BRUZZ - editie 1791

#1791

NL

WEEKBLAD HEBDOMADAIRE WEEKLY EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW

FR

FLAGEYPLEIN 18 PLACE FLAGEY

EN

1050 ELSENE/IXELLES AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

INTERVIEWS

|

A N A LY S E S

|

TIPS

+ BRUZZ CULTURE JAN JAAP VAN DER WAL “JULLIE MAKEN VAN IEDER TRAUMA EEN BIERTJE”

RIEN À FOUTRE “L’EXPRESSION BOUCLIER DES MILLENIALS”

JUICY “WE DON’T DO SMALL-TALK”

DAGBOEK VAN TWEE OEKRAÏENSE VLUCHTELINGEN IN BRUSSEL

’MIJN DOCHTER GAAT ALWEER NAAR SCHOOL. ONGELOFELIJK’

16 | 03 | 2022

PUBLIREPORTAGE

De nieuwe troeven van Namen

Vanuit Brussel is het een aangename treinrit van ongeveer een uur tot in de Waalse hoofdstad. Gelegen aan de samenvloeiing van Samber en Maas, in de schaduw van de citadel die boven de stad uittorent, weet Namen haar bezoekers steeds opnieuw te charmeren met haar gezellige oude straatjes waar het heerlijk flaneren is. Nu de stad ook nog enkele nieuwe troeven heeft verworven, loont het nog meer de moeite om ze met een bezoekje te vereren. © WBT - Denis Closon

De belangrijkste nieuwigheid is ongetwijfeld de kabelbaan, die je vanuit het stadscentrum in geen tijd naar de Citadel

over de Maas ook ‘Le NID’, wat staat voor Namen Intelligent en Duurzaam. De vloeiende architectuur van dit gebouw spreekt

brengt. Daar kan je vervolgens niet enkel het indrukwekkende parcours van de onderaardse gangen bezoeken, maar vanaf de lente van 2022 ook ‘le Pavillon’, het Belgische paviljoen van op de wereldtentoonstelling in Milaan. In dit opmerkelijke houten bouwwerk, opgetrokken rond een glazen koepel, kunnen

al evenzeer tot de verbeelding als de inhoud: binnenin ontdek je dankzij moderne technologieën hoe de stad omgaat met de grote uitdagingen van onze tijd. Je kan trouwens ook een heerlijk hapje eten in het restaurant ter plaatse.

bezoekers kennismaken met het universum van de digitale technologie.

Een andere grote transformatie in Namen is te bewonderen aan de eerder vernoemde samenvloeiing van Samber en Maas.

Op deze locatie verrees behalve een fiets- en voetgangersbrug

Geen nieuwigheid, maar wel een vaste waarde op vlak van cultuur is het Félicien Ropsmuseum. De uit Namen afkomstige Rops staat bekend om zijn soms provocerende werken uit de 19e eeuw, waar het museum in de permanente tentoonstelling een mooi overzicht van geeft.

Meer informatie over Namen en 22 andere verrassende steden: visitwallonia.be/steden

Félicien Rops © Vincent Everarts - Photography

WBTADV14765_Publiredac_NAMUR NL_BRUZZ_290x215.indd 1

Paviljoen van Milaan © WBT - Denis Closon

10/02/22 17:20

Inhoud / Sommaire / Inside

Edito

EEN KWESTIE VAN WILLEN In dit magazine leest u het verhaal van twee Oekraïense vrouwen die in Ukkel een tijdelijk onderkomen vonden. Het verbaast hen hoe vlot het allemaal loopt. Dat dit in schril contrast staat met de manier waarop we in het verleden met vluchtelingen omgingen of vandaag met niet-Oekraïense vluchtelingen kunt u ook in dit magazine lezen. In 2018 boog de commissie Binnenlandse Zaken zich over een wetsontwerp dat huisbetredingen zou toelaten om illegale vluchtelingen op te pakken en begin dit jaar bekeek de overheid nog hoe niet als vluchteling erkende Afghanen konden worden teruggestuurd. De vergelijking loopt wat mank, maar het geeft aan dat het soms een kwestie van willen is. “Wir schaffen das,” weet u wel. Het siert Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) – destijds als minister van Binnenlandse Zaken een van de indieners van het wetsontwerp rond huisbetredingen – dat hij nu 18.000 opvangplaatsen creëert voor Oekraïense vluchtelingen. Alleen jammer voor de vele mensen die elke nacht op straat slapen – onder wie een aanzienlijk aantal dat geweld ontvlucht – dat geen minister ooit in zoiets voor hen voorzag. De dagelijks langer wordende wachtrij voor het Klein kasteeltje maakt intussen duidelijk dat niemand deze politiek van twee maten en twee gewichten nog lang kan verdedigen. Lees het dagboek van de Oekraïense Natalya op p. 14-19 NL

INTERVIEW

“CDH dacht onterecht dat het leven nog gestructureerd werd door de klassieke gezinnen: papa en mama met hun drie kinderen en een hondje” Christophe De Beukelaer (Les Engagés) 8

ANALYSE

UNE QUESTION DE VOLONTÉ

“Veelal zijn het steps die in brand vliegen, geen auto’s”

Dans ce magazine, vous pouvez lire l’histoire de deux Ukrainiennes qui ont trouvé un foyer temporaire à Uccle. Elles sont étonnées de la facilité avec laquelle tout se passe. Vous pouvez lire aussi que cela contraste fortement avec la façon dont on a traité les réfugiés dans le passé ou les réfugiés non-ukrainiens aujourd’hui. En 2018, la commission Intérieur s’était penchée sur un projet de loi qui autoriserait les visites domiciliaires afin d’appréhender les réfugiés illégaux et, en début d’année, le gouvernement étudiait encore un moyen de renvoyer les Afghans qui ne sont pas reconnus comme réfugiés. La comparaison est discutable, mais elle montre que parfois, c’est une question de volonté. « Wir schaffen das » (« Nous y arriverons »), comme disait Merkel.

C’est tout à l’honneur du ministre-président flamand Jan Jambon (N-VA) - à l’époque, en tant que ministre de l’Intérieur, l’un des auteurs du projet de loi sur les visites domiciliaires - de créer aujourd’hui 18 000 places d’accueil pour les réfugiés ukrainiens. C’est juste dommage pour les nombreuses personnes qui dorment dans la rue chaque nuit - parmi lesquelles un nombre considérable de personnes fuyant la violence - qu’aucun ministre n’ait jamais pris une telle disposition à leur égard. Pendant ce temps, la file qui s’allonge quotidiennement devant le Petit Château démontre qu’on ne peut pas défendre plus longtemps cette politique du deux poids, deux mesures. Lisez le reportage sur le journal de l’Ukrainienne Natalya en p. 14-19 FR

Wat is er aan van het grotere brandgevaar bij elektrische auto’s? 12

DE WEEK Zoom 4, In beeld 6, Bijgedachte 7, COVER STORY Dagboek van

Natalya en Mariya, op de vlucht uit Oekraïne 14, INTERVIEW Damya Laoui, kankeronderzoekster aan de VUB 24, MOBILITEIT Nu ook cargodeelfietsen in Brussel 23, CHOU DE BRUXELLES Gérard Bulens 20, BIG CITY Is een Brussel zonder ra en mogelijk? 27, COLUMN Nick Trachet 52

BRUZZ CULTURE “By 2022, everyone should be a feminist” Julie Rens and Sasha Vovk (Juicy) address heavy themes in a light way 29

WHERE THERE IS A WILL, THERE IS A WAY

In this issue, there is the story of two Ukrainian women who found a temporary home in Ukkel and how surprised they are at how smoothly it NL Jan Jaap van der Wal 32, FR BruxellesVies Maria Muehombo 36, all went. But we also explain that this is in sharp contrast with the way we have dealt with refugees in the past, or right now with non-Ukrainian refugees. In EN Michel Herr 37, FR Julie Lecoustre & Emmanuel Marre 38, NL 2018, the Home Affairs Committee examined a draft law that would allow the Haider Al Timimi 42, FR Ali & Hèdi Thabet 44, FR Eat & Drink Albert 47, police to enter homes with force in order to apprehend illegal refugees and, at NL/FR/EN Select: film 48, NL/FR/EN Select: theatre, music, visual arts 50 the beginning of this year, the government was still considering how Afghans not recognised as refugees could be sent back. The comparison may be a bit of a stretch, but it is clear that it is often a matter of having the will. Like “Wir schaffen das”. It is to the credit of Flemish Minister-President Jan Jambon (N-VA) – at the time Minister of the Interior and one of the politicians who put the bill on home invasions forward – that he is now creating 18,000 reception BRUZZ is de max. Alleszins, dat zeggen ALTHANS, DAT VINDEN WIJ. places for Ukrainian refugees. It is just sad for the many people who sleep in jullie, in ons groot waarderingsonderzoek.

MAAR WAT VIND JIJ EIGENLIJK VAN BRUZZ? the streets every night – including many fleeing violence – that no minister ever De conclusie is duidelijk: BRUZZ houdt van has made similar provisions for them. Meanwhile, the queues in front of the ALTHANS, DAT VINDEN WIJ. Brussel en de Brusselaars houden van Kleine Kasteeltje/Petit Château get longer every day and make it clear that such MAAR WAT VIND JIJ EIGENLIJK VAN BRUZZ? BRUZZ. Lees alles over de resultaten van double standards soon will be indefensible. Read the diary of the Ukrainihet onderzoek op BRUZZ.be/waardering.

ALTHANS, DAT VINDEN WIJ. an Natalya on p. 14-19 KRISTOF PITTEURS, hoofdredacteur EN

MEER BRUZZ

BRUZZ IS DE MAX BRUZZ IS DE MAX BRUZZ IS DE MAX BRUZZ belicht Brussel in al zijn facetten. We zetten onze schijnwerpers op de mooie en de minder mooie kanten van onze hoofdstad. Dat doen we via verschillende media en kanalen. BRUZZ is een website, een app, een radiozender, een magazine en een televisiezender. We zijn ook actief op verschillende sociale media, we maken podcasts en hebben een jongerenwebsite, BRUZZ Ket.

