BRUZZ actua - editie 1608

#1608 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

ETTERBEEK

21 | 03 | 2018

JERSEYS HERTEKENEN DE STAD

BETONBLOK IN OPMARS

MOHAMED EL BACHIRI

‘Wij zijn oorlogsslachtoffers’

ENFANT TERRIBLE ELISE ELSACKER 1

‘Ik leef al drie jaar zonder plastic’ ent werkloosheidsgraad van 16,6 proc

Met een © PIM NOTEBAERT lijk zit Koekelberg net boven het geweste .

4%) (16, lde gemidde

Troon : herenhuis no parking Kopen? Renoveren?

Contacteer onze experts

kbcbrussels.be/immo KBC Brussels Live : 02 303 31 60 V.U. : KBC Group NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, BelgiĂŤ. BTW BE 0403.227.515, RPR Brussel.

2018-013-KBC BR-Ann_Bruzz_Troon_215x290.indd 1

16/03/18 09:03

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

GILDAS, KOEKELBERG

Gildas is op weg naar huis met een nieuwe televisie. “Gisteren was het ineens gedaan: geen beeld meer, alleen nog een klein lichtpuntje. Ik kijk graag naar het voetbal. Mijn vader was een van de beste scheidsrechters in België. Ik ging als jongen altijd mee. En daarna bediscussieerden we de match. De tv is nogal zwaar. Ik pauzeer regelmatig. Ik raak er wel. Hopelijk raakt alles op tijd geïnstalleerd, want het is straks de topper tussen Chelsea en Manchester City. Met al die Belgen weet ik niet goed voor wie te supporteren.”

21 MAART 2018

I

3

Inhoud

COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 20 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw.

Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, sales@bruzz.be, 02-650 10 61

07

FLITS

LOS VAN DE TIJD

Boeken

Een jihad van liefde: verkoopsucces en theaterstuk

12

32

Reportage

34

Wetenschap

36

Interview

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

Een tuin die generaties overbrugt

Paleontoloog Koen Stein ontdekte een nieuwe dino

André van Ham krijgt de grote theatergezelschappen op de planken in Sint-Pieters-Woluwe

ALGEMENE DIRECTIE

Jo Mariens HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs WEEKBLAD

Steven Van Garsse (chef) © SVS

COORDINATIE UIT

Gerd Hendrickx EINDREDACTIE

DE VERHALEN

Karen De Becker, Geert Van der Hallen VORMGEVING

Heleen Rodiers (art director), Ruth Plaizier

12

Spreektijd

16

Reportage

KERNREDACTIE

Jean-Marie Binst, Gerd Hendrickx, Bettina Hubo, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Hilke Andries, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Roel Daenen, Céline Emmerechts, Luc Joris, Tom Peeters, Jasmijn Post, Niels Ruëll, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden

Mohamed El Bachiri, twee jaar na de aanslagen: 'Ik ben een trieste clown'

Brussel, bezaaid met betonblokken

VERTALING

Johan Arblaster, Martin McGarry FOTOGRAFEN

BRUZZ-TV

Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele ILLUSTRATOREN

brengt op 21 maart een politieke thema-uitzending vanuit het gemeentehuis van Etterbeek. Burgemeester Vincent De Wolf (MR) en Vlaamse schepen Frank Van Bockstal (CD&V) worden door Robert Esselinckx vakkundig op de rooster gelegd.

Om 18u.

Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Wide Vercnocke, Jurgen Walschot Info voor kalender sturen naar/ Envoyez vos infos à publier dans le calendrier à / Send event details to

VISITBRUSSELS Koningsstraat 2 Rue Royale 1000 Brussels/Bruxelles 02-549.50.95, info@agenda.brussels

BRUZZ-RADIO

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

RECHTZETTING In het interview met Melat Nigussie en Heleen Debeuckelaere (BRUZZ1607) is de zin ‘Wij zijn geen mensen uit de tropen’ een verkeerde interpretatie van wat Melat Nigussie bedoelde.

Dit moest er staan: ‘Wij zijn geen trope’, een verwijzing naar de literaire stijlfiguur.

staat op 21 maart in het teken van Etterbeek. De frituristen van Maison Antoine komen langs, en de sociaal-geëngageerden van Chambéry. Fugù Mango is onze artiest van de dag. De BRUZZ-bus staat van 7u tot 10u voor het gemeentehuis. Luisteren kan op FM 98.8.

Iets gemist? www.bruzz.be © JURGEN WALSCHOT

Edito

RUBRIEKEN 03

Chou de Bruxelles

05

Edito

08

In beeld

21

Opinie

27

Michaël Bellon

30

Big City

39

Nick Trachet

40

Enfant Terrible

Chaos vanjewelste

© PIM NOTEBAERT

DE RONDE VAN BRUSSEL ETTERBEEK Tweewekelijks dossier in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen 22

Politieke analyse

27

Michaël Bellon

Jean-Félix Happark

28

Portretten

Inwoners van Etterbeek

30

Big City

Waarom heeft Etterbeek een Guy Thysstadion? Wat heeft Guy Thys met Etterbeek te maken?

22

schandalen met Samusocial. De Brusselse democratie is dringend aan een groot onderhoud toe, zo is gebleken. Daarover stond niets in het meerderheidsakkoord. Dus kunnen de partijen ongebonden hun lijnen uitzetten en proberen de punten die zij belangrijk vinden erdoor te krijgen. Met steun van meerderheid of oppositie.

Toch is het gekrakeel in het Brussels parlement ook nadelig voor de democratie. De kiezer heeft lak aan politieke spelletjes. Die wil duidelijkheid, en geen ruzie. Wat erger is: niemand heeft nog zicht op wat er écht beslist is, en hoe dat de Brusselse democratie écht vooruit kan helpen.

Nochtans heeft de Brusselse politiek grote stappen vooruit gezet. Zo geeft het Brussels parlement de exacte lonen vrij van de parlementsleden en zal iedereen kunnen nagaan in welke vzw’s de parlementsleden allemaal zitten. De lonen van cumulards worden afgetopt, er komt een deontologische commissie en de Brusselse regering bereidt een baanbrekende ordonnantie voor voor meer openbaarheid van bestuur.

Wellicht wordt een volledige decumul doorgevoerd en vrijdag werd beslist om de opvolgerslijst voor de verkiezingen af te schaffen. Dat is niet niets.

De Brusselse politiek is met andere woorden goed op weg naar beter bestuur en propere handen. Alleen zal ze hard haar best moeten doen om daar de kiezer van te overtuigen.

BRUZZ | VOORAF

16

Niets is nog zeker in het Brussels parlement. De ene wisselmeerderheid volgt de andere op. Meerderheidspartijen zoeken allianties bij de oppositie, en de oppositie doet plots lustig mee met de meerderheid.

De dubbele meerderheid, het sluitstuk van de Brusselse democratie, wordt sans gêne misbruikt door de Vlaamse partijen om hun veto te stellen. De Franstaligen dreigen dan weer het antiblokkeringsmechanisme te gebruiken om het Vlaamse veto te omzeilen. Wat nu ook weer niet de bedoeling was.

Kortom, het is een chaos vanjewelste aan de Lombardstraat.

Het strafste moet nog komen. Open VLD-parlementslid Els Ampe weigerde vrijdag een voorstel goed te keuren (de rits man/vrouw), waar de partij nochtans niet echt tegen is, zolang de rest van het parlement een Open VLD-voorstel weigerde te aanvaarden (het afschaffen van de lijststem).

Dat is ongezien. Gemarchandeer en chantage in de politiek zijn van alle tijden. Maar dan in de wandelgangen en nooit zo openlijk in het parlement.

Dit alles is goed én slecht nieuws. Om met het goede te beginnen: discussies los van de meerderheidsdiscipline zijn goed voor de democratie. Ze gaan weer over de fundamenten en brengen het redelijke debat terug naar het parlement, los van andere belangen.

Dat komt natuurlijk omdat er een heel nieuwe situatie is ontstaan, na de

— STEVEN VAN GARSSE

21 MAART 2018

I

5

Thuis je MOBIB-kaart herladen, da’s easy!

Klik, herlaad en reis dankzij goeasy.mivb.be

Flits

Nieuws heet van de naald

STIKSTOF op Couleur Café

Een jihad van liefde: verkoophit en theaterstuk

© PHOTONEWS

Het boekje ‘Een Jihad van liefde’ is een bestseller. In het Nederlands gingen er al 92.000 exemplaren van over de toonbank. En er zijn nu ook twee theaterstukken in de maak. — KRIS HENDRICKX

E

en jihad van liefde van Mohamed El Bachiri en David Van Reybrouck blijkt een echt verkoopsucces. Het literaire non-fictieboek werd nu 92.000 keer verkocht en blijkt zowel in Vlaanderen als in Nederland populair. Het is meteen een van de best verkochte boeken in zijn genre vorig jaar.

“Het is opmerkelijk dat een boekje van Belgische auteurs het in Nederland zo goed doet,” zegt Haye Koningsveld van uitgeverij De Bezige Bij in Nederland. Een enthousiaste oproep van David Van Reybrouck in het televisieprogramma De Wereld draait door zit daar mogelijk voor iets tussen.

Meer dan bij andere boeken blijft de verkoop ook aanhouden. Heel wat scholen en organisaties blijken met name een voorraad in te slaan.

De Franstalige versie van het boekje, die pas in het najaar verscheen, doet het met 10.000 verkochte exemplaren wat minder. Het boekje werd ondertussen trouwens ook al in het Engels vertaald en 3.500 keer verkocht. Over de Duitse

vertaling zijn er nog geen cijfers.

Het pleidooi voor tolerantie en verzoening na de aanslagen dat het boekje is, vindt ondertussen ook zijn weg naar het theater. Zowel in Amsterdam als in Antwerpen wordt aan een toneelversie getimmerd. In Vlaanderen zetten De Roma en acteur Hans Van Cauwenberghe hun schouders onder het project. In Nederland wordt het een project van regisseur Christiaan Mooij bij De Meervaart.

Koningsveld noemt het heel bijzonder dat er tegelijk twee theaterstukken in de steigers staan.

“Het zijn ook twee theaters met een divers publiek in een multiculturele wijk. Het is een mooie manier om de boodschap van Een jihad van liefde naar een breder publiek te brengen.”

Inkomsten uit de verkoop van de boeken hebben de auteurs nog niet gekregen. Royalty’s worden pas in het jaar na de publicatie van een boek betaald. > Lees ook het interview met Mohamed El Bachiri: pagina 12.

Het Brusselse hiphopcollectief STIKSTOF staat op het podium tijdens het festival Couleur Café. De groep met onder anderen Zwangere Guy bracht net haar derde album Overlast uit, en speelt woensdag voor een uitverkochte AB. Wie te laat was voor een ticket, krijgt dus een herkansing deze zomer.

Couleur Café heeft overigens nog wel meer hiphopartiesten toegevoegd aan de affiche, zoals de Antwerpse Coely. De ‘koningin van de Belgische hiphop’ gaf vorig jaar al een gesmaakt optreden op het festival. Met TheColorGrey mag nog een ander talent uit Antwerpen zijn kunnen tonen aan het Brusselse publiek.

Eerder was ook Damso al aangekondigd.

De Brusselse rapper staat ook na het afspringen van zijn samenwerking met de nationale voetbalploeg nog op de affiche.

Behalve ons land is ook de VS goed vertegenwoordigd met The Underachievers en Oddisee en zijn band Good Compny.

De nieuwe namen komen bij de artiesten die al hadden toegezegd, zoals Amadou & Mariam, Melanie De Blasio en George Clinton. LV > Couleur Café vindt op 29 juni, 30 juni en 1 juli plaats op de Heizel.

BRUZZ | VOORAAN

92.000 EXEMPLAREN VERKOCHT

© IVAN PUT

Legendarische kaashandel Langhendries stopt ermee Ontstellend nieuws voor de vele trouwe klanten van kaashandel Langhendries in de Greepstraat.

Vorige week kregen ze te horen dat de winkel, die al ruim zeventig jaar bestaat, er eind deze week mee ophoudt. De kaashandel werd vlak na de oorlog opgericht door de familie Langhendries. In 2006 lieten dochters Paule en Marie-Claire de bloeiende zaak over aan een investeerder. Na een faillissement kreeg Martine Van Cleemput, die al meer dan dertig jaar meehielp in de winkel, de zaak in handen. Samen met haar man Willy, een voormalig vuurwerkma-

ker, zette ze de befaamde kaastraditie van het huis voort.

Inmiddels kampt Willy met gezondheidsproblemen. Dat is de reden waarom het koppel stopt met de winkel, nu het huurcontract afgelopen is. Een overnemer bleek moeilijk te vinden door de ligging van de winkel, pal in de toeristische zone aan de Beenhouwersstraat.

Volgens Bernadette Delange, eigenaar van Fromagerie Saint-Michel in Waterloo en voorzitster van de Unie van Kleinhandelaars in Kaas, verdwijnt met Langhendries zowat de oudste

Na meer dan zeventig jaar verdwijnt kaashandel Langhendries.

© LANGHENDRIES

kaashandel van Brussel.

“Langhendries is een instituut. Het was al een emblematische zaak in de tijd van mijn ouders,” zegt ze.

“Maar dit is niet het einde van het kaasverhaal in Brussel. Er zijn de laatste jaren ook heel wat nieuwe

kaashandels opengegaan, die goed draaien. Ik denk bijvoorbeeld aan Julien Hazard in Ukkel, Saint Octave in de Hoogstraat en sinds kort ook in Sint-Gillis, en aan La Fruitière, dat een half jaar geleden begon op de Kolenmarkt. HUB

21 MAART 2018

I

7

8

I

21 MAART 2018

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

Man en macht

© JAN SCHOLLAERT

Na een aarzelende start is de heraanleg van de voetgangerszone op het De Brouckèreplein en een stuk van de Anspachlaan een versnelling hoger geschakeld.

Tientallen arbeiders zijn er nu zeven dagen per week in de weer, tot twaalf uur per dag. Met die extra inspanning zouden de nieuwe straatstenen klaar moeten zijn tegen de zomer. Mooi op tijd voor de gemeenteraadsverkiezingen in oktober. De andere delen van de voetgangerszone, zoals het Beurs- en het Fontainasplein, komen later aan de beurt. Ook in de ondergrond wordt ondertussen trouwens gewerkt aan de (pre) metrostations Beurs en De Brouckère. Die krijgen onder meer grote fietsparkings.

21 MAART 2018

I

9

De week

Terugblik op het nieuws

Operatunnel

Steekpartij

4.175

De Munt krijgt het akkoord van de stad Brussel om in 2018 met de aanleg van de materialentunnel onder de Leopoldstraat te beginnen. Eerder verdaagden excuses als Winterpret, de koopjestijd en het verkiezingsjaar de start van de werken.

Bij een vechtpartij aan het Noordstation worden twee mensen met messteken verwond. Een van de gewonden, een dertigjarige, sterft een dag later in het ziekenhuis. De politie start een onderzoek, maar heeft nog geen spoor naar de dader(s).

De stad Brussel zet 2.700 boodschappen die na de terreuraanslagen van 22 maart 2016 achtergelaten werden aan de Beurs en aan metrohalte Maalbeek online. Het archief voegde ook 4.175 foto’s toe. Een selectie is te zien op bruzz.be

CONGRESPALEIS VIERT 1958-2018

Square zuigt geld naar Brussel BRUZZ | DE WEEK

Het congrespaleis Square aan de Kunstberg viert vandaag zijn zestig jaar bestaan met een nieuwe naam: Brussels Convention Center. Sinds 1958 vonden hier zesduizend events plaats en werden tien miljoen afgevaardigden op conferenties ontvangen. En de ambitie blijft stijgen.

“Tegen 2021 wil ik met twintig procent groeien,” zegt CEO Ariane Deguelle. — JEAN-MARIE BINST

S

quare Brussels Meeting Center wordt vandaag herdoopt tot Square Brussels Convention Center. “Die nieuwe naam zet onze corebusiness beter in de verf: conferenties ontvangen,” stelt Ariane Deguelle van GL Events, deel van de Franse congressengroep, die wereldmarktleider is. Die groep haalde een zakencijfer van ongeveer 1 miljard euro in 2016. Het Congrespaleis, zoals de Brusselaars het blijven noemen, is sinds zijn facelift door Arne Quinze in 2009 zeer gewild, zelfs al is het maar negen maanden per jaar actief.

De grote boom kwam er toen België het Europees voorzitterschap van de EU mocht waarnemen in 2010, en de jaren erna. Square staat nu aan de top van de meest geliefde Europese conferentieplekken. Reden hiervoor: de site ligt pal in het centrum, vrij uniek onder de grote congrescentra, met tweehonderd zalen van hotels errond. En met de toeristische highlights op wandelaf-

10

I

21 MAART 2018

stand: de musea van de Kunstberg en de Grote Markt, maar ook restaurants, boetieks, hotels, het Centraal Station.

De unieke kunst in de hal, met muurfresco’s van Paul Delvaux en René Magritte, het zicht vanuit de grote conferentiezaal op de stadhuistoren en de benedenstad, een zaalcapaciteit van in totaal tweeduizend man: het zijn allemaal troeven met aanzuigingskracht.

MAKKELIJK BEREIKBAAR ”Ook onze bereikbaarheid binnen Europa telt mee. Parijs ligt op anderhalf uur treinen, terwijl door Parijs rijden zelf al anderhalf uur duurt,” zegt Deguelle. Toch moet die eerste plaats in de rangschikking van de Union of International Associations (UIA) in het juiste perspectief gezien worden.

“Als we het over zeer gespecialiseerde congressen hebben, met zeventig procent buitenlandse deelnemers en die minstens drie dagen duren, staan we op de twintigste plaats.

De economische impact van Square in het Brussels Gewest bedraagt 60 miljoen euro.

