BRUZZ - editie 1804 (15-06-2022)

#1804

NL

WEEKBLAD HEBDOMADAIRE WEEKLY

FR

EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW

EN

1050 ELSENE/IXELLES

FLAGEYPLEIN 18 PLACE FLAGEY AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

I N T E RVIE

A N A LY S E S | T I P S

15 | 06 | 2022

+ BRUZZ CULTURE STIKSTOF ZES LEVENSLESSEN UIT HET MOERAS

JORIS MERTENS LA BEAUTÉ DU SORDIDE

‘VLAEMSCH (CHEZ MOI)’ SIDI LARBI CHERKAOUI & HANS OP DE BEECK

VUB-STUDENTEN MAKEN INDRUK IN POPULAIRE QUIZ ’DE CAMPUS CUP’

’NU NOG BEKEND GENOEG WORDEN VOOR DE SLIMSTE MENS’

P U B L I R E P O RTAG E

Vertragen in Bretagne JOUW VO LG END E REISB ESTEM M ING

Historici schreven ooit boeken vol met mythes en Keltische legendes over Bretagne, journalisten anno 2022 schrijven eerder artikels over hippe eetadresjes, nieuwe creatieve hubs en lokale initiatieven. Terwijl de Bretoenen altijd hebben gestreefd om hun eigenheid te bewaren, creëerden ze - al dan niet bewust - een karaktervolle kustuithoek die behoorlijk afsteekt tegenover alle andere Franse streken. Neem de tijd om het unieke Bretagne te leren kennen, adem de zuivere lucht van zee en natuur in en leef voor even op het Bretonse ritme. Je komt daarna thuis als een herboren mens. — Tekst: ALINE PEETERS

Vertragen…

IN DE BRETONSE HOOFDSTAD

de deuren naast het Parlement

plein wordt gevuld met pop-up

van Bretagne, een adembenemend

restaurants en food trucks waar

paleis in Parijse stijl dat overigens

de Bretoense streekkeuken wordt

ook een bezoekje waard is. Naar de

heruitgevonden door verschillende

bakkerij zelf ga je dan weer voor dé lokale speciali-

Stap op de TGV in Brussel-Zuid en hoofdstad van Bretagne: Rennes.

Al kuierend snuif je de ambiance van het historische centrum op en kom je op krachten met een bol cider: ‘de champagne van Bretaggromt, ben je in Rennes op de juiste plek. De stad behoort op culinair vlak tot de wereldtop. Chefs koken met het beste wat land, zee en lucht in Bretagne te bieden heeft.

van lokale specialiteiten

teit: kouign-amann.

vierenhalf uur later betreed je de

ne’. Wanneer de maag uiteindelijk

chef-koks uit Rennes. Proef

© Franck Hamon

zoals de ‘galette-

De naam is haast

saucisse’ terwijl je

onuitspreekbaar,

luistert naar een

maar dat is niet zo

live concert of een

erg. Kouign-amann

kookdemonstratie

is een gebakje van weinig woorden en

zijn ingrediënten op de markten

véél smaak. ‘Kouign’ bete-

van Rennes. Proef van lokale en

kent ‘cake’, ‘amann’ is ‘boter’.

meepikt. Gezellig© Franck Hamon

seizoensgebonden gerechten rond

Twee keer per dag stalt ban-

het oude klooster of geniet van een

ketbakker Marion Juhel ook haar

concert met een biertje in de hand,

andere zoete lekkernijen uit in de

gebrouwen in de voormalige

etalage. Veel van deze zoetigheden

operatiezaal.

worden gecreëerd met voedselover-

De turquoise gevel van restaurant

schotten. Een restje sinaasappelschil

Peska trekt meteen de aandacht.

bijvoorbeeld, verpulvert Marion tot

Dit eigentijds restaurant serveert

een poeder voor een ander dessert.

uitsluitend vis van de Bretonse

De overige ingrediënten zoekt ze bij lokale boeren. Een verantwoorde en

© Franck Hamon

zeebaars uit Erquy en dorade uit

duurzame bakkerij, dat is Pâtisserie

Quiberon. Klassiek? Allesbehalve.

16h30.

Chef Clémentine durft te expe-

Elke eerste zondag van de maand

rimenten met ingrediënten en

is een culinaire hoogdag in Rennes.

Origines ligt in het hart van Ren-

kruiden als yuzu, gefermenteerde

Naast de dagelijkse groenten- en

nes en is gehuisvest in Hôtel-Dieu,

rabarber en harissa.

fruitmarkt in de centrale markthal-

Brasserie-microbrouwerij

een 14e-eeuws ziekenhuis. Net zoals Peska koopt ook dit restaurant

Tijd voor een vieruurtje!

Pâtisserie 16h30 opende onlangs

len, organiseert de stad er ook een ‘Marché à Manger’. Het binnen-

heid troef! Sla ook La Criée zelf niet over.

Je wandelt zo binnen in dit

hedendaags kunstencentrum.

Een beetje Rennes in Brussel!

Kom op 9 en 10 september 2022 naar het Brusselse Grand Hospice en dompel je onder in de Bretonse hoofdstad. Dit gratis event is er voor jong en oud. Denk aan live concerten, dj-sets, een artisanale markt, workshops, pop-up restaurants en… een kans om een weekendje Rennes te winnen.

‘Rennes s’invite à Bruxelles’ is hét perfecte voorproefje voor je trip naar Bretagne.

P U B L I R E P O RTAG E

de handen in de grond. Baptiste haalt zijn ingrediënten immers uit eigen moestuin of bij lokale boeren. Zijn signature dishes? Foie gras met gestoomd zeewier © Tourisme Bretagne

en gegrilde kreeft met boekweit. Na je buikje rond te hebben gegeten, moet je enkel nog de trap omhoog naar één van de prachtige B&B-kamers. De volgende ochtend ren je die calorieën er zo af in het nabijgelegen woud

Vertragen…

AAN DE KUST

De 1800 kilometer lange kustlijn van Bretagne, die loopt van het Kanaal tot aan de Atlantische rijk. Schilderachtige haventjes vol kleurrijke vissersbootjes tekenen zich af aan de horizon. Het loont de moeite om meermaals per jaar naar deze streek af te zakken, want elk seizoen en getijde brengt een unieke sfeer met zich mee.

Starten doen we met La Butte,

Vertragen…

IN HET BINNENLAND Het binnenland van Bretagne wordt vaak over het hoofd gezien, maar is beslist een bezoek waard.

Wandel door liefelijke heidevelden, klim op torenhoge rotsen, zwem in het grootste meer van Bretagne. Jezelf belonen doe je met een lekkere maaltijd en een vers getapt biertje, wat anders?

jes en woeste rotsen zijn de 365 trappen naar boven waard.

Plof neer op het prachtige terras van Maison Legris en bestel de bekroonde oesters met kastanjesmaak die de familie Legris dagelijks plukt bij laag water. Sinds 1986 kan je de schaaldieren ter plekke

een gastronomisch restaurant dat dit

degusteren of meenemen voor een

jaar naast zijn ‘gewone’ ster, ook een

decadente picknick. Af en toe zet de

groene Michelinster in ontvangst

familie Legris ook de deuren van

mocht nemen. Chef Nicolas Conraux

de oesterkwekerij open voor een

van Brocéliande of zweet je ze uit

geeft op vlak van duurzaamheid

rondleiding.

in de spa van La Maison Tiegezh.

het goede voorbeeld en bezorgt

© Emmanuel Berthier © Bestjobers

© Carolina Ferrer

Oceaan, is de langste van Frank-

Voor een dorstlessende activiteit kan je terecht bij microbrouwerij

Na de apéro gaan we richting het

zijn gasten naast een onvergetelijke

meest westelijke punt van het Fran-

maaltijd ook een totaalervaring.

se vasteland: Pointe Saint-Mathieu.

Deze unieke plek ligt in het

, sinds 1985 een referentie

departement Finistère, dat ‘gerstebier’, een bovengistend

is afgeleid van het Latijnse

alternatief voor pils. In L’Ambas-

‘Finis Terrae’, het einde van

sad, het museum van de brouwe-

de aarde. Op je wandeling

rij, leer je over het traject van de

kom je vast de 13e-eeuwse

akker naar het biervat, de chemie

abdij van St. Mathieu tegen.

van het brouwen en hoe het bier

En inderdaad, wanneer de

wordt geleverd aan muziekfesti-

avondzon schemert door

vals zoals Les Vieilles Charrues.

de rondbogen van de ruï-

Ben je tussen 14 en 17 juli in de buurt? Schud dan zéker de dans-

© La Butte

nes, voel je je even alleen op de wereld.

benen los op Les Vieilles Charrues

Van hotelkamers met zeezicht tot

of juich onze Belgische sterarties-

en een in-huis bakkerij en zelfs

statige Hostellerie de la Pointe

ten Stromae en Angèle toe.

een food garden, La Butte heeft het

Saint-Mathieu. De monumentale

allemaal. Om de 100% Bretonse

trap imposante schouw en natuur-

land induikt, kom je het bos van

ervaring af te ronden, kan je nog

stenen muren vormen het decor

Huelgoat tegen, ook wel bekend

een avondwandeling maken langs

voor een memorabel sterrendiner.

als het ‘Bretonse Fontainebleau’.

de bekende vuurtorens.

Boss lady Nolwenn Corre nam

Wanneer je verder het binnen-

Dit bos met zijn rotsformaties

In het noorden vind je ‘Pays des

Tegenover de abdij vind je het

het roer over van haar vader en

Abers’, een van de meest drama-

kreeg in 2019 haar eerste Miche-

tische landschappen die je tijdens

linster. Chef-pâtissier Thomas

wandeling een smakelijke pauze

je route zal tegenkomen. De reden

Rivier scoort met een overheerlijke

in Auberge du Ménez. De ambi-

hiervoor zijn de ingesprongen,

aardbeienvariant op de klassieke

serie, sterrenrestaurant, B&B én

tie van het jonge team achter dit

smalle riviermondingen, ook wel

kouign-amann, waar je eerder mee

delicatessenwinkel in Guer, op een

restaurant is groot. Zo koken ze

‘abers’ genoemd. Een beetje ver-

kennismaakte in Rennes.

driekwartier rijden van Rennes.

enkel en alleen met producten uit

derop vind je de hoogste vuurtoren

Aan het roer staat chef Baptiste

de buurt. Creatieve en innovatieve

van Europa. Bij eb kan je er gewoon

Denieul, die in 2017 als jongste

oplossingen voor het gebrek aan

heen wandelen, bij vloed is Phare

chef ooit een Michelinster ontving.

bijvoorbeeld olijfolie en chocolade

d’Île Vierge enkel bereikbaar met

Gelukkig bleef hij met beide voeten

maken de gerechten even origi-

een boot of kajak. Het uitzicht op de

op de grond. Of beter gezegd, met

neel als duurzaam.

kristalheldere zee, ontelbare eiland-

speelt een hoofdrol in veel Kelti© La Maison Tiegezh

La Maison Tiegezh is een bras-

Ben je overtuigd dat Bretagne jouw volgende reisbestemming wordt en wil je meer te weten komen over deze unieke plek? Surf dan naar:

bretagne-vakantie.com be.france.fr

­

ONLINE

SEIZOEN

NIEUW

KVS

UNI J 2 . 2 M .

E D T. G N E ERL V S CCE U S GENS E W E W W W.K ACTI V .B

-4

S

E

0%

BOEK NU 6 VOORSTELLINGEN VOOR SEIZOEN 22 - 23 VIA WWW.KVS.BE EN KRIJG 40% KORTING!

Inhoud / Sommaire / Inside

Edito

POLITIEK NALATENSCHAP Investeerders en economen zien de nabije toekomst somber in. De Standaard titelde het afgelopen maandag nog: “Na de zomer dreigt de economische groei helemaal stil te vallen onder druk van de stijgende energieprijzen”. Dat is slecht nieuws voor de 80.000 Brusselse werkzoekenden. En dat is bijzonder slecht nieuws voor de Brusselse jongeren die in het najaar voor het eerst op zoek moeten naar een job. Nochtans zijn die jobs er. 10.000 vacatures in het Brussels gewest raken maar niet ingevuld. In de rand smeekt men om werkkrachten. Kijk bijvoorbeeld naar de luchthaven die kreunt onder het personeelstekort. In dit magazine sommen we vijf uitdagingen op waarvoor de Brusselse arbeidsmarkt staat. Maar uiteindelijk is en blijft opleiding het cruciale punt. Alleen: ook in het onderwijs vindt men steeds minder geschikte kandidaten om de tientallen vacatures in te vullen. Het wordt een verhaal van de kip én het ei. Wanneer er nu niet wordt ingegrepen, dreigen hele generaties in de toekomst nog slechter voorbereid op een steeds veeleisender arbeidsmarkt te verschijnen. Dat is toch een politieke nalatenschap die geen enkele onderwijsminister op zijn Wikipedia-pagina wil zien staan. Of wel? Lees de analyse over de Brusselse arbeidsmarkt op p. 14-17 NL

SPREEKTIJD

“Ik vind niet dat je twintig jaar in het parlement moet zitten om iets te kunnen realiseren” Nadia Naji en haar Groen-covoorzitter Jeremie Vaneeckhout laten niet over zich heen lopen 10

REPORTAGE

“De verkeerswisselaar in Strombeek is een unieke plek”

HÉRITAGE POLITIQUE

Dé hotspot voor orchideeën ligt niet in natuurgebied, wel in een snelwegberm 26

DE WEEK Zoom 6, In beeld 8, Bijgedachte 9 ANALYSE Waarom vacatures in het Brussels gewest zo moeilijk ingevuld raken 14, PORTRETTEN Upcycling in de lift 18, CHOU DE BRUXELLES Mohamed Sebbarh van Seb Telecom 20, COVER STORY Vier Brusselse studenten willen ‘De campus cup’ winnen 22, BIG CITY Welke krachtpatser opende in Brussel de allereerste sportclub? 29, COLUMN Nick Trachet 52

BRUZZ CULTURE “When will Cherkaoui be a Flemish name?”

POLITICAL LEGACY

Artists Sidi Larbi Cherkaoui and Hans Op de Beeck question the Flemish identity 40

STIKSTOF kaapt de radio! Donderdag stelt de Brusselse rapcrew zijn nieuwe plaat live voor op BRUZZ radio. Luister tussen 21u en 23u naar FRONTAL en ontdek het nieuwe meesterwerk.

MELD NIEUWS

Investors and economists think the near future will be bleak. Last Monday, De Standaard wrote: “After the summer, economic growth threatens to grind to a halt under the pressure of rising energy prices.” That is bad news for the 80,000 people in Brussels looking for work and it is particularly bad news for the young of Brussels who this autumn will be looking for their first proper job.

But the work is there with 10,000 vacancies in the Brussels Region that cannot be filled. Around Brussels, companies are screaming for staff, such as the airport, which is groaning under the personnel shortage. In this magazine, we list five challenges facing the Brussels labour market. But in the end, education is and remains the crucial point. Education itself is in trouble with fewer and fewer suitable candidates being found to fill the dozens of vacancies. It becomes another chicken and the egg situation. If action is not taken now, entire generations are at risk of facing an increasingly demanding future labour market which they are even less prepared for. That surely is a political legacy that no education minister wants to see on their Wikipedia page? Or? Read our analysis of Brussels’ job market on pages 14-17 EN

NL STIKSTOF 31, FR Joris Mertens 34, EN BruxellesVies Maryam Kamal Hedayat 38, NL Sho Madjozi 39, FR Nikolay Karabinovych 44, EN Eat & Drink Solar 47, NL/FR/EN Select: film 48, NL/FR/EN Select: theatre, music, visual arts 50

MEER BRUZZ

Les investisseurs et les économistes considèrent que l’avenir est sombre.

Lundi passé, De Standaard écrivait : « Après l’été, la croissance économique risque d’être paralysée sous la pression de la hausse des prix de l’énergie. » C’est une mauvaise nouvelle pour les 80 000 demandeurs d’emploi bruxellois, et c’est particulièrement décourageant pour les jeunes Bruxellois qui devront chercher un travail pour la première fois cet automne. Pourtant, 10 000 postes dans la région bruxelloise restent vacants, et on recherche activement des travailleurs en périphérie. L’aéroport, par exemple, qui souffre d’une pénurie de personnel. Dans ce magazine, nous citons cinq défis rencontrés par le marché du travail bruxellois. Mais au final, l’éducation est et reste le point crucial.

Seulement : dans l’enseignement aussi, on trouve de moins en moins de candidats adéquats pour occuper les dizaines de postes à pourvoir. C’est l’histoire de l’œuf et de la poule. Si aucune mesure n’est prise, des générations entières risquent de se présenter encore moins bien préparées sur un marché du travail de plus en plus exigeant à l’avenir. Et c’est un héritage politique qu’aucun ministre de l’enseignement n’aimerait voir figurer sur sa page Wikipédia, je me trompe ?

Lisez notre analyse du marché du travail bruxellois en p. 14-17 FR

KRISTOF PITTEURS, hoofdredacteur

Zelf nieuws gespot?

Jouw tip is altijd welkom via BRUZZ.be/meldnieuws

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be 15 JUNI 2022

I

5

De week

EXPERTE SEKSUEEL GEWELD KRITISCH VOOR TRAGE AANPAK VUB

‘Hoeveel slachtoffers moeten er nog vallen?’

De trage, lakse aanpak van de VUB rond grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld lijdt opnieuw tot een storm van kritiek. Dit keer zou een 21-jarige diplomatenzoon vijftien slachtoffers hebben gemaakt. “De universiteit is vooral bezorgd om haar imago, maar erkent de ernst van de feiten niet,” stelt experte Danièle Zucker.

— KEVIN VAN DEN PANHUYZEN

BRUZZ | DE WEEK

“Er was een jongen in onze richting die verschillende meisjes heeft aangerand en misbruikt. Situaties waarin sommige meisjes wakker werden in andere kleding dan ze de vorige avond aanhadden.” In Het Laatste Nieuws getuigt een tweedejaarsstudente over de verhalen die ze verzameld heeft over seksueel geweld door een 21-jarige internationale VUB-student. Ze stapte in oktober vorig jaar naar het meldpunt van de VUB, omdat haar vriendin was aangerand. Ze bleek niet het enige slachtoffer te zijn. In november stapte ze opnieuw naar de VUB met vier getuigenissen, een maand later telde het dossier vijftien mogelijke

slachtoffers. Samen stapten ze naar psychologe en experte in seksueel geweld Danièle Zucker. Op 6 december belandde het dossier in de handen van de vicerector.

De feiten zouden dateren uit 2020 en 2021. De 21-jarige student, een zoon van een diplomaat, zou voornamelijk internationale studenten dronken gevoerd hebben om hen dan te misbruiken op zijn studentenkamer achter een gesloten deur. Eind januari legt de vicerector enkele bewarende maatregelen op.

Uiteindelijk buigt de VUB-tuchtcommissie zich over het dossier, en valt er op 20 mei een uitspraak. De student krijgt de op één na

Begroting verder in het rood

6

I

15 JUNI 2022

© PHOTONEWS

De Oekraïenecrisis en de inflatie duwen de Brusselse begroting nog verder in het rood. Het tekort voor dit jaar stijgt van 1,13 naar 1,49 miljard op een totaal van 10 miljard euro. De stijgende prijzen, de hogere ambtenarenlonen en de opvang van Oekraïense vluchtelingen verklaren die hogere uitgaven. Daarnaast voorziet de Brusselse regering alvast 278 miljoen voor een nieuwe coronagolf.

zwaarste straf: behalve voor zijn examens mag hij niet meer fysiek aanwezig zijn op de campus. “Wat de VUB daar niet bij vertelt, is dat die straf slechts één jaar geldt. Volgend jaar loopt hij weer rond op de campus, terwijl de meeste slachtoffers de VUB of zelfs België hebben verlaten. Dat kan toch niet,” aldus Zucker.

Volgens de psychologe zijn alle slachtoffers nog steeds bang voor represailles en durven ze niet naar de politie te stappen. “De universiteit is vooral bezorgd om haar imago en wil tonen dat de campus een veilige plaats is, maar erkent de ernst van de feiten niet,” zegt Zucker. Het probleem stelt zich niet alleen aan de

255

VUB, maar ook op andere universiteiten. “Ik werd uitgenodigd voor een gesprek met de vicerector van een Franstalige universiteit. Ik kreeg te horen dat zulke daders gewone jongens zijn, geen roofdieren, die fouten maken. Dat men op die leeftijd veel ervaringen opdoet, ook seksueel, en dat dat wel eens misloopt. Men wil dan geen ernstige straf geven, want dat zou hun toekomst op het spel zetten.

Ik was toen heel kwaad en kreeg de indruk dat studenten helemaal niet veilig zijn.”

Ook de traagheid waarmee de VUB dit dossier behandeld heeft, stelt ze aan de kaak. Dezelfde kritiek

weerklonk nadat een VUB-docent eind vorig jaar aan de deur werd gezet omwille van grensoverschrijdend gedrag. Die procedure duurde bijna een jaar. “Het is nu juist hetzelfde. Ze leren niet bij.

De VUB minimaliseert en banaliseert de feiten.”

De experte vindt dat de tuchtcommissie de zwaarste straf, uitsluiting, had moeten uitspreken. Volgens haar is het hoog tijd voor een extern en onafhankelijk tuchtorgaan. “Er moet nultolerantie zijn. Hoeveel slachtoffers moeten er nog vallen?”

De VUB zelf wil enkel schriftelijk reageren en bevestigt dat de tuchtcommissie beslist heeft dat de

Buurt naar Grondwettelijk Hof

cm

Voor de zestiende keer al stond er gedurende 48 uur een reuzenaronskelk in bloei in de Plantentuin van Meise. Met haar 255 centimeter breekt het huidige exemplaar alle vorige records. In het wild groeit de plant enkel in de bossen van Sumatra.

Een federale drugswet uit 1921 stelt dat er niets gedaan mag worden om drugsgebruik te faciliteren. De vorig jaar gestemde ordonnantie stelt dat gebruikerscentra hierop een uitzondering zijn. De Raad van State waarschuwde al dat het Brussels Parlement buiten de lijntjes van haar bevoegdheid kleurde. Nu trekt een groep omwonenden van het toekomstige centrum aan Thurn & Taxis naar het Grondwettelijk Hof.

CARTOON

KIJK OP DE WEEK

21-jarige student niet op de VUB mag zijn, tenzij voor examens. “Wanneer deze student zich niet houdt aan de opgelegde tuchtsanctie zal hij uitgesloten worden van de VUB voor een periode van drie jaar,” aldus VUB-woordvoerder Sicco Wittermans. “Ondanks deze zware sanctie en het correct doorlopen van de procedure is de VUB er zich ten zeerste van bewust dat het traject voor de slachtoffers emotioneel bijzonder zwaar en frustrerend is.”

Na het ontslag van de docent eind vorig jaar kondigde de VUB vernieuwde procedures aan. Die zouden volgend academiejaar in werking treden, zegt de VUB nu.

BRUZZ | DE WEEK

© KEVIN VAN DEN PANHUYZEN

WAUTER

MIVB voert actie op 20 juni

Ik waande me vandaag in een parlementaire theocratie MICHEL VANDENBOSCH van GAIA kon tijdens De Afspraak zijn oren niet geloven toen hij hoorde dat One.brussels-Vooruit het voorstel voor verbod op onverdoofd slachten heeft verworpen.

De vakbonden houden op 20 juni opnieuw een nationale actiedag. Zowel bij De Lijn, de NMBS als de MIVB wordt sterke hinder verwacht.

Bovendien trekt de manifestatie door het stadscentrum, wat ook tot extra hinder kan leiden.

Hoewel de MIVB aanraadt om alternatieven te voorzien, kunnen reizigers via de website, de app of sociale media opzoeken welke lijnen wel bediend worden.

2,9

mln

Vincent Kompany wordt in de Engelse tweede klasse de best betaalde trainer.

Jaarlijks zal hij bij Burnley zo’n 2,9 miljoen euro opstrijken. Bij promotie komt daar nog een bonus bij. Ook andere ex-Anderlecht stafleden maken de overstap.

15 JUNI 2022

I 7

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

ZONNEBADEN OP DE KLEINE RING NL/ Zondag kwamen 300

buurtbewoners samen op de Kleine Ring met een cava en een stukje quiche. Tien jaar geleden voerde het burgercollectief Picnic The Streets actie aan het verderop gelegen Beursplein. Het burgerprotest mondde uit in wat nu de voetgangerszone is. Nu willen de 8

I

15 JUNI 2022

deelnemers opnieuw een stuk openbare ruimte heroveren op de wagen.

De plaats van de actie was dan ook niet toevallig gekozen. De verkeerssituatie aan de Vlaamsepoort is chaotisch, de luchtkwaliteit barslecht.

Afwachten of ze deze keer opnieuw in hun opzet slagen.

BAIN DE SOLEIL SUR LA PETITE CEINTURE FR/ Dimanche, 300 riverains se sont réunis sur la petite ceinture avec un cava et un morceau de quiche. Il y a dix ans, le collectif Picnic The Streets organisait une manifestation sur la place de la Bourse non loin de là. Le mouvement citoyen a abouti à ce qui est aujourd’hui le piétonnier.

Les participants veulent de nouveau reprendre une partie de l’espace public à la voiture. Le lieu de l’action n’a pas été choisi au hasard. La circulation Porte de Flandre est chaotique, la qualité de l’air très mauvaise. Il faudra attendre pour savoir s’ils obtiendront de nouveau gain de cause.

SUNBATHING ON THE EN/ On Sunday, three

hundred local residents gathered on the Petite Ceinture with cava and a piece of quiche. Ten years ago, the citizens’ collective Picnic The Streets held a protest on the nearby Place de la Bourse. This citizens’ protest resulted in what is now the pedestrian

Bijgedachte

Je veux tes yeux

BRAM VAN RENTERGHEM neemt het nieuws op de korrel

© SASKIA VANDERSTICHELE

PETITE CEINTURE zone and now the participants want to reclaim more of the public space from the car. The location of the action was not an accident. The traffic situation at the Port Flamande is chaotic, the air quality terrible. Let’s wait and see whether they succeed this time.

Terwijl Vlaanderen nog in de ban is van De zevende dag en de vraag over de ‘verovering van de Brusselse wijken’ die aan covoorzitter Nadia Naji (Groen) werd gesteld, houdt een ander zondags praatprogramma de Franstalige wereld bezig. Het bewuste fragment uit C’est pas tous les jours le dimanche dateert al van 2018, maar is opnieuw actueel door een uitspraak van het Hof van Cassatie. Maar daarover dadelijk meer.

Hoofdrolspeler is Redouane Ahrouch, stichter van de Partij Islam, die journaliste Emmanuelle Praet niet wilde aankijken tijdens het debat. Ook de andere vrouwen rond de tafel, waaronder de Wemmelse Darya Safai (N-VA), gunde hij geen blik waardig, wat een kinderachtig maar kwetsend schouwspel opleverde. “Ik luister naar jullie, ik respecteer jullie, maar mijn religie verbiedt het mij jullie aan te kijken,” zei hij, terwijl hij zich in allerlei bochten wrong om toch zeker niet per ongeluk een vrouw aan te kijken. “Ik overtreed daarmee geen enkele wet.”

Toch wel dus, want na een klacht van Emmanuelle Praet kreeg Ahrouch in eerste aanleg zes maanden voorwaardelijk, in beroep werd dat vier maanden. Een verbijsterde Ahrouch trok daarop naar Cassatie, maar ook daar beet hij in het stof: vorige week bevestigde het Hof de straf.

Aan de basis van zijn veroordeling ligt de seksismewet van 2014. Die bepaalt dat “wie een gedrag of handeling in het openbaar stelt met de bedoeling om iemand als minderwaardig te beschouwen, te minachten wegens zijn geslacht of te reduceren tot zijn geslachtelijke dimensie” bestraft kan worden. Ook moet de daad “een ernstige aantasting van de waardigheid van deze persoon” tot gevolg hebben. Het niet aankijken van vrouwen valt hier dus onder, en leverde Ahrouch een celstraf op.

Een belangrijk precedent. Vooral dan voor mannen, die vanaf nu dus een advocaat kunnen inzetten als ze niet worden aangekeken door vrouwen. Iets wat ontzettend vaak gebeurt. Bij

BRUZZ | DE WEEK

REDACTEUR

mezelf en mijn vrienden bijvoorbeeld gebeurde dat tussen 2010 en 2014 zeer regelmatig. In Le Coq, de Bonnefooi, de Fuse, de Roskam, de Archiduc, Madame Moustache, Bloody Louis en nog heel wat andere zaken die in de nevelen des tijds verloren zijn gegaan, werden wij massaal genegeerd. En dat telkens omdat wij mannen zijn – vrouwen werden wél probleemloos in de ogen gekeken. Zo werden wij ter plekke gereduceerd tot onze geslachtelijke dimensie, terwijl wij gewoon een praatje wilden maken. Dat dit alles een ernstige aantasting van de waardigheid van de persoon tot gevolg had – de tweede voorwaarde van de seksismewet – hoeft geen betoog. Zeker een van mijn vrienden is in therapie gegaan omdat hij begon te twijfelen aan zichzelf.

