BRUZZ actua - editie 1691

Rubrieknaam

#1691 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

15 | 01 | 2020

HOE DE GRENS OOK DE DODEN PARTEN SPEELT

© SASKIA VANDERSTICHELE

Hortagalerij in Centraal Station moet wijken

Danny Vileyn neemt afscheid met reeks over dertig jaar Brusselse journalistiek

Edito / Inhoud

EDITO

08

SPREEKTIJD Jan Goossens "Brussel blijft mijn thuis"

De allochtone stem — STEVEN VAN GARSSE

16

REPORTAGE

BRUZZ | VOORAF

Begrafenisondernemer "Sterven doe je beter niet in Brussel"

04 06

De week Mobiliteit Haven verliest laatste spoorverbinding

12

Cohousen "Het gebouw is de lijm"

20

Mobiliteit Vzw Heroes for zero

22

Patrimonium Hortagalerij moet wijken

24

Enfant Terrible

26

Vileyne gedachten Dertig jaar journalistiek

28

Nick Trachet

29

Big City

NOG MEER BRUZZ Win 1 jaar gratis cultuur in Brussel Speel mee met onze Brusselse cultuurquiz en win een voorraad aan duotickets voor een ultiem Brussels cultuur-

▲

BRUZZ.be/win Finale op 24 januari op BRUZZ radio

Big City Luana is terug! Als u een vraag heeft over Brussel, trekt Luana erop uit op zoek naar het antwoord.

Stel uw vraag via BRUZZ. be/bigcity. De Big City reportages ziet u elke donderdag op BRUZZ tv.

▲

2

I

jaar. Inspiratie vindt u in de BRUZZ Select Seizoenspecial!

Inschrijven kan nog tot 19 januari.

BRUZZ tv Elke donderdag

15 JANUARI 2020

Aansluiting zoeken met de Brusselaars met buitenlandse roots. Het was een van de grote chantiers van wijlen Philippe Moureaux (PS) voor Brussel. Onder zijn leiding investeerde de PS sterk in het politieke personeel uit de migratie. Moureaux was ervan overtuigd dat hij, door Brusselaars met Marokkaanse en Turkse roots een stem te geven, het best de democratie kon dienen.

Dat was, zoals vaker bij Moureaux, ook niet wars van enig opportunisme.

Zeker na de snel-Belgwet in 2000, werd de allochtone stem ook electoraal steeds interessanter.

Migranten op de kieslijsten bleken een recept voor succes. Dat had Moureaux goed gezien.

Het was soms dansen op een slappe koord, maar het heeft de PS zeker geen windeieren gelegd. Zowel in het parlement als in de diverse schepencolleges en zelfs in het parlement kan de PS zich beroepen op uitstekende allochtone politici. Mede dankzij de PS is het parlement een vrij representatieve afspiegeling van Brussel.

Dat het ook mis kan lopen, zagen we al eerder. Vooral in de meer grillige Brusselse gemeentepolitiek dook het vermaledijde communautarisme op.

Kandidaten zonder enige politieke ervaring of ideologische verbondenheid, werden bovenaan op lijsten gedropt met als enige bedoeling om stemmen te rapen. Alle partijen bezondigden er zich aan, maar CDH spande toch de kroon.

Wat de PS nu meemaakt, is van een andere orde. Burgemeester en kamerlid Emir Kir moet zich bij de waakzaamheidscommissie verantwoorden voor zijn geregelde contacten met de Turkse MHP, een partij die als populistisch rechts geboekstaafd staat, maar in het verleden zeker tot het extreemrechtse areaal mocht gerekend worden.

De MHP vormt vandaag een alliantie met de AK-partij van Erdogan.

PS-partijvoorzitter Ahmed Laaouej veroordeelde de contacten al, maar voor een aantal PS’ers gaat het niet ver genoeg. Voor hen kan Kir de PS beter verlaten. Hij bezorgt de partij te veel schade met zijn strapatsen. "Kir is eerst Turk, en dan pas socialist," zo klinkt het. Of met andere woorden: het communautarisme is doorgedrongen tot in de hoogste regionen van het partijapparaat.

Het wordt een breinbreker voor de kersverse PS-voorzitter. Kir levert de

“Emir Kir levert de partij in Brussel veel stemmen op.

Maar het geflirt met extreemrechts is dodelijk voor de PS” PS in Brussel veel stemmen op. Maar het geflirt met AK en MHP is dodelijk voor de PS, zeker nu Turkije steeds meer de autocratische toer op gaat.

En op een moment dat de PS zich tegen het nationalisme en extreemrechts in eigen land wil afzetten.

Voorlopig ligt het lot van Emir Kir in handen van vijf wijzen van de waakzaamheidscommissie, die geen politiek mandaat bekleden. Maar op een bepaald moment zal Laaouej moeten beslissen. En dan zal hij rekening moeten houden met de vele gezindten in de PS. Parlementsvoorzitter Rachid Madrane, de uitdager van Laaouej tijdens de voorzittersverkiezingen enkele maanden geleden, gaf al aan Kir te zullen verdedigen.

Voor je het weet is de PS in een guerre des clans beland.

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

LOU, DANSAERTSTRAAT "Ik ben studente theologie. Ik ben gelovig.

Het woord van God is een boodschap van radicale liefde. Ik hou van Brussel. Alleen de alomtegenwoordigheid van de auto stoort me. De ruimte die ze innemen, het

lawaai en de vervuiling die ze veroorzaken.

We zijn met Mythical Mass net gaan protesteren aan het Autosalon tegen de reclame voor auto’s en vooral voor die van schadelijke SUV’s. We moeten de voet-

gangers die in hun auto opgesloten zitten, bevrijden. Tegenover de ecologische catastrofe, moeten we erkennen dat alle leven op aarde een geschenk is en daar ook naar handelen in een nieuwe samenleving."

15 JANUARI 2020

I

3

De week

Terugblik op het nieuws

Emir Kir

Minder moorden

6.235

De burgemeester van Sint-Joost-ten-Node Emir Kir (PS) verschijnt binnenkort voor de waakzaamheidscommissie van zijn partij PS. Kir moet zich verantwoorden voor contacten met extreemrechtse burgemeesters uit Turkije. In het allerslechtste geval wordt Kir uitgesloten uit de socialistische partij. Eind januari zal daar duidelijkheid over zijn.

In Brussel werden in 2019 170 zware criminele feiten in Brussel, zoals moord of poging tot doodslag, gepleegd. Dat is het laagste aantal ooit. Het Brussels parket ziet de cijfers al tien jaar gunstig evolueren.

Het aantal Brusselse leerlingen dat naar school gaat in het Nederlandstalig onderwijs buiten het Brussels Gewest blijft stijgen. Vorig schooljaar ging het om 6.235 leerlingen. In het schooljaar 2014-2015 waren dat nog 5.000 leerlingen.

WERKPLEKKEN LIGGEN MEESTAL DICHT BIJ GROTE STATIONS

BRUZZ | DE WEEK

Vlaamse ambtenaren wonen amper in Brussel Vlaanderen wil Brussel als woonstad promoten, maar nog geen vijf procent van de eigen werknemers woont in de hoofdstad. “In eigen streek blijven wonen is de voorbije jaren net makkelijker geworden.” — KRIS HENDRICKX

H

et aantal werknemers van de Vlaamse overheid dat in Brussel woont, blijft nu al tien jaar steken op een percentage tussen 4,1 en 4,5 procent. Dat bleek dit weekend uit een antwoord van Vlaams minister van Brussel Benjamin Dalle (CD&V) op vragen van Annabel Tavernier (N-VA). Het cijfer evolueert amper. Nochtans ziet de Vlaamse regering het als een doel om Brussel te promoten als een leefbare werk- én woonstad.

De cijfers staan in contrast met die van de Vlaamse Gemeenschapscommissie, die langzaam maar zeker wél verbrusselt. Circa 30 procent van het VGC-personeel woont

4

I

15 JANUARI 2020

Ambtenaren te voet onderweg van het Noordstation naar het Herman Teirlinckgebouw. © PHOTONEWS

kleiner geworden de voorbije jaren.”

HUIZENMARKT ondertussen al in het gewest.

Voor de stagnering onder Vlaamse ambtenaren is meer dan één mogelijke verklaring. “Het aantal ambtenaren is de voorbije jaren kleiner geworden,” legt Ilse Remy van ACV overheidsdiensten uit.

“Dan is het natuurlijk moeilijk om veel nieuwe mensen uit Brussel aan te trekken.”

Ook de toegenomen mogelijkheden voor thuis- en satellietwerk spelen een rol. “De overheid heeft het makkelijker gemaakt om uit de eigen woning of uit een kantoor uit de provincie te werken,” zegt Remy. “De noodzaak om dicht bij de werkplek te wonen is zo net

De vakbondsvrouw wijst er verder op dat de vijver aan Vlaamse Brusselaars waar uit kan gerekruteerd worden nu ook niet zo groot is, vergeleken met het Vlaamse reservoir aan arbeidskrachten. “Tel daar de dure Brusselse huizenmarkt bij en je hebt de belangrijkste factoren op een rij.”

Bij Brukselbinnenstebuiten wijzen ze op nog een ander element. De gidsenvereniging biedt regelmatig rondleidingen aan voor werknemers van de Vlaamse overheid en organiseert ook al decennia woontours voor alle Brusselgeïnteresseerden. “De werkplekken van de Vlaamse overheid liggen relatief dicht bij de stations, waardoor het soms makkelijker is om uit Leuven

of Mechelen naar Brussel te pendelen dan van Ukkel op Thurn & Taxis te raken,” zegt coördinator Anne Brumagne.

Vakbondsvrouw Remy bevestigt, maar nuanceert ook. “Bij Herman Teirlinck is men wat dat betreft een beetje de mist in gegaan. Je stapt ongeveer twintig minuten.

Voor mensen die tot anderhalf uur treintraject hebben, is veertig minuten per dag erg veel. Je kan ook een shuttle nemen, maar die busjes zijn snel vol.”

Brumagne wijst erop dat verhuizen naar Brussel niet zo evident is voor een gezin. “Vooral jonge ambtenaren zijn misschien te overtuigen.”

ACV-vrouw Remy zit op dezelfde lijn. “De belangrijkste reden waarom werknemers van de Vlaamse overheid niet naar Brussel verhuizen, is familiaal.”

De ligging dicht bij de stations komt

Gifbrief De FOD Buitenlandse Zaken krijgt maandag een omslag met wit poeder toegestuurd. Wie ermee in contact komt, wordt ontsmet. Er loopt al een onderzoek naar een twintigtal verdachte omslagen die onlangs naar diverse ministeriële kabinetten en administraties zijn gestuurd.

Bakfietsen Autodeelplatform Cambio komt in 2021 met een beperkte uitrol van elektrische bakfietsen in Brussel. Er zullen vijftien exemplaren worden verspreid, die Cambio-gebruikers zullen kunnen huren.

Netheidsactie De gemeente Elsene communiceert over een grote netheidsactie van zes weken in de Matonge-wijk. De gemeente wil zo onder meer komaf maken met sluikstorten voor de Vendôme-bioscoop. Informatiebrochures moeten handelaars en bewoners sensibiliseren. De boetes voor sluikstorten lopen op tot 2.000 euro.

Laten beleidmakers zich leiden door de toekomst die we in Brussel zien of door CES, de Consumer Electronics Show?

KEYNOTESPREKER RIK VERA

BRUZZ | DE WEEK

over het Autosalon versus de beurs CES in Las Vegas, die nieuwe mobiliteit meer in de verf zet (in ‘De Tijd’)

Cartoon Kim Kim Duchateau en Wauter Mannaert wisselen elkaar af voor hun kijk op de week

boven op de manier waarop het Belgische spoornet is uitgebouwd.

De meeste belangrijke lijnen leiden daarbij langs Brussel, op maat van de pendelaar.

De voorbije zeventig jaar probeerde de Belgische overheid ook lang om de bevolking zoveel mogelijk in de eigen streek te laten wonen en niet in de stad. De bekendste uitwas van dat beleid was de wet-De Taeye (1948, naar CVP-minister Alfred De Taeye), die de bouw van tienduizenden kleine en betaalbare woningen inhield.

Vlaams minister van Brussel Dalle benadrukt dat Vlaanderen blijft investeren in een aantrekkelijk Brussel. Hij verwijst daarbij onder meer naar het Vlaamse onderwijsen cultuuraanbod in de hoofdstad, het Huis voor Gezondheid, BRUZZ en Muntpunt.

