BRUZZ actua - editie 1693

Rubrieknaam

#1693

WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

29 | 01 | 2020

EEN WIJK IN DE GREEP VAN DE NMBS

MONOPOLY AAN HET ZUIDSTATION

© BART DEWAELE

BRUSSELSE BEDRIJVEN TREKKEN NAAR DE RAND

‘Ondernemen is hier makkelijker’

OP BEZOEK IN EEN ISLAMSCHOOL

‘We danken God voor België’

Edito 06

REPORTAGE De Zuidwijk

EDITO

Handjes zwaaien 12

SAMENLEVING Op bezoek bij de islamschool Institut El Hikma

04

De week

21

Vileyne gedachten

11

Samenleving Den Teirling bestaat twintig jaar Ondernemen Brusselse ondernemers trekken naar de Rand

22

Enfant Terrible Meubelontwerper Jean Angelats

24

Nick Trachet

25

Sport Afscheid van Rensenbrink

26

Big City

16

18

Interview Rachida Aziz over het einde van Le Space

“Als Brusselaar van Marokkaanse origine leerde Fouad Ahidar Nederlands dankzij het jeugdwerk van de VGC”

NOG MEER De jonge urban talenten van Yellowstraps komen op bezoek in Downtown en brengen mee: tijdloze soul met een snufje hiphop.

Big City Waarom bestaat het station Brussel Congres? Luana Difficile beantwoordt de vraag in Big City.

▲

BRUZZ tv Donderdag

▲

Yellowstraps

Laten we wel wezen: politieke nieuwjaarsrecepties zijn, zelfs voor de politiekers en journalisten voor wie ze bedoeld zijn, een dodelijke cocktail van walking dinners, geforceerd netwerken en temperaturen waarbij je zou zweren dat de klimaatopwarming intussen ook binnenshuis toeslaat.

Toch leefde er onder het politieke journaille enige (wan)hoop dat er dit jaar wel behoorlijk wat nieuws zou te rapen vallen. De federale formatie flirt met de grens van 250 dagen, de gesprekken zitten nog steeds muurvast en dus zou er hier en daar toch eens een uitgesproken veto te horen moeten zijn. Helaas. De geschiedkundige uiteenzetting over het liberalisme van Gwendolyn Rutten illustreerde vooral het gebrek aan toekomstperspectief van de liberale partij. Er was de ongemakkelijke, West-Vlaamse bulderlach van nieuwbakken CD&V-voorzitter Joachim Coens, toen hij noodgedwongen op het onderwerp van zijn informatieronde was gekomen. N-VA-voorzitter Bart De Wever maakte al even onovertuigend een opening naar de PS die er geen was. En van een hippe vogel als Conner Rousseau hadden wij op zijn eerste speech als SP.A-voorzitter toch iets anders verwacht dan een halfbakken versie van Wim Soutaers’ ‘Allemaal’ en een holle ‘get shit done’-slogan.

Niets gemist dus? Toch wel. In het Brussels parlement in de Lombardstraat vond traditiegetrouw ook de nieuwjaarsreceptie van de Vlaamse Gemeenschapscommissie plaats. Toegegeven, het parlement van de Vlamingen in Brussel heeft iets weg van een beschermd natuurreservaat in de politieke wildernis die Brussel is. Maar dat neemt niet weg dat we met de speech van Fouad Ahidar (SP.A-one.brussels) een zeldzaam hoogtepunt voorgeschoteld gekregen hebben. Ahidar sprak voor de eerste keer als voorzitter van de VGC-raad. Hij is, zoals hij het zelf zei, een echt product van de VGC. Als Brusselaar van Marokkaanse origine leerde hij Nederlands dankzij het jeugdwerk van de VGC. Later werkte hij acht jaar in het jeugdhuis van Centrum West in Molenbeek en beklom hij de politieke ladder tot hij fractieleider werd van SP.A in Brussel en ondervoorzitter van het Brussels parlement. Het inspireerde Ahidar tot een welgemeende ‘dank u’ en een totaal apolitieke speech. De thema’s die Ahidar dan wel centraal zette: de prijs van het dagelijks leven, de vervuiling op straat, gemiste kansen door discriminatie, een plek op een school, onbetaalbare medicijnen, verkeersonveiligheid. De impact van pestgedrag op het psychische welzijn van jongeren, iets waar Ahidar zelf mee worstelde in zijn jeugd. En een meertaligheid waarbinnen het respect voor het Nederlands in Brussel hoog in het vaandel wordt gedragen. Een meertaligheid die overigens een extra dimensie kreeg doordat de speech voor het eerst ook simultaan werd vertaald naar Vlaamse gebarentaal. Leerlingen met gehoorproblemen stonden helemaal vooraan tijdens de speech van Ahidar. Een daverend applaus maakte plaats voor lustig rondzwaaien met de handen, het equivalent van applaudisseren in gebarentaal. Nergens anders zoveel handen de lucht in zien gaan bij een nieuwjaarsreceptie.

BRUZZ radio (98.8 FM) Maandag 3 februari

Stel uw vraag via e/ BRUZZ.b bigcity.

— MATHIAS DECLERCQ

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

KADIDJA KONATE FOGEL, SAUVAGĂˆREPARK UKKEL "In 2018 deed ik via Bruxelles Formation mee aan YouthStart Belgique. Daar is mijn idee ontstaan om een boetiek te creĂŤren met kleren en acces-

soires met etnische motieven, gemaakt van Bogolan. Dit woord uit het Bambara - de meest gesproken taal in Mali - wijst tegelijk op de stof

als op de fabricatiewijze. Ik wil originele kleurrijke kledij voorstellen op basis van katoen en boomschors, uniek in deze contreien. Elk seizoen een

aangepaste collectie, op maat gemaakt: van zomerjurken tot poncho's. De bedoeling is ook dat klanten het productieproces kunnen volgen."

29 JANUARI 2020

I

3

De week

Terugblik op het nieuws

Tunnel open

Nog meer bodycams

28

Een groep Brusselse actievoerders heropent vrijdagnacht de voetgangerstunnel aan de Fonsnylaan om het gebrek aan beleid rond dakloosheid en leegstand aan te klagen. De tunnel werd in 2018 afgesloten omdat daklozen die gebruikten als overdekte slaapplaats.

Na de politie van Brussel-Hoofdstad/Elsene start ook de zone Brussel-West met bodycams. Dat keurt de Molenbeekse gemeenteraad goed.

Bodycams zijn kleine camera’s die politieagenten op de borst kunnen dragen. Geweld tegen, maar ook door een agent kan zo gefilmd worden.

Vrijdag nemen 28 Brusselse werkgevers het officiële diversiteitslabel van Actiris in ontvangst. In de vorige tien edities werden nooit zoveel labels in één keer uitgekeerd. De ondernemingen worden onderscheiden, omdat ze zich actief inzetten voor meer diversiteit en minder discriminatie binnen hun organisatie.

ALLEEN DE TAALCURSUSSEN ZOUDEN VLAAMS OF FRANSTALIG BLIJVEN

BRUZZ | DE WEEK

Maron wil inburgering op Brusselse leest De verplichte inburgering in Brussel is alweer met maanden uitgesteld. Technische obstakels liggen hieraan ten grondslag.

Minister Alain Maron (Ecolo) heeft intussen zijn zinnen gezet op een echte Brusselse inburgering. — STEVEN VAN GARSSE

D

e ordonnantie die inburgering verplicht maakt in Brussel is bijna drie jaar oud. De verplichte inburgering is een samenwerking tussen Vlaanderen en de Franse Gemeenschapscommissie (Cocof).

Dat de uitrol wat voeten in de aarde zou hebben, had iedereen wel verwacht. Vlaanderen is met zijn Brussels Onthaalbureau Nieuwkomers (BON) al meer dan tien jaar in Brussel actief met vrijwillige inburgeringscursussen. Bij de Franse Gemeenschapscommissie staat inburgering nog in de kinderschoenen.

De Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) wou de verplichte inburgering op 1 januari van dit jaar van start laten gaan, maar die datum is niet gehaald. Dat moest minister Alain Maron (Ecolo) in het Brussels parlement toegeven.

Pacta servanda sunt, benadrukt Maron. Hij wil het in 2019 afgesloten samenwerkingsakkoord met Vlaanderen honoreren. Dat komt dus niet onder druk te staan.

Vlaams minister Bart Somers (Open

4

I

29 JANUARI 2020

VLD) toonde in het Vlaams Parlement dan weer begrip voor het trage verloop. In Vlaanderen stond de inburgering er ook niet op ‘een ik en een gij’.

Waar loopt het dan fout? Er is zeker een technisch-financieel obstakel.

Het zijn de lokale besturen die de inburgeraars moeten informeren over de verplichting. Ze laten hen vervolgens de keuze tussen BON (Vlaanderen) of een Franstalig bureau (Bapa, Cocof).

De Brusselse burgemeesters geven aan dat zij niet in staat zijn om dit op korte termijn te organiseren, laat staan om het toezicht te houden. Zij hebben geen zicht op welke nieuwkomers een verplichte inburgeringscursus moeten volgen, wie zo’n cursus volgt, of ze die bij BON of Bapa volgen, en wat ze moeten doen als de nieuwkomer zich niet aan die verplichting houdt.

In Vlaanderen wordt dat via een aparte kruispuntbank geregeld. In Brussel zou dat allemaal manueel moeten gebeuren, een tijdrovende en complexe aangelegenheid.

Maron gaf ook toe in het parlement

Vandaag hebben de inburgeraars de keuze tussen BON (hier op de foto) of een Franstalig bureau.

dat alle uitvoeringsbesluiten nog niet op punt staan. Er is nog een aanpassing nodig, met name voor de buitenlandse studenten. De handhaving zélf zit dan weer bij de GGC. Daar zijn controleambtenaren nodig. Die zijn er nog niet. Maron zei dat er in de begroting 2020 geen extra geld is uitgetrokken om bijvoorbeeld een aparte kruispuntbank te ontwikkelen. Dat is iets voor de begrotingscontrole in april.

NAAR DE GGC In het Brussels parlement bleek dat er, behalve de technische obstakels, ook divergenties bestaan in visie tussen Vlaanderen en (Franstalig) Brussel. Parlementsleden - maar ook minister Maron - willen de Franstalige inburgering overhevelen naar de (tweetalige) GGC. Dat is een ingrijpende keuze, met

grote consequenties. Want het betekent dat de Vlaamse inburgeringscursussen in Brussel op termijn misschien overbodig worden. Ook Gatz had in een interview met BRUZZ al aangegeven dat inburgering op termijn een Brusselse aangelegenheid moet kunnen worden.

Maron spreekt hier voor alle duidelijkheid niet voor eigen beurt.

Een Brussels inburgeringsparcours maakt deel uit van het regeerakkoord van de GGC. Maron gaf in het parlement meer uitleg. Alleen de taalcursussen zouden Vlaams of Franstalig blijven, maar de maatschappelijke visie die wordt doorgegeven aan de nieuwkomer moet op termijn (tweetalig) Brussels worden. De GGC zou hiervoor al snel de eerste stappen willen zetten.

De ingekantelde Cocof-bureaus (in

Inschrijvingsdecreet

Dode kunst

Fietsagenten gewond

De Franse Gemeenschapscommissie tekent bij het Grondwettelijk Hof beroep aan tegen het nieuwe Vlaams inschrijvingsdecreet. Daarmee verzet Franstalig Brussel zich opnieuw tegen het optrekken van de voorrang voor Nederlandstaligen in het Nederlandstalig onderwijs van 55 naar 65 procent.

Twee dode beuken op de Vergotesquare tussen Montgomery en Reyers krijgen een tweede leven. Houtbewerkers vormen de door een schimmel getroffen bomen om tot kunstwerken van vijf en acht meter hoog.

Bij een controle van een scooter raken vrijdag twee agenten van de fietsbrigade gewond. De bestuurder rijdt in op de agenten als die hem de doorgang beletten. De vermoedelijke bestuurder en de passagier van de scooter zijn intussen allebei aangehouden.

Met Emir Kir ga ik nooit meer op een lijst staan JOHAN BRISAERT , voorzitter SP.A Sint-Joost

BRUZZ | DE WEEK

(bij ‘BRUZZ’). SP.A weet nog niet of Lydia Desloover schepen blijft onder burgemeester Emir Kir (ex-PS), maar een gemeenschappelijke lijst met Emir Kir in 2024 lijkt uitgesloten.

Cartoon Kim Duchateau en Wauter Mannaert wisselen elkaar af voor hun kijk op de week

© BART DEWAELE

oprichting) kunnen als basis dienen.

Hoe dat spoort met het samenwerkingsakkoord tussen Vlaanderen, de GGC en de Cocof is onduidelijk.

Vlaams minister Bart Somers verzet zich alvast tegen een apart Brussels inburgeringsparcours. Wat met de vierduizend inburgeringscursussen die Vlaanderen in Brussel wil aanbieden? Verdwijnen die dan?

Alain Maron ziet geen probleem. In eerste instantie kan de samenwerking met Vlaanderen blijven bestaan. Hij vindt wel dat de Vlaamse en Franstalige maatschappelijke inburgeringscursussen op elkaar moeten worden afgestemd.