BRUZZ belicht Brussel in al zijn facetten. We zetten onze schijnwerpers op de mooie en de minder mooie kanten van onze hoofdstad. Dat doen we via verschillende media en kanalen. BRUZZ is een website, een app, een radiozender, een magazine en een televisiezender. We zijn ook actief op verschillende sociale media, we maken podcasts en hebben een jongerenwebsite, BRUZZ Ket.

Vandaag vragen we graag jouw mening. Welke van onze media volg je? Ben je tevreden, want vind je goed en wat minder goed? Wij stellen je mening erg op prijs. We verloten 50 draadloze oortjes-sets onder de deelnemers.

bruzz.be/enquete

Vandaag vragen we graag jouw mening. Welke van onze media volg je? Ben je tevreden, want vind je goed en wat minder goed? Wij stellen je mening erg op prijs. We verloten 50 draadloze oortjes-sets onder de deelnemers.

MAAR WAT VIND JIJ EIGENLIJK VAN BRUZZ?

MELD NIEUWS

BRUZZ belicht Brussel in al zijn facetten. We zetten onze schijnwerpers op de mooie en de minder mooie kanten van onze hoofdstad. Dat doen we via verschillende media en kanalen. BRUZZ is een website, een app, een radiozender, een magazine en een televisiezender. We zijn ook actief op verschillende sociale media, we maken podcasts en hebben een jongerenwebsite, BRUZZ Ket.

bruzz.be/enquete

Vandaag vragen we graag jouw mening. Welke van onze media volg je? Ben je tevreden, want vind je goed en wat minder goed? Wij stellen je mening erg op prijs. We verloten 50 draadloze oortjes-sets onder de deelnemers.

bruzz.be/enquete

Zelf nieuws gespot?

Jouw tip is altijd welkom via BRUZZ.be/meldnieuws

L’enquête BRUZZ est également disponible en français.

Our survey is also available in English.

L’enquête BRUZZ est également disponible en français.

Our survey is also available in English.

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be 16 MAART 2022

I

3

De week

OPNIEUW LANGE WACHTRIJEN AAN KLEIN KASTEELTJE

‘Wij zijn ook mensen’ Net als eind vorig jaar schuiven dagelijks opnieuw honderd of zelfs honderden mensen aan voor het aanmeldcentrum Klein Kasteeltje. Ze willen er asiel aanvragen, maar blijven vaak voor gesloten deuren staan. Dat het voor Oekraïners wel op een andere manier kan, leidt tot onbegrip. — KEVIN VAN DEN PANHUYZEN

BRUZZ | DE WEEK

Maandagochtend, zeven uur. Weg van al het verkeer op de Kleine Ring staan bijna tweehonderd mensen aan te schuiven aan de achterkant van het Klein Kasteeltje, het aanmeldcentrum voor asielzoekers.

“Hier zijn altijd zoveel mensen, maar nu valt het nog mee. Vorige week stonden de rijen tot aan de andere kant van het gebouw,” vertelt Shadi, een jonge twintiger uit Jemen.

Volgens Vluchtelingenwerk Vlaanderen stonden er vorige week dagelijks meer dan honderddertig asielzoekers voor gesloten deuren.

Volgens het Burgerplatform voor de Steun aan Vluchtelingen ging het donderdag zelfs om driehonderd mensen.

De taferelen doen denken aan die van eind vorig jaar, toen tientallen mensen in de vrieskou op het voetpad bleven slapen

om hun plek in de rij niet te verliezen. “Ik slaap hier al tien dagen op straat, op een stuk karton. ’s Ochtends gaan de deuren open en laat men enkele mensen naar binnen, meestal niet meer dan vijf personen,” gaat Shadi verder. “Daarna zegt men: ‘het is vol.’ We proberen een dag later opnieuw, en de dag daarna nog eens, maar er verandert niets.”

Toen de opvangcrisis in november en december volop woedde, ging zelfs het personeel van Fedasil aan het staken. Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) creëerde extra opvangplaatsen. “Maar de opvangcrisis is helemaal nog niet opgelost,” zegt een Fedasil-medewerkster die anoniem wil blijven.

“Behalve alle asielzoekers die je hier ziet uit landen als Syrië, Afghanistan, Eritrea

Brusselse waterdagen Van zondag 20 tot zondag 27 maart 2022 zijn het de Brusselse Waterdagen. Er staan meer dan zeventig activiteiten op het programma, zoals bezoeken en geleide wandelingen langs het water, boottochten, conferenties, tentoonstellingen, redden van amfibieën, natuurobservatie, activiteiten voor kinderen… Meer info via www.leefmilieu.brussels/BW 4

I

16 MAART 2022

en Soedan, komen daar nu ook nog eens mensen bij die uit Oekraïne zijn gevlucht, maar geen Oekraïens paspoort hebben.”

Ook Shadi behoort tot die laatste categorie en zo staan er nog enkele tientallen mensen in de rij.

“Ik ben uit Jemen gevlucht omdat er daar oorlog is. Ik ging dan in de Oekraïense stad Odessa studeren en toen barstte daar de oorlog los,” zegt hij. “Waar moeten we naartoe? Ik ga van oorlog naar oorlog. Moet ik naar de hel?”

CONTRAST Oekraïense vluchtelingen konden tot afgelopen zondag terecht in een apart aanmeldcentrum aan de Hallepoort. Daar stonden dagelijks meer dan duizend mensen aan te schuiven.

Tijdens het wachten konden Oekraïners rekenen op de solidariteit van tientallen

35

Al een jaar lang trekken speciale burgerpatrouilles van de politiezones BrusselHoofdstad-Elsene en Noord de straat op in de strijd tegen seksuele intimidatie. De acties hebben na een jaar geleid tot 35 processen-verbaal. 31 daarvan werden opgesteld in de zone Brussel-Hoofdstad-Elsene.

Aan het Klein Kasteeltje staan al dagen tientallen mensen aan te schuiven, maar niet iedereen raakt er binnen. © BELGA

vrijwilligers die er eten, dekens en andere hulpgoederen uitdeelden. Het contrast met de wachtrijen aan het Klein Kasteeltje is groot.

Intussen opende staatssecretaris Mahdi een nieuw aanmeldcentrum voor Oekraïners aan de Heizel. Het centrum moet dagelijks tot vijfduizend Oekraïners kunnen registreren. Dat anderen, ook niet-Oekraïners die er wel op een legale manier verbleven, intussen in de kou moeten blijven staan, kan niemand aan het Klein Kasteeltje begrijpen. “Alles

is anders voor de Oekraïners en alle andere nationaliteiten moeten naar hier komen. Ik denk niet dat Oekraïners tien dagen op straat moeten slapen,” zucht Shadi. “Men zou ons op dezelfde manier moeten behandelen. Wij zijn ook vluchtelingen. Men zou op zijn minst een bed kunnen geven.”

Mahdi benadrukt dat er capaciteit nodig is om iedereen die asiel wil aanvragen te registreren.

“Die is beperkt in het Klein Kasteeltje en we bekijken al jaren of er geen groter registratiecentrum kan

Andrée Geulen ereburger Elsene De honderdjarige verzetsstrijdster Andrée GeulenHerscovici is zaterdag tijdens een plechtigheid in Flagey benoemd tot ereburger van Elsene. Andrée Geulen was pas 20 jaar toen ze in het verzet ging. Samen met anderen slaagde ze erin om tijdens de Tweede Wereldoorlog zowat drieduizend joodse kinderen te redden. Ze was een lerares. Via een kennis op school kwam ze bij een verzetsorganisatie terecht.

CARTOON

komen,” zegt hij vanuit Paleis 8, waar het nieuwe aanmeldcentrum voor Oekraïners maandag werd geopend. “Daarnaast moeten we voldoende opvang vinden.” Fedasil beschikt over 31.000 opvangplaatsen.

“Wat historisch hoog is, maar nog steeds onvoldoende. Ook mensen uit Syrië of Afghanistan moet je goed begeleiden.” De komst van Oekraïense vluchtelingen leidt volgens Mahdi tot een ‘speciale situatie’, omdat zij automatisch recht op bescherming krijgen, volgens een beslissing van de EU.

BRUZZ | DE WEEK

KIJK OP DE WEEK

KIM

Bussen en trams op Google maps

LARS BOVÉ maakt een analyse van de Russische oligarchen in ons land (in ‘De Tijd’)

Wie via Google Maps een reisweg met bus of tram van De Lijn uitstippelt, ziet voortaan of het voertuig op tijd is of vertraging heeft. De realtimeinfo van de Vlaamse openbaarvervoermaatschappij is in Google Maps geïntegreerd, Tot nu toe was in de kaarten-app alleen de theoretische dienstregeling van de ritten zichtbaar, maar nu kunnen gebruikers dus de reële doorkomsttijden zien.

© BELGA

Het Brusselse gerecht beet al de tanden stuk op een witwasonderzoek naar tientallen miljoenen euro’s die de oligarch Oleg Deripaska hier investeerde

81

Het aantal fietsboxen op het grondgebied van de Stad Brussel is verdubbeld sinds deze legislatuur. In 2018 waren dat er 38, vandaag zijn dat er 81. Het gaat om de Vijfhoek (37), de Europese Wijk (16), de Louizabuurt (5), Laken (22) en Haren (1). Er staan rond de 5.000 mensen op de wachtlijst voor zo’n fietsparkeerplekje.

16 MAART 2022

I 5

In beeld

DE SPIEGEL VAN STROMAE NL/ Stromae was de

voorbije week alom tegenwoordig in de Brusselse metro. Zijn nieuwste plaat weergalmde er door de luidsprekers en in metrostation Rogier liet hij kunstenaar Arnaud Lapierre deze installatie optrekken: Mirror Multitude, een 20 meter lange spiegel. Laat Multitude nu net ook de 6

I

16 MAART 2022

titel zijn van zijn nieuwste album, en dus laat de maestro ons kennismaken met zijn én onze verschillende persoonlijkheden. Opmerkelijk: zo’n warme muts en dikke jas als die van de vrouw op de foto, zagen we de voorbije dagen wel vaker in beeld. Waardoor zelfs dit liefelijke tafereel ons onbewust bij de horror in Oekraïne brengt.

