BRUZZ culture - editie 1689

Rubrieknaam

EVENEMENT_GROOT_BOVEN #1689

NL

WEEKBLAD info_evenement_groot

HEBDOMADAIRE WEEKLY

EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18 PLACE FLAGEY 1050 ELSENE/IXELLES

FR EN

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

UIT IN BRUSSEL | VOS SORTIES À BRUXELLES | OUT AND ABOUT IN BRUSSELS

20 | 12 | 2019 – 9 | 1 | 2020

!

T S I S RE

N 2019

BRUZZ | RUBRIEK

EAK DOW R B S T IS T R A BRUSSELS

Juicy & Yseult Simon Plancke & Frédérique Lecomte Bas Devos & Timeau De Keyser

Laura Nsengiyumva & Anne Wetsi Mpoma Caroline Pauwels & Michiel Vandevelde 1

L’histoire vraie de l’homme qui a trahi

Het waargebeurde verhaal

UNE FRESQUE MAGISTRALE

INTENSE CINEMA. BRAVISSIMO.

LIBÉRATION

verraden heeft

BRUZZ

ACTUELLEMENT AU CINÉMA • NU IN DE BIOSCOOP : UGC TOISON D’OR • PALACE • GALERIES • STOCKEL OOK IN ANTWERPEN, BRUGGE, GENT • AUSSI À LIÈGE, NAMUR, MONS, LLN, CHARLEROI, RIXENSART, STAVELOT, TOURNAI

18122019_Bruzz_ILTRADITORE_Cineart.indd 1

11/12/19 12:16

Framed

© GEOFROY MOTTART

BRUZZ | FRAMED

Bruxelles dans l’œil d’un photographe bruxellois

« Cette série d’images du quotidien est tirée de mon projet au long cours 1030 a quiet study of this neighborhood of mine, un regard sur mon quartier, une étude sur la froideur de ses changements drastiques d’un coté, et l’incroyable chaleur de ses habitants de l’autre. » FR

Christopher de Bethune (Bruxelles, 1975) est l’auteur de plusieurs livres autoédités (Outland, Orion). Sa photographie errante en noir et blanc, à la fois impulsive et prudente, dégage des sensations associées à la mélancolie et à la solitude. Instagram: christopherdebethune

3

Inhoud | Sommaire | Inside

take a break Ook wij hebben nood aan vakantie, maar vanwege acute vlieg- en skischaamte blijven we lekker thuis. Gelukkig is er de komende weken weer veel te doen in Brussel. Wij hebben voor u een scherpe selectie gemaakt, die begint op pagina 26. Op 8 januari zijn we er weer met onder meer een swingende bijdrage over het Brussels Jazz Festival, een interview met stand-upper Alex Vizorek, en een vooruitblik op het festival Congolisation. Santé!

NL

Nous aussi, nous avons besoin de vacances, mais, paralysés par notre honte de prendre l’avion ou d’aller faire du ski, nous voilà cloués à la maison. Heureusement, Bruxelles ne manque pas de sorties culturelles. Nous vous avons concocté une sélection qui commence à la page 26. Le 8 janvier, nous reviendrons avec un numéro qui swingue sur le Brussels Jazz Festival, une entrevue avec l’humoriste Alex Vizorek et un avant-goût du festival Congolisation. Santé !

6

10

Juicy & Yseult

Simon Plancke & Frédérique Lecomte

Leve r&b met een boodschap!

Straight from the refugee camps

NL

EN

14

18

FR

We also need a holiday, but due to an acute bout of shame about flying and skiing, we’re staying home. Fortunately, there are an enormous number of things to do in Brussels over the coming weeks. We have selected a series of top tips for you, starting on page 26. We’ll be back on 8 January with, among other things, a swinging article about the Brussels Jazz Festival, an interview with stand-up comedian Alex Vizorek, and a preview of the Congolisation festival. Santé!

Bas Devos & Timeau De Keyser

Laura Nsengiyumva & Anne Wetsi Mpoma

Alle camera’s gericht op Brussel

L’heure du bilan décolonial

NL

FR

EN

BXL in the mix

29

Agenda

37

Expo

22

Caroline Pauwels & Michiel Vandevelde Tussen universiteit en theaterscène NL

4

26

More on bruzzculture.be

2019 A year of passion and protest

Klimaatmarsen, gele hesjes, volksopstanden van Chili tot Hongkong: in 2019 trokken miljoenen mensen met gebalde vuist de straat op. Veel Brusselaars maakten zich ook kwaad op een Vlaamse regering die media en kunsten wil muilkorven. In deze eindejaarsspecial blikken we met markante Brusselse artiesten, academici en activisten terug op hun kunst, hun engagement en hun verzet.

Marches pour le climat, gilets jaunes, soulèvements populaires du Chili à Hong Kong : en 2019, des millions de personnes sont descendues le poing levé dans la rue. De nombreux Bruxellois sont également en colère contre le gouvernement flamand qui souhaite museler les médias et les arts. Dans cette édition spéciale de fin d’année, nous revenons avec des artistes, universitaires et activistes bruxellois sur leur art, leur engagement et leur résistance.

Climate marches, yellow vests, popular uprisings from Chile to Hong Kong: in 2019, millions of people took to the streets with raised fists. In Brussels, many residents are angry with a Flemish government that seeks to muzzle the media and the arts. In this New Year’s issue, we are joined by notable artists, academics, and activists from Brussels for a look back at their art, their social engagement, and their resistance.

Juicy & Yseult over de mobiliserende kracht van muziek

‘Er zijn weinig artiesten met ballen’

6

Geen beter medium om tegen the powers that be te knokken, dan de popmuziek. Juicy stak zijn middelvinger op naar de N-VA, Yseult sprak zich vrank en vrij uit over haar lijf en leed.

“Zodra je op het podium stapt, doe je aan politiek.”

NL

I

“

t’s an artist’s duty to reflect the times in which we live,” vertelde Bram Vanparys alias the Bony King of Nowhere me onlangs. Een quote die hij leende bij Nina Simone, de Amerikaanse artieste die zich tijdens de jaren 1960 achter de Civil Rights Movement schaarde. Goeie timing, want haar woorden weergalmen vandaag luider dan ooit door de muziekscene. In de slipstream van Black Lives Matter, #MeToo, Donald Trump en Greta Thunberg namen steeds meer artiesten grote woorden in de mond. Van ‘Alright’ van Kendrick Lamar over de ‘The man’ van Talor Swift tot de ‘The land of the free’ van The Killers en ‘Balance ton quoi’ van Angèle. Of niet? “Eigenlijk vind ik dat artiesten net te weinig hun mond opendoen,” zegt Julie Rens. Met Juicy, haar duoverbond met Sasha Vovk, gaf ze de Brusselse urbanscene de voorbije twee jaar een stomp in de, euh, cojones met twee geëngageerde ep’s. “Ik kan dat alleen maar beamen,” knikt Yseult, de aanstormende Franse popqueen die hier in Brussel de aarding vond die ze nodig had en net indruk maakte met haar ep Noir. “Zeker in Frankrijk is er geen fond.

Er is niemand van wie ik zeg: wow, dat is de nagel op de kop! Ik zie geen artiesten met ballen.”

BRUZZ | RESIST 2019

— TOM ZONDERMAN FOTO’S: HELEEN RODIERS

In bijna elk interview zegt Arno dat er vandaag meer revolte zit in een kapsalon dan in de rock-’n-roll. Dus heeft de soixante-huitard gelijk?

Sasha Vovk en Julie Rens scharen zich achter Yseult: “Wij hebben het geluk dat we door veel mensen gehoord worden”

JULIE RENS: Voor een stuk wel. Er zijn een paar

decennia geweest waarin muziek veel meer slagkracht had. Maar ik voel dat minder en minder. Er zijn nog maar weinig duidelijke boodschappen, liedjes waarvan je weet: dat is wat de artiest wil zeggen, wat een standpunt!

Zelfs hiphop, een genre dat altijd hard tegen de

7

Juicy & Yseult over de mobiliserende kracht van muziek

schenen van het establishment heeft geschopt, is verwaterd tot iets heel poppy. Dat heeft natuurlijk ook te maken met de sociale situatie waaruit die muziek groeit, die is helemaal veranderd.

YSEULT: In Frankrijk is er nog altijd heel veel chanson, en dat weegt doorgaans erg licht. #MeToo leeft er wel, maar op een brave, rimpelloze manier. Het is eerder een trend waar artiesten op inpikken dan dat het ze echt raakt of dat ze er iets over zeggen vanuit een diep engagement.

Is dat geen spijtige zaak?

RENS: Ja, natuurlijk. In de jaren 1960 en ’70 stonden de neuzen veel meer in dezelfde richting, er was een globaal ongenoegen. Vandaag zijn de meningen versplinterd, onze generatie voelt zich een beetje verloren. Ik denk, en hoop, dat dat wel weer gaat aantrekken. Het moet, want de artiest is de spiegel van de maatschappij waarin hij leeft.

Dat zeg je niet omdat er naast je toevallig een lp van Nina Simone ligt en je aan die quote denkt?

BRUZZ | RESIST 2019

RENS: Nee, nee, dat is wat ik echt vind. (Lacht) YSEULT: Mensen zijn alleen maar bezig met

consumeren. Alles moet hier en nu gebeuren, zonder dat er nog veel wordt stilgestaan bij wat er

“The hardest song to write is a protest song,” zei Joan Baez ooit. Vinden jullie dat ook?

RENS: Dat is zo. Ons debuutalbum zal pas in 2021 uitkomen, maar we zijn wel al volop aan het schrijven. De thema’s die we willen aankaarten, gaan heel breed. Zo willen we het onder meer hebben over politiegeweld. Maar dat is delicaat.

YSEULT: Je wilt vooral ook niet herleid worden tot

één gedachte of één idee. Drie dagen geleden heb ik dat nog getweet: ik wil niet die meuf zijn die de vaandeldrager is van een beweging of een generatie. Ik word altijd geassocieerd met body positivity. Allemaal goed en wel, maar ik ben niet alleen dat. Ik ben de spreekbuis van (buigt zich over de dictafoon) NIEMAND! Wie zich aangesproken voelt, prima. Maar ik laat me niet in een hokje duwen waaraan ik dan moet beantwoorden.

Deze zomer noemden jullie Theo Francken een “klootzak” tijdens een concert in Leuven. ‘Didn’t knock’, een nummer over sans-papiers, droegen jullie aan hem op. Dat werd een relletje.

RENS: We doen dat elke keer, maar toen stond er iemand van de N-VA in het publiek.

VOVK: Klootzak noemen we hem ondertussen niet meer, dat was een slechte samenvatting van wat we wilden zeggen.

RENS: Als we in Vlaanderen spelen, hebben we helaas niet de Nederlandse vocabulaire om de inhoud van dat liedje goed uit te leggen. Het is jammer dat het debat tot die belediging is herleid.

Toen hij reageerde, hebben we wel duidelijk ons standpunt gegeven: dat het wetsvoorstel dat hij heeft ingevoerd om mensen zonder papieren te kunnen oppakken in hun woning, zonder aanhoudingsbevel, totaal onmenselijk is. In Frankrijk spelen we dat nummer ook, zonder een naam of partij te vermelden. Aan een zeventienjarige in het publiek die nog geen stemrecht heeft, is het belangrijk dat soort zaken uit te leggen.

RENS: Dat getuigde niet van veel intelligentie. Ah,

“Theo Francken een klootzak noemen, was een slechte samenvatting van wat we eigenlijk wilden zeggen”

Tom Barman zei me pas nog dat een artiest niet vastgepind wil worden op een nieuwsbericht.

op de Red Bull Elektropedia Awards. (Lacht) Hij gebruikt zijn naamsbekendheid om zijn gedacht te zeggen. En hij heeft gelijk.”

Francken reageerde zelf smalend door te zeggen dat jullie met belastinggeld werden betaald.

SASHA VOVK:

echt toe doet. Bovendien is de muziek zo gedemocratiseerd, dat het te makkelijk geworden is.

Iedereen wil snelsnel popster worden. Daardoor is de diepgang weg. Liedjes zijn vaak zo overgeproducet dat elk weerhaakje uitgevlakt is. Ik spreek uit ervaring, want na Nouvelle star maakte ik dat ook mee. Ik had een platencontract en moest snel een album maken, maar ik wist niet wat ik wilde vertellen. Ik voelde me leeg. Het heeft vijf jaar geduurd voor ik mezelf weer gevonden heb.

RENS: Hoe uitgesprokener je mening is, hoe meer je je publiek gaat verdelen. En dat boezemt angst in, want alles moet geld opbrengen.

8

Oké, ik ben zwart. Gebruik ik daarom zwarte dansers in mijn videoclips? Nee. Het zijn gewoon de beste dansers. Net zoals je niet hoeft te benadrukken dat de eerste zwarte Miss Universe de eerste winnares met afrohaar is.

RENS: Wij voelen een beetje hetzelfde wanneer wij omschreven worden als feministisch duo, gewoon omdat we twee vrouwen zijn. Wordt er ooit gezegd dat twee mannen een masculinistisch duo vormen, laat staan dat het een duo mannen is?

Wij hebben als artiesten het geluk dat we door veel mensen worden gehoord, dus vinden we het essentieel om iets te vertellen over dingen die vandaag de maatschappij beroeren.

SASHA VOVK: Onze zangleraar aan de jazzacademie, David Linx, heeft ons altijd op het hart gedrukt: “Monter sur scène, c’est un acte politique.” Dat klopt helemaal.

Want een liedje is kort, het is geen diepgravend essay. Je moet je woorden wikken en wegen, want voor je het weet worden ze gerecupereerd of word je aan de schandpaal genageld.

In de VS scharen artiesten zich openlijk achter politici. Dat zie je hier helemaal niet.

YSEULT: In de VS is de politiek een celebritycircus.

Het zijn sterren onder elkaar.

RENS: Er is ook totaal niemand die ons aanspreekt in de Belgische politiek! (Grinnikt) Waar ik me wel achter kan scharen, is Agora, de burgerbeweging die de democratie probeert te herdenken.

MOZES Arno mag dan foeteren dat er niemand zijn nek uitsteekt, hij heeft alleszins een troonopvolger: “Putain putain de Guy heeft la haine / Hij krijgt het schijt van die racisten en die politiciens!” rapt Zwangere Guy op zijn nieuwe album Brutaal. “Er is niks zo bien dan te slagen op hun bakkes & dat is sur en certain.” “Dat is ook zo cool aan Brussel, je kan hier vrank en vrij zijn,” knikt Julie Rens.

“Zodra Zwangere Guy een micro in handen heeft, zal hij niet laten om ‘Fuck de N-VA!’ of ‘Fuck Vlaams Belang!’ te roepen, zoals hij pas nog deed

kijk, weer linkse rakkers die me aanvallen! En dat met jullie centen, beste mensen! Dat is absurd. Is het omdat we met overheidsgeld betaald worden dat we niet meer mogen zeggen wat we denken en slaafs de politici moeten volgen? Dan zitten we weer in Duitsland in 1942. Helaas bevestigt het snijden in de cultuursubsidies die gedachtegang.

Ook in Frankrijk zie je dat verenigingen en de onafhankelijke pers onder druk staan.

Is het moeilijker als vrouw je over dat soort politieke dingen uit te spreken ? Taylor Swift kreeg eerst veel kritiek op het feit dat ze zweeg, en daarna kreeg ze kritiek omdát ze partij koos.

RENS: Nee, dat gevoel heb ik niet. Zij is natuurlijk een van de populairste zangeressen ter wereld.

Met haar uitspraken zal ze misschien de helft van haar publiek afstoten, maar dat zijn meteen heel veel mensen. Alleen mag haar dat niet tegenhouden om haar stem te verheffen.

YSEULT: Taylor Swift heeft de lgbtq-beweging aan de borst gedrukt, maar ze heeft daar veel kritiek voor gekregen. Terecht. Die gemeenschap had haar niets gevraagd, en ze heeft er niet, zoals Lady Gaga, al jarenlang een band mee. Het voelt aan als toe-eigening, als inpikken op een modegril.

En wanneer Angèle ‘Balance ton quoi’ zingt?

VOVK: Dat is iets totaal anders, want dat is echt

iets van onze generatie, jonge vrouwen die zich in het zog van #MeToo niet meer laten doen en hun mond opentrekken. Angèle is terecht een voorbeeld voor heel veel meisjes.

YSEULT: #MeToo is iets wat je als vrouw dagelijks meemaakt. Op straat. Op de metro. Overal.

JUICY

YSEULT

• Julie Rens en Sasha Vovk lopen elkaar tegen het lijf aan het jazzconservatorium in Brussel

• De Parijse Yseult Onguenet raakt in 2014 tot in de finale van Nouvelle star, de Franse versie van Idool

• Ze leuken feestjes op met eigenzinnige covers van seksistische r&b- en raphits uit de jaren 1990 en 2000

• Ze voelt zich in een hokje geduwd en vindt moeilijk haar weg in de muziek

• In 2018 debuteren ze met hun eigen, geëngageerde songs op de ep Cast a spell.

Dit jaar volgt Crumbs

• Ze raakt bevriend met Angèle en speelt verschillende keren haar voorprogramma. Ze verhuist naar Brussel

• In ‘Moldy beauty’ nemen ze samen met Zwangere Guy het westerse schoonheids­ ideaal op de korrel

• Ze richt haar eigen platenlabel op, Y.Y.Y., en brengt twee ep’s uit, Rouge en het recente Noir

• Deze zomer ontstaat er een rel met Theo Francken, nadat ze hem een klootzak noemen

• Ze is samen met Blu Samu te horen in het nummer ‘Niemand’ op het nieuwe album van Zwangere Guy

• Op Les Nuits 2020 doet Juicy het met strijkers en blazers

In de clip van ‘Count your fingers twice’ draaien jullie de rollen om: jullie getekende avatars achtervolgen een jonge kerel met machetes, rukken hem de kleren van het lijf en hakken zijn zizi er af.

RENS: De ironie ligt er dik op, toch? Het is allemaal

suggestie, hè. ‘Count your fingers twice’ was de eerste eigen song die Sasha en ik uitbrachten.

Toen we met Juicy begonnen, zongen we alleen covers. Allemaal hiphop- en r&b-songs van eind jaren 1990, begin jaren 2000. Liedjes met superseksistische teksten, wat we niet wisten toen we er destijds op stonden te dansen. (Lacht) Ons eerste eigen liedje was daar een tongue-in-cheekreactie op. Wij zijn geen mannenhaatsters, we zijn voor gelijkheid van de geslachten.

POPQUEEN

• Wil met haar debuutalbum Lizzo naar de kroon steken

Zijn jullie bereid om op te komen voor het klimaat?

Dat is een precair, maar niet zo sexy topic.

VOVK: Zingen dat je je papiertjes niet op de grond

YSEULT:

“Lizzo is meer dan rond en zwart. Ze is een vrouw die popmuziek maakt, punt”

mag gooien, werkt niet. Maar er zijn veel mogelijkheden om het daar over te hebben.

RENS: Bijvoorbeeld door de kwalijke gevolgen van de consumptiemaatschappij aan te kaarten.

Toen Trump president werd en er een stroom protestsongs op gang kwam, zei Bruce Springsteen dat liedjes niet krachtig genoeg zijn om mensen van mening te doen veranderen. Heeft hij gelijk?

Jouw teksten zijn persoonlijker, Yseult. Maar “the personal is political”, zoals de feministische beweging in de jaren 1960 zei.

“Mama Africa, Katy-Perrysée / Je bouge mon boule là, pour enfiler leur cash, assassins,” zing je over de platenbonzen in ‘Rien à prouver’. Krasse taal.

RENS: Ik hoop van niet. Ze kunnen mensen op zijn minst anders naar de dingen doen kijken.

YSEULT: Miljoenen mensen hebben gezien hoe Kanye West de Heer heeft gevonden. Ze geloven misschien niet in God, maar ze zullen toch samen met hem gehuild hebben en de nabijheid van Jezus gevoeld hebben. Dat is de kracht van een popster.

YSEULT: Dat is absoluut waar. Mensen denken dat een song als ‘Noir’ over mijn huidskleur gaat, maar in dat liedje som ik gewoon alle obstakels op die er op de weg hiernaartoe lagen. Het is een somber liedje. En toevallig ben ik ook zwart. (Toont haar hand) Kijk, ik heb ‘noir’ op mijn hand getatoeëerd om het niet te vergeten. (Lacht) Als artiest geef je jezelf helemaal bloot, maar ook in het dagelijkse leven word je voortdurend geconfronteerd met oordelen van anderen. Veel jonge artiesten hebben de kracht niet om daartegen op te boksen. Ik ook niet aanvankelijk, ik was een marionet van de muziekindustrie. Maar nu ben ik uit die mal gebroken. Ik kan merde zeggen zonder dat er iemand achter “Mon dieu!” roept.

Als ik morgen mijn liedjes naakt wil zingen op tv, dan doe ik dat gewoon. Vanuit deze positie kom ik nu zelf op voor jonge artiesten die zich verloren voelen. Ook al gooien ze me op de brandstapel, ik zal mijn mond blijven opentrekken.

YSEULT: In de muziekindustrie word je als persoon meteen gekarikaturiseerd. Eén aspect dat hen aanspreekt, wordt helemaal uitvergroot. Dat kwetst en daar verzet ik mij tegen.

“Liedjes maken ons sterker in ons geloof. En als ze op het goede moment komen, kunnen ze de boel in lichterlaaie zetten,” voegde The Boss eraan toe.

Had je zelf rolmodellen? In interviews zeg je dat Lizzo de popster was die de wereld nodig had.

YSEULT: Dat is zo. Maar Lizzo is meer dan rond en zwart. Ze is een vrouw die popmuziek maakt, punt. Qui nique le game. C’est trop bien. En ik hoop binnenkort hetzelfde te doen! (Buldert)

BRUZZ | RESIST 2019

R&B-DUO

YSEULT: Dat is het helemaal: een artiest kan een gemeenschap vormen. Door zijn muziek, door zijn persoonlijkheid, door zijn boodschap. Iemand die 200.000 mensen verzamelt op één plek, dat is toch machtig? Dan ben je een goeroe, dan kan je de zee opensplijten. (Lacht luid) RENS: Vlug, geef Zwangere Guy een staf !

Rien de tel que la pop pour faire entendre sa voix. L’année dernière, ulie Rens et Sasha Vovk du duo bruxellois Juicy faisaient un doigt d’honneur à la N-VA tandis que la queen R&B franco-bruxelloise Yseult parlait franchement et librement de son corps et de sa souffrance.

FR

There’s no better medium to let your voice be heard than pop music. Last year, Julie Rens and Sasha Vovk of the Brussels duo Juicy gave the N-VA the middle finger, and the Brussels-French R&B-queen Yseult spoke frankly and plainly about her body and her suffering.

EN

9

Frédérique Lecomte & Simon Plancke discuss their art and their commitment

‘Keep close those things that seem distant’ To recognize the other as a part of ourselves: this is the objective of the theatre and multimedia productions with and about asylum seekers by Frédérique Lecomte and Simon Plancke. They fully realize, however, that their commitment is a drop in the ocean of a polarized society. “But to us, a production alone is not enough.” — TOM PEETERS • PHOTOS: IVAN PUT

EN

“

10

Y

ou could be my son,” theatre maker Frédérique Lecomte (61) says at the end of her double interview with jazz musician Simon Plancke (24).

“Yes, my mother was also born in 1958, just like you, and she also has short hair,” he reacts, but she was of course referring to their shared drive to combine artistic statements with social commitment.

We are at the Klein Kasteeltje, where the federal agency Fedasil runs the reception of asylum seekers and where in the courtyard, Lecomte has just gesticulatingly done what she has been doing for years: giving the most vulnerable people in our society a voice in her own particular way. With a mix of asylum seekers on the one hand and a cast of actors and musicians from her Théâtre & Réconciliation company and from the KVS on the other, they played scenes from the life of child soldiers and mothers who were forced to leave their children behind. All the while, newcomers unsuspectingly trudge between the actors and the audience with big bags. A class of teenagers and drummed-up cohabitants – likewise passers-by searching for a humane existence – look on both slightly uncomfortably but also amused. “Brussels is paradise,” they are singing. At the beginning of the performance, it is very enthusiastic, but by the end it is much quieter.

The colourful blend of amateurs and professionals were presenting an adapted version of

Vita Siyo Muchezo Ya Watoto (War Is Not Child’s Play), which has spent the past few weeks touring across the whole country, and which is itself an adaptation of the production that Lecomte made with former child soldiers in Congo. While she does pioneering work at the source, her interlocutor Simon Plancke went to size up the situation in Dunkirk, where refugees are in transit on their way to England, crossing paths with our western lives. The confrontation with this parallel world led to Le ravage d’Ali Baba, a hybrid project in which interview footage from refugee camps is edited with fragments of text and sound that were written and performed by authors and jazz musicians. Plancke and his musical partners are currently touring Flemish cultural centres and concert halls with it and comes straight to the point when we speak to him with Lecomte.

“Somebody wrote that we are preaching to the choir. I understand that. But how do I ensure that we don’t only reach an audience that is already convinced?”

Can you first briefly explain the seed of your social commitment and how your current production grew out of it?

SIMON PLANCKE: I am originally from Kaprijke, a small village in Flanders. Before I moved to Brussels for my studies, I had never been confronted with poverty. But here it immediately felt as though I was performing in two films simultaneously. On the way to school in the Kleine Zavel/Petit Sablon, I would pass by rich and poor. Shocked by this sudden confrontation, I started volunteering at Poverello in 2014. The stories that I heard there inspired me. I had visited the Maximillian Park several times, and via the non-profit Humain, I was given the opportunity to visit the refugee camp in Dunkirk. It made such a big impression on me that I wanted to make a production about it.