Intussen kan een Brussels inburgeringsparcours worden uitgewerkt, zodat Vlaanderen en Cocof er op termijn niet meer aan te pas hoeven te komen.

29 JANUARI 2020

I

5

Reportage

De Zuidwijk voor de storm

‘Geld is opnieuw de motor’

De Europa-esplanade, met links de sporenbundel boven de ongebruikte quadrilatères, centraal de Zuidertoren en rechts het eenzame huizenblokje met het Economato Español.

6

I

29 JANUARI 2020

Zielloze stenen steppes, leegstand, lompe nieuwe mastodonten en een onvindbaar station. Geen enkele Brusselse wijk is de voorbije veertig jaar zo mismeesterd als die rond het Zuidstation. Met de plannen voor nieuwe hoofdzetels van de NMBS en Infrabel staat de wijk vandaag opnieuw voor een ingrijpende metamorfose. En soms loeren dezelfde fouten als toen daarbij om de hoek. “Doe toch iets met die prachtruimtes onder de sporen.”

¿

van de Spaanse bazaar, die al bestaat sinds 1952.

De voorbije decennia zag de dochter van migranten uit Asturias de Zuidwijk steeds weer veranderen. “Zelden ten goede,” vertelt ze, terwijl we naar de Europa-esplanade voor haar deur kijken. De kale stenen vlakte vertrekt aan een bijna onzichtbare ingang van het station – ‘Pullman hotels’ prijkt er dan weer wel in koeien van letters – om honderden meters verder op een oceaan van asfalt te botsen aan de Kleine Ring. “En neem nu die ruimtes onder de sporen. Die zijn eigendom van de NMBS, die er nu al tientallen jaren niets mee doet. Je zou er grote winkels kunnen onderbrengen, cafés. Dit zou een volledig andere buurt worden.”

Gonzalez verwijst naar de 15.000 vierkante meter van de quadrilatères, twee grote ongebruikte zuilenkathedralen onder de sporenbundel. Het Gewest wil ze

▲

Madre mía, esto qué es? Als ik bezoek krijg uit Spanje hoor ik het meer dan eens: ‘Wat is dit in godsnaam?’

Mensen die uit het station komen snappen gewoon niet waar ze terecht zijn gekomen, waarom deze buurt zo kaal, doods, vuil en onoverzichtelijk is. De gemeente lijkt dan weer niet te vatten dat wij er ook nog bij horen. “Ceci est vraiment le cul de Saint-Gilles.”

Sonia Gonzalez (44) staat in haar Economato Español in de Argonnestraat, een monument van een Spaanse specialiteitenwinkel. Alles wat het hart van de Iberische fijnproever begeert, zit hier in het aanbod: van paellapannen in alle maten over serranohammen en schapenkazen tot nougat. Tel daarbij een rijk aanbod aan voetbaltruitjes, slippers en andere snuisterijen en je hebt een beeld

BRUZZ | DE VERHALEN

— KRIS HENDRICKX, FOTO’S BART DEWAELE

29 JANUARI 2020

I

7

Zuidwijk

▲

graag in gebruik nemen voor horeca, winkels en een markthal. Maar de NMBS en Infrabel houden een herbestemming van de magnifieke ruimtes tegen ‘wegens brandgevaar’, een argument dat Infrabel ook al gebruikte bij kunstencentrum Recyclart. Wat in Berlijn of Londen kan onder de centrale spoorverbindingen blijkt hier al tientallen jaren onmogelijk.

ASTERIX AAN HET ZUIDSTATION

BRUZZ | DE VERHALEN

Met le cul de Saint-Gilles heeft de uitbaatster het niet enkel over de onverschilligheid die ze ervaart. Haar winkel ligt in een merkwaardig bouwblokje in het uiterste puntje van de gemeente, aan de Anderlechtse kant van de sporen en vlak bij de grens met Brussel-Stad en Anderlecht. Ook op de Google Maps woont Sonia in het achterwerk van de gemeente.

Het huizenblok in kwestie is zowat het laatste levende stukje stationswijk dat de kaalslag van de voorbije decennia heeft overleefd. Als een Brussels dorp van Asterix ligt het geprangd tussen legerkampen van stadsgeweld: de Zuidertoren, de sporenbundel, de Kleine Ring en de eindeloos brede Jamarlaan. Het mag een wonder heten dat de cafés en restaurants – vooral Portugees en Spaans - hier nog gonzen van bedrijvigheid. Een lunchbezoekje aan Cantinho da Cidade volstaat om dat te merken: 12 euro voor soep, dagschotel én drankje in een

restaurant dat in de week afgeladen vol zit.

Als Sonia Gonzalez foetert, doet ze dat in feite over een hele eeuw van stedenbouwkundige flaters rond het station. Om de risico’s te begrijpen die Brussel vandaag loopt in de Zuidwijk, is het belangrijk even terug te blikken op die kemels. Blunder nummer één was ongetwijfeld de manier waarop het oude Zuidstation moest wijken voor het huidige. “De relatie tussen stad en station is toen doorgeknipt,” zegt Joris Sleebus, die ooit het boek Trein van Troje over de stationswijk coördineerde. “Voordien lag het station dichter bij het centrum en was er ook een echte overgang naar het centrum via het Grondwetplein.” Oude beelden van dat plein tonen hoe het een groene en verkeersluwe voetgangersverbinding vormde naar de Vijfhoek.

WANNEER DE OVERHEID SPECULEERT De komst van de hogesnelheidstrein naar het Zuidstation zorgde rond 1990 voor meer rampspoed.

Toenmalig verkeersminister Herman De Croo bepaalde dat de NMBS het hele hst-net moest uitbouwen zonder extra financiering. Uit geldnood vervelde spoorwegmaatschappij daardoor tot immospeculant rond de eigen stations. “Het Gewest met minister-president Charles Picqué zat met een gelijkaardig probleem van geldnood en ging daardoor ook speculeren,” vertelt Gwenaël Breës, die met Dans 10

NMBS PERCELEN IN DE ZUIDWIJK

JA M A R L A A N

● RO

PA

LA

NA

DE

ingang aan de twee zijden van het gebouw.”

VASTGOEDDEAL VAN DE EEUW

▲

Het verleden van de buurt leest dus als een aaneenschakeling van foute beslissingen over een buurt die wellicht niet toevallig tussen drie gemeenten ligt – in Brussel zijn dat wel vaker de plekken waar de stad ontspoort, denk maar aan de Europese wijk of de Ninoofsepoort.

Vandaag staat de stationswijk opnieuw voor ingrijpende veranderingen. Spoorbeheerder Infrabel plant een nieuwe hoofdzetel van bijna 40.000 vierkante meter aan de Frankrijkstraat, die tegen 2027 moet af zijn. Maar het project dat het meest in het oog springt, is ongetwijfeld de nieuwe hoofdzetel van de NMBS. De maatschappij wil immers al haar diensten samenbrengen in een hoofdkwartier van circa 80.000 vierkante meter op de site van het Zuidstation. Het is een operatie waar het bedrijf opvallend stil over blijft.

Zo kregen we geen enkel inhoudelijk antwoord op onze vragenlijst over de procedure.

De spoormaatschappij, die vandaag op een schuldenberg van 2,3 miljard euro zit, wil die operatie financieren door een grote ruildeal, die sommigen nu al de vastgoeddeal van de eeuw noemen: de NMBS geeft haar gronden en gebouwen in de buurt van het station – en dat zijn er nogal wat, zie kaartje – af aan een consortium dat er woningen en deels ook kantoren kan op bouwen. Het aantal woningen alleen al zou rond de 2.000 kunnen draaien. In ruil daarvoor bouwt de ontvanger van die gronden een nieuwe hoofdzetel voor de maatschappij. Het Gewest verwacht dat die zetel tegen 2024 of 2025 zal af zijn (en niet 2023 zoals tot nog toe werd gecommuniceerd).

Het beslissingsproces over de nieuwe NMBS-hoofdzetel is

ZU

ID

ST AT I

ON

EU

P ES

jours ou dans 10 ans een film én een boek schreef over de lijdensweg van de wijk en zijn bewoners vanaf de jaren 1990.

Het gevolg van al dat speculatiegeweld: vier volledige huizenblokken die voor nieuwbouw moeten wijken, staan jarenlang te verrotten aan de zijde van Sint-Gillis, terwijl de resterende bewoners in onzekerheid leven. Vandaag staat die nieuwbouw er al even, maar de eerste stadskenner die het resultaat geslaagd noemt, moet nog gevonden worden, zeker aan de Fonsnylaan.

“Kijk ook naar het Marcel Broodthaerspleintje,” zegt Breës.

“Zo klein tussen die hoge gebouwen dat er amper zon op valt. Hier telde het geld, niet het openbaar belang.”

Van het levendige caféleven tegenover het station is ondertussen geen spoor meer te bekennen.

Even verderop, aan diezelfde zijde van het station, sneuvelde nog eens een heel huizenblok voor één groot kantoorgebouw. Het driehoekige perceel tussen Kleine Ring, Merodeen Ruslandstraat is vandaag één van de vele gebouwen in de wijk die de NMBS betrekt. “Veel groter dan oorspronkelijk toegelaten, na een rondje speculeren door eigenaar Louis De Waele,” herinnert Breës zich. “Een draak van een gebouw ook, dat zelfs zijn omgeving besmet.

De handelszaken op die hoogte van de Merodestraat zingen het nooit lang uit.”

Aan de Anderlechtse kant van het station verrees dan weer een massief kantoorgebouw op de plek van de vroegere Côte d’Orfabriek. Het complex waar onder meer de FOD Volksgezondheid zit, snijdt het station vandaag helemaal af van het achterliggende Kuregem. “Die muur moest oorspronkelijk een publieke doorgang hebben, maar dat is vandaag gewoon het restaurant Midi Station geworden,” zegt Breës.

“Daarom heeft die brasserie een

●

LEGENDE ■ Percelen van de NMBS

FO

N

SN

YL

A

A

A

N

■ Nieuwe hoofdkantoren

8

I

29 JANUARI 2020

INFRABEL ● Economato Español ●

Broothaersplein

“Toen het oude Zuidstation moest wijken is de relatie tussen stad en station is doorgeknipt” JORIS SLEEBUS, AUTEUR VAN ‘TREIN VAN TROJE’

Sonia Gonzalez voor haar Spaanse specialiteitenwinkel.

De tunnel onder de sporenbundel, tussen de leegstaande ‘quadrilatères’.

29 JANUARI 2020

I

9

Zuidwijk

▲

BRUZZ | DE VERHALEN

ondertussen al vergevorderd en er zijn nog drie consortia in de running.

Het gaat om CFE/Besix/Immobel, Atenor/Eiffage en Jan De Nul/Triple Living.

De bouw van het NMBS-hoofdkwartier zal wellicht ingrijpende gevolgen hebben voor het huidige stationsgebouw, dat mogelijk deels wordt afgebroken. Details over de drie projecten die op tafel liggen, zijn vandaag niet bekend, maar de drie groepen zouden wel met goede architectenbureaus werken, soms van wereldfaam. Het spraakmakende project van sterarchitect Jean Nouvel uit 2010 is alweer een lang vervlogen herinnering. Nouvel wou het station overdekken met een enorme V, die als een spiegel het station zou reflecteren naar de omliggende wijken. “Megalomaan, maar er was tenminste wel een link tussen stad en station,” vindt Joris Sleebus.

vermelde kantoorblok aan de Kleine Ring.

Voor de NMBS is de concentratie op het Zuidstation een logische stap.

De huidige gebouwen van het bedrijf zijn vaak versleten en ouderwets. En de versnipperde ligging veroorzaakt extra kosten en gebrekkige communicatie.

Toch zijn er risico’s verbonden aan de aanpak van de spoorweg-

gronden.” De architectuurjury met Borret mag overigens niet de finale beslissing nemen. Die is voor een NMBS-comité, dat ook veel aandacht zal besteden aan het financiële plaatje.

Ook het gevaar van speculatie loert vandaag nog, zij het wellicht minder dan twintig jaar geleden. Als de toekomstige eigenaar ervan overtuigd is dat de woningmarkt over

“Mensen die uit het station komen snappen niet waarom deze buurt zo kaal, doods, vuil en onoverzichtelijk is” SONIA GONZALEZ, UITBATER ECONOMATO ESPAÑOL

GELD ALS MOTOR De impact zal niet alleen voelbaar zijn aan het station, maar ook in de directe omgeving. De NMBS bezit daar immers omvangrijke en bebouwde percelen. Die zijn vooral geconcentreerd op een erg uitgestrekt terrein tussen de Frankrijkstraat en de Barastraat, dat in de eerste plaats voor woningen en enkele collectieve voorzieningen als winkels voorbestemd zal zijn. Een ander perceel aan de Frankrijkstraat/ Veeartsenijstraat behoudt zijn kantoorfunctie omwille van de nabijheid van de sporenbundel. En een derde perceel is het eerder

maatschappij. Het belangrijkste is wellicht dat het hele beslissingsproces vandaag opnieuw ingegeven is door financiële afwegingen. “Dit is niet mijn droomprocedure,” geeft Kristiaan Borret toe. De Brusselse bouwmeester is lid van de jury die het project helpt te kiezen. “Een architectuurproject dat je op kwaliteit moet beoordelen wordt hier in een korf gestopt met de bieding op gronden. In theorie zou het slechtste van de drie architectuurontwerpen het nu kunnen halen, gewoon omdat die partij het meest biedt voor die

vijf of tien jaar veel meer zal opbrengen, kan hij de immense terreinen in theorie gewoon braak laten liggen. Decennialang nietsdoen met ruimtes die nochtans een erg grote marktwaarde hebben, de NMBS toonde hier eerder al dat het kan, met de hallen onder de sporenbundel, maar ook in het voormalige postsorteercentrum dat tot 1998 ondergebracht was in het stationsgebouw. Sindsdien staan de 30.000 vierkante meter leeg. Sinds vorig jaar is er één uitzondering: cultuurcentrum Tri Postal, dat nog

Zicht uit het Zuidstation op het Marcel Broodthaerspleintje, aan de kant van de Fonsnylaan.

