BRUZZ editie 1894 (12-06-2024)

Groen en MR aan zet

Brusselse coalitievorming

‘Vooruit en N-VA niet vernieuwend genoeg’

Politicoloog Emilie van Haute

Het fenomeen

Fouad Ahidar

12

16

Groen groeit

Nederlandstalige partijen in Brussels parlement

MR verslaat PS

Franstalige partijen in Brussels parlement

30 Vlaams Belang is back

Brusselaars in het Vlaams Parlement

05 EDITO

06 ANALYSE De verkiezingen: een historische uitslag in Brussel

09 GASTCOLUMN Luckas Vander Taelen

10 IN BEELD Kunst en politiek

14 KORT Quotes en nieuws

15 BEELDCOLUMN Kim Duchateau

18 INTERVIEW Politicologe Emilie Van Haute

22 ANALYSE Noorden van Brussel stemt heel anders dan zuidelijke gemeenten

24 COALITIEVORMING Wie gaat er met wie in zee?

26 REPORTAGE Fouad Ahidar, het fenomeen verklaard

31 GASTCOLUMN Hassan Al Hilou

32 VOETBALCOLUMN Toots Thielemansstadion

35 BIG CITY Wie zit er achter de ‘Je te rembourse lundi’-stickers?

36 COLUMN Kunstgrasmatten

37 SELECT Eresaluut aan Magnumfotograaf Elliott Erwitt Klein onderhoud Christophe Coppens

Eat & Drink Miss Jaja De vijf inzichten Stef Kamil Carlens

Heel wat jongeren mochten zondag voor het eerst gaan stemmen.

Dankuwel, u heeft voor BRUZZ gestemd.

BRUZZ bereikt elke maand

325.000 lezers, kijkers en luisteraars.

Dat blijkt uit de nieuwe BRUZZ Bereikstudie 2024 (Ipsos). Die meet het bereik van BRUZZ en de verschillende BRUZZ media in Brussel en de rand rond Brussel.

Met als motto ‘Brussels is capital’ brengt BRUZZ nieuws, cultuur en verhalen uit Brussel. U leest, luistert en kijkt naar ons via BRUZZ televisie, BRUZZ radio, BRUZZ magazine en BRUZZ.be.

U volgt ons ook via de BRUZZ app, op de sociale media en via onze nieuwsbrieven.

U bent ook steeds met méér. BRUZZ noteert sinds de start van het Brussels mediamerk acht jaar geleden een stevige groei. Hartelijk dank voor uw vertrouwen!

COLOFON

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80

Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE

55.000 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marlies De Deygere 02-650.10.81

marlies.dedeygere@bruzz.be

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir

ALGEMEEN HOOFDREDACTEUR

Klaus Van Isacker

COÖRDINATOR MAGAZINE

Maarten Goethals

ARTDIRECTOR

Heleen Rodiers

VORMGEVING

Ruth Plaizier

EINDREDACTIE

Karen De Becker, Kurt Snoekx

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Eva Christiaens, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Johan Baeten, Michaël Bellon, Maya Callizaya, Jasper Croonen, Charlotte De Cort, Tom Peeters, Niels Ruëll, Emmanuel Vanbrussel, Bram Van Renterghem, Joke Vylders, Michel Verlinden (medewerkers)

VERTALING

Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, Aurélien Garcia, George Holmer

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Delphine Frantzen, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Koen Cypers

Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners

Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

Maarten Goethals

Coördinator Magazine

Electorale aardbeving

De Nederlandstaligen in Brussel belonen beleid dat inzet op minder autoverkeer en meer levenskwaliteit, door Elke Van den Brandt (Groen) overduidelijk uit te roepen tot grootste aan Vlaamse kant. De Franstaligen kiezen dan weer massaal voor de MR, van wie de negatieve campagne samen te vatten viel met de slogan: Stop Good Move.

Om maar te zeggen: de resultaten van zondag leveren een aantal schijnbaar tegengestelde resultaten op, die besturen in het gewest niet makkelijker zal maken.

Nog een andere paradox: terwijl de N-VA op Vlaams en federaal niveau zich kan uitroepen tot leidende volkspartij, verliest de fractie in Brussel veel van haar pluimen. De strijd tegen Vlaams Belang inspireert kennelijk meer dan oppositie voeren tegen de PS, die trouwens beter standhoudt dan verwacht.

“De twee winnaars van de verkiezingen – Groen en MR –clashen op het vlak van mobiliteit”

En wat te denken van het eclatante succes van Fouad Ahidar? Door nieuw kiespubliek aan te boren – “Nous sommes 300.000 musulmans en Belgique” – geeft hij op zijn eentje Open VLD, CD&V en vooral zijn voormalige partij Vooruit Brussel een lesje in nederigheid en politieke marketing. Straf. 9 juni veroorzaakte een electorale aardbeving in Brussel, maar de naschokken zullen minstens even interessant zijn als het vuurwerk op de verkiezingsavond zelf.

FR Les néerlandophones de Bruxelles ont récompensé les politiques misant sur moins de voitures et une meilleure qualité de vie en faisant d’Elke Van den Brandt du parti Groen la politicienne la plus populaire du côté flamand. Les francophones quant à eux ont voté en masse pour le MR, dont la campagne négative peut se résumer par le slogan suivant : Stop Good Move. Les résultats des élections mettent donc en avant des résultats tout à fait opposés qui ne faciliteront pas la gestion de la Région. Autre paradoxe : alors que la N-VA est le plus grand parti populaire aux niveaux flamand et fédéral, le groupe perd pas mal de plumes à Bruxelles. La lutte contre le Vlaams Belang inspire apparemment davantage les gens que de faire opposition au PS, qui tient d’ailleurs mieux tête que prévu. Et que penser du succès éclatant de Fouad Ahidar ?

En s’adressant à un nouvel électorat – « Nous sommes 300 000 musulmans en Belgique » – il a, à lui seul, donné une leçon de marketing politique aux partis Open VLD, CD&V et surtout à son ancien parti, Vooruit. Chapeau. Le 9 juin a entraîné un glissement de terrain électoral à Bruxelles, mais les jours à venir seront au moins aussi intéressants que le feu d’artifice de la soirée des élections.

EN By overwhelmingly proclaiming Elke Van den Brandt (Groen) as the most popular politician on the Flemish side, Dutch-speaking voters in Brussels have rewarded policies that reduce car traffic and promote a better quality of life. The French-speaking voters, on the other hand, have overwhelmingly chosen the MR, whose negative campaign could be summed up with the slogan: “Stop Good Move.” To put it simply, Sunday’s results produce a number of seemingly contrary results, which will not make governing in the region any easier. Another paradox is that, while N-VA can proclaim itself the leading people’s party at the Flemish and federal level, the group in Brussels has lost a great deal of its appeal. Fighting Vlaams Belang is apparently more inspiring than opposing the PS, which, by the way, is holding up better than expected. And what of Fouad Ahidar’s resounding success? By tapping into new constituencies – “Nous sommes 300 000 musulmans en Belgique” – he is single-handedly giving Open VLD, CD&V, and especially his former party Vooruit Brussel a lesson in humility and political marketing. Ouch. Sunday 9 June caused an electoral earthquake in Brussels, but the aftershocks will be as interesting as the fireworks on election night itself.

Elke Van den Brandt staat voor een moeilijke opdracht

Een historische uitslag in Brussel

Om verschillende redenen mogen de afgelopen verkiezingen historisch worden genoemd. Ook in Brussel. Maar ze maken er de coalitievormig niet meteen makkelijker op.

door Steven Van Garsse

Groen en MR zijn afgetekend de winnaars in Brussel. Zij zijn aan zet om de volgende Brusselse regering te vormen. Dat komt omdat die formatie in Brussel ‘confederaal’ van aard is. Er moet een Nederlandstalige én een Franstalige meerderheid worden gevormd, vooraleer de partijen samen aan tafel gaan zitten.

Dat heeft in het verleden wel vaker tot bonte coalities geleid, waarbij de politieke families meer niet dan wel samen in de meerderheid zaten. Groen in de oppositie en Ecolo in de meerderheid. Open VLD in de meerderheid, met MR in de oppositie of zelfs Vooruit in de oppositie met PS in de meerderheid.

Dat zal deze keer niet anders zijn.

Presidentiële campagne

Maar eerst terug naar de resultaten. MR heeft haar belofte waargemaakt. In 2019, toen de partij een historische nederlaag haalde in Brussel, met amper 16,8 procent van de stemmen, zwoer de partij om er in 2024 weer bij te zijn. De partij ging vanaf dag één van deur tot deur om

met de kiezer in gesprek te gaan, ook met de kiezer met migratieachtergrond, die ze in 2019 helemaal uit het oog was verloren.

Haalde de jonge David Leisterh in 2019 minder dan tweeduizend voorkeurstemmen, dan heeft hij er vandaag maar liefst tien keer meer. Met dank aan een wat presidentiële campagne, waarbij Leisterh, bedachtzaam, soms met een kwinkslag, en goed tweetalig, zich als de nieuwe kandidaat-minister-president aan de kiezer presenteerde.

Leisterh, die goed bevriend is met Georges-Louis Bouchez, kon daarbij zeker profiteren van de manier waarop de MR in het hele Franstalige landsgedeelte naar boven werd gestuwd, maar legde daarbij eigen accenten. Minder onstuimig dan zijn vriend MR-voorzitter, meer pragmatisch. Leisterh, die dus ‘formateur’ is van de nieuwe Brusselse regering, legt ook vandaag nog niet al zijn kaarten op tafel.

En toch ligt de coalitie aan Franstalige kant in Brussel voor de hand. MR zal ongetwijfeld federaal en in Wallonië met Les Engagés in zee willen gaan. Door de aardverschuiving in het Franstalige

landsgedeelte halen beide partijen er samen zelfs een meerderheid. Die centrumrechtse as MR-Les Engagés kan de basis vormen voor een nieuwe Brusselse regering.

De MR kan dan wel niet om de Parti Socialiste heen, in Brussel. Die partij doet het al bij al erg goed in de hoofdstad. Ze wordt niet afgestraft voor het regeerbeleid en haalt opvallend meer stemmen dan in de peiling.

Dat de MR met de PS in zee moet, hoeft geen ramp te zijn. De Brusselse regering staat voor grote budgettaire uitdagingen. Om twee redenen kan het interessant zijn om de PS dan mee aan boord te hebben. De PS heeft na 35 jaar regeringsdeelname in Brussel zowat overal de touwtjes in handen in de administraties. Die partij kan je dan beter mee hebben om de broodnodige hervormingen door te voeren. Twee: door de PS mee in bad te trekken, krijgt de MR ook rugdekking, want voor een groot deel van de Brusselaars kunnen die hervormingen pijn doen.

De PS zal dan wel Ecolo, dat zwaar verloren heeft, en de PTB die, anders dan in Wallonië, er fors op vooruitgaat, als

Historische uitslag in Brussel

oppositiepartijen moeten dulden. Dus zal de PS een gewiekst spel moeten spelen om zowel macht te kunnen uitoefenen, zonder te hard op de linkerflank te worden aangevallen. Maar Magnette, zo blijkt, lonkt intussen naar de oppositiebanken.

In het gareel

De grootste moeilijkheden na deze uitslag liggen echter aan Nederlandstalige kant. Lijsttrekker Elke Van den Brandt van Groen mag zich de fiere winnaar noemen van deze verkiezing. De partij gaat erop vooruit. Haalt zelfs van op een zeer moeilijke derde plaats voor de Kamer een zetel binnen voor Tinne Van der Straeten. Dat is ongezien.

Kortom, de Nederlandstalige Brusselaars hebben Groen een duidelijk signaal gegeven dat ze het beleid van de afgelopen legislatuur wel hebben gesmaakt. Daar is Ecolo voor alle duidelijkheid niet in geslaagd. Hoe dat komt, valt niet zo eenvoudig te verklaren. Ecolo was erg afwezig in de campagne. Voerde campagne met de billen dichtgeknepen uit angst om te worden aangevallen door PTB op het hele Good Move-debacle. Daar kon Groen, dat de circulatieplannen ronduit is blijven verdedigen, juist van profiteren.

Toch staat Van den Brandt voor een aartsmoeilijke opdracht. Ze zal ten eerste in zee moeten met Team Fouad Ahidar, dat met drie zetels vrijwel incontournable is voor een Brusselse meerderheid aan Vlaamse kant.

Met Fouad Ahidar valt zeker te spreken. Hij is gepokt en gemazeld in de Brusselse politiek. Tactisch, maar compromisbereid. Hij is de man die met iedereen door één

GROEN ET LE MR EN CHARGE DE FORMER UN GOUVERNEMENT BRUXELLOIS

FR Groen et le MR sont les grands gagnants à Bruxelles. C’est à leur tour de former le prochain gouvernement bruxellois. En effet, la formation bruxelloise est de nature « confédérale ». Une majorité néerlandophone et francophone doit être formée avant que les partis ne s’assoient ensemble. Dans le passé, cela a souvent conduit à des coalitions bigarrées, dans lesquelles les familles politiques – Groen/Ecolo, Open VLD/MR, Vooruit/ PS – se voyaient éclatées . Le même scénario devrait se reproduire.

Met Fouad Ahidar valt zeker te spreken. Hij is gepokt en gemazeld in de Brusselse politiek. Tactisch, maar compromisbereid

deur kan. Maar tegelijk heeft hij een gloednieuwe partij opgericht, met drie gekozenen. Hij zal die parlementsleden in het gareel moeten houden, en dan nog eens een kabinet vormen. Want Ahidar wordt in dat geval minister in de Brusselse regering. Een kabinet samenstellen is voor elke nieuwe partij moeilijk, want daarvoor moet

GROEN AND

MR

IN CHARGE OF FORMING A BRUSSELS GOVERNMENT

EN Groen and MR are the clear winners in Brussels and sit in the driver’s seat when the next Brussels government is formed. The forming of a government in Brussels is “confederal” in nature: it requires both a Dutch-speaking and a French-speaking majority before the parties sit down at the table together. In the past, this has often led to colourful coalitions, with political families – like Groen and Ecolo, Open VLD and MR, or Vooruit and PS – being split more often than not. This time will be no different.

ook het juiste personeel gevonden worden, dat het Brusselse terrein kent en voldoende expertise heeft. Machtspartijen kunnen daarvoor plukken uit hun jarenlang landelijk opgebouwde netwerk. Ze kunnen specialisten halen uit de diverse administraties. Dat wordt voor Fouad Ahidar een ander paar mouwen.

Tweede moeilijkheid voor Van den Brandt: er moet ook een akkoord worden gevonden met de Franstalige coalitiepartners. En dus moet Ahidar ook mee aan tafel met de MR.

Fouad Ahidar heeft een expliciete campagne gevoerd naar de moslims in ons land, en in Brussel. De hoofddoek aan het loket, het verbod op onverdoofd slachten, er zijn genoeg thema’s die de coalitiegesprekken zeer moeilijk zullen maken. Bovendien heeft Ahidar een klacht aan zijn been voor mogelijk antisemitische uitspraken. Hoe de MR, die goed ligt bij joodse gemeenschap en bovendien een strikte scheiding van kerk en staat voorstaat, met Ahidar deals zal kunnen sluiten blijft een open vraag.

Derde moeilijkheid voor Van den Brandt: ze komt in een regering terecht met partijen die Good Move liefst helemaal in

de vuilnisbak kieperen: PS, MR, Fouad Ahidar, Les Engagés. Het zal erg moeilijk worden om het voluntaristische mobiliteitsbeleid van de afgelopen legislatuur te herhalen.

En dan zijn er nog de twee verliezende regeringspartijen Open VLD en Vooruit, waarvan minstens één partij weer zal moeten worden opgevist voor de nieuwe Brusselse regering. Allebei verliezen ze zo’n 23 procent van hun stemmen tegenover 2019. Van Open VLD lag dat enigszins in de lijn der verwachtingen. De partij kon niet meer rekenen op stemmentrekkers uit 2019 als Els Ampe of Guy Vanhengel, en Sven Gatz heeft als begrotingsminister geen goed parcours gelopen.

Vooruit, dat nochtans een prima campagne heeft gevoerd, heeft het verlies van Fouad Ahidar niet kunnen opvangen. Wat daar is gebeurd vergt een diepere analyse, maar zeker is dat de nieuwe koers die Vooruit in Vlaanderen is gaan voeren, de Brusselse Vooruit geen goed heeft gedaan. De uitspraken van oud-voorzitter Conner Rousseau over Molenbeek zinderen ongetwijfeld bij velen nog na.

