jou.

ONAFHANKELIJK EN IJZERSTERK

POSITIEF ONDERNEMEN

Je baat in alle onafhankelijkheid je eigen zaak uit. Alvo is een vereniging van zelfstandige supermarktondernemers. Je werkt dus niet in franchising, maar wel in een ijzersterke formule.

Bij Alvo ga je voor ‘echt’ ondernemerschap. Onze leden staan dan ook 100 % achter hun aanpak en werk.

OPEN EN DYNAMISCH

ALLE ONDERSTEUNING Als hands-on organisatie helpen we je om je winkel optimaal te runnen.

Beleid, investeringen, financiën, assortiment, marketing, personeelszaken, Je staat er niet alleen voor! Alle Alvo-ondernemers passen onze strategische aanpak succesvol toe. Geregeld wissel je met hen ervaringen uit om inspiratie op te doen.

Je krijgt ook support bij inkoop en logistiek. Alvo is een performante groepering die nauw samenwerkt met Retail Partners Colruyt Groep. Je ontvangt dan ook meerdere leveringen per week van je bestellingen, steeds tegen de laagste prijzen in retail.

Als dynamische organisatie staat Alvo open voor de input van haar leden. Alle voorstellen en ideeën zijn altijd welkom en analyseren we in gezamenlijk overleg.

HEB JIJ ...

• een goede winkellocatie en/of plannen om je eigen supermarkt te starten?

• een winkel en zoek je een succesvollere formule?

• het ondernemerschap in je bloed, gepassioneerd en positief?

• zin om uniek te zijn?

ALVO LOONT Onze coöperatie werkt met een kosten-plus-calculatie. Alle verkregen voordelen en kortingen gaan geheel naar onze leden, dus ook naar jou.

Je realiseert bij Alvo dan ook de hoogste marges in de distributie!

Dan is Alvo voor jou dé formule om samen succesvol te ondernemen!

Voor meer informatie, neem contact op met:

Jan Pelgrims, directeur Alvo - j.pelgrims@alvo.be - tel. 03 890 65 30

VLAM jaarprogramma 2020 consument en wil in die rol verbinden en verduidelijken”. Dat zei het naar aanleiding van de presentatie van haar een gezond chauvinisme aanwakkert, het beste werkt", aldus VLAM. "We bundelen deze op Lekkervanbijons.be en laten ons hierbij leiden door de seizoenen. VLAM lanceert ook een nieuwe onderwijstool voor leerkrachten uit de derde graad van het lager onderwijs. De tool moet kinderen van jongsaf leren wat lokaal is en wat gezond is. VLAM blijft ook het bedrijfsleven. Op die manier ondersteunt VLAM de productie en handel om vraaggericht te werken.

AMMA

sterk inzetten op marktonderzoek. Het bevraagt de consumenten en geeft de verworven kennis vervolgens door aan

JA A R P R O G R

promotieplannen voor 2020. "Om impact te creëren op de binnenlandse markt zien we dat heel concrete inspiratie, die

2020

Het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing wil “een uniek kruispunt zijn tussen overheid, bedrijfsleven en

Fietsvergoeding met 0,01 eur/km verhoogd Het sectorakkoord, gesloten in het Paritair Comité 201 (Zelfstandige Kleinhandel) en 202.01 (Zelfstandige Supermarkten vanaf 20 werknemers), heeft vanaf 1 november 2019 een verhoging voorzien van de fietsvergoeding van 0,23 naar 0,24 euro per km. Dit tot maximum 40 km heen- en terugreis voor de bedienden die hun verplaatsingen van de woonst naar het werk maken per fiets of elektrische fiets. De terugbetaling van de vervoerkosten zullen minstens eenmaal per maand gebeuren of ter gelegenheid van de betaalperiode die in de onderneming gebruikelijk is. De tussenkomst gebeurt op voorlegging van een door de bediende ondertekende verklaring waarin verklaard wordt op welke dagen de verplaatsing van de woonplaats naar het werk werd gemaakt, evenals de opgave van het aantal gereden km. De werkgevers mogen op elk ogenblik nagaan of deze verklaring met de werkelijkheid strookt.

Collect&Go en OKay testen deeleconomie Collect&Go Connect is het nieuwe platform van de Colruyt Group dat mensen verbindt en het hen mogelijk maakt om voor elkaar boodschappen te doen. De nieuwe service wordt momenteel getest in zeven winkels van OKay en OKay Compact in Gent en West-Vlaanderen. “Met dit platform willen we twee groepen mensen met elkaar in contact brengen: zij die geholpen willen worden met boodschappen doen en zij die een extraatje willen bijverdienen door te winkelen voor anderen uit hun buurt”, verduidelijkt Tom De Prater, verantwoordelijke van Collect&Go. Collect&Go Connect mikt vooral op de minder omvangrijke winkelmandjes, wat de samenwerking met OKay logisch maakt.

Hoe werkt het? Via een nieuwe app van Collect&Go Connect (gratis beschikbaar in de App Store en op Google Play) kunnen klanten uit een selectie van het assortiment van OKay en OKay Compact een boodschappenlijstje samenstellen. Vervolgens geven ze aan wanneer en voor welke vergoeding ze de boodschappen graag thuis geleverd krijgen. Ook boodschappers kunnen zich registreren in de app en aangeven binnen welke straal zij boodschappen willen doen. Zij krijgen enkel winkelwagens te zien die hieraan beantwoorden. Ze kunnen vervolgens zelf bepalen welke winkelwagens ze aanvaarden. De betaling wordt geregeld via het platform van Collect&Go Connect, dat erkend is binnen de deeleconomie.

Meer nieuws: www.buurtsuper.be > Actueel > Nieuws

13

Actueel

Winkelopeningen Vernieuwde Spar in Diest Eind november heropende de Spar in Diest haar deuren na een grondige opfrissing. De buurtsupermarkt werd ingericht volgens de stijl van de nieuwste generatie Spar-winkels.

"We staan tot ver buiten Diest bekend voor de kwaliteit van onze versafdelingen", vertellen uitbaters Filip Claes en Nele Stalmans. "Die wilden we nog meer versterken. Daarom hebben we beter materiaal geïnstalleerd en de werkruimte vergroot." De uitbaters investeerden ook fors in moderne machines en technieken om brood en gebak te laten rijzen en af te bakken.

In de traiteurafdeling vinden klanten een ruime keuze aan huisbereide gerechten. Filip, slager van opleiding, bereidt charcuterieschotels, tapas- en kaasschotels.

Filip komt uit een familie van retailers. "Mijn grootmoeder Florence had een buurtwinkel in Averbode. Veel mensen herinneren zich die winkel nog", vertelt hij. "Mijn vader heeft de winkel uitgebouwd tot de toenmalige grootste Eurospar van België. Retail zit dus in ons bloed. Mijn vader komt trouwens nog regelmatig helpen in de winkel."

Vernieuwde Spar in Koksijde-Bad Midden december heropende de Spar in Koksijde-Bad na een grondige opfrissing. Precies drie jaar geleden namen de broers Sébastien en Baptiste de Spar van Koksijde-Bad over van hun vader Daniel Peene en zijn vennoot Patrick Vandeputte.

In de vernieuwde winkel wordt meer nadruk gelegd op de versafdelingen, die nu een echt marktgevoel creëren. "De hele dag wordt er ook vers brood afgebakken", vertelt Baptiste. "We hebben ook een ruimer assortiment huisbereide gerechten. De beenhouwerij kreeg een warmhoudkast voor kip aan het spit. En we hebben een fruitpers voor vers sinaasappelsap geïnstalleerd."

Samen met een wijnadviseur geeft Sébastien, die zelf nog een wijnwinkel heeft gehad, professioneel advies bij de keuze van wijn. "En een handige wijnapp helpt klanten die willen weten welke gerechten bij welke wijnen passen", vult Sébastien aan. Daarnaast werken de broers ook samen met het Sociaal Huis, een organisatie die drie keer per week de voedseloverschotten komt ophalen. Zo vermijden ze voedselverspilling en steunen ze de sociale dienstverlening in Koksijde.

14

Carrefour Express Koloniën In december opende een nieuwe Carrefour Expressbuurtwinkel, op een steenworp van het Centraal Station in Brussel, in de Koloniënstraat. Deze nieuwe Express is de eerste van het nieuwe Express-concept. De winkel legt de nadruk op Act for Food, Bio en restauratie.

De nieuwe Express heeft verschillende sferen op drie niveaus en een totale oppervlakte van ongeveer 200 m².

Op de begane grond vinden klanten de klassieke basisproducten. Op het eerste niveau kan je terecht voor diverse maaltijdoplossingen: een saladebar, warme soepen, ter plaatse bereide broodjes, pizza’s en warme gerechten.

En op de mezzanine kunnen de klanten in een warme, moderne sfeer van hun maaltijden genieten.

Het aanbod is afgestemd op consumenten die in een van de nabijgelegen kantoren werken of in de buurt wonen, studenten, toeristen, reizigers en voorbijgangers. Klanten kunnen hun bestelling voor de lunch of een vergadering op voorhand doorgeven. De winkel wil het klanttraject sterk vereenvoudigen en biedt daarom ook betaaloplossingen via self check-out kassa’s. Een aparte kassa is bestemd voor klanten die komen eten in de mezzanineruimte. Carrefour België opende in 2019 zeventien nieuwe buurtwinkels.

Proxy Delhaize Poel & Sint-Pietersstation, een mooie aanwinst voor Gent Twee nieuwe trendy winkels openen in twee weken tijd? Dat is geen probleem voor Bert Lambregts die samen met een stille vennoot op 20 november Proxy Gent Poel en op 4 december Proxy Gent Sint-Pietersstation aan het publiek voorstelde.

De oude Spar site op Gent Poel onderging een gedaantewisseling naar een Proxy Delhaize ‘Next Generation Store’ van 650 m² en werd een echte gezellige trendy stadswinkel. De nieuwbouw site van Proxy Gent Sint-Pietersstation mikt volledig op de on the go klant, dankzij de vele passanten en kantoren in de directe omgeving. De nadruk ligt voornamelijk op verse producten waaronder sushi, soep, traiteur en saladebar. Hiervoor wordt samengewerkt met Buurtslagers.

Voor de koel- en vriesinstallatie koos zaakvoerder Bert Lambregts opnieuw voor Carrier Refrigeration Benelux. Zij plaatsten een booster CO2-installatie met de allernieuwste energiezuinige E6-meubelen met warmterecuperatie. De zaakvoerder koos heel bewust voor het turnkey concept van Carrier. De installatie wordt 24/7 opgevolgd door het Remote Monitoring Center in Culemborg en is afgedekt door een all-in servicecontract. De tijdswinst die dit oplevert kan worden besteed aan andere uitdagingen. www.carrier-refrigeration.be

15

TWEE GENERATIES LEVEN IN HET TEKEN VAN CARREFOUR PASSIE VOOR JE WERK IS HEEL BELANGRIJK!

Marina Janssens en Jean Anthonissen gingen aan de slag bij Carrefour in de jaren 70. In 2011 grepen ze de kans om in Rillaar een Carrefour Express te exploiteren samen met hun twee zonen.

Vandaag zouden ze zich geen ander leven kunnen voorstellen. “Wij ademen Carrefour”, zegt Marina.

Marina startte bij Carrefour (toen nog GB) in 1978. Ze was afgestudeerd in de bejaardenzorg maar in afwachting van een job in die sector begon ze als 19-jarige in de Hypermarkt van Tienen te werken. Marina was zo gepassioneerd door haar werk in de winkel dat ze zich al snel kon opwerken naar leidinggevende functies. Zo gaf GB haar de kans om op te klimmen naar traiteurverantwoordelijke en daarna naar afdelingschef. Dat heeft ze twintig jaar gedaan in verschillende afdelingen en winkels. Na die periode mocht Marina de ‘baan op’ om in Oost-Vlaanderen mensen te begeleiden met de overgang van Nopri en Spar naar GB (overgenomen door Carrefour in 2000).

“Dat deed ik supergraag, maar na een tijdje waren de winkels allemaal overgeschakeld en moest ik weer een keuze maken. Carrefour heeft me toen gevraagd of mijn man en ik niet zelf een winkel wilden uitbaten.

Ze vonden ons het ideale koppel: Jean was immers al jarenlang chef-beenhouwer bij Carrefour. We hebben elkaar op het werk leren kennen.”

Eerste winkel Jean bleek superenthousiast over het voorstel en een paar maanden later opende het koppel een Carrefour Contact in Paal. Tien jaar hebben ze hart en ziel in de winkel gestoken. Met succes. “Maar na een bepaalde tijd heb ik altijd nood aan verandering”, zegt Marina. “Misschien ook wel een beetje om de routine tegen te gaan. Daarom hebben we de winkel toen verkocht en een sabbatical genomen. Na een goed half jaar begon het alweer te kriebelen. We wilden een nieuwe uitdaging.”

Opvolging In die periode ontstonden de eerste kleinere concepten van Carrefour, zoals de Express. In 2011 kwam er een winkelruimte vrij in Rillaar. “We hebben dan aan onze twee zonen gevraagd of ze interesse hadden om een Express uit te baten. Jean en ik zouden een tijdje blijven helpen om alles in goede banen te leiden.” Maar ondertussen werken Jean en Marina nog altijd in de winkel. Ze denken zelfs niet meer aan stoppen, ook al is Jean al een tijdje pensioengerechtigd. “Ik heb zelfs spijt dat we geen twintig jaar jonger zijn. We zouden er nog een of meer winkels bij nemen”, lacht Marina. Een van de twee zonen werkt ondertussen niet meer in de winkel wegens gezondheidsproblemen, maar zoon Thomas heeft de supermarktmicrobe te pakken. Hij vond dezelfde passie als zijn ouders in zijn job. Het is zijn ambitie om ooit een market uit te baten.

Wat we nu hebben bereikt, danken we aan Carrefour Ondersteuning “Wat we nu hebben bereikt, danken we aan Carrefour”, zegt Jean. Carrefour heeft ons immers alles geleerd en ons ook altijd heel goed ondersteund. Als we vragen hebben, bellen we zonder aarzelen voor advies: voor elke afdeling is er wel iemand die we kunnen raadplegen. En op de beurzen of regiovergaderingen leren we nog heel veel bij. Zelfs van de jongere collega’s steken we nieuwe zaken op.

Hoelang willen Marina en Jean nog in de winkel blijven werken, wil ik weten. “Tot we het niet meer kunnen”, zegt het koppel in koor.