LE MIROIR DE STROMAE FR/ Stromae était très présent la semaine passée dans le métro bruxellois.

Son nouvel album résonnait dans les différentes stations. À Rogier, l’artiste Arnaud Lapierre a créé l’installation intitulée Mirror Multitude, un miroir long de 20 mètres, et ce n’est bien sûr pas un hasard si Multitude est le nom du nouvel album de Stromae.

Le maestro a l’art d’utiliser des voies à lui pour nous faire prendre conscience de ses et de nos différentes personnalités. Et, fait surprenant : on a vu de nombreux manteaux et bonnets comme ceux de la dame sur la photo ces derniers jours. Un joli tableau qui, inconsciemment, nous rapproche de l’horreur en Ukraine.

STROMAE’S MIRROR EN/ Last week, Stromae

was all over the Brussels metro. His latest album was echoing through the speakers and in Rogier metro station he had commissioned artist Arnaud Lapierre to set up this installation: “Mirror Multitude”, a 20-metre-long mirror.

Multitude is also the title of Stromae’s latest album in which the

Bijgedachte

De barmhartige Samaritaan

REDACTEUR BRAM VAN RENTERGHEM neemt het nieuws op de korrel

© SASKIA VANDERSTICHELE

maestro lets us get to know his and our various personalities. Remarkable: in recent days, we have frequently been confronted on our screens by a warm hat and thick coat just like the ones the woman on the cover is wearing.

That’s why even this lovely scene subconsciously takes us to the horror in Ukraine.

“Zijn wij minder waard dan Oekraïners?” Dat vragen asielzoekers in de wachtrij aan het Klein Kasteeltje zich af. Oekraïners mogen elders aanschuiven. Eerst aan de Hallepoort, en toen het ook daar te veel stropte, werden hemel en aarde bewogen om aan de Heizel een nieuw registratiecentrum in elkaar te boksen. Aan het Klein Kasteeltje heerst onbegrip. “Wij zijn toch ook mensen?”

Over de redenen waarom de aanpak verschilt, is al veel inkt gevloeid. In een notendop nog eens de redenen. In de ‘gewone’ rij staan vooral mannen, in de Oekraïense rij vooral vrouwen en kinderen.

Oekraïners zijn ook zeker echte oorlogsvluchtelingen. Het is de technische verklaring van waarom er twee rijen zijn: Oekraïners moeten de dreiging niet meer bewijzen en krijgen vrijwel meteen papieren. ‘Gewone’ asielzoekers moeten daar nog maanden op wachten – als ze die al krijgen.

Maar er zijn nog andere redenen. Zo gaat het om een zeer duidelijk conflict met een agressor en een slachtoffer. Een agressor die ook ons bedreigt, nota bene met kernwapens, en een gemeenschappelijke vijand verhoogt de solidariteit.

Maar zelfs al lagen wij niet onder vuur, dan nog is het Oekraïense conflict veel eenvoudiger dan dat van Jemen, Irak of Syrië, waar sektarisme, en etnische en economische tegenstellingen een kluwen vormen, waardoor de ‘goeie’, die bijvoorbeeld de Syrische president Assad willen omverwerpen, plots ‘de slechte’ (Islamitische Staat) blijken te zijn.

Die redenen zijn legitiem. Maar wat veel mensen vermoeden, is natuurlijk dat ook huidskleur een rol speelt. Dat de ongelijke behandeling van vluchtelingen gedreven wordt door racisme.

Daar gelooft moraalfilosoof Benjamin De Mesel (KU Leuven) niet zo in, bleek toen hij maandagmorgen op Radio 1 daarover bevraagd werd.

“Oekraïne is heel dichtbij, ook cultureel,” zei hij wel. “Het zijn christenen, ze hebben een democratisch land en een gedeelde cultuur.” Maar huidskleur was niet zo belangrijk. “Bij sommigen misschien wel, maar dat zijn uitzonderingen.”

Een vreemde stelling, gezien sociaal-psychologisch onderzoek al lang heeft aangetoond dat wij ons meer aangetrokken voelen tot mensen op wie we lijken. En voor hen ook nog eens meer willen doen. Experimenten tonen keer op keer aan dat wij onze eigen subgroep bevoordelen, zelfs al zijn de groepen verdeeld op een zo onnozel criterium als kop of munt. De kans dat die ingroup-outgroupmechanismen meespelen in het Oekraïense verhaal, is dus niet gering.

Maar laten we het niet te zwart zien. Niet alleen is de solidariteit met de Oekraïners erg mooi. Ook mogen we de solidariteit met de Syrische vluchtelingen niet vergeten, die in 2015 massaal naar Europa kwamen. In België werden Syriërs aan de ingang van verschillende asielcentra verwelkomd met bloemen, applaus en gebak. Ook het lot van de Afghanen trokken wij ons aan en transmigranten konden in Brussel dan weer rekenen op gastgezinnen die hen uit het koude Maximiliaanpark plukten.

Gewenning en de angst om uiteindelijk ‘overspoeld’ te worden door vreemdelingen, leidden ertoe dat die solidariteit langzaam verdween. Wat later sliepen er weer mensen voor de poort van het Klein Kasteeltje, alsof het niet anders kan.

Maar een degelijke aanmeldprocedure moet net losstaan van die gewenning en angst – moet daarboven staan. Neen, niet iedereen kan hier blijven. Maar mensen in een asielprocedure hebben wel recht op een correcte procedure mét opvang, ongeacht hun kleur of afkomst. Laten we ook op dat gebied Europa verdedigen.

“Mensen in een asielprocedure hebben recht op opvang, gelijk welke kleur of afkomst. Laten we ook op dat gebied Europa verdedigen”

Volg het nieuws via BRUZZ.be 16 MAART 2022

I 7

Spreektijd

BRUSSELS PARLEMENTSLID CHRISTOPHE DE BEUKELAER ( LES ENGAGÉS )

‘We zijn niet meer de partij van de katholieken’

8

I

16 MAART 2022

BRUZZ | INTERVIEW

Christophe De Beukelaer engageerde zich bij CDH, sinds dit weekend omgedoopt tot Les Engagés. “Het had eerlijk gezegd ook een andere partij kunnen zijn. De MR bijvoorbeeld, of Ecolo.”

Christophe De Beukelaer

▼

Geboren in 1987 in Ukkel Doet zijn lagere en middelbare school in het Nederlands in thuisgemeente Sint-Pieters-Woluwe Studeert handelsingenieur supply chain Gaat een jaar op wereldreis met de fiets in 2010 Werkt een jaar voor netbeheerder van het Belgische hoogspanningsnet Elia Van 2012 tot 2019: schepen in Sint-Pieters-Woluwe Neemt in 2012 het bedrijf Allofruits (nu Meltingpom.be) over, dat biologische fruit- en geschenkmanden levert.

Verkoopt dat in 2021 weer Van 2017 tot 2019: nationaal voorzitter van de CDH-Jongeren In 2019 Brussels parlementslid voor CDH, volgt mobiliteits-, begrotings- en energiekwesties op Kondigt dit jaar aan zijn loon een jaar in cryptomunt bitcoin te laten uitbetalen

16 MAART 2022

I 9

BRUSSELS PARLEMENTSLID CHRISTOPHE DE BEUKELAER ( LES ENGAGÉS )

Parlementslid Christophe De Beukelaer (34) bereidde mee de vernieuwing van zijn partij CDH voor, die zaterdag transformeerde in Les Engagés. Eind januari kondigde hij aan zijn salaris in 2022 in bitcoin om te zetten. Met zijn stunt wil ‘crypto-Christophe’ iedereen oproepen om zich in cryptomunten te verdiepen. — SARA DE SLOOVER, FOTO’S BART DEWAELE

O BRUZZ | INTERVIEW

p een zonnige lentedag ontvangt Brussels parlementdslid De Beukelaer BRUZZ in zijn kantoor aan het Albertinaplein, met uitzicht op de Kunstberg helemaal tot aan de Sint-Jacob-op-de-Koudenbergkerk. Lid zijn van een kleine fractie waarvoor in het parlement zelf geen plaats meer is, heeft zo zijn voordelen.

Dat hij tien jaar geleden bij het CDH belandde, noemt hij zelf toeval. Na een wereldreis per fiets kreeg de kersverse handelsingenieur zin om zich in de politiek te verdiepen. Benoît Cerexhe, de burgemeester van ‘zijn’ gemeente Sint-Pieters-Woluwe, vroeg hem voor zijn kieslijst, en zo werd hij destijds de jongste schepen van het gewest. “Het had eerlijk gezegd ook een andere partij kunnen zijn. De MR bijvoorbeeld, of Ecolo. Niet bij de PS, omdat ik daar wat minder mensen ken.”

“Toen ik schepen werd, heb ik een bedrijf overgenomen rond biologische fruit- en geschenkmanden. Ik wou financieel onafhankelijk kunnen blijven van de partij.”

de verkiezingen van 2019, kondigde toen meteen aan dat we alles in vraag zouden stellen.

Toen ik bij het CDH kwam, heb ik meteen gevoeld dat de partij zich op een kruispunt in haar bestaan bevond. In een kleine partij die in de problemen zat, had ik als jongere meer invloed dan in een grotere partij. Ik heb dan ook geprobeerd die partij van binnenuit te beïnvloeden. Ik ben een aantal jaar voorzitter geweest van de jongerenafdeling, en ik heb ook heel wat energie gestoken in de vernieuwingsoperatie.

We hebben de afgelopen twee jaar expertencomités op poten gezet en een internetplatform uitgebouwd, en ook veel meetings op het terrein gehouden. Dat is allemaal gebundeld in een manifest en nieuwe statuten, die afgelopen zaterdag zijn aangekondigd. In de komende drie maanden mogen zo veel mogelijk nieuwe mensen nog wijzigingen voorstellen.