15 JANUARI 2020

I

5

Mobiliteit

Duizenden vrachtwagens meer op Brusselse wegen door schrappen spoorlijnen op Schaarbeek-Vorming

Haven verliest laatste spoorverbinding door grondspeculatie 3.500 vrachtwagens per week extra in het Brusselse verkeer. Dat wordt vanaf mei het onwaarschijnlijke gevolg van de falende onderhandelingen over een grote lap grond op Schaarbeek-Vorming. Daarvoor moeten cruciale spoorlijnen op het terrein verdwijnen. De Haven en het Gewest, dat op het terrein een multimodaal knooppunt wil ontwikkelen, zijn naar de rechtbank gestapt. — SARA DE SLOOVER

D

e laatste spoorverbinding voor de Brusselse haven hangt aan een zijden draadje. Eén spoor is het nog maar, met een onbewaakte overgang die diagonaal de Vilvoordselaan kruist, dat eindigt op Schaarbeek-Vorming. Het ‘aansluitspoor’ ziet er onooglijk uit, maar de verbinding is van groot strategisch belang. “Een uiterst gevoelig politiek dossier,” noemen insiders het.

In de afgelopen dertig jaar werden drie van de vier spoorverbindingen van de Brusselse haven, of 5,5 kilometer aan treinrails, ontmanteld. In het gewest worden momenteel nog maar twee plekken door vrachtlijnen bediend: de Audifabriek in Vorst, en de voorhaven op de rechteroever.

Maar dat laatste spoor wordt ten laatste eind dit jaar door infrastructuurbeheerder Infrabel geschrapt,

Als de spoorlijnen blijven bestaan, zou het Europees Centrum voor Groenten en Fruit (hier op de voorgrond) drie treinen per week naar Valencia inleggen.

6

I

15 JANUARI 2020

wat de plannen van de huidige Brusselse bewindsploeg voor een multimodaal logistiek knooppunt dwarsboomt. “Heeft het Gewest stappen ondernomen om de spooraansluiting van de Haven te vrijwaren?” vroeg Brussels parlementslid Gaëtan Van Goidsenhoven (MR) daarom afgelopen woensdag in de commissie Leefmilieu aan minister Alain Maron (Ecolo).

“Helaas zijn de onderhandelingen vastgelopen,” antwoordde Maron.

“Er is voorlopig geen oplossing gevonden om te voorkomen dat de treinsporen ontmanteld zullen worden, ondanks vergaderingen met alle partijen tussen mei 2017 en mei 2019.”

“Op het moment dat duurzame alternatieven voor vrachtvervoer via de weg gevonden moeten worden, is dat betreurenswaardig,” klonk het.

Vrachtvervoer via het spoor veroorzaakt acht keer minder luchtvervuiling dan transport via de weg, en verbruikt zes keer minder energie.

“Spoorverkeer is bovendien net zoals transport via het water essentieel om de havenzone te ontwikkelen. In onze beleidsverklaring hebben wij meermaals benadrukt hoezeer het nodig is om de vrachtspoorverbinding te behouden, en om een multimodaal logistiek platform te ontwikkelen op SchaarbeekVorming.”

FRUITTREINEN UIT VALENCIA Schaarbeek-Vorming is een van de laatste grote grondreserves in het gewest. De gewestregering heeft dan ook grootse plannen met de site. Het meest noordelijke deel van het terrein, met daarop het aansluitspoor en een belangrijke vrachtspoorlijn, zou economische activiteit moeten herbergen.

Vroegmarkt Mabru en het Europees Centrum voor Fruit en Groenten, nu nog naast Docks gelegen, zouden verhuizen naar de site, waar ook bedrijventerreinen zouden komen.

En, het allerbelangrijkste: een multimodaal distributieplatform waar goederen via spoor, water of weg kunnen worden aangeleverd en overgeladen.

“Om een voorbeeld te geven:

binnenkort wordt een vrachtverbinding per spoor opgezet tussen Valencia en Brussel naar het Europees centrum voor Fruit en Groenten,” liet Maron weten.

“Lineas, de voornaamste vrachtvervoerder, werkt samen met operator Shuttlewise een concreet voorstel uit. Dat zou een belangrijke modal shift van weg naar spoor betekenen, met potentieel drie treinen per week met elk 35 containers.”

Maar die verbinding komt er niet als het aansluitspoor wordt geschrapt, benadrukt Paul Hegge, directeur public affairs en CSR bij spoorvrachtvervoerder Lineas.

“Brussel moet dit spoor absoluut vrijwaren. Als men dit laat schieten, is er geen toekomst meer voor een multimodale hub in het gewest.”

SPOORKLANTEN Hoewel het aansluitspoor van de haven naar Schaarbeek-Vorming nog dagelijks gebruikt wordt door Infrabel-werktreinen, rijden er momenteel geen commerciële goederentreinen meer. Lineas was de enige die tot vorig jaar wekelijks een trein uit de voorhaven liet vertrekken.

“Maar het kan toch niet dat je je niet op de toekomst voorbereidt,” zegt Hegge. “De klant die vorig jaar het spoorvervoer stopzette, kwam

VRACHTWAGENS Maar als de spooraansluiting voor de haven blijft bestaan, zou ze op korte termijn al 220 vrachtwagens per week uit het Brusselse verkeer kunnen houden, stelde een impactstudie vast. Op langere termijn kunnen dat er nog veel meer worden. Ook de belangrijke vrachtspoorlijn 26A die over het terrein loopt, wordt vanaf mei opgebroken, zonder dat er volgens kenners na de zomer een haalbaar alternatief is. Die schrapping heeft volgens de impactstudie nog zwaardere gevolgen: onmiddellijk 3.300 extra vrachtwagens in het

Brusselse verkeer.

Infrabel werkt aan een alternatieve vrachtspoorlijn, via de achterste perrons van het station Schaarbeek, maar kan nog geen datum in het vooruitzicht stellen wanneer die af zal zijn. Volgens insiders wordt dat ten vroegste 2024.

Na twee jaar onderhandelen met de Haven, het Gewest en gewestelijke ontwikkelingsmaatschappij Citydev brak het Fonds voor de Spoorinfrastructuur de gesprekken af in mei 2019. Volgens Le Soir gebeurde dat omdat het Fonds de besproken verkoopsom van 40 miljoen euro te laag vond, maar dat wordt door Citydevs afgevaardigd bestuurder, Julien Meganck, ontkend. “We zijn in de onderhandelingen nooit zo ver geraakt dat we effectief spraken over de prijs,” zegt hij aan BRUZZ. “Vergaderingen werden door het Fonds vaak verzet of geannuleerd.”

Brussel wilde alvast het aansluitspoor voor de haven veiligstellen, zegt Meganck, maar het Fonds weigerde het terrein op te splitsen, het was alles of niets. Een insider verwoordt het zo: “De federale overheid wil het terrein flink te gelde maken, en ze denkt een terrein zonder sporen makkelijker kwijt te raken.” In 2007 schreef het Fonds een projectoproep uit voor het terrein. Het ging toen om een investering van een miljard euro.

Minister Maron zal de regering vragen om Citydev de onderhandelingen weer te laten starten. Maar intussen heeft Infrabel het terrein al voor 80 procent vrijgemaakt van rails. De vrachtspoorlijn wordt al midden 2020 opgebroken, en ten laatste eind van het jaar is het ook voor het aansluitspoor van de haven einde verhaal. Als het Gewest er

daarna toch ooit zou in slagen om het terrein te kopen, is het kafkaiaanse gevolg dat die spoorlijn(en) heraangelegd moet(en) worden.

Om dat te voorkomen, heeft de Haven Infrabel gedagvaard. Het Gewest en vrachtvervoerder Lineas

“We hebben nooit effectief onderhandeld over de prijs van het terrein. Vergaderingen werden vaak verzet of geannuleerd” JULIEN MEGANCK, AFGEVAARDIGD BESTUURDER CITYDEV

hebben zich bij de rechtszaak aangesloten. Infrabel is volgens Europese wetgeving immers verplicht om elke Belgische haven van een spoorverbinding te (blijven) voorzien. De pleidooien zijn voorzien voor eind dit jaar, en een uitspraak valt mogelijk pas begin 2021. Een aparte kortgedingprocedure moet voorkomen dat het aansluitspoor tegen dan al opgebroken is.

BRUZZ | DE VERHALEN

daar inmiddels al van terug. Lineas heeft drie klanten in de havenzone (waaronder dus Mabru, red.) die klaarstaan om via het spoor hun goederen over te laden. Maar zolang er geen zekerheid is dat het aansluitspoor blijft bestaan, investeren ze natuurlijk niet.”

De onderhandelingen over het terrein van 40 hectare waarop het aansluitspoor ligt, lopen al meer dan tien jaar. Het terrein is in handen van het Fonds voor de Spoorinfrastructuur, een vennootschap die voor honderd procent eigendom is van de federale staat en als doel heeft om gronden die vroeger tot de spoorinfrastructuur behoorden, te verkopen aan bouwpromotoren en vastgoedinvesteerders. Zo wil de overheid een deel van de historische schuld van de NMBS aanzuiveren.

Een koninklijk besluit uit 2004, toen de eigendommen van de NMBS werden opgesplitst, verplicht Infrabel om ten laatste tegen 31 december 2020 alle spoorrails van het terrein te verwijderen. Zo niet, dan moet Infrabel een schadevergoeding van 7 miljoen euro betalen.

SCHAARBEEK VORMING Aansluitspoor haven Brussel Huidig traject vrachtspoorlijn L26A Tijdelijk vrachttraject zomer 2020 Geplande vrachtspoorlijn L26B (nog niet duidelijk wanneer klaar)

Het terrein van 40 ha dat het Gewest wil bemachtigen.

U kunt deze kaart online raadplegen via www.bruzz.be

© PHOTONEWS

15 JANUARI 2020

I 7

Spreektijd

Jan Goossens laat Brussel niet los

‘We mogen niet te veel za

xxxx

8

I

15 JANUARI 2020

J

BRUZZ | DE VERHALEN

niken’

an Goossens is bezig aan de voorbereidingen van zijn vijfde Festival de Marseille en de vierde editie van het stadsfestival Dream City in Tunis. Maar wanneer hij café Flora op het Sint-Gillisvoorplein binnenwaait, moet hij ook daar eerst nog een aantal bekenden groeten. Het valt dan wel niet te ontkennen dat Goossens een kleurtje heeft gekregen van zijn jaren aan de Méditerranée, zijn actieterrein reikt ook nog steeds ver buiten de theaterzalen. Getuige zijn opiniestuk in De Standaard van twee weken geleden, waarin hij hard is voor de Vlaamse regering, of het uitgebreide analysestuk in Knack waarin hij het symbolische belang van Marseille bij de nakende lokale verkiezingen in Frankrijk schetst. In het afgemeten en beredeneerde discours van Goossens vallen twee dingen op: dat hij met name in Brussel de cultuurpolitiek nog altijd op de voet volgt, en dat zijn geloof in een shift naar de stad als laboratorium voor een alliantie van kunst en cultuur met andere sectoren nog is versterkt. “Samenwerken met stad, gewest en Europa is interessanter en zinvoller dan discussiëren met deze Vlaamse regering.”

Wat brengt deze periode aan beide oevers van de Middellandse Zee bij u teweeg?

JAN GOOSSENS: Toen ik hier vertrok wilde ik professioneel, maar ook persoonlijk een soort cultuurclash, en die heb ik gekregen. Frankrijk functioneert toch heel anders. Het is een land dat veel meer gebaseerd is op consensus en tradities. Er is minder ruimte voor avontuur en vernieuwing. Tegelijkertijd is er nieuwsgierigheid als je die vernieuwing toch binnenbrengt.

Bovendien ben ik in Marseille in een stad terechtgekomen die maar voor een stukje Frans is, en die ook poorten opent naar andere werelden. En in Tunis, waar ik met Selma en Sofiane Ouissi aan Dream City werk, heb ik veel inspiratie opgedaan als het gaat om artistieke projecten in een stedelijke context.

Op welke vlakken heeft u uw stempel op het Festival de Marseille gedrukt?

Sinds hij in 2016 afscheid nam als directeur van de KVS verdeelde Jan Goossens zijn tijd vooral tussen Marseille en Tunis. Maar ook Brussel laat hem niet los. BRUZZ sprak hem hier tijdens zijn winterstop over de Franse slag, de Vlaamse besparingen en een nieuw Brussels elan richting cultuurjaar 2030. — MICHAËL BELLON, FOTO’S BART DEWAELE

GOOSSENS: Het festival was historisch een

▲

dansfestival dat weinig met creatie en productie bezig was en dat eerder relaties onderhield met stadhuis, burgemeester (de 80-jarige Jean Gaudin die dit jaar stopt na 25 jaar aan de macht te zijn geweest, red.) en bovenklasse dan met de rest van de stad. Nu is het multidisciplinair, maken we veel nieuw werk dat we ook ten dele produceren, en is de band met de stad het beginpunt van alles, waardoor ook de samenstelling van ons publiek verandert. Een aantal van die veranderingen heb ik sneller doorgeduwd dan men gewend is, en dat heeft spanningen veroorzaakt. Ik heb geregeld vragen gehad vanuit het stadhuis en de raad van bestuur, maar wel vragen die tot zinvolle debatten hebben geleid.

15 JANUARI 2020

I

9

Jan Goossens

▲

En wat betekent die lokale stedelijke werking concreet?