Eerste Solar parking bij Spar Lichtaart In de Spar in Lichtaart kan je sinds kort je wagen parkeren onder een zogenaamde ‘solar parking’. Zero Emission Solutions werkte het project uit, samen met zaakvoerder Guy Van de Poel: “Onze supermarkt is een grote energieverbruiker. Daarom wilden we investeren in een groene oplossing. We hebben gekozen voor een PV-installatie. Onder andere omdat de supermarkt de meeste energie verbruikt wanneer de zon ook het hardste schijnt.”

Het dak boven de supermarkt met bovenliggende appartementen was echter niet ideaal voor de plaatsing van een installatie. Daarom werd gezocht naar een alternatieve oplossing en werden de zonnepanelen op een dertigtal overdekte parkings geplaatst. Deze ‘solar parking’ is heel zichtbaar, dus goed voor het groene imago van de supermarkt én efficiënt. Het is bovendien een extra service naar de klanten. Die kunnen hun wagens nu ook overdekt parkeren. Op de parking staan ook enkele laadpalen, die verbonden zijn met de zonnepanelen.

Vragen over groene stroom?

Buurtsuper.be-leden kunnen met al hun vragen over energieaankoop, energie-efficiënte en hernieuwbare energie terecht bij Zero Emission Solutions.

Het bedrijf werd door de Vlaamse overheid aangesteld als kmo-energiecoach en biedt daardoor een aantal gratis diensten aan.

Interesse? Neem dan contact op met aurelie.camps@buurtsuper.be. Zij brengt je graag in contact met Zero Emission Solutions.

17

Foto's: Studio Dann

Winkel in de kijker

Jérémie Mouriaux en Tjorven Samaey

Chez Madeleine

Moderne winkel met rijke geschiedenis De vierde generatie aan het roer van de AD Delhaize De Haan ‘Chez Madeleine’, getuigt van een sterke ondernemingszin. Met het ‘Chez Madeleine’ logo verwijzen ze graag naar het rijke verleden van de supermarkt. Anderzijds is deze kustsupermarkt een van de meest moderne in de regio.

“Een supermarkt mag nooit stilstaan”, zeggen uitbaters Jérémie Mouriaux en Tjorven Samaey.

Chez Madeleine

de opa van Tjorven, start later zijn eigen fruit- en groentewinkeltje aan de

Het verhaal van Chez Madeleine start in 1910 wanneer Johannes Meesschaert

overkant. “Er was niet echt concurrentie tussen de broers. Ze kochten samen

en Louise Massijn een café beginnen in de Stationsstraat, vlakbij de huidige

aan, de boekhouding was gemeenschappelijk … Maar toch worden in 1964 de

winkel. Zoals dat ging in die tijd, kan je in het café ook terecht voor fruit en

verkooppunten samengevoegd tot één winkel. Die vestigt zich in het gebouw

groenten. Madeleine, de oudste van de vier kinderen, wordt het gezicht van de

waar de ingang van onze huidige winkel nu nog is.”

winkel. “De zaak maakt snel naam omwille van de kwaliteit en het ruime assortiment dat ze biedt”, vertelt Jérémie Mouriaux. “Het is wel frappant dat wij, 110

Chez Madeleine was een rasechte familiezaak. “Marcel en Georges woonden

jaar later, nog altijd het verschil maken met onze fruit- en groenteafdeling.”

samen met hun echtgenotes boven de winkel, op de eerste en tweede verdieping. Ook de studenten die in de zomermaanden komen helpen, krijgen

In de jaren ’40 verhuist de zaak naar de overkant van de straat en nemen broers

onderdak. Op de derde verdieping zijn er allemaal kleine kamertjes waar ze

Georges, die trouwt met Madeleine, en Marcel Samaey de winkel over. Marcel,

samen logeerden.”

18

jaar in Nederland. “Die opleiding tot zelfstandig supermarktondernemer is heel specifiek gericht op supermarktbeheer. Zowel op theoretisch als op praktisch vlak heb ik nog heel veel bijgeleerd. Personeelsbeheer, assortimentsbeheer, leidinggeven … Nederland staat wat dat betreft toch tien jaar voor op ons.”

Hoe verloopt de samenwerking tussen hun twee? Jérémie: “Overdag zien we elkaar bijna nooit, enkel tussen de middag. Ieder heeft zijn taak. Ik neem de beenhouwerij, fruit- en groente- en de visafdeling op mij. Tjorven is verantwoordelijk voor het assortiment droge voeding, zuivel, bakkerij en de kassa’s. Onze taken zijn goed afgelijnd en we zijn complementair aan elkaar. Dat werkt goed.”

De ouders van Tjorven nemen de winkel in 1985 over en gaan in 1996 in zee met Delhaize. De naam Chez Madeleine verdwijnt dan wat op de achtergrond.

Professionalisme

Jérémie en Tjorven, die in 2004 aan zet komen, voelen echter aan dat ze dat

In de AD van Jérémie en Tjorven werken een twintigtal vaste mensen en een

familiaal erfgoed niet mogen loslaten. “Op een bepaald moment was ‘retro’

tiental op flexibele basis. “Het is moeilijk om een exact aantal te geven want

weer helemaal in”, zegt Jérémie. “Ik hoorde de oudere klanten in de winkel

ons personeelsbestand fluctueert gigantisch”, licht Jérémie toe. “In de winter

ook nog altijd spreken van ‘Chez Madeleine’. Dus hebben we vanaf 2011 heel

zitten we in ons dal, maar vanaf de krokusvakantie stijgt dat weer. En vanaf

voorzichtig de naam opnieuw geïntroduceerd, als een soort van bijlogootje. En

Pasen zijn we vertrokken voor een zeer drukke periode tot eind oktober. In de

dat is aardig gelukt. Nu begint zelfs de nieuwe generatie ook weer te spreken

zomermaanden zijn we soms met zestig mensen aan het werk.”

van ‘Delhaize Chez Madeleine’.”

Scratch Jérémie, ingenieur van opleiding, werkt na zijn studies enkele jaren voor Barco.

Maar het vele reizen en het trage beslissingsproces van de technologiegigant beginnen hem dwars te zitten. “Toen de opportuniteit kwam om de winkel over te nemen, heb ik gevraagd aan mijn schoonouders om eerst een jaar als bediende te werken. Ik wou de supermarktwereld, die totaal nieuw voor me was, leren kennen. Ik dacht dat ik met mijn diploma en ervaring al heel wat kon, maar ben toch volledig van scratch moeten beginnen! Ik verwachte hier heer en meester te zijn maar dat is rap veranderd (lacht). Gelukkig heeft mijn schoonvader, met wie ik een heel goeie band heb, me daar snel bewust van gemaakt.”

Tjorven is de vierde generatie aan het roer van de zaak en heeft, in tegenstelling tot Jérémie, de supermarkt in haar bloed. Toch volgt ze, voor ze aan de slag gaat in de winkel van haar ouders, een hogeschoolopleiding van vier

19

“We hebben het voordeel dat we voldoende groot zijn en toch nog altijd zeer beheersbaar voor ons twee”, zegt Jérémie. “We draaien dagelijks op de werkvloer mee, tussen onze mensen. Ik zou het niet anders willen. Ik wil niet werken vanuit een ivoren toren of via een onderdirecteur. Ik moet voeling behouden op onze winkel .” Ook Tjorven voelt het zo aan: “Anders ontdek je de problemen niet of te laat waardoor het probleem op de winkelvloer al voelbaar kan zijn.”

Ze trachten hun personeel ook de nodige duidelijkheid te geven. Jérémie: “Grijze zones zijn hier niet. We eisen respect en eerlijke communicatie van iedereen. We zijn ook zo. Als ons iets niet aanstaat, dan gaan we die persoon meteen aanspreken. Zowel Tjorven als ik proberen heel kort op de bal te spelen.” Ook wanneer er veranderingen worden doorgevoerd of beslissingen genomen worden, wordt het personeel tijdig ingelicht. Jérémie geeft een Tjorven ondervindt niet veel problemen om extra’s te vinden. “We werken

voorbeeld: “We gaan binnenkort opnieuw werken met een rijsmachine op de

vooral met studenten, alhoewel dat moeilijker begint te worden. Ik werk

bakkerijafdeling. Nog voor we dat goed en wel beslist hebben, hoor ik Tjorven al

eigenlijk liever met flexi-jobs”, geeft ze toe. “Die vinden we vrij makkelijk, zeker

praten met de verantwoordelijke van de bakkerij over wat er staat te gebeuren

nu de winkel vernieuwd is, dat spreekt mensen wel aan.” “Onze verloning ligt

en het waarom van die beslissing.”

ook heel correct”, vult Jérémie aan. “En we trachten ons personeelsbeleid heel professioneel aan te pakken. We werken met een reglement, mails,

Steun en controle

gestructureerd uurrooster, contract, tijdige betaling… Het hele plaatje moet

Onder het personeel is ook een vaste poetsvrouw en een klusjesman, beiden

kloppen.” Tjorven: “Ook de goede sfeer in de winkel speelt mee natuurlijk. We

fulltime in dienst. “Vroeger deed ik de klusjes zelf”, zegt Jérémie. “Het gevolg?

hebben het geluk om met goede mensen en een fijn team te mogen werken.”

Veel kleine onderhoudswerken bleven liggen. Dat geeft het personeel ook

Voeling

stress. Nu worden die werken meteen uitgevoerd en verdwijnt de frustratie ook.” Er is iemand die het personeel ook helpt met administratieve zaken zoals

Veel supermarkten worstelen met hun personeelsbeleid, maar voor Tjorven lijkt

affiches sorteren en bestellingen opvolgen. “Dat is pure ondersteuning om de

het kinderspel: “Het is een leuke uitdaging om het personeel gelukkig te houden.

stress en druk voor het personeel te verminderen.” Elke morgen inspecteren

Wanneer er iemand niet gelukkig is, stellen we ons de vraag: hoe komt het?

Tjorven en Jérémie ook alle afdelingen. “Het personeel weet dat we meekijken.

Kunnen we die persoon misschien op een andere plaats in de winkel zetten?”

Maar ze ervaren dit meer als ondersteuning dan als controle.”

20

Kick-off Het afgelopen jaar werd de winkel grondig verbouwd. Voor de verbouwing van start ging werd er een kick-off voor het personeel georganiseerd. “Ik was eerst niet zo een voorstander van dat idee. Maar Delhaize heeft ons overtuigd en ons enorm goed ondersteund. Enkele weken voor de verbouwing hebben we het personeel getoond hoe de winkel er uit ging zien, wat we precies zouden doen, wat de planning was … Dat was echt een succesverhaal.”

Tjorven: “Er was weer duidelijkheid voor het personeel. En zij konden op hun beurt de klanten infomeren. Ook al hebben we de winkel maar drie dagen gesloten, zo een verbouwing is niet de leukste periode. Maar als je personeel positief ingesteld is en een positief verhaal brengt naar de klanten, buig je die negatieve situatie om naar iets positiefs.”

Automatisatie Het nieuwe AD-winkelconcept wordt vooral gekenmerkt door ruime gangpaden, betere visibiliteit, sfeervolle verlichting, warm kleurgebruik en een aanbod dat gemak centraal stelt. Ook in deze AD zie je die elementen terugkomen. “Als supermarkt mag je niet stilstaan, je moet vooruit”, zegt Jérémie. “Ik wil ook

Toekomst

mee zijn op technologisch vlak: LED-verlichting, domotica, warmterecuperatie,

En wat brengt de toekomst? “We zijn het laatste anderhalf veel met de

koeling van freon naar CO2 … Om je een idee te geven: we zitten nu op

verbouwing bezig geweest. Nu zijn we op een punt gekomen waarop we weer

35% van ons energieverbruik, hoewel de winkel veel groter is geworden.

in mensen willen investeren”, zegt Tjorven. “We willen ons assortiment goed

Het domoticasysteem zorgt er voor dat heel wat zaken geautomatiseerd zijn:

onder controle houden”, vult Jérémie aan. “En een meerwaarde creëren door

muziek, verlichting, etc. Dat is een groot voordeel wanneer ik er niet ben en

nog meer te werken met lokale en ambachtelijke producenten.”

de winkel moet afgesloten worden. We geven ons personeel vertrouwen maar waar kan, moet je ze ook kunnen ondersteunen door systemen.”

Op het einde van het jaar zal ook 110 jaar ‘Chez Madeleine’ gevierd worden.

Die voorbereidingen zijn nu volop bezig. Dan willen Jérémie en Tjorven zeker

De uitbaters zagen de markt en hun klanten veranderen. De traiteurafdeling en

ook meer naar de klanten communiceren over alle inspanningen die ze doen op

het on-the-go aanbod werd daarom gevoelig uitgebreid. Naast vier traditionele

vlak van ecologie, mobiliteit etc. “Maar de winkel moest eerst in orde zijn, zodat

kassa’s werden er ook tien snelkassa’s geplaatst. En de klanten in De Haan

we een goeie basis hebben om over te communiceren. Iedereen spreekt altijd

appreciëren het selfscan kassasysteem. ”We krijgen heel veel positieve

wel van omzet, marge en meerwaarde … maar uiteindelijk doe je het toch ook

reacties, zeker in drukke periodes”, zegt Tjorven. “Voor De Haan is dit nooit

voor de klant. En het is een grote eer als die zeggen dat we goed bezig zijn en

gezien (lacht). Het succes is trouwens zo groot dat er op termijn nog quickscan

de remodeling geslaagd is.”

kassa’s zullen bijkomen.”

Dorp Tjorven koos er wel bewust voor om aan de selfcan kassa’s een kassierster te plaatsen die nog tijd maakt voor een babbeltje. Wanneer het heel druk is, kunnen dat er zelfs twee of zelfs drie zijn. “60% van onze klanten zijn toeristen, maar veel van hen hebben hier een tweede verblijf. Dat zijn ook vaste klanten.

De Haan is nog een dorp en iedereen kent iedereen. Dat moet je koesteren.”

Jérémie: “Ik zeg altijd dat we de tweede kerk van De Haan zijn. Er is vergrijzing in onze gemeente. Dat zie je ook aan ons cliënteel. Oudere klanten komen soms twee of drie keer op een dag langs. Ze weten dat er hier altijd iemand is om een babbeltje mee te slaan.”

21

Foto: Studio Dann

Super Team

22

Het Super Team van Alvo versmarkt Huis Maria (Ledegem) Tijdens de imagocampagne 'Samen bouwen aan een superbuurt' stemden dit najaar 6.000 klanten via de website www.superbuurt.be op hun favoriete buurtsuperteam. De teams met de meeste stemmen (een per enseigne) werden bekroond tot 'Super Team 2019'. Met deze verkiezing wil Buurtsuper.be de meerwaarde van geëngageerd winkelpersoneel onder de aandacht brengen.

