BRUZZ actua - editie 1683

Rubrieknaam

#1683 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

06 | 11 | 2019

‘ Klimaat is bijna

trendy geworden’ YOUNA MARETTE KLIMAATACTIVISTE

© SASKIA VANDERSTICHELE

1030/0 HERDENKT DOODGEREDEN JOURNALISTE

Monument voor Stephanie Verbraekel

BUURTINFORMATIENETWERK AAN DE ZAVEL

‘Ook de kerkgangers houden we in de gaten’

Weer wat vlotter op je bestemming VANAF

04/11

ONTDEK ONZE VERBETERDE VERBINDINGEN IN HET NOORDWESTEN VAN BRUSSEL OP BUSPLANMIVB.BE

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

XAVIER BOULET ( 70 ) , JOSAPHATPARK "Ik doe al een jaar of dertig aan boogschieten op de staande wip.

Lekker in de openlucht, behalve in de winter natuurlijk. Ik ben gepen-

sioneerd rechercheur bij de douane. Ik wil zo lang mogelijk in goede gezondheid blijven. Meditatief zou ik het boogschieten niet noemen,

maar het is wel erg ontspannend.

Er is een goede sfeer onder de boogschutters. Spijtig genoeg zijn er niet voldoende jongeren om de

boel over te nemen. Om die reden organiseren we af en toe initiaties om mensen enthousiast te maken voor deze mooie sport."

6 NOVEMBER 2019

I

3

Inhoud

Reportage

"Ook de kerkgangers houden we in de gaten" 16

Spreektijd

Youna Marette

“Marsen kunnen doodbloeden, de klimaatbeweging niet” 12

Kerkhof van Evere Aanvulling In BRUZZ 1682 gaf Proximus (in het artikel 'Proximus volgt u via uw gsm', p18-19) te kennen dat klanten voor een 'opt-out' kunnen kiezen op de website waardoor hun gegevens niet worden verzameld.

Later zette Proximus dit recht: voorlopig biedt het die optie nog niet aan.

Soldaten gestorven in vredestijd 22

NOG MEER BRUSSEL BIJ BRUZZ Interview met Ballen

Bestel nu je spaghetti op

BRUSSELHELPT.BE Steun Brussel Helpt en doe mee aan de Grootste Spaghettislag ter Wereld, op 30 november 2019.

De volledige opbrengst van Brussel Helpt 2019 gaat naar DoucheFLUX.

BRUZZ duikt in het waanzinnige universum van de Zuid-Afrikaanse fotograaf Roger Ballen, naar aanleiding van zijn tentoonstelling in de CENTRALE for contemporary art.

13 november BRUZZ magazine

Bedreigde taalsoorten In het kader van de Weik van ‘t Brussels, gaat Michaël Bellon op zoek naar Brusselaars die een ‘bedreigde taal’ spreken. Behalve het Brussels, moet er onder meer ook gevochten worden voor het voortbestaan van het Cornisch (uit Cornwall), zo blijkt.

13 november BRUZZ magazine

De Graaf van DoucheFLUX Inspirerend interview met Laurent d’Ursel, de bevlogen kracht achter DoucheFLUX. 13 november BRUZZ magazine

Edito

EDITO

Diversiteit Rusthuizen kampen met lege kamers 10 03

Chou de Bruxelles

05

Edito

06

In beeld

08

De week

20

Samenleving Een kunstwerk voor Stephanie Verbraekel

26

Enfant Terrible

29

Beeldspraak

30

Nick Trachet

31

Big City

Elektropedia Awards Gunnar en Luana ontvangen fijne Red Bull Electropedia Awards-genomineerden, net voor de grote ontknoping. woensdag 13 november, 18 uur BRUZZ radio

Dit en al het andere nieuws uit Brussel is natuurlijk ook te vinden op BRUZZ.be en in de BRUZZ app.

— STEVEN VAN GARSSE

Wie te lang op de sociale media verblijft, riskeert dezer dagen murw geslagen te worden door het identitaire gewauwel. Om hoofdpijn van te krijgen. Zeker een aantal N-VA-politici maken er, zo lijkt het, een sport van om mensen met een migratieachtergrond weg te zetten als ‘ongeschikt voor de Vlaamse samenleving'.

Het Vlaams Belang is daarbij nooit ver weg: de migrant als vijand. De inclusieve samenleving die de N-VA vroeger voorstond is, zo lijkt het, vandaag niet meer aan de orde.

Vandaag is Brussel, blijkens enkele N-VA-tweets, opnieuw de olievlek die dringend moet worden ingedamd. Het is een beeld dat in de jaren 1980 en 1990 in extreemrechtse middens gretig opgang maakte en nu door de N-VA is overgenomen. Eerst waren de Franstaligen de vijand, daarna de Brusselse migrant. Waarbij bij ondergetekende de gedachte opborrelt: hoe zit dat nu precies met Brussel? Houdt de grootste Vlaamse regeringspartij niet langer van haar eigen hoofdstad en de mensen die er wonen?

Maar passons. Niet alle voorstellen zijn in gelijke mate van de pot gerukt. Zo stelt minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) voor om taaltests in te voeren voor kleuters die naar het lager onderwijs gaan. Dat is in lijn met het regeerakkoord waarin van het wegwerken van taalachterstand in het onderwijs een speerpunt wordt gemaakt.

Of je kleuters écht op taal kan testen, is voer voor pedagogen. Maar dat taalachterstand een aanzienlijk probleem vormt in de verwerving van kennis? Je hoeft geen expert te zijn om dat in te zien.

Iedereen kent wel de verhalen: kinderen die cognitief voorop zijn, maar die door taal- en culturele achterstand, toch achterop raken, en ook wel op een zijspoor belanden. Dat zijn persoonlijke drama’s, maar ook maatschappelijke. Het betekent dat ons onderwijs faalt. Daartegenover staan de anderstalige kinderen die, dankzij het Nederlandstalig onderwijs in Brussel, in twaalf jaar haast perfect twee- of drietalig zijn. Jammer genoeg is die eerste groep vandaag te groot, en wellicht groter dan de tweede.

Dat de Vlaamse regering hier bijkomende inspanningen wil leveren, kan alleen maar worden toegejuicht. Het bewijst dat ze wel degelijk gelooft in de ketjes in het Nederlandstalig Brussels onderwijs.

Voorwaarde is wel dat dat op een ontspannen manier gebeurt, met respect voor de thuistaal en liefst zoveel mogelijk in een taalbad. Dus, als het even kan, samen met Nederlandstaligen. Want als het tot gesegregeerde klassen leidt, schiet het voorstel zijn doel voorbij.

BRUZZ | VOORAF

Interview

"De bijkomende inspanningen van de Vlaamse regering bewijzen dat ze gelooft in de ketjes in het Nederlandstalig Brussels onderwijs"

6 NOVEMBER 2019

I

5

6

I

6 NOVEMBER 2019

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

IJverige mieren

© BELGA

De meeste treinen van en naar Brussel-Zuid reden tijdens het lange weekend van 1 tot 3 november niet. Een bevreemdend gezicht op de jonction. Het legendarische spoor tussen Brussel Zuid, Brussel-Centraal en Brussel-Noord wordt door Infrabel gemoderniseerd. In de week loopt het treinverkeer heel wat hinder op van Halle tot Brussel-Noord.

Maar de gele mannetjes werkten snel, en staan zelfs voor op de planning. Nog één lang weekend van 9 tot 11 november te gaan. En de treinspotters krijgen weer speelgoed te zien. JMB 6 NOVEMBER 2019

I

7

De week

Terugblik op het nieuws

Aap op straat

MIVB-busplan

160

De Engelse versie van het kinderboek Aap op straat van de Brusselse illustrator en kinderboekenauteur Leo Timmers scoort goed in de Verenigde Staten. De New York Times verkiest het tot één van de beste tien kinderboeken van het jaar, op basis van artistieke verdienste. De Amerikaanse ‘pluim’ wordt al sinds 1952 jaarlijks uitgereikt.

Maandag gaat een nieuwe fase van het MIVB-busplan van start. Er starten negen nieuwe reisroutes én een nieuwe lijn 83. Buslijn 84 valt weg. Het busplan mikt nu op betere verbindingen tussen het noordwesten en de rest van de stad.

De gemeente Elsene heeft in 2018 160 gemeentelijke gebouwen moeten laten reinigen om tags te verwijderen. In totaal gaat het om 4.949 vierkante meter muren besmeurd met ongewilde graffiti. Dat blijkt uit een antwoord van schepen Nabil Messaoudi (PS) op een vraag van gemeenteraadslid Gautier Calomne (MR).

KANSARME LEERLINGEN SECUNDAIR BEHOUDEN VOORRANG JAAR LANGER

BRUZZ | DE WEEK

Nieuwe regeling inschrijvingen uitgesteld De toepassing van het nieuwe Vlaamse inschrijvingsdecreet wordt uitgesteld. Voor het Brussels Nederlandstalig onderwijs betekent dat dat de voorrang voor Nederlandstaligen voorlopig beperkt blijft tot 55 procent. En in het secundair behouden de kansarme GOK-leerlingen nog even hun voorrang — BETTINA HUBO

D

e nieuwe Vlaamse minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) liet bij de start van de herfstvakantie weten dat hij de inwerkingtreding van het nieuwe Vlaamse inschrijvingsdecreet uitstelt.

Volgens Weyts is het nieuwe systeem ‘technisch nog niet uitvoerbaar’. “Het bleek praktisch niet haalbaar om snel een nieuw algoritme voor de inschrijvingsregels te ontwikkelen, daarom hebben we aangedrongen op uitstel,” verduidelijkt Petrus Van den Cruyce, voorzitter van het Lokaal Overlegplatform (LOP) secundair in Brussel.

Het gevolg is dat de oude regels voorlopig van kracht blijven.

Van den Cruyce: “De inschrijving

8

I

6 NOVEMBER 2019

voor het schooljaar 2020-2021 zal dus volgens exact dezelfde procedure verlopen als die voor het huidige schooljaar.”

Het nieuwe Vlaamse inschrijvingsdecreet heeft ondertussen al een lange en hobbelige voorgeschiedenis. In september 2018 bereikten de Vlaamse meerderheidspartijen een moeizaam compromis over een nieuw decreet, dat een einde moest maken aan het beeld van kamperende ouders voor de schoolpoorten.

Het decreet bepaalt dat overbevraagde scholen verplicht zijn om gebruik te maken van een digitaal aanmeldingssysteem met loting, vergelijkbaar met dat waarmee in Brussel al wordt gewerkt.

Ook schaft het decreet de zogenoemde dubbele contingentering af,

weliswaar alleen voor het secundair.

Om de sociale mix te garanderen werken scholen nu met twee contingenten: kansrijke en kansarme leerlingen. Die laatste groep bestaat uit leerlingen van wie de moeder geen diploma middelbaar onderwijs heeft of van wie het gezin een schooltoelage ontvangt. In Brussel wordt gewerkt met een 75-25-procent verhouding. Dat systeem zal dus verdwijnen. Maar scholen krijgen wel de mogelijkheid om twintig procent van de vrije plekken te reserveren voor ondervertegenwoordigde groepen. Toch hadden verschillende LOP’s en ook het gemeenschapsonderwijs kritiek.