GOOSSENS: Om te beginnen minder in het

gegentrificeerde centrum werken. Marseille is de stad met de meeste gated communities in Frankrijk, maar er is ook ontzettend veel miserie. Dus spelen we ook in de Quartier Nord of in Parc Borély, en hebben we partnerschappen opgezet met kleinere organisaties of districtshuizen. Daarnaast gaan we op zoek naar makers en gezelschappen die aanwezig zijn in de stad, maar tussen de mazen van het institutionele net vallen. Er is in Frankrijk relatief weinig doorstroming van jongere stemmen, en in Marseille is de décalage tussen wie er op straat rondloopt en wie op de scène staat of het economisch en cultureel voor het zeggen heeft, groter dan bij ons.

Het revolutionaire Frankrijk manifesteert zich dus niet in de cultuursector?

GOOSSENS: Ik denk dat er veel minder een traditie

BRUZZ | DE VERHALEN

is van een autonome culturele sector, en van programmatoren en artiesten die in het publieke debat ingaan tegen de overheden waarvan ze middelen krijgen. Dat laat men eerder aan een paar publieke intellectuelen en filosofen. De staat wordt gezien als de oplossing van veel problemen, en ook culturele figuren schrijven zich in in een beleid dat van bovenaf wordt gedefinieerd en waarvan zij een manager zijn. Als ik eens een opinie in Libération schrijf, dan krijg ik daar wel goede feedback op, maar lijkt men verbaasd dat ik überhaupt mijn stem laat horen. Binnen de instituties en de elites is er weinig contestatie.

Daarom speelt die zich ook vooral op straat af en wordt ze snel gewelddadig. De gilets jaunes zijn een uitlaatklep voor ontevredenen die zich geen deel voelen uitmaken van maatschappelijke processen die veel participatiever zouden kunnen en moeten zijn.

Frankrijk kan dus wat leren van onze cultuurprotesten. Maar hoe legitimeer je je als Brussels, Vlaams of Belgisch intendant en in een context van dekolonisering, in een stad als Tunis?

GOOSSENS: Ik ben daar geen intendant, maar heb

mij er ingeschreven in een bestaand project en een bestaande ploeg die sowieso divers is, en waar niet alleen Tunesiërs werken. Dream City Tunis draait op alle niveaus om ‘gedeelde ruimtes’ - ook wat de leiding en de programmering betreft. Zowel in de KVS, in Marseille als in Tunis heb ik aangedrongen op zulke gedeelde ruimtes om te streven naar nieuwe gezamenlijke talen, inhouden en vormen om de toekomst te verbeelden. Om het Tunis en het Afrika van de toekomst te bouwen is inspiratie van overal welkom, zolang die vertrekt vanuit bescheidenheid. Selma en Sofiane hadden zelf de behoefte om hun project open te trekken.

Daarnaast is het ook geen oplossing om er als witte mannelijke Europeanen voortaan alleen maar het zwijgen toe te doen. Je bouwt legitimering op door langdurige aanwezigheid, beschikbaarheid, nieuwsgierigheid, dialoog en betrokkenheid. Voorts stelt zich natuurlijk de vraag waar ik nog thuishoor. Het is wat vreemd geworden om 10

I

15 JANUARI 2020

mezelf nog als Vlaming te kwalificeren. Marseille en Tunis zijn al jaren mijn werkterrein, mijn dochter groeit op in Mali, en als ik me in België met een plek identificeer waar ik nog altijd veel ben, dan is het eerder Brussel dan Vlaanderen.

Hoe kijkt u aan tegen de besparingen in de Vlaamse cultuursector?

GOOSSENS: Die zijn heel kwalijk, maar ik was niet

verrast. Een regeerakkoord waarin de kunsten worden geïnstrumentaliseerd voor de Vlaamse natie, het objectief om te komen tot een canon - terwijl we weten dat een canon altijd in de eerste plaats uitsluit en niet insluit - en daarbovenop de besparingen die in mijn ogen ideologisch zijn

omdat ze economisch peanuts opleveren: dat is foute boel. Maar zoals gezegd: we konden het zien aankomen. Het was heel duidelijk welke partij in deze regering onderwijs en cultuur wilde, en ik denk dat Luc Tuymans gelijk heeft als hij zegt dat die partij echt voor een cultuuroorlog wil gaan.

Sommigen in onze sector vonden het een prestigieuze zaak dat de cultuurbevoegdheid bij de minister-president zat, maar ik heb me daar geen enkele illusie rond gemaakt.

Waaruit bestaat volgens u een gepaste reactie van de cultuursector?

GOOSSENS: We moeten ons vast en zeker verzet-

ten, maar we mogen ook niet te veel zaniken. We

“Toen ik nog bij de KVS zat was de nu aangekondigde verhoging van het Brusselse cultuurbudget voor Vlaamse culturele initiatieven totaal ondenkbaar” JAN GOOSSENS, OUD-KVS-DIRECTEUR

gekregen om zaken anders aan te pakken op het vlak van mobiliteit, meertaligheid, onderwijs, participatieve democratie én cultuur, met projecten als Kanal of Brussel 2030 (stad en Gewest stellen zich kandidaat als culturele hoofdstad, red.). Dan denk ik dat in een samenwerking tussen stad en gemeenten enerzijds, en het Gewest en Europa anderzijds een heel terrein ligt dat we met de cultuursector kunnen bespelen.

Niet alle oplossingen voor de besparingen liggen daar, maar het is een zinvoller en interessanter gevecht dan met de Vlaamse regering in discussie gaan over canon, repertoire en schoonheid. Want in die discussie zullen we elkaar toch niet vinden.

Is de sector intern solidair genoeg? Moeten stadstheaters als KVS verder streven naar een erkend statuut als Vlaamse Kunstinstelling om meer buiten schot te blijven?

GOOSSENS: Buiten schot blijven lijkt mij een

slechte motivatie. Uiteindelijk zal iedereen in de klappen delen van een anticulturele Vlaamse regering, ook de grote instellingen. Toen ik in KVS zat, hebben we de discussie over dat statuut intern enkele malen gevoerd. De conclusie was altijd dat het niet de moeite was, omdat de echte uitdaging voor KVS lag in de ontwikkeling van een artistiek en maatschappelijk project, mét de steun van de

Vlaamse Gemeenschap zonder erdoor te worden geïnstrumentaliseerd. En dan is het statuut van Vlaamse Kunstinstelling, met alles wat daarbij hoort aan verwachtingen en verplichtingen, allicht niet het beste vehikel, zeker niet gezien het huidige regeerakkoord. Principieel moet er nu samenhorigheid worden gecreëerd tussen groot en klein. Zoals Michael De Cock ook doet. Het valt me op dat je de directies van de huidige grote Vlaamse instellingen veel minder hoort.

Is er nog aanleiding tot zelfkritiek in de sector?

GOOSSENS: Als we ons zouden herdefiniëren

vanuit een Brussels stedelijk perspectief moet ons dat ook uitnodigen tot zelfkritiek. Ik heb al eerder gezegd dat kunst en cultuur op een aantal vlakken misschien wat doorgeslagen zijn in hun autonomie. We moeten bekijken hoe we meer bruggen kunnen bouwen en samenwerken met andere sectoren. Een Brussels cultuurbeleid kan mee worden gevoed door initiatieven op het vlak van meertaligheid, onderwijs, mobiliteit en participatieve democratie. Als Vlaanderen niet meewil, kunnen we ons op stedelijk vlak inschrijven in een project waarvan de horizon niet alleen artistiek is, maar dat ook gaat over een leefbare, solidaire en gedeelde stad.

BRUZZ | DE VERHALEN

moeten zoeken naar kansen op iets nieuws. Wat dat betreft denk ik dat er in Brussel, en ook in andere steden als Gent, interessante signalen waar te nemen zijn. Daar moeten we ons op concentreren. Een deel van het antwoord op het natieverhaal in Vlaanderen situeert zich op het niveau van de steden. Een aantal burgemeesters heeft ook begrepen dat het verhaal van de Vlaamse natie terugkeert naar een monocultureel, reducerend beeld van de samenleving dat niet past bij de realiteit van hun steden. En dan zie je in Gent een fikse verhoging van het cultuurbudget (53 miljoen voor nieuwe infrastructuur, en 15 miljoen extra werkingssubsidies in een periode van zes jaar, red.), en in Brussel het Kangouroe-project (waarmee Brussel-Stad in 200.000 euro voorziet voor kleine culturele spelers die samenwerken met gevestigde culturele instellingen, naast nog een 100.000 euro steun voor een aantal Vlaamse instellingen, red.). 300.000 euro is maar een klein deel van wat Vlaanderen heeft weggesaneerd, maar toen ik nog bij de KVS zat, was zo’n verhoging van het Brusselse cultuurbudget voor Vlaamse culturele initiatieven totaal ondenkbaar.

Tel dat op bij de nieuwe gewestregering - met een regeerakkoord waarover ik enthousiast ben, en met op een aantal domeinen ministers die echt begrepen hebben dat ze een mandaat hebben

Heeft Brussel na de verkiezingen in 2019 mentaal afscheid genomen van Vlaanderen, en omgekeerd?

GOOSSENS: Dat is negatief geformuleerd. We

Jan Goossens geboren in 1971 studeert Germaanse letterkunde was assistent van onder meer Gerard Mortier, Wim Vandekeybus en Peter Sellars voor hij van 2001 tot 2016 de KVS leidde vandaag is hij artistiek directeur van het Festival de Marseille en Dream City

was onder meer co-organisator van de 0110-concerten in 2006, curator van Theater aan Zee in 2009, en is voorzitter van vzw Connexion die artistieke banden tussen noord en zuid aanhaalt in 2016 werd hij Chevalier des Arts et des Lettres in Frankrijk

hebben geen afscheid genomen. De band met Vlaanderen zal blijven bestaan, maar er is wel een evolutie merkbaar. Toen ik begin 2000 in de KVS begon, kreeg je ondanks het cultuurjaar Brussel 2000 het gevoel dat Brussel politiek niet mocht bestaan. Vlaanderen, Wallonië en België waren iets, maar Brussel mocht niets zijn. Dat droegen we zelf ook met ons mee. Wanneer we opkwamen voor een Brussels project, dan was dat met een grote bescheidenheid die grensde aan gêne. Ik denk dat we daar nu van af zijn. Voor een deel uit noodzaak, maar ook door een toegenomen zelfbewustzijn. We beseffen dat we als stad op een aantal cruciale terreinen de competenties voor de toekomst in handen hebben waarmee we kunnen experimenteren, zoals dat nergens anders kan - ook niet in Vlaanderen. In die zin vind ik Brussel meer dan ooit een spannend laboratorium voor de toekomst.

Dus u solliciteert nog weleens in Brussel?

GOOSSENS: Momenteel niet, maar ik ben hier nog

“Een deel van het antwoord op het natieverhaal in Vlaanderen situeert zich op het niveau van de steden,” zegt Jan Goossens.

heel geregeld. Dit blijft mijn thuis, en als ik me afvraag waar ik de komende tijd vanuit artistieke en culturele projecten mee wil bouwen aan een zinvol, ambitieus stedelijk maatschappelijk project, dan sluit ik Brussel allerminst uit.

Met Afrika zal ik zeker ook een band blijven behouden, maar meer dan ooit vind ik de wisselwerking tussen Europa en Afrika belangrijk.

Ik wil Europese verankering behouden op plekken en in steden die voor een stuk ook Afrikaanse steden zijn. Ook op dat vlak heeft Brussel natuurlijk troeven die weinig andere steden hebben.

15 JANUARI 2020

I

11

Reportage

Cohousingprojecten falen vaak en daar wil Coarchi iets aan doen

‘Het gebouw is de lijm’

BRUZZ | DE VERHALEN

In groep een groot pand kopen om er een gemeenschappelijke woonplek van te maken. Veel stadsbewoners dromen ervan, sommigen proberen het, maar weinigen slagen. Coarchi wil daar verandering in brengen met een begeleidingsdienst op maat. De organisatie zoekt panden, brengt kandidaat-bewoners samen en zorgt ervoor dat die elkaar niet in de haren vliegen. “Een nieuw stuk stad bedenk je niet zonder knowhow.” — KRIS HENDRICKX,

12

FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

I

n het midden van de Léopold Couroublestraat, op een zucht van de Schaarbeekse Berenkuil, staat een imposant pand. De voormalige ambassade van Spanje heeft een gevel van bijna dertig meter en een royaal bemeten binnenkoer waar wel vier grote stadstuinen in passen. Het gebouw en het bijhorende perceel strekken zich via een achterhuis en een eengezinswoning helemaal uit tot aan de Eugène Demolderlaan. Samen goed voor 2.500 vierkante meter bewoonbare oppervlakte en zeventien toekomstige appartementen. Ruim genoeg om een nieuw stuk stad bijeen te dromen.

“Wat een verandering, zoveel ruimte en licht!” Bewoonster in spe Morgane (31) kan haar ogen amper geloven als ze de binnenkoer ziet.