10

I

29 JANUARI 2020

geen twintigste deel van de ruimte gebruikt.

GROENE ZENNEVALLEI Het Gewest maakt zich sterk dat zo’n speculatiescenario onwaarschijnlijk is. “Er is nu een vast stedenbouwkundig kader, het zou me verwonderen als de eigenaar niet snel aan de slag zou gaan met die gronden,” zegt Maarten Lenaerts van planningsadministratie perspective.brussels.

Lenaerts verwijst naar het Richtplan van Aanleg (RPA), een plan in wording, dat de grote lijnen van de toekomstige wijk uitstippelt.

Dat gewestelijke kader klinkt veelbelovend. Zo wil het de woonfunctie in de stationswijk versterken ten koste van de kantoorfunctie en voor een betere openbare ruimte zorgen tussen station en stadscentrum. Het RPA borduurt zo voort op het richtschema voor de wijk. Dat schema kent u wellicht nog van de simulatiebeelden die erover circuleren. Die tonen bijvoorbeeld hoe Bas Smets de kale Europa-esplanade hertekende tot een groene vallei die aan de bedding van de Zenne herinnert. De groene zone moet ook veel vlotter op de binnenstad aansluiten, via een versmalde Kleine Ring. En midden op de Jamarlaan komt een smal woonperceel van ruim 10.000 vierkante meter. De beelden circuleren ondertussen ook alweer zeven jaar. Want zolang de NMBS geen knopen doorhakte, wachtte ook het Gewest met stappen.

Lonkt dan toch een mooie toekomst voor de Zuidwijk? Gwenaël Breës wijst erop dat zelfs wanneer alles naar plan verloopt er een jarenlange tocht door de woestijn zit aan te komen voor het station. “Je hebt dan nog steeds een periode met leegstand in de huidige NMBS-panden gevolgd door grootschalige sloopwerken, wellicht in verschillende fases. Zo gaat het nu al decennia.”

Ook Sonia Gonzalez blijft kritisch, al situeren haar zorgen zich vaak op een ander niveau. “Iedereen wijst hier maar naar elkaar,” zucht de uitbaatster. “Twee weken geleden kwam er een vuurbal uit een elekriciteitskabel die aan het spoorwegviaduct hangt. Ik heb allerlei instanties gebeld, die allemaal vooral één ding wisten: ‘C’est sûrement pas nous’: de NMBS, Engie Electrabel … Kijk, de kabel hangt er nog steeds. Ik zeg het u toch: le cul de Saint-Gilles.”

Samenleving

Den Teirling viert drie dagen feest van 20 tot 22 februari, met onder meer de theatervoorstelling Zwarte Gaten, de coverband The Rolling Dice, een film over Den Teirling en een expo.

Maesstraat 89, Elsene. denteirling.be

Den Teirling bestaat twintig jaar

Meer rustplekken in de stad voor wie psychisch lijdt

© SASKIA VANDERSTICHELE

BRUZZ | DE VERHALEN

De wekelijkse koorbijeenkomst in Den Teirling.

kans om te vereenzamen door jobverlies of een relatiebreuk. De officiële dienstverlening, de dagcentra, de ziekenhuizen of zelfs de ambulante zorg aan huis hebben hier niet meteen een antwoord op. Weiss: “Dit is precies waarom dit huis werd opgericht.

We zijn geen dagcentrum, zitten niet in het keurslijf van Riziv-reglementen. We zijn autonoom en noemen het een activiteitencentrum. Wij halen mensen uit hun isolement. Hier kunnen ze gewoon ‘zijn’, lotgenoten ontmoeten. We praten niet over hun mentale gezondheid, maar laten hen zich gewoon goed voelen.”

DE BOER OP

Al twintig jaar omkadert Den Teirling in Elsene mensen met een psychische kwetsbaarheid in de gezelligheid van een reusachtige woonkamer. Dat doen ze volgens een uniek ‘clubhousemodel’. Tijd om hiermee de boer op te gaan, vinden ze zelf. “We zijn laagdrempelig, maar tegelijk hoog gespecialiseerd.” — STEVEN VAN GARSSE

W

ie in Den Teirling binnenstapt komt in een wondere wereld terecht. Achter de gevel van een mooi art-decohuis met porte cochère zie je mensen samen koken, de rommel opruimen, voor en achter de bar staan. Of ze lezen een boek in een kingsize zetel. Het zijn mensen die uit een burn-out komen, een psychose hebben meegemaakt of bipolair zijn. Maar merken doe je dat niet. Ze brengen er hun tijd door met hun begeleiders. Wie is begeleider en wie ‘patiënt’? Het onderscheid is niet te maken.

“Dat doen we heel bewust,” zegt coördinator Koen Weiss. “Als je van de psychisch kwetsbaren patiënten maakt, en van begeleiders hulpverle-

ners, kom je meteen in een andere dynamiek terecht. Een van medische processen en protocollen. Hier kan iedereen zichzelf zijn, en dat vinden we heel belangrijk. Gewoon mens kunnen zijn onder de andere mensen.”

De cijfers liegen er niet om. Vier op de tien mensen in Brussel kampen met psychische problemen. Het aantal gedwongen opnames is de laatste jaren significant toegenomen, bevestigen de psychiatrische ziekenhuizen. Het leven raast maar voort, nog meer in de stad dan op het platteland, en voor heel wat mensen wordt het dan soms te veel.

Wie in een psychiatrisch traject terechtkomt, heeft nadien meer

“We praten niet over hun mentale gezondheid, maar laten hen zich gewoon goed voelen” KOEN WEISS, COÖRDINATOR DEN TEIRLING

Empowerment volgens het clubhousemodel. Zo zou je het kunnen noemen. In 1948 werd dat model opgestart in New York voor mensen zonder werk. Ze kwamen samen, stapten in een gemeenschappelijk project met een taak voor iedereen en kregen zo structuur in het leven.

Den Teirling transponeerde dat model met succes naar de geestelijke gezondheidszorg.

Den Teirling biedt yoga aan, creatieve schrijfateliers, teken- en keramiekateliers, er is een koor, een theatergroep ... “We willen dit soort dienstverlening na twintig jaar graag ook elders in de stad,” zegt Weiss. “We zitten hier intussen aan ons plafond. We bouwen al elders activiteiten uit, bijvoorbeeld in Allee du Kaai, maar het kan nog meer zijn. Waarom niet in gemeenschapscentra of elders in de stad een nieuwe Den Teirling uitbouwen, autonome plekken waar mensen met een psychische kwetsbaarheid rust kunnen vinden?”

Weiss: “Daarom gaan we met ons model de boer op. We brengen een cahier uit waarin onze expertise te vinden is. Ons model werkt, mensen hebben er behoefte aan, zeker in onze maatschappij die steeds jachtiger wordt.”

29 JANUARI 2020

I

11

Reportage

Op bezoek bij een islamitische school in Brussel

‘Ik wilde die kinderen redden’ BRUZZ | DE VERHALEN

Een leerling uit Sint-Jans-Molenbeek heeft meer kans op slechte studieresultaten dan een uit Sint-Pieters-Woluwe. Brussel onwaardig, dacht turnleraar Cinane El Bakkali, en dus richtte hij het Institut El Hikma La Sagesse op in Vorst. Welzijn, meertaligheid en islamitische waarden staan er centraal.

“We hebben al kinderen van radicale ouders van school moeten sturen. Ze waren boos dat we nagellak gebruikten.”

— STEFANIE NIJS, FOTO’S IVAN PUT

O

pperste concentratie bij de kleuters van klas 1 en 2. In een kring hangen ze aan de lippen van madame Mina, die een reeks glanzende letters op de grond tentoonspreidt. “R-A-D-I-O!” leest een jongetje luidop, fier als een gieter. De kleine Inès moet het woord ‘MICRO’ leggen met de hoop letters op het tapijt. Naarstig zoekt ze naar de M, tot de juf beseft dat die er nog niet bij ligt. Inès doet een poging. De R is ze vergeten, en de C ligt achterstevoren. De rest van de klas helpt haar al joelend, tot het woord MICRO helemaal juist ligt.

Aan de muren hangen kindertekeningen, educatieve prenten en de fonetische Arabische tekst voor het gebed.

12

I

29 JANUARI 2020

Kleuter- en basisschool El Hikma La Sagesse (‘De Wijsheid’) in Vorst baseert zich op neurowetenschappelijke inzichten om kinderen al vanaf de eerste kleuterklas te leren lezen.

Ook met rekenen beginnen ze al voor het eerste leerjaar. Vanaf de derde kleuterklas krijgen de kinderen immersieonderwijs – de ene week les in het Frans, de andere in het Nederlands. Het is ook een islamitische school, de vierde in Brussel.

Dat islamitische aspect trekt de meeste aandacht, in negatieve zin.

“In het begin waren ambtenaren en politici bang van ons. Of ronduit tegen,” zegt directeur Cinane El Bakkali, voormalig turnleraar in Brussel-Stad, terwijl hij een muntthee inschenkt. Adjunctdirecteur Bilal El Ouasghiri brengt

Cinane El Bakkali is de bezieler van het Institut El Hikma.

een schaal koffiekoeken. Samen met collega Laura Fedullo vormen zij de directieleden van de school.

De school is gesubsidieerd door de Franse Gemeenschap als vrij onderwijs, zoals katholieke scholen dat zijn, en volgt dus ook de officiële leerplannen. “We hebben alle mogelijke onderwijsinspecteurs al over de vloer gehad. Die waren stomverbaasd: ‘Ah bon, jullie klassen

zijn kleurrijk beschilderd? De bel is een muziekje van Yann Tiersen?’ Het kostte ons trouwens de grootste moeite om leerkrachten te vinden die geen moslim zijn.”

Want de bedoeling van El Hikma is niet om een getto te worden van moslimleerlingen. “We willen vooral een school zijn waar iedereen zichzelf kan zijn,” aldus El Bakkali.

Adjunct-directeur Laura is bijvoor-

BRUZZ | DE VERHALEN

De kinderen moeten zorg dragen voor elkaar, maar ook voor de ‘schooldieren’: konijnen, schoolkat Michtouillette en buiten ook geitjes en kippen.

ISLAMITISCH ONDERWIJS IN BRUSSEL In Brussel zijn er vier islamitische basisscholen en één secundaire school, erkend door de Franse Gemeenschap, verdeeld over twee inrichtende machten: - De vzw Centre El Hikma richtte het Institut El Hikma La Sagesse in Vorst op (2017).

- De vzw Enseignement Confessionnel Islamique

konijnen en de kippen, met hekken afgeschermd van de nabijgelegen sporen. Het zijn de leerlingen die de dieren om beurten moeten voederen.

“Zo leren ze verantwoordelijkheid en zorg te dragen,” vertelt secretariaatsmedewerker Aisha. Eerder zagen we al schoolkat Michtouillette passeren – opzettelijk een lastige naam om uit te spreken, zodat de kinderen gemotiveerd zijn om die

den heeft met de Turkse conservatief-religieuze beweging Milli Görüs.

De Lucerna-colleges zijn vrije Nederlandstalige scholen opgericht door de vzw Inrichtende Macht Lucerna.

Er is geen religieus project, maar hoofddoeken zijn bijvoorbeeld wel toegelaten.

In Brussel is er een basis-

moeilijke klanken onder de knie te krijgen.

RELAXATIEMUZIEK Bij het onthaalklasje klinkt relaxatiemuziek, net zoals eerder bij de kleuters. “Dankzij sofrologiesessies - rust en ademhalingsoefeningen verhoogt de concentratie van de kinderen, waardoor ze veel beter gaan leren,” zegt Aisha.

school, en een secundaire afdeling in Anderlecht.

In Genk zou in september 2019 de eerste islamitische school in Vlaanderen opengaan, het Selam College, tevens een project van BIF en Milli Görüs.

Vlaanderen weigerde echter de erkenning na een advies van Staatsveiligheid.

