BRUZZ actua - editie 1656

Rubrieknaam

#1656 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

03 | 04 | 2019

‘Ze zijn niet ontworpen, maar gegroeid als koterij’

© BART DEWAELE

25 JAAR BETOGEN TEGEN GENOCIDE IN RWANDA

‘Ooit wint de volhouder’

BURGERPROTEST BEPAALT DE AGENDA

‘Eigenlijk is dit een cadeau voor een politieke partij’

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

PAUL BRAÇO ( 31 ) , LESBROUSSARTSTRAAT ELSENE "Ik ben masseur, muzikant en verkoper van legale cannabis bij Street Shop. Op mijn 18de wist ik niet goed waarnaartoe en ging ik

antropologie studeren. Mijn thesis ging over de daklozen in Brussel. Na die periode waarin mijn hoofd centraal stond, vroeg ik me af waar mijn

handen voor dienden. Ik dook in de massage. Ik wou mensen aanraken, met hen communiceren en genezen.

Ik droom ervan massage, kunst,

muziek te combineren in een project op straat. Met mijn liefde Sarah heb ik een moestuin. We zijn allebei blij dat de lente begint."

3 APRIL 2019

I

3

Werkt de politiek in Belgi(qu)ë(n)? ( )

Ja

Neen

Doe mee op

04/05

Ga op 4 mei in gesprek met iemand die anders denkt Beantwoord deze en zes andere stellingen over de toekomst van onze samenleving, en ga op 4 mei in gesprek met iemand die anders denkt. Van persoon tot persoon in plaats van klavier tot klavier. Niet per se om uw gelijk te halen, maar vooral om - nog vóór u uw stem uitbrengt – naar de stem van een ander te luisteren. En wie weet uw eigen mening te herzien.

Doe mee via

bruzz.be/hetgrotegelijk

E E N INITIATIE F VAN

Edito / Inhoud

12

EDITO

Dossier De gevaarlijkste kruispunten van Brussel doorgelicht

De stad huilt — KRISTOF PITTEURS

“Zolang we blijven vertrekken van een wegennet aangelegd op maat van de auto blijft elke ingreep niet meer dan een lapmiddel”

niet bewust de denkwijze van een rechter in Berlijn. Pas vorige week veroordeelde die twee straatracers na een dodelijk ongeval voor moord.

Ook de politiediensten worden met de vinger gewezen, want die zouden van verkeersveiligheid niet allemaal een even grote prioriteit maken.

En tot slot - het zal niemand verbazen - krijgen de politieke verantwoordelijken ervanlangs. Want die lijken er maar niet in te slagen om onze

straten in te richten op maat van de gebruikers.

De afgelopen weken hebben we u, BRUZZ-gebruiker, gevraagd welk kruispunt in het Brussels gewest u het gevaarlijkste vindt. We kregen meer dan vierhonderd inzendingen. Het Saincteletteen Meiserplein voeren de lijst aan, gevolgd door alle andere usual suspects. Maar lezer Emmy vatte het heel goed samen: alle kruispunten zijn gevaarlijk. Zeker zolang wij ons blijven gedragen zoals we ons nu gedragen.

Kort samengevat: het zijn niet alleen de chauffeurs, het is niet alleen de politie of de politiek die verantwoordelijk is. We zijn het allemaal.

We zijn medeverantwoordelijk omdat we - ook in het verkeer - vooral oog hebben voor onze eigen situatie. Elkaar ZIEN in het verkeer, beseffen dat niemand de straat voor zich alleen heeft, weten dat er regels zijn die moeten gerespecteerd en gevolgd worden en dat wie dat niet doet gestraft wordt: dat zou al veel problemen oplossen.

Laat de overheid dan volgen en de stad aanpassen aan de noden van deze tijd. Zonder ons te laten belemmeren door alle budgettaire en praktische bezwaren zouden we daarbij durven te pleiten om vaker te starten van een wit blad. Want zolang we blijven vertrekken van een wegennet aangelegd op maat van de auto blijft elke ingreep niet meer dan een lapmiddel. Daarvan is het geschilderde fietspad op de Landsroemlaan het zoveelste bewijs.

18 Analyse Het succes van de burgerprotesten

BRUZZ | VOORAF

Een dodelijk ongeval. Alweer.

Een zwakke weggebruiker.

Opnieuw. Keer op keer voelt het als een stoot in de maag.

Met elk slachtoffer zoeken we verantwoordelijken. In eerste instantie de autobestuurders die maar niet willen begrijpen dat de stad geen raceparcours is. “Moordenaars,” schreef een commentator maandagmiddag. Daarmee volgde hij al dan

22 Geschiedenis Rwandezen herdenken genocide

26 Ondernemen Anderlechts bedrijf Toulet-Van Bael maakt trofeeën van alle slag

03

Chou de Bruxelles

24

Enfant Terrible

05

Edito

28

Nick Trachet

06

In beeld

29

Beeldspraak

08

De week

30

Big City

3 APRIL 2019

I

5

6

I

3 APRIL 2019

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

Flamboyant decor

© BART DEWAELE

In Villa Empain opende donderdag de tentoonstelling ‘Flamboyant’. Het concept is bijzonder: bezoekers kunnen door de villa wandelen als was die het huis van een kunstverzamelaar uit de jaren dertig, die zijn verzamelde kunstwerken tentoonstelt in de verschillende kamers van zijn huis. Léon Spilliaert, René Magritte, Joan Miró, Wassily Kandinsky zijn maar enkele van de kunstenaars van wie er werk te bewonderen is.

3 APRIL 2019

I

7

De week

Terugblik op het nieuws

Wanbeheer

Appendix

10,4 mio

Het Brussels parlement nodigt ex-burgemeester Françoise Schepmans (MR) en voormalig schepen van Huisvesting Karim Majoros (Ecolo) uit om uitleg te geven over het wanbeheer van de Molenbeekse Huisvestingsmaatschappij.

Brussels minister Pascal Smet (SP.A) moet in allerijl een chirurgische ingreep ondergaan. Een ontstoken blindedarm - net niet gesprongen wordt verwijderd. De minister herstelt snel.

Eerst werden massaal synthetische grasvelden voor sportclubs aangelegd in het gewest. Nu blokkeert Brussels staatssecretaris voor Sportinfrastructuur Fadila Laanan (PS) 10,4 miljoen om 36 van de 45 kunstgrasvelden te vernieuwen. Zo lang er geen bewijs is dat de rubberkorrels, afkomstig van autobanden, onschadelijk zijn, zijn de terreinen te risicovol, stelt Laanan.

VOORSTADSNET STAAT OF VALT MET TARIEFINTEGRATIE

BRUZZ | DE WEEK

Brusselaar ontdekt de S-trein Dankzij een beter aanbod en promotie wint de trein aan populariteit binnen Brussel. Het stedelijk spoornet zal echter pas echt een gamechanger zijn voor de mobiliteit als we met één ticket bij alle vervoersmaatschappijen terechtkunnen.

— LAURENT VERMEERSCH

K

omt het dan toch nog goed met het Gewestelijk Expresnet (GEN)? Sinds de lancering van de S-trein eind 2015 is het aantal treinreizigers binnen Brussel gestegen met 44 procent, zo maakte de NMBS vorige week bekend. Volgens de spoorwegen zien steeds meer Brusselaars in de trein “een snel, veilig en comfortabel alternatief voor de wagen, complementair met het MIVB-aanbod”.

Het resultaat is het gevolg van recente inspanningen van de NMBS om het voorstadsnet op te waarderen. Enerzijds ging het om een pr-operatie. Bestaande verbindingen kregen niet alleen een nieuwe naam (S1, S2 enz.), maar werden voor het eerst ook serieus gepromoot.

Daardoor won het stedelijke treinaanbod aan bekendheid.

Anderzijds werd dat aanbod ook

8

I

3 APRIL 2019

uitgebreid. Er werden nieuwe stopplaatsen geopend, zoals Mouterij in Elsene, nieuwe verbindingen zagen het licht dankzij de opening van de Schuman-Josaphattunnel, en er rijden meer treinen, vooral in het weekend.

Sinds de verdubbeling van de zaterdagfrequentie op lijn S1 Nijvel-Brussel-Antwerpen telt de NMBS daar 50 procent meer reizigers. De sterkste stijging (+74 procent opstappende reizigers) is te zien in de stations op het oostelijke ringspoor (lijn 26, bediend door S5, S7 en S9), waar de frequentie is opgetrokken tot vijf treinen per uur. “Waar de NMBS het aanbod uitbreidt, volgen ook de reizigers,” klinkt het bij de spoorwegen.

De cijfers zijn hoopgevend, zeker gezien de woelige voorgeschiedenis van het GEN. Bevoegd federaal

minister van Mobiliteit François Bellot (MR) verwacht de komende jaren nog meer reizigers en wijst naar de heropstart van de werkzaamheden om de lijnen naar Nijvel en Ottignies op vier sporen te brengen, en dus meer treinen te kunnen inzetten. “Die werven worden gefinancierd met het waardevolle miljard dat door mij werd vrijgemaakt,” klinkt het trots.

“Deze investeringen zullen het mogelijk maken om de mobiliteit in en rond Brussel verder te verbeteren en bij te dragen tot een vermindering van de filedruk.”

Toch is er geen plaats voor euforie.

Groeipercentages zeggen niet alles en absolute cijfers geven de spoorwegen niet vrij. De groei zit bovendien vooral in het weekend, waar het aanbod tot enkele jaren geleden minimaal of zelfs onbestaand was. De gemiddelde

bezetting van een S-trein zou niet boven de 30 procent uitkomen.

Toch nog vaker spooktrein dan succestrein dus.

ÉÉN TICKET Het belangrijkste struikelblok voor een meer grootschalige overstap naar de trein voor verplaatsingen naar en binnen de stad is het uitblijven van de zogenoemde tariefintegratie. Daarbij hebben reizigers aan één ticket of abonnement genoeg om te genieten van alle vervoersmaatschappijen. De prijs wordt dan bepaald in functie van het traject, niet van het gebruikte vervoermiddel of de maatschappij.

Hoewel die langverwachte doorbraak onlangs nog werd beloofd voor september is dat technisch niet meer haalbaar volgens Pierre-Paul Bertieaux, tot begin dit jaar topman van Belgian Mobility Card, het

Gosseliesbrug

Agnès Varda

LEZ strenger

Langs de Mariemontkaai bij het Zeekanaal, in het verlengde van het Hertogin van Brabantplein, wordt een voetgangersbrug gemonteerd.

Het gevaarte komt per schip vanuit Zelzate aan. De brug moet de Heyvaertwijk nog beter ontsluiten.

De gemeente Elsene, waar de Franse cineaste Agnès Varda in 1928 geboren werd, opent een rouwregister. Ook in het stadhuis van Brussel ligt een rouwregister.

Varda werd negentig.

