BRUZZ - editie 1796

#1796

NL

WEEKBLAD HEBDOMADAIRE WEEKLY

EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW

FR

FLAGEYPLEIN 18 PLACE FLAGEY

EN

1050 ELSENE/IXELLES AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

INTERVIEWS

|

A N A LY S E S

|

TIPS

NIEUWE DOCUSERIE LAAT JONGEREN ZELF AAN HET WOORD

HIER IS GENERATIE BX

+ BRUZZ CULTURE IKRAAAN KWAAD EN KWETSBAAR

FABRICE DU WELZ INEXORABLEMENT SENSORIEL

JOSEPH OLIVENNES A BORN ACTOR

20 | 04 | 2022

P UBLIREP ORTAGE

‘De culturele en creatieve sector is van groot belang voor de economische rijkdom van onze hoofdstad. Het is tijd voor een mindshift.’

Nu de coronacrisis grotendeels achter ons ligt, maakt hub.brussels – het Brussels Agentschap voor Bedrijfsondersteuning – de balans op.

Uit eerder onderzoek blijkt dat de culturele en creatieve sector (CCS) een essentiële bijdrage levert aan de Brusselse economie. Helaas heeft de sector klappen gevangen tijdens de langdurige pandemie. In 2022 wil hub.brussels zich daarom nog meer toespitsen op het ondersteunen van de CCS. Voor…

Rewind naar oktober 2020. De VUB, het SMIT-onderzoekscentrum en hub.brussels maken de resultaten van het onderzoek naar de economische impact van de culturele en creatieve sector in Brussel bekend.

Wat blijkt? De sector kende pre-corona jaarlijks een belangrijke groei. Annelore legt uit: “De culturele en creatieve sector behoort tot één van de snelst groeiende sectoren in Brussel en vervult een steeds belangrijkere rol in onze maatschappij.”

Naast de sociale impact van de CCS, wordt ook het economisch belang van deze sector in de spotlight gezet. De resultaten zijn opvallend. “De CCS is de op één na grootste werkgever in Brussel. De sector stelt zowat 100.000 personen te werk in ons gewest”, vertelt Annelore. “Bovendien levert de sector een economische toegevoegde waarde van meer dan 3,2 miljard euro of bijna 4% van de totale Brusselse toegevoegde waarde.”

…en na

Dit rapport schetst een beeld van de Brusselse CCS vóór de ontwrichting veroorzaakt door de coronacrisis. In juni krijgt hub.brussels een geactualiseerde versie van het onderzoek. De eerste cijfers die binnensijpelen zijn precair. Annelore verklaart: Er is sprake van een omzetdaling van 15% en een verlies van 1500 ondernemingen. De opschorting van culturele activiteiten – op zo’n grote schaal en voor zo’n lange periode – zorgt voor een aanzienlijk banenverlies. Intussen weten we nu dat deze sector net van primordiaal belang is voor onze economie.

De sector verdient het om verder te groeien en bloeien en dit is in ieders belang.

Het aantal freelancers is wél toegenomen sinds het

begin van de coronacrisis. “De heroriëntatie op werkvlak van veel mensen tijdens de lockdown zal hierin een rol hebben gespeeld”, zegt Annelore. “We moedigen ondernemers aan om de sprong te wagen, maar merken tegelijkertijd dat creatieve ondernemers vaak geen geboren managers zijn, waardoor de nood aan ondersteuning groot is. Met hub.brussels hebben we alles in huis om ze te professionaliseren.

Actie!

Inderdaad: start-up, scale-up of solo, hub.brussels is er om je business een boost te geven. “Voor ons was het in kaart brengen van de sector stap één.

Nu is het tijd voor actie”, zegt Annelore overtuigd.

Het doel van dit platform? “We willen alle relevante actoren samenbrengen, zowel publieke instellingen als privéorganisaties om de sector in kaart te brengen, uitwisseling te stimuleren en de economische behoeften beter te begrijpen. Deze connaisseurs zullen kijken hoe we de sector economisch nog beter kunnen ondersteunen in het Brussels Gewest.”

Ten tweede zal in 2022 opnieuw een projectoproep van crea.brussels gelanceerd worden, met een budget van 250.000 euro, voor de financiering van innovatieve projecten binnen deze sector. Tot slot zal alle gewonnen informatie ter beschikking worden gesteld via de kanalen van hub.brussels.

De experten achter ons infopunt 1819 zijn ook bijgeschoold om onze informatieverstrekking naar deze sector toe nog beter te maken.

Ambacht

In 2022 wil hub.brussels ook de Brusselse ambachtssector meer in de verf zetten. Annelore legt uit: “Brusselse ambachtslui staan bekend om hun

Annelore Isaac Deputy Chief Executive Officer hub.brussels

expertise en stralen internationale allure uit. We willen ze uit de vergetelheid halen en ze post-corona een extra duwtje in de rug geven. Het project staat nog niet zo ver als het platform voor de CCS maar verschillende ondersteuningspistes worden momenteel onderzocht.”

Mindshift

“De rode draad in dit verhaal is de nieuwe aandacht voor het economisch belang van creatieve sectoren”, besluit Annelore. “Dit besef moet nog groeien bij de Brusselaars maar we merken al een mindshift.

De verschillende initiatieven van hub.brussels zijn er om de theorie naar de praktijk om te zetten en definitief de omslag te maken.”

HUB.AWARDS 2022 VOOR DEGENEN DIE HET VERSCHIL MAKEN

Na een driejarige coronabreak is het weer tijd om Brusselse ondernemingen met een positieve impact te vieren. Dat doet hub. brussels met een ceremonie in de prestigieuze Henry Le Bœuf-zaal in Bozar én prijzen tot € 5000 in verschillende categorieën.

Stel jezelf kanditaat t.e.m. 30 april 2022 via:

hubbrussels.awardsplatform.com

Inhoud / Sommaire / Inside

Edito

DE JEUGD

De PS voelt de hete adem van de PTB in haar nek

Ik heb het altijd moeilijk gehad met mensen die het met neergetrokken mondhoeken hebben over de “jeugd van tegenwoordig”. De veralgemening stuit me tegen de borst. Maar er zijn ook die schimmen die soms opduiken uit de nevelen van mijn geheugen; herinneringen uit een periode waarin ik zelf tot de jeugd van tegenwoordig behoorde. Het overkwam me afgelopen week nog. Ik botste op een RTBF-reportage uit de jaren 1970 over een groep jonge ketten uit de Marollen. De beelden leken op de foto’s uit mijn jeugd. Alleen was hun favoriete tijdverdrijf het beklimmen van het Justitiepaleis. Het paleis zelf voor alle duidelijkheid, niet de trappen. Op de cover van dit magazine kijken jonge mensen zelfverzekerd in de lens. Het zijn Brusselse ketten van vandaag. Vier jonge gasten met een zeer uiteenlopende achtergrond, zoekend naar hun identiteit en hun plaats in de maatschappij. Vier gasten ook die ondanks hun jonge leeftijd al heel wat hebben meegemaakt. Ze staan centraal in de reeks Generatie BX die u vanaf deze week kan bekijken op BRUZZ. Ik heb die – uiteraard – al bekeken. Na de eindgeneriek kon ik maar één ding bedenken: respect voor deze vertegenwoordigers van de jeugd van tegenwoordig.

Lees de portretten van de vier jongeren van Generatie BX op p. 14-17

In de recentste peiling wordt de radicaallinkse partij groter dan de Franstalige socialisten 12

LES JEUNES

NL

CHOU DE BRUXELLES

“De communicatiedienst liet me weten dat ik hen doe lachen” Buschauffeur Layla Rifi ontpopt zich tot TikTok-hit 18

ANALYSE

J’ai toujours eu du mal avec les personnes qui parlent des « jeunes d’aujourd’hui » en faisant la grimace. C’est la généralisation qui me dérange. Mais il y a aussi ces ombres qui émergent parfois des brumes de ma mémoire ; des souvenirs d’une époque où je faisais moi-même partie des jeunes. Cela m’est arrivé la semaine passée. Je suis tombé sur un reportage de la RTBF des années 1970 sur un groupe de kets des Marolles. Les images ressemblaient aux photos de ma jeunesse. Sauf que leur passe-temps favori était de grimper sur le palais de justice ; le palais lui-même, pas les marches.

Sur la couverture de ce magazine, des jeunes gens regardent avec confiance dans l’objectif. Ce sont les kets de Bruxelles d’aujourd’hui. Quatre jeunes aux parcours très différents, à la recherche de leur identité et de leur place dans la société. Quatre ados qui ont déjà vécu beaucoup de choses malgré leur jeune âge. Ils sont au centre de la série Génération BX que vous pouvez regarder dès cette semaine sur BRUZZ. Je l’ai déjà regardée, évidemment. Après le générique de fin, je n’avais qu’une chose en tête : respect pour ces représentants de la jeunesse d’aujourd’hui. Lisez les portraits des quatres jeunes Bruxellois en p.14-17 FR

DE WEEK Zoom 4, In beeld 6, Bijgedachte 7, COVER STORY Vier Brusselse jongeren aan het woord in docureeks Generatie BX 14, SPREEKTIJD Ouddiplomaat Jan De Bock 8, INTERVIEW Eddy Van de Velde over de nieuwe jezuïetenschool in Molenbeek 20, DESIGN De eerste Brussels Jewellery week 24, BIG CITY Hoe zag de buurt rond de Congreskolom eruit voor de bouw van het Rijksadministratief Centrum? 26, COLUMN Nick Trachet 52

BRUZZ CULTURE « Le grand avantage d’une petite équipe est qu’on est vraiment flexible » Le duo pop Charlotte Adigéry et Bolis Pupul évoque leur yin et leur yang et leur nouvel album ‘Topical Dancer’ 29

YOUNGSTERS

EN Jean-Paul Estiévenart, Marcel Ponseele & Anthony Romaniuk 32, NL

Ikraaan 34, NL BruxellesVies Dena Vahdani 36, FR Yīn Yīn 37, NL Ilke & Uschi Cop 38, FR Fabrice Du Welz 42, EN Joseph Olivennes 44, FR Eat & Drink Kool Chou 47, NL/FR/EN Select: film 48, NL/FR/EN Select: theatre, music, visual arts 50

MEER BRUZZ GENERATIE BX Rina, Romana, York en Solina zijn vier Brusselse jongeren. Ze delen in Generatie BX hun dromen en zorgen, hun angsten en wensen.

Elke maandag op BRUZZ tv, integraal op BRUZZ.be en op het YouTube-kanaal van BRUZZ

MELD NIEUWS

I have always had difficulties with people who complain about the “youth of today”. It is the generalisation that bothers me. But there are also those shadows that sometimes emerge from the mists of my memory – memories from a time when I myself was one of the youth of today. It happened to me just last week. I found myself watching a television report from the seventies about a group of young “Ketten” from the Marolles. The images resembled the photos from my youth. Except that their favorite pastime was climbing up the courthouse – the palace itself, to be clear, not the steps. On the cover of this magazine, young people look confidently into the lens. They are the “Ketten” of today’s Brussels. Four youngsters with very different backgrounds, searching for their identity and their place in society. Four kids who, despite their young age, have already experienced a lot. They are central in the series Generation BX that you can watch on BRUZZ tv starting this week. Of course, I already watched it. After the final credits, I could only think of one thing: respect for these representatives of the youth of today. Read our portraits of four Brussels youngsters on p. 14-17 EN

KRISTOF PITTEURS, hoofdredacteur

Zelf nieuws gespot?

Jouw tip is altijd welkom via BRUZZ.be/meldnieuws

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be 20 APRIL 2022

I

3

De week

STADSVERENIGING ARAU KOMT MET 25 VOORSTELLEN VOOR GROOTSTE PARK VAN BRUSSEL

‘Maak het Ter Kamerenbos opnieuw van alle Brusselaars’ Een rem op grote evenementen, een totaalverbod op gemotoriseerd verkeer en beter natuurbeheer in Ter Kamerenbos.

Studie- en actiegroep Arau heeft een lijstje met 25 voorstellen voor het grootste park van Brussel. “De echte vraag gaat over de invulling van het park voor de Brusselaars,” vindt de stadsbeweging. — EVA CHRISTIAENS

BRUZZ | DE WEEK

Woensdag organiseert Arau een wandeling en picknick in het Ter Kamerenbos om zijn voorstellen te bespreken. De ideeën gaan van een volledige afsluiting van het bos voor autoverkeer, naar meer drinkfonteinen, openbare toiletten en bewegwijzering. Arau stelt fietsverbindingen naar het park voor en zelfs een tramlijn langs de hele Waterloosesteenweg, om de extra autodruk op te vangen. Een nieuw evenementenplein op de huidige rotonde aan de Louizalaan moet het park ontlasten van grote, vaak private festivals. “De geluids- en lichtoverlast van de evenementen rond de

kiosk bedreigt de biodiversiteit in het park, zoals de vleermuizen,” zegt directeur Marion Alecian van Arau.

Met haar 25 voorstellen wil de stadsvereniging de eerdere discussies rond het Ter Kamerenbos opentrekken. “De politieke aandacht voor het bos gaat nog te vaak over meer of minder auto’s. Wij vragen ons af: hoe maken we er opnieuw een park van, waar je kan ontspannen, sporten, rusten en de natuur kan respecteren?” zegt Alecian. “Die ideeën willen we nu samen met het publiek verder uitwerken.”

Ter opfrissing: het Ter Kamerenbos ging tijdens de lockdown in de lente van

Oriënt-Express houdt halt in Brussel De beroemde Orient Express passeert donderdag in het station van Schaarbeek en Brussel-Zuid. De luxetrein, bekend van Agatha Christies Murder on the Orient Express, rijdt vanuit Amsterdam door onze hoofdstad naar Venetië. De Brusselaars die de dubbele passage moesten missen, hoeven niet te treuren. De trein zal ons land in 2023 opnieuw aansnijden.

4

I

20 APRIL 2022

2020 helemaal dicht voor autoverkeer. De Stad Brussel had de situatie graag zo voortgezet, maar buurgemeente Ukkel vreesde extra verkeer in de woonwijken.

In de herfst volgde een testfase, waarin de zuidelijke lus van het park werd afgesloten voor auto’s, maar die test bleek naderhand onwettig. Vandaag zijn auto’s weer welkom in de zuidelijke Bosvoordselaan en in de Dianalaan. De gemeente Ukkel is nog altijd niet tevreden. Zij heeft de Stad begin dit jaar gedagvaard. “We vragen een evaluatie van de huidige situatie,” zegt burgemeester Boris Dilliès (MR), die liefst

12

De gemiddelde wachttijd voor een sociale woning in Brussel bedraagt bijna twaalf jaar.Dat blijkt uit cijfers die Brussels N-VA-parlementslid Mathias Vanden Borre opvroeg. Voor wie een woning met vier slaapkamers zoekt, loopt de wachttijd op tot veertien jaar.

meer verkeer wil toelaten.

Toch vraagt Arau nogmaals een volledig autovrij bos. “Wij zijn een onafhankelijke organisatie en willen in de eerste plaats de inwoners van Brussel vertegenwoordigen,” benadrukt Alecian. Arau baseert zijn voorstellen wel grotendeels op twee burgerworkshops van 2020.

Daaraan namen in de eerste plaats natuur- en fietsverenigingen deel, en enkele stedenbouwkundigen. “Er kwam ook een vertegenwoordiger van de Ukkelse wijkcomités,” zegt Alecian, maar mobiliteitsorganisatie Touring en de actiegroep ‘L’automobiliste en a marre’ waren niet uitgenodigd.

“Zij waren in die periode heel vijandig,” zegt Alecian daarover. Minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) kreeg destijds doodsbedreigingen van die actiegroep op sociale media.

WOONWIJKEN Dat niet iedereen aan tafel zat, doet de gemeente Ukkel alvast twijfelen over de democratische basis van de studie. “Ik ben heel voorzichtig als ik hoor dat zij de wijkcomités hebben bevraagd, want veel inwoners hebben geen tijd om naar zo’n vergadering te gaan,” zegt burgemeester Dilliès. Hij heeft de studie van Arau nog niet ontvan-

Billy Bike op zoek naar overnemer Billy Bike, het Brusselse bedrijf dat elektrische deelfietsen aanbiedt, is op zoek naar een overnemer.

Sinds het begin van de gezondheidscrisis stapelden de schulden zich op, en dat dwingt de onderneming er nu toe een procedure van gerechtelijke reorganisatie op te starten. “Het was dat of een faillissement. We hopen nog voor de zomer een overnemer gevonden te hebben.”

In maart 2020 ging het Ter Kamerenbos dicht voor het autoverkeer, later dat jaar waren auto’s weer toegelaten in een deel ervan.

CARTOON

KIJK OP DE WEEK

gen. “Het hele park afsluiten, is sowieso nonsens voor het milieu. Zo duw je de luchtvervuiling naar de woonwijken,” zegt Dilliès, die spreekt over “extremisme”.

Arau wil naar eigen zeggen vooral de discussie weer op gang trekken. “We komen met sterke punten en vragen meer dan we zullen krijgen,” zegt Alecian. “De onderliggende basis is dat het Gewest het beheer van het park moet overnemen van de Stad Brussel. Dat is logischer, want alle Brusselaars hebben even veel recht op groene ruimte.” Minister voor Leefmilieu Alain Maron (Ecolo) en Brussels burgemeester Philippe Close (PS) waren nog niet bereikbaar.

BRUZZ | DE WEEK

© PHOTONEWS

KIM

Sans-papiers tegen sans-papiers

Wat ik met dat geld ga doen? Een huis in Brussel kopen. En een auto.

En een vrouw zoeken.

En een winkel openen De transmigrant die 250.000 euro won met een krasbiljet heeft grootste plannen (in ‘Het Laatste Nieuws’)

Een vijftigtal sans-papiers protesteert donderdag tegen een andere groep sans-papiers die onderdak vond in een leegstand pand in de Voltastraat in Elsene. Ze verbleven lange tijd samen in het KBC-gebouw in de Havenlaan. Dat wordt afgebroken. Een deel van de groep besliste om te verhuizen naar Elsene, een ander deel om te blijven. Nu willen de achterblijvers alsnog intrekken in de Voltastraat.

1.274

Sinds de opening van het noodopvangcentrum in Sint-Lambrechts-Woluwe zijn er al 1.274 Oekraïense vluchtelingen opgevangen. Dat meldt het Rode Kruis Vlaanderen. Sinds kort kunnen Oekraïners die zich nog niet hebben geregistreerd bij de Dienst Vreemdelingenzaken er ook terecht voor noodopvang.

20 APRIL 2022

I 5

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

JAPANSE SCHOONHEID NL/ Terwijl twintig

kilometer verderop duizenden wandelaars zich in deze periode naar het Hallerbos haasten om de zee van de paarse boshyacinten te bewonderen, duikt ook in Brussel op verschillende plekken een kleurenpracht op.

De Japanse kerselaars, 6

I

20 APRIL 2022

op de foto in Schaarbeek, laten zich zoals elk voorjaar weer van hun mooiste zijde zien.

Binnen een week of twee is het roze rijk alweer uit, maar intussen is het voor iedereen volop genieten van de zon en van het feeërieke snoepjesroze bladerdak.

BEAUTÉ JAPONAISE FR/ Alors qu’à vingt kilomètres de là, des milliers de promeneurs se précipitent à cette période de l’année au bois de Hal pour admirer le tapis de jacinthes des bois violettes, à Bruxelles, on peut également voir apparaître de splendides couleurs en divers endroits. Les cerisiers

JAPANESE BEAUTY japonais, ici à Schaerbeek, se montrent à nouveau sous leur meilleur jour, comme chaque printemps. Dans une semaine ou deux, les beaux pétales seront tombés, mais en attendant, vous pouvez profiter pleinement du soleil et des fleurs de sakura d’un rose bonbon féerique.

EN/ While thousands of

walkers rush to the Hallerbos, some twenty kilometres away, at this time of year to admire the sea of purple wood hyacinths, a splendour of colour is popping up in various places in Brussels too. Here in Schaarbeek, the Japanese cherry trees are

Bijgedachte

Na de mesaanvallen

© BART DEWAELE

once again showing their best side as they do every spring. In a week or two the pink glory will be gone, but until then the sun and the enchanting candy pink foliage can be enjoyed to the full.

Parken moeten de longen zijn van de stad. Ze zijn bedoeld voor Brusselaars die geen tuin hebben, of hooguit een piepklein balkonnetje. Wie toch de behoefte heeft om eens lekker buiten te zijn, gaat dan naar het park. Het prachtig glooiende Dudenpark bijvoorbeeld, in Vorst. Om er wat te wandelen of op een bankje te zitten. De 42-jarige Nancy Burrello zat onlangs op zondagmiddag op zo’n bankje met haar neus in de zon toen ze pardoes werd aangevallen door een tiener met een mes. Toen ze haar gsm niet meteen wilde overhandigen – Nancy is een stoere – probeerde hij haar neer te steken. Gelukkig kon ze heelhuids wegkomen. De avond voordien had een 25-jarige vrouw minder geluk. Terwijl ze haar hond uitliet, werd ze aangesproken door diezelfde jongeman die om haar gsm vroeg. Hij haalde een mes boven en de vrouw werd geraakt in haar linkerlong. Ze is weer buiten levensgevaar en de dader kon intussen ingerekend worden.

Eind goed al goed, moeten ze bij de politiezone Zuid en de gemeente Vorst gedacht hebben. In hun officiële communicatie weerklonken opvallend veel sussende woorden. Het ging hier immers om “een geïsoleerd geval”. De politiewoordvoerster zei: “Mensen hoeven niet bang te zijn, het is niet dat er een seriemoordenaar rondloopt.” Nou. Een huis-tuin-en-keukencrimineel is ook al heel eng. Zeker als zijn steekwapen in je linkerlong belandt.

De reactie van de politie is wellicht ingegeven door de cijfers. Sinds 2018 daalt het aantal diefstallen met geweld met een wapen in het gewest. De cijfers voor 2021 zijn nog niet volledig, maar tonen alvast dezelfde trend, ook in Vorst.

Burgemeester Mariam El Hamidine (Ecolo) had die statistieken blijkbaar ook gezien. Zij kondigde spoorslags aan dat er geen extra veiligheidsmaatregelen in de pijplijn zaten.

Toch bleef ik als doorgewinterde Brusselse parkgebruiker op mijn honger zitten. Die snelle communicatie over ‘niks aan de hand’ gaf de indruk dat de twee steekincidenten niet serieus genomen werden. Men had de gelegenheid ook te

BRUZZ | DE WEEK

Redactiechef KIRSTEN BERTRAND neemt het nieuws op de korrel

baat kunnen nemen om te benadrukken dat men er, zoals steeds, alles aan zou doen om de parkgangers zo veilig mogelijk te ontvangen.

Criminaliteit minimaliseren zit wat in de Brusselse bestuurscultuur. Herinner u de pijnlijke uitspraak van oud-burgemeester Freddy Thielemans (PS) uit 2010. Die had een schietpartij waarbij een agent drie kogels uit een kalasjnikov in zijn been had gekregen, omschreven als een “fait-divers”. Ook bij rellen op oudejaarsavond in Molenbeek had burgemeester Catherine Moureaux (PS) het in 2019 lastig om de gepaste reactie te vinden. Nochtans schieten burgers daar niks mee op. In steden wordt hoe langer hoe meer geleefd in de openbare ruimte, en met name parken ontpoppen zich mee en meer als hardloopcircuit, yogaschool, fietsroute en uitraasplaats voor kinderen. Voldoende aandacht voor het veiligheidsgevoel op die drukke plekken zou op zijn plaats zijn. Dat toont binnen- en buitenlands onderzoek ook aan.

Uit bevragingen van bewoners van de Noordwijk blijkt al langer dat ze het Maximiliaanpark als vuil en eng ervaren. Maar ook een piekfijn onderhouden en levendig park als Josaphat in Schaarbeek wordt na valavond snel unheimlich wegens bijzonder leeg en donker. We willen hier niet pleiten voor een surveillancesamenleving, maar gemeenten mogen er gerust meer oog voor hebben. Misschien kan wat momenteel in het

“Ook een levendig en piekfijn onderhouden park als Josaphat in Schaarbeek wordt na valavond snel unheimlich wegens bijzonder leeg en donker” nachtleven gebeurt als inspiratie dienen.

Stewards, veilige zones … zeker voor het vrouwelijke deel van de bevolking is die verandering revolutionair. Want als je iets overkomt, zo getuigde een dame die tien jaar geleden in een parkje in Sint-Gillis aangevallen werd met een mes, zindert dat meestal nog erg lang na.

Volg het Brusselse nieuws online via BRUZZ.be

20 APRIL 2022

I 7

Spreektijd

Jan De Bock Geboren in Ekeren in 1949. Groeit op in Hove Studeert Rechten in Gent Verhuist in 1974 naar Brussel Woont lange tijd in Sint-Pieters-Woluwe, nu sinds twee jaar in Elsene Sinds 2014 op pensioen als diplomaat Van 2015 tot 2021 internationaal secretaris bij de sp.a Sinds 2016 voorzitter van de raad van bestuur van Ceris, een internationale hoger onderwijsinstelling voor postgraduaatopleidingen in Brussel Gehuwd met Mieke Van Speybroeck, vader van drie kinderen

‘We hadden deze crisis kunnen vermijden’ DE BRUSSELSE OUD-DIPLOMAAT JAN DE BOCK WERKTE ZELF IN MOSKOU IN DE JAREN 1980

8

I

20 APRIL 2022

Hij mag dan al enkele jaren op rust zijn: zijn passie voor de diplomatie is nog lang niet gaan liggen.

Brussels oud-diplomaat Jan De Bock volgt de internationale ontwikkelingen op de voet en meent dat het Westen onvoldoende in dialoog is gebleven met Rusland. “Rusland heeft sterke diplomaten, we moeten hen wel ernstig nemen.”

— ELLEN DEBACKERE, FOTO’S BART DEWAELE

richting wou uitgaan. Nooit spijt van gehad.

Met een aantal van deze jobs had ik rechtstreeks impact op het leven van de Europeanen. Dat is erg waardevol.”

BRUZZ | SPREEKTIJD

Door de oorlog in Oekraïne staat de diplomatie opnieuw volop in de schijnwerpers. Welke rol speelt de diplomatie in dit conflict?

JAN DE BOCK: Op dit moment een weinig

zichtbare rol, behalve dan het feit dat de EU snel afspraken heeft gemaakt om zich niet in het conflict te laten meeslepen. Als je niet militair wil ingrijpen, is het pad van de diplomatie zeer smal. Maar de diplomatie zal wel een rol spelen zodra de verliezen van Rusland niet meer zullen opwegen tegen de mogelijke winst. Het land heeft inmiddels enorm veel aan prestige verloren.

Hebt u tijdens uw carrière vaak contact gehad met Russische diplomaten?

DE BOCK: Het zijn erg sterke diplomaten. Ze

zijn dan ook afkomstig van een land met een lange diplomatieke traditie. In Brussel interesseerden de Russische diplomaten zich evenwel zelden voor de technische dossiers van de EU, tenzij ze er natuurlijk rechtstreeks belang bij hadden, zoals bijvoorbeeld wanneer het ging om de import van producten uit Rusland. Inzake vredesdiplomatie zijn het meer mijn collega’s bij de NAVO die contact met hen hebben.

Was is de beste manier om met Russische diplomaten te onderhandelen? Is er iets specifiek ‘Russisch’ aan?

DE BOCK: Nee, maar we moeten hen wel

▼

ernstig nemen. Net als bij iedereen, moeten we ook bij de Russen nagaan wat hun

▼

I

n 1975 ging oud-diplomaat Jan De Bock (73) aan de slag in de diplomatie. “Toen was die nog sterk Franstalig en elitair,” vertelt hij. “Dat was niet meer het geval toen ik er wegging. Dan waren de Vlamingen het meest invloedrijk en was de gemiddelde diplomaat niet meer van adel.

Ook hadden veel meer vrouwen zich aangesloten. Maar op het vlak van onderhandelen is er weinig veranderd. De machtsverhoudingen zijn wel geëvolueerd, maar als Belgische diplomaat onderhandel je vooral op basis van teksten en dossiers en nooit vanuit een sterke, militaire positie.

Ook vandaag kan een Belgische diplomaat vanuit Brussel vooral proberen om in de Europese Unie of de NAVO een coalitie te vinden om een conflict te beëindigen, of net om eisen te stellen.”

Als iemand weet hoe het er in de diplomatieke achterkamers aan toe gaat, dan is het Brusselaar De Bock wel. Als diplomaat ging hij in 1975 in dienst bij Buitenlandse Zaken en vatte hij achtereenvolgens post in Wenen, Genève, Moskou, New York en Bonn. Nadien volgden functies als adjunct-permanent vertegenwoordiger bij de Europese Unie, kabinetschef van ministers van Buitenlandse Zaken Frank Vandenbroucke en Erik Derycke (beiden toen SP), secretaris-generaal van het ministerie van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Internationale Samenwerking en permanent vertegenwoordiger bij de Europese Unie. Ook trad hij op als ambassadeur in Italië, Albanië, San Marino, Spanje en Andorra.

Een lijst om u tegen te zeggen, maar De Bock blijft er vanuit zijn appartement aan de Vijvers van Elsene rustig onder. “Ik wist al van toen ik zestien was dat ik deze

20 APRIL 2022

I 9

▼

OUD-DIPLOMAAT JAN DE BOCK WERKTE ZELF IN MOSKOU

belangen zijn en wat we zelf te verdedigen hebben. We moeten luisteren naar de Russen en mogen nooit vergeten dat het om een groot land gaat met een grote dunk van zichzelf. Daarmee bedoel ik niet dat ze té groot over zichzelf denken, maar wel dat we de Russen serieus moeten nemen.

Onlangs zette ons land nog 21 Russische diplomaten uit wegens spionage.

DE BOCK: Dat is een traditionele, diplomatieke zet.

BRUZZ | SPREEKTIJD

In de diplomatie heb je niet zoveel wapens.