Institut El Hikma wil vooral opvallen door zijn pedagogische project, met het welzijn van de leerlingen op de eerste plaats. Het idee ontstond bij de huiswerkbegeleiding in Brussel. “Ik merkte dat leerlingen van buitenlandse origine heel zwak presteerden,” vertelt El Bakkali. “Hun niveau van het Frans liet te wensen over, om van het Nederlands nog maar te ▲

beeld geen moslim. Een belangrijk signaal, vinden de oprichters zelf. Bij de leerkrachten is ongeveer een derde niet-moslim. Madame Mina van de Lieveheersbeestjesklas draagt een hoofddoek, madame Ebru van de Pandaklas niet. Wel zijn zo goed als alle 450 kinderen afkomstig uit moslimgezinnen.

Een Thalys raast voorbij. We staan buiten bij de geitjes, de

en Belgique (ECIB) richtte drie scholen op: Al-Ghazali in Etterbeek (1989), La Plume in Sint-JansMolenbeek (2011) en La Vertu in Schaarbeek (2013), met ook een afdeling secundair (2015).

La Vertu werd opgericht in samenwerking met de vzw Islamitische Federatie van België (BIF), die ook ban-

29 JANUARI 2020

I

13

BRUZZ | DE VERHALEN

De islamleerkracht geeft zijn les aan de leerlingen van de eerste graad.

zwijgen. Huiswerkbegeleiding kon de kloof niet dichten. Weet je dat in Brussel je postcode het meest je studieresultaten bepaalt? Ik vind dat niet normaal in België. Ik wilde die kinderen redden, en dat doe je beste vanaf het begin van hun schoolloopbaan.”

Aan de universiteit van Loulain-la-Neuve haalde El Bakkali extra masters in pedagogie en taalwetenschap. Hij verwijst naar de Franse neurowetenschapper Stanislas Dehaene, die stelt dat kinderen er baat bij hebben om al in de eerste kleuterklas spelenderwijs te leren lezen. “Schrijven gaat nog niet, omdat ze die motoriek nog niet hebben. Maar letters herkennen en leggen kan wel. Het is beter om zo jong te beginnen omdat de hersenen dan nog meer ‘neuroplasticiteit’ hebben. Dat wil zeggen dat ze meer openstaan om nieuwe dingen te leren en te verankeren. Hetzelfde voor immersieonderwijs: een nieuwe taal leer je het best zo jong 14

I

29 JANUARI 2020

mogelijk. Officieel mogen we daar helaas pas in de derde kleuterklas mee beginnen.”

Met die inzichten op zak begint El Bakkali in 2014 een project voor een nieuwe school, samen met collega’s Bilal Ouasghiri en Laura Fedullo en de oprichters van de inrichtende macht, Centrum El Hikma. Naast de subsidies van de Franse Gemeenschap verwerven ze via crowdfunding het nodige startkapitaal. In september 2017 gaat de school van start.

IK BEN GEEN IMAM Waarom dan een islamitische school? “Ieder kind moet zich goed voelen op school. Moslim, katholiek, atheïst, noem maar op. Het moeilijke is dat moslims in andere scholen geen ruimte krijgen voor hun religieuze identiteit. Ik zat zelf op een katholieke school. Mijn klasgenoot kreeg vrij voor Kerstmis, voor het Suikerfeest moest ik doen alsof ik ziek was. Mijn vrienden waren goede Belgen, ik niet. Dat geeft je

“We gaan die kinderen niet met opgeheven vingertje vertellen wat ze wel of niet moeten doen” CINANE EL BAKKALI, DIRECTEUR INSTITUT EL HIKMA

geen goed gevoel als kind,” vertelt El Bakkali.

“Ik ben geen imam, hé. We gaan die kinderen niet met opgeheven vingertje vertellen wat ze wel of niet moeten doen. Maar we willen hen wel de waarden van de islam bijbrengen, zoals eerbied en zorg dragen voor anderen.”

Dat moet ook blijken uit de godsdienstles van het eerste en tweede leerjaar. “Wat doe je als een oude vrouw op de bus stapt? Je staat je plaats af !” klinkt het in de kring.

“De islam staat voor respect voor elkaar en voor het milieu.Dat lijkt niet iedereen in de buitenwereld te weten,” fluistert Aisha van het secretariaat, terwijl we de les gadeslaan. “Als je de kranten leest, zou je denken dat iedere moslim een terrorist is.”

Madame Hélène, die geen moslim is, voelt zelf niet de minste frictie.

“Als ik thuis Kerstmis vier, vertel ik daar evengoed over in de klas. De kinderen vragen er ook naar. Aan het gebed ’s ochtends neem ik niet deel,

Islamschool El Hikma

dat komt een van de oudere leerlingen leiden.”

In het eerste jaar moest de directeur wel een tiental kinderen van school sturen. “Enkele ouders kwamen klagen dat hun kinderen nagellak hadden gekregen. Voor die radicale instelling is bij ons geen plaats.” Sindsdien houdt de directie een uitgebreid intakegesprek met ouders van nieuwe kinderen en moeten ze een contract tekenen, waarbij de ouders onder meer toestemming geven voor uitstapjes en voor beelden van hun kind.

El Hikma post immers om de haverklap filmpjes op Facebook van het leven op school.

SEKSUELE OPVOEDING In de turnles van meneer Nordine – enkel in het Nederlands – zitten meisjes en jongens tot 12 jaar dan ook gewoon samen. En de les seksuele opvoeding verloopt zonder problemen, verzekert El Bakkali.

“Het is belangrijk dat ze correcte informatie van ons krijgen, en niet

eender wat gaan opzoeken op het internet.”

Voor juf Melina, die in het Nederlands lesgeeft aan de derde kleuterklassen, is het wel een plus dat ze op deze school haar hoofddoek mag aanhouden. “Maar op de vorige scholen waar ik werkte, in Sint-Gillis en Kraainem, deed ik hem gewoon af en dat was geen probleem,” voegt ze eraan toe. “Ik vind dit vooral een mooi project en heb professioneel al erg veel bijgeleerd.

Anderzijds: neutraliteit betekent voor mij net dat ieder zijn of haar religieuze identiteit mag tonen.”

Lesgeven in het Nederlands aan overwegend Franstalige (of meertalige) kinderen was in het eerste jaar een beetje moeilijk, vertelt Melina.

“Daarna werden ze beter voorbereid.

Nu zijn ze erg trots op zichzelf dat ze Nederlands begrijpen.”

“Nederlands spreken lukt inderdaad niet zo goed, maar ze begrijpen wel al veel,” zegt vrijwilliger Thomas, die vier vijfde bij Orbit vzw werkt, een antiracismeorganisatie. Hij helpt de leerlingen van de eerstegraadklas, het eerste en tweede leerjaar, iedere maandag in hun ‘Nederlandse’ week. “Kinderen leren trouwens niet alleen de taal,” zegt El Bakkali nog. “Ze krijgen verhalen en een

hele culturele wereld mee. Gedaan met neerbuigend doen over les flamouches.”

POPPENKASTPAUZE “Tu la trouves pas belle, notre classe?” vraagt Salim van de eerstegraadklas.

Ze hebben net de tafels mogen herschikken. Op de gang zijn een paar kindjes van de derde kleuterklas aan het schilderen. De directeur excuseert zich: hij wordt geroepen door twee kinderen in de poppenkast.

– “Monsieur Cinane! Ik ben de roze prinses.”

– “En ik ben de stoute blauwe piraat.”

“Alle kinderen krijgen een groene armband. Daarmee mogen ze altijd de gang op om te spelen of naar het toilet, als ze de toestemming van de leerkracht hebben. Alleen als ze ongehoorzaam zijn, gaat de band en dus ook het vertrouwen weg,” legt El Bakkali uit. “Nieuwe kinderen uit andere scholen vertoonden gedragsproblemen. Maar bij degenen die dit systeem al heel hun schoolcarrière kennen, stelt zich dat niet.”

In de toekomst wil El Hikma fors uitbreiden met een middelbare afdeling. We staan in een gigantische oude hangar, waar tegen 2024-2025 het nieuwe school-

BRUZZ | DE VERHALEN

In de kleuterklas is een uniform nog niet verplicht.

gebouw moet komen. Die moet plaats bieden aan 1.100 leerlingen in totaal. Op dit moment leaset El Hikma de gebouwen, tot ze die over 25 jaar kunnen kopen. Het bouwproject wacht ondertussen op goedkeuring van het Brussels Gewest.

De directie wil er ook een crèche installeren, tweetalig NederlandsFrans. “Ik wil het beste van de wereld voor mijn leerlingen. De nieuwe school moet veel groene ruimte bieden, naast sportvelden, een zwembad, en een speelplaats die zo ingedeeld is dat leerlingen er ook tot rust kunnen komen. Het is de bedoeling dat buurtorganisaties de gebouwen mee kunnen gebruiken.”

We gaan nog een klas binnen.

Iedereen veert recht: “Bonjour, monsieur Cinane.” El Bakkali declameert: “Waar vind je de mooiste leerlingen van de wereld?”

-“Hier!”

-“Waar vind je de slimste leerlingen van de wereld?”

-“Hier!”

-“Dankzij wie leven we in het beste land van de wereld?”

-“Allah!”

“Dat mogen ze niet vergeten,” zegt El Bakkali achteraf. “Dat België echt een fantastisch land is om in te leven.”

29 JANUARI 2020

I

15

Ondernemen

Bedrijven verkopen postbusadressen in Vlaamse Rand

Soepelere Vlaamse wetgeving lokt ondernemers weg uit Brussel Steeds meer Brusselse ondernemers vestigen zich in de Vlaamse Rand, omdat een diploma bedrijfsbeheer in Vlaanderen niet langer verplicht is voor startende zelfstandigen. In Brussel geldt die verplichting nog wel. Om dezelfde reden zijn ook postbusadressen in Vlaanderen in trek. — ARNAUD DE DECKER

W

BRUZZ | DE VERHALEN

ie in Brussel een onderneming wil starten, moet over een diploma bedrijfsbeheer beschikken en voor sommige beroepen ook een attest van beroepsbekwaamheid kunnen voorleggen. Dat laatste is onder meer het geval voor wie in de bouw aan de slag gaat of een schoonheidssalon wil openen. “Die wetgeving is een drempel die de kwaliteit van het ondernemerschap in Brussel waarborgt,” zegt Anton Van Assche van Unizo Brussel.

In 2018 besliste de Vlaamse regering om die twee vereisten te schrappen voor zelfstandigen die in Vlaanderen met een eigen zaak beginnen, omdat het in strijd zou zijn met de Europese regelgeving.

Die bepaalt dat elke Europeaan in elke lidstaat op gelijke basis een onderneming moet kunnen starten.

Concreet betekent het dat een zelfstandige in spe sinds 1 september 2018 in het Vlaams Gewest geen beroepskennis of attest bedrijfsbeheer meer hoeft voor te leggen. Iedereen kan er dus bijvoorbeeld kapper of slager worden.

BRUSSEL IS DE PINEUT Die beslissing is niet zonder gevolgen voor Brussel. Uit cijfers die BRUZZ kon inkijken, blijkt dat het aantal ondernemingen in Vlaams-Brabant de voorbije twee jaar met achttien procent is gestegen. Een abnormaal hoge stijging, volgens Unizo. Het Brussels Gewest noteert een daling van zo’n zes procent. “Al zijn er ook andere elementen die de keuze van de vestigingsplaats bepalen, zoals 16

I

29 JANUARI 2020

de bereikbaarheid of de fiscaliteit,” benadrukt Van Assche.

“We hebben ons altijd verzet tegen de regionalisering van deze wetgeving, omdat onze economie en bedrijven te verweven zijn binnen de verschillende gewesten.

Zo’n beslissing leidt enkel tot onnodige en complexe administratieve lasten,” haalt Van Assche aan.

“We roepen de verschillende overheden op om te overleggen en de regelgevingen op elkaar af te stemmen, want het creëert alleen verwarring en administratieve miserie.”

POSTBUSADRESSEN De directe gevolgen van de verschillen in de regelgeving tussen Vlaanderen en Brussel laten intussen niet op zich wachten. Om te ontsnappen aan de administratieve rompslomp die in Brussel geldt, kiezen steeds meer ondernemers voor postbusadressen in de Vlaamse Rand. Dat blijkt erg efficiënt, want bij het inschrijven van een zaak in de Kruispuntbank voor Ondernemingen wordt er vaak niet gekeken naar de ‘exploitatiezetel’ van een onderneming, maar wel naar de ‘maatschappelijke zetel’ ervan.

“Sinds 2018 merken we een exponentiële groei van het aantal bedrijven dat zich specialiseert in het verkopen van postbusadressen aan ondernemers die in Brussel willen starten,” vertelt een Brusselse boekhoudster en fiscaal experte, die liever anoniem blijft. “In de Rand rond Brussel zijn tientallen bedrijven opgericht die zich specialiseren in het domiciliëren van bedrijven die in Brussel moeten

voldoen aan de omslachtige vereisten, maar in Vlaanderen niet.”

Een van die bedrijven is het in Dilbeek gevestigde Business Center.

Op de website valt te lezen dat je er vanaf 89 euro per maand een bedrijf kunt domiciliëren. “Er is een enorme vraag naar dit soort

oplossingen,” zegt Meryam Ektel van Business Center Dilbeek. “Ik heb al ongeveer 370 klanten die eigenlijk in Brussel werken, maar ervoor kiezen om hun maatschappelijke zetel hier te vestigen, omdat ze dan helemaal niets hoeven voor te leggen.”