Alles is relatief,” nuanceert Deguelle.

“Sinds 2010, toen we 150.000 participanten hadden, stijgen we tussen vijf en acht procent per jaar. In 2017 streken tweehonderdduizend deelnemers neer, voor ongeveer 230 evenementen. Het zakentoerisme maakt 55 procent van de omzet van de hotels uit in Brussel, dus dragen wij hier sterk toe bij. Onze economische impact op het Brussels Gewest is zestig miljoen euro, zo berekende het Observatorium voor Toerisme-Visit Brussels,” onderstreept de CEO. Hoe Square dat realiseert? De promotie in het buitenland gaat via ‘verleidingsacties’ van Visit Brussels

en Toerisme Vlaanderen op meetingbeurzen, én via de hoteliers.

Vooral uit de buurlanden, met steden als Londen, Parijs, Amsterdam, Frankfurt en Berlijn op kop, reizen veel organisaties voor hun event naar Brussel. Ook de Verenigde Staten, met de Oostkust met haar farmagroepen, en Silicon Valley, zijn een heel grote markt. “Het is onze ambitie het Amerikaanse marktaandeel, dat tien procent van ons cliënteel uitmaakt, nog te doen groeien.”

Maar groei is niet op alle vlakken evident. De infrastructuur zit aan haar maximumcapaciteit op de site.

Destijds werd geopperd dat onder het park van de Kunstberg uitbrei-

Dodelijk ongeval

Nog een zinkgat

Kotkot kapot

Op het Liedtsplein in Schaarbeek belandt een voetganger onder een vrachtwagen. Het 86-jarige slachtoffer overlijdt. De bestuurder pleegt eerst vluchtmisdrijf, maar geeft zich later aan op het politiecommissariaat. Tram 66 en ander verkeer mogen tijdelijk het plein niet over.

De Koolmijnenkaai is versperd door een grondverzakking. Enkel plaatselijk verkeer is toegestaan. Eerder was het kanaalfietspad in die straat afgesloten door hoogspanningswerken. Wat de oorzaak van de grondverzakking is, laat Mobiris onderzoeken.

Het Kotkot bij Parckfarm, een kippenkotinitiatief van Ruth Plaizier, architect Ewoud Saey en buurtbewoners, brandt zondagnacht uit. De houten barak voor kippen uit 2014, deed vaak dienst voor thuislozen. Ook zondagnacht blijkt er iemand overnacht te hebben.

Het zijn de Franstaligen die in Brussel de lakens uitdelen. Is dat een schande?

Neen, dat is democratie MINISTER SVEN GATZ BRUZZ | DE WEEK

in De Morgen

Cartoon Wauter Mannaert

© JEAN-MARIE BINST

ding mogelijk was, maar die optie is begraven door de stad. Deguelle: “Onze exporuimtes om producten voor te stellen aan congresgangers, en voor educatie en networking zijn ‘maar’ 4.000 vierkante meter groot.

We lossen dat op met grote digitale schermen, zodat de presentaties weinig ruimte nodig hebben. Met e-posters sparen we honderden meters panelen uit. De technologie is onze redding en groei blijft de ambitie.”

Dat de klanten Square trouw blijven, bewijst het wereldsymposium ISICEM18 van de intensive-caresector deze week. De wereldtop aan dokters komt al voor de 38ste keer naar Brussel.

21 MAART

I

11

Spreektijd

xxxx

12

I

21 MAART 2018

Mohamed El Bachiri gaat niet naar herdenking aanslagen

BRUZZ | DE VERHALEN

‘Op 22 maart ben ik bij mijn kinderen’ Mohamed El Bachiri kent u als auteur van ‘Een Jihad van liefde’, een vurig pleidooi voor verzoening na de aanslagen. Twee jaar na de feiten gunt de weduwnaar voor het eerst een blik in zijn persoonlijke leven zonder zijn vrouw, zonder de moeder ook van zijn drie kinderen. De ontgoocheling blijkt diep. “Wij zijn oorlogsslachtoffers die aan hun lot worden overgelaten.” ▲

— KRIS HENDRICKX, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

21 MAART 2018

I

13

Mohamed El Bachiri

▲

E

BRUZZ | DE VERHALEN

en middag door de week. Café Walvis aan de Vlaamsepoort zit gezellig vol.

Het kwik is boven de tien graden geklommen, de lente zit in de lucht.

Vrolijk wordt Mohamed El Bachiri er nochtans niet van. “Hoe dichter de verjaardag van de aanslagen komt, hoe moeilijker. Vorig jaar ben ik op 22 maart zelfs naar de spoed gegaan met twee halfverlamde armen. Ook de kinderen hebben het lastig. Shahine, mijn zoontje van vier vroeg drie dagen geleden nog wanneer zijn moeder terugkwam.”

Mohamed El Bachiri is de weduwnaar van Loubna Lafquiri, het enige moslimslachtoffer dat overleed bij de aanslagen in België. Met zijn verzoenende boodschap raakte hij vervolgens bekend tot over de landsgrenzen. Wat begon als een speech op een TEDx-bijeenkomst in Nederland, mondde uit in het boekje Een jihad van liefde, dat hij samen met David Van Reybrouck schreef. Met bijna 100.000 exemplaren werd het een ongeziene verkoophit.

Tussendoor was de Molenbekenaar onder meer gasthoofdredacteur van deze krant. Zijn oproep voor meer tolerantie en een menselijke islam blijft ook vandaag nog nazinderen. Elke dag loopt er wel een uitnodiging binnen voor een evenement. El Bachiri zegt bijna nooit neen.

Wie El Bachiri al eens bezig zag, kent de positieve sereniteit van zijn publieke optredens.

In zijn eigen bedeesde stijl roept hij er op tot wederzijdse empathie, pleit voor een humanistische islam, voor meer kritische zin ook. Op de boekvoorstelling van Kristin Verellen, die zelf haar man verloor bij de aanslagen, las hij vorige maand nog een zelfgemaakt gedicht, een ode aan zijn België.

EEN TRIESTE CLOWN Hoe moeilijk de voorbije twee jaar voor hem waren, dat vertelde de weduwnaar er nooit bij.

“Die boodschap van liefde brengen, blijft voor

“Vaker word ik herkend als te controleren individu, als potentiële terrorist of vluchteling zonder papieren”

“Nu handjes schudden met ministers noem ik een maskerade” MOHAMED EL BACHIRI SLACHTOFFER VAN 22/3

mij heel belangrijk. Dat is wat mij zal overleven, het is ook een eerbetoon aan de moeder van mijn kinderen (drie zonen van 4, 9 en 11 jaar, red.). Maar mijn dagelijkse realiteit is er een van een vader die voor drie kinderen moet zorgen die hun moeder verloren, terwijl hij zelf depressief is. Ik kan niet alle rollen tegelijk spelen, de lieve vader en de gendarme. Dus hou ik het maar bij die eerste rol. Plezier hebben met mijn kinderen, dat is vandaag het allerbelangrijkste voor mij. Eigenlijk ben ik een trieste clown.”

Als El Bachiri nu toch over zijn gezin vertelt, is dat niet zomaar. Hij beseft dat zijn eigen lijdensweg er een is die veel slachtoffers doormaken. En dat de overheid schromelijk tekortschiet. “De tweede verjaardag van de aanslagen is ook een moment om een balans op te maken. Wel, ik voel me aan mijn lot overgelaten. Niet door de burgers en mijn eigen omgeving, maar door de overheid. Voor mezelf kan me dat niet echt schelen, maar voor mijn kinderen kan ik dat moeilijk slikken.”

Zijn financiële situatie is dan ook allesbehalve rooskleurig. “We hadden twee inkomens en nu geen meer. Zelf ben ik niet in staat om te werken (El Bachiri was uitgerekend metrochauffeur, red.), dus is er enkel het ziekenfonds en het kindergeld. Een aanzienlijk deel van mijn budget gaat dan nog eens naar het internaat waar ik de twee oudste naartoe heb gestuurd.

Want drie kinderen in deze toestand alleen opvoeden, dat gaat gewoon niet.”

Het krappe budget blijft niet zonder gevolgen. De psycholoog die de drie kinderen bezochten, is geschrapt. “50 euro per sessie per week, maal drie, dat kan ik niet betalen. De kinderen hebben nochtans hulp nodig. Ze missen hun moeder niet alleen, ze zijn ook kwaad. De grootste wil nu politieagent worden, zodat hij de slechteriken kan bestrijden, de tweede heeft het nog moeilijker. ‘Waarom overkomt dit ons juist?’ is een vraag die regelmatig terugkeert. Ik kan ze dan alleen in mijn armen nemen en zeggen dat ook ik hun moeder mis.”

EMPATHIE El Bachiri kan er niet bij dat de Belgische overheden verzuimen om het voortouw te nemen bij de slachtofferhulp. “Bijna alles moet je nu zelf aanvragen. Wat we nodig hebben, is een organisatie die proactief naar de slachtoffers stapt, kijkt wat hun noden zijn. Je mag toch een minimum van empathie verwachten? De overheid kan zich toch afvragen of die slachtoffers wel de energie hebben om al die procedures te doorlopen?”

Dat het anders kan, bewijst Frankrijk volgens hem. “Kinderen van terrorismeslachtoffers worden daar automatisch Pupilles de la nation (letterlijk: pupillen of leerlingen van de natie, red.). De staat neemt er de kosten van opleiding en medische zorgen op zich, voor de begeleiding naar een job ook. Wist u dat de slachtof14

I

21 MAART 2018

fers van Nice ondertussen allemaal vergoed zijn?”

“Hier moet je het allemaal maar zelf uitzoeken. Eigenlijk worden we als gewone verkeersslachtoffers behandeld. De federale regering wijst je door naar de verzekering. Die betaalt zo laat en zo weinig mogelijk, het zijn wolven. Tot vandaag heb ik nul euro van de verzekering van mijn vrouw gezien. Ik heb dus een advocaat moeten nemen. Eén keer was er een schijf noodhulp van 5.000 euro van de regering. De week erna kreeg ik twee advocatenfacturen voor 3.000 euro. Het boek zal wel wat opbrengen, maar het is nog wachten op die inkomsten.”

We vragen waarom de overheid terrorismeslachtoffers anders zou moeten behandelen.

“Omdat die barbaren niet enkel onschuldigen wilden treffen, maar ook de Belgische staat. Die kan niet zomaar aan de zijlijn blijven. Ik heb dat ook aan minister van Justitie Koen Geens gezegd toen ik hem ontmoette. Wij zijn oorlogsslachtoffers. Maar dan in een land dat niet in oorlog is en daardoor ook niet goed beseft wat we doormaken.”

Zelfs Marokko, een land dat hij alleen kent van reizen, stak nadrukkelijker de hand uit dan zijn eigen België, ondervond El Bachiri. “Koning Mohammed VI nodigde ons uit en liet me weten dat we altijd een beroep konden doen op hem. Kort daarna volgde ook een uitnodiging als eregast voor het troonfeest. Ik was daar erg dankbaar voor, maar het verschil met de Belgische aanpak roept ook vragen op. Ik moet vaak denken aan de gewone Belgische slachtoffers die geen tweede afkomst hebben en het met de Belgische hulp moeten doen.”

“Waarom die steun aan de slachtoffers zo slabakt in België? Misschien is het de versnippering van bevoegdheden. Iedereen speelt hier de bal door naar een ander en niemand voelt zich echt verantwoordelijk. Een ander slachtoffer zei me ooit: ‘Was er één familielid van een politicus bij de slachtoffers geweest, dan was er nu al een wet en een statuut.’ Dat klopt ook denk ik. Entretemps, on meurt à petits feux, wij kwijnen ondertussen weg.”

WERELDBEROEMD IN VLAANDEREN Sinds zijn eerste TEDx-optreden is El Bachiri een graag geziene gast op tal van evenementen, televisieshows en boekvoorstellingen.

Of hij ondertussen ook herkend wordt als bekende Brusselaar? El Bachiri glimlacht.

“Eigenlijk word ik vaker herkend op een andere manier: als te controleren individu, als potentiële terrorist of vluchteling zonder papieren. Op de afspraak met minister Geens kwam ik te laat omdat er een controle was in een restaurant. De politie hield ons ruim een kwartier vast. ‘Meneer moet bij de minister zijn?

Dat zal wel.’

BRUZZ | DE VERHALEN

MOURIR À PETITS FEUX

Op deze Leeuweriksliedplaats komt het Loubna Lafquiriplein, een eerbetoon aan de vrouw van El Bachiri.

Dat de Molenbekenaar geen vedette is in Brussel, heeft misschien met zijn discrete stijl te maken. Maar er is meer. Zijn boodschap en boek gooien vooral in Nederlandstalig gebied hoge ogen. “Vlaanderen is nu zo’n beetje mijn adoptiegemeenschap geworden. Ik ben Vlaanderen en Nederland eeuwig dankbaar voor het platform dat ik er gekregen heb.”

Aan francofone zijde is er veel minder weerklank. “Helemaal begrijp ik het niet,” zegt de Franstalige El Bachiri. “Er is de factor David Van Reybrouck – een fantastische ontmoeting trouwens – die ook in Nederland bekend is.

Maar wellicht heeft het ook te maken met een typische opdeling in noord en zuid. Franstalig België wordt beïnvloed door Frankrijk, waar assimilatie nog altijd belangrijk is als samenlevingsmodel. Het Angelsaksische model is opener voor de diversiteit waarover ik praat.”

Café Walvis is ondertussen leeggelopen na de

middagpiek. Straks haalt El Bachiri zijn vierjarige oogappel af. Bij de herdenking van de aanslagen donderdag zal hij niet te bespeuren zijn, wil hij nog kwijt. “Woensdag ga ik naar de inhuldiging van het Loubna Lafquiriplein in Molenbeek. De rol van burgemeester Schepmans daarin apprecieer ik enorm. Maar op 22 maart blijf ik bij mijn kinderen. Een herdenking heeft zin als je ook door het jaar zij aan zij staat. Maar nu handjes schudden met ministers noem ik een maskerade. De dag dat dat verandert, ben ik er graag bij.”

Wie Mohamed El Bachiri wil bereiken kan mailen naar Jihad.Amour2016@gmail.com

21 MAART 2018

I

15

Reportage

Stad ligt bezaaid met Jerseys

Brussel met de B van

BETONBLOK

BRUZZ | DE VERHALEN

Of het nu is om een rijvak te verleggen, een fietsstrook af te bakenen, het wildparkeren te beletten of terreuracties te bestrijden, steeds vaker grijpt de overheid naar dat ene foeilelijke middel: het betonblok. De stad ligt er ondertussen mee bezaaid. — BETTINA HUBO, FOTO’S PIM NOTEBAERT

I

21 MAART 2018

hier werd het betonblok ingezet op de snelwegen, als aanvulling op de stalen vangrails, die veel onderhoud vergden.

Vandaag worden de betonblokken nog steeds op de autosnelwegen geplaatst. Ook worden ze bij alle mogelijke wegwerkzaamheden gebruikt, om de werf af te schermen of de rijbaan te verleggen. Maar ze hebben er in de loop van de tijd een heleboel functies bij

Het betonblok begint steeds meer deel uit te maken van het stadsmeubilair

gekregen: een fietsstrook afscheiden, beletten dat auto’s te snel rijden, wildparkeren verhinderen, de toegang tot een weg afsluiten. Dat zou allemaal ook kunnen gebeuren met de veel elegantere groene paaltjes, maar als het snel moet gaan of tijdelijk is, blijkt het veel makkelijker om een stel Jerseys neer te plempen.

Tijdelijk kan in een stad als Brussel echter heel lang duren of zelfs permanent worden. Het betonblok begint steeds meer deel uit te maken

van het stadsmeubilair. Na afloop van wegwerkzaamheden blijven er vaak een paar blokken rondslingeren, die dan vervuilen en afbrokkelen of beklad worden met graffiti. En tijdelijke oplossingen worden definitief: zie de fietsstrook op de Jubelfeestbrug of de snelheidsbrekende blokken in de Dikkelindelaan in Laken.

TERREURGEWELD Sinds de aanslagen, in het bijzonder die in Nice, steeg de betonnen monoliet in populariteit. Hij wordt graag ingezet als bescherming tegen terreurgeweld. Brussel probeert, net zoals andere Europese steden, aanslagen met voertuigen te verhinderen door druk bezochte pleinen en trottoirs met Jerseys af te perken.

De stad is het afgelopen anderhalf jaar overspoeld geraakt met betonblokken. Tot grote wanhoop van de hulpdiensten. In het Dudenpark staan ze, in en om de Brusselse treinstations en ook aan het Muntplein en in de Nieuwstraat, hoewel de blokken in de Nieuwstraat al wat naar de kant zijn geschoven. Een autobestuurder met slechte intenties kan er makkelijk langs.

Een stad als Leuven doet overigens niet mee aan die blokkenmanie. De eigenzinnige burgemeester Tobback weigert van zijn stad een vesting te maken.

Of de betonblokken terreurdaden met zware voertuigen zullen verhinderen, is nog maar de vraag. Tests in Duitsland toonden vorig jaar aan dat een vrachtwagen die frontaal inrijdt op een

▲

16

B

etonspecialisten onderscheiden twee types: de Legio, een uit de kluiten gewassen betonvariant van het klassieke Legoblokje, en de New Jersey, een betonblok met het profiel van een omgekeerde Y. Brussel gaat voluit voor de Jersey. Het in beton gegoten ding bestaat in verschillende maten en vormvarianten, maar meet doorgaans een meter op zeventig cm en weegt rond de vijfhonderd kilo. De kleur is meestal grijs, in alle schakeringen, van vers betongrijs tot viezig grauw. Maar soms is het beschilderd in wit of geel. Of wordt het gepimpt met hippe kleurtjes, roze en appelblauwzeegroen, zoals in de voetgangerszone.