Wat zijn de hoofdpunten van het programma van Les Engagés?

DE BEUKELAER: We worden supergeëngageerd op

Het CDH flirtte in de jongste peilingen met de kiesdrempel. Er moest iets veranderen.

CHRISTOPHE DE BEUKELAER: (Knikt) We moesten

kijken wat we kunnen doen om te overleven. We zien dat de extremen meer en meer stemmen krijgen. Dat komt omdat andere partijen geen antwoord meer bieden op de echte problemen.

MR en PS zitten verwikkeld in een tegenstelling baas-werknemer die vandaag eigenlijk niet meer aan de orde is. Hetzelfde met Ecolo/Groen, zij zijn heel nuttig geweest maar denken nog dat zij de enige zijn die het klimaat verdedigen. Défi denkt dan weer dat Brusselaars nog bezig zijn met een oppositie tussen Frans- en Nederlandstaligen, maar mensen leven nu in een multiculturele wereld. En voor het CDH geldt hetzelfde. Wij dachten onterecht dat het leven nog gestructureerd werd door de klassieke gezinnen: papa en mama met hun drie kinderen en hondje.

Maxime Prévot, die voorzitter werd vlak voor

het klimaat, maar op een pragmatische manier.

Concreet stellen we voor dat kernenergie permanent een deel moet blijven uitmaken van onze energiemix. Om de afschaffing van de bedrijfswagen een fiscaal neutrale operatie te maken, zouden we dat compenseren met een lagere belasting op arbeid.

Op economisch vlak zullen we ons centrumrechts positioneren, met een heleboel voorstellen om mensen die risico’s nemen te ondersteunen, en iedereen voor zijn verantwoordelijkheden te stellen. We stellen een participatie-inkomen (basisinkomen in ruil voor werk of opleiding, red.) van 600 euro per persoon voor.

Ethische kwesties vinden wij persoonlijke keuzes waar de overheid zich niet meer mee heeft te moeien. We zijn ook niet meer de partij van de katholieken, of enkel het christendom. Dat was al het geval, CDH stond voor ‘Centre Démocrate Humaniste’. Maar dat wisten veel mensen niet.

“Mijn droom is een tweetalig Brussel. Heel dat gedoe met Cocof en VGC is echt achterhaald” CHRISTOPHE DE BEUKELAER Brussels parlementslid 10

I

16 MAART 2022

Alle mensen met existentiële vragen zijn voortaan bij ons welkom, of dat nu in het kader is van een religie, een filosofie, of een spirituele zoektocht via bijvoorbeeld yoga of meditatie.

Welke rol kan Les Engagés spelen in Brussel?

DE BEUKELAER: Er is een grote polarisering van het debat. Daarom is er een beweging naar het centrum nodig om al die meningen met elkaar te verbinden. Défi had in de huidige regering die rol kunnen spelen, omdat ze zich op socio-economisch vlak een beetje in het midden bevinden, maar dat doen ze niet.

Wij moeten het genuanceerde centrum vertegenwoordigen, ook tussen Vlamingen en Walen. Ik ben in het Nederlands naar school gegaan. Mijn droom is een tweetalig Brussel, met tweetalige lijsten. Desnoods met een paar veiligheidsmechanismen voor de Nederlandstaligen. Heel dat gedoe met Cocof en VGC is echt achterhaald. Persoonlijk ben ik ook voorstander van tweetalige scholen, al moet je er wel de onderwijzers voor vinden.

Eind januari kondigde u aan dat u in 2022 een jaar lang uw salaris zal omzetten in de virtuele munt bitcoin.

DE BEUKELAER: Mensen zijn zich er niet bewust van hoezeer de financiële wereld de pedalen kwijt is.

De inflatie is torenhoog, de rente is bijna nul.

Door de combinatie van die twee levert spaargeld niks op, integendeel.

Christophe De Beukelaer heeft een missie: “De EU moet een politiek kader scheppen voor cryptomunten. Of gaan we weer tien jaar wachten zoals we destijds met het internet hebben gedaan?”

In de VS is er nu 7,5 procent inflatie, in Europa is dat 5 procent. Met een 7 procent inflatie ben je in tien jaar de helft van je kapitaal kwijt. Dat is enorm, en mensen zijn zich daar niet bewust van.

Er is ook een complete dissonantie ontstaan tussen de penibele situatie na Covid in de normale wereld, en de stijgingen op de financiële markten.

We stevenen regelrecht op grote problemen af.

Om de situatie rechtvaardiger te maken, moeten we drie dingen doen. Ten eerste: mensen bijscholen op financieel vlak, al van jongs af aan.

Mijn zus en ouders zijn al geprivilegieerd, maar zelfs zij weten niet wat inflatie betekent, of wat een obligatie is.

Ten tweede pleit ik voor een belasting op de inkomsten, de rendementen uit vermogen. We moeten meer taks heffen op wat je verdient met je geld, en minder met wat je verdient met werk.

Ten derde moeten we substantieel aan ons financiële systeem werken. Cryptomunten hebben het voordeel van de toegankelijkheid, iedereen heeft dezelfde informatie en kan dezelfde dingen doen. Je hebt geen tussenpersonen die je heel veel moet betalen. In de toekomst zullen er twee financiële werelden zijn die elkaar in evenwicht houden, zoals een macht en een tegenmacht in de politiek.

Om de aandacht te vestigen op de onrechtvaardige financiële wereld heb ik besloten om een jaar in bitcoin betaald te worden. Mijn salaris van ongeveer 5.500 euro netto wordt voortaan op mijn Bit4You-account gestort, het enige Belgische

uitwisselingsplatform waar je bitcoins kunt kopen.

Dit is geen financiële beslissing, een politieke. Ik ga in de tussentijd leven van mijn spaargeld, maar ik verwacht wel dat ik winst zal maken.

Er is veel kritiek op cryptomunten zoals de bitcoin.

DE BEUKELAER: Dat komt gewoon doordat mensen niet weten hoe het werkt. Het is niet omdat het gedecentraliseerd is dat het anoniem is. Je kunt regels opstellen om mensen te kunnen identificeren, en dat moeten we ook doen, maar we mogen het kind niet met het badwater weggooien.

Uiteraard zullen mensen met slechte bedoelingen hun toevlucht zoeken in nieuwe technologieen, dat was hetzelfde in de begintijd van het internet. De huidige financiële wereld zit op een dood spoor. We gaan naar grote catastrofes, er is

nog nooit zo veel geld gedrukt, de inflatie is aan het groeien. In de VS, China en Afrika zijn ze al bezig om bitcoin en andere cryptomunten legaal te maken.

U pleit voor een wettelijk kader voor cryptomunten.

DE BEUKELAER: De EU moet daar dringend werk van maken. Anders zullen we weer niets meer te zeggen hebben over deze nieuwe technologie.

Wachten we weer tien jaar, zoals we destijds met het internet hebben gedaan?

Ik heb met een vriend een jaar geleden ook de Brussels Blockchain Conference gesticht, waarmee we proberen om de aandacht van het publiek op te wekken voor die technologie. Nu, anno 2022, houden ze in het federale parlement hoorzittingen rond bitcoin. Maar dat is veel te laat. Daarom dacht ik: ik moet een mediastunt doen om dit onderwerp bovenaan op de agenda te krijgen.

En het heeft gewerkt: een journalist vertelde mij dat zowel de MR als de PS gebeld had om te zeggen dat ze iemand hadden aangenomen om op cryptomunten te werken. ‘Als zelfs het CDH daarmee bezig is, kunnen we niet ontbreken,’ was het idee (glimlacht).

Het is pas door zelf te investeren, een paar tientallen euro’s maar, dat je jezelf forceert om uit te zoeken hoe het in elkaar zit. En dat zou ik iedereen aanraden. Alle rijke mensen en grootbanken als Goldman Sachs zijn aan het investeren, omdat het een slimme zet is. Armere mensen zullen daar weer niet kunnen van meegenieten.

Om daar de aandacht op te vestigen, doe ik dit.

We zitten nu halfweg uw eerste ambtstermijn als parlementslid. Wat wil u nog proberen te bereiken?

DE BEUKELAER: Ik zou echt graag hebben dat we tegen het einde van de legislatuur stoppen met deelfietssysteem Villo. Want die zijn gratis voor het Gewest, maar in ruil geven wij uitbater JC Decaux al die reclameruimte waar we niks aan verdienen. Zij worden ook niet aangespoord om Villo beter te laten functioneren. Het model werkt gewoon niet.

Er moet een openbare aanbesteding komen voor de reclame, en een andere voor een fietsdeelsysteem. Dat systeem moet op dezelfde manier werken als de elektrische deelsteps, met afgebakende parkeervakken. Daar zal ik de minister van proberen te overtuigen.

PAYÉ EN BITCOIN

PAID IN BITCOINS

Pendant la pandémie, le député bruxellois Christophe De Beukelaer (34 ans) a collaboré au renouvellement de son parti cdH, devenu Les Engagés depuis samedi. L’objectif est d’occuper le centre modéré et d’ainsi lutter contre la polarisation. De Beukelaer a annoncé fin janvier qu’en 2022, il changerait tous ses salaires en bitcoins. En faisant cela, « Crypto-Christophe » souhaite attirer l’attention sur tout ce qui va mal dans le monde financier et appelle tout le monde à se familiariser avec les cryptomonnaies.

Brussels MP Christophe De Beuckelaer (34) helped prepare the renewal of his party CDH, which this past Saturday transformed into Les Engagés. This movement aims to occupy the moderate middle and that way help counter polarisation. De Beuckelaer announced at the end of January that, in 2022, he would be converting his salary into bitcoin. With his stunt, “CryptoChristophe” wants to draw attention to all that is wrong with the financial world and call on everyone to get involved in cryptocurrencies.