GEEN OVERLEG Ook bij het kabinet van Brussels staatssecretaris Barbara Trachte (Ecolo), belast met Economische Transitie, betreuren ze de beslissing van Vlaanderen om de beroepskennis en het attest bedrijfsbeheer te schrappen. “Het is jammer dat Vlaanderen in zijn eentje voor deze weg kiest, zonder overleg met Brussel of Wallonië,” zegt woordvoerder Nicolas Roelens.

In een antwoord op een interpellatie van Brussels volksvertegenwoordiger Véronique

“Ik heb zo’n 370 klanten die in Brussel werken, maar ervoor kiezen om hun maatschappelijke zetel hier te vestigen” MERYAM EKTEL, BUSINESS CENTER DILBEEK

Lefrancq (CDH), die de staatssecretaris in november vorig jaar een vraag stelde over het onderwerp, laat Trachte weten dat er “actief wordt gezocht naar mogelijke scenario’s om Brussel weer aantrekkelijk te maken voor ondernemers” en dat “alle betrokken partijen momenteel geconsulteerd worden”.

Een van de mogelijke pistes die Trachte aanhaalt om alvast de erkenning van beroepskennis te versoepelen, is de verschuiving van een theoretisch naar een praktijkexamen, voor wie geen ervaring of getuigschrift kan voorleggen. “Theoretische examens van bijvoorbeeld de centrale jury, zoals die tot nu toe georganiseerd zijn, zijn niet aangepast aan de realiteit van het beroep. Praktijkexamens zijn dat wel en stellen de kandidaten in staat hun vaardigheden beter aan te tonen,” zegt Trachte. Hiervoor zouden echter aanzienlijke financiële middelen moeten worden vrijgemaakt, want de organisatie van praktijkexamens vereist veel meer toezicht dan theoretische examens.

Vereiste beroepskennis afgeschaft in Vlaanderen voor de volgende beroepen > beroepen in de bouwsector > slagergroothandelaar > beenhouwerspekslager

BRUZZ | DE VERHALEN

Ektel benadrukt dat zij zeker niet over een monopolie beschikken.

“Dergelijke businesscenters zijn zeer in trek in de Vlaamse Rand rond Brussel. Sinds 2018 is hun aantal alleen maar in stijgende lijn gegaan,” zegt ze. Dat verklaart dus mee de opmerkelijke groei van het aantal ondernemingen in Vlaams-Brabant, ten koste van het Brussels Gewest.

> droogkuiser-verver > restaurateur of traiteurbanketaannemer > brood- en banketbakker > kapper

ONDERWIJSINSTELLINGEN

Wie een bouwbedrijf wil beginnen in Brussel, moet beroepskennis bewijzen. In Vlaanderen is dat niet langer het geval. © PHOTONEWS

Concreet zijn er dus nog geen stappen gezet. Ook niet wat het attest bedrijfsbeheer betreft, waar de situatie wellicht nog gevoeliger, zo niet ingewikkelder ligt. Momenteel wordt een kandidaat-ondernemer in het Brussels Gewest die niet over een zo’n diploma beschikt, vaak verwezen naar een van de vele onderwijsinstellingen die zulke cursussen organiseren, zoals Syntra, CVO Brussel of nog het Franstalige EFP. “De afschaffing van dat noodzakelijke en verplichte attest zou ernstige gevolgen kunnen hebben voor de verschillende onderwijsinstellingen, die het aantal cursisten drastisch zouden zien dalen,” zegt woordvoerder Nicolas Roelens nog.

“Het is dus noodzakelijk om een evenwicht te zoeken tussen enerzijds aantrekkelijk blijven tegenover het Vlaams Gewest en anderzijds de kwaliteit van het ondernemerschap blijven waarborgen,” zegt Roelens. “Dan blijkt een vereiste als een attest bedrijfsbeheer of een al dan niet herziene formule voor de beroepskennis wel zijn nut te bewijzen.”

> schoonheidsspecialist > masseur > voetverzorging > opticien > dentaaltechnicus > begrafenisondernemer > hersteller van fietsen en motorvoertuigen

29 JANUARI 2020

I

17

Interview

Rachida Aziz over het gedwongen vertrek van Le Space

BRUZZ | DE VERHALEN

‘Dit project heeft levens beïnvloed’

Met het solodariteitsevenement Occupy Le Space komt dit weekend een voorlopig einde aan de activiteiten van het artivistische cultuurhuis Le Space aan de Dansaertstraat. Oprichtster Rachida Aziz spreekt over de verwezenlijkingen en de onzekere toekomst. “Le Space betwist de legitimiteit van de grote cultuurhuizen die een hele hoop mensen niet bedienen.” — MICHAËL BELLON

R

achida Aziz schetst eerst nog eens waarom Le Space weg moet uit het gebouw in de Sleutelstraat. “Met de vorige eigenaar had ik na een moeilijke start – hij wou geen ‘Marokkanen’ in zijn pand – best een goede band,” blikt Aziz terug. “Zeker nadat koningin Mathilde hier ooit eens op bezoek was gekomen, ontdooide onze relatie en sprong hij regelmatig binnen voor een koffie.

Na zijn overlijden waaide hier plots

18

I

29 JANUARI 2020

zo’n Vlerick-type binnen, de zoon van het gezin dat het pand geërfd had. Pas afgestudeerd en vast van plan om eens aan die huurders te tonen wie de baas is. Hij maakte al snel duidelijk dat de nieuwe eigenaars ons liever zagen verdwijnen. Soms vier keer op een dag bellen met onduidelijke klachten.

Nog een paar maanden later kwam er dan plots een brief van een duur advocatenbureau dat we er eind 2019 uit moesten. We hebben de

huur van januari nog betaald, wat van ons weekend Occupy Le Space ook officieel een bezetting maakt.”

U ziet bij de eigenaars ideologische motieven en u klaagt ook aan dat het om gentrificatie gaat. Kan het niet gewoon gaan om legitieme vastgoedplannen?

RACHIDA AZIZ: Voor mij hoeft er geen

tekening bij. Ondertussen hebben we trouwens vernomen dat ze het gebouw verkocht hebben en dat wij

de enige huurder zijn die eruit is gezet. Iedereen die ooit eens door de Dansaertstraat liep, weet dat er ergens ter hoogte van Bar Beton een andere wereld begint. Andere winkels, andere bewoners en een hobbelig voetpad. Het is de natte droom van vastgoedeigenaars om de chique Dansaertwijk door te trekken tot aan het kanaal. Le Space past blijkbaar niet in die plannen. Wij vormen een hechte gemeenschap met de andere zaken in de wijk. Als ons koffiemachine kapot was, bracht de cafébaas van een paar huizen verder koffies op een dienblad naar Le Space. Als grap noemen wij dit hier soms de ‘Aziz Dansaertstraat’, omdat vier of vijf zaken gerund worden door iemand die Aziz als

REACTIES OP EINDE LE SPACE Daniel Blanga Gubbay, codirecteur KunstenfestivaldesArts “Voor mij en voor vele anderen is Le Space de enige plek in Brussel die een bepaalde complexiteit omarmt zonder toe te geven aan de neiging om alles in hokjes te steken. Het is een plek waar de connectie tussen racisme, precariteit, homo- en transfobie wordt aangepakt, een safe space voor queer personen, voor mensen met een achtergrond in de globale diaspora, een ruimte waar je persoonlijke complexiteit niet wordt gereduceerd en die voor mij een gemeenschapsgevoel heeft gecreëerd.”

Nedjma Hadj Benchelabi, dramaturge en curator “Le Space brengt sinds 2005 nieuwe praktijken en manieren van denken in de culturele sector. De essentie ervan ligt op het terrein, in de bottom-upwerking, in de generositeit en de duurzaamheid. We moeten de ploeg van Le Space dankbaar zijn dat ze dat doet uit puur engagement, en zonder de grote middelen die de instituten daarvoor krijgen.

Het bestaan van Le Space geeft mij hoop voor de toekomst van onze maatschappij, politiek en cultuur. Het verdwijnen ervan zou desastreus zijn.”

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Thomas Bellinck, Brussels theatermaker “Ondanks een nijpend gebrek aan middelen, op een oppervlakte van een paar tientallen vierkante meter, in een wijk waar prijzen stijgen en minder welvarende bewoners verdwijnen, bouwt Le Space luchtbruggen tussen bewoners en bezoekers, tussen altijd-zoekende artiesten en nog-altijd-tegesloten gevestigde kunstinstellingen, tussen al wie of wat zich niet laat gijzelen in voorafbepaalde vormen en patronen. Het voortbestaan van Le Space - als long die onze grootstad van zuurstof voorziet - belangt ons allen aan.”

Rachida Aziz: “Le Space moest de losliggende stoepsteen zijn, waar de gentrificatie over struikelt.” © DAAN BROOS

voor- of familienaam heeft. ‘Antoine’ kreeg het andere stuk.

Kunstenaars en cultuurhuizen dragen nochtans vaak zelf bij tot de gentrificatie van buurten.

Hoe moet het nu dan verder met Le Space?

AZIZ: Voor mij betekent het einde van Le Space ook een beetje het einde van de wereld, omdat ik vanaf de eerste rij mocht meemaken hoe dit project levens beïnvloedde. Le Space is een laboratorium waarin we uitproberen hoe een kunst- en cultuurhuis in een stad als Brussel gerund kan worden: zo horizontaal en inclusief mogelijk en met

representatie van iedereen de segregatie doorbreken. Dat is natuurlijk een leerproces. In het begin merkte je bijvoorbeeld dat bij ons dezelfde mechanismen speelden als buiten - bijvoorbeeld dat het bij de vrijwilligers altijd de vrouwen waren die kuisten omdat de mannen dat niet goed genoeg deden of het probleem niet ‘zagen’.

Maar ik denk dat we erin geslaagd zijn om die hokjes af te breken. Bij ons kon gisteren iemand in het publiek zitten en vandaag alle vrees overwinnen en op het podium staan.

In Le Space is kunst geen elitaire bezigheid. Onze mooiste en belangrijkste artistieke productie is ons publiek dat je echt nergens anders ziet in deze hypergesegre-

geerde stad. Het bevraagt systemen.

En in een context waarin sommige partijen en media er alles aan doen om mensen en groepen tegen elkaar op te zetten, is het essentieel om culturele plekken te hebben die mensen over al die kloven en hokjes heen samenbrengen. Niet alleen om passief te consumeren, maar om samen nieuwe kennis te creëren.

Ik had gehoopt dat het voorbeeld van Le Space anderen zou inspireren.

Maar het blijft trekken en sleuren.

Sommigen zeggen dat deze tegenslag op het goede moment komt. Dat het tijd is om het project naar een nieuw stadium te tillen en uit de precariteit te raken. Aan de andere kant heeft Le Space nooit zo goed gefunctioneerd als nu. Het program-

▲

AZIZ: Toen Le Space geopend werd, heb ik dat letterlijk ergens geschreven. Dit project moet de losliggende stoepsteen zijn waar de gentrificatie over struikelt. Toen ik mij hier elf jaar geleden als ontwerper vestigde, probeerde men mij al richting Molenbeek te duwen. ‘Daar past iemand met jouw publiek beter,’ kreeg ik zelfs van officiële instanties te horen. Aan mijn gezicht meenden ze dus te kunnen aflezen welk publiek ik beoogde. Ik heb heel bewust voor deze wijk gekozen om

net een brug te vormen tussen die twee totaal gesegregeerde stadsgedeeltes. En dat kan als je heel consequent bottom-up werkt. Als je vertrekt van de noden van de bewoners en niet één of ander hip concept van bovenaf oplegt.

29 JANUARI 2020

I

19

OCCUPY LE SPACE

Rachida Aziz

1 & 2 februari www.lespace.brussels

▲

ma voor de komende zes maanden is prachtig. Voorlopig moeten we alles cancelen.

Met welke financiële middelen hebben jullie vijf jaar overleefd?

BRUZZ | DE VERHALEN

AZIZ: Bijna elke maand was het knokken om de huur te kunnen betalen en dat weegt natuurlijk zwaar. De enige subsidie die we kregen was de 12.000 euro per jaar van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC).

Maar de vaste kosten voor huur, verwarming, elektriciteit en verzekeringen liepen al op tot 24.000 euro per jaar en dan hadden we nog geen enkele artiest betaald of geïnvesteerd in geluidsmateriaal. De rest van de inkomsten moesten dus komen uit de verkoop aan de bar en bijdragen van sympathisanten. Om de drempel zo laag mogelijk te houden, zijn de meeste van onze evenementen gratis. Het is spijtig dat we nooit de middelen gevonden hebben om te investeren in één iemand die de logistiek en administratie kon doen, want dat zijn net de twee taken waar je moeilijk vrijwilligers warm voor krijgt. Daar staat wel tegenover dat onze stem totaal vrij was. Wij hoefden geen rekening te houden met wisselende politieke coalities. Het nadeel is dat wij in een fascistisch klimaat de eerste slachtoffers zijn.

