BRUZZ actua - editie 1602

Rubrieknaam

#1602 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

KO E K E L

B E RG

07 | 02 | 2018

‘IK HEB VEEL GEKREGEN, IK WIL IETS TERUGGEVEN’ TAN IA DEKENS OVERHEIDSMANAGER VAN HET JAAR

MET DE ROLSTOEL DOOR BRUSSEL

‘Omwegen maken zijn we gewoon’

TAXIPLAN VAN DE LAATSTE KANS

© SASKIA VANDERSTICHELE

C I. Architecture

© Luc Van Malderen - A+ Magazine °91 (1986)

III. Urbanism

II. IV.

OPERATIONAL AESTHETICS 02.02.18 — 15.04.18 A

De tentoonstelling OPERATIONAL AESTHETICS is een eigenzinnige terugblik op bijna 25 jaar Brusselse Wijkcontracten. Ze kijkt met een sociologische bril naar de sleutelmomenten uit een kwarteeuw stadsrenovatie, plaatst de bouw van een stad in een historischfilosofisch perspectief en geeft een fascinerende inkijk in de ruim 550 projecten gerealiseerd door meer dan 140 bureaus van architecten, landschapsarchitecten en stedenbouwkundigen. Ontdek de ruime selectie van maquettes, plannen, historische en hedendaagse documenten, kunstwerken, objecten, foto’s en audiovisuele bronnen. Tot 15 april bij CIVA, vlakbij Flagey!

www.civa.brussels www.facebook.com/civabrussels www.instagram.com/civabrussels Rue de l’Ermitage 55 Kluisstraat, Ixelles 1050 Elsene

C I.II.III.IV. A Culture — Architecture

É. R. / V. U. : Pieter Van Damme, CIVA, rue de l’Ermitage 55 Kluisstraat, Bruxelles 1050 Brussel | Design : PLMD (pleaseletmedesign)

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

PATTE, WATERMAAL-BOSVOORDE

Patte was leraar Kunst. Hij noemt zijn leven buitengewoon. “Ik kan niet anders dan tekenen. Het is voor mij wat ademhalen voor anderen is. Mijn productie is enorm. Vaak ga ik op café en teken dan vliegensvlug portretten van café-collega’s.” Hij citeert Seneca uit het blote hoofd. “Veeleer dan afwachten tot de razernij wegebt, moet je er mee leren dansen.”

3

Inhoud

FLITS

COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

10

DE VERHALEN

Taxiplan

PS blijft verdeeld

12

Spreektijd

16

Reportage

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 20 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw.

Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

Overheidsmanager van het jaar Tania Dekens

In het spoor van een rolstoelgebruiker

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, sales@bruzz.be, 02-650 10 61

RUBRIEKEN

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

03

Chou de Bruxelles

05

Edito

08

In beeld

Steven Van Garsse (chef)

20

Opinie

COORDINATIE UIT

27

Michaël Bellon

30

Big City

31

Nick Trachet

32

Enfant Terrible

ALGEMENE DIRECTIE

Jo Mariens HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs WEEKBLAD

Gerd Hendrickx EINDREDACTIE

Karen De Becker, Geert Van der Hallen VORMGEVING

Heleen Rodiers (art director), Ruth Plaizier KERNREDACTIE

Jean-Marie Binst, Gerd Hendrickx, Bettina Hubo, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

16

Nicolas Alsteen, Hilke Andries, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Roel Daenen, Céline Emmerechts, Luc Joris, Tom Peeters, Jasmijn Post, Niels Ruëll, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden

22

VERTALING

Johan Arblaster, Martin McGarry FOTOGRAFEN

Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

BRUZZ-TV

ILLUSTRATOREN

Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Wide Vercnocke, Jurgen Walschot Info voor kalender sturen naar/ Envoyez vos infos à publier dans le calendrier à / Send event details to

VISITBRUSSELS Koningsstraat 2 Rue Royale 1000 Brussels/Bruxelles 02-549.50.95, info@agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

brengt op 07/02 een politieke thema-uitzending vanuit het gemeentehuis van Koekelberg. Burgemeester Philippe Pivin en Dirk Lagast worden op de rooster gelegd. Christian Fischer (van Paraplu's Fischer) vertelt over zijn ervaring als ondernemer. Frederik Lamote (Growfunding) is onze gids door de gemeente. Om 18u.

BRUZZ-RADIO staat op 07/02 in het teken van Koekelberg. De Oostenrijkse actrice Anna Tenta is te gast, net als, onder anderen, een gids van het Chocolademuseum en van de basiliek. Hiphoptalent Fléo Korozeef zorgt voor een stevige streep muziek.

De BRUZZ-bus staat van 7u tot 10u voor het gemeentehuis.

Luisteren kan op FM 98.8.

Iets gemist? www.bruzz.be © JURGEN WALSCHOT

Edito

© SVDS

© IVAN PUT

12

DE RONDE VAN BRUSSEL KOEKELBERG

Tweewekelijks dossier in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen 22

Politieke analyse

27

Michaël Bellon

Belgian Chocolate Village

28

Portretten

Inwoners van Koekelberg

30

Big City

Welke activiteiten zijn er allemaal in de Basiliek van Koekelberg?

Het zou grappig zijn als het niet zo tragisch was. Vorige week vergaderden de Nederlandstalige Brusselaars in hun mini-parlement over zorg in Brussel.

Thema’s die mensen in hart én portemonnee raken. Het ging over de tanende interesse voor de Vlaamse Sociale Bescherming in Brussel, over de kinderbijslag, over studiebeurzen en crèchegeld.

Er is na dit debat maar één conclusie mogelijk: de wetgever heeft er, in alle opzichten, een zootje van gemaakt.

Zullen we het nog eens herhalen? De wetgever heeft er, in alle opzichten, een zootje van gemaakt.

De parlementsleden weten zelf niet meer hoe de vork precies in de steel zit.

En dit is nog maar het begin. De zesde staatshervorming? Die kan er, vanuit Brussel bekeken, alleen maar gekomen zijn in een vlaag van collectieve zinsverbijstering.

Kort gezegd is er de Vlaamse Sociale Bescherming (VSB), die de sokkel vormt van een toekomstige Vlaamse sociale zekerheid, waarvan geen Brusselaar begrijpt waarom hij daar nog zou instappen. Zelfs al zijn de voorwaarden enorm versoepeld.

De Vlaamse Gemeenschapscommissie wil nu een campagne voeren. Om meer Nederlandstalige Brusselaars bij de VSB te krijgen. Maar ze kan ook niet ontkennen dat het totaal onduidelijk is of de VSB echt nuttig is voor wie in Brussel woont. Want wie weet komt er een verplichte Brusselse Sociale Bescherming, en wie weet verdwijnt, als

gevolg van de VSB, de Nederlandstalige zorg in ijltempo uit Brussel, zodat men nergens nog terechtkan met de zorgcheques waar men zo lang voor heeft betaald.

En dan is er de kinderbijslag. We zagen afgelopen week in een Franstalige krant het Vlaamse, Waalse en toekomstige Brusselse systeem mooi naast elkaar gedrukt. Er is het heldere Vlaamse systeem, dat al begin volgend jaar wordt ingevoerd, maar dat juridisch onder vuur ligt. En dan is er het Brusselse voorstel dat, voor alle duidelijkheid, nog niet is goedgekeurd.

Dat Brusselse systeem kent zoveel parameters dat je al een specialist moet zijn om te weten hoeveel kindergeld je in de toekomst zal krijgen. Bovendien blijft een klein onderdeel van de Vlaamse kinderbijslag ook van toepassing op de Nederlandstaligen in Brussel.

Er zijn in de sociale zekerheid twee basisprincipes. Eén: hou het simpel.

Ingewikkelde systemen zijn nefast voor de burger. Zeker als die kwetsbaar is.

Ingewikkelde systemen zijn ook duur.

Ze kosten veel meer aan de ambtenarij die moet waken over de correcte uitoefening.

Twee: zorg voor een territorium dat niet te groot is en niet te klein, zodat er voldoende interne cohesie is en genoeg solidariteit.

Voor de invoering van de VSB en de nieuwe gesplitste kinderbijslag zijn beide principes gigantisch met de voeten getreden. Bravo België.

BRUZZ | VOORAF

Hou het simpel

— STEVEN VAN GARSSE

5

VERKEN DE STAD

Schrijf in voor een WOONTOUR en ontdek de wijken van BRUSSEL. WWW.WONENINBRUSSEL.BE

WAAR WIL JE WONEN? IN BRUSSEL. Op zoek naar een plek in Brussel om te huren of te kopen?

Alleen, met z’n tweeën of met je gezin en de hond?

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestaat uit 19 gemeenten en 118 wijken. Van rustige buitenwijken tot het levendige centrum. Ontdek je stad.

Flits

Nieuws heet van de naald

DUBBEL ZOVEEL PASSAGIERS ALS VIJF JAAR GELEDEN

Deeltaxidienst Collecto vervoerde bijna 250.000 passagiers.

Collecto groeit als kool

C

ollecto is een deeltaxidienst gesponsord door het gewest, die je dagelijks tussen 23 uur ’s avonds en 6 uur ‘s ochtends kan gebruiken. Met een Mobib-kaart betaal je per passagier 5 euro, zonder 6 euro. De taxi pikt onderweg nog anderen op, tot er maximaal vier passagiers meerijden. Het gewest betaalde in 2017 1,6 miljoen euro mee voor de dienst.

“Collecto houdt het midden tussen taxi’s, Uber en een nachtbus,” zegt Imre Keserü van het MOBI-Onderzoekscentrum bij de VUB. “Er leeft

“Er leeft duidelijk een vraag naar nachtelijk vervoer dat goedkoper is dan taxi’s” IMRE KESERÜ MOBILITEITSEXPERT

© BRUSSEL MOBILITEIT

duidelijk een vraag naar nachtelijk vervoer dat goedkoper is dan taxi’s. Denk maar aan bus 71, die sinds vorig najaar ook op donderdagnacht tot 3 uur uitrijdt. Dat gebeurde op vraag van VUB- en ULB-studentenverenigingen.”

Volgens Keserü springt Collecto in hetzelfde gat. “Net als Uber overigens, al is die dienst nog flexibeler. Bij Collecto moet je

ZES PROCENT BRUSSELSE BEROEPSBEVOLKING AAN DE SLAG VIA DIENSTENCHEQUES

Dienstencheques leveren veel werk op in Brussel Bijna zes procent van de Brusselse beroepsbevolking is aan het werk via het systeem van de dienstencheques.

Dat is twee keer zoveel als in de twee overige gewesten.

— BETTINA HUBO

D

e cijfers komen uit de jaarlijkse evaluatie van het systeem, die minister Didier Gosuin (Défi) zopas in het parlement presenteerde.

Het aantal werknemers groeide van 20.300 in 2013 tot meer dan

25.000 op dit moment.

Het standaardprofiel van de dienstenchequewerknemer is een vrouw, van Europese (niet-Belgische) nationaliteit, tussen de 30 en 49 en laagggeschoold.

Ook het aantal chequegebruikers is gestegen en

opstappen aan een halte voor openbaar vervoer, en een halfuur op voorhand reserveren.”

De vergunning van concessiehouder Taxis Verts loopt dit jaar af.

Bevoegd minister Pascal Smet (SP.A) zal een nieuwe aanbesteding uitschrijven, zegt zijn woordvoerder. “Collecto blijft absoluut een aanvulling op het nachtbusnet Noctis.”

BRUZZ | VOORAAN

De deeltaxidienst Collecto groeit heel sterk. De dienst heeft in 2017 net geen 250.000 mensen vervoerd, dat zijn ruim dubbel zoveel passagiers en ritten als vijf jaar eerder. Tegenover 2016 steeg het aantal klanten met 15 procent.

“De vraag ‘s nachts groeit, misschien zelfs naar nachtelijk openbaar vervoer,” zegt mobiliteitsexpert Imre Keserü. — SARA DE SLOOVER

lag in 2016 op 107.300.

Ze kochten alles tezamen 15.635.000 cheques aan.

Conclusie: ondanks de lagere fiscale aftrekbaarheid blijft het systeem groeien. Dat heeft ook gevolgen voor de kosten voor het gewest. Zo kostte de tegemoetkoming in de uurprijs in 2016 213.500.000 euro.

De financiële terugverdieneffecten voor het gewest zijn echter klein.

De meeste terugverdieneffecten, zoals de daling van de werkloosheidsuitkeringen, gaan immers naar de federale kas.

7

8

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

Winterwoninkje

Š SASKIA VANDERSTICHELE

De gemeenschapscentra treden soms buiten hun oevers. Er was al Bar Eliza in het park van Koekelberg. Nu is er ook een Sint-Joostse variant: het Winterwoninkje. Een bestaande (open) kiosk in het Liedekerkepark werd in korte tijd door het Gemeenschapscentrum Ten Noey omgebouwd tot een gezellige plek in de koude wintermaanden, een lichtbaken in het donker, waar buren, parkwachters, verenigingen en scholen allerlei activiteiten kunnen organiseren, of gewoon kunnen samenkomen. Over enkele weken is het terug naar af. Dan moet het Winterwoninkje afgebroken worden. Leefmilieu Brussel wil het Liedekerkepark heraanleggen en de kiosk moet daarbij verdwijnen, tenzij een rondetafelgesprek nog soelaas kan brengen. Dat is gepland op 18 februari.

Meer info www.tennoey.be

9

De week

Terugblik op het nieuws

Taalarmoede

Vluchten Congo

Bijna de helft van de werklozen die een taalopleiding volgen, slaagt niet voor de proeven of geeft het op voor het einde. “In mijn omgeving zie ik talloze mensen die een opleiding bij Actiris hebben gevolgd, maar geen enkele spreekt Nederlands. Waarom? Omdat het een kolossale inspanning vraagt,” zegt minister van Werk Didier Gosuin (Défi).

Brussels Airlines moet het aantal vluchten op Kinshasa terugschroeven van zeven naar vier per week.

Dat beslissen de Congolese autoriteiten, na spanningen tussen ons land en het regime van Kabila.

1.622 In 2017 zijn 1.622 criminele illegalen vanuit de gevangenis teruggestuurd naar hun thuisland, het hoogste aantal ooit. In 2016 waren het er 1.595, in 2015 1.437.

MEERDERHEID NIET OP ÉÉN LIJN OVER LANGVERWACHTE HERVORMING

BRUZZ | DE WEEK

PS blijft verdeeld over taxiplan De Brusselse regering heeft ingestemd met het hervormingsplan voor de taxisector van mobiliteitsminister Pascal Smet (SP.A). Amper enkele uren later benadrukte minister-president Rudi Vervoort (PS) echter dat er nog overleg volgt met de sector. De oppositie heeft vragen bij de rol van enkele PS-parlementsleden.

— LAURENT VERMEERSCH

H

et is de derde en misschien wel ultieme poging van Smet om de taxisector helemaal te herorganiseren. De laatste versie van zijn taxiplan voorziet er nog altijd in om de licenties persoonsgebonden te maken, maar er komt een overgangsperiode tot 2030. Dat geeft taxibedrijven en -chauffeurs de tijd om te blijven werken binnen het bestaande systeem en zo hun investering terug te verdienen.

Sommige bestuurders hebben een lening lopen omdat ze op de zwarte markt 30.000 tot 100.000 euro betaalden voor een licentie.