Hoe je het draait of keert: Fouad Ahidar naar de exit duwen na zijn stemming in het Brussels parlement over het onverdoofd slachten, heeft de partij in Brussel veel schade toegebracht. In die zin kan Ahidars spectaculaire overwinning ook als een zoete wraak worden gezien op Vooruit.

En toch hoorden we Ahidar, weliswaar wat geëmotioneerd, op verkiezingsavond de deur voor Vooruit niet helemaal dichtgooien. Ook al om die reden mogen we stellen dat het bijzondere verkiezingen waren.

Luckas Vander Taelen

Brusselse omwenteling

Geschiedenis is altijd in beweging en soms heeft men jaren nodig om tendensen juist in te schatten. Maar de resultaten van gisteren bevestigen een evolutie die al enige tijd voelbaar was: het communautaire, dat zo lang de Brusselse politiek bepaalde, is niet langer dominant. Er is een gewestelijke identiteit gegroeid. In alle stilte is er heel veel veranderd in de hoofden van de Brusselaars.

In de jaren 1960 kon Henri Simonet, decennialang PS-zwaargewicht, met tevredenheid stellen dat “de verfransing van Brussel totaal” was. Daarmee leek de droom van het franskiljonse FDF bewaarheid. Manneken Pis zou vanaf nu Petit Julien worden.

Maar die donkere tijd van linguïstische apartheid is nu wel volledig voorbij. Dat voelt iedereen aan die zijn oor weleens te luisteren legt bij Franstalige Brusselaars. Die zijn er allang van overtuigd dat hun stad er een is van vele kleuren en talen. Ze hebben meer dan respect voor de Nederlandse taal en cultuur. Hun kinderen gaan vaak naar Vlaamse scholen.

Die open mentaliteit is voor veel jonge Brusselaars een evidentie geworden. Ver weg lijkt de tijd van misprijzen en wantrouwen tegenover alles wat Vlaams was.

Dat Groen de grote winnaar is van de verkiezingen aan Nederlandstalige kant, komt ook omdat nogal wat Franstaligen voor het Nederlandstalige

college kozen om een doorbraak van het Vlaams Belang te counteren.

Dat fenomeen moet men vooral niet minimaliseren. Wie zijn geschiedenis kent, weet dat het tot ver in de vorige eeuw voor veel Franstaligen zowat ondenkbaar was om voor een Nederlandstalige te stemmen.

Dat is ook een gedeeltelijke verklaring van het succes van Fouad Ahidar, die vanuit het Nederlandstalige college met een tweetalige campagne drie zetels binnenhaalde.

Maar misschien is het grootste teken aan de wand de ineenstorting van Défi. De partij die er een punt van eer van maakte om geen Nederlandstalige kandidaat op haar lijsten te dulden, lijkt niet te hebben beseft dat het fanatieke franskiljonisme nog maar weinig Brusselaars beroert. Tien jaar geleden haalde Défi twaalf zetels in het Brussels parlement; daar blijven er nu zes van over. Uittredend minister Bernard Clerfayt kreeg een beschamend laag aantal stemmen achter zijn naam. Voor het Federaal Parlement gingen 65.000 stemmen verloren en werd de zogenaamd beloftevolle Sophie Rohonyi zelfs niet verkozen.

Tegelijk was het aantal stemmen op Nederlandstalige kandidaten hoger dan ooit: bijna 80.000, zo’n 10.000 meer dan vijf jaar geleden. Henri Simonet draait zich om in zijn graf ...

Opinie

Columnist

Brussels parlement Nederlandstalige partijen

Groen pikt stemmen van Ecolo, Ahidar vergroot kiezersvijver

In het Brussels parlement wordt de Nederlandstalige flank de komende legislatuur vooral afgedekt door Groen en de nieuwe partij Team Fouad Ahidar. Die laatste haalt maar liefst een zesde van de Nederlandstalige stemmen achter zich, goed voor drie zetels. Open VLD, Vooruit en N-VA leveren elk een zetel in.

door Eva Christiaens foto’s Emiel Viellefont

Bij Groen haalden ze zondagavond opgelucht adem. Ondanks tegenvallende resultaten in Vlaanderen vertrouwt een vijfde van de Nederlandstalige Brusselaars hen om de hoofdstad nog eens mee te besturen. Groen krijgt bijna 23 procent van hun stemmen en zo vier zetels in het parlement: evenveel als de voorbije vijf jaar, maar wel het hoogst aan Nederlandstalige kant. Lijsttrekker Elke Van den Brandt klopt zich op de borst dat haar mobiliteitsbeleid van de laatste jaren heeft geloond. “Groen vertrekt vanuit moedige politieke keuzes die de stad laten herademen en de meest kwetsbaren meenemen. Dat wekt duidelijk enthousiasme op,” zegt ze. Wat ook de motivatie is, de kiezer gunt Van den Brandt 8.361 voorkeurstemmen: een topscore voor een Vlaamse Brusselaar. Alleen Guy Vanhengel (Open VLD) kwam de laatste tien jaar in de buurt. Daarnaast mag haar partij Emile Luhahi (1.298 stemmen), Lotte Stoops (2.819) en – opmerkelijk – lijstduwer Celia Groothedde (2.355) naar het Brusselse halfrond sturen. Welke rol zij in de gewestregering krijgen, hangt af van de onderhandelingen met

ZETELVERDELING

duidelijk

verkeersveiliger te

winnende partij MR aan Franstalige kant. Wel krijgt Groen als grootste Nederlandstalige het initiatiefrecht om de meerderheid in het College van de Vlaamse Gemeenschapscommissie te vormen. En dan kan Van den Brandt niet om de grote verrassing van deze stembusgang heen, Team Fouad Ahidar.

Stemmenkanon

Fouad Ahidar wist zijn eigen partij in minder dan een halfjaar tijd uit te bouwen tot een volwaardig stemmenkanon. De Brusselse lijst haalt meteen 16,5 procent van de Nederlandstalige stemmen, kopstuk Ahidar maar liefst 7.602 eigen bolletjes. Het voormalige parlementslid van Vooruit wil inzetten op betaalbaar wonen, veiligheid en netheid, maar is ook tegen een verbod op onverdoofd slachten en deed vorig jaar omstreden uitspraken over de oorlog in Gaza. Zijn grote achterban van anderstalige kiezers, ook uit moslimhoek, is bekend. Toch is

In Brussel behoudt Groen vier zetels in het parlement. Brussels minister Elke Van den Brandt (rechts) noemde die score “een

mandaat om Brussel groener, gezonder en

maken”.

zijn score verrassend hoog.

Behalve Ahidar komen nummer twee en drie van de lijst mee in het Brussels parlement.

Het gaat om Najima El Arbaoui, een zelfstandig IT-consultant uit Anderlecht die het naar eigen zeggen wil opnemen voor alleenstaande moeders, jongeren en ondernemers. Ze kreeg 1.876 voorkeurstemmen. Met ongeveer even veel stemmen is Ilyas El Omari (1.802) verkozen, een tweetalig zakenman uit Elsene die onder meer in boekhouding en horeca doet.

El Omari zal nog een intensieve cursus Nederlands moeten volgen, geeft Ahidar toe. Zelf voerden Ahidar en El Arbaoui vooral campagne via Tik Tok, WhatsApp en op de gemeentelijke markten. Dikwijls was dat in het Frans, soms ook in het Arabisch. In de kieskantons Sint-Jans-Molenbeek en Anderlecht haalt de partij zelfs een kwart van de Vlaamse stemmen, meer dan Groen.

Verliezers

Zowel Ahidar als Groen profiteert dus van extra kiezers. Anderstalig, en voor Groen vooral Franstalig dankzij ontgoochelde Ecolo’ers. In totaal tellen we ruim tienduizend nieuwe Nederlandstalige kiezers in vergelijking met 2019, een record. Het zijn stemmen die de andere

partijen niet wisten te winnen, ondanks hun inspanningen in het Frans, Engels of andere talen. Open VLD en Vooruit verliezen elk één zetel in het Brussels parlement en ook N-VA moet een zitje afstaan. Ze behouden elk nog twee zetels.

Bij N-VA verdwijnt zo Gilles Verstraeten uit het halfrond (904 stemmen). Lijsttrekker Cieltje

GROEN ET TEAM FOUAD

AHIDAR SONT LES GRANDS VAINQUEURS

FR Au Parlement bruxellois, le flanc néerlandophone sera couvert en majorité par Groen et le nouveau parti Team Fouad Ahidar. Ce dernier obtient pas moins d’un sixième des voix néerlandophones ainsi que trois sièges. La ministre Elke Van den Brandt a, quant à elle, recueilli 8 351 voix de préférence : un record pour une Bruxelloise flamande. La liste bruxelloise de Fouad Ahidar a recueilli 16,5% des voix néerlandophones, Ahidar même obtient 7 602 voix de préférence. Open VLD, Vooruit et N-VA perdent chacun un siège.

Van Achter mag blijven en kreeg 2.579 voorkeurstemmen achter zich. Dat zijn er iets meer dan Ans Persoons van Vooruit (2.378) en Sven Gatz van Open VLD (2.306), twee vorige regeringsleden zonder groot politiek palmares. Benjamin Dalle haalt als vorig Vlaams minister van Brussel amper 2.014 stemmen. Hij neemt het enige CD&V-zitje in het Brussels parlement in. Bij Vooruit haalt Pascal Smet als tweede kandidaat nog 1.552 stemmen. Goed voor een zetel, maar nauwelijks een derde van zijn vorige score uit 2019. Mathias Vanden Borre (N-VA) mag ten slotte blijven met 1.051 voorkeurstemmen, Imane Belguenani (Open VLD) komt binnen met slechts 643 stemmen, het minste van alle gekozenen.

Winnen wel: de uitersten. Vlaams Belang sleept met 10,5 procent een tweede zetel binnen voor Sonja Hoylaerts (701 stemmen) uit de Dansaertwijk. Zij werkte vroeger in de horecasector. Ook lijsttrekker

Bob De Brabandere uit SintAgatha-Berchem (2.237) mag naar het parlement.

Bij PVDA behoudt alleen Jan Busselen zijn zitje. Zijn score is met 1.249 stemmen behoorlijk laag. Dankzij de Franstalige PTB geniet hij wel van een goed gevulde fractie.

GROEN AND TEAM FOUAD AHIDAR ARE THE BIG WINNERS

EN The Dutch-speaking flank in the coming legislature of the Brussels parliament will mainly be made up of Groen and Team Fouad Ahidar. The latter got no less than one sixth of the Dutch-speaking votes, good for three seats. Groen minister Elke Van den Brandt got 8,361 personal votes, a top score for a Dutchspeaking Brussels politician. Fouad Ahidar’s list immediately took 16.5 per cent of the Dutch-language votes, Ahidar got as many as 7,602 personal votes. Open VLD, Vooruit, and N-VA have to give up one seat each.

In beeld door Ivan Put Telex verkiezingen

Gezegd is gezegd

Verkiezingen betekenen reacties allerhande. BRUZZ selecteerde enkele opvallende uitspraken van verliezers en enkele middenveldorganisaties.

“Wij hopen op een coalitie die wil investeren in de openbare ruimte en de sociale cohesie wil versterken”

Eric Vandezande vertegenwoordigt veertig Brusselse buurtcomités

Stembureaus langer open

Door technische problemen bij het stemmen in Sint-Lambrechts-Woluwe bleven de stembureaus er open tot 18 uur. Bij de 31 stembureaus zouden er tien elektronische stemmachines in panne zijn geweest. Er waren onder meer problemen met de scanners en het lezen van stembiljetten. ”Ik pleit ervoor om stemmen op papier weer in te voeren, dan zijn er minder problemen,” zei burgemeester OLivier Maingain (Défi).

“Het is beter om te verliezen door je overtuigingen te verdedigen dan te winnen door ze te verraden.

Alhamdulilah.

#VivaPalestina #VanDeRivierTotDeZee”

Dyab Abou Jahjah haalde met zijn partij Viva Palestina nergens een zetel

“Ook bij Vooruit en Groen zijn er intelligente mensen die zeer goed beseffen dat de band met Vlaanderen voor Brussel enorm belangrijk is”

Brusselaars in het Europees Parlement

De Brusselaars Marc Botenga (PTB) en Yvan Verougstraete (Les Engagés), beiden lijsttrekker, zijn verkozen in het Europees

Parlement. De Nederlandse Brusselaar Sophie in ‘t Veld, die voor de Belgische afdeling van Volt opkwam, haalde het niet, net zomin als Luc Hennart (PS) en Olivier Deschutter (Ecolo).

Bernard Daelemans van het Vlaams Komitee voor Brussel wil niet dat de aanhoudende investeringen van de Vlaamse overheid in onderwijs en culturele instellingen verdwijnen

“Het zou mij verrassen als Ahidar mee mag besturen. Hij heeft alleen maar op Gaza campagne gevoerd”

Open VLD-staatssecretaris

Alexia Bertrand gelooft niet dat Fouad Ahidar in de Brusselse regering komt

“Het is een strijd van David tegen Goliath en Goliath heeft gewonnen. Wij moeten opboksen tegen partijfinanciering, tegen debatten waar we niet aan konden deelnemen ...”

Els Ampe hoopte met haar nieuwe partij Voor U 7 procent van de stemmen te halen, maar ze haalde nergens een zetel

Meer dan een miljoen mensen stemden niet

Ruim 1.050.000 kiezers, of 12,5 procent van het electoraat, zijn weggebleven bij de stembusgang. Dat zijn er 100.000 meer dan in 2019 en daarmee is het record van vijf jaar geleden gebroken. Ter vergelijking: de grootste partij, N-VA, wist 1,165 miljoen kiezers achter zich te scharen.

Stemming is verplicht in België. Theoretisch riskeren mensen die niet zijn gaan stemmen boetes, maar het komt zelden tot een

vervolging omdat de parketten andere prioriteiten hebben. Het aantal mensen dat blanco stemde, ligt iets lager dan vijf jaar geleden. Zondag is er 415.912 keer blanco gestemd, tegenover 438.098 in 2019. Daar kan de partij Blanco voor iets tussen zitten. De partij, die wil dat blanco stemmen leidt tot lege zetels in de Kamer, haalde nationaal 75.000 stemmen.

“Op de lijsten stonden in principe wel een heleboel vrouwen. Alleen blijft het de vraag of die vrouwen na de verkiezingen ook effectief terechtkomen in een positie met macht”

Meron Knikman, voorzitster van de Nederlandstalige Vrouwenraad, vraagt zich af waarom er geen vrouwelijke kandidaat-premier of -ministerpresident was

“Als je de resultaten van Gent en Brussel ziet, kan je moeilijk van een groene nederlaag spreken”

Michaël De Cock, artistiek leider van de KVS in Brussel, is opgelucht dat het geen zwarte zondag werd

ULB plaatst PTB in exitpoll verkeerdelijk bovenaan

Een exitpoll van de Franstalige Brusselse universiteit ULB duidde de PTB als grootste partij aan in Wallonië. Maar de partij komt er pas als vierde uit de bus (na MR, PS en Les Engagés). “We hebben spijtig genoeg een coderingsfout gemaakt door Les Engagés en PTB om te wisselen,” zei politicoloog Pascal Delwit op X. “We bieden onze verontschuldigingen aan.”

“Team Fouad Ahidar is voor ons huis een grote onbekende. Afwachten hoe hij staat tegenover onze gemeenschap”

Wim Thys van Rainbowhouse Brussels hoopt snel met Fouad Ahidar te kunnen praten

“Good Move herdenken is geen toegeving op het vlak van mobiliteit. Die mobiliteit moet op het niveau van de Brusselaar zijn – van de bewoners, maar ook van wie in Brussel onderneemt”

Julie Huntz, adviseur bij zelfstandigenorganisatie Unizo, hoopt op een positiever ondernemingsklimaat in Brussel

BIjzitter overleden in stembureau

Een bijzitter in Ukkel werd zondagnamiddag onwel in een stembureau in Ukkel. Ondanks de komst van de hulpdiensten kon de man niet worden gereanimeerd. Het is volgens de burgemeester van Ukkel, Boris Dilliès (MR) duidelijk dat het overlijden niets te maken had met de omstandigheden in het stembureau. Het zou gaan om een man van 37.