FRÉDÉRIQUE LECOMTE: I am from La Louvière, a town in Hainaut with a strong left-wing tradition. Like Obelix, I fell in a cauldron, a cauldron of commitment. The theatre I make is

SIMON PLANCKE:

“As a student, I barely ever left the house.

It was only later that I started wondering what music really means to me”

FRÉDÉRIQUE LECOMTE

DIRECTOR, ACTRESS, AND AUTHOR • Born in 1958 in La Louvière • Founded the Théâtre & Réconciliation company in 1994, which organizes theatre workshops and has created productions in war zones, with local, often traumatized communities • Has spent the past few years working in international conflict zones • Has also worked in Belgium with convicts, psychiatric patients, undocumented immigrants, and asylum seekers • Made her current production Vita Siyo Muchezo Ya Watoto with former child soldiers in Congo • In the version that recently toured around Belgium, the child soldiers were replaced with asylum seekers

SIMON PLANCKE

JAZZ MUSICIAN • Born in 1996 in Ghent • Has lived in Brussels since 2014, where he studied drums with Stéphane Galland (AKA Moon) • In the summer of 2017, he rehearsed for the first time with his current quartet with drummer Elias Devoldere and keyboard players Hendrik Lasure and Thijs Troch • This year, they made the multimedia production Le ravage d’Ali Baba, which is currently touring Flanders and will perform at the Brussels Jazz Festival (Flagey, 10 January) • The album and book of the same name appeared recently. They bring together the impressions of the musicians and of nine authors who visited the refugee camp in Dunkirk

Simon Plancke and Frédérique Lecomte in front of the Brussels asylum centre Klein Kasteeltje

11

Frédérique Lecomte & Simon Plancke discuss their art and their commitment

BRUZZ | RESIST 2019

thus necessarily socially engaged. I most enjoy working with vulnerable people who are not professional actors. I started working in war zones in 1994, and from 2000 I worked in the conflict zone on the border between Burundi, Rwanda, and Congo, where I make theatre productions with convicts, refugees, and other victims of war.

Starting in 2013, I spent three years developing a production with about sixty child soldiers. I wanted to stage it in Belgium, but that turned out to be impossible due to visa problems.

Instead, a team of white actors travelled to Congo. We are now performing an adapted version here both with them and with people who have applied for asylum in Belgium. Why I work with asylum seekers and child soldiers?

Because to me they represent the two poles of poverty, exclusion, and the lumpenproletariat of society, and I have always wanted to increase the social cohesion between and with our vulnerable neighbours.

We often hear more explicit social engagement in the theatre than we do in concert halls. Is your work a reaction against that, Simon?

PLANCKE: No, not at all. But it is true that as a

musician, you are more trapped in a bubble.

Being so occupied with the research that you do with your instrument makes everything else fade into the background. As a student, I barely ever left the house. It was only later that I started wondering what music really means to me. For example, I just got goosebumps when that black man started singing with his ikembe (Jean-Claude Minant with his Congolese thumb piano in Vita Siyo Muchezo Ya Watoto, tp). That really struck at the essence. He incorporated a story into his music and that is my intention too.

It strikes me that such authenticity is central to your performances, Frédérique.

LECOMTE: Yes. I could make theatre to see my

name up in lights or to make money. But of course that is not what it’s about. The first thing a child does is to sing and play different roles. Those two things are crucial to being able to order our thoughts. That is why I stay as close to everyday reality as possible. In Africa, we don’t use a theatre or even a stage, we just perform in the street. People and animals walk right past our performance. And I always adapt my performances to the circumstances around us. Normally, we sing at the beginning and at the end of this performance: “Où va le Congo?”

But that wouldn’t make sense here. When we performed on boulevard Anspach yesterday, we sang “Où va le Père Noël?” Initially, the asylum seekers did not want to sing, but I thought it was especially relevant during the Christmas season, in which everything is dominated by consumption. In this context, I think it makes sense to confront shoppers with the question: “Where is their Father Christmas?”

12

Mothers play a prominent role in both projects.

Why is that?

LECOMTE: A number of asylum seekers who are

mothers have not seen their children for years and they find that incredibly difficult. To the extent that they didn’t even want to perform the scene in which they express their feelings. I was only able to convince them to share their experiences with the audience by making clear to them that the majority of Belgians think that almost all the people who apply for asylum here are single men. And that the prejudice that they all bring their families with them is maintained by populist politicians and in the media. Who better to correct this misinformation than the mothers themselves?

PLANCKE: It is precisely because the reality I saw did not correspond at all with what I saw in the media that I wanted to make a production that

media, which primarily highlight dysfunctions, have no value. I am only interested in the direct individual relationships between the witness and the viewer, which move the viewer precisely because he or she recognizes him/ herself in the other person, despite the fact that they are so different in terms of geography, culture, economics, or religion. After all, we are all children, brothers or sisters, fathers or mothers. Identifying with other people can be very cathartic. Viewers often start crying during our performances, and that increases the chance that they see the other person as he or she really is. Let us therefore keep close those things that seem distant. I try to do that in war zones, where people live in conflict with one another. Child soldiers are considered monsters, but by giving them a voice, I make them human again. Here too, keeping close what

FRÉDÉRIQUE LECOMTE:

“I could make theatre to see my name up in lights or to make money. But of course that is not what it’s about” would inform people about the real situation.

I think using terms like “trans-migrant” is extremely unhelpful because they create distance between people, while my intention is to forge connections and to link the parallel worlds in which we live. That is why I think coming face to face with a mother who talks about her terrible loss is very valuable. Because I found it very difficult to make a connection with the refugees in Dunkirk, I invited several writers along. Most of them are also mothers and some also have a migration background.

That helped to break the ice. When Dalilla Hermans arrived, for example, she had a child in her arms within five seconds. That would never happen with me.

Do you have the impression that audiences in a more polarized world have a different reaction to theatre, Frédérique?

LECOMTE: I don’t know, but the objective

remains to change mentalities through direct testimonies. To me, testimonies that are transmitted by far-right politicians and the

seems distant is more necessary than ever. Just look at how asylum seekers and refugees are the object of constant blame.

PLANCKE: But how do you ensure that you are not just preaching to the choir?

LECOMTE: That is not a problem in Africa because everyone comes to see the performances. The only way to reach a new audience here is by stepping out of your comfort zone and showing your pieces in locations that are not necessarily theatre venues, and by avoiding all forms of polarization. In fact, it helps to make productions so vague that they can be understood by all sides of the social spectrum.

PLANCKE: I think it is a question of continuing to talk to each other, and of focusing more on the things we have in common than the things that separate us.

LECOMTE: Above all, we – you with your music and me with my theatre – have to keep doing what we’re doing: continuing to go to the heart of the matter and thus abolishing difference and building bridges.

De andere herkennen als een deel van onszelf: dat is wat de theater- en multimediavoorstellingen met en over asielzoekers van Frédérique Lecomte en Simon Plancke beogen. Ook al beseffen ze dat hun engagement in een gepolariseerde samenleving een druppel in een oceaan is.

NL

Reconnaître les autres comme une part de soi : c’est ce que visent les créations théâtrales et multimédias avec et sur les demandeurs d’asile de Frédérique Lecomte et Simon Plancke. Ils ne perdent cependant pas de vue que leur engagement dans une société polarisée reste une goutte d’eau dans l’océan.

FR

ACTIVERIN G

SKOSTEN

€30,00 GRATIS*

vanaf 11 d e ce m b e r 2019 T.E.M. 31 d ecember 20 19

Bas Devos & Timeau De Keyser in het verzet tegen hardheid en onverschilligheid

‘Wij willen mensen tonen, los van identiteit’ NL

Filmregisseurs Timeau De Keyser (Étangs noirs) en Bas Devos (Hellhole, Ghost tropic) deden zichzelf financieel pijn voor bemoedigende, bloedmooie films die onbeminde Brusselaars zichtbaar maken.

“Het is een wonder dat we met zo weinig geld zo’n goed werk leveren.” — NIELS RUËLL • FOTO’S: IVAN PUT

B

as Devos heeft een boerenjaar achter de rug. In februari stelde hij op het filmfestival van Berlijn het aftastende, complexe Hellhole voor: een combinatie van drie portretten van inwoners van het gekwetste Brussel. Drie maanden later reisde hij naar Cannes om in de Quinzaine des réalisateurs Ghost tropic te presenteren. Du jamais vu. De los uit de pols geschudde prachtfilm volgt een gesluierde vrouw tijdens een nachtelijke tocht door Brussel, en landt op Nieuwjaar in de betere bioscopen.

Timeau De Keyser kan ook niet klagen: de bioscooprelease van Étangs noirs zette dit voorjaar de jonge theatermaker (Tibaldus, Toneelhuis) op de kaart als filmregisseur. Eerder hadden de filmfestivals van Londen en Gent al

14

een lans gebroken voor de lowbudgetfilm die hij samen met regisseur en cameraman Pieter Dumoulin draaide in de Modelwijk in Laken.

Bas Devos vindt Étangs noirs een van de mooiste films die hij in ruime tijd heeft gezien.

Kennen jullie elkaar? Jullie filmden allebei in de Modelwijk.

BAS DEVOS: We kennen elkaar. De casting voor Hellhole heeft lang geduurd. Ik had de deuren van de Brusselse sportclubs en jeugdhuizen al platgelopen toen Timeau en Pieter Dumoulin vertelden dat ze met jonge gasten uit de Modelwijk hadden samengewerkt. Ik trok daar ook naartoe en trof er jongeren aan met een groter enthousiasme, een grotere mondigheid en een grotere nieuwsgierigheid. Je kon een echt gesprek

met hen aangaan. Dat was niet overal even eenvoudig. Ik vond er hoofdrol­speler Hamza Belarbi. Het was logisch om zijn goed aan elkaar hangende, kleurrijke vriendengroep erbij te betrekken. Ik castte ook Cédric Luvuezo, die de hoofdrol speelt in Étangs noirs.

TIMEAU DE KEYSER: Daar was ik erg blij mee. Cédric heeft opvallend veel talent. We zijn in contact gebleven. Ik wens hem een acteurs­carrière toe.

Dat zit er echt in als hij een beetje geluk heeft en steun krijgt.

Brengt filmen in en met de Modelwijk een zekere verantwoordelijkheid met zich mee?

DE KEYSER: Toch wel. We hebben met de bewoners een bus ingelegd voor de première op Film Fest Gent. Dat was heel feestelijk en leuk. (Lacht) Maar

BAS DEVOS FILMMAKER

• Geboren in 1983 in Zoersel • Studeerde af aan Sint-Lukas in Brussel • Werd na debuutfilm Violet in 2014 de Vlaamse Gus Van Sant genoemd • Het filmfestival van Berlijn selecteerde in februari zijn Hellhole • Stelde in mei Ghost tropic voor in Cannes. De film loopt vanaf 1 januari in Cinema Aventure en Flagey

het was niet altijd gemakkelijk. Vooral in het begin was er scepsis. Het liep los omdat we de vragen van de buurt ter harte namen. Het waren ook onze vragen. Hoe gaan we daar aanwezig zijn? Wat gaan we doen? Hoe gaan we filmen? We gingen niet alleen in de filmruimte een verhouding aan met de Modelwijk. We dachten ook na over onze concrete aanwezigheid. Casting, kostumering, catering: al die segmenten van het filmmaken vragen om een verantwoordelijkheid.

DEVOS: Een filmmaker die zich verhoudt tot de werkelijkheid, draagt altijd verantwoordelijkheid.

Zeker als hij werkt met mensen die geen professionele acteurs zijn. Je vraagt hun om zich bloot te geven, en dat verplicht je om hen te steunen en te beschermen. Een van de grootste kopzorgen voor Hellhole was: hoe kan ik op een juiste, eerlijke

manier met die gasten werken zonder te vervallen in stereotypen of vlakheid en toch iets maken waar een zekere afstand in zit? Ik wilde drie verhalen van drie mensen tegenover elkaar afwegen in een filmische constructie, maar zonder iemand oneer aan te doen. De hele productie lang ben ik in gesprek gegaan over de verhouding tussen maker en onderwerp. Het is snel te kort door de bocht. Ik vind het moeilijk om in te schatten of ik correct ben geweest.

Valt wel mee, denk ik. Ghost tropic toont de 58-jarige gesluierde vrouw duidelijk als individu en dus niet als vertegenwoordigster van een gemeenschap.

DEVOS: Een vertrekpunt was: een mens laten zien,

voorbij identiteit. Mocht ik een film hebben

TIMEAU DE KEYSER THEATER- EN FILMMAKER

• Geboren in 1988 in Gent

BRUZZ | RESIST 2019

Bas Devos (links) en Timeau De Keyser werkten allebei met niet-professionele acteurs uit de Modelwijk in Laken

• Studeerde in 2011 af aan School of Arts - KASK Gent • Maakt theater voor Tibaldus (Paard: een opera, Yvonne, prinses van Bourgondië, Het huwelijk). Zit ook onder de vleugels van Toneelhuis • Regisseerde samen met Pieter Dumoulin de langspeelfilm Étangs noirs

gemaakt over Khadija’s identiteit als moslima of vrouw van middelbare leeftijd, dan zou dat misschien problematisch zijn. Ik denk niet dat ik daarvoor op de juiste plaats zit. Het opzet van de film is om de identiteitskwesties voor een groot stuk op te heffen en gewoon iemand te tonen die voelt, hoopt, droomt, bang is. Iemand die de wereld in stapt en gezien wordt. Een van mijn grote beweegredenen was het zichtbaar maken van een personage dat ondervertegenwoordigd is in film en televisie.

DE KEYSER: Pieter en ik wilden ook geen gedetermineerd hoofdpersonage. We vonden een grote vrijheid in het kijken naar de acteur. Hoe beweegt Cédric? Hoe spreekt hij? Die materialiteit was belangrijker dan het symbolische of maatschappelijke kapitaal van het personage of de acteur.

15

Bas Devos & Timeau De Keyser in het verzet tegen hardheid en onverschilligheid

TIMEAU DE KEYSER:

“Gesubsidieerde cultuur is een democratische ruimte.

Die afschaffen is zoals de oppositie afschaffen”

BRUZZ | RESIST 2019

Die kwestie speelt in elke film of toneelvoorstelling op, maar toch nog iets feller als je in de Modelwijk met een filmploeg neerstrijkt. Ik ben daar niet geboren en het leven van Cédric is ver verwijderd van het mijne. In neutraliteit geloof ik evenwel niet. Ondanks het feit dat de film niet expliciet politiek is, heeft onze keuze om de strijd van een personage zo te ensceneren, een politieke dimensie. Je werkt nooit in een vacuüm. Je kan nooit voorbijgaan aan de sociaal-maatschappelijke context.

Je spreekt over het zichtbaar maken van een personage dat ondervertegenwoordigd is in film en televisie. Mag ik dat engagement noemen, Bas? DEVOS: Ah, ja, verzet en engagement is het thema

van jullie eindejaarsinterviews. (Lacht) Ik denk niet in die termen. Ik voel meer voor verzet dan voor engagement. Ik ben gevoelig voor bepaalde, dominante politieke discours en wereldbeelden.

Er is een hardheid in de manier waarop we over de andere spreken – ongeacht waarin de andere zogezegd verschilt – en daar verzet ik me tegen. Ik geloof, nee, ik wéét dat ik me wel kan herkennen in de andere. Je kan iemand anders tegemoet treden met vertrouwen in plaats van wantrouwen of afstandelijkheid. Ook op onbekend terrein.

Is dat tegemoet treden moeilijker in Brussel, door het hoge aantal verschillende talen, religies, culturen en gewoontes?

DEVOS: Soms denk ik dat dat het net gemakkelijker

maakt. Iedereen is in deze stad een minderheid.

Zelfs de witte man. Kijk op de metro maar eens in het rond. Brussel is een maffe plek, een van de meest diverse plekken op aarde. Niet alleen statistisch, ook zichtbaar. Er is een noodzaak en logica om de andere te ontmoeten. Je kan er gewoon niet rond. In een stad of dorp met één homogene, grote groep is het veel moeilijker om de stap naar de andere te zetten.

Ik ben niet naïef. Ik wil niet met iedereen bevriend zijn. Ik passeer elke dag mensen van wie ik denk:

die energie heb ik liever niet te dicht bij mij. Ik geloof wél dat we iets – een verhaal, een grond – kunnen delen. Vanzelf komt dat niet. Een eerste voorwaarde is dat je voor elkaar durft open te staan. Daarom verzet ik me tegen de idee dat de andere te wantrouwen is. In Cannes zei iemand over Ghost tropic: “Vandaag is goedheid een revolutionair ding.” Daar kan ik me in terugvinden. Het publieke discours is op dit moment zo hard, en vertrekt zo vaak vanuit het eigen gelijk.

Een veelheid aan perspectieven voorstellen is voor mij een daad van verzet – of toch minstens een vorm van weerstand. Ghost tropic probeert niets op scherp te zetten. De politieke lading schuilt net

Les réalisateurs Timeau De Keyser (Etangs Noirs) et Bas Devos (Ghost Tropic) se sont enfoncés dans un gouffre financier pour faire des films sublimes et chaleureux donnant aux délaissés de Bruxelles un nom et un visage. Ils savent cependant qu’un tel tour de force ne peut fonctionner qu’une fois.

FR

Film directors Timeau De Keyser (Etangs Noirs) and Bas Devos (Ghost Tropic) dug themselves into a financial hole to make heartening, stunningly beautiful films that give unloved residents of Brussels a name and a face. They do emphasize, however, that such a tour de force will only work once.

EN

16

in het warme en zachte. Het is een uitgestoken hand.

Jullie hebben beiden wonderen verricht met een bijzonder bescheiden filmbudget. Is dat geen verkeerd signaal in tijden van besparingen?

DE KEYSER: Je mag daar niet luchtig over doen. Het is ons één keer gelukt omdat we jong zijn. Een tweede keer gaat het echt niet lukken. Étangs noirs was qua financiering een ramp. Medewerkers kregen geen loon en bouwden dus ook geen sociale rechten op. Commercieel valt er niets te rapen met een film als Étangs noirs. De waarde ligt volledig in het artistieke, het sociale en de ontwikkeling van een filmtaal. Het staat buiten kijf dat het een heel waardevol project was, maar in cijfers uitgedrukt heeft het geen waarde. Wat ons uiteindelijk een concreet probleem oplevert: de huishuur moet betaald.

DEVOS: Het beetje spaargeld dat ik had, zit in Ghost tropic. Producent Marc Goyens stak er ook eigen geld in. De kans dat we dat geld recupereren, is zo goed als onbestaande. We deden dat vanuit het geloof dat de film waardevol is. Dat kan

je onmogelijk twee keer doen. Een film is een klein bedrijf dat je opstart en na twee maand weer opdoekt. Film kost geld want je moet de mensen correct betalen. Voor Ghost tropic hebben we een beroep gedaan op de goodwill van de mensen met wie ik al lang samenwerk en die zin hadden om mee te springen. Dat is niet voor herhaling vatbaar.

Straf. Waarom schrik je dan terug voor het woord engagement?

DEVOS: Omdat ik dan aan soepbedeling denk.

(Lacht)

Trokken jullie naar het Martelaarsplein om te protesteren tegen de cultuurbesparingen van minister-president Jan Jambon?

DE KEYSER: Uiteraard! Alleen roep ik niet door de microfoon, dat ligt niet in mijn karakter.

DEVOS: Mijn lief doet dat al. (Lacht) Maaike (Neuville, nr) is goed met de megafoon. Het schone is dat zij niet noodzakelijk spreekt over die besparing van 60 procent. Iedereen met een beetje realisme weet dat die niet zal worden teruggedraaid. Maaike laat liever een stem van

BAS DEVOS:

“De politieke lading van ‘Ghost tropic’ schuilt in het warme en het zachte.

Het is een uitgestoken hand”

verzet en protest horen tegen de veel bredere, voelbare verharding. Ze verwoordt dat mooi en daar ben ik trots op. Het gaat niet alleen over centen, het gaat over iets veel groters. Zachte sectoren worden niet liefdevol bekeken, terwijl het daar allemaal begint: in de zorg, het onderwijs, de cultuur.

DE KEYSER: Vergeleken met bijvoorbeeld Duitsland doet Vlaanderen het slecht. Het is een wonder dat we met zo weinig geld zo’n goed werk leveren.

Het was al bijna onmogelijk om in het theater projectsubsidies te krijgen, maar nu wordt het helemaal absurd. De impact rondom mij is enorm en reëel: mensen vallen straks zonder geld. Velen zullen afhaken, slechts enkelen zullen doorzetten.

Een generatie valt er voor een groot deel tussenuit. Het is een ramp voor het kunstenlandschap én nefast voor de democratie. Grote woorden, ik weet het, maar ik geloof heel hard in de functie van cultuur. Gesubsidieerde cultuur is een democratische ruimte. Die afschaffen is hetzelfde als de oppositie afschaffen. Verschrompeling van de ruimte voor kritisch denken is een gevaar voor de democratie.

Constantin Brancusi, Muse endormie, 1910 © Centre Pompidou, MNAM-CCI, Dist.RMN-Grand Palais - Adam Rzepka © Succession Brancusi - All rights reserved SABAM (2019)

WEGENS SUCCES VERLENGD !

BRANCUSI > 02.02.20 www.europalia.eu

Laura Nsengiyumva & Anne Wetsi Mpoma L’art de décoloniser les esprits

‘Le combat se passe en dehors de l’institution’ FR

L’année 2019 était-elle placée sous le signe de la décolonisation des esprits ? Réponses avec l’artiste Laura Nsengiyumva, aka Queen Nikkolah, et la galeriste Anne Wetsi Mpoma qui ont choisi de mettre leurs talents respectifs au service d’une société plus égalitaire. Une société plus consciente de la violence et des conséquences de son passé colonial. « L’ouverture de l’AfricaMuseum fut le point de départ de la mobilisation. » — SOPHIE SOUKIAS • PHOTO: HELEEN RODIERS

À

l’heure où les créations artistiques et les événements culturels en faveur de la décolonisation des esprits prolifèrent - au sein de nos musées, théâtres et cinémas mais aussi en marge des espaces « institutionnalisés » - et alors que la version dépoussiérée du Musée royal de l’Afrique centrale souffle sa première bougie sous le regard sceptique de l’Organisation des Nations Unies qui signait, en février dernier, un rapport négatif sur l’AfricaMuseum, un bilan de fin d’année s’impose. Pour ce faire, BRUZZ s’est entouré de la performeuse, vidéaste et artiste plasticienne bruxelloise Laura Nsengiyumva, de retour d’une tournée festive dans les habits de Queen Nikkolah. La version féministe et décolonisée de Saint-Nicolas s’est délestée des services du Père Fouettard dont elle fait fondre à feu doux les effigies chocolatées. À ses côtés : la curatrice indépendante Anne Wetsi Mpoma, dont la galerie fraîchement ouverte s’inscrit dans une démarche entamée depuis une dizaine d’années pour promouvoir la créativité africaine. La discussion s’est donc tenue dans la nouvelle Wetsi Art Gallery, un petit espace d’exposition encastré dans les locaux du Café Congo, niché au premier étage du Studio CityGate d’Anderlecht. Le Café underground visant la réflexion décoloniale et la rencontre entre cultures afrodescendantes fut inauguré en 2018 par la journaliste Gia Abrassart et prolongé, en novembre dernier, d’un tiers-lieu accueillant des résidences d’artistes tout au long de l’année.

18

Anne Wetsi Mpoma et Laura Nsengiyumva, vous avez fait le choix de lier votre démarche artistique à votre engagement décolonial. Était-ce une évidence depuis le départ ?

LAURA NSENGIYUMVA : Oui. C’est la rencontre entre un message et des compétences. Cela étant dit, je ne sais pas à quel point mon engagement n’est pas, avant tout, le fruit de l’inspiration collective et de momentums. Les idées étaient là depuis longtemps mais il a fallu attendre que les solidarités se créent.

ANNE WESTI MPOMA: Depuis que j’ai 25 ans, je rêve d’avoir une galerie d’art mais il a fallu attendre que les conditions soient réunies. Mon espace est aussi une réponse à l’effacement des noirs dans l’histoire de l’art et dans la scène de l’art contemporain. Ça ne fait pas si longtemps que les questions de décolonisation ont fait leur entrée sur la place publique et j’ai le sentiment que la réouverture du Musée de Tervuren aura tout de même servi à ça.

Vos engagements actuels peuvent-ils être considérés comme une réponse à la nouvelle scénographie de l’AfricaMuseum ?

DIRECTOR, ACTRESS, A

MPOMA: Après avoir travaillé sur l’exposition permanente (en tant que représentante de la diaspora, NDLR), mes amis me voyaient complètement désemparée. En parallèle, un symposium sur les réparations se tenait en 2017, et les milieux militants s’organisaient à l’échelle internationale. Tout ça nous a encouragés à ne plus accepter l’état des choses et à mener campagne pour faire entendre une autre voix.

D’autant plus que les deux directeurs de l’AfricaMuseum racontaient partout dans la presse que le musée était décolonisé.

NSENGIYUMVA : Notre expérience à l’AfricaMuseum a représenté notre dernière tentative de travailler avec ce genre de pouvoir. Je suis entrée dans ce musée via ma proposition d’installation PeoPL (la fonte en plein air d’une statue équestre de Léopold II faite de glace, NDLR) qui fut d’ailleurs essuyée par cette fameuse phrase de la bouche du directeur des services aux publics : « Tu aimerais qu’on fasse fondre ton père ? ». J’étais attaquée dans mon intégrité d’artiste et j’ai dû faire face à la censure. Ce musée est un outil de propagande dont le pouvoir médiatique nous a forcés à nous organiser, à créer nos propres médias.