Vanaf 1 april worden auto’s die rijden met dieselnorm Euro 2 of benzinenorm Euro 0 en 1 binnen het Brussels gewest beboet. Een eerste boete bedraagt 350 euro. Pas na drie maanden kan een tweede volgen. Alle wagens met buitenlandse nummerplaat moeten zich eerst online registreren voor ze de stad binnen mogen.

WOUTER DE GEEST, CEO van BASF Antwerpen over de elektriciteitsprijzen die in vijf jaar niet daalden (in ‘Trends’) BRUZZ | DE WEEK

Vooral in het weekend namen meer reizigers de S-treinen.

Bijna alle politieke partijen pakken uit met klimaatprogramma’s. De zware kostprijs ervan werd niet berekend

Cartoon Kim Kim Duchateau en Wauter Mannaert wisselen elkaar af voor hun kijk op de week

© ROSA BOATENG

platform dat samen met de vervoersmaatschappijen werk maakt van een gezamenlijk ticketsysteem.

De NMBS en de drie gewestelijke vervoersmaatschappijen zouden het eens zijn over eengemaakte tarieven, maar niet over de concrete toepassing. “De tariefintegratie dreigt het financiële evenwicht van de maatschappijen in gevaar te brengen,” aldus Bertieaux in La Libre Belgique. “Ticketverkoop en tarifering zouden beter door een interfederaal agentschap worden beheerd.”

Zonder dergelijke nieuwe structuur zal het volgens Bertieaux niet lukken met de tariefintegratie en dan wordt het voorstadsnet een maat voor niets. “Het GEN-project is bijzonder triest. Men investeert miljarden euro’s, maar zonder een eengemaakt tarief zal het GEN nooit het licht zien.”

3 APRIL 2019

I

9

Zone West controleert amper op fietspadrijden

Macho’s in het verkeer kan je aanpakken De politiezone Brussel Elsene schreef in de eerste drie maanden van dit jaar ruim 1.000 boetes voor rijden over het fietspad uit. In de zone West, waar een chauffeur zondag een dodelijk ongeval veroorzaakte op een fietspad, waren dat er amper 31. “Als je de regels niet handhaaft, beginnen sommigen dit soort overtredingen normaal te vinden.” — KRIS HENDRICKX

W

at voorafging: zondag reed een negentienjarige bestuurder een vrouw dood op het zebrapad van de Jetselaan. De man bestond het daarbij om auto’s die stopten voor het zebrapad in te halen door over het fietspad te rijden.

Het roekeloze gedrag van de bestuurder werpt de vraag op hoe het zo ver kan komen. Behalve de loodzware individuele verantwoordelijkheid is ook het vervolgingsbeleid van cruciaal belang, benadrukt verkeersexpert Kris Peeters.

“Veel van die verkeersmacho’s hebben al een voortraject van overtredingen, die vaak niet werden beboet. Er zijn best wel wat voorbeelden van agenten die klachten daarover weglachen. Op die 10

I

3 APRIL 2018

manier creëer je een gevaarlijke cultuur van tolerantie. Regels moet je handhaven, anders gaan mensen zo’n gedrag normaal vinden.”

Ook Pieter Fannes van 1030/0 ziet een cultuur van laksheid in het Brusselse verkeer. Die actiegroep hield de Schaarbeekse verkeersveiligheidsagenda het afgelopen jaar flink onder stoom. “Toen ik vroeger van Leuven naar Brussel kwam, viel me op hoe los hier met regels wordt omgesprongen. Ook mijn eigen vrienden reden op een manier die lang niet altijd reglementair was.”

We namen de proef op de som en vroegen de cijfers op voor de zone West, waar het dodelijke ongeval plaatsvond. Daar werden afgelopen jaar een luttele 57 boetes uitgeschreven voor het rijden op een fietspad of –strook. “Dat zijn alleen

Verkeer

Parkeren op het fietspad: schering en inslag in de stad.

BRUZZ | DE VERHALEN

© CITY BIKE LANES

boetes voor mensen die op heterdaad betrapt worden door een patrouille die toevallig getuige is van zo’n overtreding,” legt woordvoerder Johan Berckmans uit aan BRUZZ. De zone controleert overigens ook op parkeren op fietspaden, onder meer via intelligente camera’s. Het boetecijfer ligt voor die categorie met 435 processen-verbaal een stuk hoger.

ACHTER EEN BUSHOKJE Dat het anders kan, bewijst de zone Brussel Hoofdstad Elsene nu al enkele jaren. Die investeerde de voorbije jaren fors in een fietsbrigade en in bonnenboekjes. Inbreuken op fietspaden zijn er dan ook een belangrijke prioriteit in het zonaal veiligheidsplan. Resultaat: de ‘bikers’ schreven er in de eerste drie maanden van dit jaar geen 31, maar 1.130 boetes uit voor voertuigen die over de fietspaden reden. Voor parkeren op die fietspaden kwamen daar nog 2.700 bekeuringen bij.

Het hoge aantal boetes is het resultaat van gerichte campagnes rond fietspadrijden, vertelt hoofdinspecteur David Stevens van de fietsbrigade. “We kennen ondertussen wel de zwarte punten en stellen ons daar dan ook regelmatig verdekt op, bijvoorbeeld achter een bushokje. De Lemonnierlaan nabij de kleine Ring is bijvoorbeeld zo’n plek. Het is een werk van lange adem, maar na enkele jaren zien we toch een duidelijke verbetering.”

Het totale aantal boetes dat de ‘bikers’ uitschreven is overigens ook niet min en schommelt nu al drie jaar rond de veertigduizend. “En de verkeersleefbaarheid gaat er daardoor ook echt op vooruit,” zegt Stevens.

Het boetebeleid van de politie is één ding, het vervolgingsbeleid van het parket een ander. Het Brusselse parket heeft immers zoveel werk dat de ‘lichtste’ overtredingen vaak geseponeerd worden. “In Schaarbeek is het aantal snelheidscontroles door

de politie bijvoorbeeld verdubbeld het afgelopen jaar, tot tien miljoen voertuigen,” vertelt Pieter Fannes van 1030/0. “We zijn natuurlijk blij met die stijging, maar horen vaak dat het parket niet kan volgen.”

MOORDWAPEN

“We kennen de zwarte punten en stellen ons daar dan ook regelmatig verdekt op” DAVID STEVENS FIETSBRIGADE

Navraag bij het Brusselse parket leverde maandag geen cijfers op over het vervolgingsbeleid voor fietspadrijden of voor verkeersovertredingen in het algemeen. “De cijfers zijn niet beschikbaar,” luidde het laconieke antwoord.

Expert Kris Peeters vraagt zich ondertussen ook af of de bestraffing niet strenger kan voor verkeersdoders. “Als iemand met een wapen dreigt in het openbaar, vliegt hij of zij de cel in. Een auto is uiteindelijk ook een moordwapen, waar veel mensen hier mee dreigen. Wat die jongeman in Koekelberg heeft gedaan, kan je moeilijk nog een ongeval noemen. Ik ben geen jurist, maar voor mij is dat eerder doodslag.”

3 APRIL 2019

I

11

Dossier Die vraag stelden we via onze website en sociale media aan onze gebruikers.

Uit de ruim vierhonderd

‘Wat vind jij het meest onveilige kruispunt in Brussel?’ inzendingen kwam Sainctelette als onbetwiste, maar weinig fortuinlijke winnaar uit

Sainctelette, het gevaarlijkste kruispunt in het Brussels gewest, oordeelt de BRUZZ-gebruiker.

12

I

3 APRIL 2019

de bus. Het Meiserplein in Schaarbeek staat met stip op twee, voor de derde plaats ging het tussen de

Bareel van Sint-Gillis en Jules De Trooz/Over de Bruggen aan het kanaal. We kozen uiteindelijk

voor die laatste, omdat het gevaar van dat kruispunt, net zoals bij de twee andere, ook uit de ongeval-

lenstatistieken blijkt. Het Liedtsplein sluit de top vijf af, maar volgens lezeres Emmy is ‘elk kruispunt in

Brussel gevaarlijk’.

Het resultaat van onze analyse lees je hier, op BRUZZ.be en in de speciale XL-reportage

die op 4 april online en op tv uitgezonden wordt.

Verkeersexpert Kris Peeters op de gevaarlijkste kruispunten

BRUZZ | DE VERHALEN

‘Dit is zwemmen tussen de haaien’ Het Meiserplein. Sainctelette.

Jules De Trooz. Het zijn namen die menig Brussels weggebruiker koude rillingen bezorgen. Met expert Kris Peeters gingen we op zoek naar pijnpunten en remedies. “Deze kruispunten zijn niet ontworpen, maar gegroeid als koterij.” ▲

— KRIS HENDRICKX, FOTO’S BART DEWAELE

3 APRIL 2019

I

13

Verkeersveiligheid

▲

Sainctelette

BRUZZ | DE VERHALEN

Op het Saincteletteplein klinkt een pandemonium van toeterende wagens. Het verkeer stroomt moeilijk door tijdens de ochtendspits. We zien hoe zelfs een tractor stilstaat op de tramsporen, waardoor de tram niet door kan. Fietsers slalommen tussen de (vracht)wagens en de bussen. “Je moet kunnen anticiperen, maar ik vind het slalommen wel leuk. Dat geeft me een kick,” lacht Christophe vanop de fiets. “Nee, dit is het meest verschrikkelijke kruispunt in Brussel,” zucht fietser Sara, terwijl ze voor het rode licht staat. Waar de Ieper- en de Negende Linielaan samenkomen, steken voetgangers en fietsers de straat over op het zebrapad. “Auto’s die van de Leopold II-laan komen mogen dan rechtsaf, maar dat weten voetgangers niet. Ik heb daar al veel ongevallen zien gebeuren. Ik zie ook hoe mensen gefrustreerd zijn.”

Fietsers die van de Leopold II-laan komen en naar het IJzerplein rijden, kunnen dat op de busstrook, waarvan ook auto’s gretig gebruikmaken.

De busstrook gaat verder op de tramsporen. “Over de tramsporen rijden is wel lastig. Daardoor zit ik om de drie maanden met een lekke band,” zegt Christophe nog.

W

e staan wat na te praten aan het Meiserplein, als plots een racefiets het Meiserplein oprijdt uit de Plaskylaan. De man – in fluogeel koersjasje - werpt zich met een zekere doodsverachting in de verkeersstroom op het plein om dan samen met de auto’s mee te draaien tot hij de Rogierlaan bereikt. Kris Peeters staat er hoofdschuddend naar te kijken. “Deze heeft het gehaald, maar het blijft wel zwemmen tussen de haaien. En hij heeft zich ook als een kerstboom moeten aankleden.”

Kris Peeters is mobiliteitsexpert en doceert verkeerskunde. Maar ook hij valt aan het Meiserplein van de ene verbazing in de andere. “Kijk bijvoorbeeld eens naar die pas geschilderde strook voor bussen en fietsers. Goedbedoeld, maar die leidt

recht naar Brasserie L’Avenue daar op de hoek, waardoor die fietsen en bussen toch weer abrupt de autostroom in moeten. Een wonder eigenlijk dat nog niemand het café is binnengereden.”