Brussels parlement Franstalige partijen

MR wint fors, PS houdt stand

In het Brussels parlement overtreft MR de verwachtingen: de liberalen halen 26 procent. PS houdt het verlies beperkt en ziet PTB tot op één zetel komen. Ecolo en Défi krijgen klappen.

door Bram Van Renterghem

In de peilingen haalde de MR rond de 23 procent, maar daar gaat ze uiteindelijk vlot over. De partij stijgt met 9,1 procentpunt tot 26 procent, goed voor twintig zetels in het Brussels parlement.

“Ik had nooit durven te hopen om er zoveel halen,” zegt lijsttrekker David Leisterh (MR). “Dit zal ons kracht geven voor de nodige hervormingen, te beginnen met de begroting.”

PS houdt goed stand, maar verliest door het telsysteem toch een zetel. De partij is nu tweede en ziet Ahmed Laaoej wellicht geen minister-president worden, waardoor er toch teleurstelling heerste. Alleen Fadila Laanan was op de verkiezingsavond bereid tot een reactie. “We hebben kiezers kunnen overtuigen om voor een nuttige partij zoals de PS te stemmen.”

Daarmee verwijst ze naar de radicaal-linkse PTB. Die stijgt, zoals verwacht, naar 20,9 procent. PTB gaat van 10 naar 15 zetels, uiteindelijk eentje minder dan PS.

Nog een stijger: Les Engagés. De partij van Christophe De Beukelaer gaat met 3,1 procentpunt omhoog tot 10,7 procent. Dat is niet de grote stijging zoals in Wallonië, waar de partij met bijna 10 procentpunt stijgt. Maar het is

desalniettemin een opsteker voor een partij die in Brussel in 2019 op verdwijnen stond.

Verliezers

Ecolo en Défi staan in de hoek waar de klappen vallen. De partij van aftredend minister Alain Maron (Ecolo) klokt af op 9,9 procent en halveert zowat.

“Het was een harde campagne,” verklaart Maron. “Ik denk dat we als partij de nadruk te veel gelegd hebben op bijvoorbeeld het conflict in Gaza en niet genoeg op het klimaat.”

Défi moet 5,6 procentpunt inleveren en is nu met 8,1 procent de kleinste zetelende partij aan Franstalige kant.

MR is afgetekend winnaar. “Het gaat om het beste resultaat in twintig jaar,” zegt Cédric Istasse, hoofdredacteur bij het politieke onderzoeksinstituut CRISP. “Een hele prestatie voor lijsttrekker David Leisterh, die halverwege de legislatuur nog een nobele onbekende was.”

“Ik ga ervan uit dat ze Défi en Ecolo hebben leeggeschraapt,” vervolgt hij. Dat Parti Populaire en Listes Destexhe ophielden te bestaan, hielp wellicht ook. Daardoor was MR weer de meest rechtse partij, en kon het veiligheid, dat als

thema ook aan Franstalige kant begon te leven de laatste weken, goed capteren.

“Bij Ecolo zie je dan weer die typische jojobeweging,” gaat Istasse verder. “In de verkiezingsjaren eindigend op

9, winnen ze. Eindigt het jaartal op 4 dan verliezen ze. De oorzaak? Hun verzet tegen het verbod op onverdoofd slachten en het verlengen van de kerncentrales. Dat is veel militanten van het eerste uur in het verkeerde keelgat geschoten. En een vrij onzichtbare lijsttrekker Zakia Khatabi.”

Het midden herschud

Les Engagés stijgt, maar veert niet even krachtig op als in Wallonië. “Om nog beter te scoren moeten ze zich sterker verankeren in de gemeenten,” verklaart professor emeritus Pierre Vercauteren (UCL). “Iets waar ze vroeger erg goed in waren.”

Die partij zal wellicht, net als MR, stemmen bij Ecolo en Défi hebben gehaald. “Die laatste ging ruziënd de campagne in, wat ongetwijfeld meespeelde,” zegt Vercauteren. “Al heeft het communautaire in Brussel ook aan belang ingeboet. Dat kan

wel terugkomen, gezien de (Vlaamsgezinde, red.) uitslag in Vlaanderen.”

Links blok blijft

Tot slot de PS en PTB. De eerste partij baalt om het verlies van de leidersplaats, maar heeft goed standgehouden tegen een beukende PTB.

Die partij haalt wel een historische score en stijgt, net als MR trouwens, in elk van de acht kieskantons.

Heeft rechts dan wel gewonnen in Brussel? “Symbolisch wel,” zegt Vercauteren (UCL).

“MR is de grootste. Maar het linkse blok met PS, PTB en Ecolo, blijft belangrijk.”

LE MR GRAND VAINQUEUR, LE PS TIENT TÊTE

FR Au Parlement bruxellois, le MR a excédé les attentes : les libéraux ont recueilli 26% des voix. Le PS limite les pertes et le PTB remporte un siège. Ecolo et Défi prennent un coup dur. « Je n’ai jamais osé espérer un tel résultat », confie le chef de liste du MR David Leisterh. « Cela nous donne la force de faire les réformes nécessaires, en commençant par le budget ». Le PS tient tête, mais suite au système de calcul, il perd tout de même un siège. Le parti est le deuxième de la Région et Ahmed Laaouej ne deviendra sans doute pas ministre-président. Le parti Les Engagés de Christophe De Beukelaer gagne des voix et atteint 10,7%.

Als je de linkse partijen optelt, kom je in 2024 aan 52,8 procent van de stemmen, nauwelijks minder dan de 54,6 procent in 2019. “Bekijk je ook de Nederlandstaligen, dan is er zelfs een lichte stijging van links,” besluit Istasse. “Van een ruk naar rechts, zoals in Wallonië, zou ik dus zeker niet spreken.”

MR WINS SHARPLY, PS HOLDS FIRM

EN MR exceeds the expectations in the Brussels parliament, with the liberals receiving 26 per cent of the votes. PS holds firm and sees PTB fall back to one seat. Ecolo and Défi take hits. “I never dared to hope to score this high,” says list leader David Leisterh (MR).

“This will give us strength for the necessary reforms, starting with the budget.” PS is holding up well, but still loses a seat due to the counting system. The party is now second and may not see Ahmed Laaouej become prime minister. Les Engagés of Christophe De Beukelaer moves up 3.1 percentage points to 10.7 per cent.

David Leisterh (links) en voorzitter Georges-Louis Bouchez zijn in feeststemming: hun partij MR deed het op alle fronten goed. Brussels lijsttrekker Leisterh presenteerde zich aan de kiezer als kandidaat-minister-president voor het Brussels Gewest.

Emilie van Haute, politicoloog

Emilie van Haute is doctor in de politieke wetenschappen (ULB) en focust in haar onderzoek op partijen, verkiezingen en politieke participatie, met bijzondere aandacht voor België en Brussel.

‘Vooruit en N-VA hebben niet genoeg vernieuwd’

De kiesuitslag in Brussel, met MR, Groen en Team Fouad Ahidar als grote winnaars, maakt de vorming van een Nederlandstalige coalitie heel ingewikkeld, zegt politicoloog Emilie van Haute. “MR zal niet willen dat Groen in zee gaat met Team Fouad Ahidar.”

door Bettina Hubo en Kris Hendrickx foto’s Saskia Vanderstichele

Leopold Café Royal, nabij de Koningsstraat. Het is maandagochtend, the day after, en zowat alle politicologen in dit land zijn druk met het uitleggen en duiden van de verkiezingsuitslagen. Zo ook Emilie van Haute, politicoloog verbonden aan de ULB, die laveert tussen BX1,BRUZZ en Le Soir. Ze heeft er ook een van de kortste nachten van het jaar opzitten.

Wat heeft u het meest verrast bij de verkiezing voor het Brussels parlement?

EMILIE VAN HAUTE: Ongetwijfeld het succes van Team Fouad Ahidar. Dat had niemand verwacht. Eén zetel, tot daaraan toe, maar drie?

Hoe verklaart u dat succes?

VAN HAUTE: Ik denk dat de partij dit goede resultaat dankt aan de heel uitgebreide campagne in het noorden van Brussel, deur-aan-deur en online, onder meer op Facebook en in WhatsAppgroepen.

Er zijn opnieuw tienduizend Nederlandstalige stemmen bijgekomen. Een deel daarvan is naar Team Fouad Ahidar gegaan. De partij heeft ongetwijfeld kiezers afgepakt van de PS, mensen die ontgoocheld waren over de standpunten inzake huisvesting, en ook van de PTB.

Ik denk dat ze ook garen gesponnen hebben bij hun standpunten over mobiliteit, anti-Good Move en over de kwestie Israël-Hamas.

Wat viel u nog op?

VAN HAUTE: De zeer hoge score van de MR. Die was wel enigszins verwacht omdat er geen Franstalige extreemrechtse lijsten waren deze keer. De Listes Destexhe en Parti Populaire, goed voor 4,5 procent vorige keer, deden niet mee. Maar dat MR het zo goed zou doen, is verbazingwekkend. Het is de beste score sinds de scheiding met het FDF (nu Défi).

Wellicht kaapte de MR deze keer stemmen weg bij Défi, een partij in

moeilijkheden, en bij Ecolo. Dit laatste omdat het klimaat minder hoog op de agenda stond en ook vanwege Good Move.

Is de uitslag van de MR niet eerder een communicerend vat met Ecolo? Dat daalt ongeveer evenveel als MR stijgt. Ecolo overtuigde in 2019 ook veel MR-kiezers.

VAN HAUTE: Het is zeker niet enkel dat: in het geval van Défi hebben de liberalen ook gewoon kandidaten afgesnoept die zo mét hun zetel zijn overgestapt. Maar in het zuiden van Brussel zullen ze zeker Ecolo-kiezers overtuigd hebben.

De Brusselse uitslag is atypisch. De verschillen met Vlaanderen en Wallonië zijn groot. Groen wint in Brussel, Vooruit verliest, net als N-VA. VAN HAUTE: Ja, het verschil is enorm. Bij Groen is dat onder meer te verklaren doordat we hier in een stedelijke omgeving zijn. De groene stem is bij uitstek stedelijk.

Emilie van Haute, politicoloog

Heeft Groen uiteindelijk toch geprofiteerd van Good Move, het plan waar zoveel kritiek op kwam?

VAN HAUTE: Ja, de aanhangers van dat plan, ook bij Ecolo, hebben Groen hiervoor beloond. Elke Van den Brandt is echt het gezicht van Good Move. In de openbare ruimte is zichtbaar wat zij gedaan heeft.

Vooruit wint in Vlaanderen en verliest in Brussel en is zelfs kleiner dan Team Fouad Ahidar. Hoe legt u dat uit?

VAN HAUTE:: Vooruit had in Brussel niet echt een vernieuwende lijst. Pascal Smet, Ans Persoons, het zijn de bekende gezichten. In Vlaanderen was er meer vernieuwing, meer kandidaten die de nieuwe generatie belichamen. En er was natuurlijk Fouad Ahidar die vertrok.

Waarom doet de N-VA, opnieuw sterk in Vlaanderen, het niet goed in Brussel?

VAN HAUTE: Ook daar, de lijst was niet echt vernieuwend. Het waren dezelfde gezichten als vijf jaar geleden.

N-VA verloor een zetel in het Brussels parlement en ook een van haar twee zetels in het Vlaams Parlement. Was dat niet gebeurd, dan hadden Vlaams Belang en N-VA nu geen zetel te kort voor een meerderheid in het Vlaams Parlement. Anders hadden ze 63 zetels op 124. Qua symbool kan dat tellen. De Brusselaars die op een Nederlandstalige lijst hebben gestemd, hebben die meerderheid dus verhinderd.

Wat dan weer atypisch is aan Franstalige zijde: in Brussel behaalde de PTB een mooie winst en hield de PS stand, met 22 procent.

VAN HAUTE: De PS krijgt zelfs een extra zetel in het federaal parlement. Ik denk dat de goede score vooral te danken is aan de

inschakeling op de Brusselse lijst van twee sterke federale kandidaten, Ahmed Laaouej en Karine Lalieux, twee politici die veel stemmen hebben gehaald.

In de peilingen stond de PS veel lager. Hoe zinvol zijn zulke peilingen dan eigenlijk nog?

VAN HAUTE: Het is duidelijk dat peilingen in Brussel weinig betrouwbaar zijn. De foutenmarges lopen op tot vijf procent. Bovendien is een deel van de Brusselse bevolking totaal niet vertegenwoordigd. De

“De Brusselaars die op Nederlandstalige lijsten stemden, verhinderden een Vlaamse meerderheid van Vlaams Belang en de N-VA”

Emilie van Haute

Politicoloog

kiezers van Fouad Ahidar zijn helemaal onder de radar gebleven.

Hoe ziet u de coalitievorming in Brussel, te beginnen met de Franstalige kant?

VAN HAUTE: De MR is aan zet. De partij heeft een samenwerking met de PTB uitgesloten. Een centrumrechtse coalitie lukt niet want met Les Engagés en Défi halen ze geen meerderheid. Dus zal het MR-PS worden met een derde partner, wellicht Les Engagés. Met het slechte resultaat zal Défi niet zitten te springen om mee te regeren. En bij Ecolo hebben ze al laten uitschijnen dat ze opteren voor een oppositiekuur.

Die houding van Ecolo is ook de reden dat Ahmed Laaouej er moeilijk mee kan dreigen een linkse coalitie op de been te brengen, met de ecologisten en PTB. (Na het gesprek liet de PS weten dat ze op alle bestuursniveaus voor een oppositiekuur kiest. Of die intentie in Brussel overeind blijft, valt nog te bezien, gezien de onmogelijkheid om er zonder de PS, Ecolo én PTB een regering te vormen, red.)

Voor de Nederlandstalige coalitie in de Brusselse regering ligt het enigszins anders.

Groen is aan zet en Fouad Ahidar wil graag meeregeren.

VAN HAUTE: Ik zie voor een combinatie van Groen en Team Fouad Ahidar twee obstakels die het heel ingewikkeld maken. Allereerst, is er voldoende vertrouwen tussen beide partijen? Groen kent Fouad, maar niet de twee andere gekozenen. Als ze daar nog een partij bijnemen, bijvoorbeeld Open VLD, komen ze aan negen zetels op zeventien. Dat is heel nipt. Dus je moet elkaar wel kunnen vertrouwen. Voorts is er de inhoud. Op sociaal-economisch vlak komen beide partijen wel overeen, maar inzake mobiliteit veel minder.

Tweede obstakel: is Ahidar aanvaardbaar voor de Franstaligen, met name de MR? Die partij heeft het al moeilijk met Groen vanwege Good Move. Maar Groen én Team Fouad Ahidar, dat wordt heel lastig. Op het vlak van laïcité, de scheiding tussen kerk en staat, hanteren Team Fouad Ahidar en MR heel andere principes.

David Leisterh, straks wellicht de nieuwe Brusselse minister-president, zal niet meteen formele veto’s stellen, maar het is duidelijk dat Groen tijdens de regeringsonderhandelingen meer zal

Politicoloog Emilie van Haute over het succes van Team Fouad Ahidar: “De partij heeft ongetwijfeld kiezers afgepakt van de PS, mensen die ontgoocheld waren over de standpunten inzake huisvesting, en ook van de PTB.”

Terwijl er maar drie plaatsen zijn in de regering. Dus zullen ze iets moeten verzinnen. Er zijn ook hoge functies buiten de regering.

Hoe gaan Groen en MR eruit raken over Good Move?

VAN HAUTE: Dat wordt heel moeilijk. Groen heeft een beetje de rol van kingmaker. Ze zijn noodzakelijk aan Nederlandstalige zijde. Er zullen concessies gedaan moeten worden, door de MR en ook door de PS.

Er was destijds kritiek over de manier waarop het hele plan uitgerold werd, onder meer met de rol van participatie. Misschien kan daarover gesproken worden. Een andere naam voor het plan kan misschien ook helpen.

Het aantal stemmen voor Nederlandstalige lijsten is weer fors gestegen, van 70.000 naar 80.000. Ook anderstaligen kiezen om uiteenlopende redenen voor een Nederlandstalige lijst. Staat het Brusselse kiessysteem met een Nederlandse en Franse taalgroep onder druk?

binnenhalen als ze Team Fouad Ahidar lossen.

Wat zijn de mogelijkheden zonder Team Fouad Ahidar?

VAN HAUTE: Dan wordt het Groen, Vooruit, Open VLD en CD&V, vier partijen die samen ook maar net aan negen zetels komen.