Volgens hen remt de afschaffing van de contingenten de sociale mix in de scholen.

Om Nederlandstaligen in Brussel meer kans te geven op een school van hun voorkeur trekt het decreet de voorrang op van 55 naar 65 procent. In het secundair komt daar nog eens een extra voorrang van vijftien procent bij voor leerlingen die al negen jaar schoolliepen in het Nederlandstalig onderwijs.

BELANGENCONFLICT Die bepalingen waren de aanleiding voor de Franse Gemeenschapscommissie (Cocof) om een belangenconflict in te roepen tegen het decreet.

De Franstaligen vonden dat er door het uitbreiden van de voorrang voor Nederlandstaligen te veel druk op het Franstalig onderwijs kwam te liggen. Door het belangenconflict stond het decreet maandenlang ‘on

El Bachiri

La Demence

De Lijn

Molenbekenaar Mohamed El Bachiri, de oudmetrochauffeur met drie zoontjes die zijn vrouw bij de aanslagen van 22 maart 2016 verloor, wordt bekroond met de tweejarige Konstanzer Konzilspreis voor ‘de manier waarop hij zich inzet voor Europese waarden’.

De Brusselse LGBTQ+-gemeenschap viert dertig jaar gay parties van La Demence in de Fuse. In het weekend geven ruim 10.000 addicts uit alle continenten present. In december viert Chez Maman een kwarteeuw bestaan.

De nieuwe Vlaamse minister voor Brussel Benjamin Dalle (CD&V) wil werkzoekenden uit Brussel de weg wijzen naar vacatures bij de openbaarvervoermaatschappij De Lijn, in de Rand. Door een tekort aan chauffeurs schrapt De Lijn vanaf 4 november op sommige buslijnen een aantal ritten.

In steden met veel openbaar vervoer ligt het aantal verkeersslachtoffers lager dan in steden gebaseerd op bereikbaarheid met de wagen Het aangepaste Vlaamse inschrij vingsdecreet zou nu pas voor de inschrijvingen voor 2021-2022 in werking treden. © IVAN PUT

mobiliteitsexpert UGent (in ‘De Standaard’) BRUZZ | DE WEEK

DIRK LAUWERS,

Cartoon Wauter Kim Duchateau en Wauter Mannaert wisselen elkaar af voor hun kijk op de week

hold’ en werd de geplande start - het schooljaar 2019-2020 - niet gehaald.

Uiteindelijk werd het decreet pas eind april 2019 definitief gestemd door het Vlaams Parlement. De bedoeling was om het toe te passen voor de inschrijvingen 2020-2021.

Nu is er dus opnieuw uitstel. Dat is overigens niet uitsluitend te wijten aan technische problemen. Weyts wil tegen 2021 met een update van het inschrijvingsdecreet komen, aangepast aan het nieuwe Vlaamse regeerakkoord. Daarin staat dat de dubbele contingentering ook in het basisonderwijs op de schop moet, een wens van N-VA. Het aangepaste decreet zou dan in werking treden voor de inschrijvingen voor het schooljaar 2021-2022.

6 NOVEMBER 2019

I

9

Interview

Brussel telt bijna twaalf bedden per honderd 65-plussers

Rusthuizen kampen met lege kamers Nog niet zo lang geleden waren rusthuizen synoniem voor lange wachtlijsten. Die wachtlijsten zijn verdwenen. Meer zelfs, de rusthuizen kampen nu met leegstand. Wat is er aan de hand? We vroegen het aan Olivia Van Mechelen van het Kenniscentrum Welzijn, Wonen en Zorg en aan Ivan De Naeyer van vzw Home-Info. — BETTINA HUBO

O

BRUZZ | DE VERHALEN

oit telde Brussel 384 rusthuizen, ruim 2,5 keer meer dan nu. “De mentaliteit was toen dat je, als je ouder werd, naar een rusthuis verhuisde, gewoon omdat je daar vaste maaltijden en wat meer omkadering kreeg. Je hoefde geen gezondheidsproblemen te hebben,” vertelt Ivan De Naeyer. De rusthuizen waren doorgaans kleine, familiale residenties, met vaak maar tien of twintig bedden. “Een beetje te vergelijken met de kotmadam die studenten in huis nam,” zegt Olivia Van Mechelen.

Inmiddels zijn deze familiale homes vrijwel allemaal opgedoekt.

De Naeyer: “Er kwamen steeds strengere kwaliteitsnormen. Dat was nodig: soms kwamen de bewoners van zo’n familiehome niet van hun derde verdieping, alleen omdat ze via de trap niet tot beneden raakten.”

Veel rusthuizen gingen dus dicht en toch is er nu plots te veel plaats?

Volgens Iriscare lag de bezettingsgraad vorig jaar op 87 procent.

IVAN DE NAEYER: Op dit moment telt

Brussel nog 151 rusthuizen, maar het zijn allemaal heel grote. Het totaal aantal rusthuisbedden ligt daardoor een stuk hoger. Te hoog, want sinds een paar jaar is er overcapaciteit. Sommige rusthuizen zitten met vijftien à twintig procent lege bedden.

Gevolg is dat rusthuisbewoners nu kunnen shoppen. Als ze niet meteen tevreden zijn, vertrekken ze naar een ander rusthuis.

DE NAEYER: Een voordeel van de

overcapaciteit is inderdaad dat 10

I

6 NOVEMBER 2019

mensen nu kunnen kiezen, terwijl ze vroeger genoegen moesten nemen met dat ene rusthuis waar plek was.

Hoe is die overcapaciteit ontstaan?

Een verkeerde programmatie?

OLIVIA VAN MECHELEN: Voor Brussel

“Een voordeel van de overcapaciteit is dat de mensen hun rusthuis nu kunnen kiezen” IVAN DE NAEYER HOME-INFO

“Geen enkel rusthuis profileert zich openlijk als multicultureel” OLIVIA VAN MECHELEN KENNISCENTRUM WELZIJN, WONEN EN ZORG

als geheel is er nooit een programmatie geweest, in Vlaanderen wel.

Het resultaat is dat je in Brussel bijna twaalf bedden per honderd 65-plussers hebt, tegen zes in Vlaanderen.

Het dubbele dus.

Wat er is gebeurd? Aan te veel initiatiefnemers is gezegd: bouw maar. De kranten stonden tot voor kort natuurlijk ook vol berichten over de explosie van de vergrijzing en het tekort aan rusthuizen. Toen de overheid carte blanche gaf, zijn vooral grote commerciële groepen daarop gesprongen, ze hebben ondertussen een groot stuk van de markt ingepalmd.

DE NAEYER: Intussen is er, na veel aandringen van de sector zelf, wel een moratorium afgekondigd tot 2020. Er mag geen bed meer bijkomen, tenzij een ander verdwijnt.

VAN MECHELEN: Maar de al geplande rusthuizen worden nog verder afgebouwd. Er verrijzen dus nog steeds rusthuizen in Brussel.

© PHOTONEWS

VAN MECHELEN: We hebben dan ook

voorgesteld aan de Vlaamse overheid om haar programma voor Brussel aan te passen, er zullen geen Vlaamse rusthuizen meer bijkomen in Brussel.

Heeft men zich ook verkeken op de snelheid van de vergrijzing in Brussel?

VAN MECHELEN: Het aantal ouderen

stijgt wel degelijk, maar veel minder snel dan in Vlaanderen. Men heeft er vooral geen rekening mee gehouden dat er een ander profiel ouderen zit aan te komen.

U doelt op de oudere generatie allochtonen.

VAN MECHELEN: Inderdaad, de

Hoe zit het met de door Vlaanderen erkende rusthuizen? Tien jaar geleden was er nog een schromelijk tekort aan Vlaamse ouderenvoorzieningen in de hoofdstad. Er waren twee rusthuizen, nu acht.

DE NAEYER: In een aantal van die

Vlaamse rusthuizen is het niet simpel om alle bedden gevuld te krijgen.

groep ouderen met een migratieachtergrond, een vrij kwetsbare groep, is groeiende. Nu al heeft ongeveer veertig procent van de ouderen buitenlandse roots, een groot deel van hen niet-westerse.

Ze wonen veelal in de kanaalzone, maar daar zijn nauwelijks rusthuizen. In Sint-Joost is er ook maar eentje.

maar het klopt wel: het aandeel personeel met migratieachtergrond is enorm, net als in Vlaanderen. De sector kampt nog altijd met een grote personeelsschaarste.

In welke mate is de forse prijs een oorzaak van de leegstand?

DE NAEYER: Het is een heel belangrij-

In cijfers

In plaats van rusthuizen te laten verrijzen in Evere en Neder-OverHeembeek, zoals de afgelopen jaren gebeurde, zou er een nieuwe manier van kijken moeten ontstaan die tegemoetkomt aan de noden van Marokkaanse en Turkse ouderen, die ook zorgbehoevend zijn, vaak slecht behuisd zijn en die geen affiniteit hebben met het klassieke rusthuis, zeker niet in Heembeek.

plek waar je je ouders wegsteekt. Ze vinden dat ze zelf als kinderen die rustige omgeving moeten kunnen bieden. Voor hen kan het pas als de ouders heel zwaar zorgbehoevend zijn. De stap naar een rusthuis wordt dus nog veel later gezet dan bij ouderen van Belgische origine.

Bij de rusthuizen klinkt het dan ook: ze zijn welkom, maar ze komen niet.

Het Brussels gewest telt 151 rusthuizen, acht Vlaamse en 143 GGCrusthuizen.

Die 151 rusthuizen zijn goed voor ongeveer 16.500 bedden. Het gros (61 procent) is in handen van commerciële groepen. De OCMW’s runnen 22 procent van de bedden. De overige 17 procent wordt beheerd door vzw’s.

VAN MECHELEN: Of mensen de stap

De drempel om de stap naar het rusthuis te zetten is nog altijd heel groot bij mensen met een migratieachtergrond.

VAN MECHELEN: Ze zijn er niet mee

vertrouwd. Het feit dat we het hier in Brussel steeds over een rusthuis hebben, en niet over een woorzorgcentrum zoals in Vlaanderen, maakt het helemaal onbespreekbaar voor hen. Ik sprak er laatst over met medewerkers van rusthuizen die zelf een migratieachtergrond hebben. Of ze hun ouders er zouden laten wonen. Het lag moeilijk. Een tijdelijk verblijf in een ziekenhuis vinden ze geen probleem. Maar een rusthuis, een huis om te rusten, is voor hen de

zetten, heeft natuurlijk ook te maken met de manier waarop rusthuizen zich presenteren. Ik weet zeker dat sommige rusthuizen ervoor openstaan, maar er is er geen enkel dat zich duidelijk profileert als multicultureel.

De woonzorgsector moet meer inspelen op diversiteit, of het om mensen met een migratieachtergrond of bijvoorbeeld om holebi’s gaat. Je moet openlijk tonen dat je er aandacht voor hebt. Kijk naar de websites van de Brusselse rusthuizen, allemaal hetzelfde, eenheidsworst.