Diplomaten het land uitzetten, is een betrekkelijk sterk signaal. Een nog radicalere stap zou zijn om de relaties te verbreken en niet meer verder te praten, maar daar mogen we zeker niet aan denken. Een bepaald percentage van Russische diplomaten in Brussel houdt zich bezig met informatie verzamelen en invloed uitoefenen. Dat is nu eenmaal diplomatie en dat moet je ergens aanvaarden. Maar als je vindt dat iemands houding niet meer beantwoordt aan de definities van een constructieve samenleving, kan je je afkeuring laten blijken.

Hebt u de situatie in Oekraïne zien escaleren of kwam het conflict er totaal onverwacht voor u?

DE BOCK: Ik had het niet echt zien aankomen. Ik

dacht dat we met de Russen al voorbij een aantal oude reflexen waren geraakt. Ik heb nog een periode meegemaakt waarin ze echt wilden samenwerken. Dat was eind jaren 1990, begin jaren 2000. Rusland stond toen nog erg zwak.

Zelf werkte ik in Moskou van 1982 tot 1985 en hield ik me binnen de ambassade vooral bezig met binnenlandse politiek. Op het einde van ons verblijf werd Michail Gorbatsjov verkozen tot secretaris-generaal van de Communistische Partij.

Hij wilde een andere koers varen, maar moest al snel de duimen leggen voor de meer behoudsgezinde vleugel van de partij. De westerse ambassades waren zeer geïnteresseerd in die machtsstrijd.

Het land was op dat moment onvoorstelbaar slecht georganiseerd en in essentie is er vandaag niet zoveel veranderd. Er bestaat daar geen

“Het is een zinloze oorlog. Ik denk dat hij geen jaren zal duren, maar eerder nog enkele maanden” JAN DE BOCK Oud-diplomaat

Jan De Bock in zijn appartement aan de Vijvers van Elsene. “Als diplomaat heb ik soms rechtstreeks impact gehad op het leven van de Europeanen. Dat is erg waardevol.”

traditie van belang te hechten aan economie.

Macht heeft geen economische dimensie en dat is een van hun zwaktes. Vandaag heb ik zo goed als geen contact meer met de Russische mensen van toen. Het zijn erg lieve mensen, maar ze zijn slecht georganiseerd en ivre d’esclavage: ze doen niets liever dan zich ondergeschikt op te stellen.

Ze hebben geen democratische reflexen, er heerst daar een lange traditie van de macht respecteren en hopen dat er wat kruimels vallen.

I

20 APRIL 2022

DE BOCK: Wij namen standpunten in die bijna

móesten leiden tot een reactie van Rusland. Door gebrek aan inzicht en respect voor de andere partij zijn wij er zowat ingetuimeld. Er is onvoldoende in dialoog gegaan met Rusland en het is een crisis die we in die zin hadden kunnen vermijden.

Was er nog een diplomatieke uitweg mogelijk of was dit een oorlog die niet anders kon dan plaatsgrijpen?

Onlangs beloofde Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen de Oekraïense president Volodimir Zelenski versneld werk te maken van een Oekraïens EU-lidmaatschap.

DE BOCK: Ik weet het niet, maar ik denk van niet.

DE BOCK: Ik heb al veel toetredingen meegemaakt

Ik denk dat president Vladimir Poetin zich om interne, politieke redenen sterk moest tonen. Van een Russische leider wordt verwacht dat hij zich heldhaftig opstelt en zich machtig toont. Gorbatsjov werd opzijgeschoven omdat men hem te meegaand vond. Nu zoekt Poetin een manier om zonder gezichtsverlies zijn standpunten te kunnen milderen. Het is een zinloze oorlog. Ik denk dat hij geen jaren zal duren, maar eerder nog enkele maanden. Tot er voldoende elementen zijn om er zonder gezichtsverlies een einde aan te maken.

en ik kan zeggen: dat is een ongelooflijk complexe business. Dat gaat bij wijze van spreken tot het gelijkmaken van de definities van melk. Het betreft tienduizenden bladzijden aan akkoorden.

En de economie van een land kan zich niet zomaar aanpassen. Daar is minstens vijf à tien jaar voor nodig. Sneller kan niet.

Wat vindt u zelf van de reacties van het Westen op de crisis in Oekraïne? Na de Sovjet-Unie heeft de 10

NAVO zich uitgebreid naar Oost-Europa en de Baltische landen. Volgens Poetin heeft het Westen daarmee een belofte gebroken.

Hoe belangrijk is het diplomatieke bolwerk in Brussel?

DE BOCK: Wanneer we kijken naar het aantal

diplomaten, is Brussel de op één na grootste vestigingsplaats van diplomatieke vertegenwoordigers, na New York. Maar in Brussel is de

“Als Belgische diplomaat onderhandel je vooral op basis van teksten en dossiers en nooit vanuit een sterke, militaire positie”

voldoende belangrijk waren. Diplomatie bestaat ook uit bepaalde handelingen stellen die je tegenstander of partner het gevoel geven dat je zijn belangen erkent, correct inschat en eerbiedigt. Dat wil niet zeggen dat je erop moet ingaan.

Maar in dit geval heeft men Rusland te weinig als grootmacht gezien en is er te veel geluisterd naar mensen die er minder mee te maken hebben, met name de Verenigde Staten.

Maar dat wil niet zeggen dat de diplomatie niet meer werkt. Ze is volop bezig en de onderhandelingen lopen. Alle partijen weten nu wat de belangen zijn en wat de onderhandelingsmarge inhoudt. Het is nog even afwachten, maar een diplomatieke oplossing is nog mogelijk. De vraag is echter hoe ver we van onze principiële standpunten willen afstappen. Belangrijk is dat de EU haar eensgezindheid behoudt, want als dat niet het geval is, zal Rusland weten dat er opties zijn en zal het conflict aanhouden.

Over welke kwaliteiten moet een goede diplomaat beschikken?

DE BOCK: Dit klinkt misschien verrassend, maar

diplomatieke wereld veel diverser dan in New York. Door de ACP-akkoorden (een partnerschapsovereenkomst tussen de EU en de Organisatie van staten in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan, red.) is er in Brussel ook een enorme aanwezigheid van de zogenoemde ontwikkelingslanden. Ook hebben we in Brussel militaire vertegenwoordiging via de NAVO. Het grote verschil tussen Brussel en New York is dat alles wat betrekking heeft op de EU, veroordeeld is om tot consensus te komen. In New York gaat het binnen de Verenigde Naties vaak om meer abstracte principes waarbij het veel kan botsen, maar uiteindelijk niets hoeft te kosten. In Brussel gaat het telkens om de euro’s en de centen, en over hoe het dagelijkse leven in de EU georganiseerd wordt. Dat ligt politiek heel gevoelig. Als je terugkomt van een onderhandeling, moet je bewijzen dat je de belangen van je land verdedigd hebt en dat er bij wijze van spreken niet plots een treinspoor vanuit Bulgarije wordt gebouwd om hier goederen te importeren.

Zit er nog toekomst in de diplomatie? Want op het eerste gezicht lijkt ze gefaald te hebben wanneer we naar de oorlog in Oekraïne kijken.

DE BOCK: Ze heeft inderdaad gefaald. We hebben

niet gezien dat er bepaalde belangen speelden en we hebben gedaan alsof die belangen niet

een goede partner hebben is het meest belangrijke. Je kan geen goede diplomaat zijn als je iemand meesleurt naar het buitenland die het daar haat.

Jan De Bocks partner en kunsthistorica Mieke Van Speybroeck schuift even aan voor het gesprek.

MIEKE VAN SPEYBROECK: Als partner is het erg moeilijk om een eigen carrière op te bouwen. Mijn meest boeiende uitdagingen kreeg ik in New York

en hier in Brussel bij Bozar. In Moskou kon ik als vrijwilliger in de bibliotheek van de Franse ambassade aan de slag. Onze Rusland-periode was een moeilijke tijd: het was een boeiende ervaring, maar het was erg moeilijk om contacten te leggen met de Russische bevolking in die tijd.

Regelmatig werd er ook de telefoon ‘gerepareerd’ die nooit stuk was.

Zelf heb ik er ook even over gedacht om deel te nemen aan het diplomatieke examen, maar ik heb dat uiteindelijk niet gedaan om ons familieleven te kunnen blijven ondersteunen. De bijdrage van de partners in het diplomatieke proces zit vooral in het helpen thuis, maar ook om ingang te vinden bij bepaalde netwerken. In Genève was ik bijvoorbeeld lid van een club van echtgenotes van expats en kon ik zo ook mensen introduceren. Als partner moet je veel opgeven, maar je krijgt er ook veel voor terug.

DE BOCK: De partner is essentieel. Met kinderen verhuizen van Ethiopië naar pakweg Peru is zwaar.

Het is een speciaal beroep, omdat het in speciale omstandigheden wordt uitgeoefend en waarbij je veel gezond verstand moet hebben. Ik heb de meest briljante universiteitsassistenten zien mislukken als diplomaat omdat ze onvoldoende gezond verstand hadden om in de meest onmogelijke situaties te functioneren. Allerlei getheoretiseer helpt niet in zulke situaties, maar een partner kan je daar wel in helpen. Het beeld van een diplomatieke wereld vol glamour en feestjes is hoe langer hoe minder van tel.

« ON AURAIT PU ÉVITER CETTE CRISE »

“WE COULD HAVE VOIDED THIS CRISIS”

Même s’il est pensionné depuis plusieurs années, il a toujours gardé sa passion pour la diplomatie. L’ancien diplomate bruxellois Jan De Bock suit de près les développements internationaux et est d’avis que l’occident n’a pas assez tenté de maintenir le dialogue avec la Russie, où il a travaillé trois ans à l’ambassade belge. Selon De Bock, les Russes sont forts en diplomatie et doivent être pris au sérieux. Il est important que l’UE garde son unité, car si ce n’est pas le cas, la Russie saura qu’il y a des options et continuera le conflit. Selon l’ancien diplomate, la diplomatie joue actuellement un rôle moins visible, mais elle est clairement en cours dans les coulisses. « Il faut encore attendre un peu, mais une solution diplomatique n’est pas exclue. La question est de savoir dans quelle mesure nous sommes prêts à revoir notre position. »

He may have been retired for a few years now, but his passion for diplomacy has not faded.

Former Brussels diplomat Jan De Bock still follows international developments closely and believes that the West did not maintain enough of a dialogue with Russia, a country where he himself worked for three years at the Belgian embassy. According to De Bock, the Russians are strong in diplomacy and we should take them seriously. Above all, it is important that the EU maintains its unity, because if it does not, Russia will know that there are options and the conflict will continue. Diplomacy, according to the former diplomat, may be playing a less visible role at the moment, but it is still very much at work behind the scenes. “It remains to be seen, but a diplomatic solution is still possible. The question, however, is how far we want to move away from our principled positions.”

FR

EN

BRUZZ | SPREEKTIJD

JAN DE BOCK Oud-diplomaat

PS WORDT IN STEEDS MEER DOSSIERS OPGEJAAGD

De zeer hete adem van de PTB B R U Z Z | A N A LY S E

Wat hebben de Brusselse kilometerheffing, de hoofddoekenkwestie bij de MIVB en het dossier van de huurprijzen met elkaar gemeen?

Het zijn stuk voor stuk thema’s waarin de Brusselse PS zich onder druk van de PTB radicaler ging opstellen. En die druk neemt niet af: in een recente peiling wordt de PTB in Brussel voor het eerst groter dan de PS. “De partij twijfelt tussen twee fronten.”

— KRIS HENDRICKX

© PHOTONEWS

Als het Brusselse regeerakkoord in 2019 wordt voorgesteld, is het een van de meest opmerkelijke passages: de ploeg van Rudi Vervoort wil een Brusselse kilometerheffing invoeren. De groene trofee in het akkoord leidt al snel tot luid protest in Vlaanderen én Wallonië, waar voor een dubbele belasting wordt gevreesd.

Maar in december 2020 stijgt plots ook gemor op bij de Brusselse PS. Voorzitter Ahmed Laaouej laat weten dat hij sociale correcties wenst. Enkele weken later doet

nationaal voorzitter Paul Magnette daar een schep bovenop: voor 2024 (en dus voor de volgende verkiezingen) komt de kilometerheffing er volgens hem niet. Zijn Brusselse partijgenoot en minister-president Rudi Vervoort volgt wat later, in augustus: deze legislatuur, dat wordt bij nader inzien toch moeilijk.

Laaouej doet zijn uitlatingen naar eigen zeggen omdat er in de pers een berekeningstool voor de kilometerheffing is uitgelekt, die toont dat het systeem ook voor veel Brusselaars duurder zal worden dan het huidige

belastingsysteem. Het lek in L’Echo dateert van twee weken voor zijn kritiek. Maar de timing van zijn interventie valt om nog een andere reden op: ze komt drie luttele dagen na een politieke peiling waarin de PS nog maar een oplawaai krijgt: 16,8 procent van de Brusselaars zou er nog voor stemmen, het verschil met de PTB was nog nooit zo klein.

LANGE LIJST De kilometerheffing is maar een van de dossiers waarin de PTB de PS opjaagt. Nog op mobiliteitsvlak

“Veel meer dan andere partijen zijn wij voortdurend op het terrein.

Op die manier blijven we druk uitoefenen en moet de PS bijsturen” JAN BUSSELEN Brussels parlementslid PTB/PVDA 12

I

20 APRIL 2022

valt het op dat de PS de toon verhardt als het over parkeren gaat.

Want de PTB mag dan een jong electoraat hebben dat vaak geen auto heeft, de partij trekt wél vaak de kaart van de autobestuurder die te veel moet betalen. En dus weegt de PS hard op de gewestelijke parkeertarieven in het gewest, die uiteindelijk maar een beetje stijgen, waardoor het voor de Brusselse regering opnieuw wat moeilijker wordt om via het parkeerbeleid de autodruk te reguleren in het gewest.

Of neem nu betaalbare huisvesting, nog zo’n dossier waar PTB al lang een speerpunt van maakt.

Voor de radicaal-linkse partij moet er zo een bindend huurrooster komen. Begin januari legt de Brusselse staatssecretaris voor Huisvesting Nawal Ben Hamou (PS) dan plots een voorstel op tafel om de indexering van de huurprijzen te beperken. Het voorstel sneuvelde overigens, onder meer door tegenkanting van Défi.

Wie betaalbare huisvesting zegt,

Minister-president Rudi Vervoort en gewestvoorzitter Ahmed Laaouej hebben weinig redenen om te klinken, want in de meest recente politieke peiling wordt de PTB in Brussel voor het eerst groter dan hun partij, de PS.

denkt meteen ook aan sociale woningen, nog zo’n stokpaardje van de PTB. In theorie is ook de PS daar een groot voorstander van. Alleen slaagde de partij, die al in elke Brusselse regering zat sinds 1989, er amper in om ze ook te laten bouwen. De laatste maanden hamert de PS nu opnieuw vaker op het belang van die sociale huisvesting, onder meer op het Kwartelveld in Watermaal-Bosvoorde, waar de socialisten lijnrecht tegenover de lokale afdeling van Ecolo staan.

De lijst met dossiers waar de hete adem van de PTB voelbaar is, is nog langer: de kwestie van de hoofddoeken bij de MIVB (PTB is pro-hoofddoek, tenminste in Brussel), het uitstel van de boetes voor de lage-emissiezone, het gratis openbaar vervoer of het taxidossier, telkens zien waarnemers de PS’ers ongemakkelijk op hun stoel schuiven onder invloed van vooral de PTB. Dat schuiven leidt al eens tot een processie van Echternach in de regering. “Vervoort wordt dan gedwongen om terug te keren op

gemaakte afspraken, onder druk van gewestvoorzitter Laaouej,” getuigt een bevoorrechte bron.

Die oncomfortabele zithouding van de PS werd er eind maart niet beter op: de PS strandt er op 15,1 procent, wordt vierde partij in Brussel én moet voor de allereerst keer de PTB laten voorgaan. Het is natuurlijk ‘maar een peiling’, maar als die keer op keer een dalende of stagnerende lijn aangeven, is dat ook voor de PS geen goed nieuws.

TUSSEN TWEE VUREN Voor Laaouej zelf is de trend de logica zelve en geen reden tot paniek. “We doorkruisen nu eenmaal een diepe sociale crisis, eerst met de covidepidemie en nu met de oorlog in Oekraïne. Zoiets is altijd voeding voor extreme partijen.

En vergeet niet dat de peilingen de PS systematisch onderschatten, met 4 à 4,5 procent.” De voorzitter verwijst daarmee naar de mobilisatiekracht van de PS bij verkiezingen, maar ook naar het feit dat internetpeilingen het PS-electoraat niet

(Franstalig onderwijsminister uit Elsene, red.). Boven op die twijfel voel je ook dat er geen evenwicht is tussen de tenoren van de Brusselse PS, onder meer tussen Rudi Vervoort en Ahmed Laaouej. Wie nu precies wat doet, is niet duidelijk.

Net zoals er ook nog geen klaarheid is over wie lijsttrekker wordt bij de volgende verkiezingen.”

Die twijfel en het onevenwicht komen boven op een al bij al magere balans, vindt Delwit. “Wat zijn nu eigenlijk de verwezenlijkingen van de PS, waar hebben ze echt hun stempel op gedrukt? Voor veel mensen is dat niet duidelijk. Onder meer voor huisvesting is de balans ook niet indrukwekkend.”

BESTUREN UIT DE OPPOSITIE En de PTB? Die timmert gewoon verder aan de weg en gebruikt daarvoor haar beproefde gereedschap. “Veel meer dan andere partijen zijn wij voortdurend op het terrein, legt Brussels parlementslid Jan Busselen uit. “Er is altijd wel een plek om te gaan bussen, mensen aan te spreken of rond te gaan met petities. Op die manier blijven we druk uitoefenen en moet de PS bijsturen. We hameren bijvoorbeeld al lang op gratis openbaar vervoer.

Als dat er nu deels gekomen is, is dat ook door ons. Je kan gerust zeggen dat wij veel realiseren uit de oppositie en mensen beseffen dat ook.”

LE PTB SUR LES TALONS

PTB BREATHING DOWN THE NECK

Qu’ont en commun la taxe kilométrique, la question du voile à la STIB et les prix des loyers ? Il s’agit de thèmes sur lesquels le PS a adopté une attitude plus radicale sous la pression du PTB. Et cette pression ne diminue pas : dans un sondage récent, le score du PTB est pour la première fois plus élevé que celui du PS à Bruxelles. « Le problème des socialistes est qu’ils subissent non seulement la concurrence du PTB, mais aussi d’Écolo.

Cette double concurrence sème le doute au sein de PS », selon les politologues.

What do the Brussels congestion charge, the issues around headscarfs at MIVB/STIB and the cost of renting have in common? These are all themes on which the Brussels PS has adopted a more radical stance under unabating pressure from PTB: in a recent poll, PTB in Brussels for the first time ended higher than PS. “The problem that the socialists have is that the competition comes not only from the PTB, but also from Ecolo. This double competition with the PTB and Ecolo sows doubt in PS,” say political scientists.

FR

B R U Z Z | A N A LY S E

altijd bereiken. “Daarnaast weten kiezers ook wel dat de PTB luchtkastelen belooft, die ze niet kunnen waarmaken.”

Laaouej had ook nog de internationale context kunnen vermelden: socialisten kregen de voorbije jaren op erg veel plaatsen zware klappen.

Dat de PS doorgaans beter scoort bij verkiezingen dan in peilingen, ontkent politicologe Emilie Van Haute (ULB) niet. “Maar het is ook gevaarlijk om je achter die marge te verschuilen. De voorbije verkiezingen hebben getoond dat de partij in het rijkere zuidoosten van het gewest langzaam verdwijnt. Het probleem van socialisten is ook dat de concurrentie niet enkel van de PTB komt, maar ook van Ecolo. De PTB is erg populair bij jongeren uit het noordwesten, terwijl Ecolo kiezers wegkaapt in het zuidoosten.

Daarnaast is er geen duidelijke leiding. Daarvoor heeft Ahmed Laaouej ook te veel petjes: gewestvoorzitter, burgemeester van Koekelberg én fractievoorzitter in de Kamer.”

Haar collega Pascal Delwit (ULB) zit op dezelfde golflengte. “Die dubbele concurrentie met de PTB en Ecolo zaait twijfel bij de PS. Je hebt het kamp van Laaouej dat eerder op de PTB wil focussen, terwijl anderen, vaak uit de rijkere gemeenten, eerder naar Ecolo kijken, zoals Caroline Désir

EN

20 APRIL 2022

I 13

NIEUWE DOCUREEKS PORTRETTEERT VIER BRUSSELSE JONGEREN

Generatie BX geeft zich bloot

BRUZZ | PORTRETTEN

BRUZZ is deze week gestart met Generatie BX, een nieuwe tvreeks over de jongeren Rina, Romana, York en Solina. Zij delen hun dromen en zorgen, hun angsten en wensen op weg naar volwassenheid in de grootstad. Hier stellen ze zichzelf en hun leven voor. — SARA DE SLOOVER, FOTO’S YOUNES HAIDAR

YORK IKALI (22 ) UIT DILBEEK/SCHAARBEEK

“Ik ben nu het rolmodel dat ik zelf heb gemist”

York 14

I

20 APRIL 2022

ROMANA BAHNA (17) UIT ANDERLECHT

“Een droom van mij is ervoor te zorgen dat mijn familie het financieel goed heeft, en dat ze allemaal gelukkig zijn. Ik leer mijn kleinste broer van acht over de fouten die ik in het verleden heb gemaakt. Ik ben actief met hem bezig, ik ga naar zijn oudercontacten, ik mis die belangrijke momenten niet.”

“Ik had als oudste geen voorbeeld. We hebben geen contact meer met mijn vader.

Vragen konden niet altijd, of er waren niet altijd antwoorden op je vragen. Voor die dingen ben ik er nu voor mijn kleinere broers en zus.”

“Mijn moeder heeft veel voor me gedaan, maar je wil als kind altijd meer, de nieuwste trendy dingen, en dat kostte bij ons meer tijd.

Ik miste ook iemand die praktisch advies gaf, zoals dat je van jongs af aan moet sparen bijvoorbeeld.”

“In het vierde leerjaar ben ik in een internaat geplaatst, voor kinderen met socio-emotionele en/of gedragsproblemen. Ik was een jongen met veel te veel energie, en ik wist niet hoe ik die kwijt moest. Daardoor werd ik heel agressief. Ik had iemand nodig om mij te helpen dat te kanaliseren, en ik heb

het net op tijd rechtgetrokken. Maar bij sommige anderen uit het internaat is het niet goed afgelopen, die raakten in de drugswereld verzeild, of de prostitutie.”

“Het internaat is voor mij de beste keuze geweest, denk ik. Ik had een drang om me uit te leven, en dat kan niet in een klein appartementje in Brussel. Ik wilde hele dagen op voetbalvelden spelen, ruziemaken met anderen, lachen en eten met anderen, leren samenleven met andere culturen ...”

“Na een zevende jaar veiligheidsberoepen in Sint-Guido volg ik nu aan het CVO jeugd- en gehandicaptenzorg. Ik liep stage in het internaat waar ik vroeger zelf zat toen er mij een contract is aangeboden.

Dus nu combineer ik de studie met twee jobs: in het internaat, en als nachtwaker in een psychiatrische instelling.”

“Omdat ik zelf in dat internaat heb gezeten, heb ik meer ervaring dan anderen, en kan ik een rolmodel zijn voor de jongeren die er nu zitten. Maar ik weet nog niet hoelang ik in deze sector blijf. Eigenlijk wil ik graag bij de politie gaan.”

BRUZZ | PORTRETTEN

Romana

“Ik heb tijdens de serie vooral moeite gehad met religieuze verschillen binnen een relatie. Ik ben zelf een christen en was een tijdje samen met een moslimjongen. Daardoor hielden we er een andere mening op na, we hadden niet dezelfde waarden en normen. We respecteerden elkaar wel, maar we raakten het niet eens.”

“Ik ben bijvoorbeeld een heel open persoon, die vaak met jongens omgaat.

Hij vond dat niet oké. Ik heb hem toen ook uitgelegd dat mijn werk later zou bestaan uit het omgaan en praten met andere mannen, en hij was daartegen. Hij wou dat ik al mijn tijd enkel aan hem besteedde, maar dat wou ik niet.”

“Volgend jaar ga ik logistiek management studeren in Mechelen, om later het logistieke bedrijf van mijn vader over te nemen en uit te bouwen. Hij vervoert olie en andere ‘dangerous goods’, voorlopig enkel nog binnen België. Mijn vader begon dat bedrijf nadat we in 2014 vanuit Roemenië naar Brussel waren gekomen.

Mijn grootmoeder en tante woonden hier al en hebben mijn ouders toen eerst geholpen om een job te vinden.”

“Ik heb al vaker de commentaar gekregen dat de logistiek een mannenwereld is, maar ik zie dat juist als iets positiefs, niet als een reden om mezelf tegen te houden. Mijn vader kent heel veel vrouwen die de baas zijn van grote bedrijven, en die hebben mij altijd aangemoedigd.”

“Na een tijdje in Anderlecht wilde mijn familie eigenlijk naar Sint-Pieters-Woluwe verhuizen, we hadden daar zelfs al een huis gevonden. Maar mijn ouders en ik twijfelden: de winkel zou niet langer om de hoek zijn, de metro was wat verder weg. Mijn moeder kan niet met de auto rijden, mijn broertje en ik ook niet, dus hebben we beslist om hier te blijven wonen. Deze week nog leg ik mijn theoretisch rijexamen af. Mijn vader wil graag dat ik met de auto naar de hogeschool in Mechelen ga, omdat hij vreest dat ik anders nooit zal leren rijden.” ▼

“Later neem ik het bedrijf van mijn vader over”

20 APRIL 2022

I 15

NIEUWE DOCUREEKS PORTRETTEERT VIER BRUSSELSE JONGEREN

▼

Solina

BRUZZ | PORTRETTEN

“Ik heb een moeilijke jeugd gehad, dat is vooral aan mezelf te wijten. Ik was niet altijd het kind dat zich aan de regels hield.

Ik ging eerst in Halle naar de middelbare school, maar door de vrienden die ik toen had, ben ik mijn puberteit niet goed begonnen.”

“Mijn ouders hebben mij vaak regels moeten opleggen. Nu weet ik dat ik door hun straffen – bijvoorbeeld mijn gsm een tijdje afnemen – op het rechte pad ben gebleven.”

“Ik vertel in de serie vooral over het feit dat ik heel veel werk. In de week als babysitter, op woensdag en zaterdag in een bakkerij, en soms ook in de vakanties of op zondag. Ik ben ermee begonnen om te kunnen sparen en een beetje met geld om te leren gaan. Intussen heb ik een auto gekregen, maar ik moet wel alle kosten, zoals verzekeringen en belastingen, zelf dragen.”

“Nu corona weer wat gaan liggen is, kan ik in het weekend eindelijk nog eens

16

I

20 APRIL 2022

de deur uit, ik probeer wat te genieten van mijn leven. Want ik heb het echt moeilijk gehad in bepaalde periodes.”

“Ik was in een paar jaar tijd dertig kilo bijgekomen. Dat kwam vooral doordat ik toen een relatie kreeg en veel meer ging snacken met hem. In die periode heb ik ook een paar sterfgevallen gehad, en alle verdriet en stress at ik weg. Ik bleef geregeld tot vier uur ’s nachts wakker en dan at ik voor de tv.”

SOLINA COX (19 ) UIT LEMBEEK

“Vroeger nam ik nooit rust, nu denk ik vaker aan mezelf”

“Zeven maanden geleden ben ik onder begeleiding heel veel beginnen te sporten: ik ben intussen al twintig kilo kwijt. Ik ben nog niet waar ik wil raken, ik wil echt alles er weer af. Ik geef ook een work-outles bij mij in de buurt, omdat ik mensen met dezelfde problemen wil helpen.

“Intussen ben ik al vier jaar samen met mijn vriend, en zou ik graag binnenkort willen samenwonen. Ik kom heel goed overeen met mijn ouders nu, maar als we elkaar elke dag zien knelt het nog. We zijn allemaal koppig. Geregeld op bezoek komen lijkt me veel beter dan continu te discussiëren.”

“Mijn droom? Niet meer bang zijn om mezelf te zijn. Ik wil graag mezelf volledig aanvaarden, los van hoe ik eruitzie of wat andere mensen van mij denken. Je ziet in mij wel een verandering gedurende de reeks. Ik nam vroeger nooit een moment rust, intussen denk ik wat vaker aan mezelf. Daarom ben ik bijvoorbeeld met die sportlessen begonnen.”

RINA ZEQIRI (18 ) UIT ANDERLECHT

“Ik ben bang om volwassen te worden”

xxx

Rina

slechte keuzes ga maken. En dat die de rest van mijn leven negatief zullen beïnvloeden.”

“In de serie zul je zien dat ik heel graag terug naar Kosovo wou, waar ik vandaan kom en tot mijn negende heb gewoond. Door de lockdowns hier kon ik niet uitgaan en zat ik veel binnen, en miste ik mijn familie daar nog meer dan normaal. Ik ga er meestal uit met mijn nichten, we zijn een groep van zeven van 17-18 jaar, en soms zijn onze vijf neven er ook bij.”

“Mijn mindset is veel veranderd intussen. Ik had toen soms het gevoel dat ik meer in mijn gedachten rond mijn kindertijd leefde dan in de realiteit hier. Nu kijk ik niet meer zoveel achterom. Ik kan weer uitgaan met vriendinnen, er was de BRUZZ-reeks. Waarom zou ik de hele tijd denken aan mijn kindertijd in Kosovo als ik me hier amuseer?”