FR

EN

16 MAART 2022

I 11

VERSCHILLENDE BELEIDSNIVEAUS WERKEN AAN AANBEVELINGEN EN NORMEN

‘Elektrische auto’s vatten niet sneller vuur’ Incidenten met moeilijk te blussen elektrische wagens halen de jongste weken het nieuws. Vooral in ondergrondse garages, waar ze wel een plekje vinden om op te laden, baart dat mensen zorgen. Terecht? “Op de bijna 500.000 parkeerplaatsen die we internationaal hebben, is er niet één brand geweest met een elektrische wagen.” — BRAM VAN RENTERGHEM

B R U Z Z | A N A LY S E

Op 12 februari brak er brand uit in een elektrische wagen in een ondergrondse parkeergarage nabij de Ravensteinstraat, aan het Centraal Station. De brandweer kreeg het voertuig ter plaatse niet geblust, en moest het met een privétakelwagen van niveau –3 naar boven halen, om hem daar onder te dompelen in een container gevuld met water.

De schade viel al bij al nog mee.

De kabels en leidingen in de garage waren op die plek beschadigd door de rook en de hitte. Gelukkig stonden er geen voertuigen naast geparkeerd.

Het was niet het eerste incident die maand met een elektrisch voertuig. Twee dagen ervoor moest de Brusselse brandweer nog een elektrische scooter blussen, die door batterijkortsluiting brand had gevat.

Daarom vroeg Brussels parlements-

In februari brandde een elektrische auto uit in de ondergrondse parking aan het Centraal Station.

© SIAMU-DEKOCK

12

I

16 MAART 2022

lid Dominiek Lootens-Stael (Vlaams Belang) vorige week in het parlement hoeveel dergelijke incidenten er zich precies voordoen.

Dat bleken er in 2021 precies negentien te zijn. Het jaar ervoor waren dat er maar vier. “Door een stijgende populariteit van elektrische voertuigen stijgt ook de nood aan geschikte uitrusting,” aldus Lootens, die het niet kunnen vindt dat de brandweer maar over één zo’n dompelcontainer beschikt.

CAN’T START A FIRE WITHOUT A SPARK Meer elektrische voertuigen betekenen meer kans op brand, waardoor de brandweer meer werk heeft en beter moet worden uitgerust. Dat is de redenering, maar klopt die wel? “Het is nog altijd niet bewezen dat elektrische voertuigen sneller vuur vatten dan voertuigen

met een thermische motor,” zegt Walter Derieuw, woordvoerder van de Brusselse brandweer. Buitenlandse studies lijken hem daarin gelijk te geven. “Er is een heel kleine kans op brand, maar die is er ook bij gewone wagens, bijvoorbeeld door een elektrische kortsluiting. Bij elektrische wagens is er wel iets meer kans op een brandje als ze aan het opladen zijn.”

Tijdens het opladen en intensief gebruik van die accu’s produceren die immers behoorlijk wat warmte, net zoals je mobiele telefoon, wanneer die aan de oplader hangt.

Het materiaal is echter zo ontworpen dat het die hoge temperaturen aankan. Maar als bijvoorbeeld de laadkabel of –paal defect is, kan de warmteontwikkeling leiden tot brand.

Producenten doen er natuurlijk alles aan om die defecten te vermijden. “Ik kan dan ook niet bevestigen dat het risico tijdens het opladen groter is,” zegt Peter D’hoore van Audi Brussels. Volgens De Standaard was de wagen die in februari in brand vloog, trouwens al meerdere uren losgekoppeld van de laadpaal.

Maar wat dan met de negentien elektrische voertuigen waar de brandweer in 2021 voor moest tussenbeide komen, bijna vijf keer zoveel als in 2020? Dat blijken vooral elektrische steps (10) en hoverboards (2) te zijn, waarvan er de laatste jaren véél meer rondrijden. Als oorzaak wordt meestal elektrische storing, kortsluiting, explosie of oververhitting meegege-

ven, vaak terwijl de batterij aan het opladen is. “Meestal zijn dat goedkope steps,” verklaart Derieuw.

“Geen kwaliteitsmerk dus. Of het komt door het gebruik van niet-originele en niet-conforme laders.”

Bij elektrische wagens is dat zelden of nooit het geval, en dat is de reden dat elektrische wagens geen hoger risico hebben op brand.

BIJ DE UITGANG Toch staan op de lijst ook één elektrische wagen (van Net Brussel), een hybride wagen en een hybride bus van de MIVB die vuur hebben gevat. En in 2022 jaar dus minstens al een scooter en een wagen.

Op een snel groeiend elektrisch wagenpark is dat niet veel, toch is voorzichtigheid geboden in de besloten omgeving van een ondergrondse parkeergarage. Want áls ook de batterij van een elektrische wagen vuur vat, steekt de ene batterijcel de andere aan – een

Het is soms een huzarenstukje om de auto te kunnen onderdompelen in een container, zodat de batterij langdurig gekoeld kan worden. © SIAMU-DEKOCK

kettingreactie die alleen stopt bij onderdompeling in water, en dan nog duurt het dagen.

Om gevaarlijke branden te vermijden, doet de Brusselse brandweer een reeks aanbevelingen, zowel naar het federale niveau (voor de basisnormen) als naar het Brusselse niveau (de verfijning). Zo worden snelle laadpunten ondergronds afgeraden. Rookmelders, een sprinklersysteem en rook- en warmteafvoer zijn dan weer aangeraden. Gewone laadpunten kunnen wel, maar dan het liefst op –1 en zo dicht mogelijk tegen de uitgang. En zelfs het parkeren zonder op te laden gebeurt best op die plek, om de wagen zonder veel hinder naar het dompelbad te kunnen slepen.

Op federaal niveau zal de Hoge Raad voor beveiliging tegen Brand en Ontploffing op basis hiervan een voorstel doen. De timing daarvan is nog niet bekend. Op gewestelijk niveau is de reflectieoefening, samen

met Leefmilieu Brussel, nog volop aan de gang. Dat moet leiden tot een realistisch kader, dat helpt bij de beoordeling van een milieuvergunning, die nodig is om nieuwe ondergrondse garages uit te baten.

Hoe bindend dat kader zal zijn, is nog niet duidelijk. De oude parkeergarages, die bijvoorbeeld soms lastige in- en uitgangen hebben, worden nu in elk geval in kaart gebracht.

EIGEN BRANDWEERDIENST Roland Cracco, CEO van de Brusselse marktleider Interparking en voorzitter van de Belgische parkeerfederatie, maakt zich in elk geval geen zorgen. “Op de bijna 500.000 parkeerplaatsen die we internationaal hebben, is er niet één brand geweest met een elektrische wagen, wel één of twee met een hybride wagen van een bepaald merk, maar dat was jaren geleden.”

“Maar het kán gebeuren,” vervolgt hij. “Zeker nu de Brusselse

regering totaal geen inspanningen doet om bovengronds te laden, en wij daarom ondergronds dat gat vullen. Daarom hebben wij in de laadzones het sprinklersysteem versterkt, zijn er alarmknoppen en een speciaal alarmsysteem, dat gelieerd is aan de control room. Én

« LES TROTTINETTES ÉLECTRIQUES PRENNENT PLUS SOUVENT FEU » Des incendies de voitures électriques difficiles à éteindre ont fait la une récemment. Le phénomène inquiète dans les parkings où les voitures sont en charge. Mais ce serait surtout les trottinettes électriques qui prendraient feu à cause de chargeurs non conformes. Les voitures s’embrasent rarement, mais quand ça arrive, les pompiers sont prêts. Ou ils font appel aux pompiers privés d’Interparking.

FR

B R U Z Z | A N A LY S E

hebben we een eigen geprivatiseerde brandweerdienst, in samenwerking met een gespecialiseerd bedrijf. Het gaat om een vijftiental mensen met een specifieke opleiding en speciaal beschermingsmateriaal, vooral tegen de giftige dampen. Die speciale equipe is ergens in de provincie gestationeerd – nee, ik zeg niet waar – en staat binnen het uur in eender welke van onze Belgische parkings. Ook de Brusselse brandweer kan trouwens altijd een beroep doen op onze diensten, want wij beschikken over krachtige voertuigen die de brandende wagens naar buiten kunnen dragen.”

Dat laatste is fideel, maar misschien niet nodig, want ook de brandweer heeft intussen een verreiker gekocht, die de brandende auto naar buiten kan rijden. In juli wordt die geleverd. Daardoor is ze niet meer, zoals in de Ravensteinparking, afhankelijk van een privétakeldienst met 4x4-aandrijving. Ook aan dompelbaden is niet meteen een tekort, want de Brusselse brandweer mag ook die van Audi Brussels gebruiken. “Een extra container, specifiek voor elektrische voertuigen, zou zeker van pas komen,” reageert Derieuw op Lootens-Stael, “maar is uiteindelijk niet de enige oplossing. Ze zijn ook snel geïmproviseerd. Daarnaast dompel je kleine voertuigen zoals steps al gemakkelijk in een kleiner waterbad.”

En wat als de brandweer – publiek of privaat – de brandende wagen echt niet uit de parking krijgt? “Dan is de enige optie de garage onder water zetten,” zegt Derieuw.

“Maar dat hebben we gelukkig nog nooit moeten doen.”

“IT IS MOSTLY ELECTRIC SCOOTERS THAT CATCH FIRE” Fires involving electric cars that are difficult to extinguish have been making the news in recent weeks. This is making many worried, especially when it comes to charging stations in underground garages. But it turns out that it is mostly scooters that catch fire, and because non-compliant chargers are used. Cars rarely catch fire, but if they do, the fire brigade is ready. Or they can call on Interparking’s private fire brigade.

EN

16 MAART 2022

I 13

Dagboek

DE OEKRAÏENSE NATALYA EN HAAR DOCHTER MARIYA KREGEN ONDERDAK IN BRUSSEL

BRUZZ | DAGBOEK

‘Ik vertel mijn verhaal, zodat anderen er hoop uit kunnen putten’ De Oekraïense Natalya (rechts) vond dankzij vrijwilligster Yana (midden) een plek in het huis van Jérôme (links) in Ukkel.