De opstelling is gevarieerd: soms staan ze netjes in het gelid, soms schots en scheef alsof ze van de vrachtwagen zijn gevallen.

Eén ding hebben de betonblokken gemeen: ze dragen niet meteen bij tot de esthetiek van de stad, wel integendeel.

De New Jersey, afgekort tot Jersey, komt uit Amerika. Hij werd in de jaren vijftig in de staat New Jersey ontworpen om op autosnelwegen de middenberm te markeren. Met zijn bijzondere vorm moest de New Jersey safety barrier, zoals hij genoemd werd, verhinderen dat wegschietende auto’s op het andere rijvak zouden belanden, en er tezelfdertijd voor zorgen dat de wagens niet al te veel schade opliepen.

Begin jaren zeventig dook de Jersey voor het eerst op in Europa, met name in ons land. Ook

BRUZZ | DE VERHALEN

Anspachlaan.

Zuidstation.

21 MAART 2018

I 17

Brussel bezaaid met betonblokken

▲ BRUZZ | DE VERHALEN

Jersey, het blok gewoon aan diggelen rijdt. Dat zegt ook Filip Bauters, een slimme ondernemer uit het Oost-Vlaamse Wichelen, die vorig jaar een nieuw product op de markt bracht: de Wiblocs. Die zijn volgens Bauters veel sterker dan de ‘zwakke’ Jerseys. “Een hemelsbreed verschil,” zegt hij. “Onze Wiblocs zijn van gewapend beton, wegen ruim 1.700 kilo en worden als een puzzel in elkaar gehaakt, zodat ze meer weerstand bieden. Bovendien kunnen wij een stalen poort meeleveren die ertussen kan worden geplaatst, zodat de ordediensten kunnen passeren.”

Het verschil in sterkte en kwaliteit laat zich vanzelfsprekend voelen in de prijs. De Wiblocs kosten vijfhonderd euro per stuk, een pak meer dan een ordinaire Jersey, die al voor een euro of zestig beschikbaar is. En hoewel ze volgens Bauters opgetooid kunnen worden met een bloembak, blijven het banale blokken van beton.

Dudenpark, Vorst.

> Voor nog meer betonblokken: www.instagram.com/ mercyforthebrusselsjerseys/

Of de Jerseys terreurdaden met zware voertuigen zullen verhinderen, is nog maar de vraag Jubelfeestbrug, Molenbeek.

Boven: muur van Wiblocs aan het Atomium.

Onder: hoopje Wiblocs bedoeld voor de Zuidmarkt.

18

Bij het Atomium staat intussen een puzzelmuur van Wiblocs. Ook de gemeente Sint-Gillis kocht ze aan om er op zondag de Zuidmarkt mee te beveiligen. Maar voorlopig blijven ze ongebruikt, omdat het te veel gedoe is om de loodzware blokken elk weekend neer te zetten en weer op te ruimen, en er nog geen besluit is genomen om ook de stalen poorten te kopen zodat ze permanent (!) kunnen blijven staan.

En dus liggen ze nu doelloos en rommelig op het stationsplein aan de Frankrijkstraat, te midden van een resem andersoortige blokken en paaltjes. Alsof iemand ergens hoog in de hemel pardoes zijn blokkendoos heeft omgekieperd op het plein.

I

21 MAART 2018

Dikkelindelaan, Laken.

Moet bÄłschriften nog makenxxxxxx

Agoraplein.

21 MAART 2018

I 19

H ET B E ST B E WA ARD E G E H EI M VA N D E L O U I Z A -W I J K I S T E K O O P. Royal Louise.

Zeldzame parel in het hart van de Brusselse bovenstad.

De luxeappartementen van Royal Louise bevinden zich in het hart van de Brusselse modewijk bij uitstek, een locatie om jaloers op te zijn. U vindt er het beste van twee werelden: al het goede van de stad in een heerlijk rustig kader. Elk appartement beschikt immers over een eigen terras met uitzicht op de prachtige centrale tuin. De kwalitatieve moderne architectuur en de afwerking zijn bovendien kenmerkend voor dit nieuwe project.

Wenst u meer info?

Bel 02/201 00 01 of surf naar www.royallouise.be

KORTING ONLINE*

De grootste beurs voor toekomstige en jonge ouders

-7 ¤

Bij aankoop van 2 tickets CODE BRU18 www.babyboombeurs.be *Geldig voor 2 toegangskaarten tot de Babyboom beurs 2018 of een korting van ¤ 3,50 per persoon.

Niet cumuleerbaar met andere acties.

GRATIS 1 geschenkpakket + 1 foto van uw baby* *Zolang de voorraad strekt

Opinie Forum

De harde realiteit zal leiden tot samenvoegen van gemeenten

Als de Vlamingen de negentien gemeenten willen fuseren, moeten ze de gewaarborgde vertegenwoordiging van de Nederlandstaligen op gewestniveau opgeven of op z’n minst betere argumenten aanbrengen.

— DANNY VILEYN

Schaarbeek worstelt al langer dan vandaag met verkeersveiligheid.

Vorige zaterdag was het opnieuw prijs: een 86-jarige vrouw kwam onder een vrachtwagen terecht op het Liedtsplein. Het tweede dodelijk ongeval in minder dan een half jaar tijd. Burgemeester Bernard Clerfayt (Défi) vertelde actievoerders dat hij voor de verkeersveiligheid op het Liedtsplein niets kon doen, omdat het plein een gewestweg is. Dat is gênant: als de oorzaak de dode hoek was, dan maakt het niet uit of het plein een gewestof gemeenteweg is. Op zo’n moment past een diepe zucht en een stil verlangen naar een fusie - en de facto afschaffing - van de negentien gemeenten. Dan kunnen de herauten van gewest en gemeente tenminste niet meer de schuld op elkaar steken op dramatische momenten.

Maar tussen droom en daad staat veel in de weg. Wel had de overheveling van de bevoegdheid mobiliteit naar het gewest al langer moeten gebeurd zijn. Dat had ons veel tijdverlies en ergernis bespaard. Twee voorbeelden. De boycot van het gewestelijk parkeeragentschap door de gemeenten of de lijdensweg van tram 9 die de gemeente Jette decennialang tegenhield.

Maar stellen dat met die overheveling de kous af is, is grote misleiding. Het grootste probleem is dat er veel te veel auto’s zijn. En dat de grote boosdoener de bedrijfswagens zijn, dringt ook langzaam door.

Zolang de federale staat de auto jaarlijks met vele miljarden blijft sponsoren, haalt een overheveling van de bevoegdheden of een fusie van de negentien weinig uit.

“Ik kan niets doen, dit is een gewestweg,” zei burgemeester Clerfayt na het jongste ongeval op het Liedtsplein. © BRUZZ

Natuurlijk is Sint-Gillis niet het paradijs, maar Picqué heeft er wel een klein wonder verricht. De vraag die gesteld moet worden, is de volgende: zou de lap grond die Sint-Gillis heet dezelfde aantrekkingskracht gehad hebben in een gefuseerd Brussel? Op de vraag kan geen rechtstreeks antwoord gegeven worden, wel een indirect.

Picqué is vele jaren minister-president geweest en alhoewel hij zich over het gewestelijk bilan allerminst moet schamen, heeft hij van het Brussels Gewest niet één groot Sint-Gillis kunnen maken.

Tegenstanders van de fusies halen de specificiteit van de gemeenten aan en de diversiteit.

Maar ze vergeten moedwillig dat de stad Brussel van Terkameren tot de Heizel loopt en superdivers is. De Louizalaan bijvoorbeeld

“De overheveling van de bevoegdheid mobiliteit naar het gewest moest al langer gebeurd zijn” DANNY VILEYN REDACTEUR BRUZZ

Zelfs een stadstol niet, zolang de werkgever betaalt. De Brusselse versnippering wordt ook gebruikt om de eigen onmacht te maskeren.

SINT-GILLIS Tijdens de Ronde van Brussel zegden inwoners van Sint-Gillis trots dat hun gemeente het nieuwe Berlijn was. Dat is een compliment voor burgemeester Charles Picqué en zijn equipe.

heeft niets te maken met Laken.

Wie voor de gemeenten is, moet ook instemmen met een defusie van de stad Brussel. Maar dan nog zouden de 22 ‘gemeenten’, of noem ze op z’n Parijs arrondissementen, geen netjes afgebakende sociologische eenheden zijn.

Dat het Brussels Gewest aan een hertekening toe is, sijpelt langzaam door. De vraag is in welke mate. En welke argumenten er aangedragen worden.

Flaminganten willen de fusie omdat de Vlamingen op gewestniveau meer te zeggen hebben.

Daar gaan de Franstaligen nooit mee instemmen, tenzij de Vlamingen de gewaarborgde vertegenwoordiging opgeven.

Wat de Vlamingen dan weer niet gaan doen.

En dan is er het verhaal van de efficiëntiewinsten die schaalvergroting met zich meebrengt.

Efficiëntiewinsten zijn een slecht argument. De bureaus die een fusie moeten uittekenen, gaan met een deel van die winsten lopen, nog voor een eerste reële stap gezet is.

Laat daarom de universiteiten een update maken van de sociologische verscheidenheid van Brussel anno 2018. Kijk welke bevoegdheden het best op gewestelijk niveau en welke op gemeentelijk - de negentien plus Laken, Haren en Heembeek kunnen worden uitgeoefend.

Maak de gemeentegrenzen rationeler. Het criterium is dat de modale Brusselaar er beter van moet worden en dat de democratie er moet bij winnen.

Mag een voorspelling? Charles Picqué zei twintig jaar geleden al dat de gemeenten moesten fuseren, tenzij ze beter samenwerkten. Sint-Gillis en Vorst werken al goed samen en nu zegt Picqué dat een fusie van beide in de toekomst nodig zal zijn om leefbaar te blijven. De fusie van gemeenten zal niet ideologisch zijn. Ze zal opgedrongen worden door de harde werkelijkheid.

BRUZZ | DEBAT

‘Fusie is geen wondermiddel’

Op dinsdag 27 maart om 19.30 uur organiseert Aula Magna in Bozar een groot debat plaats over de toekomst van Brussel.

21 MAART 2018

I 21

Ronde van Brussel

Tweewekelijks dossier in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen

ETTERBEEK

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

VINCENT, DE WOLF VAN ETTERBEEK Wie Etterbeek zegt, zegt Vincent De Wolf (MR). De liberaal was met zijn 33 jaar de jongste Brusselse burgemeester ooit, toen hij in 1992 de FDF’er Léon Defosset opvolgde. Na 26 jaar is hij nog niet klaar om de fakkel door te geven. “Tijd voor een frisse wind? Ik ken de gemeente goed en weet wat goed bestuur is.”

— VERA TYLZANOWSKI , ILLUSTRATIE JURGEN WALSCHOT, FOTO IVAN PUT

N

Hoewel hij zijn absolute meerderheid kwijt is, heeft De Wolf de touwtjes nog heel stevig in handen. Zo heeft hij een lange lijst van bevoegdheden, met onder meer Onderwijs en Huisvesting, en heeft hij tijdens de gemeenteraden veel weg van een schooldirecteur die altijd het laatste woord wil hebben.

Om de gemeenteraadsleden wat meer spreekruimte te geven, wil meerderheidspartij Ecolo-Groen graag de gemeenteraad laten voorzitten door een onafhankelijke voorzitter. “Als wij na oktober

B E B O U WDE O PPERVL AK TE

68 % 68 procent van de Etterbeekse oppervlakte is bebouwd.

Dat is meer dan in het Brussels Gewest, waar slechts 47,2 procent bebouwd is. De groene ruimte in de gemeente bevindt zich vooral in het deel van het Jubelpark dat net binnen de grens van de gemeente ligt.

22

I

21 MAART 2018

opnieuw in de meerderheid zitten, is dat een eis die wij op tafel zullen leggen,” zegt schepen Rik Jellema (Ecolo-Groen).

Een ander heikel punt bij zowel meerderheid als oppositie is dat De Wolf verschillende politieke functies cumuleert. Behalve burgervader is De Wolf namelijk ook fractieleider van MR in het Brussels parlement. Zijn politieke functies combineert hij met een job als advocaat en docent aan de ULB. Als hij voor de keuze gesteld wordt - en die kans bestaat omdat de bevoegde

"Deze coalitie houdt geen steek, iedereen doet maar wat" Met een werkloosheidsgraad van 16,6 procent zit Koekelberg net boven het gewestelijk DAMIEN GERARD gemiddelde (16,4%).

CDH-FRACTIELEIDER

commissie in het parlement het cumulverbod goedgekeurd heeft - kiest De Wolf voor de sjerp en niet voor het parlementaire pluche. “Ik ben een geboren en getogen Etterbekenaar. Burgemeester zijn is mijn passie,” verklaart hij.

Hoewel er ideologisch gezien grote verschillen tussen de meerderheidspartijen zijn, is er - volgens die partijen - een goede onderlinge verstandhouding en samenwerking.

“De meerderheidspartijen geven elkaar de ruimte om hun eigen ding te doen,” zegt schepen Rik

SNELLE BEEK Etterbeek ontstond aan de Maalbeek, vlak bij het huidige Van Meyelplein. De naam werd voor de eerste maal vermeld als oppositie in zit.het jaar 1127en 'Ietrebecca' komt uit het Keltische 'ett', wat 'snelle beweging'' betekent.

Etterbeek betekent dus 'snel vliedende beek'.

▲

a de verkiezingen van 2006 had De Wolf met zijn Lijst van de Burgemeester (LB) de absolute meerderheid in de gemeente.

Die moest hij zes jaar later afgeven toen het toenmalige FDF zich afscheurde van de LB en zich als gevolg van die beslissing naast CDH op de oppositiebanken mocht neervlijen. Sindsdien wordt de gemeente bestuurd door de regenboogcoalitie van de LB (17 zetels), Ecolo-Groen (6 zetels) en PS (5 zetels).

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

1040

ETTERB

21 MAART 2018

EEK

I 23

▲

Baeten (SP.A), die op de PS-lijst staat. Toch slaagt De Wolf erin om bepaalde beslissingen erdoor te duwen, hoewel er bij de coalitiepartners tegenstand is. Zo besliste hij naar de Raad van State te stappen tegen de plannen die het gewest had voor de Reyerstunnels, een beslissing die hij overigens later ongedaan maakte, en hield hij de goedkeuring tegen van een motie tegen de federale wet op woonstbetredingen, hoewel in beide gevallen de coalitiepartners het niet met hem eens waren. De Wolf is op het einde van de rit dus toch de baas. “Deze coalitie houdt geen steek, iedereen doet maar wat,” oordeelt oppositielid Damien Gerard (CDH). “Er is een gebrek aan een coherente visie.”

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

GROTE PROJECTEN Deze bewindsperiode hebben enkele grote projecten in Etterbeek eindelijk vaart gekregen. De meest ingrijpende verandering komt er vlak bij De Jacht. Daar bouwt de gemeente een totaal nieuwe wijk, die de naam Jachthof kreeg. Er komt een nieuw administratief centrum dat het gemeentehuis, de politie en het OCMW centraliseert. Er is ook plaats voor onder meer 250 nieuwe woongelegenheden, een nieuwe Franstalige crèche en 300 ondergrondse parkeerplaatsen. De

burgemeester noemt het project "uniek in ons land" en benadrukt dat de burger er optimaal bediend zal worden. Het nieuwe centrum, waarvoor de gemeente 42 miljoen euro neertelt, zal wellicht eind volgend jaar de deuren openen.

Lintjes knippen zal dus niet meer voor deze regeerperiode zijn.

Het megaproject wordt niet onverdeeld enthousiast onthaald.

Hoewel er volgens sommigen in de gemeente een bedroevend gebrek is aan sociale woningen, komen er in deze buurt geen nieuwe bij. Ook over de architectuur is niet iedereen het eens. “Een totaal gemiste kans,” zeggen kritische stemmen die het nieuwe gemeentehuis al honend “het paleis van koning De Wolf” noemen.

Ook op het Jourdanplein ging de eerste schop eindelijk de grond in.

Het plein wordt deels autovrij en er komt meer plaats voor de terrassen.

De plannen, volledig gefinancierd door het federaal Brusselsfonds Beliris, lagen al sinds begin jaren 2000 op tafel. Struikelpunt was het schrappen van parkeerplaatsen, een plan waar de handelaars tegen waren. Zij werden overtuigd door een nieuwe ondergrondse parking in de buurt. Op hetzelfde plein werd de bekendste frituur van het land, frituur Antoine, in een nieuw

kleedje gestoken. Voor meer dan 400.000 euro is dat volgens de oppositie wel een erg duur kleedje.

Ten slotte krijgt de wijk tussen het Jachtkruispunt, het gemeentehuis, het Jourdanplein en de Mouterijbrug een facelift. Daarvoor sleepte schepen van Openbare Werken Rik Jellema (Ecolo-Groen) in 2013 een Duurzaam Wijkcontract in de wacht, het eerste van de gemeente. De eerste plannen

werden eind vorig jaar voorgesteld aan het grote publiek. De gemeente investeert het budget van 20 miljoen euro in onder andere een dertigtal nieuwe woningen, de restauratie van het Haphuis en een nieuwe Franstalige crèche met plaats voor 25 kinderen.

NETTE STRATEN Behalve op die grote projecten werd er de afgelopen zes jaar ook ingezet op netheid. “Toen we in 2013 in

"Toen we in 2013 in gesprek gingen met de bewoners, bleek netheid een van hun grootste bekommernissen" VINCENT DE WOLF © MR

BURGEMEESTER

DE COA LITIE Vincent De Wolf (MR) is sinds 1992 de burgemeester.

De meerderheid bestaat uit zijn Lijst van de Burgemeester (17 zetels), Ecolo-Groen (6 zetels) en PS (5 zetels).

De oppositiezitjes zijn voor CDH (4 zetels) en Défi (3 zetels).