VUB-onderzoek ligt aan de basis van de tv-reeks Criminologe Jasmien Bougrine (VUB) werkt aan een doctoraat dat de basis legde voor tv-reeks Generatie BX. “Mijn onderzoek gaat over opgroeien en identiteitsvorming van ‘urban’, in dit geval Brusselse, jongeren in een context van superdiversiteit. De buitenwereld maakt van die context en van Brussel vaak een probleem.”

“Ik onderzoek hoe jongeren die in Brussel naar school gaan hun identiteit opbouwen, met welke groepen zij zichzelf identificeren en bij welke groepen ze aansluiting zoeken. Tijdens mijn onderzoek merkte ik dat veel van de jongeren die meededen op zoek waren naar een manier om impact te hebben, om deel te nemen aan het maatschappelijke debat. Daarom heb ik contact opgenomen met de makers van de BRUZZ-reeks Het Laatste Jaar. Dat was een programma waarin naar Brusselse jongeren werd geluisterd, en dat discussies op gang bracht.”

“De nieuwe tv-reeks Generatie BX geeft een globaal beeld van opgroeien in superdiversiteit, en een inzicht in de dagelijkse leefwereld van Brusselse jongeren.

Zij zijn zelf aan het woord. In de verhalen die de vier jongeren vertellen, komen de centrale thema’s uit mijn onderzoek ook naar voren. Het geworstel met het gevoel ergens thuis te horen bijvoorbeeld, en het gevoel tussen twee culturen te zitten.”

BRUZZ | PORTRETTEN

“Ik vind het leuk om foto’s te maken en ze dan te proberen bewerken. Zelfs thuis, als ik me verveel, neem ik foto’s van de straat vanaf ons balkon. Ik wil later graag iets creatiefs doen. Een magazine maken bijvoorbeeld. Iets waar ik kan voor gaan reizen buiten Brussel. Het tegenovergestelde van kantoor, ook al studeer ik dat (lacht).”

“Volgend jaar doe ik een zevende jaar dat ‘business’ heet. Maar dat gaat in dezelfde richting, en ik weet nog niet wat ik daarna wil doen.”

“Ik ben bang om op te groeien.

Ik weet niet wat de toekomst inhoudt. En ik wil het ook niet te weten komen, want ik ben bang dat het slecht zal zijn. Dus ik blijf liever waar ik ben. Als ik denk aan alle verantwoordelijkheden later, en een echte job, denk ik dat ik nog lang bij mijn ouders blijf. Ik ben bang dat ik

‘xxx’

Generatie BX, elke maandag op BRUZZ tv en integraal op BRUZZ.be en op het YouTubekanaal van BRUZZ

20 APRIL 2022

I 17

Chou de Bruxelles

‘Een glimlach is een enorm cadeau’ Weet u waarom u echt moet bellen op de bus als u wil uitstappen of waarom chauffeurs tijdens de ramadan soms wat prikkelbaarder zijn? MIVBbuschauffeur Layla Rifi legt het allemaal met veel humor uit in haar korte filmpjes op TikTok. “Ik stelde vast dat mensen ons niet graag zien.”

— EVA CHRISTIAENS, FOTO IVAN PUT

BRUZZ | PORTRET

Nog niet zo lang geleden had Layla Rifi een eigen broodjeszaak in Schaarbeek. Vandaag bestuurt ze bussen voor de MIVB en is ze vooral bekend op sociale media. Na twee jaar experimenteren op TikTok heeft ze bijna 90.000 volgers.

“Sommige collega’s vragen me hoe ik het doe, maar ik heb geen idee: het zijn de volgers die bepalen wat ze leuk vinden,” zegt Rifi. We ontmoeten elkaar in de MIVB-stelplaats aan Delta, waar Rifi nu drie jaar werkt. Toen ze haar broodjes-

rijden. Zodra dat lukte, begon ik me meer te interesseren voor de klanten.

En dan stelde ik vast – het is misschien sterk uitgedrukt – dat ze ons niet graag zien.” Passagiers die foeteren op chauffeurs die te snel rijden, of klagen dat hun chauffeur de deuren niet wil openen. “Ik vond dat spijtig, want de meerderheid van mijn collega’s werkt helemaal niet zo. Wij wachten als we iemand zien lopen naar de bus en we doen soms vier keer opnieuw de deuren open.”

Een gesprek met Rifi is er een vol

"Ik merk veel respect bij de passagiers. Mensen voelen zich weer verbonden met het openbaar vervoer"

zaak stopzette, ging ze op zoek naar een job in de transportsector. “Ik ben niet gemaakt voor een bureaujob, dus dacht ik eerst aan taxi- of vrachtwagenchauffeur,” vertelt ze, “maar mijn moeder was enorm bezorgd dat ik als vrouw alleen in het buitenland zou overnachten.”

Toevallig zag ze een vacature voor chauffeur bij de MIVB. “Dat is ook zwaar vervoer. Ik heb gesolliciteerd en kijk, het is me gelukt.”

Rifi bedient afwisselend veertien lijnen, zoals de drukke 71, de 38, 95 en 41. “In het begin wou ik vooral de weg leren kennen en goed leren 18

I

20 APRIL 2022

anekdotes en schaterlachen. Maar de praatgrage chauffeur zat bij de start van de coronacrisis bijna helemaal alleen op haar bus. “Ik heb toen zoals veel mensen TikTok geïnstalleerd voor mijn plezier,” zegt ze.

“Het begon met persoonlijke video’s.

Na een late shift postte ik eens een video over mijn job om middernacht.

De volgende ochtend was die al 12.000 bekeken. In één dag,” zegt ze, nog altijd vol ongeloof.

In het filmpje schertst ze met passagiers die de chauffeur maar blijven vragen op welke bus ze zitten, terwijl het juiste nummer

vooraan, achteraan en op de zijkant te lezen valt. Dat filmpje is nu al meer dan 600.000 keer bekeken.

Ruim 300 video’s later wordt Rifi bijna dagelijks herkend in Brussel.

En niet alleen op de bus.

KONINGIN VAN DE BUS “Gisteren noemde me iemand in de winkel me nog ‘de koningin van de bus’. Mensen spreken zelfs mijn dochter aan omdat ze in mijn filmpjes voorkomt,” zegt Rifi. Een influencer zou ze zichzelf nog niet noemen. “Ik kreeg al aanbiedingen van juwelenmerken of sportkledij, maar daar ga ik niet op in. Het moet de moeite waard zijn.” Een gratis etentje op restaurant aanvaardt ze wel. En van haar volgers krijgt tot honderd berichtjes per dag. “Ik vind het belangrijk om iedereen te antwoorden. We zijn ons soms te weinig bewust van de invloed die we op anderen hebben.”

Rifi groeide op in Marokko en kwam op haar vijftiende naar Brussel. Amper een jaar later kreeg ze haar eerste zoon. “Ik sprak nog geen woord Frans, dat heb ik geleerd via tekenfilms. Mijn parcours was niet eenvoudig. Ik heb eenzame periodes zonder hulp gekend. Ik denk dat ik daarom zo vriendelijk ben voor anderen. Een glimlach kan al een enorm cadeau zijn.”

Fel geschminkte meisjes op de

bus begroet Rifi graag met een compliment. “Wat ben je mooi, zeg ik dan. En meteen zie je hen verwonderd kijken, want ze hebben misschien wel drie uur voor de spiegel gestaan,” vertelt ze. “Zulke dingen zijn belangrijk. Het kost mensen amper moeite om kritiek te uiten, maar complimenten geven we veel minder.”

Van negatieve commentaren op haar eigen kanalen heeft ze weinig last, zegt Rifi. “Ik merk net veel respect bij de passagiers. Mensen voelen zich weer verbonden met het openbaar vervoer. Ze zeggen ‘Leve de MIVB’ en wensen de chauffeurs succes. Een buschauffeur is meer dan zijn job. Dat toon ik. En als je mensen een goede dienst aanbiedt, zullen ze die teruggeven.” Ook de MIVB is tevreden. “Ik was eerst bang dat ik misschien dingen zou zeggen die niet mogen, maar de communicatiedienst liet me weten dat ik hen doe lachen.”

Of ze niet beter daar zou werken?

“Ik zeg geen neen, maar momenteel hou ik van het rijden.” Al moet ze daarbij al eens claxonneren.

“Stepgebruikers, voetgangers met hoofdtelefoons of foutgeparkeerde wagens: het grootste gevaar in Brussel zijn niet de bussen, maar de andere weggebruikers. Dat durf ik ook te roepen in mijn bus. Ik praat nogal vaak tegen mezelf.”

« UN SOURIRE EST UN CADEAU ÉNORME »

“A SMILE IS AN ENORMOUS GIFT”

Avec ses vidéos sur TikTok, Layla Rifi est devenue le nouveau visage de la STIB. La conductrice de bus partage avec humour les coulisses de son métier, et cela lui a valu 86 000 followers. « Je voulais mettre fin aux préjugés concernant les chauffeurs de bus, parce que la plupart des collègues travaillent vraiment avec patience et respect », explique Rifi. Elle essaie d’accueillir ses passagers avec le sourire et des compliments. « Les gens se rendent trop peu compte de l’influence qu’ils ont sur les autres. Un sourire peut être un énorme cadeau. »

With her cheerful TikTok films, Layla Rifi is the new face of MIVB/ STIB. The bus driver shares little details of her job with a smile. It has already gained her 86,000 followers. “I wanted to get rid of the prejudices surrounding bus drivers, because most colleagues are very patient and respectful,” says Rifi. She likes to greet her passengers with a big smile and compliments.

“People do not realise the influence they have on others. A smile can be a huge gift.”

FR

EN

Layla Rifi Woont sinds 1998 in Brussel, is 39 jaar Had een eigen broodjeszaak. Toen die sloot, begon ze in 2019 als buschauffeur voor de MIVB te werken Werd onverwacht het nieuwe uithangbord van de vervoermaatschappij dankzij haar humoristische filmpjes op TikTok

20 APRIL 2022

I 19

Interview

BRUZZ | INTERVIEW

GEPLANDE JEZUÏETENSCHOOL IN MOLENBEEK KRIJGT BOUWVERGUNNING

‘Deze school zal niet neutraal, maar wel verbindend zijn’ Volgend jaar september moet in Molenbeek de Nederlandstalige jezuïetenschool Egied Van Broeckhoven opengaan.

Het wordt een school met behalve algemeen secundair, ook technisch en beroepsonderwijs, een primeur voor de jezuïeten. “Ons elitaire imago is grotendeels achterhaald,” zegt Eddy Van de Velde van Ignatius Scholen in Beweging.

— BETTINA HUBO, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

D

e school heeft haar stek gevonden in de voormalige brouwerij Vandenheuvel aan het Weststation, die na de sluiting omgevormd werd tot depot voor wijnhandelaar Cinoco. Toen het wijnbedrijf enkele jaren geleden Brussel verliet, kocht de vzw Ignatius Scholen in Beweging, de groep van jezuïetenscholen in Brussel en de Rand, een flink deel van de site.

Het oude bedrijfspand moet grondig verbouwd worden en er komt een nieuwbouw. In afwachting van de start van de bouwwerkzaamheden stelde de vzw het pakhuis ter beschikking van een tiental organisaties, zoals de Brussels Boxing Academy en theatergroep Koekelbergse Alliantie van Knutselaars. Samenlevingsopbouw Brussel (Saamo) kreeg de hele bovenste verdieping om er woonboxen neer te zetten voor dak- en thuislozen. Nu de bouwvergunning is afgeleverd, moeten alle tijdelijke projecten ontmanteld worden. Dezer

20

I

20 APRIL 2022

dagen wordt er dan ook volop verhuisd in het gebouw. De houten woonboxen worden gedemonteerd, tapijten worden opgerold, plafondspots worden ontkoppeld.

“Volgende maand willen we met de bouw beginnen,” zegt Eddy Van de Velde, lang directeur van het Sint-Jan Berchmanscollege en nu algemeen directeur van de vzw Ignatius Scholen in Beweging.

De bouw begint, maar jullie zijn al veel langer bezig met het plan voor een nieuwe middelbare school. Waarom namen jullie dit initiatief?

EDDY VAN DE VELDE: We zijn inderdaad al vijf jaar

met het plan bezig, omdat we willen bijdragen aan de oplossing van het scholentekort in Brussel. Er is een groot capaciteitsprobleem in het secundair onderwijs. De voorbije tien jaar was er een grote uitbreiding van het aantal plaatsen in het basisonderwijs. Nu moeten die kinderen naar het middelbaar, maar er zijn niet genoeg scholen.

Bovendien willen we ons met dit project nadrukkelijk verbreden en verruimen en tonen dat we onze grenzen kunnen verleggen.

Tonen dat de jezuïeten niet elitair zijn?

VAN DE VELDE: Het elitaire karakter is een imago

dat ons achtervolgt, maar het is grotendeels achterhaald. Natuurlijk zijn er nog altijd veel ouders die bewust kiezen voor het aso-onderwijs van de jezuïetencolleges en vaak behoren die ouders tot de meer gegoede klassen.

Maar ook onze schoolbevolking is ondertussen flink geëvolueerd en veel gemengder geworden.

De Brusselse inschrijvingsprocedure geldt net zo goed voor onze scholen. Het Sint-Jan Berchmanscollege heeft dertig procent GOKleerlingen (GOK staat voor gelijke onderwijskansen, red.).

Elitair betekent ook dat jullie graag met de sterkste leerlingen werken.

Algemeen directeur Eddy Van de Velde op de plek waar de nieuwe school komt. “We hopen in deze school met elke leerling een zesjarig traject te kunnen afleggen.”

mee, maar het klopt niet. Volgens ons pedagogische concept werken we met alle leerlingen en proberen we uit elk kind het beste te halen. In de nieuwe school zal dat nog beter lukken, omdat we ons niet meer louter focussen op aso, maar ook beroepsonderwijs en technisch onderwijs aanbieden, en dit in twee domeinen: STEM, de technisch-wetenschappelijke opleidingen, en Maatschappij en Welzijn, de zorgrichtingen.

We hopen met leerlingen die in een van die twee domeinen geïnteresseerd zijn een zesjarig traject af te leggen. Er zal veel begeleiding zijn en we zullen werken met flexibele leertrajecten.

Maar, mocht er toch een heroriëntatie nodig zijn, dan kan dat zonder dat de leerling de school moet verlaten, want dat is heel demotiverend voor leerlingen. Het wordt gezien als falen, ook door de leerkrachten. Ik ben lang directeur geweest van het Sint-Jan Berchmanscollege en ik vond het altijd heel spijtig als een leerling voortijdig

vertrok. Je hebt dan toch het gevoel dat je je werk niet hebt kunnen afmaken.

In elk geval willen we vermijden dat leerlingen ongekwalificeerd uitstromen. Dat is een heel groot probleem in Brussel.

Vaak zijn het de ouders die erop staan dat hun kind aso volgt.

VAN DE VELDE: Dat klopt. Er is nog altijd het idee

dat aso een grotere waarde heeft dan tso en bso.

Dat willen wij doorbreken. Daarom zullen we gemeenschappelijke projecten opzetten met jongeren uit bso, tso en aso. Door er een hechte groep van te maken, hopen we dat de leerlingen met veel respect naar elkaar kijken en de waarde van elkaars richting inzien.

In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Don Boscoscholen hebben de jezuïeten geen ervaring met technisch en beroepsonderwijs. Hoe denken jullie toch het verschil te maken?

VAN DE VELDE: In Vlaanderen heeft het jezuïeten-

netwerk zich al een beetje verruimd. In Turnhout namen we een tijdje geleden een verpleegstersschool over met tso en bso.

Het zal zeker een uitdaging zijn, maar ik ben ervan overtuigd dat wij ook kwaliteitsvol technisch en beroepsonderwijs kunnen brengen.

Sinds begin dit jaar zijn we volop bezig met de uitwerking van het pedagogische concept. Er is een taskforce opgericht en er komen werkgroepen. Daarin zitten mensen die ervaring hebben in het bso en tso. We omringen ons dus goed.

Vanwaar de keuze voor Sint-Jans-Molenbeek?

VAN DE VELDE: We hebben lang gezocht. Het is

niet simpel om in een stad als Brussel een site te vinden voor een nieuwe school. Tijdens onze zoektocht hebben we ons bewust op de armere sikkel gericht, Anderlecht, Molenbeek en Schaarbeek. Omdat we denken dat in die buurten de uitdagingen het grootst zijn.

20 APRIL 2022

▼

VAN DE VELDE: Ook dat idee slepen wij al jaren

I 21

GEPLANDE JEZUÏETENSCHOOL IN MOLENBEEK KRIJGT BOUWVERGUNNING

VAN DE VELDE: Neen, er gaan veel directeuren op

pensioen en net zoals er veel leerkrachten uitvallen in het onderwijs, vallen er ook veel directeurs uit omdat hun job erg zwaar is. In de coronaperiode moesten ze op de tippen van hun tenen lopen.

Een goede directeur vinden is dus een opgave.

Het moet ook iemand zijn die ervaring heeft met de grootstedelijke realiteit. We willen die persoon een jaar op voorhand laten beginnen, op 1 september 2022, zodat hij of zij kan meewerken aan de uitbouw van de school en de aanwerving van het personeel.

Een nieuwe school oprichten is geen sinecure?

VAN DE VELDE: Het project boeit ons enorm, we zijn

▼

“Jezuïeten zitten wel vaker op plekken die anderen misschien afschrikken”

BRUZZ | INTERVIEW

Het gros van de jongeren in deze buurt is Fransof anderstalig, velen zijn moslim. Is het niet vreemd om hier een Vlaamse jezuïetenschool te openen?

VAN DE VELDE: Er is een heel grote vraag naar

Nederlandstalig onderwijs in Brussel. Veel anderstalige ouders beseffen dat het een enorme troef is om ook Nederlands te spreken, om meertalig te zijn.

We zullen daarom stevig inzetten op het Nederlands, maar ook andere talen zijn belangrijk.

We willen een school maken met de mensen uit deze buurt en we zullen geen strakke houding aannemen als het over taal gaat, maar het is een Nederlandstalige school.

Waar iedereen katholieke godsdienst krijgt.

VAN DE VELDE: Dat is nu eenmaal het programma

van een katholieke school. Wij zijn geen missionarissen, we willen onze leerlingen niet bekeren, maar we hebben wel onze eigen overtuiging en die delen we ook.

Tegelijkertijd zullen we ruimte laten voor andere levensbeschouwingen. Tijdens de godsdienstles kunnen bruggetjes gemaakt worden 22

I

20 APRIL 2022

Jullie zoeken nog sponsors en gulle schenkers.

Redden jullie het zonder hen niet?

VAN DE VELDE: Financieel is het heel zwaar. Wij

EDDY VAN DE VELDE Algemeen directeur Ignatius Scholen in Beweging

Uiteindelijk hebben we dit gebouw in Molenbeek gevonden. We hebben er veel vragen over gekregen. Molenbeek is na de terreuraanslagen heel negatief in het nieuws gekomen. Wij willen er een positief verhaal van maken. Jezuïeten zitten wel vaker op plekken die anderen misschien afschrikken. Hier lopen maatschappelijke breuklijnen, dat is belangrijk voor ons project.

Onze kernopdracht is onderwijs, maar we zien deze school ook als een maatschappelijk project.

Een heleboel organisaties zal hier na de schooluren terechtkunnen.

heel erg gemotiveerd, maar het is een heel zware karwei, met grote financiële consequenties voor het schoolbestuur.

naar andere religies. Dit wordt geen neutrale school, wel een verbindende school.

De meeste Brusselse scholen hebben de grootste problemen om voldoende leerkrachten te vinden.

Hoe willen jullie dat aanpakken?

VAN DE VELDE: Het lerarentekort is inderdaad een

groot probleem, in Brussel is het nog prangender dan in Vlaanderen en in bso- en tso-scholen groter dan in het aso.

We willen voor deze school het liefst leerkrachten uit Brussel en de Rand, zodat de leerlingen zich herkennen in de leerkrachten. Met een heel wervend project hopen we velen warm te kunnen maken.

Maar voor een school als deze zal er zeker ook een instroom van buiten het onderwijs nodig zijn.

Jullie zoeken momenteel een directeur. Ook niet simpel?

moesten zelf de site aankopen, een uitgave van enkele miljoenen. Vervolgens hebben we ingetekend op de Design-Build-Finance-Maintainoproep van de Vlaamse overheid. Er is intussen een consortium geselecteerd dat de school zal ontwerpen, bouwen, financieren en dertig jaar lang onderhouden. Wij moeten al die tijd een zogenoemde beschikbaarheidsvergoeding betalen aan het consortium. De overheid subsidieert die voor ongeveer 75 procent. De rest is voor ons.

Bovendien komt de overheid in het begin niet tussenbeide in de kosten van het onderwijs. Zo krijgen we het eerste jaar geen werkingsmiddelen en moeten we ook het eerste jaarsalaris van het personeel zelf betalen.

Moet de overheid meer doen?

VAN DE VELDE: De overheid vraagt aan school-

besturen of ze alsjeblieft scholen willen oprichten om zo het capaciteitsprobleem op te lossen.

Vervolgens moet je het hele eerste jaar draaien zonder één euro subsidies. Dat is niet logisch.

NOUVELLE ÉCOLE JÉSUITE A MOLENBEEK

A NEW JESUIT SCHOOL IN MOLENBEEK

L’année prochaine en septembre, la nouvelle école jésuite néerlandophone Egied Van Broeckhoven est censée ouvrir ses portes, au cœur de Molenbeek. Les responsables viennent de recevoir le permis pour rénover l’ancienne brasserie Vandenheuvel à la Gare de l’Ouest. L’école abritera une section de secondaire générale, ainsi que des options techniques et professionnelles, une première pour les jésuites. « Notre image élitiste n’est plus tellement d’actualité », explique Eddy Van de Velde, directeur de Ignatius Scholen in Beweging, la coupole à l’origine de l’initiative.

Next September, the Dutch-speaking Jesuit school Egied Van Broeckhoven aims to open in the heart of Molenbeek. The Board has just received a building permit to renovate the former Vandenheuvel brewery at West Station completely. The school will not only provide general secondary education but also technical and vocational education, a first for the Jesuits. “Our elitist image is mostly a thing of the past,” says Eddy Van de Velde, director of Ignatius Scholen in Beweging, the school group that took the initiative.

FR

EN

INFODAG XL ZATERDAG 23 APRIL

9.30 uur -16.30 uur

Extra lange infodag Extra rondleidingen Extra workshops of lessen Extra veel cursussen inkijken Extra ontdekken

Campussen o.a. in Brussel, Schaarbeek en Dilbeek

Alle info en registraties op

www.odisee.be/ infodag

Odisee is dé co-hogeschool van Vlaanderen en Brussel, met de co van samen je studies aanpakken.

Info over al onze opleidingen op www.odisee.be.

LES BRUCELLES ORGANISEERT EERSTE BRUSSELS JEWELLERY WEEK

Juwelen met een verhaal BRUZZ | DESIGN

Voor de allereerste keer organiseert de gloednieuwe Brusselse vzw Les Brucelles een festival rond hedendaagse juwelen.

“Er is zoveel talent in dit land, maar door de Belgische bescheidenheid is dat te weinig geweten,” oordelen de organisatoren.

— ELIEN HAENTJENS

Carole De Vleesschouwer maakte een broche uit suiker, een reflectie op de manier waarop suiker in ons lichaam transformeert.

Wat als een mini-expo in een Brusselse school begon, groeide de afgelopen twee jaar uit tot een volwaardig nieuw evenement dat een ietwat miskende discipline uit de schaduw wil halen. Anders dan de stukken die je bij een traditionele juwelier vindt, zit er achter hedendaagse juwelen een sterker engagement. “Nog te vaak worden hedendaagse juwelen gezien als iets elitairs, waardoor ze onbekend en dus onbemind blijven,” vertelt Brigitte Raoult, een van de zes oprichters van Les Brucelles – genoemd naar een pincet. “Daar willen we verandering in brengen,” vult Sandra Kleimberg aan. “Daarom kozen we voor een hond als campagnebeeld. Het is een speelse verwijzing naar het typisch Brusselse Zinneke. We willen een eigenzinnig evenement van hoge kwaliteit aanbieden, zonder onszelf té serieus te nemen. Zo willen we een zo breed mogelijk publiek laten kennismaken met onze discipline.”

“Als uitgeweken Italiaanse kan ik ook zonder pretentie stellen dat er in 24

I

20 APRIL 2022

dit land enorm veel talent aanwezig is, maar dat dat door de Belgische bescheidenheid soms té weinig geweten is. In de voorbereiding van ons evenement zijn wij er zelf zelfs van geschrokken hoeveel ontwerpers en scholen hier zijn,” vult Monica Bobbi aan.

Dat het zestal de eerste editie van het evenement in Brussel organiseert, heeft te maken met een grote liefde voor de stad. “Sommige mensen uit de organisatie zijn hier geboren, andere zijn inwijkelingen.

We houden van het internationale karakter en van de openheid naar andere culturen toe. Bovendien is Brussel de hoofdstad van Europa en past ons evenement perfect bij wat MAD Brussels doet voor de modeen designsector,” vertelt Raoult.

IN FIERI: HOOP NA DE PANDEMIE Met de hoofdtentoonstelling ‘In Fieri’ vindt Les Brucelles onderdak bij MAD Brussels, het centrum voor mode en design. De tentoonstelling brengt meer dan honderd stukken

© HICHAM RIAD

van 51 internationale ontwerpers.

Veel juwelen zijn speciaal ontworpen voor de open call, waaraan ontwerpers uit maar liefst 37 landen deelnamen. “Als thema kozen we voor In Fieri, wat ‘In wording’ betekent in het Latijn. Elke creatie is een transformatie van de materie én van de kunstenaar, maar het is ook op onszelf als jonge vzw van toepassing. Bovendien wilden we na twee jaar pandemie een beetje hoop brengen,” vertelt Bobbi.

Tussen de juwelen bevinden zich verschillende statement-stukken,

waarbij ontwerpers variëren in hun onderzoek naar een specifiek materiaal, een maatschappelijk vraagstuk of een meer persoonlijke queeste. Zo brengt Carole De Vleesschouwer een broche uit suiker, waarmee ze reflecteert over de manier waarop suiker in ons lichaam transformeert. Of verzamelde Charlotte Van de Velde voor haar Solitaire Ring Sizer solitaire ringen op rommelmarkten. Al hun verhalen brengt ze nu opnieuw samen in een nieuw juweel.

Naast het werk van deze jonge Brusselse ontwerpers omvat ‘In Fieri’ ook creaties van internationaal bekende namen zoals Gentenaar Siegfried De Buck, de Duitse Nicole Beck of de Japanse Arata Fuchi.

NEGEN BELGISCHE JUWEELOPLEIDINGEN De tweede tentoonstelling ‘Be. NEXT’ brengt studenten en docenten van maar liefst negen Belgische juweelopleidingen – zeven Nederlandstalige en twee Franstalige – samen in de Berg van Barmhar-

Chequita Nahar geeft een lezing rond inclusieve juwelen: “In mijn creaties werk ik rond maatschappelijke vraagstukken – zoals vriendschap of de dood.”

© HICHAM RIAD

INCLUSIEVE JUWELEN ALS SYMBOOL

tigheid. “Bijna alle scholen zijn op onze oproep ingegaan. We brengen hen samen en geven hen een plek, maar laten het aan henzelf over om die plek onder elkaar te verdelen en samen in te vullen. Op die manier willen we de ontmoeting tussen de studenten en docenten van de verschillende opleidingen stimuleren,” vertelt Raoult. “Ook dat behoort tot onze kernwaarden: jong talent een kans geven en een platform bieden waar ze hun ervaringen kunnen delen. Dat bestaat tot nu toe nog niet in België,” vult Bobbi aan. “Nu steeds meer studenten voor juweelontwerp kiezen, en nu we elkaar weer mogen ontmoeten, willen we hen meer in contact brengen met elkaar.

Aangezien de verschillende scholen een andere aanpak en opleiding hebben, zal dat zeker tot interessante inzichten leiden, voor elkaar en voor het publiek.”

DE STAD IN LANGS ATELIERS Met een stadstoer langs Brusselse

galerijen en ateliers, handig verzameld op een flyer, wil Les Brucelles de sector meer zichtbaarheid geven bij het grote publiek.

Dat de deuren letterlijk zullen openstaan, moet de drempel verlagen. Zo toont Collectors Gallery op de Zavel het werk van de Antwerpse Daniël Von Weinberger, terwijl More Upstairs Gallery in diezelfde wijk de aandacht vestigt op de ooit bijzonder prestigieuze school van Maredsous.

Daarnaast wijdt het kunstencentrum Elevensteens een tentoonstelling aan VIV, een jong collectief uit Straatsburg. In de Dansaertwijk zelf opent Saskia Shutt de deuren van haar atelier, en Els Van Steelandt haar atelier-winkel.

“Op basis van onze open call voor ‘In Fieri’ heeft Diederick Van Hovell zich verdiept in de Romeinse tijd, waarin die uitdrukking verband hield met een orgasme. Het levert kleurrijke, speelse, bewegende en muzikale juwelen op, die te zien zijn op In Fieri, maar ook bij NOJ in de Dansaertwijk,” vertelt Bobbi.

In de reeks Creative Lunches nodigt MAD Brussels de Surinaams-Nederlandse juweelontwerpster Chequita Nahar uit voor een lezing rond inclusieve juwelen. “In mijn creaties werk ik rond maatschappelijke vraagstukken – zoals vriendschap of de dood.

Geïnspireerd door mijn Surinaamse roots, waarin rituelen en symbolen nog omnipresent zijn, creëer ik juwelen die zo’n symbolische waarde in zich dragen. Zo bestaat in

Suriname de Matti of mattenklopperring , die kracht en connectie verbeeldt en die vrienden vaak aan elkaar schenken. In niet-westerse culturen heb je nog veel meer van die stille communicatievormen. Die traditionele stukken transformeer ik via mijn eigen beeldtaal in een hedendaags juweel,” vertelt Nahar.