Het Meiserplein is een van de kruispunten die de BRUZZ-gebruikers onlangs tot ‘gevaarlijkste van Brussel’ uitriepen. Wie er ooit over moest, begrijpt waarom. De plek is allesbehalve een plein maar een soort complexe rotonde – die er officieel geen is – waar dan nog eens een stadssnelweg is aan gekleefd met vijf tot zes rijstroken. Om het geheel compleet te maken is Meiser bovendien een tramknooppunt.

“Zo’n complexe plek betekent ook dat je enorm veel markeringen en verkeersborden moet aanbrengen,” merkt Peeters op. “Op deze plek heb

“Als je iets als snelweg inricht, gedragen chauffeurs zich ook als op een snelweg” KRIS PEETERS VERKEERSDESKUNDIGE 14

I

3 APRIL 2019

je makkelijk honderd borden, te veel voor een weggebruiker om ze allemaal op te merken. En kijk daar eens, op zo’n plek zetten ze dan nog eens een reclamebord met wisselende affiches! Alsof er nog niet genoeg is om op te letten.”

KRUISPUNTKOTERIJ Dat de situatie aan Meiser problematisch is, merk je aan veel dingen. Aan de ongevallenstatistieken bijvoorbeeld, waarin ‘Place Misère’ steevast een ereplaats haalt. “Maar je ziet het ook aan kleine details, zoals het aantal plekken waar auto’s iets stuk hebben gereden,” zegt Peeters. “Die verfrommelde balustrade daar bijvoorbeeld, of dat scheve verkeersbord en die omvergereden paaltjes daar.”

Meiser is misschien wel het meest chaotische kruispunt van het gewest, verkeersellende tot kunst verheven bijna. Maar de problemen die je er vindt, komen wel op tientallen plaatsen in Brussel terug, zegt Peeters. “Onze Belgische manier van plannen zit er allicht voor iets tussen.

Onze manier van ‘niet-plannen’ is eigenlijk juister gezegd. Dit soort knooppunt is beetje bij beetje ontstaan, uitgebreid voor de autostroom en dan is er hier en daar

BRUZZ | DE VERHALEN

wat aangepast. Veel echte mobiliteitskeuzes zijn daarbij niet gemaakt. Dit is eigenlijk koterij op een groot kruispunt. Maar je ziet het ook in steden in het buitenland waar men geprobeerd heeft de stad aan te passen aan het toenemende succes van de auto.”

Kan het dan anders? “Jazeker. Je zou je bijvoorbeeld al kunnen afvragen of het echt nodig is dat het autoverkeer het plein kan oprijden vanuit alle richtingen. Je moet het verkeer daarvoor minstens op het niveau van de hele wijk analyseren. De bewoners van de potentieel idyllische Cambier-

laan bijvoorbeeld zouden misschien net blij zijn als ze niet meer direct op het Meiserplein zouden zijn aangesloten.”

Peeters zoomt nog wat verder uit.

“Bij dit soort plekken kan je vaak niet alles op het niveau van een kruispunt of zelfs een wijk oplossen. Eigenlijk begint het allemaal met de hoeveelheid auto’s in een stad als Brussel. Die is nu gewoon veel te groot, onder meer door de enorme hoeveelheid pendelaars die de stad binnenstromen, bijna altijd alleen in hun auto. We gebruiken onze openbare ruimte daardoor

bijzonder inefficiënt. Daar moet je als beleid iets aan doen.”

Tegelijk moeten de kruispunten radicaal aangepakt worden. “De gelegenheid maakt de chauffeur. Door de ruimte te herverdelen zullen mensen minder gaan morsen met hun autogebruik. Je kan dan niet enkel straten afsluiten voor het autoverkeer, maar ook het aantal rijstroken verminderen, waardoor je een veel compacter kruispunt krijgt en veel plaats voor fietspaden, stoepen en zelfs groen. Want aan plaats is hier echt geen gebrek.”

Meiser Chaos. Zo omschrijven de meeste weggebruikers - voetgangers, fietsers en autobestuurders - het Meiserplein in één woord. “Ga zelf maar eens kijken,” zegt buurtbewoonster Anne-Sophie. “Hier komen zoveel wegen samen. Ik steek niet over, tenzij ik oogcontact met de autobestuurder heb gemaakt,” legt Ami uit, terwijl ze het plein voorzichtig oversteekt met een kinderwagen.

“Een rotonde, een kruispunt, trams, bussen, de toegang tot de E40, alles komt hier samen.” Frederik steekt het Meiserplein dagelijks twee maal over met zijn fiets. “Elke keer is dat een ramp. Fietsers mogen hier op de busstrook, maar die wordt door iedereen gebruikt.” Op de rotonde verdrinken fietsers in een zee van auto’s. Wie dat niet ziet zitten, steekt over op het zebrapad, net als Daniel: “Dat is volgens mij de enige veilige manier.”

CONFLICTVRIJ

“Op deze plek heb je makkelijk honderd borden, te veel voor een weggebruiker om ze allemaal op te merken” KRIS PEETERS

▲

VERKEERSDESKUNDIGE

We tonen Peeters ook videobeelden van Sainctelette en Jules de Trooz/ Over De Bruggen, nog zulke horrorplekken voor veel weggebruikers. Veel dingen die voor Meiser gelden, komen hier terug: de combinatie van zowat alle denkbare vervoersmodi bijvoorbeeld. Een daarvan vormen de fietsers, die opvallend vaak op elektrische of racevehikels rijden en de kanaalroute

3 APRIL 2019

I

15

Verkeersveiligheid

▲

volgen. Tot voor kort moesten die fietsers aan Sainctelette over een zee van asfalt, maar afgelopen week verscheen er plots rode fietsmarkering. “Een verbetering,” geeft Peeters toe. “Zo toon je tenminste dat er een conflict met de fietsers dreigt. Maar het afslaande autoverkeer snijdt nog steeds de overstekende fietsers.”

Het is niet het enige conflict aan het kanaalkruispunt. Zo wordt er om de haverklap geclaxonneerd ter hoogte van de busbaan en de aansluiting op de Havenlaan. De gebruikers van die baan – fietsers en bussen – kruisen er de auto’s die rechtsaf willen naar de Havenlaan.

En een beetje buschauffeur néémt er gewoon zijn voorrang, vaak toeterend. “Communiceren valt in deze

omstandigheden terug naar een primitief, haast dierlijk niveau,” stelt de expert. “Maar je kunt dit soort conflicten oplossen met conflictvrije verkeerslichten. De verschillende weggebruikers hebben dan op

andere momenten groen. In de regel stroomt het verkeer zo wat langzamer door, maar het is wel veiliger.

Maar zo’n conflictvrije regeling is enkel haalbaar als het kruispunt voldoende compact is.”

CIJFERS De kruispunten in kwestie zijn de symptomen van een ziekte die niet langer te negeren valt. Het Brussels gewest is de enige regio in dit land waar de ongevallen met zwaargewonden met 23 procent en doden met 41 procent gestegen zijn tussen 2016 en 2017. Het aantal letselongevallen stijgt al sinds 2013, het aantal doden in het verkeer zit na enkele betere jaren weer op hetzelfde niveau als 2014.

Er is nog iets dat onze expert opvalt op de drie kruispunten. “De auto’s rijden vaak snel. Dat heeft te maken met het wegbeeld. De Wahislaan is ter hoogte van Meiser zes rijstroken breed. En aan Jules De Trooz/Over de Bruggen tel je negen rijstroken over het kanaal. Als je iets als snelweg inricht, gedragen chauffeurs zich ook als op een snelweg.”

SCHULDIG VERZUIM Peeters kijkt ondertussen hoe drie opeenvolgende auto’s het Meiserplein verlaten zonder hun richtingsaanwijzer te gebruiken. “Typisch Brussels, zeg je? Daarvan ben ik niet zeker. Het heeft ook te maken met de manier waarop de weginrichting

BRUZZ | DE VERHALEN

iemand stuurt. Als de chauffeur niet het gevoel heeft dat hij een echte bocht neemt, gebruikt hij vaak geen richtingsaanwijzer. Je kan dat oplossen door de rijstrook veel nadrukkelijker als een bocht in te richten. Zo gaan mensen meteen ook trager rijden.”

Zodra alle verbeteringsmaatregelen zijn uitgetekend, doe je best de kindtest, vindt Peeters. “Dat betekent dat je je afvraagt of je je fietsende kind van pakweg tien jaar alleen over het kruispunt zou laten rijden. Op deze drie locaties zijn we daar nu bijzonder ver van verwijderd. Veel volwassenen durven het hier zelfs niet aan.”

Tot slot leggen we onze deskundige een vraag van een lezeres voor. Kan je bij een kruispunt als Meiser niet van

crimineel verzuim spreken door de wegbeheerder, in dit geval het Gewest?

Dat wil Meiser wel grondig heraanleggen, maar voor er een plan komt moeten eerst nog de tunnels en de Reyerslaan aangepakt worden. “Dat is een moeilijke kwestie,” vindt Peeters.

“Ik ben bevriend met een spoedarts die geregeld zijn gal komt spuwen als hij weer eens bij een verkeersongeval is geroepen dat vermeden had kunnen worden. ‘Als dokter moet ik me voor fouten verantwoorden, maar de wegbeheerder moet dat niet’, zegt hij.”

“Ik deel zijn verontwaardiging.

Maar je kan politici niet zomaar

hoofdelijk aansprakelijk stellen, zoals dat ooit met de burgemeester van Damme gebeurde. Niemand zou dan nog de verantwoordelijkheid willen opnemen. Daarnaast kan je ook niet alle kruispunten tegelijk aanpakken.

Toch heeft de dokter een punt: na ongevallen is er nu geen systematische en onafhankelijke analyse van de oorzaken, hier niet en ook niet in Vlaanderen. En als het toch gebeurt, durft men niet meteen verbeteringen aan te brengen, uit schrik dat zoiets op een schuldbekentenis zou lijken.

Dat moet je aan onafhankelijke experts overlaten.”

“Je moet overal ogen hebben.

Ik zou niet willen dat mijn kinderen hier met de fiets rijden” BART FIETSER IN BRUSSEL

Jules de Trooz “Hier begint voor mij de jungle.”