24

I

21 MAART 2018

P LU S P U N T EN + De gemeente doet inspanningen om + +

transparant te zijn voor de burger De vorige begroting kende een overschot. De personenbelasting voor 2018 verlaagde van 7 naar 6,7 procent Deze regeerperiode werden er voor enkele langlopende projecten eindelijk knopen doorgehakt

M I N P UN T E N -

-

Er zijn te weinig sociale en betaalbare woningen. Bovendien komen er in de nieuwe wijk Het Jachthof geen sociale woningen bij Ondanks het netheidsplan, klagen de Etterbekenaren nog altijd over vuile straten Bewoners vinden moeilijk parking in de gemeente

"Ik heb gehamerd op transparantie, De Wolf mag mij dankbaar zijn" CHRISTOPHE GASIA © DEFI

DÉFI-FRACTIELEIDER

gesprek gingen met de bewoners, bleek dat een van hun grootste bekommernissen,” herinnert De Wolf zich. Bevoegd schepen Marie-Rose Geuten (Ecolo-Groen) lanceerde in 2015 een heus netheidsplan. Extra straatvegers werden er niet in dienst genomen, maar er kwam wel een dienst die zich bezighoudt met preventie.

Daarnaast nam de gemeente wel extra mensen in dienst voor de nieuwe cel voor gemeentelijke administratieve sancties, of GAS-boetes. Die sancties hebben volgens de burgemeester vorig jaar 270.000 euro opgeleverd.

Niet alle Etterbekenaren merken veel van de inspanningen, maar volgens De Wolf is het werk rond netheid dan ook “nog niet afgelopen”.

TRANSPARANTIE Een ander stokpaardje van dit bestuur is transparantie. Etterbeek werd vorig jaar beloond voor die inspanning. In Brussels Papers, een onderzoek naar hoe transparant de Brusselse gemeenten zijn, was de gemeente de beste leerling van de klas. Op de website van de gemeente staat een onlinekadaster met mandaten en nevenmandaten, vergoedingen en onkosten. Daar kwam onlangs de asbestinventaris van de gemeentelijke gebouwen bij.

Volgens Christophe Gasia (Défi) zijn de goede punten voor Etterbeek vooral een verdienste van Défi. “Ik heb telkens weer gehamerd op die transparantie, De Wolf mag mij dankbaar zijn,” klinkt het.

Zit deze regenboogcoalitie na oktober voor een derde keer aan het roer? Zijzelf zien dat in ieder geval wel zitten, maar er zijn wel wat obstakels.

Zo trekt OCMW-voorzitter Françoise Bertieaux (LB), bij de vorige verkiezingen goed voor ruim

BEVO L KING S DIC H TH EID

15.055 inw/km Etterbeek is een zeer dichtbevolkte gemeente.

De bevolkingsdichtheid bedraagt meer dan het dubbele van het gewest, waar er 7.384 inwoners per km2 wonen.

H U U R P R I JZ EN 2

844 euro De huur voor een appartement met twee slaapkamers bedraagt gemiddeld 844 euro per maand. Dat is een beetje meer dan in het gewest, waar zo'n flat 761 euro kost.

ETTERB

duizend voorkeurstemmen, de deur van de gemeentepolitiek achter zich dicht, wat slecht nieuws betekent voor de lijst van De Wolf.

De schandaalgeur die vanuit Brussel-Stad naar de Franstalige socialisten komt overgewaaid zou bovendien weleens roet in het eten kunnen gooien van de socialisten. In die zin is het niet verrassend dat De Wolf een coalitie met Défi er opnieuw bij niet op voorhand uitsluit. “Alles is mogelijk.” Samenwerken met CDH ziet hij minder zitten. "Ze zijn te negatief," klinkt het.

Zo goed als onbetwistbaar is wel dat De Wolf zichzelf nog een keer opvolgt. Er lijkt namelijk geen andere kandidaat te zijn die kans maakt. Lijsttrekker voor de groenen Rik Jellema mag niet omdat hij Nederlander is. Rachid Madrane, lijsttrekker voor PS is al minister in de Franse Gemeenschapsregering en verkiest die job. Hoewel zowel Christophe Gasia (Défi) als Damien Gerard (CDH) verklaart bereid te zijn verantwoordelijkheid op te nemen, is het nog maar de vraag of die jonge politici De Wolf, goed voor 3.500 voorkeurstemmen in 2012, van zijn troon kunnen stoten.

Wat de resultaten ook zijn, de uitdagingen voor de komende zes jaar zijn niet min. De gemeente moet dringend werk maken van meer betaalbare en sociale woningen. Ook het netheidsplan verdient opvolging. Ten slotte moet er ook nagedacht worden over de versterking van de sociale cohesie.

Die ontbreekt omdat Etterbeek wordt gekenmerkt door een bevolking die snel verandert.

Europese expats vestigen zich er vaak tijdelijk en de hoge vastgoedprijzen jagen de jonge gezinnen weg. Wil Etterbeek meer zijn dan een passagegemeente, moet ook daar iets aan gedaan worden.

EEK

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

1040

S O C I ALE WO N I N G E N

5,8 % Er zijn 5,8 sociale woningen per 100 huishoudens in Etterbeek. Dat is minder dan in 2011, toen het er nog 6 waren en minder dan in het gewest, waar het aandeel sociale woningen 7,3 procent bedraagt.

21 MAART 2018

I 25

▲

NEDERLANDSTALIG BELEID

Frank Van Bockstal en de twee Rikken Frank Van Bockstal (CD&V) volgde in 2006 de populaire socialist Michiel Vandenbussche op, die dat jaar overleed.

Voor de verkiezingen van datzelfde jaar brak Van Bockstal met zijn lijstpartners van CDH en kreeg een plaats op de Lijst van de Burgemeester. Twaalf jaar later is hij nog altijd schepen voor Nederlandstalige Aangelegenheden in Etterbeek.

V

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

an Bockstal is niet de typische ‘negende schepen’ die de gemeente alleen een financieel voordeel oplevert en verder wat lichte bevoegdheden toegewezen krijgt. Behalve voor Nederlandstalig Cultuurbeleid is hij ook bevoegd voor Begroting, Leefmilieu, Financiën en Stedenbouw. “Met zo’n grote portefeuille is hij zelfs een van de belangrijkste schepenen,” zegt burgemeester Vincent De Wolf (MR).

Van Bockstal is trouwens niet de enige Nederlandstalige schepen. Hij wordt vergezeld door twee Rikken: Rik Baeten (SP.A), bevoegd onder meer voor Sociale Cohesie en Rik Jellema (Ecolo-Groen), bevoegd voor onder meer Openbare Werken en Wegen, en Duurzame Wijkcontracten.

Opvallend: in de oppositie zitten er alleen Franstalige politici. Van Bockstal krijgt

dus zelden het vuur aan de schenen gelegd over Nederlandstalige Aangelegenheden.

Van Bockstal ziet zichzelf en de gemeente vooral als katalysator van het lokale cultuurbeleid. Doel is om de partners gemeenschapscentrum De Maalbeek, de Gemeentelijke Openbare Bibliotheek, Brede School Domino en het wijkhuis Chambéry te laten samenwerken en hen te ondersteunen.

Zo hielp de gemeente met de ontwikkeling van een aanbod voor jonge kinderen, met onder meer Kokeroo in de bib.

Die partners zien in hem een betrokken schepen, die regelmatig zijn gezicht laat zien.

Hoewel er wel wat te doen valt in de Etterbeekse Nederlandstalige cultuurscene, trekt de gemeente weinig de aandacht met die evenementen. “Communicatie is een werkpunt, zeker naar

I

21 MAART 2018

"Communicatie is een werkpunt, zeker naar de eigen bevolking" FRANK VAN BOCKSTAL SCHEPEN VOOR NEDERLANDSTALIGE AANGELEGENHEDEN

AANTAL C RÈ C H ES

EU RO P ES E G EM E E N T E

29

36,6 %

Er zijn meer dan twee plaatsen per drie kinderen onder de drie jaar in de kinderopvang, een dekkingsgraad van 67 procent. Daarmee doet Etterbeek het beduidend beter dan het gewest, waar er een dekkingsgraad van 36,7 procent is.

Wel is er geen gemeentelijke Nederlandstalige crèche.

26

© ETTERBEEK

die eigen bevolking,” geeft Van Bockstal toe. Dit jaar lanceert de gemeente een gezamenlijke facebookpagina en komt er ook een gezamenlijk logo om het cultuurbeleid meer zichtbaarheid te geven.

Een gemeentelijke basisschool is er niet, en zal er wellicht niet komen. “Het is niet eenvoudig om een kwalitatieve school op te starten. Daarvoor is de administratieve en financiële drempel te groot,” legt Van Bockstal uit. Een gemeentelijke Nederlandstalige crèche is er eveneens niet, en ook daarvoor liggen er geen plannen op tafel.

Als Van Bockstal na oktober opnieuw bevoegd wordt voor Nederlandstalige Aangelegenheden, zal dat zijn derde keer zijn. De christendemocraat wil graag zijn beleid voortzetten, en de kans dat dat lukt is reëel.

Rik Jellema, lijsttrekker voor Ecolo-Groen, wil zich vooral concentreren op de projecten waar hij al mee bezig is, zoals het wijkcontract Jacht-Gray.

Rik Baeten houdt er na oktober mee op. Zijn partijgenote, de jonge en nog onbekende socialiste, Myriam Gistelinck is een mogelijke concurrente voor Van Bockstal.

Gistelinck zou graag de gemeente zelf meer initiatief laten nemen en Nederlandstalige speelpleinen op poten zetten of zwemlessen in het Nederlands organiseren in het gemeentelijk zwembad, samen met andere gemeenten. VT

36,6 procent van de Etterbekenaren komt uit een EU-land. Etterbeek is een populaire bestemming voor werknemers van de Europese instellingen, omwille van de locatie van de gemeente.

Michaël Bellon

1040

ETTERB

EEK

Onze columnist trekt elke week naar een plek die tot de verbeelding spreekt

Dinsdag 6 maart, 13u

Jean-Félix Happark barstte. Achtergevels van aanpalende huizen worden ook al gestut omdat ze aangetrokken worden door het microklimaat van neergang en vergankelijkheid. De bibliotheek heet, in meerdere opzichten toepasselijk, Het Behouden Huis. Ze eert zo de aanwezigheid in Etterbeek, tussen 1991 en 1995, van de Nederlandse schrijver Willem Frederik Hermans.

Het is alsof men zich dit park alleen maar herinnert wanneer zaken van leven en dood in het geding zijn. Als blijk van het grote medelijden in ons terroristische universum werd hier een monument voor de slachtoffers 22 maart geplaatst. Er treurt ook een acacia boven een bankje met een koperen naamplaatje van een Schotse vrouw die in Brussel overleed in 2009.

Anderzijds hoort in deze hortus conclusus ook een levensfontein. Uit een lek in de eeuwigheid borrelt inderdaad water naar boven. Het is de oorsprong van het riviertje de Broebelaar. Dat beekje werd ingekokerd in een stelsel van cascaden en riolen, maar de bron werd het vrijwaren waard, en dit park daarvoor uitermate geschikt geacht. Een tevergeefs geplastificeerd A4’tje op een stokje wijst naar een vochtplek tussen bamboe en klimop waar het onderscheid tussen stroomop- en stroomafwaarts duidelijk nog niet wordt gemaakt. Van de Broebelaar loopt het water in de Maalbeek, van de Maalbeek in de Zenne, van de Zenne in de Schelde, van de Schelde in de Noordzee en zo in de Atlantische Oceaan. Je zou daar een romantische gedachte aan kunnen wijden, maar zo vergaat het al het water. Van de Etterbeek zelf is overigens geen sprake.

Trommelt daar een specht op een stuk hout, of is het een werkman? Momenteel wordt het Happark namelijk gerenoveerd. In plaats van voor de total loss te gaan, gaat men dus voor een nieuwe ingang die in de verste verte niet zo oud en bouwvallig zal zijn als de bestaande. In de orangerie wordt witte leegstand van kalk en ruisend gruis straks verruild voor een polyvalente ruimte en horecainfrastructuur. Een al lang braakliggende moestuin wordt straks weer bemest in plaats van verwaarloosd. Toch een beetje zonde.

"Een moeder met kinderwagen onderneemt een woeste wandeling"

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

In Etterbeek heerste eeuwenlang de Hap-dynastie. Albert-Joseph, François-Louis, Pierre, Jean-Félix en Louis Hap: het waren brouwers, burgemeesters, notarissen en notabelen die natuurlijk sporen nalieten. In de vorm van een lange straat bijvoorbeeld, of van het park dat wij hier bezoeken.

Het Jean-Félix Happark verstopt zich graag. En omdat het nog maar heel klein is, blijft het zich zelfs hardnekkig verschansen wanneer u het helemaal niet komt zoeken. Dat is schattig, maar ook een beetje zielig.

Het park neemt slechts een kleine hap uit de stad. Verkaveld zou het nauwelijks goed zijn voor tien tuinen achter de huizen in de îlot tussen de Louis Hapstraat, de Oudergemlaan en de Waversesteenweg. Maar het ingesloten groen is gevrijwaard gebleven voor het grote publiek, en het is die functie - van omsingelde vrijplaats die met veel moeite haar plaats bevecht tegen woekerende woongelegenheid - die de ommuurde hof cultiveert.

De laatste resten tropisch Brussel hebben een ingang aan de Oudergemlaan, en er komt er ook een volledig nieuwe aan de Hapstraat. Maar je moet wat mij betreft die aan de Waversesteenweg nemen. In de tuinmuur waaraan nog zo’n oude grote rode postbus hangt, met een gewelfd dakje en een gekroonde posthoorn erop, zit een smeedijzeren hekje waar je door kan. Deze krakkemikkige toegangspoort zet de juiste toon voor de tuin. Meteen rechts achter de muur, helemaal in de hoek, zit het krappe kot van de parkwachter met het kleinste wachtgebied ter wereld. Wanneer er geen bezoekers zijn, komt hij buiten en spreekt hij met de dieren. Indien door gevaarlijke gekken omringd, trekt hij zich terug.

Op dit ogenblik rust alleen een versleten wandelaar in de kleine kiosk die zich vergeefs verweert tegen een mosaanslag. Een moeder met kinderwagen vertegenwoordigt de subgroep die statistisch het meest voorkomt in parkjes. Ze onderneemt een woeste wandeling over een terrein waar het onderscheid tussen pad en perk al lang is vervaagd. Een oud, onaanzienlijk boompje dat over zo’n vaagweg helt, werd jaren geleden al ondersteund met een ijzeren staaf die toen toevallig ergens in de buurt lag. Staaf en stam zijn inmiddels vergroeid in een korstige, roestende wonde. Vlakbij brokkelt een oude waterpomp af die zolang te water ging tot ze

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/laptopia

21 MAART 2018

I

27

M/V vertelt

BRUZZ wil weten hoe het is om in Etterbeek te wonen. Wij belden aan bij twee opmerkelijke bewoners.

— VERA TYLZANOWSKI, FOTO'S SASKIA VANDERSTICHELE

LUC DEFLO THRILLERSCHRIJVER

T

hrillerschrijver Luc Deflo verhuisde rond 2000, op aandringen van zijn Venezolaanse vrouw, van het Vlaamse platteland naar Brussel. Na een tussenstop in Elsene kocht het echtpaar elf jaar geleden een herenhuisje in

Etterbeek, in de buurt van De Jacht.

Deflo heeft er een drukke periode opzitten. Zijn laatste boek Schatje is net uit en eind mei verschijnt de eerste Franse vertaling van zijn boek Aan jou de keuze. De Franse editie, A toi de voir, verschijnt bij de piepjonge Brusselse uitgeverij Bitbook.

“Normaal moet je naar Parijs om je boeken naar het Frans te laten vertalen, dus ik ben heel enthousiast over dit project," zegt hij. "Nu kan mijn buurvrouw eindelijk mijn boeken lezen."

Die boeken schrijft hij graag op het terras van zijn tuintje, waar hij ook frambozen en braambessen kweekt. “Ik ben een buitenmens.

Bij de eerste zonnestralen zit ik meteen buiten." De keuze voor

"Etterbeek is een onopvallende gemeente"

28

I

21 MAART 2018

Etterbeek had dan ook meer te maken met het huis en dat tuintje dan met de gemeente zelf.

Toch woont de schrijver er graag. "Wat Etterbeek zo aangenaam maakt, is dat de gemeente er noch in positieve zin, noch in negatieve zin bovenuit steekt," zegt Deflo. Hij noemt de gemeente "onopvallend", maar ziet dat als iets goeds. "Het is hier niet te chique, niet te hip, maar ook niet te verpauperd." Ook de diversiteit van de gemeente is volgens Deflo een positieve factor. "Je hebt hier een echte mengeling van expats, rasechte Brusseleirs, immigranten en ingeweken Vlamingen zoals ik."

Die mix ziet Deflo ook in zijn eigen straat. "Ik spring bijvoorbeeld graag binnen bij mijn copain Mamun, een Pakistaan die een winkeltje heeft aan de overkant van de straat, om bij te praten."

Een schaduwkant van het stadsleven is volgens Deflo de constant veranderende bevolking.

“Dat is een typisch Brussels probleem. Je ziet mensen voortdurend wegtrekken, dat is zo jammer.

Niemand kent elkaar nog echt.”

Daarnaast had hij graag wat meer plaats om zijn auto te parkeren.

“Ik huur hier nu een peperdure garage, omdat ik anders mijn auto niet kwijt kan,” zegt de schrijver.

“Dat komt omdat mensen hier zo dicht op elkaar wonen.”

Ook netheid is een aandachtspunt. “Je ziet hier regelmatig iemand een tv dumpen, en de stoep ligt vaak bezaaid met hondendrollen. Dat is me beetje te veel je-m'en-foutisme.” Van het netheidsplan dat de gemeente in 2015 opgesteld heeft, merkt Deflo niets.