De lange overgangsperiode is er gekomen omdat het juridisch en politiek niet haalbaar bleek om een compensatiemechanisme voor de bestaande licenties uit te werken.

Daarnaast komt er een taskforce om de controles op inbreuken tegen de wetgeving op te voeren. Of de aanpassingen komaf kunnen maken met de verdeeldheid binnen de taxisector is nog maar de vraag.

10

Amper enkele uren na de aankondiging van de goedkeuring door Smet, temperde minister-president Rudi Vervoort (PS) de verwachtingen.

“Zonder een evenwichtig akkoord in overleg met de sector zal de hervorming niet doorgevoerd worden,” klonk het.

Ondertussen maakten PS-parlementsleden Jamal Ikazban en Ridouane Chahid ook al duidelijk dat ze het plan zoals het nu voorligt waarschijnlijk niet zullen goedkeuren in het parlement.

Ze vrezen sociale achteruitgang voor de chauffeurs. Het is niet de eerste keer dat het hervormingsplan tegenwind krijgt binnen de grootste meerderheidspartij. Dat roept vragen op bij MR-fractieleider Vincent De Wolf.

“Enkele parlementsleden van de PS staan heel dicht bij kleine taxibazen die elke keer druk zetten om de zaak te blokkeren,” liet De Wolf optekenen in La Capitale. “Het is normaal dat parlementsleden het maatschappelijk middenveld vertegenwoordi-

gen, maar de deontologie verplicht ons om een onderwerp te bekijken vanuit het algemeen belang en in volle onafhankelijkheid tegenover de betrokken sectoren. Ik heb dan ook vragen bij de onafhankelijkheid van sommige parlementsleden.”

In een reactie op de uitlatingen van De Wolf verwondert Sam Bouchal, voorzitter van de Fédération Belge des Taxis (FeBeT), er zich dan weer over dat de Franstalige liberalen niet meer inzitten met de “kleine ondernemingen en zelfstandigen” van de Brusselse taxisector. “Of zijn dat geen Brusselse bedrijven in de ogen van de MR?” aldus Bouchal, die maandagmorgen zijn bezorgdheden over het taxiplan mocht

toelichten op het PS-partijbureau.

De kern van de zaak blijft dat veel taxibedrijven liever niet de concurrentie aangaan met Uber, ook al zullen chauffeurs die voor dat onlineplatform werken aan dezelfde regels moeten voldoen. Smet wordt verweten voor Uber te rijden en met minder dan een verbod op het omstreden Amerikaanse bedrijf, zullen sommigen nooit tevreden zijn.

Het probleem is dat het op basis van de huidige wetgeving moeilijk is om Uber aan banden te leggen. Een ordonnantiewijziging dringt zich dus sowieso op. Als het deze bestuursperiode niet lukt, mag de volgende regering het opnieuw

Salah Abdeslam

Vakantiesalon

Hilde Sabbe

Maandag zakt de wereldpers met vierhonderd man af naar Brussel voor de eerste dag van het proces van terreurverdachten Salah Abdeslam en Sofien Ayari, aangeklaagd voor de schietpartij in Vorst in maart 2016. Abdeslam wordt vanuit Rijsel overgebracht, met ongeziene veiligheidsmaatregelen.

Het 60e Vakantiesalon in Brussel sluit samen met de Sportbeurs en de Zenithbeurs de deuren met 117.422 bezoekers. Diverse touroperators pakken uit met prijsdalingen tegenover 2017, een gevolg van de lagere koers van de Amerikaanse dollar.

Hilde Sabbe, gewezen journalist van Het Laatste Nieuws en columnist, maakt op haar Facebookpagina bekend dat ze in 2019 op de lijst staat van Dyab Abou Jahjah. Er is behoefte aan een ‘nieuw links verhaal’ stelt de Ukkelse auteur.

BERT DE GRAEVE, voorzitter raad van bestuur Telenet en Bekaert over de kanaalwijk richting Dilbeek (in De Tijd)

Cartoon Wauter Mannaert

BRUZZ | DE WEEK

Mijn dochter mag van mij ‘s avonds in bepaalde buurten zelfs niet meer stoppen voor een rood licht

In april vorig jaar protesteerden taxichauffeurs aan het Brussels Parlement al tegen het taxiplan. © PHOTONEWS

proberen. Het valt nog te bezien of de partijen die dan de dienst uitmaken meer oren zullen hebben naar de verzuchtingen van de taxibazen.

Het mag duidelijk zijn dat het taxiplan nog een hele weg heeft af te leggen. Maandag begon nieuw overleg met de sector, maar het plan wordt ook nog eens voorgelegd aan de mobiliteitscommissie en de sociaal-economische raad van het gewest. Daarna moet ook de Raad van State zijn fiat geven en ten slotte zal het Brussels Parlement moeten stemmen over de ordonnantiewijziging. In het beste geval kan het taxiplan volgend jaar in werking treden.

11

Spreektijd

‘Veel mensen hebben de kinderbijslag nodig om te overleven’

Tania Dekens, overheidsmanager van het jaar 12

Tania Dekens mag sinds kort ‘overheidsmanager van het jaar’ op haar visitekaartje schrijven. Niet min, voor iemand die per toeval in de politiek en administratie belandde. Als topvrouw bij Famifed staat ze garant voor de kinderbijslag, waarvan ze het belang maar al te goed kent. “Dat gezinnen hun kinderbijslag opsouperen, is onzin.”

BRUZZ | DE VERHALEN

— KEN DEMOL EN DANNY VILEYN, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

T

ania Dekens viert haar 47e verjaardag met een kroon op haar professionele carrière.

De Vlaamse Vereniging voor Bestuur en Beleid roept haar uit tot ‘Overheidsmanager van het Jaar 2017’. Ze krijgt die prijs voor haar werk als administrateur-generaal bij Famifed, het Federaal Agentschap voor de Kinderbijslag. Zelf begrijpt ze het belang van haar werk maar al te goed. “In mijn jeugd hadden we het niet zo breed. Mijn vader overleed in een auto-ongeluk, ik heb alles te danken aan mijn moeder en grootmoeder. Zij hebben alles gedaan zodat ik niets tekortkwam.”

Dekens herinnert zich nog hoe haar moeder haar schooluniform zelf naaide, met de stof die ze van de school kreeg. “Ik zat in een strenge katholieke school, dat was van dat saai grijs. Maar zo zag je geen onderscheid tussen de leerlingen Uiteindelijk kreeg ik de kans om rechten te studeren, maar mijn ouders hadden geen hoger onderwijs gevolgd, dus moest ik mijn eigen weg zoeken.”

U zit toch bij de SP.A? DEKENS: Dat kwam pas later. Ik

solliciteerde via een bureau, en dat stuurde me naar een examen in een zaal met meer dan vierhonderd man.

Pas op het einde bleek dat het om een functie bij de CVP ging. Toen moest ik wel toegeven dat ik geen partijkaart had. ‘Geen probleem,’ zeiden ze. En zo kon ik aan de slag op het kabinet van Stefaan De Clerck, toen nog minister van Justitie.

Jaren negentig, Stefaan De Clerck: dat is midden in de affaire-Dutroux. Geen cadeau.

DEKENS: Ik was met de minister

aanwezig in de Kamer toen bleek dat Dutroux ontsnapt was. Iedereen was boos. Ik heb nog nooit zoveel bagger over mijn hoofd gekregen. Er zaten verkiezingen aan te komen, mijn toekomst als kabinetsmedewerker oogde onzeker. Toen kreeg ik het advies om te solliciteren voor een functie in de ambtenarij.

Een succes?

DEKENS: Ik herinner me nog mijn

Hoe komt iemand van daaruit in de politiek terecht?

TANIA DEKENS: Per toeval. In de jaren

▲

negentig nam ik, zonder dat te weten, deel aan een examen voor de Kameren Senaatsfracties van de CVP.

eerste dag als stagiair. Een bureau zat er niet in. Ik kreeg een kartonnen doos, het soort waar eerst kopiepapier in zat, met daarin een potlood, scherper en een latje. Met die doos mocht ik steeds verhuizen van bureau

13

Tania Dekens, overheidsmanager van het jaar

▲

naar bureau, waar toevallig iemand ziek of op vakantie was. Zo groeide ik door, tot eerst de socialist Luc Van den Bossche en vervolgens Jannie Haek, de kabinetchef van Johan Vande Lanotte, in 2003 plots vroeg of ik niet voor hem wou werken. In het midden van een vergadering kwam dat ter sprake, ik dacht dat ze ermee aan het lachen waren. Maar het bleek serieus.

Toen maakte ik de keuze om lid te worden van de SP.A. Daar ben ik nog altijd trots op, de SP.A is voor mij de partij van de gewone mannen en vrouwen die het niet gemakkelijk hebben.

BRUZZ | DE VERHALEN

Ondertussen staat u aan het hoofd van Famifed, met als kers op de taart de titel van overheidsmanager van het jaar. Wat doet dat met een mens?

DEKENS: Dat is een hele eer. Zeker wanneer ik kijk naar mijn voorgangers (zoals Catherine De Bolle, die sinds kort aan het hoofd van Europol staat, red.): stuk voor stuk persoonlijkheden en topmanagers. Maar dat legt ook extra druk op mijn schouders. Famifed gaat een belangrijk jaar in, Vlaanderen en Wallonië willen vanaf 2019 de kinderbijslag op zich nemen. Het is onze taak om dat tot een goed einde te brengen.

U doet het licht uit bij Famifed. Hoe blijft u de mensen motiveren, zelfs al verdwijnt uw dienst?

DEKENS: Mijn motto is: iedereen telt.

Vroeger was Famifed veel hiërarchischer georganiseerd, bij mij kan iedereen langskomen. Ik ga twee keer per jaar zelf op bezoek bij onze provinciale bureaus. Ik vind het belangrijk om het persoonlijk contact te behouden. Elk onderdeel van onze organisatie draagt bij aan het succes van Famifed. Ik ben ervan overtuigd dat al mijn medewerkers doordrongen zijn van het belang van hun opdracht.

Uit een studie die we samen met de UAntwerpen, hebben uitgevoerd blijkt dat 97,5 procent van de kinderbijslag - per jaar 6,4 miljard voor heel het land - door de gezinnen besteed wordt aan de kinderen. Wat de overheid betaalt aan de gezinnen komt rechtstreeks terug in de economie en helpt veel gezinnen om de maand financieel rond te krijgen.

KANS OF GEMISTE KANS? Wanneer het over de kinderbijslag gaat, tovert Dekens al snel een lijvig dossier op tafel. Zoals het een

14

ambtenaar betaamt. Een dikke boterham aan grafieken, tabellen en adviezen. “Zo heb ik al hele boeken gevuld. Ge wilt het niet weten.”

Als onderdeel van de zesde staatshervorming komt de kinderbijslag bij de gemeenschappen. Die krijgen elk hun eigen systeem. Een goede zaak?

DEKENS: De regionalisering is vooral

een opportuniteit. Een kans om de kinderbijslag aan te passen aan de demografie van elke gemeenschap.

Brussel is anders dan Vlaanderen.

Bijna veertig procent van de kinderen in de hoofdstad groeit op in armoede.

Met een eigen systeem kan elke regio daarop inspelen.

De Vlaamse en Waalse kinderbijslag zijn op dezelfde leest geschoeid. In Brussel pleiten CD&V en het CDH ervoor om niet te veel af te wijken van Vlaanderen en Wallonië. Wordt de regionalisering zo geen gemiste kans?

DEKENS: Bij de kinderbijslag is het

steeds kwestie van op zoek te gaan naar een balans tussen universaliteit en selectiviteit. Met andere woorden: je moet kiezen hoeveel je aan elk kind geeft, en hoeveel je extra geeft aan specifieke groepen die dat nodig hebben. Vandaag gaat maar een tiende van alle middelen naar selectieve maatregelen, in Brussel mag dat gerust wat meer zijn.

Is Brussel wel in staat om de kinderbijslag op zich nemen?

DEKENS: Financieel zijn daar in ieder

geval de middelen voor. Ook administratief staan wij klaar om alles in goede banen te leiden, daar hebben wij de expertise en ervaring voor. Dat gezegd zijnde vind ik het wel spijtig dat een deel van de Belgische solidariteit verdwijnt. Elke regio krijgt een eigen budget, en moet het daarmee stellen. Maar zo miskennen we de sociale lift die Brussel eigenlijk is. Mensen landen hier, volgen onderwijs, zoeken hun eerste job, maar zodra ze het maken, vertrekken ze uit de stad. We investeren in de toekomst van mensen, maar die zoeken hun toekomst elders. Zo blijft het dweilen met de kraan open.

De huidige, federale kinderbijslag stijgt naarmate een gezin groter wordt. Selectieve maatregelen dienen vooral om kinderarmoede te bestrijden. Vanwaar komt die ommekeer?

DEKENS: De kinderbijslag zoals we ze vandaag kennen werd ingevoerd kort

“België is een harde samenleving.

Niets wordt je cadeau gedaan, je moet ervoor knokken” TANIA DEKENS TOPVROUW FAMIFED

na de Tweede Wereldoorlog. Door de premie te laten stijgen per kind, wou de overheid grote gezinnen aanmoedigen.

Dat is niet meer van deze tijd, zeker niet in een stad als Brussel. Grote gezinnen, tot daar aan toe, maar je moet ook in voldoende woningen voorzien voor die kinderen, net als plaats in een crèche en op school.

Minister-president Rudi Vervoort (PS) wil dit voorjaar landen met een akkoord over de hervorming. Is dat realistisch?

DEKENS: Ik ben optimistisch. Zelf had ik

aan de regering gevraagd om voor Pasen 2017 al een hervorming klaar te hebben, maar ondertussen zijn we al bijna een jaar later. Wij hebben tijd nodig om zo’n hervorming uit te voeren.

De Brusselse regering krijgt het verwijt te talmen met de hervorming van de kinderbijslag. Maar die van Vlaanderen en Wallonië doorstaan mogelijk de toetsing van de Raad van State niet. Kan Brussel zo als spreekwoordelijke schildpad nog als eerste over de streep?

DEKENS: Het probleem in Vlaanderen en

Wallonië stelt zich bij het eerste kind

TANIA DEKENS 2 februari 1971 geboren in Gent 1995 Master in de rechten, UGent 2001 Master in ‘Public Management and Public Policy’, KU Leuven 2012-nu administrateur-generaal Famifed 2012-nu gemeenteraadslid Molenbeek 2015 Famifed verkozen tot ‘overheidsorganisatie van het jaar’ 2018 Overheidsmanager van het jaar

van een gezin. Wordt dat geboren in december 2018 of januari 2019, betekent dat een verschil van 58 euro, in het voordeel van die laatste. Een heel pak geld, als je dat optelt voor een heel leven. Wij hebben ons daar al meermaals over gebogen, en de verschillende regeringen gewaarschuwd. Maar Vlaanderen zette door, en Wallonië is gevolgd.

Het voordeel voor Brussel is dat het kan leren van de andere gemeenschappen. Maar een besluit nemen en omzetten in een decreet is één ding. De hervorming voorbereiden en effectief uitvoeren is iets anders.

Dat vergt tijd.

Kortom: wil de regering in 2020 een hervormde kinderbijslag uitbetalen…

DEKENS: ... dan moet ze daarover nu

een besluit nemen.