Juristen werpen tegen dat in bovenstaande voorbeelden het niet zozeer het geslacht zelf, maar bepaalde aspecten van dat geslacht zijn waarop gediscrimineerd wordt. Dat andere mannen kortom wel touche hebben. En dan mag het, dan is discrimineren wel wettelijk toegelaten. Daartegenover staat dat er heel wat vrouwen zijn die werktuigelijk alle mannen negeren tijdens het uitgaan, daarmee potentieel gedoe vermijdend. Tegen hen kan vanaf nu dus een strafrechterlijke procedure worden aangespannen.

“Je trekt het op flessen,” hoor ik u al denken.

Maar is dat wel zo? Want hoe lang blijft bovenstaande nog fictie? Zelfs specialisten zoals

“De seksismewet moet terug naar de tekentafel” Jogchum Vrielink (Université Saint-Louis) zeggen dat de seksismewet veel te ruim en problematisch is, en rechters dwingt tot een soort gedachtepolitie. Wat met homo’s of lesbiennes die het andere geslacht negeren? Riskeren zij een rechtszaak?

Moeten zij dan inderhaast aantonen dat het misprijzen niet gebaseerd is op het geslacht, maar op de persoonlijkheid van de betrokkene in kwestie? Dat het dan plots wel wettelijk toegelaten is, voelt wrang aan.

Er is maar één oplossing. De seksismewet moet terug naar de tekentafel, en straffen moeten voorbehouden blijven voor handelingen die echt discrimineren of aanzetten tot geweld, en niet gewoon verachtelijk zijn. Zoals Bart De Wever (N-VA) het stelde: “Laakbaar is nog niet hetzelfde als strafbaar.” Dat dit nu wel zo is, is de kern van het probleem.

Volg al het Brusselse nieuws via BRUZZ.be

15 JUNI 2022

I 9

Spreektijd

KERSVERS GROEN-COVOORZITTER NADIA NAJI OVER GELIJKE KANSEN, ONDERWIJS EN EXTREEMRECHTS

BRUZZ | SPREEKTIJD

‘Zorg dat er tenminste een leerkracht voor de klas st

10

I

15 JUNI 2022

H

et is rond zessen als Nadia Naji zondag de Duc de Brabant binnenwaait, een ouderwetse en sfeervolle kroeg aan Ribaucourt, op een steenworp van haar woning. Dat ze er graag woont, vertelt ze. Dat de plek naast drugoverlast evengoed fijne koffiebars heeft of een Syrisch restaurant waar de klanten tot buiten aanschuiven.

De kersverse covoorzitter heeft er net een gevulde dag op zitten, met onder meer een druk becommentarieerde passage in De zevende dag (zie verderop in het interview, red.). Daar was het niet de relatieve nieuwkomer in de politiek die aan het slippen ging, maar de geroutineerde interviewer met tientallen jaren ervaring.

“Extreemrechts en zijn taalgebruik worden steeds meer mainstream, daar maak ik me wel zorgen over.”

Waar Naji dan weer vrolijk van wordt, zijn de gelukwensen die ze kreeg van het Toekomstatelier en van ‘haar’ huiswerkklas waar ze al jaren vrijwilliger is. “Dat die trots zijn, betekent veel voor mij.”

U zei dat de uitspraken van Conner Rousseau over Molenbeek u overtuigden om kandidaat-voorzitter te worden. Was dat echt de eerste keer dat u over die stap nadacht?

Nadia Naji: Neen. Toen Meyrem (Almaci, red.)

haar vertrek aankondigde, was ik zelf al aan het analyseren op welk vlak de partij het beter kon doen. Daarnaast was er een match met Jeremie, met wie ik al samenwerkte op thema’s als corona en Oekraïne. Wat ook meespeelde: in de media werd al heel snel gespeculeerd over welke man nu voorzitter zou kunnen worden. Nooit noemde iemand eens een vrouw! Conner was slechts de laatste druppel. Toen heb ik Jeremie (Vaneeckhout, red.) gebeld.

U bent al sinds uw zestiende aan het werk, maar uw politieke ervaring blijft beperkt tot een paar jaar als fractie- en kabinetsmedewerker en het voorzitterschap in Molenbeek. Is dat geen risico?

Naji: Ik vind niet dat je twintig jaar in het parlement moet zitten om iets te kunnen realiseren. Verder vind ik mijn ervaring buiten de politiek wél relevant. Ik heb zeven jaar minstens

twee keer per week aan de kassa gewerkt in Peterbos (moeilijke wijk in Anderlecht, red.).

Daar heb ik gezien wat armoede is. Mensen die het geld niet hebben voor een brood bijvoorbeeld, collega’s die niet rondkwamen. Dat zijn dingen die mij mee gevormd hebben. Daarnaast heeft Jeremie wél de ervaring uit het parlement en als ondervoorzitter.

U bent dus niet bang van een televisiedebat met een gehaaid politicus als Bart De Wever?

Naji (lacht): Neen, dat kan verfrissend zijn. We

moeten wat meer punch brengen in de politiek en zo’n debat kan daarbij helpen.

Zondag werd u meteen een Twitterhitje omwille van een passage tijdens De zevende dag, waarin de interviewer het over migranten heeft die wijken veroveren. U zette hem subtiel op zijn plaats. Toont dat taalgebruik een structureler probleem?

BRUZZ | SPREEKTIJD

— KRIS HENDRICKX, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

Naji: Jazeker. Het baart me zorgen dat zo’n uitdrukkingen mainstream worden. Ook elders zie je dat extreemrechts genormaliseerd wordt, denk maar aan Tom Van Grieken die op gastcollege mag komen aan de KU Leuven.

Elke Van den Brandt is een van de meest gezaghebbende stemmen in de partij. Zal u als Brusselse en als haar ex-medewerker straks niet als ‘haar’ pion worden gezien?

Naji: Dat denk ik niet. Ik kom heel goed overeen met Elke, maar Jeremie en ik zijn de covoorzitters en wij nemen de leiding, met een duidelijk mandaat trouwens.

U liet al optekenen dat u erg verschillend bent van uw covoorzitter. Een paar verschillen zijn ons niet ontgaan: vrouw, jonger, Brussels, migratieroots. Maar zijn er ook verschillen qua stijl of inhoudelijke accenten?

Naji: Ik denk dat we daarin net erg overeenkomen. Jeremie is geen macho, we zijn allebei redelijk empathisch en we delen dezelfde waarden. We hechten ook beiden erg veel waarde aan mentaal welzijn. De keuze voor een covoorzitterschap past trouwens ook in dat kader. Er komen twee

▼

aat’

Een 30-jarige onbekende met weinig politieke ervaring die covoorzitter van Groen wil worden? Toen Nadia Naji een gooi deed naar de hoogste partij-etage, leverde dat wat gefronste wenkbrauwen op. Een klinkende verkiezingszege later is de Molenbeekse er helemaal klaar voor.

“Groen is vandaag de enige progressieve partij.”

15 JUNI 2022

I 11

▼

KERSVERS GROEN-VOORZITTER NADIA NAJI OVER GELIJKE KANSEN, ONDERWIJS EN EXTREEMRECHTS

zotte jaren op ons af met heel veel werk. Dan wil je af en toe nog een terrasje kunnen doen.

En qua temperament? Ik kan misschien soms wat feller uit de hoek komen (grijnst).

Twee jaar is kort en daarna is het voorzitterschap al afgelopen. Worden jullie de facto niet gewoon de voorzitters van de verkiezingscampagne? Tijd om inhoudelijk te herbronnen zal er toch niet zijn?

Naji: We zijn voorzitters van de partij en hebben een heel team achter ons. Dat moet het mogelijk maken om tegelijk de visie van Groen op de samenleving aan te scherpen én de verkiezingen voor te bereiden.

BRUZZ | SPREEKTIJD

“Onderwijs kan het verschil maken.

Daar ben ik zelf het beste voorbeeld van” NADIA NAJI Covoorzitter Groen

In welke richting moet de partij dan nog schuiven?

Naji: We willen ons duidelijk links-progressief positioneren. Het is ook zonneklaar dat we vandaag de enige progressieve partij zijn. We moeten daarin heldere keuzes maken en die ook helder communiceren.

Kunt u een voorbeeld geven?

Naji: Neem het energiethema. Het moet duidelijk zijn dat wij altijd voor hernieuwbare energie kiezen én er tegelijk voor zorgen dat de factuur lager wordt. Groene maatregelen zijn sociale maatregelen. We hebben ons daarover te veel in een hoekje laten duwen door andere partijen. Veel mensen zeggen me dat ze ons standpunt op dat vlak daardoor niet meer snappen en denken dat ons beleid hen meer zal kosten. Terwijl niets doen net heel veel kost. Kijk naar de overstromingen van vorige week in Landen.

U zegt dat Groen de enige progressieve partij is.

Bedoelt u dat Vooruit op het politiek spectrum aan het opschuiven is naar rechts, onder meer over migratie?

Naji: Wij passen inderdaad voor dat flinkse discours. We zijn vandaag de enigen die er nog van uitgaan dat de meeste mensen deugen, met onder meer een menselijke kijk op migratie. Ik betreur trouwens dat Vooruit in die richting evolueert, er zijn vandaag te weinig dominante links-progressieve stemmen.

12

I

15 JUNI 2022

Nadia Naji 30 jaar Geboren in Brussel, opgegroeid in Beersel Communicatiemanagement Erasmushogeschool – master Communicatiewetenschappen UA PR consultant bij communicatiebureau PeppeRmint Journalist bij BRUZZ Medewerker communicatie en studentenzaken VUB Fractiemedewerker Groen Gastlector Erasmushogeschool Kabinetsmedewerker Elke Van den Brandt

Brussel is een migratiestad, waar ook tienduizenden mensen zonder papieren wonen, soms al vele jaren. Moeten die een collectieve regularisatie krijgen?

Naji: We moeten vooral kijken hoe we die mensen kunnen helpen en ook hoe we ze snel een duidelijk perspectief kunnen bieden. Wie hier de termijn van een asielprocedure doorbrengt, moet die tijd nuttig kunnen besteden, bijvoorbeeld door

“Mijn vader spreekt al vijftien jaar over zonnepanelen.

Alleen kan hij die niet betalen” NADIA NAJI Covoorzitter Groen

bovendien al jaren aan. Ik ken best wel wat mensen die leerkracht werden en dan maar zonder ondersteuning voor de klas komen. Doe daar iets aan. Want onderwijs kan echt het verschil maken, daar ben ik zelf een voorbeeld van. Ik was thuis degene die de formulieren voor mijn ouders invulde: ‘Hoogst behaalde diploma van de ouders: lager onderwijs.’ Ondertussen heb ik zelf een master. Mijn Franstalige ouders hebben mij naar een Nederlandstalige school gestuurd en dat is helemaal goed gekomen.

Die passage voor de lerarenjury toont dat er ook een zwaar probleem van vooroordelen is.

Naji: Ja, dat is een breder maatschappelijk probleem.

Naji: Dat is voor mij niet de vraag. Je moet die

zaken dossier per dossier bekijken en voor sommige mensen zal het antwoord dan ook zijn dat ze niet kunnen blijven. Maar zorg ervoor dat ze dat niet na tien jaar verblijf horen, wanneer ze hier al een leven hebben opgebouwd en hun kinderen hier naar school gaan.

Wil u nog andere accenten leggen dan het links-groene profiel?

Naji: Gelijke kansen, daar heb ik zelf al mijn hele leven voor moeten strijden. Ik ben zelf langs de onderwijswaterval van Latijnse naar het TSO gegleden. Toen ik daar zei dat ik communicatie wou studeren, kreeg ik van de lerarenjury te horen dat ik maar beter met de voetjes op de grond bleef. Terwijl ik daar 90 procent haalde zonder veel te werken. Ik ben het dan toch gaan studeren aan de Erasmushogeschool en heb mijn diploma gehaald zonder één herexamen. Ik heb toen drie jaar extreem hard gewerkt uit schrik dat ik het niet zou kunnen. Ik word er nog emotioneel van als ik daaraan terugdenk. Maar het maakt me vandaag wel strijdbaarder. Dat ik nu zelf kon lesgeven aan de Erasmushogeschool, was helemaal het toppunt. Het is niet toevallig dat ik vrijwilliger ben bij de huiswerkklas en bij het ToekomstATELIERdelAvenir (TADA). Die hebben me trouwens allebei al een berichtje gestuurd over hoe trots ze zijn (straalt). Dat betekent veel voor mij.

Hoe moet ons beleid of onderwijs veranderen om meer gelijke kansen te bieden?

Naji: Onderwijs is de motor van de samenleving.

Daar moet je om te beginnen de structurele problemen aanpakken, zoals zorgen dat er tenminste een leerkracht voor de klas staat. Mijn hart breekt als ik hoor dat kinderen maanden geen wiskunde krijgen. Je verwoest hun leven en creëert achterstand. Het probleem sleept

Onverdoofd slachten splijt veel partijen in Brussel en zorgde ook binnen Groen voor debat. Wat is uw eigen mening?

Naji: Ik ben zelf voor het verbod, omdat ik dierenwelzijn erg belangrijk vind. Dat is trouwens ook ons partijstandpunt.

En wat dacht u van de uitspraak van Fouad Ahidar (One.brussels/Vooruit), die zegt dat hij tegen een verbod is, omdat hij zich niet kan voorstellen dat God dierenleed toelaat?

Naji: Wij baseren ons op wetenschap.

Bij de vorige gewestverkiezingen werd Groen in Brussel de grootste Nederlandstalige partij, terwijl jullie in Vlaanderen onder de verwachtingen scoorden. Kan de partij in Vlaanderen iets leren van Brussel?

Naji: Ik denk dat we hier heel helder zijn, bijvoor-

Maar voor of tegen een collectieve regularisatie?

naar het werk gaan, gebruik dat geld om alternatieven aan te bieden. En pak tegelijk de fiscale koterij aan, compenseer mensen in hun loon als de salariswagen verdwijnt.

beeld in onze visie op mobiliteit. Verder koppelen we in Brussel ook expliciet het groene en het sociale. Dat hebben we in Vlaanderen te weinig duidelijk gemaakt.

Een van de dingen die Groen moeilijk vond om uit te leggen in de kiescampagne, was hoe de partij de toekomst van salariswagens ziet. Wat wil Groen daarmee?

Naji: We moeten stoppen met het subsidiëren van dat systeem. We financieren vandaag onze eigen files en ook mensen die er niets aan hebben, betalen mee. Laat mensen liever de keuze hoe ze

In Brussel doen Groen en Ecolo het goed. Maar is er in Vlaanderen eigenlijk wel potentieel voor een grote groene partij? De groei zit er vooral op rechts.

Naji: Uiteraard is dat potentieel er. Kijk naar de Duitse groenen. Ik denk wél dat mensen wakker liggen van het klimaat, ze zien en voelen de gevolgen. Maar je moet ze als overheid wel alternatieven bieden, je moet mensen tonen dat ze er bij te winnen hebben. Ik kom zelf uit een arbeidersgezin. Daar spreekt mijn vader nu toch al vijftien jaar over zonnepanelen, alleen kan hij die niet betalen. We moeten oplossingen zoeken zodat hij dat toch kan doen, in plaats van de verantwoordelijkheid enkel bij hem te leggen. Dat rechts groeit in Vlaanderen ga je niet stoppen door af en toe een rechts voorstel te lanceren. Je moet met een goed alternatief verhaal komen, dat groen is én sociaal.

« JE ME SUIS BATTUE TOUTE MA VIE POUR L’ÉGALITÉ DES CHANCES. »

“I HAVE SPENT ALL MY LIFE FIGHTING FOR EQUAL OPPORTUNITIES”

Une inconnue de 30 ans avec peu d’expérience politique qui veut devenir co-présidente de Groen? Quand Nadia Naji a exprimé sa volonté d’accéder au plus haut rang du parti, pas mal de gens ont froncé les sourcils. Mais après une brillante victoire aux élections, la Molenbeekoise est fin prête. Il est environ 18 heures dimanche quand Nadia Nadi entre au Duc de Brabant, un café à Ribaucourt à un jet de pierre de chez elle. La toute nouvelle co-présidente a eu un dimanche chargé, avec entre autres un passage fort commenté dans l’émission De Zevende Dag. Ce n’était pas la relativement nouvelle-venue en politique qui a bafouillé, mais plutôt le journaliste expérimenté en face d’elle. « L’extrême-droite et son vocabulaire deviennent de plus en plus mainstream, et ça me préoccupe. » Ce qui réjouit Naji, ce sont les vœux qu’elle a reçus de la part de « son » école de devoirs à TADA, où elle est bénévole depuis des années. « Qu’ils soient fiers de moi est important pour moi. L’égalité des chances, je me suis battue toute ma vie pour cela. »

A 30-year-old unknown with only limited political experience who wants to become co-leader of Green? When Nadia Naji made her bid for the highest office in the party, it raised a few eyebrows. But, one resounding election victory later and the Molenbeek-based young woman is ready. It is around six o’clock en Sunday when Nadia Naji walks into the Duc du Brabant, an old-fashioned and atmospheric pub in Ribaucourt, a stone’s throw from her home. The brand new co-leader has had a busy day which included a much-commented-on appearance in the debate programme De Zevende Dag on VRT. It was not the relative newcomer to politics who fumbled but the seasoned interviewer. “The extreme right and its language are becoming more and more mainstream, I do worry about that,” Says Naji.

What makes her happy is the congratulations she received from ‘her’ homework class, where she has volunteered for years. “That they are proud means a lot to me. Equal opportunities, that’s what I’ve had to fight for all my life.”

FR

BRUZZ | SPREEKTIJD

een opleiding te volgen of te werken. Het zijn in de eerste plaats mensen. Ik heb een probleem met het denigrerende label ‘gelukszoekers’. Wat is daar mis mee, dat iemand ergens geluk gaat zoeken?

EN

15 JUNI 2022

I 13

Analyse

TE WEINIG OPLEIDING, TALENKENNIS EN MOTIVATIE: KLOOF OP ARBEIDSMARKT WORDT ALMAAR GROTER

Waarom 80.000 Brusselaars maar geen werk vinden B R U Z Z | A N A LY S E

Meer dan 80.000 Brusselaars zoeken werk, en toch zijn er meer dan 10.000 openstaande vacatures in het Brussels gewest. De arbeidsmarkt gedraagt zich niet volgens een eenvoudige rekensom. Meer nog: de mismatch op de Brusselse arbeidsmarkt werd er de laatste dertig jaar enkel groter op. Waarom speelt er zo’n tekort aan personeel?

BRUZZ ziet vijf belangrijke uitdagingen. — ELLEN DEBACKERE, ILLUSTRATIE BRECHT VANDENBROUCKE

E

ind mei registreerde Actiris 83.526 niet-werkende werkzoekenden in Brussel. Op hetzelfde ogenblik telde de Brusselse arbeidsbemiddelaar 13.625 openstaande vacatures.

Dat is wellicht een onderschatting, want bedrijven zijn niet verplicht om hun vacatures bij Actiris aan te geven. Volgens statistiekbureau Statbel – waar dan weer mogelijk sprake is van een overschatting - stonden in het midden van het vierde kwartaal van 2021 in Brussel in totaal 23.100 vacatures open.

De Brusselse job-vacaturegraad – het percentage van de bestaande jobs die niet ingevuld zijn – bedroeg 3,7 procent in het laatste kwartaal van 2021. Daarmee zit Brussel onder Vlaanderen (4,7 procent), maar sterk boven het Europese gemiddelde (2,6 procent). Op landniveau kennen enkel Duitsland, Oostenrijk, Nederland en Tsjechië meer krapte dan Brussel als gewest.

De laatste lijst met knelpuntberoepen van

14

I

15 JUNI 2022

Actiris dateert van eind 2020, maar hij verandert doorgaans amper, bevestigt de arbeidsbemiddelaar. “Het overgrote deel van de knelpuntberoepen is structureel: men blijft mensen zoeken in de IT-sector, de bouw en het onderwijs. Veel knelpuntberoepen hebben daarnaast te maken met vergrijzing of verjonging. Sectoren als de ouderenzorg of de verpleging zitten al jaren in de lift. Maar Brussel is ook een gewest dat blijft verjongen waardoor er meer scholen en dus ook leerkrachten en opvoeders nodig zijn,” klinkt het.

Tegelijk zoeken heel wat Brusselaars werk.

Dat doen ze in verschillende sectoren – ook in sectoren waar naarstig gezocht wordt naar werknemers. Zo geeft 15 procent van de werkzoekers aan in de sector van de ‘Veiligheid, schoonmaak, milieu’ terecht te willen komen of er al ervaring mee te hebben.

Veertien procent zoekt een baan in de administratieve sector, elf procent in het transportdomein. Waarom is er sprake van zo’n nijpend personeelstekort terwijl tegelijkertijd zoveel mensen op zoek zijn naar werk?

1

TE LAGE SCHOLINGSGRAAD

“De kenniseconomie zorgt ervoor dat het aantal jobs voor laaggeschoolden enorm afneemt” JAN GATZ Woordvoerder Actiris

Volgens Jan Gatz, woordvoerder bij Actiris, speelt de scholingsgraad een belangrijke hindernis om de Brusselse jobs tot bij de bevolking te brengen.

“In Brussel vragen zes op zeven vacatures mensen die midden- of hooggeschoold zijn, terwijl bij de werkzoekenden de overgrote meerderheid geen of maximaal een middelbaar diploma bezit. Dit is dé

“Welk profiel we zoeken? Ze moeten alleen gemotiveerd zijn. Al de rest – de volledige opleiding – verzorgen we zelf. Een diploma is niet nodig. Maar sommige vacatures staan al drie jaar open,” zegt El Ouakili. “We vragen nochtans niet veel.”

2

MATIGE TALENKENNIS

“Slechts zeven procent van de werkzoekenden heeft een goede kennis van de andere landstaal” JAN GATZ Woordvoerder Actiris

Naast een diploma lopen aanwervingen vaak vast op het gebrek aan talenkennis of ervaring. “Er bestaan heel wat jobs die erg specifieke skills vereisen,” vertelt professor arbeidseconomie Stijn Baert (UGent). “Denk maar aan bepaalde functies in de bouw waarvoor je een machine moet kunnen besturen.”

Ook de aangeboden talenkennis volstaat vaak niet. Dat voelen ze ook bij de Brusselse bouw- en vastgoedgroep Besix. Op dit moment biedt Besix 35 openstaande vacatures aan in de hoofdstad. “Een paar jaar geleden zou ik gezegd hebben dat vooral bouwkundig ingenieurs of ingenieur-architecten het moeilijkst te vinden zijn in Brussel. Maar vandaag is de markt zo gespannen dat ook boekhouders of goede directie-assistenten moeilijk te vinden zijn,” vertelt Yannick Van Aelst, senior recruiter bij Besix. “De grootste hindernis in Brussel is de tweetaligheid. Wij zoeken vaak zelfs drietaligheid omdat we bij veel internationale projecten betrokken zijn.

Tweetalig administratief personeel is niet meer zo makkelijk te vinden.” ▼

grote mismatch op de Brusselse arbeidsmarkt en die is de laatste twintig tot dertig jaar enkel scherper geworden. Het aantal jobs voor hooggeschoolden is de laatste tijd enkel toegenomen terwijl het aantal jobs voor laaggeschoolden afgenomen is. Een gevolg van de kenniseconomie.”

Een blik op de cijfers van Actiris bevestigt de paradox: eind mei maakten hooggeschoolden (bachelor- of masterdiploma) slechts 13,9 procent van het totaal aantal Brusselse werkzoekenden uit.

Maar de vraag naar hoogopgeleide arbeidskrachten is hoog en neemt enkel toe: in twintig jaar tijd steeg de vraag met 66 procent. Slechts één vacature op de zeven vraagt nog om geen of weinig scholing.

Toch is niet overal het diploma de spelbreker, zucht Hichame El Ouakili, algemeen directeur van DH Field Services, een bedrijf actief in de telecommunicatie en IT-sector. Het bedrijf heeft in Brussel op dit moment twintig openstaande vacatures en is dringend op zoek naar helpende handen voor onder andere de uitrol van glasvezel via Proximus, een van hun klanten.

15 JUNI 2022

I 15

TE WEINIG OPLEIDING, TALENKENNIS EN MOTIVATIE: KLOOF OP ARBEIDSMARKT WORDT ALMAAR GROTER

▼

“De helft van de vacatures in Brussel vraagt inderdaad kennis van zowel Frans als Nederlands, en soms ook Engels,” weet Gatz van Actiris. “Maar slechts een op vijf werkzoekenden heeft een basiskennis van de andere landstaal. Amper zeven procent heeft een goede kennis van de andere landstaal.

Dat is een oud zeer en we proberen hier met Actiris hard aan te werken.” Slechts 4 tot 5 procent van de werkzoekenden bij Actiris heeft overigens een dossier in het Nederlands.

“Brussel is de enige echt grote stad van dit land en trekt daardoor veel hooggeschoolden aan, maar ook veel precariteit,” aldus Gatz.

“Een op de zes ingeschrevenen bij Actiris heeft een heel beperkte of zelfs geen kennis van het Nederlands of Frans. Die mensen kunnen eigenlijk in geen van beide taalgroepen ingeschreven worden. Die mensen proberen we zoveel mogelijk te ondersteunen en aan te moedigen om zo snel mogelijk een taalopleiding te volgen.”

B R U Z Z | A N A LY S E

3

4

NIET MOBIEL GENOEG

“Als Brussel zijn onderwijsprobleem wil oplossen, zal het Brusselse jongeren moeten klaarstomen” CHRISTOPHE VANROELEN Arbeidssocioloog VUB

GEBREK AAN MOTIVATIE

“Het systeem stimuleert niet voldoende om aan het werk te gaan” HICHAME EL OUAKILI Eigenaar DH Field Services

Arbeidsvoorwaarden die niet stroken met de verwachtingen van werknemers vormen een andere hindernis. Werk dat in minder aangename omstandigheden moet worden uitgevoerd in ruil voor een salaris dat de inspanning niet voldoende dekt, trekt minder mensen aan, weet Baert. “Denk maar aan de schoonmaaksector.”

Van alle werkzoekenden is bijna de helft, of zo’n 49 procent, al meer dan twee jaar werkloos. Gatz geeft aan dat die situatie vaak het gevolg is van een samenloop van hindernissen. “Het gaat vaak niet enkel om een gebrek aan diploma of talenkennis. Een alleenstaande mama met drie kinderen kan bijvoorbeeld moeilijk tijdens stipte kantooruren werken of in een bedrijf met avondshifts. Vaak is het een combinatie van problemen die niet altijd arbeidsgerelateerd zijn. Het is geen eenvoudig verhaal.”

Voor Hichame El Ouakili van DH Field Services speelt nog een ander element een rol.

“Met de arbeidsvoorwaarden is in mijn bedrijf 16

niets mis. Starters krijgen hier 1.800 euro netto en na drie maanden zitten ze al aan 2.000 euro netto. Ze krijgen een gsm en soms zelfs een bedrijfswagen. Ik zie maar één probleem en dat is dat de motivatie bij sommige mensen ontbreekt. Het systeem stimuleert niet voldoende om aan het werk te gaan. Mijn jobs zijn voor iedereen toegankelijk omdat wij zelf de opleiding voorzien. We geven mensen hier bovendien de kans op een vaste job met stabiliteit voor de komende tien tot vijftien jaar.”

I

15 JUNI 2022

Naast een fenomeen als mobiliteitsarmoede vormt mobiliteit ook op andere manieren een hindernis bij het invullen van vacatures of het vinden van werk. “In Brussel is er veel concurrentie tussen bedrijven onderling en Vlamingen naar Brussel trekken is niet meer zo evident,” klinkt het bij Besix. “Die krijgen ook lokaal mooie aanbiedingen en hebben geen zin om nog anderhalf uur in de file te staan. En dat terwijl er in Brussel net veel vraag is naar Nederlandstalige profielen.”

Ook het onderwijs in Brussel lijdt onder die uitdaging. Een heel groot deel van de leerkrachten in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel pendelt naar de hoofdstad. Nu scholen extra personeel kunnen aanstellen om de leerachterstand door corona op te halen, grijpen heel wat leerkrachten de kans om dichter bij huis te gaan werken.

Volgens arbeidssocioloog Christophe Vanroelen (VUB) is het vooral de Brusselse paradox, waarbij de hoofdstad hoofdzakelijk hooggeschoolde dienstenjobs aanbiedt, terwijl werkzoekers voornamelijk laaggeschoold zijn, die hier aanleiding toe geeft. “Dat leidt ertoe dat veel mensen uit Vlaanderen hier les komen geven.

Het onderwijs is een hoogwaardige dienstensector. Als Brussel zijn onderwijsprobleem wil oplossen, zal het gewest moeten investeren in het klaarstomen van Brusselse jongeren voor jobs in het onderwijs. Dat lijkt me de enige oplossing.”

Omgekeerd probeert Actiris Brusselaars ervan bewust te maken dat er ook jobs buiten Brussel bestaan. “Soms liggen er op vijf of tien kilometer buiten Brussel wel kansen te grijpen, jobs die minder en minder aanwezig zijn in Brussel zelf,” zegt Gatz.

“Maar die mentale klik om ook buiten Brussel te zoeken, is er niet automatisch.