Vanuit het noorden van Brussel moet Bart, al twintig jaar fietser in Brussel, het centrum van de stad bereiken via Jules de Trooz. Onveilig voelt hij zich hier niet. “Maar je moet wel overal ogen hebben. Ik zou niet willen dat mijn kinderen hier met de fiets rijden.” We zien hoe overstekende voetgangers net op tijd een tram ontwijken. Het is niet duidelijk wanneer oversteken hier mogelijk is. Aan de tramhalte hebben trams wel verkeerslichten, voetgangers niet. “Het valt hier wel mee, zo lang je oplet. Dit is Brussel, al kan ik me inbeelden dat dit een onduidelijk kruispunt is voor wie hier de eerste keer komt,” zegt Nikki terwijl ze op haar tram wacht. Fietser Alexis ziet ruimte voor verbetering. “De verkeerslichten zijn niet op elkaar afgestemd. Als je de Groendreef wil oversteken, kan je in het midden plots voor een rood licht staan. Dan sta je daar in het midden van het verkeer. Er zijn hier veel vrachtwagens en die rijden erg snel. Dit lijkt wel een snelweg.”

3 APRIL 2019

I

17

Analyse

Burgerprotesten wegen op de politieke agenda

BRUZZ | DE VERHALEN

Wanneer burgers de campagne kapen

© PHOTONEWS

18

I

3 APRIL 2019

K

creatieve speelde mee. Door de acties aan de schoolpoorten telkens anders in te vullen bleef de belangstelling van deelnemers en media groot. Het hielp daarbij zeker dat we een duidelijke einddatum hadden en naar een climax werkten: de 5-voor-12-actie aan Sainctelette.”

Het thema dat Filter Café Filtré bespeelt is bij uitstek een groen thema, maar er is geen directe link tussen de acties en de partij, benadrukt Verdickt. “We willen de politici in alle partijen wakker schudden en hebben zelfs wat afstand bewaard als groene politici op de kar wilden springen.”

HOOGGESCHOOLD Acties als die van de klimaatbrossers zijn een relatief nieuw fenomeen. In een klassieke politieke campagne zijn het vooral de partijen die concurreren om hun thema bovenaan de agenda te krijgen. Nu komen daar plots burgerbewegingen tussenfietsen. Hoe verklaar je die trend, waar ook StRaten-Generaal en Ademloos in Antwerpen een voorbeeld van zijn?

“Wie de wereld vroeger wou veranderen, kocht een lidkaart van een politieke partij,” legt politicoloog Bram Wauters van de UGent uit.

“Maar uit onderzoek weten we dat het vertrouwen in politieke partijen op een heel laag pitje staat. Mensen gaan daarom zelf het heft in handen nemen en zich organiseren in onafhankelijke en tijdelijke initiatieven. Want de interesse in de politiek zelf is er wél nog. Die idealistische burgers krijgen op hun beurt veel weerklank omdat ze veel geloofwaardiger overkomen dan een politicus in partijdienst.”

De burgerbewegingen van vandaag profiteren daarbij van een aantal evoluties. “De hoge scholings-

© PHOTONEWS

“We hebben afstand bewaard als groene politici op de kar wilden springen” ANNEKATRIEN VERDICKT FILTER CAFÉ FILTRÉ

KWADE MEISJES “Dit soort bewegingen past in de evolutie van de representatieve democratie naar wat John Keane monitory democracy noemt,” zegt Van Reybrouck, die de voorbije jaren zijn stokpaardje maakte van nieuwe vormen van democratie. “Daarin heb je nog altijd de traditionele instellingen zoals het parlement en de regering, maar daarrond groeperen zich meer en meer bewegingen die

▲

limaatactivisten bezetten de Wetstraat en eisen klimaatwet.’ Het was vorige week weer van dat: in enkele minuten tijd piepte onze gsm verschillende keren om te melden dat er een nieuwe variante is op het klimaatprotest: een camping in hartje Brussel, die ook de dagen erna het nieuws zou beheersen.

Het campinginitiatief volgt op een hele reeks van uitgekiende acties, die steeds weer de aandacht van media en dus ook politici konden vatten.

Eerst was er het aanzwellende succes van de klimaatbrossers, gevolgd door allerlei varianten op de mars toen er wat minder mensen opdaagden: van stad veranderen, de hogeschoolstudenten betrekken, met Greta Thunberg optrekken … Het geheel gekruid met tussenkomsten van erg mondige woordvoerders in zowat alle denkbare media. De horizon is duidelijk: de acties gaan door tot aan de verkiezingen in mei, zei Anuna De Wever al in januari.

Burgerprotesten zoals het klimaatprotest waren er het afgelopen jaar wel meer. In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen presteerden Filter Café Filtré (luchtkwaliteit) en 1030/0 (verkeersveiligheid) iets gelijkaardigs, vooral op het lokale Brusselse niveau. De acties van Filter Café hadden daarbij meer dan één gelijkenis met het klimaatprotest: ze waren wekelijks gestructureerd, zochten naar variatie en duurden tot aan de verkiezingen. Autoluwe schoolstraten staan ondertussen hoog op de politieke agenda.

“Wat nu bepalend was voor succes? De herhaling was erg belangrijk, net als het feit dat we maar bleven groeien,” vertelt initiatiefneemster en architecte Annekatrien Verdickt. “Ook het

graad is er een van,” zegt Wauters.

“Het is meteen een van de redenen waarom de gele hesjes, die andere burgerbeweging, het wat moeilijker heeft om duidelijke impact te krijgen.

Die mensen zijn minder gestructureerd en kloppen ook niet aan bij bestaande middenveldorganisaties als Greenpeace.”

Ook de technologische evolutie van de voorbije jaren is cruciaal, weet Wauters. Met een Facebookpagina bereik je vandaag in geen tijd een aantal mensen waar je vroeger al een forse mobiliseringsmachine moest voor hebben.

David Van Reybrouck kan Wauters op verschillende punten volgen. De auteur ontpopte zich de voorbije maanden zelf tot klimaatactivist en was een van de kampeerders aan het Troonplein vorige week.

Hij heeft prima geslapen, verzekert hij, dankzij oordopjes en zijn slaapzak voor het hooggebergte.

BRUZZ | DE VERHALEN

In deze verkiezingsjaren duikt een nieuw fenomeen op: burgerbewegingen als Filter Café Filtré, 1030/0 of de klimaatbrossers laten plots luid en volhardend van zich horen. Ze wegen daarmee zwaarder op de politieke en media-agenda dan veel partijen lief is. “Onverdacht idealisme is veel geloofwaardiger dan een politicus in partijdienst.” — KRIS HENDRICKX

Het wekelijkse klimaatprotest zette milieu hoog op de politieke agenda. © PHOTONEWS

3 APRIL 2019

I

19

donderdag 4 april 2019

OPENING

Kruidvat Kerkstraat 96A, Sint-Pieters-Woluwe

Win 1 minuut shopplezier!

Wist je dat ?

In 1 minuut winkelt een winn aar gemiddeld voor €195 aan gratis prod ucten !

Ter ere van de opening van ons nieuwe filiaal geven wij 3 x 1 MINUUT SHOPPLEZIER weg.

Kom op 4, 5 of 6 april 2019 tijdens de openingsuren naar de nieuwe winkel en vul het deelnameformulier in aan de kassa.* *Bij een besteding van minimum €15 en vertoning van Jouw Extra Voordeelkaart (verkrijgbaar aan de kassa), ontvang je een deelnameformulier.

Vul dit formulier in en activeer thuis Jouw Extra Voordeelkaart. De 3 winnaars worden op het einde van de winactie uit alle deelnameformulieren getrokken. De winnaars worden telefonisch op de hoogte gebracht. Zij dienen zich aan te melden op het doorgekregen tijdstip, samen met een bevestigingsmail in het nieuwe filiaal.

Pampers luiers midpakken

L’Oréal make-up

Alle combinaties mogelijk.

Keuze uit het hele gamma.

2+1 GRATIS

4 VOOR

25.

00

*

Kruidvat is jouw Health & Beautyspecialist. Kom langs en ontdek ons uitgebreid gamma van beauty producten aan de scherpste prijzen.

Ook haarverzorging, mondverzorging, vitamines, babyverzorging en een fotoservice kan je bij ons terugvinden! Geniet van de beste kwaliteit tegen de beste prijs in jouw buurt!

Bezoek alvast onze website www.kruidvat.be!

Kruidvat Sint-Pieters-Woluwe Kerkstraat 96A *2+1 gratis wordt verrekend als 33% kassakorting.

Deze aanbiedingen zijn alleen geldig bij Kruidvat Kerkstraat 96A, Sint-Pieters-Woluwe, van donderdag 4 t/m zondag 14 april 2019.

Haal ’m nu in de winkel

Jouw extra voordeelkaart

Steeds verrassend, altijd voordelig!

▲

ZONDER VLEES EN VLIEGTUIG Wie minder onder de indruk is van het klimaatprotest is Herman Mathijs, politicoloog aan de VUB en de UGent. “Al die bewegingen draaien toch rond een gelijkaardige noemer: milieu. Dat is een beperkt thema en zeker de Vlaamse bevolking is het vaak niet eens met hun boodschap. Als het vliegtuig tien keer duurder moet worden, autorijden uit den boze is en we geen vlees meer mogen eten, zal er toch een pak volk afhaken. Bovendien is honderd dagen voor de verkiezingen uit de startblokken schieten véél te vroeg.”

Mathijs wijst ook fijntjes op de verkiezingsresultaten in Nederland.

GroenLinks deed het daar wel erg goed, populistisch-rechts van Thierry Baudet deed het nog veel beter, onder meer door zijn klimaatkritiek. “Dat neemt niet weg dat de frustratie bij veel partijen erg groot is, vooral bij CD&V, PVDA en SP.A, die in dezelfde kiezersvijver vissen als Groen. N-VA heeft het makkelijker en reageerde ook intelligent: de partij zocht de confrontatie, onder meer met de vraag naar de financiering van de klimaatvoorstellen.

De getroffen partijen zullen er volgens de politicoloog alles aan

doen om na de paasvakantie hun eigen thema’s op de agenda te krijgen. “Ze zijn daarin ook allemaal partners in crime tegen Groen.”

Dat de klassieke partijen soms grote ogen trekken bevestigt Eric Laureys, behalve woordvoerder van staatssecretaris Bianca Debaets ook kandidaat voor de gewestverkiezingen. “Dat nieuwe middenveld is een realiteit. Mensen die gisteren bij Picnic The Streets waren, zijn vandaag bij 1030/0 en straks bij nog een andere beweging. Het is een los-vaste wereld waarmee onze partij de aansluiting wat gemist heeft.

Daar komt langzaamaan verandering in. Anton Schuurmans, die Luchtpijp coördineert, is bijvoorbeeld een CD&V’er (Luchtpijp biedt pakketten en workshops aan waarmee je zelf een fijnstofmeter kan bouwen, red.).”

CADEAU VOOR N-VA En bij N-VA, leidt het aanhoudende klimaatlawaai daar tot tandengeknars? Federaal fractieleider Peter De Roover ziet het net andersom.

“Om te beginnen vind ik het net goed dat die jongeren zich voor de politiek interesseren, al ben ik het niet eens met hun standpunten en kleuren ze alles nogal zwart-wit. Als partij moeten wij ook aan andere aspecten dan klimaat denken, zoals werkgelegenheid.”