Ik vind het trouwens ook vreemd dat commerciële groepen dat gat in

de markt niet zien. Er komt een nieuw rusthuis op de site van Thurn & Taxis. Wij hebben de initiatiefnemers ervan proberen te overtuigen rekening te houden met wie daar in de omgeving woont.

Maar tevergeefs, het wordt het zoveelste doorsneerusthuis.

Gevolg is dat er een rare discrepantie ontstaat: de rusthuisbewoners zijn bijna allemaal autochtone Brusselaars, terwijl in sommige woonzorgcentra zestig procent van het personeel Afrikaanse roots heeft.

DE NAEYER: Het zijn niet altijd

mensen van Afrikaanse afkomst,

BRUZZ | DE VERHALEN

ke factor. De gemiddelde dagprijs voor een Brussels rusthuis is 55 euro. Daar komen nog kosten bij.

Reken dus maar op minstens 2.000 euro per maand. Terwijl heel wat Brusselse ouderen moeite hebben om rond te komen.

Als je geen spaargeld hebt en er geen kinderen zijn die willen bijspringen, zit er vaak niets anders op dan zo lang mogelijk thuis te blijven. Je kan naar het OCMW stappen voor hulp, maar daar zullen ze het geld proberen te verhalen op de kinderen of op je woning, als je die hebt. Dat is te moeilijk voor velen. Hun leven lang hebben ze afbetaald aan hun huis en dan wordt het verkocht.

Je zou denken dat de prijs daalt als er overcapaciteit is.

DE NAEYER: Toch niet, sommige doen

wel promoties: tijdelijk 48 euro per dag in plaats van 55.

Merken jullie de gevolgen van de zesde staatshervorming?

DE NAEYER: De gewesten zijn nu

verantwoordelijk voor de financiering van de zorg in de rusthuizen. De acht Vlaamse rusthuizen worden dus vanuit Vlaanderen betoelaagd. De overige rusthuizen vallen onder de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) en worden gefinancierd door het nieuwe Iriscare.

Is er veel verschil tussen een Vlaams en een GGC-rusthuis?

DE NAEYER: De normen zijn niet zo

verschillend, maar de GGC-normen worden wel veel lakser toegepast doordat er minder controle is.

VAN MECHELEN: Ik bezocht onlangs een rusthuis waar het sanitair gedeeld wordt door vier bewoners, wat officieel niet meer mag.

DE NAEYER: De GGC-dienst die instaat voor de inspectie is compleet onderbemand. Er is daardoor een enorme achterstand bij de erkenningsdossiers. Een aantal Brusselse rusthuizen zou in Vlaanderen zijn erkenning verliezen.

6 NOVEMBER 2019

I

11

Spreektijd

BRUZZ | DE VERHALEN

Youna Marette, achttien en het gezicht van Génération Climat

Youna Marette wil met Génération Climat een nieuwe en duurzame samenleving uitbouwen.

12

I

6 NOVEMBER 2019

‘Vrouwen denken eerst aan de groep’

W

e ontmoeten Youna Marette in Cook & Book, tegenover het Woluwe Shopping Center. Tijdens de herfstvakantie werkt de Watermaalse er in een cosmeticaboetiek. “Van een ethisch merk,” benadrukt ze. Marette werkt dit jaar haar secundair af, al leek ze vorig jaar vaker op betogingen en in radio- en tv-studio’s te vinden dan op de schoolbanken. Onderweg voor Génération Climat, een klimaatgroep die de zaken wat scherper stelt dan we van de Vlaamse klimaatmeisjes gewoon zijn. “Het liefst zou ik heel ons maatschappijmodel overboord gooien en opnieuw beginnen.”

Hoe bent u zelf in de klimaatbeweging geraakt?

YOUNA MARETTE: Ik ben dochter van een Belgische vader en een Senegalese moeder. De familie van mijn moeder woont er nog en leeft van de visvangst. Al sinds mijn kinderjaren, zit ik een beetje in die twee culturen en heb ik vragen over de verschillen en de ongelijkheid. Later heb ik via de vzw Défi Belgique Afrique veel antwoorden gekregen op die vragen.

Die antwoorden raakten ook vaak aan de milieucrisis die we beleven.

De gezichten van de internationale klimaatacties zijn bijna allemaal jonge vrouwen. Hoe verklaart u dat?

MARETTE: Ik hou niet zo van veralge-

Génération Climat legt inhoudelijk heel andere accenten dan het vooral Nederlandstalige Youth for Climate van onder anderen Anuna De Wever.

Jullie stellen heel de kapitalistische groei in vraag, terwijl Youth for Climate net met de industrie wil samenwerken. Vanwaar dat verschil?

MARETTE: Het is gewoon een andere aanpak, die complementair is met de onze. Youth for Climate had al erg goed werk geleverd, toen wij begonnen: verzamelen, sensibiliseren, de dialoog aangaan. Wij wilden niet gewoon een Franstalig filiaal zijn, maar zijn van onze eigen idealen vertrokken: een nieuw begin en een echte duurzame maatschappij opbouwen. Onze focus is anders, maar we werken wel goed samen.

Vinden jullie de Youth for Climateaanpak niet te soft?

MARETTE: Dat is niet het juiste woord.

Ze zijn meer mainstream en slagen er daardoor in om een breed publiek te bereiken. Wij hadden met onze radicalere benadering nooit zoveel volk op de been kunnen brengen.

Jullie waren niet opgezet met de uitspraak van Anuna De Wever dat ook N-VA en Vlaams Belang klimaatleiders moeten worden.

MARETTE: Op persoonlijk vlak komen we heel goed overeen, we hebben haar bijvoorbeeld meteen een steunbericht gestuurd na de incidenten op Pukkelpop (waar de groep klimaatactivisten onder meer met urine werd belaagd, red). Maar inhoudelijk gaan we niet akkoord met het idee dat je met dat soort partijen kan onderhandelen over het klimaat. We willen geen tijd verliezen met mensen te overtuigen die helemaal tegen een echt klimaatbeleid zijn.

Merken jullie eigenlijk wel een effect van de marsen?

MARETTE: De marsen en de mediaaandacht ervoor hebben echt tot een shift geleid: mensen begrijpen nu dat we dringend iets moeten doen. Vandaag is het bijna trendy geworden om over het klimaat te spreken. Tegelijk moeten we vaststellen dat er in België politiek niet zoveel veranderd is. De beleidsmakers hebben amper iets ondernomen.

In Vlaanderen lijkt de nieuwe regering zelfs de tegengestelde richting in te slaan. Er komt geen kilometerheffing, er is geen verbintenis om Vlaanderen tegen 2050 CO2-neutraal te maken ... ▲

meningen, maar je moet inderdaad

wel vaststellen dat er een lijn in zit.

Eén reden is misschien dat vrouwen nu een vrijheid van spreken hebben die er vroeger niet was. Daarnaast hebben we wellicht ook meer een moederlijke reflex: we kijken eerst rondom ons voor we aan onszelf denken. Eerst de gemeenschap, dan het individu.

BRUZZ | DE VERHALEN

In Frankrijk, Zwitserland en Franstalig België is ze een bekend gezicht, in Vlaanderen een nobele onbekende. Nochtans is Youna Marette bij de Zuiderbelgen zo’n beetje wat Anuna De Wever in Vlaanderen is. De 18-jarige Brusselse is het boegbeeld van Génération Climat. “Vrouwen die zeggen dat je fout bezig bent, dat valt extra slecht.” — KRIS HENDRICKX, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

6 NOVEMBER 2019

I

13

ICONIC LIVING

Uitzonderlijk wonen op de site van Tour & Taxis

2019/xx/xx_Pub_Bruzz_215x142,5_v6.indd 1

23/10/2019 11:08

Youna Marette

ECOPOLIS 2019 Global warming and the male meltdown, zondag 10/11 om 16.45 uur in het Kaaitheater in het kader van Ecopolis, www.ecopolis.be www.kaaitheater.be

▲

gen die ze nemen houden daardoor vaak geen rekening met die kiezers.

Neem nu de isolatie van woningen.

Daarover wordt vaak gepraat, maar je hebt er geld voor nodig. Als je daar maatregelen rond neemt, moet je het mogelijk maken dat iédereen zijn woning kan isoleren.

Jullie boodschap is vooral algemeen en focust minder op concrete acties.

Wat vragen jullie eigenlijk aan politici?

MARETTE: Denemarken, waar ik net

MARETTE: C’est compliqué. In het begin vroegen we wel degelijk concrete zaken, rond mobiliteit en gebouwen bijvoorbeeld. Gaandeweg hebben we gemerkt dat het echte probleem het politieke systeem zelf is, dat amper toelaat om het snel of systematisch over een andere boeg te gooien. Daarom willen we het systeem zelf veranderen. Maar hoe vraag je aan politici die een comfortabele plek in het huidige systeem hebben om die plek te verlaten en aan een nieuwe maatschappij te bouwen?

Hoe zou u die verandering dan in de praktijk willen brengen?

MARETTE: Als ik een toverstaf had, zou ik het huidige politieke systeem gewoon verlaten en de macht aan de burgers geven.

Niet elke vijf of zes jaar gaan stemmen, maar bij elke belangrijke beslissing de mening van burgers vragen. Die zou dat bijvoorbeeld van thuis of via zijn gsm kunnen doen.

Een andere mogelijkheid is te werken via grote en representatieve volksvergaderingen waar gestemd wordt.

Een beetje zoals het lotingmodel dat bijvoorbeeld David Van Reybrouck voorstelt?

MARETTE: Inderdaad. Je zou dan mensen uit alle lagen van de maatschappij moeten samenbrengen die een bepaalde groep vertegenwoordigen. Iemand als ik zou bijvoorbeeld de Brusselse studenten kunnen vertegenwoordigen, iemand als mijn vader een bepaalde groep van werknemers enzovoort. Politici leven niet in dezelfde omstandigheden als de mensen die hen gekozen hebben. De beslissin-

Zijn er landen die u als voorbeelden beschouwt? ben geweest. Kijk naar de inrichting van de openbare ruimte: je hebt daar vaak een derde van de ruimte voor auto’s, een derde voor fietsers en een derde voor voetgangers. Hier is de regel nog altijd twee derde voor de auto en het laatste derde mogen de fietsers en de voetgangers dan delen.

De economie is er ook al een stuk circulairder dan hier. En er is statiegeld voor plastic flessen.

Dat staat nu ook in het Brusselse regeerakoord.

MARETTE: Ja, maar dat is alleen Brussel, terwijl het breder zou

moeten. Als het in Denemarken kan, dan ook hier.

Er is best wel wat tegenwind tegen de klimaatacties en hun voorvechters.

Dat bleek onder meer op Pukkelpop, maar u wordt zelf ook al eens als gekleurde excuustruus weggezet.

MARETTE: Het is logisch dat er tegenwind komt als je bepaalde idealen verdedigt die niet iedereen deelt. We waren er niet op voorbereid, maar hadden het wel kunnen verwachten. Het zijn ook altijd diegenen die niet akkoord gaan die het luidst schreeuwen.

De conferentie in het Kaaitheater zondag, waar u te gast bent, focust op de vrouwelijke dimensie van het protest en de reacties die dat losmaakt binnen een systeem waarin niet zo jonge mannen domineren.