“Aangezien de kracht van het materiaal een belangrijke rol speelt in de betekenis, werk ik graag met natuurlijke materialen. Zo vermeng ik bijvoorbeeld pemba – een witte stof die tijdens traditionele ceremoniën op de huid wordt gesmeerd om kwade geesten af te schrikken – met wit porselein. Wat ik het fijnste vind aan juwelen, is dat je er een verhaal mee kan vertellen en dat ze mensen met elkaar in gesprek laten gaan.

Dat we op die manier nieuwe connecties leggen, is mooi meegenomen.”

BRUSSELS JEWELLERY WEEK Gratis toegang (behalve de lezingen en workshops), van 29 april tot 8 mei 2022, www.brusselsjewelleryweek.com De lunch met Chequita Nahar vindt plaats op 6 mei bij MAD Brussels, www.mad.brussels.

Op het evenement zijn de meeste juwelen ook te koop.

DES BIJOUX AVEC UNE HISTOIRE

JEWELLERY WITH A STORY

La toute nouvelle asbl bruxelloise Les Brucelles organise la première édition d’un festival consacré aux bijoux contemporains. « Il y a tellement de talents en Belgique, mais la modestie belge fait que c’est trop peu connu à l’étranger », expliquent les organisateurs. « Lors de la préparation de l’événement, on était même choqués de voir le nombre de créateurs et d’écoles ici. On voit encore trop souvent les bijoux contemporains comme un objet élitiste, il reste donc sous les radars. Nous voulons changer cela. »

For the very first time, the brandnew Brussels-based non-profit association Les Brucelles is organising a festival on contemporary jewellery.

“There is so much talent in this country, but Belgian modesty means we do not know enough about it,” the organisers say. “When we were preparing this event, we were shocked at how many designers and schools there are here.

Contemporary jewellery is all too often seen as something elitist, which is why it remains unknown and therefore unloved. We want to change that.”

FR

BRUZZ | DESIGN

© MICHIEL HEFFELS

EN

20 APRIL 2022

I 25

Big City Big City Big City Big City

toen nog landelijke en Er valt heel wat te vertellen hoger gelegen Ukkel. In over het weer in België. Dat STEL ZELF JE VRAAG eerste instantie werden de besefte ook astronoom en aan, waardoor de factuur Elke eigenaar van een EN STEM OP BRUZZ.BE metingen zowel in statisticus Adolphe STEL ZELF JE VRAAG voor de eigenaars elk jaar woning, gebouw of Zes maanden nana haar OpOp hethet eerste gezicht lijkt STEL ZELF JE VRAAG Zes maanden eerste gezicht lijkt Aan de Congreskolom en heteen grafstuk binding.

De tunnel tussen Brusselze blijkbaar beter niet gedaan, Net als andere Brusselse Sint-Joost als inhaar Ukkel Quetelet.

Al voor het EN STEM OP STEL ZELF JE VRAAG EN STEM OP oploopt. grond moet daarHet elk jaar een huwelijk met de graaf beviel ditdit een absurde vraag. huwelijk met de graaf beviel een absurde vraag.

Het van de onbekende soldaat worden Noord en BrusselCentraal liep ENSTEL STEM OP BRUZZ.BE want toen beide mannen kort ZELF JEJE VRAAG gemeenten – denk aan land, in uitgevoerd.

Zo kon ook het ontstaan van ons STEL ZELF VRAAG belasting opis betalen: ze al al van haar eerste zoon. woord ‘steenweg’ voor ze van haar eerste zoon. woord ‘steenweg’ is voor de momenteel nieuwe woningen recht door Bas-Fonds.

Verschillende daarna stierven, bestond er Sint-Jans-Molenbeek of BRUZZ.BE BRUZZ.BE verschil in temperatuur 1827 overtuigde hij koning EN STEM OP BRUZZ.BE VERBOUWINGEN EN STEM OP BRUZZ.BE onroerende voorheffi ng.een Die Vermoedelijk was haar man deze smalle straat al Vermoedelijk was man deze smalle al gebouwd.

‘Kom hier met woningen onteigend enhaar een geen twijfelwerden meer voor debuiten Sint-Pieters-Woluwe – straat had wonen binnen en de stad Willem I der Nederlanden onroerende voorheffi ng wordt Iedereen die een nieuwe niet de vader van het kind, overschat, laat staan dat er niet de vader van het kind, overschat, laat staan dat er prachtig uitzicht over de stad’ staat deel van de wijk lag jarenlang open, buurtbewoners: onder het graf Anderlecht naar zijn worden bestudeerd.

Maar ervan om een Sterrenwacht berekend opborden basis woning bouwt of verbouwt is maar wel Zonnekoning deze plek ruimte zou maar wel de Zonnekoning op deze plek ruimte zouvan teop lezen op grote aanhet de want deheilig bouw van dedenoord-zuidlag een man. patroonheilige, in de dit geval toen de activiteiten zo goed te bouwen ineen Sint-Joost. kadastraal inkomen.

Dat is wettelijk verplicht dat te zelve.

Ze was een van zijn zijn voor stadspaleis. zelve.

Ze was een van zijn zijn voor een stadspaleis. en het werf.

Tussen de Pachecolaan verbinding liep vertraging op door Sint-Guido, vernoemd als volledig werden HetEn werd een Observatorimaîtresses en werd toch.

Brussel zou geen echt, maar melden bij de FOD Financiën, maîtresses en werd door En toch.

Brussel zou een fictief PELGRIMSOORD achter het is beide wereldoorlogen.

Toen dedoor kunnenplatform zijn.

De goede manCongresplein overgenomen intot Ukkel, um voor Sterrenkunde, hem zelfs benoemd niet zijn, mochten inkomen dat overeenstemt anders riskeer je een boete. hem zelfs benoemd tot Brussel niet zijn, erBrussel inderdaad een hoogteverschil tunnel eindelijk afgewerkt was, was is ook de patroonheilige vanmochten van Het verhaal deed snel de raakte het oude gebouw maar er werden ook eerste hofdame, dede hoogste er er hier en daar geen met het gemiddelde jaarlijkse Vaak krijg je een brief om de eerste hofdame, hoogste hier en geen dat uitzicht honderd meter.

Al werd er bovengronds een gigantische de veehandelaars, dedaar ronde en mensen kwamen vrouwelijke positie aan het verdoken architecturale inkomen dat hetDeonroerend aangifte in te dienen, dat van de Sterrenwacht in dagelijks meteorologische vrouwelijke aan het verdoken architecturale vroeger op een heel wijze openheinde vlakte ontstaan.

Uiteindelijk geeftpositie een zaak-Peltzer bracht STEL ZELF JE VRAAG landbouwers, mensen metandere van en ver bidden op Big City Franse hof. parels zijn, precies op die goed de eigenaar zou gebeurt bijvoorbeeld als je Sint-Joost in verval.

Op het waarnemingen gehouden, bevriend dokter de tweedit heel Franse hof. kwam parels zijn, precies op diewat teweeg in de En ook dit kan Onder meer daarom EN STEM OP BRUZZ.BE hevige benut. diarree enja dehoor, het graf.

Beetje bij beetje LYNN UIT ANDERLECHTeen vergunning indient voor Steeg het haar allemaal plek waar je ze het minst aan en wordt er genoeg negentiende eeuw.

Ze heeft opbrengen mocht hij het plateau in Ukkel daarentezoals onder meer temperaSteeg haar een allemaal plek waar je ze het toegevoegd aanminst het lijstje stadsdeel inde aanmerking voor taxichauffeurs.

Dieworden laatste veranderde plek inhet de verza— BART UIT SINT-AGATHA-BERCHEM bewijsmateriaal niet alleen alle ingrediënnaar hethet hoofd?

Misschien verwacht. verhuren.

Maarmat er zijn soms de verbouwingen. Gebeurt gen kon de Sterrenwacht Quetelet naar hoofd?

Misschien verwacht.

‘Brusselse architecturale parels en nieuw, gigantisch bouwproject.

In Big City tweetuurmetingen. vragen ongetwijfeld om ten middeleeuwen zelfs in een Big City meld.want Het assissenproces van een sappig —— JULIAN UIT SINT-JOOST-TEN-NODE wel, ze raakte In In de Vlaamsesteenweg grote verschillen tussen de dat niet, dan moet je JULIAN UIT SINT-JOOST-TEN-NODE wel, want ze raakte de Vlaamsesteenweg wijken die verdwenen in de jaren de nasleep van Expo 58 stond de uitbreiden en in 1913 en noteerde vier keer per wordt internationaal misdaadverhaal, maar wat verduidelijking. pelgrimsoord.

Omdat de verwikkeld in verschillende wacht die verrassing kadastrale inkomens, spontaan een aangifte doen. verwikkeld verschillende wacht die verrassing 1960’. modernisering vanErverschillende splitste dein organisatie in dag hoe warm het was.

Dat gevolgd. komen zelfs vormde zelfs ook de aanleiding Guido kwam uit een niet toestroom zo groot werd, toen nog landelijke en Er valt heel wat te vertellen moordschandalen. werd achter de gevel van van huizen van hetzelfde De administratie Opmetingen speciale edities van voor een wet waar Toen dede tweede stadsomwalling stadsdelen op de agenda.

MenZewilde moordschandalen.

Ze werd achter gevel van twee: de Koninklijke voor die tijd ongebruial te was rijk gezin.

Hij was een werden zijn stoffelijke resten In over het weer in België. Dat niet enkel dede 46, hethet kranten oververdacht de rechts-van veroordeelden type, inwaar dezelfde straat. en Waarderingen zalhoger dangelegen een Ukkel.

STEL ZELF JE VRAAG denummer stad omringde, was de en wijk nu nog alle de federale overheidsinstellingen niet enkel verdacht van nummer 46, waar Sterrenwacht en het kelijk.

Daardoor behoren de eerste instantie werden besefte ook boerenzoon dienog meehielp op astronoom ondergebracht de kerk, die zaak.in Deop advocaat van deman, steeds beroep op kunnen EN STEM OP BRUZZ.BE haar eigen Huis voor Podiumkunsten Het kadastraal schatting of herschatting metingen zowel in groeperenmoord statisticus Adolpheinkomen ten oosten van de Sint-Michielsen op één plek.

De site van moord op haar eigen man, Huis voor Podiumkunsten Koninklijk MeteorologiBrusselse temperatuurZes maanden nana haar later zijn naam OpOp hethet eerste gezicht lijkt het land.

Hij zou al van kreeg en moment kon broers is opvan dat doen.

Daarvoor Zes maanden eerste gezicht lijkt moeten we HENRI UIT SCHAARBEEK Sint-Joost als inhaar Ukkel Quetelet.

Al voor maar ook diedie opop andere LaLa Bellone te vinden is. varieert naargelang de doen om zo het al huwelijk dan niet met dede graaf beviel dit een absurde vraag.

Het een vrij de Bas-Fonds kwam in aanmerking maar ook van Bellone te vinden is.het huwelijk met graaf beviel dit een absurde vraag.

Het STEL ZELF JEJE VRAAG misschien wel de bekendterug naar 1870 in het sche Instituut, het andere KMI. tot de jongswaarnemingen afSint-Goedelekathedraal aan veel affiontstaan niteit worden uitgebouwd door uitgevoerd.

Zo kon ook het van ons land, in STEL ZELF VRAAG ze al al van haar eerste zoon. woord ‘steenweg’ is voor maîtresses van Lodewijk Langs de straatkant straalt ligging, de samenstelling, de nieuwe kadastraal inkomen ze van haar eerste zoon. woord ‘steenweg’ is voor landelijk stadsdeel.

Er stond een de Belgische door haar vlak bij deLodewijk van Langs dezijn straatkant straalt stemaîtresses van De het land, Jules milieu verschil inwas temperatuur 1827 overtuigde hij koning EN STEM OP BRUZZ.BE EN STEM OP BRUZZ.BE hebben gehad met giften van ligging, de gelovigen.

Het dagelijkse temperaoudste ter wereld en was Vermoedelijk haar man deze smalle straat alvan Vermoedelijk was haar man deze smalle straat al XIV. ZeZe werd het gebouw weinig WILLEM UIT BRUSSEL-STAD ouderdom type te berekenen. binnen envan buiten de stad Willem Ien der het Nederlanden Lejeune.

Alwerd zal zijn experti- van beau monde. klooster met en een gigantische tuin, politieke enverbannen de XIV. verbannen van weinig niet dede vader hethet kind, laat staan datdat er erDe Antwerpniet vader van kind, een instellingen overschat, laat staan geloof.

Hij het bad veel naast werd belangrijke tuurmetingen in Ukkel België eengebouw vanuit: deoverschat, eerste worden Maar ervan om een Sterrenwacht het Franse hofhof enen kwam in inzijn bijzonders een wel debestudeerd.

Zonnekoning op deze plek ruimte zou sehet niet kunnen verhelpen se loebas Leon Peltzer woning.

Maar omdat er maar zomaar weinig wel de Zonnekoning op deze plek ruimte zou dat later werd omgebouwd tot een spoorverbinding.

Franse kwam bijzonders uit: een toen de activiteiten zo goed te was bouwen ineen Sint-Joost. zijn werk op die het de land hij bidplaats.

Heel mensen ZeZe was een van zijn zijn voor stadspaleis. altijd deEerst referentie landen meteorologie datnog dewat jury de broers zo zou heeft zelve. was een van zijn zijn voor een stadspaleis.

Brussel terecht. kleurloze gevel met Tot op vandaag iseen hetpaar misstappen controles zijn, doetzelve. niet weeshuis.

Maar toen de stadsomHet Rijksadministratief Centrum Brussel terecht.

Eerst zou kleurloze gevel met als volledig werden Het werd een Observatorimaîtresses enen werd door En toch.

Brussel zou maîtresses werd door En toch.

Brussel zou ook koster.

In die hoedaniguit het noorden hielden er goed als unaniem schuldig op de teller.

Advocaat voor België.

Omdat die al uitgebreid bestudeerden.

PHILIPPE UIT HERENT ze een tijdje in het kasteel weliswaar een mooie overgenomen in Ukkel, um voor Sterrenkunde, hem zelfs benoemd tot Brussel niet zijn, mochten referentietijdstip voor de iedereen aangifte van walling begin negentiende eeuw moest kantoorruimte bieden aan ze een tijdje in het kasteel weliswaar een mooie hem zelfs benoemd tot Brussel niet zijn, mochten bevindt en ze levenslang Guillaume Bernays redt heid Quetelet assisteerde hij de halt op hun weg naar raakte het oude gebouw maar er werden ook eerste hofdame, de hoogste er hier en daar geen zo lang vanaf dat plateau was sterk eerste hofdame, de hoogste erontstonden hier en het daar geen van Tervuren gewoond omkadering rond de berekening van kadastraal verbouwingen. Envrouwelijke zo afgebroken werd, ereen faillissement. duizenden ambtenaren.

Het van Tervuren gewoond omkadering rond de laat opsluiten.

Maar hem van positie aan het verdoken architecturale van de Sterrenwacht in dagelijks meteorologische pastoor tijdens de Achter misvieCompostela. vrouwelijke positie aan het verdoken architecturale gebeuren, zal daar niet overtuigd van verregaande hebben, maar omdat zeook hethet voordeur. inkomen 1die januari 1975. ontstaan er verschillen tussen Franse hof. parels zijn, precies op diedie Lejeune belooft beide Na de geslaagde afloop nieuwe mogelijkheden om de stad ontwerp voorzag hiervoor in Sint-Joost Op het waarnemingen gehouden, hebben, maar omdat ze voordeur.

Achter die Franse hof. in verval. parels zijn, precies op ring en droeg hij mee zorg De menigte die verandering plots naar Steeg het haar allemaal plek waar je ze het minst snel in komen, samenwerking tussen plateau in Ukkel daarentezoals onder meer temperaook daar te bont maakte, voordeur ligt een nauwe Steeg het haar allemaal plek waar je ze het minst broers om hen op termijn worden de twee goede zounauwe er om de tien woningen van hetzelfde type anders inEigenlijk te richten. verschillendeook gebouwen, waaronder daar te bont maakte, voordeur ligtverwacht. een — BART UIT SINT-AGATHA-BERCHEM naar hethet hoofd?

Misschien voor verschillende het gang, kerkgebouw.

Naverwacht.

Anderlechtwerd kwam, veroorzaakgen kon de Sterrenwacht tuurmetingen.

Quetelet mat naar hoofd?

Misschien vervroegd uit dezou gevangevrienden, inclusief Leons want dat de nauwkeulanden.

Dan ze verplaatst naar hethet en wie die neemt, jaar een nieuwe schatting in eenzelfde straatwel, en soms —— JULIAN Van het koninklijk paleis tot aan een hoogbouw: deze Financietoren. want ze ze raakte In de Vlaamsesteenweg werd verplaatst naar gang, en wie die neemt, JULIANUIT UITSINT-JOOST-TEN-NODE SINT-JOOST-TEN-NODE wel, want raakte In de Vlaamsesteenweg uitbreiden en in 1913 en noteerde vier keer per een paar jaarhet besliste hij omdie verrassing te mee de Bellonahuis. opleving van ditdat deel nis te krijgen.

Op oudere broer Armand verwikkeld verschillende wacht Daar woonde ‘Bellonahuis’ righeid van de langeterkonden immers verwikkeld verschillende wacht diehet verrassing moeten gebeuren om een aangepast kadastraal zelf in eenzelfde gebouw. splitste in dein organisatie in ondenkbaar daggegevens hoe warm was. Dat deziet Sint-Mariakerk in Schaarbeek Even als de afbraak van Bellonahuis.

Daar woonde ziet het ‘Bellonahuis’ moment is enkel de koning Peltzer. moordschandalen.

ZeZe werd achter dede gevel van voor eenverschijnen. carrièreswitch te van Zijn sterfdag, moordschandalen. werdBrussel. achter gevel van Die vriendschap twee: de je Koninklijke was voor die tijd ongebruize een paar jaar.

Het valt te mijnstudies in het gedrang worden uitgewisseld en de inkomen te kunnen berekenen, maar sinds 1980 Bovendien kan de onroerende voorheffi ng van werd de Koningsstraat aangelegd. een van de volkse ze een paar jaar. verschijnen.

Het valt te niet enkel verdacht van dede groot deel nummer 46, waar het daarvoor bevoegd. wordt op de proef gesteld niet enkel verdacht van 46, waar hetde Sterrenwacht en het kelijk.nummer Daardoor behoren gaan en bestempelen werd hij handelaar 12 september, is nog steeds Na haar volgden als een moord opop haar eigen man, Huis voor Podiumkunsten zijn er geen algemene controles meer buur lager liggen, omdat er eigenaars onder kunnen brengen. veranderingen indie de moord haar eigen man, Huis voor Podiumkunsten De aanleg van straat markeerde Noordwijk iets verderop, moest TempeDat koning van dienst wanneer Armand een affai-geweest. Wel Na haar volgden bestempelen als een Koninklijk MeteorologiBrusselse temperatuurop de Zenne.

Tot hijparel, de dag waarop de jaarmarkt maar ook van diedie opop andere LaLa Bellone te te vinden is.is. maar van andere Bellone vinden welgestelde bewoners verborgen maar het Leopold IIals daar geen oren re met Julieelk jaar geïndexeerd, scheook Instituut, het Bas-Fonds KMI. waarnemingen totbegint de wordt het kadastraal inkomen bepaalde omstandigheden korting kunnen krijgen nog duidelijker het verschil tussen zo goed volledig ratuurmetingen zijn atmosfeer voorspeld. welgestelde bewoners verborgen parel, maar het maîtresses van Lodewijk Langs de straatkant straalt maîtresses van Lodewijk Langs de straatkant straalt schipbreuk leed met het van Anderlecht plaatsvindt De dagelijkse temperaoudste ter wereld en was naar heeft, stuit Lejeune Bernays, de vrouw van elkaar op.

In 1913 lietlietde is ook een stedenbouwXIV. Ze werd verbannen van het gebouw weinig en dus aangepast aan de stijgende prijzen. op die belasting.

Dat kan voor wie een bescheiden de bovenen de benedenstad en wijken voor dit bouwproject.

Ook elkaar op. precisiewerk.

In 1913 is ookde eeninspanningen stedenbouwXIV. Ze werd verbannen van het gebouw weinig immers Dankzij tuurmetingen in Ukkel zijn België een van de eerste bootje waarmee hij handel met tegenfestiviteiten. de borst. Wanneer Guillaume.

Wanneer die hethet Franse hofhof enen kwam in in de nodige bijzonders uit: een Franse kwam bijzonders uit: een burgemeester Karel Buls kundige flater.

Er werd Van de jaarlijkse belasting gaat een deel naar het woning heeft bijvoorbeeld, dat is een woning creëerde mooie uitkijkpunten.

Zo overdekte markt moest eraan Karel Buls kundige fllanden ater.

Er werd nogmet altijd deEerst referentie die de meteorologie Vandaag gebeuren de van Quetelet had België in Brussel terecht. zou kleurloze gevel met hijburgemeester in 1888 minister van dat temet weten komt, ontzegt Brussel terecht. Eerst zouDoor wat kleurloze gevel dreef. Dat bootongeval was hij meemaakte in de het huis opkopen door immers volledig rond voor België.

Omdat die al uitgebreid bestudeerden.

Gewest, een deel naar de Brusselse agglomeratie en een kadastraal inkomen lager dan 745 euro.

Ook ze ze een tijdje in in hethet kasteel weliswaar een mooie ook immers opweerbulletins. de plek waar nu het geloven. Het gebouw was door de de het huis opkopen door volledig rond een tijdje kasteel weliswaar een mooie metingen met automati1876 al Justitie wordt, creëert hij hij zijn vrouw alle contact voor hemgebouwd, een tekenwaardoor datomkadering hijwashet zijn leven kwamen mensen er zo lang vanaf dat plateau Quetelet sterk van Tervuren gewoond rond dede Brussel.

DeDie politie van Tervuren gewoond omkadering rond een andere deel naar de gemeente.

Het deel voor het mensen met een beperking of met kinderen die recht Congresplein ligt.

Door de oprukjaren heenstad een opslagplaats van de maar Wet-Lejeune. zorgt met Armand.

De verliefde stad Brussel.

De politie gebouwd, waardoor het sche thermometers, Naarmate dehij jaren gebeuren, zalomdat daar ook nietmeerdebescherming overtuigd vanAchter verregaande hebben, maar omdat zeonder hethet voordeur. diedie hebben, maar ze voordeur.

Achter moest boeten, en ging op heeft er een bureau gehad, vrijwel onzichtbaar is. ervoor dat de beslissing Armand is hier zo het hart van het Brusselse Gewest is altijd procent hebben op kinderbijslag, kunnen een vermindering kende verstedelijking kwamen er in1,25 in de ene vleugel en uur snel verandering inMunt komen,geworden samenwerking tussen ook daar te te bont maakte, voordeur ligt een nauwe heeft er een bureau gehad, vrijwel onzichtbaar is. ook daar bont maakte, voordeur ligt een nauwe elke dag, stipt om acht vorderden, werden die bedevaart naar Jeruzalem, vragen tegen dysenterie, maar over voorwaardelijke van inneemt, dat hij maar één Het deel dat naar want dat zou de nauwkeuverschillende landen.

Dan werd ze ze verplaatst naar hethetopvangplaats gang, enhad wie die neemt, de kostuums van dedein Dat Bellonahuis net werd verplaatst naar gang, en wie die geïndexeerde kadastraal inkomen. van de onroerende voorheffi ng krijgen.

Die vermine voor de het lagergelegen gedeelte steeds een voor daklozen de kostuums van Dat Bellonahuis had net Werken aan de Pachecolaan in 1929, toen deel van de ‘Bas-Fonds’. Bij de ’s morgens, wandelt er nog steedsOver accurater, ook omdat Bellonahuis.

Daar ziet het ‘Bellonahuis’ righeid van dewoonde langeterkonden immers gegevens vrijlating eenpaardenbevoegdheid optie meer ziet: Guillaume via Rome. die bedeook tegen Ommegang veepest en Bellonahuis.

Daar woonde ziet het ‘Bellonahuis’ zijn er er bewaard zozo goed de Grote Markt deopBrussels agglomeratie en de gemeentebouw gaat, dering kunnen eigenaars aanvragen Brussel meer huizen ende kreeg dat stadsdeel andere. Na de afbraak kwam er van het Rijksadministratief Centrum verdween die wijkvia helemaal.

Ommegang zijn bewaard goed op Grote Markt ze ze een paar jaar. verschijnen.

Het valt te mijnstudies in het de gedrang worden uitgewisseld en deteruimen. een paar jaar. verschijnen.

Het valt van het gerecht wordt. uit de weg iemand het grasveld van er altijd meer samenwervaart deed hij zeven jaar. ziekten.

Hierdoor werd hij en het was ook een kunnen staan, want Na haar volgden bestempelen als een kunnen brengen.

Tempeveranderingen in de doorkunnen zijnwordt ligging de naam parkeergarage, berekend inBasopcentiemen de gewestbelasFiscaliteit. d die ik Na haar volgden een gigantische bestempelen als een zowat de op en Armand het wasbaat ookhet een staan, want Voor niet Aangezien hele het KMI op, naar een van kingarchitect wasreligieuze tussen landen. welgestelde bewoners verborgen parel, maar het Maar zijn patroonheilige van heel wat ratuurmetingen zijn atmosfeer voorspeld. welgestelde bewoners verborgen parel, maar het bezienswaardigheid Jan Cosijn © PHOTONEWS Fonds.

Het was een volkse woonwijk zodat de ambtenaren toteen aanpaar detijdens ting.

100 opcentiemen komt overeen Verschillende factoren en parameters kunnen wil De site van het KMI in Ukkel, hier gefotografeerd in de jaren elkaar 1920.op. Inde meer: hij pleegt Antwerpse bourgeoisie op met een bezienswaardigheid tijdens architect Jan 1913 lietliet isCosijn ook een stedenbouwelkaar op. precisiewerk.

In 1913 is ook een stedenbouwimmers Dankzij de inspanningen de witte houten bakken, Quetelet beperkte zich inspanning en boetedoening beroepen met vee en dan Expo In In dede jaren 1980 tekende ook het Bakkersjaar na58. de uitspraak hoogte de affaire, burgemeester Karel Buls flater.

Er werd PHOTONEWS met verschillende estaminets en voet bureauplek konden bijkomende belasting van 1 euro op elke euro berekening©van het kadastraal inkomen dus ecloedt Expo 58. jaren 1980 tekende ook het Bakkersburgemeester Karel Buls kundige flde ater.

Er werd Vandaag gebeuren de van hun vankundige Quetelet had België in is van om opeen kwikthermomeechter niet totnu de immers meteorohethet huis opkopen dede volledig rond slecht uit.

Op de voornamelijk paarden, zoals zelfmoord ineen Leuven zou hijrond snel door de mand huis opkopen door immers volledig werd het huis voor huis, waar het café LeDe metingen metdoor automati1876 alhet weerbulletins. kleine handelszaken.

Door de wijk rijden. gewestbelasting. opcentiemen voor de agglomebeïnvloeden.

Het belangrijkste pijnpunt ligt bij de Voer een draaiden Het Bellonahuis dateert uit de late zeventiende eeuw. werd het een huis voor huis, waar nu café Le Het Bellonahuis dateert uit de late zeventiende eeuw.stad Brussel. DeDe politie gebouwd, waardoor het stad politie gebouwd, waardoor het Centraal.

Ondanks de ruimte vallen.

Daarom vraagt hij scheBrussel. thermometers, maar Naarmate dein jaren werd Guido zwaar veehandelaars, terlandbouwers te observeren in welke logie, hijd’Espagne verrichtte ook podiumkunsten.

Roy wordt BELGA kronkelden kasseienstraatjes met werd een DeDe heeft er een bureau gehad, Een woonwijk vrijwel onzichtbaar is. ratie bedragen altijd 989.

Het deel dat naar de niet-aangifte ©van verbouwingen, waardoor het oteer de terugweg podiumkunsten.

Roy d’Espagne wordt © BELGA heeft een bureau vrijwel onzichtbaar is. broer elke er dag, stipt omgehad, acht uur vorderden, werden die nieuwe wet komt ook Leonruimte zijn jongere Leon om ziek.

Hij haalde Brussel nog en koetsiers.

Net zoals heel dede kostuums van de Dat Bellonahuis had netnet stemming de temperatuur bestuderen en gebruikte andere domeinen pioniersbestuderen.

Ook de steeds meer.

Ook de wijken tussen het oude huis en hethet uitgebaat.

Het Bellonahuis kostuums van de Dat Bellonahuis had drukte: Joseph Poelaert.

De architect Hij had het idee om er een overdekte smalle huizen. administratief centrum, een gemeente gaat verschilt van gemeente tot gemeente. kadastraal inkomen van heel wat gebouwen niet de ’s morgens, wandelt er nog accurater, ook omdat te vermoortussen het oudevrij. huis en uitgebaat.steeds Het Bellonahuis niet voorwaardelijk deGrote advocaat Ommegang zijn er er bewaard zozo goed opop de Markt Ommegang bewaard goed de Grote Markt overleed hier aan wat beroepen, onseen diedoen dag zal brengen. statistiek omop bijvoorbeeld werk.

Zo die paste hij de temperatuurmetingen rondcorrect de Sterrenwacht, die herziening iemand hetzijn grasveld vanandere er altijd meer samenwernieuwe huis werd een ontwierp hij voor Nicolaas die het Justitiepaleis ontwierp, markt te bouwen voor de buurtbeDat plek veel potentieel had, overdekte markt parkeergarage Zo betaal je in 2022 in Oudergem een meer is.

Een algemene zou een en het net, maar Geruchten de ronde den.

De jonge Peltzer nieuwe huis werd een ontwierp hij voor Nicolaas en het was ook een kunnen staan, want en het was ook een kunnen staan, want het KMI op, naartijdens een van king was tussen landen. criminaliteit, huwelijks- en dysenterie, eenvermoedelijk zware vorm moderniseerde ook het beroep bezienswaardigheid architect JanJan Cosijn Het oude gebouw van de kansberekening en waren minder accuraat.