“Daarnaast is dit voor ons eigenlijk een cadeau,” vindt

© PHOTONEWS

“De burgerbewegingen worden steeds professioneler” DAVID VAN REYBROUCK SCHRIJVER

De Roover. “We hadden al beslist dat we over milieu wilden communiceren, maar nu moeten we zelfs niet de moeite doen om het thema op de agenda te plaatsen. Als er klimaatprotest is, vraagt iedereen zich meteen af: ‘En wat denkt de N-VA daarover?’ Zo konden we onze eis om 10.000 hectare bos in de verf zetten. Of ons voorstel om de kerncentrales tien jaar langer open te houden, zodat we geld besparen.

Ondertussen kunnen we kijken of de technologie ons in die jaren geen nieuwe oplossingen brengt.”

De burgerbewegingen zal het worst wezen. Filter Café Filtré is sinds enkele weken back in business. Met de vertrouwde formule: toewerken naar een climax. “We plannen een groot dansfeest op De Brouckère op 5 mei,” vertelt Annekatrien Verdickt. “Deze keer helpt Greenpeace wel met de organisatie, want voor ad-hocvrijwilligers wordt het op den duur te veel.”

Ook de klimaatbetogers geven zich nog niet gewonnen. De tentjes mogen dan verdwenen zijn, de activisten maken zich wel op voor de laatste sprint richting verkiezingen. “En ook daarna stopt dit niet,” zegt Van Reybrouck.

“Zolang de democratie gedomineerd wordt door de particratie zullen mensen meer en meer op straat komen.”

BRUZZ | DE VERHALEN

het beleid in vraag stellen en controleren. Die doen dat bovendien steeds professioneler. Kijk naar StRaten-Generaal, dat vaak veel meer dossierkennis had dan het bestuur.”

De auteur wijst op een bijkomende factor die het klimaatprotest tot nieuws maakt. “Ik kan me niet herinneren dat we ooit een beweging van tieners hebben gehad, met dan nog jonge vrouwen voorop. Tegelijk is het logisch. Het is de jeugd die als eerste getroffen zal worden door de nalatigheid van vandaag. Philippe Van Parijs zei het onlangs zo: ‘Zelfs de beste democratie is nog steeds een dictatuur van de huidige generatie.’”

Van Reybrouck is behoorlijk onder de indruk van de mondigheid en de rijpheid van de actievoerders.

“ASO-meisjes van vandaag staan een stuk sterker in hun schoenen dan vorige generaties, zo veel is me nu wel duidelijk. Ze zijn ook veel kwader dan de jongens die ik zag deelnemen. Misschien speelt het #metoo-tijdperk daar ook een rol in.”

De gele hesjes begonnen in Frankrijk, maar die protesten zijn intussen uitgewaaierd. © PHOTONEWS

3 APRIL 2019

I

21

Geschiedenis

Strijd duurt voort 25 jaar na Rwandese genocide

‘Onze rechten zullen ooit leven’ BRUZZ | DE VERHALEN

Wie zijn ze? Wat doen ze? Waar komen ze vandaan? Wie op de Tervurenlaan rijdt, heeft zich dat vast al afgevraagd, als op de zoveelste dinsdag op de middenberm een witte tent wordt neergepoot. Met slogans én tegenover de ambassade Ruanda House.

— JEAN-MARIE BINST, FOTO’S IVAN PUT

E

r is altijd wel een passant die wuift of zijn duim opsteekt,” glundert mensenrechtenactivist Joseph Matata (70), die de sit-in opstartte in 2010. “Onze strijd gaat door, tot Rwanda echte democratie kent.” De Rwandezen in Brussel kunnen de langste vreedzame samenscholingsactie in Brussel op hun palmares schrijven. Eén dinsdag op de twee, tegen het middaguur, hangen ze spandoeken op de groene middenberm van de Tervurenlaan in Sint-Pieters-Woluwe. Met portretten van politieke gevangenen van het regime en slogans tegen de dictatuur in hun thuisland.

De locatie is goed gekozen, precies tegenover de ambassade van Rwanda in België. “Ze houden ons van binnen en vanaf het dak met verrekijkers in het oog,” lachen de deelnemers die zich engageren om de grote tent te monteren. Al snel geholpen door nog meer vrijwilligers met stoelen, een picknicktafel,

22

I

3 APRIL 2019

thermossen met koffie en koekjes.

Ze wachten niet op Matata om in discussie te gaan, ze zijn diverse oppositiepartijen van het Rwandese regime genegen. Saïd is een van hen: “We worden allemaal als revisionisten bestempeld, gewoon omdat we oppositie voeren tegen president Kagame, nochtans een democratisch recht.”

Na 1994 klaagde Matata de moorden van de ‘Groupe de Sécurité de la Présidence de la République’ (GSPR) aan, waardoor hij vogelvrij werd verklaard. Nochtans werd hij voor 1994 als pacifist op handen gedragen om als Hutu de Tutsiminderheid te verdedigen. Nu de Hutu’s eerder door het regime worden onderdrukt, wordt elke reactie gestigmatiseerd. “We zijn het slachtoffer van discriminatie, en vinden geen werk,” horen we.

“Rwandezen in België (zo een 25.000-tal) zijn nochtans vaak hoger geschoold.” Niet zelden moet een

jurist tevreden zijn met een job als taxichauffeur.

Met een taxi brengen de actievoerders nog ander materiaal aan voor de zitactie, tot sandwiches toe.

Het zeil met portretten van verdwenen en gevangen gezette opposanten, hangt te wapperen in de dreef.

“Het steekt het Ruanda House de ogen uit dat we vrijelijk onze woede kunnen uiten,” zegt Saïd. “Wij zijn één grote familie, zelfs al vind je hier mensen van vijf oppositiepartijen. En met onze portaalsite zijn we met duizenden die werken aan een betere toekomst voor Rwanda. Want ooit keren we allemaal terug.”

DE VOLHOUDER WINT Vaak komen ze hier als studenten aan, leren hun vrouw kennen, krijgen kinderen, zoeken werk en kopen doorgaans ook een huis, want een Rwandees wil van niemand afhangen. “We hebben de mensenrechten aan onze zijde staan,“ stelt

Eric. “Door onze actie komt stilaan het inzicht dat de volhouder ooit wint. Nu nog wordt er elke dag iemand in Rwanda vermoord. Je kan er niet openlijk zomaar handel drijven. Zo mag er niets tweedehands verkocht worden. Vroeger werd de aardappelprijs vastgelegd, nu beslist de minister er elke maandag over, met als gevolg dat het moeilijk betaalbaar wordt voor gezinnen. Eerst aardappelen voor het leger, is immers de norm. Er wordt niet meer geïnvesteerd in het land.“ Moussa treedt de man bij, de hele groep beaamt het verhaal.

“De nieuwe Miss Rwanda werd zelfs als divisioniste bestempeld, omdat ze de ogen opende voor de media door haar etnisch bewustzijn.

Zoiets kan niet voor president Kagame. Voor 1994 hadden we gratis medische zorg, en waren er federaties, zoals die van de vrachtwagenchauffeurs, die iedereen werk gunden. Dat is allemaal weg: het

Het zijn kameraden geworden dankzij de vorming in onze École de non-violence (School van Geweldloosheid).”

SCHADUWKABINET

leger bestuurt. We zijn hier om het systeem te veranderen, want thuis luidt de slogan: ‘ferme ta bouche’.”

Matata heeft er alle hoop in dat het tij zal keren. “Er komen meer en meer Rwandezen naar België, ze ontvluchten de slavernij en zijn de oppositie genegen. De jonge generatie die je hier ziet, dat zijn leden van vijf politieke oppositiepartijen. Hun ouwe chefs (partijvoorzitters, red.) spreken niet met elkaar, integendeel. Ze spuwen op elkaar via het internet. Waar die chefs wonen - in Brussel, Zuid-Afrika of elders doet er niet toe: ze komen niet met elkaar overeen. De Rwandese jongeren daarentegen leren met elkaar in debat te gaan. Resultaat, ze trekken samen op, komen solidair naar deze tent, jaar in, jaar uit. Ze bezoeken elkaar zelfs als ze ziek zijn.

Zij vertegenwoordigen het echte Rwanda. Ze zetten samen deze tent op, brengen eten voor elkaar mee …

Die School van Geweldloosheid heeft Matata in de tent uitgewerkt met zijn ‘Centre de Lutte contre l’Impunité et l’Injustice au Rwanda’ (CLIIR), een soort schaduwkabinet.

Hij vulgariseerde teksten (over gezag, macht, onderdanigheid, politie ...) uit de Dictionnaire de la Non-Violence van Jean-Marie Muller en laat ze uitleggen door een jonge man, in de taal van de jeugd. De man wordt intussen al de Matata Junior genoemd. Matata: “Deze École de non-violence leert hen vreedzaam hun lot in eigen handen te nemen, in debat met opposanten van andere strekkingen. Ongeacht hun politieke of religieuze voorkeur, ongeacht hun etnische afkomst en engagement. Het politieke debat is een vorm van respect voor elkaar, hoe tegenstrijdig de opinies en doelen ook zijn. Vandaar dat deze actie geëvolueerd is van oudere protestvoerders van het eerste uur naar jongeren en vrouwen die voor hun mening voor een vrij en democratisch Rwanda willen strijden.“ Matata creëerde door de jaren heen een geest van solidariteit en broederschap bij de jonge generatie.

“De jeugd heeft deze filosofie goed begrepen, maar hun oude leiders

“De nieuwe generatie hier heeft de debatcultuur goed begrepen, hun partijchefs nog niet” JOSEPH MATATA MENSENRECHTENACTIVIST

van de oppositiepartijen nog lang niet,” stelt Matata. “Ze blijven vasthangen aan het debiele conflict van vroeger, door hoogmoed.”

Twee vrouwen komen na een uur met een gasvuurtje aansloffen, de tent warmt nog meer op. Kleine discussies laaien op, als in een café met vertrouwde stamgasten. Matata blijft kalm. “Het vertrouwen in de toekomst is groot. Zoals alle dictatoriale regimes is ook dat in Rwanda vergankelijk en zal het zichzelf vernietigen. Omdat het gebaseerd is op negativisme, op vernieling en dood. Het regime zaait terreur, en teert op aanhoudingen en verdwijningen. Zaken die een normale mens met een gezonde geest niet drijven. Dus zal het regime zichzelf doden. Ondertussen moeten de jongeren - politiek - klaar staan om de relève aan te kunnen, zonder elkaar naar de keel te grijpen. Vandaar onze school in Brussel.”

“De oudere generatie heeft rekeningen te vereffenen onder elkaar, de jongeren niet. De jeugd is de nieuwe leiding van het land. Het zijn kiemen van solidariteit die we hier gezaaid hebben. Gelukkig worden de nieuwe pacifisten zo talrijk dat het niet meer mogelijk is om hun woord en strijd te vernietigen, of hen in de gevangenis te gooien. Je kan dit niet stoppen. Het is als een peuter die je op je knieën zet. Je zal het kind nooit kunnen tegenhouden om te lopen.”