Wat zijn voor u die tekenen van de terugkeer van het fascisme in ons land?

AZIZ: Er is één beeld dat ik al weken niet van mijn netvlies krijg. Op een zaterdag zaten we in Le Space te luisteren naar een uiteenzetting over de dekoloniale psychiatrische praktijk van Frantz Fanon. Ik stak even mijn hoofd buiten en zag plots een zeventienjarige jongen die ook naar het evenement was gekomen tegen de muur gedrukt worden door een agent in burger. Met eigen ogen zag ik hoe de broek van die jongen op zijn knieën hing en hoe de handen van die flik in zijn onderbroek gingen. Dat een jongen van zeventien op klaarlichte dag het slachtoffer kan worden van seksuele agressie door de politie en dat die traumatische ervaring vervolgens gewoon weggelachen wordt door die agenten, kan alleen door hoe zo’n jongen eruitziet. Ik was razend. Die jongen probeerde mij daarna te kalmeren door te zeggen dat het niet zo erg is, en dat hij en zijn vrienden 20

I

29 JANUARI 2020

dat heel vaak meemaken.

Dat rauwe racisme hoort er gewoon bij. Racisme, uitsluiting, trauma’s, armoede, ziekte, precariteit, dat is de realiteit van ons publiek, onze kunstenaars en onze vrijwilligers. Van het soort cultuuroorlog dat de N-VA nu voert, dragen wij al jaren de littekens.

Wat waren dan uw gevoelens bij het verzet tegen de recente cultuurbesparingen?

AZIZ: Die waren dubbel. Om te vermijden dat dit land helemaal afglijdt naar een autoritaire staat waar extreemrechts de plak zwaait, zal er veel meer nodig zijn. Bij

Kunt u zich voorstellen dat Le Space onderdak krijgt in een bestaande instelling?

AZIZ: Alleen als we onze vrijheid kunnen behouden, want die is essentieel. Met Le Space wilden we nadrukkelijk ook de legitimiteit betwisten van de grote cultuurhuizen die er maar niet in slaagden om datgene te doen waarvoor ze wel miljoenen kregen. Le Space bewijst dat een hele hoop mensen die zij niet bedienen geïnteresseerd zijn in kunst en cultuur. Veel mensen die hier hun eerste stappen zetten, duiken nu op op de podia van de instellingen.

Maar het belang van een onafhankelijke fysieke plek kan niet onderschat

“Mensen die constant afwegen wat ze kunnen zeggen uit angst om hun subsidies of carrière op het spel te zetten zijn er al genoeg” RACHIDA AZIZ, LE SPACE

mensen die al lang slachtoffer zijn van dit systeem ga je altijd die reactie krijgen: ‘ha, nu witte kunstenaars het zelf eens aan den lijve ondervinden, kan er plots niet genoeg betoogd worden.’ Maar ik zie positieve dingen. Meer mensen beseffen dat het ongepast is om alleen voor hun eigen subsidietje te knokken. De groep die wil strijden tegen het besparingsbeleid, de discriminaties in alle vormen en het klimaatscepticisme groeit. Ik vond de dynamiek bij de kunststudenten ook heel interessant. Zij zijn veel bewuster en radicaler dan de sector waar ze binnenkort zullen terechtkomen. Wij hebben zelf enkele workshops gegeven aan studenten en het is hartverwarmend om te zien hoe snel je politiserend kan werken en hoe diep je met hen kan graven.

Daarom lanceerden we vanuit Le Space in samenwerking met de nieuwssite DeWereldMorgen.be ook het videoproject Unite, dekoloniaal nieuws gemaakt door en voor die nieuwe generatie. Iets oudere mensen beseffen niet wat het is om de generatie te zijn die opgroeit in een virtuele wereld op een planeet die nog tijdens hun leven onleefbaar kan worden.

worden. Het was van hieruit dat we onze voorwaarden konden onderhandelen. De onafhankelijkheid waarborgt ook de veiligheid van de plek. Toen Queen Nikkolah (een artistieke performance van Laura Nsengiyumva, red.) bij ons was, kwamen daar driehonderd mensen op af en werd het een historisch evenement met ouders en kinderen die lachten en huilden van geluk.

Ondertussen is ze ook al in de Vooruit en in Zinnema geweest, maar dat is niet dezelfde sfeer. Ik vraag het mij vaak af: kan je die sfeer krijgen in een instelling en wat moet je daar dan voor doen?

Recyclart is onlangs ook zonder noemenswaardige problemen verhuisd.

AZIZ: Dat zouden wij nooit doen. In

de Dansaertstraat zijn wij een anti-gentrificatieproject. Plant Le Space en zijn kunstenaars en zijn publiek neer in een andere wijk, dan zijn wij de gentrificeerders. Dan krijg je weer die top-downaanpak. Terecht zullen wij dan door de inwoners van die wijk als indringers gezien worden. Je moet verankerd zijn in een wijk en dat kan alleen als je zorgzaam van onderen opbouwt.

Vergeet ook niet dat deze wijk één van de meest diverse is van de hele stad. Een transitwijk, maar ook een wijk waar sommigen al generaties wonen, ook mensen uit een lagere klasse die zich niet zomaar laat wegjagen door de gentrificatie.

Zou het kunnen dat uw radicale imago behalve tegenstanders ook potentiële medestanders afschrikt?

AZIZ: Weet je wat ik merkwaardig vind? Sinds de verschijning van mijn boek (Niemand zal hier slapen vannacht uit 2018, red.) heb ik geen enkele haatmail meer gekregen. Ik krijg twee jaar later wel nog altijd positieve reacties. Lezers schrijven me lange, vaak ontroerende berichten over wat het boek met hen gedaan heeft, hoe het hun leven veranderd heeft of hoe het kinderen van kleur weer samenbracht met een witte ouder. Dat ik ook zoveel fantastische getuigenissen van witte mensen zou krijgen, had ik zelfs helemaal niet zien aankomen. En ja, het kan best zijn dat een minuscule groep alleen een Angry Arab Woman ziet en hoort. Zij zijn mijn doelpubliek niet. Hoe rechtser dit land wordt, hoe harder we radicale en onbevreesde stemmen moeten koesteren. Mensen die op elk woord moeten letten en die constant afwegen wat ze kunnen zeggen uit angst om hun subsidies of carrière op het spel te zetten zijn er al genoeg. Die onafhankelijkheid is mij heel dierbaar.

Rachida Aziz geboren in 1971 afkomstig uit Antwerpen, maar verhuist tijdens haar jeugd naar Brussel creëert in 2008 de modelijn Azira met een bijbehorende modezaak op de hoek van de Sleutelstraat en de Dansaertstraat opent in 2015 in hetzelfde pand het artivistische cultuurcentrum Le Space

is ook publiciste en opiniemaakster publiceert in 2018 het boek ‘Niemand zal hier slapen vannacht’(EPO)

Vileyne gedachten

Dertig jaar puur Brusselse journalistiek heeft BRUZZ-redacteur Danny Vileyn erop zitten. In het magazine blikt hij tweewekelijks terug op wat hem van die drie decennia is bijgebleven. Online presenteert hij u interviews. ▲

Paarse tijden

bruzz.be/vileyn

E

n wat denkt u van de verkiezing van priester Staf Nimmegeers tot senator voor de SP/SP.A?” Dat was de vraag die collega Steven Van Garsse en ikzelf stelden aan Jean-Luc Dehaene in de marge van een interview over de Brusselse instellingen, dat in 2003 plaatsvond in het gemeentehuis van Vilvoorde waar Dehaene burgemeester was.

“Toen Staf me vertelde dat hij zou deelnemen aan de verkiezingen heb ik hem gezegd dat hij zich geen illusies moest maken: hij zou veel minder kunnen betekenen voor de mensen als politicus dan als parochiepriester van de Finisterraekerk in Brussel,” antwoordde Dehaene in zijn bekende rechttoe-rechtaanstijl.

Het waren paarse tijden: zowel federaal als Vlaams was de CVP/ CD&V naar de oppositiebanken verwezen en de enige pastoor in de Senaat was verkozen voor de socialisten.

Tijdens mijn gesprek met Nimmegeers en Johnny De Mot over de katholieke Kerk in Brussel herhaalde Nimmegeers dat hij ontgoocheld was over zijn passage in politiek, waar de partijpolitiek nog trager evolueert dan de katholieke Kerk. Het zit vooral diep dat zijn voorstel voor regularisatie van de prostitutie zelfs nooit de bevoegde commissie heeft gehaald. En dat is best vreemd in een paarse coalitie die levensbeschouwelijke en ethische thema’s op de agenda zette. Een van de hypotheses luidt dat conservatieve katholieken en feministen elkaar gevonden hadden. Nimmegeers had het wetsvoorstel ingediend vanuit zijn sociale bewogenheid als parochiepriester, hij had de prostituees leren kennen als biechtvader en als bewoner van

Staf Nimmegeers werd als pastoor verkozen voor de SP.A. © PHOTONEWS

de Adolphe Maxlaan. Hij wou een beter leven voor de ‘hoertjes’ die voor het beroep gekozen hadden en hoopte zo een wapen te hebben tegen gedwongen prostitutie.

In het paarse interludium had de CVP/CD&V tussen 1999 en 2004 welgeteld één minister: Jos Chabert, de man die in 2014 is overleden met op zijn palmares veertig jaar volksvertegenwoordiger, waarvan 25 jaar als minister.

Chabert was Brussels minister en kon door zijn stijl situaties naar zijn hand zetten als geen ander.

Hij had ook geen spindoctors nodig om hem te vertellen wat te

doen. Als enige christendemocratische minister van het land verscheen hij korte tijd na de vorming van de eerste paarsgroene regering van Guy Verhofstadt (Open VLD) in de onmiddellijke buurt van de premier. Er werden bij collegaepolitici veel bewonderendjaloerse grappen over Chabert gemaakt: hij speelde zijn politieke ervaring als federaal minister voor de volle honderd procent uit.

Chabert haatte alle extremen, ook en vooral de communautaire waar niemand ooit meer in het midden gestaan heeft dan hij. Na een crisette in de Brusselse

regering zei hij me smalend: “Volgens sommige Vlamingen moet je als kuisvrouw een tweetaligheidsbrevet van niveau één hebben om de gangen van het ministerie te mogen dweilen.”

Journalisten en politici, het is altijd wat en zoals een ervaringsdeskundige in de politieke coulissen me onlangs nog zei: “Wat de journalistiek doet, zal nooit goed (genoeg) zijn voor de politiek.” Maar ik was uiterst verbaasd toen Chabert me na een persreis naar Jeruzalem – hij ging er het Brusselse model promoten – zei: “Gij zijt zoals ik, een gematigd man.” Ik kende toen alvast één CVP’er die het daar niet mee eens was, al heb ik met diezelfde persoon jaren later uitstekende professionele relaties aangeknoopt.

Chabert is in 2014 overleden.

Wat hij over de politieke situatie in het land zou denken, zullen we nooit weten, en dat is jammer.

Zijn partij is van de grootste in 1989 geëvolueerd naar een partij met maar één gekozene in Brussel. Misschien zou hij op bijvoorbeeld kritische vragen over het regeerakkoord van de regering-Jambon wel ‘off the record’ geantwoord hebben, maar ook dat is niet zeker. Hoe wendbaar de man was, hij was ook een trouwe partijsoldaat en een man van de christelijke zuil, de Brusselse privéziekenhuizen van ‘christelijke’ signatuur hebben veel aan Chabert te danken. — DANNY VILEYN

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Dertig jaar Brusselse journalistiek

ZATERDAG ONLINE Staf Nimmegeers en Johnny De Mot over de Kerk in Brussel: “Er is zoveel eenzaamheid, er zijn zoveel noden.”

29 JANUARI 2020

I

21

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

‘Brussel is een stad die nog functioneert als een dorp’ Jean Angelats, meubelontwerper– en maker

I

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

k heb een lange weg afgelegd. Op mijn zeventiende ben ik van school afgegaan. Ik studeerde wijnbouw aan het Lycée Agricole in Perpignan. Maar mijn medestudenten waren voornamelijk debiele rugbymannen, dus ik hield het daar snel voor bekeken (lacht).

Tussen 2009 en 2012 heb ik in Zwitserland gewerkt, voor verschillende kunstenfestivals, maar ook vaak op bouwwerven. Zo kwam ik in contact met meubelmakers en interieurarchitecten. Ik maakte een tijdje deel uit van een ploeg van een Zwitsers meubelmerk, Micasa, waarvoor ik meubels ging leveren en monteren. Zo is de vonk overgeslagen, denk ik. Ik maakte ter plekke vaak foto’s van het interieur van mensen, vond het fascinerend om al die stijlen te ontdekken. Maar ik reisde ook veel in Oost-Europa, waar ik een heel ander soort architectuur en een brutaler gebruik van materialen ontdekte, postcommunistisch zeg maar. Ontstaan vanuit de overtuiging dat het voor zoveel mogelijk mensen moest toegankelijk zijn. Dat sprak me erg aan.