Daar is net een volledig gebouw gesloopt en een bulldozer rijdt nog af en aan met puin. Het slooppand en het stenen plaveisel van de binnenplaats wijken straks voor een gemeenschappelijke tuin van 500 vierkante meter.

“Hier leggen we normaal onze moestuin aan,” vertelt de vrouw, die in het dagelijkse leven elektronische

I

15 JANUARI 2020

popmuziek componeert. “En in het achterhuis komt een gemeenschappelijke ruimte van 200 vierkante meter met keuken. Daar plannen we een bibliotheek en evenementen: films met een debat, feestjes en concerten, we zien wel. Op zulke momenten willen we ook de buurt uitnodigen.”

Elders in het gebouw komt er nog een gemeenschappelijke wasplaats, een ruime fietsen- en buggystalling, een werkplaats voor fietsherstellingen, een lokaal voor houtbewerking en gastenkamers. Aantal parkeerplaatsen voor auto’s: welgeteld nul.

“Een bewuste keuze waar we moesten voor knokken bij de gemeente,” herinnert Morgane zich.

De jonge vrouw is een van de toekomstige bewoners die in 2021 in het gebouw van architect Michel Polak zullen trekken. We hebben afgesproken voor een bezichtiging met haar, bewoner in spe Stéphane (70) en vertegenwoordigers van begeleidingsdienst Coarchi. De twee mede-eigenaars illustreren meteen ook hoezeer de generaties hier door elkaar zullen lopen, van bewoners in kruippakje tot ouderdomsdeken Stéphane. “En ook de inkomens

De binnenkoer van de vroeger Spaanse ambassade wordt een gemeenschappelijke tuin.

BRUZZ | DE VERHALEN

verschillen sterk,” vertelt Morgane, “al behoren de meesten cultureel wel tot de middenklasse, zoals bij de meeste cohousingprojecten.”

In twee van de appartementen komen overigens atypische bewoners.

De mede-eigenaars beslisten om die door een sociaal verhuurkantoor te laten beheren. “Een van de twee zal voor de opvang van vluchtelingen dienen, het andere biedt straks onderdak aan vrouwen die bescherming nodig hebben,” legt Carole Janssens van Coarchi uit.

CHAMPAGNE OP DE TREIN

▲

“Ik hou van het leven in de stad, maar heb altijd een hekel gehad aan de manier waarop mensen zich er afsluiten van de buitenwereld”

Het hele ambassadeproject was er nooit gekomen zonder de begeleiding van Coarchi. De dienst, die deel uitmaakt van architectenbureau Twyce, bestaat nu twee jaar, even lang als de groep die straks haar intrek neemt in de ambassade.

Coarchi vond het pand, stelde de groep samen en stoomde in ijltempo een project klaar voor het gebouw.

“In drie weken tijd, want meer hadden we niet voor de openbare verkoop, lag er een doordacht concept,” herinnert Stéphane zich.

“J’étais impressionné.”

Resultaat: een groep waarvan de leden elkaar pas enkele weken kenden, tekende in 2017 voor het pand en voor een gedeelde toekomst.

“Ik herinner me de terugreis met de trein uit Namen, waar een notaris zich toelegt op cohousingprojecten,” vertelt Morgane. “We openden champagne en er heerste een gevoel van On est fous de faire ça. Het is een van mijn mooiste herinneringen aan het hele voorbereidingstraject.”

Coarchi ontstond uit een eenvoudige vaststelling: het aantal mensen

MORGANE, COHOUSER 15 JANUARI 2020

I

13

Cohousing

▲ BRUZZ | DE VERHALEN

dat interesse heeft in cohousing is erg groot, getuige de database van 1.600 kandidaten die Coarchi ondertussen beheert. Tegelijk faalt 80 tot 90 procent van de groepen die op zoek gaan. Met de nodige begeleiding moet dat anders kunnen, dachten de oprichters van Twyce, die eerder al enkele cohousingprojecten realiseerden.

Coarchi was geboren.

“Vaak mislukken projecten als er een concreet pand in beeld komt,” legt Carole Janssens van Coarchi uit. “Groepen die al een tijdje bestaan, stellen dan vast dat de beschikbare gebouwen niet aan hun verwachtingen voldoen en een groep verbrokkelt daardoor dikwijls. Wij draaien het om en bouwen een groep rond een gebouw. De discussies, die bij andere groepen vaak erg lang abstract blijven, zijn daardoor meteen concreet: ‘Dit is wat we hier allemaal kunnen doen.’”

Morgane bevestigt: “Natuurlijk hebben we ons afgevraagd of we wel met de juiste mensen in zee gingen. Een van de zinvolste antwoorden die ik hoorde op die vraag was: ‘Aangezien we allemaal in dit samenwoonproject geloven, zijn we ook de juiste mensen.’”

Stéphane is met zijn zeventig de ouderdomsdeken van het project.

14

I

15 JANUARI 2020

COMMISSIE BURENCONTACT

“De zoektocht naar geschikte panden blijft moeilijk. De immobiliënmarkt is hyperconcurrentieel” CAROLE JANSSENS COARCHI

Wie in een Coarchi-project stapt betaalt vandaag 500 euro op voorhand. De totale bijdrage voor de begeleiding bedraagt 90 euro per vierkante meter. In de ambassade betekent dat ongeveer 3 procent van de totale kostprijs, die hier schommelt tussen 2.700 en 3.100 euro per vierkante meter, alle kosten inbegrepen.

De taak van Coarchi beperkt zich niet tot gebouwen zoeken, groepen samenstellen en plannen tekenen.

Communiceren met zeventien partijen - en nog meer bewoners in spe - is een kunst. Carole Janssens, die bij de meeste vergaderingen aanwezig is, zorgde daarom voor een opleiding in de sociocratie. “Dat is een aanpak voor groepscommunicatie die gebaseerd is op gelijkwaardigheid van de deelnemers en beslissingen in consensus,” legt de gediplomeerde facilitator uit. “Het betekent niet dat iedereen dezelfde mening moet hebben over een kwestie, maar wel dat iedereen zich er moet kunnen in vinden dat de groep een bepaalde beslissing neemt.”

De sociocratische aanpak houdt verder in dat de groep met een veelvoud aan thematische commis-

sies werkt: vijftien kleine groepjes bewoners buigen zich over evenveel onderwerpen. Zo is er een commissie hergebruik van materialen, een voor werfaangelegenheden en een commissie kalenderbeheer, maar evengoed een groepje dat het contact met de buurt onderhoudt.

De werkmethode leidt tot gestructureerde en vaak vruchtbare debatten. Een typisch verloop bevat vijf stappen: in fase één stellen commissieleden een bepaald idee voor. Vervolgens volgt een rondje feitelijke verduidelijkingen, waarop de leden hun persoonlijke gevoelens over het voorstel kwijt kunnen. Die derde fase is essentieel en laat toe om subjectieve uitlatingen te bannen in de rest van het beslissingsproces.

In fase vier kunnen de deelnemers dan nog objectieve argumenten aanbrengen die de beslissing voor de hele groep kunnen verbeteren. Fase vijf ten slotte is de beslissing.

OUDE RADIATOREN Een van die commissies legt zich toe op hergebruik van materialen in het gebouw. Hoe ernstig de groep dat onderwerp neemt, blijkt als we het achterhuis binnenstappen. De ruimte van zo’n 200 vierkante meter is voor een groot deel volgestouwd met onderdelen die bij afbraakwerken uit het gebouw zijn gehaald: hier een zestigtal deuren, daar een hele rij gebruikte wc’s en wastafels en nog verderop tientallen vierkante meter tegels, die zorgvuldig zijn schoongemaakt. Een verdieping

hoger staan de historische bakstenen van gesloopte muurtjes dan weer netjes in formatie. Nog elders wordt onderzocht hoe de honderd oude radiatoren kunnen hergebruikt worden. “Un vrai casse-tête technique.”

De circulaire aanpak is een van de redenen waarom het ambassadeproject in 2018 de be.exemplary-prijs kreeg, een onderscheiding van het Brussels Gewest voor voorbeeldgebouwen. “Als enige privéproject en als enige project dat op de vier criteria scoorde,” vertelt een trotse Michel Toussaint, partner van architectenbureau Twyce.

“Want ook voor de sociale, milieu- en architectuuraanpak scoorden we.”

De aanpak van Coarchi lijkt in Schaarbeek alvast een succesformule, zij het met nuances. “Eerst kregen we te horen dat ze naar een totale duur van anderhalf jaar streefden, nu

worden het er veeleer vier,” vertelt Morgane, die voor de rest erg te spreken is over de begeleiding.

“Vergeleken met andere groepen mag vier jaar misschien snel zijn, het voelde wel alsof men ons iets wijsmaakte.”

ALLEENSTAANDE GROOTVADER Als de formule zo goed werkt, kan ze dan niet op veel grotere schaal toegepast worden? Vandaag begeleidt Coarchi twaalf projecten, waarvan vijf in Brussel. Sommige cohousinggroepen zijn daarbij nog in een pril stadium. “De zoektocht naar geschikte panden blijft moeilijk,” geeft Carole Janssens toe. “De immobiliënmarkt is hyperconcurrentieel. Daarnaast heb je niet alleen veel mensen nodig die cohousing sympathiek vinden, je kandidaten moeten er goed over nagedacht hebben en helemaal klaar zijn. Dat

soort mensen zijn al veel minder talrijk. We denken nu onder meer aan een online opleidingsmodule voor nieuwe cohousers.”

Onze twee mede-eigenaars van hun kant zijn meer dan klaar.

Stéphane, alleenstaande vader van vier en grootvader van zes leidt ons rond in zijn toekomstige flat van 115 vierkante meter. “Dat is groot,” geeft hij toe. “Maar zo heb ik ruimte voor mijn kinderen en kleinkinderen.

Daarnaast is trouwens alles al voorzien om binnen het appartement een kleine afgescheiden studio te creëren, bijvoorbeeld voor een student.”

En ook Morgane kan niet wachten om in te trekken. “Ik hou van het leven in de stad, maar heb altijd een hekel gehad aan de manier waarop mensen zich er afsluiten van de buitenwereld. Ik wil convivialité. Het leven is toch meer dan je eigen gezin?”

BRUZZ | DE VERHALEN

De procedure klinkt misschien complex, maar helpt beslissingen echt wel vooruit, merkte de groep.

“Op deze manier wordt het grote aantal bewoners bovendien een voordeel,” weet facilitator Janssens.

“Hoe meer mensen, hoe beter je het voorbereidende werk over commissies kan verdelen.”

“We openden champagne en er heerste een gevoel van ‘On est fous de faire ça’,” vertelt cohouser Morgane (31).

15 JANUARI 2020

I

15

Samenleving

BRUZZ | DE VERHALEN

Ook eeuwige jachtvelden slachtoffer van Belgische staatsstructuur

‘Je kunt maar beter niet in Brussel sterven’ Een sterfgeval is sowieso aangrijpend, maar gebeurt dat in Brussel, dan is de pil extra bitter.

Niet alleen moet je er een overlijdenstaks tot 224 euro betalen, ook speelt de regionalisering van de regelgeving je tot in de kist nog parten. “Een dame die in Laken overleed, konden wij pas na vijf dagen naar Vlaanderen brengen. Dat is lang wachten voor familie die een dierbare wil groeten.” — BRAM VAN RENTERGHEM, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

H

et is woensdagmiddag en vrij rustig bij begrafenisondernemer Willems. In de winkel liggen plastic rouwkransen, in twee andere kamers staan grafzerken en doodskisten, als stille getuigen van de hoofdactiviteit hier. “Ik moet enkel nog een rouwbrief afwerken,” zegt Ellie Willems, wanneer vragen of we haar niet te veel storen, “al weet je natuurlijk nooit wanneer de kalmte omslaat in grote drukte.”

Al vier generaties lang verzorgt de familie Willems begrafenissen in de noordelijke rand rond Brussel, met een vestiging in Wemmel en één in Strombeek-Bever, waar we afgesproken hebben. Achter haar hangt een foto van een lijkwagen van begin van de vorige eeuw. “De

16

I

15 JANUARI 2020

eerste lijkwagen in de familie,” zegt haar broer Kim, die erbij is komen zitten. Hoewel elke medewerker overal moet kunnen inspringen, is hij doorgaans bezig met het fysiek zwaardere werk: het ophalen en overbrengen van het lijk.

En net daar ondervindt de familie Willems grote problemen. In Strombeek zitten ze immers op slechts enkele honderden meters van Laken, Brussel. En meer nog dan de levenden hebben de doden last van die gewestgrens.

“Je kunt maar beter niet in Brussel sterven,” zegt Kim Willems.

“Om te beginnen moet je er een overlijdenstaks betalen, die in Vlaanderen niet bestaat. In Jette komt dat op maar liefst 224,40 euro, in andere Brusselse gemeen-

ten is dat meestal tussen de 100 en de 200 euro.”

“En dan is er dus dat moeilijke vervoer vanuit Brussel naar Vlaanderen,” zegt Ellie Willems.