Iemand die in Schaarbeek woont, zal niet vanzelf werk gaan zoeken in Vilvoorde of Grimbergen terwijl de afstand misschien even groot is. Op dat vlak denken Brusselaars nog te territoriaal.”

POURQUOI CHERCHEURS D’EMPLOI ET EMPLOYEURS NE SE TROUVENT PAS

WHY CAN JOBSEEKERS AND EMPLOYERS NOT FIND EACH OTHER?

Plus de 80 000 Bruxellois cherchent du travail, alors qu’il y a plus de 10 000 offres d’emploi en Région bruxelloise. Mais le marché de l’emploi ne respecte pas les calculs mathématiques simples. Pire encore : l’inadéquation du marché de l’emploi bruxellois s’accentue depuis trente ans.

Pourquoi une telle pénurie de travailleurs ?

BRUZZ identifie cinq défis importants : le manque d’éducation, le manque de connaissances linguistiques et d’expérience, les conditions de travail qui ne répondent pas aux attentes, la mobilité et un grand nombre de Bruxellois hors système. Selon les experts, pour combler ce décalage, il ne suffit pas de miser sur la formation. Ils évoquent une stratégie impliquant la dégressivité des allocations chômage, une plus forte activation des chômeurs et une amélioration du contenu et des aspects pratiques du travail.

There are over 80,000 people in Brussels looking for work, and yet there are over 10,000 vacancies in the region, but labour markets are not a zerosum games. What is more, the mismatch in the Brussels labour market has over the past thirty years grown ever greater. Why is there such a shortage of people? BRUZZ notes five important challenges: insufficient levels of education, a lack of language skills and experience, working conditions that do not always meet expectations, mobility and too many Brussels residents who are outside the system. Experts say that training is not enough to eliminate the mismatch on the Brussels labour market. Unemployment benefits must be made degressive, more must be done to activate people and the content and practicalities of work must improve, all of this must be part of the strategy.

FR

5

TE GROTE INACTIEVE GROEP

“De degressiviteit van de werkloosheidsuitkering werkt onvoldoende, en de activering wordt niet voldoende aangemoedigd” STIJN BAERT Arbeidseconoom

gevallen ontbreekt, moeten beleidsmakers het over een andere boeg gooien. In plaats van de duimschroeven aan te draaien moet er aan de aanbodzijde gewerkt worden, namelijk het creëren van inhoudelijk en materieel meer interessante jobs. Als een huisvrouw die zou werken op het einde van de maand de rekening maakt, en ze verliest meer geld aan vervoer en kinderopvang, hoeft het niet te verbazen dat ze thuis blijft om het zelf te doen. Aan de onderkant van de arbeidsmarkt is deze spanning natuurlijk het grootst.”

Om de mismatch op de arbeidsmarkt weg te werken, is opleiding volgens Baert het cruciale punt. “Daarnaast moet het systeem van de werkloosheidsuitkeringen ook transparanter. De degressiviteit die er deel van uitmaakt, werkt onvoldoende en activering wordt niet voldoende aangemoedigd. Bovendien moet werken ook drastisch meer interessant gemaakt worden en moet het meer lonen. Tot slot moeten de poorten van de inactiviteit beter bewaakt worden, in het bijzonder de poort tot vervroegd pensioen.”

“Actiris heeft de laatste jaren succes geboekt in het activeren van jonge werkzoekenden,” aldus Baert. “Op inactieve mensen werd minder ingezet, maar de hefbomen daarvoor liggen vooral op federaal niveau.

Werkloosheidsuitkeringen aanpassen en werk meer laten lonen kan je niet enkel op gewestniveau doen.”

B R U Z Z | A N A LY S E

Tot slot bevinden heel wat mensen zich buiten de arbeidsmarkt. Ze zijn inactief of anders actief en zoeken geen baan. Stijn Baert: “Slechts enkele Europese landen tellen meer inactieven dan België. Dat wil zeggen dat werkgevers uit een veel kleinere vijver moeten vissen.”

In Brussel is bijna een op vier van de 25- tot 64-jarigen inactief. Het Europese gemiddelde bedraagt 19,7 procent. “In het bijzonder is de inactiviteit onder 25- tot 64-jarigen met een niet-EU-nationaliteit hoog in Brussel,” verduidelijkt Baert. “43,1 procent van hen is noch aan het werk, noch op zoek naar een baan.”

Volgens Vanroelen focuste het beleid van oudsher vooral op het activeren van werkzoekenden omdat een heel deel van hen ook een uitkering krijgt. Omdat de babyboomers nu massaal op pensioen gaan en de volgende leeftijdsgroepen minder groot zijn – waardoor de beroepsbevolking in absoluut aantal afneemt – moet het beleid ook focussen op inactieven. “Dat is een erg heterogene groep. Sommigen krijgen een leefloon, sommigen zijn arbeidsongeschikt, sommigen kiezen er gewoon voor om niet te werken en bijvoorbeeld als huisvrouw aan de slag te gaan en anderen zijn dan weer actief in bijvoorbeeld minder formele circuits.”

“Omdat het financiële sanctie-instrument om mee te dreigen hier in vele

EN

15 JUNI 2022

I 17

Portretten

DE UPCYCLINGTREND WINT TERREIN IN BRUSSEL

Duurzame spullen met een verhaal

BRUZZ | PORTRETTEN

Wie nu een label begint, moet groen denken. Neem bijvoorbeeld Eefje, Wendy en Zoë, drie creatieve vrouwen die oude stoffen en materialen opwaarderen tot iets originelers. “We zien meer mensen moeite doen om dingen te hergebruiken.” — EMILIA DE FEYTER

WENDY MALINOVSKY (29)

“De herinneringen geven mensen een goed gevoel”

18

I

15 JUNI 2022

Brusselaars zijn zich daar meer dan anderen van bewust.”

De verkoop op haar webshop verloopt goed. Een pop-up staat op de planning. “Op internet mis je de menselijke connectie. Aangezien elk stuk uniek is, ben ik altijd een beetje triest als iets vertrekt. Als ik de nieuwe eigenaars kan ontmoeten, zal dat afscheid makkelijker zijn." © EMILIA DE FEYTER

I

n 2020 werd er zo’n 343.842 ton huishoudelijk afval opgehaald. Net als de jaren voordien was circa 40 procent hiervan selectief ingezameld afval, en 60% restafval. Een van de weinige afvalstromen waarvan er de laatste jaren meer selectief wordt opgehaald, is textiel. Tussen 2015-2020 werd er 12% of 550 ton meer van opgehaald. Met die reststroom gaat onder meer Wendy Malinovsky aan de slag. Ze leerde niet zo lang geleden kleren maken op de textielontwerpschool, en is nu iets langer dan een jaar bezig met upcycling.

De Parisienne toont hemdjes en salopettes, gemaakt uit fleurige bedovertrekken, en kimono-vestjes voor vrouwen of mannen, van iets dikkere gerecycleerde lakens. Zelf is ze volledig gekleed volgens haar label, en zelfs haar haar is in pastelkleurige tinten gekleurd. Tijdens de lockdown kreeg Malinovsky het idee om te werken met pastelachtige kleuren, om het leven op te fleuren. “Toen ik op een bedovertrek met originele patronen botste in een tweedehands-

winkel, kreeg ik het idee om er een vest mee te maken. Vintage stoffen vertellen een verhaal. Veel klanten herkennen lakens uit hun kindertijd.

De herinneringen geven hen een goed gevoel."

Volgens de française zijn Brusselaars bezig met upcycling. “ Er zijn zoveel dingen dichtbij, waarmee we kunnen creëren.

ZOE MOREL (53)

“Het voelt niet verantwoord om iets nieuws te kopen als dat ook tweedehands kan”

“Ik zie potentieel in een meubel waar anderen gewoon aan voorbijlopen”

V

A

roeger maakte kostuumontwerpster Eefje Wijnings in haar atelier in Sint-Jans-Molenbeek textielschilderijen van tweedehandse, gerecycleerde stoffen. Na de geboorte van haar zoon kreeg ze het idee om ook kinderkleding te ontwerpen. Ze maakt spencers.

Dat zijn mouwloze truitjes, die volgens de ontwerpster gemakkelijk kunnen meegroeien met het kind. Ze creëert ook kinderbroekjes en wollen babybroekjes van oude mouwen.

Milieubewust denken is iets waar Wijnings altijd al mee bezig was. “Met een kind wordt dat concreter,” geeft ze toe. “Het ergste wat je kan doen voor het milieu is een kind nemen.

Daarna moet je proberen alles zo ecologisch mogelijk te doen.

Aangezien er al zoveel kinderspullen te verkrijgen zijn, voelt het totaal niet verantwoord om

iets nieuws te kopen als dat ook tweedehands kan.”

De Nederlandse gebruikt soms haar eigen oude kleding om iets nieuws voor haar zoon te maken. Ze moedigt andere ouders aan om kledingstukken op te sturen die ze zelf niet meer dragen. “Als je zwanger bent, wordt het onderwerp van de klimaatcrisis groot en beangstigend. Daarom probeer ik het milieu niet nog meer te belasten.

We eten geen vlees meer, we steken de open haard niet meer aan, we gaan niet meer op vakantie met het vliegtuig."

Wijnings verkocht haar kinderkleding eerst voornamelijk via Instagram, maar sinds kort heeft ze haar eigen webshop. Ze hoopt een pop-upstore te openen in Brussel. “In een ideaal scenario combineer ik de verkoop van kinderkleding met die van textielschilderijtjes.”

rtieste Zoé Morel is al dertig jaar bezig met upcycling. Als kunstenares stelde ze daarmee vaak tentoon in galerijen, sinds vorig jaar heeft ze haar eigen meubelwinkel in de Troonstraat in Elsene. In haar atelier achter de winkel bewerkt ze de meubels.

Morel schuimt rommelmarkten af, verbetert de kwaliteit van wat ze er vindt, en brengt onderdelen samen tot een origineel geheel.

In haar winkel staat een lichtgevende wanddecoratie, ontstaan uit lades van een kast, oude sigarendoosjes en lettersjablonen. Een beetje verderop pronkt een witte eettafel met rode tafelpoten, gemaakt uit een oude deur. Ook een turnplint als salontafel of een lamp gemaakt uit visnetten brengen een glimlach op je gezicht.

“Ik heb altijd een voorliefde gehad voor dagelijkse objecten uit het verleden, maar ook voor

het industriële of de combinatie van metaal en hout. Ik zie potentieel in een meubel op de rommelmarkt waar andere mensen gewoon aan voorbijlopen. Ik wil waarde hechten aan objecten, die misschien niet bijzonder decoratief waren.”

De kunstenares merkt dat de mensen de voorbije dertig jaar in positieve zin zijn veranderd.

“Mensen zijn zich meer bewust van de klimaatverandering. We zijn met te veel en consumeren te veel. In plaats van nieuwe dingen te kopen moeten we meer hergebruiken. In mijn winkel merk ik dat klanten iets persoonlijkers willen, iets met een verhaal."

"Ook voedsel kopen veel mensen nu liever lokaal en vers.

Milieubewust zijn neemt tijd in beslag, en niet iedereen heeft die.

Maar de mensen doen moeite, en dat stemt me gelukkig.”

BRUZZ | PORTRETTEN

EEFJE WIJNINGS (33)

© EMILIA DE FEYTER

© EMILIA DE FEYTER

Chou de Bruxelles

‘Alle jonge gasten in Brussel kennen Seb Telecom’ Misschien heeft u op een bestelwagen of op sociale media al eens het logo van het jonge succesbedrijfje Seb Telecom – een apothekersslangetje met een moersleutel – zien passeren. Met zijn ‘ambulance’ komt student-ondernemer Mohamed Sebbarh (23) uw smartphone ter plaatse reanimeren.

— MICHAËL BELLON, FOTO IVAN PUT

BRUZZ | PORTRET

Zeg dus maar Seb tegen Mohamed Sebbarh, want dat doet iedereen, en ook voor zijn onderneming(en) gebruikt hij die naam. Seb is oorspronkelijk afkomstig uit Anderlecht, waar hij schoolliep in het Sint-Niklaasinstituut en in het Atheneum. Vijf jaar geleden verhuisde het gezin Sebbarh met zijn drie zussen en zijn broer naar Halle, maar Seb vertoeft nog altijd in Brussel. Voor zijn Engelse Master Business science – een soort Handelswetenschappen – aan de KU Leuven Campus Brussel Odisee, en om als student-ondernemer zijn bedrijf Seb Telecom te leiden. Seb

brengen. Tot een klant me vroeg de reparatie ter plaatse te doen en mij dat ook lukte in vijftien minuten. Op die manier bespaarde ik zelf ook de tijd van mijn verplaatsingen uit. Zo ontstond het concept van de reparaties aan huis, die we de klok rond aanbieden. Als jouw gsm plots stuk is om één of twee uur ’s nachts, of zelfs om vier uur als je uit de discotheek komt, dan kan je ons altijd bellen of laten bellen. We zijn 24 uur op 24 bereikbaar, en dan sturen we een technicus die bij je thuis de smartphone herstelt.”

Als het gaat om courante reparaties aan het scherm, de

“De smartphone is voor de meeste mensen zo onmisbaar dat ze liever hebben dat je meteen ter plaatse komt” was als jongeman al bezig met techniek, herstellingen, koop en verkoop. Drie jaar geleden richtte hij zijn eerste bedrijf Seb Security op rond alles wat met alarmsystemen en camerabewaking te maken heeft.

Maar in juni 2021 kreeg hij een nog beter idee.

“In het begin van de lockdown in 2020 was er even sprake van dat ook telecomwinkels zouden moeten sluiten. Ik kende toen al wat van smartphonereparaties en dus dacht ik dat het een goed moment was om daar via sociale media wat reclame voor te maken. Ik ging bij klanten hun defecte smartphones halen om ze thuis te repareren en dan terug te 20

I

15 JUNI 2022

batterij of de luidspreker, dan is zo’n herstelling in een kwartier achter de rug en heb je je smartphone nauwelijks moeten missen. Als het gaat om problemen met de moederkaart, dan komt er microsoldering bij kijken, en dan moet het apparaat wel voor een of twee dagen naar een van de winkels van Seb Telecom.

“Microsoldering is iets wat weinig mensen in Brussel en omgeving kunnen, maar ik heb vier maanden geleden drie technici naar Marokko gestuurd om de stiel te leren, en zo hebben we daarvoor nu een heel team dat ook andere herstelbedrijven helpt bij die specialisatie.”

Het is niet overdreven om te

zeggen dat de zaak van Seb boomt.

“De smartphone is voor de meeste mensen zo onmisbaar dat ze liever hebben dat je meteen ter plaatse komt dan dat ze hun toestel ergens moeten inleveren en wachten. De vraag ligt momenteel heel hoog. We doen rond de 80 à 120 herstellingen per dag. In principe word je meteen geholpen, al moeten sommige herstellingen noodgedwongen tot de volgende dag wachten.”

Bij de herstellingen komt ook de verkoop van accessoires, want zodra er ergens een bestelwagen in zicht is voor een herstelling, volgen er ter plaatse altijd vragen van passanten naar schermbeschermers of hoezen.

“De reden daarvoor is dat we met Seb Telecom heel aanwezig zijn op sociale media. Onze marketing gebeurt via influencers, Instagram, Snapchat enzovoort. Zo zijn we van bij het begin snel gegroeid. Je kan aan elke jonge gast in Brussel vragen wat Seb Telecom is, en hij zal weten waarover het gaat. Die jongeren hebben dat het afgelopen jaar al veelvuldig doorverteld aan hun ouders en grootouders die met vragen over hun smartphone zitten en die we ook met de glimlach helpen.”

In een jaar tijd nam Seb zo al negen mensen in dienst, en daarnaast nog twee stagiairs en drie mensen die een opleiding volgen.

Twee technici zijn vrouwen, wat blijkbaar ook van pas komt bij een deel van het cliënteel van Maghrebijnse oorsprong dat liever heeft dat

HISTOIRE À SUCCÈS AVEC DES SMARTPHONES Seb Telecom est la jeune entreprise à succès de l’étudiant en Sciences Commerciales Mohamed Sebbarh, 23 ans. Pendant le confinement, il a lancé un service de réparation en urgence de smartphones à domicile 24 heures sur 24.

Après à peine un an, Seb compte déjà neuf techniciens qui parcourent Bruxelles avec sept camionnettes. Après des magasins à Tubize et Enghien, un nouveau magasin ouvrira ses portes en septembre, chaussée de Mons à Anderlecht.

FR

de vrouw des huizes niet te lang in contact staat met een mannelijke technicus. Zeven bestelwagens zijn inmiddels uitgerust met technisch materiaal en een bureautje, winkels zijn er al in Tubeke en Edingen, en in september komt er nog één bij aan de Bergensesteenweg in Anderlecht.

Is het verkeer dan geen obstakel om snelle service aan huis te kunnen leveren? “Om dat probleem op te lossen zijn onze medewerkers onderverdeeld in zones zoals Brussel Noord, Schaarbeek en Laken, Anderlecht en Molenbeek, of Halle en Sint-Pieters-Leeuw. Voor ’s nachts hebben we een beurtrol. Dan opereren we meestal per twee.”

Onlangs waren medewerkers van Seb Telecom twee keer het slachtoffer van een overval, maar dat zal Seb niet tegenhouden. “Er zal nog wel eens een incident volgen, maar over het algemeen heeft Brussel juist een goed klimaat om in te werken. “De klanten motiveren ons echt, want ik heb het idee dat ze liever een beroep doen op een jonge ondernemer die pas begint dan op een grote keten.”

Seb kent dan ook geen grenzen.

“In Wallonië gaan we nog uitbreiden tot in Charleroi en Luik, en daarna wil ik een winkel in Vlaanderen, waar we nu al dagelijks een vijftal reparaties doen.

Ondertussen wil ik mijn studies afmaken, al was het maar voor de ‘uitdaging’. Op lange termijn wil ik naar Spanje, Marokko en Dubai, want ik denk dat deze aanpak overal kan aanslaan.”

SUCCESS STORY WITH SMARTPHONES Seb Telecom is the young and successful company owned by Business Administration student Mohamed Sebbarh (23). During the lockdown, he started this service that repairs smartphones 24 hours a day at rapid speed at people’s homes. One year in, Seb already employs nine technicians driving around in seven vans.

Following shops in Tubize and Enghien, there will also be one on the Bergensesteenweg in Anderlecht in September.

EN

MOHAMED SEBBARH Geboren in Anderlecht Studeert een Master Business Science of Handelswetenschappen aan de KU Leuven campus Brussel Odisee Richtte in 2019 Seb Security op en in juni 2021 Seb Telecom

VUB-STUDENTEN TOEGEPASTE TAALKUNDE OVER HUN DOLLE RIT IN ‘DE CAMPUS CUP’

‘Mediteren voor de opname heeft ons geholpen’ Terwijl de examens volop bezig zijn, kun je op Eén studenten zien zweten in de populaire quiz De campus cup. Onder hen een VUB-team van de opleiding Toegepaste Taalkunde dat zich grondig voorbereidde. “Wij kennen de namen van alle Amerikaanse presidenten én van alle Spice Girls.” — ANDY FURNIERE

V

oor de vierde keer strijden universiteits- en hogeschoolstudenten uit heel Vlaanderen en Brussel om De campus cup – de wisselbeker uit het gelijknamige televisieprogramma gepresenteerd door Otto-Jan Ham. Vier VUB-teams schreven zich in om de beker in de vorm van een boekentoren voor de eerste maal mee naar Brussel te proberen brengen. De opnames zijn al achter de rug, maar pas op 30 juni weten we of dit gelukt is. Bij het ter perse gaan zijn er nog twee VUB-ploegen in de running, waaronder het team van de richting Toegepaste Taalkunde aan de VUB. Nochtans scheelde het maar een haar of ze lagen er in de eerste ronde al uit. Omdat hun tegenstanders (KU Leuven - Biochemie en biotechnologie, red.) de allerlaatste vraag fout beantwoordden, gingen ze met de hakken over de sloot door. Die beslissende vraag luidde: ‘Welke titel draagt het staatshoofd van China?’. Hoewel hij het misschien graag zou willen, mag Xi Jinping zich geen keizer noemen, maar wel president.

ILIAS: Die stilte na dat laatste antwoord… Dat waren zonder twijfel de langste seconden uit mijn leven.

ANNA: Emma en ik waren heel hard in elkaars hand aan het knijpen. Het was enorm spannend, omdat we het zelf niet meer onder controle hadden.

EMMA: Ik ben normaal helemaal niet emotioneel,

maar ik kan al verklappen dat je me zal zien wenen.

ILIAS: En mij nog een paar keer zal horen vloeken (lacht).

Je hebt inderdaad een paar keer stevig zitten foeteren op jezelf in die eerste ronde.

Had jij het meeste last van de zenuwen, Ilias?

ILIAS: Ik ben sowieso nogal luidruchtig en erg

aanwezig, maar ik heb ook veel last van plankenkoorts. Gewoon een presentatie voor de klas geven, is voor mij een enorme opgave. Ik kan dat gewoon niet, hoe gemakkelijk het onderwerp ook is. Er gaat altijd zeer veel druk mee gepaard. Ik was dus inderdaad gestresseerd, om het zacht uit te drukken.

EMMA: Maar je bent wel blijven antwoorden. Je hebt je echt helemaal gegeven.

GERTJAN: Inderdaad, ik wil niemand dissen, maar bij bepaalde andere teams zaten er mensen die door de stress hun mond bijna niet hebben opengedaan.

ILIAS: Ik ben ook enorm veeleisend voor mezelf.

Daarom sla ik me nogal snel voor het hoofd als ik een fout maak.

EMMA: Terwijl we allemaal geblunderd hebben.

Jullie gaan elkaar in ieder geval niet dissen, dat is duidelijk. Zijn jullie een echte vriendengroep?

ANNA: We kenden elkaar eigenlijk niet goed voor

we ons inschreven. Ondertussen zijn we wel heel close geworden.

ILIAS: Je groeit automatisch meer naar elkaar toe, want je leert elkaar snel veel beter kennen tijdens zo’n avontuur. Ook elkaars slechte kantjes natuurlijk, wanneer je met stressmomenten te maken krijgt.

EMMA: Ik moet toegeven dat ik door de stress nogal springerig word. Als ik naar mezelf kijk op televisie, valt het me op hoe expressief ik soms reageer.

ILIAS: Laat ons zeggen dat ze me een paar keer vermoord heeft met haar blik.

EMMA: Dat is waar, in het heetst van de strijd.

Maar ik voel me daar dan meteen schuldig over.

Hoe zijn jullie samen in de televisiestudio beland, als jullie voordien niet close waren?

ANNA: Ik heb daarvoor het initiatief genomen.

Toen De campus cup van start ging, werd het een levensdoel om ooit deel te nemen (lacht).

Weer iets van die bucketlist geschrapt. Klopt het trouwens dat Ilias er als laatste is bijgekomen?

ILIAS: Ik was inderdaad het laatste puzzelstukje.

Ik zat met Gertjan en een andere vriend in de VUB-cafetaria toen Anna erbij kwam zitten. Ze heeft het eerst gevraagd aan die vriend, trouwens. Toen die weigerde, vroeg ze of ik het niet zag zitten. Ik denk dat ik misschien zevende keus was.

ANNA: Dat was de eerste keer dat ik met Ilias heb gepraat. Het was een aartsmoeilijke zoektocht.

Op den duur sprak ik gewoon alle jongens van onze richting aan, zelfs al had ik hen nog nooit gezien.

EMMA: Een tweede jongen vinden was problematisch. In onze opleiding zitten er nu eenmaal veel meer meisjes dan jongens.

GERTJAN: Dat is een cliché over taalrichtingen dat inderdaad klopt.

Zijn er clichés die enkel vooroordelen zijn?

EMMA: Er wordt vaak nogal meewarig gedaan

over humane wetenschappen. Sommigen vinden dat dat richtingen zijn voor mensen die minder slim zijn omdat ze minder goed zijn in wiskunde, alsof enkel exacte wetenschappen échte wetenschappen zijn. Terwijl wij heel analytisch leren denken of neurolinguïstiek studeren. Toegepaste Taalkunde is op een bepaalde manier een tweelingzusje van fysica, maar dat is totaal niet geweten. Ik hoorde iemand op sarcastische toon zeggen: ‘Toegepaste Taalkunde, oei, dat gaat wat geven!’

DE SPICE GIRLS De campus cup is niet de eenvoudigste quiz.

Presentator Otto-Jan Ham zei daarover ooit in

Ilias M’Rabet (22) Tweede bachelorjaar Combinatie Engels-Spaans Afkomstig van Jette, wonend in Asse Sportjunkie en competitiebeest in het algemeen

Gertjan De Glas (27) Tweede bachelorjaar Combinatie Nederlands-Engels Afkomstig van en wonend in Ninove Allesweter en Blokken-fan

Emma Runacres (19) Tweede bachelorjaar Combinatie Engels-Spaans Afkomstig van en wonend in Brussel, nabij het Jubelpark Hyperactief en beslissend op de cruciale momenten

▼

© VRT

Wie is het team Toegepaste Taalkunde van de VUB?

Anna Dheedene (20) Tweede bachelorjaar Combinatie Nederlands-Engels Afkomstig van en wonend in Molenbeek Ploegkapitein met fotografisch geheugen

VUB-STUDENTEN DOEN HET GOED IN DE CAMPUS CUP

“Toen De campus cup van start ging, werd het meteen een levensdoel om ooit deel te nemen” ANNA DHEEDENE Ploegkapitein

BRUZZ | INTERVIEW

De Morgen: ‘Als je op zoek gaat naar de slimste studenten, moet je de lat hoog durven te leggen.

De kandidaten die bij ons passeren, zijn de advocaten, politici of wetenschappers van morgen. De mensen in wier handen we onze toekomst leggen. Dat kunnen maar beter grote geesten zijn.’

GERTJAN: Wanneer ik bij mijn oma ga eten, staat Blokken altijd op, zodat ik waarschijnlijk al zo’n 3.000 afleveringen heb gezien. Ik kan je met honderd procent zekerheid zeggen dat de moeilijkheidsgraad bij De campus cup een stuk hoger ligt. Ze durven bijvoorbeeld al eens vragen naar de hoofdstad van Noordrijn-Westfalen.

beslissende momenten en ik weet nogal wat over sport.

Nu ben je te bescheiden. In de eerste ronde werd duidelijk dat je ook veel weet over Marvel (voor oudere lezers: het stripuniversum waar bv.

Spider-Man in rondklimt, red.).

ILIAS: En dat terwijl Gertjan degene is die bijna

altijd met een Marvel-shirt in de les zit. Ik ben eerder een bescheiden fanboy.

Gertjan, als wijsheid met de jaren komt, heb jij een voordeel in de quiz. Je bent 27. Dat wordt stilaan opletten voor de stempel ‘eeuwige student’.

ANNA: Het scheelde niet veel of hij mocht niet

Zijn de anderen ook quizfans?

meedoen door de leeftijdsgrens.

EMMA: Ik kom uit een familie van quizzers. We

GERTJAN: Ik heb eerst Taal en Letterkunde

sturen bijvoorbeeld dikwijls fijne online quizzen naar elkaar door.

ANNA: Bij mij doen er ook verschillende familieleden dikwijls mee aan quizzen, maar ik mocht tot nu toe niet deelnemen in hun ploegjes. Ik ben wel heel competitief ingesteld.

ILIAS: Ik heb best wel wat ervaring en ben extreem competitief ingesteld, ik wil echt niet verliezen.

Maar mijn entourage geloofde er niet echt in. ‘Wat ga jij op televisie doen?’ kreeg ik als opmerking.

gestudeerd en heb daarna een lerarenopleiding gevolgd, maar dat ging ten koste van mijn mentale gezondheid. Je krijgt absurd veel werk, waarvan een enorme hoeveelheid administratie. Daarom ben ik overgeschakeld op iets helemaal anders: een opleiding beenhouwer.

Maar dat bleek niet mijn ding. En dus ben ik naar talen teruggekeerd.

Hoe hebben jullie je voorbereid?

met heel veel liefde.

GERTJAN: (snel) Niet!

ANNA: Dat is niet helemaal waar. We zijn verschil-

ILIAS: Ze is de mama van de groep. Het is onge-

Ik ben benieuwd…

ANNA: Emma is Baby Spice, Ilias Sporty Spice, ik

ben zelf Ginger, Scary en Posh Spice en Gertjan is Old Spice. Die laatste hebben we zelf bedacht.

Wat maakt jullie tot een sterke quizploeg?

ILIAS: We voelen elkaar goed aan, op het telepa-

thische af soms, en kunnen eerlijk tegen elkaar zeggen dat we ergens minder goed in zijn.

Daarnaast zijn we heel complementair. Anna heeft een fotografisch geheugen en kan zich enorm goed concentreren, Gertjan weet over alles wat, Emma geeft belangrijke antwoorden op 24

I

15 JUNI 2022

Anna, blijkbaar heb je het initiatief genomen om net voor de wedstrijd even samen te mediteren?

ANNA: Ik heb zelf ervaring met stress en ik wist dat

dat de allergrootste killer zou zijn tijdens de wedstrijd. Je zag dat ook: veel teams liepen in de studio rond als kippen zonder kop. Dat momentje met mindfulnessoefeningen, net voor het opkomen, heeft ons wel geholpen.