Denkt u dat de vrouw-factor de weerstand vergroot?

MARETTE: Jazeker. Mensen zijn

minder gewend aan vrouwen die idealen verdedigen. En vrouwen die

“Als ik een toverstaf had, zou ik het huidige politieke systeem gewoon verlaten en de macht aan de burgers geven” YOUNA MARETTE BRUSSELSE KLIMAATACTIVISTE

zeggen dat je fout bezig bent, dat komt voor veel mensen extra hard aan. Toen ik zulke racistische of seksistische reacties kreeg, raakte me dat eerst meer dan ik had vermoed. Maar uiteindelijk put ik er ook motivatie uit. Als mensen zo reageren, is het ook omdat onze acties impact hebben.

Wat mogen we nog verwachten van Génération Climat?

MARETTE: We gaan verder met de maandelijkse marsen op donderdag.

Daarnaast functioneren we nogal ad hoc. Nu is er bijvoorbeeld een oude zandgroeve in Aarlen die moet wijken voor een bouwproject, terwijl het een echt paradijs van biodiversiteit is. Een honderdtal activisten bezetten de site om te verhinderen dat er gebouwd wordt. We zijn daarbij.

BRUZZ | DE VERHALEN

MARETTE: Precies. De politieke reacties hier zijn erg frustrerend. Ik was nog maar net in Kopenhagen voor de C40, een netwerk van 96 steden die het voortouw willen nemen in de strijd tegen de klimaatopwarming. Daar zie je dat het wel degelijk kan. Ik hoop nu alleen maar dat België vroeg of laat het voorbeeld van anderen zal volgen.

Een groep die zich steeds meer manifesteert binnen de klimaatbeweging is Extinction Rebellion.

De actie op het Koningsplein en in de tuin van de koning deed alvast stof opwaaien. Hoe kijkt u naar hen?

MARETTE: Ik vind ze fantastisch en

wil er lid van worden, om ook een verbindingspunt te hebben tussen de verschillende bewegingen. Wat ze doen is helemaal niet in tegenspraak met onze activiteiten. Ik hou van de symboliek in hun acties. Ze leggen geen bommen in fabrieken, maar hebben toch het effect van een bom.

In Londen gingen zo een honderdtal activisten op de grond liggen in een museum met bordjes ‘Jullie zijn ons aan het doden’. Dat is vreedzaam, maar heeft impact. Ook in Brussel was het meer dan gewoon betogen: de openbare ruimte innemen om te discussiëren over onze toekomst.

Mensen focussen op de verschillen tussen klimaatgroepen, maar ze hebben allemaal hun plaats en een gemeenschappelijk doel: onze planeet helpen om te blijven bestaan.

De marsen kenden eerst een sterke groei en leken dan dood te bloeden vorig schooljaar. Zal hetzelfde niet gebeuren met de hele klimaatbeweging van jongeren?

MARETTE: Dat geloof ik niet. Een actiemiddel zoals de marsen kan uitgeput raken, maar dan zoeken we andere wegen. Maar zolang er klimaaturgentie is, blijft deze beweging bestaan.

6 NOVEMBER 2019

I

15

Reportage

Handelaars aan de Zavel verenigen zich in BuurtInformatieNetwerk

‘Kerkgangers houden we ook in de gaten’ Wie over de Zavel loopt, durft zich al eens bekeken te voelen. Die indruk is terecht, want sinds enkele maanden wordt behalve uw outfit ook uw gedrag scherp in de gaten gehouden. Handelaars hebben zich er namelijk verenigd in het eerste BuurtInformatieNetwerk (BIN) van de stad Brussel. BRUZZ onderzocht hoe dat precies in elkaar zit, en ontdekte dat zelfs God meedoet.

— BRAM VAN RENTERGHEM, FOTO’S IVAN PUT

H

et BIN aan de Zavel is er één speciaal voor zelfstandigen en bestaat sinds mei 2019, exact een maand nadat een gelijkaardig initiatief aan het Kasteleinsplein in Elsene uit de grond werd gestampt. Borden aan weerszijden van de Zavel waarschuwen nu burgers én bandieten:

16

I

6 NOVEMBER 2019

preventief. Het schrikt boeven af.”

De boeven in kwestie zijn vooral zakkenrollers en winkeldieven.

Handelaars waarschuwen elkaar hiervoor via posts in een WhatsAppgroep, het kloppend hart van het BIN.

BEELDEN “Samen voor onze veiligheid.”

Zitten daarachter: de 34 handelaars van op en rond de Zavel. Een van hen is Marc-Henri JasparCostermans (76), de vijfde generatie Costermans al die met zijn kinderen de gelijknamige antiekzaak bestuurt, en aan de ingang ervan met twee mannen staat te keuvelen. Hij is lid

van het BIN, maar niet erg actief.

“De toestand is niet veel slechter of beter dan vroeger,” zegt hij. “Deze wijk is nog steeds geprivilegieerd.

Wel waren er de laatste tijd wat meer diefstallen op de parking (het plein, red.). Daarom hebben we nu sinds een maand of vijf dit BIN. Of het werkt? Ik denk vooral

Op het verwarmd terras van Pop-up Sablon toont coördinator JeanCharles Harzé ons de berichten uit de groep. Met tussenpozen van enkele uren tot enkele weken worden foto’s van verdachten gepost met als onderschrift: ‘Couple de voleurs.’ Of: ‘Ce monsieur est un pickpocket.’

Jean-Charles Harzé is coördinator van het BIN: “We hebben een rechtstreekse lijn met de politie, die het opvolgt.”

BRUZZ | DE VERHALEN

Borden aan weerszijden van de Zavel waarschuwen burgers én dieven.

naar de buurtregisseur van de lokale politie. Die zit niet in het WhatsApp-groepje – zoiets is in België verboden.

“Hier aan de Zavel gaat het vooral om diefstallen zonder geweld,” zegt Harzé. “Maar ook als de glasbol overloopt of de verlichting niet behoorlijk werkt, geef ik dat door.

Die zaken dragen immers ook bij tot het onveiligheidsgevoel. De buurtregisseur dispatcht dat dan.

Afhankelijk van het probleem komt de wijkagent langs, zijn er extra patrouilles, vervangt de Stad Brussel een lamp of komt Net Brussel de glasbol legen. Hoewel … van alle betrokken partners is Net Brussel

het moeilijkst tot actie te verleiden (lacht).”

Een multidisciplinaire aanpak dus, wat een van de sterktes van het BIN is. “Dat, en het feit dat we ons gehoord voelen,” zegt Harzé. “Want behalve extra patrouilles of een doorverwijzing, informeert de politie ons ook geregeld. Over een opgeloste zaak, over nieuwe diefstaltechnieken of over een nieuwe plaag in de buurt.”

ROLEX-ROLLERS Dé plaag die de Zavel momenteel teistert, zijn horlogedieven. Dat zegt althans Bettina Merelle, die vanuit de betrokken politiezone verant-

woordelijk is voor de opstart van de BIN’s. “Ze gaan professioneel te werk,” zegt Merelle. “De zakkenroller vraagt het slachtoffer de weg, waarna hij hem vriendelijk bij de pols neemt om hem te bedanken.

Even later merkt het slachtoffer dat zijn horloge weg is.”

Een handelaar aan de Zavel raakte zo zijn Rolex van 12.500 euro kwijt. Maar … een van de Rolex-rollers werd even later gevat, dankzij informatie uit het BIN. Op de WhatsApp-groep kan het bericht dan ook op veel felicitaties rekenen, de handelaars voelen zich gesterkt in hun keuze voor een BIN. “We zien het ook aan de populari-

▲

“De beelden zijn eigenlijk foto’s van beelden van de bewakingscamera’s,” legt Harzé uit. Zelf is hij behalve coördinator ook uitbater van de bloemenwinkel l’Atelier en Herbe, aan de overkant. “Het gaat hier niet om mensen die er een beetje verdacht uitzien, maar om personen van wie een diefstal op beeld vastligt.

Deze WhatsApp-groep hadden wij eigenlijk al. De meerwaarde van het BIN bestaat er nu in dat we een rechtstreekse lijn hebben met de politie, die het opvolgt.”

En dat is exact waar Harzé verantwoordelijk voor is. Hij bundelt de relevante info uit de WhatsAppgroep en stuurt die via e-mail door

6 NOVEMBER 2019

I

17

BuurtInformatieNetwerk aan de Zavel

▲

BRUZZ | DE VERHALEN

“Mensen denken dat de kerk een veilige plaats is, maar dat is niet meer zo,” zegt de voorzitter van de kerkfabriek van de Onze- Lieve-Vrouw ter Zavelkerk.

teit ervan,” zegt Merelle. “Elke maand komen er nog handelaars bij.” Zij informeert nieuwe leden, maar ziet er ook op toe dat ze zich aan het ondertekend reglement houden. “Het is niet de bedoeling dat burgers of handelaars zelf met honden patrouilleren, of het recht in eigen handen nemen. Als dat toch gebeurt, kunnen we iemand uit de groep gooien. Maar ik ken eigenlijk geen enkel BIN waar dat al is moeten gebeuren.”

GOED VOOR DE SFEER Hoewel het Zavel-BIN een succes lijkt, kan Merelle niet zeggen of het effectief de criminaliteit doet dalen.

Ook academici reageren terughoudend. “In België is er vrijwel nog geen onderzoek gebeurd naar de effectiviteit van BIN’s,” zegt professor Wim Hardyns (UGent).

Net daarom is hij in opdracht van Binnenlandse Zaken een groot onderzoek begonnen. “Uit buitenlands onderzoek blijkt dat vooral het subjectieve veiligheidsgevoel en de sociale cohesie verbeteren,” zegt hij.

“Men weet bij wie men bij problemen terechtkan, waardoor men zich veiliger voelt. En men leert de buren kennen. Maar of het ook de criminaliteit doet dalen, is op dit moment onduidelijk.”

Ook voor Jo van der Stichelen, coördinator van het BIN op het Kasteleinsplein, is het dubbel. “Hier zijn het vooral OCMW-cliënten die de hele dag drinken, en vlees en 18

I

6 NOVEMBER 2019

alcohol uit de winkels stelen. Wij geven dat door en de politie doet daar wel iets mee, die samenwerking loopt vlot. Maar op het einde van de rit is het aan justitie, en dan loopt het vast. Een uur later zijn die mensen weer vrij. Wij moeten aanvaarden dat een groep van mensen niet vervolgd wordt.”

Voor professor Hardyns staat het als een paal boven water dat er voor een succesvol BIN ook effectief gevolg moet worden gegeven aan de vaststellingen die de leden doen.

“GAS-boetes kunnen goed helpen voor kleinere vormen van overlast.

Maar bij daklozen is dat natuurlijk weinig effectief. Je moet die mensen een ander perspectief kunnen bieden, en dat is een werk van lange adem.”

GOD ZIET ALLES Moeten de handelaars zich dan maar tevredenstellen met een beetje meer sociale cohesie en een veiliger gevoel? “Toch niet,” zegt Daniël Van Steenberghe, voorzitter van de kerkfabriek van de OnzeLieve-Vrouw ter Zavelkerk.