GETTO Dekens spreekt met passie over het belang van de kinderbijslag. Ze doet dat uit ervaring. Niet alleen uit haar eigen jeugd, maar ook als OCMW-raadslid voor de SP.A in Molenbeek. “Veel mensen hebben de kinderbijslag nodig om te overleven.

Slechts twee procent kan het geld opzijzetten, wijst onderzoek uit.

Mensen gebruiken dat geld om brood op tafel te zetten, en als het even kan hun kinderen naar buitenschoolse activiteiten te sturen. Dat gezinnen dat geld zomaar opsouperen, is onzin.

Waarom heeft Molenbeek het zo moeilijk?

DEKENS: De gemeente kampt met een

enorme jeugdwerkloosheid. 2.500 van de 5.400 inwoners die recht hebben op een leefloon zijn minder dan 25 jaar oud. Velen zien geen toekomst in Molenbeek meer. En wie het wel maakt, verlaat het getto en keert niet terug.

Het getto?

BRUZZ | DE VERHALEN

Vlaanderen is al sinds begin 2017 zijn hervorming aan het voorbereiden en testen. En dan zijn de Brusselse dossiers nog complexer. Veel mensen zijn de taal niet machtig en hebben problemen met lezen en schrijven. Kom maar eens kijken aan de loketten van Famifed: de mensen staan geregeld tot op straat aan te schuiven.

DEKENS: Ik woon zelf al vijftien jaar in

laag-Molenbeek, ik weet waarover ik spreek. Mensen plooien zich vaker terug op hun eigen gemeenschap en familie, ze isoleren zich. Spijtig genoeg moet ik toegeven dat het er in Molenbeek de jongste jaren niet op is vooruitgegaan.

‘Getto’, ‘mensen plooien zich terug op hun familie’. Het is een analyse die de Molenbeekse Groen-schepen Annalisa Gadaleta niet in dank werd afgenomen.

DEKENS: Je mag niet veralgemenen. Er

zijn ook succesverhalen, ik ken genoeg mensen die werkelijk alles doen voor hun kinderen en ook in Molenbeek blijven wonen. Maar België is een harde samenleving.

Niets wordt je cadeau gegaan, je moet ervoor knokken. En het is een realiteit dat veel gezinnen het niet zo breed hebben, en er niet altijd in slagen hun kinderen de ondersteuning te geven die ze eigenlijk nodig hebben. Zelf ben ik dankbaar voor de kansen die ik heb gekregen, en daarom wil ik iets teruggeven. Zelfs al kost dat me soms lange werkdagen en wat uren nachtrust. Het hoort bij mijn opdracht aan het hoofd van Famifed.

15

Van Etterbeek naar Bozar met de rolstoel

‘Geen pretje, maar beter dan in Londerzeel’ Met zijn hobbelige voetpaden en hoogtes en laagtes is Brussel op het eerste gezicht niet bepaald een toegankelijke stad. Toch koos rolstoelgebruiker Erik De Velder (47) er acht jaar geleden voor om naar Brussel te verhuizen. Om zich te verplaatsen gebruikt hij voornamelijk het openbaar vervoer. BRUZZ volgde hem een dag op zijn weg door Brussel. — VERA TYLZANOWSKI, FOTO’S IVAN PUT

A

fspraak aan de tramhalte VUB in Etterbeek, vlak bij zijn huis. Het plan: samen naar de Bozar gaan. Hij wil er graag tickets kopen voor een concert.

Het is de start van een tocht die bijna twee uur zal duren.

Om aan de tramhalte te geraken, moeten we een deel van de Generaal Jacqueslaan oversteken. Omdat de rand van de stoep aan het zebrapad te hoog is, nemen we een kleine omweg. “Met een rolstoel oversteken is hier levensgevaarlijk,” zegt De Velder. Het is de eerste van vele omwegen.

De Velder kreeg tien jaar geleden een auto-on-

16

“Zeg niet personen met beperkte mobiliteit, maar wel personen met extra kilometers” ERIK DE VELDER ROLSTOELGEBRUIKER

geluk en raakte verlamd. Hij moest zijn carrière als leraar Nederlands opgeven en verhuisde van het landelijke Londerzeel naar de hoofdstad.

Dat lijkt een opmerkelijke keuze, maar hij had daar zijn redenen voor. “Wat kon ik in hemelsnaam op het platteland doen? In Brussel valt er tenminste wat te beleven. Hier zie je de wereld op kleine schaal voorbijkomen, dat is toch geweldig?” De toegankelijkheid van de stad had De Velder wel verkeerd ingeschat.

“Ik moet toegeven dat ik niet wist hoe moeilijk het zou zijn,” zegt hij. “Gelukkig merk ik de laatste jaren langzaamaan verbetering. Er zijn bijvoorbeeld meer liften in de metrostations en

Reportage

39

Merode Mer ode

25

81

E

VUB E

71

C

95

71

17

C

95

Erik De Velder verhuisde van Londerzeel naar Brussel: “Ik moet toegeven dat ik niet wist hoe moeilijk het zou zijn.”

De Velder uit. Door de plank is de deur iets hoger geplaatst dan de andere deuren, en daarom is de ‘toegankelijke’ deur eigenlijk net ontoegankelijk. “Dat is het ironische aan de zaak, als je de signalisatie volgt, lukt het vaak net niet.” Dan maar via de derde deur.

We stappen uit aan Pétillon. Opnieuw moeten we de straat oversteken om naar de

metrohalte te gaan, maar ook hier is dat niet mogelijk omdat de boord van de stoep te hoog is. De oplossing is andermaal een omweg van 400 meter. “Mijn leuze is: zeg niet personen met beperkte mobiliteit, maar wel personen met extra kilometers,” lacht De Velder.

Het is opmerkelijk hoe goed hij alle hoekjes en kantjes van Brussel kent, tot de betegeling

▲

ook meer trams die in eigen bedding rijden.”

Aan de halte wachten we op tram 7, die ons naar metrohalte Pétillon zal brengen. De tram, van het nieuwe type T3000, is uitgerust met een speciale uitschuifplank aan de tweede deur.

Maar de plank kan niet uitgeschoven worden.

“De plank is permanent gedeactiveerd omdat het perron vaak te hoog of te laag is,” legt

17

BRUZZ | DE VERHALEN

▲

van het trottoir toe. Zijn kennis is van goudwaarde voor alle personen met een beperkte mobiliteit in Brussel. Toch is het moeilijk voor hem om die te delen, bijvoorbeeld via een app of een blog. “Volgens de theoretische criteria is de stad totaal ontoegankelijk. Mijn eigen manieren om me te verplaatsen zijn niet noodzakelijk geschikt voor anderen,” legt hij uit. “Het is gewoon een kwestie van de sprong te wagen en zelf je weg te vinden.”

Rolstoelgebruikers hebben verschillende opties om zich te verplaatsen in Brussel. Ze kunnen een beroep doen op het reguliere aanbod, de minibusjes van de MIVB en de taxi.

De minibusjes van de MIVB moet je minstens een dag op voorhand reserveren en de taxichauffeurs zijn het niet altijd gewend om een passagier die in een rolstoel zit mee te nemen. “Ik voel me vaak onveilig in de taxi. Je moet in de kofferbak zitten, dat is niet bepaald comfortabel. Bovendien zit je daar zo afgesloten en voel je je hulpeloos.”

In de metrohalte wachten twee medewerkers van de MIVB ons op. De mannen zullen De Velder helpen met het in- en uitstappen. De lift die ons naar het perron moet brengen, is vandaag helaas defect.

VERKEERDE RICHTING Nadat de assistenten toestemming hebben gekregen van de dispatching, nemen we dan maar de metro in de verkeerde richting naar Hankar, een halte verder. Daar gaan we via de lift naar het andere perron en nemen we de metro in de juiste richting. “Te voet zouden we nu al aan Bozar zijn,” stelt De Velder vast.

In de metro is het dringen voor een plek.

“Er is maar één plaats voor een rolstoelgebrui-

Bus 71 is een zogenoemde ‘AccessiBus’. Dat betekent niet dat de lijn toegankelijk is, maar wel dat de informatie over de toegankelijkheid beschikbaar is. Die informatie wordt weergegeven met een pictogram. We stellen vast dat het pictogram aan deze halte ontbreekt.

De bus is uitgerust met een ramp voor rolstoelgebruikers, maar de chauffeur slaagt er niet in om die uit te schuiven. Noodgedwongen helpen we De Velder met instappen. De andere reizigers kijken met een verbaasde blik naar het schouwspel. Het valt op hoe ze zich geen houding weten aan te nemen. Aan de halte Bozar werkt de ramp plots wel. “Het ligt waarschijnlijk aan de chauffeur, die het niet gewend is om passagiers in een rolstoel te vervoeren,” zegt De Velder.

Het traject tussen de VUB, waar we onze reis begonnen zijn, en de Bozar duurt normaal gezien zo’n twintig minuutjes. Wij hebben er bijna twee uur over gedaan. “Om je te verplaatsen in Brussel moet je echt ontspannen zijn en een flinke dosis zelfvertrouwen hebben,” zegt De Velder. “Je moet ook geduldig zijn, vooral met de mensen op straat die je willen helpen. Meestal schieten andere reizigers spontaan te hulp, maar soms zit je zelf met zoveel frustratie dat je geen geduld kan opbrengen voor iemand die, alle goede intenties ten spijt, je op een gevaarlijke manier op de bus duwt.”

Ondanks de obstakels verkiest De Velder het openbaar vervoer. “Dat is mijn manier om deel te nemen aan de maatschappij. Bovendien zijn er leuke interacties met andere reizigers, bijvoorbeeld in de lift of op het perron. Op het openbaar vervoer voel je pas echt de hartslag van de stad, dat is toch beter dan in Londerzeel in de tuin zitten?” lacht hij.

ker. Maar er zijn zoveel andere reizigers die er gebruik van willen maken,” legt De Velder uit.

“Iemand met een kinderwagen, of een pendelaar die na een hele dag te zitten even de benen wil strekken, of een toerist met een grote koffer.” Tijdens de spits is het bijna onmogelijk om de metro te nemen. “Je raakt echt niet tussen die mensenmassa.”

“Het is als rolstoelgebruiker een kwestie van de sprong te wagen en zelf je weg te vinden” ERIK DE VELDER ROLSTOELGEBRUIKER

Na meer dan een uur reizen bereiken we het station Brussel-Centraal. We moeten alleen nog bus 71 naar Bozar nemen. We zijn dicht bij onze eindbestemming, de tocht weegt op De Velder. “Me verplaatsen is vermoeiend.

Soms ga ik onderweg even op café om op krachten te komen,” lacht hij. We nemen afscheid van de assistenten. Ze mogen De Velder niet naar de bushalte brengen.

Gelukkig schiet een andere reiziger te hulp.

“Dat is het fijne, mensen helpen je vaak spontaan, behalve wanneer het regent.”

81

E

59

25

71

71

C

95

36

5

71

6

17

VERVOERSMAATSCHAPPIJ AAN HET WOORD

MIVB roept rolstoelgebruikers op om bus, tram en metro te nemen De MIVB hanteert een inclusiefilosofie. Het is de bedoeling dat mensen met een beperkte mobiliteit, dus niet alleen rolstoelgebruikers, het reguliere net zoveel mogelijk zelfstandig gebruiken. “We zitten natuurlijk wel met de erfenis uit het verleden,

18

toen er met toegankelijkheid minder rekening werd gehouden,” zegt Christian de Strycker van de MIVB. Een ander probleem is dat de toegankelijkheid van het openbaar vervoer ook een bevoegdheid is van Brussel Mobiliteit. “Dat is verantwoordelijk voor de

perrons en de omgeving van het station.”

Vorig jaar deden Brussel Mobiliteit en de MIVB een studie om na te gaan hoe de toegankelijkheid verbeterd kan worden.

Daar vloeien verschillende acties uit voort. Vanaf 1 februari geldt er

bijvoorbeeld een nieuwe instapprocedure in de bussen. Er wordt gewerkt aan de app, zodat mensen de assistentie ook via de smartphone kunnen aanvragen.

Het feit dat de buschauffeur de ramp niet kon bedienen, heeft volgens

De Strycker te maken met een gebrek aan praktijk.

“Hoe meer mensen in een rolstoel het openbaar vervoer gebruiken, hoe meer iedereen eraan went.

We nodigen dan ook iedereen uit om het gewoon eens uit te proberen.”

BRUZZ | DE VERHALEN

64

59

12

79

“Mensen helpen je vaak spontaan, behalve wanneer het regent,” ervaart rolstoelgebruiker Erik De Velder.

59

elles-Congrès Brussel-Congres

Merode Mer ode

79

Schuman Schuma

92

38

BOZAR 12

38

E

71

59

95

80

86

86

48 95 64 80 80

71

48

38

54

97 E

Chée. de Charleroisestwg.

93

n

laa iza

ou 25

71 95

C

36

54

W-365

59

-L

6

. Fonsnylaan

ise ou eL

nu

e Av

81

97

71

81

81

W-365

19

Opinie

Forum & lezersbrieven

Voorzitter Voka Metropolitan doet opmerkelijk voorstel voor pendelaars

‘Geef wie parkeert op overstapparking gratis openbaar vervoer’ Een maand gratis openbaar vervoer voor automobilisten die tijdens de grote werken in en rond Brussel hun auto aan de rand van het gewest achterlaten.

Daarvoor pleit Jean-Paul Van Avermaet, de voorzitter van de Brusselse tak van werkgeversorganisatie Voka.

BRUZZ | DEBAT

— SARA DE SLOOVER

lezersbrieven@bruzz.be Distelmans Met belangstelling las ik het interview dat jullie hadden met Wim Distelmans (BRUZZ 1601). Het was interessant en jullie stelden zeker de goede vragen, blijkbaar goed geïnformeerd onder meer over recente kritieken op de wijze waarop euthanasie soms wordt toegepast in ons land.

Ook kon Wim Distelmans goed zijn visie verwoorden op deze kritieken. Proficiat daarvoor.

Toch moeten mij twee bedenkingen van het hart.

Ten eerste schrijft Distelmans alle kritiek toe aan een kleine groep fanatici (die hij niet nader noemt), wat gewoon oneerlijk is en een serieuze verdraaiing van de realiteit. Ik attendeer jullie even op een website, die duidelijk genoeg is, en onder meer gesteund wordt door een tweehonderdtal psychologen en psychiaters: www.rebelpsy.be Zij verwoorden goed een deel van de kritiek op de huidige euthanasiepraktijk, namelijk wat euthanasie in de psychiatrie betreft. Als dit tweehonderd fanatici zijn, dan moet ik toch even slikken. Zelf sta ik helemaal achter deze kritiek, ik heb ze mee geformuleerd, en ik ben er nogal gerust in dat men mij moeilijk van fanatisme kan beschuldigen of religieus opgeklopt fundamentalisme.

Ten tweede is Wim Distelmans misleidend als hij suggereert dat een euthanasievraag bij jongeren altijd uitmondt in een herroeping van die vraag.