Depanoramaplein toen aankunnen de Schaarbeekseoverdekte binnenkoer, waar Bally, een dat Leopold II binnenkoer, hier vertoeft een maand in Le 2.000 De euro site van in het KMI in Ukkel, hier gefotografeerd in de jaren 1920. bezienswaardigheid tijdens architect Cosijn plande daar een monument terwitte erehouten woners met monumentale trappen viel ook het stadsbestuur op.

Het en een over de stad geïndexeerd kadastraal inkomen van oplossing zijn.

Intussen probeert het overdekte waar Bally, vermoedelijk een de58. bakken, Quetelet beperkte zich Expo In In dede jaren 1980 tekende ook het Bakkers© PHOTONEWS Krant de werkman, 1882 , 17 maart, p1 opvolgster: Expo 58. jaren 1980 koetsier tekende ook het Bakkersvan diarree.

Hij kreeg een van door de jaren uiteindelijk een stokje Grand Hotel Britannique weer symbool voor de centrale poort.

Er zijn de culturele instelling La wapenhandelaar.

Dat zou zijn Olympia Sterrenwacht staat er zelfmoordcijfers in kaart te statistiek, die tot dan toe dichte bebouwing hield – poort lag, raakten dichter van hetover ontstaan vanzijn België, de kanten, die eendateert verbinding kocht alle onbebouwde gronden in een grijze lege Hoewel de La om opeen eenhuis kwikthermomeechter niet tot de het meteorototaal 769,75 euro.

Daarvan gaataan 25beide euro naar Rekenhof de gegevens wijzigingen aan helpen. weer symbool voor poort.

Erhet zijn devlakte. culturele instelling wapenhandelaar.

Dat zou opvolgster: Olympia werd het voor huis, waar nu café Le Bellonahuis uituit de de late zeventiende eeuw. werd het een huis voor huis, waar nu het Le de centrale Het Bellonahuis dateert late zeventiende eeuw. heeftjaar voorgestoken. aan hetcafé Troonplein waar indicatiesHetnaar graf op het Duizend later zijnVoor ter te observeren inheen. welkeen logie, hijd’Espagne verrichtte ook in opoffering. nog andere Bellone geregeld verklaring kunnen zijn een bekend maar podiumkunsten.

DeDe ruimte wordt © BELGA trouwens nog altijd, het brengen. vooral werden gebruikt inuitzicht toen alen –door de warmte vast bebouwd.

De eerste Congreskolom, geflMancini, ankeerd maakten naar de bovenstad. deeen Bas-Fonds opRoy om het te gebouwen nuBellone niet nu meer weg te podiumkunsten. ruimte Roy d’Espagne wordt Gewest, 247,25 euro naar de agglomeratie en onroerende goederen beter te verzamelen bekijkt of een eenvoudig © BELGA opoffering. nog andere indicaties naar nu geregeld een verklaring kunnen zijn Mancini, een bekend maar andere misdadigers wordt hij een listig plan bedenkt.en gebruikte stemming dehuis temperatuur bestuderen andere domeinen pioniersbestuderen. Ook de steeds meer. Ook de wijken tussen hethet oude enpaard hethet en kar uitgebaat.

Het Bellonahuis kerkhof van Anderlecht. vervangen door tussen huis en uitgebaat.

Het Bellonahuis hethet oorlogsenen hethet optredens, ontmoetingen voor de497,50 verschillende vooral berucht fioude guur aan twee mooie gebouwen.

Bovenop de Parkmarkt kwam enverschillende het met een architectudenken doen de oude foto’sde stichter ligtvanaf aan het naar devrijwaren astronomie, toe inpaste de dat beïnvloedde de straatverlichting maakte euro naar de gemeente.

In Schaarbeek moet rond het ofeen er geen procedures mogelijk zijn om de at de oorlogsontmoetingen voor de vooral berucht fizal guur aan zijn, ons huis die dag brengen. statistiek om bijvoorbeeld werk.

Zo hij de temperatuurmetingen de Sterrenwacht, die nieuwe werd een ontwierp hijhij voor Nicolaas snel beklonken.

Leon deoptredens, wet dan wel zijn doelwit Guillaume Hij zorgt voor een richting de Peltzers. nieuwe huis werd eenDe ontwierp voor Nicolaas MINNARES VAN DE Niets deed toen vermoeden taxi’s in de vorm van auto’s, jachtleven te vinden in de en culturele activiteiten verwijzingen die in de het Franse hof, in de tijd VERHUIZING MINNARES VAN DE Het opent oude gebouw van de criminaliteit, huwelijksen kansberekening en in waren minder accuraat.

De de Schaarbeekseoverdekte binnenkoer, waar Bally, vermoedelijk een met een panoramisch uitzicht. raleverwijzingen parel nogeigenaar extra te benadrukken. nadenken over de wilde impact die genoemde Queteletplein, sociale wetenschappen.

Hij waarnemingen. het voor het instituut een dieper zijn buidel tasten. het kadastrale inkomens te corrigeren als deFranse waarde ereld. jachtleven te Voor vinden inmet detoen en culturele activiteiten die in de schiet zijn slachtoffer toegepast, en andere Bernays eenaan vermomming en eenplein het hof, inDe de tijd politie een grootoverdekte binnenkoer, waar Bally, vermoedelijk een weer symbool voor dede culturele instelling La deuit centrale poort. zijn wapenhandelaar. zou zijn opvolgster: Olympia ZONNEKONING Sterrenwacht staat er zelfmoordcijfers in Er kaart te naar poort statistiek, die tot danDat toe dichte bebouwing hield –maar lag, dichter later bezeten bleek teraakten zijn.

Daar bleef het niet dat deze man een van de belangrijkste fi guren Sint-Guido is altijd de patroonheilige BOUWWOEDE weer symbool voor culturele instelling La de centrale poort.

Er zijn wapenhandelaar.

Dat zou zijn opvolgster: Olympia façade, maar evengoed organiseert.

De schoonheid verscholen zitten.

Zo van Zonnekoning LodeZONNEKONING vrijwel meteen metbij een landen nemen hem zelfs smoes het huis. locatie voor de misdaad. schalig onderzoek, maar Dat Panorama plein werd ontworpen Ergevel werd een wedstrijd uitgeschreven modernisering kan hebben op een hetzelfde kadastraal inkomen van 2.000 euro, loopt sterk afwijkt van gelijkaardige gebouwen.

Maar façade, maar evengoed organiseert.

De schoonheid gevel verscholen zitten.

Zo van Zonnekoning Lodein de schaduw van de wou de variabelen van Sterrenwacht verhuisde moeilijker om de sterren In de negentiende eeuw opoffering. nunu geregeld nog andere indicaties naar een verklaring kunnen Mancini, bekend maar trouwens nog altijd, het brengen. vooral werden gebruikt inzijn toen al een – de warmte vast en Bellone bebouwd.

De eerste opoffering.

Bellone geregeld nog andere indicaties naar een verklaring kunnen zijn Mancini, een bekend maar en nog wat miraculeuze later werd geschiedenis zou worden. gebleven voor iedereen beroep nekschot neer. over.

In deuitoefent. volksmond Deeen moet Zoop huurt hij onderheter een voor deklap menigte isze het die datmag staat op het dak dan wel verdoken zijn, het beeld van wijk XIV. Daar kwam Het isgebeurtenissen niet duidelijk welke door een andere bekende architect enprijkt het winnende ontwerp kwam van Devooral volkswijk een eerste optredens, ontmoetingen oorlogsen het voor de verschillende berucht fikreeg guur het totaalbedrag euro: 25 euro voor voorlopig het kadastraal inkomen van sommige Muyl- de Anderlechtse staat er op het dakvermomming een mag dan wel verdoken zijn, prijkt het beeld van wijk XIV. kwam ze Het is is niet welke ligt aan het naar destad. stichter de astronomie, toe intot de 1.224,25 dat beïnvloedde de aan straatverlichting maakte Astro Tower. sociale fenomenen daarom inDaar 1890 naar het goed waar teduidelijk nemen en te verstedelijkte Brussel optredens, ontmoetingen het oorlogsen het voor de verschillende vooral berucht figuur aan MINNARES VAN DEDE Nicolaas spreekt men nog steeds geslaagd geweest valse een huis in de van duidelijk wie de daders en culturele activiteiten jachtleven te te vinden in in de verwijzingen diedie innaam dede het Franse hof, invan de tijd VERHUIZING beslist dat het graf afgeschermd moest worden.

Veertig jaar na zijn dood speelden er zich Benieuwd of Uber-chauffeurs ook onder zijn MINNARES VAN standbeeld een wordt gelukkig wel nog de Romeinse terecht toen ze trouwde versieringen Bally genoemde Queteletplein, sociale wetenschappen.

Hij waarnemingen.

De het voor hetversieringen instituut en culturele activiteiten jachtleven vinden de zijn verwijzingen in het Franse hof, in de tijd —met die iets verderop stempel deBellona, architect Jean-Pierre Cluysenaar. met de bouw de noord-zuidverLUANA DIFFICILE het Gewest en 247,25 euro voor de agglomeratie, en woningen, nog even vintage als het hippe interieur standbeeld van een er wordt gelukkig wel nog Bellona, de Romeinse terecht toen ze trouwde met er Nicolaas Bally JULES LEJEUNE ZONNEKONING organiseert.

De schoonheid façade, maar evengoed gevel verscholen zitten.

Zo van Zonnekoning Lodeover de Wet-Lejeune, die zijn, want Guillaume Wetstraat, op de plek waar zijn.

In de straten ZONNEKONING organiseert.

De schoonheid maar evengoed gevel verscholen Zo van Zonnekoning Lodein de schaduw van de de variabelen vanzitten.

Sterrenwacht verhuisde moeilijker om demoesten sterren In defaçade, negentiende eeuw De twee die dat doen, geloofden vreemdegodin fenomenen af rond zijn graf.

Het begon heiligdom vallen. pelikaan.

Die staat danmannen altijd mee uitgepakt. van dewou oorlog, boven dede graaf Eugène de Savoie. liet aanbrengen en welke — 952,50 euro gaat naar Alle Brusselse van hun bewoner. se LUANA DIFFICILE EN pelikaan.

Die staat mee godin van de oorlog, boven Eugène de Savoie. liet aanbrengen en welke mag dan wel verdoken zijn, staat er op het dak een prijkt hethet beeld van wijk XIV. Daar kwam ze Het iswaar niet duidelijk welke nualtijd officieel de uitgepakt. wet voor herkent zijngoed zogenaamde nu kantoorgebouwen van verschijnt dat zelfs met Doordat de liefdesaffaire mag dan wel verdoken zijn, staat er op het dak eendan prijkt beeld van de gemeente. wijk XIV. kwam ze Het is niet duidelijk welke Astro Tower. sociale fenomenen daarom inDaar 1890 naar het graaf te nemen en te verstedelijkte Brussel — er niets van en dreven er de spot mee.

Dat hadden met een paard dat er kwam rusten en korte tijd LUANA DIFFICILE er wordt gelukkig wel nog standbeeld van een Bellona, de Romeinse terecht toen ze trouwde met versieringen Nicolaas Bally er op wordt nog standbeeld van een Bellona, de terecht toen zeis, trouwde met verf Nicolaas Bally gemeenten passen die percentages trouwens elk niet. jaarBijversieringen ductie MATHIAS BROUWERS voorwaardelijke invrijvriend het deRomeinse Europese Unie staan. de gelukkig muren:wel ‘Zoek een publiek geheim © SHUTTERSTOCK

Big City

Waarom wordt de Waarom gemiddelde temperatuur is het Sint-Guido Wat isis verhaal Wat het verhaal Hoe zag de buurt rond van Anderlecht de van onsde land gemeten achter verstopte de Congreskolom eruit achter de verstopte patroonheilige van de taxi’s? inbouw Ukkel? voor de van het gevel van La gevel van LaBellone?

Bellone?

BRUZZ | BIG CITY BRUZZ | BIG CITY

BRUZZ | BIG CITY

of ige egen te leden, oduceerm er ook niemand .”

BRUZZ | BIG CITY

BRUZZ | BIG CITY

BRUZZ | BIG CITY

Waarom wordt in Wetstraat? de gemiddelde temperatuur Wat verhaal Watisishet hetde verhaal van onsde land gemeten achter achter deverstopte verstopte in Ukkel? gevel La gevelvan van LaBellone?

Bellone?

BRUZZ | BIG CITY BRUZZ | BIG CITY BRUZZ | BIG CITY

BRUZZ | BIG CITY

Rijksadministratief Waarom is mijnis het verhaal Wat kadastraal inkomen Centrum? van veel hoger dande dat zaak-Peltzer, van mijn buurman? de moord

godin van dede oorlog, boven godin van oorlog, boven

pelikaan. Die staat dan

liet aanbrengen en welke

de graaf Eugène de Savoie.

pelikaan. Die staat dan de graaf Eugène de Savoie. binnenkomenliet is aanbrengen de zaak en welke Op 6 januari 1982 lokt hij wijst iedereen meteen

altijd mee uitgepakt.

altijd mee uitgepakt.

Leon!

Zoek Armand!’.

heidsstelling heet.

VOLGENDE KEER VOLGENDE KEER VOLGENDE KEER VOLGENDE KEER Lees enen bekij kLees de VOLGENDE KEER Lees en bekij k de Lees kbekij de en bekij k de VOLGENDE WEEK VOLGENDE WEEK Lees en bekij kbekij de Lees en k de Lees en bekij k de VOLGENDE KEER Lees en de Waarom wordt de VOLGENDE WEEK Leesantwoorden enbekij bekijkkantwoorden de Big City neemt even een antwoorden VOLGENDE WEEK Waarom wordt dede Waarom wordt de Check ook onze Instagrampagina, antwoorden Check ook onze Instagrampagina, Waarom wordt Check ook onze Instagrampagina, Check ook onze Instagrampagina, antwoorden Wat gebeurt er als er onder Check ook onze Instagrampagina, gemiddelde temperatuur antwoorden antwoorden Check ook onze Instagrampagina, op dede Big-Cityvragen viavia k de antwoorden gemiddelde temperatuur Lees en antwoorden Wat gebeurt er als er onder Check ook onze Instagrampagina, pauze. Na de paasvakanelke donderdagnamiddag vertelt Luana Big-Cityvragen elke donderdagnamiddag vertelt Luana antwoorden De Big City gemiddelde temperatuur Waarom worden de Brusselaars elke donderdagnamiddag vertelt Luana op de op Big-Cityvragen viabekij mij nons huis een metrolij nvolgende Is de lucht uit de verbranopop de Big-Cityvragen via van ons land gemeten in in gemiddelde temperatuur bruzz.be/bigcity van land gemeten elke donderdagnamiddag vertelt Luana de Big-Cityvragen via elke donderdagnamiddag vertelt Luana Difficile een nieuw BigBig City-verhaal. bruzz.be/bigcity op de Big-Cityvragen via elke donderdagnamiddag vertelt Luana Difficile een nieuw Big City-verhaal. elke donderdagnamiddag vertelt Luana tie volgt een antwoord op de Big-Cityvragen via Difficile een nieuw City-verhaal. bruzz.be/bigcity ers genoemd? op de Big-Cityvragen via nons huis een metrolij n wordt gebouwd?

Ukkel? verschijkiekenfrett ntdingsoven op 9mij maart. van ons land gemeten op de Big-Cityvragen via op de Big-Cityvragen via Ukkel? van de witt e in in bruzz.be/bigcity van land gemeten Difficile een nieuw BigBig City-verhaal. bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcityDifficile Difficile een nieuw Big City-verhaal. een nieuw Big City-verhaal.

BRUZZ.be/bigcity Difficile een nieuw City-verhaal. bruzz.be/bigcity BRUZZ.be/bigcity wordt gebouwd? op de volgende Big Ukkel?

BRUZZ.be/bigcity vuilniszakken schadelij Ukkel? k?

2 8 2I 82180I MI2 4A2AF4ERFBTER2BU0RA2UR1AI R2I0 22 01 2 1 City-vraag.

28

I

AA R R2B2U 2I 8F2EI18B0I R 2T 20A2U 2 8 2I 82 36 2M 0U P4IE RFB IL 20R 2R12 E0 AI R2I0 22 01 2 1 I2 4A2RF

9 DECEMBER 2020

30 MAART 2022

I 27

16TH EDITION

& HIS WEDDING AND FUNERAL ORCHESTRA

THE LAST ORIGINAL BALKAN ALL STARS BOHEMIAN BETYARS

FESTIVAL 28.04

to

1.05.2022

DE LA CLEJANI MORE THAN 150

MUSIC

DEBATES

ARTISTS

BRUSSELS

EXHIBITIONS

PLACE DE BROUCKÈRE

STREET ART

NAMUR

FOOD

LE DELTA

& MORE

TICKETS & INFO:

BALKANTRAFIK.COM

Alle huishoud apparatuur

20%

korting

Check hier onze actuele acties en nieuwste folders!

Volg ons ook op

Actie geldig 20 t/m 26 april

Dat doe je goed. Wibra

Egied

VAN BROECKHOVENSCHOOL En todo amar y servir

De Egied Van Broeckhovenschool zoekt een ALGEMEEN DIRECTEUR

De Egied Van Broeckhovenschool is de nieuwe Nederlandstalige secundaire school van de Sint-Jans-Molenbeek. Deze domeinschool ontwikkelen in een kwaliteitsvolle doorstroom- of arbeidsmarktgerichte opleiding

in

vanaf 1 september 2022

FUNCTIE

een school in volle ontwikkeling een uitgebreide bredeschoolwerking

• • • • • •

Je bent geboeid door jongeren en leren onderwijsvernieuwing en ziet de school niet enkel als een maatschappelijk project. onderwijskansen.

Je beschikt over goede leiderschapskwaliteiten.

Je bent ondernemend Je hebt een . grootstedelijke context.

Je ervaring met technische of arbeidsmarktgerichte opleidingen

• • •

Je beschikt over een masterdiploma.

Je behaalde een pedagogisch diploma Nederlands

•

• • • • • •

Scholen in Beweging.

Frans

meertalige context.

ontwikkelingsmogelijkheden

aangename werkomgeving Goede ondersteuning Een aanstelling in een

pedagogische begeleidingsdienst. vooruitzicht op een vaste benoeming www.egied.be.

vóór 25 april

.

Culture.

NL | FR | EN

CHARLOTTE ADIGÉRY ET BOLIS PUPUL ÉVOQUENT LEUR YIN ET LEUR YANG

© CAMILLE VIVIER

‘Rester flexible est super important’

29

Culture. Électro-pop

Sur Topical Dancer, loué de toutes parts comme un des premiers albums belges les plus pertinents de ces dernières années, Charlotte Adigéry et Bolis Pupul évacuent la polarisation de la société en dansant. Mais il s’agit surtout d’un antidote entraînant contre cette époque où tout doit être gravé dans la pierre. — TOM PEETERS

BRUZZ

| INTERVIEW

Q

uel sens de l’à-propos, a-t-on pensé, lorsque Charlotte Adigéry a demandé au public, pendant la première chanson d’une courte séance en live, d’enlever sa veste. Ce soir de printemps, elle a offert, avec son acolyte artistique Boris Zeebroek (alias Bolis Pupul), un avant-goût de leur premier album dans le bar gantois ‘t Kanon. Pour le public – invités et passants – cela faisait bien longtemps qu’il n’avait pas connu un tel bain de foule, après deux ans de pandémie, tout en écoutant des sons électroniques et toutes les polémiques actuelles passées en revue.

Après deux EP, le duo gantois trouvait qu’il était temps d’aller à l’essence. « On a voulu encore mieux canaliser notre façon de vivre notre vie dans notre musique. » Du coup, les longues discussions qu’ils menaient en studio sur les thèmes les plus divers et les plus délicats ont été condensées dans des chansons combinant contenu et groove. Cette combinaison, l’album Topical Dancer, est à placer dans une capsule temporelle pour que, dans cent ans, les gens saisissent l’état d’esprit de notre époque marqué par la polarisation, où il faut trop souvent faire attention. Même si les générations futures sont dénuées de sens du rythme, elles ne pourront pas rester sans bouger en écoutant les chansons les plus contagieuses que le duo a livrées au monde extérieur.

Ça ne semble pas évident d’aborder des thèmes comme les comportements inappropriés ou le racisme sur la piste de danse.

CHARLOTTE ADIGÉRY : Mais en réalité, c’est

peut-être l’endroit idéal pour le faire, car c’est un endroit où les gens montrent leur côté plus vulnérable. Au début, on trouvait que le titre de notre album était simplement un bon jeu de mots. C’est seulement plus tard qu’on a compris qu’il rend bien l’équilibre entre le côté cérébral et le côté instinctif. Une de tes collègues m’a dit qu’elle était en train de danser sur la chanson « Blenda » dans sa cuisine, mais que, quand elle m’a entendu chanter « Go back to your country where you belong », elle s’est sentie soudain mal à l’aise en tant que blanche et s’est demandé si elle pouvait danser sur cette musique. Bien sûr qu’elle peut ! Le fait que notre musique ait un tel effet, je le prends comme un compliment.

BOLIS PUPUL : Le côté statique de certains modèles de pensée et le côté mobile qui vient d’un sentiment, voilà notre yin et notre yang.

30

Charlotte m’a déjà dit qu’elle aimait danser. Toi aussi, Boris ?

PUPUL : Moins qu’elle.

ADIGÉRY : Si personne ne te

regardait, tu danserais plus ?

PUPUL : Peut-être, oui. Mais ce n’est pas une soupape pour moi, comme ça peut l’être pour d’autres artistes. Chez toi, c’est naturel. Pour moi, c’est toujours un peu forcé. Alors que j’aime bien regarder des gens qui dansent. C’est surtout leur abandon qui m’intrigue.

Dans « Esperanto », vous dites : « Don’t say: white people can’t dance, Say: Tom dances to a different drum. »

© CAMILLE VIVIER

FR

PUPUL : C’est notre façon de nous moquer de ce qu’on peut dire et de ce qu’on ne peut pas dire.

ADIGÉRY : Avec les « Say » et les « Don’t say », j’essaie d’avoir une approche satirique du mythe autour du politiquement correct. Mais à côté de ça, j’aime surtout voir les gens réfléchir. Pas besoin de savoir bien danser pour moi, mais le fait de voir quelqu’un s’abandonner sur la musique me rend vraiment heureuse. Donc ne te retiens pas, Tom.

« J’aime surtout voir les gens réfléchir » CHARLOTTE ADIGÉRY

« J’aime regarder les gens qui dansent.

C’est surtout leur abandon qui m’intrigue » BOLIS PUPUL

Si j’ai bien compris, une chose que vous ne voulez pas faire avec Topical Dancer, c’est pointer des gens du doigt ?

PUPUL : En effet, parce que rien n’est définitif. Les

opinions changent. On évolue tous au fil du temps.

ADIGÉRY : Rester flexible est super important.

Quand un des gars des Beastie Boys a été confronté à des propos qu’il avait tenus il y a vingt ans, il a répondu qu’il préférait être hypocrite qu’avoir la même opinion tout au long de sa vie. J’ai trouvé ça fort, car ça demande du courage. En réalité, nous n’affirmons rien du tout avec Topical Dancer. Et si ça ne vous plaît pas, rien ne vous empêche d’arrêter d’écouter.

(Rires) Nous vivons une époque où tout doit quasiment être gravé dans la pierre : voici ce que je pense et ce que toi aussi, tu dois penser. Non !

Je vois beaucoup d’égos qui se renforcent avec toutes ces discussions. Dans « Esperanto », je chante aussi : « Are you openminded behind closed doors ? » Est-ce que tu dis que c’est ton opinion parce que tu y crois vraiment ou parce que, entre les lignes, je vois que tu as besoin d’attention.

Toutes ces opinions qui se veulent intelligentes ou provocatrices, c’est tellement fatigant !

Pour contrecarrer certaines choses, vous utilisez l’humour absurde face aux sujets lourds. Dans « Hey », une chanson sur jusqu’où on peut aller dans la lutte pour l’égalité, on entend : « I practice all beliefs / From atheism to zionism / I’m gonna tell Aviv ».

PUPUL : Je suis content que tu aies choisi ce

Boris Zeebroek (36) alias Bolis Pupul a commencé à jouer de la guitare électronique lorsque son père, le dessinateur Kamagurka, lui a offert une Fender du magasin de son acolyte créatif Herr Seele. Il a sorti deux albums avec le groupe Hong Kong Dong et deux albums avec le groupe The Germans Stephen et David Dewaele les ont réunis suite à une apparition comme groupe fictif dans le film Belgica (2016)

Charlotte Adigéry et Bolis Pupul, le Yin et le Yang, ou inversement ?

passage.

ADIGÉRY : Je pensais justement aussi à ce jeu de

mots. (Rires) PUPUL : Ça montre bien comment Charlotte et

moi, nous pensons. On ne peut pas parler des heures sans faire de plaisanterie. Plus le thème est chargé, plus on ressent le besoin de nous faire rire et de faire rire les autres. La capacité de relativiser pourrait rendre beaucoup de discussions plus légères, ou tout du moins adoucir le ton.

ADIGÉRY : Sasha Baron Cohen est un bon exemple de personnage qui semble se moquer de tout, mais qui est en réalité très engagé, bien plus que nous. Je trouve la force de son humour fantastique. On fait en sorte que les choses importantes ne soient pas mises de côté.

nique et de Guadeloupe, NDLR) : On connaît tous les deux le sentiment de ne se sentir chez soi nulle part, ou de toujours se faire rappeler sa différence, peu importe où on va. Boris m’a encore dit hier que, lorsqu’il était enfant, il essayait inconsciemment de dissimuler ses origines chinoises. J’ai trouvé ça tellement typique. Ça m’a émue, même s’il a dit que ça ne l’avait pas traumatisé. Mais le fait qu’un enfant doive grandir avec ça, sans être tout à fait libre, je trouve ça horrible. Et c’est devenu encore pire maintenant que je suis maman.

PUPUL (Fils d’une mère chinoise et du dessinateur et artiste flamand Kamagurka, NDLR) : J’avais peu de modèles asiatiques pendant ma jeunesse.

(Pensif). Deux peut-être : Ryuichi Sakomoto et Cornelius, deux musiciens japonais. J’aimais

Heureusement, les gars de Soulwax ont vu de l’avenir en vous dès le début. Ils sont repris sur l’album comme co-compositeurs et coproducteurs. Quel a été leur rôle précisément ?

PUPUL : Ils nous ont réunis et ils étaient donc impliqués dès le début. Dès notre première sortie, on a pu utiliser leur studio et ils venaient régulièrement nous voir avec des suggestions.

Quand on était bloqués, ils prenaient parfois l’air sévère, mais c’était très utile. Ils nous posaient chaque fois la question : c’est ça que vous voulez dire ? Pendant la dernière phase, on était à quatre, avec Steph et David au mixage.

| INTERVIEW

Charlotte Adigéry (32) a commencé sa carrière comme choriste pour Arsenal et Baloji, mais elle chante depuis toute petite, inspirée par sa mère Christiane Adigéry, avec qui elle a fait des concerts sous le nom de Chris & Charlie et qui apparaît aussi sur l’album Topical Dancer. Elle a sorti l’EP La Falaise (2017) sous le pseudonyme Wwwater puis deux EP, dont l’éclectique Zandoli (2019), à son nom

BRUZZ

Charlotte Adigéry et Bolis Pupul

beaucoup le fait qu’ils me ressemblaient un peu, même si peu de gens les connaissent, mais j’ai grandi dans une famille où on ne jouait pas de musique pop contemporaine. On écoutait la musique avant-gardiste de The Residents et de Frank Zappa, et donc aussi le Yellow Magic Orchestre et Cornelius. Pour moi, c’était ça la musique, même si c’était de la musique un peu en marge.

ADIGÉRY : J’ai aussi longtemps eu du mal à m’identifier à quelqu’un. Même si je regardais souvent Will Smith dans Le Prince de Bel-Air. Pour ce qui est de l’humour, de la musique et de la façon de parler, il y a pas mal de points communs entre la culture afro-américaine et la culture antillaise. Je sentais donc qu’il y avait une autre communauté qui me comprenait plus ou moins. Plus tard, j’ai aussi pris Erykah Badu comme modèle. Une femme, noire, qui ose être critique, qui peut être drôle, avec sa façon de s’habiller, elle osait être elle-même en gros, ça m’a inspirée. Et aussi son côté majestueux, même si je n’ai pas ça du tout.

Sur scène, vous êtes un duo. C’est un défi ?

PUPUL : Oui, c’est un couteau à double tranchant.

On n’a en effet que quatre mains pour faire de la musique, au maximum, parce qu’on aime bien aussi quand Charlotte se défoule sur scène.

Surtout au début, on a dû tester et voir ce qui fonctionnait et ce qui ne fonctionnait pas, mais le grand avantage d’une petite équipe est qu’on est vraiment flexibles.

CHARLOTTE ADIGÉRY & BOLIS PUPUL 20/4, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

Dans « Huile Smisse » (prononcé : Will Smith), vous rigolez de la prononciation en anglais des francophones. On a le droit ?

PUPUL : Oui. Avant de le faire, on a posé la question à plusieurs Français. Ils arrivaient tous à en rire. Mais j’étais curieux de voir si au final, ils se sentiraient tout de même insultés.

ADIGÉRY : On se moque d’eux avec amour. Tant qu’on sent le respect dans les intentions, je trouve qu’on peut rire de tout.

Le fait qu’un ou deux de vos parents aient des origines différentes a renforcé votre lien. Est-ce que vous vous sentiez suffisamment représentés pendant votre jeunesse ?

ADIGÉRY (Ses parents sont originaires de Marti-

DANSVLOERDEBATTEN

DANCEFLOOR DEBATES

Op Topical dancer, wereldwijd onthaald als een van de beste, meest relevante Belgische debuutplaten van de voorbije jaren, dansen Charlotte Adigéry en Bolis Pupul de gepolariseerde tijdgeest uit hun lijf.