“Het verwarmt mijn hart dat er zoveel lieve mensen zijn die zich over ons ontfermen. Ik weet niet waar ze vandaan blijven komen,” zijn de woorden van Natalya in haar dagboek.

14

I

16 MAART 2022

Natalya met haar zus en haar moeder, op de vooravond van hun vlucht. “Mijn zus wil niet mee vluchten. Ze wil haar huis niet achterlaten. Dat begrijp ik,” schrijft Natalya.

Natalya en Mariya in de tuin van Jérôme in Ukkel. “We hebben zoveel geluk. Zoveel geluk in een ongelukkige situatie,” zegt Natalya.

BRUZZ | DAGBOEK

Mariya moest afscheid nemen van hun hondje Ponchik. Het bleef achter bij de ouders van Natalya.

▼

De ouders van Natalya bleven in Krementsjoek. De avond voor hun vlucht gingen Natalya en haar dochter Mariya nog een laatste keer bij hen eten.

16 MAART 2022

I 15

DE OEKRAÏENSE NATALYA EN HAAR DOCHTER MARIYA KREGEN ONDERDAK IN BRUSSEL

Natalya (35) is een van de duizenden moeders die Poetins bommen op Oekraïne ontvluchtten.

Met drie koffers, een uitpuilende handtas en ernstig slaapgebrek kwam ze vorige week in Ukkel aan. Elke dag vertelde ze BRUZZ wat ze meemaakte. Dit is haar dagboek.

— MARGOT DE CLERCQ, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

VRIJDAG 4 MAART

Een laatste blik op onze stad

BRUZZ | DAGBOEK

“Het heeft lang genoeg geduurd. Vandaag trek ik de deur van ons appartement in Krementsjoek achter ons dicht. Hier woon ik, samen met mijn veertienjarige dochter Mariya, meer dan driehonderd kilometer ten zuiden van Kiev. Onze stad wordt nog niet getroffen door bommen, maar ik vind het te riskant om nog langer te wachten.”

“Sinds 24 februari lopen de onheilsberichten onophoudelijk binnen. Steeds meer burgers proberen het land te verlaten, maar na een oproep van onze president moeten mannen tussen 18 en 60 jaar blijven. Om Oekraïne te verdedigen. Ik heb een speciaal statuut van ‘alleenstaande moeder’. Zo kan ik bewijzen dat ik Mariya alleen opvoed en kan ik het land gemakkelijker verlaten dan vrouwen van wie de man onder de wapens wordt geroepen.”

“Ik vraag mijn zus en haar dochter om mee te vertrekken, maar kan ze niet overtuigen. Ze willen hun huis niet achterlaten – en dat begrijp ik volledig. Maar mijn angst om niet op tijd te kunnen vluchten, is groter dan de vrees om alles kwijt te spelen.”

“Gisteren gingen we een laatste keer bij mijn ouders eten. Ik kon ook hen niet overhalen om mee te komen. Ons schattige hondje, Ponchik, lieten we bij hen achter. Bij het afscheid pakten we mijn ouders een laatste keer goed vast.”

“Met drie koffers en een uitpuilende handtas lopen Mariya en ik een laatste keer door de straten in onze woonplaats.

Vrijwilligers die ons naar de grens met Polen zullen begeleiden, staan ons op te wachten.

Onze bus zit helemaal vol: ik tel 48 mensen, de vele kleine kinderen op schoot zijn daar niet bij.”

ZATERDAG 5 MAART

Een slopende busrit

“Sommigen sussen hun kroost in stilte, anderen verzetten hun gedachten door verhalen met elkaar te delen. Niemand doet een oog dicht. Iedereen zit in hetzelfde schuitje. Dan zie ik in de bus nog een moeder met een tienerdochter zitten: de veertienjarige Sofia en haar moeder Snezhana. Het schept een band. We spreken af dat we dit avontuur samen zullen doorstaan. We zullen niet meer van elkaars zijde wijken.”

“Mijn hoofd loopt steeds vol met dezelfde vragen. Ik begrijp niet waarom mijn volk zo moet afzien. Waar geeft Poetin ons toch de schuld van, waarom doet hij ons dit aan?

Waarom werden we geforceerd om ons land, huis, familie en vrienden achter te laten? We hadden een mooi appartement, een auto en een goede job. Ik ben ambtenaar bij het ministerie van Financiën en bouwde een goed leven op dat door de oorlog vernield wordt.”

“Ik begrijp niet waarom mijn volk zo moet afzien. Waarom werden we geforceerd om ons land, huis, familie en vrienden achter te laten? We hadden een mooi appartement, een auto en een goede job”

16

I

16 MAART 2022

“De slopende busrit van 20 uur eindigt in het holst van de nacht in Krakovets bij de Poolse grens. Toestromende auto’s creëren een enorme file. In de ijzige wind wachten we om ons paspoort te laten controleren. Overal rond ons: een overdonderende hoeveelheid vluchtelingen en een constant schel geluid van huilende kinderen. Ik weet niet wat harder snijdt: de ijskoude wind of het gekrijs?

Na negen uur aanschuiven bereiken we eindelijk de andere kant van de grens.”

Jerôme vindt het zijn plicht om vluchtelingen op te vangen. Hij verwijst naar zijn grootouders, die in 1940 hun geliefde Parijs moesten ontvluchten.

“Snezhana blijft bij onze dochters en bewaakt de spullen, terwijl ik me door de massa wurm op zoek naar hulp. Hoe begin je daaraan? Maar soms komt het geluk zomaar op je af en moet je er niet naar op zoek. Een Belgisch koppel stapt op Snezhana en de kinderen af. Ze wonen in België en stellen voor om ons naar Bergen te brengen. Ik had

MAANDAG 7 MAART

Een slaapplek in Ukkel

“Het Waalse koppel vertrekt opnieuw naar de Poolse grens met Oekraïne om vluchtelingen op te pikken. We kunnen hier niet blijven en moeten op zoek naar een andere plek om te verblijven. Onbegonnen werk.

Hoe zoek je opvang in een land waarvan je de taal niet beheerst? Yana, een andere vrijwilliger uit Bergen, vindt een slaapplaats voor ons. Het verwarmt mijn hart dat er

BRUZZ | DAGBOEK

Gered door Belgisch koppel

helemaal niet aan België gedacht, laat staan dat ik ooit van Bergen gehoord had. Maar veel overtuigingskracht is er niet nodig. Om 11 uur ‘s ochtends kruipen we met z’n vieren in de auto richting België, Henegouwen. Ik doe de hele rit geen oog dicht. Het is al avond als we de volgende dag bij het koppel thuis aankomen. Pas dan, in hun mooi opgemaakte bed, vallen mijn ogen dicht.”

▼

ZONDAG 6 MAART

16 MAART 2022

I 17

DE OEKRAÏENSE NATALYA EN HAAR DOCHTER MARIYA KREGEN ONDERDAK IN BRUSSEL

▼

“Ik zie dat tranen opwellen in Mariya’s ogen. De grote honden schrikken haar af en ze durft de auto niet meer uit. Jérôme en ik kunnen haar met veel moeite overtuigen om mee naar binnen te gaan.”

“Terwijl we onze koffers de trap op hijsen, kijken we onze ogen uit. Jérôme opent de deur van een kamer met een tweepersoonsbed, badkamer én privétoilet. Nog voor Mariya haar bagage in de slaapkamer kan neerzetten, wenkt hij ons een volgende trap op. Een tweede kamer. Opnieuw een tweepersoonsbed en een eigen badkamer.

Privacy. We hebben zoveel geluk. Zoveel geluk in een ongelukkige situatie.”

“Ik zeg Jérôme dat ik niet begrijp waarom hij dit doet voor ons. Hij verwijst naar zijn grootouders die in 1940 hun geliefde Parijs moesten ontvluchten. ‘Met hen in mijn achterhoofd wist ik dat ik iets moest ondernemen. Ik ben een gescheiden man die hier alleen in mijn grote huis woon. Ik voel me haast verplicht,’ zegt hij me.”

WOENSDAG 9 MAART BRUZZ | DAGBOEK

Focus op ons nieuwe leven

Mariya kan haast meteen naar een privéschool in Ukkel. “Ze is enorm geboeid door wetenschap, vooral door biologie en chemie. Maar ze heeft nog een groter talent. Ze is een ‘Picasso’ in wording,” vertelt haar moeder.

zoveel lieve mensen zijn die zich over ons ontfermen. Ik weet niet waar ze vandaan blijven komen.”

“Aangezien we met zijn vieren samen willen blijven, zoekt Yana naar een ruime woonst. Ze vindt die in Ukkel bij Jérôme, die via Facebook en Mapahelp zijn woning openstelt. We kunnen de volgende avond al bij hem terecht.”

18

I

16 MAART 2022

DINSDAG 8 MAART

Een eigen badkamer

“We rijden naar Ukkel. De zware, zwarte poort opent traag. We geloven onze ogen niet. Een lange oprit tussen prachtige bomen en struiken komt tevoorschijn. Vanuit het groen duikt een statige, gele villa op. Jérôme, een zestiger, wacht ons op, zijn twee grote Berner Sennenhonden staan naast hem.”

“Terwijl wij nog wat bijslapen in onze nieuwe kamers, staan alweer honderden landgenoten aan te schuiven bij het oude ziekenhuis van Jules Bordet om zich in te schrijven.

Velen hopen ook op een dak boven hun hoofd.”

“We prijzen ons gelukkig dat we al een slaapplaats hebben. Toen we met Yana onderweg waren vanuit Bergen naar Brussel, polsten we of ze kon passeren langs Jules Bordet om onze papieren te regelen. Ze vroeg ons om nog even te wachten en voorrang te geven aan Oekraïners die nog geen slaapplaats hebben. Ze bespaarde ons ook meteen die lange wachttijd.”