20

Z

owel pendelaars van buiten Brussel als de Brusselaars zelf raken vaak moeilijk op het werk door de dichtslibbende wegen, zegt Jean-Paul Van Avermaet, voorzitter van werkgeversorganisatie Voka Metropolitan en directeur van bewakingsbe-

Dat klopt misschien voor een paar gevallen die in de pers zijn gekomen, maar zeker niet in het algemeen. Er zijn zeker aanwijzingen en meer dan zomaar vermoedens dat er ook jonge mensen zijn geëuthanaseerd waarbij sprake is van een duidelijke suïcide-dynamiek die door sommige psychiaters al te makkelijk is ingevolgd en beschouwd als onomkeerbaar of zogenoemd ‘uitbehandeld’. Wim Distelmans laat ook na te verduidelijken dat ‘uitbehandeld zijn’ hoegenaamd geen medisch begrip is en dat meerdere psychiaters hiermee zeer veel problemen hebben.

Over deze zaken zo pertinent de waarheid verdoezelen, dat is in hoofde van de positie die Distelmans inneemt zeer problematisch.

Willem Lemmens, UAntwerpen

Slag om Brussel

Ik blijf op mijn honger na het dubbelinterview met als kop ‘Slag om Brussel’ (BRUZZ 1600). Veel nieuwe ideeën heb ik niet gelezen en misschien maar goed ook. Een complexe stad verdient beter dan simpele oplossingen.

Neem nu het proefballonnetje om onderwijs in Brussel los te maken uit Vlaanderen/Wallonië en door te schuiven naar VGC, COCOF en GGC. ‘Moet onderwijs vanuit Namen of Antwerpen gestuurd worden?’ vraagt Els Ampe (Open VLD).

drijf G4S. “Het blijft hét gespreksonderwerp onder werkgevers. De files doen werknemers zoveel tijd verliezen dat ze liever buiten Brussel gaan werken. Daardoor vinden bedrijven minder makkelijk geschikte krachten.

Zelfs jonge ondernemers die in Brussel wonen, klagen over de

Goede vraag, want onze scholen mogen niet losstaan van de Brusselse realiteit. Maar tegelijk mogen we zeker ook geen muur rond Brussel bouwen. Wie hier lagere of middelbare school loopt moet straks kunnen voortstuderen van Kortrijk tot Diepenbeek of, na school, aan de slag kunnen op de Vlaamse arbeidsmarkt (en hetzelfde aan Waalse kant).

Met minister Hilde Crevits (CD&V) investeert de Vlaamse regering sterk in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel, terecht én met succes. Wie wordt er beter van als dat straks niet meer zou mogen? Zouden onze scholen en onze leerlingen echt beter af zijn met de VGC dan met de Vlaamse overheid?

En wat ervan te denken om, naast onderwijs van Vlaamse en Franse Gemeenschap, een derde ‘tweetalig’ onderwijs van de GGC te maken? Zeker, elke ouder heeft graag dat zijn kind twee- en meertalig afstudeert. Maar in realiteit is precies het Nederlandstalig onderwijs divers en meertalig, terwijl de GGC blijft steken op een ‘dikke buis’ voor tweetaligheid. Denk maar aan de Brusselse ziekenhuizen.

Om nog maar te zwijgen van de grondwettelijke onmogelijkheid. De GGC is vandaag (gelukkig) niet bevoegd voor onderwijs. En daar verandering in brengen is geen sinecure en is op korte of middellange termijn niet realistisch.

De N van Nederlandstalig is vandaag een sterk merk in Brussel. Laten we daarop voortbouwen.

David Vits, Jette

De werken aan het Reyerscomplex. “Nu er zoveel werven zijn, is het tijd voor een mentaliteitsverandering,” zegt Van Avermaet.

PHOTONEWS

mobiliteitsproblematiek, bleek onlangs uit onze enquête bij de leden van Young Voka.”

Er zijn veel grote werven gepland om de mobiliteit te verbeteren, zegt Van Avermaet. “Maar die gaan niet meteen alles oplossen, op korte termijn zullen ze zelfs tot meer

verkeersdrukte leiden. De werken aan het Reyerscomplex zullen nog jaren duren. De renovatie van de Leopold II-tunnel begint, en er worden fietspaden aangelegd op de Kleine Ring. Later volgen nog de werven in de Rand: de werken aan de Ring of voor het Brabantnet. En dan hebben we het nog niet over de onrustwekkende berichten over verouderde rioleringen en zinkgaten, die ook hersteld zullen moeten worden.”

Van Avermaet ziet in die perfect storm een momentum dat we niet kunnen laten voorbijgaan. “We hebben een mentaliteitsverandering nodig rond mobiliteit. Het mobiliteitsbudget helpt, maar is niet voldoende. Deze periode is perfect geschikt om mensen te laten proeven van het openbaar vervoer. En om mensen het daadwerkelijk te laten uitproberen, hebben ze misschien een duwtje in de rug nodig.”

De Voka Metropolitan-voorzitter lanceerde daarom tijdens zijn nieuwjaarsspeech een opmerkelijk idee: een maand gratis openbaar

vervoer voor automobilisten die parkeren op overstapparkings.

“Ik hoor steeds vaker van mensen in bedrijven: ‘Ik heb het openbaar vervoer eens geprobeerd, en dat viel goed mee, ik ga dat nog doen.’ Ik ben ervan overtuigd dat negentig procent van de automobilisten die langs de Leopold II-tunnel passeren, het openbaar vervoer nog niet heeft uitgetest. En onbekend is onbemind.”

Natuurlijk moet het aanbod aan overstapparkings en openbaar vervoer dan wel afdoende en afgestemd op de hinder zijn, zegt Van Avermaet. “Als het gratis is, kan het werken. Een maand lang kosteloos vervoer moet wel gekoppeld zijn aan mensen die hun auto ergens achterlaten aan de buitengrens van het gewest. Dat kan digitaal worden geregistreerd, of je kunt mensen er zich vooraf laten op inschrijven.”

“Ik hoor dat er een overstapparking in Groot-Bijgaarden is gepland, met vervoer naar Simonis. Die zou er dan tegelijk met de werken moeten

komen, en niet twee jaar later.”

Hij ziet de gratis bussen, trams en metro’s als een aanvulling op andere vervoersalternatieven. 20 à 25 procent van de werknemers in G4S, het bedrijf in Vilvoorde waarvan Van Avermaet directeur is, liet in een enquête weten de elektrische fiets of carpooling te overwegen. “Als gemiddeld 10 procent de eigen wagen geregeld liet staan, zou het effect meteen enorm zijn.

Bedrijven kunnen zelf hun steentje bijdragen door een paar elektrische wagens ter beschikking te stellen van hun personeel. G4S doet dat al, net als Proximus en Engie. Personeelsleden die met het openbaar vervoer pendelen, kunnen daar gebruik van maken als ze zich in de loop van de dag moeten verplaatsen.”

JEAN-PAUL VAN AVERMAET VOORZITTER VOKA METROPOLITAN

H ET B E ST B E WA ARD E G E H EI M VA N D E L O U I Z A -W I J K I S T E K O O P. Royal Louise.

Zeldzame parel in het hart van de Brusselse bovenstad.

De luxeappartementen van Royal Louise bevinden zich in het hart van de Brusselse modewijk bij uitstek, een locatie om jaloers op te zijn. U vindt er het beste van twee werelden: al het goede van de stad in een heerlijk rustig kader. Elk appartement beschikt immers over een eigen terras met uitzicht op de prachtige centrale tuin. De kwalitatieve moderne architectuur en de uiterst verfijnde afwerking zijn bovendien kenmerkend voor dit nieuwe project.

Wenst u meer info?

Bel 02/201 00 01 of surf naar www.royallouise.be

21

Ronde van Brussel

Tweewekelijks dossier in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen

KOEKELBERG

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

PIVIN

houdt de touwtjes in handen Het moet raar lopen wil Philippe Pivin (MR) in oktober niet voor de vierde keer op rij burgemeester worden van Koekelberg. Zijn positie lijkt voorlopig onaantastbaar.

— BETTINA HUBO, ILLUSTRATIE JURGEN WALSCHOT, FOTO IVAN PUT

D

W E ETJE Koekelberg was lange tijd een gehucht van Sint-Agatha-Berchem. In 1841 werd het een zelfstandige gemeente die, door haar ligging dicht tegen Brussel, snel haar landelijk karakter verloor.

22

wordt goed gerund. De administratie draait naar behoren en de straten liggen er doorgaans proper bij. Pivin wist twee achtereenvolgende wijkcontracten te versieren waarmee onder meer het sportcentrum werd gerenoveerd, buurtjes werden opgeknapt en crèches gebouwd. Ook is de renovatie van het rusthuis eindelijk begonnen. Van het gewest kreeg de gemeente bovendien een vernieuwd Simonisplein cadeau, met als kers op de taart de opvallende fontein ‘De Boon’.

Voorts werd de knoop doorgehakt over de KUB-site. Acht jaar geleden zette de burgemeester zich nog schrap tegen het plan van een Vlaamse promotor om het vroegere universiteitsterrein om te vormen

tot zorgdorp voor ouderen, een ‘bejaardengetto’ in de ogen van de burgemeester. Het huidige project – een scholencampus in opdracht van de Vlaamse Gemeenschapscommissie – vindt hij een veel betere oplossing. “Het zal ook goed zijn voor de winkels op het Simonisplein,” oordeelt Pivin.

VEILIGHEID De handel blijft een zorgenkind voor het gemeentebestuur. Koekelberg telt steeds minder bedrijven en nog amper kwaliteitswinkels of -restaurants. Pivin is dan ook tevreden dat er sinds kort eindelijk een florerend marktje is, donderdagavond op het Bastenakenplein.

Waar hij nog trotser op is, is zijn

W ER KLO O S H EI D

16,6 % Met een werkloosheidsgraad van 16,6 procent zit Koekelberg net boven het gewestelijk gemiddelde (16,4%).

veiligheidsbeleid. Koekelberg, dat grenst aan het woelige Molenbeek, was destijds de eerste Brusselse gemeente die camera’s plaatste.

Inmiddels hangen er 52. En er lopen 42 stadswachten rond. Die aanpak loont volgens de burgemeester: “Het is rustig in de gemeente, wij hebben weinig problemen van samenleven. Sociale cohesie is altijd mijn grote prioriteit geweest. We doen volop aan preventie, we laten niemand afglijden. En als het moet, zijn we streng.” Zo gold er na een reeks overvalletjes de hele zomer van 2016 een samenscholingsverbod op het Vanhuffelplein. “Ik zou het opnieuw doen indien nodig. Het heeft gewerkt.”

In de ogen van de burgemeester was

WE E TJ E Koekelberg is de enige gemeente waar de SP.A in de meerderheid en de PS in de oppositie zit.

▲

e Pivin-dynastie regeert al sinds 1980 over het piepkleine Koekelberg.

Eerst vader Jacques Pivin, die in 2001 opgevolgd werd door zoon Philippe. Al bijna veertig jaar dus, en nog zijn de Koekelbergenaren hen niet beu. Toen het personeel onlangs een nieuwe naam mocht bedenken voor home Jourdan, het OCMW-rusthuis dat compleet vernieuwd wordt, kozen de medewerkers voor ‘residentie Jacques Pivin’.

Ook zoon Philippe Pivin is geliefd, zowel in de eigen deftige Franstalige liberale kringen als in de volkscafés. “Onze burgemeester is ne goeie,” klinkt het daar.

Het moet gezegd. De gemeente

K O EK EL

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

10 81

BE RG

23

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

▲

er de afgelopen bestuursperiode maar één mislukking: het afketsen van de onderhandelingen over een vestiging van Actiris in het vroegere postkantoor achter het Simonis-metrostation. Koekelberg, een gemeente die verjongt, verkleurt en verarmt, telt een flink aantal werklozen en zou zo’n antenne goed kunnen gebruiken. Maar uiteindelijk lag de MIVB dwars, zegt Pivin. “De vervoersmaatschappij wil het gebouw zelf in gebruik nemen. Heel jammer.”

Oppositiepartijen PS en Ecolo-Groen, die globaal genomen redelijk positief zijn over het beleid van de burgemeester, zien toch nog andere tekortkomingen. “De dingen die hij belangrijk vindt, doet hij goed.

Veiligheid, openbare werken, wijkcontracten,” zegt Tinne Van der Straeten van Groen. “Maar op andere zaken, zoals participatie, de inrichting van de openbare ruimte, mobiliteit en fietsinfrastructuur, heeft hij geen structurele visie. Dat zijn voor hem foliekes in de marge.”

Ahmed Laaouej, fractievoorzitter van de PS in de kamer en straks opnieuw lijsttrekker in Koekelberg, mist een echt jongeren- en onderwijsbeleid. “Er is nood aan een extra Franstalige gemeenteschool. Die was ook beloofd. Ook zou er dringend een jeugdhuis moeten komen, waar jongeren terechtkunnen voor opleiding en vrijetijdsbesteding.”

twijfelen eraan of de burgemeester hiermee zijn gemeente op de kaart zal zetten.

Want dat is precies wat Pivin wil, zichtbaarheid geven aan Koekelberg.

Het mag niet langer een gemeente zijn waar mensen doorheen rijden op weg naar Brussel-Stad, er moet iets te ontdekken vallen zodat ze halt

PRESTIGEPROJECTEN En dan is er Belgian Chocolate Village, het chocolademuseum dat in de herfst van 2014 openging in de voormalige chocolade- en koekjesfabriek Victoria in de De Neckstraat, na een dure en lang aanslepende verbouwing.

Vandaag de dag is het museum nog altijd controversieel. Veel Koekelbergenaren blijven het een enigszins misplaatst prestigeproject vinden en

DE COAL ITIE De Lijst van burgemeester Pivin (LB) heeft een absolute meerderheid en bestaat uit MR, Défi, CDH, SP.A, Open VLD, CD&V en onafhankelijken.

De oppositie wordt gevormd door PS en Ecolo-Groen.

24

houden. Daarom is er ook een tweede grote klepper in de maak, CirK. De gemeente wil aan de Neepstraat een nieuwbouw neerzetten voor Espace Catastrophe, het internationaal centrum voor circuskunsten, dat nu te klein behuisd is in Sint-Gillis. Het project liep enige tijd geleden vast wegens te

duur, maar staat nu weer op de rails.

“In een wat bescheidenere vorm,” verduidelijkt Pivin.

De oppositie vindt deze prestigeprojecten allemaal goed en wel, maar stelt vast dat het chocolademuseum weinig oplevert voor de buurt en vreest ook de gevolgen voor de gemeentefinanciën. Chocolate

"Koekelberg is een rustige gemeente.

We hebben weinig problemen van samenleven” PHILIPPE PIVIN (LB) BURGEMEESTER

"Participatie, fietsinfrastructuur en openbare ruimte zijn voor Pivin foliekes in de marge” TINNE VAN DER STRAETEN (GROEN)

P LU S P U N T EN + Vlotte en behulpzame administratie + Financiën zijn in evenwicht + Veel aandacht voor veiligheid + Nieuwe crèches, vernieuwing home Jourdan en andere renovatieprojecten

M I N P UN T E N -

De opcentiemen op de onroerende voorheffing stegen van 2.490 naar 3.090

-

Het chocolademuseum is verre van rendabel Weinig visie, participatie en transparantie

10 81

financiële cijfers. Er is ook te weinig toewijding.”

Laaouej is bang dat het ten koste zal gaan van de financiële gezondheid van de gemeente. “Nu is de begroting nog in evenwicht, maar de gemeente heeft ondertussen wel de onroerende voorheffing flink verhoogd. Dat doet pijn. Straks

BEVOL KING S DIC H TH EID

18.430 inw/km

B U I T EN LAN D ER S 2

beschermen. Bovendien, buiten de basiliek hadden we hier niets, geen museum, geen zwembad.”