Tussendoor zat ik soms maandenlang op cruiseschepen als technieker. Daar heb ik vooral knowhow opgedaan wat staal- en metaalgebruik betreft. Ik haat cruises, maar op technisch vlak is zo’n boot een fantastische leerschool.

Bref, toen ik na al die ervaringen in 2012 weer aankwam in Brussel,

22

I

29 JANUARI 2020

voelde ik me klaar om mijn eigen meubelatelier op te starten. Samen met mijn beste maat uit Perpignan, Jonathan. Vandaar de naam ‘J & J’.

Al is Jonathan na drie jaar wel een andere weg ingeslagen.

Het was spannend, maar ook heel zwaar in het begin, zowel fysiek als financieel. We werkten twee weken lange dagen op bouwwerven om de kosten te dekken en in ons onderhoud te voorzien, en daarna twee weken in het atelier om de eerste meubels klaar te stomen.

Zonder natuurlijk enige garantie dat er effectief interesse zou zijn in je product. We wilden ook van bij het begin een compleet assortiment aanbieden: van stoelen en tafels, tot zetels, rekken, kasten.

Ons handelsmerk? De combinatie van metaal en hout misschien, een evenwicht tussen het eerder functionele, industriële, en het meer geraffineerde en warme van hout. Ik wil ook dat een meubel er zo simpel mogelijk uitziet, dat de gebruiker als het ware kan detecteren hoe het is gemaakt. We werken altijd in nauw overleg met de klant, die we meestal ook uitnodigen in ons atelier. Om te tonen dat we altijd vertrekken vanuit de beschikbare machines en materialen, en niet vanuit een onrealistisch, fancy ontwerp. Ik hou van het eerder minimalistische. Mijn grote voorbeeld is Jean Prouvé, en ik deel zijn basisfilosofie: solide meubels maken die duurzaam zijn, voor een

correcte prijs, én op de plek waar je leeft. Dat wil zeggen dat 95 procent van onze leveranciers en materialen ook uit Brussel komt. En ja, je vindt veel van onze ontwerpen ook terug in deze stad: het terras van café Chaff in de Marollen was onze eerste realisatie. We deden ook het meubilair voor Flora in Sint Gillis.

Zopas hebben we een groot project afgerond, het interieur voor Wolf, de nieuwe foodmarket aan de Wolvengracht. Ik ben er trots op dat we vaak werken met en voor publieke plekken, daar waar ontmoeting en uitwisseling mogelijk zijn. In de toekomst wil ik graag nog een stap verder gaan, en tijdelijke woonsten ontwerpen voor daklozen of vluchtelingen, samen met sociale verenigingen.

Ik denk niet dat ik dit project elders had kunnen realiseren dan in Brussel. Intussen zijn de prijzen natuurlijk weer gestegen, maar acht jaar geleden was het tenminste nog betaalbaar om hier een atelier te huren van zo’n 500 vierkante meter.

Brussel is bovendien een stad die functioneert als een dorp. De mond-tot-mondreclame werkt nog verrassend goed, en daar hebben we zeker veel aan te danken gehad. Ik hou ook erg van de open mentaliteit van de Brusselaar. Ik ben hier destijds terechtgekomen door de liefde. Maar toen mijn vriendin vertrok, heeft deze stad haar plaats ingenomen. Enfin, min of meer toch (lacht). — PATRICK JORDENS

Jean Angelats 37 jaar geleden geboren in Perpignan, Zuid-Frankrijk, in een familie van landbouwers.

Op zijn zeventiende begon hij als technieker te werken op bouwwerven, culturele festivals, cruiseschepen. In 2008 kwam hij in Brussel wonen en vier jaar later startte hij samen met zijn kompaan een eigen meubellijn, Ateliers J & J. Hij woont momenteel in de buurt van metro Montgomery. www.ateliersjetj.com

Š SASKIA VANDERSTICHELE

29 JANUARI 2020

I

23

Nick Trachet

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

Poké bowl

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Sinds 2017 is er een nieuwe hippe schotel in opmars, de poké. Het is een fenomeen dat uit Hawaï stamt, maar vooral door de Californiërs werd gepromoot. Verder zijn er invloeden van elders, waardoor de poké bowl wel erg multicultureel gaat smaken: the step beyond sushi.

Poké zou Hawaïaans zijn voor ‘dwars doorsnijden’. Wat doorsnijden? Vis. Die vis wordt vervolgens kort gemarineerd en opgediend met een slaatje van diverse groente en dat boven op rijst. Of niet.

Want er circuleren nu zoveel recepten voor poké bowl op het net dat de essentie ervan al lang niet meer te herkennen valt.

Omdat niet iedereen rauwe vis lust, wordt er al eens poké met licht geroosterde vis aangeboden. Of gefrituurde poké! En natuurlijk hoort er nu ook een veggie versie met tofoe bij te zijn. Voor ieder wat wils, maar als je er nu ook nog mayonaise bij doet, noem het dan gewoon vissla!

Altijd goed om eens terug te gaan naar de wortels van het fenomeen.

Lang voor de Europeanen in de Grote Oceaan verschenen, bereidde men op de eilanden daar vis in een korte of langere marinade. Iemand schreef ooit dat eten bereiden met kruiden en specerijen een bewijs zijn van beschaving, weg van de ‘fade naturel’.

Wel, net als bij ons was het een spel van voedsel even langer bewaren en

24

I

29 JANUARI 2020

een aangename, bijkomende smaak.

Misschien is de oudste vorm van poké de ceviche uit Zuid-Amerika. Vandaag ook modieus, ligt de oorsprong ervan bij het bewaren van vis in chicha, een alcoholische drank die al bestond voor de komst van de Europeanen, gemaakt van maïs, quinoa of cassave. Ik schrijf hier alcohol, maar veel primitieve brouwsels verzuren spontaan tot azijn, en dat geeft uiteraard een uitstekende marinade. Ik proefde ervan in Micronesië,

waar het leven is gebouwd rond de kokospalm. Het sap van de boom, dat suiker bevat, wordt gefermenteerd tot sour toddy, een roesgevend brouwsel met alcohol die spoedig wordt omgezet tot azijn (vandaar ‘sour’). In Fiji wordt vis gemarineerd in limoensap en dan verzacht met kokosmelk: kokoda.

Zelfs in de Filipijnen kennen ze kort gemarineerde vis, met alcoholazijn van suikerriet. Het zuur denatureert het visvlees lichtjes tot de buitenkant er ‘gekookt’ uitziet.

“Poké zou Hawaïaans zijn voor ‘dwars doorsnijden’.

Wat doorsnijden?

Vis”

In Hawaï ging het er vroeger niet anders aan toe.

De vers gevangen vissen werden in stukken gesneden (poké), gemengd met zeewier (limu) en besprenkeld met gemalen geroosterde kemirinoot (kukui, candle nut) en zout. Dat was alles, de vis lag erbij met huid en graten. Gewone mensen peuzelen graag.

In Hawaï was er in de negentiende eeuw een grote immigratie van Japanners, en die brachten hun azijn mee, waarmee ze rijst aanmaakten (denk aan sushi). Een eerste fusion bestaat er dus in de poké op te dienen met aangezuurde rijst. Van de vissersdorpen verhuisde de poké naar de steden om er sinds 1970 of zo op de toeristenmenu’s te verschijnen, Snel en makkelijk te maken, was de poké een gerecht dat de toeristen mooie herinneringen bezorgde, voor een klein prijsje. Poké maken is makkelijker dan sushi. Van Honolulu trok de Poké terug over zee om in Californië een nieuw leven te beginnen met de lokale modieuze invloeden: avocado, edamame, maar ook hyper-Amerikaanse ingrediënten zoals maïs uit blik! En dan besprenkeld met commerciële noten zoals pistache of amandel.

In plaats van gemengd, wordt poké nu opgediend in kleurrijke hoopjes aparte ingrediënten in een kom.

Een gedeconstrueerde vissla. De eter mengt zelf.

Poké is uitgegroeid tot een populaire meeneemschotel voor de lunch. Best lekker, als de ingrediënten top zijn en de vis levend vers.

Smakelijk.

De hele reeks nalezen?

BRUZZ.be/trachet

Sport

Ode aan de slangenmens

Iedereen houdt van Robbie

Robbie Rensenbrink, Anderlecht-icoon. © SASKIA VANDERSTICHELE

© PHOTONEWS

aalgladde linksbuiten is diep. Wanneer hij niet meespeelde, meestal tegen de kleine tegenstanders, stortte mijn wereld vol Anderlecht-passie in. We mochten niet te klagen. Er waren altijd nog François ‘Swatje’ Van der Elst, Frank Vercauteren en Arie Haan.

En er was de WK-finale 1978. Het WK van de schande. NederlandArgentinië of de democratie tegen de dictatuur. Arie Haan en Rob Rensenbrink, beiden sterren in Brussel, waren gewoon titularis bij Oranje. Bij een 1-1-stand, helemaal op het einde van de wedstrijd schoot Robbie nog even op de paal. Als die erin was gegaan, dan had de voetbalgeschiedenis van Nederland er helemaal anders uit gezien. Ik was elf jaar en weet nog alles. Pas tijdens de verlengingen werd Nederland verslagen. Het was geen wedstrijd, maar een veldslag. De Italiaanse scheidsrechter Sergio Gonella liet de Argentijnen naar hartenlust schoppen en slaan. De bondscoach van Nederland, Ernst Happel,

“Als Rob er zin in had werd er gewonnen.

Simpel”

verklaarde na de wedstrijd: “Als de bal van Rensenbrink erin zou zijn gegaan, zou Gonella zo lang hebben laten doorspelen tot hij een strafschop aan de Argentijnen had kunnen geven.”

Datzelfde jaar zag ik de tweede gewonnen Europacupfinale van mijn club in Parijs tegen Austria Wenen aan de hand van mijn vader. De tickets hadden we kunnen verkrijgen van een goede klant van hem: rechtsback Jean Thissen. Rensenbrink scoorde twee keer. De poster van Rob Rensenbrink, verschenen in het Franse voetbaltijdschrift Onze om de Europese Super Cup tegen Liverpool FC aan te kondigen, heeft van 1978 tot begin jaren negentig, toen ik het ouderlijke huis verliet, in mijn jongenskamer gehangen.

Vijftien of twintig jaar later heb die verloren gegane poster op ebay teruggevonden en weer gekocht.

Zo diep is mijn liefde voor Rob Rensenbrink.

Rensenbrink staat voor de verwachting van ingevulde voetbaltriomfen die waarschijnlijk nooit meer zullen zijn. Als Rob er zin in had werd er gewonnen.

Simpel. Hij staat voor de hagelwitte en wondermooie Belle-Vue-uitrusting die nooit vuil leek te worden, lange wapperende manen wanneer hij sierlijk voorbij tot steen gereduceerde verdedigers zweefde met fluwelen passeerbewegingen.

De beste voetballers verheffen eenvoud tot kunst.

Kampioen werden we niet veel in het tijdperk van Rensenbrink (twee titels in negen jaar), maar we wonnen bekers en veroverden Europa. De wereld lag aan onze voeten. België werd een uitvalsbasis om de verre landen te veroveren. Speler van de grootste voetbaldagen.

We zijn met velen die van Robbie houden.

Miljoenen voetballiefhebbers rouwen vandaag.

Een belangrijk stuk van onze jeugd is met hem heengegaan.

Laten we hem nooit vergeten.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

I

k ben in 1966 in Brussel geboren. Ik heb de hoofdstad, op een korte uitzondering van twee jaar, nooit verlaten. Als kind werd ik algauw verliefd op voetbal en bijgevolg op Royal Sporting Club Anderlecht.

Het begin van de eeuwigdurende romance met Sporting Anderlecht viel samen met de glorieperiode van een van de mooiste voetballers die we ooit in België mochten bewonderen: Pieter Robert Rensenbrink. Dat kan geen toeval zijn.

‘De slangenmens’ ontsteeg de alledaagse en banale tribale rivaliteiten van het voetbal. Net als Paul Van Himst, Johan Cruijff, Lionel Messi, Cristiano Ronaldo en Diego Maradona. Je hoefde echt geen supporter van Anderlecht te zijn om hem te bewonderen.

Ik denk nog vaak terug aan die tijd. Kommerloze kinderjaren. De jaren van Rob Rensenbrink.

Negen mooie voetbalseizoenen, waarvan ik er een viertal intens beleefde. Mijn ouders baatten destijds een confectieatelier van sportartikelen in Jette uit. Ik was helemaal gek van de Amsterdammer. Ik kreeg, als kind, elk jaar een nieuwe pyjama. Die moest geel-blauw zijn, naar de kleuren van Sporting Club Union Progrès Jette waar ik tot mijn twintigste voor voetbalde. Op de rug liet ik steevast nummer ‘11’ aanbrengen, naar mijn eerste idool, Rob Rensenbrink. Begin jaren zeventig zogen de kolkende sfeer, de bonte paars-en-witte kleuren en de typische Brusselse voetbalgeur van bier, gebraden worst, frieten en hotdogs mij naar het Astridpark op zaterdagavond. Later, wanneer het begrip van het mooiste spel ter wereld concreter werd – de kennis van de verschillende competities, het puntensysteem, de schoonheid van het Europees voetbal, het onderscheid van de verschillende spelers – verplaatste ik mij voor de beste voetballers. Die speelden voor Anderlecht. Met op kop Robbie Rensenbrink.