Een plek die de auteur graag bezoekt is de Jean-Félix Haptuin, een park in miniformaat vlak bij het gemeentehuis van Etterbeek.

“Daar ga ik regelmatig naartoe.

Het is een plek waar je tot rust kan komen.” Omdat hij zijn tuintje heeft, volstaat het park voor Deflo, maar hij kan zich inbeelden dat dat voor mensen zonder tuin niet het geval is. "Voor hen is de gemeente waarschijnlijk wat te grijs."

De schrijver ziet zichzelf niet meteen verhuizen. “Mijn zoon gaat hier naar een goede school, we blijven hier zeker nog enkele jaren.

Zolang ik mijn tuintje maar heb, zit ik hier goed.”

1040

ETTERB

EEK

JULIJA SPROGE EU-BELEIDSADVISEUR EN VRIJWILLIGER BIJ 1BRU1VOTE

Z

"Expats kunnen hier het verschil maken"

instellingen, maar ook Europese winkeltjes en restaurants." Door die Europese aanwezigheid is het wel moeilijk om een vast netwerk op te bouwen. “Ik heb in al die jaren veel mensen zien komen en gaan, daardoor is mijn netwerk hier niet zo groot. Mijn vrienden wonen een beetje overal in de wereld.”

Volgens Sproge heeft Etterbeek dezelfde problemen als het gewest in het algemeen, zoals mobiliteit, netheid en een slechte organisatie.

“In vergelijking met Riga kan alles in Brussel efficiënter geregeld worden. Ik verbaas me er elk jaar over dat de stad altijd helemaal stilvalt als het sneeuwt. Hoe kan dat toch? Soms duurt alles ook te lang, kijk bijvoorbeeld naar de

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

o'n 17.000 Etterbekenaren zijn afkomstig uit een ander EU-land dan België. Veel van hen werken voor de Europese instellingen en bedrijven, in en vlak bij Etterbeek. Een van hen is Julija Sproge. Ze werkt als beleidsadviseur voor een advocatenbureau en woont al veertien jaar in de gemeente. Door haar engagement voor 1Bru1Vote probeert ze expats ervan te overtuigen te gaan stemmen.

Toen Julija Sproge van haar thuisstad Riga in Letland naar België kwam, ging ze eerst in Brugge wonen. Na een jaar nam ze de beslissing om naar Brussel te verhuizen. Logisch, vond ze. “Ik wilde dichter bij het epicentrum van politieke en sociale veranderingen in Europa wonen.”

Het perfecte appartement vond ze niet ver van het Sint-Pietersplein. Dat is nu al sinds 2004 haar thuis. “Ik ben echt dol op deze plek. Alles wat je nodig hebt, is vlakbij: winkels, openbaar vervoer, leuke cafés en restaurants.

Bovendien woon ik op een rustige straat, dat is heel aangenaam.”

Een andere reden waarom ze van gemeente houdt, is de Middeleeuwse Markt in het Jubelpark. “Er zijn wedstrijden, mensen in middeleeuwse kledij, lekker eten en drinken. Fantastisch! In Letland zijn er gelijkaardige feesten, het doet me dus een beetje denken aan thuis.”

Sproge heeft al verschillende jobs gedaan in de EU-wereld. Nu werkt ze als beleidsadviseur voor een advocatenbureau in Brussel.

Het is haar taak om advocaten op de hoogte te houden van veranderingen in de Europese wetgeving.

"De EU heeft me altijd al gefascineerd. Ik hou ervan te leven op een continent zonder grenzen."

De EU bepaalt volgens Sproge ook de Etterbeekse identiteit. “Die ontdek je door hier te wonen. In deze buurt vind je veel Europese

heraanleg van het Jourdanplein.”

Om die problemen op te lossen, zou Brussel wat meer een beroep mogen doen op de grote gemeenschap buitenlanders in de stad, volgens Sproge. "Ik denk wij Brussel vooruit kunnen helpen, omdat we een ander perspectief op de dingen hebben. Toch worden we onvoldoende betrokken bij het beleid." Daarom is ze vrijwilliger bij de beweging 1Bru1vote, die buitenlanders meer wil betrekken bij de Brusselse politiek. "Mensen die niet de Belgische nationaliteit hebben, denken vaak dat het heel ingewikkeld is om te stemmen bij

de gemeenteraadsverkiezingen. Ik wil hen doen inzien dat dat niet zo is, het enige wat je moet doen is je registeren bij de gemeente."

Volgens haar houden de lokale partijen te weinig rekening met de mogelijke impact van de beweging. "Wij zouden de kaarten van de lokale politiek weleens grondig door elkaar kunnen schudden," zegt ze vastberaden.

21 MAART 2018

I

29

Big City

1040

ETTERB

EEK

Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

Waarom heeft Etterbeek een Guy Thysstadion?

Wat heeft Guy Thys met Etterbeek te maken?

Guy Thys (rechts) bij het overhandigen van de cheque met de opbrengst van het benefietnummer.

Centraal componist Christophe Gillis en rechts van hem Vincent De Wolf.

Filip uit Etterbeek

G

uy Thys was de meest succesvolle trainer in de geschiedenis van de nationale voetbalploeg.

Hij was afkomstig uit Antwerpen, maar was ook actief bij Brusselse clubs. Hij belandde ooit in Etterbeek door ... een benefietnummer.

Zijn spelerscarrière begon Guy Thys bij Beerschot, de Antwerpse club waar ook zijn vader had gevoetbald. Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde hij een seizoen in Molenbeek voor Daring Club de Bruxelles. Niemand minder dan Raymond Goethals, zijn voorganger als bondscoach, was er toen reservedoelman. Begin jaren 1970 was Thys een tijdje trainer bij Darings rivaal Union Saint-Gilloise.

Hij kon niet verhinderen dat de toenmalige recordkampioen degradeerde uit de eerste klasse.

Union kon tot op vandaag nooit terugkeren op het hoogste niveau.

Thys herlanceerde zijn carrière bij FC Antwerp. Daarna boekte hij succes als coach van de nationale ploeg. Onder zijn leiding bereikten

© GC

de Rode Duivels de finale van het EK in 1980 en de halve finale van het WK in 1986.

De band met Etterbeek ontstond later. Naar aanleiding van Euro 2000, het Europees kampioenschap voetbal in België en Nederland, maakte muzikant en animator Christophe Gillis een benefietnummer met vier scholen in de gemeente. "Het geld was bestemd voor Casa Hogar, het weeshuis dat door de Rode Duivels in 1986 in Mexico opgericht werd," vertelt voetbalkenner Kurt Deswert, auteur van het boek Aftrap in Brussel. "Aanvankelijk was het de bedoeling dat het nummer gespeeld zou worden tijdens de rust van de wedstrijden op het EK, maar de voetbalbond - ook toen al behoorlijk wereldvreemd zag dat niet zitten. De tekst en de hoes mochten ook niet verwijzen naar de Rode Duivels."

Pas na het EK werden de vijfdeen zesdejaars van de Etterbeekse scholen uitgenodigd om het lied te brengen tijdens de rust van een WK-kwalificatiematch tegen San Marino. Het nummer Que Diable lève-toi werd wel uitgebracht en verdeeld via de scholen, de gemeente en plaatselijke Oxfamwinkels. Het bracht ruim 8.500 euro op.

"Een zus van de componist kwam Guy Thys toevallig tegen en vertelde hem het verhaal van de cd. Zo werd een afspraak gemaakt om de cheque in Etterbeek te komen ophalen."

Ondertussen was Etterbeek bezig met de renovatie van het gemeentelijk stadion aan de Baron Dhanisstraat. De afgekeurde tribune uit de jaren 1930 maakte plaats voor een nieuwbouw. De werkzaamheden werden afgerond in 2003, het jaar dat Thys overleed op 80-jarige leeftijd. Met het bezoek van Thys

nog vers in het geheugen, nam het gemeentebestuur contact op met zijn weduwe. Ze stemde ermee in om het stadion te vernoemen naar haar betreurde echtgenoot.

Het nieuwe Guy Thysstadion werd ingehuldigd in het bijzijn van zijn weduwe, burgemeester Vincent De Wolf en verschillende grote namen in de voetbalwereld zoals Stéphane Demol, die bij de nationale ploeg onder Thys had gespeeld, Anderlecht-iconen Pär Zetterberg en Walter Baseggio, en Gaby Mudingayi. Die laatste speelde toen bij AA Gent, maar zette zijn eerste stappen bij RC Etterbeek, een van de thuisclubs van het Guy Thysstadion.

— LAURENT VERMEERSCH

Volgende week Op foto’s zag ik dat het water in het kanaal vroeger veel hoger stond dan nu. Wat is de reden hiervoor?

Met ‘Brussel achter de schermen’ neemt het Willemsfonds u mee naar wat er allemaal schuilgaat achter het Brussels decor.

LA FONDERIE

CINEMATEK: KONINKLIJK BELGISCH FILMARCHIEF

Za. 31 maart 2018 - 14u00, Gemeenteplein, 1080 Sint-Jans-Molenbeek

Vr. 4 mei 2018 - 14u00 stipt, Baron Hortastraat 9, 1000 Brussel

Breng met Brussels parlementslid Khadija Zamouri een bezoek aan hét

Breng samen met Brussels parlementslid Carla Dejonghe een bezoek

Molenbeekse museum dat zich volledig toewijdt aan de industriële

-

ontwikkeling van het Brussels Gewest. We eindigen het bezoek met een

tie van 150.000 kopieën. Een gids loodst ons doorheen de geschiedenis

drink in het café van het museum.

van de cinema en toont ons de eerste bewegende beelden van Brussel.

Deelname bedraagt € 2. Gelieve uw aanwezigheid te bevestigen via khadija.zamouri@parlement.brussels of 02/213 71 70.

De prijs, inclusief gids, bedraagt €5 . Het aantal plaatsen is beperkt.

Inschrijven via mvangenck@parlement.brussels of 02/213 71 46.

STRIPMUSEUM Za. 21 april 2018 - 9u30, Zandstraat 20, 1000 Brussel

MUSEUM KANAL Di. 22 mei 2018 - 17u00, Citroëngarage voorkant (naast Kaaitheater)

Minister van Cultuur Sven Gatz nodigt je uit voor het Stripmuseum en het Neromuseum achter de schermen. Natuurlijk kent iedereen Kuifje, de

Met Kanal krijgt de iconische Citroëngarage binnenkort een andere

Smurfen en Nero, maar wist je dat er twee musea aan hen zijn gewijd?

naam en bestemming. Het museum voor hedendaagse kunst zal voor

Wil je weten wat er in de reserve van deze musea zit, hoe ze werken en

onze stad zowel op artistiek als economisch vlak een meerwaarde

wat nog bijna niemand weet over de

betekenen. Ontdek op 22 mei om 17u samen met het Willemsfonds Schaarbeek-Evere-Sint-Joost en Brussels minister Guy Vanhengel ons

Deelname is gratis. Gelieve uw aanwezigheid te bevestigen via

toekomstig ‘Centre Pompidou’.

gatzsven@gmail.com of 02/552 62 00.

Deelname is gratis. Gelieve uw aanwezigheid te bevestigen via schaarbeek-evere-sint-joost@willemsfonds.be of 02/549 65 37.

DE IJSKELDERS VAN DE VUB Wo. 25 april 2018 - 15u00, Waversesteenweg 1013-1015, 1160 Oudergem

GEMEENTEHUIS SINT-GILLIS Brussels parlementslid René Coppens nodigt u uit voor een bezoek aan

Do. 14 juni 2018 - 14u00, Maurice Van Meenenplein 39, 1060 Sint-Gillis

de ijskelders van de VUB, één van Brussels best bewaarde geheimen. De ijskelders werden gebouwd om te beantwoorden aan de steeds groter

Bij de bouw van het monumentale stadhuis van Sint-Gillis, werden kosten

wordende vraag naar ijs voor de bewaring van voedsel. Mis dit unieke

noch moeite gespaard om de trots van de gemeente luister bij te zetten:

bezoek aan deze ondergrondse kathedraal zeker niet!

het gebouw is tot de nok gevuld met schitterende kunstwerken. Brussels parlementslid Stefan Cornelis nodigt u uit voor een bezoek aan dit

Deelname bedraagt € 5. Gelieve op voorhand in te schrijven via glenn@

iconische gebouw.

willemsfondsbrussel.be of 02/549 65 25. Wees er snel bij want de plaatsen Deelname is gratis. Inschrijven via pjdevos@willemsfondsbrussel.be

zijn beperkt.

of 02/213 71 45.

MAGRITTE ACHTER DE SCHERMEN Za. 28 april 2018 - 10u00, afspraak aan de gratis parking van het treinsta-

FLAGEY

tion in Jette (ingang via de Dupréstraat, 1090 Jette)

Za. 16 juni 2018 - 14u00, Heilig Kruisplein, 1050 Elsene

Ontdek met Brussels parlementslid Els Ampe hoe René Magritte leefde.

Het vroegere gebouw van het ‘Nationaal Instituut voor Radio-omroep’

De Jetse kunstenaar De Marck (Marc Daniels) leidt ons rond langsheen

(NIR) is vandaag een cultuurhuis waar muzikanten van over de hele we-

Jette en Laken waar de kunstschilder een kleine dertig jaar heeft ge-

reld optreden. Naast zijn prachtige architectuur heeft Flagey achter de

woond, gewandeld en gewerkt. Daarna brengen we een bezoek aan

schermen nog veel meer te bieden. Kom het samen met ons ontdekken.

kan u een hapje eten in brasserie Le Central.

Deelname is gratis. Meer info bij Wim Vanobberghen via zuidoost-brussel@willemsfonds.be of 0473/47 13 10.

De deelname bedraagt € 6 voor leden van het Willemsfonds. Niet-leden betalen €9. Het aantal plaatsen is beperkt. Schrijf u dus zeker in via info@ elsampe.be of 02/549 65 22.

www.willemsfondsbrussel.be

Samenleving

Jong en oud leven zich samen uit in het groen

‘Het kriebelt om in deze tuin te werken’

Ooit een zielloze parking, nu een intergenerationele tuin, verbonden aan een woonzorgcentrum.

In Sint-Joost brengt een stukje natuur leeftijden samen. En dat is heilzaam voor iedereen.

— PATRICK JORDENS

© GOOD PLANET

H

et is een druilerige maartse dag in Brussel, en de tuin van het OCMW-rusthuis Anne-Sylvie Mouzon, in hartje Sint-Joost, ligt er mistroostig bij. Hij heeft gekreund onder de voorbije winter, zoveel is zeker. Maar enkele eenzaam bloeiende narcissen en krokussen beloven beterschap.

“Binnenkort, eind van de maand, herbeginnen we volop met planten en zaaien,” vertelt Ludwig Gueuning, ergotherapeut van het woonzorgcentrum. “In die houten bakken komen groenten en kruiden, en we nodigen de senioren uit om ons daarbij te helpen. De bakken zijn bewust op romphoogte gehouden, zodat ook rolstoelgebruikers een handje kunnen toesteken. Voor heel wat mensen is dat een relaxerende activiteit. Ook stimuleert samen tuinieren het onderlinge contact.”

Vroeger was het grote perceel van de tuin een parking, sinds begin 2017 werd het een groene oase. Op twee niveaus zelfs: beneden zijn er behalve de vele houten groentebak-

32

I

21 MAART 2018

ken ook perken met bloemen en decoratieve struiken, een aromatische kruidentuin, een petanquebaan en een kleine vijver. Op een hoger gelegen plateau is er een boomgaard met appel- en perenbomen, een composthoop, een wilgenhut, in volle zomer goed voor extra schaduw, en een plek voor een kippenren.

“Dat kippenhok wijden we in op de eerste lentedag,” vertelt Tine Vanfraechem, medewerkster van de vzw GoodPlanet en één van de

initiatiefnemers van het project.

“Eigenlijk komt het plan voor deze tuin van de architecte van het rusthuis. Zij ontwierp het gebouw op een ecologisch verantwoorde manier en de tuin maakte daar deel van uit.

GoodPlanet kwam aan boord toen ik op zoek was naar een buurtcompost in deze wijk. Dat is een mooie aanvulling: we kunnen het tuinafval kwijt, en gebruiken de rijpe compost in de moestuin. Die composthoop is er ook voor de kookploeg en mensen uit de buurt. Daardoor komen er andere mensen op het domein van het rusthuis, en ontstaan er nieuwe contacten. Dit is een gemeenschapsvormend project, er staan niet voor niks overal banken trouwens.”

Behalve buurtbewoners zijn ook kinderen van dichtbij betrokken bij deze tuin. Tot voor kort waren dat de leerlingen van een naburige school die er natuureducatie in de praktijk brachten. Op dit ogenblik vooral de kinderen van een intercultureel atelier, verbonden aan het naburige OCMW. “Dat creëert een heel mooie dynamiek,” vertelt Gueuning. “De kinderen zaaien en oogsten mee, maar ze gaan ook vaak de ouderen halen om te helpen of om een wandeling te maken. Waar de bewoners in andere omstandigheden misschien zouden klagen dat het wat te fris is buiten, kunnen ze nu moeilijk weerstaan aan die uitnodiging van de kinderen. Het zet hen echt in beweging.”

ALLE ZINTUIGEN “Ouderen moeten om gezondheidsredenen af en toe bewegen, en die beweging krijgt hier nog meer betekenis,” vult Vanfraechem aan.

“Ze stappen niet zomaar wat, ze komen graag hun zetel uit om naar de rijpe appels te kijken, of de bloemen te bewonderen. Met die tuin willen we zoveel mogelijk zintuigen aanspreken: kijken,

“De natuur vlakbij geeft iedereen zuurstof, zeker in een volgebouwde gemeente als Sint-Joost” TINE VANFRAECHEM MEDEWERKER GOOD PLANET

uiteraard, maar ook de tastzin door met de handen te werken in de aarde. De reukzin, dankzij de vele kruiden en de bloemen. De smaakpapillen, omdat we de oogst vaak gebruiken voor thee of soep. En binnenkort, als de vogels terugkomen, verwennen we ook de oren.”