3 APRIL 2019

BRUZZ | DE VERHALEN

“Het steekt het Ruanda House de ogen uit dat we vrijelijk onze woede kunnen uiten,” zegt Saïd.

I 23

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

Samen zingen is een gelukzalige ervaring Maria Helena Schoeps, koorleidster en animatrice

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Muziek was van kinds af mijn passie. Ik zong met mijn moeder en mijn zus tijdens de afwas of in de bus. Op mijn tiende leerde ik piano spelen en ik studeerde later muziek en podiumkunsten. Zingen is twee keer bidden, zeggen ze in Brazilië. Samen zingen is een gelukzalige ervaring. Je legt contact met de andere zangers en het publiek. C’est le partage.

Een goede koorleidster moet de nodige muzikale bagage hebben, maar het menselijke aspect is even belangrijk. Je moet met een groep kunnen omgaan, dynamiek uitstralen en een goede sfeer creëren. Ik leid twee koren. Anaconda brengt Latijns-Amerikaanse muziek en telt zestig leden. Kubica zingt een gevarieerd repertoire en heeft dertig leden. Zeker bij Anaconda is de samenstelling heel divers qua leeftijd, sociale achtergrond en nationaliteit. Vrouwen zijn wel duidelijk in de meerderheid, dus ik doe een warme oproep aan mannen om zich kandidaat te stellen (lacht). Ik kies de muziek en de arrangementen en hou daarbij rekening met de capaciteiten van het koor. Het is soms hard werken om een lied onder de knie te krijgen, maar het geeft ook heel veel voldoening als het lukt. Ik kijk al uit naar de concerten die ik in mei en juni met mijn koren geef.

Het is misschien een cliché, maar kinderen vormen de toekomst. Ze nemen kennis als een spons op en kunnen nog volop experimenteren. Muziek helpt daarbij. Ik leer kinderen in Anderlecht bijvoorbeeld nummers van Brassens en Brel, waarmee ze anders niet in aanraking zouden komen. Het verruimt hun horizon en het helpt hen bij de taalverwerving.

Het vergt bovendien een zekere discipline om vooruitgang te boeken. Via de kinderen bereik ik ook de ouders. Als ik leerlingen elkaar laat masseren, dan

nemen ze dat mee naar huis. Ik heb geen eigen kinderen, maar ik zeg weleens dat ik er tweehonderd heb, omdat ik zoveel kleine en grote mensen tijdens de week begeleid (lacht).

Als ik zou winnen bij Euromillions, zou ik met het geld muzikale projecten voor kinderen ondersteunen, zodat ze niet jaarlijks hoeven te bedelen om subsidies.

Ik zou een gebouw afhuren waarmee ik met mijn koren kan repeteren. Nee, een wereldreis hoeft voor mij niet. Elke werkdag is een reis. Als je doet wat je graag doet, tel je je uren niet. Mijn man werkt ook in de artistieke sector als decorontwerper bij De Munt.

Ik ben geboren en getogen in Brazilië. Mijn opa aan vaderskant kwam uit Laken en daarom heb ik de Belgische nationaliteit. Het was lastig om familie en vrienden achter te laten. Ik miste ook het goede weer, de menselijke warmte, het eten en de muziek. Maar in België kreeg mijn leven meer structuur en stabiliteit.

Brazilië is het land van de toekomst, wat betekent dat er nog veel werk aan de winkel is. Denk aan de verkeerschaos, de vervuiling, de alomtegenwoordigheid van tv en de politieke schandalen. Ik heb me aangepast aan België en ben blij dat ik een bijdrage kan leveren aan de maatschappij.

Ik flaneer graag in Brussel. De stad heeft zo’n grote culturele rijkdom. Op straat hoor je zoveel verschillende talen. Het is een stad op mensenmaat, geen megastad zoals São Paulo. In de zomer heerst er een aanstekelijke vrolijkheid. Wat ik zou veranderen? Ik vind het spijtig dat niet alle kinderen toegang hebben tot degelijk onderwijs, want dat blijft de sleutel tot gelijke kansen. Leraren moeten hun leerlingen stimuleren. Passie is besmettelijk.

— TOM VAN BOGAERT

Maria Helena Schoeps (55)

leidt twee koren: Anaconda in Elsene en Kubica in Sint-Gillis.

In het project Envol begeleidt ze lagereschoolkinderen in Anderlecht bij de voorbereiding van een muzikale voorstelling.

Ze verhuisde in 1995 van Brazilië naar België. Ze woont sinds vorig jaar in Molenbeek. mhschoeps.wixsite.com/mhschoeps

24

I

3 APRIL 2019

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D © SASKIA VANDERSTICHELE

3 APRIL 2019

I

25

Ondernemen

Toulet-Van Bael uit Anderlecht is trofeeënspecialist

Van duivenklok tot Gouden Schoen Het is zeker niet al goud wat blinkt, maar voor wie houdt van glitter en glamour, is de trofeeënfabriek Toulet-Van Bael een droom. In de showroom, het atelier en magazijn in Anderlecht zijn zo’n drieduizend trofeeën te bewonderen.

“Iedereen wil nog altijd een vorm van erkenning krijgen.”

— THIJS ROELEN, FOTO SASKIA VANDERSTICHELE

I

n een hoekje in het atelier staat hij te glimmen, de trots van Toulet-Van Bael. Luk Van Den Haute, samen met zijn vrouw Michèle Van Bael zaakvoerder van het bedrijf, pakt het kleinood er met enige voorzichtigheid bij.

“Dit is de Gouden Schoen die we voor Ruud Vormer gemaakt hebben,” vertelt hij. Die schoen voor de beste speler van België in 2017, uitgereikt aan de speler van Club Brugge staat in Anderlecht? “Hij heeft hem teruggestuurd.

Blijkbaar is er ergens een verwisseling gebeurd, want Ruud Vormer speelt niet op schoenen van Nike. We hebben een nieuwe voor hem gemaakt.”

De achtergebleven Gouden Schoen is nu een relikwie in de trofeeënfabriek Toulet-Van Bael in de Felix Paulsenlaan in Anderlecht. Niet het enige.

Het atelier en magazijn staan vol met bekers, trofeeën, vazen, kunstwerken en andere memorabilia. En nog meer valt de reeks foto’s op aan de

26

I

3 APRIL 2019

muur in het magazijn: Johan Museeuw, Vincent Kompany, Tom Boonen, Eddy Merckx, Enzo Scifo en vele anderen prijken met een prijs van het huis in de hand op een foto, naast een vertegenwoordiger van Toulet-Van Bael.

KUNSTWERKEN Op de oudere foto’s is dat Danny Van Bael, op de meer recente zijn dat zijn dochter Michèle en haar man Luk Van Den Haute. Zij vormen de derde generatie van een familiebedrijf, dat ooit begon als uurwerkhersteller en juwelier. “Onze wortels liggen in de Kempen,” vertelt Michèle Van Bael in de keuken van het woonhuis, dat verbonden is met de showroom van het fabriekje. “Mijn grootvader was in de jaren 1940 horlogemaker, maar hij had een enorme passie voor de duivensport. Die twee zaken kon hij combineren toen hij een duivenklok ontwikkelde.”

De duivensport loopt als een rode draad door de geschiedenis van

centrum en neemt Toulet over. Toulet-Van Bael is geboren.

Terwijl Michèle Van Bael vertelt, wordt ze meer dan één keer onderbroken door een klant die de winkel binnenkomt. Omdat iemand de bestelling voor het Vlaams-Brabants biljartkampioenschap komt plaatsen, bijvoorbeeld.

Van Bael en haar man doen, samen met het enige personeelslid dat ze dienst hebben, alles zelf: de contacten met leveranciers, offertes voor klanten maken, de trofeeën assembleren of graveren, tot en met de prijzen verpakken. De onderdelen van de bekers worden wel elders gemaakt.

BIO-INGENIEUR “Op den duur kwam de focus exclusief op trofeeën te liggen,” vertelt Van Bael.

“Ik ben opgegroeid met die bekers, maar als bioingenieur zag ik mezelf nooit in de zaak stappen.

Tot mijn vader me op een dag belde met de mededeling dat hij dit pand in

Anderlecht wilde kopen, maar alleen als ik mee in de zaak zou stappen. Hij gaf me een dag bedenktijd.”

Het was 1997. Van Bael zei ja - “impulsief,” zegt ze vandaag - en de blinkende wereld van de trofeeën werd de hare. Haar vader overleed in 2013, haar moeder werkt nog regelmatig mee.

“Er zijn veel concurrenten gesneuveld door de prijzenslag die gewoed heeft,” vertelt Van Bael.

“Soms wordt gezegd dat bekers niet meer van deze tijd zijn, maar wij denken dat mensen altijd een vorm van erkenning willen krijgen. Iets wat ze kunnen bewaren en waardoor ze herinnerd worden aan hun prestatie.” Daarom levert Toulet-Van Bael ook steeds vaker aan bedrijven die hun werknemers willen belonen.

“Daar ligt de toekomst.”

Toch zijn de Gouden Schoen en de Kristallen Fiets nog altijd de meest opvallende prijzen die Toulet-Van Bael fabriceert.

En die Gouden Schoen is dus echt van goud. “Mijn

“Als de vrouw zo’n prijs niet mooi vindt, zal die na een tijdje weer uit het salon verdwijnen” MICHÈLE VAN BAEL TOULET-VAN BAEL

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Toulet-Van Bael en de meeste klanten komen nog altijd uit die wereld. In de showroom is zelfs een speciale ruimte ingericht met alleen prijzen voor de duivensport. “Die trofeeën kun je nergens anders voor gebruiken,” legt Van Bael uit. Wat opvalt zijn de grootte van de bokalen en de verschillende materialen, maar ook de onvermijdelijke glanzende duifjes. “We gaan steeds meer richting kunstwerken of vazen in plaats van standaardbekers.

Immers, wanneer de vrouw zo’n prijs niet mooi vindt, zal die na een tijdje weer uit het salon verdwijnen.”

Grootvader Van Bael maakte behalve duivenklokken ook al wat bescheiden bekers, maar het is zijn zoon Danny die daar een specialiteit van maakt.

“Aanvankelijk waren die bekers ook alleen voor de duivensport,” vertelt Michèle Van Bael.

Haar vader Danny maakt ze in Brussel, waar hij in de jaren 1960 naartoe verhuist. Hij vestigt zich in de Vlaamsesteenweg in het

vader leverde die prijs al lang aan Het Laatste Nieuws, dat de verkiezing organiseert,” zegt Van Bael.

“Op een dag zei hij: ‘Als je die prijs de Gouden Schoen noemt, reik dan tenminste een echte gouden schoen uit.’ Hij heeft dan voorgesteld dat zelf te doen, in ruil voor publiciteit.”