ANNE WETSI MPOMA :

« Après avoir travaillé sur l’exposition permanente de l’AfricaMuseum, mes amis me voyaient complètement désemparée »

AND AUTHOR

Laura Nsengiyumva (à gauche) et Anne Wetsi Mpoma posant devant une œuvre de Bayunga Kialeuka, artiste en résidence dans le tiers-lieu culturel Café Congo.

LAURA NSENGIYUMVA ARTISTE MULTIDISCIPLINAIRE

• D’origine rwandaise, Laura Nsengiyumva naît à Bruxelles en 1987.

• 2010 : sort diplômée de la section Architecture à La Cambre.

• remporte le premier prix au Kunstsalon Ghent en 2011.

• décroche le second prix à la Biennale de Dakar en 2012 avec son installation 1994.

• après avoir essuyé un refus de l’AfricaMuseum, son installation PeoPL est montrée pour la première fois dans le cadre de la Nuit Blanche 2018.

•En parallèle, elle développe le personnage de Queen Nikkolah, une réponse féministe et décoloniale à Saint-Nicolas et au Père Fouettard.

ANNE WETSI MPOMA GALERISTE ET CURATRICE

• 1976: naît à Bruxelles de parents congolais.

• 2007: diplômée en Histoire de l’Art à l’ULB. • 2009: Après une expérience dans la galerie Essie Green à New York, elle cofonde l’association Nouveau Système Artistique à Bruxelles. Elle y programme des discussions sur l’art contemporain africain.

• 2014-2018: membre du groupe des six experts de la diaspora censés accompagner la modernisation du Musée royal de l’Afrique centrale.

• 5 décembre 2019 : ouvre sa propre galerie (Wetsi) dans l’espace Café Congo.

• mars 2020: curatrice de l’expo Through her (True her) au CC Strombeek, réunissant des artistes afrodescendantes.

19

Laura Nsengiyumva & Anne Wetsi Mpoma L’art de décoloniser les esprits

Le combat a-t-il glissé en dehors de l’institution ?

MPOMA : Je suis de plus en plus convaincue que le

combat se passe en dehors. Si on regarde dans l’histoire, c’est comme ça que les révolutions ont eu lieu, et non pas en mettant un token dans les institutions (effort symbolique destiné à créer une apparence d’inclusivité et à détourner les accusations de discrimination, NDLR).

En février dernier, un rapport de l’ONU épinglait le nouveau musée de Tervueren, invitant également la Belgique à s’excuser pour son passé colonial.

Quels espoirs de telles déclarations ont-elles suscités chez vous ?

BRUZZ | RESIST 2019

MPOMA: C’était évidemment une victoire. On ne

nous voit pas comme des résistants, mais il faut souligner que ce rapport est le fruit de lobbying de la part du milieu associatif et militant de la communauté noire.

NSENGIYUMVA : Ce rapport m’a rassurée. Si on s’en tient aux standards belges, on n’y arrivera jamais.

Il est important de comprendre que l’on s’inscrit dans un mouvement de conscientisation global.

Le regard extérieur que constitue l’ONU a donné une légitimité à notre combat. Je suis personnellement très optimiste. J’ai vraiment confiance dans les gens. Surtout à Bruxelles. En tant que Queen Nikkolah, je vois le monde depuis mon trône et c’est magnifique (grand sourire).

Que voyez-vous au juste depuis votre trône ?

NSENGIYUMVA : (rires). Je vois Bruxelles qui chante,

qui danse, de toutes les couleurs.

MPOMA : C’est vrai que ça fait partie de la réalité de

Bruxelles. Mais, après, quand on rentre chez soi, on est à nouveau face à un cumul des difficultés comme la discrimination au logement et à l’emploi.

NSENGIYUMVA : Sans compter les difficultés qui s’ajoutent quand on est militant et activiste.

Depuis mon trône, je reçois aussi des menaces de supporters du Vlaams Belang. Je ne pense pas que beaucoup d’artistes blancs vivent avec ça. On subit des pressions que les gens n’imaginent pas.

Quel regard portez-vous sur les efforts menés par un nombre grandissant d’institutions bruxelloises, comme Bozar ou le Wiels, pour décoloniser leurs espaces ?

NSENGIYUMVA : C’est à prendre. Mais je reste

persuadée qu’il faut repenser les rapports avec ces institutions davantage comme des alliances, avec la possibilité d’organiser des événements extra-muros et de soutenir un réseau qui existe déjà, afin d’éviter la récupération et le clientélisme. Le danger qui nous guette, c’est de devenir une révolte esthétique sans obtenir des changements dans nos droits.

L’intersectionnalité est un mot qui a marqué le vocabulaire de l’année 2019 et qui est en voie d’entrer dans le langage courant. Comment envisagez-vous la convergence des luttes féministes, décoloniales et autres ?

MPOMA : Il y a des féministes qui se remettent en

20

question et qui se rendent compte que l’intersectionnalité existe. Ces avancées auprès des féministes blanches en Belgique sont un fait et c’est positif. Mais concrètement, dans notre quotidien à nous, ça ne change absolument rien.

NSENGIYUMVA : Il n’y a que les femmes noires qui peuvent vraiment rééquilibrer le white male patriarchy. Et on avance. Je crois que c’est une fonte invisible à l’œil nu mais qui est inévitable.

Laura Nsengiyumva, le principe de fonte, qui est récurrent dans vos créations artistiques, fait référence à un processus chimique qui comporte un temps d’attente, voire une certaine lenteur. La décolonisation des esprits implique-t-elle de se montrer patient ?

NSENGIYUMVA : Mon installation PeoPL m’a appris

une leçon de radicalité. J’ai dû la casser parce que la glace ne fondait pas assez vite. D’un côté, on a le processus naturel et de l’autre, on a le temps qui presse. On est face à un mythe décolonial qui doit disparaître et on n’a pas le temps d’attendre qu’on nous laisse le temps.

MPOMA : Il faut se placer dans un dialogue avec la

engagée.

NSENGIYUMVA : Je suis d’avis que notre présence

au sein de la scène artistique est déjà radicale.

Même si on se contentait de dire « fleur fleur fleur fleur » (rires), on serait encore radical.

En septembre, l’actrice Priscilla Adade profitait de la cérémonie des Prix de la Critique au Théâtre National pour dénoncer le manque criant d’artistes non-blancs dans le milieu des arts de la scène, notamment aux postes de metteur.e en scène et à la direction artistique.

NSENGIYUMVA : Je suis contente que les voix se

lèvent du côté du théâtre pour dénoncer le manque de visibilité des artistes noirs.

Ceci dit, il y a toute une production d’afrodescendants, du Nord comme du Sud, qui parlent d’eux-mêmes sur les réseaux sociaux.

Ils existent mais ils ne sont pas institutionnalisés.

Je suis d’avis de décentraliser tout à fait cet art.

De la même manière que je ne cours pas après la reconnaissance d’un Prix de la Critique. Que peuvent-ils dire sur mon expérience ?

LAURA NSENGIYUMVA :

« Je ne cours pas après la reconnaissance d’un Prix de la Critique. Que peuvent-ils dire sur mon expérience ? » société qui soit suffisament radical pour faire bouger les lignes. Pour nous et pour nos enfants.

NSENGIYUMVA : Pour nos enfants et pour l’équilibre du monde car le néoconialisme continue. Les luttes contre le réchauffement climatique et le racisme convergent. Derrière l’impérialisme qui détruit le Congo, se cachent les mêmes entreprises, belges de surcroît.

MPOMA : La pire ironie dans toute ça, c’est que des enfants congolais vivent l’enfer sur Terre pour extraire le coltan qui va faire tourner les voitures électriques.

NSENGIYUMVA : Les gens ne voient pas la négrophobie dans tout ça. Black lives really matter.

La question de l’engagement fait-elle l’objet de beaucoup de débats au sein de la jeune scène artistique afrodescendante ? Sachant qu’un artiste noir n’est pas forcé de produire une œuvre

Quel souhait aimeriez-vous adresser à Mère Noël ou à Queen Nikkolah pour 2020 ?

MPOMA : Mon souhait est que les femmes noires, afrodescendantes, de ce pays puissent exister et prendre leur place dans toutes les couches de la société à travers des réalisations artistiques et des recherches dans les universités. On n’attend pas le soutien des pouvoirs publics mais s’ils arrivent, tant mieux.

NSENGIYUMVA : On est la couche de la société la plus diplomée de Belgique, on regorge de compétences. Mon souhait pour 2020, c’est qu’il y ait encore plus de Queen Nikkolah. C’est un petit rêve, mais j’en ai de beaucoup plus grands comme la restitution des artefacts africains (rires).

Le rêve de Queen Nikkolah serait d’aller les chercher là où ils se trouvent, de les mettre dans ma hotte et de les ramener au Congo.

Stond 2019 in het teken van een dekolonisering van de geest? We stellen de vraag aan kunstenares Laura Nsengiyumva, alias Queen Nikkolah, en galeriste Anne Wetsi Mpoma. Zij strijden voor een samenleving die zich bewuster is van geweld en van de gevolgen van haar koloniaal verleden.

NL

Was decolonising the mind the central theme of 2019? We asked actress Laura Nsengiyumva, alias Queen Nikkolah, and gallerist Anne Wetsi Mpoma. They strive to create a society that is more conscious of violence and of the consequences of its colonial past.

EN

BRUSSELS PHILHARMONIC

HAPPY 2 0 20 !

WWW.BRUSSELSPHILHARMONIC.BE

VU GUNTHER BROUCKE · ONTWERP LIESBET LUTIN MET DANK AAN DE BELGISCHE TAX SHELTER & BELGA FILMS FUND

VICTORIEN VANOOSTEN conductor

BRUZZ | STORIES

New Years Concert

FLAGEY

sat 04.01.2020

CONCERTGEBOUW sun 05.01.2020

DE WARANDE mon 06.01.2020

Listen on Spotify

21

Caroline Pauwels & Michiel Vandevelde over kunst, kennis en solidariteit

‘We mogen ons niet laten verdelen’

NL

Zij is rector, hij choreograaf, en beiden hebben ze een meer dan gemiddelde interesse in elkaars beroeps­domein. Ze kijken ook allebei voortdurend naar de wereld buiten aula of theaterzaal. Caroline Pauwels en Michiel Vandevelde praten in hun eindejaars­interview over kunst en wetenschap, geld en engagement, activisme en dialoog, hoop en wanhoop.

— MICHAËL BELLON • FOTO’S: SASKIA VANDERSTICHELE

22

M

ichiel Vandevelde is nog tot 2021 hij artist in residence in het Kaaitheater. Paradise now (1968-2018) – zijn terugkeer met jongeren van fABULEUS naar de legendarische performance van The Living Theatre vijftig jaar geleden – werd dit jaar geselecteerd voor het TheaterFestival. En recent liet Vandevelde zich opmerken door zijn betrokkenheid bij het protest van State of the Arts tegen de besparingen in de cultuursector. Vandevelde heeft ook een link met het academische milieu: zijn vader is econoom en filosoof Antoon Vandevelde en zelf combineerde hij zijn studies aan P.A.R.T.S nog even met een avondstudie filosofie aan de VUB. “De operaties binnen kunst en fundamentele wetenschap zijn erg

deinzen ook terug voor de codes in de kunsten.

Zoals mijn studenten die zich afvragen hoe ze zich in De Munt moeten kleden. Maar als je bereid bent het traject af te leggen, word je rijker. En hoe meer linken je kan leggen, hoe fijner de beleving wordt. Daarnaast kan je natuurlijk ook op slag geraakt worden door kunst. Zoals ik, toen ik rond mijn vijftiende met mijn ouders bij Fondation Maeght in SaintPaul-de-Vence voor het eerst Calder of Giacometti zag en voelde hoe ongelofelijk het was tot wat mensen allemaal in staat waren.

EN

MICHIEL VANDEVELDE: Niet iedereen heeft even­veel toegang tot kunstbeleving. Daarin heeft het onderwijs een rol te spelen. Al wordt er al heel veel geprojecteerd op onderwijs, en is de visie op onderwijs vandaag de dag helaas in grote mate economisch gedreven.

PAUWELS: In essentie wil een mens weten en creëren. Kinderen zijn nieuwsgierig, en ze zingen en tekenen automatisch. Daar kan je mee aan de slag. Maar onze kennissystemen, en zeker onze economische systemen, brengen ons blijkbaar eerder van die oorspronkelijke interesses af, en slagen er in ieder geval nog niet voldoende in om de sociale opdeling, die mee bepaalt wat kunst is en wie er het meest aan heeft, te neutraliseren.

BRUZZ | RESIST 2019

Kennis verwerven en zo’n traject als kunstliefhebber afleggen, lukt wel makkelijker als je al een bepaalde sociale achtergrond hebt.

Zijn de humane wetenschappen en de kunsten in het onderwijs niet te veel losgezongen van de andere kennisdomeinen?

verschillend,” zegt Vandevelde, “maar beiden exploreren ze onbekende terreinen en geven ze een enorme diepgang aan de samenleving, en zijn vaak de enige onderdelen ervan die overleven.”

Filosofe en hoogleraar communicatiewetenschappen Caroline Pauwels, sinds 2016 rector van de VUB, kent Vandevelde al een beetje. Op de opening van het vorige academiejaar danste Vandevelde op uitnodiging van de VUB nog een fragment uit The Goldberg variations van J.S. Bach (en choreograaf Steve Paxton), samen met accordeonist Philippe Thuriot. Ook Pauwels schuwt het maatschappelijk debat niet, en toont een groot hart voor de kunsten. In 2020 is ze curator van Theater Aan Zee in Oostende.

Haar recente boekje Ode aan de verwondering kan je lezen als een introductie van haar visie

op de banden tussen kunst en wetenschap.

“Als ze mij vragen of kunst de wereld kan redden, dan zeg ik ja. (Lacht) Kunst en wetenschap vertrekken allebei van iets dat op een vraag lijkt, en die vraag komt vaak voort uit verwondering.”

Wat kunst en wetenschap nog gemeen hebben, is dat ze nogal eens gewantrouwd worden en zelfs onder vuur komen te liggen. Waarom toch?

CAROLINE PAUWELS: Dat wat bevreemdt en

verwondert, kan natuurlijk ook angstig maken.

En er spelen vooroordelen: opera zou ontoegankelijk en elitair zijn, maar als je in Kinepolis opera toont, blijken daar toch heel veel mensen bij te willen zijn. Kunst is zogezegd duur, maar een ticket voor het voetbal kost ook geld aan de supporters en de samenleving. Veel mensen

PAUWELS: Het is voor mij niet zo makkelijk om te weten wat er allemaal aan de gang is in de scholen, maar ik denk wel dat we te veel in hokjes zijn beginnen op te delen, en dat het belang van kunst en cultuur geminimaliseerd wordt. Als bij de VRT werd gezegd dat niemand geïnteresseerd is in een boekenprogramma, dan verzette ik mij daartegen. Winteruur zal misschien niet dezelfde cijfers hebben als De twaalf, maar toont vandaag toch dat de interesse er wel is. Net zoals de vele foto’s op sociale media van de theaterpublieken die na een voorstelling op de podia klimmen om te tonen dat ze daar een mooie avond hebben beleefd.

Die foto’s zijn een initiatief van State of the Arts, waar jij nauw bij betrokken bent, Michiel.

VANDEVELDE: Om te beginnen ben ik maar een

deel van State of the Arts, dat heel veel mensen en dus meningen verzamelt. In het begin heb ik mee initiatief genomen voor de eerste actievergadering na de bekendmaking van de desastreuze besparingen. Helaas heb ik niet de tijd om voortdurend mee te organiseren, dus momenteel steun ik vooral door fysiek aanwezig te zijn op de acties. Ik heb met een paar opiniestukken geprobeerd om met een

23

Caroline Pauwels & Michiel Vandevelde over kunst, wetenschap en solidariteit

duidelijke argumentatie aan te tonen dat de besparingen helemaal onzinnig zijn.

BRUZZ | RESIST 2019

Die opiniestukken waren genuanceerd maar kunnen de politieke polarisatie nauwelijks verbergen. Is dialoog dan echt onmogelijk?

CAROLINE PAUWELS

VANDEVELDE: In de huidige tijd valt polarisatie

VUB-RECTOR

niet te vermijden, de huidige politieke klasse speelt zo vaak op de man dat een onderbouwd publiek discours moeilijk is om op te bouwen.

Maar er is veel dialoog op verschillende niveaus. Het is wel jammer dat bijvoorbeeld freelancekunstenaars op dit moment slecht gerepresenteerd zijn in die dialoog, omdat er voor hen geen structuur of organisatie is zoals Overleg Kunstenorganisaties (oKo). State of the Arts gedijt op vrijwilligers en ontbeert op dit moment helaas de middelen om de structurele verdediging van freelancekunstenaars op zich te nemen.

• Geboren in 1964

Ik bedoelde meer algemeen: als Joachim Pohlmann bij zijn aantreden als kabinetschef cultuur zegt dat hij met de sector in dialoog wil gaan, moet je die uitnodiging dan meteen wantrouwen?

• Wordt in 2020 gastcurator van het festival Theater Aan Zee

• Studeerde filosofie in Antwerpen en communicatiewetenschappen in Brussel • Is hoogleraar communicatiewetenschappen en rector van de VUB. Haar mandaat als rector loopt af in 2020 • Was van 2000 tot 2016 directeur van het onderzoekscentrum SMIT (deel van iMinds), gespecialiseerd in de studie van informatie- en communicatietechnologieën

VANDEVELDE: Dat is moeilijk speculeren. Ik ken

hem niet, maar hij is natuurlijk een communicatieman en hij kent de knepen van het vak. In mijn analyse zitten we in een Catalaans scenario waarbij kunst en onderwijs heel bewust worden ingezet voor de promotie van een Vlaamse identiteit. Als veel Catalanen, die oorspronkelijk niet eens van Catalonië afkomstig zijn, die zaak plots belangrijk vinden, dan heeft dat ook te maken met jaren van indoctrinatie.

PAUWELS: Een onderwijsinstelling als de VUB kan en moet de dialoog blijven aangaan. De regeringsvorming is mede bemoeilijkt omdat heel veel partijen al heel snel hebben gezegd met wie ze allemaal niet willen praten. De media en het publiek, die als intermediair op elk moment willen weten hoever het staat, bemoeilijken dat proces eveneens.

Zelf heb ik ook al wel geleerd vanuit welk trauma iemand soms iets zegt. Ik wil niet overpsychologiseren, maar we zijn allemaal in een andere context opgegroeid. Je hebt bepaalde zaken met de paplepel ingekregen en bent door bepaalde zaken gechoqueerd

geweest. Elkaars context kennen is dus belangrijk voor een wederzijds begrip. Ook de wetenschap opereert trouwens altijd in een context. De VUB huldigt het citaat van Henri Poincaré dat het denken zich nooit mag onderwerpen, maar dat is op zich ook een dogma waar elke prof en elke student kritisch over mag nadenken.

Als iemand uitnodigt tot de dialoog, moet je wel spreken. Ook met degene met wie je echt een probleem hebt of tegen wie je een vooroordeel koestert. En liefst rechtstreeks. Voortgaan op wat een ander over iemand zegt, doe ik niet makkelijk. Ik heb in mijn leven al een paar keer de telefoon genomen om mensen die ik niet ken op te bellen om te vragen of we een probleem hadden en wat we daar dan aan konden doen.

VANDEVELDE: Met de bedenking dat niet iedereen toegang heeft tot de mensen met wie

CAROLINE PAUWELS:

“We kunnen veel leren van elkaar.

Aan de VUB kwamen jongeren al lang met drinkbussen naar de les, terwijl wij nog altijd plastic flesjes aanboden” 24

men een dialoog wil hebben. Dan zit je weer bij de kwestie van representatie. Voorts zou je er bij politici en kunstenaars wel van uit mogen gaan dat ze weten hoe emoties en affecten vandaag opereren. En kan je je vragen stellen bij hun zogenaamd ‘impulsieve’ tweets.

Martha Nussbaum heeft daar het boek Politieke emoties over geschreven. Of Eric Kluitenberg, die schrijft over hoe opstanden en protesten affecten zijn, en dat als mensen die affecten weer in woorden moeten omzetten, je tussen de mensen die voordien nog zij aan zij stonden tijdens de protesten ook splitsingen krijgt.

PAUWELS: Het klopt dat representatie in dialoog belangrijk is. In een groep is het ook moeilijk te bepalen wie voor wie spreekt. Zo heb ik heb het altijd moeilijk gevonden om een petitie te ondertekenen. Ik schrijf liever zelf iets dan iets van iemand anders te ondertekenen. De open brief voor de regularisatie van het gezin van de neergeschoten kleuter Mawda was gemakkelijk om te ondertekenen, maar toen waren we ook niet met honderd initiatiefnemers.

Hoe breekbaar is de solidariteit in de kunsten?

VANDEVELDE: Solidariteit is altijd breekbaar en

makkelijk kapot te maken. Als je de ene meer geeft dan de andere, is het al zover. En dat is ook wat er gebeurt, ook al houden we op dit moment nog min of meer stand. Er zijn ook heel veel verschillende klemtonen, verschillende ‘strijden’, verschillende bezorgdheden, gaande van dekolonisering over gender tot

MICHIEL VANDEVELDE CHOREOGRAAF • Geboren in 1990

• Studeerde in 2012 af aan P.A.R.T.S., de school van choreorafe Anne Teresa De Keersmaeker • Is sinds 2017 artist in residence bij Kaaitheater • Maakte tot nog toe de voorstellingen Antithesis.

The future of the image (2015), Our times (2016), Andrade (2017) en Paradise now (1968-2018) (2018) • Maakt deel uit van het activistische collectief State of the Arts

vliegreizen voor congressen en tournees beginnen te beperken, voel je dat er iets beweegt.

PAUWELS: Het werkt top-down én bottom-up.

We kunnen veel leren van elkaar. Dat geldt ook voor generaties. Ik leer van mijn kinderen en prijs me gelukkig dat ik in een milieu zit waar de jonge generatie je altijd bevraagt. Aan de VUB kwamen jongeren al lang met drinkbussen naar de les, terwijl wij in de automaten nog altijd plastic flesjes aanboden.

Oppositie dwingt je er ook toe te finetunen, omdat je veranderingen niet door de strot kan duwen. Zolang ik vooral op mijn eigen traject focuste, was ik minder bezig met genderkwesties aan de universiteit, maar als rector zag ik plots hoe structureel fout de dingen zaten, en moest ik iets doen. Ik denk nog altijd dat tijdelijke quota goed zouden zijn en dat ik daarvoor wetenschappelijk onderzoek aan mijn kant heb, maar als dat wordt weggezet als ideologisch feminisme en ze je dreigen buiten te dragen, dan zit je vast en is het nodig je discours te matigen en te kiezen voor propor­tionaliteit.

Nog over dat intergenerationele. Michiel, jij hebt in het theater nu al een paar keer met jongeren teruggegrepen naar de geschiedenis.

VANDEVELDE: Mijn parcours heeft verschillende

MICHIEL VANDEVELDE:

“Solidariteit is makkelijk kapot te maken.

Als je de ene meer geeft dan de andere, is het al zover. En dat is wat er nu gebeurt”

precariteit. Als je dat allemaal economisch zwaar onder druk zet, wordt alles heel fragiel.

Wat zeg je trouwens tegen leden van groepen in de samenleving die het al vaker te verduren hebben gehad zoals minderheden, sociaal­culturele en vluchtelingenorganisaties, en die zich nu vragen stellen bij de plotse opstoot van revolte en solidariteit bij de kunstenaars?

Jongeren die op straat komen in diskrediet brengen omdat er ook jongeren zijn die op Rock Werchter hun vuilnis achterlaten: nog zo’n klassieker. Maar zo komen we nergens. Toon mij de eerste mens die altijd consequent is.

VANDEVELDE: Voor mij tonen deze kwesties dat oplossingen vooral op een structureel niveau moeten worden gezocht. Soms ben je als individu consequent, soms volg je het systeem.

VANDEVELDE: Als kunstenaars hebben we vijf

jaar geleden ook geprotesteerd, rond die tijd is State of the Arts ook opgericht door Gosie Vervloessem en Einat Tuchman. Los daarvan: ik ageer in de wereld als burger, een deel van mijn identiteit is die van kunstenaar, maar ik kom ook op straat voor andere politieke bezorgdheden, niet per se als praktische medewerker, maar als lichaam dat de symboliek van de massa versterkt. Ik zie daar ook veel medekunstenaars en kunstwerkers. We zijn er dan niet als sector maar als bezorgde burgers.

PAUWELS: We moeten opletten met verwijten.

Wisselwerking tussen individuen en structuren is er ook. Als universiteiten en popgroepen hun

lijnen. Tot twee jaar geleden was ik vooral bezig met digitale beeldcultuur en dus vooral met het heden. Sindsdien ben ik meer en meer met historisch materiaal gaan werken, zoals Paradise now van The Living Theatre, dat voornamelijk draait rond seksuele bevrijding en de bevrijding van het lichaam. Het lichaam blijft een eeuwige vraag en vandaag is er weer enige schroom rond ontstaan die oudere generaties zou kunnen verbazen. Maar de strijd voor seksuele bevrijding van toen kan ook vooral vanuit een mannelijk perspectief zijn gevoerd. Dus wordt het interessant om te kijken wat is er in die vijftig jaar allemaal gebeurd is en hoe jongeren vandaag naar de toestand kijken.

Momenteel ben ik in Zürich bezig aan een project met drie generaties. Klimaatjongeren, een middengeneratie van dertigers, en zestigplussers die vroeger betrokken waren bij jeugdprotesten en die een fundamentele invloed hebben gehad op de stad die Zürich vandaag is. De vraag is wat zij van elkaar kunnen leren en wat protest nog betekent als middel in deze tijd.