GERTJAN: Ik rookte toen ook nog een sigaretje. Dat is een persoonlijk ritueel. Maar het heeft inderdaad zot goed gewerkt. Ik heb die mindfulnesstechniek nog wel eens gebruikt om ’s avonds te stoppen met piekeren en in slaap te raken.

EMMA: Om mijn energie te kanaliseren was dat voor mij ook belangrijk. Ik ben nogal hyperactief.

Tijdens het studeren doe ik daarom soms nog weleens zo’n oefening.

Tijd om jullie terug te laten studeren. Koesteren jullie al plannen voor na de examens?

ILIAS: Vooreerst een week platte rust. De combina-

tie van De campus cup en het voorbereiden van de examens is mentaal een zware dobber geweest.

ANNA: Ik zou iedereen in de vakantie terug samen willen brengen in Oostende. En jullie zijn ook uitgenodigd in ons familiehuisje in de Ardennen.

Daar moeten we zeker eens met zijn allen naartoe. (praten wat over en weer) Jullie hebben geen controle over jullie eigen levens, dat beseffen jullie toch?

GERTJAN: Een beter voorbeeld van Anna’s rol in de groepsdynamiek ga je niet krijgen (lacht).

Zijn er andere quiz- of tv-ambities ontloken? Of blijven jullie vanaf nu weg van het scherm?

ANNA: Mijn grote hoop is om bekend genoeg te

Hoe belangrijk is jullie ploegkapitein?

GERTJAN: Zij kan echt de baas spelen, en ik zeg dat

lende keren samengekomen om te oefenen, met bijvoorbeeld weetjes over dieren en oceanen. We hebben ook gestudeerd op vlaggen en hoofdsteden. Daarnaast hebben we allemaal van buiten geleerd welke presidenten er op Amerikaanse munten en dollarbiljetten staan én kennen we alle Spice Girls. We vertonen trouwens allemaal overeenkomsten met een van hen.

hoeveel praktische zaken zij op zich heeft genomen. Dat zou mij in een crisis storten.

looflijk wat zij allemaal regelt, qua administratie bijvoorbeeld, en op de moeilijke momenten kan ze iedereen rustig houden.

GERTJAN: Anna is een machien. Onvoorstelbaar

worden om mee te kunnen doen aan De Slimste mens ter wereld.

GERTJAN: Ik ga me eindelijk inschrijven voor Blokken. Ik ga voor de 3.000 euro en de tv (lacht).”

DE CAMPUS CUP: van maandag tot donderdag rond 22 uur op Eén en VRT NU

DES ÉTUDIANTS BRUXELLOIS EN LICE POUR UN QUIZ TÉLÉVISÉ

BRUSSELS STUDENTS IN TV QUIZ

En pleine session d’examens, vous pouvez voir transpirer des étudiants flamands et bruxellois à la télévision pour la quatrième édition du quiz VRT De Campus Cup. Parmi eux, Anna Dheedene (20), Gertjan De Glas (27), Emma Runacres (19) et Ilias M’Rabet (22), étudiants en Linguistique Appliquée à la VUB. Ils forment l’une des deux équipes encore en lice pour peut-être remporter une première victoire bruxelloise. Les tournages sont déjà bouclés, mais il faudra attendre le 30 juin pour savoir s’ils ont gagné.

L’équipe de Linguistique Appliquée a une arme secrète : de brefs moments de méditation avant de jouer. « Je savais que le stress serait l’élément le plus difficile à gérer. »

Just as the exams are in full swing, you can watch Flemish and Brussels students sweating on television in the fourth edition of the VRT quiz De Campus Cup. They include Anna Dheedene (20), Gertjan De Glas (27), Emma Runacres (19) and Ilias M’Rabet (22) on VUB’s Applied Linguistics team.

They are one of two VUB teams still in the running for trying to bring the victory trophy to Brussels for the first time ever. The shooting is already finished, but we will have to wait until 30 June to know whether they managed. But the Applied Linguistics team has a secret weapon: a short moment of meditation before the game begins. “I knew that stress would be the biggest killer by far.”

FR

EN

Bozar † MetX † CC Bruegel

Beeldatelier Kinderen (6+)

Let’s Zing Ensemble !

© Laura Matikainen

Beeldatelier Jongeren (12+)

Singing Brussels Marolles - 19 June'22

Beeldatelier Volwassenen (18+) Beeldende en Audiovisuele Kunsten (18+) Beeldhouwen en ruimtelijke kunst, Grafisch ontwerp en illustratie, Videokunst, Audiokunst, Digitale Fabricatie/3D, Tekenkunst, Fotokunst, Grafiekkunst, Schilderkunst, Keramiek Kunstambachten (18+) Steen-beeld, Restauratie schilderijen, Polychromie, Textiel, Smeden, Glas-in-lood, Hout-meubel

Bezoek de expo Schrijf je in www.academieanderlecht.be

VOLLEDIGE LINE-UP & TICKETS

VERKEERSWISSELAAR STROMBEEK IS BELANGRIJKSTE ORCHIDEEËNHOTSPOT VAN HET LAND

Uitzonderlijke natuur naast de snelweg

B R U Z Z | R E P O R TA G E

Dé hotspot voor orchideeën in ons land is, raar maar waar, de verkeerswisselaar in Strombeek. Voor de verbreding van de Ring gaat die kruising met de A12 binnenkort volledig op de schop. Daarom verzamelen Natuurpunt en de Plantentuin van Meise zaden om de plantjes elders een kans te proberen geven. “Deze pracht vind je in geen enkel natuurgebied in België.” — SARA DE SLOOVER, FOTO’S IVAN PUT

G

ehuld in gele fluohesjes banen we ons een weg door okselhoog grasland, vol bloemen waarop bijen en hommels druk tikkertje spelen. Tussen knoopkruid, margrieten en boterbloemen speuren twee onderzoeksters naar wilde, inheemse orchideeën. Een stevig achtergrondgeruis verraadt dat we niet in een natuurgebied zitten, maar op wellicht de meest onwaarschijnlijke plaats voor zo’n zoektocht: de grasranden van de verkeerswisselaar in Strombeek, waar de snelweg A12 en de Ring rond Brussel elkaar kruisen.

Vanop de Boechoutlaan, die langs de verkeerswisselaar loopt, zijn we de wetenschapsters het veld in gevolgd. Dat mag alleen dankzij de speciale vergunning van het Agentschap Wegen en Verkeer die het personeel van de Plantentuin van Meise heeft om hier langs de snelweg te lopen. Voorwaarde: telkens op voorhand waarschuwen en altijd fluohesjes dragen. Annelies Jacobs, wetenschappelijk medewerkster van Natuurpunt, en Sandrine Godefroid, specialiste zadeninzameling bij de Plantentuin, lezen op hun telefoon de gpscoördinaten af van plekken waar eerder orchideeën zijn gespot.

GROOTSTE POPULATIE VAN HET LAND Binnen de vijf minuten doemt het eerste hondskruid op. Die plant staat ook wel bekend als piramideorchis, een naam die haar meer eer aandoet: een purperen orchidee is het, met tientallen bloemetjes in een duidelijk driehoeki26

I

15 JUNI 2022

ge vorm. Net zoals de meeste inheemse orchideeën staat ze op de Rode Lijst van bedreigde planten. “Deze orchidee kwam vroeger enkel in Zuid-België voor,” zegt Godefroid, “maar is door de klimaatopwarming nu ook hier te vinden. In Vlaanderen blijft ze uiterst zeldzaam.”

Vanuit de Plantentuin is het slechts een boogscheut tot aan de verkeerswisselaar van Strombeek. Door contacten met de lokale Natuurpunt-afdeling zijn de experts al decennia op de hoogte van de bijzondere plantenweelde.

Nadat het Agentschap Wegen en Verkeer in 2000 met ecologisch maaibeheer van de snelwegbermen begonnen was, stapelden de uitzonderlijke vondsten zich er op.

“Deze bermen zijn iets waar we in natuurgebieden jaloers op zijn,” vertelt Jacobs van Natuurpunt, die enthousiast de ene na de andere foto neemt. “Als we in een natuurgebied ergens één piramideorchis zien, zijn we erg blij, terwijl er hier tientallen staan. Dat vind je in geen enkel natuurgebied in België. Dit is echt een unieke plek.”

Dat zeldzame planten hier zo goed gedijen heeft meerdere redenen. Het ecologische maaibeheer, en de timing daarvan, speelt een belangrijke rol. Het Agentschap Wegen en Verkeer maait de bermen hier twee keer per jaar. Op vraag van Anne Ronse, dé specialiste van de verkeerswisselaar bij de Plantentuin die er door ziekte niet bij kan zijn, gebeurt de eerste maaibeurt pas na 15 juli, of zelfs 1 augustus.

“Als ze niet zo frequent zouden maaien, zou het landschap hier snel verruigen,” zegt Jacobs,

Tussen knoopkruid, margrieten en boterbloemen speurt Sandrine Godefroid van de Plantentuin naar wilde, inheemse orchideeën.

“met bramen en netels tot gevolg. Pas als je dat maaibeheer jaren volhoudt, krijg je de bloemenrijke glanshavergraslanden die je hier ziet. En dat is Europees habitatrichtlijngebied.”

DE GEUR VAN ONWELRIEKENDE GEITENBOK Zeldzame topnatuur, zeg maar, waarin de afgelopen tien jaar steeds meer uitzonderlijke orchideeën als de riet- of bokkenorchis opduiken.

Het feit dat de toegang tot de wegbermen voor mensen verboden en soms ook levensgevaarlijk is, helpt de natuur ook.

De bokkenorchis is enorm spectaculair, hadden Godefroid en Jacobs voor de tocht met glinsterende ogen beloofd. Wie op een De Lijn-bus wacht aan de ietwat morsige halte De Villegas kan het niet vermoeden, maar de orchideeën groeien in de steile snelwegberm erachter. Grote kanjers zijn het, bijna een meter hoog, een van de grootste wilde orchideeën van het land. De geur is die van een “onwelriekende geitenbok”, vandaar de naam.

Maar de plant maakt dat goed met haar sierlijke uiterlijk: een kluit grijsgroene bloemen met bijzonder lange gekrulde lippen.

xxxx

BOKKENORCHIS

HONDSKRUID

BIJENORCHIS

is een van de grootste wilde orchideeën van het land

is herkenbaar aan de paarse driehoekige bloem

is een lila orchidee met harige randen

zit veel kalk in de bodem, die de fosfor bindt en voor de schrale gronden zorgt die veel intussen zeldzame planten nodig hebben. Daarom is het belangrijk dat het maaisel bij elke maaibeurt wordt afgevoerd, om extra voedingsstoffen te vermijden.”

ACHTERSTE VAN EEN VROUWTJESBIJ Het resultaat van dat alles: een vrijhaven voor nationaal zeldzame soorten als zomerbitterling en de parasitaire blauwe bremraap, en minstens vijf

soorten orchideeën. Naast de bokkenorchis en het hondskruid komt hier de bijenorchis voor, en de riet- en nachtorchis in beperktere aantallen.

Hoewel we op twee plekken komen waar de bijenorchis normaal groeit, kunnen we de lila bloemetjes niet vinden. Het is waarschijnlijk nog iets te vroeg op het jaar.

“Die orchidee heet zo omdat de onderlip van de bloem lijkt op het achterste van een vrouwelijke bij,” vertelt Jacobs monkelend. “Ze is zelfs harig aan de rand, zodat mannelijke bijen zich voortdu15 JUNI 2022

▼

Warmteminnende planten als de bokkenorchis houden van de steile hellingen van de verkeerswisselaar, die voor beschutting tegen de wind zorgen. Bovendien zijn ze hoog op het talud in de winter beschermd tegen aangewaaid strooizout van de snelweg.

Een laatste belangrijke factor is de lokale bodem, legt Ronse later uit aan de telefoon.

“Door kunstmest bevat de grond op de meeste plaatsen nu veel te veel stikstof en fosfor, en daar kunnen orchideeën niet tegen. Hier in de buurt

ARCHIEFBEELD © ANNE RONSE

I 27

▼

VERKEERSWISSELAAR STROMBEEK IS BELANGRIJKSTE ORCHIDEEËNHOTSPOT VAN HET LAND

B R U Z Z | R E P O R TA G E

rend vergissen. Ze proberen te paren met de bloem en bij die pogingen komen ze onder het stuifmeel te zitten.”

Helaas is deze orchideeënhotspot bedreigd. Bij de verbreding van de Ring, nu voorzien binnen een jaar of drie, zou de verkeerswisselaar met zijn veertig hectare aan graslanden helemaal op de schop gaan (zie kader). Die verbreding zou oorspronkelijk al in 2019 of 2020 begonnen zijn.

Daarom heeft Anne Ronse van de Plantentuin drie zomers lang zaden rond de verkeerswisselaar ingezameld. “Vorig jaar had ik pech met het weer,” zegt ze. “Desondanks hebben we toch een piepklein anjertje ontdekt: elke keer vinden we nieuwe soorten.”

Infrastructuurwerken en bouwplannen bedreigen meer bijzondere soorten. Daarom loopt sinds vorig jaar een project om overal in Vlaanderen zaden te oogsten van zeldzame planten. Annelies Jacobs coördineert een netwerk van vrijwilligers die de klus moeten klaren, en werkt daarom nog zeker een jaar nauw samen met de Plantentuin, waar ze in een zadenbank worden bewaard. “We zijn niet bijzonder gelukkig dat we zaden moeten inzamelen, maar we willen planten elders toch een nieuwe kans geven,” zegt Jacobs.

“Al is het helemaal niet zo makkelijk om bijvoorbeeld orchideeën uit te zaaien. Uit duizend zaden komt misschien één procent plantjes, en die populatie overleeft niet altijd. Orchideeën hebben een specifieke schimmel in de bodem nodig om te groeien, en groeien heel traag. Misschien dat het in de toekomstige snelwegbermen van de verkeerswisselaar ook lukt, maar mensen moeten wel beseffen dat de natuur niet volledig maakbaar is.”

“Mensen moeten beseffen dat de natuur niet volledig maakbaar is” ANNELIES JACOBS Coördinator zaadinzameling zeldzame planten voor Natuurpunt

Orchideeën verplaatsen: plan in Strombeek, mislukt aan Keelbeek De verkeerswisselaar van Strombeek-Bever gaat in de huidige plannen voor de verbreding van de Ring volledig op de schop.

Wanneer dat project van start gaat, is nog onduidelijk. Veel hangt af van de houding van de Brusselse regering in dit dossier.

“Hoe dan ook beginnen de werken zeker niet voor 2025-2026,” zegt Marijn Struyf, woordvoerder van de Werkvennootschap, die bij de Vlaamse overheid instaat voor de werken aan de Ring. “Zeker is wel dat de verkeerswisselaars in hun huidige vorm veel plaats innemen en veel compacter zullen worden.”

Daardoor zou rond het ‘ei

28

I

15 JUNI 2022

van Strombeek’ netto onthard kunnen worden, en meer ruimte worden gegeven aan de groene en blauwe netwerken in het gebied, zegt Struyf. “Zo willen we acht waterlopen die nu nog in kokers onder de Ring lopen, terug bovenhalen.”

“De waardevolle natuur in de bermen en oksels van de verkeerswisselaar zou zo veel mogelijk gevrijwaard worden,” zegt Struyf.

“We zouden orchideeën en andere bijzondere planten uitgraven, en bewaren tot we klaar zijn om ze terug te zetten. Maar het is nu nog te vroeg om daar details over te kunnen geven.”

Een jaar of vijf geleden gebeurde dat al, in vogelvlucht een achttal kilometer verder, op de Keelbeeksite in Haren.

Waar nu de grootste gevangenis van het land staat, groeiden bijenorchissen, een van de soorten die ook op de verkeerswisselaar in Strombeek voorkomt. “Om te mogen bouwen op een plek waar die beschermde soort voorkwam, heeft de bouwheer (de Regie der Gebouwen, red.) een afwijking gevraagd,” zegt Mathias Engelbeen, bioloog bij Leefmilieu Brussel.“Voorwaarde voor de bouwvergunning was dat die soort met de

bijbehorende bodem werd afgegraven en verplaatst naar een niet-bebouwd deel van het terrein, op het spoorwegtalud.”

Maar orchideeën zijn geen makkelijke klanten voor zo’n transfer, zegt Engelbeen. “Ze leven in symbiose met bepaalde schimmels in de bodem.

En sowieso doen ze er meerdere jaren over om het van zaadje tot bloeiende plant te schoppen.”

Twee jaar geleden ging Engelbeen ter plekke kijken, maar hij kon er geen bijenorchis vinden.

“We kunnen voorlopig dus niet van een geslaagde verplaatsing spreken.”

PLUS DE FLEURS OU PLUS DE VOITURES À STROMBEEK ?

L’échangeur de Strombeek, au croisement du Ring et de l’A12, s’est transformé en lieu sûr pour les plantes rares, suite à vingt ans de gestion écologique.

Il s’agit probablement de la plus grande concentration d’orchidées du pays. Mais pour l’élargissement du Ring, l’échangeur ainsi que ses quarante hectares d’espaces verts devraient disparaître.

Le Jardin Botanique de Meise essaie de sauver ce qui peut l’être en collectant les graines des différentes espèces d’orchidées.

Mais on ne peut bien entendu pas tout à fait imiter la nature, prévient Annelies Jacobs de Natuurpunt. « Nous sommes ravis de voir une orchidée queuede-renard dans une réserve naturelle, alors qu’ici, il y en a des dizaines. C’est vraiment un endroit unique. » FR

Big City Big City

Big Big City City

Elsene, allebei zijn ze nu In de trouwzaal van het STEL ZELF JE VRAAG De focus van Friedrich lag dus Eugen Sandow (1867-1925) wordt het gemeentehuis van de gemeentehuis van Elsene STEL ZELF JE VRAAG EN STEM OP BRUZZ.BE niet enkel op het gewichtheffen, algemeen geven beschouwd alselkaar de gemeenten. koppels INFO EN STEM OP BRUZZ.BE maar vooral op het krijgen van een allereerstewekelijks bodybuilder wereld. het ter jawoord voor De vernieuwde galerie zo afgetraind mogelijk TElichaam, VEEL NOTEN Hij wilde niet enkel gewichtheffen, een leven Xavier Hufkens in de termterm in het in mee het De naam De naam Marollen Marollen is lang is samenzijn. met duidelijk zichtbare spieren. maar zijn lichaam ook opvroeger zo’n het Sint-Jorisstraat 6 in Deze plek was Het huis in Elsene voor gebruikt gebruikt wordt wo afgeleid afgeleid van van de Maricolen, de Maricolen, Daarom worden Attila Sandow manier trainen dat zijn spieren STEL STEL ZELF ZELF JE VRAAG JE VRAAG Elsene opent op 2 juni salon twee zijnengezin – ze hadden stadsdeel stadsdeel van vd dat zijn dat zijn zusters zusters dievan in diede in de geliefden, gezien als de pioniers van heteen zoon –kerk indrukwekkend dik gemeentehuis zouden staan.

2022 met een want het intussen Dede EN EN STEM STEM OP OP BRUZZ.BE BRUZZ.BE tot totHall de zeventiende zeventiende eeuw eeuw actief actief kunnen liet dekerk voedingstof Het volledige Brussels bodybuilden.

Daardoor lag zijn focus anders dan tentoonstelling van was de woning van de Bériot ontwerpen door dekaart te geven, te geven, is wor rela is zouden zouden geweest geweest zijndan zijn in dein de de bodem in Gewest telt meer die vanwerden andere Zijn Christopher Wool. gerenommeerde architect van de Leeuw van In 1969 In 1969 dreigen wijk. wijk.

Ze Ze werden inkrachtpatsers. de inblijkt de uit violist gebracht, maar kan dre oo 600.000 bomen, zo KRACHTIGE VROUWEN leermeester was Attilaen de bekeken worden een onderzoek vanLouis de Charles de Bériot Waterloo. Wat nu gezien straten straten vanhoeve van ‘de volksmond volksmond ook ook Marollen Marollen STEL ZELF JE VRAAG (1844-1924).

Ze ontmoetten elkaar Samen met het succes vanals Sandow beschikbare ruimte er KU Leuven.

Dat is voornadie van die van twee twe wi genoemd genoemd en operawereldster zo enkreeg zo kreeg dezedezeMaria wordt de voorgevel van EN STEM OP BRUZZ.BE inmelijk Brussel, in de allereerste sportclub werd ook dat van de sportclub in de wortels van de bom tewijk verklaren door de te verdwijnen, te verdwijn d volkse volkse wijk in Brussel in Brussel haar haar Malibran (°1808), van wie het gebouw, was toen hun Big City FREDERIK UIT BRUSSEL-STAD Ondergronds erde aanwezigheid het die erDat door Attila werd opgericht in Brussel steeds groter.

Daarom vanwaaruit plannen plannen voorvo naam. naam.

Dat ishet althans isvan althans wat wat er er liefdeslied helaas achtergevel zelopen immers waterleidingen Zoniënwoud.

Enwerd, hoewel 1886. opende Professor Attila eengrote tweede ding ding van van het Jus he jarenlang jarenlang verteld verteld werd, tot tot was sneller uitgezongen op het stuk grond triciteitsleidingen enaltw so op verschillende Voor dedan Duitser Louis Attila, die club in Londen.

Met de krachttraiHet Het zou zou al de d de Brussel Brusselse de Brusselse stadsgids stadsgids Luc Luc verwacht. rondom konden uitkijken. nog kelders en die metrotu plekken inzet op groene term term in het in meervoud, het meervoud, die De naam De naam Marollen Marollen is is zijn zijn dat voor dat voo he Surdiacourt Surdiacourt op onderzoek op onderzoek eigenlijk Ludwig Durlacher heette, ningen wilde hij verschillende lagen TIM UIT ANTWERPEN Wanneer je de carrière In de tijd dat wordt ze inom Brussel In smalle straten lanen, kanafgeleid het het invan veel gebruikt gebruikt het om het kan h van de Maricolen, de Maricolen, woningen woningen zoudz uitging. uitging.

Hij twijfelde Hij twijfelde aan aan deinde zich begon teafgeleid verdiepen het aanspreken.

Hijwordt STEL STEL ZELF ZELF JE VRAAG JE VRAAGvan de samenleving woonden, overloopt van trouwden zeeen stadsdeel stadsdeel van van de Kapellede Kapelledat zijn datpak zijn zusters zusters die de in diedein de daardoor uitdaging wijken nog een beter onteigend onteigend en he e correctheid correctheid van van die uitleg die uitleg bodybuilden, was hij ook een trainde zowel arbeiders als mensen EN EN STEM STEM OP OP BRUZZ.BE BRUZZ.BE kerk tot de tot Hallepoort de Hallepoort aan zeventiende zeventiende eeuw eeuw actief actief kunnen dekerk voedingstoffen in aan Het volledige Brussels veelbesproken Maria ook. voor bomen om ook doen, en kunnen er nog heel zou zou worden worden aan enkrachtpatser. wou en wou zekerheid zekerheid over over het het te Hij geven, te kaart geven, is relatief is relatief recent. recent. zouden zouden geweest geweest zijn zijn in dein de Hoewel hij een uit de hoge sociale klassen. werd de bodem in worden Gewest telt meer dan wat bomenMalibran, bij. De voordelen ook wel La MaMaar lang ondergronds genieten vanongestoo ANTHONY UIT SCHAARBEEK In 1969 In 1969 dreigen de de vijf de vijf wijk. wijk.

Ze werden Ze werden in de in de een gebracht, maar kan dreigen ook de bomen, zo blijkt uit Het Het is niet is niet voorv verhaal verhaal datgroene ook dat600.000 ook hij vertelde hij vertelde — STEFANIE — STEFANIE getalenteerd pianospeler met zo bekend dat hij in hun adellijke en zelfs UIT UIT BRUSSEL BRUSSEL door te groeien. van een stad zijn libran genoemd, liefdesnest konden de bekeken worden hoeveel een onderzoek vanMarollen delijkt het straten straten van van ‘de Marolle’ ‘de Marolle’ en en van volksmond volksmond ook ook Marollen STEL ZELF JE VRAAG de bijnaam de bijnaam opgrote zijn op zijn rondleidingen rondleidingen door door talenknobbel was, vorstelijke kringen aanhangers aanzienlijk, dus waarom beschikbare ruimte er is wijken voor KU Leuven.

Dat isgeraakte voornadie van die van tweegeen twee wijken errond errond genoemd genoemd entientallen zo en kreeg zonog kreeg deze deze hij alsof ze jaren twee niet.

Nog jaar na EN STEM OP BRUZZ.BE Poelaert, Poelaert, de arc de deals Marollen. dejonge Marollen.

Die twijfel Die twijfel de wortels van deBOMENPLAN bomen. melijk tewijk verklaren door de wachten om Brussel knaap geïnspireerd door kreeg. Zo was hij dehun personal trainer te verdwijnen, te verdwijnen, doordoor volkse volkse wijk inzoveel Brussel in Brussel haar haar op het toneel stond. trouw trok Maria naar Ondergronds lopen er aanwezigheid van het het Justitiepale het Justitiep bleek bleek terecht. terecht.

Na wat Na wat plannen plannen voor de uitbreide uitbreinaam. naam.

Dat Dat is althans ismet althans wat wat er er mogelijk vol te planten Netvoor om die reden heeft een Italiaanse gewichtheffer.

Die van de koninklijke families van Helaas werd deze zeer Londen voor eenJustitiepaleis. voorstelimmers waterleidingen, elek- ‘skieven Zoniënwoud.

Enwerd, hoewel ding ding van van het het Justitiepaleis. jarenlang jarenlang verteld verteld werd, tot tot ‘skieven archite arc research research vond vond hij niets hij niets bomen?

Brussel Stad in 2020 e inspireerde hem om te stadsgids starten met Denemarken, Groot-Brittannië, triciteitsleidingen enaltweede soms Brussel op stadsgids verschillende Het Het zou zou al de dezijn tweede keer keer de Brusselse de Brusselse Luc Luc getalenteerde mezzosopling.

Tijdens een paardenzijn de bewoner de bew terug terug over over de aanwezigheid de aanwezigheid Veel bomen in de stad bomenplan gelanceerd nog kelders en metrotunnels. plekken inzet op groene trainen. Surdiacourt Griekenland en zelfsritje eenin Russische zijn zijn dat voor dat voor het gebouw het gebouw Surdiacourt op28 onderzoek op jaar onderzoek De heraanleg van raan maar oud.

Regent’s moesten moesten vertre ve vanzijn van diebelangrijk: specifi die specifi eke zusters eke zusters in inaan in In smalle stratenelke kanPark, het ze hebben plek waar het mog lanen, kan het het veel woningen woningen zouden zouden worden worden uitging. uitging.

Hij circa twijfelde Hij twijfelde aan de woog, de Hoewel hij zelf 78beter kilo tsaar. de verkeerswissedaardoor een uitdaging zijn wijken nog een pak Ze zong zichzelf letterlijk kwam ze lelijk ten val. esthetische isenmoeten bomen kom de bouw van va he de een wijk. de hoge wijk.

Zeven Zeven jaar jaar kostte kostte onteigend onteigend het ende stadsdeel hetbouw stadsdeel correctheid correctheid van van die uitleg die uitleg laar bedreigt de kon hij bijnadoen, het dubbele zijn Hij benutte het succes in Londen, voor bomen om ook en kunnen ervan nog heel in het straatDaarom brengt het en figuurlijk de dood in.

Toch bleef ze nog een paar zou zou worden worden aangetast. aangetast. wou en wou zekerheid zekerheid over over het het sche sche complex, compld hetmeerwaarde hem het hem omen uiteindelijk om de In 1936 bracht het schepencollege hulde aan het graf ondergronds ongestoord watuiteindelijk bomen bij.de De voordelen rijke natuur in de ANTHONY UIT SCHAARBEEK gewicht heffen.

Daarnaast was hij en verhuisde in 1893 naar New York.

Het Het is niet isstadsbestuur niet voor voor niets niets dat dat onder verhaal verhaal dat ook dat ook hij vertelde hij vertelde beeld en een rustgevend de — — STEFANIE STEFANIE UIT UIT BRUSSEL BRUSSEL Ze begon al heel jong avonden op rij doorzingen. naam naam gaven, gaven al ware ware oorsprong oorsprong van van de de door te groeien. van La Malibran op het kerkhof van Laken. van een groene stad zijn snelwegbermen. de bijnaam deAan bijnaam van van Joseph Joseph zijn op zijn rondleidingen rondleidingen doordoor een geboren entertainer, met een Opnieuw speelde hij het slim. effect.

Zeteop zuiveren de lucht, inze kaart door samen tee aanzienlijk, dus waarom nog © PHOTONEWS waarschijnlijk waarschijnl benaming benaming achterhalen. te achterhalen. te zingen.

Haar vader Iets later werd gevraagd Poelaert, Poelaert, de architect de architect van van de Marollen. de Marollen.

Die twijfel Die twijfel BOMENPLAN wachten om Brussel zoveel reeks uitgevonden poses.