In de Alvo-groep ging het team van Huis Maria Ledegem met

De berichten en tussenstanden van de verkiezing werden

de meeste stemmen lopen. Het team van 39 medewerkers,

enthousiast gedeeld door de medewerkers. “Onze drie

studenten en flexijobs inclusief, stelt elke dag alles in het

winkels deden het goed in de tussenstand, wat zorgde voor

werk om de klant vriendelijk te bedienen. “Het persoonlijk

de nodige animo. Zeker toen bleek dat onze winkel in Hulste

contact is een belangrijke reden waarom veel mensen graag

de tweede plaats veroverd had, kregen we het toch even

gaan winkelen in een buurtsuper”, vertelt Bieke Debrandere.

benauwd in Ledegem”, lacht Bieke.

“We willen echt dicht bij de klant staan. Ons team kent veel van de klanten ook persoonlijk. Het familiale karakter staat

Is er een geheim ingrediënt dat helpt om verkozen te worden?

centraal, klanten mogen niet het gevoel hebben dat ze een

“Waarschijnlijk dat we mensen ook persoonlijk aanspraken

nummer zijn.”

om voor ons te stemmen. En lukte het stemmen niet? Dan

“Voor ons is Huis Maria als een tweede thuis.”

Ook aan winkelbeleving wordt volop gewerkt. “Voor ons is

toonde één van onze medewerkers in de winkel hoe de klant kon stemmen. Verschillende medewerkers riepen kennissen via mail, via Facebook of op café ook op om voor ons team te stemmen. Tegen het einde van de wedstrijdperiode vroegen klanten ons dagelijks of we de actie hadden gewonnen.”

Huis Maria een tweede thuis. We willen een winkel creëren

Biekes tips voor een Super Team:

waar we zelf ook graag zouden winkelen: een propere en

1. Lachen bevordert de sfeer, zowel onder colle-

overzichtelijke winkel, met brede gangpaden, ruime keuze,

ga’s als tegenover de klanten.

toegankelijk én bovenal een winkel waar je met de glimlach

2. Als het even wat minder vlot loopt, spreek met

wordt bediend. Onze slogan luidt: kwaliteit dicht bij jou. Dit

elkaar en zeg op een vriendelijke manier wat

drukt uit wat voor ons essentieel is.”

er op je lever ligt.

3. Zorg dat je als zaakvoerder mee in de winkel

Toen de actie startte, heeft Bieke via een bericht aan de

tussen je team staat.

prikklok bekendgemaakt dat ze mee zouden doen aan de verkiezing. “Het personeel was meteen enthousiast. Hier is met véél ongeduld op het promopakket gewacht. Zodra dit toegekomen was, hebben we alle badges verdeeld en

Super Teams 2019

iedereen heeft deze fier op zijn of haar schort gedragen.

Huis Maria Ledegem (Alvo)

We hingen affiches uit in de winkel en riepen de klanten

Spar Lichtaart (Retail Partners Colruyt Group)

op om voor ons te stemmen via de promotieschermen die

AD Delhaize Willebroek (Delhaize)

op verschillende plaatsen in de winkel hangen. We deelden

Carrefour Market Gooreind (Carrefour)

ook gretig de kraslootjes uit en maakten reclame op onze

Albert Heijn Oud-Turnhout (Peeters-Govers)

Facebook-pagina.”

Spar Express Herne (Lambrechts) Lees hun verhaal in de volgende Super magazines!

23

Carlos Struyvelt

24

Na de uren

De vakantieroman van Carlos Struyvelt Carlos Struyvelt is uitbater van de Carrefour Market in Evergem. Hij begint tijdens een vakantie en na een black-out - veroorzaakt door de plotse overgang van hoge stress naar totale rust - een verhaal te typen op zijn gsm. Een jaar later heeft hij het afgewerkt manuscript van een passionele vakantieroman in handen.

“Ik heb nooit veel boeken gelezen”, start Carlos zijn bijzondere verhaal,

het witte paard vindt en een weekje zon en zee op het Griekse eiland Milos

“maar als we dan op reis zijn, probeer ik wel een ontspannend boek mee te

boekt. Goesting is het sleutelwoord van deze zomerroman, zowel op culinair

nemen.” Hij vindt echter nooit echt zijn gading. “Vaak hebben boeken te veel

als seksueel vlak.”

bladvulling. Het verhaal is wel leuk maar je bent al twintig pagina’s verder voor je goed en wel begrijpt waar ze naar toe willen.”

Carlos, die vijftien jaar lang key account manager was voor Diversi Foods, zet zijn netwerk, enthousiasme en commerciële skills in. Zo overtuigt hij

Carlos gaat regelmatig op vakantie naar de Cycladen in Griekenland. In het

distributiebedrijf daphne om zijn boek via de retailwinkels en Press Shops te

najaar van 2018 krijgt hij bij aankomst op het eiland Milos een black-out. “De

verdelen. Ook L&M Books, dat de bedeling van Standaard Boekhandel, Fnac,

dagen voor de vakantie waren zeer intens en stressvol. We zijn halsoverkop

Makro en de zelfstandige boekhandels doet, gaat overstag. De aankoopster

op vakantie vertrokken en het verschil met de absolute stilte op het eiland

van de tien Hyper Carrefours in België belooft hem in mei een plaatsje in de

was te groot. Ik herinner me niets meer van die avond. Maar rond een uur of

‘top 10’ van best gelezen boeken.

drie ’s nachts ben ik wakker geworden met ideeën voor een verhaal. De beste vriendin van mijn vrouw is een dame van middelbare leeftijd die haar goesting

“Het is allemaal zot”, herhaalt hij enkele keren tijdens het gesprek. “Ik blijf

in de liefde en het leven niet echt vindt. En dat heeft me geïnspireerd: wat zou

met twee voeten op de grond. Alles ziet er nu zeer rooskleuring uit. Maar

er gebeuren indien ze op vakantie komt naar Milos?”

er moet maar één criticus zijn die het boek niet goed vindt en alles stort in elkaar.” Waarschijnlijk is die zorg niet nodig want er komt ook al een Griekse

In de Notities-app op zijn gsm begint hij die nacht aan een verhaal te

en Engelse vertaling van het boek. “Via een dame die we goed kennen op

schrijven. Dat wordt uiteindelijk de ruggengraat van zijn boek. Hij had op dat

Milos is er nu ook een verdeler in Athene geïnteresseerd. En mijn uitgever

moment zeker niet de intentie om een boek te schrijven. “Ik wou dat idee

heeft zelf contacten gelegd met uitgevers in Londen en New York.”

gewoon eens van me afschrijven”, zegt hij. Terug thuis gekomen kopieert hij de tekst naar een Word-documentje. Met de bedoeling om aan een bevriend

Resultaat? Het boek wordt in maart gedrukt maar op het moment dat we

drukker te vragen om het op een vijftal exemplaren af te drukken, zodat hij

dit artikel schrijven, zijn er al 10.000 exemplaren in voorverkoop verkocht.

het kan uitdelen aan zijn dochters en familie.

En ook zijn tweede boek begint vorm te krijgen. Ditmaal geïnspireerd op

“Ik vind het heerlijk om de drukte en beslommeringen van de winkel achter me te laten en te schrijven.”

Maar Carlos zit nog bomvol ideeën en besluit zijn stoute schoenen aan te trekken. Via het internet vindt hij twee uitgeverijen aan wie hij zijn verhaal bezorgt. Zo komt hij terecht bij uitgeverij Beefcake in Gent. Ze voelen meteen aan dat het verhaal de basis is van iets wat een groot publiek zou kunnen interesseren. De drukkerij brengt hem in contact met Virginie Van Dael die hem helpt met het structureren van het verhaal en het uitschrijven van de dialogen.

Een jaar later ligt er een afgewerkt manuscript van het boek ‘Weg naar Milos’.

Hij omschrijft zijn boek als een ‘betoverde vakantieroman voor iedereen die wil wegdromen naar een zonnig eiland. Luchtig en passioneel’. “Het vertelt

zijn oudste dochter. “Vier hartsvriendinnen die net van de hogeschool komen, boeken samen een weekje Santorini. Het boek heeft dezelfde humor en pikante details – met een ‘sugar daddy’ in een hoofdrol – maar ook gastronomie, sfeer en romantiek staan centraal. En ook het verhaal van het derde boek ligt al vast, vertrouwt hij ons toe. “Het is de bedoeling om elk jaar een boek uit te brengen. Ideeën genoeg en ik vind het heerlijk om de drukte en beslommeringen van de winkel achter me te laten en te schrijven.”

Het boek ‘Weg naar Milos’ wordt op 26 april voorgesteld op de parking van Carrefour Market Evergem. Helemaal in de sfeer van het boek mag je je verwachten aan veel sfeer, Griekse muziek, dans en culinaire traktaties.

Meer weten? Volg Carlos via www.facebook.com/cmmdellamonte CMM Dellamonte is een pseudoniem van zijn initialen (Carlos, Medard, Marguerit) en bvba Della Monte, de naam van zijn onderneming.

het verhaal van een vrouw van eind de dertig die in België niet de prins op

25

Jo Lambrecht, manager Sales & Marketing van BelOrta

26

Visie

Achter de schermen bij BelOrta Groenten en fruit vertegenwoordigen gemiddeld 17% van de marge en 12% van de omzet in buurtsupers. Dit aandeel wordt steeds belangrijker en almaar meer buurtsupers maken het verschil met hun versaanbod. BelOrta is een van de grootste coöperatieve groente- en fruitveilingen van Europa. Vanuit heel België voeren telers hun groenten en fruit aan naar de verschillende BelOrta sites. We gingen dus maar al te graag in op de uitnodiging van BelOrta en kregen op een koude woensdagochtend een kijkje achter de schermen.

“BelOrta concentreert en vermarkt de verse groenten en fruit van en voor

Hoe verloopt zo een verkoop precies? “De kopers moeten afdrukken op

haar producenten”, vertelt Jo Lambrecht, manager Sales & Marketing van

het moment waarop de prijs, die ze bereid zijn te geven, op het scherm

BelOrta. “We zijn een coöperatie dus de veiling is in handen van de telers

verschijnt. Dat gaat heel snel, maar de verkopers zijn dat gewoon. De koper

zelf. Wie groenten of fruit produceert, kan voor een beperkte inbreng

komt dan rechtstreeks in contact met de mensen die de klok aansturen en

aandeelhouder worden van de veiling. Vanaf dat moment is de producent

geeft door hoeveel kisten hij wil kopen. Er is ook een minimum- en maxi-

een vennoot en kiest hij er voor om zijn volledige productie via de coöperatie

mumdruk, dat zijn het aantal kisten of producten dat een koper moet of mag

te vermarkten.”

afnemen. Op het einde van de verkoop worden alle prijzen samengeteld en weet de teler meteen wat hij die dag verdiend heeft.”

Die massale toevoer in goede banen voeren, dat is waar BelOrta het verschil mee wil maken. Om de versheid en kwaliteit van de producten te garande-

Van zodra de transacties gebeurd zijn, krijgen de heftruckchauffeurs de

ren, moet dat proces zo snel mogelijk gebeuren. “In de voormiddag worden

opdracht om de verkochte goederen naar de laadkaai van de koper te

het fruit en de groenten bij de telers geoogst, gesorteerd en verpakt. In de

brengen. Dat gaat zeer snel. Dankzij draadloze computerterminals op de

namiddag voeren zij hun producten aan op de veiling, waar alles gekeurd

gps-gestuurde heftrucks worden de goederen quasi onmiddellijk na de

wordt. Op dat moment start ook de koude keten waarbij alles op de juiste

verkoop opgepikt.

temperatuur en vochtigheid wordt bewaard. De volgende ochtend vroeg worden alle aangevoerde producten in onze verkoopzaal verkocht. Diezelfde

Dit zeer gesofisticeerd systeem is redelijk uniek in de wereld. “De BelOrta klok

ochtend, direct na de verkoop, wordt alles afgeleverd aan de laadkaaien van

is een belangrijke barometer voor andere landen. Er wordt op veel plaatsen in

de klanten om het product in optimale omstandigheden en supervers richting

de wereld meegekeken naar wat er elke ochtend in deze zaal gebeurt.”

consument te kunnen sturen”, licht Jo toe.

Van aanlevering tot verkoop

Op de veilingklok wordt steeds het volledige aanbod van de dag aangeboden.

Maar bij een groot aanbod kan het zijn dat bepaalde partijen niet verkocht

Hij neemt ons eerst mee naar een grote hal waar elke middag, zes dagen op

raken en de klok ‘doordraait’. Het niet verkochte product wordt echter nooit

zeven, de telers hun producten komen leveren. De keurmeesters controleren

de dag nadien opnieuw aangeboden. “BelOrta verkoopt elke dag alles leeg,

elke levering secuur op kwaliteit, gewicht, grootte en verpakking. “Ik kom

we hebben dus geen stocks”, vertelt Jo. “Om 12.00 uur moet alles vertrokken

op veel plaatsen in de wereld”, vertelt Jo, “maar als je kijkt naar de kwaliteit

zijn, zodat er weer plaats is voor verse aanvoer. Wat niet verkocht is, bieden

van de groenten en fruit die wij hier in België produceren, dan mag je gerust

we gratis aan voedselbanken of andere vierdewereldorganisaties aan.”

zeggen dat we tot de absolute wereldtop behoren.”

“Er wordt op veel plaatsen in de wereld meegekeken naar wat er in deze zaal gebeurt.”

Onze tweede stop is de verkoopzaal, het hart van BelOrta, waar zes computergestuurde klokken in een simultaan netwerk instaan voor de verkoop. “Op topdagen zitten hier tot negentig kopers in de zaal", vertelt hij.

“BelOrta heeft ook een thuiskoopsysteem waarmee klanten, van waar dan ook, kunnen inloggen en van op afstand hun aankopen doen.”

27

Visie

Koude keten Van de verkoopzaal neem Jo ons mee naar de resthal. “We vragen van onze telers dat ze elke dag alles brengen. De niet volle paletten worden hier dan gelost. Er zijn immers ook kopers die kleinere hoeveelheden afnemen en dan gaan we die eerst hier oppikken.” Waarom is het zo belangrijk dat er geen stocks bij de telers blijven staan? “We willen vermijden dat die producten de dag er na worden aangeboden. Want dan zijn ze al minstens twee dagen

“We zijn grote energieverbruikers maar kunnen onze eigen opgewekte stroom gebruiken.”

oud voor ze bij de consument toe komen. En dat willen we niet, alles moet altijd dagvers zijn.”