“Preventief werkt het wel. Als handelaars ons waarschuwen voor twee verdachten die al drie keer voorbij zijn gekomen en zich vreemd gedragen, dan is onze toezichter extra waakzaam. En kan hij een diefstal vermijden.”

Een diefstal in het huis van God, gebeurt dat vaak? “Mensen denken dat de kerk een veilige plaats is,

“Of het werkt?

Ik denk vooral preventief.

Het schrikt boeven af” MARC-HENRI JASPARCOSTERMANS ANTIQUAIR AAN DE ZAVEL

maar dat is niet meer zo,” zegt Van Steenberghe. “Zo zijn er lieden die de handtassen in de kerk in de gaten houden of de kerkdienst komen verstoren. Zo was er laatst een vreemde jongeman die ook tijdens de misviering bleef rondstappen.

We vermoedden dat hij op de communie wachtte, om dan de achtergelaten handtassen te stelen.

Maar omdat hij ook een zakje in zijn hand had, voelde een diplomaat zich zo onveilig dat hij onmiddellijk de politie belde. Die is discreet binnengekomen en achter hem gaan zitten. Ze tikten hem op de schouder, vroegen hem om mee te komen en hebben zeer hoffelijk de kerk verlaten. Van hem, maar ook van andere potentiële pickpockets, nemen we foto’s met onze gsm, zodat we de handelaars kunnen waarschuwen. En zij ons. Neen, wij hebben waarlijk geen moment geaarzeld om bij te dragen aan het buurtnetwerk.”

BuurtInformatieNetwerken in cijfers Het buurtinformatienetwerk is ontstaan in de jaren 1990, na een inbrakengolf in Vlaanderen Op dit moment zijn er 1.330 erkende BIN’s in België, waarvan 1.164 BIN’s voor burgers en 166 BIN’s voor zelfstandigen

In Brussel zijn er dertien BIN’s, waarvan drie BIN’s voor zelfstandigen. Tachtig procent van alle BIN’s bevindt zich in Vlaanderen Sint Pieters-Woluwe spant de kroon, met vijf BIN’s, Sint-Agatha-Berchem heeft er drie. Andere gemeentes,

zoals Schaarbeek, hebben er geen enkele De politie van de zone Brussel Hoofdstad-Elsene overweegt momenteel nog twee nieuwe BIN’s: één aan Flagey en één in Neder-Over-Heembeek

De lege doos De redactie pluist wekelijks de wetboeken uit op zoek naar redeloze regelgeving

Het moest een efficiënter, geharmoniseerd en mobiliteitsgevoelig parkeerbeleid in het leven roepen. Maar tien jaar nadat de parkeerordonnantie werd gestemd, en vijf jaar na de oprichting van Parking.Brussels, moeten nog altijd meer dan de helft van de gemeenten overtuigd worden om zich aan te sluiten.

— HELEEN DEBEUCKELAERE EN EVA CHRISTIAENS

I

n de Brusselse Pannenhuisstraat liggen de oneven huisnummers in de gemeente Jette. Aan overkant, bij de even getallen, zit je op Lakens grondgebied. In zulke straten op de grens van twee gemeenten was parkeren lange tijd een kwestie van willekeur. Daar wou de regering een mouw aan passen met één overkoepelend, eigen parkeerbeleid.

Een coherent parkeerbeleid moest tegelijk een krachtig instrument zijn om de autodruk in de hoofdstad te verminderen. De ambitie sprong afwisselend hoger en lager op de beleidsagenda.

Zo sprak het Gewestelijk Ontwikkelingsplan van 2002 al van een gecoördineerd parkeerbeleid, maar duurde het nog tot 2009 voor dat wettelijk werd goedgekeurd.

Nog eens vijf jaar later zag Parking.Brussels het licht.

Dat nieuwe, gewestelijke parkeeragentschap mocht alles praktisch uitrollen. Pas in december 2016 kwamen er uitvoeringsbesluiten.

De parkeerordonnantie voorziet in een eengemaakt

De Pannenhuisstraat: de ene kant is Jette, de andere Laken.

En dat had gevolgen voor parkeerders. © BRUZZ

tarievenbeleid met minimumprijzen, parkeerzones met overal dezelfde benaming en invulling, en dezelfde types parkeerkaarten voor alle Brusselaars.

“De uitvoering van het parkeerbeheer kan aan ons worden uitbesteed,” zegt Sara Jasmes, woordvoerster van Parking.Brussels.

Intussen hebben nog maar acht Brusselse gemeenten dat gedaan. Drie andere, Sint-Gillis, Schaarbeek en Koekelberg, staan min of meer klaar om zich aan te sluiten na jarenlange onderhandelingen met het Gewest, maar de praktische voorbereidingen vragen tijd en moeite.

En dan speelt het budget nog mee, want het parkeerbeheer genereert geen onbelangrijke inkomsten voor gemeenten. In de ordonnantie moeten zij 15 procent van hun nettoinkomsten overhevelen naar Parking.Brussels. Gemeenten die niet zijn aangesloten, zoals Sint-Joost-ten-Node, moeten dat niet doen.

Parking.Brussels kan alleen hopen op de lokale

De wet

‘Het parkeerbeleid beoogt een doeltreffende, coherente en overlegde organisatie van het privatieve gebruik van de gewest- en gemeentewegen.’

Ordonnantie houdende de organisatie van het parkeerbeleid en de oprichting van het Brussels Hoofdstedelijk Parkeeragentschap Ingediend door Charles Picqué (PS) en Pascal Smet (One.brussels) Sinds 01/03/2009 Huidig bevoegd minister Elke Van den Brandt (Groen)

wil om mee te werken. Zo moest elke gemeente eigenlijk een lokaal actieplan opstellen om het regionale parkeerbeleid uit te werken, “maar wij kunnen de inhoud van de actieplannen niet bepalen,” zegt Jasmes.

Volgens mobiliteitsexpert Guillaume Servonnat van studiebureau EspacesMobilités houden bepaalde burgemeesters liever de touwtjes in eigen handen.

“Er zijn zeker gemeenten die dit als een intrusie op lokale macht en financiën ervaren.

Alle mogelijke vertragingsmiddelen zijn in de strijd geworpen om bepaalde zaken tegen te houden.”

Een voorbeeld zijn de voorziene deelsectoren voor parkeerkaarten, zodat die geldig zouden zijn over gemeentegrenzen heen. Die passage uit de ordonnantie is uiteindelijk facultatief gemaakt omdat sommige burgemeesters vreesden dat het ‘hun gemeentegrenzen zou vervagen’.

Dus is de situatie in de Pannenhuisstraat nog dezelfde als tien jaar geleden. In Jette mag Parking.Brussels de controle doen, aan de andere kant is Brussel-Stad aan zet. De twee gemeenten hebben wel een akkoord, maar het is nu wachten op de invoering van het Good Move-plan om het parkeerbeleid verder te harmoniseren.

BRUZZ | DE VERHALEN

Parkeerbeleid blijft stilstaan

Reactie minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) “Intussen bedient Parking.Brussels al meer dan de helft van het Brussels gewest qua bevolkingsaantallen, en ook andere gemeentes tonen

interesse. Parking.

Brussels zorgt nu al voor een harmonisatie van parkeertarieven, zet scancars in tegen parkeerfraude, en er komt volgend

jaar een nieuwe parkeerordonnantie voor het hele gewest.

Die samenwerking over de gemeentes is in het belang van de Brusselaars.”

> Een suggestie voor deze rubriek? Ga naar BRUZZ.be/delegedoos. Daar kunt u de reeks ook nalezen.

6 NOVEMBER 2019

I 19

Collectief 1030/0 plant een monument voor

Pluimen tegen op de Haachtse Donderdag is het twee jaar geleden dat de 28-jarige Stephanie Verbraekel werd doodgereden op de Haachtsesteenweg. De Schaarbeekse burgerbeweging 1030/0, ` die sindsdien ijvert voor nul verkeersdoden, houdt een herdenkingsceremonie.

Daar zal de groep ook het herdenkingsmonument voorstellen zoals Jean-François D’Or – veren te verzamelen, iets vanwaaruit hij dat begin februari vertrok voor zijn ontwerp. Hij doopte wordt ingehuldigd. het ‘J’y ai laissé mes plumes’, “wat — SARA DE SLOOVER

OPEN

GEEST HART TOEKOMST

Maria-Boodschaplyceum Opendeurdag Zaterdag 16 november van 13.00 tot 17.00 u

Inschrijvingen Info op de opendeurdag en daarna op onze website

Maria-Boodschaplyceum Moutstraat 22, 1000 Brussel 02/506 89 20, info@mabobrussel.be, www.mabobrussel.be Maria-Boodschaplyceum

O

p amper driehonderd meter van de plek waar Stephanie Verbraekel op 7 november 2017 werd doodgereden, woont ontwerper Jean-François D’Or. Toen burgerbeweging 1030/0 hem voorstelde een gedenkteken te ontwerpen, was hij daar meteen voor te vinden. “Ik had Stephanies ouders in haar appartement ontmoet, en toen was er geen weg terug. Het greep me zo persoonlijk aan. Nog altijd rijden de wegpiraten hier trouwens razend hard voor de deur.”

Een van de bomen dicht bij Stephanies appartement, ter hoogte van de Haachtsesteenweg 276, heeft 1030/0 geclaimd als ‘haar’ boom.

Het monument komt eromheen (zie simulatiebeeld).

“Het moest geen streng, statisch monument worden,” zegt D’Or. “We willen Stephanie herdenken, maar we willen ook alle voorbijgangers doen stilstaan. Dan dringt de boodschap, het permanente gevaar van overdreven snelheid, helder door.”

Stephanie Verbraekel bleek – net

zoveel wil zeggen als ‘Ik heb alles verloren’.”

VEERKRACHT D’Or schreef een kort tekstje, dat een vriend van Stephanie omzette in een Nederlandse tekst met dezelfde sfeer.

Stephanie 28 jaar 28 ans 05-02-1989 07-11-2017 Belofte, de dagen van bladgoud, Brutaal, het slotakkoord, de kilte, Niet meer zijn.

Je marchais un soir dans mon quartier, J’ai rencontré la vitesse; J’y ai laissé mes plumes.

De vogelveren stellen voor hem de fragiliteit en kwetsbaarheid van het leven voor. “Via zeer fijne nylondraad zullen de veren opgehangen worden in de esdoorn, met een klein tegengewicht onderaan. Zullen de bewoners dat respecteren of de pluimen meteen lostrekken? Dat weten we niet.”

Scholen uit de buurt verzamelen alvast veren voor het monument.

“Misschien zullen we ze elke week moeten vervangen, misschien elke maand. Het is ook een voorwendsel om mensen te doen nadenken over de verkeersproblematiek.”

Vrienden van Stephanie raadden D’Or

Samenleving

doodgereden 28-jarige

wegpiraten e steenweg

tweede ‘verjaardag’ van Stephanies dood, zou staan.

“Dat is door administratieve rompslomp helaas niet gelukt,” zegt D’Or. “Daarom versieren we de boom voor die dag met bloemen, zodat hij eruit zal zien als een enorm boeket, en houden we een kleine ceremonie.”