“Ik kan niet wachten tot het beter weer wordt,” zegt Josiane Masurelle (83) enthousiast. Ze is afkomstig uit Charleroi, en woont ongeveer een maand in het rusthuis in Sint-Joost.

“Toen mijn zoon en ik op zoek waren naar een woonzorgcentrum, heeft de tuin zeker een rol gespeeld in de keuze. Ik ben een schipperskind, maar mijn grootouders hadden een grote tuin waar ik vaak ging helpen en waar ik mijn groene vingers heb ontwikkeld. Ik snuisterde hier al eens rond en zag meteen de tijm staan, de salie en de andere kruiden.

Maar ik heb al gezien dat er hier en daar wat aarde ontbreekt. Ik wil er zo aan beginnen. Tuinieren brengt zoveel schone herinneringen naar boven,” vertelt Masurelle.

Georgette Georges (88) - ‘Gigi’ voor de vrienden - woont al wat langer in het centrum en heeft de geneugten afgelopen zomer al volop kunnen ondervinden. “Die tuin, dat is een juweeltje. We hebben samen met de kinderen al thee en caipirinha’s gemaakt. Bij mooi weer genieten we van een barbecue, altijd goed voor een toffe ambiance. Ik kijk uit naar de komst van de kippen. Ah ja, iemand moet ze toch voederen en verzorgen hè. En ik hou van alle dieren, zelfs van mannen (schatert).”

“Weet je,” zeggen Gueuning en Vanfraechem, “het is niet alleen een kleine oase voor de bewoners en de buurt, maar ook voor het personeel.

Soms is het best zwaar werken hier, en we maken weleens moeilijke momenten mee. De directe aanwezigheid van natuur geeft iedereen zuurstof, en al helemaal in een zo volgebouwde gemeente als SintJoost.”

GoodPlanet heeft pas een documentaire gemaakt over het ontstaan en het reilen en zeilen van de generatietuin: Het Kleine Paradijs/Le jardin des Délices. Ze hopen op die manier andere rusthuizen en ziekenhuizen te inspireren om gelijkaardige projecten te realiseren. Want, zoals de bekende filosoof Voltaire eeuwen geleden al begreep: Il faut cultiver notre jardin.

DOCUMENTAIRE

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Het Kleine Paradijs/Le Jardin des Délices wordt woensdagnamiddag 21 maart getoond in het rusthuis Anne-Sylvie Mouzon, Schietschijfstraat 5, Sint-Joost-ten-Node.

Er zijn allerlei ateliers rond natuurbeleving. goodplanet.be/hetkleineparadijs/

In Sint-Joost wachten de tuin én de bewoners van het rusthuis op de eerste lentezon © PIM NOTEBAERT

21 MAART 2018

I 33

Wetenschap

Behalve andersoortige kleine iguanodon ook schubben ontdekt

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Zavelgeuren uit de dinokooi © IVAN PUT

Een van de iguanodons van Bernissart in het Museum voor Natuurwetenschappen heet voortaan Mantellisaurus.

Het is een kleinere soort dan de reuzen rondom hem in de dinokooi. En dus geen jong exemplaar. Dat ontdekte paleontoloog Koen Stein. “We moeten voortdurend onze verbeelding laten spreken.” — JEAN-MARIE BINST

I

n een kolenmijn van Bernissart werden in 1878 volledige iguanodonskeletten ontdekt.

Ruim dertig ervan werden ook opgegraven.

De opstelling van de plantenplukkende prehistorische reuzen uit onze contreien is het paradepaardje van de collectie van het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel.

En nog steeds bron van research.

Sponsors blijven heil zien in onderzoek op de skeletten vol pyriet.

Ze kunnen mee de evolutietheorieën van onze planeet verduidelijken. Een van de wetenschappers is

34

I

21 MAART 2018

Koen Stein, postdoctoraal onderzoeker van de VUB en de enige Nederlandstalige vertebraten paleontoloog in België.

Hij bestudeert de natuur van uitgestorven, gewervelde dieren op basis van hun fossielen. Onlangs kon hij door botonderzoek van een 125 miljoen jaar oude iguanodon opgesteld in het museum, bevestigen dat het in tegenstelling tot wat werd gedacht niet om een onvolwassen exemplaar van de Iguanodon bernissartensis ging, maar om een volwassen dier van een andere soort: een Mantellisaurus

Koen Stein 34 jaar, woont in Hoboken Master in geologie (VUB/ UGent) 2005-2006 Master in paleobiologie (Bristol) 2007-2011 Dr. in geologie en paleontologie (Bonn)

atherfieldensis. Een kleiner, minder log ‘monster’.

Een puike ontdekking voor iemand met een weinig voor de hand liggend beroep.

KOEN STEIN: Vermits dinosauriërs

niet meteen ‘toepasbare materie’ zijn voor de industrie, zijn de werkaanbiedingen inderdaad schaars of zelfs onbestaande, tenzij in de entertainmentindustrie (lacht).

Kortom, ik zoek een job. Onderzoek rond de iguanodons, waar via het ColdCase-project federaal geld voor was, en het FWO-project (Federaal Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen, red.) over extinctie of uitsterving, kunnen we nog aan de man brengen. Maar het is knokken voor fondsen, ondanks de interesse van het publiek voor de dieren.

2013-2014 Postdoctoraat Museum für Naturkunde Berlijn

Hoe dergelijke reuzen hebben kunnen leven: het blijft onze verbeelding tarten.

2014-2020 FWO postdoctoraat VUB

STEIN: Er zijn een aantal intrinsieke

biologische eigenschappen die hun bestaan verantwoorden, zoals de

MUSEUM Dino’s te bekijken in het Museum voor Natuurwetenschappen Vautierstraat 29, Brussel naturalsciences.be

Wat leert dergelijk onderzoek ons?

STEIN: Dino’s zijn in mijn ogen - al

ben ik wat vooringenomen - een fantastisch middel om langetermijnevoluties te begrijpen. Als we met dino’s bezig zijn, hebben we het over 150 miljoen jaren van evolutie en valt te leren in welke context de evolutieprocessen optreden. Er worden nog steeds massaal veel skeletten opgegraven in de VS en in Azië (Mongolië). Het team van paleontoloog Pascal Godefroit van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen heeft veel werk geleverd in Mongolië en bij de grens China-Rusland, waar veel nieuwe soorten te ontdekken waren.

volwassen, en van een andere soort.

De zaak werd gecompliceerd door weinig referenties, op geïsoleerde botten in de collectie na. Deze dieren leefden in kuddes en hadden geen predatoren in hun omgeving.

De ontdekking zegt ook iets over de doodsoorzaak.

STEIN: Er zijn verschillende

De Mantellisaurus. © IVAN PUT

“Het is geen taboe meer om dinobotten door te zagen, er zijn er meer dan genoeg” KOEN STEIN VUB-ONDERZOEKER

Heeft u de echtheid van deze Mantellisaurus definitief vastgelegd?

hypotheses op tafel gelegd door de tijd heen. De iguanodons van Bernissart zijn in de kleilagen tussen de steenkoollagen gevonden, uit het Carboontijdperk, 300 miljoen jaar oud. Ze moeten in de koolmijnen in een soort van zinkgat zijn geraakt. Een achterhaald idee was dat de iguanodons daar in een vallei leefden en overspoeld werden door een vloedgolf, waardoor ze verdronken. In dat geval zouden er brokken van onvolledige skeletten moeten liggen, en die zijn compleet ongedeerd ontdekt. Het is duidelijk dat de dieren ter plekke gestorven zijn, in de lagen waarin ze liggen.

bekend van hele schapen- en antilopenkuddes. Wat voor de iguanodons weer niet verklaart waarom hun talrijke skeletten in een opeenvolging van lagen liggen.

Het moet dus een soort van cyclisch fenomeen zijn – al dan niet met veel jaren ertussen of niet. Micro-organismen als algen of bacteriën kunnen toxische gassen of stoffen produceren, zoals zwavelgas, en dat zou wel in een meer of stilstaand water tot de dood kunnen leiden van dieren. De plotse woekering van micro-organismen is wel een bekend fenomeen bij ongewone temperatuurstijgingen, en de productie van grote hoeveelheden zwavelgas zou ook de aanwezigheid van het pyriet kunnen verklaren.

Op de grens China-Vietnam houdt men loslopende varkens, ganzen en eenden met netten weg van vijvers waar plots invasieve waterhyacinten woekeren, toch wel een oude en giftige plant.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

structuur van de long, een lichte bouw van de nek en een fantastische groeisnelheid, eigen aan de meeste dinosauriërs. In een tiental jaar kon een iguanodon al volwassen zijn, en drie ton wegen, en dertien meter groot zijn. Dat verklaart waarom men pas sinds de jaren 1960 is beginnen te denken dat het warmbloedigen zijn. Zo snel groeien is zo goed als onmogelijk bij koudbloedigen.

Dat onderzoekswerk inmiddels snel vordert, komt omdat het geen taboe meer is om dinobotten door te zagen – er zijn er toch meer dan genoeg. Het grote probleem is dat ons onderzoek op botten niet over de moleculaire achtergrond van de groeiprocessen kan gaan. We hebben geen levende wezens om te onderzoeken. Er is wel al dino-DNA ontdekt. Het DNA zelf is bij mijn weten nog niet volledig onderzocht.

Een select aantal labs is er wel al in geslaagd om oeroude proteïnes uit de botten te halen, en poogt hiermee beter de classificatie of de stamboom van de dino’s te verduidelijken.

STEIN: Interessant. Iguanodons

Kan een plots groot temperatuurverschil of een vergiftiging door planten de oorzaak zijn?

STEIN: Een plotse temperatuurdaling is geen hypothese, aangezien alles wijst op een tropisch klimaat 125 miljoen jaar geleden. Verdrinking zou een mogelijkheid kunnen zijn, al verklaart dat niet waarom er zoveel pyriet aanwezig is in de dieren. Vergiftiging door de natuur zou me verbazen. Dieren weten meestal van nature wat ze kunnen eten en wat niet. Bovendien is er met de bevestiging van de Mantellisaurus niet één jong dier bekend uit Bernissart, wat heel ongewoon is in de natuur. Wel blijft de hypothese nog overeind dat een blikseminslag in ondiep water hen gezamenlijk fataal zou zijn geweest. Er zijn massasterftes door blikseminslag

zouden ook bevangen kunnen zijn door giftige stoffen. Er bestaan nog andere fossiele sites zoals groeve Messel in Duitsland, waar in de klei complete skeletten van allerlei organismen ontdekt zijn, van oerpaarden en krokodillen tot vogels met volledige pluimen toe.

Vermits in Messel een vulkanische meerafzetting bekend is, zijn die dieren hoogstwaarschijnlijk bevangen door vrijgekomen vulkanische gassen, al dan niet koolstofdioxide. Misschien is dus een ‘milieuramp’ ook bij ons de oorzaak van hun dood. Voor wetenschappers blijft elke verbeeldingsoefening iets essentieels. Het gaat terug naar de onbevangen fantasie van het kind, dat alles in zijn mond steekt om te testen hoe het smaakt.”

STEIN: Ik ben vooral geïnteresseerd in

het uitstervingsproces van de hadrosaurussen, de laatste nazaten van de iguanodons, uit het LaatKrijt, 66 miljoen jaar geleden. Als vergelijkingsmateriaal zijn de in Brussel beschikbare voorouders, de iguanodons perfect materiaal. Mijn interesse gaat naar de groeisnelheid.

Het onderzoek van de botten maakte duidelijk dat dit kleine exemplaar een jong geachte Iguanodon bernissartenis - niet op een groeicurve zat. Dus was het

Schubbenvel ontdekt Een nog niet gecommuniceerde primeur is dat bij de onderzoekstesten aan de VUB huidresten werden ontdekt op de skeletten van Bernissart.

Onderzoeker Koen Stein: “Voor het eerst

onderzoeken we dit verder. Er bleek over de huid op de iguanodons in het museum nog niets bekend.”

“In de collectie staan wel grotere afdrukken van huidresten. Voor zover ik weet, heeft

niemand daar onderzoek op gedaan in het verleden. We vonden nu kleine resten van schubben.

Die zullen vergeleken worden met wat bekend is van andere gemummificeerde

skeletten van het einde van het Krijt.”

“Het gaat om kleine tot grotere schubben, vergelijkbaar met de huid van gekko’s, hagedissen en sommige slangen.” Wordt vervolgd. JMB

21 MAART 2018

I

35

Interview

Andre van Ham strijdt voor Nederlandstalig toneel

‘Ieder tijdperk heeft zijn taboes’ B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Een toneelbewerking van ‘La Superba’ komt volgende week naar het cultureel centrum van Sint-Pieters-Woluwe, en speelt pas nadien in Vlaanderen.

Dankzij programmator André van Ham, die op zijn 86ste nog altijd weet te verrassen. Hoe vervelde deze Antwerpenaar tot Brusselaar? — DANNY VILEYN

A

l zestig jaar stelt André van Ham (86) als vrijwilliger een aantrekkelijke theateraffiche samen voor de vzw Kunst & Cultuur. Aantrekkelijk, maar ook hybride: volgende week voert Toneelgroep Maastricht La Superba van Ilja Leonard Pfeijffer op, eerder bracht Uitgezonderd Het dodelijk jubileum naar Pieter Aspe en Het Arsenaal/Lazarus was er te gast met Camus. Maar met de verbouwing van het cultureel centrum hangen er donkere wolken boven het toneel in Sint-Pieters-Woluwe (zie kaderstuk).

Hoe slaagt Van Ham erin om als eerste in België La Superba op de affiche te hebben? Van Ham: “U moet mijn rol niet overdrijven, maar na zestig jaar ken ik de theaterwereld natuurlijk wel.”

U en uw collega’s waren allemaal brave katholieken?

U begon uw toneelcarrière zestig jaar geleden in Antwerpen onder het alziend oog van de jezuïeten.

VAN HAM: Niet met de jezuïeten, wel

ANDRÉ VAN HAM: Ik heb inderdaad

sinds 1958 toneel mogen programmeren. Eerst in Antwerpen.

Het begon allemaal toen de Antwerpse jezuïeten voor de nieuwe theaterzaal van het Onze-Lieve-Vrouwcollege een programma wilden samenstellen. Ze wilden de organisatie niet zelf in handen nemen, maar aan leken zoals ik toevertrouwen.

Het genootschap werd Elckerlyc gedoopt. Dat is blijven bestaan tot de jaren 1990.

36

I

21 MAART 2018

VAN HAM: In de beginselverklaring

stond dat Elckerlyc een katholiek gezelschap was, al betekent dat niet dat we allemaal recht in de leer waren. Maar we liepen niet bloot op straat en hielden er geen vijf vrouwen op na. U moet dat in de tijdsgeest zien, 1958 is niet 2018. Nu zou er niet meer expliciet naar een ideologie of godsdienst verwezen worden.

Die jezuïeten hadden wel een open blik op de wereld. Er kwamen ook joodse gezelschappen spelen, die hadden maar één verzoek: het kruisbeeld moest tijdens hun optreden weggehaald worden. Maar politieke stukken waren taboe.

Hebt u last gekregen met bepaalde stukken? met Gazet van Antwerpen. Die had een theaterrecensent, een zekere E. De Winter, die heiliger wou zijn dan de paus. Toen er eens een dame in badpak op de scène kwam, schreef hij dat de jezuïeten een vies stuk speelden. Maar boontje is om zijn loontje gekomen. Toen we Equus opvoerden, hadden we de procureur des konings uitgenodigd. Equus vertelt het verhaal van een jong koppeltje dat aan het einde bijeenkruipt in een stal en dan gaat het licht uit. In Nederland werd dat met wat bloot opgevoerd, maar we wilden geen

André van Ham was 28 jaar handelsrechter, maar zijn hart klopt voor theater.

© BART DEWAELE

EEN KLEIN KANTOORTJE Twee verdiepingen van het Cultureel Centrum van Sint-Pieters-Woluwe worden herbouwd en op 16 mei moet André van Ham zijn kantoor van dertig vierkante meter uit. “Nadien dreig ik in een kantoortje van tien vierkante meter gestopt te worden.”

Toneelgezelschappen komen graag naar Sint-Pieters-Woluwe, vertelt Van Ham. Kunst & Cultuur heeft een trouw publiek en het toneel staat op maandag geprogrammeerd, de traditionele

rustavond voor acteurs. Het Cultureel Centrum wordt verbouwd op verzoek van de schepen van Franstalige Cultuur Caroline Persoons met een gift van een inwoonster van

Sint-Pieters-Woluwe.

Na de verbouwing zijn de Vlamingen slechter af, zegt Van Ham. ”Ik vraag me af waarom de Vlaamse schepen ook geen beroep heeft gedaan op die som. Nu wil het

LA SUPERBA Toneelgroep Maastricht, maandag 26 maart, 20.15 uur, Cultureel Centrum Sint-PietersWoluwe, Charles Thielemanslaan 93

Zoals u zegt: 1958 is niet 2018.

Er kan vandaag veel meer op de scène.

Alle taboes lijken gesneuveld.

VAN HAM: Nu moet er vooral van alles.

Het lijkt er soms op dat vulgaire woorden als ‘kut, lul en pijpen’ er absoluut bij horen. En dan nog liefst met de gebaren er bij. Dat komt er bij mij niet in. Niet omdat ik zo preuts ben, maar omdat ik vind dat dat totaal overbodig is. Ik heb al vaak tegen talentrijke acteurs gezegd: je hebt dat toch niet nodig om succes te hebben?