Pivin is van plan om in oktober opnieuw naar de kiezer te trekken met een verzamellijst (LB) waarop, naast de MR, ook CDH en Défi en de Vlaamse partijen SP.A, Open VLD en CD&V een plaats krijgen. De drie vorige keren behaalde hij op die manier telkens een absolute meerderheid. “Waarom een goed werkend team veranderen?”

Zelf heeft hij er nog veel zin in, een vierde keer, maar hij is ondertussen 63 en denkt stilaan aan zijn opvolging. Die ziet hij in Lucas Ducarme, die al veertien jaar aan zijn zijde werkt en momenteel ook Chocolate Village leidt. Ducarme, zoon van de vroegere minister-president Daniël, en broer van federaal minister Denis, komt voor het eerst op in de gemeente.

Voor de volgende bestuursperiode maakt de burgemeester zich vooral zorgen over de impact op zijn gemeente van de renovatie van de Leopold II-tunnel, die over drie maanden al begint. "En die veel langer zal duren dan de door Pascal Smet aangekondigde drie jaar," voorspelt Pivin.

Waar hij zich dan weer totaal geen zorgen over maakt, is dat zijn gemeente bij de slechtste eindigde in het onderzoek van de website Transparencia, BRUZZ en enkele andere media naar de openheid over de nevenmandaten en vergoedingen van mandatarissen. “Ik heb die informatie inderdaad niet gegeven en ben ook niet van plan om dat te doen. Zolang de wet me er niet toe verplicht, geef ik geen rekenschap aan een bovenmatig nieuwsgierige privéorganisatie.”

JO N G E R E N

29,3 %

26,8 %

Bijna dertig procent van de Koekelbergenaren heeft niet de Belgische nationaliteit. Dat is minder dan het Brusselse gemiddelde (34,8 procent). De Roemenen voeren het lijstje aan, gevolgd door de Marokkanen.

De bevolking wordt steeds jonger. Ondertussen is al 26,8 procent van de Koekelbergenaren jonger dan achttien. Het gewestelijk gemiddelde ligt op 23 procent.

▲

Koekelberg is heel klein, amper 1,2 km2 groot, en telde vorig jaar 21.609 inwoners.

Daarmee is het een van de dichtstbevolkte gemeenten van België: 18.430 inw/km2.

vlucht de middenklasse, die de meerderheid juist wil aantrekken, weg.”

De burgemeester geeft toe dat hij niet weet of het museum ooit rendabel zal zijn. “Maar wij zijn een overheid en ik zag het als mijn taak om het erfgoed van Koekelberg – de koekjes- en chocoladetraditie – te

BE RG

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

Village is immers verre van rendabel. Vorig jaar stak de gemeente nog 375.000 euro toe.

Van der Straeten, die mee in de raad van bestuur zit van de regie die het museum beheert, denkt dat het vooral schort aan een goede bestuursmentaliteit. “Ik krijg als bestuurslid amper inzicht in de

K O EK EL

25

▲

NEDERLANDSTALIG BELEID

Vlaamse projecten springen in het oog

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

Het zijn tegenwoordig enkele sterke Vlaamse initiatieven die de aandacht trekken in Koekelberg: de nieuwe campus Koekelberg en ook Bar Eliza.

T

wee jaar geleden mocht Dirk Lagast (SP.A) Robert Delathouwer opvolgen als Vlaamse schepen. Begin jaren 2000 was hij ook een tijd schepen en hij ziet een verschil: burgemeester Philippe Pivin (LB/MR) begint te beseffen dat hij ook rekening moet houden met de Nederlandstaligen.

De Vlamingen laten zich tegenwoordig dan ook opmerken in de gemeente. Zo ging in de zomer van 2016 in het Elizabethpark Bar Eliza open, een initiatief van gemeenschapscentrum De Platoo.

De zomerbar werd in een mum van tijd een geliefde ontmoetingsplek, met name voor Nederlandstaligen uit Koekelberg en omstreken.

Die gaan namelijk doorgaans niet naar Koek’s Apéro, de door de gemeente georganiseerde zomerse vrijdagavond-

borrel op het Simonisplein.

“Het zijn twee gescheiden werelden,” erkent Lagast. “Je gaat naar het ene of naar het andere. Koek’s Apéro is

tezamen meer dan duizend Nederlandstalige kinderen.

In de nieuwbouw krijgt ook de bibliotheek Boekelberg, die onlangs nog genomineerd was voor de Beste Bibliotheek van Brussel en Vlaanderen, een definitief onderkomen van driehonderd vierkante meter. Voorts zal De Platoo er kunnen beschikken over een extra zaal. “Het geheel zal de Nederlandstalige aanwezigheid in de gemeente zeker versterken,” zegt Lagast.

In de gemeenteraad raakten de Nederlandstaligen de afgelopen bestuursperiode twee zetels kwijt, door het vertrek naar Molenbeek van Khadija Zamouri (Open VLD)

“Ik ga geen kamikaze plegen door nu plots op een andere lijst te gaan staan" DIRK LAGAST

VLAAMSE SCHEPEN (SP.A)

anders van sfeer, concept en muziek. Het is volkser en de hoofdtaal is Frans.”

Ook in het oog springend is de campus Koekelberg, die in een razend tempo verrijst op de plek waar tot voor kort het bekende HUB-gebouw stond.

De Vlaamse Gemeenschapscommissie bouwt hier een lagere en secundaire school en een crèche, voor alles

en het tragische overlijden van Bram Moerman (Groen).

Beiden werden vervangen door een Franstalige.

“Jammer,” zegt Lagast.

“Gelukkig stellen Tinne Van der Straeten (Groen, red.) en Robert Delathouwer af en toe nog een vraag, zodat ik de Nederlandstalige gemeentelijke projecten kan toelichten.”

Het dossier van de De Kadeekes bijvoorbeeld, de gemeentelijke Nederlandstalige basisschool, die uit haar voegen barst. “Er is nu eindelijk beslist dat de kleuters verhuizen naar een gebouw wat verderop in de straat.”

Net zoals de vorige drie keer hangen SP.A, CD&V en Open VLD bij de komende gemeenteraadsverkiezingen hun karretje aan de lijst van MR-burgemeester Pivin (LB), waar ook Défi en CDH op staan. De lijst behaalde telkens een absolute meerderheid. “Ik ga geen kamikaze plegen door plots op een andere lijst te gaan staan, de PS bijvoorbeeld,” zegt Lagast. “Daar is ook geen reden toe. We werken goed samen binnen de LB, een woord is een woord.”

N-VA wil opkomen met een eigen lijst.

Groen en Ecolo trekken opnieuw samen naar de verkiezingen, met Wouter Hessels en Tinne Van der Straeten op plaatsen twee en drie. “In tegenstelling tot de LB zijn wij een echt tweetalig project,” zegt Van der Straeten, die moeite heeft met de verkokering van de Franstalige en Nederlandstalige cultuur in haar gemeente. Over de huidige Vlaamse schepen is ze vol lof.

“Dirk luistert, ook naar de oppositie, en hij doet tenminste een poging om die verkokering te doorbreken.”

HUB

M E DI AAN INKOME N

AU TO’S

WO N I N G P R I J S

18.735 euro

281/ 1000 inw

162.620 euro

Koekelberg verarmt. Het mediaan inkomen bedraagt 18.735 euro. Dat is minder dan het gewestelijk gemiddelde (19.044 euro). Op de welvaartsindex daalde de gemeente in vijf jaar van 75 naar 71 (België=100).

Gemiddeld zijn er in het gewest 410 auto’s per duizend inwoners. In Koekelberg zijn dat er maar 281.

De woningen zijn nog relatief betaalbaar. Een appartement kost gemiddeld 162.620 euro, tegen 235.228 euro in het hele gewest.

Michaël Bellon

10 81

K O EK EL

BE RG

Onze columnist trekt elke week naar een plek die tot de verbeelding spreekt

donderdag 25 januari, 11u

Vooroordelen zijn goed voor een mens. Ze kunnen hem heel wat ellende besparen. Het vooroordeel dat past bij een chocolademuseum in Brussel luidt hetzelfde als het vooroordeel dat je zou moeten alarmeren bij het naderen van een pizzamuseum in Napels, een wodkamuseum in Moskou of een klompenmuseum in Volendam: “Wellicht een snel in elkaar gebokste, educatief schadelijke, zuiver commerciële en dus te mijden toeristenval, gevuld met zielloze replica’s met voorgekauwde evidenties als bijschrift.”

Om maar te zeggen dat ik niet geloofde dat ik ooit chocolade zou kunnen maken van een bezoek aan het Belgian Chocolate Museum in dit Koekelbergse achterafstraatje.

Al intrigeerde de plek wel een beetje. Het gebouw met de brede bakstenen gevel, dat bijna de hele ilôt achter de kleine De Neckstraat inpalmt, herbergde met Victoria ooit een echte chocoladefabriek, en dat brengt toch de Sjakie in een mens naar boven.

En je hoeft niet eens een gouden wikkel in handen te hebben om binnen te geraken. Koop op een doordeweekse dag een ticket, en als je niet tussen een groep scholieren verzeilt, ben je net als Sjakie als enige uitverkoren voor een rondgang. Ik wil me dus eigenlijk al meteen verontschuldigen voor de beledigende vergelijking met het Volendamse klompenmuseum, en verklappen dat ik tevreden ben weergekeerd uit het Koekelbergse cacaoparadijs. En wel om twee redenen.

Ten eerste mogen wij de impact van het kleinere thema-museum dat maar net het gemeentelijke niveau ontstijgt nooit onderschatten of verloochenen.

Ook al is er intussen internet, en teren musea de dag van vandaag graag op referentie-architectuur, avatars en andere digitale snufjes, ons wereldbeeld wordt nog in belangrijke mate gevormd door dit soort oorden met een voorspelbaar scenario, dat het onderwerp aan een breed publiek presenteert in keurig geïllustreerde hoofdstukjes van boon tot bonbon.

Aan de hand van kijkkasten, overstretchte koptelefoons, een keurig Nederlands sprekende audiogids, praktische modules met kinderkwisjes, en natuurlijk ook een filmpje, waarin een medewerker van Barry Callebaut met de ernst van het meesterchocolatiermetier het mes zet in een stoffige jutezak, waar de cacaobonen vervolgens fotogeniek uitstromen. Wat zouden schoolreisjes nog voorstellen zonder deze museale mensenmaat, waarin geschiedenis, productieproces, voedingswaarde, publiciteit en economische impact netjes worden behandeld. Met als toetje anekdotes over het verband tussen een praline vulling en een paardenkaak (ganache) of over de Japanners en

hun valentijnsritueel. En natuurlijk een proevertje uit het kleine museumatelier, waar de praktijk leert dat fondant het best zijn glans behoudt als je hem smelt op 32 graden.

Ten tweede is er nood aan herwaardering van chocolade. Binnen tien jaar is het exact vijfhonderd jaar geleden dat het eerste handjevol cacaobonen in Europa arriveerde. Wat ooit Xocoatl heette, werd door Carl Linnaeus “Theobroma” gedoopt - geschenk van de goden. Maar in die vijfhonderd jaar zijn de zwarte goudstaven voortdurend aan inflatie onderhevig geweest. Ikzelf verstouw inmiddels zonder ommezien hele tabletten van het pure spul - dus zonder de suiker, de melk of de palmolie. Misschien helpt dit museum dan om de lat chocolade weer wat hoger te leggen. Daartoe inspireren de reclames van oude Melo Cakes, vroege Chocotoffs, en Milkachocolade die nog niet werd aangeprezen door een paarse koe, maar door een Sint-Bernardushond. Maar ronduit innemend is het grafische werk dat vroeger te pas kwam bij de verpakking van een lat chocolade. Ik zag ware museumstukken Côte d’Or met fantastisch vormgegeven wikkels. Ik begrijp dat daar nog intacte exemplaren van bewaard zijn gebleven, want ze zijn te mooi om te openen. In de sector liggen volgens mij dus nog veel kansen voor retro-merchandising, die misschien duidelijk kan maken dat chocolade reepen, zoals ze nog voluit heetten in een iets ouder Nederlands, ooit echt iets te betekenen hadden. De manier waarop Le Chat-tekenaar Philippe Geluck in een museumfilmpje spreekt over de Côte d’Or-fabriek aan het Zuidstation, en de manier waarop zijn moeder vroeger voorzichtig kleine latjes smolt om ze op een verse beboterde boterham te smeren, maken duidelijk wat door de overdaad allemaal verloren ging. Vandaar misschien ook die vreemde tendens om gekke dingen te sculpteren in chocolade - zoals de grote maquettes van het Jubelpark, het Atomium en de Basiliek waaraan het museum zich bezondigt. Ik overweeg veertig dagen zonder chocolade. Streep onder de reep tot Pasen.

“Ik zag ware museumstukken Côte d’Or met fantastisch vormgegeven wikkels"

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

Belgian Chocolate Village

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/laptopia

27

M/V vertelt

BRUZZ wil weten hoe het is om in Koekelberg te wonen. Wij belden aan bij twee opmerkelijke bewoners. — BETTINA HUBO,

FOTO'S SASKIA VANDERSTICHELE

“Waarom niet van het Elizabethpark hét sportpark van Brussel maken?“

28

JORIS ROSSIE ALGEMEEN DIRECTEUR VAN HOGESCHOOL ODISEE

J

oris Rossie kwam elf jaar geleden in de François Delcoignestraat wonen, vlak bij Zwarte Vijvers.

Rossie is Gentenaar van afkomst en vindt Gent nog altijd mooier, gezelliger en beter onderhouden dan Brussel. Maar zijn werk in de hoofdstad deed hem besluiten om hier iets te kopen.

Per toeval belandde hij in Koekelberg. “Ik ben een van die GOMB-Vlamingen,” zegt hij. “Ik zocht iets betaalbaars en de GOMB (Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, red.) had in deze gemeente een interessant project.”

In het wooncomplex met binnenkoer betrekt Rossie een appartement op de derde verdieping, met drie terrasjes en een geweldig uitzicht op hoge bomen en in de verte het centrum van Brussel. “Ik zie het stadhuis vanuit mijn zetel.” Alleen al om dit panorama woont hij hier graag.

Wel ontbreekt het wat aan sfeer, zowel in het gebouw, waar een aantal oorspronkelijke eigenaars intussen plaatsgemaakt heeft voor huurders, als in de gemeente. “Koekelberg is een beetje kleurloos.”

Maar heel erg vindt hij dat niet.

“Koekelberg is voor mij een gemaksplek. Deze locatie is perfect. Met de fiets ben ik in tien minuten op mijn werk in het centrum van de stad. Rij ik de andere kant op, dan sta ik in tien minuten op het platteland.”

Behalve Zwarte Vijvers is ook Ribaucourt vlakbij, twee beruchte metrostations, maar Rossie heeft nooit problemen gehad.

Een echte Koekelbergenaar voelt hij zich niet, eerder Brusselaar. “Daarvoor heeft deze gemeente te weinig identiteit. Je

voelt niet dat je de gemeentegrens, bijvoorbeeld met Molenbeek, oversteekt. Het is allemaal verstedelijkt gebied.”

Rossie heeft sowieso weinig op met de gemeentelijke afbakening.