BRUZZ | RESIST 2019

• Begon zijn danscarrière bij het jeugdgezelschap fABULEUS

Elle est rectrice, lui est chorégraphe, et tous deux ont l’habitude de regarder le monde au-delà de la salle de classe et du théâtre. Caroline Pauwels et Michiel Vandevelde s’expriment sur l’art et la science, l’argent et l’engagement, l’activisme et le dialogue, l’espoir et le désespoir.

FR

She is a rector, he is a choreographer, and they both constantly look at the world outside the classroom and the theatre. Caroline Pauwels and Michiel Vandevelde talk about art and science, money and commitment, activism and dialogue, hope and desperation.

EN

25

All you want for Xmas

All you want for Xmas

2 0 / 1 2 / 2 0 1 9 – 9/ 1 / 2 0 2 0

BEATS & BRAINS ELECTRO 21/12, 20.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

An XL edition of Braindance, the popular electronica concept at the Ancienne Belgique, is a perfect excuse for the Brussels concert hall to put on its dancing shoes and say goodbye to 2019 with an old-fashioned all-nighter. In addition to the perennially infectious headliner Modeselektor, we are especially looking forward to the K-house sensation Park Hye Jin and the experimental set by the new Brainfeeder hero Iglooghost. Le Motel (photo) is playing a home game with a lot of ethnic sounds and a special AV show, and despite their exotic titles, Borokov Borokov and Y O K O C H O are only coming over from Antwerp. (TP) EN

LA DYNASTIE SKYWALKER FILM release: 18/12

Le pouvoir Jedi de l’héroïne Rey lui permettra-t-elle d’affronter son ennemi juré Kylo qui a succombé au côté obscur de la force ? Va-t-on enfin savoir si Chewbacca brosse sa fourrure ? Ce ne sont là que deux des nombreuses questions qui devraient être éclaircies dans The Rise of Skywalker. L’épisode IX marque la fin de la troisième des trois trilogies Star Wars et la fin de la saga Skywalker qui a commencé en 1977 avec A New Hope. Un film événement très attendu donc. La mission de cet atterrissage a été confiée à J.J. Abrams. Que l’art de conclure soit avec lui. (NR) FR

ROOKGORDIJN OP DE SCÈNE THEATER 20 & 21/12, 20.00, KVS BOX, www.kvs.be

Al veertien jaar lang neemt de door zijn vrouw verlaten Auggie elke dag op hetzelfde uur een foto voor zijn sigarenwinkel in Brooklyn.

Op een dag ontdekt zijn trouwe klant Paul, een leeggeschreven schrijver, dat zijn vermoorde vrouw op verschillende van die foto’s te zien is. En dat is niet het enige toeval in het stadsdrama Smoke, gebaseerd op de New Yorkse filmklassieker van Paul Auster en Wayn Wang uit 1995 met Harvey Keitel en William Hurt. De Antwerpse gezelschappen SKaGeN en De Roovers brengen de rokerige film noir nu naar de scène. (MB) NL

LIJF VERSUS KOP THEATER 20 & 21/12, 20.00, Bronks, www.bronks.be

Enkele jaren geleden maakten Joost Vandecasteele en Joris Van den Brande de Bronks-productie Sorry voor alles, over een stel dementerende personages die de toestand van de wereld in blessuretijd bespraken met God zelve. De kompanen keren nu terug van de kosmos om een Clash tussen lichaam en geest te organiseren. “Wij zoeken een verklaring waarom de kop zo vijandig is. Het lijf wil gewoon rustig zitten, spelen of plezier maken, maar rond de puberteit wordt het speelse en kinderlijke plots gênant. Volgens ons begint de kop op dat moment het lijf te commanderen. Hoe cool zou het zijn als het lijf in opstand kwam tegen de kop?” (MB)

WIN

win@bruzz.b

e

NL

5x2 dvd+boek

Engel

NL Vorig jaar de release van Koen Mortiers film Engel gemist? Dan krijgt u nu een herkansing om de door Nicolas Karakatsanis in bedwelmende kleuren gevatte ondergang van wielergod Frank Vandenbroucke alsnog te ontdekken.

De novelle van Dimitri Verhulst die ter inspiratie diende, gooien we erbovenop!

Mail ‘engel’

It’s the end of the world PARTY 31/12, FFORMATT, Facebook: FFORMATTT

Have you also had enough of the crowds that take to the streets on New Year’s Eve? Don’t let them spoil your party and head underground. To FFORMATT, for example. With Les Bals #6, this new, temporary club in the very centre of Brussels is going to go wild all night long to unknown and world-famous musical gems from 1950 to 2019. Let’s party like it’s the end of the world! (GVDH) EN

5x2 tickets

Brussels Jazz Festival: Antoine Pierre + Nubya Garcia (Flagey, 16 & 18/1) FR Notre édition du 8 janvier vous dira tout sur le Brussels Jazz Festival. En attendant, on vous propose déjà de vous procurer des entées pour Antoine Pierre Urbex Electric: Variations on Bitches Brew (16/1) et le double programme Nubya Garcia + SEED Ensemble (18/1). Envoyez « pierre » et « nubya »

DIEU SEUL LE SAIT THÉÂTRE 7 > 25/1, Théâtre de Poche, www.poche.be

Après avoir conquis le public et la critique avec son précédent spectacle On the Road...A, Roda Fawaz signe un retour toujours aussi autobiographique avec Dieu le Père. On y retrouve son père, absent, qu’il tente cette fois de rejoindre. Et sa mère, aussi dévouée à Allah qu’à son salon de beauté. Dans ce nouveau one man show, l’acteur et metteur en scène belge, né au Maroc et ayant grandi en Guinée, continue de détricoter son identité éclatée avec un humour à la fois comique, doucement sarcastique et intensément lucide. Avis à tous les paumés identitaires. Roda Fawaz pourrait bien nous sauver. (SOS) FR

5x2 tickets

Midnight Magic NYE (Hôtel de la Poste, Tour & Taxis, 31/12)

EN You can give the year a send-off in style at this electro party at the prestigious Hôtel de la Poste, with a techno room hosted by Vief and a house room hosted by Ketaloco. Plus live concerts by Ae:ther and Solemn Eye, with Marie Daulne’s daughter Kezia behind the mic. Mail “magic”

27

All you want for Xmas

2 0 / 1 2 / 2 0 1 9 – 9/ 1 / 2 0 2 0

THÉÂTRE SOUS LE SAPIN FESTIVAL 26 > 30/12, divers lieux, www.ctej.be

C’est un théâtre où tout est possible. Les moyens scéniques sont parfois dérisoires mais l’imagination comme l’âge du public n’ont pas de limites.

Noël au Théâtre, c’est parler la langue des chats avec l’étranger qui est en nous, c’est rencontrer un ours né d’une grattouille ou expliquer la philosophie d’Hannah Arendt avec des marionnettes. Cette année, le festival présente 22 spectacles dont cinq créations dans une dizaine de lieux bruxellois. Il y aura aussi un focus Afrique avec deux spectacles nés de la rencontre de compagnies belges et africaines pour un conte écologique et une nouvelle version de Pinocchio racontée par une griotte. (GB) FR

VOORTPLANTINGSORGAAN FILM release: 25/12

Een wetenschapster heeft een plant ontwikkeld die de mensen in haar omgeving gelukkig maakt. In theorie is de naar haar tienerzoon Joe genoemde bloem steriel, in de praktijk heeft ze misschien een manier gevonden om zich toch voort te planten. Met haar gedurfde filmstijl en haar aparte gevoel voor humor en het unheimliche, onderscheidt de Oostenrijkse regisseuse Jessica Hausner zich vlotjes van de grijze massa. In Little Joe varieert ze met veel ironie en de bedoeling u te verwarren op Frankenstein, Invasion of the body snatchers en Little shop of horrors. (NR) NL

A NEW DAWN JAZZ 8 & 9/1, 20.15, Flagey, www.flagey.be

A few years ago, jazz singer and flautist Melanie De Biasio left Brussels to return to Charleroi, the city of her birth, to pursue an old dream. She rebuilt the 19th-century building that once housed the Italian consulate into the artists’ residence Alba. The name refers to sunrise, a metaphor for the awakening of new talent and artistic transitions, which are the central focus here, including in the rehearsal space and recording studio. The proceeds of the two performances at Flagey, which happen to be the opening concerts of the Brussels Jazz Festival, will be donated to this work in progress. (TP) EN

Protest aan de Papenvest MUZIEKTHEATER 9 > 11/11, 20.30, Kaaistudio’s, www.kaaitheater.be

Het zwaard van Damocles hangt al even boven de woonblokken aan de Papenvest: ze moeten plaatsmaken voor luxewoningen en dito bewoners. Het Brecht-­Eislerkoor praatte met de onteigende bewoners en goot hun ontzetting in Melancholie aan de vijf blokken, een pakkende muzikale voorstelling over armoede, kwetsbaarheid en een gebrek aan inspraak. (GVDH) NL

28

VRIJDAG VENDREDI FRIDAY 20/12 POP, ROCK & HIP HOP HUIS VAN CULTUREN EN SOCIALE SAMENHANG/MAISON DES CULTURES ET DE LA COHÉSION SOCIALE

GOOD VIBES: ANWAR + MAÏCHA + JELA JAHINA & KAVENA GOMOS + DIANKA & SASAN. 20.00 rue Mommaertsstr. 4 Molenbeek 02-415.86.03 www.lamaison1080hethuis.be

RECYCLART

ZWANGERE GUY + MERZEDES PRZNT. 23.00

rue de Manchesterstr. 13-15 Molenbeek 02-502.57.34 / www.recyclart.be CLUB & PARTY BEURSSCHOUWBURG

WE LOVE YOU CLOSING NIGHT: LOVE & EMPOWERMENT: NKISI + LUZ + MARUM + LOU DRAGO. 22.00 rue A. Ortsstr. 20-28 Brussel/Bruxelles 02-550.03.50 / www.beursschouwburg.be

Agenda 20/12 – 9/1

C12

Brussel/Bruxelles 02-217.29.20 / www.art-base.be CHANSON THÉÂTRE DE LA CLARENCIÈRE

B-ASTRE: UNE ÉTOILE DANS LE BROUILLARD. 20.30

rue du Belvédèrestr. 20 Elsene/Ixelles 02-640.46.76 / www.laclarenciere.be OPERA & OPERETTE DE MUNT/LA MONNAIE

LES CONTES D’HOFFMANN. Dir.

K. Warlikowski. Mus. dir. Al. Altinoglu.

Comp. Offenbach (in/en FR, boventitels/surtitres in/en NL/FR). 19.00 Muntpl./pl. de la Monnaie Brussel/Bruxelles / 070-23.39.39 www.demunt.be / www.lamonnaie.be KLASSIEK CLASSIQUE CLASSICAL MUSIC

ABDIJ TER KAMEREN ABBAYE NOTRE-DAME DE LA CAMBRE

PETITS CHANTEURS DU COLLÈGE SAINT-PIERRE & LES ANGES CIE & ENSEMBLE ORCHESTRAL DE BRUXELLES. 20.00 av. E. Durayln. Elsene/Ixelles 02-515.64.63 / www.ixelles.be

BENEDICTION XV: HONEY DIJON.

BOZAR

CAFÉ BONNEFOOI

Comp. Tchaikovsky. 18.00 rue Ravensteinstr. 23 Brussel/Bruxelles 02-507.82.00 / www.bozar.be

23.00 Grasmarkt 116 rue Marché aux Herbes Brussel/Bruxelles / c12space.com

DJ SOFA. 23.00

Steenstr. 8 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 0487-62.22.31 / www.bonnefooi.be CAFÉ FLOREO

SUBSTANZ. 22.00

Rijkeklarenstr. 19 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-514.39.05 / www.cafefloreo.be

BELGIAN NATIONAL ORCHESTRA: THE SNOW MAIDEN. Dir. J. Rozen.

DE MUNT/LA MONNAIE

CONCERTINI. Musicians from the La Monnaie Symphony Orchestra. Comp.

Chausson. 12.30 Muntpl./pl. de la Monnaie Brussel/Bruxelles / 070-23.39.39 www.demunt.be / www.lamonnaie.be DANS DANSE DANCE

FUSE

LES RICHES-CLAIRES

23.00 rue Blaesstr. 208 Brussel/Bruxelles 02-511.97.89 / www.fuse.be

Rijkeklarenstr. 24 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-548.25.80 / www.lesrichesclaires.be

JOB JOBSE + OCEANIC + PIERRE.

TRANCE. Chor N. Battesti. 20.30

MIRANO CONTINENTAL

W:HALL

Leuvensestwg. 38 chée de Louvain St.-Joost-ten-Node/St-Josse-ten-Noode 02-289.09.10 / www.miranobrussels.com

19.00 av. C. Thielemansln. 93 St.-Pieters-Woluwe/Woluwe-St-Pierre 02-773.05.88 / www.whalll.be

MOSKOW DISKOW: NICO MORANO + NICK BRIL. 23.00

STEEL GATE

CAVE: BREIZBEAR + ELOF DE NEVE + THOMAS M. 23.55

Kartuizerstr. 52 rue des Chartreux Brussel/Bruxelles / 02-502.00.49 www.facebook.com/cavebrussels JAZZ & BLUES HELLO HOSTEL

JAM SESSION. 21.00 Wapenstilstandstr. 1 rue de l’Armistice Koekelberg 0471-93.59.27 www.facebook.com/brussels.hello.hostel L’AUBE SUR AŸ

LIVE JAZZ & CHAMPAGNE: MAGY TYSON & NATACHA WUYTS & MATHIEU DE WIT. 21.30 Prinsengalerij 11B Galerie des Princes Brussel/Bruxelles 02-503.22.43 / www.laubesuray.com

THE MUSIC VILLAGE

IVAN PADUART INVITES GREG HOUBEN. 21.00

Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com FOLK & WORLD MUSIC

ANCIENNE BELGIQUE

DARNA FEST: FEMALE VOICES FROM MOROCCO: FATIMA TIHIHIT + FATIMA TACHTOUKT + KHADIJA EL BIDAOUIA + KHADIJA MARGOUM. 20.00

bd Anspachln. 110 Brussel/Bruxelles 02-548.24.24 / www.abconcerts.be ART BASE

ADRIANO TRINDADE. 20.00

Zandstr. 29 rue des Sables

DE NOTENKRAKER/CASSENOISETTE. Brussels International Ballet.

JEUGD BRONKS

CLASH. (12+). Van en met

J. Vandecasteele & J. Van den Brande.

20.00 Varkensmarkt 15-17 rue du Marché aux Porcs Brussel/Bruxelles 02-219.99.21 / www.bronks.be THEATER AULA TOOTS

FABULA ROMA. Regie

S. Deraedemaeker. 20.00 rue Stuckensstr. 125 Evere www.detoneelvriendenevere.be

KVS BOX

SMOKE. SKaGeN, De Roovers & De Nieuwe Tijd. Tekst P. Auster. 20.30 Arduinkaai 7 quai aux Pierres de Taille Brussel/Bruxelles 02-210.11.12 / www.kvs.be THÉÂTRE CC D’UCCLE

LE NOIR TE VA SI BIEN. Mise en scène D. Hanssens. 20.15 Rodestr. 47 rue Rouge Ukkel/Uccle 02-374.64.84 / www.ccu.be CC WOLUBILIS

UN GRAND CRI D’AMOUR. Mise en scène D. Hanssens. 20.30 Cours P.-H. Spaak Promenade 1 St.-Lambrechts-Woluwe Woluwe-St-Lambert 02-761.60.29 / www.wolubilis.be CENTRE ÉDUCATIF ET CULTUREL L’EPICERIE

LAISSE-MOI TRANQUILLE!

Avec S. Allach & A. El Haruati. 20.00 Beekstr. 17-19 rue du Ruisseau Molenbeek 02-256.76.80 / www.ras-el-hanout.be KINGS OF COMEDY CLUB

KODY: LE LAB. 22.30

Boondaalsestwg. 489 chée de Boondael Elsene/Ixelles 02-649.99.30 / www.kocc.be

MUSÉE DU TRAM BRUXELLOIS

GLUHWEIN TRAM. 17.00, 19.00

Tervurenln. 364B av. de Tervueren St.-Pieters-Woluwe/Woluwe-St-Pierre 02-515.31.08 www.trammuseumbrussels.be

KONINGIN ASTRIDPLEIN

WINTER VOENK. 17.00

KVS BOX

Jette www.essegem.be

LA FLEUR EN PAPIER DORÉ

ZATERDAG SAMEDI SATURDAY 21/12

SMOKE. SKaGeN, De Roovers & De Nieuwe Tijd. Texte P. Auster (en NL, surtitres en FR). 20.30 Arduinkaai 7 quai aux Pierres de Taille Brussel/Bruxelles 02-210.11.12 / www.kvs.be LES ZAPÉRO-CONTES BRUXELLES.

20.00 Cellebroersstr. 53 rue des Alexiens Brussel/Bruxelles 0477-91.04.30 / www.racontance.be LA FLÛTE ENCHANTÉE

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 20.30 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 / www.lafluteenchantee.be LA MADELEINE

SOIS BELGE ET TAIS-TOI! 20.00 rue Duquesnoystr. 14 Brussel/Bruxelles 02-894.27.83 / www.la-madeleine.be LE PETIT CHAPEAU ROND ROUGE

LA CHOSE. Les taupes. 20.30 Pater E. Devroyestr. 12 rue Père E. Devroye Etterbeek / 0498-51.35.63 www.lepetitchapeaurondrouge.be LES RICHES-CLAIRES

TOTUS CORDUS: I’LL BE BACH!

Mise en scène E. van der Plancke. 20.30 Rijkeklarenstr. 24 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-548.25.80 / www.lesrichesclaires.be

LE TRAC

CABARET. Spectacle d’improvisation.

20.15 rue A. Meunierstr. 110 Oudergem/Auderghem 0470-50.04.75 / www.letrac.be

L’OS À MOELLE

STUDIO IMPRO. 20.30

av. E. Maxln. 153 Schaarbeek/Schaerbeek 02-267.10.90 / www.osamoelle.be

THÉÂTRE DE POCHE

LE GRAND FEU. Mise en scène J.-M. Van den Eeyden. 20.30 Gymnasiumweg 1A Chemin du Gymnase Brussel/Bruxelles 02-649.17.27 / www.poche.be THÉÂTRE NATIONAL

LE DERNIER SALUT. Mise en scène

N. Buysse. 19.30

UN LOUP POUR L’HOMME. Mise en scène V. Pallaro. 20.30 bd E. Jacqmainln. 111 Brussel/Bruxelles 02-203.53.03 / www.theatrenational.be

THÉÂTRE ROYAL DE TOONE

LA NATIVITÉ. 20.30

Grasmarkt 66 rue du Marché aux Herbes Brussel/Bruxelles 02-513.54.86 / www.toone.be VOORDRACHTEN & LITERATUUR BRUSSELS OUDERENPLATFORM

LUBERON IN DE PROVENCE & BOLOGNA. Met E. Jespers. 14.00

Zaterdagpl. 6 pl. du Samedi Brussel/Bruxelles 02-210.04.60 / www.bop.brussels GC DE MARKTEN

LEZING EN BEZOEK AAN DE EXPO BRUEGEL IN BLACK AND WHITE.

13.00 Oude Graanmarkt 5 rue du Vieux Marché aux Grains Brussel/Bruxelles 02-512.34.25 / www.demarkten.be MUNTPUNT

BOEKBABBEL: HET BEROEP VAN VAN MIJN VADER (SORJ CHALANDON). 10.00

Munt 6 pl. de la Monnaie Brussel/Bruxelles 02-278.11.11 / www.muntpunt.be VARIA BRUSSELS TRAMMUSEUM

POP, ROCK & HIP HOP ANCIENNE BELGIQUE

BRAINDANCE. 20.00 bd Anspachln. 110 Brussel/Bruxelles 02-548.24.24 / www.abconcerts.be MAGASIN 4

RENÉ BINAMÉ + HIATUS + MATRAK ATTAKK + MANGOUSTE. 19.00

Havenln. 51 av. du Port Brussel/Bruxelles 02-223.34.74 / www.magasin4.be

VORST NATIONAAL/FOREST NATIONAL

PATRICK BRUEL. 20.00 av. V. Rousseauln. 208 Vorst/Forest 02-340.21.23 / www.vorstnationaal.be www.forestnational.be CLUB & PARTY BRONKS

RIEN À VOIR: LEFTO + ALFRED ANDERS. 21.30

Varkensmarkt 15-17 rue du Marché aux Porcs Brussel/Bruxelles 02-219.99.21 / www.bronks.be

CAFÉ BONNEFOOI

JACKIE LÉON. 23.00 Steenstr. 8 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 0487-62.22.31 / www.bonnefooi.be CAFÉ FLOREO

DOUBLE SHOTS! 22.00 Rijkeklarenstr. 19 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-514.39.05 / www.cafefloreo.be FUSE

ANNA + KAS:ST + AMOTIK. 23.00 rue Blaesstr. 208 Brussel/Bruxelles 02-511.97.89 / www.fuse.be

MIRANO CONTINENTAL

EÑE. 23.00 Leuvensestwg. 38 chée de Louvain St.-Joost-ten-Node/St-Josse-ten-Noode 02-289.09.10 www.mirano.be JAZZ & BLUES JAZZ STATION

ANNE WOLF QUATUOR. 18.00 Leuvensestwg. 193A-195 chée de Louvain St.-Joost-ten-Node/St-Josse-ten-Noode 02-733.13.78 www.jazzstation.be SINT-BONIFACIUSKERK ÉGLISE SAINT-BONIFACE

GOSPEL SINGERS CHRISTMAS

CONCERT. 19.30 Vredesstr./rue de la Paix Elsene/Ixelles 0476-82.82.76 / www.st-boniface.be THE MUSIC VILLAGE

BRUSSELS BALKAN PROJECT. 21.00 Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 www.themusicvillage.com

FOLK & WORLD MUSIC ART BASE

MELINA DOGA. 20.00

Zandstr. 29 rue des Sables Brussel/Bruxelles 02-217.29.20 / www.art-base.be

LE TRAC

NOËL HAWAÏEN. 20.15 rue A. Meunierstr. 110 Oudergem/Auderghem 0470-50.04.75 / www.letrac.be

29

Agenda

2 0 / 1 2 / 2 0 1 9 – 9/ 1 / 2 0 2 0

KLASSIEK CLASSIQUE CLASSICAL MUSIC ATELIER MARCEL HASTIR

OKSANA LEPSKA & VIRGILE VAN ESSCHE. Comp. Sviridov + Prokofiev + Rachmaninoff + Tchaikovsky. 20.00 Handelstr. 51 rue du Commerce Brussel/Bruxelles 0478-46.04.68 / ateliermarcelhastir.eu

BOZAR

BELGIAN NATIONAL ORCHESTRA: THE SNOW MAIDEN. Dir. J. Rozen.

Comp. Tchaikovsky. 18.00 rue Ravensteinstr. 23 Brussel/Bruxelles 02-507.82.00 / www.bozar.be FLAGEY

VLAAMS RADIOKOOR & ELINE GROSLOT: CEREMONY OF CAROLS. Comp. Britten + Poulenc +

Gjeilo... 20.15 Heilig Kruispl./pl. Ste-Croix Elsene/Ixelles 02-641.10.10 / www.flagey.be

GC DE ZEYP

MUSICA NOVA. 19.00

av. Van Overbekeln. 164 Ganshoren 02-422.00.10 / www.dezeyp.be

KONINKLIJK CONSERVATORIUM VAN BRUSSEL/CONSERVATOIRE ROYAL DE BRUXELLES

YOUNG-CHANG CHO. 20.00 Regentschapsstr. 30 rue de la Régence Brussel/Bruxelles / 0456-14.80.42 youngchangcho.eventbrite.com WERKPLAATS WALTER

20 ANS DE L’ENSEMBLE 21. 20.30

rue Van Lintstr. 43-45 Anderlecht www.werkplaatswalter.be DANS DANSE DANCE W:HALL

DE NOTENKRAKER/CASSENOISETTE. Brussels International Ballet.

19.00 av. C. Thielemansln. 93 St.-Pieters-Woluwe/Woluwe-St-Pierre 02-773.05.88 / www.whalll.be JEUGD BIBLIOTHEEK HERTOGINNEDAL

VOORLEESUURTJE IN DE BIB. (7+).