“Ook Snezhana en Sofia hebben samen met ons bij Jérôme onderdak gekregen. Ze kijken bezorgd naar nieuwszender Ukraine 24. Het nieuws van de bombardementen op het kinderziekenhuis in Marioepol raakt hen enorm. Snezhana weent onophoudelijk. Ze kijkt constant naar het nieuws, al raakt ze daar erg overstuur van. Ze is meer op zichzelf en komt minder vaak hier in de keuken, waar ik en Jérôme dikwijls zijn. Ook ik wil weten wat zich op het thuisfront afspeelt, want het blijft altijd maar bang afwachten. De voorbije dagen ging het luchtalarm af in onze stad en moesten mijn ouders twee dagen schuilen.

Het is moeilijk een balans te vinden: je wil op de hoogte blijven, maar tegelijkertijd wil ik me focussen op de opbouw van mijn nieuwe leven hier.”

DONDERDAG 10 MAART

Terug naar school

“Ik ga naar de winkel, omdat ik wil koken.

Niet alleen deze avond, maar elke dag. Ik wil

VRIJDAG 11 MAART

Een drukgevulde agenda

“Jérôme stelt zijn huis open zolang het nodig is, zegt hij. We kunnen best in maanden denken, begrijp ik, al hoop ik dat we toch snel weer naar Oekraïne mogen.”

“Na een goed gesprek met de directie mogen Mariya en Sofia meteen van start gaan op school, ze zitten vandaag al in de les. Ongelofelijk. De school combineert een klasgroep van Oekraïense leerlingen die al heel hun leven in België wonen en de nieuwe kinderen. Zo worden ze ondergedompeld en leren ze van elkaar. Ik zie dat Mariya er enorm van heeft genoten.”

“Meteen na de lessen mag Mariya langsgaan bij de plaatselijke orthodontist. Ze draagt een beugel. De secretaressen zijn twee Oekraïense dames die hier al een hele tijd wonen. Het deed zo’n deugd om nog eens vlot met hen te praten.” “‘s Avonds dineren we samen met twee Oekraïense gezinnen die ook in Brussel

“Mijn angst om niet op tijd te kunnen vluchten, is groter dan de vrees om alles kwijt te spelen”

onderdak kregen. Het was een ongelooflijk gezellige avond: spelende kinderen en honderduit pratende ouders. Naarmate de avond vorderde, merkte ik dat ik meer en meer lachte.”

“Terwijl we onze band met Oekraïne stevig onderhouden, proberen we ons leven in Brussel voorzichtig te organiseren. Onze tocht, ons afscheid en ons verlies zijn nog lang niet verteerd, maar ik durf optimistisch naar de toekomst te kijken. Het is ontzettend belangrijk voor onze hele gemeenschap dat we onze verhalen delen. Ik hoop echt dat mensen hier moed en kennis uit kunnen putten.”

JOURNAL D’UNE FUITE

DIARY OF AN ESCAPE

Cela fait quasiment deux semaines que Natalya (35 ans) et sa fille Mariya (14 ans) ont quitté l’Ukraine pour fuir l’horreur de la guerre de Poutine. Elles ont à peine eu le temps de dire au revoir aux parents de Natalya, à sa soeur et à leur petit chien Ponchik. En route, elles ont rencontré une autre maman et sa fille de 14 ans et ont décidé de rester ensemble pendant leur voyage vers l’ouest. Entre-temps, les deux mamans et leur fille vivent chez Jérôme, un sexagénaire divorcé, dans une villa cossue à Uccle. BRUZZ a demandé à Natalya de tenir un carnet de bord de sa fuite. Elle y relate entre autres son éreintant voyage en bus jusqu’à la frontière polonaise et l’adieu douloureux avec sa famille. Natalya ne cesse de ressasser les mêmes questions: « Qu’est-ce que Poutine nous reproche exactement, pourquoi nous fait-il ça ? » Mais elle est aussi optimiste grâce au très bon accueil qu’elle a reçu en Belgique et au fait que sa fille, à peine une semaine après leur départ, peut retourner à l’école. « Elle est vraiment heureuse. »

Natalya (35) and her daughter Mariya (14) left Ukraine almost a fortnight ago, away from the horrors of Putin’s war. They said a hasty goodbye to Natalya’s parents, her sister and their little dog Ponchik. Along the way, they met another mother and her 14-year-old daughter, and the four of them decided to stay together for the journey to the West. By now, the two mothers and their daughters live with Jerome, a divorced sixty-something, in a stately villa in Uccle. BRUZZ asked Natalya to write a diary of her flight. In it she tells about the exhausting bus trip to the Polish border and about the painful farewell to her family. Natalya’s head is constantly filled with the same questions: “What does Putin blame us for, why is he doing this to us?” But she is also optimistic because the reception in our country is so great that, barely a week after leaving their home, her daughter is already back in school. “She enjoys it so much.”

FR

EN

BRUZZ | DAGBOEK

borsjtsj maken, een traditionele maaltijdsoep.

Op die manier breng ik ons thuisland toch een beetje naar Brussel. Het is mijn manier ook om me dankbaar te tonen.”

“Jérôme regelde al een afspraak met een privéschool in Ukkel. De school organiseert lessen voor Oekraïense kinderen, zodat ze een basis van Nederlands, Engels, Frans en wiskunde krijgen. Onze gastheer is liever discreet over de naam van de school, anders zou er een stormloop kunnen ontstaan.”

“Mariya is enorm geboeid door wetenschap, vooral door biologie en chemie. Maar ze heeft nog een groter talent. Ze is een ‘Picasso’ in wording. Ze hoopt dat ze ook hier in Brussel haar schilderkunsten kan bovenhalen.”

Chou de Bruxelles

‘Na Autoloze Zondag gaan de fietsen hier een jaar op stal. Dat is jammer’ Een Roger De Vlaeminck of een Wout van Aert is hij naar eigen zeggen nooit geweest.

Wel heeft oud-wielermanager Gérard Bulens een uitstekende neus voor talent én wil hij de Brusselse ketjes warm maken voor de wielersport. Met een fietsproject aan de Heizel doet Bulens wekelijks een handjevol Brusselse kinderen dromen van een carrière in de wielersport. Of van een veilig ritje naar school.

— ELLEN DEBACKERE, FOTO IVAN PUT

BRUZZ | PORTRET

Met Vincent Kompany mogen we hem niet vergelijken, benadrukt Bulens (70). “Dat zou te pretentieus zijn. Vincent – ik ken hem goed – heeft een schitterende carrière gehad. Mijn wielercarrière was eerder beperkt. Maar het basisidee is wel gelijkaardig aan wat Vincent in het voetbal doet: we willen jongeren naar het wielrennen halen om hen echt te leren fietsen.”

spelen twee factoren mee: op straat is het niet veilig genoeg om kinderen te leren fietsen én de wielersport is niet goedkoop. Daarmee wilde ik aan de slag.”

Het resultaat: elke zaterdag leert Bulens samen met ex-wielrenner David Boucher een groepje Brusselse kinderen voortaan de kneepjes van het vak. De focus ligt op stuurvaardigheid en leren fietsen in

“Men probeert in Brussel mensen wel de fiets op te sturen om te gaan werken, maar de inspanningen mogen verder gaan” We spreken Bulens vanuit de Ardèche, twee dagen vóór de slotrit van Parijs-Nice. De in Drogenbos wonende oud-wielermanager heeft het druk, maar voor een gesprek over zijn meest recente geesteskind maakt hij graag tijd. Het was het alsmaar dalende aantal inschrijvingen van jonge leden bij de wielerbond van Brussel en Wallonië die Bulens ertoe aanzette om een aantal maanden geleden een fietsproject met jongerenploeg op te starten. “Bij de kadetten (voor jongeren van 15 tot 16 jaar, red.) zagen we in 2020 slechts 35 inschrijvingen. Veel clubs zijn de laatste tijd verdwenen. We deden een klein onderzoek om te weten te komen waaraan dat lag. Er 20

I

16 MAART 2022

een veilige omgeving, weg van het Brusselse verkeer. Zonder al te veel publiciteit – al startte Bulens inmiddels zijn 27ste jaar als wielercommentator bij de RTBF en kent hij de nodige journalisten – én met steun van Stad Brussel, verzekeringsmakelaar Wilink en de Italiaanse fietsenfabrikant Colnago, kunnen de voormalige coureurs wekelijks rekenen op een dertigtal enthousiaste fietsertjes. Hoog op de agenda: de activiteit gratis kunnen blijven aanbieden en op termijn een eigen fietsenpark aanleggen.

RUW TALENT Met het project is Bulens, die zich naar eigen zeggen Brusselaar voelt

en twee nationaliteiten bezit, namelijk ‘belge et très belge’, niet aan zijn proefstuk toe. “Ik ben opgegroeid in Waver en mijn buurman, Georges Van Coningsloo, was een heel goede wielrenner.

Samen met mijn grootvader gingen we naar zijn wedstrijden kijken, daar is mijn passie voor de fiets ontstaan. Ik heb eerst een tijdje in het onderwijs gestaan en deelgenomen aan wedstrijden, maar op een bepaald moment heb ik de overstap gemaakt en ben ik achtereenvolgens sportief directeur en manager van een professionele wielerploeg geworden.”

Bulens werkte voor een aantal wielerploegen, waaronder Landbouwkrediet. “In die periode heb ik Sven Nys gedurende vijf jaar in mijn ploeg gehad. Ik heb me zowel beziggehouden met ploegen die actief waren op de baan, als in het veldrijden. Ik hou van fietsen in het algemeen, maar cyclocross heeft toch mijn hart gestolen.”

“Vandaar dat ik het zo jammer vind om te zien hoe bedroevend het gesteld is met het wielrennen in Brussel. Na Autoloze Zondag gaan de fietsen hier opnieuw een jaar op stal. Dat is jammer. Het Brussels Gewest heeft duidelijk inspanningen geleverd om het fietsen in Brussel aangenamer te maken, maar er zijn

echt nog veel meer fietspaden nodig. Bovendien kan het wielrennen een belangrijke rol spelen in het aantrekken van toeristen naar de hoofdstad.”

De komst van de Tour de France was volgens Bulens een groots evenement dat aantoont dat Brussel leiders telt die aandacht hebben voor het wielrennen. Toch wordt de sport in de hoofdstad amper beoefend in teamverband.