“Onze klanten zijn immers vaak Vlamingen uit de Rand, die op hun oude dag naar een home gaan in Brussel, of daar in het ziekenhuis worden opgenomen. Als zij daar overlijden, is er een probleem om ze terug in Vlaanderen te krijgen. Toch zeker bij crematie.”

CONTROLEARTS Bij crematie is er naast de gewone arts die het overlijden vaststelt, immers nog een extra controle door een wetsdokter, aangesteld door de gemeente waar de persoon overleed.

Die wetsdokter gaat nog eens na of

het wel degelijk om een natuurlijk overlijden gaat, vooraleer de onherroepelijke crematie plaatsvindt.

De wetgeving regionaliseerde, en sinds 2008 hoeft men in Vlaanderen niet langer te wachten op die wetsdokter om het lijk al naar een andere gemeente te vervoeren, bijvoorbeeld de gemeente waar de begrafenisondernemer gevestigd is.

Zo heeft de familie de overledene snel dicht in de buurt, wat handig is als ze nog een laatste groet wil brengen. De gemeente waar die begrafenisondernemer gevestigd is, dus de gemeente waar het lijk aankomt, stuurt en betaalt dan de wetsdokter, en vordert later die kosten terug.

Binnen Brussel geldt sinds eind

BRUZZ | DE VERHALEN

Al vier generaties lang verzorgt de familie Willems (op de foto Kim Willems) begrafenissen.

overleden. Donderdag heb ik meteen online aangifte gedaan bij de Stad Brussel, maar vrijdag bleken de diensten gesloten, wat wellicht met de toen nakende feestdagen te maken had. Pas maandag is de wetsdokter langs kunnen gaan, en hebben wij haar tot bij ons kunnen brengen. Wat betekent dat de familie tot maandag heeft moeten wachten om haar te groeten.”

Het lijk moet in de tussentijd natuurlijk wel érgens naartoe.

“Omdat rusthuis Romana geen mortuarium heeft, hebben wij haar, net als veel van onze andere klanten die in Brussel sterven, tijdelijk moeten onderbrengen bij collega De Hertog in Neder-Over-Heembeek. In principe kan de familie ook naar daar om haar te groeten, maar

“Zeker als er een weekend tussen zit, moet je soms lang wachten eer je de overledene kan overbrengen” ELLIE WILLEMS BEGRAFENISONDERNEMER

praktisch is het niet. Wij hebben immers geen vrije toegang tot het funerarium van onze collega’s, en zijn afhankelijk van hun goodwill en planning om de familie daar te laten groeten,” aldus Ellie Willems.

“Omgekeerd gebruikt De Hertog soms ons funerarium als tussenstop bij een transfer vanuit Vlaanderen naar Brussel. Tenminste, als wij daar plaats voor hebben en opnieuw: praktisch is het niet. Ik snap dan ook niet waarom men geen regeling uitwerkt die voor heel België geldt.”

‘WETSDOKTER NUTTELOOS’ Ook Johan Dexters, voorzitter van de Belgische federatie voor begrafenisondernemers Funebra, is die mening toegedaan. “Binnen elk

▲

2018 een gelijkaardige regeling.

Ook binnen het Brussels Gewest kan een lijk dus vrij vervoerd worden. Maar tussen Vlaanderen en Brussel is er geen dergelijk akkoord.

Elk Gewest heeft immers met een eigen decreet of ordonnantie, waardoor er geen legale basis is om de kosten voor een wetsdokter terug te vorderen. Resultaat: het lijk blijft waar het is, tot de wetsdokter is langs geweest.

“Dat is heel, heel vervelend voor ons,” zegt Ellie Willems, “en nog meer voor de nabestaanden. Zeker als er een weekend tussen zit, moet je soms lang wachten eer je de overledene kan overbrengen. Zo hadden wij eind vorig jaar een vrouw die op een woensdagavond in het Romana-rusthuis in Laken was

15 JANUARI 2020

I 17

upgrade yourself g e t s ta r t e d

Ontdek ons aanbod talen Découvrez notre offre de cours de langues Discover our language courses

NEDERLANDS* FRANÇAIS

ENGLISH DEUTSCH

ESPAÑOL** ITALIANO

PУССКИЙ (RUSSISCH)

*Nederlands gratis: elementaire en intermediaire niveaus (tot en met niveau 6), als je in Brussel woont.

Néerlandais gratuit: niveaux débutants et intermédiaires (jusqu’au niveau 6), si vous habitez Bruxelles Dutch free: for elementary and intermediate levels (up to level 6) if you live in Brussels **Ook Spaans voor op reis - Aussi Espagnol pour voyager - Also Spanish for travel

Start in februari, online inschrijven vanaf nu Démarrez en février, inscription en ligne dès maintenant Start in February, register online now

cvosemper.be voor ons volledige aanbod pour notre offre complète - for all our couses

CVO SEMPER is de fusie van CVO Brussels Education Center, CVO Meise-Jette, CVO Strombeek en CVO Vilvoorde

Campus Brussel | Meise-Jette | Strombeek | Vilvoorde

BRUZZ | DE VERHALEN

“In Brussel moet je een overlijdenstaks betalen. In Vlaanderen bestaat die niet,” zegt begrafenisondernemer Kim Willems.

▲

gewest is er vrij transport, maar binnen België niet. Dat terwijl er Walen sterven in De Haan en Vlamingen in Durbuy. Het is toch niet logisch dat er binnen één land drie systemen zijn?” Een rondvraag bij de bevoegde ministers van Vlaanderen en Brussel leert echter dat zo’n intergewestelijk akkoord voorlopig niet aan de orde is.

Maar Dexters gaat nog een stap verder. “Voor mij mag die hele regeling met die extra controle door de wetsdokter op de schop,” zegt hij.

“België is het enige land in Europa dat zo’n procedure gebruikt.

Oorspronkelijk is die ingesteld als controle op de natuurlijke doodsoorzaak, maar in de praktijk gaat die tweede dokter zelfs niet meer naar het lijk lijken, het is een loutere formaliteit geworden.”

Maar er is nog een andere reden waarom de wetsdokter nodig is: hij moet de eventuele pacemaker verwijderen, omdat die kan ontploffen in de crematieoven. “Maar ook dat doen wij zelf,” zegt Ellie Willems.

“Het klopt dat de wetsdokters de lijken doorgaans niet meer zien, in

een ziekenhuis tekenen zij die papieren gewoon aan de balie. Ik zie eerlijk gezegd dan ook niet in waarom zo’n wetsdokter nog nodig is.”

BEGRAFENIS Voor de duidelijkheid: de bovenstaande regeling geldt enkel voor crematies. Voor gewone begrafenissen is sinds de ordonnantie van 29 november 2018 in het geheel geen toestemming tot vervoer van lijken meer nodig.

Al is niet iedereen daarvan op de hoogte. Heel wat begrafenisondernemers, onder wie de familie Willems, denken dat er in het Brussels gewest nog steeds een gemeentelijke toelating voor lijkenvervoer nodig is, die je pas verkrijgt nadat je aangifte hebt gedaan bij de gemeente en de veelbesproken overlijdenstaks hebt betaald.

“Klopt niet,” laat het kabinet van bevoegd schepen Ahmed El Ktibi (PS) van de Stad Brussel weten. “Wij moeten de nieuwe Brusselse ordonnantie respecteren, die het lijkenvervoer toestaat zodra de eerste

“Het is toch niet logisch dat er binnen één land drie systemen zijn?”

JOHAN DEXTERS VOORZITTER FUNEBRA

arts het natuurlijke overlijden heeft vastgesteld, en het formulier daartoe heeft ingevuld.”

Toch staat op de website van bijvoorbeeld Ukkel én de Stad Brussel nog dat speciale toestemming van de gemeentelijke ambtenaar vereist is om het lijk te vervoeren, een toestemming die pas verleend wordt na aangifte bij de gemeente. Niet verwonderlijk dus dat zelfs begrafenisondernemers het niet meer weten.

“Zo’n vrij vervoer, zonder eerst bij de gemeente aangifte te moeten doen, zou alleszins makkelijk zijn,” zegt Ellie Willems. “Want als iemand in het ziekenhuis overlijdt, kan die veelal terecht in het mortuarium daar, tot de aangifte gebeurd is. Maar overlijdt de persoon thuis, dan moet de overledene daar natuurlijk zo snel mogelijk weg.”

Bij de burgerlijke stand van Jette klinkt het dat de Brusselse wetgever zijn ordonnantie nog moet verduidelijken. “Elke gemeente interpreteert die nu op haar eigen manier.” Voor wanneer die verduidelijking is, is voorlopig niet bekend.

15 JANUARI 2020

I 19

Mobiliteit

Heroes for Zero schakelt een versnelling hoger

‘We willen blijven wegen’ De actiegroepen die ijveren voor nul verkeersslachtoffers, zoals 1030/0, hebben vorig jaar een deel van de Brusselse kiescampagne beheerst. De regering komt nu ook met een eerste echte maatregel: een veralgemeende zone 30. Maar voor de actievoerders van Heroes for Zero volstaat dat niet.— STEVEN VAN GARSSE

BRUZZ | DE VERHALEN

D

onderdag vindt de Staten-Generaal voor de Verkeersveiligheid plaats in Brussel. Voor Pieter Fannes, die aan de basis ligt van 1030/0, is dat een belangrijk moment. “Hier worden de krijtlijnen vastgelegd voor de komende tien jaar. Europa wil tegen 2050 nul verkeersdoden, en vijftig procent minder ongevallen tegen 2030. Zoals we nu bezig zijn in Brussel komen we daar nooit,” oordeelt Fannes, samen met zijn collega’s Kadri Soova en Sophie Feyder van Heroes for Zero.

Jullie waren aanvankelijk niet eens uitgenodigd op die Staten-Generaal.

KADRI SOOVA: We waren wel uitgeno-

digd, maar stonden niet mee op het programma. Vreemd toch. We zijn een burgerbeweging die een speerpunt heeft gemaakt van verkeersveiligheid. Het kan niet dat de beleidsmakers zichzelf op de borst kloppen en zeggen: “we zijn goed bezig” en vervolgens overgaan tot de orde van de dag. Neen, zoiets moet gepaard gaan met een discussie met de civil society, met een kritische stem.

Een Staten-Generaal voor de Verkeersveiligheid zou een participatief evenement moeten zijn. Dat is het op dit moment niet. We staan nu wel mee op het programma. We mogen een kwartier tussenbeide komen. Op zich is dat geweldig, maar voldoende is het eigenlijk niet.

20

I

15 JANUARI 2020

Er is nu een regering die echt werk wil maken van verkeersveiligheid. Zopas is over de algemene invoering van de zone dertig beslist in het hele gewest.

Tevreden?

PIETER FANNES: Het is zeker goed dat een minister dat aankondigt. Maar dat wil nog niet zeggen dat we er zijn. Het beleid zelf moet ook volgen.

Het gaat in Brussel om een heel conglomeraat aan politici en administraties die tot nu toe vooral mikten op een status quo in verkeersveiligheid, niet op een verbetering.

We voelen dat heel duidelijk in ons contact met de overheid. Die geeft ons voortdurend het signaal van niet te snel te willen gaan. De intenties zijn goed, maar ze mogen niet verdwijnen omdat de overheid bang is om de bevolking tegen zich te krijgen. Een nul-slachtoffer-beleid veronderstelt ook moedige beslissingen, waar vandaag niet iedereen mee gediend is. Ik denk aan snelheidscontroles, of een ander parkeerbeleid.

Waarom is het zo moeilijk om beslissingen te nemen?

SOOVA: Vandaag staat verkeersveilig-

heid op de politieke agenda. Dat is zeker goed, want het is nu een prioriteit. En er kunnen maatregelen komen. Maar we moeten het nu opnieuw depolitiseren. Zorgen dat iedereen verkeersveiligheid als iets vanzelfsprekends beschouwt.

SOPHIE FEYDER: En de middelen en mensen moeten volgen. Neem nu de

Pieter Fannes, Kadri Soova, en Sophie Feyder van vzw Heroes for zero. © SASKIA VANDERSTICHELE

“Het kan niet dat de beleidsmakers zichzelf op de borst kloppen en zeggen: ‘we zijn goed bezig’ en dan overgaan tot de orde van de dag” KADRI SOOVA, COLLECTIEF 1030/0

oprichting van een fietsbrigade. Er worden fietsen gekocht, maar er zijn geen agenten voor. In de gemeente Sint-Gillis is er één mobiliteitsambtenaar, die zowel parkeerbeleid, circulatieplannen als verkeersveiligheid moet opvolgen. Natuurlijk kan het dan niet vooruitgaan.

SOOVA: In Schaarbeek heeft het meer dan een jaar geduurd om lichte kogelvrije vesten te kopen voor de fietsbrigade. Een jaar! Terwijl je die gewoon in een klik op het internet kan kopen. Ik snap ook wel dat de politiezones een aanbesteding moeten doen, maar het kan toch allemaal sneller.

Hebben jullie het gevoel dat er meer begrip is voor jullie acties?