10.30 Waversestwg. 1688 chée de Wavre Oudergem/Auderghem / 02-672.38.42 www.oudergem.bibliotheek.be BRONKS

CLASH. (12+). Van en met

J. Vandecasteele & J. Van den Brande.

20.00 Varkensmarkt 15-17 rue du Marché aux Porcs Brussel/Bruxelles 02-219.99.21 / www.bronks.be MUNTPUNT

CODERDOJO. (6+). 10.30

Munt 6 pl. de la Monnaie Brussel/Bruxelles 02-278.11.11 / www.muntpunt.be OPENBARE BIBLIOTHEEK VORST

BABYBIB. (0,5 > 2 jaar). 10.30

av. Van Volxemln. 364 Vorst/Forest 02-343.20.04 / www.vorst.bibliotheek.be JEUNES

ATELIER 210

BLUE BIRD. (7+). Conception

I. Jonniaux. 14.00, 17.00 St.-Pietersstwg. 210 chée St-Pierre Etterbeek 02-732.25.98 / www.atelier210.be THEATER

AULA TOOTS

FABULA ROMA. Regie

S. Deraedemaeker. 20.00 rue Stuckensstr. 125 Evere www.detoneelvriendenevere.be

KVS BOX

SMOKE. SKaGeN, De Roovers & De Nieuwe Tijd. Tekst P. Auster. 20.30 Arduinkaai 7 quai aux Pierres de Taille Brussel/Bruxelles 02-210.11.12 / www.kvs.be THÉÂTRE CC D’UCCLE

30

LE NOIR TE VA SI BIEN. Mise en scène D. Hanssens. 20.15 Rodestr. 47 rue Rouge Ukkel/Uccle 02-374.64.84 / www.ccu.be CC WOLUBILIS

Ganshorensestr. 39 rue de Ganshoren Koekelberg 02-850.60.90 / www.onceinbrussels.be VARIA

Ottervangersstr. 50 rue du Loutrier Watermaal-Bosvoorde/Watermael-Boitsfort 02-660.52.52 / www.watermael.be JEUNES

UN GRAND CRI D’AMOUR. Mise en scène D. Hanssens. 20.30 Cours P.-H. Spaak Promenade 1 St.-Lambrechts-Woluwe Woluwe-St-Lambert 02-761.60.29 / www.wolubilis.be

ALLEEDUKAAI

ATELIER 210

Havenln./av. du Port Brussel/Bruxelles 0478-87.73.86 / www.citizenne.be

I. Jonniaux. 14.00, 17.00 St.-Pietersstwg. 210 chée St-Pierre Etterbeek 02-732.25.98 / www.atelier210.be

CENTRE ÉDUCATIF ET CULTUREL L’EPICERIE

BOZAR

S. Allach & A. El Haruati. 20.00 Beekstr. 17-19 rue du Ruisseau Molenbeek 02-256.76.80 / www.ras-el-hanout.be

rue Ravensteinstr. 23 Brussel/Bruxelles 02-507.82.00 / www.bozar.be

LAISSE-MOI TRANQUILLE! Avec

KVS BOX

SMOKE. SKaGeN, De Roovers & De

Nieuwe Tijd. Texte P. Auster (en NL, surtitres en FR). 20.30 Arduinkaai 7 quai aux Pierres de Taille Brussel/Bruxelles 02-210.11.12 / www.kvs.be LA FLÛTE ENCHANTÉE

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 20.30 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 / www.lafluteenchantee.be LA MADELEINE

SOIS BELGE ET TAIS-TOI! 20.00 rue Duquesnoystr. 14 Brussel/Bruxelles 02-894.27.83 / www.la-madeleine.be THÉÂTRE DE POCHE

LE GRAND FEU. Mise en scène J.-M. Van den Eeyden. 20.30 Gymnasiumweg 1A Chemin du Gymnase Brussel/Bruxelles 02-649.17.27 / www.poche.be THÉÂTRE NATIONAL

LE DERNIER SALUT. Mise en scène

N. Buysse. 19.30 bd E. Jacqmainln. 111 Brussel/Bruxelles 02-203.53.03 / www.theatrenational.be THÉÂTRE ROYAL DE TOONE

LA NATIVITÉ. 16.00, 20.30 Grasmarkt 66 rue du Marché aux Herbes Brussel/Bruxelles 02-513.54.86 / www.toone.be RONDLEIDINGEN FLAGEY

ONTDEK BRUSSEL: FLAGEY, DE PAKKETBOOT. 15.00

Heilig Kruispl./pl. Ste-Croix Elsene/Ixelles 02-641.10.10 / www.flagey.be ING ART CENTER

DE KUNSTCOLLECTIE VAN ING.

11.00 Koningspl. 6 pl. Royale Brussel/Bruxelles 02-380.22.09 / www.korei.be

KERK & TOERISME BRUSSEL VZW

SINT-MICHIEL EN SINTGOEDELEKATHEDRAAL/ CATHÉDRALE DES SAINTS MICHEL ET GUDULE. Afspr. binnen in de kerk (ingang)./Rdv à l’intérieur de l’église (entrée)./Meeting point inside the church (entrance). 14.00 Wildewoudstr. 15 rue du Bois Sauvage Brussel/Bruxelles 02-219.75.30 www.kerkentoerismebrussel.be VISITES GUIDÉES FLAGEY

DÉCOUVREZ BRUXELLES: FLAGEY, LE PAQUEBOT. 15.00 Heilig Kruispl./pl. Ste-Croix Elsene/Ixelles 02-641.10.10 / www.flagey.be

FREDERIC BLONDEEL CHOCOLATE FACTORY & SHOP

DÉCOUVERTE DE LA CHOCOLATERIE FRÉDÉRIC BLONDEEL. 14.00

Ganshorensestr. 39 rue de Ganshoren Koekelberg 02-850.60.90 / www.onceinbrussels.be GUIDED VISITS FREDERIC BLONDEEL CHOCOLATE FACTORY & SHOP

DISCOVER FÉDÉRIC BLONDEEL CHOCOLATE FACTORY. 10.00

REPAIR- EN RUILFEEST/FÊTE DE RÉPARATION ET D’ÉCHANGE: CHRISTMAS EDITION. 14 > 17.30

GRAND PRIZE VIRTUOSO AWARDS CEREMONY. 16.00

BRUSSELS TRAMMUSEUM MUSÉE DU TRAM BRUXELLOIS

GLUHWEIN TRAM. 17.00

Tervurenln. 364B av. de Tervueren St.-Pieters-Woluwe/Woluwe-St-Pierre 02-515.31.08 www.trammuseumbrussels.be

HAPPY DAY IXELLES

UN SAMEDI AVEC UN ARTISTE: MARIE LEBRUN. 12.00 rue E. Banningstr. 55 Elsene/Ixelles Facebook: Happy Day Ixelles

MARKTEN BROCANTE MARCHÉS PLUG&POP

BALTIC DESIGN STORIES. 10 > 19.00 rue Blaesstr. 132 Brussel/Bruxelles 0497-54.42.15 / www.balticdesignstories.eu

ZONDAG DIMANCHE SUNDAY 22/12 POP, ROCK & HIP HOP ANCIENNE BELGIQUE

DE WARMSTE SOIRÉE: ARNO + COELY + FRANK VANDER LINDEN + GEIKE + RUBEN BLOCK + JASPER STEVERLINCK + STIJN MEURIS...

20.00 bd Anspachln. 110 Brussel/Bruxelles 02-548.24.24 / www.abconcerts.be SINT-PIETERSKERK ÉGLISE SAINT-PIERRE

BARBARA DEX: KERSTCONCERT.

15.00 Kard. Mercierpl./pl. Cardinal Mercier Jette 02-422.31.80 / www.jette.be JAZZ & BLUES

CAFÉ ROSKAM

VESTIGE 6TET. 20.00

Vlaamsestwg. 9 rue de Flandre Brussel/Bruxelles 02-503.51.54 / www.cafe-roskam.be

FLAGEY

THE RAT PACK IN CONCERT. 16.00 Heilig Kruispl./pl. Ste-Croix Elsene/Ixelles 02-641.10.10 / www.flagey.be THE MUSIC VILLAGE

FABRICE MUKUNA. 18.00

Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com OPERA & OPERETTE DE MUNT/LA MONNAIE

LES CONTES D’HOFFMANN. Dir.

K. Warlikowski. Mus. dir. Al. Altinoglu.

Comp. Offenbach (in/en FR, boventitels/surtitres in/en NL/FR). 15.00 Muntpl./pl. de la Monnaie Brussel/Bruxelles / 070-23.39.39 www.demunt.be / www.lamonnaie.be KLASSIEK CLASSIQUE CLASSICAL MUSIC

ART BASE

AMAN DUO DE BELGIQUE. Comp.

Enescu + Bartok + Mokranjac + Tajcevic...

19.00 Zandstr. 29 rue des Sables Brussel/Bruxelles 02-217.29.20 / www.art-base.be SINT-CLEMENSKERK ÉGLISE SAINT-CLÉMENT

CHANTS GRÉGORIENS. 18.15

BLUE BIRD. (7+). Conception

THEATER AULA TOOTS

FABULA ROMA. Regie

S. Deraedemaeker. 14.30 rue Stuckensstr. 125 Evere www.detoneelvriendenevere.be THÉÂTRE

CENTRE ÉDUCATIF ET CULTUREL L’EPICERIE

LAISSE-MOI TRANQUILLE! Avec

S. Allach & A. El Haruati. 16.00 Beekstr. 17-19 rue du Ruisseau Molenbeek 02-256.76.80 / www.ras-el-hanout.be

LA FLÛTE ENCHANTÉE

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 16.00 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 / www.lafluteenchantee.be LE CERCLE DES VOYAGEURS

WHAT THE FUN - LABO. 18.30

Lievevrouwbroersstr. 16-18 rue des Grands Carmes Brussel/Bruxelles / 02-514.39.49 www.lecercledesvoyageurs.com

ORGEL OP MAANDAG/LUNDI D’ORGUE: VOX FINISTERRAE: NOËLS. 12.45

Nieuwstr. 74 rue Neuve Brussel/Bruxelles 02-217.52.52 www.lundidorgueorgelopmaandag.com JEUNES ATELIER 210

BLUE BIRD. (7+). Conception

I. Jonniaux. 14.00, 17.00 St.-Pietersstwg. 210 chée St-Pierre Etterbeek 02-732.25.98 / www.atelier210.be THÉÂTRE

KINGS OF COMEDY CLUB

LA CARTE BLANCHE DE GUILLERMO GUIZ. 20.00

Boondaalsestwg. 489 chée de Boondael Elsene/Ixelles 02-649.99.30 / www.kocc.be

LA FLÛTE ENCHANTÉE

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 20.30 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 / www.lafluteenchantee.be W:HALL

HOMME FEMME. Mise en scène F. Martucci. 20.30 av. C. Thielemansln. 93 St.-Pieters-Woluwe/Woluwe-St-Pierre 02-773.05.88 / www.whalll.be VARIA BOZAR

THÉÂTRE L’IMPROVISTE

GRAND PRIZE VIRTUOSO AWARDS CEREMONY. 16.00

rue de Fierlantstr. 120 Vorst/Forest www.improviste.be

L’ENTRELA

PRÊTE-MOI TON RÊVE. 15.00 IMPROBUBBLE & FRIENDS. 20.30

W:HALL

HOMME FEMME. Mise en scène F. Martucci. 18.00 av. C. Thielemansln. 93 St.-Pieters-Woluwe/Woluwe-St-Pierre 02-773.05.88 / www.whalll.be VISITES GUIDÉES ÉGLISE SAINT-NICOLAS

DÉLICIEUSES TRADITIONS DE FIN D’ANNÉE. 14.30

Boterstr. 1 rue au Beurre Brussel/Bruxelles 02-673.18.35 / www.bruxellesbavard.be

LA PORTEUSE D’EAU

TURPITOUR. 11.00, 14.30

av. J. Voldersln. 48 St.-Gillis/St-Gilles www.turpitour.be

ONCE IN BRUSSELS

UNE CHRONIQUE DU CENTRE HISTORIQUE DE BRUXELLES À VÉLO ÉLECTRIQUE. 14.00 Huidevettersstr. 62 rue des Tanneurs Brussel/Bruxelles 02-850.60.90 / onceinbrussels.be VARIA BOZAR

GRAND PRIZE VIRTUOSO AWARDS CEREMONY. 16.00 rue Ravensteinstr. 23 Brussel/Bruxelles 02-507.82.00 / www.bozar.be

CAFÉ BONNEFOOI

OPEN STAGE #3. 21.00 Steenstr. 8 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 0487-62.22.31 / www.bonnefooi.be MARKTEN BROCANTE MARCHÉS PLUG&POP

BALTIC DESIGN STORIES. 10 > 19.00 rue Blaesstr. 132 Brussel/Bruxelles 0497-54.42.15 / www.balticdesignstories.eu

MAANDAG LUNDI MONDAY 23/12 KLASSIEK CLASSIQUE CLASSICAL MUSIC ONZE-LIEVE-VROUW VAN FINISTERRAE NOTRE-DAME DU FINISTÈRE

rue Ravensteinstr. 23 Brussel/Bruxelles 02-507.82.00 / www.bozar.be

SOIRÉE MÉTISSÉE. 18.00

Parijsstr. 43 rue de Paris Evere www.lentrela.be

DINSDAG MARDI TUESDAY 24/12 CLUB & PARTY CAFÉ FLOREO

MILONGA DEL TANGO. 20.00 Rijkeklarenstr. 19 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-514.39.05 / www.cafefloreo.be THÉÂTRE CC D’UCCLE

LE NOIR TE VA SI BIEN. Mise en scène D. Hanssens. 19.00 Rodestr. 47 rue Rouge Ukkel/Uccle 02-374.64.84 / www.ccu.be

WOENSDAG MERCREDI WEDNESDAY 25/12 POP, ROCK & HIP HOP CAFÉ FLOREO

JAM IN BRUSSEL. 21.00

Rijkeklarenstr. 19 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-514.39.05 / www.cafefloreo.be JAZZ & BLUES

THE MUSIC VILLAGE

CARTE BLANCHE TO ALEX GILSON. 20.30 Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com THÉÂTRE KINGS OF COMEDY CLUB

20-20-20. 20.00 Boondaalsestwg. 489 chée de Boondael Elsene/Ixelles 02-649.99.30 / www.kocc.be

Spring binnen!

31

Agenda

2 0 / 1 2 / 2 0 1 9 – 9/ 1 / 2 0 2 0

THÉÂTRE L’IMPROVISTE

VOYAGE. 20.30

rue de Fierlantstr. 120 Vorst/Forest www.improviste.be

DONDERDAG JEUDI THURSDAY 26/12 POP, ROCK & HIP HOP KONINKLIJK CIRCUS/CIRQUE ROYAL

HELMUT LOTTI. 20.00

Onderrichtsstr. 81 rue de l’Enseignement Brussel/Bruxelles 02-218.20.15 / www.gracialive.be CLUB & PARTY

TRANCE. Chor N. Battesti. 20.30

Rijkeklarenstr. 24 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-548.25.80 / www.lesrichesclaires.be JEUNES

ATELIER 210

BLUE BIRD. (7+). Conception

I. Jonniaux. 14.00, 17.00 St.-Pietersstwg. 210 chée St-Pierre Etterbeek 02-732.25.98 / www.atelier210.be THÉÂTRE

Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com KLASSIEK CLASSIQUE CLASSICAL MUSIC PROTESTANTSE KAPEL CHAPELLE PROTESTANTE

ORGEL- EN PIANOCONCERT VOOR KERSTMIS/CONCERT D’ORGUE ET PIANO POUR LA NOËL. Comp. Bach.

16.00 Museumpl./pl. du Musée Brussel/Bruxelles 0494-65.43.65 / www.bachverein.be DANS DANSE DANCE LES RICHES-CLAIRES

bd E. Jacqmainln. 111 Brussel/Bruxelles 02-203.53.03 / www.theatrenational.be THÉÂTRE ROYAL DE TOONE

LA NATIVITÉ. 20.30 Grasmarkt 66 rue du Marché aux Herbes Brussel/Bruxelles 02-513.54.86 / www.toone.be VISITES GUIDÉES

17.15 Grote Markt/Grand-Place Brussel/Bruxelles 02-548.04.48 / visit.brussels

Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 0487-62.22.31 / www.bonnefooi.be

HUGH KANZA. 20.30

C’EST TA VIE. Cie 3637. 16.00

De M. Dufour. 20.30 Vorstln. 183 bd du Souverain Oudergem/Auderghem 02-660.03.03 / www.cc-auderghem.be

FAITES L’AMOUR AVEC UN BELGE!

scène D. Hanssens. 20.15 Rodestr. 47 rue Rouge Ukkel/Uccle 02-374.64.84 / www.ccu.be

THE MUSIC VILLAGE

THÉÂTRE NATIONAL

HÔTEL DE VILLE

CC D’UCCLE

JAZZ & BLUES

Steenstr. 8 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 0487-62.22.31 / www.bonnefooi.be

CC D’AUDERGHEM

CAFÉ BONNEFOOI

BASSIN RECORDS: B-SAY + MATT + XTANKI + DXTR. 23.00

DIZZI & KWAK. 23.00

rue de Fierlantstr. 120 Vorst/Forest www.improviste.be

LE NOIR TE VA SI BIEN. Mise en

KINGS OF COMEDY CLUB

INNO JP RODE SON BAZAR. 20.00 Boondaalsestwg. 489 chée de Boondael Elsene/Ixelles 02-649.99.30 / www.kocc.be LA FLÛTE ENCHANTÉE

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 20.30 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 / www.lafluteenchantee.be LES RICHES-CLAIRES

TOTUS CORDUS: I’LL BE BACH!

Mise en scène E. van der Plancke. 20.30 Rijkeklarenstr. 24 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-548.25.80 / www.lesrichesclaires.be

THÉÂTRE L’IMPROVISTE

À TABLE! 21.00

NOCTURNES HÔTEL DE VILLE.

GUIDED VISITS STADHUIS/HÔTEL DE VILLE

NOCTURNES STADHUIS/EVENING VISITS CITY HALL. 17.00,17.30

Grote Markt/Grand-Place Brussel/Bruxelles 02-548.04.48 / visit.brussels

VRIJDAG VENDREDI FRIDAY 27/12

Vorstln. 147 bd du Souverain Oudergem/Auderghem 02-672.67.01 / www.cactus-club.be

MIRANO CONTINENTAL

MOSKOW DISKOW: MANDANA.

23.00 Leuvensestwg. 38 chée de Louvain St.-Joost-ten-Node/St-Josse-ten-Noode 02-289.09.10 / www.miranobrussels.com

EMILIA MANEA & TIFFANY DASPECT. 21.30

Prinsengalerij 11B Galerie des Princes Brussel/Bruxelles 02-503.22.43 / www.laubesuray.com

THE MUSIC VILLAGE

JAZZ À LA CARTE. 21.00

Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com

LES RICHES-CLAIRES

TRANCE. Chor N. Battesti. 20.30

Rijkeklarenstr. 24 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-548.25.80 / www.lesrichesclaires.be JEUGD

BRONKS

JEUNES ATELIER 210

BLUE BIRD. (7+). Conception

I. Jonniaux. 14.00, 17.00 St.-Pietersstwg. 210 chée St-Pierre Etterbeek 02-732.25.98 / www.atelier210.be

THÉÂTRE ROYAL DU PERUCHET

CASSE-NOISETTES. (3+). 15.00

av. E. Maxln. 153 Schaarbeek/Schaerbeek 02-267.10.90 / www.osamoelle.be

18.30 Havenln. 51 av. du Port Brussel/Bruxelles 02-223.34.74 / www.magasin4.be

rue Ravensteinstr. 23 Brussel/Bruxelles 02-507.82.00 / www.bozar.be

Varkensmarkt 15-17 rue du Marché aux Porcs Brussel/Bruxelles 02-219.99.21 / www.bronks.be

L’AUBE SUR AŸ

PEGGY LEE COOPER: MASSACRE DE NOËL V: L’AMER NOËL. 20.30

RRAOUHHH! + ULTRAPHALLUS + ?ALOS + CONVULSIF + SOLAR SKELETONS + ZUIKER SUIKER.

DE NOTENKRAKER/CASSENOISETTE. Chor. M. Venshchikov. 19.00

TATTARRATTAT! (3+). Frieda. 15.00

JAZZ & BLUES

L’OS À MOELLE

MAGASIN 4

CAFÉ BONNEFOOI

LA NUIT DES CÉLIBATAIRES. 22.30

CHANSON

POP, ROCK & HIP HOP

CLUB & PARTY

LE CACTUS

DANS DANSE DANCE BOZAR

OPERA & OPERETTE DE MUNT/LA MONNAIE

LES CONTES D’HOFFMANN. Dir.

K. Warlikowski. Mus. dir. Al. Altinoglu.

Comp. Offenbach (in/en FR, boventitels/surtitres in/en NL/FR). 19.00 Muntpl./pl. de la Monnaie Brussel/Bruxelles / 070-23.39.39 www.demunt.be / www.lamonnaie.be

Woudln. 50 av. de la Forêt Elsene/Ixelles 02-673.87.30 / www.theatreperuchet.be THÉÂTRE

CC D’AUDERGHEM

FAITES L’AMOUR AVEC UN BELGE! De M. Dufour. 20.30 Vorstln. 183 bd du Souverain Oudergem/Auderghem 02-660.03.03 / www.cc-auderghem.be

CC D’UCCLE

LE NOIR TE VA SI BIEN. Mise en scène D. Hanssens. 20.15 Rodestr. 47 rue Rouge Ukkel/Uccle 02-374.64.84 / www.ccu.be

BRUSSELS VOLKSTEJOÊTER

ZOÊTERDAG, ZONDAG, MOINDAG een komedie van EDUARDO de FILIPPO gebaseerd op de Franse vertaling van Huguette Hatem

11, 12, 17, 18, 19, 24; 25, 26, 31 JANUARI + 1 & 2 FEBRUARI 2020

Zinnema, Anderlecht Veeweidestraat 24-26, 1070 Anderlecht

REGIE: Jean-François D’Hondt VERBRUSSELING: Marc Bober

€16, €18, €49 (arrangement met restaurant Den Appelboom)

CC WOLUBILIS

UN GRAND CRI D’AMOUR. Mise en scène D. Hanssens. 20.30 Cours P.-H. Spaak Promenade 1 St.-Lambrechts-Woluwe Woluwe-St-Lambert 02-761.60.29 / www.wolubilis.be KINGS OF COMEDY CLUB

FLORENCE MENDEZ: DÉLICATE.

20.15 Boondaalsestwg. 489 chée de Boondael Elsene/Ixelles 02-649.99.30 / www.kocc.be

LA FLÛTE ENCHANTÉE

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 20.30 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 / www.lafluteenchantee.be LES RICHES-CLAIRES

TOTUS CORDUS: I’LL BE BACH!

Mise en scène E. van der Plancke. 20.30 Rijkeklarenstr. 24 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-548.25.80 / www.lesrichesclaires.be

THÉÂTRE NATIONAL

C’EST TA VIE. Cie 3637. 11.30

bd E. Jacqmainln. 111 Brussel/Bruxelles 02-203.53.03 / www.theatrenational.be THÉÂTRE ROYAL DE TOONE

LA NATIVITÉ. 20.30

Grasmarkt 66 rue du Marché aux Herbes Brussel/Bruxelles 02-513.54.86 / www.toone.be RONDLEIDINGEN STADHUIS

NOCTURNES STADHUIS. 17.30

Grote Markt/Grand-Place Brussel/Bruxelles 02-548.04.48 / visit.brussels VISITES GUIDÉES HÔTEL DE VILLE

NOCTURNES HÔTEL DE VILLE.

17.15

Grote Markt/Grand-Place Brussel/Bruxelles 02-548.04.48 / visit.brussels GUIDED VISITS STADHUIS/HÔTEL DE VILLE

EVENING VISITS CITY HALL. 17.00,

17.45 Grote Markt/Grand-Place Brussel/Bruxelles 02-548.04.48 / visit.brussels

ZATERDAG SAMEDI SATURDAY 28/12 POP, ROCK & HIP HOP MAGASIN 4

WHY THE EYE? + PNEUMATIC HEAD COMPRESSOR + THE K. + GUILI GUILI GOULAG + MR MARCAILLE + CAPTAIN IGLOO + ROCKUS POKUS. 18.30

Havenln. 51 av. du Port Brussel/Bruxelles 02-223.34.74 www.magasin4.be CLUB & PARTY CAFÉ BONNEFOOI

AROH & VICTOR DE ROO. 23.00

Steenstr. 8 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 0487-62.22.31 / www.bonnefooi.be FUSE

DVS1 + Z.I.P.P.O + AMANDRA + PARALLEL CIRCUIT. 23.00

rue Blaesstr. 208 Brussel/Bruxelles 02-511.97.89 / www.fuse.be MIRANO CONTINENTAL

MORE+. 23.00 Leuvensestwg. 38 chée de Louvain St.-Joost-ten-Node/St-Josse-ten-Noode 02-289.09.10 / www.miranobrussels.com

JAZZ & BLUES

scène D. Hanssens. 20.30 Cours P.-H. Spaak Promenade 1 St.-Lambrechts-Woluwe Woluwe-St-Lambert 02-761.60.29 / www.wolubilis.be

THE MUSIC VILLAGE

DROPZONE & SAM CRANE. 21.00 Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com

CIRQUE ROYAL

FRANCOIS PIRETTE. 20.00

DANS DANSE DANCE BOZAR

DE NOTENKRAKER/CASSENOISETTE. Chor. M. Venshchikov. 19.00

rue Ravensteinstr. 23 Brussel/Bruxelles 02-507.82.00 / www.bozar.be JEUGD ANCIENNE BELGIQUE

KAPITEIN WINOKIO: BERENCONCERT MET SELAH POOH & ISOLDE LASOEN & JEAN BLAUTE & STEFAAN DEGAND. (4+). 13.30, 17.00 bd Anspachln. 110 Brussel/Bruxelles 02-548.24.24 / www.abconcerts.be

Woudln. 50 av. de la Forêt Elsene/Ixelles 02-673.87.30 / www.theatreperuchet.be THÉÂTRE

FAITES L’AMOUR AVEC UN BELGE!