Zijn mensen met een zittende job legde wat in een stad vanvond groot werken met verschillen verbastering va In archieven Inzelf archieven vond hij hij was een operazanger, om zingen op een het het Justitiepaleis, de verbasterin de bleek bleek terecht. terecht.

Na wat Na watmet mogelijk vol te planten Nette om dieJustitiepaleis, reden heeft belang is, zeker in de onze. partners en bedrijven shows sloegen aan.

Onder de hij uit hoe slecht dat voor je lichaam architec’ architec’ was.Engelse was.

Het Het research research vond hij hij niets Chief ChAd sporen sporen terug terug van van devond de bomen?

Brussel‘skieven Stad in 2020 eenEngelse het eerste gezicht. Ze Na Londen verhuisde componist enniets zangpedafestival in‘skieven Manchester, Verder zijn zeterug onmisbaar inde stad inOp die die Brusselse artiestennaam Louis Attila begon hij is. Omdat er in New York veel zijn zijn de bewoners deook bewoners die terug over over de aanwezigheid de aanwezigheid Veel bomen in bomenplan gelanceerd.

“Geen “Geen tweede tweek Marollestraat Marollestraat naast naast het het beleefden een intense het gezin naar New York. goog.

Dat hij zijn maar ze overdeed zich toen de klimaatproblematiek, ondergrond aanwezig moesten moesten vertrekken vertrekken voor voor van van die specifi die specifi eke zusters eke zusters in in zijn belangrijk: ze hebben elke plek waar het mogelijk samen met die zijneerst vrouw, die aan mensen op kantoor werkten, bereikte moeten moeten de Mar de Justitiepaleis, Justitiepaleis, die eerst deuittestte de ook op romance, maar omdat het Het was daar dat Maria technieken zeisde hoge wilde een esthetische moeten bomen komen. de bouw de noten bouw van van het gigantihet gigantide wijk. de hoge wijk.

Zeven Zeven jaar jaar kostte kostte onder meer omdat ze water Ook zal de Stad nagaan gewichtheffen deed, doorheen heel hij al snel een enorm doelpubliek. honderd honderd jaar jaa la naam naam Bovendael Bovendael droeg. droeg. meerwaarde in het straatDaarom brengt het sche sche complex, complex, die hem die hem die die het hem het hem om uiteindelijk om uiteindelijk de de een buitenechtelijke liefde de rijke bankier Eugène zijn halen. Het was te veel voor vasthouden en kinderen, de grond wordt welke boomsoorten er Europa teware toeren.

Heel wat werknemersstadsbestuur kwamen beeld en een rustgevend de ondergrond ac Toen Toen hij verder hij verder zocht, zocht, vond vond naam naam gaven, gaven, al ishebben. al het is hebben. het Het He ware oorsprong oorsprong van van de de was, kreeg ze het Malibran leerde kennen. duidelijk als je weet dat haar, haar lichaam begaf verstevigen, waardoor de aanmerking komen om effect.

Zetezuiveren de lucht, in kaart door samen teeen een waarschijnlijk waarschijnlijk benaming benaming achterhalen. te achterhalen. aankloppen bij Attila om hun de datstrijd de strijd aan hij kans een hij een verklaring verklaring die die op overstromingen eenvan bepaalde plek gepl professioneel hard te Op 21-jarige leeftijd ook Maria’s zus enhij broer wat in stadvond vanvond groot het.

Zeverbastering belandde indat eenhet werken met verschillende verbastering van het In archieven Ineen archieven hij EERSTE SPORTCLUB lichaam af te trainen. partners en bedrijven de afbraak de afbraak van mijlenver mijlenver stond stond vanis,van demet deveel belang zeker in de onze. die vermindert.

Straten worden, want elke boo Chief Architect.

Architect. sporen sporen terug terug van van de de verduren.

De kringen trouwde ze met dein 1967: bomen brachten later operazangers coma.Engelse Ze Engelse valtChief net niet toe Het Rogierplein schaduw en verkoeling.

Verder ze onmisbaar in ook innieuw die Brusselse inkeer,” dein jaren de jaren zeste uitleg uitleg die hij die zo hij vaak zo zijn vaak had had Dat was niet het enige Na zijn show spraken toeschouwers bomen zijn koeler en hebben soort heeft voordelen “Geen “Geen tweede tweede keer,” Marollestraat Marollestraat naast naast het hetgezin waarin ze vertoefde, 45-jarige man. Dat werden.

Het Franse teondergrond voegen aan het rijtje © PHOTONEWS de klimaatproblematiek, aanwezig zijn.

‘Comité ‘Comité Généra Gé gegeven, gegeven, want want de naamsde Ze naamssoort cliënteel dat Attila aansprak. hem geregeld aan. moeten moeten decriteria Maroliens de Maroliens Justitiepaleis, Justitiepaleis, diewilden eerst die eerst deweten de minder last van warmtevoor onderhou onderer meer omdat ze water Ook zal de Stad nagaan op hun veroordeelden de relatie. huwelijk zou weinig hield een internatiosterren die sterven honderd honderd jaar jaar laterlater gedacht gedacht naam Bovendael Bovendael droeg. droeg. des Marolle verandering verandering van van Bovendael Bovendael eilanden. groeipotentieel.

OveralD Hij was ook een van de eersten die de hoe ze netnaam zo sterk konden worden.

MORE FLOWERS vasthouden en de grond welke boomsoorten er indes Marolles’.

Was het daardoor dat liefdevol geweest zijn. Er naal op na.

Ze 27, zehebben. overleed zekleine 28wijken hebben.

Het toen Het actiecomité actiecomité Toen Toen hijbestaan verder hij verder zocht, zocht, vond vond verstevigen, waardoor de aanmerking komen om op kleine wijke d naar naar Marollestraat Marollestraat was was niet niet In de winter kunnen straat dezelfde boomso sport toegankelijk maakte voor Dat bracht hem op een commercieel OR MORE TRAFFIC dat de datstrijd de strijd aanging aanging tegen tegen hij een hij een verklaring verklaring die die uit Maria ervoor koos om wordt gezegd dat deze weken onder meer was. kans op overstromingen een bepaalde plek geplant te bomen koude wind tegenplanten, kan misschien waren, waren, werden wer het gevolg het Hij gevolg van van de aanwezigde aanwezigIN STROMBEEK? vrouwen.

Volgens hem verdienden idee. zette een stap terug als dewant afbraak de afbraak van de wijken de wijken mijlenver mijlenver stond stond van van demetdeveel vermindert.

Straten worden, elkevan boomrond te reizen en te relatie een vlucht van naar Napels en naar Haar vroege overlijden HetDe Rogierplein in 1967: bomen brachten schaduw en verkoeling. houden, wat een invloed kan zijn, maar Duitser Louis Attila onder onder ééndoor één naam n heid heid van van nonnen, nonnen, maar wel wel in dein jaren de mooi jaren zestig zestig heette heette uitleg uitleg die hij diemaar zo hij vaak zo vaak had had ook zij hun plek in hetsoort gewichtheffen performer en opende zijn eigen bomen zijn koeler en hebben heeft voordelen en © PHOTONEWS De documentaire De documentaire ‘La Bataille ‘La Bataille des Marolles’ des Marolles’ vertelt vertelt het verhaal het verhaal van de van Maroliens de Maroliens die protesteerden die protesteerden zingen waar ze maar kon? haar tirannieke vader Londen, waar Maria al op maakte haar persona nog hebben opgegeven, de stookkosten ennaamsboomsoorten te combi © FC ‘Comité ‘Comité Général Général d’Action d’Action gegeven, want want de naamsde The Strombeek interminder last van warmteals de als Marollen de Maro criteria voor onderhoud en van van prostituees. prostituees.

In de In de enhet inJustitiepaleis. de bokswereld. kon op bijval sportclub. Als locatie voor dit EN tegen tegen onteigeningen voorvoor de uitbreiding de uitbreiding van van het Justitiepaleis. Dit des des Marolles’. drie De drie verandering verandering van van Bovendael Bovendael eilanden. groeipotentieel.

Overal de die haast onophoudelijk kanMarolles’. boom uiteraard de tijdgeval moet belang voor het stedelijke dus de energiefactuur van kan De jein ziektes vermijde In elk keerde ze was, zodat zeonteigeningen financieel haar zeventiende haar indrukwekkender.

Haar change, where the Ring merhand merhand werdw verwaarloosde verwaarloosde huizen huizen van van rekenen van vrouwelijke sporters die nieuwe concept koos hijkunnen voor kleine wijken wijken die bedreigd die bedreigd naar naar Marollestraat Marollestraat was was niet niet In de winter straat dezelfde boomsoort blijven doorgroeien.

Het kleine kan krijgen om te groeien en Londen, ecosysteem. zelfstandig kon zijn. buurtbewoners.

En hoewel rijen bomen van dezelf terug naar toerde Toen eerste rol te pakken geliefde liet een indrukand the A12 join up, has over the steeds steeds vaker ge deBrussel. arme de arme wijk wijk woonden woonden heel heel koude tegenplanten, kan misschien waren, waren, werden werden sindsdien sindsdien vake hetbomen gevolg het gevolg van van dewind aanwezigde de aanwezigstreefden naar onafhankelijkheid en Vermoedelijk lag een zijn om‘degrafsoort even groot te kunnen Om die ten nietmeisjes zo vaak te Ze spotten kunnen last two decades grown into a zeen door endaarom belandde Eugène ook nog eens kreeg. viel in voor een wekkend op het de prostituees de prostituees niet enItalië niet doordoor hetbenoemd hele hetaantaste hele gebied geb dat het dat ook hetvoordelen ook een een ander ander watzewat meisjes van van plezier. plezier.

Dat Dat harthart vankeuze van de wijk de wijk ‘de houden, wat een invloed kan mooi zijn, maar door onder onder één één naam naam benoemd heid heid van van nonnen, nonnen, maar maar wel wel gelijkheid in sportwereld. sportclub in de Beenhouwersstraat, voordieboomsoorten te kiezen worden de anciens die volle te benutten, zouden de zijn in hetvan straatbeeld, De Langzavoordelen van ee De documentaire De documentaire ‘La Bataille ‘La Bataille des Marolles’ des Marolles’ vertelt vertelt het het verhaal van de van Maroliens de Maroliens protesteerden die de protesteerden hebben op de stookkosten en woord haven for rare plants, thanks AT in ART beroep boomsoorten te combineren “LOOKING alsvan de alsMarollen. de Marollen.

Langzavan prostituees. prostituees.

Inde de Inhoofdrol de woord zeverhaal met haar geliefde in failliet ging, was zij alleen zangeres kerkhof Laken de aanwezigheid deals aanwezigheid van van deer de de Marollen de Marollen de voor voor prostituee prostituee was. was. beroep werdwerd uit de uit stad dedie stad zelf zelf Marolle’.

Marolle’.

Ze werd Ze werd omringd omringd tegen tegen onteigeningen onteigeningen voorvoor de uitbreiding de uitbreiding van het vanJustitiepaleis. het Justitiepaleis.

Professor Attila was op vlakbij de Grote Markt.

In de club die haast onophoudelijk kan boom uiteraard de tijd moet belang voor het stedelijke dus de energiefactuur van kandus je merhand ziektes vermijden die die snel heel groot kunnen al eeuwen staan.

De straten zoveel mogelijk hebben naaldbomen het nog groenere stad zijn merhand werdwerd die naam dieaan naam verwaarloosde verwaarloosde huizen huizen vanDe vanbenaming part to ecological mowing, A andPHYSICAL is REMAINS zusters, zusters, want want die zusters die zusters aan van van de wijk de De benaming werd werd voor voor het het verdreven, verdreven, maar maar tactisch tactisch in in door door andere andere wijken wijken zoals zoals Brussel. de kostwinner.

Ze trad op plots niet meer kon bouwen.

Hun liefdesnest blijven doorgroeien.

Het kan krijgen om te groeien en ecosysteem. buurtbewoners.

En hoewel rijen bomen van dezelfde vlakken eenzesteeds pionier.

Hij leerde hijvoordeel, mensen hoe ze worden, maar ook om gigantische bomen waren verschillende moeten zijn met grootste omdat zehun onmiskenbaar en er is steeds vaker vaker gebruikt gebruikt voorvoor de arme de arme wijk wijk woonden woonden heelverdicht heel in fact nowEXPERIENCE” probably the most zouden zouden nooit in de inwijk dedaarom wijk kennen kennen onder ond d eerst eerst gebruikt gebruikt in in ander dezedeze wijkwijk getolereerd, getolereerd, zodat Les Capucines, Les Capucines, la kunnen la hij een zijn om even groot te nooit kunnen Om die ten zewat niet zo vaak tezodat spotten soort De Bériot kwam invoordelen verschillende steden in vertolken.

Het publiek verkocht iets later aan de prostituees dede prostituees niet enop niet door door het dat ook het ook een een ander hetaantasten. hele gebied gebied en ruimte namen en namen wat meisjes van van plezier. plezier.

Dat Dat hart hart vankeuze van de wijk de wijk ‘de iets verder uit ‘de elkaar te het hele soms enigeendie die boomkruinen.

Hoe meer hun bladeren nietmeisjes verliezen genoeg om groe ontwikkelde nieuwe technieken in de spieren konden ontwikkelen en gafdat important orchid hotspot in the voor boomsoorten te kiezen worden als de anciens die er volle te benutten, zouden de zijn in het straatbeeld, De voordelen van een hebben hebben gewoond. gewoond.

Maar Maar oorspronk oorsp Noord-Frankrijk Noord-Frankrijk als ‘pucelle alswas. ‘pucelle het netwerk het netwerk zich zich niet niet zou zou Samaritaine Samaritaine en Les en Les de aanwezigheid de aanwezigheid van van de de woord woord voor voor prostituee prostituee was. de Marollen de Marollen de grootte de grootte beroep beroep werd werd uit de uit stad de stad zelf zelf Marolle’.

Marolle’.

Ze werd Ze werd omringd omringd oorspronkelijk uit het de Verenigde Staten, tot stond verstomd van haar de gemeente Elsene, die er planten, waardoor hun groei stad stonden, waardoor hoe beter, zou je Attila’alplek in de koudere maanden. kleuren.

Al moet dat m was de eerste ‘Professor had gekregen, zag alle krachttrainingen. diekrachttraining, snel heel groot kunnen eeuwen staan. De straten zoveel mogelijk hebben naaldbomen het bomen nog groenere zijn country. But the interchange andthought up ahij Xavier Hufkens zusters, wantwant dieLeuvense. zusters die zusters Wat benaming De benaming werdwerd voor het het zusters, aan aan van van de wijk de wijk die wij die nu wij verdreven, verdreven, maar maar tactisch tactisch inde in doordoor andere andere wijken wijken zoals zoals maar maar éénnuéén straat st Marolle’. deDe Marolle’.

Hoewel Hoewel ervoor geen er geen uitbreiden uitbreiden naar naar naastgelenaastgeleBrigittines.

Brigittines.

De buurt De buurt die EN het paar ze besliste om alleen performance, zou een gemeentehuis van in een paar jaar niet enkel in die mineralen en het water uitworden, denken, maar dat gaat niet zijn ze kwamen daardoor kleuren m maar ook om ze gigantische bomen waren verdicht moeten zijn met grootste voordeel,Maria omdat ze onmiskenbaar enwat er isgeduld: nog its forty hectaresvery of grasslands bodybuilder ter wereld, werd potentieel in de jonge knaap.

Vermoedelijk er special present for thegenBovendien zouden zouden nooit nooit in de in wijk de wijk eerst eerst gebruikt gebruikt in in kennen kennen onder onder die naam. die naam. deze deze wijk wijk getolereerd, getolereerd, zodat zodat Les Capucines, Les Capucines, la la MEERVOUD MEERVOUD waard: waard: de Mont de sluitend sluitend bewijs bewijs van van bestaat, bestaat, gen buurten. buurten.

Surdiacourt Surdiacourt oorspronkelijk oorspronkelijk de naam de naam iets verder uit elkaar te soms de enige die op die boomkruinen.

Hoe meer hun bladeren niet verliezen genoeg ruimte om groen te Brussel terug naar een bijzondere maakte.

Dat dat ookgroene dewas was de lengte toeneemt, maar de grond opgewoond. diedan plekprecies door in zomaar op.

Uit eente grote het hele jaar rond geluidgrote, stift gaatM would be demolished to make hebben hebben gewoond.

Noord-Frankrijk Noord-Frankrijk alskeren ‘pucelle als Maar Maar oorspronkelijk oorspronkelijk het netwerk heterg netwerk zichbij zich niethem niet zou stem zou Samaritaine Samaritaine enhun Les engroei Les 35th anniversary of his gallery in honderden personal trainer vanhad, vorsten en Friedrich op‘pucelle zijn plek beurt droomde leerlingen de planten, waardoor stonden, waardoor alle bomen hoe beter, zou je in de koudere maanden. kleuren.

Al moet dat metstraat. straat.

Onder Ond h isover het isde toch het toch veel veel aannemelijaannemelijvond vond in etymologisch in uitbreiden etymologisch ‘de Marolle’ ‘de Marolle’ had, was was dus dus De Marollestraat, De Marollestraat, dieislater die later ook in de breedte. die boom konden worden boom met een gigantische dempend.

Dat zijn heel wat sneller dan met versch bracht, niet helemaal Parijs. gehad hebben.

Ze was plek is waar geliefden Marolle’. de Marolle’.

Hoewel Hoewel er geen er geen maar maar één één straat straat die naam die naam uitbreiden naar naar naastgelenaastgeleBrigittines.

Brigittines.

De buurt De buurt die die way for theElsene: widening of the Ring.extension vloer. Een van a remarkable in een paar jaar en nietopende enkel in de mineralen te en het water uit denken, maar dat om gaat niet Bovendien zijn ze daardoor wat geduld: kleuren met een vrouwen eerste ervan even gespierd zijn als de hen was Friedrich straatnaambord straatnaam ker dat ker de dat benaming de benaming van van de de onderzoek onderzoek dat de dat term de term veel veel kleiner kleiner dan dan het het de naam de naam Montserratstraat Montserratstraat MEERVOUD MEERVOUD De ondergrond bestudeopgenomen.

Een alleenkruin is meer voordeel te voordelen voor ons, maar de smalle stiftjes, en d sluitend bewijs bewijs van van bestaat, bestaat, waard: de Montserratde Montserratgen gen buurten. buurten.

Surdiacourt oorspronkelijk oorspronkelijk de naam de naam Hij liet er twee Ineen degrote Franse hoofdstad een mezzosopraan wekelijks trouwen, de lengte toeneemt, maar de grond op die plekduidelijk. door zomaar op.

Uit het hele jaarSurdiacourt rond geluid-met sluitend grote, waard: groene stift gaat vaak The Botanical Garden in Meise is signed Robbrecht&Daem.

Architect sportclubs ter wereld.

Waarvan deverschillenRomeinse en Griekse standbeelden.

Wilhelm Müller, die later voor de ‘Marollestraet’ isboom het is toch het toch veel veel aannemelijaannemelijstraat. straat.

Onder Onder hettrouwens het vond vond in enkel etymologisch in etymologisch ‘de Marolle’ ‘de Marolle’ had, had, was was dus dus De Marollestraat, De Marollestraat, die later diesamen later trouwens nog na ‘Marollestraet’ er kwam er kwam ‘marolle’ ‘marolle’ niet niet enkel gelinkt gelinkt stadsdeel stadsdeel dat wij dat nu wij de nu de kreeg, kreeg, vormde vormde samen met met ren is essentieel om te staande boom ervaart halen dan uit lange rijen ook voor andere bewoners principe gaat ook op vo ook in de breedte. die boom konden worden met een gigantische dempend.

Dat zijn heel wat sneller dan met trying to save can be saved prachtige landhuizen ontmoette Maria de violist eenonderzoek groot stembereik, datker dat versterkt de symboliek van Paulwhat Robbrecht designed a mini- artiestennaam ker dat benaming devoordeel benaming van de deopgenomen. straatnaambordje straatnaambordje staat staat te leze onderzoek dat de dat term de term veel veel kleiner kleiner dan dan het het de naam denog naam Montserratstraat Montserratstraat allereerste in hartje Brussel lag.

Met datHet doel voor ogen begonnen zevan Eugen Sandow koos.

De ondergrond bestudeEen alleenkruin meer te van voordelen voor ons, maardoor de smalle stiftjes, en dat Marolle’ Marolle’ te door de aanwezigheid deisde aanwezigheid van van wasvan was aan de Maricolen, dezijn Maricolen, maar maar Marollen Marollen noemen. noemen.

De De onze nog vier vier andere andere straten straten het het beslissen hoeveel bomen minder concurrentie met kleinere bomen. deaan stad bomen stadsbomen. by collecting seedsconcrete from theconstruction that malist, bouwen.

Eentje in dat wij Charles dekwam Bériot,staande en met minstens drie octaven deze plek.

‘Marollestraet’ er kwam er trouwens trouwens nogvoor nog altijdaltijd ‘op de ‘op de ‘marolle’ niet niet enkel enkel gelinkt gelinkt ‘Marollestraet’ stadsdeel stadsdeel dat wijde nu de kreeg, kreeg, vormde vormde samen samen met met is essentieel tenu ervaart halen dan uit lange rijen ook voor andere bewoners principe samen te trainen.

Louis, die‘marolle’ ondertussen de bijnaam LUANA DIFFICILE ergensom kunnen staan.

Zo gaat ook—opLUANA andereboom exemplaren, zodatren— probleem daarbij is dat een essentieel.

Ze zijn van groot DIFFICILE orchids andblends other rare plants. in with the seamlessly de aanwezigheid de aanwezigheid van wel van minder Marolle’ Marolle’ te lezen. te lezen. was was aan de Maricolen, dezijn Maricolen, maar maar door Marollen noemen. noemen.

De De—onze nog nog vier andere andere straten straten het het beslissen hoeveel concurrentie van metdoor kleinere bomen. van deaan stad bomen stadsbomen.

Sint-Joost enMarollen eentje in bomen hem was Het het liefde opvier aankon.

LUANA DIFFICILE BRUZZ | BIG CITY

BRUZZ | BIG CITY

BRUZZ | BIG CITY

BRUZZ | BIG CITY

Hoe Hoekomen komende de Marollen Marollen aan aan Wat als we Brussel vol planten met bomen? hun hunnaam? naam?

BRUZZ | BIG CITY

Hoe Hoe komen komen de de de allereerste sportclub?

Marollen Marollen aan aan Wat als we Brussel vol planten met bomen? hun hunnaam? naam?

BRUZZ | BIG CITY

Big Big City City

Welke wereldster Welke woonde er vroeger in krachtpatser hetopende huidige in gemeenteBrussel huis van Elsene?

— LUANA DIFFICILE ergens kunnen staan. Zo andere exemplaren, zodat probleem daarbij is dat een essentieel. Ze zijn van groot But nature 19th-century cannot be engineered mansion that for three completely,decades Natuurpunt’ expert has sbeen the home of the Annelies Jacobs “If gallery. we Xavierwarns.

Hufkens The new VOLGENDE WEE VOLGENDE WEEK see one pyramid orchid a Lees enkbekij Lees en bekij de k de VOLGENDE WEEK extension hasintripled the exhibition VOLGENDE WEEK VOLGENDE VOLGEND W Waarom zit er zove nature reserve somewhere, we VOLGENDE VOLGENDE WEEK WEEK antwoorden Waarom zit er zoveel space, space, he says, that Hufkens antwoorden Check Check ook onze onze Instagrampagina, Instagrampagina, Hoe uwerd de AnsenLees bekij de antwoorden LeesLees en bekij k de Check Check ookook ook onzeonze Instagrampagina, Instagrampagina, Lees enkantwoorden bekij en bekij k dekantwoorden de antwoorden Ook volgende week vindt in het Brussels kalk in het Brusselse Waarom Waarom is het isprach het p Waarom Waarom is het isprachtige hetkalk prachtige oude oude are very happy, but hereneeds there despite the rapid op de desperately op de Big-Cityvragen via elke elke donderdagnamiddag donderdagnamiddag vertelt vertelt Luana Luana elke elke donderdagnamiddag donderdagnamiddag vertelt vertelt Luana Luana op de Big-Cityvragen via pachlaan de belangrij kop de op Big-Cityvragen de Big-Cityvragen via via opBig-Cityvragen de Big-Cityvragen via hier het antwoordtreinstation op een leidingwater? treinstation van Brussel-Zuid van Brussel-Zuid niet van niet Bruss leidingwater? treinstation treinstation van B are dozens.digitalisation This is a trulyofunique Difficile Difficile eeneen een nieuw nieuw Big Big City-verhaal. bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcity the art market. “Art nieuwe Big City-vraag Difficile Difficile een nieuw nieuw BigCity-verhaal.

City-verhaal.

Big City-verhaal.

BRUZZ.be/bigcity behouden? behouden? ste straat van het behouden? bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcity BRUZZ.be/bigcity behou place.” ultimately remains a physical expecentrum? rience and that requires space.”

18 MEI 2022 I 31 0 2I 12 0 2 1 3 0 3I 0 2 0I J 2A0N JUAANR UI A2 R

0 2I 12 0 2 1 3 0 3I 0 2 0I J 2A0N JUAANR UI A2 R

15 JUNI 2022 I 29 1 JUNI 2022

18 M

I 2

Saying Goodbye in Many Ways 18 JUNE 2022 KAAITHEATER RENOVATES and temporarily closes its doors at Sainctelettesquare. For two years we will present our programme in the KAAISTUDIO’S and in many venues in and around Brussels. But first A BIG FAREWELL PARTY on the 18TH OF JUNE! Join us at Kaaitheater for a day and night of paying tribute to the past and welcoming the future.

13:30 THE LAST GUIDED TOUR (NL+FR) Paul Van Santvoort & Johan Wambacq 13:30>17:00 MINI LUNAPARK Tombola and workshop with (upcycled) Kaaitheater objects 13:30>18:00 THE MUSEUM SHOP + WORKSHOP Toestand 14:00>…

THE HOME OF LILO SOLEIL (A REST PLACE FOR THE EXHAUSTED ONES) Leila Alice

14:30>15:30 MARIANNE VAN KERKHOVEN — AN ARCHIVE FOR THE FUTURE Esther Severi & Edith Cassiers 14:30>17:00 SO LONG, SO (U) LONG Barbara Raes/ Beyond the Spoken 15:45>16:45 HOW A ROUNDABOUT WORKS Jan Ritsema, Jonathan Burrows & Bojana Cvejić 16:45>18:45 THE LONG TOAST Toasts by different generations of artists, politicians and partner organizations, curated with Louis Janssens

19:00 & 22:00 A FAREWELL TO MELANCHOLY DESIRES Olympia Bukkakis 20:30>21:30 ADIEU & MERCI Latifa Laâbissi

23:00>…

PARTY PARTI.E (A JOYFUL DISAPPEARING) 23:00>0:30 THERAPIE DE CLUB X MILKA 00:30>2:00 DJ SAHRA X BISSI 02:00>3:30 KLEOPATRA DIVINE X GEM&I 03:30>5:00 GOLDEN ZEBORAH X SUZUME CALMER SPACE: THE HOME OF LILO

BOOK YOUR TICKETS ON

kaaitheater.be/byebyekaai & {PAY WHAT YOU CAN}

KaaiAd_BRUZZ_20220615.indd 1

08/06/2022 11:54

Culture.

NL | FR | EN

DE LEVENSLESSEN VAN STIKSTOF

‘Het is nog altijd fakking therapie’ 31

Culture. Rap

NL

“Fouten moet ge maken om er lessen uit te trekken,” klinkt het op de nieuwe plaat van STIKSTOF. Moeras is geen zompig zinkgat waarin de Brusselse rapcrew rond de mc’s Zwangere Guy en Jazz Brak, beatmaker Astro en dj Vega wegzakt, maar een haven van vuistregels voor een beter leven. Zoals deze zes. — TOM ZONDERMAN

‘KANSEN MOET GE GRIJPEN ALS GE KANSEN RUIKT’ (uit ‘9 tot 7’) ligt voor de hand, hé. Alle kansen die je krijgt in het leven, moet je durven te nemen. Niet twijfelen, gewoon ervoor gaan. Zoals wij twaalf jaar geleden de kans grepen om samen muziek te maken.

ZWANGERE GUY: Wij hebben die kans gewaagd.

VEGA: Nee, we hebben ze afgedwongen.

ZWANGERE GUY: Wij hebben allemaal dezelfde opvoeding gehad: als je iets wilt, moet je het zelf doen. We kwamen elkaar tegen en roken kansen.

Ik kon dat niet alleen, we vulden elkaar aan. Jazz gaf mij zelfvertrouwen, ik hem. Astro kon shit die wij niet konden: beats maken. En Vega werd de lijm die alles in elkaar draaide.

JAZZ BRAK: Naar Costa Rica gaan om daar te gaan opnemen, was ook een kans.

ZWANGERE GUY: Dat was een excuus. (Lacht) Nee, ik moet het niet minimaliseren. Ik heb daar veel aan teksten gesleuteld. Ik ben iemand die veel herschrijft. Ik ben niet snel tevreden.

JAZZ BRAK: Als je de kans hebt om je tekst even te laten liggen, moet je dat doen. Als je hem dan nog een keer bekijkt voor het tapen, denk je: hm, misschien kan ik die zin toch nog beter zeggen.