Verantwoord omgaan met mensen, de planeet en het product is belangrijk in alles wat BelOrta onderneemt. “We proberen ons steentje bij te dragen.

Duurzaamheid gaat voor ons ver: de manier waarop je produceert, hoe je omgaat met je personeel, je energieverbruik en – opwekking, er voor zorgen dat er zo weinig mogelijk energie verloren gaat … Dat zijn zaken waar we hier elke dag mee bezig zijn. Op alle daken van alle sites liggen bijvoorbeeld zonnepanelen. We zijn grote energieverbruikers maar kunnen voornamelijk onze eigen opgewekte stroom gebruiken.”

Variëteiten en bio Sinds twee jaar beschikt BelOrta over volledig geconditioneerde loodsen.

“Hier houden we de temperatuur continue op 12 graden. Deze loodsen gebruiken we in de winter bijvoorbeeld voor de tomaten. Vruchtgroenten kunnen niet goed tegen de koude.”

Jo toont ons enkele mooie tomaatvariëteiten en vertelt dat BelOrta maar liefst 170 verschillende productgroepen heeft. En in elke groep vaak nog eens meerdere verschillende types. Er zijn bijvoorbeeld vijftig verschillende types tomaten en meer dan veertig verschillende rassen appels. Dat lijkt veel maar heeft zo zijn redenen. “Men probeert te rationaliseren maar elke koper stelt graag zijn eigen assortiment samen. Zo kan hij zich profileren en een uniek aanbod voor zijn klanten samenstellen.”

Van de resthal wandelen we door naar de hal waar de volle paletten op hoge torens worden gestapeld. BelOrta wil duurzaam werken, op alle niveaus. Hier zijn we daar getuige van. “Je zal hier weinig lege heftrucks zien rondrijden.

Vanaf het moment dat de chauffeur een taak heeft uitgevoerd, beslist de computer welke taak volgt. Het systeem zorgt er voor dat de volgende opdracht vlak bij de chauffeur in de buurt is. Zo vermijd je dat de heftrucks kriskras rondrijden. Dat is efficiënt en duurzaam omdat je veel minder energie verbruikt.”

28

“De mensen van de verpakkingsafdeling zijn kunstenaars in het maken van muren van verpakkingen”, vertelt hij nog. “Je kan niet geloven hoe snel deze ruimte gevuld en weer leeg gemaakt wordt.”

Innovatie BelOrta investeert jaarlijks ongeveer 1,9 miljoen euro in onderzoek. “We monitoren en onderzoeken continu nieuwe types fruit en groenten. Soms Hij laat ons trots enkele prachtexemplaren zien. “De Elite is dit jaar het

zien we meteen of iets wel of niet gaat werken maar soms heeft dat wat

hoofdsegment binnen de groep van trostomaten. Het is een van de soorten

meer tijd nodig. We doen daarom ook heel veel consumenten- en smaak-

die geproduceerd worden door telers die met warmtekrachtkoppeling

onderzoek.”

werken. Via gas wordt elektriciteit geproduceerd, de warmte gaat naar de serre, de elektriciteit naar het net. De restgassen worden gewassen en de

“Een van de belangrijke trends op het moment is trouwens ‘smaak’. De consu-

CO2 wordt gebruikt als voeding voor de planten. Zo krijg je een mooi gesloten

ment gaat weer echt op zoek naar producten met smaak en authenticiteit. Ook

systeem. We hebben zelfs witlooftelers die een biogasinstallatie hebben om

de ‘smaakbeleving’ is daarin belangrijk. Hij wil het verhaal achter het product

de witloofwortelen te verwerken tot gas dat in de warmtekrachtkoppeling

kennen en daardoor geïnspireerd worden.” Een andere trend is convenience:

wordt gestopt. Dan is de cirkel helemaal rond.”

“We gaan producten die moeilijker te gebruiken zijn aanpassen aan de trend.

Een mooi voorbeeld zijn schorseneren. Het is geen aangenaam werk om die

We passeren ook even aan de bioafdeling, een opvallend sterk groeiende afde-

te schillen. Dus brengen we nu geschilde schorseneren op de markt.”

ling van de veiling “Vorig jaar is dit segment gegroeid met 40%. We hebben momenteel al een honderdtal bioproducten in ons assortiment maar dat neemt

“Zo kijken we constant naar wat er gebeurt op de markt en zoeken we naar

elk jaar toe, zowel qua assortiment, als volume, als aantal kopers. In het begin

nieuwe variëteiten en nieuwe oplossingen om te zorgen dat we top van de

was die verkoop eerder beperkt, maar nu koopt nagenoeg elke klant ook wel

wereld blijven,” besluit hij.

eens bio. Ook in de export zien we het aandeel bio trouwens toenemen.”

Kunstenaars

Feiten en cijfers • Coöperatie van meer dan 1.000 producenten • Omzet in 2019: 451 miljoen euro • Aantal fruit, groenten en kruiden: 671 miljoen eenheden of 502 miljoen kilogram per jaar • 170 verschillende productgroepen, waarvan 140 soorten groenten en 30 soorten fruit • 40 à 45 % bestemd voor het binnenland en 55% voor export • Export naar 75 landen wereldwijd • 400 werknemers op zes verschillende sites: Borgloon, Zellik, SintKatelijne-Waver, Sint-Truiden, Visé en Fernelmont • Totale koelcapaciteit: 35.190 ton

Op het einde van de rondleiding toont hij ons de indrukwekkende verpak-

• Wacht- en transitfrigo’s: 8.958 ton

kingszaal. “Onze standaard verpakkingen zijn de EPS kisten, de bekende

• Geconditioneerde ruimtes: 75.514 m2

blauwe bakken. Vanaf dit jaar zullen die stelselmatig vervangen worden door plooibakken. Wanneer je die blauwe bakken vervoert, ben je eigenlijk lucht aan het vervoeren. Dat is niet efficiënt of duurzaam.”

Aan de andere kant van de zaal zien we tienduizenden kartonnen dozen

• Verpakkingsafdeling van 7,5 hectare met 168 miljoen bewegingen per jaar en een capaciteit van 16.500 kisten/uur • 100% gewassen herbruikbare plastic kisten en plooibakken

opeengestapeld staan. “We kopen de kartonnen dozen vlak aan. Ze worden hier dan machinaal open geplooid en rechtgezet. Dat gebeurt door zestien machines die hier bij ons staan en een aantal bij onze grootste telers.”

29

In beeld

Van kwaliteitscontrole, naar opslag, veiling en transport Jo Lambrecht van BelOrta neemt ons mee op sleeptouw doorheen de veiling. We zijn getuige van een hoogtechnologisch en duurzaam proces met veel aandacht voor kwaliteit en innovatie en ondekken er de laatste nieuwe trends.

Verkoopzaal

Producten en trends

De verkoopzaal is het hart van de veiling, met zes computergestuurde

Witloof, een op-en-top Belgisch product dat de deur naar heel wat

klokken. In de winter start de verkoop hier om 7.30 uur, in de zomer om 7.00

exportlanden heeft geopend. Deze exportkistjes worden hele wereld rond

uur tot 10.30 uur.

gestuurd. Voor Japan wordt het witloof ook geteld. Dus niet enkel gewicht maar ook het aantal stuks per doosje moet kloppen. Het inpakken gebeurt nog allemaal handmatig.

De laatste jaren is de vraag naar kleinere porties enorm gegroeid. Vandaar bijvoorbeeld deze kleinere bloemkolen.

30

Witte rapen, gele boterrapen en de koolraap, typische wintergroentes die behoren tot de categorie vergeten groeten, die ook al een hele tijd aan populariteit winnen.

Het is heel belangrijk dat de groenten mooi verpakt en goed opgekuist worden zodat de consument er geen werk meer aan heeft en je ook geen verlies hebt, zoals bij deze spruitjes.

De new kid on the block is de ‘Ruby Red’, een tomaat met heel veel smaak, die zich onderscheidt van de klassieke pruimtomaat omdat hij volledig rood is aan de binnenkant.

Het bio-assortiment, te herkennen aan de gele etiketten, is het sterkst groeiende assortiment binnen BelOrta.

De groente- en fruitconsumptie neemt toe, zowel thuis als out-of-home. Daar spelen we op in met snackgroentjes en -fruit.

Verpakking De verpakkingszaal, stapelen voor gevorderden.

Een van de meest trendy producten van het moment: de boerenkool. Deze doet het momenteel bijzonder goed in Amerika, waar het een enorme hype is dankzij foodies en celebrities zoals Gwyneth Paltrow.

Laadkaaien In totaal zijn er 240 laadkaaien waar de kopers hun producten kunnen afhalen. Elke klant heeft zijn eigen vaste laadkaai, kleinere kopers delen deze soms met een andere klant.

Herman Konings

32

Visie

Herman Konings: “Gezond eten tussen droom en daad” Negen op de tien Belgen wenst meer tijd te spenderen met familie en vrienden. Zeven op de tien wil ook meer tijd om een verse maaltijd te koken en er achteraf van te genieten. Dat blijkt uit een studie van kookplatform Lekker van bij ons. Toch raakt, volgens trendanalist en consumentenpsycholoog Herman Konings, het aloude stramien van drie vaste eetmomenten versnipperd. Bovendien eet de Belg zijn ontbijt en lunch steeds vaker alleen of onderweg. We zochten hem op voor een verhelderend gesprek over deze – op het eerste gezicht – tegenstrijdige evoluties.

Het lijkt alsof twintigers en dertigers steeds minder interesse hebben in verse en

Een ander gevolg is de ontwikkeling van een ‘progressieve provincie’. “De

kwalitatieve producten. Ook de traditionele eetmomenten wijzigen. Zo eet een

Xennials hebben een eerder progressieve, stedelijke mindset. Want ze hebben

op vijf Belgen (18%) minder dan vijf dagen per week het diner in gezinsverband,

tien tot vijftien jaar in de stad geleefd. Wanneer ze naar de gemeentes en

drie op vijf minder dan vijf dagen per week samen het ontbijt en zeven op de tien

dorpen verhuizen, sluipt die mindset daar ook langzaamaan binnen. Omdat

minder dan vijf dagen per week samen de lunch.

Xennials het heel gewoon vinden om buurtwinkels, versmarkten, gespecialiseerde winkels, barista’s en barbers in hun buurt te hebben, zie je dat soort

Uit het onderzoek in opdracht van kookplatform Lekker van bij ons blijkt ook dat vrijwel iedereen (91%) aangeeft nood te hebben aan meer qualitytime met

zaken ook in de minder stedelijke gebieden opduiken.”

vrienden en familie. Zeven op de tien (71%) zou graag meer tijd spenderen aan

Tussen droom en daad

het koken van een verse maaltijd thuis. Slechts de helft (56%) zou deze extra

“De babyboomers, mijn generatie, werden niet geïnformeerd over de gevaren van

tijd aan een restaurantbezoek besteden (56%).

ongezonde voeding”, vervolgt hij. “We waren ook niet bezig met wat er na ons gebeurde. De twintigers en Xennials wél. Ze worden van kleins af aan geconfron-

Zijn dit trends waar we ons al dan niet zorgen over moeten maken? Of is dit

teerd met de klimaatproblematiek en de gevolgen van een ongezonde levensstijl.

gedrag typisch voor de levensfase waarin de zogenaamde generaties X en Y

Je krijgt dan een generatie die het heel gewoon vindt om te kiezen voor gezonde

zich bevinden? En wat kunnen buurtsuperuitbaters en versspecialisten doen

voeding en minder of geen vlees te eten. Het aantal vegetariërs is trouwens

om een antwoord te bieden? We vroegen het aan trendanalist Herman Konings.

verdrievoudigd op tien jaar tijd: 6 à 7 % kiest er voor om nooit vlees te eten.”

Progressieve provincie

Maar, en daar zit de contradictie, jonge zinnen hebben ook een groot tekort

Om de resultaten van het onderzoek goed te begrijpen moet we, volgens

aan tijd en geld. En dan kies je gemakkelijker voor convenience en minder

Herman Konings, niet naar de generaties X (geboren tussen 1961 en 1980) en

gezonde opties. “Dat soort producten zijn heel aantrekkelijk voor jonge mensen

Y (geboren tussen 1980 en 2000) kijken maar naar de ‘Xennials’: “Zij zijn de

met weinig tijd. Ze hechten dus wél belang aan een gezonde levensstijl maar

jongste van generatie X en de oudste van generatie Y, de veertigers en dertigers

schuiven het voor zich uit: dat is iets voor later. Of kiezen het ene moment

dus. Ze zitten volop in die periode waarin je kinderen krijgt en grootbrengt.”

voor gezonde en het andere moment voor ongezonde producten. Hun intentie is oprecht goed, daar geloof ik wel in. Maar als puntje bij paaltje komt en de

“Xennials hebben een groot gebrek aan tijd, geld en ruimte.”

realiteit zich aandient, dan is er een toch een verschil tussen droom en daad.”

Wetenschap Herman Konings ziet ook dat jongeren veel meer vertrouwen hebben in de bijzonder snelle vooruitgang van wetenschap en technologie, die volgens hem leidt tot fantastisch nieuwe producten. “Vandaag zijn er bijvoorbeeld veel

Volgens Herman worden zij geconfronteerd met een gebrek aan tijd, geld en

betere en smaakvollere vleesvervangers dan tien à twintig jaar geleden. Bij

ruimte. “Veel Xennials zijn naar de stad getrokken voor de studies of het werk.

Greenway heb ik een ongelofelijk ‘faux gras’ gegeten, de volledig vegetarische

Maar wanneer ze kinderen hebben, krijgen ze nood aan meer ruimte. Helaas is

variant van de foie gras. Zodanig wetenschappelijk samengesteld dat je het

dat net zeer schaars en duur in de steden. Waarom? Omdat de babyboomers

verschil bijna niet meer proeft.”

naar de stad trekken. Ze hebben wat kapitaal verworven, het geluk dat ze nog een traditioneel pensioen hebben kunnen opbouwen en hun huis nog relatief goedkoop hebben kunnen aankopen.” Resultaat? De babyboomers trekken naar de stad en de Xennials verhuizen van de stad richting de dorpen en gemeenten, waar de woningen goedkoper zijn.

“Hun intentie is goed, maar er is een verschil tussen droom en daad.”