LE NOIR TE VA SI BIEN. Mise en

scène D. Hanssens. 20.15 Rodestr. 47 rue Rouge Ukkel/Uccle 02-374.64.84 / www.ccu.be CC WOLUBILIS

UN GRAND CRI D’AMOUR. Mise en

LA NATIVITÉ. 16.00, 20.30

Grasmarkt 66 rue du Marché aux Herbes Brussel/Bruxelles 02-513.54.86 / www.toone.be

SINT-MICHIEL EN SINTGOEDELEKATHEDRAAL/ CATHÉDRALE DES SAINTS MICHEL ET GUDULE. Afspr. binnen in de kerk

CASSE-NOISETTES. (3+). 15.00

CC D’UCCLE

THÉÂTRE ROYAL DE TOONE

KERK & TOERISME BRUSSEL VZW

THÉÂTRE ROYAL DU PERUCHET

De M. Dufour. 20.30 Vorstln. 183 bd du Souverain Oudergem/Auderghem 02-660.03.03 / www.cc-auderghem.be

LA FLÛTE ENCHANTÉE

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 20.30 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 / www.lafluteenchantee.be

RONDLEIDINGEN

JEUNES

CC D’AUDERGHEM

Onderrichtsstr. 81 rue de l’Enseignement Brussel/Bruxelles 02-218.20.15 www.cirqueroyalbruxelles.be

(ingang)./Rdv à l’intérieur de l’église (entrée)./Meeting point inside the church (entrance). 14.00 Wildewoudstr. 15 rue du Bois Sauvage Brussel/Bruxelles 02-219.75.30 www.kerkentoerismebrussel.be GUIDED VISITS

FREDERIC BLONDEEL CHOCOLATE FACTORY & SHOP

DISCOVER FÉDÉRIC BLONDEEL CHOCOLATE FACTORY. 10.00 Ganshorensestr. 39 rue de Ganshoren Koekelberg 02-850.60.90 www.onceinbrussels.be

VARIA HAPPY DAY IXELLES

UN SAMEDI AVEC UN ARTISTE: DAVID HEYMANN. 12.00

rue E. Banningstr. 55 Elsene/Ixelles Facebook: Happy Day Ixelles

ZONDAG DIMANCHE SUNDAY 29/12 JAZZ & BLUES THE MUSIC VILLAGE

MAT NAJEAN JAZZ BAND. 18.00

Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com OPERA & OPERETTE DE MUNT/LA MONNAIE

LES CONTES D’HOFFMANN. Dir.

K. Warlikowski. Mus. dir. Al. Altinoglu.

Comp. Offenbach (in/en FR, boventitels/surtitres in/en NL/FR). 15.00 Muntpl./pl. de la Monnaie Brussel/Bruxelles / 070-23.39.39 www.demunt.be / www.lamonnaie.be KLASSIEK CLASSIQUE CLASSICAL MUSIC

SINT-CLEMENSKERK ÉGLISE SAINT-CLÉMENT

CHANTS GRÉGORIENS. 18.15

Ottervangersstr. 50 rue du Loutrier Watermaal-Bosvoorde/Watermael-Boitsfort 02-660.52.52 / www.watermael.be DANS DANSE DANCE

BOZAR

DE NOTENKRAKER/CASSENOISETTE. Chor. M. Venshchikov. 19.00

rue Ravensteinstr. 23 Brussel/Bruxelles 02-507.82.00 / www.bozar.be

DRUMFIRE

The loudest playing multiroom speaker.

Soms kan er niets op tegen de grootte van een speaker.

Drumfire levert een zuiver maar gedurfd geluid met super scherpe details die je bijna fysiek kan voelen. Verkrijgbaar in grijs, wit en zwart.

5 sterren beoordeling Beste draadloze speaker boven €550

Aangeraden verkoopprijs

€ 699

Verkrijgbaar bij S O U N D O F S C A N D I N AV I A

Agenda

2 0 / 1 2 / 2 0 1 9 – 9/ 1 / 2 0 2 0

JEUGD ANCIENNE BELGIQUE

KAPITEIN WINOKIO: BERENCONCERT MET SELAH POOH & ISOLDE LASOEN & JEAN BLAUTE & STEFAAN DEGAND. (4+). 13.30, 17.00 bd Anspachln. 110 Brussel/Bruxelles 02-548.24.24 / www.abconcerts.be JEUNES THÉÂTRE L’IMPROVISTE

UNE AUTRE HISTOIRE JUNIOR. (7 > 12 ans). Cie Mirabilia. 15.00 rue de Fierlantstr. 120 Vorst/Forest www.improviste.be

THÉÂTRE ROYAL DU PERUCHET

CASSE-NOISETTES. (3+). 15.00

Woudln. 50 av. de la Forêt Elsene/Ixelles 02-673.87.30 / www.theatreperuchet.be THÉÂTRE

CC D’AUDERGHEM

CHANCE! Mise en scène H. Devolder.

20.30 Vorstln. 183 bd du Souverain Oudergem/Auderghem 02-660.03.03 / www.cc-auderghem.be

LA FLÛTE ENCHANTÉE

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 16.00 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 / www.lafluteenchantee.be THÉÂTRE L’IMPROVISTE

IMPROBUBBLE & FRIENDS. 20.30 rue de Fierlantstr. 120 Vorst/Forest www.improviste.be THÉÂTRE NATIONAL

BYE BYE BONGO. Cie Domya. 18.00

bd E. Jacqmainln. 111 Brussel/Bruxelles 02-203.41.55 / www.theatrenational.be VISITES GUIDÉES ÉGLISE SAINT-NICOLAS

LE CHOCOLAT BRUXELLOIS: UN GOÛT QUI MONTE, QUI MONTE!

14.30 Boterstr. 1 rue au Beurre Brussel/Bruxelles 02-673.18.35 / www.bruxellesbavard.be ONCE IN BRUSSELS

UNE CHRONIQUE DU CENTRE HISTORIQUE DE BRUXELLES À VÉLO ÉLECTRIQUE. 14.00 Huidevettersstr. 62 rue des Tanneurs Brussel/Bruxelles 02-850.60.90 / onceinbrussels.be

MAANDAG LUNDI MONDAY 30/12 DANS DANSE DANCE VORST NATIONAAL/FOREST NATIONAL

DE NOTENKRAKER/CASSENOISETTE. Prima Donna Events. 20.00

av. V. Rousseauln. 208 Vorst/Forest 02-340.21.23 / www.vorstnationaal.be www.forestnational.be JEUGD ANCIENNE BELGIQUE

KAPITEIN WINOKIO: BERENCONCERT MET SELAH POOH & ISOLDE LASOEN & JEAN BLAUTE & STEFAAN DEGAND. (4+). 13.30, 17.00 bd Anspachln. 110 Brussel/Bruxelles 02-548.24.24 / www.abconcerts.be THÉÂTRE CC D’AUDERGHEM

CHANCE! Mise en scène H. Devolder.

20.30 Vorstln. 183 bd du Souverain Oudergem/Auderghem 02-660.03.03 / www.cc-auderghem.be

KINGS OF COMEDY CLUB

LA CARTE BLANCHE DE GUILLERMO GUIZ. 20.00

Boondaalsestwg. 489 chée de Boondael Elsene/Ixelles 02-649.99.30 / www.kocc.be

34

LA FLÛTE ENCHANTÉE

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 20.30 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 / www.lafluteenchantee.be

DINSDAG MARDI TUESDAY 31/12 CLUB & PARTY CAFÉ BONNEFOOI

SHERIDAN + SALVATORE. 23.00 Steenstr. 8 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 0487-62.22.31 / www.bonnefooi.be

CAFÉ FLOREO

MILONGA DEL TANGO. 20.00

Rijkeklarenstr. 19 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-514.39.05 / www.cafefloreo.be FFORMATT

LES BALS: AFONSO PEIXOTO + AAGUILAA + ALEXANDRE SIMOES.

23.00 Kiekenmarkt 7 rue du Marché aux Poulets Brussel/Bruxelles / www.losninos.be FUSE

KOLLEKTIV TURMSTRASSE + GHEIST. 23.00

rue Blaesstr. 208 Brussel/Bruxelles 02-511.97.89 / www.fuse.be LA BODEGA

LA FÊTE DU NOUVEL AN 2020. 22.00

rue de Birminghamstr. 30 Molenbeek lafetebyto.be

LA TRICOTERIE - CONTACTENFABRIEK

LA JAVA DU NOUVEL AN! 22.00 rue T. Verhaegenstr. 158 St.-Gillis/St-Gilles 0486-88.29.96 / www.tricoterie.be LE CACTUS

NEW YEAR’S EVE 2020. 22.30

Vorstln. 147 bd du Souverain Oudergem/Auderghem 02-672.67.01 / www.cactus-club.be JAZZ & BLUES

THE MUSIC VILLAGE

VERJAZZ COMBO & ELAINE MC KEOWN. 20.30

Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com OPERA & OPERETTE

LA MADELEINE

SOIS BELGE ET TAIS-TOI! 17.00, 21.30 rue Duquesnoystr. 14 Brussel/Bruxelles 02-894.27.83 / www.la-madeleine.be LES RICHES-CLAIRES

TOTUS CORDUS: I’LL BE BACH!

Mise en scène E. van der Plancke. 19.00 Rijkeklarenstr. 24 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-548.25.80 / www.lesrichesclaires.be

THÉÂTRE L’IMPROVISTE

LE RÉVEILLON DE L’IMPROVISTE.

19.00, 21.00 rue de Fierlantstr. 120 Vorst/Forest www.improviste.be

WOENSDAG MERCREDI WEDNESDAY 1/1 POP, ROCK & HIP HOP CAFÉ FLOREO

JAM IN BRUSSEL. 21.00

Rijkeklarenstr. 19 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-514.39.05 / www.cafefloreo.be FOLK & WORLD MUSIC

ART BASE

DIEDERIK WISSELS & ANDREAS POLYZOGOPOULOS. 20.00 Zandstr. 29 rue des Sables Brussel/Bruxelles 02-217.29.20 / www.art-base.be THÉÂTRE THÉÂTRE L’IMPROVISTE

IN IMPRO VERITAS. 20.30 rue de Fierlantstr. 120 Vorst/Forest www.improviste.be

DONDERDAG JEUDI THURSDAY 2/1 CLUB & PARTY ANCIENNE BELGIQUE

NIEUWJAARSBAL. 13.00 bd Anspachln. 110 Brussel/Bruxelles 02-548.24.24 / www.abconcerts.be JAZZ & BLUES

DE MUNT/LA MONNAIE

THE MUSIC VILLAGE

K. Warlikowski. Mus. dir. Al. Altinoglu.

Comp. Offenbach (in/en FR, boventitels/surtitres in/en NL/FR). 18.00 Muntpl./pl. de la Monnaie Brussel/Bruxelles / 070-23.39.39 www.demunt.be / www.lamonnaie.be

20.30 Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com

LES CONTES D’HOFFMANN. Dir.

DANS DANSE DANCE LES RICHES-CLAIRES

TRANCE. Chor N. Battesti. 19.00

Rijkeklarenstr. 24 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-548.25.80 / www.lesrichesclaires.be THÉÂTRE

CAFÉ DE LA RUE

ALLONS VERS 2020 EN COMPAGNIE DES FOUNAMBULES, JOSEPH COLLARD ET JEAN-LOUIS DANVOYE. 20.30

Kolomstr. 30 rue de la Colonne Molenbeek 0473-50.58.75 / www.lecafedelarue.blogspot.be CC D’UCCLE

LE NOIR TE VA SI BIEN. Mise en

scène D. Hanssens. 19.00, 22.30 Rodestr. 47 rue Rouge Ukkel/Uccle 02-374.64.84 / www.ccu.be CC WOLUBILIS

NOUVEL AN: UN GRAND CRI D’AMOUR. Mise en scène D. Hanssens.

19.00, 22.00 Cours P.-H. Spaak Promenade 1 St.-Lambrechts-Woluwe Woluwe-St-Lambert 02-761.60.29 / www.wolubilis.be

TRIBUTE TO ARETHA FRANKLIN.

OPERA & OPERETTE DE MUNT/LA MONNAIE

LES CONTES D’HOFFMANN. Dir.

K. Warlikowski. Mus. dir. Al. Altinoglu.

Comp. Offenbach (in/en FR, boventitels/surtitres in/en NL/FR). 19.00 Muntpl./pl. de la Monnaie Brussel/Bruxelles / 070-23.39.39 www.demunt.be / www.lamonnaie.be THÉÂTRE

NASTY BARTENDER. 23.00 Steenstr. 8 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 0487-62.22.31 / www.bonnefooi.be JAZZ & BLUES THE MUSIC VILLAGE

MAN ON FIRE & THE SOUL

SOLDIERS. 21.00 Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com JEUGD BRONKS

WARNET. (6+). Schippers&VanGucht.

11.00, 15.00 Varkensmarkt 15-17 rue du Marché aux Porcs Brussel/Bruxelles 02-219.99.21 / www.bronks.be THÉÂTRE LA FLÛTE ENCHANTÉE

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 20.30 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 / www.lafluteenchantee.be LE PETIT CHAPEAU ROND ROUGE

ANTOINE DONNEAUX: IMITATEUR MALGRÉ-LUI. 20.30

Pater E. Devroyestr. 12 rue Père E. Devroye Etterbeek / 0498-51.35.63 www.lepetitchapeaurondrouge.be LE TRAC

SPECTACLES D’IMPROVISATION DES 6CLÔNES. 20.15 rue A. Meunierstr. 110 Oudergem/Auderghem 0470-50.04.75 / www.letrac.be

PETIT THÉÂTRE

ACAPULCO MADAME. Mise en scène C. Lombard. 20.15 rue Dr. C. Leemanstraatsstr. 8 St.-Agatha-Berchem/Berchem-Ste-Agathe 071-84.09.05 THÉÂTRE DE LA BALSAMINE

LES CARNETS DE PETER. Mise en

scène S. Durand. 15.00 av. F. Marchalln. 1 Schaarbeek/Schaerbeek 02-735.64.68 / www.balsamine.be

ZATERDAG SAMEDI SATURDAY 4/1 CLUB & PARTY CAFÉ BONNEFOOI

RICK SHIVER. 23.00 Steenstr. 8 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 0487-62.22.31 / www.bonnefooi.be JAZZ & BLUES THE MUSIC VILLAGE

JOHAN CLEMENT TRIO & DEBORAH CARTER. 21.00 Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com KLASSIEK CLASSIQUE CLASSICAL MUSIC

THÉÂTRE LA FLÛTE ENCHANTÉE

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 20.30 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 / www.lafluteenchantee.be LE PACIFIC

STANDUP - LE CLUB COMEDY CLUB. 20.00

Gewijde-Boomstr. 4 rue de l’Arbre-Bénit Elsene/Ixelles 0486-52.57.04 / www.ecrits.be

LE PETIT CHAPEAU ROND ROUGE

DAVE PARCOEUR: BOUFFON ET

ROI. 20.30 Pater E. Devroyestr. 12 rue Père E. Devroye Etterbeek / 0498-51.35.63 www.lepetitchapeaurondrouge.be PETIT THÉÂTRE

ACAPULCO MADAME. Mise en scène C. Lombard. 20.15 rue Dr. C. Leemanstraatsstr. 8 St.-Agatha-Berchem/Berchem-Ste-Agathe 071-84.09.05 THÉÂTRE DE LA BALSAMINE

LES CARNETS DE PETER. Mise en

scène S. Durand. 15.00 av. F. Marchalln. 1 Schaarbeek/Schaerbeek 02-735.64.68 / www.balsamine.be RONDLEIDINGEN

DE MUNT

RONDLEIDINGEN 2019–20. 12.00 Muntpl./pl. de la Monnaie Brussel/Bruxelles / 070-23.39.39 www.demunt.be / www.lamonnaie.be FLAGEY

ONTDEK BRUSSEL: HUIS DELUNE.

15.00 Heilig Kruispl./pl. Ste-Croix Elsene/Ixelles 02-641.10.10 / www.flagey.be

KERK & TOERISME BRUSSEL VZW

SINT-MICHIEL EN SINT-GOEDELEKATHEDRAAL/CATHÉDRALE DES SAINTS MICHEL ET GUDULE. Afspr.

binnen in de kerk (ingang)/Rdv à l’intérieur de l’église (entrée)/Meeting point inside the church (entrance) 14.00 Wildewoudstr. 15 rue du Bois Sauvage Brussel/Bruxelles / 02-219.75.30 www.kerkentoerismebrussel.be VISITES GUIDÉES FLAGEY

DÉCOUVREZ BRUXELLES: MAISON DELUNE. 15.00 Heilig Kruispl./pl. Ste-Croix Elsene/Ixelles 02-641.10.10 / www.flagey.be

LA MONNAIE

VISITES GUIDÉES 2019–20. 12.00 Muntpl./pl. de la Monnaie Brussel/Bruxelles 070-23.39.39 www.demunt.be / www.lamonnaie.be GUIDED VISITS BELGIUM BEER DAYS

DISCOVER BELGIUM’S EXCLUSIVE BREWERIES. 14.30 Hoedenmakersstr. 6 rue des Chapeliers Brussel/Bruxelles / 0472-60.47.46 www.belgiumbeerdays.com VARIA

LA FLÛTE ENCHANTÉE

FLAGEY

HAPPY DAY IXELLES

rue E. Banningstr. 55 Elsene/Ixelles Facebook: Happy Day Ixelles

THÉÂTRE L’IMPROVISTE

V. Vanoosten. Comp. Bizet + Weber + Ravel + Widor + Strauss. 20.15 Heilig Kruispl./pl. Ste-Croix Elsene/Ixelles 02-641.10.10 / www.flagey.be

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 20.30 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 / www.lafluteenchantee.be À TABLE! 21.00

rue de Fierlantstr. 120 Vorst/Forest www.improviste.be

VRIJDAG VENDREDI FRIDAY 3/1 CLUB & PARTY CAFÉ BONNEFOOI

BRUSSELS PHILHARMONIC & ANNELIEN VAN WAUWE. Dir.

LE TRAC

TEMPÊTE BLEUE. 20.15

rue A. Meunierstr. 110 Oudergem/Auderghem 0470-50.04.75 / www.letrac.be JEUGD

UN SAMEDI AVEC UN ARTISTE: SIMON BLACKLEY. 12.00

ZONDAG DIMANCHE SUNDAY 5/1 JAZZ & BLUES

BRONKS

THE MUSIC VILLAGE

11.00, 15.00 Varkensmarkt 15-17 rue du Marché aux Porcs Brussel/Bruxelles 02-219.99.21 / www.bronks.be

FRANKLIN. 18.00 Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com

WARNET. (6+). Schippers&VanGucht.

THE GOSPEL SIDE OF ARETHA

35

Agenda

xx 2 0 /–1 2x /x2/ x 0 x1 9 / 2–0 9 x /x 1 / 2 0 2 0

KLASSIEK CLASSIQUE CLASSICAL MUSIC BOZAR

BELGIAN NATIONAL ORCHESTRA.

Dir. G. Pehlivanian. Comp. Gershwin + Bizet + Meyerbeer... 15.00

THEATER

LA MONNAIE SYMPHONY ORCHESTRA & CHOIR: RHAPSODY.

W:HALL

GC ESSEGEM

M. Pagnol. 20.15 av. C. Thielemansln. 93 St.-Pieters-Woluwe/Woluwe-St-Pierre 02-773.05.92 kunstencultuur.woluwe1150.be

Dir. A. Altinoglu. Comp. Corigliano + Gershwin + Bernstein. 20.00 rue Ravensteinstr. 23 Brussel/Bruxelles 02-507.82.00 / www.bozar.be

KLASSIEK IN DE ABDIJ: PRIMA LA MUSICA & LORENZO GATTO.

11.00 Leopold I-str. 329 rue Léopold Ier Jette 02-427.80.39 / www.essegem.be SINT-CLEMENSKERK ÉGLISE SAINT-CLÉMENT

CHANTS GRÉGORIENS. 18.15

Ottervangersstr. 50 rue du Loutrier Watermaal-Bosvoorde/Watermael-Boitsfort 02-660.52.52 www.watermael.be JEUGD

BRONKS

WARNET. (6+). Schippers&VanGucht.

11.00, 15.00 Varkensmarkt 15-17 rue du Marché aux Porcs Brussel/Bruxelles 02-219.99.21 / www.bronks.be

KBR

FAMILIERONDLEIDING. (3+). 10.00 Keizersln. 4 bd de l’Empereur Kunstberg/Mont des Arts Brussel/Bruxelles 02-519.53.11 / www.kbr.be JEUNES KBR

VISITE GUIDÉE EN FAMILLE. (3+).

10.15 Keizersln. 4 bd de l’Empereur Kunstberg/Mont des Arts Brussel/Bruxelles 02-519.53.11 / www.kbr.be THÉÂTRE

LA FLÛTE ENCHANTÉE

SI C’ÉTAIT À REFAIRE. Mise en scène J.-L. Duray. 16.00 Lentestr. 18 rue du Printemps Elsene/Ixelles 02-660.79.50 www.lafluteenchantee.be PETIT THÉÂTRE

ACAPULCO MADAME. Mise en scène

C. Lombard. 15.00 rue Dr. C. Leemanstraatsstr. 8 St.-Agatha-Berchem/Berchem-Ste-Agathe 071-84.09.05 THÉÂTRE DE LA BALSAMINE

LES CARNETS DE PETER.

Mise en scène S. Durand. 15.00 av. F. Marchalln. 1 Schaarbeek/Schaerbeek 02-735.64.68 / www.balsamine.be

THÉÂTRE L’IMPROVISTE

PRÊTE-MOI TON RÊVE. 15.00 IMPROBUBBLE & FRIENDS. 20.30

rue de Fierlantstr. 120 Vorst/Forest www.improviste.be

VOORDRACHTEN & LITERATUUR METROHALTE TOMBERG

DRIEKONINGENTOCHT DOOR SINTJOOST. 13.30

St.-Lambrechts-Woluwe Woluwe-St-Lambert 0478-67.96.11 / korpus.kwb.be VARIA GC TEN WEYNGAERT

REPAIR CAFÉ. 14 > 17.00 Bondgenotenstr. 54 rue des Alliés Vorst/Forest 02-340.95.80 / www.tenweyngaert.be JEUGD BOEKELBERG

UPCYCLING IN DE BIB. (10+). 16.00

Pantheonln. 12-13 av. du Panthéon Koekelberg 02-411.08.65 koekelberg.bibliotheek.be

36

MAANDAG LUNDI MONDAY 6/1 DE SCHPOUNZ. Comp. Marius. Tekst.

THÉÂTRE LES RICHES-CLAIRES

LILI. De et avec A. Fiasse. 20.30 Rijkeklarenstr. 24 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-548.25.80 / www.lesrichesclaires.be

DINSDAG MARDI TUESDAY 7/1 CLUB & PARTY CAFÉ FLOREO

MILONGA DEL TANGO. 20.00

Rijkeklarenstr. 19 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-514.39.05 / www.cafefloreo.be JAZZ & BLUES THÉÂTRE POÈME 2

PAULINE LEBLOND TRIO. 20.00

Schotlandstr. 30 rue d’Écosse St.-Gillis/St-Gilles 02-538.63.58 / www.theatrepoeme.be

THE MUSIC VILLAGE

JAM JAZZ SESSION. 21.00 Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com KLASSIEK CLASSIQUE CLASSICAL MUSIC KONINKLIJK CONSERVATORIUM VAN BRUSSEL/CONSERVATOIRE ROYAL DE BRUXELLES

L’ORCHESTRE DU XXIÈME SIÈCLE: CONCERT DU NOUVEL AN 2020.