ZWANGERE GUY: Het heeft er ook mee te maken dat we met meerdere schrijvers zijn. Wow, die bars van Jazz zijn geweldig, ik wil beter doen!

ASTRO: De beat van ‘9 tot 7’ is trouwens van (beatmaker) Stab. Het is de eerste keer dat ik iets uit handen heb gegeven. Moeras is onze vijfde plaat. Om te evolueren, moet je dingen toelaten.

‘STAAT DE TIJD VOOR EFFE STIL, GENIET DAN VAN DE KLEINE ZAKEN, NIET ALLES DRAAIT OM KNAKEN OF CONSTANT CARRIÈRE MAKEN’ (uit ‘L’univers’) ZWANGERE GUY: Daar spreek ik tegen mezelf in de

spiegel. Het zijn voor mij heel intense jaren geweest. Het album Overlast van STIKSTOF is 32

© YAQINE HAMZAOUI

JAZZ BRAK: Moeten we dat uitleggen? (Lacht) Dat

Zwangere Guy, Vega, Jazz Brak en Astro: “Om te evolueren, moet je dingen toelaten.”

uitgekomen in 2018, in 2019 waren er mijn soloplaten Wie is Guy? en Brutaal, een jaar later Brutxxl. Eind vorig jaar was er dan de terugkeer van STIKSTOF met Familie boven alles en nu Moeras. Ik ben blij dat ik niet geplooid ben en heb voortgedaan, maar pauze nemen is voor mij essentieel. Niet alles draait om knaken, geld, zoals ze in Nederland zeggen. Ga op vakantie. Geniet van je relatie. Maak tijd voor je vrienden. Spring op je fiets als het mooi weer is, ga het onbekende in. Ik heb nu een weekend waarin niks is gepland.

Dat is geleden van... het vorige weekend. (Lacht) JAZZ BRAK: Ik ben een tijd geleden gestopt met

smoren en drinken. Dat heeft mij heel veel deugd gedaan. Niet meer elke dag stoned zijn of vijf whisky-cola’s drinken. Ik ben ook vader geworden, dan ga je het leven anders bekijken en genieten van de kleine dingen. Van smoren en drinken word je niet per se een toffere mens, hé.

ZWANGERE GUY: Ik denk dat Jazz mij onbewust heeft geïnspireerd, want ik ben in Costa Rica ook gestopt met drinken. Of toch tot zij mij kwamen

opzoeken. (Grijnst) Maar sinds ik terug ben, exact 100 dagen geleden, drink ik geen druppel meer. Ik ging veel te hard, (slaat met zijn vuist op tafel) ik was een alcolieker! Tot mijn lichaam op een bepaald moment stop zei. Kijk, ik bekijk mijn shit als topsport, en dan heeft dat vergif geen plaats in mijn leven. Ik wil niet die zeven-op-tienrapper blijven, als ik naar de tien wil, waar ik nu pas aan begin, dan moet ik zo dicht mogelijk bij mezelf staan. Met mijn twee voeten in de realiteit.

‘EEN ECHTE VRIEND DIE DOET OP TIJD MOEILIJK’ (Uit ‘Echte vrienden’)

JAZZ BRAK: Een echte vriend zegt wat hij denkt, die

smeert je geen stroop om de mond. Dat is te gemakkelijk. Wij zeggen álles tegen elkaar. Wij weten ook wat we aan elkaar hebben. Een goed deel van die vriendschappen is gegroeid op het Sint-Katelijneplein, maar het ging ook breder dan die plek. De eerste keer dat ik Gorik ontmoette, ging ik naar hem thuis in Jette. Een week of twee later waren we bij Astro. Zo is dat uitgewaaierd.

VEGA: Op Sainte-Cath hebben we honderden mensen leren kennen, maar toch zijn er maar een paar met wie je verder gaat. Copains kies je niet per se zelf, dat groeit organisch. Zo is STIKSTOF ook gevormd. De meeste groepen werken anders: we hebben zo iemand nodig, die gaan we zoeken.

JAZZ BRAK: “Echte vrienden zijn schaars,” rappen we in dat nummer. Mensen waarvan je weet: als ik om 2 uur ’s nachts bel dat ik met een probleem zit, komen ze mij uit de shit helpen.

ZWANGERE GUY: Een paar dagen geleden heb ik Astro nog gebeld midden in de nacht. Wij kunnen goed praten. Bijna nooit over muziek. Stikstof is voor mij in de eerste plaats een vriendengroep. Ik denk niet dat wij ons ooit als een muziekgroep hebben gezien, maar wel als een bende copains die doen waar ze goesting in hebben. Die wel al wat beter georganiseerd zijn dan vroeger, omdat we structuur in ons leven nodig hebben.

VEGA: Het beste voorbeeld van die vriendschap is: mocht STIKSTOF morgen gedaan zijn, dan zullen wij elkaar nog altijd dagelijks of wekelijks zien.

‘ELKE DAG IS INTERESSANT, HOE HEAVY HIJ OOK EINDIGT’ (Uit ‘Onderweg’) ASTRO: Ook als de dingen niet goed gaan, van je

job tot je relatie of wat dan ook, kan je daar knowledge uit putten. Zo probeer ik het leven toch te zien. Ik blijf rustig, ook al zit ik in de shit. Dat is misschien mijn licht boeddhistische kant. (Lacht) VEGA: Astro is de jongste, als hij niet de Boeddha is, is hij zeker de Benjamin van de bende. (Lacht) Maar hij is ook de rustigste, hij kan dingen die stuk zijn herstellen, als je begrijpt wat ik bedoel.

ASTRO: Ik ben op deze plaat opnieuw beginnen te rappen, nadat ik dat bij Familie boven alles even aan de kant had geschoven. Bij een album komen zoveel dingen samen, schrijven, opnemen, mixen.

Ik wilde bij de vorige plaat focussen op één ding, maar ik was wel altijd blijven schrijven.

VEGA: Zonder er een waardeoordeel over te vellen: bij de teksten van Paulo moet ik altijd meerdere keren luisteren om ze helemaal te ontleden.

ZWANGERE GUY: Astro stopt er altijd veel lagen in.

‘GA VOOR FAMILIE DOOR HET VUUR MEC, CHECK NIET WAT DE BUUR ZEGT, DOE IETS DAT DE HUUR DEKT’ (uit ‘Moeras’) JAZZ BRAK: We wilden met die track een ode

brengen aan zoveel mogelijk wijken van Brussel.

Eigenlijk komt die tekstregel van een bewoner van een van die wijken. Het gaat ook niet over die buur, maar over alle dingen die je afleiden terwijl je je doel probeert te bereiken. Over mensen die hun visie proberen op te dringen, terwijl je zelf voor je eigen idee moet gaan.

ZWANGERE GUY: Moeras is ook de titel van onze plaat geworden, als een soort van eerbetoon aan Brussel. Op de hoes staat een foto uit 1944, toen de Duitsers het Justitiepaleis in brand hadden gestoken om hun archieven te vernietigen. De Marolliens hebben toen mee de boel geblust. Dat is een enorm krachtig beeld. Jaren daarvoor had Jazz een tekening gemaakt van een brandend

problemen met mezelf / Ik kan geen meter meer vooruit / Door de keuzes die ik maak / Smijt ik alles uit de ruit / Doe de deuren voor mij open / Maar weet niet hoe ik ze sluit / Vaak stel ik mij de vraag bro / Wat maakt dit hier nog uit.” Ik stond niet meer in contact met mezelf, en dan komt er zoiets uit. Ik kan wel van die levenswijsheden spitten, maar ik luister niet naar mezelf. Typisch.

Zwangere Guy luistert naar niemand, ha! (Lacht) Je mag niet vergeten dat we uit twee jaar corona komen, hè. Ik heb echt afgezien. Ik zoop als een zot zwijn, ik leefde in een waas. Ik hoefde mij voor niemand te verantwoorden. Het enige wat ik had, was op het podium kruipen. En zelfs dat ging niet. Ik hoefde niks te doen, ik kon leven van de opbrengsten van mijn muziek en mijn merchandise. Mijn huur was betaald. Ik was mijn eigen baas. Maar ik was ook een egoïst die alles rond mij wegduwde.

Sommige mensen vinden dat ik veranderd ben,

“Ik zoop als een zwijn, ging veel te hard. Tot mijn lichaam stop zei. Als ik niet die zeven-op-tienrapper wil blijven, maar naar de tien wil gaan, is er geen plaats voor dat vergif in mijn leven” ZWANGERE GUY

ZWANGERE GUY: ‘Broos’ heeft twee betekenissen:

ze willen de oude Guy terug. Maar je evolueert in het leven. Dat kan goed zijn of slecht zijn. Ik heb mijn fases, en die fase was toen echt wel donker.

Dan ben je ofwel slim, ofwel ga je door en eindig je ergens waar je niet wilt. (Denkt na) Gelukkig heb ik goeie vrienden bij wie ik altijd terechtkan, en heb ik muziek als uitlaatklep. ‘Broos’ hebben we opgenomen in de Daft Studios in de Ardennen.

Toen ik die Eminem-achtige beat hoorde die Astro had gemaakt, rolden die woorden eruit. Ik heb gehuild in de studio. Ça craint. Het is nog altijd fakking therapie, man.

fragiel, maar ook broeders. Zoals we daarnet zeiden over elkaar bellen als het even niet meer gaat: er zit in dit nummer een sample van een telefoontje van mij, waarin ik aangeef dat ik in een rotte situatie zit. ‘Broos’ is geschreven in een heel moeilijke periode. Het ging niet goed met mij en mijn vriendin. Ik was blind geworden voor mijn gevoelens. Ik rap dat ook letterlijk: “Fok ik heb

STIKSTOF Moeras verschijnt op 17/6 (Top Notch) Op 16/6 komt STIKSTOF Moeras voorstellen bij Frontal op BRUZZ radio (21 > 23.00) Sinds 2010, het verhaal van Stikstof (docu), 23/6, 20.30, Reset, www.redbull.com 26/6, 20.30, Couleur Café, www.couleurcafe.be

Justitiepaleis, alsof hij daar een visioen over had.

Die tekening hebben (juwelenontwerper) Souris en ik op onze borst laten tatoeëren, wij woonden toen alle twee in de Marollen. (Trekt zijn shirt omhoog) De cirkel was rond.

‘DENK NA VOORDAT GE DOET EN U DAN ZOMAAR VOOR IETS GOOIT, WANT VERGEVEN IS IETS GOED, MAAR VERGETEN DOEN WE NOOIT’ (uit ‘Broos’)

UN GROUPE DANS UN MARAIS

A BAND IN A SWAMP

STIKSTOF bat le fer quand il est encore chaud : six mois après l’album Familie boven alles, le crew de rap bruxellois formé autour des MC Zwangere Guy et Jazz Brak, du beatmaker Astro et du DJ Vega frappe à nouveau avec une nouvelle collection d’histoires métropolitaines. Moeras, leur cinquième album, est une ode à la Bruxelles où ils ont grandi, la ville qui les a mis au défi et façonnés, aux amitiés qui y sont nées et à la musique qu’ils font ensemble depuis 2010.

STIKSTOF strikes while the iron is hot: six months after their album Familie boven alles, the Brussels rap crew around mc’s Zwangere Guy and Jazz Brak, beatmaker Astro and DJ Vega are back with a new collection of urban stories. Moeras (“Swamp”), their fifth album, is an ode to the Brussels they grew up in, to the city that has challenged, moulded and forged them, to the friendships that have taken shape there and to the music they have made together since 2010.

FR

EN

33

BRUZZ | INTERVIEW

Culture. Bande dessinée

34

JORIS MERTENS IMMERGE BRUXELLES DANS LE FILM NOIR, LA PLUIE INCESSANTE ET LA LUMIÈRE DES NÉONS

Ode à la ville sordide

n fait, l’idée que les choses vont finir par mal tourner me tourmente en permanence. C’est un peu dans ma nature », nous explique Joris Mertens dans sa maison à Rumst, situé entre Malines et Anvers, où il a fait ses débuts inopinés en tant que dessinateur de BD en 2019. « Je suis arrivé dans le monde de la BD en tant que quinquagénaire.

Je ne connaissais rien du tout à ce milieu. Ça sentait l’échec, non ? À un moment donné, les gens se rendraient compte que je n’y connaissais rien et j’aurais été démasqué. Finalement, j’ai tout de même réussi à écrire un deuxième livre, mais je pense que dans trois ans, tout va finir par imploser. (Rires) Et oui, un optimiste est un pessimiste mal informé, selon le dicton. Je suis plutôt un pessimiste qui arrive à en rire de temps à autre. » Sa modestie n’est pas feinte mais elle est injustifiée. Avec Béatrice, Joris Mertens n’a pas seulement fait acte de présence dans le monde de la BD, le livre a également été couvert de nombreux prix et de louanges. Entre autres, le ‘Brüselois’ François Schuiten admire le fait que sa ville puisse être dessinée de façon aussi glorieuse par un Flamand qui ne la fréquente plus autant depuis ses études dans les années 1980. Et on peut facilement comprendre pourquoi Béatrice a su à conquérir le grand maître de l’imaginaire urbain : la ville construite par Joris Mertens se trouve sur un terrain mouvant et emprunte des éléments à Bruxelles, Paris et Anvers. Béatrice érige un monde constitué de couches de nostalgie, met en scène

▼

E

«

Joris Mertens a fait, mais avec des conséquences moins catastrophiques pour lui. Quand il a débuté comme dessinateur de BD, cela faisait près de trente ans qu’il travaillait dans le monde de la pub, du cinéma et de la télévision. Après avoir terminé ses études de graphiste à l’école Sint-Lukas à Bruxelles, il s’est retrouvé à travailler comme concepteur de décor, directeur artistique, illustrateur, storyboarder, photographe et graphiste pour entre autres Rosie & Moussa, Manneken Pis, In Vlaamse velden, Amigo’s, Cordon, De infiltrant, Vele hemels boven de zevende, Le fidèle et GR5. Jusqu’en 2017, lorsqu’il a décidé de faire une pause de plusieurs mois pour s’assurer que son moi de cinquante de la poésie sans mots et raconte une histoire ans avait encore les mêmes rêves. « J’ai grandi douce-amère de petits bonheurs fragiles et de avec Buck Danny, Gaston et Blake & Mortimer, et profonde tragédie humaine. pendant mes études déjà, j’avais envie de faire « J’aime le côté tragique », avoue Joris ma propre BD. À l’époque, c’était encore la Mertens. « Dans Béatrice, je tradition de la ligne claire. joue avec l’idée que le Mais au fil du temps, ce rêve bonheur est quelque chose s’est recouvert de poussière qu’on cherche toujours et ma vie s’est jouée loin des ailleurs, alors qu’il était là BD. Comment je suis arrivé depuis le début mais on ne à cela ? Parce que je suis un s’en rend pas compte. réalisateur, acteur et L’illusion que la belle vie se directeur photo frustré. trouve ailleurs – dans (Rires) J’ai beaucoup aimé Béatrice, il s’agit d’un vieil travailler pour le cinéma, Joris Mertens album photo, dans le monde mais au final, on ne fait que actuel, il s’agirait plutôt peaufiner la vision artistique Naissance à Malines en 1968 d’Instagram ou d’autres d’un autre. J’avais presque Étudie le graphisme à l’école réseaux sociaux – tandis que cinquante ans, je n’avais pas Sint-Lukas à Bruxelles la vraie vie nous échappe. d’enfants, je vivais seul et je Atterrit dans le monde de la Dans Nettoyage à sec, cette me suis dit : si je veux faire publicité, du cinéma et de la illusion de bonheur le grand saut, c’est maintetélévision, où il travaille pendant 28 renfermée dans le sac plein nant. Je savais que je ans en tant que concepteur de décor, directeur artistique, illustrateur, artiste d’argent que le protagoniste pouvais créer une ambiance storyboard, photographe et graphiste, François emporte à la volée, avec mes dessins et je entre autres pour Rosie & Moussa, fera prendre à sa vie un voulais faire mes preuves en Manneken Pis et Le Fidèle tournant fatal. Alors que le reliant mes dessins à une Fait ses débuts en tant que dessinateur ticket de loterie gagnant histoire. Mon expérience de BD en 2019 avec Béatrice, était dans sa poche depuis le avec les storyboards et les sans texte, pour laquelle il reçoit de début. » découpages m’ont beaucoup nombreux prix aidé. » Nettoyage à sec, son deuxième « D’ailleurs, je n’aurais album, est immergé dans le film noir, LE GRAND SAUT pas pu le faire quand j’étais les averses incessantes et les néons de la ville plus jeune », explique Joris Chercher le bonheur Mertens. « Je suis du genre à ailleurs, c’est aussi ce que

BRUZZ | INTERVIEW

Joris Mertens a 51 ans quand, après quasiment trois décennies dans le monde de la publicité, du cinéma et de la télévision, il fait son entrée dans le milieu de la BD et connaît tout de suite le succès avec sa première œuvre Béatrice. Avec son deuxième album Nettoyage à sec, une ode nostalgique à la ville sordide, il persiste et signe. — KURT SNOEKX

FR

35

BRUZZ

| INTERVIEW

JORIS MERTENS IMMERGE BRUXELLES DANS LE FILM NOIR, LA PLUIE INCESSANTE ET LA LUMIÈRE DES NÉONS

▼

« Je me suis un peu servi du patrimoine belge, en effet », dit Joris Mertens en riant, à propos de la présence difficile à rater d’icônes bruxelloises comme le Cinéma ABC, la tour Martini et le Parking 58.

m’épanouir tardivement, c’est à chaque fois pareil. Et non, ma volonté de devenir un dessinateur de BD internationalement reconnu n’est pas due à ma crise de la quarantaine.

(Rires) Même si au début je me suis dit : peut-être que dans le milieu de la BD, je rencontrerai une chouette femme. Mais depuis, j’ai compris que c’était un monde surtout peuplé d’hommes d’âge moyen qui s’appellent Danny, Benny et Ronny. » (Rires)

ENCORE UN BISCUIT Danny, Benny, Ronny et les autres lecteurs pourront chiner des souvenirs dans Nettoyage à sec. Le protagoniste François – « un homme laid à l’allure peu sympathique, mèche rabattue sur le crâne, qui pourrait aisément être un méchant gangster dans une autre histoire » – parcourt la ville pour la blanchisserie Bianca. Il passe d’une mauvaise expérience à une autre. En chemin, il croise des vies rêvées qui se jouent dans des halls d’hôtel à l’éclairage chaud, des affiches de film de Taxi Driver, Le Vieux Fusil et Quai des Orfèvres, et des bâtiments qui apparaissent comme des souvenirs d’un passé lointain et 36

« Je ne pense pas que tout était mieux dans les années 1970, loin de là même. Mais contrairement à l’aspect actuel très policé, il régnait un certain désordre. La beauté côtoyait la décrépitude, nous étions plus libres et toujours en quête du bien et du mal »

moins lointain. « Je me suis un peu servi du patrimoine belge, en effet », dit Joris Mertens en riant, à propos de la présence difficile à rater d’icônes bruxelloises comme le Cinéma ABC, la tour Martini, le Parking 58, l’Innovation, la salle de cinéma Eldorado, l’Hôtel Métropole… et Marc ‘Luigi’ Didden. « Il faut voir cela comme un genre innocent de nostalgie », dit-il. « Une certaine vision mélancolique de ma jeunesse, j’ai grandi avec les films français des années 1970.

Surtout des films de gangsters comme Le Cercle rouge avec Alain Delon et sa prétention, parlant de lui-même à la troisième personne. (Rires) Toute l’ambiance parisienne de cette époque, les rues pleines de voitures de ma jeunesse. Et puis Bruxelles, la ‘dangereuse grande ville’ où, en tant qu’étudiant, je venais chaque jour en train depuis Malines pour étudier à l’école Sint-Lukas.

Cette ville m’a ouvert les yeux, m’a formé. Des endroits comme le City 2 et Rogier, avec le revêtement de sol Pirelli. Sécher les cours et prendre le tram, parfois vivre des choses passionnantes. Bruxelles a tout ouvert. » « Mais je ne suis pas resté coincé dans la nostalgie », précise Joris Mertens. « Ce monde

des années 1970 me sert surtout à créer mon petit monde. À camoufler le fait qu’en réalité, je ne suis pas si fort dans la narration d’histoires.

Nettoyage à sec est le fruit de quelques images sans connexion qui s’étaient frayé une place dans ma tête – comme la scène d’un homme qui court dans un bois, apeuré, une image qui fait référence au Cercle rouge de Melville – et que j’ai reliées par la suite pour en faire une petite histoire toute simple. L’atmosphère m’aide à dissimuler que j’ai du mal à raconter une histoire, à dessiner des personnages, à... (Rires) Oh, je suis assez critique envers moi-même, mais je vois aussi quand c’est bon. Il m’arrive alors d’être satisfait pendant un court moment, je mets une chanson et je mange encore un biscuit, avant le retour du stress, parce que les autres dessins devront aussi être à la hauteur. »

ODE AAN DE MORSIGE STAD

ODE TO THE GRUBBY CITY

Joris Mertens was 51 toen hij na bijna drie decennia in de reclame-, film- en televisiewereld de stripscene binnenstormde met zijn woordloze debuut Beatrice. Met Bleekwater, zijn in jaren 1970-nostalgie, film noir, regen en neon gedrenkte tweede boek, ook uitgegeven bij Oogachtend, zet hij zijn triomftocht voort. In het gezelschap van François, een chauffeur voor een droogkuisfirma, die op zoek naar het grote geluk langs Parijse daken en Brusselse stadsiconen als Cinéma ABC, Parking 58 en Marc Didden passeert. Een ode aan de morsige stad, knikt Joris Mertens. “Waar schoonheid nog naast verval stond, vuiligheid het leven kleurde en ruïnes oudere tijden echooden. En wij vrijer waren, nog op zoek naar goed en fout.”

Joris Mertens was 51 when he burst onto the comics scene with his wordless debut Beatrice after almost three decades in the world of advertising, film and television.

Bleekwater/Nettoyage à sec, his second book soaked in 1970s nostalgia, film noir, rain and neon, continues his triumphant march. That in the company of François, a driver for a dry-cleaning firm, who passes by Parisian rooftops and Brussels city icons such as Cinéma ABC, Parking 58 and Hôtel Métropole in search of happiness. An ode to the grubby city, Joris Mertens nods. “Where beauty existed next to decay, filth coloured life and ruins echoed older times. And we were freer, still searching for right and wrong.”

NL

EN

LE POIDS DE JE-NE-SAIS-QUOI Il a dû dévaliser toute une biscuiterie, à en juger par le panorama grandiose qu’est devenu Nettoyage à sec. Tout comme Joris Mertens a connecté les différentes images de sa composition, la ville prend vie. Outre les références à Bruxelles, il contient aussi des influences parisiennes, et même la majestueuse gare centrale d’Anvers semble faire écho au doute et à la solitude de François.

Cette ville composée, cette mosaïque magique nous en met plein la vue et pique également notre âme contemporaine. « Le monde va à vau-l’eau… », lit-on dans Nettoyage à sec. « Je ne pense pas du tout que tout était mieux dans les années 1970, loin de là même », dit Joris Mertens avec insistance. « Mais contrairement à l’aspect actuel très policé, avec le même mobilier urbain partout et ce besoin d’uniformité austère et impersonnelle, il régnait un certain désordre. À l’époque, la beauté côtoyait la décrépitude, la crasse donnait des couleurs à la vie et les ruines faisaient écho aux temps anciens. Nous étions plus libres et toujours en quête du bien et du mal. » « Cette friction permet de montrer le côté rugueux de la vie, les choses démolies mais qui font encore partie du monde. Et cela dit aussi quelque chose sur l’être humain. Aujourd’hui, il existe dans sa forme policée, dans une perfection fictive, alors que l’échec est tellement le propre de l’humain. On vit dans l’indignation, de tous côtés, et on oublie notre quête de soi et le besoin de douceur et de respect mutuel. Personne n’est quelque chose à 100 %. Ce sont ces extrêmes qui m’étouffent le plus actuellement. C’est pour cette raison que ma ville est avant tout composée de saletés et de choses qui ont disparu, c’est pour ça que ces choses-là sont tellement visibles. Et peut-être que c’est pour cela que je n’ai finalement pas opté pour les titres que j’avais en tête au début : des titres pathétiques comme ‘L’abîme du désespoir’ ou ‘Le poids de je-nesais-quoi’. (Rires) Finalement, je préfère de loin Nettoyage à sec. Drôle, sans prétention, sec.

Comme la vie. » JORIS MERTENS : NETTOYAGE À SEC Éditions Rue de Sèvres, 152 p., 25€

Joris Mertens : « J’ai beaucoup aimé travailler pour le cinéma, mais au final, on ne fait que peaufiner la vision artistique d’un autre. J’avais presque cinquante ans et je me suis dit : si je veux faire le grand saut, c’est maintenant. »

Academie Beeldende en Audiovisuele Kunsten

GO! SCHOLENGROEP

27 24 juni juni Woluwe / Etterbeek

www.rhokacademie.be

Brussel

BruxellesVies Storyboard NOÉMIE MARSILY

Wanderings, 2022

For three weeks, a Brussels-based creative will share their view of the world. MARYAM KAMAL HEDAYAT is a film-maker, writer and curator. In 2021 she received financial support from the Flanders Audiovisual Fund to create the scenario for her first feature-length film. She is a founding member of the feminist collective of film-makers Wanda. www.maryamkhedayat.com

Het Kaaitheater renoveert de komende jaren zijn vertrouwde stek aan Sainctelette en gaat met zijn programma de hort op.

Wij zeggen het kunstencentrum aan het kanaal geen vaarwel, maar “bye bye!”

BYE BYE KAAI 18/6, Kaaitheater, www.kaaitheater.be 38

As I find myself on the Edmond de Grimberghestraat/rue Edmond de Grimberghe on my way home, I receive a WhatsApp message from my father.

“Call me.” I know what he wants to ask. Whether I have already found any hotels. I decide that I had better do a bit of research before calling him back.

Once inside, I habitually throw my bag on the kitchen table, switch on my computer and google: “Hotels Cairo.”

Ever since I can remember, my father has been talking about Cairo and in particular about wanting to go there.

“Will you come with me? I will go with or without you!” The idea of going on holiday with my parents for a week always filled me with dread. It takes patience, and courage, to go back to childhood for a week. Because no matter how old you are, you forever remain their child and they will treat you as such.

In the last few years, I have therefore avoided the travel question.

But when my father recently asked me that question again, I was suddenly overwhelmed by a sad thought that I find it hard to put to print: this could be the last chance. So I said yes! Let us go to that ancient land of myths and mummies, where not iron gates but sacred quadrupeds protect the realm and the dead.

Cats were always a big topic of discussion between me and my father.

Because he really does not like them. I

have never understood that. Especially because he has a big heart for all other four-legged beasts and because his native land is shaped like a cat! It is not cats that make him want to go to Cairo.

The journey is actually a pilgrimage.

Not to honour the dead pharaohs, but to pay tribute to another dead king, Persia’s Mohammad Reza Pahlavi, whose tomb is in the Al-Rifa’i mosque.

Every year, the legend goes according to my father, hundreds of people gather to say goodbye to the monarch who passed away in 1980. Is his grave also protected by the fluffy sphinxes of this city?

This journey is no less important for my father than the journey to Lourdes or Compostella is for others. I wonder if there will be appearances and if there will be stalls selling T-shirts, candles and cups decorated with the king’s face. After all, commerce is a fate that sooner or later befalls all holy places.

What will happen when this generation, which still mourns Pahlavi’s death after all these years, no longer is here? Shall we continue the tradition? We who never experienced the cult around the deceased king first hand. How can a generation keep a memory alive if it only witnesses oral traditions?

This place of pilgrimage symbolises a home for my father and the other pilgrims. A place where they feel whole. Home is where your heart is, they say, but for the post-revolutionary and diasporic generation, it is not so obvious. For what if you have let your heart be misguided? What if you got lost along the way?

Perhaps one day a new generation will transform this resting place from a home into a museum. A place that is full of old, lost stories and memories.

Perhaps the cats protecting the graves will carry those stories within them and confide them to some lucky passer-by during their wanderings.

Want to read the whole series again? BRUZZ.be/bruxellesvies

You may also like SHO MADJOZI

clip van ‘Kona’, waarin dorpsbewoners haar afraden om naar Jo’burg te trekken in de traditionele klederdracht. Ze zouden haar er alleen maar mee uitlachen. “Maar ik wilde mijn cultuur niet gewoon achterlaten en in de huid van onze vroegere kolonisatoren kruipen.

Dat hebben we te lang gedaan.

Vroeger was de Afrikaanse cultuur in de ogen van anderen niet goed genoeg. Maar ik sta voor een geglobaliseerd Afrika, ik wil het beste uit mijn cultuur combineren met het beste van de rest.”

‘Ik sta voor een geglobaliseerd Afrika’ NL

De Zuid-Afrikaanse pop- en hiphopartieste Sho Madjozi vertegenwoordigde trots haar Tsonga-roots tussen de internationale sterren op het Nelson Mandela 100-concert in Johannesburg. Nu staat ze te popelen om haar globale mix van hedendaagse en traditionele ritmes en kleuren te lanceren in Europa. — TOM PEETERS Nog een voorbeeld nodig van de even bonte als uitbundige persoonlijkheid van de wereldster in wording? Check haar passage in de op-en-top Amerikaanse tv-show van Kelly Clarkson, waar ze tijdens haar performance van ‘John Cena’ plots oog in oog kwam te staan met het object van haar hit/verlangen: de professionele worstelaar en acteur John Cena.