33

Visie

Een ander mooi voorbeeld is The NotCompany uit Chili. “Een hoogtechno-

Van online naar fysiek

logisch voedingsbedrijf dat een volledig plataardige NotMayo, NotMilk en

“Amazon-oprichter Jeff Bezos zei trouwens bij zijn start in 1994 dat hij de

NotIcecream op de markt brengt. Achter al die producten staat 'Giuseppe',

fysieke winkel zou kapot maken. Daar is hij niet in geslaagd. Er is natuurlijk

een technologie die de overeenkomsten tussen de genetische eigenschappen

een daling van de boekenverkoop via de fysieke boekhandel, maar de

van plantaardige en dierlijke producten in kaart brengt. Het kijkt welke

gespecialiseerde boekhandel zit opnieuw in de lift, ook in België.”

smaken bij elkaar passen om zo dicht mogelijk bij de smaak en textuur van echte melk of echte mayonaise te komen. Onder meer Bill Gates heeft in The

Sinds drie jaar opent Amazon daarom zelf fysieke winkels in de Verenigde

NotCompany geïnvesteerd en de Amerikaanse supermarktgigant Walmart

Staten. “Ze hebben zestien grote boekhandels geopend op evenveel A-locaties.

heeft de Notproducten in huis gehaald.”

Als je binnenstapt bij ‘Amazon Books’ krijg je meteen heel veel fysieke

Bits en bytes

referenties: bruin papier waar met viltstift het programma van de dag op is geschreven, een krijtbord met boekenreviews, post-it notes op de covers van

De Xennials staan ook veel meer open voor technologische toepassingen zoals

boeken … Maar tegelijkertijd proberen ze ook de meest moderne technologie

online betalen, cashloos shoppen, apps om je bankzaken en verzekeringen te

te implementeren. Je kan bijvoorbeeld een app downloaden die je doorheen de

beheren. Dat ligt bij de Xennials rond de 40%, waar dat bij de oudere generatie

winkel loodst tot aan het boek dat je zoekt.”

nog geen 10 à 15% is. Betekent dat ook dat e-commerce zal blijven groeien?

KRY is nog zo een voorbeeld. “Een schitterend succesvol Scandinavisch product “Ja, e-commerce zal blijven groeien, maar er is wel een soort van kantelpunt

dat mensen in staat stelt om op afstand maar face-to-face met een huisdokter

gekomen in de liefde voor internetgiganten zoals Amazon, Microsoft, Apple,

te spreken. Je betaalt een vast bedrag per jaar om zeven dagen op zeven en 24

Facebook en Google. Die zijn zo groot geworden dat er steeds meer vragen

op 24 uur een videogesprek te voeren met iemand uit een poel van een 200-tal

rijzen rond privacy en veiligheid. We zijn ons ook nog altijd niet ten volle

huisartsen.” Korter bij huis zie je ook voorbeelden waar het digitale en fysieke

bewust van de gevaren van sociale media die je gevangenhouden in hun

met elkaar wordt vermengd. “AXA biedt sinds 2016 ook teleconsultatie aan voor

filterkamers. Alles is geconnecteerd en er wordt ons een zekere consumptie-

haar leden. Net omdat dat persoonlijk contact zo belangrijk is.”

stijl opgedrongen. Maar je ziet een tegenbeweging tegen ontstaan”

Fygital store Want al die bits en bytes hebben ook een dramatisch psychologisch effect.

“We hebben te maken met jonge mensen die van ‘s morgens tot ‘s avonds voor een scherm zitten. Maar te veel is te veel. Het aantal depressies groeit, de eenzaamheid onder jongeren is nog nooit zo groot geweest. Recente cijfers leren ons dat 50% van de jeugd in generatie Z zich minstens een keer per week ‘problematisch slecht’ voelt. De sociale media hebben dat wat veroorzaakt.”

“Zorg er voor dat je het perfecte antigif bent voor de steriele wereld van bits en bytes.”

Buur-winkel Welk advies heeft hij dan voor buurtsupers? “De buurtwinkel of de ‘buur-

Voor deze generatie is het heel aantrekkelijk om eens te kunnen bijtanken in de

winkel’, het woord zegt het zelf, kan het verschil blijven maken door zijn

fysieke wereld van een buurtsuper, waar ze mensen van vlees en bloed tegen

gastheerschap en het persoonlijk contact. Aan de andere kant moeten

het lijf lopen. Maar die fysieke wereld moet volgens hem wél rekening houden

uitbaters er wél bewust van zijn dat jongeren ook gewoon zijn aan efficiency

met hun gebrek aan tijd. “De fysieke winkel moet evolueren naar een ‘fygitale’

die technologisch gestuurd is.”

winkel. Dat is een fysieke winkel met alle digitale mogelijkheden die je helpen om tijd te besparen: selfscan kassa’s, systemen met gezichtsherkenning … Of

“Voorzie met andere woorden voldoende technologische ondersteuning zodat

zelfs de kassaloze supermarkt zoals Amazon er recent eentje opende in Seattle.”

je de wachttijden in je winkel zo laag mogelijk houdt. Verwacht ook niet dat jongeren de financiële mogelijkheden hebben om altijd te kiezen voor gezonde

“Voor deze generatie is het heel aantrekkelijk om eens te kunnen bijtanken in de fysieke wereld”

34

opties. Blijf dus zeker beide, gezond en convience, aanbieden. Maar onderschat hen zeker niet in wat betreft hun nood aan warmte en contact. Zorg er voor dat je het perfecte antigif bent voor de steriele wereld van bits en bytes.”

Samen tafelen onder druk Nieuwe campagne van Lekker van bij ons stimuleert samen eten.

Samen tafelen staat onder druk: bijna 1 op 4 eet vaker alleen

Maak van samen eten opnieuw een prioriteit met deze 5 tips van Herman Konings

dan samen. De trend van vereenzaming is vooral het resultaat van een opkomende individualisering in een haastig tijdperk.

Toch hameren experts op de voordelen van samen tafelen. Om

Tip 1: Een simpele spaghetti is ook meer dan OK

het samenzijn rond de tafel te stimuleren, zet Lekker van bij

Wie rond de tafel zit is van belang. De maaltijd an sich moet geen statusuiting

ons volop in op quality time via een campagne die ons weer

zijn en de interactie tijdens de maaltijd overschaduwen. Mensen hebben vaak

samen rond de tafel brengt en uitnodigt om te genieten van een

schrik van het woord ‘koken’. Onthoud dat een simpele spaghetti even lekker

heerlijke maaltijd en elkaars gezelschap, zij het met familie,

smaakt als een gesofisticeerd gerecht. Samen lachen, herinneringen ophalen en

vrienden, buren of collega’s.

luisteren naar elkaar, dat zijn de belangrijkste zaken.

Uit de meest recente voedselconsumptiepeiling (ISPWIV) blijkt dat

Tip 2: Word ‘fygitaler’

meer dan 20 % van de Belgen niet elke dag een maaltijd samen

‘Samen’ op de smartphone zitten tijdens het eten bevordert het samenzijn

met anderen aan tafel eet. 15 % zit enkel in het weekend samen

uiteraard niet. De ervaring is juist intenser zonder de constante aanwezigheid

aan tafel. Ook gastrofysicus Charles Spence concludeerde in zijn

van technologie. Maar technologie heeft zeker zo zijn voordelen die voor een

boek ‘De nieuwe wetenschap van het eten’ (2017) dat de helft van

sterkere connectie kunnen zorgen. Deze digitale mogelijkheden zorgen ervoor

de maaltijden alleen verorberd wordt. Bijna een kwart eet vaker

dat we fysiek gemakkelijker afspreken. We hebben allemaal al wel eens een

alleen dan samen. Één op drie eet zelfs een volledige week zonder

doodle ingevuld om een afspraak vast te leggen of in aanloop van een familie-

gezelschap. Bijna 8 op de 10 mensen zegt nooit familie of vrienden

feest digitale voorpret beleefd via Whatsapp.

uit te nodigen voor een etentje thuis. Toch smaakt eten vaak beter in gezelschap. De woorden compagnie, company, kompaan en copain

Tip 3: Besef dat samen eten bijdraagt tot je geluk

zijn niet voor niets afgeleiden van het Latijnse ‘cum panis’, dat

We streven allemaal geluk na in het leven. Dat doen we op ontelbaar verschil-

‘samen brood’ betekent.

lende manieren. Soms moet je het niet verder gaan zoeken dan gewoon heerlijk samen tafelen. We zijn als mens gewoonweg niet gemaakt om alleen te zijn of

Liliane Driesen, woordvoerder van Lekker van bij ons: “Voeding

alleen te eten.

fungeert al eeuwen als sociaal smeermiddel, zeker in onze Bourgondische eetcultuur, en het eetmoment is een ultiem moment

Tip 4: Los samen het collectieve tijdsgebrek op

van ontspanning en samenhorigheid. Het is jammer dat een druk

Tijdsgebrek is de grootste boosdoener die er voor zorgt dat we minder samen-

professioneel of een volgeboekt privéleven ervoor zorgt dat we niet

komen met onze vrienden en familie. Verdeel de taken en vraag iedereen iets

meer de nodige tijd nemen om te eten, laat staan om er samen van

lekkers mee te brengen om zo het collectieve tijdsgebrek te dragen en ruim

te genieten.”

nadien samen de tafel af. Op die manier bespaart iedereen tijd en is tijdsgebrek niet langer een excuus om niet af te spreken. Samen zijn primeert.

“Met onze campagne willen we simpelweg mensen weer rond tafel krijgen voor die broodnodige portie quality time. Want wat is er beter

Tip 5: Zorg voor nostalgisch geluk

dan een heerlijke maaltijd in goed gezelschap? Tegelijkertijd behou-

Haal klassieke succesnummers zoals stoofvlees met frietjes, Gentse waterzooi

den we onze focus op kwaliteit. We herinneren de consumenten

en alle andere nostalgische gerechten die je vroeger bij je moeder of groot-

graag aan het belang van producten van bij ons en moedigen aan

moeder op tafel kreeg nog eens boven. De gerechten van vroeger brengen

om voor kwaliteitsvolle en nutritioneel hoogwaardige producten van

herinneringen terug en zorgen vaak voor een aha-erlebnis en voor een feest

bij ons te kiezen.”

aan herinneringen.

35

Gewikt en gewogen

Alexander De Croo

Accijnzen op vers sinaasappelsap Einde van administratieve rompslomp in zicht Buurtsuper.be dringt al een tijdje aan op een vereenvoudiging van

nemers betekent dit echt te veel rompslomp. Bovendien leert onderzoek

de ‘kafkaiaanse’ administratieve formaliteiten die gepaard gaan met

van de douane-administratie dat de administratieve kostprijs van deze

de exploitatie van sinaasappelsapautomaten. Recent werd hierover

maatregel hoger ligt dan de fiscale opbrengst. Ook de Raad van State ziet

een wetsvoorstel in de Kamercommissie Financiën besproken. We

geen graten in de afschaffing.”

vroegen bevoegd minister Alexander De Croo om een reactie.

Buurtsuper.be: Inmiddels hebben de Open Vld-Kamerleden Christian Sinds vorig jaar krijgen buurtsupermarkten, die automaten en flesjes ter

Leysen en Marianne Verhaert hierover ook wetsvoorstellen ingediend

beschikking stellen aan klanten om zelf sinaasappelsap te persen, controle

bij het Parlement. Wat zijn nu precies de volgende stappen en wat is

van de Federale Overheidsdienst Douane en Accijnzen. Aangezien de zaak-

bij goedkeuring in de Kamer de verwachte timing rond de afschaffing?

voerders hierop een accijns moeten betalen, is deze regel aanleiding tot

Minister De Croo: “Het wetsvoorstel is een eerste keer besproken in de

heel wat administratieve rompslomp bij de aangifte tot en met het betalen

Commissie Financiën van het Parlement. De volgende stap is dan de

van een waarborg van €500.

stemming. Indien het wetsvoorstel wordt goedgekeurd, ligt de weg open voor publicatie en inwerkingtreding. Ik hoop dat dit snel kan. Dit heeft al

Buurtsuper.be: U heeft, als bevoegde minister en mee op vraag van

lang genoeg geduurd. Een overheid moet er zijn om ondernemers ruimte te

Buurtsuper.be, een ontwerp gemaakt om de accijns af te schaffen?

geven, niet om hen het leven zuur te maken.”

Minister De Croo: “Inderdaad, onze hoop was om voor deze kafkaiaanse toestand in lopende zaken nog een oplossing te vinden. Tot mijn grote verbazing is dit een dossier dat al jaren aansleept. Voor zelfstandig onder-

36

HANDELSPANDEN TE HUUR OF TE KOOP

TE HUUR OF TE KOOP?

TE HUUR

Regio: Beveren - Waas

Uw pand hier?

VERREBROEK ZOEKT BUURTSUPER Polyvalent pand (550m2) TE HUUR in Verrebroek, langs de Kieldrechtsebaan (N451). Zeer goede locatie voor buurtwinkel, met parking voor de deur. Groot potentieel met bijna geen lokale concurrentie. RetailSonar Rapport beschikbaar.

BEN JIJ DE ZAAKVOERDER DIE WE ZOEKEN? Neem vrijblijvend contact op met Ludo Van Eynde via gsm 0473/55 02 55 of lveynde@hotmail.com

Ook interesse om uw pand hier te huur of te koop aan te bieden?

Neem dan contact op met Valère Vangeel, via gsm 0471 89 79 94 of mail valere@e-ditions.be

05 / oktober 2019

Volg ons op Facebook

/buurtsuperunizo

kunststofvloeren

d voor de buurtsuper.be - vakbla

KLAAR IN

1 DAG !

foodretail

BELASTBAAR NA

Verschijnt 6x per jaar

in februari, maart, mei,

juni, oktober, november

• 70ste jaargang, nr. 5,

oktober 2019 • Afgiftekantoo

r Leuven Masspost •

P209546

2 UUR !

s (Het Fruithuis)

Buijk Rogier Coppens en Ard

Succes dankzij juiste keuzes

Adverteer bij Buurtsuper.Be

en bereik 7.000 supermarktuitbaters en -professionals

UITGEBREID AANBOD GIETVLOEREN antislipgraad naar vrije keuze | naadloos | volgens de hygiënische normen met afgeronde plinten | kan aangebracht worden op zowel nieuwe als bestaande ondergronden | onderhoudsvriendelijk

Interesse? Neem contact op via valere@e-ditions.be of gsm 0471 89 79 94. We maken graag een voorstel op maat.