“Daarna verspreiden we ook affiches en flyers in de buurt, zodat het verhaal achter het monument bekend raakt. Op 5 februari, op wat Stephanies 31ste verjaardag had moeten zijn, zal dan het definitieve gedenkteken klaar zijn,” zegt Jean-François D’Or.

Jean-François D’Or verzamelt net als Stephanie Verbraekel pluimen.

Dat vormde de basis voor zijn ontwerp.

Voor het herdenkingsmonument van Stephanie Verbraekel worden veren opgehangen in ‘haar’ boom.

BRUZZ | DE VERHALEN

© SASKIA VANDERSTICHELE

aan om voor het monument cortenstaal te gebruiken, een roestbruine staalsoort die “in zekere zin nog in leven is omdat het roestproces altijd doorgaat”. D’Or ontwierp wat hij zelf als een “wiel” of een “ring” omschrijft.

De letters van de herdenkingstekst zullen er met een laser worden uitgeslepen, zodat het licht van onderuit door het staal kan schijnen.

“We willen Stephanie herdenken, maar we willen ook alle voorbijgangers doen stilstaan, zodat de boodschap helder doordringt” JEAN-FRANÇOIS D’OR ONTWERPER EN BUURTBEWONER

Op een stoeptegel vlakbij, eveneens van hetzelfde cortenstaal, zal meer uitleg te lezen zijn over het project. Voor dit project werkte het collectief 1030/0 samen met de vzw Ouders van Verongelukte Kinderen. Zowel de gemeente Schaarbeek als Brussel Mobiliteit verleenden hun steun.

1030/0 had erg gehoopt dat de installatie er tegen 7 november, de

xxxx 6 NOVEMBER 2019

I 21

Samenleving

Fotograaf graaft waarheid over Canadese oorlogsslachtoffers 1914-1918 op

BRUZZ | DE VERHALEN

Gestorven na hun oorlog

22

I

6 NOVEMBER 2019

Zelfs 101 jaar na de Wapenstilstand blijkt het verhaal van de Grote Oorlog nog niet helemaal uitverteld, ook niet in Brussel. Geen 54 in Duitsland gestorven krijgsgevangenen van de Britse Commonwealth liggen te rusten in Plot 10 van de Brussels Cemetery in Evere.

Neen, bijna al deze Canadezen stierven na 11 november 1918. Dat onder elke steen een jonge man ligt die de oorlog ‘overleefde’, maakt de tristesse om elk graf nog schrijnender. — JEAN-MARIE BINST, FOTO’S TOM BRUELEMANS en houdt in december in Asse een expo. Gegrepen door het menselijke verhaal achter hen die als pionnen op het slagveld stierven, heeft hij een ‘gezicht’ gekleefd achter menig grafsteen. Na een lange rij van begraafplaatsen kwam hij ook in Brussel terecht. “In een deel van de immense begraafplaats van Evere liggen gerepatrieerde krijgsgevangenen uit WO I verzameld, zo las ik op de website van de CWGC. Ik speurde in de archieven van elke gesneuvelde van wie de naam bekend is. Zijn beroep, zijn afkomst, zijn medisch dossier, het parcours dat hij doorliep tijdens de oorlogsjaren, getuigenverslagen, soldijfiches, een testament, brieven van familie ...,” stelt de onderzoeksfotograaf, die zichzelf historic addict noemt.

BRUZZ | DE VERHALEN

J

DOOD IN VREDESTIJD Al na enkele dossiers viel er Bruelemans een ‘eigenaardigheid’ op. Van de 54 soldaten waren er vijftig Canadezen, één Newfoundlander (later Canada) en drie Britten.

Toen hij van de 51 Canadezen het archief van vaak vijftig bladzijden dik had doorgenomen, zag hij het. “Het gros van de gesneuvelden bleek gestorven te zijn in 1919, of althans na de Wapenstilstand van 1918. Ik kwam bij veertig naoorlogse Canadese doden uit, of anders gezegd, de Commonwealth Commission misrekende zich voor tachtig procent van de gestorvenen.” ▲

e zal maar 28 jaar zijn en onder meer de gruwel van de Slag om Passendale (1917) meemaken, waar 16.000 Canadezen gewond, gedood of vermist werden. Daarbij zelf ook gewond raken, door nat van het slijk van het kanon te vallen om camouflagenetten beter omhoog te hangen. Verder moeten met een verstuikte enkel, maar een jaar later op 11 november 1918 toch de vrijheidsvreugde vieren. En dan kort voor eindejaar in het Sint-Janshospitaal in Brussel sterven aan een longontsteking.

Het is het droeve lot geweest van Gunner Frederick Bateman, een gewezen bankbediende in Ontario.

Only son of Mary E. & dr. Richare Bateman (Toronto), zo staat het gebeiteld in zijn steen, te vinden in Perk 10 op de militaire begraafplaats in Evere, onderhouden door de Commonwealth War Graves Commission (CWGC). Bateman is een van de 54 lichamen die in april 1919 als overleden krijgsgevangene uit Duitsland werden overgebracht door de Canadian Corps, zo valt te lezen op de website van de CWGC die het militaire ereperk beschrijft.

Maar Tom Bruelemans uit Merchtem weet beter.

Bruelemans is fotograaf en al twintig jaar gespecialiseerd in reportages en Battlefield Photography. Hij maakte er de website tombruelemans.be/battlefield over

6 NOVEMBER 2019

I

23

Gestorven bij vrede

▲

BRUZZ | DE VERHALEN

Net als de Australische militairen werden de Canadezen na de Wapenstilstand tot in de lente van 1919 in dienst gehouden, om tot in Duitsland een verdediging te verzekeren tegen een gevreesd tegenoffensief van de Duitsers. De Canadezen hielden de wacht aan de Rijn tussen Keulen en Bonn, naast de Fransen, Britten, Amerikanen en Belgen.

In de winter 1918-1919 sloeg de Spaanse griep hevig toe in onze contreien. Daar getuigt Matthew Haultain-Galls doctoraatsthesis Soldier to civilian: the 1st Australian Division transition from war to peace in Belgium, 1918-1919 van, dat we vonden via het Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij (Cegesoma). Als de oorlogstijd al moeilijk was voor de ontheemde soldaat, dan was de vredestijd daarna niet minder onzeker. Wanneer mocht hij terugkeren? Wat en wie zou hij terugzien? Welke survivor guilt, het schuldgevoel, droeg hij mee? Welke onzekerheden stonden hem nog te wachten, niet alleen thuis, maar om de hoek, elke dag. Het is in die context dat de ‘gerepatrieerde Canadezen’ zijn bijgelegd in Brussel

“Het gros van de gesneuvelden bleek gestorven te zijn in 1919, of na de Wapenstilstand van 1918” TOM BRUELEMANS FOTOGRAAF

De graven (vlnr) van T. Taylor, James McGregor (die even mocht gaan trouwen) en John Richardson, allen dood aan longontsteking.

24

I

6 NOVEMBER 2019

bij de overige graven van de teruggehaalde, eerst in Duitsland begraven krijgsgevangenen.

De foto’s van Bruelemans zijn dus meer dan een grafsteen met een naam. Hij vertelt voor het eerst van elke dode een persoonlijk verhaal.

Want welke soldaat sterft in vredestijd, en waaraan? “Zo blijkt uit de dossiers van James McGregor (kleermaker van beroep) dat hij geen Britse krijgsgevangene was,” vertelt Bruelemans. “In diensttijd krijgt hij wel toestemming om te trouwen in Glasgow. Daarna moet de 31-jarige terug naar het front. Hij overleeft de oorlog, maar zijn jonge bruid Annie kijkt hij nooit meer in de ogen. Zijn tragische lot is dat hij een longontsteking krijgt, en daaraan sterft op 18 februari 1919.”

“Anderen overwinnen zware veldslagen: de eerste Slag om Ieper, de eerste gasaanval (zoals Cleveland Booth, met zijn hernia), het Somme-offensief (J. Randall en Samuel Parker) of de Slag om Passendale (G.W. Cameron en Frederick Bateman). Het bezwaart hun levensverhaal als soldaat, om na al dat uithoudingsvermogen alsnog in vredestijd te moeten sterven.”

Zo onthult ieder graf, dankzij Bruelemans’ research, het intrieste van het noodlot van elke jonge soldaat. Bijna de helft sterft aan de Spaanse griep of een longontsteking, anderen aan tbc, complicaties van wonden. Soms ook trivialer: Robert Prior (25) wil op een tram springen op 24 januari 1919, maar komt eronder terecht en sterft. William Brooke (23) van de Canadese infanterie blijkt vermist in mei 1915.

Dan volgen heel wat overplaatsingen.

Hij is betrokken bij een muiterij van oorlogsgevangenen. Ze pikken het niet om zwaar werk en overuren te presteren zonder brood op tijd. In Bremervörde wordt hij daarvoor veroordeeld en sterft in gevangenschap. Arthur Elcon (23) overlijdt op de vooravond van oudejaar 1918 aan een gesprongen appendix.

MILITARY CEMETERY BRUSSELS Een pak beeldmateriaal over de Military Cemetery Brussels is te vinden op: www.battlefieldphotography.be www.tombruelemans.be

Laatste dodelijke shot In de medische verslagen van de soldaten staat heel hun oorlogswandel te lezen en hun doodsoorzaak. In januari 1919 sterft Ernest Talmadge Kindree (29) aan een overdosis cocaïne (op de foto hiernaast het middelste graf, het medisch verslag boven).

Die shot neemt hij net als de rebelse Eloi Piche (18) op een hotelkamer in Bonn. De mannen laten het goedje bereiden bij een apotheker in de stad, maar hun roes wordt hun dood. Dat hotel in Bonn bestaat trouwens nog steeds. De jonge Piche is al een zestal keer gestraft voor AWL of Absent Without Leave, afwezig zonder toestemming. En meerdere keren drunk on duty, dronken tijdens de diensturen.

6 NOVEMBER 2019

BRUZZ | DE VERHALEN

De twintigjarige G.F. Hargrave sterft op 15 januari 1919 aan de gevolgen van een hersenschudding.

Die loopt hij op bij een onfortuinlijke stamp tegen het hoofd tijdens een rugbyspel. Rugby hoorde al eens bij de conditietraining onder militairen. En dan is er nog W.T. Sherman, die in het station van Düren (Duitsland) nog snel de trein wil halen, maar op het spoor terechtkomt. De stationswachter en anderen getuigen in een ‘beeldrijk’ verslag dat zijn benen overreden worden. Sherman overlijdt aan zijn verwondingen op 21 januari 1919.

Zijn moeder en zuster krijgen een jaar later zijn eretekens toegestuurd.

En zo gaan de persoonlijke lotgevallen maar door, altijd met die wrange smaak van tegenslag, en nooit gedacht of gezocht.

I

25

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

Brussel is als de madeleine van Proust

Ann Vandenplas, radiomaakster, actrice, zangeres

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Ik ben net begonnen met een nieuwe rubriek op radio Arabel. Ik interview vrouwen die een nieuwe wending geven aan hun carrière. Wat drijft hen? Welke obstakels moeten ze overwinnen? Op welke hulp kunnen ze rekenen? Een voorbeeld: Lucie-Valentine gaf de journalistiek op om zich aan het Franse chanson te wijden. Ik wil met zulke bijzondere verhalen andere vrouwen en ook mannen inspireren om hun droom na te jagen. Het vergt moed om je in een nieuw avontuur te storten zonder garantie op succes, maar het kan je leven wel zin geven.