VAN HAUTE: Absoluut, dat systeem is stilaan voorbijgestreefd. De twee taalgroepen stemmen niet meer overeen met de Brusselse realiteit. Steeds meer Brusselaars hebben een meervoudige taalidentiteit.

Het systeem leidt, zeker aan Nederlandstalige zijde, ook steeds meer tot versnippering, met vele kleine partijtjes, zodat een meerderheid vormen steeds moeilijker wordt. We kunnen daar alternatieven voor bedenken, maar dat wordt beslist op federaal niveau.

« GROEN ET TEAM FOUAD AHIDAR, ÇA VA ÊTRE DUR »

FR Le résultat électoral qui a le plus surpris la politologue Emilie van Haute (ULB) est le succès de l’équipe Fouad Ahidar. « Un siège, à la rigueur, mais trois? » Cependant, van Haute ne voit pas immédiatement le parti siéger dans la majorité du côté néerlandophone, aux côtés de Groen et d’un autre parti. « Tout d’abord, y a-t-il assez de confiance entre Groen et Team Fouad Ahidar? Ensuite, le MR, grand vainqueur côté francophone, va-t-il accepter cette combinaison? Le MR est déjà aux prises avec Groen à cause de Good Move. Mais Groen et Team Fouad Ahidar, ça va être compliqué. »

‘GROEN AND TEAM FOUAD AHIDAR TOGETHER WOULD BE VERY DIFFICULT’

EN Team Fouad Ahidar’s election result took Emilie van Haute, political scientist at the ULB, by surprise. “Nobody expected that. One seat, sure, but three?” She does not immediately see the party in the majority on the Dutch-speaking side. “I see two obstacles. First, is there enough trust between Groen and Team Fouad Ahidar? And two, is the MR going to want to work with this combination? MR is already struggling with Groen because of Good Move. Groen and Team Fouad Ahidar together would be very difficult.”

Eén stad, twee werelden

Het noorden van Brussel stemt heel anders dan zuidelijke gemeenten

De verkiezingsuitslagen per kanton en per gemeente leggen enkele maatschappelijke breuklijnen bloot, met het kanaal als traditionele geografische scheidingslijn. In het noorden van het gewest duikt er een verrassend ‘blauw Gallisch dorp’ op.

door Emmanuel Vanbrussel

Er is Team Fouad Ahidar, dé sensatie van de gewestverkiezingen. Wat blijkt? De debuterende partij haalt in Anderlecht en Sint-Jans-Molenbeek, de twee kantons ten westen van het kanaal, meteen 25 procent van de Nederlandstalige stemmen binnen.

Als je verder inzoomt op het gemeentelijke niveau, dan valt vooral de monsterscore van 34 procent in Sint-Jans-Molenbeek op. Liefst een op de drie kiezers in de Nederlandse taalgroep kiest voor het project van Ahidar. Dat is overigens dubbel zoveel als in Jette, waar Ahidar in de gemeenteraad zit.

“Ahidar verwierf in het noordwesten van Brussel een ijzersterke electorale basis dankzij zijn grote terreinkennis van de volkse en vaak wat armere wijken. Dat iedereen hem daar kent, is een enorme troef gebleken,” analyseert politicoloog Kevin Meyvaert, doctoraatsonderzoeker aan de VUB.

Noorden versus zuiden

De scores aan de andere kant van het kanaal zijn ook behoorlijk, maar toch minder spectaculair. Team Fouad Ahidar scoort alleen in Brussel-Stad (18 procent) nog boven de 15 procent.

“Er is een Noord-Brussel en een

Zuid-Brussel, waarbij de cesuur heel duidelijk tussen de twee werelden loopt,” zegt Meyvaert. “Het noordelijke deel stemt aan Nederlandstalige kant vooral voor Ahidar, het zuidelijke deel voor Groen. Het meest sprekende voorbeeld is het kanton Elsene. Daar haalt Team Fouad Ahidar slechts 4,6 procent, tegenover 31 procent voor Groen.”

Vooraf was een van de vragen welke partij de pro-Palestijnse stem zou binnenhalen. De cijfers doen Meyvaert vermoeden dat vooral Team Fouad Ahidar die kon oogsten, wellicht ten koste van de PVDA en de partij van Dyab Abou Jahjah. Pro memorie: Fouad Ahidar raakte in

november vorig jaar in opspraak, omdat hij de Hamas-aanval op Israël minimaliseerde.

“En uiteraard heeft Fouad Ahidar zijn ex-partij Vooruit Brussel een stevige hak gezet door ook daar stemmen weg te halen,” gaat Meyvaert verder. Ahidar werd eerst door toenmalig Vooruit-voorzitter Conner Rousseau uit het partijbureau gezet wegens zijn stem voor onverdoofd slachten en stapte daarna eind december zelf uit de partij.

“Ahidar heeft ook van een nietreligieus thema een speerpunt gemaakt: betaalbaar wonen”

Kevin Meyvaert Politicoloog

Heeft Team Fouad Ahidar zijn succes niet vooral te danken aan zijn standpunten over dat onverdoofd slachten en andere moslimthema’s, zoals de hoofddoek? “Dat speelde zeker een rol,” zegt Meyvaert. “Ahidar voerde een communautaristische campagne op TikTok en via WhatsApp. Aan de andere kant heeft Ahidar ook van een niet-religieus thema een speerpunt gemaakt: betaalbaar wonen.”

Rood versus blauw

Aan Franstalige kant is er eveneens een duidelijk verschil tussen noordelijk en zuidelijk Brussel: het noorden stemt overwegend rood (PS of PTB), het zuiden blauw (MR).

Het grootste verschil met 2019 is dat zuidelijk Brussel toen nog een lappen-

Anderlecht

Molenbeek

Jette

Ganshoren

St-Agatha Berchem Koekelberg

Koekelberg

Molenbeek

Brussel-Stad

Evere

Schaarbeek

Sint-Joost-ten-Node

Elsene

Etterbeek

Sint-Gillis

Vorst

Ukkel

Sint-LambrechtsWoluwe

Sint-Pieters-Woluwe

Oudergem

WatermaalBosvoorde

deken van kleuren was, met nu eens de MR als grootste partij (onder meer Ukkel), dan weer Ecolo (onder meer Elsene) of Défi (Oudergem en Sint-LambrechtsWoluwe). De MR is in al die gemeenten nu de grootste.

Na de enorme klap van 9 juni is Ecolo in geen enkele gemeente in Brussel nog de grootste partij, en dat terwijl zusterpartij Groen paradoxaal genoeg wél sterk scoorde. Een mogelijke verklaring is dat de Nederlandstalige groene kiezer het veelbesproken mobiliteitsplan Good Move meer in het hart draagt dan de Franstalige.

Of zou het kunnen dat veel Ecolostemmers op Groen gestemd hebben als buffer tegen de opkomst van het Vlaams Belang? “Dat kan een impact gehad

Dit zijn de acht kantons in het Brussels Gewest

Kanton Anderlecht

Anderlecht en SintAgatha-Berchem

Kanton Brussel

Brussel-Stad, incl. Laken, Neder-Over-Heembeek en Haren

Kanton Elsene

Elsene, Oudergem en Watermaal-Bosvoorde

Kanton Schaarbeek

Evere en Schaarbeek

Kanton Sint-Gillis

Sint-Gillis

Kanton Sint-JansMolenbeek Ganshoren, Jette, Koekelberg en Sint-Jans-Molenbeek

Kanton Sint-Joost-tenNode Etterbeek, SintJoost-ten-Node, SintLambrechts-Woluwe en Sint-Pieters-Woluwe

Kanton Ukkel Ukkel en Vorst

in het noorden vooral PS en PTB het met elkaar uit. Vijf jaar geleden was de PS de populairste partij in alle noordelijke gemeenten, van Anderlecht over Brussel-Stad tot Evere. Na 9 juni oogt de kaart enigszins anders. In Anderlecht, SintGillis en Vorst is de PTB nu de grootste. Het is evenwel niet zo dat de PS compleet weggespeeld wordt. In sommige gemeenten ontstaan twee linkse blokken die elkaar min of meer waard zijn. In de gemeente Anderlecht, bijvoorbeeld, scoort de PTB 29,6 procent en de PS 27,6 procent, tegenover 21,7 procent voor de MR. “Het is een van de conclusies uit deze Brusselse verkiezingen: de PS houdt stand in de populaire wijken, ondanks de concurrentie van de PTB,” zegt Meyvaert.

Gallisch dorp

Is noordelijk Brussel dan een groot links wingewest? Niet helemaal, want in de noordelijke gemeenten Jette, Ganshoren en Sint-Agatha-Berchem is de MR de grootste partij geworden. Op de kaart ontstaat zo een blauwe vlek in rood gebied.

“We zijn het Gallische dorp, zoals in Asterix,” grapt Stéphane Obeid, de eerste schepen voor de MR in Ganshoren. “Met 29 procent scoort de gemeente Ganshoren zelfs beter dan het Brusselse gemiddelde voor de MR. Dat is een duidelijk politiek signaal.”

Groen

Hij ziet vooral sociologische oorzaken. “Er is een middenklasse uit de zuidelijke gemeenten die ons deel van Brussel ontdekt en er zich komt vestigen. En we trekken ook heel wat ondernemers aan.”

NEDERLANDSTALIGE STEMMEN

Team Fouad Ahidar

hebben, na de oproepen daartoe uit academische hoek,” antwoordt Meyvaert. “Maar onderschat vooral niet het verloop van Ecolo richting MR, dat in Brussel een kosmopolitischere koers vaart dan op nationaal niveau.”

De inzet voor de komende gemeenteraadsverkiezingen is voor Obeid duidelijk: de blauwe vlek in het noorden uitbreiden, waarbij de MR met name Koekelberg, de gemeente van PS-boegbeeld Ahmed Laaouej, in het vizier neemt.

Terwijl in zuidelijk Brussel de strijd zich afspeelt tussen Ecolo en MR, vechten

“We mogen Koekelberg niet zomaar aan Laaouej laten,” klinkt Obeid strijdvaardig. Of hoe de Brusselse politici, met de uitslagen van 9 juni in de hand, meteen hun vizier op de verkiezingen in oktober richten.

Brussels parlement Wie gaat

Coalitiegesprekken worden pittig

De vorming van de Brusselse regering zou weleens lang kunnen duren. Aan Nederlandstalige zijde ligt er een onverwachte puzzel. En met Groen en de MR zijn zowel de grootste voor- als tegenstander van het Good Move-plan tot elkaar veroordeeld.

door Kris Hendrickx

Groen dat na de zege van 2019 nog verder groeit, N-VA die krimpt en vooral de steile opgang van het fenomeen Team Fouad Ahidar: de stembusgang van afgelopen zondag had een paar verrassingen in petto.

Het resultaat maakt een coalitievorming niet meteen eenvoudiger. Die vaststelling geldt zowel binnen de Nederlandse taalgroep als voor het regeerakkoord dat de Nederlands- en Franstalige partijen nadien samen zullen moeten schrijven. Voor een goed begrip: de regeringsvorming in Brussel gebeurt in eerste instantie gescheiden in de twee taalgroepen. Aan Franstalige zijde neemt David Leisterh (MR) nu het initiatief, aan Nederlandstalige zijde is dat Elke Van den Brandt (Groen). In de Nederlandse taalgroep, waar minstens negen zetels nodig zijn voor een meerderheid, wordt de coalitievorming alvast een uitdaging. Temeer omdat liefst vier partijen het er met twee zetels moeten stellen. De mathematische logica wil dat Groen (4 zetels) nu met Team Fouad Ahidar (3 zetels) in zee gaat. Die liet alvast weten dat hij mee wil besturen. Vervolgens kan daar een derde partner bij, bijvoorbeeld Vooruit (2 zetels) of Open VLD (2 zetels).

Een verbond met N-VA (ook 2 zetels) als junior partij lijkt minder waarschijnlijk.

Stabiele regering

Aan bovenstaand scenario zijn ook risico’s verbonden. Team Fouad Ahidar heeft naast zijn ervaren lijsttrekker ook twee nieuwkomers in het parlement. Het is maar de vraag hoe stabiel de gloednieuwe fractie de volgende regeerperiode zou zijn, zeker omdat er in het bovenstaande scenario maar één zetel op overschot is.

Inhoudelijk is er alvast genoeg stof voor discussie. Zo is Fouad

één van die twee) en dan ook nog eens CD&V samen regeren. Het is een scenario met ervaren partijen. Maar vier partijen alleen al aan Nederlandstalige zijde is ook erg veel. Bijkomend obstakel: er zijn maar twee ministerposten en één staatssecretariaat te verdelen. Zo’n kwartet vraagt dan dus al bijzondere afspraken, zoals een half mandaat of andere toezeggingen.

“De puzzel is in elk geval niet eenvoudig,” beseft Van den Brandt. “Het zal wellicht meer tijd vergen dan in 2019 om tot een akkoord te komen. Toen

De mathematische logica wil dat Groen met Team Fouad Ahidar in zee gaat

Ahidar een duidelijk voorstander van onverdoofd slachten, in tegenstelling tot Groen.

Het alternatief voor Team Fouad Ahidar? Een Nederlandstalige coalitie met vier partijen, waarbij naast Groen bijvoorbeeld Open VLD en Vooruit (of N-VA in plaats van

was het heel snel duidelijk dat Groen met Open VLD en Vooruit in zee zou gaan.”

Aan Franstalige kant leken de kaarten aanvankelijk eenvoudiger te liggen. Aangezien de PTB nooit warm liep voor regeringsdeelname en een akkoord MR-PTB sciencefiction

is, valt radicaal-links al af. De meest waarschijnlijke coalitie leek er maandag een waarbij MR met Les Engagés in zee gaat en vervolgens ook de PS aan boord hijst. Alleen liet PS-voorzitter Paul Magnette maandag weten dat de PS op alle niveaus voor de oppositie kiest. Het is nog maar de vraag of die keuze ook in Brussel standhoudt. Ecolo kreeg immers een electorale oplawaai zondag, waardoor een oppositiekuur logischer lijkt voor de Franstalige groenen dan voor de PS die er standhoudt. En als zowel Ecolo, PS als PTB afvallen, kan MR geen meerderheid meer vormen.

Strijdpunt Good Move

Tot zover de afzonderlijke taalgroepen. Alsof de uitdagingen daar nog niet groot genoeg zijn, moeten die twee deelcoalities dan samen een regeerak-

koord schrijven, terwijl hun standpunten vaak diametraal tegenover elkaar staan. Het meest frappante voorbeeld is wellicht Good Move. Groen kan zijn succes wellicht deels verklaren door de zichtbare veranderingen die dat plan heeft teweeggebracht in de stad. MR van haar kant maakte van het afvoeren van Good Move net een speerpunt in de campagne. “Dat worden pittige discussies,” voorspelt Van den Brandt. Toch lijkt een compromis niet helemaal uitgesloten. Leisterh bleef immers altijd vaag over de manier waarop hij Good Move wou schrappen. Ook tussen MR en Team Fouad Ahidar is het inhoudelijke water ondertussen diep. Ahidar profileerde op onder meer thema’s als onverdoofd slachten en de hoofddoek, onderwerpen waarin hij recht tegenover de profilering van

MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez staat. Maar diezelfde Bouchez bewees al dat hij het betere bochtenwerk beheerst. Met Youssef Handichi (ex-PTB) trok hij nog maar net een nieuwe rekruut aan die

openlijk zegt dat hij er een andere mening op na houdt rond neutraliteit van de staat.

Zal de regeringsvorming in Brussel aan die in de rest van het land worden gekoppeld? Wellicht niet. De PS had haar

LES POURPARLERS

S’ANNONCENT DIFFICILES

FR La formation du gouvernement bruxellois risque de prendre du temps. Il y a un casse-tête inattendu du côté néerlandophone. Sans compter que Groen et le MR, les plus grands partisans et adversaires du plan Good Move se retrouvent tous deux vainqueurs. La logique mathématique veut que Groen (4 sièges) travaille avec l’équipe Fouad Ahidar (3 sièges). « Quoi qu’il en soit, le casse-tête n’est pas facile, » dit Elke Van den Brandt. « Il faudra sans doute plus de temps qu’en 2019 pour parvenir à un accord. À l’époque, il était vite devenu évident que Groen allait travailler avec Open VLD et Vooruit. »

deelname aan de Brusselse regering kunnen koppelen aan die in de Waalse regering waar ze mathematisch overbodig is. Maar met de oppositiekeuze van de PS is die piste van tafel.