Welvaartstraat 5 - 2200 Herentals - T +32 14 51 54 85 - info@devafloor.eu - www.devafloor.eu

Buurtsuper_92Bx132H.indd 1

14/04/17 14:39

Letter van de wet

Impact van nieuw economisch wetboek op franchise Het Wetboek van Economisch Recht (WER 4 april 2019) is vorig jaar aangepast en wil misbruik van economische afhankelijkheid, onrechtmatige bedingen en oneerlijke marktpraktijken tussen ondernemingen onderling voorkomen.

Luc Ardies van Buurtsuper.be: “Pas de komende jaren zal blijken hoe de Belgische Mededingingsautoriteit, de Economische Inspectie en de rechtbanken de nieuwe wet beoordelen, controleren en handhaven. Het is een belangrijke stap in de goede richting, maar het zou duidelijker geweest zijn mochten bepaalde clausules in franchisecontracten direct nietig worden verklaard.� Vanuit Buurtsuper.be en UNIZO zullen we er de komende jaren alleszins alles aan doen om de wetgever te overtuigen om specifieke en onevenwichtige franchiseclausules direct en van rechtswege te verbieden.

Luc Ardies

38

Recht (WER) en trachten oneerlijke marktpraktijken tussen ondernemingen

Oneerlijke, misleidende of agressieve marktpraktijken

te verhinderen:

Het derde luik stelt een algemene eerlijkheidsnorm op: “Verboden is elke

Drie soorten praktijken worden gevat door het nieuwe Wetboek Economisch

Misbruik van economische afhankelijkheid

met de eerlijke marktpraktijken strijdige daad waardoor een onderneming de beroepsbelangen van één of meer andere ondernemingen kan

Dit zijn misbruiken die ontstaan bij een onevenwicht in de relaties tussen

schaden.” De wet voorziet hierbij ‘Misleidende marktpraktijken’ (onjuiste

ondernemingen. Dit deel van de wet is in werking getreden op 1 juni 2020.

of bedrieglijke essentiële informatie) en ‘Agressieve marktpraktijken’ (die

Er gelden echter drie cumulatieve voorwaarden:

door intimidatie, dwang, geweld of ongepaste beïnvloeding de keuzevrijheid

• er is geen redelijk alternatief beschikbaar voor de benadeelde partij

beperkt). Het verbod op oneerlijke marktpraktijken is in werking getreden

binnen een redelijke termijn en onder redelijke voorwaarden en kosten.

• de economische afhankelijkheid moet effectief misbruikt worden (bij-

op 1 september 2019.

voorbeeld het opleggen van onbillijke aan-, verkoopprijzen of andere

Concrete impact op franchisecontracten

voorwaarden …)

Er is in de wet niet concreet verwezen naar ‘franchise’. Maar door

• er is sprake van een mogelijke aantasting van de mededinging op de betrokken Belgische markt of op een wezenlijk deel daarvan.

Onrechtmatige bedingen tussen ondernemingen

het samenlezen van de twee eerste luiken van de wet: ‘Misbruik van economisch afhankelijkheid’ en ‘Onrechtmatige bedingen tussen ondernemingen’ blijkt de toepasselijkheid. Ook de voorbereidende parlementaire werken verwijzen nadrukkelijk naar franchise: “Aan de

De nieuwe wet wil voorkomen dat een partij haar ‘marktmacht’ misbruikt ten

andere kant van de distributieketen doet eenzelfde fenomeen zich voor

koste van de andere onderneming. Het verbod op onrechtmatige bedingen

bij franchisenemers. Zo worden ook zij vaak geconfronteerd met onbillijke

kan betrekking hebben op de levering van goederen en diensten, een

algemene voorwaarden, die hun economische vrijheid ernstig beperkt. Zo

commercieel partnershipovereenkomst (zoals franchise), huurcontracten,

worden zij vaak geconfronteerd met niet-concurrentiebedingen waar vanuit

enz. Voor de beoordeling worden alle omstandigheden in aanmerking

juridisch oogpunt niets op aan te merken valt, maar die wel met zich mee

genomen (handelsgebruiken, andere bedingen van de overeenkomst …).

kunnen brengen dat een handelaar de facto zijn handelszaak verliest.”

Het verbod op onrechtmatige bedingen voorziet ‘zwarte bedingen’ die

Ook andere aspecten in franchisecontracten zouden door een rechter als

steeds als oneerlijk worden beschouwd (onweerlegbaar vermoeden).

‘kennelijk onredelijk’ kunnen worden beschouwd, zoals diegene die ont-

Bijvoorbeeld het recht dat een partij zich toe-eigent om bedingen in een

staan door het ondertekenen van verschillende contracten tussen dezelfde

contract zelf te interpreteren of, bij betwisting, de andere partij te doen

partijen, maar met verschillende looptijden of doelstellingen (bijvoorbeeld

afzien van elk verhaalmiddel.

huurcontract en franchiseovereenkomst). Of voorafgaande goedkeuringen van franchisegevers met betrekking tot de overnameprijs bij overdracht van

Bij de zogenaamde ‘grijze bedingen’ geldt een ‘weerlegbaar vermoeden’: ze zijn ‘onrechtmatig’ tot het tegendeel is bewezen (bijvoorbeeld bedingen

een handelsfonds.

die het recht verlenen aan één partij om zonder geldige reden de prijs,

Wanneer treedt de wet in werking?

kenmerken of voorwaarden van de overeenkomst eenzijdig te wijzigen). De

Het verbod op de zogenaamde ‘onrechtmatige bedingen’ treedt pas in

‘grijze bedingen’ zullen door een rechter moeten onderzocht worden. Hij

werking per 1 december 2020. Ze zal dus enkel van toepassing zijn op

kan de partijen verzoeken om een alternatieve regeling te voorzien.

overeenkomsten die vanaf dat tijdstip worden getekend en dus niet op de contracten die in 2019 of 2020 worden getekend.

Naast de ‘zwarte’ en ‘grijze bedingen’ voorziet de wetgever nog een derde algemene categorie van ‘onrechtmatige bedingen’: “Elk beding van een overeenkomst gesloten tussen ondernemingen dat, alleen of in samenhang

TIP

met één of meer andere bedingen, een kennelijk onevenwicht schept

Aangezien dit jaar nieuwe contracten zullen worden aangeboden

tussen de rechten en plichten van de partijen”. Deze derde categorie lijkt

of oude worden aangepast, is het zaak voor franchisenemers om

ons vooral voor franchisecontracten interessant. De bepalingen betreffende

op basis van deze nieuwe wet stevig te onderhandelen en zich niet

onrechtmatige bedingen treden in werking op 1 december 2020.

zomaar akkoord te verklaren met contractaanpassingen.

39

Publireportage

Technical Maintenance Service Expert in temperatuurbewaking Technical Maintenance Service nv (TMS nv) heeft een zeer lange en

Koelinstallaties

goede staat van dienst op het gebied van Temperatuurbewaking.

Verscheidene supermarktketens rekenen op de competenties van onze

Onze kernwaarden zijn deskundigheid, langjarige ervaring en een

Telebeheer meldkamer.

no-nonsense oplossingsgerichte instelling. TMS nv zet zich voor

Wat zijn hiervan nu de voordelen:

honderd procent dienstverlenend in voor haar klanten en neemt de

• Alle cruciale functies van uw installatie worden 24/7 bewaakt

complete zorg, voor onder meer koelinstallaties en klimaatbeheer-

• Automatisch alarm in de meldkamer bij overschrijding van kritisch

sing, uit handen.

TMS Telebeheer

ingestelde waarden • Warenverliezen worden vermeden • Registratie van alle temperaturen welke HACCP goedgekeurd zijn.

Onze dienst Telebeheer is uniek in België. Wij bewaken en beheren uw

• Geen opvolging meer nodig van het eigen personeel voor HACCP-controle

koel-en HVAC-installaties waar dan ook in de wereld!

• Alle temperaturen worden voor minstens 3 jaar bijgehouden • Via deurcontacten merkt de meldkamer wanneer de deur van de koel-of

Onze meldkamer, welke 24/7 bemand is door technische operatoren, bewaakt alle temperatuurmetingen binnen een winkel of bedrijfsgebouw.

Is er een storing of calamiteit die niet via telebeheer te verhelpen is, dan

vriescel niet dicht is • Opmaak van temperatuurgrafieken (op aanvraag) en temperatuurregistratie per minuut

zorgt de 24/7 servicedienst voor een actieve interventie of wordt de

• ervaren koeltechnische operatoren in de meldkamer

servicedienst van de klant ingeschakeld. Zo wordt een probleem verholpen

• Verzekeringspremie daalt door het afsluiten van een telebeheer contract

vóór er schade kan ontstaan. Het is een geruststellende zekerheid voor onze klanten dat de dagelijkse operatie van hun bedrijf geen enkel moment

Welke handelingen worden door onze operatoren ondernomen:

in gevaar kan komen.

De operator heeft via zijn beeldscherm een volledig overzicht van uw installatie en grijpt zo nodig in door het systeem stil te leggen, te herstarten of opnieuw in te regelen. Hiermee kunnen wij gevaarlijke situaties of schade voorkomen. Dit alles gebeurt op afstand via een datacommunicatieverbinding over het vaste of mobiele telefoonnetwerk.

40

HVAC Installaties Hoewel een HVAC-installatie minder kritisch is, heeft een beheer van uw

Uiteraard kan er ook een SLA op maat van de klant gemaakt worden. Deze

installatie vanop afstand heel wat voordelen:

zal samen met de klant uitgewerkt en getest worden zodat alles naar wens

• setpunten kunnen aangepast worden zonder dat er een service technie-

verloopt.

ker uitgestuurd dient te worden • minder interventies door probleemoplossing van op afstand

Een praktisch voorbeeld

• Indien er een mechanisch probleem is, zal de service technieker al een

Voor een van onze klanten nemen wij na de kantooruren de volledige

vervangstuk kunnen meebrengen naar zijn interventie

wachtdienst over. Wij bewaken al hun installaties en ondernemen de

• tijdwinst bij een interventie -> probleem reeds gedetecteerd

gepaste acties indien nodig, inclusief het uitsturen van hun wachttechnici.

• Aansturen van ketels/ pompen/3-wegventielen/luchtgroepen/ airco's

Wij nemen de telefoon op in naam van de klant. TMS kan u een contract

vanuit de meldkamer telebeheer

Contract Op maat Bij een eerste gesprek wordt er nagegaan wat de noden en de verwachtingen zijn van de klant. We bespreken wat de te nemen acties en de te volgen procedures zijn. TMS heeft door zijn jarenlange ervaring heel wat verschillende serviceplatformen waaruit de klant kan kiezen.

aanbieden met een vaste prijs of met een prijs per ondernomen actie. Alles is mogelijk in samenspraak met de klant.

Deze Flexibiliteit zorgt voor een continu leerproces waarin wij telkens blijven streven naar perfectie. TMS is een betrouwbare partner die u kan bijstaan bij diverse aspecten van Temperatuurregeling en –bewaking, alsook het beheren van HVAC installaties.

Kris De Raedt, director Service & Telecontrol

Technical Maintenance Service nv Assesteenweg 117/5E 1740 Ternat - T: +32 (0)2 333 01 70 - info@tmsbelgium.be - www.tmsbelgium.com

41

Technical Maintenance Service nv Assesteenweg 117/5E 1740 Ternat · T: +32 (0)2 333 01 70 · info@tmsbelgium.be · www.tmsbelgium.com

Publireportage

Rolborstels versus discborstels Een vergelijking van twee schoonmaaktechnieken Schrobzuigmachines worden gebruikt om harde ondergronden en

Technische factoren

zachte vloeren in binnenruimten nat te reinigen. Deze toestellen

Deze parameters tonen heel duidelijk het verschil aan tussen de twee

maken gebruik van disc- of rolborstels. Kärcher, wereldleider inzake

systemen. Discs draaien horizontaal, rollen verticaal. Rolborstels draaien

reinigingstechnologie, vergelijkt beide systemen en formuleert aan-

aan een hogere snelheid (ongeveer 1.400 omw/min.) en de contactdruk is

bevelingen voor het gebruik van beide toestellen.

hoger omdat de contactzone kleiner is (gewicht per oppervlakte-eenheid).

Vergelijking tussen beide systemen

Beide factoren verhogen de duur en de intensiteit van het contact van de borstels met de vloer. Het schoonmaakeffect ligt dus vele malen hoger

Schrobzuigmachines worden vooral gebruikt om vuil dat op de vloer

dan bij discborstels. Machines met een enkele of een dubbele disc hebben

kleeft, los te maken en op te pikken. Daarvoor gebruikt het toestel water

een veel lagere rotatiesnelheid (ongeveer 250 omw./min.), anders zou de

vermengd met schoonmaakmiddel. De borstels wrijven het vuil los, waarna

reinigingsoplossing door de centrifugale kracht overal in het rond spatten.

het mengsel terug wordt opgepikt.

Bovendien ligt de druk die uitgeoefend wordt, merkelijk lager omdat de volledige oppervlakte van de disc op de vloer rust. Het gewicht van het

De voornaamste mechanische parameters voor een goede schoonmaak zijn:

toestel verhogen zou niet gebruikersvriendelijk zijn. De discborstels zijn,

• druk waarmee de borstel contact maakt

beter geschikt voor gevoelige ondergronden Er is, onder andere, minder

• snelheid van de borstels

verbrandingsgevaar. Bijkomend voordeel is het lager geluidsniveau.

omwille van hun lagere omwentelingssnelheid en lagere contactdruk,

• duur van het contact van de haren met de vloer.

43

Schoonmaakvloeistof en vloer Naast de technische factoren bepalen ook andere elementen het reinigingsresultaat, zoals bijvoorbeeld het aanbrengen van detergent op de vloer. De horizontale rotatie van discborstels veroorzaakt een ongelijke verdeling van het water. Bij rolborstels vormt er zich een doorlopende film van vloeistof tussen de twee parallelle rollers waardoor het product langer kan inwerken. Afsluitingen aan beide kanten van de schrobkop voorkomen dat detergent gaat lekken. Machines met roterende rolborstels (meestal in tegengestelde richting) hebben het bijkomende voordeel dat ze in rechte stroken over de vloer kunnen geleid worden zonder extra fysische belasting of zonder het installeren van extra accessoires. Bovendien zorgt de hoge rotatiesnelheid van de rollers samen met de enorme centrifugale kracht voor een zelfreinigend effect, wat de levensduur van de borstels verhoogt.