Anderzijds zijn er wel taboes, nieuwe zelfs. In het jezuïetencollege hebben we La Ville dont le prince est un enfant van Henry de Montherlant opgevoerd, over de manipulatieve liefde van een priester - in soutane op scène - voor een jongen, alleen door woorden gesuggereerd. Het omgekeerde Lolita-syndroom. Wie dat stuk nu op de scène brengt, wordt voor pedofiel uitgekreten. Ieder tijdperk heeft zijn taboes.

Hoe bent u als doorgewinterd Antwerpenaar in Brussel beland? En hoe bent u ertoe gekomen hier toneel te organiseren?

VAN HAM: Ik heb rechten gestudeerd

aan de KU Leuven, en ook twee jaar letteren en wijsbegeerte in Namen.

Mijn hart ging uit naar dat laatste.

Rechten betekende: een rechtsregel uit het hoofd leren en die toepassen.

Het is wat simpel uitgedrukt, maar

‘toeval’ dat ik in een hok gestopt dreig te worden van maar tien vierkante meter, plus wat balieruimte, waar bovendien een grote kast met alle ICT-bedrading komt te staan. Ik kan daar toch geen mensen ontvangen of mijn secretaris een verantwoorde werkplaats bieden? Bovendien is er

geen plaats voor kasten, pc’s, printers of een kopieermachine. En dan zegt een medewerker van mevrouw Persoons dat ik maar zonder papier moet werken.”

“Terwijl de Franstaligen een apart directie- en programmatorkantoor tijdens de werken houden, moeten wij op 16 mei uit ons kantoor

naar dat noodkantoor.

De Franstalige directie Cultuur kan ongestoord verder werken tot het nieuw gebouw klaar is …

Wie wil die discriminatie van de Vlamingen in het huidige politiek Brussels ‘klimaat’ nog verdedigen - laat staan voor jaren installeren?”

“Kunst & Cultuur heeft op de begane grond van

veel meer is dat niet. Toch ben ik gedurende 28 jaar met zeer veel toewijding rechter in handelszaken in Brussel geweest. Ik heb nog het faillissement van De Standaard in 1976 mee beslecht. Ik heb daar vrienden aan overgehouden: als ik Hugo De Ridder in Antwerpen tegenkom, groet hij mij nog altijd hoffelijk. En natuurlijk de pas overleden Manu Ruys en de Brusselaar Guido Boodts die eveneens onlangs overleden is.

Ik hou er de beste herinneringen aan over.

“Ik heb Ingrid Bergman ooit zien spelen. Ik krijg het er nog koud van” ANDRÉ VAN HAM TONEELLIEFHEBBER IN HART EN NIEREN

Dankzij mijn positie als handelsrechter heb ik er ook mede voor kunnen zorgen dat er meer Nederlandstalige handelsrechters kwamen.

Wijlen Jean Gol had er geen oren naar, maar Melchior Wathelet wel.

Maar ik dwaal af, u vroeg hoe ik hier ben terechtgekomen. Toen mijn legerdienst in mei 1958 achter de rug was, vond ik dat het tijd was om een lief te zoeken. Zo heb ik met mijn vrouw kennisgemaakt. Haar vader was de stichter van de bouwmaterialenhandel J. Haentjens

het cultureel centrum een volwaardig kantoor en balieruimte nodig, gelijkwaardig aan het huidige om op waardige en efficiënte wijze zijn taak te kunnen blijven uitvoeren. Wat respect voor mijn decennialang onbezoldigd werk mag blijken uit daden en dat is: me een goede werkplaats gunnen.”

in Antwerpen. Hij vond dat ik veel onderhandelingstalent had, dat ik een geboren verkoper was, en hij nam mij in dienst. Omdat ik niet de nummer twee wou blijven, zond vader Haentjens mij naar Brussel om het hoofdstedelijk filiaal te leiden. Uiteindelijk ging ik in Sint-Pieters-Woluwe wonen, waar ik sinds 42 jaar het toneel mag programmeren.

De jaren 1970 waren de jaren van de voorloper van Défi, het FDF. VAN HAM: Het is dankzij de FDF’er

François Persoons (de vader van schepen Caroline Persoons, red.) dat er in Sint-Pieters-Woluwe Nederlandstalig theater is, en dat op voorspraak van Jan Delmartino, oud-schepen. Als mens kwamen Persoons en ik - in het Frans weliswaar - goed overeen. Ook hij was een oud-leerling van de jezuïeten en politiek-christelijk geïnspireerd - maar in de jaren 1970 kon hij in die PSC geen snelle carrière maken.

Toen ik de eerste keer met hem ging spreken, zei hij onmiddellijk: on va organiser une semaine flamande, en dat om de Franstaligen de Vlaamse cultuur te leren kennen. Later kwam daar BRT-presentator Pros Verbruggen bij, die ooit de legendarische quiz 100.000 of niets presenteerde.

Verbruggen verzorgde dankzij zijn relaties in Cannes ons filmprogramma.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

herrie in onze zaal. Toen het stuk afgelopen was, stond de procureur recht en riep: bravo. In de Gazet stond er daags nadien een lovende recensie over vriendschap en ontluikende liefde en blablabla. U ziet maar.

Hoeveel toneelstukken hebt u in uw leven gezien? Hoeveel hebt u er zelf geprogrammeerd?

VAN HAM: Ik durf er geen getal op

te plakken, het zijn er zeker honderden.

“Ik werd onlangs vereerd met het Ereburgerschap van de gemeente,” zegt Van Ham. “Dat waardeer ik en ik ben daar trots op.”

“Het doel van de verbouwingen schijnt de oprichting van een groots Franstalig buurthuis te zijn, met een permanente snackbar, animatieruim-

te voor kinderen en hangjongeren, en voor senioren van de Centrumwijk, een cybercafé met veel gamecomputers en meer van dat. Noteer wel dat er al vijf Franstalige buurthuizen over de gemeente verspreid zijn, maar geen enkel gemeentelijk Nederlandstalig buurthuis.” DV

21 MAART 2018

I

37

André van Ham

Wat is het mooiste stuk dat u ooit gezien hebt?

VAN HAM: Toen ik in 1958 begon,

was Parijs de theaterhoofdstad van Europa, maar in de jaren 1960 is dat geswitcht naar Londen. Ik heb in Parijs nog Les Trois Soeurs van Tsjechov gezien.

We gingen vaak toneel kijken in Parijs. Met de trein ernaartoe en een klein hotelletje om te overnachten.

Op eigen kosten. Ik ben een vrijwilliger, ik vraag niets, toneel organiseren is mijn hobby. Sommigen gaan jagen, anderen hebben een buitenechtelijk lief. Jagen en een lief kosten ook geld. Ik heb Hedda Gabler van Ibsen nog gezien met Ingrid Bergman in de hoofdrol. Al die grote namen uit de film speelden oorspronkelijk theater. Ik krijg het er opnieuw koud van als ik er aan denk.

Een stuk in Sint-Pieters-Woluwe waar ik de beste herinneringen aan heb is Visiting mister Green van Jeff Barron met Nand Buyl en Bert Vannieuwenhuyse. Het gaat over twee Joden de ene gelovig, de andere ‘liberaal’, die per ongeluk met elkaar

in contact komen. De 86-jarige mister Green wordt bijna aangereden door de succesvolle zakenman Ross Gardiner. Als taakstraf moet Gardiner Green om de week zes maanden lang Green bezoeken. In

7u - 10u

Wat zijn de criteria om als toneelgezelschap met een welbepaald stuk door u gekozen te worden?

VAN HAM: Goede toneelstukken voor

“Vulgaire praat op de scène is vaak totaal overbodig” ANDRÉ VAN HAM TONEELLIEFHEBBER IN HART EN NIEREN

het begin moeten ze elkaar niet Green leeft in een sjofel flatje - maar langzaamaan worden er familiegeheimen onthuld. Gardiner slaagt erin om Greens dochter terug te brengen

TOURDATA

LIVE RADIO

naar huis. Schitterend. Diep menselijk en ontroerend. Schitterend vertolkt ook.

20 SEP 4 OKT 18 OKT 31 OKT 15 NOV 29 NOV 6 DEC 20 DEC 10 JAN 24 JAN 7 FEB 21 FEB 7 MRT 21 MRT 4 APR 18 APR 2 MEI 16 MEI 30 MEI

ELSENE (KICK-OFF) SCHAARBEEK ST-PIETERS-WOLUWE ST-JOOST-TEN-NODE JETTE OUDERGEM GANSHOREN VORST WATERMAAL-BOSVOORDE ST-LAMBRECHTS-WOLUWE KOEKELBERG ST-GILLIS UKKEL ETTERBEEK ANDERLECHT EVERE ST-JANS-MOLENBEEK ST-AGATHA-BERCHEM BRUSSEL

ons publiek. Binnenkort ga ik ‘als liefhebber’ naar Parijs om twee boulevardstukken te zien, Silence on tourne en Parle-moi d’amour. Dat laatste gaat over een koppel dat op elkaar uitgekeken is. Het is geen gesofistikeerd stuk à la Virginia Woolf. Het gaat over een man die boos is, omdat de patatten niet gaar zijn bijvoorbeeld. Iedereen die getrouwd is, moet zich in het stuk herkennen.

Ik zal met groot genoegen Loes Van den Heuvel, Carmen uit de Kampioenen, op de scène zien in Stilte, we draaien. Na Parijs op het programma van Loge 10 uit Antwerpen. Beide stukken gaan ook in Vlaanderen succes tegemoet.

Op 1 oktober komt Toneelgroep Maastricht met King Lear. Ik kon

King Lear voor Vlaanderen in première krijgen in september, maar dan zijn onze abonnees in Benidorm of Tenerife of andere warme oorden.

Ik moet rekening houden met mijn trouwe abonnees. En zo kan ik ook La Superba in première voor Vlaanderen in Sint-Pieters-Woluwe opvoeren op 26 maart. Er zijn nog wat plaatsen beschikbaar trouwens.

Hoeveel abonnementen verkoopt u?

VAN HAM: Jaarlijks tussen de 430 en

de 530, naargelang het programma.

Aan de prijs kan het niet liggen: 55 of 60 euro voor tien voorstellingen.

Welk stuk zou u graag nog eens op de affiche hebben?

VAN HAM: Ik zou heel graag eens Het

Proces Eichmann laten spelen, een stuk voor twee acteurs: Eichmann en een joodse advocaat.

> Lees ook langs de blauwe Uit-zijde van ons magazine het interview met Wim Opbrouck over La Superba.

Nick Trachet

Brussel en de wereld culinair ontdekt

Niet ver van hier baat Martine, een Afrikaanse vrouw, een cafeetje uit waar vooral ouders en leraars neerstrijken van de Europese school ernaast. Zij serveert koffie en broodjes en maakt eenvoudige dagschotels, soms ook met Afrikaanse inslag: couscous, thiéboudienne, mafé …

Een tijdje geleden komt ze mij enthousiast tegemoet: “J’ai trouvé du gboma!” Ze laat mij de gestoofde groente proeven in een dikke saus.

Veel Afrikaanse gerechten zijn als saus opgevat, begeleiding bij de steeds weerkerende zetmeelbasis van yam, maniok, rijst of pap (foufou).

Gboma wordt vaak ‘Afrikaanse spinazie’ genoemd, maar dat is wel héél oppervlakkig vergeleken. Het gaat om een groene bladgroente, dat is ongeveer het enige wat gboma gemeen heeft met spinazie. En de Afrikaanse markt kent nog zo veel andere bladgroente.

Gboma is het groen van een soort aubergine, Solanum macrocarpon. Dat is op zich al eigenaardig, want de Nachtschadefamilie levert dan wel eetbare vruchten (aubergines, tomaten) of knollen (aardappelen), maar doorgaans geen bladgroente. Aardappelloof is giftig, men beweert weleens dat Heilige Teresa van Ávila (de échte uitvindster van de frieten) hallucinaties haalde uit het roken van patattenloof. Maar eten? Neen.

“Waar heb je dat gevonden,” vroeg ik aan Martine. “Marché Clémenceau,” zei ze. Dat is de Afrikaanse naam voor de markt van het slachthuis van Anderlecht. Ik toog erheen, want op basis van een gestoofd goedje is het moeilijk om een plant te herkennen. Het werd wat zoeken, gboma wordt erg geapprecieerd en is snel uitverkocht. Ik vond er - heerlijk verse - in een Afrikaanse winkel aan de overkant van de Ropsy Chaudronstraat. Twee euro voor een bos. Tussen de bladeren kwamen roze bloempjes piepen. Het zijn stevige planten, ze vallen niet meteen in puin zoals sommige andere bladgroente.

Ik spoelde de gboma en haalde de zachte toppen en bladeren van de lagere stengels. Die worden al snel houtig vanbinnen. Vaak wordt de gboma eerst gekookt gedurende tien minuten met een snuif natriumbicarbonaat, om zachter te worden. Daarna wordt de groente gehakt. Anderen stoven de plant direct aan in

olie met wat water. De smaak is ‘dieper’ dan die van spinazie, maar niet zo bitter als de waarschuwingen die men erover vindt. De antruwa, berucht in Suriname voor zijn bitterheid, is namelijk de vrucht van deze plant.

Die zal dan wel van een andere variëteit komen.

Ik vond ook waarschuwingen voor hartlijders.

Misschien is dat ook een broodje aap? Wat weten wij hier in het Westen van dit soort groente?

Gboma dessi is de plat national van Togo in West-Afrika. Hiervoor heb je ook agussi nodig, droge pompoenpitten. Die draai je met wat water in de mixer tot een dikke pap.

Doe wat (palm)olie in de kookpot en laat daarin even ajuinringen aanbakken. Voeg garnalen, krabben, gehakte look en gember, enkele sterke pepertjes en andere kruiden zoals kruidnagel en anijs toe. Na het aanstoven haal je alles eruit en in dezelfde pan wordt nu op voorhand gegaard vlees aangebakken, dan tomatenpuree erbij en de agussi. Een tiental minuten laten stoven en opletten, want de agussi gaat makkelijk aanzetten. Eventueel water bijvoegen. Dan de voorgekookte gboma toevoegen en verder garen gedurende een kwart of half uur. Op het einde nog gerookte vis en het garnalen-krabbenmengsel toevoegen en doorwarmen. Opdienen met knollen of rijst.

Je ziet het. Eigenlijk gebruikt men alles wat voorhanden is, verrijkt met de groente en de pompoenpitten. Het recept varieert van moeder tot moeder. Gboma dessi is bedoeld als stevige kost. Smakelijk.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Gboma

“Een groene bladgroente, dat is ongeveer het enige wat gboma gemeen heeft met spinazie”

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/trachet

21 MAART 2018

I

39

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

Doeners kunnen de wereld veranderen

Elise Elsacker Onderzoekster aan de VUB en ecologisch ondernemer

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Als tiener was ik sterk geboeid door de art nouveau, door de huizen van Victor Horta en Paul Cauchie bijvoorbeeld. Mijn vader heeft zijn passie voor architectuur zonder twijfel doorgegeven: de studiekeuze na mijn humaniora was snel gemaakt. Maar het werk van architecte viel me tegen: de massa administratie die er komt bij kijken, de lange procedure voor het gebouw er staat. Enkele jaren geleden heb ik er daarom voor gekozen om concreter met en rond bouwmaterialen te werken. Een andere belangrijke reden was dat in vrijwel geen enkel architectenbureau vanuit een ecologisch bewustzijn wordt gehandeld. Dat riep veel weerstand bij me op. Wetende hoeveel CO2 de ontginning van staal en beton uitstoot, is dat niet verantwoord. Op een dag stond ik in mijn keuken allerlei experimenten uit te voeren om zelf composteerbare plastic te maken.

In die tijd ontmoette ik ook Winnie Poncelet, een bio-ingenieur die me heeft bijgeschoold in de biologie.

Samen hebben we - via trial-and-error - ontdekt dat we heel wat materialen kunnen vervangen, als we de zwamdraden, die groeien op allerlei houtachtige producten, bewerken. Het resultaat daarvan kunnen we gebruiken als vervanger voor minder milieuvriendelijke materialen in allerlei producten: van lampenkappen tot houtvezelplaten. De kracht van die ontdekking zit onder meer in het feit dat je veel minder energie moet aanwenden om die zwammen te kweken: je zet ze een tijdje op kamertemperatuur en ze groeien als kool (lacht). Bovendien blijven we niet zitten met afval, want die biomaterialen kunnen op een volledig natuurlijke manier afgebroken worden.

Met die inzichten nam ik op een gegeven moment deel aan een start-upweekend voor jonge ondernemers.

Ik kwam als winnaar uit de bus. Dat was dé boost om een eigen bedrijfje uit de grond te stampen, Magma

Elise Elsacker (30)

Nova, waarmee we vooral inzetten op vorming en onderwijs. We instrueren mensen, van gewone burgers tot professionals, van alle leeftijden en alle sociale klassen, om met biofabricage aan de slag te gaan. Want het zijn de doeners die de wereld kunnen veranderen.

Ik merkte dat er nog veel meer onderzoek nodig was om dat werk van biofabricage naar een hoger niveau te tillen. Mijn doctoraat aan de VUB is erop gericht om nog beter te begrijpen hoe organismes als die zwammen functioneren. Wereldwijd is daar bijzonder weinig over geweten, én ik ben ervan overtuigd dat er veel meer mogelijk is dan we nu beseffen. Als we via die methode op grote schaal materialen produceren, houden we veel minder afval over. Dat is nodig, want afval is een enorm probleem. We weten niet wat we ermee moeten doen.

Vaak sturen we het afval naar ontwikkelingslanden, waar onder erbarmelijke omstandigheden pogingen worden gedaan om het te recyclen. Helaas komt het meestal in rivieren terecht en uiteindelijk in de oceaan, met alle gevolgen van dien.