Radio bevalt me. Het is een authentiek en intiem medium. De productie is technisch eenvoudiger dan bij tv en je komt met je stem meteen binnen in het oor van de luisteraar. Het beeld moet hij of zij er zelf bij denken. Het succes van de podcast bewijst dat radio toekomst heeft. Ik ben erin gerold door RTBF-presentatrice Véronique Thyberghien. In haar uitzending Tendances Première breng ik verslag uit van het culturele leven. Ik kies om de twee weken een actueel thema dat me na aan het hart ligt.

Tien jaar geleden ontdekte ik het improvisatietheater. Het is buitengewoon om je op het podium zonder tekst uit de slag te trekken en je grenzen te verleggen. Ik richtte mijn eigen gezelschap op, Les Filles du Nord, waarmee ik in 2015 de tragikomedie Le Cirque des Femmes heb gemaakt. We hebben het stuk vijfenzeventig keer gespeeld, in België en Frankrijk. Wat het geheim van het succes was? We hebben herkenbare scènes uit het leven van een gemiddelde vrouw opgevoerd. Partnergeweld was een van de thema’s, wat toevallig aansloot bij de #metoobeweging. Mannelijke toeschouwers zeiden me na de voorstelling dat ze hun vrouw nu beter begrepen. Er zat ook veel humor in. De vier actrices waren zo

verschillend. We waren de Spice Girls van het theater (lacht uitbundig).

Dit najaar keer ik terug naar mijn eerste artistieke liefde: de muziek. Ik breng een ep uit: Chroniques d’une vie urbaine. Verwacht Franstalige pop met urban, groovy elementen. Ik zing over mensen die altijd gehaast zijn en geen tijd nemen voor de andere.

Over de noodzaak om naar jezelf te luisteren bij belangrijke beslissingen. Ernstige thema’s, ja. Met het duo Girls Next Door heb ik enkele jaren geleden een grappig nummer gemaakt over het Atomium. Tot mijn grote verrassing ging de clip viraal. Ik was net op het theaterfestival van Avignon toen ik telefoontjes kreeg van journalisten.

Ik ben in Brussel geboren en zal er wellicht ook sterven. De stad is voor mij als de madeleine van Proust. Ze roept zoveel herinneringen op aan de dingen die ik hier beleefd heb. Brussel is heel levendig, modern en kosmopolitisch. Tegelijk heeft de stad een menselijke schaal. Nederig, niet gigantisch zoals Parijs. Ik wandel graag door de verschillende wijken en ontdek daarbij interessante nieuwe plekken. Elsene is de ideale plek om uit te gaan. Mijn lievelingsrestaurant is Le Patio vlak bij het Flageyplein. Wijn drink ik in Etiquette of Mouchart, en brood en gebak koop ik in Chambelland.

Het leven is te kort om je te vervelen. Ik ga steeds op zoek naar uitdagingen en wil mezelf blijven verrassen. Mijn projecten zijn mijn kinderen (glimlacht). Een rode draad is mijn interesse voor de wereld van de vrouw. Ik noem mezelf zonder complexen feministe. Zangeres en actrice Vanessa Paradis inspireert me. Ze is ongelooflijk getalenteerd, weet wat ze wil en vindt zich telkens opnieuw uit.

— TOM VAN BOGAERT

Ann Vandenplas (40) combineert radiowerk voor La Première en Arabel FM met een artistieke carrière als zangeres en actrice. Ze groeide op in Neder-Over-Heembeek, studeerde communicatie aan IHECS in Brussel en woont nu in Elsene. www.annvandenplas.com

26

I

6 NOVEMBER 2019

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D © SASKIA VANDERSTICHELE

6 NOVEMBER 2019

I

27

VACATURE

Lerian (www.lerian.be) is een dynamische talenschool met kantoren in Antwerpen, Brussel, Gent en Luik. Al meer dan 20 jaar biedt Lerian een waaier van kwaliteitsvolle taaldiensten aan bedrijven aan.

Voor de regio Brussel werft Lerian dynamische, gemotiveerde en creatieve freelance taaltrainers Nederlands aan

TAAK het geven van privĂŠ, duo- en/of groepsopleidingen (drie tot zes cursisten) aan volwassenen in professionele context.

De opleidingen zijn functioneel en interactief met focus op communicatie.

AANBOD - Een freelance contract met degelijke vergoeding, een job vol uitdagingen in een multiculturele omgeving - Een doorgedreven opleiding door onze pedagogen, didactische onder-

steuning met inhouse ontwikkelde syllabi - Een zeer goed geoliede organisatie.

Samen met de planner stel je zelf je uurrooster samen in functie van je beschikbaarheden

GeĂŻnteresseerd?

Mail je cv naar conny. awouters@lerian.be.

We ontmoeten je graag voor een gesprek!

Tot binnenkort.

Beeldspraak

Meer blabla, minder boemboem

Boksen

1937. Sportpaleis van Brussel, Karel Sys tegen Gustave Roth. © PHOTONEWS

In het archief zitten heel wat mooie foto’s van oude bokswedstrijden. Waaronder dit Rorschachtige beeld met symmetrische lijnen en spiegelende spieren. Een mooi clair-obscuurtje met sterren aan de hemel. Je zou er een kerstkaartje van kunnen drukken. Wreed op ’t aangezicht van alle mensen.

Boksen krijgt nogal snel een artistiek aura. Schilder Sam Dillemans heeft er hele reeksen aan gewijd.

Jan Hoet opende zijn museum voor actuele kunst met een smak van een boksgala. En Jan Van den Berghe schreef een dik boek over kunst en de uppercut.

Want lichaamscultuur is ook cultuur. Zowel kunstenaars als boksers tasten dansend en met

inzet van lijf en leden af hoe ze je vol kunnen raken.

Ondertussen contrasteert het raffinement van de enen op interessante wijze met de razernij van de anderen.

Voorts heeft boksen nog wel wat troeven. Zo is het in ieder geval dapperder en diervriendelijker dan stieren- of hanengevechten. Een klap voor je kop houdt je ook wakker, en heeft het voordeel van de duidelijkheid: je voelt plots dat je leeft, en dat de puncher tegenover je dat niet per se een pluspunt vindt.

Alleen jammer van de gekloven kaken, de ontwrichte wenkbrauwen, en de nood aan dementiepreventie na geleden hersentrauma’s. Delfine Persoon is dan wel stoer,

wanneer ze na een onverdiende nederlaag met een verbouwd gezicht op televisie moet verschijnen, ziet dat er best mensonterend uit.

Logisch dus dat de schadevergoeding voor de zelfverminking van topboksers hoger ligt dan voor andere sportlui die ons hun leven offeren. Ook de wet van vraag en aanbod speelt bij het bepalen van het prijzengeld. Blind geweld in het openbaar wordt immers schaarser.

Hooligans oefenen het alleen nog uit in verlaten bossen, verborgen martelkamers, Brusselse betogingen of huiselijke kring. Steeds zeldzamer zijn de mensen die publieke discussies proberen te vermijden door het gebruik

van hun vuisten. Die evolutie is wellicht niet meer te stoppen. De voorhoede van het mensdom maakt haast om straks het kwetsbare lichaam van zich af te werpen. Wie niet sterk is, zegt slim te zijn. Boksmatch, boksring, zwaargewicht, schijngevecht, slag in het gezicht, kaakslag, genadeslag, een vuist maken, onder de gordel slaan, tegen de grond gaan, knock-out, winnen op punten … Noem een uitdrukking uit het boksen en ze wordt bijna alleen nog in overdrachtelijke betekenis gebruikt, omdat de letterlijke nauwelijks nog bestaat.

Toch is de mensheid de bokshandschoenen nog niet zó lang ontgroeid. De dag dat enkele moraalfilosofen ons de tip gaven om een ander niet aan te doen wat we zelf niet graag worden aangedaan, ligt nog niet ver achter ons.

Bijgevolg is de angst voor de terugkeer van de vuist en het recht van de sterkste reëel. En navoelbaar in de huiver die je bij het bekijken van een boksmatch kan ervaren. Dat iemand die je recht in het gezicht aankijkt toch zou besluiten erop te slaan, accepteren we nog maar moeilijk. Solidariteit met streken en milieus waar zulks nog wel schijnt te gebeuren, kalft dan ook snel af.

Op deze donkere foto zie je nog iets van de primitieve oerknal waaruit samen met een straaltje bloed ook meteen een straaltje licht is ontsnapt. Ze toont hoe de verlichte mens met de bokssport als gecontroleerde re-enactment van de rumble in the jungle, in the heart of darkness van de beschaving, zijn brute omgangsvormen sublimeerde.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Elke week verzint Michaël Bellon een nieuw onderschrift bij een oude persfoto

— MICHAËL BELLON

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/beeldspraak 6 NOVEMBER 2019

I 29

Nick Trachet

Brussel en de wereld culinair ontdekt

Lontai

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Allspice, pimentkorrels, quatre-épices, Jamaicapiment, English pepper …

Deze specerij kent vele namen, maar is niet erg bekend. Ik gebruikte de pimentkorrels enkele keren in recepten in de vorige weken, maar bedacht toen dat er misschien toch maar weinig mensen zijn die weten wat dat is. Dat viel mij op toen ik er zelf naar op zoek ging. Ik dacht dat ik deze specerij overal zou kunnen vinden, maar dat is niet zo, vrienden uit de buurt keken mij niet begrijpend aan. In de supermarkten staan er flesjes met allerhande nutteloze kruidenmengsels, maar geen piment.

Piment/lontai is dan ook een wat atypische specerij. Maar de aanhouder wint.

Toen Columbus in Amerika aankwam, dacht hij dat hij op de specerijeneilanden van Zuidoost-Azië zat. Hij keerde snel terug met zijn drie scheepjes en kwam nog geen jaar later alweer terug met een hele vloot van zeventien schepen, klaar om de ruimen vol te scheppen met peper, muskaatnoten, kruidnagel, kaneel en kardemom.

Dat viel wat tegen. Ze

vonden bomen die geuren verspreidden die er wat op leken, maar niet de zo innig gewenste klassieke specerijen die Europa al gebruikte sinds de Oudheid. Op Jamaica vonden zijn reisgenoten een boom die ronde vruchtjes had en enigszins peperachtig smaakte. De Spanjaarden doopten die vruchtjes

geklasseerd staat als de Pimenta officinalis. Het is een boom die tien meter hoog wordt en trossen bloemetjes draagt. De bladeren ruiken ook naar specerij, maar Columbus’ medereiziger Diego Alvarez Chanca, die over de planten schreef die toen ontdekt werden, miste blijkbaar de vruchtjes van deze

“In de supermarkten staan er flesjes met allerhande nutteloze kruidenmengsels, maar geen piment” pimienta, wat nog steeds hun woord voor peper is (aan chilipeper, pimiento, waren ze toen nog niet toe). Maar het was dát niet!