Bij gladde pvc- of linoleumvloeren met weinig structuur is de grondige werking van de borstels niet doorslaggevend. De resultaten van zowel disc-

Verder kan de vloer na het nat reinigen nog gepolijst worden met een

als rolborstels op dergelijke vloeren zijn gelijklopend. De situatie verschilt

spray om de vloer op te frissen. Hiervoor wordt met de hand een

echter bij vloeren met een zware structuur. Rubberen noppenvloeren, tegels,

speciaal reinigingsmiddel op de vloer gesproeid en machinaal in de vloer

en meer in het bijzonder anti-sliptegels en vele vloeren van natuursteen,

gewreven, wat voor een glanzende afwerking zorgt. Dit proces kan het best

zoals lei worden bij voorkeur gereinigd met een rolborstelsysteem. Dankzij

uitgevoerd worden met een handgeduwde schrobzuigmachine met zachte

de verticale rotatie werken rolborstels beter voor een grondige reiniging

rolborstels of een eendiscsboenmachine voorzien van een zachte pad.

van voegen en oneffen vloeren. Discborstels daarentegen zijn omwille van

Beide systemen zorgen voor een gelijkaardig resultaat. In tegenstelling tot

het grote contactoppervlakte minder flexibel op vloeren met een structuur.

rolborstelmachines zijn eendiscsmachines, die voor deze taak aanbevolen worden en een werksnelheid van 300 tot 1.100 omw./min. hebben, enkel

Omwille van de vorm van de borstels reinigen machines met een disc de

geschikt voor het polijsten met spray of gewoon boenen, niet voor het

vloer in cirkelvormige secties. Daarom worden hoeken niet of zeer slecht

nat reinigen.

gereinigd. De schrobbers van rolborstelmachines behandelen de vloeren in rechthoekige secties. Omwille van het grotere contactoppervlak van

Voor het boenen geniet de disctechniek de voorkeur: een op voorhand

een discborstel, verloopt de dagelijkse onderhoudsreiniging van een effen

aangebrachte en uitgeharde laag wordt met de borstels of pads opnieuw

vloer sneller.

behandeld tot de vloer glanst. De eendiscsmachine die uitgerust is met

Toepassingsgebieden Schrobzuigmachines worden vooral gebruikt voor een regelmatige nat reiniging (onderhoudsreiniging). Met een werkingssnelheid van ongeveer 5

een speciale zachte boenpad zorgt voor het beste en meest glanzende resultaat. Met rolpads of rolborstels bekomt men evenwel hetzelfde beschermend effect van de geboende en aangedrukte coating.

km/u reinigen ze zones van 400 tot 2.800 m² per uur, afhankelijk van hun

Conclusie

vermogen en reikwijdte. Bij ride-on toestellen kan het vermogen tot 5.000

Daarom kunnen we concluderen dat rolborstelsystemen meer mogelijkheden

m² bedragen.

hebben en goedkoper zijn dan discborstelsystemen. De vraag hoe groot het toestel moet zijn voor een te reinigen oppervlakte hangt af van het type vloer,

Sommige vloeren moeten van tijd tot tijd in de diepte gereinigd worden.

de kenmerken en het patroon waarin deze vloer gelegd is. Een grondige

Daarvoor moet de oude coating verwijderd worden en een nieuwe coating

machinetest moet steeds ter plaatse uitgevoerd worden in echte omstandig-

aangebracht worden. Om deze oude coating te verwijderen zijn speciale

heden om te bepalen welke techniek het best geschikt is voor de gebruiker.

detergenten nodig. Dit chemische proces wordt best ondersteund door de krachtigere schuring van een rolborstelmachine.

Met een discborstel is er meer tijd nodig voor dezelfde taak. Nadat de vloer geneutraliseerd werd met water en hersteld is, moet er een nieuwe coating

Met dank aan Kärcher N.V.

aangebracht worden met zachte borstels.

www.karcher.be

44

VRAAG NAAR ONS ADVIES!

VAKKUNDIG SCHOON!

Efficiënt en ergonomisch werken met onze reinigingsoplossingen.

Klanten waarderen zichtbare hygiëne en netheid; deze spelen een belangrijke rol bij aankoopbeslissingen, bewust en onbewust. Kärcher biedt voor alle werktoepassingen en vloerbedekkingen de juiste, efficiënte en economische reinigingsoplossing: het Kärcher systeem bestaande uit perfect op elkaar afgestemde machines, toebehoren en reinigingsmiddelen.

www.karcher.be

Publireportage

Warmterecuperatie, het nieuwe warm water?

In 2005 waren CO2-installaties in België nog toekomstmuziek, maar Sabcobel ging zijn mosterd in Scandinavië halen en investeerde in deze vorm van duurzame energie. Het plaatste zichzelf in de markt als pionier in het gebruik van duurzame koeltechnieken. De eerste CO2-installatie in België is ondertussen een feit. In de loop der jaren werd er steeds verder geïnnoveerd in CO2-installaties met warmterecuperatie. Sabcobel gaat in dit artikel wat dieper in op het aspect warmterecuperatie.

Bij remodeling van bestaande supermarkten of bij nieuwbouw zijn ener-

Een praktisch voorbeeld

gierecuperatie mogelijkheden steeds te overwegen. Als Sabcobel hebben we sinds 2005 ervaring opgebouwd in CO2-transkritische installaties voor supermarktkoeling tot ijsbaankoeling. In het huidige klimaat zijn energie-efficiënte en -recuperatie ‘hot topics’. Als installateur denken we graag

Randvoorwaarden: Ingaande watertemperatuur +35°C, uitgaande watertemperatuur +45°C (Laag Water Temperatuur, LWT).

Koelvermogen centrale 125 kW (1.500m² verkoop oppervlakte) bij verdampingstemperatuur -8°C

mee in functie van de benodigde warmtebehoeftes en mogelijkheden.

Een eerste onderscheid maken we tussen de productie voor tapwater bij hoge temperatuur en de volledige warmterecuperatie voor het verwarmen van de winkel. CO2 leent zich uitermate goed tot warmterecuperatie. We moeten echter wel opletten en het aspect recuperatie steeds voor ogen

Het koelvermogen tijdens de wintermaanden is berekend op 142 kW

houden en niet ‘geforceerd warmte’ produceren.

met een opgenomen vermogen van 24,8 kW of met andere woorden een COP koeling van 6,88.

Concreet onderscheiden volgende condities: Onder deze werkingscondities hebben we een energierecuperatie ter beschikking van 20 kW om water op te warmen van +35°C naar +45°C voor een LWT systeem. De overige warmte geven we af aan de omgeving, goed voor 200 kW. Willen we deze ‘afvalwarmte’ echter opwaarderen of Randvoorwaarden: koelvermogen centrale 125 kW (1.500m² verkoop oppervlakte) bij verdampingstemperatuur -8°C

hergebruiken voor ons LWT systeem, dan moeten we de druk opvoeren.

Willen we in de winter of in de tussenseizoenen profiteren van ‘gratis

ter onze beschikking, ruim voldoende om een winkel op te warmen met

warmte’, dan moeten we de koelcentrale opdrukken naar zomercondities.

LWT regime.

Kiezen we voor een 80 Bar werkingsregime, dan hebben we 97 kW warmte

Deze drukverhoging is technisch mogelijk, zonder meer, we hebben hier wel extra elektrische energie voor nodig.

Kijken we naar de COP, dan merken we een aanzienlijke daling. Maar wat betekent COP in de praktijk? Het geeft weer wat we aan thermische energie kunnen bekomen met 1 kW elektriciteit. Met andere woorden, wat krijgen we voor € 0,15 per kWh terug onder de vorm van koeling of verwarming? Kijken we naar zomercondities, dan krijgen we voor 1 kW

Aan de hand van de samenvattingstabel zien we een toename van het

elektriciteit 1,56 kW koeling terug. De meest energetische werking zien we

recupererend vermogen met 76 kW en hiermee gepaard het elektrisch

tijdens de winter met een opbrengst van ruim 5 kW.

opgenomen vermogen met 21,5 kW. Met andere woorden, een toename van 76 kW thermisch vermogen komt neer op een toename van het elek-

Hoe komt dit? Als gevolg van koudere buitentemperaturen kunnen we via

trische verbruik met 21,5 kW. Dit vertaald naar een COP verwarming levert

een intelligente regeling de condensordruk zoveel als mogelijk optimalise-

ons dat een waarde van 3,5 op.

ren of laag houden. Stijgt de buitentemperatuur naar zomerse condities, dan gaan we over op transkritische werking. Met een lagere efficiëntie als

Vandaar dat bij renovatie en nieuwbouw veelal een combinatie wordt

nadelig gevolg.

gemaakt met bestaande, primaire energiebronnen. Deze worden gekoppeld met warmterecuperatie, hetzij met een focus op de optimale elektriciteitsopname, hetzij op de totale energiekost.

46

Het gratis aspect dient echter ook genuanceerd en verder uitgediept te worden bij het ontwerp van nieuwe installaties. Het idee dat een winkel in de winter volledig wordt opgewarmd met warmterecuperatie onder de vorm van ‘gratis energie’ klopt niet.

Bij bepaalde koelinstallaties wordt er gesproken van een warmtepompfunctie op de centrale met behulp van een buitenverdamper. Bij dit type installatie wordt er dus een extra compressor in werking gesteld om de winkel extra te verwarmen, waardoor het rendement verder zakt.

Naast het extra energieverbruik bij drukverhoging is er ook een grotere onderhoudskost aan de centrale. De compressoren gaan langere tijd in zomercondities werken dan in normale omstandigheden waardoor hun levensduur aanzienlijk vermindert.

De laatste jaren werd er verder geïnnoveerd in meer energiezuinige technologie zoals het FTE-systeem van fabrikant en partner Epta. Dit systeem is gepatenteerd door Epta maar Sabcobel kan, als exclusieve verdeler, dit systeem installeren bij zijn klanten.

AD Delhaize Reyers CO2 centrale met FTE technologie

Het extra gebruik van een FTE-systeem zorgt er voor dat de opgenomen

Als Sabcobel ondersteunen we onze klanten graag in hun zoektocht

elektrische energie van de compressoren daalt en dat deze centrale effici-

naar de meest geschikte oplossing. We hebben een rijk gevulde instal-

ënter werkt bij hoge zomers temperaturen. Bij dit systeem besparen we

latieportfolio waar we uit kunnen putten in de zoektocht naar de beste

10% energie. Er is echter wel minder recuperatiewarmte ter beschikking.

oplossing. Een tevreden klant is ten slotte nog steeds de reden waarvoor

Dankzij onze vele jaren ervaring en mits het installeren van een uiterst

we het doen en dit al meer dan 50 jaar lang.

gesofisticeerde regeling, behoort warmterecuperatie bij dit systeem nog steeds tot de mogelijkheden.

Momenteel hebben wij elf van dergelijke installaties draaien in België, zowel bij Carrefour als bij Delhaize. Eind vorig jaar werd de nieuwe AD Delhaize Reyers in Brussel uitgerust met dit systeem.

Sabcobel is een succesvolle familiale KMO met roots in het Waasland en een voeling voor koeling. Dit zowel in de retail als in de industriële sector. Vandaag is de derde generatie Coppens aan zet. Het levert een mooie mix op tussen jarenlange expertise en boeiende innovatie.

AD Delhaize Reyers CO2 centrale met FTE technologie

47

Publireportage

Belux-Mondial Label Engineering Duurzame etiketten en papierrollen Waar Belux-Mondial in maart 1988 bescheiden startte met de verkoop en distributie van etiketten, papierrollen en volgnummersystemen, is de onderneming vandaag uitgegroeid tot een vaste waarde met een team van meer dan dertig medewerkers. CEO Jeremy Looijer is bovendien een man met missie.

Belux-Mondial werd in 1988 opgericht door Jeremy’s vader. Hij begon

Ook Belux-Mondial groeide en evolueerde. “Belux-Mondial richt zich

met de aankoop en verkoop van volgnummersystemen, papierrollen en

vandaag nog steeds bewust op kleinere volumes. Zo kunnen we een

etiketten voor supermarkten en kleine winkels. Het bedrijf groeide en

specifieke dienstverlening en persoonlijke opvolging garanderen.” Het

in de jaren ’90 kreeg Belux-Mondial haar eerste bedrijfspand op het

bedrijf produceert jaarlijks zo’n 25 miljoen kilometer papiermateriaal voor

industrieterrein in Nieuwerkerken (Sint-Truiden).

supermarkten, apotheken, speciaalzaken, marktkramers, horeca, landbouw en retail. “Supermarkten kopen bij ons bijvoorbeeld hun labels voor

“Mijn vader vond de kwaliteit van sommige producten die hij inkocht niet

weegschalen en automatische inpakmachines, papierrollen die vlot printen,

goed genoeg. Daarom is hij zelf etiketten gaan produceren. Belux-Mondial

degelijk verpakking voor voedingswaren … alles wat ze nodig hebben voor

Label Engineering, of kortweg BMLE, zag het daglicht. BMLE houdt zich

een vlotte werking.”

uitsluitend bezig met de productie van etiketten, labels en papierrollen en levert, onder andere, aan Belux-Mondial,” vertelt huidig CEO Jeremy Looijer.

48

Clean-C In het najaar van 2018 raakt Jeremy onder de indruk van de documentaire

Binnen het bestaande assortiment ontstaat een volledig nieuw gamma,

‘Plastic Paradise’. Deze spraakmakende en met prijzen overladen kortfilm

Clean-C. “Clean-C is een verwijzing naar het Engelse ‘clean sea’. Het

maakt de omvang van plastic vervuiling pijnlijk duidelijk. “Negen miljoen

bestaat uit duurzame etiketten, papierrollen en linerlessrollen die volledig

ton plastic komt jaarlijks in de zee terecht. Deze gigantische hoeveelheid

vrij zijn van plastic en chemicaliën. Het gamma is gemaakt uit duurzaam

afval hoopt zich op verschillende plaatsen in de oceanen op en vormt

materiaal en in sommige gevallen 100% composteerbaar en biodegradeer-

er ‘plastic eilanden’. Ik was echt geschrokken van de omvang van de

baar”, legt Jeremy uit.

vervuiling.”

Met Clean-C wil Belux-Mondial niet alleen zelf minder plastic gebruiken, Hij besluit niet bij de pakken te blijven zitten en denkt na over hoe BMLE

maar ook haar klanten aanmoedigen hetzelfde te doen. “We bieden hen

de hoeveelheid plastic tijdens het productieproces kan verminderen:

nu de mogelijkheid om duurzame producten aan te kopen. In de toekomst

“Kunnen we onze producten volledig plasticvrij produceren? En wat met de

zullen we ons volledig aanbod in verschillende fases trachten plasticvrij te

verpakkingswijze? Ik zou niet rusten tot ik de oplossing had.” Jeremy zoekt

maken.”

en vindt een milieuvriendelijk en plasticvrij alternatief voor zijn producten.