Maar over het productieproces van die begeerde schoen doet Van Bael wat geheimzinnig: ze wil de concurrentie niet wijzer maken. “Het is wel degelijk de echte schoen van de voetballer die eerst wordt gemetalliseerd en daarna met een laagje 24-karaats goud verguld.”

De waarde zou dan ook een paar duizend euro zijn.

Niet slecht, voor een relikwie in de hoek van het atelier.

Toulet-Van Bael maakt bekers en trofeeën op maat zo’n 3.000 trofeeën op stock in Anderlecht familiebedrijf van de derde generatie

fabriceert onder meer de Gouden Schoen (beste voetballer van het jaar in de Belgische competitie) en de Kristallen Fiets (beste wielrenner van het jaar)

3 APRIL 2019

I

27

Nick Trachet

Brussel en de wereld culinair ontdekt

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Cake

Doe uw ogen dicht. Als ik nu ‘cake’ roep, wat ziet u dan voor u? De kans is groot dat het zo’n balkvormig, sponsachtig gebak is dat in ‘plakken’ wordt geserveerd bij thee of koffie.

Het is eigenlijk een zeer banaal baksel. Als iemand me er voorzet en er fier lachend bij zegt: ‘Ik heb hem zelf gebakken,’ dan zal ik graag een ‘plak’ cake aanvaarden, maar in een winkel cake kopen? Daar zijn toch genoeg andere dingen te krijgen?

Wij gebruiken voor dit gebak een Engels woord: cake. Dat zegt al veel.

Ooit is het recept overgewaaid uit het land waar volgens zoveel gastronomen geen ernstige keuken te vinden is. Maar cake zit er ginder ingebakken en we hebben hem grif overgenomen. Het woord cake is eigenlijk afkomstig van de Vikings: kaka, gebak in het algemeen. Zo kennen ze in Scandinavië ook vlees- en viscakes (kjøttkaker, fiskekaker). Mettertijd is het woord in het Engels heel verschillende baksels gaan betekenen. Zo is er het beroemde geval van de jaffacake (hier ook wel Pim’s cake genoemd), een koekjesachtig gebakje met jam van (jaffa)appelsien. Het verschil tussen cake en koekje is in het Verenigd Koninkrijk cruciaal. Op cake wordt er namelijk geen btw geheven, op koekjes (biscuits) wel.

Nu claimden Hare Majesteits accijnzendiensten dat jaffacakes geen cakes waren, maar koekjes, en dat er dus 17,5 procent btw op diende te worden betaald. De zaak kwam in 1991 voor de rechter die na rijp beraad oordeelde dat jaffacakes wel degelijk btw-vrije cakejes zijn. Eén van de voornaamste argumenten: een significant verschil tussen cake en koek is dat cake uitdroogt, terwijl een koekje integendeel week wordt. Verder is het deeg van cake slap, van koekjes stevig. Een gebakken cake heeft bovendien een vochtgehalte hoger

“Een significant verschil tussen cake en koek is dat cake uitdroogt, terwijl een koekje integendeel week wordt” dan 12 procent, waardoor het ook in Ierland een goedkoper btw-tarief krijgt. Zo, nu weten we dat.

Ik wil eraan toevoegen dat cake in de regel wordt gemaakt met bakpoeder in plaats van met gist.

Bakpoeder is een mengsel van natriumbicarbonaat en een droog zuur (meestal tartraat, wijnsteen-

zuur) dat in contact met water en hitte begint te bruisen en het deeg dus doet rijzen. Vandaag zit dat bakpoeder al kant en klaar in zogenaamd ‘zelfrijzende bloem’. Dat is goed voor de verkoop en om onze keukenkasten te vullen. Het succes van cake bakken is dan ook bijna zeker verbonden met de aankomst van die zelfrijzende bloem in onze winkels. Men wou dat aan de man brengen, maar iedereen dacht hier: “Wie heeft zoiets nu nodig?” Dus gaven de grote bloemmerken er meteen een recept bij. In heel wat huishoudens is cake trouwens het enige waar zelfrijzende bloem voor dient! De bloemverkopers verkochten ons de oplossing voor een probleem dat we nog niet hadden.

En sindsdien bakt heel Europa cake, zelfs de Fransen.

Hier is het handgeschreven recept overgeleverd in ons huishouden: 250 gram zelfrijzende bloem, 150 gram suiker, 1 pakje vanillesuiker, een snuifje zout, 150 gram boter (in het oude recept staat er margarine), 3 eieren, 150 gram andere dingen zoals rozijnen, chocolade, gekonfijt fruit, stukjes appel …

Warm de oven op en laat de boter smelten in de cakevorm, dan is die alvast ingevet. Kluts in een kom de eieren, meng de suiker en vanillesuiker erdoor, vervolgens de gesmolten boter en daarin dan de bloem met de andere ingrediënten.

Snel en goed mengen en in de cakevorm storten. In de oven bij 160 graden zetten gedurende ongeveer een uur. Testen door er een priem in te steken, als er nog deeg aan plakt, is de cake nog niet gaar. Laten afkoelen. Te droog?

Overgiet met rum en steek aan met een vuurtje. Nog zo lekker.

Smakelijk.

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/trachet

28

I

3 APRIL 2019

Beeldspraak

Elke week voorziet Michaël Bellon een oude persfoto van een nieuw onderschrift

Maatpak

1936, meeting Rex, Leon Degrelle. © PHOTONEWS

Het is toevallig de tijd van de magnolia’s, maar het was eigenlijk deze foto - eentje uit een reeksje waarin dezelfde man een aantal zelfzekere tot ronduit agressieve poses aanneemt - die me aan de film Magnolia deed denken. Knap hoe Tom Cruise, tussen de rondvliegende bagger van zijn andere films door, de kans zag om in deze klassieker uit 1999 op gedenkwaardige manier de rol van de grofgebekte goeroe Frank T.J. Mackey te spelen. Die Mackey hielp met viriele spreekbeurten zijn zogezegd belaagde seksegenoten hun mannelijkheid terug te vinden.

Bijvoorbeeld door hen weer te leren daten met een realistische kans op preuteleute achteraf. “Tame the cunt, respect the cock!” was zijn assertieve adagio. Ik hoor het hem nog zo

zeggen. De machorol vol sectaire en pseudo-intellectuele praat lag zo dicht bij de gekke scientoloog Cruise zelf, dat hij er prompt voor werd bekroond.

De man op deze foto is echter niet Tom Cruise, maar Léon Degrelle - de charismatische voorman van de fascistische partij Rex, die net voor de Tweede Wereldoorlog eventjes hoge toppen scheerde in ons land. We schrijven 1936, het jaar van zijn eerste grote verkiezingsoverwinning, en Degrelle huurde het Brusselse sportpaleis af om ongestoord een woordje te kunnen placeren tegen zijn achterban. Waarschijnlijk hield hij niet van de reguliere media, met hun journalisten die toch alleen maar moeilijke vragen zouden stellen tussen zijn duidelijke

antwoorden. Zo’n besloten Sportpaleis is dan ideaal. Een megalomaan decor om met een maniakale aanpak maximale aandacht te genereren bij een al bij al marginale aanhang. Nog voor de oorlog zou de steun voor Rex spectaculair afkalven.

Het is niet origineel, en volgens velen zelfs onwenselijk en onverstandig, om het verband te leggen tussen de jaren dertig en vandaag.

Maar deze foto doet natuurlijk niet alleen denken aan Mackey en Magnolia. Kijk naar dat maatpak, de wolvenvacht waarin de zwarte schapen zich ook vandaag nog graag hullen. Want vorm is belangrijk als de inhoud niet deugt. Door een gebrek aan verbeelding, en een dédain voor het artistieke kon het gebeuren dat de logo’s van Rex, Schild & Vrienden of Forum voor Democratie er bepaald knullig uitzien, maar een professionele oproerkraaier onderscheidt zich toch vooral van de amateur door de snit van zijn maatpak. Dat blijft om één of andere reden het onverwoestbare harnas van de hedendaagse kruisvaarder. En om helemaal voor het gebrek aan respect voor de cock te compenseren, blijft ook een das nog altijd een aanrader. Mackey deed het misschien zonder, maar Thierry, Dries, Donald en Degrelle laten dat vreemde doch hardnekkige accessoire graag breed hangen.

Het is niet origineel, en volgens velen zelfs onwenselijk en onverstandig, om het verband te leggen tussen de kleren van deze naakte keizers en hun onzekerheid. Maar wat moet je anders met deze in wezen tragische helden, die ook maar gewoon last hebben van afwezige of autoritaire vaders, manie en depressie, narcisme en nihilisme, nerveuze tics en trillende onderlippen? Spreek je hen tegen, dan geef je hen aandacht. Negeer je hen, dan geef je hen te veel ruimte.

Kleineer je hen, dan kopieer je hen.

Relativeer je hen, dan banaliseer je hen. Om hen te troosten of herop te voeden is het te laat. Rest alleen de cynische hoop dat ze zichzelf snel de das omdoen, en deze keer echt de laatste vertegenwoordigers van hun deplorabele soort zullen blijken te zijn. — MICHAËL BELLON

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

De laatste doet zichzelf de das om

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/beeldspraak 3 APRIL 2019

I

29

Big City

Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

Het ‘esthetisch’ witsel (zoals bij de kathedraal) is ook efficiënt om honden van schorsbij ten af te houden, maar niet van wildplassen. © JEAN-MARIE BINST

Waarom zijn in verschillende parken bomen tot de helft in het wit geschilderd? > Maxime uit Brussel

W

itgekalkte boomstammen in de stadsparken, het zijn er 392 zochten we op.

Voor de ene Brusselaar is het een idyllisch beeld, voor de andere Brusselaar (en ecologist) is het een veeg uit de verfpot, omdat het beeld veel weg heeft van ‘beschimpen van de natuur’ met boomgraffiti.

Witkalken is nochtans een dankbare tuinderstechniek voor boomgaarden en wijngaarden, en rijen sierbomen of solitaire exemplaren, zoals een olijfboom in een terracotta pot. Het werd vanaf de jaren 1880 tot de naoorlogse jaren intensief toegepast in onze contreien. Sinds dertig jaar - hand in hand met de biologische fruitteelt en de rem op fungien herbiciden - is het procedé weer in opmars. Het witsel beschermt de boomstam tegen

30

I

3 APRIL 2019

vorstscheuren en zonnebrand.

In de winter kan de bast van de boom beschadigd geraken door scheuren in de schors. Een witte stam weerkaatst het zonlicht beter, zodat de verhitting van de stam beperkt blijft. Te veel zon aan de zuidkant kan forse temperatuurverschillen tussen dag en nacht doen ontstaan op de schors. De boom pompt dan vroegtijdig sap op. Als het dan tussendoor vriest, komen er barsten. Daarom is dat witten voor de winter nuttig bij wijnstokken en fruitbomen (vooral met appels, pruimen, perziken en abrikozen). In de lente en zomer vallen (boom) wormen, bladluizen (die eitjes leggen op de bast onder de schorsscheuren), mieren en andere insecten de fruitboom aan. Kippen tussen de bomen houden, houdt dat tegen, maar ook witsel onderaan de boomstam is een afweermiddel om

kruipgedrag naar het fruit te voorkomen. Ook beschermt het witsel tegen felle zomerzonnebrand.