“De gemeentegrenzen angstvallig bewaken vind ik een beetje kneuterig. We sluiten ons erin op.

Elke gemeente heeft een Vlaamse schepen, een eigen gemeenschapscentrum en een bib, die soms maar een paar dagen per week open is. Ik kan hier vlakbij zowel naar de bibliotheek van Koekelberg als naar die van Molenbeek. Is dat nodig?

Uiteindelijk ga ik meestal naar Muntpunt.”

Voor Rossie zouden de gemeenten mogen samenvloeien tot één groot geheel. “Een fusie van de gemeenten in het noorden zou ook kunnen.” Hij erkent wel dat de nabijheid van een gemeentehuis heel handig is om een nieuw paspoort of andere documenten af te halen.

Over de ambtenaren op het gemeentehuis is hij overigens zeer te spreken. “Correct en efficiënt.”

Over het beleid van het gemeentebestuur is hij ambivalenter. “De gemeente vernieuwt straten en doet haar best om alles proper te houden. Ook lopen er veel stewards rond, dat is allemaal oké.” Maar het is geen modern bestuur met visie. “Neem alleen al Koekelberg News, het infoblad van de gemeente. Dat komt toch een beetje oubollig over, er staan vooral activiteiten in voor kinderen en senioren, het is niet gericht op young urbans. En dan dat voorwoordje waarin de burgemeester zich, als het even kan, afzet tegen het gewest.”

Het stoort hem ook dat koning auto regeert in Koekelberg. “Dat merk je bijvoorbeeld in het Elizabethpark. Ik ga er vaak lopen, maar die site is doorsneden en omringd door drukke straten.”

Het hele park mist volgens hem ook een masterplan. “Je zou er bijvoorbeeld hét Brusselse sportpark van kunnen maken, met een looppiste en - waarom niet binnensport in de basiliek. Nu is het gewoon een lege plek waar af en toe iets georganiseerd wordt, soms heel leuke dingen zoals Bar Eliza. Het is een gemiste kans en Koekelberg heeft al zo weinig troeven.”

10 81

WINNERS' ADVISER BIJ DE NATIONALE LOTERIJ

A

n Lammens woont in de Boogschuttersstraat, dicht tegen Jette aan.

Aan de overkant van het Simonisplein komt ze bijna nooit, alleen als ze naar het gemeentehuis moet.

Zowat dagelijks fietst ze naar de Belliardstraat. Lammens werkt bij de Nationale Loterij, waar ze een heel bijzondere job heeft: winners' adviser. Zij vangt de grote winnaars op, die na het horen van het goede nieuws vaak helemaal van hun melk zijn. “Mensen zijn blij, maar weten niet altijd wat ze moeten doen als ze plots vernemen dat ze 100 miljoen of, zoals een tijdje geleden, 168 miljoen euro rijker zijn. Aan wie moeten ze het bijvoorbeeld vertellen?”

Haar ervaring is dat de meeste winnaars uiteindelijk geen buitenissige dingen doen of kopen. “Mensen die nog geen huis hebben, kopen een huis. De rest gaat vaak naar de spaarrekening, voor de kinderen. Wat ook opvalt, is dat meesten een huis in de buurt kopen. Iemand van Borgerhout wil geen villa in Brasschaat, iemand van Koekelberg koopt niet in Ukkel.”

Zelf zou ze ook in Koekelberg blijven en wel in de ‘fantastische’ straat waar ze zich 21 jaar geleden nestelde.

Voorheen woonde ze in Antwerpen en pendelde ze naar Brussel. “Elke dag die files. Dat was niet vol te houden. Ik was alleenstaande moeder, had een peutertje. Het is dus niet zozeer uit liefde voor Brussel dan wel uit afkeer voor de files dat ik hier ben komen wonen.”

Doordat ze na haar studies nog een tijd aan de Ufsal (KUB) gewerkt had, wist ze dat de woningen in het noorden van Brussel redelijk betaalbaar waren.

“Bovendien wilde ik dicht bij een metro zitten en snel de stad uit kunnen rijden. Dat heb ik hier allemaal.”

Toen ze het huis kocht, dacht ze dat het in Jette lag. Pas bij de notaris zag ze dat het Koekelberg

was. “Maar dat zei me toen niets.

Pas achteraf hoorde ik dat die naam bij sommigen een negatieve bijklank heeft. Dat is volkomen onterecht.”

De eerste tien jaar had ze het te druk met haar baan en dochter om veel contact te hebben met de buren. “Toen vroeg een buurvrouw of ik niet in het straatcomité wilde komen.” Zo leerde ze in korte tijd de hele straat kennen: een derde Nederlandstaligen, een derde Franstaligen en een derde anderstaligen.

Elk jaar is er een druk bijgewoord straatfeest. “Alleen de Marokkaanse buren krijgen we er moeilijk bij, hoewel sommigen wel schotels brengen. En ook de

mensen uit de lofts in de straat laten zich meestal niet zien.”

Wie wel altijd langskomt, is burgemeester Pivin. Lammens vindt een burgemeesterdynastie, zoals de Pivins, niet echt meer van deze tijd, maar ze is wel tevreden over het bestuur van haar gemeente. “In het gemeentehuis is iedereen zeer behulpzaam en iedereen doet zijn best om Nederlands te spreken. Ik ben er drie jaar geleden getrouwd, een aangename ervaring.” Bovendien krijgt het straatcomité altijd de financiële steun van de gemeente voor zijn verfraaiingsoperaties:

BE RG

bloemenmanden aan de gevel, struiken, mozaïektegels op de stoep.

Lammens heeft de afgelopen twee zomers erg genoten van Bar Eliza, de zomerbar in het park, die ze nog mee gecrowdfund heeft.

“Veel leuker dan Koek’s Apéro, de borrel die de gemeente wekelijks organiseert in de zomer.”

Naar het chocolademuseum, nochtans vlakbij, is ze nog niet geweest, maar voor De Boon, de nieuwe fontein op het Simonisplein rijdt ze speciaal om. Als familie of vrienden uit het buitenland op bezoek komen, toont ze ook altijd de basiliek. “Heel imposant, maar ook heel lelijk. Zo lelijk dat het bijna mooi wordt.”

“Zelfs als ik de lotto won, zou ik niet verhuizen"

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

AN LAMMENS

K O EK EL

29

Big City

Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

Welke activiteiten zijn er allemaal in de basiliek van Koekelberg?

Peter uit Sint-Gillis

D

e Nationale Basiliek van het Heilig Hart in Koekelberg gonst inderdaad van de activiteiten. Wat wil je, 's lands grootste godshuis (van 107 bij 164 meter) kan gelijkvloers vijfduizend man herbergen, Geen wonder dat er in en onder de kerk imposante ruimtes beschikbaar zijn.

Beginnend met de funderingen van voor de Eerste Wereldoorlog, een imposante kolenkelder inbegrepen.

Omdat de bovengrondse bouw pas na de oorlog vorm kreeg, maakte architect Albert Van huffel een tweede 'moderner' ontwerp. Ook dat werd door de tijd weer aangepast, door architect Paul Rome.

De apsis zou pas in 1930 gerealiseerd worden en uiteindelijk zou de laatste afwerking - de koperen daken op de zijkapellen - pas in 1970 beëindigd worden.

Steenkool en schramoelle hebben nooit in de kolenkelder gelegen. De bouwdecennia verliepen, en in de jaren 1950, toen de basiliek werd ingehuldigd, volstond eerst een mazoutketel en later een gasketel om te stoken. Die 'ondergrondse kathedraal' komt nu goed van pas voor Speleoclub Le Redan, die er oefent en speleorally's organiseert.

Met eveneens ondergronds, als sportieve buur, in de immense crypte voor duizend man, plaats zat voor de Katholieke Charismatische Vernieuwing, een - de naam zegt het al - vernieuwingsbeweging binnen de katholieke Kerk.

Zo zijn we nog maar aan twee van de reguliere gebruikers van onze nationale trots, maar er gebeurt meer. De crypte kan modulair aangepast worden, bijvoorbeeld als filmzaal. En er is een theaterzaal, Zaal Vitta (230 plaatsen), die

verhuurd wordt aan amateurtheatergroepen.

Van in het begin werd geopperd om de lokale gemeenschap intens te betrekken bij de locatie. Daarom zijn er (feest)zalen voor allerlei gebruik, van koffietafels tot communie- en trouwfeesten. En vandaag zijn er ook gidsen actief, die de bezoeker meenemen tot op het Panoramabalkon.

Verder telt de basiliek talloze kantoren, soms in kapelvorm, zoals voor het rectoraat van de basiliek - dat de zalenverhuur en boekhouding bestiert -, de rector, de Franstalige en Nederlandstalige priesters, de kosters, en zelfs een kantoor voor de Ridders van het Heilig Graf. Af en toe staat er een bureau of kapel te huur. Want niet iedereen is de eeuwigheid gegeven, getuige de katholieke zender Radio Spes, die er eind 2017 na decennia zijn studio sloot. Verweesd blijft de Bridge Club nu achter, in een andere hoek.

Boven, torenhoog, onder de klokkenruimtes, houden nog meer organisaties de site actief. Er is de

De Tienerschool start op 1 september 2018.

De Tienerschool brengt leerlingen van de derde graad lager en de eerste graad secundair onderwijs samen en dat maakt haar uniek. Op die manier zorgt ze voor een zachte overgang van lager naar secundair onderwijs en zet ze maximaal in op persoonlijke begeleiding en de groei naar meer zelfstandigheid. De tieners ontdekken hun passies, interesses en talenten om nadien een juiste studierichting te kiezen.

Laat je tiener proeven van een echte Tienerschooldag. Kom langs op één van onze volgende Tienerdagen. Hier kan je tiener actief aan de slag en krijg je meer informatie over onze werking.

• Woensdag 21 februari 2018 van 14 tot 16 uur • Zaterdag 24 februari 2018 van 14 tot 16 uur Locatie: Campus Spoor West, Verheydenstraat 39, 1070 Anderlecht Schrijf je in op één van deze dagen door een e-mail te sturen naar: info@tienerschool.brussels

Dienst Toerisme van de Basiliek, die muzikale activiteiten organiseert zoals het jaarlijks Kerstconcert met de Ninoofse zanger Christoff. En er huizen twee musea op de koepelverdieping: dat van Moderne Religieuze Kunst en het Museum van de Zwartzussen (Augustinessen) van Brussel en meerdere museale expositieruimtes, zoals voor de

TOURDATA

tienerschool.brussels volg ons op tienerschool

Een nieuwe school op maat van (Brusselse) tieners.

Het kerstconcert van Christoff is intussen een vaste waarde in de basiliek.

LIVE RADIO

7u - 10u

20 SEP 4 OKT 18 OKT 31 OKT 15 NOV 29 NOV 6 DEC 20 DEC 10 JAN 24 JAN 7 FEB 21 FEB 7 MRT 21 MRT 4 APR 18 APR 2 MEI 16 MEI 30 MEI

ELSENE (KICK-OFF) SCHAARBEEK ST-PIETERS-WOLUWE ST-JOOST-TEN-NODE JETTE OUDERGEM GANSHOREN VORST WATERMAAL-BOSVOORDE ST-LAMBRECHTS-WOLUWE KOEKELBERG ST-GILLIS UKKEL ETTERBEEK ANDERLECHT EVERE ST-JANS-MOLENBEEK ST-AGATHA-BERCHEM BRUSSEL

10 81

K O EK EL

Nick Trachet

BE RG

Brussel en de wereld culinair ontdekt

© PHOTONEWS

lyrische abstracte kunstenaar Norbert De Clercq, die de staties van de Kruisweg heeft geschilderd.

Verder zijn er uiteraard reguliere religieuze activiteiten in de basiliek: zoals de dagelijkse biechtgelegenheid in diverse talen, tot het Nederlands en Lingala toe of de Eeuwigdurende Aanbidding in een kapel. Al huist er ook een vintagekledingzaak, met goederen afkomstig van schenkingen, en verkocht tegen democratische prijzen, en een conciërgewoning in het gebouw.

Daarmee heeft u het overzicht aan activiteiten zowat gehad. Of neen, we vergaten het restaurant Le Basilic nog. Voor foie gras op toast, pannenkoeken, een dagschotel tegen 9 euro of een wekelijks diner-spectacle a gogo met Braziliaanse schoonheden op de rode scène.

Direct van de zijparking bereikbaar via Poort 8 van het Voorplein 1 (Parvis 1). Weliswaar wat eigenaardig, al die commerciële bedrijvigheden, geven we toe. Want herinner u de Bijbel, Marcus 11, vers 17, over Jezus' tempelreiniging: 'Staat er niet geschreven “Mijn huis moet voor alle volken een huis van gebed zijn”?

Maar jullie hebben er een rovershol van gemaakt!’ Klaarblijkelijk haalde ik in mijn scholierentijd, met de jaarlijkse verplichte verkoop van prentkaarten - blauwgroene, met het ontwerp van de basiliek - te weinig dukaten op voor de instandhouding van het godshuis.

— JEAN-MARIE BINST

Volgende week Identiteitskaarten vermelden Laken als ‘Brussel (District 2)’. Waarom?

Hadden districten ooit een functie?

Ha, eindelijk nog eens wat waarlijk exotisch gevonden op de markt: chuños en tuntas. Op de markt van het slachthuis vond ik een Zuid-Amerikaanse winkel. Tussen wat meer bekende producten zoals tropische vruchten, maïs, droogvlees en -vis lagen er pakken chuños. Ze zien eruit als aardappelen, maar dan harder.

Het is zo’n clichébeeld van de indianen van Bolivia en Peru, zoals we ze elke keer weer zien in reisdocumentaires: vrouwen met zeven rokken over elkaar aan en met een bolhoed op staan te trappelen op een hoop patatjes. Dat zijn ze: chuños.

Wij weten dat onze geliefde aardappelen oorspronkelijk uit Zuid-Amerika komen, een gift van de indianen. Maar het is niet alleen een gift, het is een hele technologie!

Dit zijn aardappelen van de Altiplano, het hoogland van de Andes dat gelegen is boven de 3.000 meter. Tropisch is het daar niet meer, wel behoorlijk koud. Op een of andere manier vonden de indianen er een techniek uit om aardappelen jarenlang te bewaren. De piepers worden geoogst tijdens de (zuidelijke) herfst, een periode waarin het ‘s nachts vriest, maar overdag zonnig en winderig is. De vers gedolven knollen worden schoongewassen en uitgespreid op het gras of op stromatten. Daar ondergaan ze de strenge nachtvorst. Wanneer ze ‘s ochtends ontdooien, worden ze onder de blote voeten vertrappeld om het losse water uit de kapotgevroren cellen te persen. Dat proces wordt vijf nachten en dagen herhaald. Daarna worden ze vorstvrij verder gedroogd.

Het resultaat is een aardappel die een eeuwigheid kan meegaan, zelfs in relatief vochtige omstandigheden. Dat zijn de zwarte chuños.

Tuntas zijn dan weer witte chuños, die worden eerst op dezelfde manier behandeld, maar ook nog eens een paar maanden uitgeloogd in bergbeekjes en dan weer verder

gedroogd. Dat geeft erg witte aardappeltjes, waarvan de schil is verdwenen.