THE COALITION NEGOTIATIONS WILL BE TOUGH

EN Forming the Brussels government could take a long time. The puzzle on the Dutch-speaking side will be hard to put together, and Green and the MR, the biggest supporter and opponent of the Good Move plan respectively, are condemned to each other. Mathematical logic dictates that Green (which won four seats) will work with Team Fouad Ahidar (which won three seats). “In any event, the puzzle is not easy,” as Elke Van den Brandt reflects. “It will probably take longer than in 2019 to reach an agreement. Then it was quickly obvious that Green would go with Open VLD and Vooruit.”

FOTOMONTAGE © IVAN PUT, BELGA,, PHOTONEWS

“Minister

Fouad Ahidar, het fenomeen verklaard

Fouad Ahidar in zijn kantoor in het Brussels parlement:

of niet, er zal altijd een sociale dimensie gekoppeld moeten zijn aan wat ik op politiek vlak doe.”

‘Ik creëerde een Brusselse beweging, over de taalgrenzen heen’

De lijst van Fouad Ahidar is bij de Brusselse verkiezingen als een komeet omhooggeschoten. Met een mix van eigen thema’s en Brusselse bezorgdheden heeft de kopman niet enkel een moslimpubliek aangesproken, klinkt het. “Hij wil voor alle religieuze vrijheden strijden.”

door Johan Baeten foto’s Lennert Nuyttens

Fouad Ahidar, het fenomeen verklaard

Toen ik campagne aan het voeren was in Jette, kwam ik een woning tegen met een zwartgeblakerd gordijn,” vertelt Fouad Ahidar in zijn kantoor in het Brussels parlement. “Leegstand, dacht ik. Toch heb ik aangebeld. Een oudere vrouw kwam naar buiten, een autochtone Brusselse. ‘Ik zie mijn kinderen al vijf jaar niet meer,’ zei ze. ‘Erfenisproblemen. Ze komen niet op bezoek.’ Weet je hoeveel ouderen eenzaam overleven in Brussel? Ik heb een paar mensen opgetrommeld om haar gordijnen te wassen. Nu schijnt er weer wat licht in haar huis.”

In een theehuis op de Leopold II-laan in Molenbeek kijken ze niet op van het verhaal. Fouad Ahidar, de onvervalste verkiezingsverrassing, heeft zijn glansscore te danken aan zijn warmte en nabijheid, klinkt het daar. “Altijd een luisterend oor, altijd met de bedoeling om niet zichzelf maar de mensen te dienen,” zeggen Aomar en Mohamed. “Hij is toegankelijk, je komt hem drie keer per week tegen. Andere Brusselse politici zien we slechts om de vijf jaar.”

20.000 volgers

Ahidar heeft zijn strepen als Brussels politicus al verdiend. De Jettenaar kampeert ondertussen bijna twintig jaar in het Brussels parlement. Straks vaart hij er onder eigen vlag en neemt hij op de koop toe twee volksvertegenwoordigers met zich mee. Deze week is hij de eerste die Groen-kopstuk Elke Van den Brandt op zal bellen om de Brusselse coalitievorming aan Nederlandstalige kant te bespreken. Dat Ahidar zestien procent van de Nederlandstalige stemmen wist te veroveren, had hij zelf ook niet verwacht. “Ik mikte stiekem op twee zetels, maar ik merkte tijdens de campagne dat de mayonaise pakte. Ik begon op TikTok met 500 volgers, net voor de verkiezingen waren dat er twintigduizend geworden.

“Tussen mijn zevende en twaalfde werd ik gepest. Het zorgt ervoor dat ik altijd de rechten van lgbtqia+-mensen zal verdedigen”

Fouad Ahidar

Dan begin je van meer te dromen.”

Op TikTok lijkt de serene, maar innemende Ahidar qua cijfers en ook overtuigingskracht inderdaad zijn gelijke niet te kennen in het Brusselse politieke landschap. De voertaal is weliswaar steevast Frans.

Nadrukkelijk Brussels

In Molenbeek en Anderlecht veroverde Ahidar zelfs een kwart van de Nederlandstalige stemmen. Maar de gewezen Vooruitpoliticus ontkent dat hij enkel met zijn aandacht voor onverdoofd slachten, Gaza en religieuze vrijheden heeft gescoord en vooral Franstaligen heeft kunnen overtuigen om een uitstapje naar de Nederlandse taalgroep te maken.

“Mijn lijsten waren wel degelijk divers. Naast mensen met roots in Marokko of Turkije, bevatten die ook kandidaten die Congolees, Vietnamees of Portugees spreken. We hebben ons nadrukkelijk willen profileren als Brusselse lijst,” klinkt het.

“Ik denk ook dat ik veel Franstaligen heb kunnen overtuigen van wie de kinderen naar Nederlandstalige scholen gaan. Dat idee past enigszins bij mijn opzet: een Brusselse beweging creëren over de taalgrenzen heen. Ik ben zelf een Franstalig product, maar spreek net zo goed vloeiend Nederlands. Ook dat heeft mijn politieke ideeën beïnvloed, bijvoorbeeld met betrekking tot initiatieven rond het

“Fouad is iemand die naar geborgenheid zoekt, maar die voelde hij niet meer bij Vooruit”

Bert Anciaux

gebruik van het Nederlands buiten de schoolmuren.”

Pesten

Volgens zijn aanhang wist Ahidar tijdens de campagne thema’s aan te raken die veel Brusselaars beroeren. “Ik denk inderdaad dat eenzaamheid daarbij hoort, en dat hij zo veel ouderen heeft kunnen aanspreken. Maar hij heeft het bijvoorbeeld ook veel over pesten,” zeggen Aomar en Mohamed. “Dat vormt een groot probleem op Brusselse scholen, maar politici praten er niet over.”

“Fouad heeft als kind zelf de gevolgen van pesten aan den lijve mogen ondervinden. Hij wil op die sociale thema’s werken, maar is ook voor een kordater veiligheidsbeleid, voor betaalbaar wonen en voor een mobiliteit die mensen meeneemt in plaats van ze achter te laten.”

Dat gevecht tegen pesterijen heeft Ahidar naar eigen zeggen getekend. Wanneer hij erover praat, springt hij van zijn stoel en plakt tegen het raam van zijn kantoor, alsof hij zichzelf wil beschermen. “Ik ben een ervaringsdeskundige,” zegt hij.

“Tussen mijn zevende en twaalfde hebben ze mij in containers gegooid, mij geslagen en op mij geklopt. Het zorgt er mee voor dat ik altijd de rechten van lgbtqia+-mensen zal verdedigen wanneer zij geweld moeten ondergaan, ook al wordt de strijd voor die gemeenschap niet altijd op applaus onthaald bij mijn achterban.”

“Maar op die manier profileren mijn tegenstanders mij liever niet. Weet je, ik heb vier dochters. Mijn mening is duidelijk: handen thuis. Tegelijkertijd zeg ik aan hen: amuseer je, geniet van het leven. Maar als je voor geluidsoverlast zorgt, respecteer dan ook de grenzen van anderen met wie je samenleeft.”

‘Authentiek alternatief’

Op het vlak van veiligheid wil Ahidar dus een ietwat forsere wind doen waaien, maar

Aomar en Mohamed, in een theehuis in Molenbeek, begrijpen het succes van Fouad Ahidar: “Hij heeft altijd een luisterend oor, altijd met de bedoeling om niet zichzelf maar de mensen te dienen. Hij is toegankelijk, je komt hem drie keer per week tegen. Andere Brusselse politici zien we slechts om de vijf jaar.”

ook door zijn posities in het mobiliteitsdebat heeft hij stemmen gehaald. Het gaat dan niet alleen over de manier waarop Good Move geïmplementeerd is – met een gebrek aan overleg, vindt hij – maar bijvoorbeeld ook over de opschorting van het geplande verbod op voertuigen met emissieklasse Euro 5.

“Dat was voor mij een doorslaggevende reden,” zegt de Lakense Jean-Marc. “Ik stemde vroeger MR, maar Fouad is iemand die nabijheid en vertrouwen uitstraalt.”

Bij andere stemmen in zijn achterban valt te horen dat Ahidar stemmers heeft weggehaald bij de PS en de PTB. “Hij is een authentiek alternatief gebleken voor die partijen. Voor de PS omdat die partij symbool stond voor de macht, voor de PTB omdat die – in tegenstelling tot Ahidar –niet lijkt te mogen meebesturen.”

Exit Vooruit

Ahidar wist op vijf maanden tijd zo’n vijftig kandidaten te verzamelen rond zijn partij, die hij zelf “een beweging” noemt. Zijn exit bij Vooruit hakte er zwaar in, klinkt het bij zijn politieke peetvader Bert Anciaux.

Ahidar vertrok bij de Vlaamse socialisten uit onvrede met de racistische en seksistische uitspraken van gewezen voorzitter Conner Rousseau, maar was zelf ook kop-van-jut nadat hij de aanval van Hamas op Israël “een kleine reactie van een deel van Hamas” noemde.

“Er zijn een paar dingen gebeurd, maar

Fouad heeft wel vaker het gevoel gehad dat hij niet gerespecteerd werd binnen de partij. Dat hij dan geen correcte plaats kreeg bij de lijstvorming was de druppel,” vertelt Anciaux. “De stap naar zijn eigen lijst was risicovol, en Fouad voelde zich als een vrije vogel. Hij is iemand die naar geborgenheid zoekt, maar die voelde hij niet meer bij Vooruit.”

‘Ogen en hart’

Dat Ahidar nu sterk scoort, ligt ook volgens de gewezen Vlaamse minister aan de manier waarop Ahidar zich onder de mensen mengt. “Hij draagt zorg voor

mensen, hij steunt hen wanneer ze moeten rouwen, helpt bij het invullen van documenten. Nu heeft Fouad een sterk mandaat gekregen en is hij klaar voor de volgende stap. Hij is al decennialang de ogen en het hart van de stad.”

Die volgende stap is een ministerpost. Ahidar zelf droomde er eerder luidop van om staatssecretaris van Huisvesting te worden. “Minister of niet, er zal altijd een sociale dimensie gekoppeld moeten zijn aan wat ik op politiek vlak doe. Ik wil gaan slapen en tegen mezelf kunnen zeggen: vandaag heb ik weer mensen kunnen helpen.”

‘J’AI CRÉÉ UN MOUVEMENT BRUXELLOIS AU-DELÀ DES FRONTIÈRES LINGUISTIQUES’

FR La liste de Fouad Ahidar a explosé aux élections bruxelloises. Avec un mélange de ses propres chevaux de bataille et des préoccupations bruxelloises, il ne s’est pas seulement adressé à un public musulman: « Fouad veut se battre pour toutes les libertés religieuses. » « J’ai créé un mouvement bruxellois au-delà des frontières linguistiques », explique le Jettois qui campe au Parlement bruxellois depuis près de vingt ans et qui a réussi à conquérir 16% des voix néerlandophones après avoir quitté Vooruit.

‘I CREATED A BRUSSELS MOVEMENT THAT CROSSES THE LANGUAGE DIVIDE’

EN Fouad Ahidar’s list shot up like a comet in the Brussels elections. His supporters explain that the mix of his own themes and the concerns of the voters of Brussels not only appealed to a Muslim audience. “Fouad wants to fight for all religious freedoms.” “I have created a truly Brussels movement that crosses the language divide,” says the inhabitant of Jette who has spent almost two decades in the Brussels parliament and managed to capture 16 per cent of the Dutch-speaking vote after leaving Vooruit.

Vlaams Parlement Brusselaars van CD&V en Open VLD verdwijnen

Vlaams Belang: terug van weggeweest

De Brusselse fractie van CD&V en Open VLD verdwijnt in het Vlaams Parlement, in de plaats komt een gekozene van Team Fouad Ahidar en Vlaams Belang is terug van weggeweest.

door Maarten Goethals

Het Vlaams Parlement bestaat uit 124 leden, van wie zes afkomstig uit Brussel die enkel bevoegd zijn voor gemeenschapsaangelegenheden zoals cultuur, media en welzijn.

De samenstelling van die groep wijzigt na 9 juni grotendeels ten opzichte van de vorige legislatuur. Stijn Bex (Groen) wordt vervangen door Nadia Naji, die haar eerste zetel ooit binnenhaalt en zo haar mandaat als partijvoorzitter extra gewicht geeft. Ook nummer twee van de lijst, Bram Jaques, jurist van opleiding, mag zich opmaken voor vijf jaar in het Vlaamse halfrond. Groen blijft, ondanks het verlies van dik vijf procent, zijn twee zetels behouden.

Vlaams Belang verovert weer een plaatsje aan tafel en vaardigt met Dominiek Lootens-Stael een oudgediende af, die de Lombardstraat verruilt voor de Leuvenseweg, wellicht de laatste halte in zijn politieke carrière.

Grootste onbekende van de nieuwe lichting is ongetwijfeld M’Hamed Kasmi, de lijsttrekker van Team Fouad Ahidar. Onbekend, alhoewel: hij was in een ver verleden al eens gemeenteraadslid voor de socialisten in Waregem, en bij de vorige verkiezingen kwam hij ook al op, maar dan voor Be.One, de toenmalige partij van Dyab Abou Jahjah. Enkele maanden geleden koos hij strategisch de zijde van Ahidar, die zich afscheurde van Vooruit Brussel na enkele fundamentele meningsverschillen over onverdoofd slachten en het conflict tussen Israël en Hamas.

De komst van Kasmi betekent een injectie aan nieuw electoraat in het Vlaams Parlement: minder uitgesproken Vlaams, meer divers en multicultureel.

Van de zes Brusselse namen blijven er slechts twee op post, Hannelore Goeman (Vooruit Brussel), die stilaan nationaal bekendheid geniet als fractievoorzitter, en Karl Vanlouwe (N-VA), tevens gemeenteraadslid in Ganshoren.

Grondstroom Vlaanderen

Interessant om te zien: de resultaten van de Brusselaars in het Vlaams Parlement vormen eerder een afspiegeling van de tendensen in het Brussels parlement, dan een bestendiging (of uitdieping) van de grondstroom in Vlaanderen.

Dat blijkt misschien nog het duidelijkst uit de positie van de N-VA. Op Vlaams niveau – gemeten over de verschillende provincies – houdt de partij stand met bijna een kwart van de kiezers. Voldoende om zich uit te roepen tot winnaar van de verkiezingen (hoewel Vlaams Belang in

ZETELVERDELING

aantal zetels even goed scoort). Maar wat de Nederlandstalige Brusselaar betreft, lijkt het Vlaams-nationalisme serieus wat van zijn pluimen verloren: de fractie moet een verlies incasseren van ruim zeven procent, en verliest een kostbare zetel (Sigrid Moerman kon geen deuk in een pakje boter slaan). Ook in het Brussels parlement verliest de N-VA met Gilles Verstraeten een bevlogen politicus.

Vanlouwe vermoedt dat zijn fractie vooral stemmen verloor aan het Vlaams Belang en Franstalige kiezers zag vertrekken richting MR die in 2019 nog op de N-VA stemden vanuit een soort oppositielogica tegen de PS. “Qua percentages lijkt het verlies scherp, maar dat komt omdat de visvijver van stemmen ook groter werd. In absolute cijfers gaat het om een relatief aandeel ten opzichte van het Vlaams Belang, een kleine drieduizend stemmen.”

In het algemeen ook lijkt de groei van een rechts, conservatief blok – een ‘geel-zwarte zondag’, aldus de Vlaamse Volksbeweging – minder prominent en

Vlaams Belang verovert weer een plaatsje aan tafel en vaardigt met Dominiek LootensStael een oud-gediende af in het Vlaams Parlement.

Hassan Al Hilou

Columnist

uitgesproken bij de kiezers van Brussel (sociologisch altijd al iets progressiever in de leer). Dat blijkt uit de terugval van de N-VA, maar evengoed uit het verdwijnen van CD&V.

Bianca Debaets, die liever in Brussel wilde opkomen maar belemmerd werd door de ambities van Benjamin Dalle, kon finaal de meubelen niet redden, ondanks haar ruime netwerk en een brede appreciatie voor haar politieke werk.