FANNES: Zeker bij het Schaarbeekse

gemeentebestuur, maar ook bij de bevolking, is er duidelijk een mentaliteitsverandering. Neem nu snelheidscontroles. Daar waren de reacties vroeger vaker negatief op.

> Lussenplannen Daardoor is er niet alleen minder doorgaand verkeer in de wijken, het straatracen wordt ook moeilijker. De ‘mazen’ zijn voorzien in Good Move, maar moeten nog in circulatieplannen gegoten worden.

> Fietsbrigades.

Een fietsende agent heeft meer oog voor de zwakke weggebruiker.

> Minder parkeerplaatsen in de openbare ruimte

> Wachtlijsten voor parkeerkaarten

Heroes for zero Maatregelen voor meer verkeersveiligheid > Handhaving Ook de politici wilden er niets over horen. Vandaag is dat anders. De bevolking vraagt ook zelf om meer snelheidscontroles.

Een groot verschil met de Scandinavische landen is dan weer dat de sense of urgency hier nog niet écht is doorgedrongen bij de bevolking. In Zweden weet iedereen dat verkeersveiligheid een topprioriteit is. In België kent haast niemand de doelstellingen die vooropgesteld zijn. Daar is voor de overheid nog een belangrijke taak weggelegd.

SOOVA: Eigenlijk is het vrij eenvoudig: iedereen is voorstander van minder verkeersslachtoffers. Dat is ongetwijfeld een shared value. Maar hoe je die bereikt, dat is een ander paar mouwen. Het kan volgens ons niet zonder een mobility shift. Parkeerplaatsen moeten verdwijnen om fietspaden aan te leggen, om kruispunten veiliger te maken. En dan ligt de discussie blijkbaar al heel

wat moeilijker.

FEYDER: Dan krijg je te horen: je woont in een stad. Dan moet je de auto’s er maar bijnemen. Dat soort defaitisme helpt ons natuurlijk niet vooruit.

Is de verkeersveiligheid er in 2019 op vooruitgegaan in Brussel?

FANNES: In veel Europese landen zien

we een verslechtering. Zelfs in Nederland of Zweden. Het heeft volgens mij te maken met het toenemende gebruik van de smartphone aan het stuur, met de toename ook van het aantal SUV’s.

Voor Brussel hebben we nog geen definitieve cijfers, maar als we op de lange termijn kijken, zien we bij voetgangers een status quo en bij fietsers een stijging van het aantal ongevallen, die voornamelijk verklaard wordt door een stijging van het aantal fietsers. Maar dat mag geen excuus zijn. We wisten al lang dat het aantal fietsers zou stijgen.

Wildparkeren en overdreven snelheid maken de Brusselse straten heel onveilig. Meer controle is nodig.

Het beleid had daarop moeten anticiperen.

FEYDER: Je ziet intussen ook wel de agressiviteit stijgen in het verkeer.

Dat hoor ik zowel van voetgangers als fietsers. Ook dat is een gevolg van de transitie waar we nu volop in zitten. Het paradigma verandert: de auto heeft altijd minder zijn plaats in de stad. Alleen heeft nog niet iedereen dat begrepen.

Jullie hebben nu een vzw opgericht, onder de naam Heroes for Zero.

Waarom was dat nodig?

SOOVA: De lokale bewegingen zoals

1030/0 of 1060/0 blijven bestaan, maar we willen een overkoepelende werking die steun kan geven aan de lokale actiegroepen. Daarvoor

Nu zijn er in sommige gemeenten in Brussel dertig procent meer parkeerkaarten uitgereikt dan er plaatsen zijn.

Vandaar het voorstel: wie in de gemeente komt wonen en een parkeerkaart aanvraagt, komt op een wachtlijst.

BRUZZ | DE VERHALEN

Dan komt er meer plaats voor fietsers en voetgangers en worden de straten veiliger.

> Tijdelijke inrichtingen Met bijvoorbeeld bloembakken die de openbare ruimte autovrij maken.

Dat kan snel, en zonder ingrijpende heraanleg. En het toont hoe het aangenamer kan in de stad.

hebben we fondsen nodig, bijvoorbeeld vanuit een mecenaat. Vandaag zijn er al mensen die ons financieel willen ondersteunen, maar zonder vzw is het moeilijk om dat geld te beheren. Maar voor alle duidelijkheid: we zijn niet van plan om een denktank te worden.

FANNES: Actievoeren, sensibiliseren en lobbying blijft onze hoofdopdracht. We willen blijven wegen op het beleid. We zien in sommige gemeenten dat er geen actiegroep is, maar wel interesse. Dan kan Heroes for Zero ondersteuning bieden. De helden uit onze naam verwijzen trouwens naar iedereen die strijd aanbindt voor meer verkeersveiligheid: zowel actievoerders, burgers als beleidsmakers.

15 JANUARI 2020

I 21

Patrimonium

Gerestaureerde galerij afgesloten voor Monet-expo

Horta moet wijken voor 3D-at Door de Monet-expo is de prachtige Hortagalerij onder het Centraal Station momenteel onttrokken aan het zicht van de passerende reizigers. Of we dit erfgoedpareltje ooit nog te zien krijgen is de vraag. De nieuwe eigenaar wil van de ruimte een digitaal museum over Brussel maken en vraagt de NMBS de doorgang naar het station te schrappen. — BETTINA HUBO

T

BRUZZ | DE VERHALEN

oen Victor Horta het Centraal Station ontwierp, tekende hij ook een ondergrondse doorgang naar de lager gelegen Grasmarkt, de zogenoemde Hortagalerij. De constructie werd in het begin van de jaren vijftig gebouwd.

De galerij met haar eivormige hal, forse zuilen, zwierige helling en elegante houten roltrap was voor velen jarenlang dé weg om van het station naar het centrum te gaan. Op die manier hoefden ze de drukke Keizerinlaan niet over te steken.

Bovendien was de wafelenkraam bij de uitgang legendarisch.

Eind jaren tachtig ging de galerij dicht omdat bovengronds het hotel Le Méridien gebouwd zou worden.

De initiatiefnemer van het bouwproject, de Swiss Hotel Leasing Company, kreeg van de NMBS ook de galerij in erfpacht voor 99 jaar.

Afspraak was wel dat de reizigers vrije doorgang zouden hebben. De Swiss Company liet de passage renoveren voor 6,5 miljoen euro. De Zwitserse architect Louis Caduff fleurde het Horta-ontwerp op met neonlicht, natuursteen en glazen verlichtingswanden en breidde het gebouw uit met een klein shoppingcentrum. Uiteindelijk ging de passage pas twintig jaar later, in 2009, weer open.

Het winkelcentrum heeft nooit gefloreerd. Kappers, snackbars en kleine eettentjes probeerden het wel, maar dropen al snel af wegens te weinig klandizie. Dat had ermee te maken dat de Hortagalerij zowel vanuit het Centraal Station als vanaf

22

I

15 JANUARI 2020

De Monet-expo sluit de Hortagalerij grotendeels af.

Passanten kunnen alleen de roltrappen nog gebruiken. © BART DEWAELE

Huerta ging op zoek naar een geschikte plek om zijn project te realiseren. Toen hij hiervoor te rade ging bij de toenmalige schepen van Stedenbouw Geoffroy Coomans de Brachène (MR) stelde die hem de zieltogende Hortagalerij voor.

“Een oppervlakte van 5.000 vierkante meter, vlak bij de Grote Markt, ideaal,” zegt Huerta. Hij ging in Moskou praten met de Russische eigenaars en na een jaar onderhandelen bereikte hij een akkoord.

Samen met zijn zoon Kevin kocht hij de erfpacht van de galerij, die nog tot 2087 loopt. Dat was drie jaar geleden.

VIRTUELE TENTOONSTELLINGEN In afwachting dat hij de zaken administratief rond kreeg, de nodige financiële middelen bijeensprokkelde en het project concreet uitwerkte, probeerde hij de ruimte toch al tot leven te wekken. Zoon Kevin richtte

© JANSEN, THE BUILDING COMPANY

“Het Centraal Station heeft zes ingangen en deze hier wordt amper gebruikt” ANTHONY HUERTA, SCENOGRAAF EN EIGENAAR VAN HORTAGALERIJ

onder meer mee aan het Franse pretpark Futuroscope en deed ook het decorontwerp voor het Belgische paviljoen van de wereldtentoonstelling in Shanghai in 2010.

Huerta heeft een droom: hij wil een interactief en digitaal museum over de geschiedenis van Brussel opzetten, het Bruseum. Het hele project is al uitgetekend, vertelt hij aan de telefoon vanuit Parijs, waar hij enkele dagen verblijft in verband met een opdracht voor het pretpark Spirou. “De toeschouwers zullen naar reusachtige 3D-projecties van de Grote Markt kunnen kijken en een virtuele vlucht boven Brussel kunnen maken. Ook zullen ze virtueel kunnen ronddwalen in de middeleeuwse steegjes van de stad. Voorts krijgen de protagonisten van de Ommegang een plek in het project, alsook belangrijke Brusselse figuren als Victor Horta.”

twee jaar geleden de nachtclub C12 in in een zijbeuk van de passage. En in november nam de tijdelijke expo, Monet The Immersive Exhibition, haar intrek in de galerij. Het is geen kunsttentoonstelling – echte Monets zijn er niet te zien – wel een digitale onderdompeling in de wereld van Monet aan de hand van 360°-projecties en virtual reality. De attractie is het werk van Exhibition Hub, een Brussels bedrijfje dat eerder in het Beursgebouw vergelijkbare expo’s organiseerde rond het Chinese terracottaleger en Van Gogh.

Voor Huerta is de Monet-expo een godsgeschenk. “Wij hebben nog minstens anderhalf jaar nodig om alles rond te krijgen. De galerij kost ons elke maand handenvol geld, we hebben dus inkomsten nodig.

Bovendien is de expo verwant met ons project. Het is ook een cultureel

hightech-event. Zo wordt onze komst voorbereid.”

Volgens Huerta zal de Exhibition Hub nog minstens een jaar op de plek blijven. “Na Monet komt er een nieuwe expo over een andere kunstenaar.” Wie dat wordt, is voorlopig nog geheim.

Om de Monet-onderdompeling de nodige ruimte te geven, werd het grootste deel van de Hortagalerij afgesloten, ook de trap en de helling.

Omdat Huerta vooralsnog de passage van de reizigers moet verzekeren, besloot hij de roltrappen weer te laten functioneren. Eigenhandig sleutelde hij een maand lang aan het apparaat.

De roltrap werkte even naar behoren, maar de neerwaartse trap ligt alweer weken stil. “Een kapotte sensor,” zegt Huerta. “Ik wacht op het wisselstuk.”

Hoewel de expo sinds november loopt, heeft Huerta nog steeds geen bouwvergunning. Die is wel aangevraagd, momenteel buigt het Gewest zich erover. In de aanvraag belooft Huerta de passage via de roltrap te zullen handhaven.

Intussen hoopt hij vurig dat de NMBS de doorgang opheft, wat zou betekenen dat de mooie, maar niet beschermde Hortahal uit de publieke ruimte verdwijnt. “Ik heb de volledige oppervlakte nodig voor het Bruseum.

De houten roltrap wil ik gebruiken als tribune voor de vertoning van een film over Horta. Ik ben hier al drie jaar over in gesprek met de NMBS. Het Centraal Station heeft zes ingangen en deze hier wordt amper gebruikt. ’s Morgens passeren er tweeduizend mensen, ’s avonds ook. Dat is slechts vier procent van de reizigerstrafiek.”

De NMBS kan de cijfers niet bevestigen, maar beaamt dat er onderhandelingen lopen over de afsluiting van de uitgang.

Bij de Stad Brussel staat men op de rem. Terwijl haar voorganger Coomans de Brachène nog voorstander was van het opheffen van de ingang, wil huidig schepen van Stedenbouw Ans Persoons (One. Brussels) daar niet van weten.

“Wij willen een kwalitatieve invulling die leven brengt in de galerij, maar tegelijk moet de toegang voor de reizigers tot het station behouden blijven,” zegt Persoons.

Huerta vindt dat de overheid het strategisch moet bekijken. “Het gaat hier om een oppervlakte van 5.000 vierkante meter op 200 meter van de Grote Markt. Wil je die echt alleen benutten als luxueuze doorgang?”

15 JANUARI 2020

BRUZZ | DE VERHALEN

tractie

de Grasmarkt slecht aangeduid staat en daardoor nauwelijks zichtbaar is.

Alleen Moof, het kleine museum van strippoppetjes dat in de kelder van het winkelcentrum zit, houdt al jaren stand.

Toen in 2014 ook nog eens hotel Le Méridien failliet ging, verkocht de Swiss Hotel Leasing Company het geheel aan Russische investeerders.

Die ondernamen nog een flauwe poging om het ondergrondse winkelcentrum te reanimeren, maar zagen al vlug in dat hun commerciële verwachtingen niet zouden worden ingelost. Daarop lieten ze de boel verkommeren. De winkelruimtes bleven leeg, op Moof na, en de roltrap werd stilgelegd en afgezet met een slordig geel-zwart lint. De Russen wilden maar één ding: verkopen die spookgalerij.