Chuños zijn lichtgewicht krachtvoer voor onderweg, de Incalegers leefden ervan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwam het Amerikaanse leger kijken of de techniek niet zou passen binnen zijn logistiek. Het resultaat was - onder meer - de aardappelpuree in vlokken.

Want wat de indianen hadden ontdekt, was eigenlijk een soort van vriesdrogen. Die techniek, moeilijk verwoord als lyofilisatie, is volgens westerse bronnen uitgevonden in Parijs in het begin van de twintigste eeuw door Jacques-Arsène d'Arsonval, professor aan de Collège de France in Parijs. De techniek verliet pas de laboratoria tijdens de oorlog en de indianen hebben daar dus de inspiratie voor geleverd. Men ging vriesdrogen om transfusiebloed te bewaren (aan het front is er zelden betrouwbare koeling) en voor de noodrantsoenen van de soldaten.

Voedseltechnologie heeft wel vaker een militaire oorsprong.

Ik nam 104 gram zwarte chuños.

Dat werd 187 gram na een nachtje weken. Ik kookte ze een kleine twintig minuten in licht gezouten water. De aardappeltjes zijn dan niet zo zacht als bintjes, maar hebben een aangename smaak die aan kastanje doet denken. De witte tuntas probeerde ik ook. Die hebben een meer medicinale smaak. Tuntas worden ook wel vermalen tot bloem die gebruikt wordt in keukenbereidingen, maar ook als medicijn bij maagklachten. Ook die bloem ligt hier nu in de winkel.

Het is niet altijd nodig de chuños volledig te weken voor gebruik. In een soep meegekookt, zoals ze dat vaak doen in de Andes, absorberen ze de bouillon. Ook in stoofschotels gaan ze vanzelf de saus dikken. Hier valt wel wat te experimenteren. Smakelijk.

"Chuños zijn lichtgewicht krachtvoer voor onderweg"

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Chuños en tuntas

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/trachet

31

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

Ik herken mezelf in de chaos van Brussel

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Celina Gram Culinair juweelontwerpster Het kwam allemaal door een nachtelijke droom: ik zag mezelf een eetbare halsketting opdienen in een restaurantje dat ik had geopend. Toen ik op zoek moest naar een onderwerp voor mijn bachelor- en masterproef voor de opleiding ‘Juweelontwerp en goudsmid’ besliste ik om eetbare juwelen te maken. In mijn laatste jaar heb ik dus bijna niets anders gedaan dan koken (lacht). Dat is behalve ontwerpen een andere grote passie van mij. Het was heerlijk om die twee te combineren.

Na mijn studies ben ik dat blijven doen, maar het restaurant ben ik nooit begonnen. Het is niet de bedoeling dat de juwelen worden gedragen. Het gaat er meer om dat ik me baseer op de compositie en op soorten elementen van een sieraad om originele gerechten te creëren. Ik zoek daarbij altijd naar een goed evenwicht tussen smaak, kleur en vorm. En elke creatie moet doorgaan voor een volwaardig gerecht, dus let ik er ook op dat ze voldoende calorieën, proteïnen enzovoort bevatten. Meestal is het een combinatie van granen, groenten, vlees en vis. Het is geweldig wat je allemaal kan vinden qua kleuren en texturen in de natuur. En ik probeer de voedingswaren nooit te extreem te transformeren zodat de smaken nog enigszins puur blijven. Mijn favorieten? Groenten waar men niet veel aandacht aan besteedt, zoals rode biet en linzen, zijn het interessantst om mee te werken. Ik zoek naar de schoonheid in het dagdagelijkse.

Doorgaans presenteer ik mijn creaties bij performances of op tentoonstellingen, al dan niet als traiteur.

Dan merk ik vaak dat mensen eerst niet goed weten wat ze zien. Om later, als ze dichterbij komen, te constateren dat ze zalm ruiken bijvoorbeeld, en dan danig in de war geraken. Wat ik op zich heel interessant vind (lacht). En dat ze het uiteindelijk toch niet vlotjes durven op te eten, omdat ze het te mooi vinden en willen bewaren. Maar voor mij zit in het tijdelijke net het mooie. Je moet er hier en nu van genieten, en ik

Celina Gram (31)

geloof dat je dankzij het esthetische genot ook bewuster gaat proeven en eten. Dat er zintuiglijke synergie ontstaat. Ooit heb ik een interactieve performance georganiseerd: terwijl ik aan een lange tafel verschillende soorten sieraden maakte, konden de genodigden intussen bepaalde onderdelen opeten, waardoor ik verder werkte op wat er overbleef.

Spannend om te doen.

Ik heb altijd graag met mijn handen gewerkt, misschien omdat ik Steineronderwijs heb genoten waar het manuele erg gestimuleerd wordt. En de ontmoeting met de mama van een jeugdvriendin, een juweelontwerpster uit Noorwegen, heeft zeker een rol gespeeld. Anderzijds is het niet zo dat ik uitsluitend gefascineerd ben door juweelkunst, of zelf vol juwelen hang. Het draait mij meer om liefde voor kleine sculpturen, die je al dan niet kan dragen op het lichaam, voor gedetailleerd werken met materialen.

Ik ben ook op andere fronten actief: momenteel maak ik een visueel kookboek, samen met mijn zus, en ik kook regelmatig voor andere mensen voor het project Menu’s Next Door. Dat is een website waarmee je bij de buren een maaltijd kan bestellen. Maar niet als juwelen in dat geval (glimlacht).

Na mijn studies in Antwerpen ben ik teruggekeerd naar Brussel, waar ik al had gewoond tijdens mijn studies aan de hogeschool Sint-Lukas. Ik hou erg veel van Brussel, een extreem tolerante stad op veel vlakken: je gaat bij wijze van spreken met een mand op je hoofd de straat op en niemand kijkt raar op. En het kan er hier heerlijk chaotisch aan toegaan, daar herken ik mezelf wel in. Achter de vaak groezelige façade zit ook veel schoonheid verscholen, als je tenminste wat verder wil kijken. We wonen sinds kort in Vorst, maar ik heb altijd een zwak gehad voor Sint Gillis, dat stilaan een tikje te hipster wordt. Maar zolang een tent als Hector Chicken daar kan bestaan, is er hoop (lacht).

— PATRICK JORDENS

geboren in Tervuren en groeide op in de buurt van Geldenaken. Ze studeerde drie jaar grafisch ontwerp aan Sint-Lukas Hogeschool in Brussel, en juweelontwerp aan de Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen. Na haar studies vestigde ze zich definitief in Brussel. www.celinagram.com

32

© SASKIA VANDERSTICHELE

33

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

kaars in glas

glas reliëf 8.5x8.5 cm

099 onze nieuwe weekactie Merci petits hartvorm 250 gram

1 kg = 19.16

Gloria Vanderbilt eau de toilette

Valentijn geschenkdoos

knuffelbeer met roos of hart 20 cm

100 ml

confetti kanon hartjes

1 l = 69.50

hart met strik rood of roze

0.77 Valentijnstip

479

695

velours huispak

tafelkleed

diverse kleuren polyester/katoen maten s-xl

waterafstotend diverse kleuren en dessins katoen 140x250 cm

249

079

Valentijn wenskaart

0.49

kinder spijkerbroek

Mega Stone koekenpannen geschikt voor gas, elektronisch, keramisch en inductie Ø 20 cm, Ø 24 cm en Ø 28 cm set/3

diverse kleuren maten 98-152

nieuw

397 breigaren XL diverse kleuren acryl 100 meter

592

1995 breigaren meerkleurig acryl 100 grams 240 meter

Jack Parker boxershort

849

249

flanel fleece plaid

indoor wifi-camera

diverse kleuren en prints 150x200 cm

houd je huis in de gaten m.b.v. de app op je smartphone, met 180 graden lens en nachtzicht

15x19x31 cm

zwart, wit, grijs of navy katoen/elastaan maten m-xxl

boeddha zittend 39x28x58 cm

1.49 200 gram

boeddha hoofd

14.95 2-pack

299 voorjaarsdecoratie

paasbeeld polystone 22x18x48 cm

diverse varianten

8.95

micro SDHC-kaart 16 GB

499

2495

kindersneakers met licht

XL smart fryer

diverse kleuren maten 24-29

892

gezonder frituren met hete lucht tot 80% minder vet 1500 Watt capaciteit 4.5 liter

bekijk de video op action.com

4242

Aanbiedingen geldig De aanbiedingen zijn van geldig van: woensdag 7 februari t/m 13 februari 2018 dag xx maand t/m dag xx dinsdag maand jaartal

083

568

Grundig solar grondspot RVS 5.5x36.5 cm

1.49

thee- of keukendoek LED-strip diverse dessins theedoek 65x65 cm keukendoek 50x50 cm

warm wit 300 LED's dimbaar 5 meter

099

995 www.action.com

BEVL - Alle prijzen zijn in Euro. Zet- en drukfouten voorbehouden.

7.95

DB374215D7

De gemeente Steenokkerzeel is op zoek naar een dynamische, sociale en gemotiveerde kandidaat voor volgende vacature (m/v)

De kwaliteit van onze fabricatieproducten en onze dienstverleningszin hebben ertoe geleid dat wij ‘leader’ zijn binnen ons activiteitendomein Het aantal en de verscheidenheid van ons cliënteel verzekeren onze groei en een financiële zekerheid. Voor onze dienst NAVERKOOP, sectie NOODVERLICHTING zoeken wij een (m/v):

TOEZICHT(ST)ER BUITENSCHOOLSE KINDEROPVANG VOOR DE GEMEENTELIJKE BASISSCHOLEN “PIRAMIDE” EN “TILIA” NIVEAU D1-3 – CONTRACTUEEL VOOR ONBEPAALDE DUUR DEELTIJDSE PRESTATIES (= 35U00/WEEK) – BRUTO AANVANGSWEDDE € 1.490,44

REGIO OOST- EN WEST-VLAANDEREN

TAKENPAKKET: Je staat in voor de buitenschoolse kinderopvang, de opvang op woensdagnamiddag en op schoolvrije dagen. Je begeleidt de kinderen bij de dagelijkse verzorging en je biedt de kinderen activiteiten aan. Je biedt administratieve ondersteuning aan de scholen door onder meer het invullen van aanwezigheidslijsten. Je hebt kennis van hygiëne- en veiligheidsvoorschriften.

COMPETENTIES: Inlevingsvermogen – mondelinge communicatie – teamwerk en samenwerken –organisatieverbondenheid – integriteit – flexibiliteit - ...

VEREIST: Geen diplomavereisten, wel 10 jaar ervaring in de zorgsector.

HEBT U: • een voeling met de dienstverlening en een commerciële ingesteldheid • een zin voor klantencontacten • de bekwaamheid om een werk met technisch karakter uit te voeren, hoofdzakelijk voor de noodverlichting • goede technische kennis (minimum een diploma elektriciteit A3) • de nodige organisatorische bekwaamheden.

AANLEGGEN VAN EEN WERVINGSRESERVE TOEZICHT(ST)ER VRIJETIJDSINFRASTRUCTUUR NIVEAU D1-3 – CONTRACTUEEL VOOR ONBEPAALDE DUUR – HALFTIJDSE BETREKKING (19/38) EN/OF VOLTIJDSE BETREKKING (38/38) BRUTO AANVANGSWEDDE € 1.601,36 (VOLTIJDS) - € 946,28 (HALFTIJDS)

EN BENT U: • doorzetter, dynamisch en ambitieus • houder van een rijbewijs b • woonachtig op de lijn Gent - Aalst.

TAKENPAKKET: Je staat in voor het toezicht en het onderhoud van de gemeentelijke infrastructuur (GC De Corren, sporthal Hertblock en De Camme). Je staat in voor het correct gebruik van apparatuur en materialen. Je bent het aanspreekpunt voor de gebruikers van de vrijetijdsinfrastructuur ter plaatse.

COMPETENTIES: Zin voor kwaliteit en nauwgezetheid – goede fysieke conditie – flexibel zijn (bereid zijn te werken buiten de normale werkuren en in het weekend volgens de activiteitenkalender) – in team kunnen werken maar ook zelfstandig – klantgerichtheid.

VEREIST: Geen diplomavereisten.

WIJ BIEDEN U: • een motiverende job binnen een humane industriële omgeving • een gevarieerde werkomgeving • een arbeiderscontract • een aantrekkelijk loon (vast en variabel loon) • extra legale voordelen • opleiding.

IS JOUW INTERESSE AANGEWAKKERD? Stuur uw kandidatuur + c.v. aan Mevr. H. De Doncker van de n.v. ANSUL, Industrialaan 35 te 1702 GROOT-BIJGAARDEN, via mail: hdd@ansul.be of fax 02/467 72 81 DB472403A8

www.ansul.be

READY BETON Léon Monnoyerkaai 11 1000 Brussel

AANLEGGEN VAN EEN WERVINGSRESERVE SCHOONMA(A)K(ST)ER

TAKENPAKKET: Je staat in voor het onderhoud en reinigen van gemeentelijke gebouwen en infrastructuur. Je dient de veiligheids- en gezondheidsvoorschriften correct na te leven en toe te passen. Je hebt een degelijke kennis van onderhoudsmaterialen en –producten.

COMPETENTIES: zin voor kwaliteit en nauwgezetheid – volledige discretie – flexibele werkuren hanteren – in team kunnen werken maar ook zelfstandig.

VEREIST: Geen diplomavereisten.

AANLEGGEN VAN EEN WERVINGSRESERVE (ONMIDDELLIJKE INDIENSTTREDING) ADMINISTRATIEF MEDEWERK(ST)ER BIBLIOTHEEK

E. info@readybeton.be I. www.readybeton.be

NIVEAU C1-3 – CONTRACTUEEL VOOR BEPAALDE DUUR VOLTIJDSE PRESTATIES (38/38) - BRUTO AANVANGSWEDDE € 1.816,37/MAAND

READY BETON (www.readybeton.be) actief als producent van stortklaar beton, aanverwante producten en diensten op de Belgische markt, met centrales in Anderlecht, Brussel en Rotselaar, zoekt voor de betoncentrale te Brussel een

TAKENPAKKET: Je staat in voor het uitlenen en innemen van bibliotheekboeken en andere items. Je helpt de gebruikers bij het toegankelijk maken van bibliotheekbestanden. Je houdt nieuwe aankopen, uitleen en inname van boeken bij.

COMPETENTIES: Je bent flexibel (avond- en zaterdagwerk) en hebt een vlotte taalbeheersing. Je hebt zin voor verantwoordelijkheid en kan zelfstandig en georganiseerd werken. Je bent tactvol, integer en kan omgaan met diversiteit.