20.00 Regentschapsstr. 30 rue de la Régence Brussel/Bruxelles 02-512.30.79 / www.kcb.be THÉÂTRE

Koninginnegalerij 13 Galerie de la Reine Brussel/Bruxelles www.lesmatinsphi.be RONDLEIDINGEN KONINKLIJKE MUSEA VOOR KUNST EN GESCHIEDENIS

CROSSROADS. REIZEN DOOR DE MIDDELEEUWEN. 14.00

Jubelpark 10 parc du Cinquantenaire Brussel/Bruxelles 02-210.04.60 / www.bop.brussels

WOENSDAG MERCREDI WEDNESDAY 8/1 POP, ROCK & HIP HOP CAFÉ FLOREO

JAM IN BRUSSEL. 21.00

Rijkeklarenstr. 19 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-514.39.05 / www.cafefloreo.be

KONINKLIJK CIRCUS/CIRQUE ROYAL

DAVID HALLYDAY. 20.00

Onderrichtsstr. 81 rue de l’Enseignement Brussel/Bruxelles 02-218.20.15 www.cirqueroyalbruxelles.be JAZZ & BLUES

FLAGEY

MELANIE DE BIASIO. 20.15 Heilig Kruispl./pl. Ste-Croix Elsene/Ixelles 02-641.10.10 / www.flagey.be THE MUSIC VILLAGE

CARTE BLANCHE TO MATTEO DI LEONARDO. 20.30

Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com FOLK & WORLD MUSIC

CAFÉ BONNEFOOI

HUN HUN. 21.00

Steenstr. 8 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 0487-62.22.31 / www.bonnefooi.be THEATER KAAITHEATER

AL HET GOEDE. Regie J. Lauwers (in NL/FR/EN, boventitels in NL/FR/EN). 20.30 sq. Sainctelettesq. 19 Brussel/Bruxelles 02-201.59.59 / www.kaaitheater.be THÉÂTRE

CC D’AUDERGHEM

KAAITHEATER

V. Fedele & A. Streicher. 20.30 Vorstln. 183 bd du Souverain Oudergem/Auderghem 02-660.03.03 / www.ouvrirlesportes.be

J. Lauwers (en NL/FR/EN, surtitres en NL/FR/EN). 20.30 sq. Sainctelettesq. 19 Brussel/Bruxelles 02-201.59.59 / www.kaaitheater.be

ASSOIFFÉS. De et avec M. Catuogno,

LE TRAC

VOYAGES ENCHANTEURS. 20.15 rue A. Meunierstr. 110 Oudergem/Auderghem 0470-50.04.75 / www.letrac.be

THÉÂTRE DES MARTYRS

OH LES BEAUX JOURS. Mise en scène M. Delaunoy. 19.00 QUATORZE JUILLET. Mise en scène O. Lopez. 19.00 Martelaarspl. 22 pl. des Martyrs Brussel/Bruxelles 02-223.32.08 / www.theatre-martyrs.be THÉÂTRE NATIONAL

PROPAGANDA! Mise en scène

V. Hennebicq. 20.30 bd E. Jacqmainln. 111 Brussel/Bruxelles 02-203.53.03 / www.theatrenational.be THEATRE

TOUT LE BIEN. Mise en scène

KINGS OF COMEDY CLUB

JULIE GELLER: ON NE SAIT JAMAIS. 20.00

Boondaalsestwg. 489 chée de Boondael Elsene/Ixelles 02-649.99.30 / www.kocc.be THÉÂTRE DES MARTYRS

OH LES BEAUX JOURS. Mise en scène

M. Delaunoy. 20.15

QUATORZE JUILLET. Mise en scène

O. Lopez. 20.15 Martelaarspl. 22 pl. des Martyrs Brussel/Bruxelles 02-223.32.08 / www.theatre-martyrs.be THÉÂTRE NATIONAL

PROPAGANDA! Mise en scène V. Hennebicq. 19.30 bd E. Jacqmainln. 111 Brussel/Bruxelles 02-203.53.03 / www.theatrenational.be THEATRE

THÉÂTRE MARNI

KAAITHEATER

rue de Vergniesstr. 25 Elsene/Ixelles 02-639.09.82 / theatremarni.com

FR/EN, surtitles in NL/FR/EN). 20.30 sq. Sainctelettesq. 19 Brussel/Bruxelles 02-201.59.59 / www.kaaitheater.be

ENGLISH COMEDY NIGHT. 20.00

CONFÉRENCES & LITTÉRATURE THÉÂTRE DU VAUDEVILLE

LES MATINS PHILO. 10.00

ALL THE GOOD. Dir. J. Lauwers (in NL/

VOORDRACHTEN & LITERATUUR GC DE ZEYP

OUDERCAFÉ: INFOMOMENT INSCHRIJVEN KLEUTERSCHOOL. 10.00 av. Van Overbekeln. 164 Ganshoren 02-422.00.10 / www.dezeyp.be LECTURES & LITERATURE MUNTPUNT

WATERSTONES BOOK CLUB: RAY

OF HOPE (C.J. NIELSEN). 18.45 Munt 6 pl. de la Monnaie Brussel/Bruxelles 02-278.11.11 / www.muntpunt.be

DONDERDAG JEUDI THURSDAY 9/1 POP, ROCK & HIP HOP VORST NATIONAAL/FOREST NATIONAL

LARA FABIAN. 20.00

av. V. Rousseauln. 208 Vorst/Forest 02-340.21.23 / www.vorstnationaal.be www.forestnational.be JAZZ & BLUES FLAGEY

MELANIE DE BIASIO. 20.15 Heilig Kruispl./pl. Ste-Croix Elsene/Ixelles 02-641.10.10 / www.flagey.be THÉÂTRE MARNI

MACHA GHARIBIAN TRIO. 20.00 rue de Vergniesstr. 25 Elsene/Ixelles 02-639.09.82 / theatremarni.com

Brussel/Bruxelles 02-210.11.12 / www.kvs.be THÉÂTRE DES MARTYRS

OH LES BEAUX JOURS. Mise en scène

M. Delaunoy. 20.15

QUATORZE JUILLET. Mise en scène O. Lopez. 20.15 Martelaarspl. 22 pl. des Martyrs Brussel/Bruxelles 02-223.32.08 / www.theatre-martyrs.be THÉÂTRE L’IMPROVISTE

MARIE-PIERRE THOMAS: MÉMOIRE. 19.00 À TABLE! 21.00

rue de Fierlantstr. 120 Vorst/Forest www.improviste.be

THÉÂTRE NATIONAL

PROPAGANDA! Mise en scène V. Hennebicq. 20.30 bd E. Jacqmainln. 111 Brussel/Bruxelles 02-203.53.03 / www.theatrenational.be THEATRE KAAISTUDIO’S

MELANCHOLIE AAN DE 5 BLOKKEN (WAAROM REVOLTEREN ZE NIET?).

Dir. V. Schraenen (en NL/FR/EN). 20.30 O.L.V. van Vaakstr. 81 rue N.-D. du Sommeil Brussel/Bruxelles 02-201.59.59 / www.kaaitheater.be KAAITHEATER

ALL THE GOOD. Dir. J. Lauwers (in NL/ FR/EN, surtitles in NL/FR/EN). 20.30 sq. Sainctelettesq. 19 Brussel/Bruxelles 02-201.59.59 / www.kaaitheater.be VOORDRACHTEN & LITERATUUR

THE MUSIC VILLAGE

NIEUWE GRAANMARKT

Steenstr. 50 rue des Pierres Brussel/Bruxelles 02-513.13.45 / www.themusicvillage.com

VAN DE PAPENVEST. 12.00 Brussel/Bruxelles 02-218.38.78 www.brukselbinnenstebuiten.be

SWING WITH THE SINNERS. 20.30

KLASSIEK CLASSIQUE CLASSICAL MUSIC BOZAR

BLINDED. 20.00

rue Ravensteinstr. 23 Brussel/Bruxelles 02-507.82.00 / www.bozar.be THEATER

KAAISTUDIO’S

MELANCHOLIE AAN DE 5 BLOKKEN (WAAROM REVOLTEREN ZE NIET?).

Regie V. Schraenen (in NL/FR/EN). 20.30 O.L.V. van Vaakstr. 81 rue N.-D. du Sommeil Brussel/Bruxelles 02-201.59.59 / www.kaaitheater.be KAAITHEATER

AL HET GOEDE. Regie J. Lauwers (in

NL/FR/EN, boventitels in NL/FR/EN). 20.30 sq. Sainctelettesq. 19 Brussel/Bruxelles 02-201.59.59 / www.kaaitheater.be KVS BOL

LA GIOIA. Van P. Delbono (in IT, boventitels in NL/FR). 20.00 Lakensestr. 146 rue de Laeken Brussel/Bruxelles 02-210.11.12 / www.kvs.be THÉÂTRE KAAISTUDIO’S

MÉLANCOLIE AUX 5 BLOCS (POURQUOI NE SE RÉVOLTENT-ILS PAS?). Mise en scène V. Schraenen (en

NL/FR/EN). 20.30 O.L.V. van Vaakstr. 81 rue N.-D. du Sommeil Brussel/Bruxelles 02-201.59.59 / www.kaaitheater.be KAAITHEATER

TOUT LE BIEN. Mise en scène

J. Lauwers (en NL/FR/EN, surtitres en NL/FR/EN). 20.30 sq. Sainctelettesq. 19 Brussel/Bruxelles 02-201.59.59 / www.kaaitheater.be

KINGS OF COMEDY CLUB

GUILLERMO GUIZ: EN RODAGE.

20.00 Boondaalsestwg. 489 chée de Boondael Elsene/Ixelles 02-649.99.30 / www.kocc.be

KVS BOL

LA GIOIA. Par P. Delbono (en IT, surtitres en NL/FR). 20.00 Lakensestr. 146 rue de Laeken

BROODJE BRUSSEL: DE BLOKKEN

RONDLEIDINGEN KONINKLIJKE MUSEA VOOR SCHONE KUNSTEN VAN BELGIË

DALÍ & MAGRITTE. TWEE ICONEN VAN HET SURREALISME IN DIALOOG. 10.30 Regentschapsstr. 3 rue de la Régence Brussel/Bruxelles www.btours.be VISITES GUIDÉES BAR GIST

DES APÉROS POUR COMPRENDRE LA BIÈRE. 19.00

Oud Korenhuis 30 pl. de la Vieille Halle aux Blés Brussel/Bruxelles 02-850-60-90 / onceinbrussels.be

Festivals Salons BEURSSCHOUWBURG

WE LOVE YOU. > 20/12

rue A. Ortsstr. 20-28 Brussel/Bruxelles 02-550.03.50 / www.beursschouwburg.be

DIVERSE PLAATSEN LOCATIONS DIVERSES

EUROPALIA ROMANIA. > 2/2 www.europalia.eu

FESTIVAL NOËL AU THÉÂTRE. 26

> 29/12 www.theatrenational.be

KONINKLIJKE MUSEA VOOR KUNST EN GESCHIEDENIS/MUSÉES ROYAUX D’ART ET D’HISTOIRE

ARCHEOHOTSPOT VAN CROSSROADS EXPO/ ARCHEOHOTSPOT DE L’EXPO CROSSROADS. > 29/3

Jubelpark 10 parc du Cinquantenaire Brussel/Bruxelles / 02-741.72.13 www.kmkg.be / www.mrah.be PALEIS 12/PALAIS 12

FCKNYE FESTIVAL BRUXELLES.

31/12 Belgiëpl./pl. de Belgique Laken/Laeken fcknyefestival.com

ADAM IN-POSSIBLE. BEFORE AN IDEA IS BROUGHT TO LIFE. > 21/1, PUNK GRAPHICS: TOO FAST TO LIVE TOO YOUNG TO DIE. > 26/4, 11 > 19.00 Belgiëpl. 1 pl. de Belgique Laken/Laeken 02-475.47.64 / www.adamuseum.be ALICE GALLERY JEAN JULLIEN. > 11/1, wo/me/We > za/sa/Sa 14 > 18.00 Land van Luikstr. 4 rue du Pays de Liège Brussel/Bruxelles 02-513.33.07 / www.alicebxl.com

Expo 20/12 – 9/1

ALMINE RECH RUDOLF POLANSZKY. > 21/12, JEAN-BAPTISTE BERNADET. 9/1 > 1/2, JOHN M. ARMLEDER & PETER SCHUYFF & BLAIR THURMAN. 9/1 > 1/2, di/ma/Tu > za/sa/Sa 11 > 19.00 Abdijstr. 20 rue de l’Abbaye Elsene/Ixelles 02-648.56.84 / www.alminerech.com AMVB BLIJVEN PLAKKEN. AFFICHES IN HET BRUSSELSE STRAATBEELD. > 1/3, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 9 > 16.00 Arduinkaai 28 quai aux Pierres de Taille Brussel/Bruxelles 02-209.06.01 / www.amvb.be ARCHIRAAR GALLERY CLAUDE CATTELAIN. > 18/1, do/je/Th > za/sa/Sa 13 > 18.00 Tulpstr. 35A rue de la Tulipe Elsene/Ixelles 0479-58.46.60 / www.archiraar.com ARGOS CENTRE FOR ART AND MEDIA CAMP. > 22/12, wo/me/We > zo/di/Su 11 > 18.00 Werfstr. 13 rue du Chantier Brussel/Bruxelles 02-229.00.03 / www.argosarts.org ARTHIS NICOLAE GROZA. > 7/1, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 11 > 12.00, za/sa/Sa 10.30 > 12.30 Vlaamsestwg. 33 rue de Flandre Brussel/Bruxelles 0489-30.24.68 / www.arthis.org ATELIER 34ZERO MUZEUM MUSHROOMS IN CONTEMPORARY ART. > 1/3, di/ma/Tu > zo/di/Su 11 > 19.00 drève De Rivierendreef 334 Jette 02-428.33.06 / www.atelier34zero.be ATELIER ISABELLE DE BORCHGRAVE ISABELLE DE BORCHGRAVE. > 20/12, wo/me/We > zo/di/Su 11 > 17.00 chée de Vleurgatsestwg. 73 Elsene/Ixelles www.isabelledeborchgrave.com ATOMIUM BRUEGEL, A POETIC EXPERIENCE. > 13/9, ma/lu/Mo > zo/di/Su 10 > 18.00 sq. Atomiumsq. Laken/Laeken 02-475.47.75 / www.atomium.be AUTOWORLD SO BRITISH! > 26/1, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 10 > 17.00, w-e 10 > 18.00 Jubelpark 11 parc du Cinquantenaire Brussel/Bruxelles 02-736.41.65 / www.autoworld.be BARONIAN XIPPAS VIK MUNIZ. > 21/12, di/ma/Tu > za/sa/Sa 11 > 18.00 rue I. Verheydenstr. 2 Elsene/Ixelles 02-512.92.95 / www.baronianxippas.com BÂTIMENT DYNASTIEGEBOUW BEYOND BRUEGEL. > 31/1,

di/ma/Tu > zo/di/Su 10 > 19.00 Kunstberg/Mont des Arts Brussel/Bruxelles beyondbruegel.be BERNIER/ELIADES GALLERY LIANG WEI. > 21/12, di/ma/Tu > za/sa/Sa 12 > 18.00 Kasteleinsstr. 46 rue du Châtelain Elsene/Ixelles 02-26.40.55.04 / www.bernier-eliades.gr BIBLIOTHÈQUE DES RICHES CLAIRES JILALIL LAHOUARI. > 4/1, ma/lu/Mo, di/ma/Tu 12 > 18.00, wo/me/We, do/je/Th 10 > 18.00, vr/ve/Fr 10 > 19.00, za/sa/Sa 9 > 15.00 Rijkeklarenstr. 24 rue des Riches Claires Brussel/Bruxelles 02-548.26.10 / www.bibliorichesclaires.be BOTANIQUE STEPHAN DE BROYER. > 5/1, BALTHASAR BURKHARD. > 2/2, wo/me/We > zo/di/Su 12 > 20.00 Koningsstr. 236 rue Royale St.-Joost-ten-Node/St-Josse-ten-Noode 02-218.37.32 / www.botanique.be BOZAR YVES ZURSTRASSEN. > 12/1, PERSPECTIVES. > 12/1, ARTISTS IN ARCHITECTURE. > 12/1, PIPPO DELBONO. 8 > 26/1, BRANCUSI. > 2/2, KEITH HARING. > 19/4, BAS SMETS: HORTA HORIZONS. > 24/6/21, di/ma/Tu > zo/di/Su 10 > 18.00, do/je/Th 10 > 21.00 rue Ravensteinstr. 23 Brussel/Bruxelles 02-507.82.00 / www.bozar.be BRAAM ART GALLERY UNE SÉLECTION D’ARTISTES DU CREAHM-BRUXELLES. > 21/12, wo/me/We > za/sa/Sa 14 > 18.00 rue Fourmoisstr. 9 Elsene/Ixelles 0478-56.19.30 / www.braamjp.be CAFÉ ROSKAM JONATHAN DE MONT. > 19/3, 16 > 23.00 Vlaamsestwg. 9 rue de Flandre Brussel/Bruxelles 02-503.51.54 / www.cafe-roskam.be CAFÉ VAN DE SINT-GORIKSHALLEN CAFÉ DES HALLES SAINT-GÉRY 44 WINDOWS. > 2/1, 7/7 St.-Gorikspl./pl. St-Géry Brussel/Bruxelles www.cafedeshalles.be CC D’ANDERLECHT RÉGIS BOUR. > 4/1, di/ma/Tu 12 > 16.00, wo/me/We 10 > 18.00, do/je/Th, vr/ve/Fr 12 > 18.00, za/sa/Sa 10 > 16.00 Kapelaanstr. 3-7 rue du Chapelain Anderlecht 02-528.85.00 / www.escaledunord.net CC ETTERBEEK - ESPACE SENGHOR JEAN CLAUDE SALÉMI. 9 > 26/1, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 9 > 17.00 & during events Waversestwg. 366 chée de Wavre Etterbeek 02-230.31.40 / www.senghor.be CC JACQUES FRANCK AVEC OU SANS BULLES. > 30/12, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 11 > 18.30, za/sa/Sa 14 > 18.30, zo/di/Su 14 > 22.00 chée de Waterloosestwg. 94 St.-Gillis/St-Gilles 02-538.90.20 / www.lejacquesfranck.be CENTRALE FOR CONTEMPORARY ART MATHIEU HAREL VIVIER. > 12/1,

DORIS BOERMAN. > 12/1, ROGER BALLEN & RONNY DELRUE. > 14/3, wo/me/We > zo/di/Su 10.30 > 18.00 St.-Katelijnepl. 44 pl. Ste-Catherine Brussel/Bruxelles 02-279.64.35 www.centrale.brussels CENTRE ROPS MICHEL DEVILLERS. 8 > 26/1, do/je/Th > zo/di/Su 15 > 18.00 rue Brialmontstr. 9 St.-Joost-ten-Node/St-Josse-ten-Noode 02-219.66.79 / www.centrerops.com CHARLES RIVA COLLECTION CANDIDA HÖFER & HIROSHI SUGIMOTO & THOMAS RUFF. > 29/2 wo/me/We > vr/ve/Fr 11 > 18.00, za/sa/Sa 14 > 18.00 Eendrachtstr. 21 rue de la Concorde Elsene/Ixelles 02-503.04.98 www.charlesrivacollection.com CHINA CULTURAL CENTRE IN BRUSSELS LIU HAISU. > 9/1, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 9.30 > 18.00 F. de Goedestr. 2 rue P. le Bon Brussel/Bruxelles 02-704.40.20 / www.cccbrussels.be CIVA KINDERSTAD/CITÉ DES ENFANTS. > 30/12, ARCHITECTS AT PLAY. > 9/2, di/ma/Tu > zo/di/Su 10.30 > 18.00 Kluisstr. 55 rue de l’Ermitage Elsene/Ixelles 02-642.24.50 / www.civa.brussels CLEARING HAROLD ANCART. > 21/12, di/ma/Tu > za/sa/Sa 10 > 18.00 av. Van Volxemln. 311 Brussel/Bruxelles c-l-e-a-r-i-n-g.com COHERENT JORDAN MADLON. > 11/1, wo/me/We > za/sa/Sa 14 > 18.00 rue Keyenveldstr. 56 Elsene/Ixelles coherent-brussels.com CONSTANT VZW WDKY: MICROPIAS. > 18/1, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 9.30 > 17.00 rue du Fortstr. 5 St.-Gillis/St-Gilles 02-539.24.67 / www.constantvzw.org CONTRETYPE MAHESH SHANTARAM. > 12/1, EDOUARD DECAM. > 12/1, wo/me/We > vr/ve/Fr 12 > 18.00, w-e 13 > 18.00 Cité Fontainashof 4A St.-Gillis/St-Gilles 02-538.42.20 / www.contretype.org DEBORAH BOWMANN MIRKO CANESI. > 18/1, do/je/Th > za/sa/Sa 15 > 19.00 av. J. Voldersln. 24 St.-Gillis/St-Gilles www.deborahbowmann.com DÉPENDANCE MICHAELA EICHWALD. > 21/12, wo/me/We > vr/ve/Fr 14 > 18.00, za/sa/Sa 12 > 18.00 Varkensmarkt 4 rue du Marché aux Porcs Brussel/Bruxelles 02-217.74.00 / www.dependance.be DVIR GALLERY MATAN MITTWOCH. > 8/2, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 10.30 > 18.30, za/sa/Sa 12 > 18.30 Regentschapsstr. 67 rue de la Régence Brussel/Bruxelles 02-342.07.78 / www.dvirgallery.com

CULTUUR IN BRUSSEL?

BRUZZ SELECT DE ULTIEME CULTUURGIDS VOOR BRUSSEL

EXTRA BRUZZ SELECT MAGAZINE OP 15/01

ELS VANSTEELANDT RIA LINS & ELS VANSTEELANDT. > 5/1, do/je/Th > za/sa/Sa 12 > 18.30 Papenvest 15 rue du Rempart des Moines Brussel/Bruxelles 02-218.80.01 / www.elsvansteelandt.be ESPACE MAGH 10 ANS DE L’ESPACE MAGH. > 9/1, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 10 > 18.00 Priemstr. 17 rue du Poinçon Brussel/Bruxelles 02-274.05.22 / www.espacemagh.be ESPACE WALLONIE BRUXELLES FILIPPO MINELLI. > 12/1, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 11 > 18.00, w-e 13 > 18.00 Grasmarkt 25-27 rue du Marché aux Herbes Brussel/Bruxelles 02-513.38.18 walloniebelgiquetourisme.be ÉTABLISSEMENT D’EN FACE ADAM MARTIN & MARC KOKOPELI & ROBERT SNOWDEN. > 22/12, wo/we/We > zo/di/Su 14 > 18.00 rue Ravensteinstr. 32 Brussel/Bruxelles 02-219.44.51 www.etablissementdenface.com ÉTÉ 78 PIERRE-PHILIPPE HOFMANN. 6/1 > 16/2, za/sa/Sa 14 > 18.00 & na afspr./sur rdv./by appointment Zomerstr. 78 rue de l’Été Elsene/Ixelles www.ete78.com FOD WERKGELEGENHEID, ARBEID & SOCIAAL OVERLEG SPF EMPLOI, TRAVAIL & CONCERTATION SOCIALE RENÉE PEVERNAGIE. > 17/1, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 8 > 18.00 rue E. Blérotstr. 1 Anderlecht 02-233.43.89 / www.werk.belgie.be GALERIE CHAMPAKA PETER VAN DONGEN & YVES SENTE: BLAKE & MORTIMER: LA VALLÉE DES IMMORTELS. > 4/1, do/je/Th > vr/ve/Fr 13.30 > 18.30, za/sa/Sa 11.30 > 18.00 rue E. Allardstr. 27 Brussel/Bruxelles 02-514.91.52 / www.galeriechampaka.com GALERIE COMIC ART FACTORY SERGE FINO. > 28/12, do/je/Th > za/sa/Sa 13 > 19.00 Waversestwg. 237 chée de Wavre Elsene/Ixelles 0485-98.56.18 www.comicartfactory.com GALERIE FAIDER RUDOLFINE P. ROSSMANN. > 22/12, wo/me/We > za/sa/Sa 14 > 18.00 rue Faiderstr. 12 St.-Gillis/St-Gilles 02-538.71.18 / www.galeriefaider.be GALERIE HORTAGALERIJ CLAUDE MONET, THE IMMERSIVE EXPERIENCE. > 19/4, ma/lu/Mo, wo/me/We 10 > 18.00, do/je/Th 10 > 23.00, ve/ve/Fr > zo/di/Su 10 > 18.00 Grasmarkt 116 rue Marché aux Herbes Brussel/Bruxelles www.2010againstpoverty.eu GALERIE LA FOREST DIVONNE JEAN-BERNARD MÉTAIS. > 1/2, di/ma/Tu > za/sa/Sa 11 > 19.00 Munthofstr. 66 rue de l’Hôtel des Monnaies St.-Gillis/St-Gilles 02-544.16.73 www.galerielaforestdivonne.fr GALERIE MHAATA THIERRY LEFORT. > 22/12,

GA NAAR BRUZZculture.be OF DOWNLOAD DE GRATIS BRUZZ APP

Expo

2 0 / 1 2 / 2 0 1 9 – 9/ 1 / 2 0 2 0

vr/ve/Fr > zo/di/Su 11 > 19.00 Kapucijnenstr. 37-39 rue des Capucins Brussel/Bruxelles 02-833.98.88 / mhaata.com GALERIE NATHALIE OBADIA ANDRES SERRANO. > 4/1, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 10 > 18.00, za/sa/Sa 12 > 18.00 rue C. Decosterstr. 8 Elsene/Ixelles 02-648.14.05 / www.nathalieobadia.com GALERIE PANNONICA ABCYNTH GALERIE: HÔTEL PARTICULIER. > 11/1, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 14 > 19.00, za/sa/Sa 11 > 19.00 Kartuizerstr. 12 rue des Chartreux Brussel/Bruxelles 02-513.42.00 / www.galeriepannonica.com GALERIE SAINT-JACQUES JOIES DE L’HIVER. > 12/1, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 11.30 > 18.30, za/sa/Sa 14.30 > 18.30, zo/di/Su 11.30 > 16.30 St.-Jakobsgang 5 Impasse St-Jacques Brussel/Bruxelles 02-502.64.21 www.galerie-st-jacques.com GALERIE VERHAEREN DOMINIQUE LOREAU & PHILIPPE WOITCHIK. > 26/1, wo/me/We > za/sa/Sa 14 > 18.00, zo/di/Su 10.30 > 13.00 rue Gratèsstr. 7 Watermaal-Bosvoorde/Watermael-Boitsfort 02-662.16.99 / www.galerieverhaeren.be GARAGE COSMOS ISIDORE ISOU. > 21/12, do/je/Th > za/sa/Sa 14 > 19.00 Zevenbundersln. 43 av. des Sept-Bonniers Ukkel/Uccle 02-344.88.01 / www.garagecosmos.be GAVILAN VIVA LA ROBOT-LUCION. > 31/12, 10 > 19.00 pl. Dumonpl. 9 St.-Pieters-Woluwe/Woluwe-St-Pierre 02-772.78.78 / www.gavilan.be GC DE MARKTEN EEN NIEUWE GENERATIE BEELDENDE KUNSTENAARS. > 22/12, di/ma/Tu > zo/di/Su 12 > 18.00 Oude Graanmarkt 5 rue du Vieux Marché aux Grains Brussel/Bruxelles 02-512.34.25 / www.demarkten.be GC TEN WEYNGAERT PHILIPPE JOSEPH. > 15/3, 10 > 18.00 Bondgenotenstr. 54 rue des Alliés Vorst/Forest 02-340.95.80 / www.tenweyngaert.be GENEESKUNDEMUSEUM MUSÉE DE LA MÉDECINE JULES BORDET. > 31/12, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 13 > 16.00 Campus Erasmus/Érasme, route de Lenniksebaan 808 Anderlecht 02-555.34.31 / www.museemedecine.be GLADSTONE GALLERY ANNE COLLIER. > 21/12, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 10 > 18.00, za/sa/Sa 12 > 18.00 Grote Hertstr. 12 rue du Grand Cerf Brussel/Bruxelles 02-513.35.31 / www.gladstonegallery.com GRETA MEERT SOPHIE NYS. > 8/1, KOEN VAN DEN BROEK. > 8/1, di/ma/Tu > za/sa/Sa 14 > 18.00 Vaartstr. 13 rue du Canal Brussel/Bruxelles 02-219.14.22 / www.galeriegretameert.com GROUP 2 GALLERY WOMANPOWER. > 21/12, wo/me/We > za/sa/Sa 14 > 18.00 rue Blanchestr. 8 Brussel/Bruxelles 02-539.23.09 / www.group2gallery.com HALLEPOORT/PORTE DE HAL BACK TO BRUEGEL. > 23/2, BACK TO BRUEGEL – EXPERIENCE THE 16TH CENTURY. > 18/10, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 9.30 > 17.00, w-e 10 > 17.00 Zuidln. 150 bd du Midi Brussel/Bruxelles 02-534.15.18 / www.kmkg-mrah.be HANGAR - ART CENTER/GALLERY PHOTOBRUSSELS FESTIVAL: STREET STILL LIFE. > 21/12, di/ma/Tu > za/sa/Sa 12 > 18.00 Kasteleinspl. 18 pl. du Châtelain Elsene/Ixelles 02-538.00.85 / www.hangar.art