Dan komt Anthony Huerta in beeld, een Brusselse scenograaf met een flinke carrière in de wereld van de film en de attractieparken. Hij werkte

I 23

Enfant Terrible

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Bijzondere mensen in een bijzondere stad

© SASKIA VANDERSTICHELE

24

I

15 JANUARI 2020

‘We zien onszelf als moderne alchemisten’

Eva Delfosse, mixologe en studente grafische vormgeving

opplooibaar en op wieltjes. Samen met twee collega’s hebben we een klein jaar geleden Krypton Creed uit de grond gestampt. Krypton is het 36ste element uit de tabel van Mendelejev, en creed is Engels voor ‘credo’ of ‘geloof’. Een symbolische naam dus: we zien onszelf graag als een soort moderne alchemisten die nieuwe combinaties durven uit te proberen. Als we gevraagd worden voor een feest of happening, gaan we altijd in gesprek met de organisator om een persoonlijke cocktail samen te stellen. We polsen naar zijn/haar voorkeuren op het vlak van alcohol, smaken, aroma’s, zelfs naar reizen en ideeën over het leven tout court. Op basis daarvan maken we een speciale mix. Al hebben we natuurlijk ook de klassiekers in ons aanbod.

Verder hechten we ook erg veel belang aan duurzaamheid en respect voor het milieu. We zullen bijvoorbeeld nooit plastic rietjes aanbieden, en onlangs hebben we een brouwerij van Belgische signatuur ontdekt die onze gin en rum kan leveren. Sinds ik me engageer in Krypton Creed is er overigens een compleet nieuwe

Eva Delfosse (26) werd geboren in Luik. Toen ze vijf jaar was verhuisde ze met haar moeder naar Brussel. Ze studeerde communicatiewetenschappen aan de ULB. Twee jaar geleden begon ze grafische vormgeving aan St. Luc. Ze is ook cofounder van de ambulante cocktailbar Krypton Creed, en woont in Ukkel. https://kryptoncreed.co/nl

wereld voor me opengegaan. Ik volg ook regelmatig masterclasses om meer te weten te komen over bepaalde soorten alcohol, hun geschiedenis en maakproces, en hoe je tot verrassende en evenwichtige combinaties komt. Het vraagt echt wel de nodige kennis en tegelijk een portie creativiteit en lef om een goeie mixoloog te zijn. Vooral die toets van originaliteit en inventiviteit spreekt me zo aan in ons project. We zoeken ook altijd naar verrassende namen, bijvoorbeeld ‘Feels like roam’, wat zoveel betekent als ‘smaakt naar avontuur’, maar het klinkt wel als feels like home. Om mensen een beetje op het verkeerde been te zetten, natuurlijk. In zekere zin kan ik nu weer mijn skills van de marketing bovenhalen (lacht).

Ik woon erg graag in Brussel. Door te werken in Loft en ook via onze eigen bar kom ik makkelijk in contact met een zeer heterogeen, kosmopolitisch publiek. Ik vind het geweldig dat de Europese gemeenschap hier is gevestigd, want op die manier komen andere culturen en vibes de stad binnen. Mijn grootste ergernis? Het mobiliteitsprobleem! Niet alleen zijn er veel te veel auto’s, ik vind het openbaar vervoer voor 25-plussers bijzonder duur hier. Dus moeten er dringend meer en betere faciliteiten komen voor de zwakke weggebruiker.

Het zou meteen een grote stap vooruit betekenen op het vlak van vervuiling en luchtkwaliteit. Mijn ultieme nieuwjaarswens voor Brussel, zeg maar (glimlacht).

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

I

k kom uit een familie van wetenschappers, maar heb altijd een zwak gehad voor het creatieve en het artistieke. Als kind tekende en schreef ik vaak en graag. Maar mijn ouders wilden dat ik eerst een serieus diploma zou halen, en dat bracht me tot communicatiewetenschappen. Het leek me een richting waar ik later verschillende kanten mee uit kon. Maar de specialisatie ‘marketing’ lag me absoluut niet, en toen ik afstudeerde wist ik honderd procent zeker dat ik daar nooit mijn job van zou maken. Ik had het gevoel mensen gedurig in de maling te nemen. Twee jaar geleden heb ik de stap gezet om grafische vormgeving te beginnen, en ik herleef. Ik doe eindelijk wat ik graag doe. Al is het vaak erg intens, want behalve de huur van mijn studio moet ik nu alles zelf betalen. Ik zit elke dag op de schoolbanken – meestal met studenten die een pak jonger zijn - en daarnaast werk ik nog drie avonden per week. Ik ben barverantwoordelijke in het resto-café Loft, en zie zelden voor middernacht mijn bed.

Soms is het op mijn tanden bijten, eerlijk gezegd. Ik sta met één been in mijn jeugd en met het andere in de volwassenheid.

In Loft kreeg ik ook de smaak te pakken van de mixologie, de kunst van het cocktails maken zeg maar (lacht). Ik werd er – als enige vrouw by the way - door enkele van mijn collega’s opgeleid tot barmeid.

Geleidelijk aan groeide de idee om ook zelf een cocktailbar op te starten, maar dan wel een mobiele. Letterlijk

— PATRICK JORDENS

15 JANUARI 2020

I

25

WIN 1 JAAR GRATIS CULTUUR IN BRUSSEL

Doe mee en win een jaarvoorraad aan duotickets voor concerten, festivals, kunst, musea, tentoonstellingen, literatuur, theater, opera en meer!

SCHRIJF JE IN VOOR 19 JANUARI OP BRUZZ.BE/WIN

Dertig jaar Brusselse journalistiek

Vileyne gedachten I

n juni gaat onze collega Danny Vileyn met pensioen. Na een prelude in het onderwijs en in het toenmalige Zaïre belandde Danny in de journalistiek. Dertig jaar lang heeft hij geschreven, bijna uitsluitend over Brussel en over wat er in Brussel leeft en leefde. Met zijn pensioen vertrekt bij BRUZZ een massa ervaring én een levend archief. De volgende maanden willen we daar nog uitgebreid uit putten.

Persoonlijk ken ik Danny ook al vele jaren. Toen ik als medewerker begon op de Brusselredactie van een nationale krant, was Danny er al de man die je snel de ins en outs van elk dossier kon schetsen. Als je hem tenminste vond, verstopt achter een berg oude kranten op de rand van zijn bureau.

Opdrachten werden nog doorgegeven langs een krakende telefoonlijn en ik weet niet of het iets te maken had met de kwaliteit van die telefoon, maar toen Danny mij er de eerste keer op uitstuurde, belandde ik in taverne L’Esperance, toen nog een rendez-voushuis en - zo verzekerden de aanwezige dames me - zeker niet de plaats waar het nog jonge en piepkleine Ecolo een persconferentie had georganiseerd.

Ecolo is niet piepklein meer en L’Esperance is ook al een paar jaar geen rendez-voushotel meer. Brussel is veranderd.

Maar dossiers die dertig jaar geleden actueel waren, zijn dat soms nog.

Het viaduct boven de Leopold II laan - voor wie het niet meer weet: ja, daar was ooit een viaduct, veel groter dan dat aan de Reyerslaan - is al lang verdwenen, maar we worstelen nog steeds met de verkeersknoop.

Het leegstaande en ooit gekraakte Hotel Central tegenover de beurs is niet langer een stadskanker, maar moeten we nu blij zijn met de gentrificatie in de buurt? En wat is er gebeurd met het Brussel waar een priester openlijk homo kon zijn en samen met zijn partner aan het openbaar leven deelnam.

Elke twee weken duikt Danny nog eens in zijn stapel oude kranten op zoek naar artikels die zijn journalistieke loopbaan hebben bepaald.

Geniet van deze duik in het verleden, die ons zeker zal helpen om het heden beter te begrijpen.

— KRISTOF PITTEURS

VILEYNE GEDACHTEN

op BRUZZ.be en in BRUZZ magazine

Vileyne gedachten

© BART DEWAELE

wat hem van die drie decennia is bijgebleven.

Online presenteert hij u interviews. Nu zaterdag: Eric Corijn en Bert Cornelis over Brussel als kosmopolitische stad. ▲

‘Tu m’as bien eu’

I

n de archieven van de krant Het Laatste nieuws zat in de jaren 1990 een weinig flatteuze foto van wijlen Michel Demaret op een zonovergoten terrasje in de Beenhouwersstraat. Na een al dan niet copieus maal was hij weggedommeld aan tafel en de toestand van zijn kleren (hij had na het toiletbezoek zijn broek niet goed dicht gekregen) deed de toenmalige schepen geen eer aan. De krant heeft bij mijn weten de foto nooit gebruikt.

Terecht. Hij was alleen bedoeld als vermaak van de collega’s. Ik heb me al meer dan een keer afgevraagd of de foto in tijden van sociale media niet viraal zou gaan.

Toen ik in 1987 van Leuven naar Brussel verhuisde – ik had al in Brussel gewoond van 1974 tot 1980 - had de Brusselse politiek, dat betekent de politiek van de stad Brussel als hoofdstad van het land – het Gewest bestond nog niet – met opvallende figuren zoals de Franstalige christendemocraat Demaret, ook monsieur 10 pourcent genoemd, een hoog folkloristische gehalte.

Demaret dreef de folklore echter zo ver dat zijn partij, de christendemocratische PSC, hem na acht maanden burgemeesterschap verplichtte om ermee op te houden. Hij had in een Franstalig blad gelachen met de paus die volgens hem niet

wist hoe een condoom te gebruiken.

Maar de man was allerminst rancuneus. Na een uitgebreid ontbijt in Hotel Metropole in het bijzijn van de krant Le Soir gaf Demaret de toenmalige baas zijn zin: de straatbank voor het hotel waar zich af en toe een van de weinige clochards - van daklozen was er amper sprake - die de stad telde te slapen legde, zou verplaatst worden. Ik vond dat schandalig en mocht er van mijn chef bij Het Laatste Nieuws, waar ik toen werkte, eens goed invliegen. Zo gezegd, zo gedaan, maar toen ik een

en bulderde: “Tu m’as bien eu hé joenk.” En daarmee was de kous af.

Een collega-schepen van Demaret vertelde me ooit – half misprijzend, half afgunstig – dat hij er nog getuige was van geweest dat de man op zijn dienstbetoon een arme drommel honderd frank toestopte met de boodschap: “Va t’acheter une paire de chaussures.” ‘Ga u een paar schoenen kopen.’

Dienstbetoon was toen nog een vast ingrediënt van de politiek en dat was niet altijd koosjer. Ik vraag ik me soms af of we met het badwater niet het kind weggegooid hebben. Vandaag is dat

schepen van Stadseigendommen heeft hij bijvoorbeeld veel betaalbare woningen laten bouwen, maar dat laatste aanhalen is in deze tijden - waarin politici maar al te vaak veeleer op hun ‘moraal’ beoordeeld worden dan op hun beleid - als vloeken in de kerk. De snelheid waarmee politici tegenwoordig nieuws menen te moeten produceren en de snelheid waarmee journalisten menen die boodschappen te moeten verspreiden, heeft de relatie tussen politici en journalisten grondig gewijzigd. De sociale media die hiervoor verantwoordelijk zijn, zijn er medeoorzaak van dat

bruzz.be/vileyn

journalisten en politici veel te weinig face-to-facecontact hebben en dat is voor niemand goed. Zeker niet voor de maatschappij.

Binnen enkele maanden neem ik afscheid na dertig jaar journalistiek. Online kunt u een reeks volgen, die begint met de kijk van Bert Cornelis, adviseur meertaligheid bij minister Sven Gatz (Open VLD), maar dertig jaar geleden mijn chef op de regionale redactie van Het Laatste Nieuws en van Eric Corijn, professor-emeritus aan de VUB en niet onbelangrijk stadsactivist. Ik wens u veel leesplezier de komende maanden.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Dertig jaar puur Brusselse journalistiek heeft BRUZZ-redacteur Danny Vileyn erop zitten. In het magazine blikt hij vanaf deze week tweewekelijks terug op

— DANNY VILEYN

Michel Demaret. © PHOTONEWS

“De sociale media zijn er medeoorzaak van dat journalisten en politici veel te weinig face-tofacecontact hebben” paar dagen later na het bijwonen van de gemeenteraad het stadhuis verliet, moest ik langs Demaret, die op zijn chauffeur stond te wachten. Ik verwachtte me aan een flinke uithaal, maar hij keek me indringend aan, haalde diep adem, sloeg me zo hard als hij kon op de rug

taboe, terwijl de elite nog altijd toegang heeft tot politici en de gewone mensen die naar een politicus trokken vaak niet meer verwachtten dan een luisterend oor. Bovenstaande is niet meer dan een anekdote, want een Demaret was ook wel bestuurder: als 15 JANUARI 2020

I

27

Nick Trachet

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

Antonius

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Vrijdag is het weer Sint-Antonius, de patroon van alles wat met het varken heeft te maken. We besteden hier in de stad behoorlijk wat aandacht aan het schapenfeest (Offerfeest, Eid-el-kebir, dit jaar op 30-31 juli), waarom dan niet aan het nuttige en intelligente varkentje, de drager van een hele brok wereldcultuur.