De voetballiefde voor de

— DAVID STEEGEN

29 JANUARI 2020

I

25

COLOFON

Big City

BRUZZ

Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

Waarom bestaat het station Brussel-Congres?

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be

JONAS UIT SINT-JOOST

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

O B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

p de drukste treinverbinding van ons land ligt een station dat beduidend minder gefrequenteerd wordt dan de andere haltes op die as. Een kilometer van Brussel-Noord en nog geen kilometer van Brussel-Centraal ligt op de Noord-Zuidverbinding het treinstation Brussel-Congres. Wie pendelt, is er al ontelbare keren voorbijgereden, maar mogelijk nooit afgestapt. Er stoppen dan ook maar twee soorten treinen: de S-trein naar Nijvel en die naar Antwerpen-Centraal. In het weekend wordt het station zelfs niet bediend. Hoewel er toch 2.500 reizigers per week een trein nemen, ligt dat aantal aanzienlijk lager dan in de naburige stations.

Om die reden zijn op de perrons met donkere houten banken en een betonnen vloer niet al te veel reizigers te zien die op hun trein wachten. Dat er tussen de zes sporen vier perrons gebouwd zijn, verklapt dat het gebruik van dit station ooit veel hoger lag.

Wie er wel al eens uitstapte weet dat BrusselCongres er langs de straatkant vrij opmerkelijk uitziet. De ingang van het station is namelijk een 25 meter hoge toren die uitgeeft op de Pachecolaan.

Bij de bouw ervan fungeerde het complex oorspronkelijk niet als station, maar wel als ventilatietoren, zo vertelt Joris Sleebus, gewezen stadsgids bij Brukselbinnenstebuiten. “Bij de aanleg van de Noord-Zuidverbinding moest er nagedacht worden over ventilatiesystemen voor

26

I

29 JANUARI 2020

ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), Mathias Declercq CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx REDACTIE

Jean-Marie Binst, Eva Christiaens, Filip De Rycke, Sara De Sloover, Tim Gatzios, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Stefanie Nijs, Jasmijn Post, Bram Van Renterghem, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Eyck, Steven Van Garsse, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Céline Emmerechts, Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Sophie Soukias, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden

Een beeld uit 1937, waar later de plek van het station Brussel-Congres op werd aangeduid. © PHOTONEWS

EINDREDACTIE

Karen De Becker CULTUUR & UIT: Geert Van der Hallen

de stoomtreinen. Hoewel die uiteindelijk amper op deze lijnen reden, vind je op de lengte van de as om de zoveel meter een bouwwerk dat diende als ventiel. Zo is er bijvoorbeeld eentje te zien onderaan de Kunstberg net boven de Magdalenaingang. Ook de toren van Brussel-Congres had dus oorspronkelijk deze functie.”

STADSKRATER Het is een paar jaar na de inhuldiging van de Noord-Zuidverbinding in 1952, dat het complex een nieuwe bestemming krijgt en wordt omgevormd tot station. Dat komt door de bouw van het Rijksadministratief Centrum. “Begin jaren vijftig beslist de overheid om alle overheidsadministratie te groeperen in één gebouw,” vertelt Sleebus verder. “Er wordt in de stad gezocht naar een plek om dat centrum neer te planten. De site van de kazernes in Elsene en de lap grond waar zich nu de VRT bevindt,

worden overwogen, maar uiteindelijk valt dan toch het oog op de locatie aan de Congreskolom. Omwille van de bouw van de Noord-Zuidverbinding is daar een hele wijk moeten sneuvelen, inclusief een brede trap onderaan de Congreskolom die de boven- en de benedenstad verbond en uitgaf op markthallen die de naam Congreshallen droegen. Net zoals op veel andere plekken in de stad is er daar na de werken aan het spoor, een grote open stadskrater. Er wordt daarom beslist om het Rijksadministratief Centrum op die locatie te bouwen. Om die plek in de stad op te vullen, maar vooral door de centrale ligging ervan.

Om de honderden pendelaars uit Vlaanderen en Wallonië zo vlot mogelijk op kantoor te krijgen, wordt beslist om de ventilatietoren om te bouwen tot een station, en zo ontstaat een extra halte op de as, Brussel-Congres.” De ambtenaren hoeven zelfs niet eens de vervuilde

stadslucht in, want via een gang staat het station in rechtstreekse verbinding met het Rijksadministratief Centrum.

Brussel-Centraal en Brussel-Congres liggen trouwens niet enkel in dezelfde wijk, ze zijn ook beide afgewerkt door dezelfde architect.

“Maxime Brunfaut die werd opgeleid door Victor Horta, neemt de werken over van Brussel-Centraal wanneer zijn leermeester overlijdt tijdens de aanleg ervan,” zegt architect Jos Vandenbreeden. Ook de ventilatietoren die later een station wordt, is door hem ontworpen. Let volgende keer eens op de gelijkenis tussen beide stations als u uit het treinraam tuurt.

Want naar de mensen op het perron staren, is vaak verloren moeite. Tenzij u houdt van piekuurpendelaars spotten.

— LUANA DIFFICILE

VOLGENDE WEEK Waar loopt de Schaarbeek?

VORMGEVING CULTUUR & UIT: Heleen Rodiers ACTUA: Ruth Plaizier KALENDER UIT

Sam De Ryck VERTALING

John Arblaster, Martin McGarry, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke uw evenement in op Encodez votre événement sur Enter your event on www.agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

Meld nieuws

Hebt u nieuws uit Brussel, dan kunt u ons dat melden via het WhatsApp-nummer 0489-988.988 Persberichten kunnen via nieuws@bruzz.be

DB651230A0

Kijimea Prikkelbare Darm PRO: Met pleister-effect PRO Verbetert significant klachten als diarree, buikpijn en winderigheid 99 % meer levenskwaliteit 2

1

dan Kijimea Prikkelbare Darm • 2 Levenskwaliteit gemeten naar de hand van mentale gezondheid vs. placebo • Studie register: www.isrctn.com/ISRCTN14066467 • Afbeelding geïnspireerd door getroffenen

Nu nieuw in uw apotheek:

Kijimea Prikkelbare Darm PRO (CNK 4127-601) Of kijk op www.kijimea.be

40 % werkzamer1

DB623070I9

RVT Nazareth te Ukkel is een rust- en verzorgingstehuis dat behoort tot Fac Similiter VZW. Vanuit een christelijke inspiratie bieden we op een menselijke, g, zorgzame en deskundige wijze verzorging, begeleiding en zingeving aan 159 zorgbehoevende ouderen. Daarnaast verzorgen we het beheer van 10 serviceflats. h Onze medewerkers en vrijwilligers zetten zich omsttgedreven in voor een kwalitatieve en toekomstgerichte professionele ouderenzorg.

Lokaal Bestuur Machelen zoekt enthousiaste collega’s (m/v)

Teamleider rein en wegen C4 - C5 - contractueel (onbepaalde duur) Functie: Je organiseert en optimaliseert de operationele werking van de ploeg bestaande uit meewerkende ploegverantwoordelijken, arbeiders en hulparbeiders die instaan voor het onderhouden en het beheer van het openbaar domein op een ecologische, duurzame en energie-efficiënte wijze.

Medewerker personeelsadministratie (m/v/x)

Profiel: diploma lager secundair onderwijs • minimum 2 jaar ervaring binnen het werkdomein • rijbewijs B (rijbewijs C is een troef)

FUNCTIE

Zorgkundigen

De medewerker personeelsadministratie verzekert de personeelsadministratie, de opvolging van de personeelsdossiers en de loonverwerking.

C1 - C2 - contractueel (onbepaalde duur)

PROFIEL • Je hebt ervaring in personeelsadministratie op een personeelsdienst, bij een sociaal secretariaat of in een interimkantoor • Je hebt een zeer goede kennis van de sociale wetgeving • Je bent vertrouwd met sociaal-administratieve aangiften • Je bent zeer discreet en draagt vertrouwelijkheid van informatie hoog in het vaandel • Je gelooft in een klantgerichte dienstverlening • Je werkt ordelijk en punctueel • Je bezit administratieve vaardigheden en hebt een rekenkundig inzicht • Je bent IT-minded en werkt vlot met Microsoft Office en leert snel nieuwe informaticatoepassingen aan • Je werkt graag in teamverband en kan zelfstandig taken afwerken en dossiers opvolgen • Je hebt een positieve en constructieve ingesteldheid • Je bent communicatief en bent goed tweetalig (Nl-Fr) • Je beschikt minimaal over een professionele bachelor waarbij een specialisatie in personeelswerk of payrollbeheer een sterke troef is

Profiel: diploma technisch of beroeps secundair onderwijs in een zorgrichting of pedagogische richting • bij aanvang contract een visum kunnen voorleggen

Deskundige aankoop B1- B3 - contractueel (onbepaalde duur) Functie: Je staat in voor het projectbeheer van de aankoopdossiers voor leveringen en diensten volgens de wetgeving op de overheidsopdrachten.

Profiel: minstens diploma hoger secundair onderwijs • minimum 2 jaar ervaring met aankopen en overheidsopdrachten • rijbewijs B

AANBOD • • • • • • • •

Functie: Je staat in voor een optimale verzorging van de bewoners in het Woonzorgcentrum Parkhof. Samen met je collega’s bied je onze residenten een warme thuis. Het werken in shiften, weekends en op feestdagen vormt voor jou geen probleem.

Een boeiende en veelzijdige functie in een maatschappelijk relevante werkomgeving Een vriendelijk en collegiaal onthaal en begeleiding Een voltijdse arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur Een deeltijdse tewerkstelling aan 80% is bespreekbaar Een verloning volgens de sectorale barema’s Een overname van relevante anciënniteit Een aansluiting bij de groepsverzekering Een vlotte bereikbaarheid met de tram en de bussen van MIVB/TEC/De Lijn

Wij bieden: mooie work-life balance • maaltijdcheques 7,50 euro • hospitalisatieverzekering • fietsvergoeding • gratis abonnement openbaar vervoer woon- en werkverkeer • meerekenbaarheid relevante dienstjaren Interesse?

Solliciteren kan tot uiterlijk 13 februari 2020 naar personeelsdienst@machelen.be.

Interesse? Stuur uw kandidatuur per post naar RVT Nazareth, t.a.v. mevr. Fanny De Man, Waterloosesteenweg 961, 1180 Ukkel of per e-mail via Fanny.DeMan@nazarethrvt.be

Meer info op www.machelen.be/vacatures

machelen.be

DB651023A0

DB619784H9

DB650215A0

JOUW AFVAL OOK

Vind een leuke job in jouw buurt.

DB649815A0

regiotalent.be

Het OCMW van Sint-Jans-Molenbeek organiseert een vergelijkend statutair aanwervingsexamen voor de functie van

Directeur van de sociale departementen (graad A7) (m/v/x)

Meer weten over de voorwaarden om deel te nemen aan het examen en de procedure om je kandidatuur in te dienen, surf dan naar onze site www.ocmw-molenbeek.be, rubriek “werken bij het OCMW” en klik op de link “Solliciteer bij het OCMW” en dan “aanwervingsexamens”.

De inschrijvingen worden afgesloten op 29/02/2020.

DB650670A0

Strakke huid komt van binnen

50 % minder oogrimpels

Afname van cellulite putjes 65 % meer collageengehalte

Indrukwekkende resultaten na slechts 8 weken

Exclusief in uw apotheek: CNK 3674-207

www.signasol.be Proksch et al., 2014, Skin Pharmacol Physiol 27:113-119; Proksch et al., 2014, Skin Pharmacol Physiol 27:47-55; Schunck et al., 2015, Journal of Medicinal Food 18 (12):1340-1348 • Afbeeldingen geïnspireerd door gebruikers

W

Zonder roodheid in het gezicht door de winter heen

Nadien

Voordien

Binnen draait de verwarming op volle toeren, de buitentemperaturen zijn laag – vooral in de winter staat onze huid bloot aan extreme temperatuursveranderingen. Deze temperatuurschommelingen kunnen, naast andere factoren zoals stress of UV-straling, de vervelende roodheid van het gezicht vergroten. De wens van veel vrouwen: Een product dat de huid beschermt tegen roodheid, zelfs in het koude seizoen. Hulp komt van dermo-cosmetica! Deskundigen hebben een speciale crème ontwikkeld met een uniek 3-voudig effect: Deruba (apotheek). Het combineert make-up, dagverzorging en UV-bescherming – met een aangenaam lichte textuur.

„Vastgeroeste“ gewrichten?

DB651225A0

NIEU

“Het product doet wat het belooft. Ik kan het aanraden.”

(Bart K.)

Innovatieve speciale crème Nu ook in België!

Voor uw apotheek: theek:

DIRECT EFFECT

LANGDURIG EFFECT

(Afbeeldingen geïnspireerd door getroffenen)

Rubaxx Arthron

BESCHERMEND EFFECT

(CNK CNK 3603-1 3603-149) 49)

(Afbeeldingen geïnspireerd door getroffenen, naam aangepast)