Conner-effect

Verdwijnt ook volledig uit het zicht: Open VLD. Die partij kreeg op alle niveaus kletsen, al scheelde het ‘slechts’ enkele tientallen stemmen of lijsttrekker Chloë Van Hoegaerden kon alsnog zetelen. Open VLD betaalt dus een prijs om Els Ampe aan de deur te zetten. En opvallend: ook Ampe moet dokken, want haar beweging, Voor U, strandde op nauwelijks anderhalve procent. Haar niet uitspelen in Brussel –nochtans haar wingewest – bleek dus een strategische blunder.

Vooruit lijkt trouwens in hetzelfde bedje ziek als de N-VA: de socialisten winnen Vlaams (bijna vier procent meer), maar op het niveau van Brussel tuimelt de partij naar de vierde plek met een verlies van bijna drie procent van de stemmen.

Misschien vallen beide tendensen wel te verklaren door één hetzelfde effect: Conner Rousseau. In Vlaanderen gerehabiliteerd na zijn uitspraken over Roma, maar in Brussel vooral degene die zich niet in België voelde wanneer hij door Molenbeek reed, zo zei hij eerlijkheidshalve – een uithaal die veel kwaad bloed zette, en blijkbaar niet licht vergeten werd.

‘Beste politici, maak werk van werk’

Gisterenstondikineen van delangeverkiezingsfiles, met voormeeengepensioneerd koppelenachtermeeen jongeriemand.Terwijlik wachtte,ontsponerzicheen gesprek.Toendeouderen klaagden dat eenwerkzoekende net zoveelverdientals zij,kwamdejongeretussenbeide:“Denkjeecht dat ikniet wilwerken?Ik weet gewoon niethoe.”

Vandaarmijnoproepaan depolitici:sluitdecampagne af enkijkgezamenlijknaar een van degrootsteuitdagingeninBrussel:werk.

Departijenkunnenelkaar vindenin dat dossier,denkik. “Wijzig wat nietwerkt, verbeter wat werkt,”luidtde slogan van FouadAhidar.Ook deMRwil het themacentraal plaatsenindeBrusselse onderhandelingen.

Mooi. Want Actirisstaat voorimmensemaatschappelijkeuitdagingen.De arbeidsmarktwordtsteeds complexer,socialedynamieken veranderenende werkloosheidblijftonverminderdhoog. Met eenjeugdwerkloosheiddiemeerdan 25procent telt eneenkwart Brusselsekinderen dat opgroeitineengezinzonder werkendeouders,gaat het alarmluid af.

Maarinplaats van daadkracht te tonen,bleef

Brusselal te langhangenin halfslachtigemaatregelenen politiekeretoriek.En dat terwijl het verbeteren van de arbeidsmarktparticipatie onderjongerenenandere kwetsbaregroepenessentieel isvoordeeconomischeen socialeontwikkeling van de stad. OokdenieuweVlaamse regeringdient over het muurtje te kijkenenmoet beseffen dat nietalleenelf procent van deBelgische beroepsbevolkingin het gewestwoont,maar dat Brusselsejongeren van onschatbarewaardekunnen zijn over degrenzenheen. Het verschilinpolitiekekleurdoet niets af aandevraagom het beleid met elkaar af te stemmenenbijvoorbeeld opleidingsbudgettensamen te voegen. Dat vergtvisieen lef. Het resultaat van deverkiezingen kan het startschotzijnomdie oefeningaan te vatten. Het is daarbijnietvoldoendeom simpelwegdewerkloosheidsuitkeringenenleeflonen strenger te controleren.De echteveranderingbegint met eensnelle,persoonlijkeen intensievebegeleiding van werkzoekenden.

Deuitdagingisgroot,maar depotentieomechteen verschil te makenisnog groter.

Opinie

© BELGA

DE LAATSTE DAG

Vier Brusselaars vertellen over hun laatste werkdag, voor ze aan een nieuw professioneel avontuur beginnen.

Elke dinsdag van juni in BRUZZ 24

DE ZOMER IN MET BRUZZ SELECT

In ons nieuwe Select-magazine vind je alle tips om er – met of zonder zon – de beste zomer ooit van te maken.

Gratis je brievenbus via BRUZZ.be/abo

PAST BRUZZ IN JE ZAK?

Absoluut! Download nu de nieuwe BRUZZ app op je smartphone en mis niets van het nieuws uit Brussel.

Download nu de BRUZZ app in Google Play of in de Apple App Store

Randje buitenspel

EK-WATCHER MICHAËL BELLON

Union, Anderlecht en RWDM kennen hun plaats op de ranglijst. Maar voetbal stopt nooit, dus spelen onze clubcolumnisten de bal door aan Michaël Bellon, die het EK van de Duivels vijf weken lang volgt met een Brusselse sjerp.

TOOTS THIELEMANSSTADION

— In het stadion van Union kunnen supporters de speler aan de cornervlag influisteren hoe hij zijn hoekschop moet trappen. Als Marc Coucke in het Lottopark een sigaar opsteekt, leidt de rookontwikkeling tot een wedstrijdonderbreking. Op RWDM springen ultra’s soms het veld op om mee te spelen. Alleen in het te grote Koning Boudewijnstadion blijft iedereen noodgedwongen op afstand. Met zijn matige linker en beperkt kopspel was Boudewijn geen echte topspits, zijn stadion is dan ook geen echt voetbalstadion. Toen architect bOb Van Reeth het in de jaren negentig (ver)bouwde op het puin van de Heizel, stak hij het antieke fronton van het Jubelfeeststadion uit 1927 in een strakke gevel van gelijmde rode baksteen. Ook de rode atletiekpiste die het zicht op het veld ontneemt, bleef bewaard. Ik meen er vorige week tijdens de uitzwaai-overwinningen van de Rode Duivels tegen Montenegro en Luxemburg Kevin De Bruyne te hebben zien spelen, maar die overtuiging is niet op precieze waarnemingen gebaseerd. Door het beperkte zicht zijn beide supportersclans in Brussel soms overtuigd van de overwinning, omdat ze de goals aan de overzijde niet hebben geregistreerd.

Voor de uitsupporters is dit buitenmaatse stadion wél een gemak. Hun tribune ligt door de enorme dimensies veel dichter bij hun thuisland, waardoor het niet om zo’n verre verplaatsing gaat. Toch zou er misschien geen sprake geweest zijn van het Heizeldrama, als de supporters dichter bij het veld en bij elkaar hadden gestaan. Agressie is immers vaak het gevolg van verveling en vervreemding die door afstand worden gecreëerd.

De reden waarom het geplande Eurostadion er nooit kwam, is in dezelfde richting te zoeken. Ja, er was rivaliteit tussen clubs, promotoren en overheden. Er waren hoge maatschappelijke kosten, bureaucratische bouwprocedures en anti-Belgische sentimenten. We missen ook een autocratisch regime dat aan sportswashing doet en subsidieslurpende voetbalbobo’s hun blingbling gunt. Maar er is toch vooral het grote respect voor die eindeloze looppiste die anderen liever niet in hun voetbalstadion zien, middels dewelke wij andere sporten een paar keer per jaar wat aandacht gunnen. Straks gaat dat bovendien renderen, want we spelen de finale van het EK in Duitsland in het vergelijkbare Olympiastadion. First we suffer het Koning Boudewijnstadion, then we take Berlin In 2027 zal onze voetbaltempel dan een honderd jaar oud voorbeeld zijn van wat bOb Van Reeth een ‘intelligente ruïne’ noemde: een gebouw dat zich aanpast en zichzelf recycleert. Misschien moeten we dan wel nog eens een nieuwe naam zoeken. Liefst opnieuw van een bekende Brusselaar uit het verleden, zónder voetbaltalent en mét dikke brilglazen: Stade Toots Thielemans bijvoorbeeld, Paula Sémerstadion, of Stade Rudi Vervoort. MB

Caribbean Days in Brussels

Brussels is gearing up for an explosion of color, rhythm, and flavor with the second edition of the Caribbean Days, organized by the Caribbean Chamber of Commerce in Europe (CCCE).

Competition: Win an Unforgettable Caribbean Experience

From June 17 to 23, 2024, the Renaissance Brussels Hotel will be the center of everything the Caribbean has to offer.

This unique week-long event promises an unforgettable experience filled with culture, gastronomy, and entertainment.

Don’t miss this opportunity to enjoy a week of the best the Caribbean has to offer, without leaving the city.

During the Caribbean Days, participants, visitors, and guests at Renaissance Brussels Hotel can enter a special competition to win amazing prizes that offer a taste of the Caribbean. Prizes include:

• A week-long holiday for two, with return flights from Brussels to Santo Domingo, Dominican Republic, and a complimentary stay at Casa de Campo Resort & Villas.

•A week-long, full-board cruise for two aboard the Star Flyer, departing from St. Martin.

• Weekend tickets for two to the Antilliaanse Feesten, a Caribbean music festival in Hoogstraten.

Additionally, Bruzz readers can win one of 10 free dinners to enjoy the 4-course Caribbean gourmet menu at The Poet Restaurant. For more information and to enter the contest, scan the QR code here below.

A Culinary Journey to the Caribbean One of the most anticipated aspects of the Caribbean Days is the Caribbean Culinary Week. At the trendy The Poet restaurant of Renaissance Brussels, guests have the opportunity to savor a specially curated 4-course menu by the award-winning celebrity chef Orlando, in collaboration with Jérôme Ragon, the executive chef of the hotel. For just €59 per person, including a refreshing tropical welcome drink, guests will embark on a culinary journey that brings the authentic flavors of the Caribbean to Brussels.

In addition to the culinary delights, the Caribbean Days offers a wide range of activities that engage all the senses. The national bartender competition, organized in collaboration with the Union of Belgium’s Bartenders (UBB), showcases the creativity and skill of Belgium’s top mixologists.

Dance enthusiasts can indulge in the national Latin dance competition on Sunday, June 23. From salsa to bachata, the energy and passion of Latin American

dances come alive under the guidance of experienced instructors. These events provide both beginners and advanced dancers the opportunity to improve their skills and enjoy the vibrant atmosphere.

Also, Poetry and cocktail lovers can join the Caribbean poetry and cocktail workshop, a unique blend of word art and mixology.

One of the highlights of this festive week is the first Caribbean Gala Dinner & Dance on Saturday, June 22. This elegant event offers an evening of style, fine dining, and dancing. The gala dinner is a perfect opportunity to network and enjoy an evening filled with entertainment and culinary highlights.

Scan the QR Code here below for more information & reservations.

www.thepoetbrussels.com

The Poet Brussels

Made possible by:

Investeer in jouw toekomst én in onze maatschappij.

Word een van onze 25 nieuwe Economisten.

Op zoek naar een job waar je jouw economische kennis kan inzetten voor wat écht telt? Beschik je over een masterdiploma? Werk je graag samen met gedreven collega’s in een dynamische omgeving? Driedubbel check? Wacht niet langer en word een van onze nieuwe Economisten.

Scan de QR-code en ontdek de verschillende jobs via Jobfin.be

YEP, OOK DIT IS FOD FINANCIËN.

PLOTS ZIN IN RODE VRUCHTEN?

Het hongertje dat je nu voelt, dat is wat wij de kracht van beelden en papier noemen.

Magazines zijn zoveel meer dan mooie beelden. Want dankzij magazines kom je meer te weten én proef je van vele onderwerpen. Van koken tot duurzaamheid bijvoorbeeld.

Lees een magazine en voed je geest.

Wie zit er achter de ‘Je te rembourse lundi’-stickers?

Maya Callizaya

zoekt een antwoord op een lezersvraag, deze week van Steven uit Schaarbeek.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be

Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Ze zijn niet meer weg te denken uit onze stad en sieren verlichtingspalen, brievenbussen, banken: stickers in alle vormen en kleuren. Een legendarisch exemplaar, bijna Brussels erfgoed als het ware, is deze: een vierkante sticker met een grijnzende jongeman op met daarboven ‘Je te rembourse lundi’ - ik betaal je maandag terug. Voor velen is het een grondlegger van de Brusselse stickercultuur. Maar wat is het verhaal erachter?

De plakker dook rond 2010 op in onze stad. Hij verspreidde zich razendsnel en is vandaag zelfs in verschillende Europese steden te zien. De zoektocht naar wie die man is en wat die precies gedaan heeft, loopt al een hele tijd. Veel is er niet over te vinden, hoewel de sticker intussen een eigen website en eigen sociale media heeft.

Daar posten de makers ook varianten van de sticker. Het zijn een soort van cartoons waarop steeds weer hetzelfde personage te zien is. De tekeningen zijn soms absurd en

luguber, en bevatten vaak een korte tekst met verwijzing naar de desbetreffende ‘lundi’: “Lundi, c’est sûr” of “Lundi sans faute” bijvoorbeeld. Ook die exemplaren zijn op straat terug te vinden in stickervorm.

Pintjes

Maar wie de man op de stickers is en waarom Brussel ermee vol hangt, is op die websites niet terug te vinden. Die kanalen voeden het mysterie nog eens extra. Een journalist van VICE merkte in 2020 op dat de accounts op Instagram en X van de zelfklever zelf maar twee pagina’s volgen: gokbedrijf Ladbrokes en buurtwinkel Delitraiteur. Dat lijkt wel een strategische zet, om nog meer verwarring te zaaien. En toen diezelfde journalist via Instagram een bericht stuurde om de vraag om meer informatie, kreeg hij natuurlijk enkel een foto van een man met opgetrokken schouders terug.

De zoektocht gaat dus verder. Volgens VICE beweren sommigen dat de plakker een verwij-

zing is naar de film Dazed & Confused (over een groepje laatstejaars van de middelbare school, dat naar de universiteit gaat, red.). Volgens anderen zou het gaan om Frédéric Nicolay, de ondernemer achter de bars Belga en Bar du Matin. Het verhaal dat het meest de ronde doet, is dat het een uit de hand gelopen grap van een vriendengroep is. Zij waren het beu dat een van hen nooit zijn pintjes en andere consumpties terugbetaalde. Hij beloofde telkens om dat maandag wél te doen, maar niets was minder waar. Daarom maakten ze de zelfklevers met zijn gezicht en verspreidden ze die in Brussel. Een banaal maar ook wel grappig verhaal, maar of het klopt, dat weten we niet zeker. Het mysterie en de anonimiteit horen bij de stickercultuur en maken dit exemplaar net zo aantrekkelijk. Eén ding is wel zeker: de stickers groeiden uit tot een raadselachtige, Brusselse urban legend. Nu nog hopen dat mijn en uw vrienden hier geen inspiratie uithalen.

Kunstgrasmatten

Charlotte De Cort is een Brusselse scenarist en regisseur. Ze schrijft met filmische flair over haar ervaringen in de stad die haar inspiratie leveren voor nieuwe filmcreaties.

“Geld betalen om mijn afval kwijt te raken. Dat blijf ik een gekke gedachte vinden”

Gras, en het gekriebel onder blote voeten in de zomer. Gras, en het zilveren laagje vorst in de vroege winteruren. Gras, en die smeuïge, zoete geur na het maaien. Gras, de groene houvast in de grauwe herfst. Jarenlang moest ik het zonder doen, omdat ik in het centrum woonde, in een appartementje. Beton was mijn tweede natuur. Maar sinds ik verhuisde naar Jette, kan ik verdwalen in mijn eigen tuintje van Eden. (En Adam loopt hier ook ergens rond, met en soms zonder vijgenblad.)

Al blijft dat verdwalen voorlopig theoretisch – een fantasietje. Want als ik naar buiten kijk, naar die paar vierkante meter die ik de mijne mag noemen, zie ik voorlopig alleen aarde. Een donker veld. Dat komt door de werken van afgelopen weken. Ik heb een dennenboom omgezaagd (sorry, maakte de grond zuur) en ik heb de kunstgrasmatten verwijderd (sorry ‘nonkel’ Willy Persyn, maar wat een diepmenselijke treurigheid).

In de plaats wil ik rozen en lavendel potten, en écht gras (dat zachtjes kietelt aan het

achterwerk van mijn Adam als hij op de grond wil liggen).

Na het afval te versjouwen door mijn appartement, merkte ik tot mijn verbazing dat ik een hele aanhangwagen kon vullen met steengruis en takken. Wat ik verzamelde, was feitelijk het leven van een ander – van degene die voor mij het pand bewoonde en als een God jarenlang van de aanblik van zijn plastieken creatie genoot. Maar die realiteit stond nu op punt te verdwijnen.