Een mens staat er niet zo gauw bij stil, maar het zwijn (Sus scrofa domesticus) geeft het meest gegeten vlees op aarde! Het wordt daarbij naar de kroon gestoken door een relatieve nieuwkomer, de kip, maar er wordt nog altijd meer varken gegeten dan kieken. Varken is niet weg te denken uit de Europese cultuur, maar ook niet uit de Chinese Hanbeschaving. Varkens worden geassocieerd met de Kopten en andere Afrikaanse christenen, maar ze komen er ook in het wild voor als wrattenzwijnen (Pumbaa): die behoren eveneens tot de Varkensfamilie (Suidae). Het is daarenboven opvallend dat de Afrikaanse moslims dat niet schijnen te beseffen en vrolijk wrattenzwijn (phacochère) serveren. Ik kreeg er voorgezet in Nouakchott in Mauritanië.

Varkens zijn van essentieel belang in de cultuur van de Stille Zuidzee, van PapoeaNieuw-Guinea tot het Paaseiland. Ten slotte komen ze ook in het wild voor in Amerika. De penseelzwijnen (pekari) zijn een geliefd jachtwild in de wouden van de Amazone en de Guyana’s. De Maya’s

28

I

15 JANUARI 2020

hebben ze gedomesticeerd.

In onze streken staan varkens synoniem met het boerenleven. Onze grootouders zongen: ‘Mej een dikke pansj en e snei van ‘t verke: boereleive dat es plezant.’ Op de hofstede werd jaarlijks een slachtfeest georganiseerd in de winter: het dierenvoer raakte immers op en het vlees bewaarde beter in de kou. De edele delen, hesp, filet, werden gepekeld voor later of verkocht aan de notabelen van het dorp. De ingewanden bewaarden slecht en moesten dus snel worden

gegeten of gekookt bereid: dat gaf een overvloedig vleesfestijn voor heel de gemeenschap met pensen, paté, kop, kipkap en koen: pensenkermis. Deze lekkernijen bereikten ook de stad en werden er, in tegenstelling tot het rauwe vlees van de slager, verkocht als gekookt vlees, in het Frans de la chair cuite: charcuterie.

De feestdag van 17 januari gaat dus om Sint-Antonius van Egypte, ‘Antonius met het zwijntje’, en niet Antonius van Padua, die met de ezel. Waarom de

“Een mens staat er niet zo gauw bij stil, maar het zwijn geeft het meest gegeten vlees op aarde”

oude Antonius wordt afgebeeld met dit edele diertje is een kwestie van speculatie. Omdat de duivel hem belaagde in de vorm van een varken, schrijft de ene. Hij overwon dus de duivel en die leefde van dan af aan zijn voeten. Maar tijdens de middeleeuwen, zo schrijven anderen, was er de orde der Antonieten, een van de eerste kerkgemeenschappen die zich inzetten voor ziekenzorg en hygiëne.

Zij bezaten varkens die het vuil van de straten aten en zo epidemieën voorkwamen.

De varkens van de Antonieten waren gekenmerkt door een belletje rond hun hals.

En zo staan ze ook afgebeeld naast de heilige. Het ene staat misschien niet los van het andere?

Ga dus het huis uit en koop nu dikke lappen spek, zwarte en witte pensen, gerookte varkensschenkel en spiering. Maak er appelmoes bij en een witloofsla met muizenoren (veldsla), noten en een sprenkel porto (plus olie en azijn). Aardappelen koken in de pel of desnoods een puree. Vergeet de mosterd en de ingelegde ajuintjes en augurken niet. Pickles zijn ook toegelaten.

En nodig tijdig de buren en vrienden uit. De winter is niet vergangen, maar verse groene groenten zijn er niet veel. Daarom eens goed te buiten gaan aan vlees en saus, en uiteraard patatjes.

Smakelijk.

De hele reeks nalezen?

BRUZZ.be/trachet

Big City Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

Waar komt het Brusselse drankje half-en-half vandaan?

BORIS UIT ANDERLECHT

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

A

l enkele jaren werd het Lennikse toeristencafé ‘In de Verzekering tegen de Grote Dorst’ door de Amerikaanse bierwebsite RateBeer uitgeroepen tot beste biertempel ter wereld. Mede-eigenaar Kurt Panneels, managing partner van Force 3, een internationale netwerkorganisatie in public relations, serveert er in een klein geuzeglas van twintig centiliter een half-en-half. Een half glas schuimwijn aangelengd met een half glas geuze Girardin. Het drankje is dorstlessend fris en wat zerpig, maar niet direct de originele samenstelling van een half-en-half. En zo zijn er veel drankcombinaties die het woord half-en-half lenen. Mô l’unique et l’incomparable half-en-half vinne waailen allien in Brussel. Meer specifiek in café Cirio naast de Beurs. In dat etablissement werd dit feestelijke aperitief, ook wel de ideale afternoon-drink, uitgevonden. Maar dat was lang na de opening van de winkel annex degustatiezaal Cirio in 1886. Eerst de oorsprong van de legendarische erfgoedstek, met beschermd interieur.

Het Piemontese kerstkindje Francesco Cirio (1836-1900) had als jonge tiener het lumineuze idee om groenten en fruit te steriliseren op glazen potten en later conservenblikken. Op die manier kon het voedsel langere

Een half-en-half werd uitgevonden in café Cirio, bij gebrek aan spumante. © IVAN PUT

vervoersafstanden overbruggen, zonder verderf. Snel bouwde hij in Turijn een imperium uit. Hij opende riante zaken: van Wenen, Zürich en Parijs (ook op de Exposition Universelle van 1867) tot Sint-Petersburg, Berlijn en Belgrado. Zijn Cirio-label van Italiaanse zongebrande tomatenpuree in alle varianten, heeft generaties huismoeders verleid.

Wie kent er de dubbel geconcentreerde Cirio-tomatenpuree, zijn passata de pomodoro en pomodori pelati niet? Rond 1867 vertrokken er uit zijn fabriek ongeveer vijfduizend treinwagons met prodotti inscatolati, ingeblikte producten, richting Europese hoofdsteden, zo lezen we op een Italiaanse website over de

fabriek. Maar in het interbellum werd de delicatessenzaak naast de Beurs afgebouwd, ten voordele van het goed gequoteerde beurscafé. En daar werd als bij gemanipuleerd toeval ‘un half-en-half’ uitgevonden. Hoe? Wel, op een blauwe maandag in 1936 zat de zaak door de voorraad Italiaanse spumante. De vonkelwijn werd dan maar aangelengd met witte wijn, zo geven de garçons van Cirio de overlevering mee. Op die manier gaf het drankje toch nog wat sprankel af en kon het zijn prijs blijven verantwoorden. Ter compensatie werd het glas tot de rand vol geschonken. Eerst met de lippen nippen blijft dus de leuke kick bij het drinken van een

half-en-half van 50 procent mousserende aromatische wijn, best piemontese spumante type Asti, en dan aangelengd met 50 procent witte wijn uit dezelfde regio. Moet u echt eens doen in dit filmische decor van The Happy Prince (2018), het biografische drama rond Oscar Wilde, en van La bande à Bonnot (1968) met Jacques Brel en Annie Girardot.

Wedden dat zo een half-en-half op het bistrotafeltje u met een aura van hoofdstedelijke klasse omzwachtelt bij het wachten op uw Cirio-date.

— JEAN-MARIE BINST VOLGENDE WEEK

Is de beiaard van het federaal parlement nog in gebruik?

15 JANUARI 2020

I 29

COLOFON BRUZZ

REDACTIE

VERTALING

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

Jean-Marie Binst, Eva Christiaens, Filip De Rycke, Sara De Sloover, Tim Gatzios, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Stefanie Nijs, Jasmijn Post, Bram Van Renterghem, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Eyck, Steven Van Garsse, Danny Vileyn, Tom Zonderman

John Arblaster, Martin McGarry, Laura Jones

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), Mathias Declercq CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx

MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Céline Emmerechts, Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Sophie Soukias, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden EINDREDACTIE

Karen De Becker CULTUUR & UIT: Geert Van der

Hallen VORMGEVING CULTUUR & UIT: Heleen Rodiers ACTUA: Ruth Plaizier KALENDER UIT

Sam De Ryck

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke uw evenement in op Encodez votre événement sur Enter your event on www.agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

Meld nieuws

Hebt u nieuws uit Brussel, dan kunt u ons dat melden via het WhatsApp-nummer 0489-988.988 Persberichten kunnen via nieuws@bruzz.be

SCHOOLJAAR

2020-2021

Vind alle info op:

INSCHRIJVENINBRUSSEL.BE

Hoe een Nederlandstalige basisschool kiezen in Brussel?

KLEUTER- EN LAGER ONDERWIJS

Voor wie?

• Is je kind geboren in 2018?

• Is je kind ouder, maar gaat het nog niet naar school?

• Verandert je kind van school?

Een school kiezen?

Hoe kies je een school? Wat is goed onderwijs? Hoe schrijf je jouw kind in op een Nederlandstalige school in Brussel?

Kom naar een infomoment. Je krijgt er alle informatie.

Wanneer?

• Infomoment 1: donderdag 30 januari 2020 om 16 u.

Waar?

De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel

• Infomoment 2: donderdag 30 januari 2020 om 19.30 u.

SCHOOL

Reserveer een plaats voor een infomoment via inschrijveninbrussel.be.

inschrijveninbrussel.be

Algemeen Directeur

Het Huis van het Nederlands Brussel zoekt een Algemeen Directeur #Brussel

#visie

#inspiratie

#engagement

#enthousiasme mee rd 18. 0 an 00 per jaar

Het Huis van het Nederlands Brussel, dat is •

hét aanspreekpunt voor alle Brusselaars die Nederlands willen leren of gebruiken

•

een team van 80 medewerkers en meer dan 60 vrijwilligers

•

een partner in een breed netwerk van Brusselse organisaties, instellingen, scholen en werkgevers

Alle info: www.huisnederlandsbrussel.be/vacatures/directeur Solliciteren kan tot 22 januari 2020 via Impact Consulting.

DB623070I9

Ten noordoosten van Brussel hebben 13 gemeenten beslist om op vlak van cultuur hun krachten te bundelen. We zoeken hiervoor twee enthousiaste medewerkers om deze pas opgerichte projectvereniging ‘Intergemeentelijk samenwerkingsverband voor cultuur Noordrand’ professioneel uit te bouwen.

WIJ ZIJN OP ZOEK NAAR:

CHAUFFEUR MET RIJBEWIJS CATEGORIE D OF

BEREID DIT TE DOEN.

>Coördinator (fulltime)

WIJ ZOEKEN:

>Administratief Medewerker

- Voor het besturen van bussen - Voor het leerlingenvervoer - Mannelijk, vrouwelijk, gepensioneerde, zelfstandige Wonende in de streek van: 1760 Roosdaal en 1800 Vilvoorde Indien u geïnteresseerd bent gelieve ons te contacteren via telefoon 02 356 67 58 of e-mail naar minervacars@hotmail.com

(halftime)

• Je bent minstens in het bezit van een: o Masterdiploma met focus op cultuur(breed) en minstens 3 jaar relevante ervaring of een bachelor diploma met focus op cultuur(breed) en minstens 5 jaar relevante ervaring (coördinator) o Diploma middelbaar onderwijs (administratief medewerker) • Je voldoet aan de algemene toelatings-en aanwervingsvoorwaarden • Je slaagt in een selectieprocedure

DB647926A0

Wij bieden: • Arbeidsovereenkomst met de projectvereniging ‘Intergemeentelijk samenwerkingsverband voor cultuur Noordrand’, van bepaalde duur (6 jaar) met mogelijkheid tot verlenging.

• Relevante anciënniteit in de openbare sector wordt in aanmerking genomen. Relevante beroepservaring uit de privésector of als zelfstandige wordt eveneens in aanmerking genomen.

• Verloning volgens barema A1-A3 (coördinator) C1-C3 (administratief medewerker) • Een flexibele werkregeling.

• Extralegale voordelen in de vorm van maaltijdcheques (€ 6,5), gratis- woon-werkverkeer met openbaar vervoer of fietspremie van € 0,22/km en een aantrekkelijke verlofregeling.

• De werkplek is het Cultuurcentrum Strombeek-Bever.

Geïnteresseerden stellen zich kandidaat uiterlijk op 17 januari 2020 via:

> coördinator: https://www.jobsolutions.be/register/4850/personal > administratief medewerker: https://www.jobsolutions.be/register/4851/personal Voor meer info kan je terecht op www.vdab.be of bij de voorzitter van de Raad van Bestuur Philip Roosen: philip.roosen@grimbergen.be DB648089A0