38

HAPPY DAY IXELLES VÉRONICA BARCELLONA. > 9/1, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 7 > 18.00, za/sa/Sa 8 > 17.00 rue E. Banningstr. 55 Elsene/Ixelles Facebook: Happy Day Ixelles HARLAN LEVEY PROJECTS SHEIDA SOLEIMANI. 9/1 > 21/3, wo/me/We > za/sa/Sa 11 > 18.00 rue J. d’Ardennestr. 46 Elsene/Ixelles 0485-69.91.46 / www.hl-projects.com HERMAN TEIRLINCKGEBOUW DE ROMEINEN VAN TOUR & TAXIS. > 31/12, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 8 > 18.00 Havenln. 88 av. du Port Brussel/Bruxelles www.onroerenderfgoed.be HOPSTREET GALLERY FABRICE SOUVEREYNS. > 21/12, PAUL BOURGEOIS. > 21/12, WINDOWS: EGON VAN HERREWEGHE. > 21/12, do/je/Th > za/sa/Sa 13 > 18.00 St.-Jorisstr. 109 rue St-Georges Elsene/Ixelles 02-511.05.55 / www.hopstreet.be HOTEL MÉTROPOLE PHILIPPE STROOBANT & BRUNO BERVOETS. > 12/1, 10 > 18.00 pl. de Brouckèrepl. 31 Brussel/Bruxelles 02-380.22.09 / www.korei.be HUBERTY & BREYNE GALLERY LUIS & ROMULO ROYO. > 25/1, di/ma/Tu > za/sa/Sa 11 > 18.00 Kasteleinspl. 33 pl. du Châtelain Elsene/Ixelles 02-893.90.30 / www.hubertybreyne.com HUIS VAN CULTUREN EN SOCIALE SAMENHANG MAISON DES CULTURES ET DE LA COHÉSION SOCIALE CATHERINE LE GOFF. > 4/1, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 9 > 18.00, za/sa/Sa 10 > 16.00 rue Mommaertsstr. 4 Molenbeek 02-415.86.03 www.lamaison1080hethuis.be HUIS VAN DE EUROPESE GESCHIEDENIS/MAISON DE L’HISTOIRE EUROPÉENNE RESTLESS YOUTH: GROWING UP IN EUROPE, 1945 TO NOW. > 29/2, ma/lu/Mo 13 > 18.00, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 9 > 18.00, w-e 10 > 18.00 rue Belliardstr. 135 Brussel/Bruxelles 02-283.12.20 / www.historia-europa.ep.eu HUNGARIAN CULTURE BRUSSELS HOMMAGE À BAUHAUS 100. > 17/1, ma/lu/Mo > do/je/Th 10 > 17.00, ve/ve/Fr 10 > 15.00 rue Treurenbergstr. 10 Brussel/Bruxelles 02-209.07.59 / www.hungarianculture.be HUSK GALLERY DIRK EELEN. > 21/12, do/je/Th > za/sa/Sa 13 > 18.00 chée de Waterloosestwg. 690 Ukkel/Uccle www.huskgallery.com ING ART CENTER LOVE. HATE. DEBATE. > 15/3, 10 > 18.00 Koningspl. 6 pl. Royale Brussel/Bruxelles 02-547.22.92 / www.ing.be IRÈNE LAUB GALLERY GUDNY ROSA INGIMARSDOTTIR. > 21/12, di/ma/Tu > za/sa/Sa 11 > 18.00 Abdijstr. 8B rue de l’Abbaye Elsene/Ixelles 02-647.55.16 / www.irenelaubgallery.com ISLAND ALEXIS GAUTIER. > 1/2, do/je/Th > za/sa/Sa 14 > 18.00 Generaal Lemanstr. 69 rue Général Leman Brussel/Bruxelles 0484-94.94.96 / www.islandisland.be JAN MOT PIERRE BISMUTH. > 21/12, wo/me/We > vr/ve/Fr 14 > 18.30, za/sa/Sa 12 > 18.30 Kleine Zavel 10 pl. du Petit Sablon Brussel/Bruxelles 02-514.10.10 / www.janmot.com JOODS MUSEUM VAN BELGIË MUSÉE JUIF DE BELGIQUE JEWISH MUSEUM X ART ET MARGES. > 26/4, SUPERHEROES NEVER DIE. > 26/4, DE ANDERE DAT BEN IK/L’AUTRE C’EST MOI. > 3/5/21, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 10 > 17.00, w-e 10 > 18.00

Miniemenstr. 21 rue des Minimes Brussel/Bruxelles 02-512.19.63 / www.new.mjb-jmb.org K41 MERI EKOLA. > 21/12, do/je/Th > za/sa/Sa 14 > 18.00 rue Keyenveldstr. 41 Brussel/Bruxelles 0474-96.75.76 / k41.gallery KANAL - CENTRE POMPIDOU EUROPALIA CURATOR’S AWARD: CLAUDIA RADULESCU & ELS VERMANG. > 29/1, do/je/Th > zo/di/Su 11 > 18.00 Akenkaai/quai des Péniches Brussel/Bruxelles 02-435.13.60 / www.kanal.brussels KBR THE WORLD OF BRUEGEL IN BLACK AND WHITE. > 16/2, 11 > 19.00 Keizersln. 4 bd de l’Empereur Kunstberg/Mont des Arts Brussel/Bruxelles 02-519.53.11 / www.kbr.be KONINKLIJKE MUSEA VOOR KUNST EN GESCHIEDENIS/MUSÉES ROYAUX D’ART ET D’HISTOIRE CROSSROADS. > 29/3, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 9.30 > 17.00, w-e 10 > 18.00 Jubelpark 10 parc du Cinquantenaire Brussel/Bruxelles 02-741.72.13 www.kmkg.be / www.mrah.be KONINKLIJKE MUSEA VOOR SCHONE KUNSTEN VAN BELGIË MUSÉES ROYAUX DES BEAUX-ARTS DE BELGIQUE CHIHARU SHIOTA. > 9/2, DALÍ & MAGRITTE. > 9/2, BRUEGEL: UNSEEN MASTERPIECES. > 16/3, BRUEGEL. THE ORIGINALS. > 15/9, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 10.00 > 17.00, w-e 11 > 18.00 Regentschapsstr. 3 rue de la Régence Brussel/Bruxelles 02-508.32.11 / www.fine-arts-museum.be KONINKLIJKE SINT-MARIAKERK ÉGLISE ROYALE SAINTE-MARIE MARIAN FURTUNA. > 10/5, w-e 13 > 17.00 Koninginpl/pl. de la Reine Schaarbeek/Schaerbeek 0472-43.85.09 KUNSTCENTRUM VAN HET ROODKLOOSTER/CENTRE D’ART DE ROUGE-CLOÎTRE BERNARD VAN ORLEY. > 20/12, OLIVIER BERLION. > 12/1, wo/me/We > vr/ve/Fr 14.00 > 17.00, w-e 14 > 18.00 Rokloosterstr. 4 rue du Rouge-Cloître Oudergem/Auderghem 02-660.55.97 www.oudergem.be / www.auderghem.be KUSSENEERS GALLERY ERMIAS KIFLEYESUS. > 18/1, do/je/Th > za/sa/Sa 14 > 18.00 Menenstr. 10 rue de Menin Molenbeek 0475-65.11.09 / www.kusseneers.com LA FONDERIE MARGAUX FRASCA. > 22/12, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 10 > 17.00, w-e 14 > 17.00 rue Ransfortstr. 27 Brussel/Bruxelles 02-410.99.50 / www.lafonderie.be LA LOGE ROTOR. > 21/12, do/je/Th > za/sa/Sa 12 > 18.00 Kluisstr. 86 rue de l’Ermitage Elsene/Ixelles 02-649.86.65 / www.la-loge.be LANCZ GALLERY ALBERT DELSTANCHE. > 21/12, di/ma/Tu > za/sa/Sa 10 > 18.00 rue E. Allardstr. 15 Brussel/Bruxelles 0475-24.82.65 / lanczgallery.be LA PATINOIRE ROYALE - GALERIE VALÉRIE BACH ALICE ANDERSON. 9/1 > 7/3, AMERICAN WOMEN, THE INFINITE JOURNEY. 9/1 > 21/3, di/ma/Tu > za/sa/Sa 11 > 18.00 rue Veydtstr. 15 St.-Gillis/St-Gilles 0486-29.68.39 www.lapatinoireroyale.com LAURENTIN GALLERY ELIE BORGRAVE. > 1/2, di/ma/Tu >

za/sa/Sa 10.30 > 13.00 & 14 > 18.30 rue E. Allardstr. 43 Brussel/Bruxelles 02-540.87.11 www.galerie-laurentin.com LA VERRIÈRE BABI BADALOU. > 12/2, di/ma/Tu > zo/di/Su 12 > 18.00 bd de Waterlooln. 50 Brussel/Bruxelles 02-511.20.62 www.fondationdentreprisehermes.org LE CERCLE DES VOYAGEURS MAXIME CROZET. > 31/1, 11 > 22.00 Lievevrouwbroersstr. 16-18 rue des Grands Carmes Brussel/Bruxelles 02-514.39.49 www.lecercledesvoyageurs.com LEEFMILIEU BRUSSEL BRUXELLES ENVIRONNEMENT BELEXPO. > 31/12, di/ma/Tu > zo/di/Su 10 > 17.00 Havenln. 86C av. du Port Brussel/Bruxelles 02-775.75.75 www.leefmilieubrussel.be www.bruxellesenvironnement.be L’HARMONIUM EMIB & CAMILUCIE. > 20/12, wo/me/We > zo/di/Su 12.30 > 19.30 rue Vanderkinderestr. 293 Ukkel/Uccle 02-346.18.05 / www.lharmonium.be LUCA SCHOOL OF ARTS CAMPUS SINT-LUKAS VITRINE: KURT RYSLAVY. > 15/1, ma/lu/Mo > do/je/Th 9 > 19.00, vr/ve/Fr 9 > 17.00 Paleizenstr. 70 rue des Palais Schaarbeek/Schaerbeek 02-250.11.00 / www.luca-arts.be MAAC ANTONIN GERSON. > 21/12, do/je/Th > za/sa/Sa 14 > 18.00 Kartuizersstr. 26-28 rue des Chartreux Brussel/Bruxelles 02-513.14.69 / www.maac.be MAISON AUTRIQUEHUIS BLAKE & MORTIMER: DE LAATSTE FARAO/LE DERNIER PHARAON. > 19/1, wo/me/We > zo/di/Su 12 > 18.00 Haachtsestwg. 266 chée de Haecht Schaarbeek/Schaerbeek 02-215.66.00 / www.autrique.be MAISON CFC MÉLANIE GODIN. > 31/12, di/ma/Tu > za/sa/Sa 10 > 18.00 Martelaarspl. 14 pl. des Martyrs Brussel/Bruxelles 02-227.34.00 / www.maisoncfc.be MAISON GRÉGOIRE DE LA LENTEUR ET DE LA MESURE. > 1/2, za/sa/Sa 14 > 18.00 & by appointment Dieweg 292 Ukkel/Uccle 02-372.05.38 / www.bnprojects.be MAISON HENOUL HUIS SMALL COLLECTIBLES. > 25/1, HUGO ALONSO & HOUSTON MALUDI & MYRIAM MECHITA & EUGENIO MERINO. > 25/2, ROOSEVELT PRIVATE VIEWS. > 25/2, by invitation av. F. Rooseveltln. 76 Elsene/Ixelles www.aeroplastics.net MANIERA STÉPHANE BARBIER BOUVET. > 1/2, wo/me/We > za/sa/Sa 14 > 18.00 Gerechtspl. 27-28 pl. de la Justice Brussel/Bruxelles 02-513.43.84 / www.maniera.be MANUFACTURE 111 BRUXELLES BERLIN: WRITING GRAFFITI. > 26/1, w-e 12 > 19.00 Boondaalsestwg. 537 chée de Boondael Elsene/Ixelles www.manufacture111.com

Brussel/Bruxelles 02-644.34.54 / www.meessendeclercq.be METROSTATION BEURS MÉTRO BOURSE TIMISS @ QARTIER. > 5/2, 5 > 0.00 av. Anspachln. Brussel/Bruxelles 02-555.06.00 / www.zinnema.be MICHEL REIN JEAN-PIERRE BERTRAND & JIMMIE DURHAM & DIDIER FAUSTINO & FRANCK SCURTI. > 11/1, do/je/Th > za/sa/Sa 10 > 18.00 rue Washingtonstr. 51A Elsene/Ixelles 02-640.26.40 www.michelrein.com MIMA OBSESSIONS. > 5/1, wo/me/We > zo/di/Su 10 > 18.00 Henegouwenkaai 33 quai du Hainaut Molenbeek 0496-87.34.53 / www.mimamuseum.eu MODE & KANT MUSEUM MUSÉE MODE & DENTELLE NEW MILLENIUM. > 16/2, BEAUTIFUL LACE & CARINE GILSON. > 19/4, di/ma/Tu > zo/di/Su 10 > 17.00 Violetstr. 12 rue de la Violette Brussel/Bruxelles 02-213.44.50 www.fashionandlacemuseum.brussels MOOF LOUIS-MICHEL CARPENTIER. > 31/12, di/ma/Tu > zo/di/Su 10 > 18.00 Horta Gallery, Grasmarkt 116 rue du Marché aux Herbes Brussel/Bruxelles 0495-33.68.28 / www.moof-museum.be MUSÉE BELVUE MUSEUM STAD/VILLE. > 29/12, DOTREMONT EN DE SURREALISTEN. EEN JEUGD TIJDENS DE OORLOG/ DOTREMONT ET LES SURRÉALISTES. UNE JEUNESSE EN GUERRE. > 9/2, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 9.30 > 17.00, w-e 13.00 > 18.00 Paleizenpl. 7 pl. des Palais Brussel/Bruxelles 02-500.45.54 / www.belvue.be MUSEUM VOOR NATUURWETENSCHAPPEN MUSÉE DES SCIENCES NATURELLES ANTARCTICA. > 30/8, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 9.30 > 17.00, w-e 10 > 18.00 rue Vautierstr. 29 Brussel/Bruxelles 02-627.42.38 www.natuurwetenschappen.be www.sciencesnaturelles.be MUSEUM VOOR SPONTANE KUNST MUSÉE D’ART SPONTANÉ HAMADI. > 11/1, wo/me/We > za/sa/Sa 13 > 17.00 Grondwetstr. 27 rue de la Constitution Schaarbeek/Schaerbeek 02-426.84.04 www.musee-art-spontane.be OFFICE BAROQUE GALLERY LEIGH LEDARE. > 21/12, wo/me/We > za/sa/Sa 13 > 17.00 Bloemenhofpl. 5 pl. du Jardin aux Fleurs Brussel/Bruxelles 0484-59.92.28 / www.officebaroque.com ONZE-LIEVE-VROUW-TERKAPELLEKERK/ÉGLISE NOTRE-DAME DE LA CHAPELLE VLAAMSE MEESTERS IN SITU: BRUEGEL. > 30/9, ma/lu/Mo 10 > 16.00, wo/me/We > za/sa/Sa 10 > 16.00 Kapellepl./pl. de la Chapelle Brussel/Bruxelles 02-675.71.62 / www.voceorgano.be PETIT THÉÂTRE MERCELIS GÉNÉRATIONS FUTURES. > 27/12, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 10 > 16.00 rue Mercelisstr. 13 Elsene/Ixelles 02-515.64.63 / www.ixelles.be

MARUANI MERCIER RON GORCHOV. > 21/12, ma/lu/Mo > za/sa/Sa 11 > 18.00 Louizaln. 430 av. Louise Brussel/Bruxelles 02-512.50.10 / www.maruanimercier.com

PHOTO GALLERY HARYO NINDITO. 23 > 29/12, 10 > 22.00 Koninginnegalerij 10 galerie de la Reine Brussel/Bruxelles 0485-80.58.43 / www.pgav.be

MEESSEN DE CLERCQ MARIE LUND. > 11/1, MASON SALTARRELLI. > 11/1, EVARISTE RICHER. > 11/1, di/ma/Tu > za/sa/Sa 11 > 18.00 Abdijstr. 2 rue de l’Abbaye

PIERRE HALLET À L’ENTOUR DES PORTEURS. > 12/1, wo/me/We > za/sa/Sa 14.30 > 18.30 rue E. Allardstr. 33 Brussel/Bruxelles 02-512.25.23 www.galeriepierrehallet.com

POINTCULTURE BRUXELLES HAMEDINE KANE. > 18/1, di/ma/Tu > za/sa/Sa 11 > 18.30 Koningsstr. 145 rue Royale Brussel/Bruxelles 02-737.19.60 www.pointculture.be/bruxelles RODOLPHE JANSSEN SEAN LANDERS. > 21/12, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 10 > 18.00, za/Sa/Sa 14 > 18.00 Livornostr. 35 rue de Livourne Elsene/Ixelles 02-538.08.18 / www.rodolphejanssen.com ROSSICONTEMPORARY VINCENT EVERARTS. > 4/1, P.B. VAN ROSSEN. > 4/1, ANE VESTER. > 14/1, do/je/Th, vr/ve/Fr 13 > 18.00, za/sa/Sa 14 > 18.00 chée de Waterloosestwg. 690 Ukkel/Uccle 0486-31.00.92 www.rossicontemporary.be SCHOONJANS&VANDENBUSSCHE GALLERY ALEX KINDT. > 21/12, wo/me/We > za/sa/Sa 14 > 18.00 chée de Waterloosestwg. 690 Ukkel/Uccle www.schoonjansvandenbusschegallery.be SINT-GORIKSHALLEN HALLES SAINT-GÉRY ESTAMINETS-STAMINEES & CAFÉS, BRUSSELS STORIES. > 29/2, 10 > 23.00 St.-Gorikspl. 23 pl. St-Géry Brussel/Bruxelles 02-552.44.24 / www.hallessaintgery.be SINT-LUKASGALERIE 40 JAAR SINT-LUKASGALERIE: KIDNAP. > 14/2, wo/me/We > za/sa/Sa 14 > 17.00 Paleizenstr. 116 rue des Palais Schaarbeek/Schaerbeek 02-250.11.66 / www.sintlukasgalerie.be SINT-MICHIELS- EN SINTGOEDELEKATHEDRAAL

CATHÉDRALE DES SAINTS MICHEL ET GUDULE 20 KRIBBEN VAN DE GEBOORTE/20 CRÈCHES DE LA NATIVITÉ. > 5/1, ma/lu/Mo > za/sa/Sa 8 > 17.45, zo/di/Su 12.30 > 17.45 St.-Goedelevoorpl./parvis Ste-Gudule Brussel/Bruxelles 02-217.83.45 www.cathedralisbruxellensis.be SORRY WE’RE CLOSED STEFANIE GUTHEIL & CHRISTOPHE DOUCET. > 21/12, MULTIPLE VISIONS. 25/12 > 14/3, wo/me/We > za/sa/Sa 14 > 18.00 Regentschapsstr. 65A rue de la Régence Brussel/Bruxelles 02-538.08.18 / www.sorrywereclosed.com

BOLLIE EN BILLIE/BOULE ET BILL. > 31/12, 10 > 18.00 Zandstr. 20 rue des Sables Brussel/Bruxelles 02-219.19.80 www.stripmuseum.be / www.cbbd.be STUDIO BAXTON STILL IN MOTION. > 5/1, 13.00 > 19.00 Oud Korenhuis 29 pl. de la Vieille Halle aux Blés Brussel/Bruxelles 02-513.22.24 / www.studiobaxton.com STUDIO SONART ROBBERTO & MILENA ATZORI. > 31/12, 10 > 19.00 St.-Huibrechtsstr. 16 rue St-Hubert St.-Pieters-Woluwe/Woluwe-St-Pierre www.robbertomilena.com

SPAZIO NOBILE GALLERY SEASON XII: THE FINNISH SEASON. > 22/12, wo/me/We > za/sa/Sa 11 > 18.00 rue F. Merjaystr. 142 Elsene/Ixelles 0475-53.19.88 www.spazionobilegallery.com

Super Dakota ALEX CLARKE. > 21/12, MAISON DAKOTA (VOL.2). 9/1 > 25/2, ISAAC LYTHGOE. 9/1 > 25/2, di/ma/Tu > za/sa/Sa 11 > 18.00 rue Washingtonstr. 45 Elsene/Ixelles 02-649.17.72 / www.superdakota.com

STEMS GALLERY MARIO AYALA. > 24/12, wo/me/We > vr/ve/Fr 11 > 18.00, za/sa/Sa 14 > 18.00 Eendrachtstr. 68 rue de la Concorde Elsene/Ixelles 0470-40.27.75 / www.stemsgallery.com

TEMPLON RENÉ WIRTHS. > 21/12, GÉRARD GAROUSTE. > 21/12, JAN FABRE. 9/1 > 22/2, di/ma/Tu > za/sa/Sa 11 > 18.00 rue Veydtstr. 13A St.-Gillis/St-Gilles 02-537.13.17 / www.templon.com

STERPUT - GALERIE E² ANNE VAN DER LINDEN. > 21/12, do/je/Th 17 > 20.00, vr/ve/Fr, za/sa/Sa 14 > 20.00 Lakensestr. 122 rue de Laeken Brussel/Bruxelles 0497-57.93.12 / galerie-e2.org STRIPMUSEUM CENTRE BELGE DE LA BD CÉLINE HUDRÉAUX: MAELSTROM. > 19/1, EMMANUEL LEPAGE. > 8/3, PICO BOGUE EN ZIJN FAMILIE/PICO BOGUE EN FAMILLE. > 31/5,

THÉÂTRE MARNI JEAN-CLAUDE SALEMI. 9 > 29/1, ma/lu/Mo > za/sa/Sa 18.30 > 21.30 rue de Vergniesstr. 25 Elsene/Ixelles 02-639.09.82 / theatremarni.com THÉÂTRE NATIONAL MATTHIAS BRUGGMANN. 7/1 > 22/2, di/ma/Tu > za/sa/Sa 13 > 18.00 bd E. Jacqmainln. 111 Brussel/Bruxelles 02-203.53.03 / www.theatrenational.be THURN & TAXIS/TOUR & TAXIS SMILE SAFARI. > 5/1, wo/me/We,

do/je/Th 10 > 20.00, vr/ve/Fr, za/sa/Sa 10 > 22.00, zo/di/Su 10 > 20.00 Havenln. 86 av. du Port Brussel/Bruxelles smilesafari.be TRAIN WORLD PAUL DELVAUX. > 15/3, di/ma/Tu > zo/di/Su 10 > 17.00 Prinses Elisabethpl. 5 pl. Princesse Elisabeth Schaarbeek/Schaerbeek 02-224.74.98 / www.trainworld.be ULB CULTURE JULES BORDET. > 21/12, ma/lu/Mo, di/ma/Tu 12 > 14.00, wo/me/We > vr/ve/Fr 12 > 18.00, za/sa/Sa 14 > 18.00 av. F. Rooseveltln. 50 Elsene/Ixelles 02-650.37.65 / www.ulb.be/culture ULB FACULTÉ D’ARCHITECTURE LA CAMBRE HORTA WOOD MOOD. > 2/2, do/je/Th > zo/di/Su 11 > 18.00 pl. E. Flageypl. Elsene/Ixelles 02-640.96.96 / archi.ulb.ac.be

0485-41.57.08 www.waldburgerwouters.com WIELS GABRIEL KURI. > 5/1, OPEN SKIES. > 5/1, di/ma/Tu > zo/di/Su 11 > 18.00 av. Van Volxemln. 354 Vorst/Forest 02-340.00.50 / www.wiels.org ZEDES ART GALLERY DAVID CRUNELLE. > 21/12, wo/me/We > vr/ve/Fr 12 > 18.00, za/sa/Sa 14 > 18.00 rue P. Lautersstr. 36 Elsene/Ixelles 02-646.00.04 / www.zedes-art-gallery.be ZINNEMA MONI WESPI. > 11/2, ma/lu/Mo > vr/vr/Fr 10 > 17.00, during cafe opening hours rue de Veeweydestr. 24-26 Anderlecht 02-555.06.00 / www.zinnema.be

VANHAERENTSARTCOLLECTION VIEWING DEPOT EXH01. > 31/1, group visits only rue Anneessensstr. 29 Brussel/Bruxelles 02-511.50.77 www.vanhaerentsartcollection.com VILLA EMPAIN VERLATEN WONINGEN VAN BEIROET/ HABITATS ABANDONNÉS DE BEYROUTH. > 5/1, EKPHRASIS – HET GESCHRIFT IN DE KUNST/L’ÉCRITURE DANS L’ART. > 9/2, di/ma/Tu > zo/di/Su 11 > 18.00 av. F. Rooseveltln. 67 Elsene/Ixelles 02-627.52.30 / www.villaempain.com WALDBURGER WOUTERS ISABELLE ANDRIESSEN & ISABELLE CORNARO. > 25/1, wo/me/We > vr/ve/Fr, 14 > 18.00, za/sa/Sa 12 > 18.00 Antwerpseln. 49 bd d’Anvers Brussel/Bruxelles

08 –18.01.20 M E L A N I E D E B I A S I O  N U BYA GA RC I A  A L FA M I S T M A K AYA MC C R AV E N  S E E D E N S E M B L E A N T O I N E P I E R R E  JA I M I E B R A N C H F LY O R D I E I I M D C I I I  P O R T I C O Q UA R T E T & MANY MORE © JOHAN JACOBS

festival partner