U moet maar eens rondkijken hoe de platanen er door de lange zomer 2018 bij staan. In alle seizoenen vormt ongebluste kalk de perfecte fysieke barrière tegen schade, drie liter voor vier vierkante meter boomoppervlakte is genoeg. Eerst de schors met een stalen borstel afschuren is wel nodig.

Waar het witkalken toegepast wordt, dat weet Brussel Leefmilieu.

“In de parken van de Kruidtuin, Kunstberg en de Terkamerenabdij en aan de bomenrijen bij het Sint-Goedelevoorplein (tussen kathedraal en Keizerinlaan) en de Hofberg (in de Muziektuin met luisterzitjes tegenover het Instrumentenmuseum, red.). In totaal zijn dat 392 stammen, die tot maximaal anderhalve meter van de grond witgeschilderd worden (bij de Kruidtuin wordt ruim geverfd tot 1m80 en meer, red.),” zegt woordvoerder Pauline Lorbat. “Witpappen met gebluste kalk gebeurt driemaal per jaar: tussen 1 en 15 mei, in juli/ augustus en eind september. We

doen het hoofdzakelijk om esthetische redenen, maar het witsel beschermt de bomen ook tegen parasieten. Verder stelden we vast dat het ook efficiënt is om honden van schorsbijten af te houden.” Maar niet van wildplassen, zagen we bij de kathedraal (zie foto). En het blijkt ook een canvas te zijn voor tags (aan de Kunstberg).

Bomenwitsel kan zo in de handel gekocht worden, maar is ook goedkoper zelf te maken. De smurrie valt te bereiden met leem of bentoniet (meel van droge klei), zeewierkalk en water. Vroeger werd er koemest aan toegevoegd, waardoor het cambium van de stam versterkt wordt en ongedierte vastgezet en gedood wordt. Ook bordeauxse pap (kopersulfaat, gebluste kalk en water) werd toegevoegd, om af te rekenen met schimmels. Recepten zijn te vinden op internet of ‘verfijnd, efficiënter’ bij de Pajotse biologische fruitboer.

— JEAN-MARIE BINST

VOLGENDE WEEK Waartoe dient de betonnen kiosk op het Muntplein?

COLOFON BRUZZ

NIEUWSMANAGEMENT

VERTALING

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

Bram Van Renterghem, Sara De Sloover, Mathias Declercq

Johan Arblaster, Martin McGarry, Laura Jones

ABONNEMENTEN

CULTUUR & UIT

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be

Gerd Hendrickx REDACTIE

Jean-Marie Binst, Filip De Rycke, Tim Gatzios, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Stefanie Nijs, Jasmijn Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Vera Tylzanowski, Roan Van Eyck, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

ALGEMENE DIRECTIE

Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Jasper Croonen, Céline Emmerechts, Patrick Jordens, Tom Peeters, Véronique Rubens, Niels Ruëll, Tim Schoonjans, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden

Jo Mariens

EINDREDACTIE

HOOFDREDACTIE

Karen De Becker, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Tom Zonderman

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), Kim Verthé, Steven Van Garsse

VORMGEVING

Heleen Rodiers (art director), Ruth Plaizier

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke, Voer uw evenement in op Encodez votre événement sur Enter your event on www.agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse G emeenschapscommissie.

Meld nieuws

6

1090

JETTE

Hebt u nieuws uit Brussel, dan kunt u ons dat melden via het WhatsApp-nummer 0489-988.988 Persberichten kunnen via nieuws@bruzz.be

De Brusselaars verkozen Jette tot de ‘Leukste Gemeente van Brussel‘ op BRUZZ.be. Daarom wil BRUZZ graag alle Jettenaren trakteren!

JETTE IS… E T N E E M E G DE LEUKSTE VAN BRUSSEL!

DAT VIEREN WE MET MUZIEK, EEN PINTJE EN FRIETEN VOOR IEDEREEN! Kardinaal Mercierplein, Jette

WOE

3 APRIL

gratis frietjes

18u-20u

F R I E T KOT BIG MOUSTACHE JETTE

DB374215D7

Maatschappelijk werker Individuele Hulpverlening

Afdelingshoofd Mens (voltijds)

B1-B3 - bepaalde duur (01/06/2019 t.e.m. 31/10/2019)

Je bent verantwoordelijk voor de diensten sociale zaken, woonzorgsite, kinderdagverblijf en welzijn.

Gemeente&OCMW Zemst is op zoek naar een maatschappelijk werker bij het team Individuele Hulpverlening die instaat voor de intensieve begeleiding van cliënten.

Functie Jouw kerntaken zijn: cliënten informeren, begeleiden, oriënteren, aanklampend werken, opvolgen en eventueel doorverwijzen. Daarbij pas je de juiste methodes toe om een hulpverlening op maat aan te bieden en de zelfredzaamheid van de klant te vergroten. Je maakt het administratief dossier van je klant, formuleert voorstellen en volgt verder op.

Beleidsmedewerker Welzijn (voltijds) Vanuit de dienst welzijn werk je mee aan een optimaal welzijnsbeleid binnen de gemeente. Je initieert welzijnsprojecten en volgt deze op.

Profiel We zijn op zoek naar een leergierige teamplayer met een servicegerichte en adviserende aanpak. Je neemt een empathische, correcte en integere houding aan en hebt aandacht voor de vragen en noden van de cliënt. Je bent in het bezit van een bachelor diploma (maatschappelijk assistent) en hebt een rijbewijs B. Heb je reeds enkele jaren ervaring als maatschappelijk werker in een OCMW/gemeente, dan heb je een stapje voor!

Afdelingshoofd Leven (voltijds) Je bent verantwoordelijk voor de diensten vrije tijd (sport, cultuur, jeugd, evenementen, bibliotheek) en lokale economie en toerisme.

Afdelingshoofd Ruimte (voltijds)

Aanbod Een voltijds contract voor bepaalde duur (01/06/2019 t.e.m. 31/10/2019), maaltijdcheques (€8), 2e pensioenpijler, fietsvergoeding, 100% tussenkomst in het abonnement openbaar vervoer en een toffe ploeg die je met open armen zal ontvangen.

Je bent verantwoordelijk voor de diensten omgeving, openbare werken, mobiliteit, gebouwen en gemeentelijke loods.

Interesse?

Solliciteer dan vóór dinsdag 9 april via onderstaande link!

Jouw profiel: Je hebt een masterdiploma en minimum 4 jaren relevante ervaring voor de functie van afdelingshoofd en een bachelorsdiploma voor de functie van beleidsmedewerker Welzijn.

https://www.jobsolutions.be/register/3596

DB587435C9

Aanbod: Je krijgt een contract van onbepaalde duur als bediende volgens het barema, A4a-A4b voor afdelingshoofd en B1-B3 voor beleidsmedewerker Welzijn + extralegale voordelen zoals maaltijdcheques (€ 8) en gratis hospitalisatieverzekering. Nuttige anciënniteit wordt volledig overgenomen. Verlofregeling van 30-35 dagen + extra feestdagen.

Interesse: Stuur jouw cv + brief ten laatste op 22 april 2019: • per mail naar personeelsdienst@hoeilaart.be • online via https://www.hoeilaart.be/sollicitatieformulier • per afgifte aan of per post naar Gemeentebestuur Hoeilaart, t.a.v. Personeelsdienst, Jan van Ruusbroecpark z/n, 1560 Hoeilaart.

DB591627C9

Meer weten: Aarzel niet om meer informatie op te vragen over de functiebeschrijving, de arbeidsvoorwaarden en/of de selectieprocedure.

Tel. 02 894 95 35 (dhr. Steven Craps).

Neem ook een kijkje op https://www.hoeilaart.be/vacatures-bij-gemeente-en-ocmw.

10069RLM

Deeltijdse poetshulp en medewerker Toezicht Heb je zin in een nieuwe uitdaging dichtbij huis? Heb je oog voor netheid en orde? Werk je graag met kinderen? Ben je flexibel ingesteld? Dan ben jij diegene die we zoeken!

Functie Als medewerker van ons poetsteam zorg je mee voor de netheid en de hygiëne in onze gemeentescholen. Je staat o.a. in voor het poetsen van de klaslokalen en het sanitair. Als toezichtster vang je de leerlingen op voor en na de lessen en tijdens de middagpauze, je houdt toezicht op de kinderen en begeleidt ze. Je verzorgt ook de contacten met de ouders, die je steeds op een vriendelijke en open manier te woord staat.

Profiel Je bent een vriendelijke en dynamische teamspeler. Je bent eerlijk en betrouwbaar. Doordat de werkuren zowel tijdens als na de schooluren vallen is flexibiliteit een groot pluspunt ! Ervaring in de schoonmaak of ervaring met kinderen is mooi meegenomen maar geen vereiste.

Aanbod verschillende deeltijdse contracten voor onbepaalde duur van gemiddeld 19u per week in de Gemeentelijke Basisschool De Regenboog Elewijt of de Gemeentelijk Basisschool De Waterleest in Eppegem. Verschillende combinaties van poets- en toezichtsuren zijn mogelijk.

We verwachten eveneens een flexibele inzetbaarheid naar andere Gemeentelijke voorzieningen.

We bieden maaltijdcheques van € 8 per volledige dag, fietsvergoeding van € 0,24 per km, 100% terugbetaling openbaar vervoer, aantrekkelijk aantal vakantiedagen en hospitalisatie-verzekering, mogelijkheid om een (elektrische) fiets te leasen.

DB591210C9

Do’s en Don’ts

Interesse? Solliciteren kan tot uiterlijk dinsdag 30 april 2019 via volgende link (datum . e sollicitatie of poststempel telt): https://www.jobsolutions.be/register/3631 e-sollicitatie

voor je

CV?

***** Luxe

.be

Zuid Amerika cruise

Buenos Aires, Argentinië, Chili, Ushuaia, Kaap Hoorn, Uruguay & fjorden Groepsreis met Blauwe Vogelbegeleiding vanuit Brussel !

DB555894J8

infodag te Oostende zondag 5 mei om 11u

gratis toegang, wel even online reserveren, aub

Volg ons via CB10747 DB485333C8

Surf dan snel naar Streekpersoneel.be/solliciteren

inbegrepen vliegreis, balkonkajuit, cruise in volpension, fooien en drankenpakket

UW ONLINE LIFESTYLE INSPIRATIE

éénmalige afreis 4 december 2019

Reisfamilie Carlier

19 fijne dagen:

¤4.649

www.deblauwevogel.be

Luikersteenweg 62 • St-Truiden • T 011 70 55 00

DB590571C9

DB591004C9