Tenminste, als ik een plek vond om al die herinneringen kwijt te raken. Want toen ik aan de poort van het recyclagepark stond, kwam niemand opdagen. Het personeel van Net Brussel staakte net die dag. Waar ik dan naartoe moest? Niet terug naar huis, want de aanhangwagen moest ik diezelfde avond nog terugbrengen naar de eigenaar. En het liefst leeg.

Een personeelslid dat niet werkte, maar toch op het park rondliep, kwam naar mij toe en raadde mij aan om naar ‘de privé’ te gaan – een stortplaats verderop in de straat. “Maar” – het gebaar van geld makend met duim en wijsvinger – “ge

zult moeten betalen.” Hij wilde zeggen: meer dan bij Net Brussel.

Ergens vind ik dat een gekke gedachte: moeten dokken om mijn afval kwijt te raken. Wat is het alternatief: dat ik het ergens illegaal dump? En straatvuil, dat kan ik toch ook gewoon kwijt in een publieke vuilnisbak? En ik weet: ja, speciaal verwerkingsproces. Maar een stad die zichzelf proper wil houden, moet die optie toch volledig gratis aanbieden? Of is dat een populistische gedachte (iets wat de slang in het oor van Eva zou sissen)?

‘De privé’ bleek een gigantische loods te zijn met hoge muren die verschillende soorten afval van elkaar scheiden. Toen ik de poort doorreed – een gigantische muil – moest ik denken aan het inferno van Dante, en aan het opschrift: “Laat varen alle hoop, gij die hier binnentreedt.”

Maar dat klopt niet: de hoop is net dat ik volgend jaar kan ruiken aan mijn rozen en lavendel. Dat is ruimschoots vijftig euro waard.

Reeks nalezen?

Wie alle columns van BRUZZ wil herlezen, kan de teksten terugvinden op BRUZZ.be/column

Download de NOWJOBS-app en vind vlot jobstudenten en flexi’s. Tot 2 uur voor de shift begint. handen

Download de NOWJOBS-app en vind vlot jobstudenten en flexi’s. Tot 2 uur voor de shift begint.

Uw gids door de culturele agenda 12 > 18/6

De guitige blik van Elliott Erwitt

“Hij heeft het vermogen om schoonheid en humor te vinden op de meest onverwachte plaatsen,” zei

Annie Leibovitz over de Amerikaanse fotograaf

Elliott Erwitt, die vorig jaar overleed. Het resultaat van dat kunnen is vanaf deze week te zien in een grootse retrospectieve op de Grote Markt.

door Tom Zonderman

Explaining a photo is like explaining a joke: it’s not funny anymore,” was het adagium waarmee Elliott Erwitt zeven decennia lang door de lens van zijn camera naar de wereld tuurde. De beelden van de Amerikaanse Magnum-fotograaf die vorig jaar op zijn 95e overleed, behoeven geen uitleg, omdat ze zo verhalend en emotioneel beladen zijn. Dat blijkt andermaal uit deze retrospectieve, de laatste tentoonstelling waaraan hij zelf nog meewerkte, die zijn wonderlijke, werk in 215 stops belicht. Bij de uitgelichte foto’s vermelden summiere bordjes slechts het jaartal en de locatie, de rest mag de kijker zelf invullen.

“Bratsk, Siberia, 1967,” leest een van die bordjes in het pand aan de Grote Markt waar de expo zich ontvouwt. Een Russisch koppel dat op trouwen staat, kijkt meewarig naar de grijnzende getuige naast hen. Wat weet de man wel dat het bruidspaar niet weet? Je puurt er zo een heel filmscenario uit. De humor van de scène trekt je het beeld in, waarna je een vleugje tragiek ontwaart. Het is de meestertruc van Erwitt, die slim het pad bewandelde tussen emotie en esthetiek. Wereldberoemd is het beeld uit 1974 dat hij schoot tijdens een opdracht voor een schoenenmerk, waarin een gemutste chihuahua geflankeerd wordt door twee rijzige vrouwenlaarzen en de imposante poten van een Deense Dog. Wie leidt er wie? Kadrering en timing zijn bij Erwitt onovertroffen. Kijk naar de foto van het kussende koppel in de zijspiegel van hun wagen aan de Californische kust in 1955, het werd een van zijn bekendste beelden. Vluchtige interacties gaf hij zo een diepere kwaliteit, niet zelden onder een laagje ironie. Minder iconisch, maar net zo goed getimed is de man op de trappen van een New Yorkse flat, wiens gezicht achter dat

van zijn bulldog verdwijnt. Mens en dier lijken te versmelten. Erwitt was niet alleen gefascineerd door de condition humaine, maar ook door de condition chienne. Hij zag onze menselijkheid gespiegeld in onze trouwe viervoeters: “Ze klagen niet, en ze vragen niet om een afdruk,” gniffelde hij.

Juiste plek, juiste moment

Erwitts even scherpe als guitige blik, waarin humor, ironie, tederheid en nieuwsgierigheid samenkomen, werd gescherpt tijdens zijn jeugd. Als zoon van Joods-Russische immigranten, die op de vlucht voor de Russische Revolutie in Parijs belandden, en nadien in Milaan, ontdekte hij wat het was om een tweederangsburger te zijn. Toen het gezin eind jaren 1930 de wijk nam naar de VS om te ontsnappen aan het opkomende nazisme

“Fotografie heeft weinig te maken met de dingen die je ziet en alles met de manier waarop je ze ziet”

Elliott Erwitt Magnum-fotograaf

en groeiende antisemitisme in Europa, leerde hij kijken naar de wereld met mededogen en begrip.

In de straten van zijn geliefde New York ontpopte Erwitt zich tot een rot in het vastleggen van de dynamiek en onvoorspelbaarheid van het leven. Maar hij trok ook naar het strand of nudistenparadijzen, waar hij zich vergaapte aan de zichzelf etalerende mens. En in reclameshoots verstopte hij vleugjes commedia dell’arte. “Voor mij is fotografie een kunst van observeren,” vertelde hij. “Het gaat erom iets interessants te vinden op een gewone plek ... Ik heb ontdekt dat het weinig te maken heeft met de dingen die je ziet en alles met de manier waarop je ze ziet.”

Bovendien bezat Erwitt de cruciale gave om zich op het juiste moment op de juiste plaats te begeven. Voor het fotoagentschap Magnum, waar hij dankzij Robert Capa in 1954 was binnengeloodst, reisde hij de wereld rond. Maar hij werkte ook een tijdje als fotograaf voor de Kennedy-administratie, deed opdrachten voor Time en de toeristische dienst van Frankrijk. Hij sprak naast Engels ook Frans en Russisch. Elk jaar werd hij uitgenodigd voor de viering van de Oktoberrevolutie. In 1957 fotografeerde hij op het Rode Plein raketten waarvan niemand wist dat ze bestonden, meteen stond hij als fotojournalist op de kaart. Twee jaar later was hij voor een

“Color is just a gimmick. Black and white is a universe,” zei Elliott Erwitt over zijn werk als fotograaf. Zijn meest iconische beelden maakte hij in zwart-wit, maar in kleur excelleerde hij net zo goed.

koelkastenfabrikant aanwezig op de Amerikaanse Nationale Tentoonstelling in Moskou. Toen vicepresident Richard Nixon een verhit debat aanging met Sovjet-premier Nikita Chroesjtsjov, haalde Erwitt zijn camera boven. Geen foto illustreert beter de spanning van de Koude Oorlog. Honderden fotografen waren aanwezig op de begrafenis van JFK, maar Erwitt nam de pakkendste foto van een huilende Jackie Kennedy.

Een lach en een traan Erwitt was een alleskunner, van fotojournalist over straatfotograaf tot portret- en modefotograaf, reclamebeeldenschieter en

documentairemaker. In de jaren 1980 maakte hij televisieprogramma’s voor HBO. Het bekendst zijn zijn foto’s in zwart-wit, kleurenfoto’s reserveerde hij voor commerciële opdrachten of persoonlijke projecten. “Color is just a gimmick. Black and white is a universe,” zei Erwitt daarover, maar de retrospectieve bewijst met intieme portretten van Che Guevara en setbeelden van John Hustons filmklassieker The misfits met Marilyn Monroe dat hij net zo onderlegd was in kleur.

De tentoonstelling toont ook hoe Erwitt graag de status van de kunstenaar doorprikte. Zo creëerde hij het alter ego André S. Solidor (afgekort tot ASS), een pseudoniem dat hij aanwendde voor zijn meer conceptuele en experimentele, soms absurde werk. In de expo is Erwitt in enkele zelfportretten te zien, gegrimeerd of met een pruik. Een etalage met zijn camera’s, werkmateriaal en contact sheets toont ook een legertje toeters, die hij gebruikte om het ijs te breken tijdens shoots en mensen te doen lachen.

Een van de ontroerendste foto’s in de expo is die van een jongen, die hij maakte in 1955 in Walden, Colorado. Het kereltje zit in een auto, zijn rechteroog verdwijnt achter een ster in het zijraam. Getroffen door een steen? Een kogelinslag? Een visuele metafoor die doet nadenken over jeugd, kwetsbaarheid en gebroken dromen. Die dubbele laag was Erwitt ten voeten uit. “Een foto moet volgens mij vooral emotie oproepen,” zei hij, “mensen aan het huilen of lachen brengen, of allebei tegelijk.”

De retrospectieve van Elliott Erwitt is nog tot 5/1 te zien op de Grote Markt 5, expo-elliotterwitt.com

UN SOURIRE ET UNE LARME

FR « Il trouve la beauté et l’humour dans les endroits les plus inattendus », résume à juste titre Annie Leibovitz à propos d’Elliott Erwitt. Le photographe américain de chez Magnum, décédé à l’âge de 95 ans l’année dernière, a exposé la condition humaine comme nul autre, ou la « condition chienne », en témoigne son affection pour les chiens. Si ses images attirent le regard, elles cachent souvent une vérité plus sombre. Une vaste rétrospective explore son œuvre multiple, couvrant pas moins de sept décennies. De ses célèbres photos en noir et blanc à son travail moins connu en couleur.

A SMILE AND A TEAR

EN “He can find beauty and humour in the most unexpected of places,” Annie Leibovitz aptly said about Elliott Erwitt. The American Magnum photographer, who passed away last year at the age of 95, exposed the condition humaine, or the “condition chienne”, like no other, as shown by his fondness for dogs. With a mischievous look, he drew you into his pictures, but not infrequently a darker truth lurked beneath. A comprehensive retrospective delves into his multifaceted oeuvre, spanning seven decades, from his famous photographs in black and white to his lesser-known work in colour.

Pop & JazzExpo Film

Smeuïg laagje was

In het Warandepark zorgt het Vaux Hall Summer-programma opnieuw voor gevarieerd zomers vertier. Deze week mag de luide punk van HotWax de blaadjes doen wapperen. Speerpunt van het Britse trio is zangeres Tallulah Sim-Savage, een versmelting van Karen O van de Yeah Yeah Yeahs, Courtney Love van Hole en Kim Deal van The Breeders. Goed voor een smeuïg laagje was van grungy gitaren, snerpende vocalen en knoestige drumrolls.

FIFTY SESSION: HOTWAX + UWASE 13/6, Warandepark, vauxhallsummer.brussels

Platinablonde soul

Etta James benadrukte met haar platinablonde coupe haar rebelse karakter en unieke klasse, maar nog meer indruk maakte de Afro-Amerikaanse zangeres met haar uit puur goud opgetrokken stembanden, waarmee ze hits scoorde als ‘At last’ en ‘I’d rather go blind’. Midden jaren 1960 kroonde James zichzelf tot Queen of Soul met haar gelijknamige album. Atelier 210 zet je in het donker voor deze tijdloze classic.

BLACKOUT SESSION: ETTA JAMES – QUEEN OF SOUL 12/6, Atelier 210, atelier210.be

Ondergronds dakterras

Wie r&b en rap uit de ondergrond een warm hart toedraagt, moet deze week zijn stijgijzers aanbinden voor een klim naar het dak van de Beursschouwburg. Het Out Loud-festival vroeg aan de Brusselse project & artist manager Selene Alexa om een avond te cureren, en die zette onder meer de hoofdstedelijke alt-rapper DracoBoy, de nieuwe liveband van Gaika en een showcase van Oroko Radio op de affiche. (TZ)

OUT LOUD X AB X SELENE ALEXA 14/6, Beursschouwburg, beursschouwburg.be

Uit de oude schoendoos

L’Enfant Sauvage ruilt voor de duur van een zomervakantie de poëtische fotografische kunsten in voor zwembadkiekjes, maar niet voor ze het publiek op prachtige wijze uitzwaaien. Voor La photographie sentimentale doken de ‘wildebrassen’ diep in gestapelde schoendozen en verdwaalde archiefkasten om weer boven te komen met beelden die dan wel het label ‘sentimenteel’ mogen dragen, maar toch als eerste uit een brand zouden worden gered.

LA PHOTOGRAPHIE SENTIMENTALE > 14/7, L’Enfant Sauvage, enfantsauvagebxl.com

All that jazz

Niet alleen in een voor persfotografen afgeschermde rechtszaal gedijen tekenaars goed – check Trumps even stormy als hilarische portretten –, ook in de jazzclub glijden potloden, pennen en stiften zwierig over het papier. Het Brusselse Stripmuseum en La Maison du Jazz de Liège tonen in een kleine expo hoe jazz klinkt in tekeningen, hoe lijnen ritmes verbeelden en hoe strips vrijuit aan het improviseren kunnen slaan.

JAZZ EN STRIPVERHAAL 11/6 > 8/9, Stripmuseum, stripmuseum.be

84 meter strand

Tachtig jaar na D-day presenteert fotograaf Jo Struyven in het Beursgebouw een onwaarschijnlijke triomf: één panoramisch beeld dat de ongeveer 90 kilometer lange Normandische strandstrook waar de geallieerden voet aan wal zetten, vastlegt. Het 84 meter lange beeld werd samengesteld uit 7.000 van op een boot genomen foto’s en wordt in Brussel geconfronteerd met foto’s van de kustlijn uit 1944. (KS)

JO STRUYVEN: D-DAY PANORAMA 1944 VERSUS 2024 > 15/9, Beursgebouw, jostruyven.com

Who’s afraid of Orlando?

In de zomer lokken de bioscopen niet alleen volk met blockbusters, maar ook met gerestaureerde filmklassiekers. Zoals Orlando uit 1992. Sally Potter pionierde door zich in haar eigenzinnige en oogstrelende bewerking van Virginia Woolfs roman niets aan te trekken van de schotten tussen man en vrouw. Tilda Swinton speelt een non-conformistische edelman die belooft eeuwig jong te blijven en enkele eeuwen en teleurstellingen later in een vrouw verandert.

ORLANDO UK, dir.: Sally Potter, act.: Tilda Swinton, Quentin Crisp, Charlotte Valandrey

Het verdiet van Soedan

Tijdens de burgeroorlog die ertoe zal leiden dat Zuid-Soedan zich in 2011 afscheidt van Soedan, brengt een dodelijk auto-ongeluk twee vrouwen uit elkaar bekampende clans samen. Arm tegen rijk, christenen tegen moslims, terwijl ranzig racisme, onverdraagzaamheid en restanten van de slavernij olie op het vuur gieten. De vrouwen groeien naar elkaar toe zonder dat de verfijnde tragedie een sprookje wordt. Een uitstekend debuut.

GOODBYE JULIA SD, dir.: Mohamed Kordofani, act.: Siran Riak, Eiman Yousif

Zo vader, zo dochter

Een 28-jarige kunstenares verdwaalt in een groot Iers bos en komt met drie anderen vast te zitten in een bunker. Onzichtbare, mysterieuze wezens houden hen ’s nachts in het oog. Het komt goed met deze horrorfilm als Ishana Shyamalan het talent van haar vader heeft geërfd: M. Night Shyamalan, die doorbrak met The sixth sense. Dakota Fanning uit War of the worlds vermoedt van wel, want ze aanvaardde de hoofdrol. (NR) THE WATCHERS US, dir.: Ishana Shyamalan, act.: Dakota Fanning, Georgina Campbell

Orlando

La photographie sentimentale

Fifty Session: HotWax + Uwase

Klein onderhoud

Christophe Coppens tackelt Puccini’s opera Turandot

‘Turandot werd te vaak gezien als ijssprinses’

Giacomo Puccini overleed honderd jaar geleden in onze hoofdstad, maar dat is niet de reden waarom regisseur Christophe Coppens nu met diens Turandot aan de slag gaat. “Er moet voor mij altijd een manier zijn om een verhaal vandaag op een niet geforceerde manier relevant te houden.” Aan dat soort pertinente kwesties is er geen gebrek bij een staging van Turandot. Hoe ga je om met vraagstukken rond culturele appropriatie? Hoe interpreteer je de chinoiserieën in de partituur? En wat met die ongeloofwaardige vrouwenrollen Liu en Turandot, personages die vroeger dan wel later smachtend aan de voeten van heldentenor Calaf liggen?