De Europese keuken ging aan deze specerij voorbij, toch is ze in elders ingeburgerd geraakt, maar dan op de achtergrond, bij de gespecialiseerde gebruikers als ingrediënt van sausen, bereidingen en specerijenmengsels.

Het gaat om de vruchtjes van een plant die wetenschappelijk

potentiële kruiderij, misschien kwamen zij daar aan in het verkeerde seizoen?

De boom is van de familie der Myrtaceae (Myrtefamilie), net zoals de kruidnagel. Hij komt vooral voor op het eiland Jamaica, en ooit dacht men zelfs dat dat de enige plek was waar hij groeide, maar dat blijkt ook weer niet waar. Na de bloei groeien er kleine bolvormige steenvruchtjes op, en die worden dan geoogst wanneer ze nog groen zijn, net voor de

rijpheid. Gedurende enkele weken gedroogd worden ze donkerbruin en zo kan je ze wel aanzien voor peperbolletjes, maar ze zijn groter.

Op elk bolletje herken je nog de bloemkroon. Het lijkt een beetje op een oogje, en daarvan komt de Surinaamse naam (die enkel in ons taalgebied wordt gebuikt) lontai, wat Sranang is voor rond oog: lontoe betekent rond en ai is oog (eye in het Engels).

Lontai vervangt met gemak andere specerijen.

De bolletjes smaken een beetje naar peper, naar kruidnagel, muskaatnoot en kaneel, door elkaar gemengd. In Frankrijk spreken ze daarom van piment quatre-épices, maar dan moet je beseffen dat er ook kruidenmengsels verkocht worden die écht van de vier voornoemde specerijen zijn gemaakt en quatre-épices worden genoemd! Niet hetzelfde.

Het natuurlijke origineel is altijd beter dan de som van de delen.

Lontai is te gebruiken in alles wat om specerijen vraagt: zeker in bouillons, zalig in stoverijen en in tropische gerechten. En Jamaican Jerk, uiteraard!

Ik doe ze (gemalen) in de chili con carne en ze kunnen ook in heel wat koekjes. De droge vruchten zijn makkelijk tot poeder te stampen, iets wat met kruidnagel niet echt evident is.

Smakelijk.

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/trachet

30

I

6 NOVEMBER 2019

Big City Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

Wat is de geschiedenis van het verkrotte pand aan het Martelaarsplein?

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

BERT UIT SCHAARBEEK

H

et fraaie neoclassicistische Martelaarsplein dat een zekere rust uitstraalt binnen het onstuimige Brusselse stadscentrum wordt gekenmerkt door zijn elegante gebouwen. Maar in een lange zijstraat van het plein staat al jaren een pand te verkommeren. BRUZZ dook in de geschiedenis van het gebouw.

Net iets ouder dan het Koningsplein, en oorspronkelijk naar Sint-Michiel genoemd, was het Martelaarsplein het eerste plein in Brussel dat door een architect ontworpen en uitgevoerd werd.

Claude Fisco was de ItaliaansNederlandse ingenieur die zich over het ontwerp boog. Hij inspireerde zich op bestaande voorbeelden in Parijs en Londen en eerdere realisaties van Jules Hardouin-Mansart, een Franse architect. Het plein bestond uit 56 percelen met uitsluitend burgerhuizen van telkens drie traveeën breed.

Om nu in de buurt van de concrete vraag te komen, belden we Manja Vanhaelen op. Zij is hoofd van de dienst restauratie van gebouwen bij Cultureel Erfgoed in Brussel en vertelt dat het pand in de Anjelierenstraat 3 al enige tijd verloederd is. “In de Koolstraat 27 woedde er rond 1990 een brand die oversloeg naar die woning. Het pand heeft veel schade geleden en is sindsdien nooit meer in orde gekomen,” vertelt ze. “De eigenares van het gebouw had niet meer de middelen om het pand te onderhouden en heeft daardoor niets ondernomen. De gevel van de woning zal al voor de brand in slechte toestand geweest zijn, een volledige opknapbeurt is dus een absolute noodzaak.”

Ook Jens Popelier, woordvoerder van schepen van Stedenbouw en Openbare Ruimten Ans Persoons

Het verloederde pand in de Anjelierenstraat: de renovatiewerken zouden niet Het verloederde lang meer op zich pand in de laten wachten. Anjelierenstraat: © SOPHIE KELLENS

de renovatiewerken zouden niet lang meer op zich laten wachten. © SOPHIE KELLENS/BRUZZ

ALGEMENE DIRECTIE

Jo Mariens HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), Mathias Declercq Steven Van Garsse CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx REDACTIE

Jean-Marie Binst, Eva Christiaens, Filip De Rycke, Sara De Sloover, Tim Gatzios, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Stefanie Nijs, Jasmijn Post, Bram Van Renterghem, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Eyck, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Céline Emmerechts, Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Sophie Soukias, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden EINDREDACTIE

Karen De Becker VORMGEVING CULTUUR & UIT Heleen Rodiers ACTUA Ruth Plaizier KALENDER UIT

Sam De Ryck VERTALING

John Arblaster, Martin McGarry, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

(One.brussels), geeft mee dat de Stad Brussel samen met het Gewest in 2012 een actieplan heeft opgericht om de eigenaar te verplichten het beschermde pand weer in ere te herstellen. “De eigenares werd aangeschreven en beboet voor leegstand.”

PROGRESSIE Uiteindelijk diende de eigenares in 2015 een bouwaanvraag in bij het Gewest voor een renovatieproject.

“Die is goedgekeurd in 2018, maar jammer genoeg is de eigenares in die tussentijd overleden. Na lang zoeken is een nieuwe eigenaar gevonden voor het pand,” zegt Popelier. Volgens Vanhaelen heeft de zoon van de eigenares nu alles in handen genomen.

Binnenkort zal het pand in de steigers staan, al is er onduidelijkheid over de fase waarin het project zit. “Er worden al een paar jaar restauratiedossiers afgewerkt en de vergunningen om de restauratiewerken aan te pakken zijn er. De werken zouden zelfs al binnen

enkele weken of maanden van start kunnen gaan,” zegt Vanhaelen.

Popelier springt ietwat voorzichtiger om met de startdatum van de renovatiewerken en laat weten dat het onderzoek naar de aanvraag tot op heden nog loopt bij de diensten van het Gewest. “Als alles goed verloopt, beginnen in de nabije toekomst de renovatiewerken aan dit verloederde pand.”

Ten slotte voegt Vanhaelen er nog aan toe dat er op de gelijkvloerse verdieping van de woning in de Anjelierenstraat vroeger een taverne was en dat het nog steeds een handelszaak zal blijven. “Wat het juist wordt, blijft nog een groot vraagteken. Ook wordt er boven de handelszaak in huisvesting voorzien, en worden de volledige gevel en het dak onder de loep genomen.”

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke

Voer uw evenement in op Encodez votre événement sur Enter your event on www.agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

— SOPHIE KELLENS

VOLGENDE WEEK Hoogte Honderd in Vorst is gekend, maar waar ligt het laagste punt van Brussel?

6 NOVEMBER 2019

I 31

Meld nieuws

Hebt u nieuws uit Brussel, dan kunt u ons dat melden via het WhatsApp-nummer 0489-988.988 Persberichten kunnen via nieuws@bruzz.be

2019

Bestel nu je spaghetti op

BRUSSELHELPT.BE Eet samen spaghetti met Brusselaars uit jouw buurt of ga zelf achter de kookpotten staan.

Steun Brussel Helpt en doe mee aan de Grootste Spaghettislag ter Wereld, op 30 november 2019.

De volledige opbrengst van Brussel Helpt 2019 gaat naar DoucheFLUX

DB623068I9

Lokaal Bestuur Machelen zoekt enthousiaste collega’s (m/v)

Teamcoach Organisatie

AANKOOP

A4a - A4b - statutair (onbepaalde duur) Functie: Als enthousiaste teamcoach Organisatie ondersteun je het management en andere diensten bij het realiseren van de ambities. Je motiveert, leidt en inspireert de individuele teamleden en het team als geheel in een aangename werkomgeving.

Profiel: masterdiploma • minimum 4 jaar ervaring op A-niveau in een leidinggevende functie • rijbewijs B

Deskundige mobiliteit

nertspels (bontjassen) • parels oude merkhorloges • oud goud zilveren en gouden munten • tin tandgoud • allerlei zilver • porselein zijden tapijt • rode koralen • edelstenen schilderijen (16e-17e-18e E) • porselein merkhandtassen • diamanten

BEL 0489 94 49 72

B1 - B3 - contractueel (onbepaalde duur)

GRATIS OFFERTE

Functie: Als enthousiaste deskundige mobiliteit ben je de steun van het diensthoofd. Je adviseert en ondersteunt het diensthoofd bij de realisatie van doelstellingen.

Profiel: bacherlordiploma of minimum diploma secundair onderwijs en 2 jaar ervaring in de mobiliteit • rijbewijs B DB634786J9

Diensthoofd Veiligheid en preventie - lokale economie A1a - A3a - contractueel (onbepaalde duur) Functie: Als gedreven diensthoofd Veiligheid en preventie - lokale economie stuur en coördineer je het team en bevorder je de samenwerking met andere diensten op beleidsvlak.

Je bent de trekkende kracht voor de beleidsvoorbereiding en -uitvoering inzake veiligheid en preventie - lokale economie.

Profiel: masterdiploma of bachelordiploma en 2 jaar ervaring inzake vermogenscriminaliteit en preventie, handhaving en/of lokale economie • rijbewijs B

Stafmedewerker Veiligheid en preventie - lokale economie B1 - B3 - contractueel (onbepaalde duur) Functie: Als stafmedewerker werk je onder de leiding van het diensthoofd veiligheid en preventie - lokale economie. Je ondersteunt/adviseert bij het realiseren van de doelstellingen inzake beleid en verzekert een adequate dienstverlening aan de klanten.

Profiel: bacherlordiploma • rijbewijs B Wij bieden: mooie work-life balance • maaltijdcheques 7,50 euro • hospitalisatieverzekering • fietsvergoeding • gratis abonnement openbaar vervoer woon-werkverkeer • meerekenbaarheid relevante dienstjaren

Meer info op www.machelen.be/vacatures DB635293J9

machelen.be

6 AFREISDATA 2020 14/2 · 5/4 · 1/5 · 17/7 · 25/9 · 23/10 INBEGREPEN • Vliegreis met top airline Qatar airways vanuit Brussel • transfers ter plekke • mini rondreis Sri Lanka (5n, HP) • inkomgelden & excursies • binnenlandse vlucht • strandvakantie Malediven (6n, All-in) INFODAG za 23 nov 2019om 11u in ons auditorium te St-Truiden gratis, wel even online reserveren, aub

Reisfamilie Carlier

14 fijne dagen vanaf

€ 2.590 /persoon

Luikersteenweg 62 • St-Truiden • T 011 70 55 00 • www.deblauwevogel.be

DB634845J9

Interesse? Solliciteren kan tot uiterlijk 21 november 2019 naar personeelsdienst@machelen.be.

Malediven & rondreis Sri Lanka

DB635221J9