Maar de razend dansbare tracks zijn vooral een aanstekelijk antigif tegen een maatschappij waarin alles in steen gebeiteld moet zijn. “Is de dansvloer, precies omdat je je daar kwetsbaar opstelt, niet net dé plek om het over grensoverschrijdend gedrag en racisme te hebben?” benadrukt Charlotte Adigéry. Bolis Pupul: “Dat statische van sommige denkpatronen en het beweeglijke, dat vanuit een gevoel komt. Dat is onze yin en yang.”

On Topical Dancer, universally acclaimed as one of the best and most relevant Belgian debut records of recent years, Charlotte Adigéry and Bolis Pupul dance the spirit of our polarised society out of their bodies. But the ragingly danceable tracks are above all a catchy antidote to a world in which everything must be set in stone.

“Doesn’t the fact that you are vulnerable on the dance floor make it the perfect place to talk about transgressive behaviour and racism?” Charlotte Adigéry emphasizes.

Bolis Pupul: “That static that exists in some thought patterns and the mobile, which comes from a feeling. That is our yin and yang.”

NL

EN

31

Culture. Classical/Jazz

‘We need to get rid of genre mentality’ EN

With Bach as their link, Jean-Paul Estiévenart, Marcel Ponseele and Anthony Romaniuk bridge the gap between jazz and baroque. This is not in a forced crossover, but rather each speaking their own musical language. “You can see in Bach’s scores that he was a great improviser.” — JASPER CROONEN

BRUZZ | INTERVIEW

Jean-Paul Estiévenart was first. Last year, the jazz trumpeter was given carte blanche by Flagey but only now he can actually play that card. His trump card? Johann Sebastian Bach.

Music he has “listened to for years and which touches me deeply.”

“Good idea” thought music director Gilles Ledure. He brought Estiévenart into contact with Marcel Ponseele and his period orchestra Il Gardellino. Because all good things come in three, they in turn brought Anthony Romaniuk on board to complete the triptych. The all-round keyboardist and baroque musician is also a master improviser.

You speak of a triptych. Where does that image come from?

JEAN-PAUL ESTIÉVENART: That is

Marcel’s idea. When I first told him about my project, he almost immediately came up with a set list and had already divided it into three parts.

MARCEL PONSEELE: I thought that this image of a religious retable fitted well with the essence of Bach's music. It also expresses well what we do. It should not be a haphazard puzzle, but rather a way for our individual backgrounds to merge into a larger whole.

How exactly do you plan to do that?

PONSEELE: We are not meant to

co-opt each other. We do not play jazz, Jean-Paul does not play Bach scores. It is more like a cross-pollination.

ESTIÉVENART: When we play Bach,

“Bach’s music is so perfect that I wouldn’t know how to touch it without dishonouring it” JEAN-PAUL ESTIÉVENART

“We do not play jazz, Jean-Paul does not play Bach scores. It is more like a cross-pollination” MARCEL PONSEELE

32

From left to right: Anthony Romaniuk, Jean-Paul Estiévenart and Marcel Ponseele.

“We want to make people listen to Bach’s music with new ears.”

you really hear Bach. His music is so perfect that I wouldn't know how to touch it without dishonouring it.

Rather, within his arias, concertos and chorales, I am given room to improvise.

ANTHONY ROMANIUK: It should be a concert that pays homage to both worlds. We are not going to mix, but rather layer. That is where I come in.

My background as a baroque musician and my experience as an improviser give me a foot in both worlds. Jean-Paul and Marcel each speak their own language and can understand each other, but I am the polyglot who can speak to both of them.

What, then, are the main differences in language?

ESTIÉVENART: Perhaps the practicalities stand out the most. Il Gardellino plays on old instruments, which are different from a modern trumpet or double bass. I have to keep that in mind when I improvise...

PONSEELE: ... but Jean-Paul is such a phenomenal musician that he can switch over very quickly.

Anthony too. Put a keyboard instrument in front of him and he goes for it.

These days, it is easy to focus on the differences between your genres, but improvisation was very common in the Baroque. Are you, in a way, building on that tradition?

PONSEELE: Absolutely! A basso

continuo accompaniment gives you no more than the basic chords, the Italian music from the 17th century is full of embellishments... Then it is up to the musician to complete it as he wishes.

ESTIÉVENART: I think you can see in Bach’s scores that he was a great improviser. There is something particularly refreshing about his chord progressions, in the way he handles harmony. He was a bit of the Charlie Parker of his century, wasn’t he? (Smiles) ROMANIUK: At the same time, we cannot know what improvisation sounded like back then. So the historical consciousness is there, but we are certainly not striving for historical correctness.

You just mentioned cross-pollination. What flowers will sprout from it?

PONSEELE: We hit it off as soon as we

met. But the real interaction can only be experienced on stage.

© JOHAN JACOBS

of this mentality fast.

ESTIÉVENART: I sincerely believe that this kind of project can be just perfect for that. That we can make people listen to this music with new ears. That even someone who knows the compositions through and through can still discover something new in them.

JEAN-PAUL ESTIÉVENART, MARCEL PONSEELE & IL GARDELLINO FEAT. ANTHONY ROMANIUK 26/4, Flagey, www.flagey.be

TUSSEN BACH EN JAZZ

ENTRE BACH ET LE JAZZ

Met Bach als schakel slaan Jean-Paul Estiévenart, Marcel Ponseele en Anthony Romaniuk de brug tussen jazz en barok. Toen jazztrompettist Estiévenart carte blanche kreeg van Flagey, wilde hij iets doen rond Bach.

Hij kwam in contact met Ponseele en zijn orkest Il Gardellino. Zij haalden op hun beurt Romaniuk aan boord, barokmuzikant maar evengoed meesterimprovisator. Estiévenart: “Bachs muziek is zo perfect, daar wil ik niet aan raken.

Het is eerder de bedoeling dat ik binnen zijn werk ruimte krijg om te improviseren.”

Avec Bach comme lien, Jean-Paul Estiévenart, Marcel Ponseele et Anthone Romaniuk établissent un pont entre le jazz et le baroque. Quand Flagey a donné carte blanche au trompettiste jazz Estiévenart, il a voulu faire quelque chose autour de Bach. Il a donc contacté Ponseele et son orchestre Il Gardellino qui, à leur tour, ont fait appel à Romaniuk, à la fois musicien baroque et maître de l'improvisation.

Estiévenart : « La musique de Bach est parfaite, je ne veux pas y toucher. Le but est plutôt d’avoir de l’espace au sein de son œuvre pour improviser. »

NL

Photography by Flor Maesen

ROMANIUK: I think baroque can learn a certain looseness from jazz and ownership of the repertoire you play.

Conversely, the strength of baroque is its large scale and correctness. I think there is added value in that for jazz.

ESTIÉVENART: What I especially love is your openness to other genres.

That you are not only interested in the past, but also in the present.

PONSEELE: For me, that is essential.

Some people are completely stuck in their genre box. We need to get rid

FR

Avec le soutien de la Fédération Wallonie-Bruxelles

Culture. Pop

‘Eerst kwam Facebook, dan Instagram, en dan de depressie’ NL

Zo zuiver als Ikraaan zingt over haar geestelijke gezondheidszorg, zo uitgesproken is ze over het gebrek eraan in de maatschappij, die ze op haar debuutalbum tussen alle stemmen door ter verantwoording roept.

— TOM PEETERS

Er bestaat geen onderscheid meer tussen de mens Ikraan en de artiest Ikraaan, die ze om verwarring te voorkomen ooit een extra ‘a’ gaf. De singer-songwriter, die twee jaar geleden Mechelen inruilde voor Brussel en daar nog geen moment spijt van heeft gehad, viel ook eerder al op door de onverbloemde manier waarop ze over (het temmen van) haar demonen zingt. In het Nederlands dan nog, zodat er geen ontsnappen aan is. Op Geestelijke gezondheidszorg graaft ze nog dieper, ondanks het feit dat sociale interactie een opgave blijft. Vooraf excuseert ze zich omdat ze geen oogcontact zal maken, want daar voelt ze zich ongemakkelijk bij.

“Ik heb Ikraaan inderdaad gekozen als artiestennaam,” vertelt ze in muziekcentrum Volta, waar ze repeteert. “Maar als ik interviews geef, ben ik gewoon mezelf, dan speel ik geen rolletje. Ik snap

waarom je ernaar vraagt, want het is me opgevallen dat veel artiesten dat wel doen, maar ik kan het niet. Het is toch niet omdat ik muziek maak en mensen plots in me geïnteresseerd zijn dat ik me beter moet voordoen dan ik ben?”

Dat doet ze op Geestelijke gezondheidszorg bewust niet, ook al heeft ze het album vanuit haar onderbewustzijn geschreven in stream-of-consciousness-achtige bewegingen. “De teksten en melodieën vloeiden eruit. Tien, twintig minuutjes per nummer. Pas achteraf ging ik er betekenis aan geven, zonder er nog veel aan te veranderen. Je moet kunnen loslaten, vind ik. Gelukkig ben ik niet perfectionistisch.” Waarmee ze eigenlijk wil zeggen dat de schoonheid op de zestien tracks op haar eerste langspeler – “klassieke elektronische jazz” noemt ze het zelf – van diep vanbinnen kwam en er achteraf dus niets opgeblonken hoefde te worden.

DIRIGENT VAN HAAR ORKEST Nadat de erg puur ingezongen maar behoorlijk sinistere teksten op papier stonden, legde ze haar producers de achtergrond ervan uit.

“Ik zei hun niet wat ze moesten maken, maar gaf hun visuele aanwijzingen van wat ik zag. In mijn hoofd was er een clown, een orkest, een dirigent. Dat orkest bestaat uit

“Deze maatschappij zet niet in op emotionele intelligentie, terwijl dat net het belangrijkste is voor onze ontwikkeling” 34

weeskinderen, niet omdat hun ouders dood zijn, maar omdat het gaat over kinderen die zichzelf hebben moeten opvoeden. Ik ben zelf zo’n kind en maak dus deel uit van het orkest. Maar tegelijk ben ik ook de dirigent, want ondanks mijn moeilijke leven bepaal Ikraaan ik wie ik morgen wil Geboren als Ikraan zijn.”

Mohamed Haji, 24 jaar Tot haar 22e heeft Groeit op in Mechelen, ze afgezien, zegt ze. woont nu in Brussel “Ik ben aan dit album Begint op haar 15e te rappen beginnen te schrijven en later ook te zingen in de zomer van in het Nederlands 2019, toen ik iemand Haalt in 2019 finale De Nieuwe die in een psychose Lichting en debuteert met zat moest laten de ep Happy Pill opnemen en het er Schrijft soundtrack voor de allemaal ineens uit tv-docu FC United (2021) over kwam. Op dat racisme in het Belgische voetbal moment is ook mijn Werkte voor haar debuutalter ego, de clown, album Geestelijke gezondontstaan. Als ik in de heidszorg met verschillende huid van de clown producers en toert met een vierkoppige liveband kruip, kan niemand me wat maken of uitlachen, want ik lach al met mezelf en ik zeg al hoe het is. Noem het een copingmechanisme om de emoties aan te kunnen waar ik doorheen moest – niet alleen mijn eigen emoties, maar ook die van mensen rondom mij, onder wie een aantal antisociale mensen.” restant van een trauma, zei mijn Nadat Ikraaan de nummers psycholoog, een gevolg van heel geschreven had, besprak ze de mijn leven te horen dat ik niets kon, teksten met haar psycholoog om niet alleen thuis, maar ook vanuit de nog dieper te kunnen graven, zodat maatschappij met haar watervalhaar wonden beter konden helen. systeem.”

“Tot vrij recent was het nog mijn droom om nummer één te worden, LIKES EN WACHTLIJSTEN gouden of platina platen te scoren, zalen uit te verkopen. Daar heb ik Niet alleen de stemmen in haar ook jaren voor gewerkt. Nu pas weet hoofd en die van haar naasten ik waarom ik dat vroeger zo graag komen aan bod op Geestelijke wou. Ik had al die aandacht nodig gezondheidszorg, maar ook die van omdat ik het gevoel had dat ik nooit een maatschappij die voortdurend iemand geweest was. Het was een roept wat je moet en niet mag doen.

© MOUS LAMRABAT

GEBREK AAN ZELFREFLECTIE

Toch heeft ze het leven nog gekend voor sociale media ermee aan de haal gingen, zegt ze. “Het is zo snel veranderd, en iedereen moest mee.

Eerst kwam Facebook, dan Instagram en dan de depressie. Heel de tijd jezelf bekijken, denken dat je lelijk bent omdat andere meisjes dunner zijn, al die beauty standards die je moet volgen: het heeft me enorm onzeker gemaakt. Ik ben er van overtuigd dat er door de nadruk op al die likes over tien, twintig jaar meer narcistische mensen rond

zullen lopen. Soms lijkt het nu al alsof de ‘samen’ is verdwenen uit onze samenleving.”

Tijdens de pandemie zag ze mensen compleet in paniek raken, wat hun mentale gezondheid nog naar beneden haalde. “Ik ben in België geboren, maar mijn moeder is opgegroeid in Somalië, waar een burgeroorlog aan de gang was. Zij keek echt niet op van corona. Maar voor de luxeleventjes hier was het een drama.”

“Ik doe echt mijn best om

“Het heeft te maken met educatie,” zegt Ikraaan. “Er wordt niet ingezet op emotionele intelligentie in deze maatschappij, terwijl dat net het belangrijkste is voor onze ontwikkeling. Ik schrik ervan hoeveel mensen ik tegenkom die hun gevoelens niet kunnen uiten, heel overcompenserend zijn, en die ook nog veel wonden hebben uit hun kindertijd waar ze niets mee hebben gedaan.

Het gebrek aan zelfreflectie is haast absurd. Vroeger dacht ik altijd dat

“Als ik in de huid kruip van mijn alter ego, de clown, kan niemand me wat maken of uitlachen, want ik lach al met mezelf” het de mensen zelf waren die zo oppervlakkig waren, maar het is de maatschappij. In de ratrace word je niet beloond voor kwaliteit, het draait alleen om kwantiteit. In de muziekindustrie is het net zo. Alles moet tegenwoordig gratis en snel.

Omdat ik oprechte muziek maak over mijn emoties geef ik al zo veel, en toch wordt er dan nog eens verwacht dat je jezelf verkoopt, op TikTok zit, op Instagram, noem maar op.”

Met Geestelijke gezondheidszorg wil Ikraaan de mensen die aan de kant staan een hart onder de riem steken. “Het systeem heeft gefaald / We zijn niet gek / Blaas het leven in als jij het zegt,” zingt ze empowerend. “Dat is gericht aan mensen die aan het lijden zijn en aan hun families, die meelijden. Al de rest is uiteindelijk bijzaak.”

IKRAAAN Geestelijke gezondheidszorg verschijnt op 22/4 via Top Notch/ Universal Live: 13/5, 20.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

LE CLOWN EN IKRAAAN

THE CLOWN INSIDE IKRAAAN

Ikraaan n’hésite pas à parler de sa santé mentale et du manque de soins de la société, à qui elle demande des comptes sur son premier album. L’auteurecompositrice-interprète urban, qui a quitté Malines pour Bruxelles il y a deux ans, s’est également distinguée par la façon dont elle chante sans complexe ses démons.

Ikraaan : « Mon alter ego est le clown.

Quand je me mets dans la peau du clown, personne ne peut me faire du mal ou se moquer de moi. »

As pure as Ikraaan’s singing about her mental health is, so outspoken is she about the lack of care in society, which she calls to account between all the voices on her debut album. The urban singer-songwriter, who two years ago swapped Mechelen for Brussels, also stood out earlier because of the unabashed way she sings about her demons.

Ikraaan: “My alter ego is the clown. If I put myself in the clown’s shoes, no one can hurt me or make fun of me.”

FR

BRUZZ | INTERVIEW

normaal te zijn in een maatschappij waar het draait om profijt,” klinkt het strijdbaar maar zonder veel hoop in het nummer ‘Honing’. “Ik wil enkel in m’n bubbel blijven drijven in zwarte vijvers.”

“De aandacht gaat naar de verkeerde dingen. Er wordt gepest op school, maar o wee als je te laat komt. Deze maatschappij is gewoon heel erg fucked up. Ik heb er moeite mee om mensen met hun ogen dicht door het leven te zien stappen,” vertelt ze. Zelf was Ikraaan met ‘Reflectie’ in 2019 een van de eerste artiesten die zo openlijk over haar mentale problemen sprak. Ze vindt het een stap vooruit dat ook Stromae en Selah Sue dat nu doen. “Maar daardoor worden de wachtlijsten in de jeugdpsychiatrie nog niet korter.

Ik hoop echt dat er een kentering komt en men mentale uitdagingen even ernstig gaat nemen als fysieke, zoals kanker. Maar dan zal er geld moeten gepompt worden in zelfreflectie en zelfliefde, in mensen zich hier thuis en goed te laten voelen in plaats van ze te vervreemden.”

EN

35

BruxellesVies Storyboard WIDE VERCNOCKE

Inside joke

Drie weken lang deelt een creatieveling zijn/haar/hun kijk op de wereld. DENA VAHDANI is, in haar eigen woorden, “comedienne, Iranienne en lesbienne.” Check haar show Dena: warrior princess. Instagram: @denadivah, Facebook: @denacomedy

NL/ Hoe meer ik in Vlaanderen en

Zondag strijden onder meer Bluai, Sgt. Lesley en Coline & Toitoine voor goud in de finale van Humo’s Rock Rally.

Carlos en Joeri Uitdebocht haalden voor alle duidelijkheid de selectie niet.

HUMO’S ROCK RALLY 2022 24/4, 14.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be 36

Wallonië speel, hoe meer ik voel hoe aanwezig mijn Brusselse identiteit is.

In alles wat ik op het podium vertel, is er wel iets Bruxellois (en neen, ik heb het niet over het dialect, fieu). Een groot deel van mijn leefwereld, mijn vibe, mijn referenties komt uit BX. En ik merk hoe niche Brussel kan lijken voor iemand die erbuiten woont. Dan vraag ik mij af: zijn we dan zo anders?

Is onze hoofdstad één grote inside joke?

En dan moet ik denken aan de stellingen op het Justitiepaleis, die zo oud zijn dat ze zelf stellingen hebben.

Of dat niemand weet of Mini-Europa nu wel of niet gesloten is. Dat er al jaren overal stickers plakken met een rare foto van een jongen met “Je te rembourse lundi” erop geschreven.

Dat bus 71 even intens is als een ritje in een achtbaan in Walibi. Dat er zo te zien voor de twintigste keer werken zijn aan Flagey. Dat je het cijfer ‘54’ kan sms’en naar je vrienden, en je elkaar even later ziet aan ‘Saint-Cath’ (want dat klinkt als ‘cinq quatre’, dus ‘vijf vier’). Dat je aan Rogier nooit weet langs welke kant van de metro je best kan uitstappen. Dat je het te ver vindt om naar de Ikea in Anderlecht te gaan, maar het geen probleem vindt om

uren te wachten tot je bediend wordt in dat ene café. Dat je precies toch echt al meer dan tien jaar dezelfde bedelaars ziet op dezelfde plek. Dat er een obese (ocharme) hond rondliep aan de Grasmarkt die iedereen kende.

Dat je in het Zuidstation nog steeds afspreekt bij ‘de zebra’. Dat je via Uber Eats bestelt hoewel je twaalf minuten te voet van het restaurant woont. Dat je nooit de juiste uitgang neemt aan metrohalte Madou. Dat mensen nog steeds denken dat er maar één geldautomaat is in het centrum, die aan de AB. Dat Stromae en Angèle soms gewoon op straat rondlopen en niemand hen lastigvalt (en dat er sowieso iemand in je omgeving de vriendin/neef/buur/producer van Stromae of Angèle kent). Dat het helemaal oké is om op de grond te zitten op de Grote Markt. En dat het in sommige cafés oké is om je zak friet naar binnen te brengen en bij andere totaal verboden.

De Brusselse logica, à la Magritte, quoi. En die lokale absurditeit maakt ons heel uniek, of omgekeerd: de lokale uniekheid maakt ons heel absurd.

Bref, wat belangrijk is in comedy, is uniciteit. Nog belangrijker is om met die specifieke enigheid toch iedereen te doen lachen, waar het ook is in de wereld. Hier in de stad kan je alleszins elke dag van de week een stand-upshow gaan zien. En dat wist je niet, hè. (Of had je er al vaag iets over gehoord via je kennis die de vriendin/ neef/buur/producer van Stromae of Angèle kent?) Je kan de Lous and the Yakuza of Lost Frequencies van de comedy ontdekken, en later stoefen dat je ze gekend hebt voor ze héél mainstream werden. En daarvoor kan je regelmatig terecht in onder meer de Kings of Comedy Club, Black Sheep, The Embassy, TTO, Au Bassin, of Cabaret Mademoiselle, om te lachen met de wereld, met België, met Brussel.

De hele reeks herlezen?

BRUZZ.be/bruxellesvies

You may also like

‘L’ère du Verseau marque une transition’ FR

Chaque semaine, notre radar détecte un projet artistique qui mérite toute votre a ention.

Aujourd’hui, c’est l’électro psychédélique de YĪN YĪN qui traverse le monde avec le coffre chargé de trouvailles funky, disco ou exotiques.

Au-delà du dépaysement, le groupe de Maastricht garantit l’ambiance. Bon trip assuré.

— NICOLAS ALSTEEN

Ustensiles de cuisine, platine vinyle, table de salon, sacs de vêtements et autres cartons chargés d’objets (in) utiles occupent la journée de Kees Berkers. En plein déménagement, la cheville ouvrière du groupe YIN YIN accepte néanmoins de marquer une pause pour bavarder avec BRUZZ. Assis sur une caisse de bouquins, le musicien évoque le deuxième essai de sa formation : un ovni discographique lancé à travers des galaxies constellées de comètes funky, de boules à facettes disco, de poussières d’étoiles électro et d’autres sonorités piochées en Asie ou en Afrique. Avant de piloter cette étrange machine à danser, Kees Berkers et les siens présidaient à la destinée des meilleures soirées alternatives de Maastricht. « Pendant sept ans, j’ai vécu dans un ancien complexe industriel, un squat appelé Landbouwbelang », indique le déménageur. « C’est un endroit idéal pour envisager d’autres façons de vivre ensemble. Que ce soit via l’horticulture, des ateliers communautaires, des fêtes ou des

concerts. Il s’agit d’un espace de liberté artistique. » Désigné coordinateur musical des lieux, Kees Berkers y invite des fanfares balkaniques, des orchestres égyptiens, mais aussi des groupes branchés noise-rock, métal ou post-punk. « Je conviais aussi des DJs venus du monde entier », précise-t-il encore.

COMME UN OURAGAN En marge de la vie en squat, les futurs musiciens de YIN YIN ont tous un passif dans le rock alternatif. « Mais à force de passer des vinyles lors de DJ sets, notre culture musicale s’est élargie. En cherchant de nouveaux sons et d’autres matières à danser, nous avons découvert des tubes afrobeat, funk ou italo-disco. Nous avons aussi mis la main sur des disques de rock’n’roll asiatique et quelques curiosités exotiques. » L’esprit dilaté par ces fêtes sans frontières, Kees Berkers et ses amis envisagent alors de repousser les murs du son au sein d’une nouvelle formation. YIN YIN est né de cette envie de décloisonner les traditions,

de danser au-delà des genres et des continents. Entre réappropriations culturelles dopées aux hormones de croissance et appel du dancefloor, la musique proposée par la clique de Maastricht est une aire de jeu favorable aux rencontres. Point de convergence entre guitares et synthés, multiples percussions et folklore en lévitation, les morceaux de YIN YIN atterrissent aujourd’hui sur The Age of the Aquarius, un deuxième album signé sur l’excellent label Glitterbeat (Altin Gün, 75 Dollar Bill). « Le titre du disque fait référence à une période astrologique propice aux bouleversements », explique Berkers. « Selon de nombreuses théories, l’ère du Verseau se manifeste à travers des dérégulations climatiques, des tremblements de terre, des ouragans et d’autres crises majeures. Tout porte à croire que nous avons composé notre album durant cette période de tension. L’ère du Verseau marque une transition vers d’importants changements structurels. » En attendant des lendemains qui chantent, YIN YIN entame les réjouissances via une trame instrumentale pacifique, cosmique et ultra cosmopolite.

Bienvenue dans le monde d’après.

BRUZZ | PORTRAIT

YĪN YĪN

YĪN YĪN : THE AGE OF THE AQUARIUS Glitterbeat Records 23/4, 20.00, VK, www.vaartkapoen.be 37

Culture. Beeldende kunst & literatuur

ILKE EN USCHI COP, ZUSTERLIEFDE EN VROUWENSTRIJD

‘Wij versterken elkaar al ons hele leven, soms ten slechte, soms ten goede’ De eerste toont binnenkort haar werk in New York, amper anderhalf jaar na haar eerste expo, de tweede viert de eerste verjaardag van Hyster-x, haar feministische collectief voor vrouwelijke en non-binaire makers dat in geen tijd de kunstenscene opschudde. Zussen Ilke en Uschi Cop vertellen hun luide en stille verhalen van vrouwelijkheid in de stad en de kunsten. — KURT SNOEKX, FOTO IVAN PUT

M

erksem, 1988. Over een afstand van zeven minuten wordt een onvoorwaardelijke band gesmeed. Eerst komt Ilke, “de vrije geest”, ter aarde, dan daalt Uschi, “het verstand”, in. Langs een jeugd in Brasschaat – “in een warm nest, voor twee buitenbeentjes” – en studies in Gent – “waar we van de vrijheid en de stad proefden” – kwamen de zussen enkele jaren geleden thuis in Brussel, waar ze via krachtige, zelfbewuste mode, schilderkunst, literatuur en debat duchtig aan de fundamenten van de kunstenscene en de bredere samenleving morrelen. “Van seconde één begreep ik hoe uitzonderlijk onze band was,” vertelt Ilke Cop. “En eerlijk, ik heb het daar soms moeilijk mee gehad. Ik heb altijd los van anderen willen komen. Maar ik had ook dat wezentje naast me waarmee ik een baarmoeder had gedeeld, dat een genetische kloon van me was en waar ik door liefde aan verbonden was. Dat maakte van ons een twee-eenheid, en ik wilde net uniek zijn. Die dualiteit heeft sterk mijn karakter gevormd. Wat wij de laatste jaren ontdekken en cultiveren, is hoe we op professioneel vlak onze krachten kunnen bundelen, om veranderingen in de maatschappij teweeg te brengen.”

“Het is heel moeilijk om uit te leggen wat dat is, tweeling zijn,” pikt Uschi Cop in. “Je bent met iemand opgegroeid in totale gelijkheid. Er zijn

38

geen grenzen tussen ons, we delen alles. Dat is een aparte manier om in het leven te staan. Niet veel mensen kennen dat, omdat je je partner of kinderen altijd wel ergens voor wilt behoeden, geheimen koestert of compromissen sluit. Wat Ilke en ik hebben, is iets anders. (Richt zich tot haar zus) Door jou weet ik wat onvoorwaardelijke liefde is. Tegelijk schuurt dat soms, omdat andere relaties nooit dit kunnen zijn. Je moet opnieuw leren wat het is om liefde te vinden met minder intimiteit.”

0,1 PROCENT “Zij en ik delen 99,9% van ons DNA. Maar stiekem denk ik dat het net die 0,1% verschil is, wat ons aan elkaar bindt,” klinkt het in hun column op de site van Hyster-x, het feministische, niet-mannelijke makerscollectief dat Uschi Cop een goed jaar geleden uit de grond stampte.

“Ik denk dat wij altijd hebben gesnakt naar mensen rond ons, naar community, naar mensen met een diversiteit aan perspectieven, met wie je in de diepte kan duiken,” vertelt ze.

“Brussel heeft mij wakker geschud, getriggerd om iets te doen met al die creatieve energie die ik lang heb weggestoken maar blijkbaar toch in mij had. Ilke tekende al, was bezig met haar mode, en ik was de nerd, die doctoreerde in experimentele psychologie en een fascinatie had voor data-analyse en wiskunde. Ik denk dat ik

die wetenschappelijke kant op een bepaald moment te hard heb uitvergroot, ter onderscheiding. Na mijn doctoraat ben ik beleidsmedewerker geworden bij de Vlaamse Overheid, voor Cultuur, Jeugd en Media. Ik was 29 toen ik begon te schrijven, onder invloed van deze stad.”

Net zo liep het voor Ilke Cop, die nadat ze in 2015 haar fair fashion-label ILKECOP lanceerde, op haar 30e een andere weg insloeg. “Ik heb ook pas hier voor het eerst een penseel vastgenomen. Eerst uit goesting om te creëren, zonder carrière en logistieke rompslomp die op de duur de creativiteit in mijn modeavontuur in de weg begon te staan. Maar al snel werd het meer.

Door het schilderen heb ik ingezien dat dit veel meer is wie ik ben: een kunstenaar.”

Was de keuze voor het kunstenaarschap een evidente?

ILKE COP: Het was geen keuze, het heeft zich steeds meer als onontkoombaar opgeworpen: dit is wie ik ben. Mijn goesting doen is altijd mijn belangrijkste drijfveer geweest. Doen wat je voelt, hoe en wat je wilt zijn. Kunst helpt mij om los te komen van die maatschappelijke hokjes die mij zo bevreemden, die ‘normaliteit’ die zo indruist tegen alles wat mooi is in de wereld, en maakt helder hoe ik in het leven wil staan.

Tegelijk was het kunstenaarschap ook één groot hindernissenparcours. Weet je hoe vaak ik word aangesproken op het feit dat ik een vrouw ben die haar vrouw-zijn in haar kunst verwerkt: “Waarom doe je dat? Ze gaan je niet serieus nemen.” Goh ja, waarom? Omdat ik het beu ben om mij te moeten conformeren aan mannelijke kunst om au sérieux genomen te worden.