“Het originele einde is zeer problematisch. Geen enkele moderne vrouw zou zo kort door de bocht de liefde van haar leven vinden. Het gaat te snel om geloofwaardig te zijn. Aangezien Puccini de opera door zijn vroegtijdige overlijden zelf niet heeft afgemaakt, konden we ons daar wel wat vrijheden in veroorloven. Daarnaast vond ik het belangrijk om met het personage van Turandot aan de slag te gaan. Ik vind het altijd interessant om vrouwen in hun veelgelaagdheid op het podium te plaatsen. Turandot wordt te vaak weggezet als ijsprinses. Die interpretatie boeit mij maar weinig. Volgens mij is ze een complexer individu: een excentriekeling, een rebel die opgroeit in een verstikkende omgeving, maar ook iemand die alle voordelen van dat repressieve systeem geniet.”

Die omgeving vindt de regisseur in de elitelaag van de Hongkongse samenleving. “Een rijke, beschermde wereld, die enkel bestaat dankzij de astronomische hoeveelheden geld die erin circuleren.” Al is het niet Coppens’ bedoeling om die locatie te nadrukkelijk te expliciteren. “Ik probeer het zo universeel mogelijk te houden. Het kan eigenlijk gelijk welke stad zijn waar de rijken der aarde naartoe vliegen. Alleen verplicht de partituur van Puccini je wel om het verhaal in een Chinese context te laten plaatsvinden.”

Het toont hoezeer de muziek voor Coppens de bepalende factor blijft. “Zeker, die moet bovenal tot mijn verbeelding spreken. Ik begin weliswaar altijd bij de tekst, probeer het libretto te begrijpen en dat zo klassiek mogelijk te benaderen. Maar dan luister ik honderden keren naar de muziek, vergeet ik het verhaal en openbaren de beelden zich. Pas als die visie er is, keer ik terug naar het libretto en bekijk ik welke ideeën ik eventueel moet veranderen zodat ze in het verhaal passen.” JASPER CROONEN

Giacomo Puccini’s opera Turandot is van 14 tot en met 30/6 te zien in De Munt, lamonnaiedemunt.be

Select Aanraders van de week

PodiumKlassiekLiteratuur

Vliegschaamte

Westerlingen kunnen probleemloos naar waar ook ter wereld vliegen. Zuiderlingen die willen studeren of op zoek zijn naar een leven zonder armoede en onderdrukking raken niet aan boord van een vliegtuig. PaperPlanes onderzoekt verschillende soorten vliegschaamte voor een publiek omringd door 15.000 papieren vliegtuigjes –symbool voor de 15.000 euro die niet-EUburgers betalen om een Europees studentenvisum te kunnen aanvragen.

PANKAJ TIWARI & NICK VERSTAND: PAPERPLANES 14 & 15/6, GC De Kriekelaar, kaaitheater.be

Meesterproef

Moeten er nog masterprojecten zijn? Ook de studenten van de Franstalige theater- en filmschool INSAS en van de hogeschool voor kunst en performance ISAC presenteren deze weken de creaties waarmee ze een diploma hopen te behalen. Het INSAS presenteert aparte programma’s voor drama, dans en cinema. De studenten van het ISAC organiseren bij Recyclart een festival met performances, workshops en meer.

INSAS: OUTSAS 2024 13 > 17 & 27/6, INSAS, insas.be & ISAC FESTIVAL 2024 13 & 14/6, Recyclart, recyclart.be

Hakken en hiphop

Buren Les Brigittines en Théâtre Les Tanneurs organiseren samen het Festival TB2. Dat levert onder meer een double bill op met een voorstelling in elk van de twee theaters. Karine Ponties presenteert het amusante duet Same same op hoge hakken en hiphopchoreograaf Julien Carlier daagt zijn dansers uit om effecten als versnelling, slomo en vervorming uit te proberen. (MB)

JULIEN CARLIER/CIE ABIS: PAYSAGE 12 > 14/6, Théâtre Les Tanneurs, charleroi-danse.be & DAME DE PIC/CIE KARINE PONTIES: SAME SAME 12 > 14/6, Les Brigittines, brigittines.be

Vrijgeleide voor Volodos

Arcadi Volodos was een tijdje afgestapt van programma’s vol flitsende virtuositeit, maar in Flagey kiest de gereputeerde, muzikaal gevoelige Russisch-Franse pianist toch weer voor wervelende noten en haalt hij de innerlijke Franz Liszt in zichzelf naar boven. Volodos kiest er namelijk voor om diens Hongaarse rapsodie nr. 13 van een eigen arrangement te voorzien. “Het was ooit de normaalste zaak ter wereld dat je achter het klavier wat improviseerde,” zegt hij daarover. “Die vrijheid wil ik terug.”

ARCADI VOLODOS 12/6, Flagey, flagey.be

Mozart in de donkerte

Wolfgang Amadeus Mozart associëren we normaal gezien met dartel, opgewekt classicisme. Zijn Twintigste pianoconcerto toont een ietwat uitzonderlijkere, donkerdere kant. Het is namelijk een van zijn enige werken in het genre in een mineurtoonaard. Al zorgt hij er natuurlijk netjes voor dat er nooit eenzijdige tristesse weerklinkt. De Italiaanse Beatrice Rana weet vast weg met die emotionele veelgelaagdheid.

BELGIAN NATIONAL ORCHESTRA, SCHØNWANDT & RANA 14/6, Bozar, bozar.be

Allemaal pastoraal

Nu de langverwachte zonnestralen eindelijk door de wolken beginnen te priemen, kan Brussels Philharmonic niet anders dan dat fijne buitengevoel ook naar binnen te trekken. Er is geen betere manier om dat te doen dan met Beethovens Zesde symfonie Van bij de eerste maten waan je je als luisteraar vogelvrij in de bucolische natuur, zelfs wanneer buiten de muren van Flagey het hectische stadsgewemel gewoon voort blijft razen. (JC)

BEETHOVEN 6 ‘PASTORALE’ 15/6, Flagey, flagey.be

Stemmenkanonnen

Nu de verkiezingen van 9 juni achter de rug zijn, kan de focus weer worden verlegd naar echt belangrijke zaken, zoals poëzie, verbeelding, schoonheid en troost. Bozar zet daarvoor een Schrijversparlement op en coöpteert daarin vier zielen die niet door polarisatie en de waan van de dag worden voortgedreven, maar door een kritische geest en oog voor nuance. Stemmenkanonnen Sophie Vandeveugle, Jeroen Olyslaegers, Ish Ait Hamou en Vinciane Despret gaan beschaafd met elkaar in debat.

HET SCHRIJVERSPARLEMENT 13/6, Bozar, bozar.be

Moeilijk gaat ook

Afgaand op de warme ontvangst die Anneleen Van Offels De stem van Sulina, Patricia Jozefs Gentlemen en Sanne Huysmans’ Iemand moest het doen te beurt viel, kan een tweede boek toch niet zo’n onmogelijke missie zijn, zou je denken. En toch komen de drie genoemde en geroemde schrijfsters naar Passa Porta met precies dat doel: spreken over die moeilijke tweede die ze deze lente op je nachtkastje dropten.

HET MOEILIJKE TWEEDE BOEK 13/6, Passa Porta, passaporta.be

Bruggenbouwer

Het kan verkeren. Bibliotheek Anderlecht dacht met Aya Sabi een columniste en de schrijfster van de warm onthaalde en met de Fintro-publieksprijs bekroonde roman Half leven in huis te halen. Maar nu blijkt ze ook nog eens de winnares van de Ultima voor opkomend talent te zijn. De schrijfster die wordt geprezen als geëngageerde bruggenbouwer en verbindende force for good komt een ‘opmerkelijke lezing’ geven. (KS)

OPMERKELIJKE LEZING: AYA SABI 18/6, Bibliotheek Anderlecht, anderlecht.bibliotheek.be

Het Schrijversparlement

Arcadi Volodos

Pankaj Tiwari & Nick Verstand: PaperPlanes

16, Brussel,

Voor een culinair recensent ligt het geluk soms in een eenvoudig, lekker broodje en een goddelijke chocoladefondant. Het kleine Jaja is daar het bewijs van. Jaja, gelegen op de hoek van de Aalststraat en de Slotstraat, mag dan een bescheiden adresje zijn, het roept de figuur van zijn bedenker Frédéric Nicolay net zo goed op als grote namen als Château Moderne of Le Grand Central. De kenmerkende nicolayaanse stijl – wedden dat deze term ooit de geschiedenisboeken haalt – is hier duidelijk te zien: een nogal ruwe stijl brengt prachtig zinkwerk van de firma Nectoux, tentakelachtige lampen, een houtkachel, een versleten parket, bewerkte deuren, een verguld plafond en houten, piramidevormige tegels samen. De kleinschaligheid van de plek – die door twee tegenover elkaar geplaatste spiegels

Festival Congolisation

5x2 tickets, KVS BOL, 27/6

Beeldende kunst, dans, theater, muziek en film vestigen de aandacht op de Afrikaanse diaspora. Mail ‘Congolisation’

wat wordt uitgerekt – en het relaxte terras, dat de stoep koloniseert, dragen bij aan de esthetische eenheid. We waarderen ook de goed gekozen details, zoals de aluminium borden die de sfeer van Gjusta Bakery in Los Angeles oproepen.

Toch blijft de figuur van Nicolay hier op de achtergrond. Het lot van Jaja ligt in handen van Sarah El Hammouchi, een jonge vrouw met een duidelijke visie voor de plek. Dat bleek toen we een broodje (6 euro) bestelden uit het lunchassortiment, dat gegrilde kip, halloumi, gehaktbrood en meer aanreikt. Je kan er ook genieten van in plantaardige olie geblancheerde en gebakken frietjes (4,50 euro), van chakchouka (10 euro), of – tussen 18 en 20 uur – van burgers (11,50 euro).

Ons vegetarische broodje was indrukwekkend. In een luchtig Albanees broodje

Exit

5x2 tickets, Les Halles, 22/6

De laatstejaarsstudenten van de circusschool ESAC zwaaien spectaculair af in Les Halles. Mail ‘Exit’

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

(van bakkerij Balkan) vonden we op een robata gegrilde tofu, champignontapenade, flink wat koriander, een vleugje kaneel en een pittige maar niet overheersende smaak. En, niet te vergeten: huisgemaakte pickles van wortel en witte rammenas. Het was des te lekkerder, omdat de versheid van het geheel deed denken aan een Vietnamese bánh

Ook de uitstekende huisgemaakte icetea (3,80 euro) met witte hibiscus, munt, suiker en citroensap is het vermelden waard. En dan was er nog het onverwachte genotsmoment: een verrukkelijke chocoladefondant (4,50 euro), royaal bestrooid met geroosterde hazelnoten. Om je vingers bij af te likken.

TEKST: MICHEL VERLINDEN FOTO: SASKIA VANDERSTICHELE

Youth

5x2 tickets, Cinema Galeries, 18/6

De Chinese filmmaker Wang Bing volgde gedurende vijf jaar jonge mensen in de textielindustrie in Zhili. Mail ‘Youth’

Aalststraat

Instagram: jaja.bxl

Jaja ••••

De vijf inzichten

Stef Kamil Carlens

‘Laat alles vallen voor een halfuur in de zon’

Be who you wanna be is de gouden raad die Stef Kamil Carlens ons op zijn nieuwe funky soloplaat geeft. Maar Stef-met-de-pet heeft nog wel wat andere tips die onze levens zonniger kunnen maken.

door Michaël Bellon

“Every time you miss your childhood, ride on a bicycle!” (Mehmet Murat Ildan)

Ik beleef enorm veel plezier aan fietsen. Even buiten in beweging zijn zorgt voor verlichting en brengt alle stresslevels terug naar nul. Het is een antidotum voor al die computertijd. Soms maak ik ook lange fietstochten. Ook die doen deugd, en je slaapt er veel beter van.

“Ja, ja, en néé!” (caféwijsheid)

Deze uitspraak hangt boven de toiletdeur van Café De Kat, een van de laatste echte bruine kroegen in Antwerpen. Een beeldhouwer maakte er een replica van voor mijn verjaardag, die hangt nu in mijn studio. Het is een volkse manier om te zeggen: die hele uitleg van je bevat schitterende argumenten, maar ik leg ze graag naast me neer. Ik volg mijn eigen pad.

“Wijn is het antwoord van de wereld aan de zon”

(Margaret Fuller)

Ik was eigenlijk op zoek naar een quote over bier, maar net als druiven moeten ook hop en graan groeien en rijpen in het licht van de zon. Bier en wijn zijn een prachtige uitvinding, gezellig samen iets drinken is heel belangrijk voor mij.

“Time spent with cats is never wasted” (Sigmund Freud) Ik houd van honden, ik heb kippen, maar ook nog twee katten. Ik vind het schoon dat ze hun eigen tempo hebben en je regelmatig onderbreken in je bezigheden. Als je een kat streelt, vindt er een energie-uitwisseling plaats die je naar iets heel reëels terugvoert. Een kat is in touch met de natuur, die zo je hart inwandelt.

“’s Ochtends de zon verwachten, ’s avonds de nacht. Dat is alles” (Peter Altenberg)

Ik houd enorm van de zon. Tegenwoordig toont ze zich weinig, maar als ze er is, laat ik alles vallen. Tegelijkertijd heeft deze uitspraak iets nederigs. Je moet niet te veel willen: de zon, de maan, de dag en de nacht, dat is al heel wat.

Stef Kamil Carlens & The Swoon staan op 15/6 op het Mosaik Festival, mosaik.brussels en op 8/11 in de AB, abconcerts.be

OSSEGHEM PARK - BRUSSELS

MASEGO · TYLA · SIR

JESSE ROYAL · JULIAN MARLEY

GHETTS · MERYL · DISIZ · DIKKE

MUSA KEYS · MONONEON

BURUNTUMA · KABOLA· SWING

GOLDEN ZEBORA · HULK VAN JMF

ABA SHANTI MEETS JAH OBSERVER

METTA FREQUENCIES FT. ANTHONY JOHN

BLAQBONEZ · NINETTE · SUMAC DUB

VHOOR · ALPHA STEPPA & AWA FALL

IMPERIAL SOUND ARMY · BOLINGO

REGGAEBUS SOUNDSYSTEM

ACTION BRONSON · BIGA*RANX

BRIHANG · ODUMODUBLVCK · LILA IKÉ

CRISTALE · FERRE GOLA · BAD GYAL

COMPOTA DE MANANA · MORGAN

NUBYA GARCIA · AUNTY RAYZOR

STEEL PULSE · MOONSHINE · JAEL

ROOTS EXPLOSION · SKYLA TYLAA

TUKAN · ISEO & DODOSOUND

MARTHA DA’RO · FUTURE NOSTALGIA

REGGAEBUS SOUNDSYSTEM

TETRA HYDRO K · RAQL B2B BO MENG

MAFIA & FLUXY

MEETS MEGUMI MESAKU

AND MANY MORE...

TEMS · STIKSTOF · JPEGMAFIA

SHO MADJOZI· FATOUMATA DIAWARA

ROMAIN VIRGO · SIDIKI DIABATÉ · JAH LIL

CHARLOTTE ADIGÉRY & BOLIS PUPUL

NIVEAU4 · LORD APEX · BUSY SIGNAL

AUSTIN MILLZ · FULU MIZIKI KOLEKTIV

JAEL · BIBI SECK · TELLY* · PAULA TAPE

NUBIYAN TWIST · STACE · CHEB RUNNER

O.B.F X IRATION STEPPAS (LIVE DUB SHOW)

REGGAEBUS SOUNDSYSTEM · 21AM

UNLISTED FANATIC PRESENTS THE UFO COLLECTIVE

SANGA MAMA AFRICA FT. BLACK OMOLO

JE BANKKAART REIS ZORGELOOS DOOR BRUSSEL MET

onmisbaar

Vergroot je kansen op een job met een beroep dat rekruteert. actiris.brussels/BeroepenDieRekruteren