VEREIST: Je bent minimaal in het bezit van een diploma hoger secundair onderwijs, of gelijkgesteld.

medewerker financiële administratie Taken: • Coderen en uitvoeren van verkoopfacturatie van betonleveringen van de centrales Brussel en Anderlecht • Nazicht en accordering van leveranciersfacturen • Verrichten van diverse administratieve en controlewerkzaamheden • (digitale) Archivering van diverse financieel-administratieve documenten • Opmaak rapportages (huurpompen, -mixers, betonafval etc) • Beantwoorden van vragen en klachten van klanten • Andere voorkomende werkzaamheden

NIVEAU E1-3 – CONTRACTUEEL VOOR ONBEPAALDE DUUR HALFTIJDSE BETREKKING(EN) (19/38) - BRUTO AANVANGSWEDDE € 910,03

Functie-eisen: • Minimaal een afgeronde middelbare opleiding in een economische richting • Beschikt over enkele jaren relevante werkervaring in een vergelijkbare functie • Sterk cijfermatig, goede kennis MS Office (Word, Excel) en bij voorkeur ook van ERP-systeem • 2-talig Nederlands en Frans (spreken en schrijven) • Aanpakker, accuraat, hands-on, bereid om vernieuwing te brengen in de administratieve procedures • Klantgerichte en flexibele instelling, vlot in contacten • Kan omgaan met weerstand en tijdsdruk

SCHOONMA(A)K(ST)ER NIVEAU E1-3 – CONTRACTUEEL VOOR ONBEPAALDE DUUR VOLTIJDSE PRESTATIES (38/38) – BRUTO AANVANGSWEDDE € 1.576,29 TAKENPAKKET: Je staat in voor het onderhoud en reinigen van gemeentelijke gebouwen en infrastructuur. Je dient de veiligheids- en gezondheidsvoorschriften correct na te leven en toe te passen. Je hebt een degelijke kennis van onderhoudsmaterialen en –producten.

COMPETENTIES: zin voor kwaliteit en nauwgezetheid – volledige discretie – flexibele werkuren hanteren – in team kunnen werken maar ook zelfstandig.

VEREIST: Geen diplomavereisten.

INTERESSE: Stuur je motivatiebrief en inschrijvingsformulier ten laatste op dinsdag 27 februari 2017 naar het college van burgemeester en schepenen, Orchideeënlaan 17 te 1820 Steenokkerzeel. Tot en met die datum kan je deze ook mailen naar odette.libotton@steenokkerzeel.be of afgeven bij de personeelsdienst. Kansengroepen worden – indien zij aan de gestelde eisen voldoen – uitdrukkelijk uitgenodigd om te solliciteren.

In deze functie rapporteer je aan de plantmanager van de centrales Anderlecht/Brussel Aanbod: Een bij voorkeur voltijdse (of 4/5) functie binnen een stabiel concern. Ondernemend werkklimaat waarin wij voldoende uitdagingen kunnen geven. Correcte verloning met extra legale voordelen, vastgelegd bouwverlof en inhaalrustdagen bouw.

TAAKOMSCHRIJVING, FUNCTIEVEREISTEN EN INSCHRIJVINGSFORMULIER VIND JE OP

Sollicitatieprocedure: Stuur je motivatiebrief en cv via e-mail naar werken@dehoopgroep.be

MEER INFO IS OOK TERUG TE VINDEN OP LINKEDIN: GEMEENTE STEENOKKERZEEL

WWW.STEENOKKERZEEL.BE

DB474172A8

OCMW Kampenhout

Konhef, een erkend controle-organisme, voert sinds 1932 wettelijke keuringen en controles uit voor de veiligheid van hefwerktuigen en liften.

ONDERHOUDSMEDEWERKER

Om ons team te versterken en onze groei verder te verzekeren, zoeken wij (m/v):

• Contractueel • E1-E3

DB474685B8

TECHNICUS

VEREIST IS DAT MEN DE NEDERLANDSE TAAL SPREEKT EN BEGRIJPT

TECHNIEKERS / INSPECTEURS regio Brussel, Mechelen-Leuven en Halle-Vilvoorde

Functie: U bent verantwoordelijk voor het uitvoeren van periodieke controles van liften en hefwerktuigen in privé- en nijverheidsgebouwen in de regio’s Brussel of Mechelen-Leuven of Halle-Vilvoorde.

Profiel: • Diploma A2 elektromechanica of equivalent • U bent een dynamisch iemand met sociale vaardigheden en de nodige dosis verantwoordelijkheidsbesef • Enkele jaren ervaring in montage of onderhoudsfunctie is een pluspunt.

• Je werkt onder leiding van en rapporteert aan de werkleider. Je zorgt er mee voor dat de dienst goed verloopt en biedt ondersteuning. Jouw takenpakket bestaat uit onderhoud en netheid, schoonmaak, vervoer goederen/materiaal, ondersteuning bij evenementen, … De onderhoudsdienst staat in voor het onderhoud en het beheer van het patrimonium (OCMW-woningen, gebouwen en instellingen).

Wij bieden u:

e-mail:

DB471227A8

Interesse? De kandidaturen kunnen tegen ten laatste maandag 12/02/2018 om 12u ingediend worden

www.konhef.be

Bediendecontract van onbepaalde duur Een aantrekkelijke bezoldiging Vergoeding van verplaatsingskosten en onkosten Familiale hospitalisatie- en groepsverzekering Stabiele en gevarieerde job in een sector in ontwikkeling Een aangename KMO-werksfeer Goed evenwicht werk/privé

Interesse? Uw sollicitatiebrief is te richten aan Konhef, t.a.v. de heer V. Deckers, Gijzelaarsstraat 7-9-11, 2000 Antwerpen • E-mail: info@konhef.be

DB471752A8

• • • • • • •

DB374216D7

Vlaams-Brabant zoekt:

MENSEN MET PIT

BELEIDSMEDEWERKER POLITIESCHOOL

750 medewerkers zetten zich elke dag in voor een Vlaams-Brabant waar het prettig wonen, werken en leven is. Draag jij graag bij aan een betere samenleving? Dan ben jij de collega die we zoeken.

HOOFDDESKUNDIGE BRANDWEER

(PIVO, ASSE)

(PIVO, ASSE)

bijdragen aan de uitbouw van de politieschool opvolgen opleidingen en kwaliteitsbewaking

organiseren van brandweer en bedrijfsopleidingen ontwikkelen en onderhouden van oefenobjecten

Wij bieden aan: • Maaltijdcheques • Gratis woon-werkverkeer (openbaar vervoer) of fietsvergoeding • Hospitalisatieverzekering • Extra-legaal pensioen voor contractuelen • Ruime opleidingsmogelijkheden • 35 vakantiedagen • Glijdende werkuren

TECHNISCH ASSISTENT EVENEMENTEN

DOMEINWACHTER

REDDER

(KESSEL-LO)

(DIEST, KESSEL-LO, HUIZINGEN)

(LEUVEN)

kent het domein van binnen, maar vooral van buiten houdt toezicht en zorgt voor info-verstrekking en ordehandhaving

ondersteuning evenementen magazijnbeheer distributie promotiematerialen

toezicht op de orde en veiligheid in en rond het zwembad

Interesse? Inschrijven kan t.e.m. 13 februari 2018 via www.vlaamsbrabant.be/vacatures Meer info? www.vlaamsbrabant.be/vacatures

ANALIST -PROGRAMMEUR

WEBTOEPASSINGEN

DB472943A8

(LEUVEN) ontwikkelen van webtoepassingen functionele en technische analyse Kwaliteiten van mensen zijn belangrijker dan geslacht, leeftijd, seksuele geaardheid, handicap, etnische afkomst en nationaliteit.

LANDMETER EXPERT TEKENKAMER (LEUVEN) opmetingen/grensbepalingen onderhandelingen grondverwervingen

www.sint-genesius-rode.be

Word jij onze nieuwe collega?

Het gemeentebestuur van SINT GENESIUS RODE werft aan (m/v): 1 VOLTIJDS BESTUURSSECRETARIS GRONDGEBIEDSZAKEN In het bezit zijn van een masterdiploma of een diploma van het hoger onderwijs van twee

Voor onze nieuwe vestiging in Zaventem zijn we op zoek naar collega’s:

Taken:

van stedenbouwmisdrijven), …

Buizenfitters

1 VOLTIJDS DESKUNDIGE PATRIMONIUM

Je voert onderhoudswerken uit aan het drinkwaternet

In het bezit zijn van een bachelordiploma Taken:

Adjunct werkleiders

instaan voor de interne veiligheid en preventie, …

Je organiseert het werk van je collega’s en coördineert het onderhoud van het drinkwaternet

1 VOLTIJDS STEDENBOUWKUNDIGE/DESKUNDIGE WONEN

In het bezit zijn van een bachelordiploma

Werken bij FARYS is:

Taken:

• kiezen voor afwisselend werk in eigen streek • meebouwen aan de kernactiviteit van ons bedrijf: gezond en lekker drinkwater leveren

Je voldoet aan de taalwetgeving en slaagt in een selectieproef (taal van de proef: Nederlands).

Meer info www.farys.be/jobs

Extralegale voordelen: Bijkomende inlichtingen personeel@sint-genesius-rode.be.

Interesse? uiterlijk op 23 februari 2018 om 12 uur.

DB474070A8

DB474574B8

DB374215D7

Cartoon van de week Door AAaRGh…

DB434498I7

OCMW Beersel zoekt:

KANDIDAAT ONTHAALOUDERS

Voor nieuw opvanginitiatief in Dworp

LIDL KAMPENHOUT EN VILVOORDE GROEIEN.

Als onthaalouder sta je samen met een collega dagelijks in (van maandag tot vrijdag) voor de opvang van een 14-tal baby’s en peuters. Je organiseert de dagelijkse opvangactiviteit, binnen het kader van een sterk uitgebouwde pedagogische visie.

De beoogde openingsdatum van de opvang: 1 september 2018

GROEI MEE.

OCMW Beersel staat je bij met administratieve ondersteuning, verzekeringen en begeleiding. Je ontvangt een belastingvrije onkostenvergoeding per dag per kind.

“Op vijf jaar doorliep ik alle stapjes van winkelbediende tot store manager. En de finish is nog niet in zicht!”

Kandidatuur indienen voor 21 februari 2018 BENIEUWD NAAR DE JOB? Surf naar www.beersel.be/beerselwerftaan

Anthony - Store Manager

DB472867A8

Ontdek al onze jobs in jouw regio op werkenbijlidl.be

Op zoek naar nog meer technische functies?

DB472375A8

Surf dan snel naar

Opera ons Manager Func e: • Je bent verantwoordelijk voor de globale en opera onele werking van Intradura te Drogenbos, een opdrachthoudende vereniging die instaat voor het afvalbeheer van 19 gemeenten. • Samen met de diensten Dispatching, Techniek & Facility, Afvalpreven e & Duurzaamheid verzeker je een op male dienstverlening aan onze vennoten. • Je beheert en bewaakt de nanciële stromen. • Je onderzoekt investeringsbeslissingen. • Je neemt beleidsbeslissingen. • Je gee op consistente wijze leiding, je mo veert en evalueert.

Aanbod: • Contract onbepaalde duur (38u-week, glijdende uurregeling). • Maandloon volgens de weddenschalen van de openbare sector. • Firmawagen. • Maal jdcheques. • Hospitalisa e– en groepsverzekering. • Opleidingsmogelijkheden. • Aantrekkelijke verlofregeling.

Interesse? Stuur je mo vaebrief en CV uiterlijk op 14/02/2018 via e-mail naar vacature@intradura.be met de vermelding “vacature Opera ons Manager”.

Pro el: • Master diploma of gelijkwaardig door ervaring. • Gedegen leidinggevende competen es en sterke communica eve vaardigheden. • Ervaring als leidinggevende, bij voorkeur van opera onele diensten. • Klantgericht. • Gefocust op kwaliteit en kostenbeheersing. • Nederlandstalig.

Surf naar www.intradura.be voor de volledige func e– en pro elbeschrijving.

DB474565B8

streekpersoneel.be DB338009A7

Antoine

NV

Specialist in uitrus ng en plaatsing van installa es voor de bediening van bier We willen ons team versterken met volgende func e:

ADMINISTRATIEF BEDIENDE m/v

voor onze na­verkoopdienst te Brussel JE PROFIEL Tweetalig Nederlands/Frans Je bent klantgericht en stressbestendig Kennis van Office Werken met ERP (Exact Globe Next) JE FUNCTIE Beheer van herstellingen + opvolging Planning beheren Beheer bestellingen + opvolging Factura e

Stuur je sollicita ebrief en cv naar : Jocelyne VANDERSTADT j.vanderstadt@antoinebelgium.be DB473494A8

Nijlcruise Egypte! 1+ week 1 week strandvakantie Bermabru NV (www.bermabru.be) gevestigd in Anderlecht en onderdeel van de groep Berma Decor/Bermabru, is de belangrijkste verdeler van algemeen meubelbeslag en keukenaccessoires in de Benelux met een 70 -tal medewerkers.

Nijlcruise met Nederlandstalige gids, volpension, fooien & excursiepakket

15 dagen genieten:

€1.190/pp

Strandvakantie in het bekende 5*****-tophotel White Beach Albatros met een score van 8,9/10, all-inclusive

afreisdata 2018 steeds op een zondag :

Om onze groei te versterken zoeken we momenteel een (m/v):

19 maart 1· 8 · 15 · 22 · 29 juli 5 · 12 · 19 augustus 2 · 16 · 30 september 7 oktober

POLYVALENT DYNAMISCH MAGAZIJNMEDEWERKER met oog voor klantencontact

1 scherpe prijs voor alle afreizen!

FUNCTIE In deze gevarieerde job, bedient u in ons magazijn klanten die goederen komen afhalen die ze besteld hebben U zet de bestelde goederen klaar en bezorgt deze aan onze klanten als ze hun goederen komen afhalen U heeft dus absoluut geen schrik om met klanten om te gaan U bent punctueel, werkt nauwkeurig en bent vriendelijk Uw ambitie is om op langere termijn (gelet op ons uitgebreid produktassortiment) door te groeien in ons bedrijf naar het adviseren van klanten in onze showroom of om klanten telefonisch te ondersteunen.

2 volwassenen op deze lfde kamer)

Reisfamilie Carlier

DE IDEALE KANDIDAAT Is heel goed tweetalig (Nederlands en Frans) Klantgericht (vriendelijk, beleefd, contactvaardig) Kan overweg met de PC Kan zelfstandig werken, maar komt tot ontplooiing in teamverband.

Luikerstwg. 62 • St-Truiden • tel. 011 705 500 • meer info: www.deblauwevogel.be DB471747A8

NIEUWE AUTO NODIG? DB470105A8

AANBOD We bieden een vaste job met een correct loon binnen een uiterst stabiele groep. Dit betekent dat u op middellange termijn kan doorgroeien in ons bedrijf. Ons bedrijf is gemakkelijk bereikbaar vanaf de ring RO afrit 13 Dilbeek. Ideaal dus voor mensen uit de regio Dilbeek, Asse, Sint-Pieters-Leeuw,…

HEB JE INTERESSE? Aarzel niet om je sollicitatiebrief met begeleidend Curriculum Vitae via e-mail te sturen naar Tom.De.Munter@bermabru.be

SUPERAKTIE! afreizen in juli & augu stus!) kinderen t/m 12 jaa r reizen mee voor slechts €3 € 99 voor 15 dagen 799 (indien samen met (ook geldig voor ALLE

TELEFONISTE - ONTHAAL - VERKOOP SHOWROOM TEL. VOOR AFSPRAAK: 0488 63 38 87

✆ contacteer ons snel op rrs@roularta.be of 078 35 33 01 DB337968A7

Nummer 1 in België voor nieuwe wagens

DB321862K6

- IDEAAL VOOR DAMES 50+ - VANAF 2 DAGEN/WEEK - OPLEIDING VOORZIEN

Uw personeelsadvertentie hier?

DB473239A8

BIJVERDIENSTE IN 2018? € 1.850/mnd

DB473740A8

BERMABRU NV - MAURICE HERBETTELAAN 63 - 1070 ANDERLECHT