USCHI COP: Voor mij is het individuele kunstenaarschap veel minder vanzelfsprekend. Die vrijheidsdrang heb ik veel minder. Het is geen toeval dat ik Hyster-x heb opgericht en niet Ilke.

Ik zoek, in antwoord op die systemen die ons zo kunnen bezwaren, naar gemeenschap. Naar afhankelijkheden, verschillen binnen gelijkenis, om die ook toe te laten. Dat was de nood die ik

▼

NL

BRUZZ | INTERVIEW

Uschi (links) en Ilke Cop: “We zijn het beu om ons te moeten conformeren aan mannelijke kunst om au sérieux genomen te worden.”

Uschi & Ilke Cop Geboren in 1988 in Merksem Uschi is doctor in de taalpsychologie (sinds 2015) en beleidsmedewerker bij het overheidsdepartement Cultuur, Jeugd en Media. Begin 2021 richtte ze Hyster-x op, een feministisch Belgisch makerscollectief voor vrouwen en non-binaire personen, waarvoor ze literaire podia en teksten cureert. Daarnaast schrijft ze zelf verhalen, poëzie, columns en binnenkort een eerste roman Ilke is kunsthistorica, lanceerde in 2015 haar eigen modelabel ILKECOP en begon in 2019 haar blitzcarrière in de kunsten. In korte tijd leverde dit projecten op als inclusie op het kunstenfestival Watou, Pass en Belgicart en een solotentoonstelling bij Tatjana Pieters in Gent. In mei, amper anderhalf jaar na haar eerste expo, toont ze voor het eerst werk in New York

39

▼

ILKE EN USCHI COP, ZUSTERLIEFDE EN VROUWENSTRIJD

voelde toen ik Hyster-x oprichtte: de nood aan een community. Tegelijk maakt dat het moeilijker om te zien wie ík ben. Ik worstel soms om naast die verantwoordelijkheden die ik voel als beleidsmedewerker, curator en organisator een plek te vinden om als schrijver te bestaan.

Onderling lijken jullie zo wel in balans te komen.

USCHI: Wij versterken elkaar al ons hele leven, soms ten slechte, soms ten goede. (Lacht) We nemen misschien meer risico’s omdat we weten dat er iemand is die ons steunt en weet waar we vandaan komen, als we op ons gezicht gaan.

“Natuurlijk is er woede, maar wat ons bij Hyster-x drij , is meer een geloof in onszelf en geloof in dat het anders kan” ILKE COP

Jullie kunstenaarschap komt er op een moment dat de kunst zich heel erg betrekt op de wereld.

BRUZZ

| INTERVIEW

ILKE: Klopt. In de schilderkunst is er een enorme revival van figuratie. En dat heeft ook te maken met de woke beweging en de opkomst van niet-mannelijke kunstenaars en kunstenaars van kleur. Al die groepen die zo lang het zwijgen zijn opgelegd, zitten op urgente narratieven. Dan wil je geen wit doek met een zwarte punt op tonen.

VAN WOEDE NAAR VERHAAL De nood aan verhalen die gehoord willen en moeten worden, noopte Uschi Cop begin vorig jaar, in volle pandemie, om Hyster-x op te richten. Op een jaar tijd is het collectief uitgegroeid tot een niet te negeren weerhaak in de huid van de kunstenscene. “De enige manier om structuren te destabiliseren, is zorgen dat je alternatieven hebt,” vertelt Ilke Cop. “En Hyster-x is daar een heel goed voorbeeld van.

Uschi heeft daar een leegte mee gevuld, en al na een jaar zie je de grote instituten bij Hyster-x aankloppen. Zo infiltreert er een kern van andersdenkenden in die structuren waardoor ze van binnenuit kunnen veranderen.”

“Ik ben altijd al bezig geweest met feminisme,” benadrukt Uschi Cop. “Hoe ouder wij werden, hoe meer dat hier aan de keukentafel een onderwerp werd en hoe meer je beseft dat seksisme echt en structureel is. Dat het ideaal van gelijkheid waarin wij zijn opgevoed, in de buitenwereld niet op dezelfde manier wordt geleefd. Ik wilde daar meer mee doen. Ik ben gaan praten met vrouwen, non-binaire personen en mensen uit de lgbtq+-community die heel origineel werk maakten maar door bepaalde drempels nauwelijks met hun kunst naar buiten traden. Die gesprekken liepen zo goed dat we samen doelen hebben opgesteld, manieren gezocht om collectief te werken. Zo is Hyster-x een platform geworden, voor tekst, woord en beeld. Een katalysator voor verandering, een activistische groep, vanuit een positieve energie.”

Die energie lijkt ook in de naam te zitten.

USCHI: Hyster-x is een geuzennaam, met een tikje Asterix en de ‘x’ voor non-binair. Als hysterisch betekent dat we vrouw zijn, onze stem laten horen, en nee durven zeggen, in weerwil van wat van ons wordt verwacht, oké, dan zijn we maar hysterisch. (Lacht) Er is ook 40

“Elke niet-man hee anekdotisch bewijs van discriminatie en overschreden grenzen, maar dat leidt nergens toe. En dus turven we” USCHI COP

nog zoveel te doen. Er hangt nog zo’n taboe rond het vrouwenlichaam. Kijk naar die producten om je menstruatie te verstoppen, die toestaan om…

ILKE: ... in een witte jurk door een veld te huppelen! Niemand neemt dat risico, hé.

USCHI: Het toont gewoon aan hoezeer wij geacht worden om onze vrouwelijkheid te verbergen.

Dat er nog steeds een kloof gaapt. Daarom noemen we ons expliciet feministisch – niet van vrouwen voor vrouwen, maar van alles niet-patriarchaal voor iedereen. Anders bestaat het gevaar dat we denken dat we er al zijn.

zich gediscrimineerd voelen, maar het is moeilijk om daarover te praten. Ik heb erge dingen meegemaakt, maar ik kom er niet toe om daar iets mee te doen. Door de scheve machtsstructuren. Ik laat het passeren. Ik die zo mondig ben, ik die een fucking feministisch collectief heb! De anekdotische weg leidt nergens toe. En dus turven we, tonen we statistieken en cijfers.

Begin maart liep ik mee op Internationale Vrouwendag en daar hield iemand een bord omhoog: ‘Ik geloof jou’ stond erop. Da’s zo stom, maar dát is het. Dat hebben we nodig van mannen, daarin ligt ons allyship. Kijk naar de cijfers en erken dat die vooroordelen ingebakken zitten in onze cultuur, ons gedrag beïnvloeden en zwaar om dragen zijn voor zoveel mensen.

ILKE: En luister. Besef dat je vanuit een beperkte blik kijkt en ga niet meteen op je achterste poten staan. Als Bart De Pauw of Jan Fabre hadden gezegd: “Jullie hebben mij de ogen geopend. Ik begrijp dat mijn gedrag levens heeft verwoest, ik schaam mij diep en ik wil het beter doen,” goed, dan kunnen we vooruit. Maar op zo’n moment zwaaien met ‘trial by media’? (Zucht)

Met Hyster-x proberen jullie dat te keren naar het positieve. In hoeverre is woede een energie?

ILKE: Natuurlijk is er woede, maar wat ons drijft bij Hyster-x is, denk ik, meer een geloof in onszelf en in het feit dat het anders kan.

USCHI: Da’s waar. Het gevoel dat ik krijg als ik bij de 35 getalenteerde leden van Hyster-x vertoef, is bevrijdend, bijna spiritueel. Je legt een soort last af. Er is geen strijd, dus woede en frustratie worden neergelegd en je overstijgt jezelf. Door af te stappen van individuele schuld en schaamte en te zien dat er een systeem is dat bepaalde onrechtvaardigheden mogelijk maakt, is er weer ruimte. Om te bouwen.

ILKE: ‘Ondanks deze chaos heb ik dit gecreëerd.’

Een verhaal is verteld en wordt gelezen.

Dat het niet achter ons ligt, ervaren jullie ook?

NAMING OURSELVES - THE HYSTER-X BOOK CLUB 20/4, 19.30, RoSa vzw, www.hyster-x.com

USCHI: Elke dag. Elke vrouw of niet-man heeft anekdotisch bewijs van de manieren waarop zij

ILKE COP: RUBY & (MORE) FRIENDS > 30/4, Ruby Gallery, rubygallery.be

ILKE & USCHI COP, SŒURS D’ARMES ET D’ARTS

ILKE & USCHI COP, SISTERS IN ARMS AND ARTS

L’une va exposer à New York, un an et demi seulement après sa première exposition comme peintre, l’autre fête le premier anniversaire d’Hyster-x, son collectif de créateurs féministes et non masculins qui a pris d’assaut la scène culturelle. Les sœurs jumelles Ilke et Uschi Cop partagent tout : leur ADN, leur éducation, leur maison bruxelloise, leur amour de la ville, leurs histoires d’agression et de discrimination et la ferme conviction que l’art peut changer la société. « Hyster-x fait référence à l’étiquette que l’on collait autrefois aux femmes. Si être hystérique signifie élever la voix, être une femme et oser dire non, au mépris de ce qu’on attend de nous, alors oui, nous sommes hystériques. Et fières de l’être. »

One is about to open her first New York show only 18 months after her first ever exhibition as a painter, the other is celebrating the first anniversary of Hyster-x, her feminist, non-male creators’ collective that has taken the cultural scene by storm. Amongst them, twin sisters Ilke and Uschi Cop share all there is to share: their DNA, their upbringing, their Brussels home, their love of the city, their silent stories of aggression and discrimination and their firm belief in art and its potential for societal change. “Hyster-x refers to the label that used to be given to women. If hysterical means raising our voice, being a woman and saying no in defiance of what is expected of us, then okay, we are hysterical.

We wear it as a badge of honour.”

FR

EN

OPEN AIR BRUSSELS ATOMIUM ALL SUMMER

HERBIE HANCOCK THURSDAY 30 JuNE

POLO&PAN Sunday 3 July

IAM

FRIDAY 15 July

MC SOLAAR SATURDAY 16 July

INFO & TICKETS : WWW.ARENA5.BE H-PARK SRL, PLACE DE BELGIQUE 1, 1020 BRUXELLES

Culture. Cinéma

‘Le cinéma est un art éminemment sensoriel’ FR

Fabrice du Welz a conquis le cœur des cinéphiles, esthètes et amateurs du genre un peu perdus avec sa trilogie ardennaise Calvaire, Alléluia et Adoration. La brillante performance de Benoît Poelvoorde dans le thriller Inexorable, un « home invasion », devrait aider le cinéaste bruxellois à conquérir un public plus vaste. « J’aimerais muter, faire un cinéma plus populaire. » — NIELS RUËLL

Dix phrases plus tard, Fabrice Du Welz explique qu’il a limité ses ambitions esthétiques et qu’il veut désormais réaliser des films populaires. Ne croyez que la dernière partie, Inexorable est un véritable joyau cinématographique.

Une fois de plus, son directeur photo bruxellois Manu Dacosse a saisi l’occasion pour exploiter la beauté vive du grain de la pellicule 16 mm. Le film, qui flirte avec le nihilisme, le psycho-sexuel et l’ambiguïté, montre le déclin de la famille bourgeoise d’un écrivain à succès lors d’un home invasion.

Leur cauchemar commence lorsqu’ils prennent en service une jeune femme qui se retrouve de façon inopinée devant la porte de leur maison de campagne isolée.

Benoît Poelvoorde est phénoménal dans son rôle d’écrivain ballotté incessamment entre la nudité et la colère. « J’emprunte un chemin plus conventionnel », selon Du Welz.

« C’est un thriller droit autour d’une maison que je considère comme l’un des personnages du film. J’avais envie d’un film géométrique qui distille énormément de suspense et de tension. Je prends le spectateur par la main, je l’emmène dans mon monde et je ne le lâche plus pendant le roller coaster. J’avais envie de revoir à la baisse mes ambitions esthétiques et thématiques pour construire une petite maison bien charpentée dans laquelle les gens aiment être. La tension est mon obsession. »

L’objectif d’Inexorable est de réconcilier le grand public avec Fabrice Du Welz ?

FABRICE DU WELZ : Je cherche

désespérément à faire un film grand public. J’aimerais muter, faire un cinéma plus populaire. Je suis toujours dans un conflit entre ma cinéphilie, mon désir de cinéma et le marché qui est de plus en plus

En haut : Jeanne (Mélanie Doutey) et sa fille Lucie (Janaina Halloy Fokan), à gauche : Marcel (Benoît Poelvoorde) et sa fille Lucie, et à droite : Marcel et Gloria (Alba Gaïa Bellugi).

compliqué. Cette fois, j’ai cherché le compromis entre ma volonté de faire un cinéma personnel et singulier avec beaucoup de dextérité dans la fabrication, et la volonté de trouver un public en essayant de créer un maximum de tension.

« Rien n’est plus précieux que de voir des films qui me ent en scène nos turpitudes, nos petites lâchetés, nos mensonges, notre bonté » 42

C’est une approche unique ou c’est une nouvelle voie ?

DU WELZ : Je suis beaucoup plus déterminé à aller dans une direction plus construite au niveau des scénarios. Je veux mettre toute mon expérience et mon artisanat au service d’histoires qui élèvent le niveau de mon cinéma. Je veux vraiment faire un travail sur les arcs dramaturgiques et creuser une veine plus politique. Mon prochain film, Maldoror, est librement inspiré par l’affaire Marc Dutroux. J’ai aussi un projet sur l’épisode caoutchoutier, juste avant que le Congo devienne une colonie belge. Je me suis plongé dans une documentation folle. C’est hallucinant. Pendant dix ans, il y a eu une impunité totale. C’est une

Vous êtes exigeant envers vousmême, envers Poelvoorde, envers votre directeur photo. C’est aussi le cas pour le reste de l’équipe ?

DU WELZ : Oui, on a un petit noyau

familial, on est des camarades de vie : on va bouffer ensemble, on aime discuter. Mais je demande à tout le monde de se dépasser. Pour moi, c’est fondamental que tout le monde soit meilleur à la fin du film qu’au début. Sinon ça n’a aucun sens de faire des films. Aucun !

Inexorable se joue dans un milieu bourgeois ? C’est un hasard ou est-ce que ça cache quelque chose ?

DU WELZ : Je suis issu d’un milieu

partie de notre histoire complètement oubliée. Aucun cinéaste ne l’a abordée.

La performance extraordinaire de Benoît Poelvoorde n’est pas une surprise. Il est souvent très très bon.

Vous savez ce qui le rend si bon ?

DU WELZ : Benoît est une personnalité hors du commun, un des hommes les plus exceptionnels que j’aie rencontré dans ma vie. C’est un acteur de génie avec une énergie incroyable, une élégance folle et un sens de l’humour dévastateur. Il est d’une noirceur et d’une profondeur, et en même temps d’une drôlerie incroyable. Il est tout et son contraire. Introverti et extraverti. Je pèse mes mots. Je suis depuis

plutôt bourgeois. Pour la première fois, j’ai eu envie de me confronter avec audace à ce milieu. Il y a des choses dans ce film que j’aborde de manière plus personnelle. J’avais envie de décortiquer les milieux sociaux. Inexorable montre une guerre de classes. Marcel est un prolétaire, Jeanne une grande bourgeoise. Leur relation n’est pas équilibrée. Marcel utilise cette femme pour différentes raisons opaques. Il est socialement, culturellement et financièrement dominé par elle mais sexuellement il la domine. J’apporte une attention très fine à leur déchirure inexorable.

De nos jours, beaucoup de films préfèrent éviter la sexualité. Pas le vôtre. C’est un choix conscient ?

DU WELZ : La sexualité est super

importante pour moi. Je suis un obsédé de cinéma et un obsédé sexuel. J’ai toujours pensé que le cinéma était le temple de la sensorialité. Le cinéma est un art éminemment sensoriel. Le cinéma commercial d’aujourd’hui - tous les Marvel, le dernier Batman - n’a aucune tension sexuelle, c’est terrifiant et ça m’attriste beaucoup.

On a grandi avec un cinéma qui propage une sensation de scandale et de soufre entre les sexes. C’est quelque chose qui est important pour moi. Je ne me vois pas faire le portrait de quelqu’un dans un film sans évoquer sa sexualité et ce qu’elle révèle et contredit. On est des mammifères. Notre rapport à la sexualité est ce qu’on a de plus mystérieux.

Vous combinez la laideur de l’être humain avec la musique sacrée, Nisi Dominus de Vivaldi, et des images d’une grande beauté. De qui tenez-vous cela ?

DU WELZ : Je n’invente rien, en

réalité. Il suffit de regarder la peinture flamande ou hollandaise,

c’est exactement pareil : un sens du sacré extraordinaire et des personnages qui pissent dans des allées.

Idem pour Goya ou le Caravage. Il y a une dichotomie épouvantable entre nos pulsions, le fait qu’on pisse et chie, et notre propension à vouloir se dépasser, d’aller vers Dieu. Nous sommes aussi des êtres qui tendent vers le sacré et le mystique. Je ne suis qu’un artisan qui essaie de montrer nos dilemmes de la manière la plus sincère possible. Dans mon cinéma, je m’amuse à faire ça. Rien n’est plus précieux que de voir des films qui mettent en scène nos turpitudes, nos petites lâchetés, nos mensonges, notre bonté. Je prends énormément de plaisir à regarder L’Exorciste de Francesco ou les Onze Fioretti de François d’Assise de Roberto Rossellin : le mal métaphysique et le bien métaphysique.

INEXORABLE BE/FR, dir.: Fabrice Du Welz, act.: Benoît Poelvoorde, Mélanie Doutey, Alba Gaïa Bellugi Sortie au cinéma le 20/4

“IK ZOU GRAAG VAN PUBLIEK VERANDEREN”

“I WOULD LOVE TO CHANGE AUDIENCES”

Fabrice du Welz heeft de harten gestolen van cinefielen, estheten en genreliefhebbers met zijn Ardense trilogie Calvaire, Alléluia en Adoration. Een tour de force van acteur Benoît Poelvoorde in de thriller Inexorable, die vertelt over een homejacking, moet de Brusselse regisseur helpen om een groter publiek te veroveren.

“Ik zou graag van publiek veranderen en een populairdere vorm van cinema maken.”

Fabrice du Welz stole the hearts of cinephiles, aesthetes and genre lovers with his Ardennes trilogy Calvaire, Alléluia and Adoration. A tour de force by actor Benoît Poelvoorde in the thriller Inexorable, which tells of a homejacking, should help the Brussels-based director conquer a larger audience. “I would love to change audiences and make a more popular form of cinema,” he says.

FR

EN

BRUZZ | INTERVIEW

toujours hanté par Benoît. J’ai longtemps couru après lui. Quand j’étais jeune et donc plus con, je ne comprenais pas ses choix. Pourquoi ne veut-il pas travailler avec moi ?

Aujourd’hui, il est beaucoup plus détendu par rapport à ses choix de carrière. Il n’a plus rien à prouver. Il a probablement participé à Adoration par amitié pour Vincent Tavier.

J’avoue que c’était un peu problématique entre nous. Mais dans Inexorable, il s’est abandonné à moi.

Quand je travaille avec lui, j’ai l’impression de m’affronter moi-même, d’accoucher de moi-même. Une de mes grandes joies de cinéaste est d’avoir Benoît en face de moi sur le plateau.

J’aurais adoré diriger Michel Simon, William Holden, Jack Palance, Clint Eastwood : des natures incroyables.

Mais avec Benoît, j’ai un géant en face de moi.

Under the skin

WHAT STIRS THE ARTISTIC SOUL OF ACTOR JOSEPH OLIVENNES?

‘Brussels leaves more space for artists to experiment than Paris’

BRUZZ | PORTRAIT

EN

While up-and-coming French-British actor Joseph Olivennes (31) is generally not keen on giving interviews, he does love telling stories – a passion he might have inherited from his mother, a famous actress whom we shall not name in this introduction, for young Olivennes has more trump cards than just being “the son of”. — ANDY FURNIERE Joseph Olivennes played his first major role in the French indie film Les Magnétiques (Magnetic Beats).

The film received a prize at Cannes last summer and picked up the French César Award for Best First Feature Film this February. He is also one of the lead actors in the Belgian-French horror film Deep Fear that is now being released.

In Deep Fear, set in the 1990s, Olivennes plays one of a small group of youngsters who decide to take a

of the most colourful of his roles.

“But what I enjoy the most is building up projects from the ground up. One of these projects is a theatre play around the figure of Hercules, a reflection on how societies can repair past wrongdoings, which I am currently writing and will play in Les Tanneurs (theatre in the Marolles, ed.) towards the end of the year.” In August, you can see him at work on the stage at a more unusual

“It was very interesting as a kid to see how intensely my mother and other actors were invested in their roles” tour of the catacombs of Paris.

There, they start finding relics of the Nazi occupation, after which all hell breaks loose. “It’s a horror film with a B-movie feel, shot in a short time with a low budget, but we all took it very seriously,” says Olivennes. “We were also often genuinely scared as actors, spending so much time underground in dark corridors.”

Deep Fear is the first film of the new French-Belgian film label Black Swan Tales, dedicated to genre films.

Before his role in Les Magnétiques, the young actor had played mostly smaller roles in a variety of films, series and plays. He also writes and directs. “I like keeping busy all the time,” says Olivennes. Throughout the years, he has played the Prince of Belgium in a film and a French musketeer in a series, to name some 44

location, between haystacks at a field in the French countryside of Burgundy. For ten days, he will perform at La Grande Hâte, a theatre festival that he organises with a group of kindred spirits. “A perfect place to experiment and to attract people who generally don’t go to the theatre.”

PHILOSOPHY The many opportunities to try out different things are also one of the aspects that Olivennes likes most about Brussels, compared to his home city Paris. “There is an edginess and spiritual youth to Brussels that leaves more space for artists to experiment while in Paris things are more set in stone.” He ended up here after auditioning at the film and drama school Insas,

about six years ago. After he got in, he left his life in Paris and has remained in Brussels ever since.

Long before he went to school in Brussels, Olivennes could already gain experience from watching top actors in action on big film sets, because his mother, actress Kristin Scott Thomas (The English Patient, Bitter Moon, Gosford Park, Only God Forgives) is a top actress herself. “It was of course very interesting as a kid to see how intensely these adults were invested in their roles, how they were working together in a sort of parallel reality.”

RELAX Still, he held off the boat for quite some time and first studied philosophy at Columbia University in New York. It was there that he decided to change course. Olivennes: “After spending much time in the libraries there, I realised that was not what I wanted to do in life.”

What he did want to do, was to tell stories, and to find different ways to tell them. “I love drawing people into a story. I’ve always been fascinated by people who can change the world around you with words, images and sounds. It’s incredible, this habit of humans of all times to gather and dream together of being somewhere else, which is perhaps more important than ever today, and I love being

amazed by a brilliant idea. So I strive for all that.”

As much as he enjoys to interact with an audience, he generally is very reluctant to talk to journalists.

As the son of a celebrity actress, who partly grew up in the public eye, he cares a lot about keeping his private life…private. “Which is tricky of course, since I didn’t choose the most discrete of jobs,” he smiles.

“I’m trying to relax more about it, to not be so protective, I guess it’s all about finding a balance.” He also doesn’t mind sharing a little about his relationship with his mother.

“We speak a lot, she is very supportive and of course understands a lot about which choices you have to make in this world. While she is active in a different realm of the film industry, she really enjoys more grassroot artisanal projects, like our theatre festival in the French countryside.”

As a final question, I ask Olivennes if he feels lucky that he does not share a name with his mother, allowing him to live and work more anonymously. He reacts with a grin. “In France, Olivennes is actually a famous family name too, so I’m screwed anyhow in that sense.” (Laughs)

DEAP FEAR Release: 20/4

MEER DAN ‘ZOON VAN’

PLUS QU’UN « FILS DE »

De Frans-Britse acteur Joseph Olivennes is gepassioneerd door het vertellen van verhalen – een passie die hij vast erfde van zijn moeder, de beroemde actrice Kristin Scott Thomas. De geboren Parijzenaar volgde een filmopleiding in Brussel en bleef hier wonen. Vorig jaar speelde hij een van de hoofdrollen in de Franse film Les magnétiques en vanaf 20 april is hij te zien in de Belgisch-Franse horrorfilm Deep fear. Maar hij is ook dol op de planken en co-organiseert een theaterfestival in Bourgondië, waar hij ook zal spelen. “Ik streef naar briljante ideeën.”

L’acteur franco-britannique Joseph Olivennes est passionné par les histoires, passion qu’il a probablement héritée de sa mère, la célèbre actrice Kristin Scott Thomas. L’acteur, né à Paris, a étudié le cinéma à Bruxelles et y vit depuis lors.

L’année dernière, il a joué l’un des rôles principaux dans le film français Les magnétiques et, à partir du 20 avril, on pourra le voir dans le film d’horreur franco-belge Deep Fear. Mais il aime aussi la scène et coorganise un festival de théâtre en Bourgogne, où il jouera également. « J’aspire aux idées brillantes. »

NL

EN

Joseph Olivennes Born in Paris in 1991, as son of actress Kristin Scott Thomas and doctor François Olivennes First studied philosophy, then attended the Brussels film and drama school Insas, after which he stayed in Brussels Co-organises the summer theatre festival La Grande Hâte in the French countryside Played one of the lead roles in the successful French indie film Les Magnétiques, released in 2021 Is one of the protagonists in the Belgian-French horror film Deep Fear, to be released on 20 April

Samenwerken aan een duurzame en leefbare stad

DIEN JE PROJECT IN VIA WWW.BRUSSIT.BE BRUSS-IT: een oproep aan burgers en organisaties voor duurzame en sociale projecten in Brussel Un appel à projet qui invite citoyens et associations à proposer des projets durables et sociaux à Bruxelles. Remettez votre projet.

A call to citizens and organizations for sustainable and social projects in Brussels. Submit your project.

BRUZZ Select. Eat & Drink

Grande distinction pour cette cuisine régressive avec des légumes à foison.

Classes vertes FR

Adresse située sur un coin, Kool Chou revendique un esprit de « comptoir familial ». Avec un décor qui rappelle l’école et une assie e légumes-friendly, ce e enseigne mérite un bon bulletin.

— MICHEL VERLINDEN, PHOTO SASKIA VANDERSTICHELE

KOOL CHOU

•••

Munthofstraat 168 rue de l’Hôtel des Monnaies, Sint-Gillis/Saint-Gilles, 02-270.01.28, ma/lu/Mo > vr/ve/Fr 8.30 > 19.00

À force d’écumer les adresses récentes, une image de plus en plus nette de la scène food bruxelloise se forme devant nos yeux. Qu’on le veuille ou non, les légumes, mis au centre de l’assiette et plus considérés comme de simples accompagnements, s’imposent désormais sous la fourchette et le couteau. On ne boudera pas notre plaisir, ceux-ci faisant valoir un nuancier gustatif supérieur, là où les protéines animales s’affichent monolithiques, voire déceptives dans de nombreux cas. À Saint-Gilles, Kool Chou, un nom éloquent bien trouvé, s’inscrit dans cette veine célébrant le végétal. Le décor de l’endroit, très dégagé, invite à se poser.

Revendiqué familial, cet agencement boisé évoque des contours scolaires, notamment grâce à des tables revisitant le pupitre. C’est beau, c’est clair et cela invite à la nostalgie. Bien vu, un petit coin est spécialement aménagé pour que les enfants puissent s’adonner au dessin.

OÙ FRAÎCHEUR RIME AVEC SAVEUR La commande se prend au comptoir.

Plusieurs formules sont disponibles, allant de l’assiette avec quatre légumes (11 euros) à la soupe et croûtons (5 euros), en passant par la composition « comptoir » servie avec un accompagnement viande, poisson ou végé (14 euros).

Il est également question d’un plat du jour (13 euros) et d’une tarte salée (10 euros) assortie de deux légumes. C’est cette dernière formule qui a eu nos faveurs. Soit une excellente quiche, à la mâche impeccable, réalisée à partir de patates douces, de féta et de noix du Brésil. La proposition est originale et pleine de saveurs.

En guise de sides, on s’est offert un céleri rémoulade généreux en câpres et en cornichons, ainsi que de l’orge perlé ponctué de tomates séchées, de pignons de pin et de parmesan. Le tout se découvre d’une grande fraîcheur pour le palais.

En dessert, le shortbread (4 euros) envisagé comme un Twix, c’est-à-dire un mélange biscuit, caramel et chocolat, est tout simplement addictif. Côté boisson, la carte courte est exemplaire, entre les bières ultra-locales de L’Annexe (3,50 euros) et les vins natures signés la Grange Tiphaine (5 euros le verre) ou Domaine René Mosse (30 euros la bouteille).

47

BRUZZ Select. Cinema

FILM VAN DE WEEK

Op de huid van de Viking NL

Hoe groots, meeslepend, bloederig brutaal en beeldschoon kan een Viking-epos zijn? Héél, zo wijst The Northman uit.

Historische accuraatheid krijg je er van regisseur Robert Eggers gratis bij. — NIELS

RUËLL

THE NORTHMAN

••••

US, dir.: Robert Eggers, act.: Alexander Skarsgård, Nicole Kidman, Claes Bang, Anya Taylor-Joy, Ethan Hawke, Willem Dafoe, Björk

Geen filmpje met Vikings maar hét definitieve Vikingepos uit de grond stampen.

Voor die glorie gaat Robert Eggers. In cinefiele middens die niet neerkijken op genrefilms, maakte hij furore met The witch, bizarre folkhorror met Anya TaylorJoy en een demonische bok, en The lighthouse, de door stormwind gegeselde quarantainenachtmerrie met Willem Dafoe en Robert Pattinson als bonkige, laat-19e-eeuwse vuurtorenwachters. Maar The northman is van een totaal andere grootorde. Door coronamiserie zou het budget gestegen zijn tot negentig miljoen dollar.

Daar maak je tien keer The witch voor, plus vijf keer The lighthouse.