“Ik was verbijsterd dat ze hem

speciaal voor mij naar de studio hadden gehaald,” lacht ze op haar Zoom-scherm. “In mijn geboortedorp waren er twee tv’s: op de ene speelde een soap, op de andere worstelen.”

Sho Madjozi (30) groeide op als Maya Christinah Xichavo Wegerif in Shirley Village in het landelijke Limpopo. Als dochter van een Zuid-Afrikaanse moeder, geworteld in de Tsonga-cultuur,

en een Europese vader die een ngo runde, werd ze tijdens haar jeugd zowel gevoed door lokale tradities als door globale trends. “Het land ging door een complete transitie tijdens mijn leven en ik woonde ook in andere Afrikaanse landen, maar ik prijs me vooral gelukkig dat ik veel heb meegekregen van mijn traditionele cultuur.”

Hoe gretig ze is om haar identiteit te verdedigen zie je in de

Terwijl Madjozi na haar debuut Limpopo Champions League en de mixtape What a life een wereldwijde albumdeal tekende bij Epic, zijn haar voeten stevig verankerd in Tsonga-grond. “Die aarding is levensnoodzakelijk, zeker als je plots zoveel succes kent. Mijn grootmoeder begrijpt nog steeds niet echt wat ik doe, maar ze is wel komen kijken naar het Mandela-herdenkingsconcert in Johannesburg. Fier dat ze was toen ik voor ruim 90.000 toeschouwers een nummer zong in onze ook in Zuid-Afrika altijd al gemarginaliseerde Tsonga-taal.

Het was haar eerste bezoek aan een stad!”

Van categorieën ligt Madjozi niet wakker, evolueren wil ze wel.

“Ik maak muziek waar je op kan dansen. Of ik dan een rapper of een dansact ben weet ik niet, zolang ik maar fris klink. Mijn eerste album klonk heel energiek en zat vol elektronische invloeden.

Ik wilde bewijzen dat ik ook als vrouw kon doen wat ik wilde. Mijn mixtape was dan weer erg geïnspireerd door mijn afkomst en mijn parcours. Op mijn volgende plaat wil ik onderzoeken wie of wat ik globaal kan vertegenwoordigen. Vroeger dacht ik niet dat iemand buiten Zuid-Afrika mijn muziek ooit te horen zou krijgen.

Vermoedelijk zal het een meer menselijk album worden, met ook wat politieke standpunten, al zal je mij nooit horen preken. Mijn ideeën over schoonheid, culturele en historische trots verspreid ik het liefst via mijn muziek.”

BRUZZ | PORTRET

FIERE OMA

SHO MADJOZI 21/6, 19.30, Botanique, www.botanique.be 39

Culture. Multidisciplinary

SIDI LARBI CHERKAOUI AND HANS OP DE BEECK MAKE THEMSELVES AT HOME

How Flemish are the Flemish masters?

In Vlaemsch (chez moi), the last big stage production of the season, Sidi Larbi Cherkaoui and Hans Op de Beeck, two of our greatest artists, investigate everything that is Vlaemsch. In their quest, they break down many artistic and artificial barriers.

EN

— MICHAËL BELLON, PHOTO SASKIA VANDERSTICHELE

40

uring our conversation, choreographer Sidi Larbi Cherkaoui and visual artist Hans Op de Beeck avoid any comparison between themselves and the old Flemish masters that immediately always comes to mind when talking about Flemish art history.

So we do it ourselves instead. Reading the abridged version of their artistic biography (opposite), shows you that, just as the Flemish primitives and polyphonists, they are both constantly active internationally. The two are now working with each other for the second time, after Stoic with GöteborgsOperans Danskompani from 2018, and are constantly crossing artistic boundaries. Rogier van der Weyden and the others sculpted and choreographed with their painting, and Cherkaoui and Op de Beeck too are sculptors who make use of all possible disciplines, forms, materials and colours.

“Roughly speaking, there are two distinguishable types of artists,” says Hans Op de Beeck. “The ones who steadily continue to explore a uniform universe and in doing so vary on a very distinctive idiom that you immediately recognise. And then there are the ones like myself who like to challenge things and embrace the adventure.” Sidi Larbi Cherkaoui agrees: “People don’t really realise how close art forms are to each other. They like defining everything

and emphasise differences, as if a tea bag differs so much from a coffee bag. As an artist, you notice that the shape of your inner world to a great extent is determined by the outside world.

For example, by the people we work with. When I work with Hans, I am different, and I am always looking for that change.”

LOVE SONG Regardless of whether they are polyphonists, primitives, choreographers or visual artists, Op de Beeck and Cherkaoui belong to the best, and are thus willingly exponents of what, in some

“‘Flemish’ is a word that means everything and nothing, and it too o en serves to separate people from each other” SIDI LARBI CHERKAOUI

circles, is readily described as “Flemish excellence.” Fellow choreographer Chokri Ben Chikha recently, in Flemish Primitives, set to work on this nationalistic approach, which also ties in with the search for and definition of a Flemish canon. All this in a context where artistic excellence too is subject to scarce financial resources. In the wake of the smaller performing arts companies, large institutions such as Toneelhuis, Needcompany (with a negative assessment), Kaaitheater and Eastman (positive assessment but outside the budget) now also live in uncertainty about their future subsidies.

But Cherkaoui and Op de Beeck seem to have little interest in talking about this, nor in an exposé on “identity” or on what Flemish is and is not. Vlaemsch (chez moi) does not aim to provoke, but to investigate and ask that we take a closer look at our history. Cherkaoui even calls it “a love song.” Although he does seem to have something to say about the imagery around “Flanders” and/or “identity” and about the characterising of an artist. Cherkaoui: “Imaging is complex. You might have a certain idea of who you are, but others may see you very differently. For example, the image around ‘the woman’ can lead to the burning at the stake or anti-abortion laws. Artists work with images every day, but they are also a target of them. ▼

D

“

Hans Op de Beeck Born in Turnhout in 1969 Since winning the Prix Jeune Peinture Belge in 2001, he has created sculptures, installations (The Amusement Park, 2015), drawings, watercolours, photographs, videos and combinations of these media for numerous galleries, museums and art events From his 1,300 square metre studio in Anderlecht, large works are about to depart for Helsinki, Japan and the Lyon Biennale He wrote his first theatre play Nach dem Fest in 2015 for Schauspiel Frankfurt, and then directed the opera Bluebeard’s Castle in Stuttgart in 2018, and most recently at Opera Ballet Vlaanderen, he directed the opera De Bekeerlinge by Wim Henderickx, based on Stefan Hertmans’ book

Sidi Larbi Cherkaoui Born in 1976 to a Flemish mother and a Moroccan father Since his 1999 debut, he has made successful productions such as Foi (2003), Sutra (2008) and Boléro (2013), with Les Ballets C de la B, with his own company Eastman, with Opera Ballet Vlaanderen, and, in the near future, with Ballet du Grand Théâtre de Genève Has worked for numerous international houses, received multiple awards, and is just as happy to venture into Der Ring des Nibelungen or Hamlet (with Benedict Cumberbatch) and the work of manga master Osamu Tezuka He has also done work for Lukas Dhont (Girl), Adil El Arbi and Bilall Fallah (Rebel), the Alanis Morissette musical Jagged Little Pill or Beyoncé

41

BRUZZ

| INTERVIEW

▼

SIDI LARBI CHERKAOUI AND HANS OP DE BEECK MAKE THEMSELVES AT HOME

When I was a child, I was often asked whether I felt more Flemish or more Moroccan. A terrible question for a six-year-old between two cultures. Now that I am 46, I say ‘I am both, and both completely.’ This is an and-and story, just as there are so many other and-and stories.”

“Our urge to make distinctions stems from our need to create order, but it often simply creates more disorder,” he continues. “When I started out as an artist, the word interculturalism was often used: ‘Sidi Larbi works on dialogue between cultures.’ To start with, I thought that that was nice. But with time I realised that that is what every artist does.

Everything that Anne Teresa De Keersmaeker and Alain Platel do is that. But it was only framed like that with me because I was supposed to speak for or about Flanders! Since then, I spent seven years as head of Ballet Flanders and much has happened, but I still remember the hatred I received ten years ago, when I was awarded the Vlaamse Podiumprijs, on the magazine Knack’s online forum: pure racism. Today I sometimes ask myself the very real question of when Cherkaoui will be a Flemish name. Not for me, because it is too late for me, but for my cousin who is also called Cherkaoui, and who is one fourth Moroccan and also Flemish to boot. Half a millennium by my own calculation. A Cherkaoui will have to wait another 500 years before they are seen as a Flemish choreographer by the radicals just as it took the lute, introduced from the Arab world, five hundred years to be seen as typically Flemish by everyone.”

Cherkaoui wants to emphasise that we can learn a lot from each other precisely because we have not walked the same path. Fortunately there are plenty of such diverse courses in Flanders. “In that sense, Vlaemsch (chez moi) is not a provocation but a love song. Please let us build a better future with all we have learned from the past. Let us really learn from our history and find out who brought something here from another culture and when, what was the influence of the Arab culture which now all too quickly is brushed aside, where all those Flemish masters came from or went to find their inspiration, and who all the foreigners were who fought for us here in the World Wars. Because we don’t know that history nearly well enough.”

SPIKE, SUZY AND RUBENS That being said, Hans Op de Beeck and Sidi Larbi Cherkaoui do not deny that there are many specific qualities attached to a particular cultural heritage, and even to the geography in which it arose. Op de Beeck: “When the request came for a reflection on Flanders and the Flemish identity, I realised that I had never really done that before. But I have always considered that I am speaking based on my own background. I admire artists like Anish Kapoor, but of course I don’t have his background and 42

“I try to go as wide as possible, but I can’t ignore myself. So my references are the Tupperware that my sandwiches came in, the scouts or the majore es” HANS OP DE BEECK

references. My references are the Tupperware that my sandwiches came in, the scouts, the concrete slabs between the Flemish gardens, or the majorettes and the amateur cyclists that I have also used in my work. I have always admired artists like the Flemish Primitives or Bruegel. Not that I identify with them specifically, but I clearly come from a pictorial tradition.

When I was studying art, I tried to work in a more minimalist and sober way, but in the end I ended up with the same detailed world you can find in our comics, for example. Within that pictorial drive, I try to go as wide as possible, but you can’t ignore yourself.”

“Spike and Suzy, the paintings of Rubens or the Tour of Flanders have an impact,” agrees Cherkaoui, “just like our geography: our flat landscapes, our urbanity with the greyness that you see in Hans’ work too, or our collector’s instinct that has come from the wars. In Vlaemsch, we play with those clichés, but we mix them with elements that conflict with them. We

position the dancers as in Rubens’ The Last Supper, but then change it to Da Vinci’s or Dali’s to get that perfect image. Because there are always other influences that play a role too.

Platel, De Keersmaeker and Vandekeybus have meant a lot to me, but the first contemporary dance I saw was by the German Pina Bausch and, of course, Kate Bush and Fame. ‘Flemish’ is a word that means everything and nothing, and it too often serves to separate people from each other: ‘You are Flemish, not Belgian.’ It is interesting to see some of the old Flemish songs that Floris De Rycker (musical director, ed.) came across in the research are aimed at a different identity. We wanted to kick out the Spanish with their smallpox and we also sang to get rid of the French. Wannes Van de Velde once feared that our Flemish lion would end up making us more German than Flemish.”

Creating an identity by saying what you are not seems like an admission of weakness.

Hence the subtitle of Vlaemsch: “chez moi.”

What Cherkaoui and Op de Beeck do tell us is that in this performance with text, song, dance, live music and prominent scenography and costume, we will end up in a Flemish attic room, the place where everything we want to keep but no longer want to be is dumped. It is also the only dry place left once the water in the Low Countries starts to rise. Cherkaoui: “I also wanted to evoke the secure feeling of home that I know from my mother and grandmother, who were called Vanderschueren and Heirman, and I wanted people to hear our Dutch. There are only two Flemings dancing in the performance. The others are from old cultures like Japan, Israel, Russia or Ukraine and we wanted to share our culture with people like them. That is the performance in a nutshell and sharing culture is also what every artist does every day.”

VLAEMSCH (CHEZ MOI) 15 > 22/6, KVS BOL, www.kvs.be

LIEFDESLIED VOOR EEN BETERE TOEKOMST

CHANSON D’AMOUR POUR UN AVENIR MEILLEUR

In Vlaemsch (chez moi) onderzoeken choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui en beeldend kunstenaar Hans Op de Beeck al wat Vlaemsch is. Het wordt geen provocatie, maar een liefdeslied, én een pleidooi om onze geschiedenis onder de loep te nemen. “Mijn referenties zijn de Tupperware waar mijn boterhammen in zaten, de scouts, de majoretten en de wielertoeristen. Je kan niet om jezelf heen,” vertelt Op de Beeck. “Tegelijk is ‘Vlaams’ een woord dat alles en niets betekent,” zegt Cherkaoui.

“En het dient te vaak om mensen van elkaar te scheiden.

Laat ons aan een betere toekomst bouwen met wat we uit het verleden leren: dat wij ook beïnvloed worden, dat de Vlaamse meesters hun inspiratie ook ergens haalden, dat er buitenlanders voor ons hebben gevochten... Die geschiedenis kennen we lang niet goed genoeg.”

Dans Vlaemsch (chez moi), le chorégraphe Sidi Larbi Cherkaoui et l’artiste plasticien Hans Op de Beeck étudient tout ce qui est flamand. Il ne s’agit pas d’une provocation, mais d’une chanson d’amour, et d’une plaidoirie pour étudier notre histoire de près. « Mes références sont le Tupperware dans lequel il y avait mes tartines, les scouts, les majorettes et les fans de cyclisme. On ne peut échapper à soi-même », explique Op de Beeck. « Et en même temps, le mot ‘flamand’ signifie tout et rien », dit Cherkaoui. « Il est souvent utilisé pour séparer les gens.

Construisons un meilleur avenir avec ce que le passé nous a appris: nous subissons tous des influences, les maîtres flamands ont aussi cherché leur inspiration quelque part, des étrangers se sont battus pour nous... Cette histoire-là, nous la connaissons beaucoup trop peu. »

NL

FR

VII

VII

Eugène Grasset, Le Salon des Cent, 1894, coll. Musée d’Ixelles © Photo: Patrimoine à roulettes

10 œuvres du Musée d’Ixelles s’invitent chez les voisin·e·s 10 werken van het Museum van Elsene op bezoek bij de buren

26.06.2022 13:00 > 18:00 Quartier Malibran Gratuit / Gratis Blyckaerts Wijk Ixelles / Elsene

Point info / Infopunt : Place Blyckaerts plein 1050 Ixelles / Elsene

www.museedixelles.be museedixelles museedixellesofficiel 0498 58 82 77

Steun POOL IS COOL en maak openluchtzwemmen mogelijk voor elke Brusseleir.

Doe een bijdrage via growfunding.be/pooliscool

Under the skin

QU’EST-CE QUI REMUE L’ÂME ARTISTIQUE DE NIKOLAY KARABINOVYCH ?

‘Les mots nous frappent avec toujours autant de pertinence’ FR

À partir de témoignages et de documents issus des archives du Musée juif de Belgique et de ses dessins et vidéos, l’artiste ukrainien Nikolay Karabinovych donne une lecture poétique et alternative de l’histoire. Comme un puzzle qui nous invite à reconsidérer la complexité du présent.

BRUZZ | PORTRAIT

— GILLES BECHET, PHOTO IVAN PUT

44

Quand il arrive dans une nouvelle ville, l’artiste ukrainen Nikolay Karabinovych se prête à une sorte de rituel. Il visite les musées et les magasins de disques. Des musées d’art contemporain et des lieux historiques pour les premiers, et dans les seconds, des fouilles en quête de trésors en new beat, musique électro des années 80 et 90 aussi bien qu’en musique méditerranéenne ou turque. Et à Bruxelles, il a été bien servi sur les deux plans.

Né dans une famille aux racines ukrainiennes, juives et grecques, il ne manque pas aussi de visiter les musées juifs qu’il rencontre. Et ses pas l’ont tout naturellement conduit vers la rue des Minimes. « Mon travail traite souvent des liens entre la mémoire et l’identité. Avec cette exposition, j’avais envie de traiter de migration et de la disparition de la culture yiddish. J’ai voulu trouver une autre manière de raconter l’histoire de cette culture dont des traces sont paradoxalement toujours visibles aujourd’hui. » Dans son approche de l’histoire, il aime relever des témoignages, des éléments rarement mis en avant dans les récits officiels et formatés.

Comme la poésie et la chanson. « J’aime la chanson parce qu’elle touche aux émotions et qu’au contraire de la littérature, elle nous amène dans une lecture temporelle éminemment personnelle dont on ne peut s’extraire. » Le titre de son exposition est tiré des paroles d’une chanson traditionnelle yiddish, Lomir Zikh Iberbetn qui, en chantant la crainte du départ de l’amoureuse, évoque métaphorique-

ment les migrations des communautés juives d’Europe de l’Est. « Ce qui est intéressant avec le fait qu’elle soit chantée en yiddish, que la plupart des gens ne comprennent pas, c’est

travail cette année-là en URSS. » Nikolay Karabinovych a voulu une expo plus poétique que directement politique, mais une affiche dénichée dans les archives du musée renvoie à l’essence répétitive de l’histoire. Il s’agit d’une affiche des années 80 qui reprend La ronde des prisonniers de Van Gogh et qui évoque l’impossibilité pour les Juifs soviétiques de sortir du pays pour s’établir en Israël. « Le contexte politique est très différent du présent, pourtant les mots nous

« C’est une pensée sans doute irrationnelle, mais je me dis qu’en apportant de la connaissance et en partageant mon expérience, je peux changer quelque chose » que ça renvoie au caractère fragmenté de la réalité qui n’apparaît jamais comme un tout. » Pour faire parler l’histoire, rien de tel que les archives et dans celles du Musée juif de Belgique, il a fait quelques trouvailles étonnantes, comme celle du peintre russe Ossip Siniaver qui a émigré en Belgique en 1923 et qui est né à Odessa dans la même rue que lui. « Je n’en avais jamais entendu parler alors qu’il a vécu dans la maison à côté de celle où j’ai passé toute mon enfance. » Les vies sont souvent énigmatiques et paradoxales. Nikolay a aussi découvert que, comme lui, Siniaver a fait des études artistiques à Gand, mais aussi qu’il a attendu 1968 pour faire sa première exposition en URSS à Chisinau, capitale de la Moldavie. « J’aimerais comprendre pourquoi, alors que Bruxelles et l’Europe connaissaient des mouvements d’insurrection estudiantines, il a été montrer son

frappent avec toujours autant de pertinence. Et puis, il y a l’appropriation de la peinture de Van Gogh qui prend encore un autre sens aujourd’hui. »

Le travail sur l’exposition, commencé en 2019, a été loin d’un parcours tranquille. D’abord reportée à cause de la pandémie, elle a été renversée par la réalité brutale de la guerre en Ukraine. « D’une certaine manière, depuis 2014, je m’attendais à ce que cela arrive mais pas à une telle échelle. » Après le 24 février, il a un moment envisagé d’annuler l’exposition, mais en concertation avec la curatrice Patricia Couvet, il a décidé de la maintenir. « Je ne suis pas un combattant, mais je peux essayer de donner mon point de vue dans ce langage poétique et absurde qui est le mien. C’est une pensée sans doute irrationnelle, mais je me dis qu’en apportant de la connaissance et en partageant mon expérience, je peux changer quelque chose. Et si je peux changer l’opinion d’une personne pour saisir la complexité de la réalité, c’est déjà beaucoup. »

NIKOLAY KARABINOVYCH : WHY DO YOU STAND AT THE DOOR ?

17/6 > 23/10, Musée juif de Belgique, www.mjb-jmb.org

WERKEN TUSSEN GEHEUGEN EN IDENTITEIT

WORKING BETWEEN MEMORY AND IDENTITY

Met als vertrekpunt getuigenissen en documenten uit het rijke archief van het Joods Museum van België, en ook eigen tekeningen en video’s, geeft de Oekraïense kunstenaar Nikolay Karabinovych een poëtische lezing waarin hij een alternatieve geschiedenis schetst.

Zoals een puzzel die uitnodigt om de complexiteit van het heden te proberen te begrijpen. “Het is zonder twijfel een waangedachte, maar ik vertel mezelf dat ik, door kennis over te leveren en mijn ervaringen te delen, dingen kan veranderen.”

Taking the testimonies and documents from the rich archive of the Jewish Museum of Belgium as well as his own drawings and videos as his starting point, the Ukrainian artist Nikolay Karabinovych gives a poetic lecture in which he sketches an alternative history.

Like a puzzle that invites you to try to understand the complexity of the present. “No doubt, I’m delusional but I tell myself that by bringing knowledge and sharing my experience, I can change things.”

NL

EN

BRUZZ | INTERVIEW

Nikolay Karabinovych 1988, naissance à Odessa, Ukraine 2017, assistant curateur à la 5e Biennale d’Odessa 2018 et 2020, premier prix spécial du PinchukArtCentre (Kyiv) 2019-20, études à l’Institut supérieur des beaux-arts (HISK) de Gand 2020, exposition de groupe In a Long Blink of an Eye sur le site Gosset à Bruxelles 2021, expo solo Become Never au Noch à Odessa 2021, exposition de groupe New Songs for Old Cities au Netwerk à Alost

CONCERTS 19.06 20.06 21.06 21.06

| | | |

ADIA VICTORIA HUMAN IMPACT + ADOLINA ROLLING BLACKOUTS COASTAL FEVER SHO MADJOZI

22.06 | EARTH + NEPTUNIAN MAXIMALISM AND ITS DRONE ARKESTRA 22.06 | DOOWY 23.06 | TIGERS JAW

27.06 | REMI WOLF + RACHEL CHINOURIRI

ALL CONCERTS - BOTANIQUE.BE

23.06>02.07

.BE

UGC

BOZAR

GALERIES

PALACE

BRIFF VILLAGE

Image: · Self-portrait, New York, NY, 1953 © Estate of Vivian Maier, Courtesy of Maloof Collection and Howard Greenberg Gallery,

BRUSSELS INTER NATIONAL FILM BRIFF FESTIVAL

Vivian Maier

‘The Self-Portrait and its Double'

8 June→21 July’22 at Bozar

www.briff.be

EX202206- Vivian Maier_ Bruzz_105x142,5mm.indd 1

13/06/2022 12:28

BRUZZ Select. Eat & Drink

Solar: a large rooftop terrasse with a Tiki vibe.

Out of step with the times EN

Nestled on the roo ops of Bozar, Solar offers a unique view of Brussels.

To be enjoyed as much as possible when the sun is out.

— MICHEL VERLINDEN, PHOTO SASKIA VANDERSTICHELE SOLAR

••

rue Ravensteinstraat 23, Brussel/ Bruxelles, www. solarrooftop.be, 7/7, 12 > 23.00 until 30 September (closed 22/7 > 15/8)

“Location, location, location,” we all know the mantra that is drilled into the skulls of those seeking commercial success. As stupid as it seems, that catchphrase nonetheless holds true. Solar proves it beyond a doubt. The new seasonal rooftop was made possible by the renovation of the rooftop terrasse of the Paleis voor Schone Kunsten/Palais des Beaux-Arts (also known as Bozar), which was completed in 2021. The renovation took into consideration the original design by the architect Victor Horta, who wanted the public to

be able to access this part of the building. We can see why: the spot offers a breath-taking view of the city that allows you to take in a variety of landmarks, such as the Town Hall, the Basilica, and the Royal Palace.

The decor consists of a large bar with a very Tiki vibe. As you may know, that aesthetic developed out of Puritan America’s fascination with Polynesian culture from 1920 to 1960. Bare-breasted vahines, trickster gods, the fantasy of a harmony between man and nature, all to the sound of the ukulele: those are the elements

that gave rise to that infatuation with the “tropical Eden on your doorstep.” The whole place is decorated with plastic plants, without that spoiling things, wooden tables, and an assorted mix of furniture, including Tolix chairs, among other items.

“UNBEERABLE” Returning to the matter at hand, however, one really has to wonder about the power of location mentioned at the start of the article. It lies in the fact that, despite the weakness of the selection of drinks available, people will come back to Solar

because of its unique location.

But we cannot help but think that it is not normal, at a time when there is such a buzz around local brewers and craft beers, that they only serve Corona (€5), Stella (€4), and the frightful Goose Island IPA (€5).

The selection of wines is similarly disappointing, turning its back on lively and vibrant wines in favour of the very standard Fumées Blanches (€5), and the cocktails are ultra-basic (Moscow Mule for €11 or Cuba Libre for the same price), though the scene in Brussels is bursting with talent. Fortunately, in terms of the snacks, the spring rolls made by Knees to Chin (€9 and €15) saved the day for Les Organisateurs (J’peux pas, j’ai Piscine, Là-haut, etc.).

47

BRUZZ Select. Cinema

FILM DE LA SEMAINE

Croyable mais pas vrai FR

Une trappe à voyage temporel et un iPenis sont des choses tout à fait normales dans le monde de Quentin Dupieux. Le cinéaste de l’absurde qui ne cesse jamais d’étonner a donné le titre Incroyable mais vrai à son nouveau film, alors que c’est exactement l’inverse. — NIELS RUËLL INCROYABLE MAIS VRAI

•••

FR, dir. : Quentin Dupieux, act. : Léa Drucker, Alain Chabat, Benoît Magimel, Anaïs Demoustier

Les réalisateurs de film qui forment un genre à euxmêmes sont plutôt rares.

Quentin Dupieux en est un bon exemple. Il vaut mieux s’attendre à l’inattendu de la part du Français, qui avait créé le tube d’électro-house Flat Beat sous le nom de Mr. Oizo.

Il est très fort dans la création de concepts bizarres et la mise en scène de situations absurdes, comme si de rien n’était, comme si c’était la chose la plus normale au monde.

Dans le film Rubber (2010), devenu culte entre-temps, les personnages principaux étaient un pneu de voiture meurtrier et les forces nécessaires à l’accomplissement de son désir. Dans le métafilm déjanté Réalité (2014), un caméraman partait en quête du cri de film ultime.

Dans Le Daim, c’est une veste

Alain (Alain Chabat) et Marie (Léa Drucker) font une étrange découverte dans leur cave.

en daim qui parle à Jean Dujardin et dans Mandibules (2020), deux âmes simples voient une opportunité économique dans une mouche géante trouvée dans le coffre d’une voiture volée. Au début, Dupieux visait un public de niche, qui s’est progressivement agrandi.

L’homme a non seulement son propre style, mais peut-être plus important encore, un modus operandi qui lui permet de créer quasiment chaque année un film complètement fou. Il travaille avec des idées fortes et des petits budgets, et fait

Alain reçoit un autre couple original : Gérard (Benoît Magimel) et Jeanne (Anaïs Demoustier).

48

beaucoup de choses luimême : l’écriture, le tournage, la réalisation, le montage, la musique. C’est ainsi qu’il a par exemple réussi à présenter Fumer fait tousser à Cannes cette année, alors qu’Incroyable mais vrai était déjà en train de conquérir les salles obscures de France et de Belgique.

PETITS ARRANGEMENTS EN COUPLE On serait bien déçu si l’histoire n’était pas étrange. À un jet de pierre de Paris, un couple d’âge mûr emménage dans une nouvelle maison

avec une trappe vers la cave plutôt spéciale. Quand vous y descendez, vous avancez de douze heures dans le temps tout en rajeunissant de trois jours. Alain (Alain Chabat) n’aime pas trop la trappe.

Marie (Léa Drucker) adore l’effet rajeunissant. Le chef d’Alain (Benoît Magimel), quant à lui, fait appel à la technologie pour rester éternellement jeune et viril. Afin de continuer à offrir du plaisir à sa femme plus jeune que lui (Anaïs Demoustier) et à lui-même, il a fait fabriquer un pénis électronique au Japon qu’il contrôle via une appli.

Leur combat grotesque contre la vieillesse se prête parfaitement à un moralisme ordinaire mais cela n’intéresse pas Dupieux. Si vous voulez un message, il faut s’adresser à la poste, pas à lui. La situation est assez originale pour qu’on s’y arrête, et se prête parfaitement à l’humour.

Comme souvent, Dupieux a un peu de mal à trouver une issue à son expérience imaginaire, mais on lui pardonne car ses inventions sont non seulement crédibles et pas vraies, mais aussi visuellement et philosophiquement intéressantes. Et il est bien le seul à savoir faire ça.