Drie jaar geleden heb ik beslist om volledig zonder plastic te leven. In het begin was dat lastig, nu is het een vanzelfsprekendheid geworden. Er zijn ook almaar meer biowinkels waar je in bulk kan kopen, zonder enige verpakking, van voeding tot tandpasta. Over die omschakeling heb ik indertijd een blog bijgehouden. Daar kwamen veel reacties op van mensen die een gelijkaardige levensstijl hebben uitgebouwd, en ook in Brussel is zo een hele beweging op gang gekomen.

Wat ik doe als ik niet in het lab sta? Wandelen in het Zoniënwoud of in het Laarbeekbos, dicht bij waar ik woon. Daar krijg ik de beste ideeën. Het was overigens op een van die wandelingen dat ik de ontdekking van die zwamdraden deed. Als we er oog voor hebben, leert de natuur ons alles. — PATRICK JORDENS

studeerde architectuur in Gent en in Brussel. Ruim twee jaar geleden begon ze met haar eigen bedrijf, Magma Nova. Sinds vorig jaar doet ze onderzoek aan de VUB. Ze kwam met haar innovatief project als tweede laureate uit de bus van de WATS-campagne (Women Award in Technology and Science).

Ze is geboren in Elsene, en woont in Jette. wats.brussels en magmanebula.com

40

I

21 MAART 2018

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D © SASKIA VANDERSTICHELE

21 MAART 2018

I

41

paasdecoratie

kip met wol en hanglus 5x9 cm set/2 of paasei met glitters, 7x10 cm

073 onze nieuwe weekactie draadverlichting 20 LED

paashaas of kippenhok

warm wit

1 kg = 6.00/12.00

ananas, palmboom,

choco paashaas met 3 eieren 120 gram of kippenhok met choco kippen 60 gram

werkt op AA-batterijen (niet inbegrepen)

tiki kaars of geurbrander diverse kleuren kaars: 7.5x15.5 cm geurbrander: met geurtabletten 8.5x9 cm

footies

Celebrations paashaas

dames: diverse kleuren naadloos, one size heren: zwart of wit, maten 39-46

215 gram

1 kg = 12.51

2 paar

149

072

159

dames top

insectenhotel

koelkast opbergbak

knutselartikelen

149

149

diverse prints viscose/polyester maten s-xl

diverse kleuren ca. 13.5x8.5x26 cm

ca. 26x10.5x37.5 cm

116

269

transparant, kunststof 32x21x9 cm of 33x12x8 cm voor 12 eieren

Mix & Match design blok 2x24 vel, versier je eigen keramiek paasei of maak je eigen MDF paasei

3.95 ca. 38x12x57 cm

6.95 canvas gympen diverse kleuren maten 36-41

2.99

199 stapelbare tuinstoel

tuinkussen met print diverse varianten 38x38 cm

kunststof, grijs aluminium frame 56.5x55.5x73.5 cm

1.46

Dove deospray diverse varianten 150 ml

Sensabelle string, tailleslip of boxer diverse kleuren maten s-xl

1 l = 10.60

douchegel 250 ml 1 l = 5.96

1.49

tuinsteker

Silan wasverzachter

tuin etagère

157

199

795

bloem met diertje 63 cm of deco-vogel 79 cm metaal

Tristar handstofzuiger

diverse varianten 40 wasbeurten 1 liter

krachtige 2-in-1 steelstofzuiger en kruimelzuiger energieklasse A, 600 Watt, snoerlengte 5 meter inhoud 0.9 liter

bekijk de video op action.com

2573

159

149 tafelkleed

grey wash of naturel 3-laags ca. 80 cm

autostoelhoezenset geschikt voor auto's met stoel airbag diverse kleuren universeel

vocht en vlekafstotend diverse kleuren 140x250 cm

bloempot vierkant 23x23x20 cm 28x28x24 cm

398

schelp zandbak ook als badje te gebruiken diverse kleuren kunststof 87x76x19 cm

11-delig

895

3.99 6.99

463

Aanbiedingen geldig van woensdag 21 maart t/m dinsdag 27 maart 2018 Altijd op de hoogte blijven van acties en nieuwe producten met onze nieuwsbrief. Meld u aan op action.com/newsletter

kinder stapelstoel

1.99

www.action.com

BEVL - Alle prijzen zijn in Euro. Zet- en drukfouten voorbehouden.

895

DB487468C8

379

“Geen plaats is aangenamer dan thuis„

OPENBARE VERKOPINGEN NEDER-OVER-HEEMBEEK

Marcus Tullius Cicero, Romeins schrijver 106 v.C. - 43 v.C.

Eerst kopen en dan lenen?

De vraag van de kip en het ei.

Vraag een vrijblijvende

offerte

Probeer vóór u koopt al een akkoord te krijgen bij uw bank.

Vraag eventueel een verkoopovereenkomst met opschortende voorwaarde, d.w.z. de verkoop gaat dan niet door als de kredietinstelling geen lening toekent. De verkoper moet hier natuurlijk mee instemmen.

OPENBARE VERKOPING

BWOONHUIS

KONING ALBERTLAAN 180

voor 1a 20ca. N.g.k.i. e 1.710. Omv. 3 verd., 6 slpk.

Verhuurd. Bouwjaar 1933. Wg. met resid. kar. Bez. (v/a 3/3) : woens. v. 15-17 u. en zat. v. 10-12 u. (nr.

1161-3-2-1).

ZITDAG : donderdag 29 maart 2018 te 14 uur in verkoopzaal 1 te Brussel, Bergstraat 34. ............................................................................................................................

Notaris Sandry GYPENS, T 02 263 77 37 61001741 ............................................................................................................................

Met uw thyssenkrupp traplift blijft u comfortabel en veilig thuis

DB047089

Uw traplift zet zich steeds in de ideale positie voor maximaal comfort We bieden u als marktleider al meer dan 60 jaar Duitse kwaliteit Uw adviseur en installateur zijn steeds dichtbij, en steeds bereikbaar Wenst u meer info? U kunt ons steeds contacteren:

Bel ons gratis op 0800 26 672 Surf naar www.tk-traplift.be Ontvang uw gratis informatiepakket

werkt voor jou

Op zoek naar een job in eigen streek?

OB67609

Kijk ook op streekpersoneel.be

DB337869A7 DB490021C8

advertorial

Problemen met he knieën of schou

Drinken in plaats van smeren EEN STRAKKE HUID KOMT VAN BINNEN

SPECIALE MICRONUTRIËNTEN KUNNEN DE GEZONDHEID VERBETEREN Stijve heupen, vastzittende schouders, vermoeide knieën: bij ouderdom komen problemen met de gewrichten veel voor. Maar nu is er een uniek drankje met speciale micronutriënten die de gezondheid van de gewrichten ondersteunen.

NIEUWE KENNIS, NIEUWE HOOP Wat in de jeugd doodnormaal is, wordt op een gegeven moment een probleem: de beweging. Vermoeide, vastgeroeste gewrichten plagen miljoenen ouderen. Ongeacht welk lichaamsdeel getroffen wordt, gewrichtsproblemen kunnen het dagelijkse leven verstoren en daardoor het levensgenot verminderen. Lange tijd hebben wetenschappers gezocht naar een oplossing, tot ze de belangrijke micronutriënten ontdekten die gezonde gewrichten, kraakbeen en botten bevorderen.

Een onderzoeksteam heeft dit nu tot een uniek micronutriëntencomplex gecombineerd: Rubaxx Arthron.

NIEUW IN BELGIË Voor uw apotheek:

Rubaxx Arthron

(CNK 3603-149) DB486231C8

OPTIMALE AANVOER VAN VOE STOFFEN VOOR GEZONDE GEW Rubaxx Arthron bevat de vier belangrijke stoffen chondroïtine, collageen hydrolysaa en hyaluronan. Deze bouwstenen zijn bas van het kraakbeen, bindweefsel en de gew ke vitaminen en mineralen die de gezond kraakbeen ondersteunen (ascorbinezuur, gaan), cellen beschermen tegen oxidatiev van gezonde botten (cholecalciferol en f Het mooiste is: Rubaxx Arthron (verkrijgb theek) bevat al deze micronutriënten.

BETERE OPNAME VAN VOEDING DOOR BIOPERINE® Maar dat is nog niet alles: Wat Rubax bijzonder maakt is de biokatalysator B zorgt ervoor dat individuele voeding worden opgenomen door het lichaam en ter gebruikt kunnen worden. Onze tip: E een glas Rubaxx Arthron.

GEBRUIKERS ZEGGEN:

Op hog neemt he gehalte af. Hierd ze slapp rimpels cellul verschijn Collage crèmes kunnen daar niet veel tegen doen.

Want: de collageenmoleculen zijn veel te groot om goed tot de huid door te dringen.

De zogenaamde collageenpeptides in de nieuwe beauty drink Signasol zijn echter heel bijzonder: ze hebben slechts een zeer laag molecuulgewicht, waardoor ze de huid van binnenuit opfrissen. Zodat de waardevolle ingrediënten optimaal door het lichaam opgenomen kunnen worden bevat Signasol de natuurlijke biokatalysator BioPerine®. Het resultaat: de collageenvoorraden in de huid worden aangevuld, de huid wordt elastischer. De huid voelt zich veel steviger en gladder aan.

Voor uw apotheek:

Signasol

NIEU W

(CNK 3674-207) Proksch et al., 2014, Skin Pharmacol Physiol 27:113119; Proksch et al., 2014, Skin Pharmacol Physiol 27:47-55; Schunck et al., 2015, Journal of Medicinal Food 18 (12):1340-1348

DB374216D7 DB489190C8

De Brailleliga is een vzw die in heel het land actief is. 14.500 blinde en slechtziende personen doen beroep op haar gratis diensten om hun zelfstandigheid, integratie en zelfontplooiing te bevorderen.

De Brailleliga zoekt voor haar Sociale dienst, regio Vlaams-Brabant

EEN MAATSCHAPPELIJK ASSISTENT / ADJUNCT-VERANTWOORDELIJKE (M/V) Voltijds contract

1 VOLTIJDS HOOFDVERPLEEGKUNDIGE Aanbod: Je krijgt een voltijds bediendecontract van onbepaalde duur als hoofdverpleegkundige volgens het barema BV5 + een functiecomplement (vraag gerust een loonsimulatie).

Uiterste datum van indiening van uw kandidatuur is 31/03/2018.

Meer info en voorwaarden vindt u op onze website: www.braille.be/nl/job

DB485971C8

OCMW HOEILAART

Voor ons woonzorgcentrum, waar we onze bewoners een kwaliteitsvolle zorg willen geven in een aangename en creatieve omgeving, zoeken wij:

ZORGKUNDIGEN (HALF- TOT VOLTIJDS) Aanbod: Je krijgt een half-, deel- of voltijds contract van onbepaalde duur (na periode van bepaalde duur en selectieproef) als bediende volgens het barema C1-C2 + 11% wisseldiensten en extra vergoeding avond-, weekend- en nachtprestaties (vraag gerust een loonsimulatie).

2 KOKS (VOLTIJDS + 4/5) Aanbod: Je krijgt een vol- (38/38) of deeltijds (30,4/38) arbeiderscontract van onbepaalde duur als kok volgens het barema D4-D5 + dubbele betaling voor zon- en feestdagen (vraag gerust een loonsimulatie).

Voor alle functies: Je komt terecht in een vooruitstrevende organisatie waar welzijn en ontplooiing voorop staan en waar er veel aandacht wordt gegeven aan een goede werk-privébalans. Als extra’s krijg je een eindejaarstoelage in december, dubbel vakantiegeld in mei, maaltijdcheques van 8 euro, fietsvergoeding van 0,23 euro/km, volledige terugbetaling openbaar vervoer, een gunstige verlofregeling (26 dagen) en een hospitalisatieverzekering bij onbepaalde duur. Nuttige anciënniteit wordt volledig overgenomen.

Interesse: Stuur jouw cv + brief vóór 15 april 2018: • per mail naar steven.craps@ocmw.hoeilaart.be • per post naar OCMW Hoeilaart, t.a.v. dhr. Steven Craps, Groenendaalsesteenweg 32, 1560 Hoeilaart.

Meer weten: Aanwerving hoofdverpleegkundige gebeurt via een Aarzel niet om meer schriftelijk proef + psychotechnische test + gesprek. informatie op te vragen Aanwerving zorgkundige gebeurt via een gesprek. over de functiebeschrijving, Aanwerving kok gebeurt via een de arbeidsvoorwaarden en/of de schriftelijke/praktische proef + gesprek. selectieprocedure.

Telefoon: 026580140. Neem ook een kijkje op hoeilaart.be/vacatures-bij-het-ocmw.

DB484105C8

Autonoom Gemeentebedrijf Grimbergen Provincie Vlaams-Brabant Het Autonoom Gemeentebedrijf Grimbergen zoekt

ZELFSTANDIGE UITBATER(S) voor de cafetaria Sporthal Prinsenbos Pastoor Wouterstraat z/n - 1850 Grimbergen > vanaf 1 juli 2018.

Meer informatie: agb.grimbergen@grimbergen.be Indienen van kandidaturen uiterlijk tegen 15 april 2018.

DB490150C8

advertorial DB374215D7

DISTRILOG PAKT UIT MET EEN JOBCAFÉ —

Op zoek naar gemotiveerde chauffeurs en magazijniers Sta je te springen om aan de slag te gaan als chauffeur of magazijnier? Dan is de Distrilog Group naar jou op zoek! Tijdens het Jobcafé op vrijdag 23 maart kan je alvast komen ontdekken welke plek in het bedrijf op jouw lijf is geschreven.

De Distrilog Group, één van de grootste logistieke groepen van de Benelux, is volop op zoek naar een 20-tal chauffeurs en een 20tal magazijniers. Om geschikte en gemotiveerde kandidaten aan te trekken, organiseert het bedrijf voor de eerste keer een Jobcafé.

Iedereen die wil solliciteren, is er welkom, op voorwaarde dat hij zijn cv meebrengt. “Onze hippe baristas ontvangen de sollicitanten in een gemoedelijke & informele sfeer. Op die manier willen we de drempel wat lager leggen en kunnen de kandidaten ons bedrijf vanuit een ander perspectief leren kennen”, zegt HR-directeur Niki De Schepper.

DOORGROEIMOGELIJKHEDEN Bij Distrilog vind je een uitdagende job met doorgroeimogelijkheden

HART VAN FAMILIEBEDRIJF

en kom je terecht in een team van toffe, behulpzame collega’s. Ervaren collega’s bieden zich aan als ‘peter’ om nieuwe chauffeurs en magazijniers te begeleiden en hun integratie te vergemakkelijken. Als werkgever organiseren wij de opleiding vakbekwaamheid en ADR. Wij bieden ook de mogelijkheid

om van een C naar een CE-rijbewijs te gaan. Interesse? Spring dan op vrijdag 23 maart tussen 12u en 20u eens binnen op het Jobcafé bij Distrilog in Willebroek.

Meer informatie: werkbijdistrilog.be

“

MIJN TOEKOMST LIGT HIER” KONSTANTINOS PAPPAS

Konstantinos Pappas (42) werkt al drie jaar bij Distrilog.

Hij is gestart op de werkvloer als interimmer, maar wist zich stap voor stap op te werken.

Vandaag heeft hij een team van een 20-tal mensen onder zijn hoede en kijkt hij toe op de inkomende en uitgaande goederen. “Ik ben heel blij dat Distrilog mij destijds een kans heeft gegeven. Daarom ben ik iedere dag gemotiveerd om iets aan het bedrijf terug te kunnen geven. Ik hou van de verantwoordelijkheid die ik heb en heb een goed contact met mijn collega’s. Sommige van hen zijn intussen al echte vrienden geworden.”

De Distrilog Group is een grote logistieke groep met het hart van een familiebedrijf.

Het bedrijf houdt zich bezig met transportactiviteiten en logistieke opdrachten voor grote merken en winkelketens.

Cartoon van de week

UZ Brussel werkt

INSPIREREND

Door AAaRGh…

Het UZ Brussel heeft een uitgebreide restauratiedienst die jouw grootkeukenervaring goed kan gebruiken. Hap toe voor een inspirerende uitdaging als

KOK GROOTKEUKEN (M/V) Als leidinggevende stuur je een team aan dat instaat voor de bereiding en distributie van maaltijden. • Je staat in voor de planning en de organisatie en je werkt cateringevenementen uit die je ook operationeel aanstuurt. • Je beschikt minstens over een TSO-diploma en 7 jaar relevante ervaring in

DB437817J7

Interesse? Solliciteer via www.uzbrusselwerkt.be Meer info: 02 801 24 26

DB489203C8

een verantwoordelijke functie in de restauratie. • Je beheerst vlot Nederlands.

DB434528I7

DB487112C8

Birma / Myanmar

10 fijne dagen vanaf:

€1.980/pp

VAKANTIE IN DE ARDENNEN

One team, one family, one mission

op wandelafstand van Achouffe surf naar www. vakantieinmormont.be of mail naar vakantie.mormont@ outlook.be

#EenJobMetPassie

DB489748C8

in het Blauwe Vogel-auditorium.

gratis toegang, wel even reserveren, aub

Reisfamilie Carlier

2 afreisdata

17 augustus 2018 6 januari 2019

Luikerstwg. 62 • St-Truiden • tel. 011 705 500 meer info: www.deblauwevogel.be

Joachim De Geyter

KRIS&KIM LAVEY DE GENTSE EXCL OCCULTE PARAGNOSTEN MEDIUMS 35j erv,200% direct res,prob, rel,besch,werk,fam,liefde,gel dz,voodoo,zwarte magie,sex probl,beinvl,angst,blokkades, zie website 0470 489199

DB489674C8

Accountmanager Nationale Regie

Ontdek je carrièrekansen op OB69107

INFODAG: donderdag 12april om 15u

mijntoekomstbijroularta.be