Anya Taylor-Joy speelt een bosheks die een Vikingleider helpt wraak te nemen op de moordenaar van zijn vader.

Definitief is een te definitief woord maar een verbijsterend Viking-epos is The Northman zeker. Een beestig intense, briesende Alexander Skarsgård, de Zweedse hunk uit tv-serie True blood en de hoofdrolspeler uit The legend of Tarzan, is Amleth. In een trance waant hij zich een

beer-wolf en loopt voorop tijdens het plunderen van een Slavisch dorp. Zijn laatste slachtoffer doorklieft hij niet met een bijl, hij bijt ’m de strot over en huilt als een beest naar de maan. Een mystieke ontmoeting met een volva of zieneres (Björk) herinnert Amleth aan zijn grote levensdoel: zijn moeder (Nicole Kidman) redden en oom Fjölnir (Claes Bang) vermoorden, de moordenaar van zijn vader, koning Aurvandil (Ethan Hawke). Een knappe bosheks en slavin (Anya Taylor-Joy) wil gerust helpen.

EXTRA BRUTALITEIT

Alexander Skarsgård grijpt je bij je nekvel en bijt je de strot over in dit bloeddorstige Viking-epos.

48

Inspiratie vonden scenaristen Eggers en de IJslandse dichter-schrijver Sjón (Lamb) in de Edda en andere IJslandse saga’s, zoals Egils saga, maar ook in de mythische landschappen en het natuurgeweld van IJsland. Voor de uitwerking van de details – zwaarden, helmen, drakars, juwelen, kleren en noem maar op – was historische accuraatheid de leidraad. Zieneressen, walkuren en bergcreaturen

worden voorgesteld als realiteit omdat ze dat ook waren voor Vikings.

De meedogenloze hardheid van de tijd wordt aanschouwelijk gemaakt. Overgangsrites, een dodelijke balsport, heidense rituelen en het bijgehouden doodshoofd van Heimir the Fool zorgen voor waanzinnige scènes die je niet meer voor mogelijk hield in het huidige tijdperk van gesteriliseerde en gecastreerde blockbusters. Het uitzinnigst is de uitbeelding van het geweld en de bloeddorst die Amleth en de andere Vikingen perfect legitiem achten in hun streven naar eer en glorie.

De brutaliteit komt extra hard aan omdat Eggers de kijker volledig onderdompelt in dat uitermate fascinerende, duizend jaar oude verleden.

Door je te overstelpen met gedetailleerd ambachtswerk, door natuurelementen en landschappen hun betoverende ding te laten doen, door te zwelgen in bloed en modder en door fantastisch, hypnotiserend camerawerk. De Viking is nog nooit zo verschrikkelijk geweest.

FESTIVAL

MORE FILM

The big short EN

Does anyone still dare to call the short film the neglected brother of the feature film? The Brussels Short Film Festival (BSFF) is ge ing ready for an anniversary edition and expects 25,000 visitors. — NIELS RUËLL

Be happy that you are not a bee. In Brutalia, Days of Labour, the Greek Manolis Mavris creates a human society organised like a beehive with girls in identical military dress all doing the same job in total obedience to an oligarchy. The socially critical and darkly comic short film with a pinch of horror and musical is one of the 59 films selected for the Brussels Short Film Festival (BSFF) international competition. The other 3,655 entries did not make it.

The winner of the international competition, just like the winner of the national competition, will automatically be put on the pre-selection list for the Oscar for best short film. That the Academy takes

BRUTALIA, DAYS OF LABOUR

the BSFF seriously is hardly a surprise. When there is no Covid, the Brussels festival attracts 25,000 people and the festive atmosphere helps to explain that success.

PARTY TIME The festival makes no secret of the fact that it already is on its 25th edition. There is not only a best-of that looks back at the high-flyers of the past years. There is also a selection of short films on the theme of parties. Parties that usually do not go as planned. Four loyal visitors and short film freaks were even given carte blanche to put together a programme.

People could also vote via the website for the short films that made the best impression. As a result, Swimsuit 46

by Wannes Destoop will once again be back on the big screen, just like the excellent Avant que de tout perdre by Xavier Legrand.

The BSFF also counts Les corps étrangers in its hall of fame, a short film by the Brussels-based Laura Wandel, who made an international impression with her playground thriller Un monde. For the first time, the BSFF is partnering with the Ritcs, which will present programmes from the Next Generation Competition. The free open-air screenings at Mont des Arts are going ahead.

BRUSSELS SHORT FILM FESTIVAL 20 > 30/4, various locations, www.bsff.be

1

The duke ••• UK, dir.: Roger Michell, act.: Jim Broadbent, Helen Mirren, Fionn Whitehead

NL/ In 1961 stal een taxichauffeur Goya’s portret van de

hertog van Wellington. Het was de enige keer dat iemand erin slaagde om een schilderij uit de Londense National Gallery te stelen. De man eiste dat de overheid ouderen gratis televisie zou geven. Pas vijftig jaar later kwam uit dat hij te goeder trouw was en zijn zoon en huwelijk wilde redden. Om van zo’n goed en waargebeurd verhaal ook een entertainende film te maken, was Roger Michell de geknipte figuur. Was, want de vakman die Julia Roberts regisseerde in de romcom-klassieker Notting Hill, overleed in september 2021. Jim Broadbent is hertogelijk goed in Michells amusante laatste. (NR)

2

A Chiara •••• IT, dir.: Jonas Carpignano, act.: Swamy Rotolo, Claudio Rotolo, Grecia Rotolo

FR/ Un film sur la mafia, ce n’est pas forcément plein de coke, de violence et de clichés. On peut faire autrement.

Plus proche de la réalité, plus humaniste, plus sincère.

Regardez A Chiara de Jonas Carpignano, le dernier volet de son excellente trilogie calabraise commencée avec Mediterranea, suivie de A Ciambra (2017). Cette fois, il brosse le portrait d’une adolescente qui découvre que son père travaille pour la ‘ndrangheta, le crime organisé.

Les grands néoréalistes se retournent dans leurs tombes... pour lancer des fleurs à Carpignano.

Cinématographiquement fort et socialement pertinent. (NR)

3

Massive Talent •• US, dir: Tom Gormican, act.: Nicolas Cage, Pedro Pascal, Tiffany Haddish

EN/ Nicolas Cage plays Nick Cage in a film that is full of

references to the films that have made Nicolas Cage a unique movie star. Such as Wild at Heart, Con Air, Mandy and the many B-movies that were based on his eccentric facial expressions, outbursts of anger and peculiar hairstyle. Nick Cage is a lapsed movie star who, out of poverty, accepts a gig with a Spanish olive millionaire.

Their bromance is thwarted by the CIA. Massive Talent is simultaneously a meta-movie, an action comedy and a homage to Nicolas Cage tailored to fans familiar with his crazy oeuvre. Less fun than hoped for, though not because of Cage. (NR) 49

BRUZZ Select. Theatre & Dance. Music & Nightlife. Art & Literature

DANS

THEATRE & DANCE

Dag van de Dans weer de straat op NL/ De Dag van de Dans online, dat maakte

geen pas. Maar de zevende editie kan dit jaar gelukkig weer gewoon doorgaan in straten, op pleinen, in theaters, studio’s en musea. Of de volgende editie dat ook kan, hangt af van de cultuurbezuinigingen, die behalve de dansgezelschappen ook de achtste editie van volgend jaar bedreigen. Méér publiek, méér hedendaagse dans en méér spreiding via dit laagdrempelige programma is dus niet langer gegarandeerd.

Voorlopig blijven we in Brussel goed bedeeld.

De nieuwe Franstalige tegenhanger Danses en Fête! laat in de hoofdstad zelfs zijn programma versmelten. Dat levert een aantal blikvangers op. Zo grijpt dansgezelschap Peeping Tom de Dag van de Dans aan om zijn nieuwe studio in de Gabrielle Petitstraat in Molenbeek feestelijk te openen, met filmvertoningen, workshops, open repetities, korte performances en een receptie (11 > 19.00). Ook Faso Danse Théâtre en not standing, het gezelschap van Alexander Vantournhout, doen mee.

Ondertussen duiken de studenten van P.A.R.T.S. traditiegetrouw de straten van het centrum in onder leiding van choreograaf Benjamin Vandewalle, met Derailed (14 >

MEG STUART: SOLOS AND DUETS

17.00). Hiatus, het gezelschap van choreograaf Daniel Linehan, gaat dan weer voor een gratis workshop tussen de bomen van het Dudenpark in Vorst (10 > 11.30).

Daarnaast voorzien verschillende grote theaters een avondvullend programma.

Spending the Night with Meg Stuart/Damaged Goods presenteert in het Kaaitheater de retrospectieve voorstelling Solos and duets van de Amerikaans-Brusselse choreografe, en in Decoratelier workshops, concerten en dj-sets.

De KVS heeft de creatie Malus van Igor Shyshko en Kunst/Werk op het programma staan, en ook Les Brigittines, Théâtre National en Beursschouwburg nodigen uit ten dans.

In de categorie kleinere organisaties noteren we GC De Maalbeek, Ultima Vez Studio’s, REACh. & Collabs., Théâtre Marni, La Tangueria, CC Jacques Franck en Le BAMP. Workspacebrussels organiseert al vanaf 21 april open studios met try-outs, installaties en workshops van een tiental kunstenaars in residentie. (MB) DAG VAN DE DANS 23/4, verschillende locaties, www.dagvandedans.be

SKAGEN: DE VLOED/DE VLUCHT

1

Tweeluik verenigd NL/ In De vloed (2017) woont een verliefd paar

in een huis met zicht op zee. Ze hebben hun leven mooi op orde, tot er op een ochtend aangespoelde lichamen op het strand liggen. Dat zet haar aan het denken, en de idylle overleeft het niet. In De vlucht (2021) is dan de man aan het woord over wie zij in De vloed zo veel heeft verteld. Alleen volgen we nu zijn perspectief. Dit tweeluik van Clara van den Broek en Paul Verrept over bedreigd geluk en de invloed van de wereld op het persoonlijke, is nu voor het eerst in zijn geheel op het podium te zien. Zij speelt, hij schreef. (MB)

SKAGEN: DE VLOED/DE VLUCHT 26 & 27/4, 20.00, KVS BOL, www.kvs.be

2

Comme à la maison

FR/ Silvio Palomo est depuis toujours fasciné par les intérieurs de maisons ou d’appartements. Il y voit une métaphore de l’esprit. Une mise en espace d’un mode de pensée et d’une manière de vivre.

Dans une mise en scène qui doit autant aux arts plastiques qu’au théâtre de l’absurde, il confine six personnages en quête d’un refuge pour échapper à l’apocalypse. Dans ce vase clos où le temps semble suspendu, que reste-t-il des manies et des préoccupations individuelles ? Quand le commun devient le lieu de l’insolite, on n’a d’autres solutions que de partager ses habitudes, ses tics de langage et ses rituels domestiques pour créer une nouvelle intimité. (GB)

SILVIO PALOMO : ABRI 20 > 29/4, La Balsamine, www.balsamine.be

3

Rite of passage EN/ Venuri Perera is a choreographer and

dancer from Sri Lanka with an international career. These days, she lives in Amsterdam but earlier this year, she did a residence at the Beursschouwburg, where she now presents her new solo. Descendance has the allure of a rite of passage. Perera investigates how to deal with personal transformations resulting from new environments and the company of people we did not know before. How to shed your old skin and merge into a new environment without losing your origins and heritage? How to re-know yourself? (MB) VENURI PERERA: DESCENDANCE 21 > 23/4, 20.30, Beursschouwburg, www.beursschouwburg.be

50

MUSIC & NIGHTLIFE

CHRISTIAN LÖFFLER ET LE DETECT ENSEMBLE

1

Dilemma’s in Wonderland NL/ Wat heeft een eclectische selectie Belgische

artiesten en bands als blackwave., Compact Disk Dummies, Steven De bruyn, Lady Linn, K.ZIA en Zap Mama met elkaar gemeen? Een voorliefde voor Stevie Wonder, zo blijkt. Op vraag van Radio 1 grasduinden ze in de uitgebreide songcatalogus van de Amerikaanse soulzanger die dit jaar 72 wordt. Gaan ze voor iets funky of voor een ballade? Hoe dominant zijn z’n composities uit de mid-seventies, toen klassieke albums elkaar in ijltempo opvolgden zonder aan kwaliteit in te boeten?

Treedt er iemand in de voetsporen van Coolio? En durft er iemand te bellen om zijn liefde te verklaren? (TP)

RADIO 1 STEVIE WONDER-SESSIE 21/4, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

2

Löffler aux dents

FR/ Peintre, photographe, DJ et producteur de musiques électroniques, Christian Löffler esquisse une techno immersive et mélancolique. L’artiste allemand s’est distingué l’an dernier avec Parallels, album sorti sur le label de musique classique Deutsche Grammophon. Face à l’enthousiasme suscité par ce disque, il prolonge l’expérience sur scène. Accompagné par les arrangements de cordes du Detect Ensemble, il crée des ponts entre ses productions et les musiques de Bach, Beethoven, Chopin ou Wagner. Après une date à guichet fermé à la Philharmonie de Paris, le projet se dévoile en exclusivité à Bruxelles. La salle Henry le Bœuf est l’écrin idéal pour une date qui s’annonce magistrale.

(NAL)

CHRISTIAN LÖFFLER ET LE DETECT ENSEMBLE 25/4, 20.30, Bozar, www.bozar.be

3

Intergenerational impro EN/ Since the late 1960s, saxophonist and

trumpeter Joe McPhee has been a welcome guest on the American free jazz scene. He will soon show us what a great improviser and lyricist he still is at the age of 82. At Werkplaats Walter, he will share the stage with Universal Indians, a trio with the Amsterdam-American saxophonist John Dikeman and a Norwegian rhythm section. Check out their live album Skullduggery to see how they blend and sometimes grind. Be in time for more cross-pollinations between the generations, because McPhee also coached the five students from the Antwerp Conservatory who play the support act. (TP) WALTER JR. + UNIVERSAL INDIANS & JOE MCPHEE 25/4, 20.00, Werkplaats Walter, www.werkplaatswalter.be

ART & LITERATURE

JEAN-FRANÇOIS JAUSSAUD: LOUISE BOURGEOIS: INTIMATE PORTRAIT

1

Binnenkijken bij Bourgeois NL/ Het heeft tot een eind in de jaren 1970

geduurd voor de wereld het genie van de Frans-Amerikaanse kunstenares Louise Bourgeois (1911-2010) binnenliet. In 1982 kreeg ze haar eerste retrospectieve in het New Yorkse MoMA en in 1993 vertegenwoordigde ze de Verenigde Staten op de Biënnale van Venetië. Nog een jaar later zou Louise Bourgeois ook de wereld binnenlaten. De Parijs-Brusselse fotograaf Jean-Francois Jaussaud mocht in 1994 bij haar op de koffie en werd de pieren uit de neus gevraagd. In 1995 volgde een eerste fotosessie in haar huis en atelier.

De laatste zou plaatsvinden in 2006. Bij Hangar zie je het resultaat van elf jaar binnenkijken bij Bourgeois. (KS)

JEAN-FRANÇOIS JAUSSAUD: LOUISE BOURGEOIS: INTIMATE PORTRAIT 22/4 > 18/6, Hangar, www.hangar.art

2

Gens de Paris FR/ Dans cette exposition, le jeune photo-

graphe français présente deux quartiers et deux visions de Paris. Belleville, où il vit, tient plus du village désordonné que de la planification haussmannienne. Ses clichés, réalisés au fil de ses balades, évoquent la complicité naturelle qu’il entretient avec les gens et ces lieux privés et publics qu’il côtoie quotidiennement. Place de la République, présenté pour la première fois publiquement, rassemble des portraits de la jeunesse parisienne pris sur pied à partir d’un point fixe. Ici encore, se crée entre le photographe et son sujet, un lien fugace et profond où l’autre devient notre semblable. (GB)

THOMAS BOIVIN : BELLEVILLE 23/4 > 26/6, Fondation A Stichting, www.fondationastichting.com

3

Under the dust EN/ Television has for years told us that the

past contains hidden treasures, with programmes making it clear that there are things to be salvaged from your attic and turned into cash. Exactly twenty years ago, the Brussels Design Market first laid eyes on what lurks under the dust and has since grown into “the largest vintage design market in Europe.” Over the years, the formidable fair for 20th century vintage design has seen its offerings grow enormously and its dealers come from all over Europe with iconic furniture pieces, stunning classics and eye-catching discoveries.

Viva vintage! (KS) BRUSSELS DESIGN MARKET 23 & 24/4, Gare Maritime, designmarket.be

51

Nick Trachet

COLOFON

BRUZZ

| CULINAIR

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

Vandaag een verhaal dat nauwelijks een link heeft met Brussel, maar des te meer met de wetenschap in de keuken. Men heeft het altijd over Hervé This en Nicholas Kurti wanneer het gaat om wetenschap en de moderne kooktechnieken, maar we vergeten dan een kleurrijk figuur.

Edward Pomian Pożerski werd geboren in 1875 in Parijs – hij zou er in 1964 ook overlijden, 88 jaar oud.

Zijn ouders waren Poolse revolutionairen, op de loop gegaan voor de Russische overheid. Hoewel ze van goeden huize waren, leefden ze in Parijs als vluchtelingen in diepe armoede. Edward groeide dus op met kennis van een beperkt budget. Edwards moeder had daarenboven nooit leren koken en behalve weinig, was het eten thuis ook nog eens slecht. Beide feiten zouden zijn visie op de keuken richting geven.

Je hoeft niet rijk te zijn om je kinderen te stimuleren. Eerst haalde Edward een diploma natuurwetenschappen. Zijn scriptie ging over de menselijke vertering. Zodra je in dat straatje belandt, wenkt de geneeskunde. Aangeworven op het Institut Pasteur bestudeerde hij verder de vertering en werd dokter in de geneeskunde in 1902.

Behalve voor allerhande wetenschappelijk onderzoek in de medische sector begon hij zich ook te interesseren voor de wetenschappelijke achtergronden van de kookkunst. ‘De geneeskunde heeft te veel aandacht

CULI NAI R

De Pomiane

“Pleitend voor eenvoud en spaarzaamheid werd zijn kookboek ‘Cuisine et restrictions’, een echte bestseller” FOTO © WIKIPEDIA

voor hygiëne en te weinig voor de bereiding van eten,’ is een van zijn slagzinnen.

Dus creëerde hij een nieuwe wetenschappelijke discipline, de ‘gastrotechnie’ – dat klonk ernstiger, legde hij uit.

Hij deed onderzoek naar de onderliggende chemische processen van het koken en experimenteerde er zelf mee. De Eerste Wereldoorlog luidde ook het einde in van het huispersoneel, er waren geen kokkinnen meer beschikbaar en de keuken moest dus eenvoudiger.

Vanuit zijn armoedige afkomst was hij daar helemaal klaar voor. Daarbij dook na de oorlog het gasfornuis op. Snelle warmte, moderne keuken.

Pożerski droeg zijn bevindingen uit aan het grote publiek. Hij schreef boeken, gaf kooklessen en kreeg een uitzending op de radio. Mapie de ToulouseLautrec was bij zijn leerlingen. Hij werd dus een van de eerste moderne mediakoks en hij koos voor Nick Trachet het pseudoniem Edouard de Nick Trachet Pomiane. Pożerski zag er dan ook opvallend uit: een

immense knevel onder zijn grote neus en een gewicht van meer dan honderd kilo.

Pleitend voor eenvoud en spaarzaamheid werd zijn kookboek van het begin van de Tweede Wereldoorlog, Cuisine et restrictions, een echte bestseller. Maar er zijn andere meesterwerken: Cuisine en dix minutes, ou l’Adaptation au rythme moderne uit 1930 wordt vertaald in het Duits en het Engels, en eigenaardig genoeg is het in Amerika en Engeland nog regelmatig heruitgegeven. Meer nog: de BBC maakte er in 1995 een serie over, waarbij De Pomiane wordt gespeeld door een acteur. Zijn naam klinkt in het Engels vandaag dus bekender dan in het Frans.

Ondanks zijn dieetleer, was De Pomiane een ware levensgenieter en een grappenmaker. Hij was stichter van de Academie van de gastronomie in Parijs (met culinair schrijver Curnonsky), maar hij gaf evengoed een brochure uit: 20 recepten die je jicht geven.

Zo leefden Pożerski en De Pomiane een dubbel bestaan. Op een dag leidde hij (als Pożerski) een groep bezoekers rond in het Institut Pasteur en een dame merkte op dat hij wel erg leek op ‘die docteur De Pomiane’ die zo vaak met zijn foto in de krant staat.

“Dat is normaal,” antwoordde onze held, “hij is mijn tweelingbroer.” “Maar hij heeft niet dezelfde familienaam?” zei de vrouw, niet-begrijpend.

“Tja, dat komt omdat wij van verschillende vaders zijn.” Smakelijk.

Harde kip Pistolets NICK TRACHET

52

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE 55.000 exemplaren.

ADVERTEREN? Marlies De Deygere 02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur) REDACTIECHEF Kirsten Bertrand CULTUUR & UIT Gerd Hendrickx REDACTIE Eva Christiaens, Sara De Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman MEDEWERKERS Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Andy Furniere, Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden EINDREDACTIE Karen De Becker, Geert Van der Hallen, Sophie Soukias VORMGEVING Ruth Plaizier, Heleen Rodiers VERTALING Frédérique Beuzon, George Holmer, Greta Holmer-Arblaster, Laura Jones, Martin McGarry FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (DPG Media) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

COLOFON COLOFON BRUZZ BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; Rest3631 van 6044 België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3393 IBAN: BE98 3631 van Vlaams Brusselse Media6044 vzw 3393 Vlaams Buitenvan België: 30 Brusselse euro per Media jaar. vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE OPLAGEOPLAGE : 62.609 exemplaren.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

ADVERTEREN? Marthe ADVERTEREN? Paklons, 02-650 10 61 Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be sales@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De ALGEMENE Clippeleir DIRECTIE Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), HOOFDREDACTIE MathiasKristof Declercq Pitteurs (algemeen hoofdredacteur),

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via voorjenader onderzoek. kwam slachten! terug met een moet er al een hele hoopIktegelijk BRUZZ.be/meldnieuws forse met rustig inhoud, dat laatste verwijderde Ik lietpistolet de stukken bakken in ruime olie NickTrachet Trachet omerdebehoorlijk maten tewat kunnen nemen.

Nick enikikeven voegde gehakte ajuinHet aan dingPersberichten kunnen via hele BrusselaarDe diedede stad reeks woog 45 gram, en bolrond metanderhalf een diameter van Brusselaar die stad toe, watnalezen? pepertjes look. Na uur was redactie@bruzz.be endedewereld wereldculinair culinair en centimeter, de hoogte zeven detwaalf kip nog steeds oneetbaar taai!bedroeg Maakt niet uit, BRUZZ.be/trachet ontdekt ontdekt centimeter.

Zo’n raspistolet is met erg Voer uw evenement in op dan eten we wat later.

In de tropen zijneen maaltijden krokante, dunne korstkrijgt omhuld trouwens ergmaar relatief, iedereen een rond bord een Encodez votreCULTUUR Mathias Declercq sur événement & UIT wanneer hij of zijbroodkruim. thuiskomt, het etenspoor mag van dan al vederlicht wit Geen Gerd Hendrickx CULTUUR & UIT Enter your event on lauw zijn, er is altijd genoeg voor iedereen. nieuwlichterij als sesamzaadjes, slaapbollen of Gerd Hendrickx REDACTIE www.agenda.brussels Nathalie Carpentier, Eva Christiaens, Sara De Ik deed er wat waterpuur bij om het stoven Wie langs deopgevallen?

Afrikaanse winkels moet zonnebloempitten: gladde korst. rustig Het broodje Is het u ook Alles inwandelt, de voeding lijkt REDACTIE het zeker zijn opgevallen: de vitrine hangt kleiner tealworden.

Niet langopgeleden kwam het vaker weldat dan niet een reclame voor pluvera. nieuws Nutella kleinere potten op de markt Meestal staat dezelfde er het lachende gezicht van een brengt. Voor prijs als de vroegere Afrikaanse mama op, kleurrijke hoofddoek. grotere, uiteraard!

Ja,met de hazelnoten zijn duurder Het gaatmeneer! over diepvrieskip.

Maarhouden niet om niet de nu geworden En de mensen overal dominerende ‘plofkip’.

Het zijn legkippen van prijsverhoging, dus doen ze het via volumedie te oud zijn volgens de normen van de verkleining.

verder latendat lopen. ik al kip met is zotegroot je erNu niethad onmiddellijk inajuin kunt (het rook daarvoor écht naar is kiphet in te dehoog. keuken), maarhet ik had bijten, Je moet in hettwee nog breken graag wat Afrikaanser.

Kennen of lichtelijk pletten.

Omjullie het te breken agussi?

Agussi – ookeen bekend alsinegusi, agushi of kent een pistolet snede de bovenkant. egushi – wordtisvoornamelijk gebruiktvan in het deeg in Technisch dat om het zwellen West-Afrika.

Het de zadenMaar van een de hete oven opzijn te vangen. eenmeloenleraar soort, of van veleop pompoensoorten, en geschiedenis rust vertelde mijgepeld lang geleden dat

Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Nathalie Carpentier, Eva Christiaens, Sara De Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Eyck, Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Zonderman Eyck, Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom Zonderman MEDEWERKERS Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, MEDEWERKERS Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Bechet, Michaël Bellon, Trachet,Nicolas Tom VanAlsteen, Bogaert,Gilles Michel Verlinden Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick EINDREDACTIE

Présente/ presenteert

MAI 23 AVR APR >27 MEI 2022

Art expo inspiration “Chocolat” / inspiratie «Chocolade»

NOUVEAU/NIEUW! COMBITICKET Visit Museum & Expo @ Belgian Chocolate Village + Panorama & Expo @ Galeries/galerijen Basilique/ Basiliek Koekelberg

> 18

ANS JAAR

< 18

ANS JAAR

<6

ANS JAAR

GRATIS

chocolartexpo.multiscreensite.com

DB623068I9

Op zoek naar een job met pit?

Werken voor Groep Dilbeek is elke dag het verschil maken voor de burger, je collega & jezelf. Kom jij werken bij ons team gebouwen en facilitair beheer?

Wij zoeken voor het gemeentelijk zwembad “het Begijntjesbad”:

een redder • Je bent samen met je collega’s verantwoordelijk voor de goede werking van het zwembad.

“De afwisseling in verschillende taken en het sociale contact met klanten en collega’s maakt dat ik mijn job graag doe.”

Dit team ondersteunt Groep Dilbeek in complexere gebouwendossiers en projecten o.m. strategisch patrimoniumplan, projecten rond duurzaamheid, masterplan Keperenberg …

Wij zijn vandaag op zoek naar een:

• Projectleider masterplan Keperenberg / Vrije Tijd • Facility manager team gebouwen en facilitair beheer • Deskundige team gebouwen en facilitair beheer • Administratief medewerker team gebouwen en facilitair beheer

CHRISTOPHE DE KEYSER, REDDER BEGIJNTJESBAD

• Je neemt verantwoordelijkheid voor een aantal operationele thema’s en draait mee op de werkvloer in de operationele taken die essentieel zijn voor een kwaliteitsvolle en veilige uitbating van het zwembad.

• Je werkt onder leiding van de zwembadmanager.

Gaan we er samen voor?

Solliciteer zeker voor 28 april 2022 via werkenvoordilbeek.be.

Vragen?

Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 44 of via personeelsdienst@overijse.be.

Daarom kies je voor ons! een job ... met impact een job ... met variatie een job ... in balans een job ... om op te bouwen een job ... met boeiende projecten

Meer info?

Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs.. Solliciteren kan tot en met 27 april 2022.

www.overijse.be/jobs DB755141D2

DB754971D2

NU TE KOOP

Op zoek naar een job met pit?

Wij zoeken voor het gemeentelijk zwembad “het Begijntjesbad”:

een zwembadmanager • Je bent verantwoordelijk voor de planning, organisatie en coördinatie van het zwembad.

“Wij zijn op zoek naar een nieuwe leidinggevende die ons team in het zwembad wil versterken, motiveren en naar een hoger niveau tillen.”

MYRIAM ONS, MEDEWERKER ZWEMBAD

• Je bent een trekker in de ontwikkeling van alle mogelijke activiteiten en kanalen die kunnen bijdragen tot de promotie van het zwemmen en gebruik van het zwembad.

• Je werkt in teamverband en haalt energie uit het aansturen, stimuleren, motiveren en ontwikkelen van medewerkers.

Vragen?

Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 44 of via personeelsdienst@overijse.be.

DB755142D2

Meer info?

Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs. Solliciteren kan tot en met 11 mei 2022.

www.overijse.be/jobs

+ GRATIS KRUIDEN WIJZER

Laat je inspireren door deze chefs!

SALADES XXL

Jamie Oliver

ROYAAL GEVULD EN TOCH HEERLIJK LICHT

GEHAKT BALLETJES

Donna Hay

VERRASSEND ANDERS

HEERLIJKE PAASBRUNCH

ZALIGE LENTEPASTA

Yotam Ottolenghi

Alison Roman

met het beste van het seizoen

+ GRATIS KRUIDENWIJZER Zo weet je perfect het juiste kruid bij elk gerecht

Graag leven, graag zien.

DB755640D2

uvé s Charles a tro

on

cLic l professionne

talents x u e r b m o n De Que vous cherchiez des vendeurs, des maçons, des chauffeurs de permis B, des magasiniers, des serveurs, ou d’autres profils... Actiris est là pour vous aider à trouver votre clic professionnel.

r vous u o p n u t n e Et sûrem Postez vos offres d’emploi sur notre site, des talents vous y attendent ! Trouvez le bon profil au bon moment, avec la bonne prime ou la bonne formation.

Découvrez les profils disponibles sur actiris.brussels/leclic et contactez-nous.

Scannez-moi

BRUZZ 13-04-2022 FR.indd 1

22/03/22 11:58