Duurzaam ondernemen Het weinige plastic dat je nu nog vindt bij Belux-Mondial is voorzien van instructies over hoe de gebruiker het plastic moet recycleren. Jeremy zal blijven zoeken naar duurzame en milieuvriendelijke oplossingen.

Daarom werden er ook nieuwe drukmachines aangekocht. “De flexo-pers droogt inkt op een energiebesparende manier. En de nieuwe digitale pers kan razendsnel kleine oplages drukken zonder clichés.”

En dat duurzaam ondernemen en efficiëntie hand in hand gaan, bewijst Belux-Mondial. “Op vijf jaar tijd is onze omzet met maar liefst 48% gestegen. En, net zoals mijn vader 20 jaar geleden, kampen we met een tekort aan ruimte voor stockage en productie. De plannen voor een nieuwe bedrijfshal van 1300 m² zijn klaar. Binnenkort beginnen we te bouwen en starten we een nieuw hoofdstuk voor Belux-Mondial.” www.bmle.eu/clean-c/

49

Personeelszaken

Hinder door openbare werken

VRAAG

Heb ik recht op een vergoeding wanneer ik minder verkoop door openbare werken?

ANTWOORD

Ja. Dit hangt wel af van het gewest waar je actief bent én enkele specifieke voorwaarden.

Sinds de zesde staatshervorming is de vergoeding voor zelfstandigen die hinder ondervinden door wegwerkzaamheden een gewestelijke bevoegdheid. De vergoeding waar je aanspraak op kan maken, hangt dus af van het gewest waar je jouw activiteit uitoefenen.

We geven hier graag de bepalingen voor Vlaanderen en het Brussels

Deze nieuwe regelgeving geldt sinds 25 maart 2019, zowel voor werven

Hoofdstedelijk Gewest mee.

die na deze datum opgestart zijn als voor werven die toen al bestonden. De

Vlaanderen

vergoeding is aan vele voorwaarden gekoppeld.

In het Vlaamse Gewest hangt de vergoeding voor zelfstandigen en kleine

Alle voorwaarden en modaliteiten vind je via

ondernemingen (maximum negen werknemers) af van de startdatum van

http://werk-economie-emploi.brussels/nl/werfvergoeding

de wegwerkzaamheden: • vanaf 1 juli 2017: hinder en/of sluitingspremie; • vóór 1 juli 2017: rentetoelage en/of inkomenscompensatievergoeding.

Meer informatie vind je op vlaio.be/hinderpremie

Liantis adviseert

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Liantis ondersteunt ondernemende mensen bij al hun mensenzaken. Bij ons vinden zij een vertrouwde compagnon de route die hen op elk moment van hun ondernemerstraject de gepaste oplossing aanreikt. www.liantis.be

Het Brusselse Gewest keert een ‘werfvergoeding’ uit aan handelszaken wanneer ze te maken hebben met een werf die minstens 29 opeenvolgende kalenderdagen duurt. Het bedrag hangt af van het aantal voltijds equivalenten van de handelszaak, met een maximum van negen.

50

PMO

(Met plezier) langer werken Uit onderzoek blijkt dat 73% van de werknemers niet geëngageerd is. Willen we allemaal langer werken, dan moeten we ook meer mensen 'gemotiveerd' aan het werk houden. PMO bevroeg in de afgelopen jaren 1.128 winkelbedienden. Wat blijkt? Een ‘leuke werksfeer’ is dé belangrijkste factor die bepaalt of ze al dan niet met plezier gaan werken.

“Willen we de vergrijzing betaalbaar houden, dan moet we werknemers

Maar meer werknemers gemotiveerd krijgen: dat is sneller gezegd dan

gemotiveerd krijgen én houden”, stelde professor Johan Albrecht (UGent)

gedaan. Dat geeft Albrecht ook toe. “Dat regel je niet in enkele jaren tijd.

onlangs in de media. “Wil straks iedereen nog een degelijk pensioen

Er moet dan bijvoorbeeld veel meer aandacht komen voor een doordacht

ontvangen, dan zullen we met z'n allen langer en harder moet gaan werken,

personeelsbeleid, waarbij bedrijven beter zorg dragen voor hun menselijk

zo luidt het telkens. Alleen zien veel werknemers dat niet zitten.”

kapitaal. Vandaag wordt er nog te veel menselijk talent verspild.”

Albrecht haalt er enkele hallucinante cijfers bij. Volgens een Gallupbevraging - die in lijn ligt met andere enquêtes over het thema - is amper 10 % van de Belgische werknemers echt gemotiveerd. 73 % wordt als

‘Plezier op het werk werkt!’

niet-geëngageerd of veeleer onverschillig beschouwd. Die groep doet zijn job vooral opdat er op het einde van de maand een loon wordt gestort.

Maar misschien nog verbijsterender: 17 % van de Belgische werknemers heeft zo'n hekel aan zijn job dat hij de werking van het bedrijf saboteert, bijvoorbeeld door geen verandering te willen accepteren.

In Noorwegen, misschien niet toevallig één van de gelukkigste landen ter wereld, is 17 % van de werknemers echt gemotiveerd”, aldus Albrecht. Hij

Een PMO onderzoek in samenwerking met ‘Pleziercoach’ Yvan Dierickxsens heeft uitgewezen dat in de winkelsector ‘collegialiteit’ of ‘toffe collega’s’ de belangrijkste randfactor is om met plezier te gaan werken. Op de vraag “Waarom heb jij plezier op het werk?” antwoordt 68% “Ik vorm samen met mijn collega’s een hecht team” en 45% “Ik heb collega’s die ik echt als vrienden kan beschouwen”.

beklemtoont dat het vooral zaak wordt de groep gemotiveerde werknemers in ons land de komende jaren fors te vergroten. En niet zomaar iedereen verplichten om langer en harder te werken.

Gemotiveerde werknemers zijn minder vaak afwezig en veel productiever.

Bedrijven met veel geëngageerde werknemers zijn veel rendabeler en groeien sneller. Goed voor de economie én voor de Belgische schatkist dus.

Wil jij in jouw bedrijf ook beter zorg dragen voor je menselijk kapitaal en je mensen meer plezier in hun werk geven? Dan is de PMO-opleiding ‘Plezier op het werk werkt!’ van Yvan Dierickxsens zeker iets voor jou! Meer weten? Neem contact op met wendy.labie@pmocvba.be of check www.plezierophetwerk.be.

“Mensen graag doen werken, dat zal de vergrijzing betaalbaar maken.”

PMO-Pleziercoach Yvan Dierickxsens

51

Betalen voor een HACCP-begeleiding?

Je bent toch niet gek!

Waarom kiezen Buurtsuper.be-leden voor de begeleiding rond voedselveiligheid en HACCP? • • •

uit de eerste hand: wij maken deel uit van het Raadgevend Comité van het FAVV en de Adviesraad van de minister van Volksgezondheid en zitten dus aan de ‘bron’ voor de enige juiste informatie! wij kosten tijd noch geld in tegenstelling tot andere peperdure software- of consultancycontracten.

Je ontvangt eerst een factuur, vraagt de kmo-portefeuille aan en … Buurtsuper.be past het verschil bij! belangenverdediging: door onze winkelbezoeken en praktijkervaring doen wij periodiek voorstellen ter vereenvoudiging van de wetgeving.

Waaruit bestaat onze begeleiding precies?

1. continu bereikbaar voor al jouw vragen en problemen via mail/telefoon 2. bemiddelen in geval van FAVV-boete: wij nemen contact op met de bevoegde commissaris en trachten, door je van nabij te begeleiden, de FAVV-boete te milderen 3. houdbaarheidstesten voor eigen bereidingen: opstellen analyseschema voor staalnamen en labo-onderzoek, opvolging uitslag, oplossingen zoeken voor afwijkingen tot en met eindverslag maken!

4. bijstand met het oog op Smiley (betaal slechts ¼ FAVV-heffing!): voorbereiding audit, vast­ leggen afspraak OCI, uitwerken van plan van aanpak, opvolging tot en met afronding dossier 5. bij meldingsplicht: wij regelen voor jou de melding aan het FAVV, schriftelijke procedure en labo met het oog op analyses en verdere opvolging van jouw dossier 6. ½ dag winkelbezoek: voor update laatste wettelijke wijzigingen en personeels­bege­leiding en opleiding op de winkelvloer

Onze principes: HACCP vanuit jouw perspectief: “Hoe ben je wettelijk in orde tegen minimale inspanningen?”

Wij ont-zorgen onze leden zodat zij zich voluit kunnen focussen op het managen van hun zaak.

Geïnteresseerd?

Neem contact op met ons via info@buurtsuper.be

“

Het voorbije jaar hebben weer heel wat buurtsupers, dankzij de begeleiding en ondersteuning van onze voedseladviseurs, hun ‘Smiley’ behaald. Zo ook Hilde Demarez van Hildes Kaasboetiek.

“De sticker hangt op een goed zichtbare plaats in de winkel. Zo zien de klanten meteen dat we hygiëne en voedselveiligheid hoog in het vaandel dragen. Aangezien dit al onze derde smiley is, kennen we de richtlijnen en worden deze consequent toegepast. Maar voor de effectieve controle, komt Buurtsuper.be toch nog altijd langs voor een interne controle en eventuele kleine aanpassingen. Dat is heel nuttig!”

Hilde Demarez Hildes Kaasboetiek

52

v.u. Buurtsuper.be I Willebroekkaai 37 I 1000 Brussel I 02 212 26 22 I info@buurtsuper.be

“

Productnieuws

Nieuw in het schap

Pur Natur yoghurt & fruit

Zebra Framboos

Pur Natur breidt haar gamma fruityoghurts uit met opvallende nieuwe

Lotus heeft nu ook Zebra Framboos in haar assortiment, een

smaken. Deze volle roeryoghurts met ingemengd fruit bestaan in drie

heerlijk cakeje met een krokant chocoladelaagje bovenaan en

verrassende fruitcombinaties: aardbei & rozenbottel, passievrucht &

een smeuïge framboosvulling binnenin. Naast de nieuwe Zebra

vlierbloesem en frisse citroen & papaversmaak. Ideaal als frisse snack of

Framboos kan je natuurlijk ook nog blijven genieten van de

dessert. Beschikbaar in een nieuw potje van 150 g.

klassieke Zebra Original en de Zebra Chocolate.

FIT+ Déjeunette van Croustico

Nieuw yoghurtgamma van MIK

Tot nu konden consumenten in hun supermarkt kiezen uit een

MIK heeft magere bosbes- en framboosyoghurts en roeryoghurts

beperkt aanbod van producten die helpen de cholesterol te

natuur van 500 g toegevoegd aan haar gamma. Allen gemaakt van

verlagen. Daar komt nu verandering in. Croustico heeft een

weidemelk, afkomstig van koeien die minimum 120 dagen per jaar,

gloednieuw broodje boordevol granen: de FIT+ Déjeunette,

6 uur per dag, in de wei lopen. Naast de roeryoghurts blijven de

een broodje met bèta-glucanen van haver, dat bijdraagt tot het

gekende standyoghurts ook in het gamma. Het bedrijf wil met dit

verlagen van je cholesterolgehalte.

nieuwe assortiment de jongere generatie overtuigen van de kwaliteit van haar yoghurt.

53

Tonic waters van Ekobryggeriet

CO²-neutrale banaan

Een bittere tonicsmaak met natuurlijke aroma’s, koolzuurhoudend

In het kader van haar missie om tegen eind 2021 CO²-neutraal

water, biologische suiker en citroenzuur, dat is Ekobryggeriet biologisch

te worden, biedt Delhaize Be-climate bananen aan die 100%

premium tonic water. Het tonic water is een van de weinigen op de

CO²-neutraal zijn. Dankzij reducerende en compenserende

markt zonder kinine. De vijf smaken zijn Scandinavisch geïnspireerd:

maatregelen wordt de CO²-impact van de bananen 100%

vlierbloesem, kruidnagel, rabarber en sparrentwijgjes en een originele

gecompenseerd. Delhaize wil nog andere fruit en groenten

bittere tonic. Ekobryggeriet geeft een derde van haar winst aan het milieu

CO²-neutraal maken.

of mensen in nood.

Premium olieblends van Vandemoortele Vandemoortele lanceert twee nieuwe culinaire oliën: olieblend 5 oliën voor koude bereidingen en olieblend 3 oliën voor warme bereidingen. De blend voor koude bereidingen is een mengeling van vijf soorten 100% plantaardige oliën: amandelolie, koolzaadolie, olijfolie, pompoenzaadolie en zwarte komijnolie.

De olieblend voor warme bereidingen is samengesteld uit

100 % biologisch appelsap Pur Natur bracht vier soorten bio appelsap op de markt: puur appelsap, appel- en bosbessensap, appel- en kersensap én appelen rabarbersap. Dit allemaal 100 % biologisch en op basis van Jonagold-appelen uit Haspengouw. De zuivelspecialist koos voor 75 cl-flessen in glas.

druivenpitolie, geraffineerde olijfolie en rijstolie.

Meer productnieuws: www.buurtsuper.be > Actueel > Productnieuws

54

DE VERPAKKING MOET VERANDEREN. NIET DE KWALITEIT.

™™

€5.90/20 SIG ™™ WINSTONFORREAL WINSTONFORREAL

Strikt vertrouwelijk en commercieel gevoelig: deze presentatie bevat informatie die uitsluitend bestemd is als persoonlijke informatie voor de tabakswederverkoper. Deze presentatie en de inhoud ervan mogen noch geafficheerd worden, nochententoongesteld worden op ompresentatie het even welke wijze, noch meegedeeld worden met ofister worden klanten of andere derden, andere tabakse-sigaret fabrikanten.

Strikt vertrouwelijk commercieel gevoelig: deze bevat informatie die uitsluitend bestemd alsbeschikking persoonlijkegesteld informatie voorvan de tabakswederverkoper.

Dezeinclusief presentatie en de inhoudenervan mogen noch geafficheerd worden, noch tentoongesteld worden op om het even welke wijze, noch meegedeeld worden met of ter beschikking gesteld worden van klanten of andere derden, inclusief andere tabaks- en e-sigaret fabrikanten.

Roken is dodelijk – Stop nu - Fumer tue – Arrêtez maintenant Roken is dodelijk – Stop nu - Fumer tue – Arrêtez maintenant Rauchen ist tödlich – hören Sie jetzt auf Rauchen ist tödlich – hören Sie jetzt auf

Uw leverancier voor het hele groente- en fruitassortiment

Volg ons op

www.belortaprofessional.be