FOCUS

MORE FILM

Flagey-sur-Cannes NL

Cannes wordt even een deelgemeente van Elsene. Van 15 tot 19 juni vertoont Flagey een groot deel van de 54e editie van de Quinzaine des réalisateurs. — NIELS RUËLL

Cannes telt meerdere filmfestivals die tegelijkertijd plaatsvinden maar los van elkaar opereren. Het bekendste en grootste is het Festival van Cannes dat de Gouden Palm uitreikt en vorige maand drie Belgische films bekroonde. Maar ook de Quinzaine des Réalisateurs heeft prestige te over. Het festival vloeide voort uit mei ’68 en legt zich toe op het ontdekken van jonge auteurs en het vieren van erkende regisseurs. Voor grote namen als Martin Scorsese, Ken Loach, Jim Jarmusch, Michael Haneke, Chantal Akerman en de broers Dardenne was de Quinzaine een springplank. Wie de revelaties waren van de jongste editie, kan u zelf ontdekken. Flagey herneemt een groot deel van de selectie,

ENYS MEN

die opvallend Brits kleurde.

Alex Garland, bekend van Annihilation en Ex machina, stelde Men voor, verbluffend eindigende folkhorror. Ook Mark Jenkin zocht zijn heil in horror die de geduldige arthouseklant meer zal waarderen dan de multiplexabonnee op zoek naar kicks.

Enys men is een verontrustende, metafysische studie van eenzaamheid en is opgehangen aan een bioloog die zeldzame bloemen bestudeert op een onbewoond eiland in de Keltische Zee. Een afgezonderd, door de wind gegeseld Iers vissersdorp is dan weer het decor van God’s creatures van Saela Davis and Anna Rose Holmer met Emily Watson als moeder die haar teruggekeerde zoon een alibi moet bezorgen in een

verkrachtingszaak.

Uiteraard pikte het festival films uit de hele wereld op.

The dam van Ali Cherri is een politieke fabel tegen de achtergrond van de Sudanese revolutie. Erige Sehiri situeert haar zachte ensemblefilm Under the fig trees in een door de zon geteisterde Tunesische vijgengaard. Dmytro Sukholytkyy-Sobchuk laat je in Pamfir kennismaken met Malanka, het West-Oekraïense carnaval. En voor de liefhebbers van de Amerikaanse undergroundstripcultuur is Funny pages – verfrissend ongrappige familie van Ghost world en American splendor – een must. Veel plezier in Flagey-sur-Cannes!

QUINZAINE DES RÉALISATEURS 15 > 19/6, Flagey, www.flagey.be

1

Closing Kinograph 17 > 19/6, Kinograph, kinograph.brussels

NL/ Het was zo aangekondigd en afgesproken, maar toch doet het pijn dat dit weekend het doek valt over Kinograph. De coöperatieve baatte drie jaar lang een pop-upbioscoop uit in de voormalige kazernes van Elsene, een belangrijk onderdeel van het tijdelijke bezettingsproject See U. Kinograph bewees op die tijd hoeveel baat Brussel zou hebben bij meer gezellige, ondernemende buurtbioscopen. Het afsluitende weekend belooft druk te worden. Naast de vertoningen van onder meer La haine van Mathieu Kassovitz en The kid van Charlie Chaplin is er een rondetafelgesprek over de female gaze, een carte blanche voor het Brussels Porn Film Festival en een debat over de toekomst van buurtbioscopen in deze stad. (NR)

2

El buen patrón ES, dir.: Fernando León de Aranoa, act.: Javier Bardem, Manolo Solo, Almudena Amor

FR/ Le titre est ironique. L’usine de balances Básculas Blanco est dirigée par un homme qui se fait passer pour un bon patron et fait tout pour être récompensé. Mais en réalité, c’est un chef égocentrique, manipulateur et paternaliste qui ne se gêne pas pour entamer des liaisons avec de belles stagiaires. Il ne passe pas vraiment (longtemps) pour un méchant car c’est le grand acteur Javier Bardem qui l’incarne de manière adroite et charmante. En Espagne, cette douce comédie de mœurs a été couverte de prix. Pourtant, elle manque un peu de piquant. (NR)

3

Lightyear US, dir.: Angus MacLane

EN/ Nostalgia warning. In Toy Story, Pixar’s historic, first computer animated film, the vintage puppet Sherrif Woody was suddenly no longer Andy’s favourite.

Instead, the boy was completely captivated by the new-fangled space hero Buzz Lightyear. How could that be? Had he seen this Space Ranger in a sci-fi adventure film? If so, what must that film have looked like? Angus MacLane did not leave it at wondering, he made that big-budget popcorn film. It is the first Pixar in a long time to be released on the big screen with the previous three pearls all aimed at helping streaming platform Disney+ gain more subscribers. (NR)

49

BRUZZ Select. Theatre & Dance. Music & Nightlife. Art & Literature

FESTIVAL

THEATRE & DANCE

Fête populaire et chasse aux trésors musicaux FR/ Comme chaque année, la programmation

bruxelloise de la Fête de la Musique propose un large choix de genres et de styles à divers endroits en ville. Pas facile de s’en sortir dans l’offre variée, mais le jeu en vaut la chandelle car le festival permet de voir tout ce que la Belgique francophone a à offrir musicalement en 2022. Et tout cela, de façon tout à fait gratuite de surcroît, alors qu’en pleine saison musicale, vous devrez obligatoirement sortir votre portefeuille pour un concert des artistes en tête d’affiche comme le groupe hip-hop L’Or Du Commun, les héros du jazz Aka Moon ou les musiciens classiques de l’Orchestre National Belge.

Et cette année, le festival Jazz Jette June, qui consacre son édition à la musique du monde, fera d’ailleurs intégralement partie de la Fête de la Musique, un festival qui veut faire sortir un maximum de musiciens dans la rue lors de la plus longue journée de l’année, qu’ils soient professionnels ou amateurs. La Fête de la Musique a vu le jour en France en 1982 et s’est rapidement transformée en véritable fête populaire. Hormis pendant la pandémie, le festival connaît aussi un succès croissant en

YSEULT

Belgique et à Bruxelles depuis dix ans. Cela fait un certain temps que le Parc du Cinquantenaire est devenu un site d’attraction pour le milieu du rock et du hip-hop, et au Cirque Royal aussi, de nombreux groupes se réuniront avec comme apogée le concert de Girls in Hawaii. Attention toutefois à réserver vos places, tout comme pour le concert de l’autrice-compositrice française Yseult ou le concert en duo du producteur Le Motel et du guitariste Bruce Wijn. En revanche, la réservation n’est pas nécessaire pour les concerts au parlement de la Communauté Française, rue des Colonies (à l’occasion du 50e anniversaire de la Fédération Wallonie-Bruxelles) ou sur l’esplanade derrière la Colonne du Congrès, où résonnera le son de différents groupes dont Kokoko! de Kinshasa et Chouk Bwa de Haïti. Les groupes locaux tels le binôme R&B Juicy, le collectif jazz YôKaï et le groupe indie pop Fùgù Mango y présenteront d’ailleurs aussi leurs derniers morceaux. (TP) FÊTE DE LA MUSIQUE 17 > 21/6, à différents endroits à Bruxelles, www.fetedelamusique.be

SINGING BRUSSELS MAROLLES

1

Laat je bekoren NL/ In het kader van het Fête de la Musique van

de Fédération Wallonie-Bruxelles zijn zondag koorklanken te horen in de Marollen. Een aantal koren uit Vlaanderen, Wallonië en Brussel (Couleur Vocale, Zamâan, Brussels Brecht-Eislerkoor…) brengen hun eigen repertoire langs een stratenparcours. Om drie uur verzamelt iedereen bij het Justitiepaleis (kant Miniemenstraat) voor een feestelijk slotconcert met Laïla Amezian & Les Fatmas de Belgica, Olivier Thomas & N’Korâl en nog andere koren en fanfares onder leiding van Laurent Blondiau. Dankzij de tutorials op de site van Bozar kan je zelf meezingen. (MB)

SINGING BRUSSELS MAROLLES 19/6, 13 > 14.30 (parcours Marollen) & 15 > 16.00 (Justitiepaleis), www.bozar.be

2

La magie du jeu

FR/ Pour coïncider avec la fin de saison et l’arrivée de la douceur météorologique, le petit théâtre de Saint-Josse propose un festival léger dans les formes qui se veulent courtes, pluridisciplinaires, et sans technique, ni décor. Musique, théâtre, contes et marionnettes au programme. On se révoltera avec des légumes mis au rabais au supermarché. On revisitera le mythe de Thésée en slam, on compatira avec les peurs de Blanche de la Force, réfugiée chez les carmélites pour éviter les violences de la Révolution française. Et on voyagera avec la musique néo-brésilienne de Renato Baccarat qui biberonne à Tom Zé et aux Pixies. (GB)

FESTIVAL TRI-MARRANT 17 > 19/6, Théâtre de la Vie, www.theatredelavie.be

3

A new generation of circus artists

EN/ ESAC’s “Exit” is the graduation show of the students of the École Supérieure des Arts du Cirque in Anderlecht. Graduating involves taking the first step outside the shield of the school walls in the form of a short graduation project. The fresh circus artists balloon their three-year training into an eight-minute performance, and together this not only produces a virtuoso and varied two-hour show, but also the artistic portrait of a new generation. (MB) ESAC: EXIT 15 > 19/6, Les Halles, www.halles.be

50

MUSIC & NIGHTLIFE

ART & LITERATURE

WIN! Send in the keyword in bold along with your address and phone number to win@bruzz.be

PEACHES

1

Rijbewijs? Check Gebroken hart? Check NL/ ‘Driver’s license’ van de Californische

singer-songwriter Olivia Rodrigo was met ruim 1,1 miljard luisterbeurten niet alleen op Spotify het meest gestreamde nummer in 2021. In het zog van dat intercontinentale singlesucces over haar gebroken hart volgde nog een dikke hit met ‘Good 4 u’, een uptempovariant op hetzelfde tienerthema, zodat debuutalbum Sour zowat alle jaarlijsten en awardshows topte. Dat er werd uitgekeken naar de wereldtournee is dan ook een understatement. Verwacht op het eerste Belgische zaalconcert van de nog steeds maar 19-jarige zangeres alle songs uit haar debuut aangevuld met hits van pakweg Avril Lavigne en Alanis Morissette. (TP)

MY ATLEGRIM : LA FEMME SQUELETTE

1

Fictie of non-fictie?

NL/ We nemen de popcorn erbij want de

Nederlandse schrijver Frank Westerman (El Negro en ik, Stikvallei) en de Brusselse dichter en prozaschrijver Els Moors (Liederen van een kapseizend paard, Mijn nachten met Spinoza) beoordelen fictie en literaire non-fictie op hun merites. Naar aanleiding van zijn recente bundeling ‘reportagereizen naar het onwaarschijnlijke’ Te waar om mooi te zijn peilt Moors bij Westerman naar zijn visie op fictie, de waarde van zijn correspondentschap en de rol van literaire non-fictie in het publieke debat. (MB)

ELS MOORS & FRANK WESTERMAN: OVER SCHRIJVEN 17/6, 20.00, deBuren, www.deburen.eu

EEFJE DE VISSER

5x2 tickets, Ancienne Belgique, 25/6

NL/ Eindelijk kan Eefje de Visser haar Bitterzoet-tour hervatten die door corona meermaals werd uitgesteld. Het lange wachten heeft één voordeel: de zangeres kan nu ook haar nieuwe ep Blauwe regen voorstellen. Mail ‘De Visser‘

OLIVIA RODRIGO 19/6, 20.00, Vorst Nationaal, www.vorst-nationaal.be

FR/ Venus de Melbourne, comme Courtney Barnett, les cinq garçons de Rolling Blackouts Coastal Fever débarquent à Bruxelles avec trois guitares de front et autant de chanteurs derrière le micro. Appuyée par une basse et une batterie, la proposition du groupe australien épouse l’air du temps via des bons plans dégotés chez Pavement, The Feelies ou The Go-Betweens.

Signée sur le mythique label Sub Pop (Nirvana, Low, The Shins), la formation électrise sa mélancolie et déplie des mélodies royales : des chansons portées par des raisonnements humains et quelques envies de changements (climatiques). (NAL)

ROLLING BLACKOUTS COASTAL FEVER 21/6, 19.30, Botanique, www. botanique.be

3

Like sex on the beaches EN/ It sounded great when 2manyDJs put

Peaches’ “Fuck the Pain Away” through the blender with Peter Gunn, Basement Jaxx and The Velvet Underground, but it must have been hard somehow for Merrill Nisker, which is the Canadian electro-punk singer’s real name, suddenly to find herself embellished by men. With her debut The Teaches of Peaches in 2000, Peaches set new standards for gender and sex in pop music and showed, long before Megan Thee Stallion and Cardi B, that women could be just as horny as men.

More than two decades on, Peaches will once more bring the AB to a climax. What else is in the teaches of Peaches? Like sex on the beaches? Huh? What? (TZ) PEACHES: THE TEACHES OF PEACHES 21/6, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

2

Une larme brillante

FR/ Le 22 mars 2016 restera longtemps gravé dans nos mémoires. Parmi les êtres chers que nous avons perdus en ce jour insensé figure My Atlegrim, l’artiste suédo-bruxelloise qui avait conquis notre cœur avec ses merveilleuses collisions entre textile et papier, figuration et abstraction, poésie et nature, lumière et obscurité. Sa puissance créatrice inoubliable refait surface cette semaine. Avec La femme squelette, Cuistax, le collectif dont elle faisait partie, édite un conte inuit magnifiquement illustré par ses soins et signé Clarissa Pinkola Estés. Un rêve magnifique de lignes fines et de couleurs intenses, de textures luxuriantes et de traits fragiles. Un livre comme une larme brillante. (KS)

MY ATLEGRIM : LA FEMME SQUELETTE 17/6, 17.00, Les Yeux Gourmands, Facebook : @CuistaxFanzine

3

BRIFF: 1976

5x2 places, Cinema Galeries, 25/6, 19.15

FR/ Le Brussels International Film Festival - ou

BRIFF en abrégé - propose dix jours de plaisir cinématographique à partir du 23 juin. Nous avons des places à vous offrir pour le film chilien 1976, un drame politique qui se déroule peu après le coup d’État du dictateur Pinochet. Projection en présence de la réalisatrice Manuela Martelli.

Envoyez « 1976 »

Myths in the making

© YAQINE HAMZAOUI

2

Like a Rolling Blackouts

EN/ If you ask Brussels photographer Ian

Dykmans why he swears by analogue photography, he might respond with something like: “For those twenty minutes in the lab, you devote yourself completely to that photograph. You see the paper turn into a photograph. These are twenty minutes when you do not live, but rather see life appearing. It is only then that I find meaning in it, that the story, the fable, the myth develops.”

This is how he sounded a year ago at the presentation of his fabulous book Devenir miroir. This week, Ian Dykmans guides other myth makers to their revelatory moment with the exhibition of works made in the womb of his TW Photo Club. (KS) EXPO TW FOTOCLUB 17/6 > 19/9, GC Ten Weyngaert, Facebook: @twfotoclub

COULEUR CAFÉ

2x2 combitickets, Ossegempark, 24 > 26/6

EN/ Caballero & JeanJass, Carl Craig, Dub Inc,

Niveau 4, Lefto Early Bird, Nathy Peluso and Stikstof: plenty of choice at the upcoming Couleur Café edition. We’re giving away combi tickets valid for the whole of this three-day festival in the shadow of the Atomium. E-mail “Couleur Café”

51

Nick Trachet

COLOFON

BRUZZ

| CULINAIR

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

Ik werd weer naar Zeeland gevraagd, ditmaal voor de opening van het seizoen van de fruits de mer. Zo noemen ze zeevruchten in Nederland. Een raar moment om een zeevruchtenseizoen te openen, dacht ik bij mezelf.

De mode van de uitbundige zeevruchtenschotel komt uit Parijs.

Zo’n schotel is een showstuk, een barokke explosie van lekkernijen uit de zee. Plateaus worden op tafel gezet in het restaurant op een manier dat je de tafelgenoten niet meer kunt zien, want ze zijn minstens twee verdiepingen hoog.

En ook als er maar één etage is, wordt die op een piëdestal geplaatst. Zo kan de rest van de zaal zien wat je aan het eten bent.

Je krijgt een – vandaag meestal papieren – slabber voor. Die bescherming voor je kledij is eigenlijk een aanmoediging: “Val aan, doe maar, het kan geen kwaad.”

Je mag nu complexloos kraken, potelen, slurpen, koteren, ploegen, schrapen, uitzuigen en lepelen. Daar horen kreeftentangen – of soms hamertjes – bij, maar ook kotervorkjes, lepeltjes en kopspelden. Verder zijn er nog wat sausjes voorzien, waaronder zeker goede mayonaise, maar ook sjalot-vinaigrette en soms cocktailsaus. Alles wordt doorgespoeld met witte wijn. Wanneer het bacchanaal voorbij is, zitten je haren vol krab en zijn je vingers verwond en gekloofd. Maar je blijft achter met een gelukzalig gevoel. Je keert terug naar de aardse beslommerin-

CULI NAI R

Zeevruchten

gen met een vochtig doekje of vingerkommetje.

Zo maak je je handen weer een beetje toonbaar.

Een zeevruchtenschotel is géén voorgerecht: je kan na afloop spreekwoordelijk geen pap meer zeggen.

Maar waarom in juni komen met die opening van het seizoen? Zeevruchten slurpen past traditioneel meer in het najaar. De tafels van de écaillers bij de voordeur van de Parijse brasseries verschijnen pas eind september. Dat komt omdat het wachten was op de oesters, toch altijd een van de belangrijkste ingrediënten van het plateau. In de zomer gaan oesters melken of zich voortplanten. Tegen het einde van de zomer zijn ze klaar met zich voortplanten en sterken ze weer aan tot plompe schelpdieren.

Andere zeevruchten hebben daar niet zo’n last van. Zeeuwse mosselen, op de bodem gekweekt, zijn alweer goed tegen half juli. Andere schelpjes zijn nog vroeger weer helemaal in vorm. De

“Na het bacchanaal blijf je over met een gelukzalig gevoel”

tapijtschelpen (palourdes, vongole, Ruditapes spp) en de kokkels (Cerastoderma edule) zijn hun bronsttijd ook voorbij in juni. Net als de mosselen van hangcultuur of Franse bouchots en de scheermessen (Ensis americanus). Er is géén reden, sinds de uitvinding van de koelkast, om er niet aan te beginnen.

Verder mogen alle andere tweekleppigen erbij. In Frankrijk zijn dat bijvoorbeeld de clams (Mercenaria mercenaria), die oorspronkelijk uit Amerika komen en vrij taai in de mond zijn, de praires (Venus verrucosa) met hun dikke ribbels op de schelp en de zeeamandel (Glycymeris glycymeris), die een erg kleurrijke schelp hebben maar weinig smaak. Ze liggen daar vooral mooi te wezen. Ook de slakken mogen niet ontbreken: wulken (Buccinum undatum) en kreukels (Littorina spp.).

Ten slotte is er het hoofdwerk: schaaldieren zoals Noordzeegarnalen, maar ook roze garnalen (in het Frans: bouquets).

Krabben en kreeften bekronen het geheel.

Groene strandkrabben horen er zeker bij, maar worden hier bijna nooit aangeboden in de winkel.

Ze zijn nochtans puur peutergenot. De fluweelkrab zie je soms, en is groter dan de strandkrab, maar ook zeldzaam. En dan is er nog de plompe Noordzeekrab of bruine krab. Als ze goed gekookt is, moet zo’n beest zeker niet onderdoen voor de traditionele kreeften, die véél duurder zijn.

Smakelijk.

52

OPLAGE 55.000 exemplaren.

ADVERTEREN? Marlies De Deygere 02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur) REDACTIECHEF Kirsten Bertrand CULTUUR & UIT Gerd Hendrickx REDACTIE Eva Christiaens, Sara De Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman MEDEWERKERS Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Andy Furniere, Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden EINDREDACTIE Karen De Becker, Geert Van der Hallen, Sophie Soukias VORMGEVING Ruth Plaizier, Heleen Rodiers VERTALING Frédérique Beuzon, George Holmer, Greta Holmer-Arblaster, Laura Jones, Martin McGarry FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (DPG Media) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

MELD NIEUWS FOTO NICK TRACHET © SASKIA VANDERSTICHELE - FOTO KREEFT © SHUTTERSTOCK

NICK TRACHET

ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

De hele reeks nalezen?

BRUZZ.be/trachet

Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be Voer uw evenement in op Encodez votre événement sur Enter your event on www.agenda.brussels

Family Day

Free for kids!

Adults: 5€ - 10€ www.coudenberg.brussels

Place des Palais 7 Paleizenplein, Bruxelles 1000 Brussel

Image / beeld: © Anouck Boisrobert

19.06.2022 10:00- 18:00

23.06.2022

doors open: 14u00

T GR O A E T G IS A N G

Avenue Orbanlaan 54, 1150 BXL tegenover - en face de Athenée Crommelynck

FOOD DRINKS FREE PODIUM RODEO AIRBRUSH TATTOOS LOUNGE BAR ... & …

Line-up: FREE PODIUM: 15h00

ZONDAG

G EN R T AT R U ÉE IT E

LINCA (1150 BXL): R.A.P: Rythm & Poetry: 16h00

MAANDAG

www.gckontakt.be – kontakt@vgc.be

Raymond van het Groenewoud & Brussels Philharmonic Discobar AB Radio 2 Bene Bene 100 #LikeMe On Tour Zicht op Zuid Brussel Danst Roller Skate Jam Wandelingen & fietstochten l m eer…

brusseldanst.be

Vormgeving: monoeil.be

En nog ve e

YSME (1150 BXL): hip-hop & indie pop: 17h00 DJ REEZE

DB623068I9

Woonzorgcentrum De Verlosser biedt aan elke bewoner een warme thuis in een familiale sfeer.

Daarbij staat het totale mens-zijn van elke bewoner centraal. Binnen de muren van een prachtig kasteel hanteren wij een kleinschalige aanpak.

Om onze bewoners te omringen met de beste zorgen beschikken wij over alle moderne en nodige faciliteiten.

Politiezone Druivenstreek is een jong gepassioneerd korps en staat in voor de basispolitiezorg binnen de gemeenten Hoeilaart en Overijse. Met de kernwaarden bescherming, kwaliteit en betrokkenheid zorgen wij voor eenieder die ons nodig heeft. Daarom zoeken we nieuwe collega’s.

Diensthoofd HRM - Adviseur – Niveau A2 Wil je leiding geven aan een dynamisch team dat werkt aan een efficiënt en uitdagend HRM-beleid? En dit binnen een politiecontext? Dan ben jij de persoon die wij zoeken!

Wil je je steentje bijdragen om onze bewoners te omringen met de beste zorgen?

Neem vrijblijvend contact op met Dhr. Johan Aris, Directeur van het WZC voor meer informatie of stuur je sollicitatie naar WZC De Verlosser t.a.v. j.arits@wzcdeverlosser.be of Brusselstraat 647, 1700 Sint-Ulriks-Kapelle (Dilbeek)

Het HR-team staat borg voor een eigentijds en uitdagend HRM-beleid dat past in de visie van het korps. Je zal meewerken aan projecten over thema’s zoals duurzame inzetbaarheid, langer werken, competentiemanagement, rekrutering… Je fungeert als adviseur van de korpschef, met focus op HRM-wetgeving. Je maakt deel uit van het managementteam en stuurt zelf een team van twee medewerkers aan om dit te realiseren.

Bekijk dan zeker deze functies op onze website ! https://wzcdeverlosser.be

Maatschappelijk assistent – Niveau B

DB760240E2

> HOOFDVERPLEEGKUNDIGE > BELEIDSMEDEWERKER KWALITEIT EN ZORG

Ben je sociaal geëngageerd? Werk je graag met mensen en heb je voeling met kwetsbare jongeren? Dan ben jij de persoon die wij zoeken!

DB760548F2

De functie van maatschappelijk assistent is nieuw in PZ Druivenstreek! Wij zoeken dus iemand die op een creatieve manier deze functie vorm wil geven! Als maatschappelijk assistent zal je je inzetten voor de ondersteuning van slachtoffers, werk je in dossiers rond familiaal geweld en jeugd. Als aanspreekpunt in deze materie werk je mee aan lokale projecten, samen met preventiediensten en hulpverleners.

Neem zeker contact op zodat we onze ambitieuze plannen verder kunnen toelichten en kijken of je matcht met deze functie.

Contact: 02 769 69 30 - pz.druivenstreek.hrm@police.belgium.eu Solliciteren kan tot en met 8 juli 2022 via mail Meer info? www.politiedruivenstreek.be DB620226H9

Ver gaan voor mijn job?

Ik ga liever ver in mijn job.

Verdien jij genoeg? Informeer je op www.regiotalent.be

regiotalent.be/blog

DB620924H9

(HER)BELEEF UW ITALIËREIS IN MEER DAN 160 BEZIENSWAARDIGHEDEN, 20 STEDEN EN 395 BLADZIJDEN

VOORDEEL

Dat is de omgeving waar meer dan 400 medewerkers van de gemeente en het OCMW elke dag het beste van zichzelf geven. Een dienstverlening op maat van elke burger. Ook zin in een job in jouw buurt? Dan maak jij binnenkort misschien deel uit van onze ploeg.

✁

Een groen, modern en vooral bruisend Tervuren.

17,99

De dienst zorg van OCMW Tervuren biedt een waaier van diensten aan waaronder de thuisdiensten,

i.p.v. p.v. 24,50

duidelijke visie ontwikkeld over de toekomst van de ouderenzorg in Tervuren.

Momenteel zijn wij op zoek naar (m/v/x):

De Grand Tour in Italië Luc Verhuyck Wie ook als scholier de Italiëreis door de belangrijkste Italiaanse cultuursteden meemaakte, zal in deze gids pure nostalgie opsnuiven. Een onontbeerlijke metgezel naar de bijzonderste plekken die zeker en altijd deel uitmaken van een Italiëreis. Met de ruimste aandacht voor de grote cultuursteden zoals Rome, Firenze, Venetië en Napels, maar zeker ook voor minder bekende en misschien onbeminde stukjes Italiaans erfgoed.

OB73485

Ergotherapeut

Haal met deze voordee voordeelbon el DE GRAND TOUR IN ITALIË ITA bij Standaard Boekhandel voor € 17,99* i.p.v. € 24,50 of bestel online op www.dezondag.be/italie (gratis thuisgeleverd)

DB760919F2

Informatief en gevarieerd, een machtige inspiratiebron om niets van Italië te missen tijdens de Grand Tour.

Monumenten, bezienswaardigheden, cultureel erfgoed, wist-je-datjes.

Herbeleef uw ‘Romereis’ van in uw schooltijd of gebruik het boek als leidraad voor de meest onvergetelijke culturele ervaring van uw leven. Verhelderende teksten met zwart-witillustraties. 395 blz.

*Actie geldig zolang de voorraad strekt t.e.m.

18/06/2022. Niet cumuleerbaar met andere kortingen en/of promotionele aanbiedingen. Bij uitputting van de promotie kunt u reserveren voor afhaling op een latere datum. Aanbieding niet geldig op de voorraad op de winkelvloer tegen de gewone handelsprijs noch op de webshop van Standaard Boekhandel.

S AGE T S 4

BRUSSELS ATOMIUM SQUARE

TS & DJ’S IS T R A 2 6

JUNE 24>26 2022

35 GLOBAL KITCHEN RESTAURANTS FUN ACT

IVITIES &

ANIMATIO

NS

FRIDAY 24/06 16.00

17.00

18.00

19.00

20.00

YOUSSOU N’DOUR

RED STAGE

BLAIZ FAYAH

BLACK STAGE

BLCK MAMBA

23.00

STAND HIGH PATROL DJ SET

00.00

01.00

FALLY IPUPA PANDA DUB

THE COMET IS COMING

CABALLERO & JEANJASS

DJ NIGGA FOX

BLACKBIRD SOUNDSYSTEM

DUB STAGE

22.00

ZWANGERE GUY

KOFFEE

JUNGLE BY NIGHT

GREEN STAGE

21.00

BLACK MOTION WEEDING DUB

DJ MAPHORISA

REGGAEBUS FT OMAR PERRY

O.B.F SOUNDSYSTEM

SATURDAY 25/06 16.00

RED STAGE GREEN STAGE

17.00

19.00

20.00

LEE FIELDS

21.00

OMAH LAY

01.00

FRONTAL

CARL CRAIG

ROMARE SISTA HABESHA

JAH OBSERVER

00.00

SHAGGY

NIVEAU4

DEENA ABDELWAHED

NATURAL SKANKING

23.00

PONGO

BAS

IAMDDB

DC SALAS

22.00

REMA

YEMI ALADE

LILA IKÉ

BLACK STAGE DUB STAGE

18.00

ABA SHANTI-I

SUNDAY 26/06 16.00

RED STAGE GREEN STAGE BLACK STAGE DUB STAGE

17.00

18.00

SAMPA THE GREAT ELIDA ALMEIDA LA DAME O.B.F

SOUNDSYSTEM

19.00

20.00

22.00

TIIWTIIW

CIMAFUNK PHILOU LOUZOLO

MR EAZI

GILLES PETERSON

ZION TRAIN

23.00

DUB INC

STIKSTOF

AJ TRACEY

REGGAEBUS

21.00

MANUDIGITAL

1 DAY TICKET € 48

00.00

NATHY PELUSO BCUC

LEFTO EARLY BIRD O.B.F SOUNDSYSTEM FT CHARLIE P & SR WILSON

01.00