“Men probeert mensen wel de fiets op te sturen om te gaan werken, maar de inspanningen mogen verder gaan. Er zijn vandaag erg weinig tot geen activiteiten voor jongeren die geïnteresseerd zijn in de sport.”

Met zijn fietsproject wil Bulens jonge Brusselaars in staat stellen om veilig naar school te fietsen, maar zijn ambities reiken verder. De ex-wielermanager geeft toe dat het heel fijn zou zijn om ook ruw talent te ontdekken onder zijn jonge fietsertjes. “Dat is de reden waarom we er ook een fietsclub van hebben gemaakt. Deze jongeren kunnen de basis van de piramide vormen. Eén van onze gasten heeft al een kleine cross gewonnen. Mijn droom is om lang in goede gezondheid te blijven leven opdat ik later een van onze ketjes resultaten kan zien behalen op de baan of in het veld.”

« J’ESPÈRE DÉCOUVRIT UN DIAMANT BRUT »

“I HOPE TO DISCOVER A RAW TALENT”

Le nombre sans cesse décroissant des inscriptions de jeunes membres à l’union cycliste de Bruxelles et de Wallonie a encouragé l’ancien manager cycliste Gérard Bulens à mettre en place un projet avec une équipe de jeunes, il y a quelques mois. Avec son projet cycliste au Heysel, Bulens veut aider les jeunes Bruxellois à se rendre à l’école à vélo en toute sécurité, mais ses ambitions vont plus loin que ça. L’ancien manager avoue qu’il serait ravi de découvrir un diamant brut parmi ces jeunes cyclistes.

The ever-decreasing number of young members at the cycling federation of Brussels and Wallonia prompted former cycling manager Gérard Bulens to start a cycling project with a youth team. With his bicycle project at the Heizel, Bulens wants to enable young inhabitants of Brussels to cycle to school safely, but his ambitions go further than that. The former cycling manager does confess that it would be great to discover raw talent among his young cyclists.

FR

EN

Gérard Bulens Woont in Drogenbos, maar voelt zich Brusselaar Was manager bij wielerploeg Landbouwkrediet toen Sven Nys deel uitmaakte van de ploeg Al 27 jaar wielercommentator bij RTBF Maakt sinds een aantal maanden de Brusselse jongeren warm voor de wielersport

Hoe gezond is de lucht in jouw straat?

ALLE RESULTATEN GRATIS OP BRUZZ.BE

Ontdek de resultaten vanaf vrijdag 18/03 om 17u op bruzz.be/curieuzenair met interactieve stippenkaart

‘Mijn cargofiets heeft mijn leven veranderd’ Deelauto’s, -steps en fietsen bestaan al langer in Brussel, maar nu is er met Monkey Donkey ook een deelplatform voor cargofietsen. Een uur met een bakfiets van het deelplatform rijden is goedkoper dan twee liter benzine in de wagen pompen. “Met de lente en de stijgende brandstofprijzen verwachten we meer klanten.”

— KEVIN VAN DEN PANHUYZEN

Monkey Donkey is het eerste deelplatform voor cargofietsen in Brussel. Gebruikers moeten de app downloaden, maken een account aan, voegen de betaalgegevens toe en kunnen vervolgens een fiets reserveren. Dat systeem werkt ongeveer zoals het platform van Cambio.

“Klanten kunnen een fiets reserveren om binnen het kwartier te gebruiken of ze kunnen de fiets reserveren voor een later moment,” legt medeoprichter Benjamin François uit. “De tarieven zijn toegankelijk: 3,50 euro per uur en een fiets huren kan al vanaf een halfuur. Het dagtarief is 25 euro, voor het hele weekend betaal je 40 euro.”

In tegenstelling tot de meeste deelstepplatforms gaat het hier niet om een freefloatingmodel. Monkey Donkey werkt met vaste ophaalpunten bij een aantal partners. Dat zijn doorgaans biowinkels als Färm in Elsene of aan Meiser. “We werken momenteel samen met zeven partners (in Ukkel, Elsene, SintGillis, Brussel-Stad en Schaarbeek, red.) en hebben tien fietsen in circulatie. Daar komen binnenkort zes fietsen bij en het is de bedoeling om uit te breiden tot vijftien partners,” zegt François.

DIEFSTAL Dat Monkey Donkey met vaste stations in winkels werkt, betekent wel dat gebruikers voorlopig nog niet 24/7 kunnen rekenen op de cargofietsen. “Als je een garage hebt

of je kan je fiets veilig achterlaten op de benedenverdieping, dan kan je de fiets gerust ‘s nachts bijhouden.

Maar anders vragen we om de fiets terug te brengen naar de winkel binnen de openingsuren,” gaat de medeoprichter van het deelplatform voort. “We werken aan een 24/7-oplossing en er zijn wel enkele mogelijkheden, maar gemakkelijk is het niet.”

Het risico op diefstal is immers groot, zeker als het om een fiets gaat met een waarde van gemakkelijk

vijf- tot zesduizend euro. “Onze fietsen zijn wel verzekerd en ze zijn allemaal uitgerust met een gps-tracker. Een van onze fietsen werd al eens gestolen. Die hebben we dankzij de gps-tracker drie dagen later teruggevonden in Antwerpen.”

De samenwerking met lokale partners, zoals de Färm-winkels, biedt volgens Benjamin François wel verschillende voordelen. Het personeel van de winkels staat in voor het laden van batterijen en klein onderhoud. “Wij beheren al de rest, van reservaties tot betalingen en grotere onderhoudswerken,” aldus François. “De winkels gebruiken de fietsen ook om leveringen te doen, net als klanten die boodschappen naar huis brengen.”

ALTERNATIEF VOOR DE AUTO Monkey Donkey biedt niet alleen cargofietsen aan. Die zijn wel populairder, maar het Brusselse deelplatform biedt ook longtails aan,

fietsen met twee kinderzitjes achterop. Benjamin François: “We zien allerlei gebruikers. Van kleine zelfstandigen die de cargofiets willen gebruiken voor leveringen, maar nog niet zo’n grote investering voor de aankoop willen doen. Er zijn mensen die onze fietsen gebruiken om de kinderen naar school te brengen, om boodschappen te doen of voor weekendritjes naar het bos.”

Binnen de stad kan de cargofiets een goed alternatief zijn voor de auto. François hoopt dat veel Brusselse autobestuurders de stap naar een tweewieler durven te zetten. “Dat is ons doel. Ik heb al acht jaar een auto, maar die moet weg door de lage-emissiezone. Voor mijn eerste bedrijf had ik een cargofiets gekocht en sindsdien is mijn leven veranderd. Binnen de stad heb ik mijn auto nergens meer voor nodig. Het idee is om andere Brusselaars diezelfde kans te bieden.”

Monkey Donkey is actief sinds afgelopen zomer. Sindsdien telt het platform meer dan zeshonderd gebruikers, goed voor meer dan 1.500 uur op de fiets. Het platform hoopt en verwacht ook dat het aantal gebruikers de komende maanden nog zal stijgen. “Met de lente en de stijgende brandstofprijzen verwachten we meer klanten.

Er is potentieel, want een platform als het onze bestond nog niet in Brussel.”

BRUZZ | MOBILITEIT

BRUSSEL HEEFT SINDS KORT DEELPLATFORM VOOR BAKFIETSEN

Een cargodeelfiets huren kan sinds kort ook in Brussel. Wel werkt het deelplatform alleen met vaste ophaalpunten. © MONKEY DONKEY

16 MAART 2022

I 23

VUB-ONDERZOEKSTER DAMYA LAOUI ONTWIKKELT EEN VACCIN TEGEN KANKER

‘Het is altijd weer zoeken naar geld voor ons onderzoek’ BRUZZ | INTERVIEW

Grootste wetenschapstalent van de Lage Landen, innovator under 35 en, inhoudelijk dan: ontwikkelaar van een vaccin tegen kanker. Zo wordt Damya Laoui (VUB) het vaakst omschreven. Met haar onderzoek deed ze net een nieuwe, veelbelovende ontdekking, maar dat succes behaalde ze niet alleen. “Mijn grootste talent is dat ik mij goed weet te omringen.” — BRAM VAN RENTERGHEM,

–

FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

W

ie ooit naar de tekenfilmserie ‘Er was eens ... het leven’ gekeken heeft, herinnert zich vast nog de kleine, grappige wezentjes die als monsters of soldaten het menselijke lichaam aanvallen dan wel beschermen. Die wezentjes vormen de wereld van VUB-kankeronderzoekster Damya Laoui (36), die bezig is met de ontwikkeling van een vaccin tegen kanker.

“Wat in die tekenfilm verteld wordt, is vrij accuraat,” zegt ze, “en het heeft me er mee toe aangezet om voor de immunologie te kiezen als studiedomein.”

Voor wie biologie maar een vage herinnering meer is: onze immuniteit hangt af van witte bloedcellen, ‘soldaten’ die ons lichaam beschermen tegen bacteriën en virussen, maar ook tegen kankercellen. In een hopelijk niet zo verre toekomst krijgen die soldaten hulp van generaal Laoui. Zij vond enkele jaren geleden een manier om de dendritische cellen

24

I

16 MAART 2022

een test op grote groepen, is heel duur.

Daarom zijn we nu op zoek naar geld via organisaties zoals Kom op tegen Kanker, Stichting tegen Kanker en het VUB-Yasmina Krossa fonds. Met geld uit dat laatste fonds zitten we nu bijna aan de 400.000 euro die we nodig hebben voor een toestel voor de klinische studie. Maar er zijn nog veel meer kosten.

Het is toch vreemd dat de VUB zelf niet bijpast voor zo’n veelbelovend onderzoek? Het gaat tenslotte om een vaccin tegen kanker.

LAOUI: Ja, maar ingenieurs en psychologen hier verrichten ook baanbrekend onderzoek.

Nu moeten we vooral op zoek gaan naar beurzen, maar we vinden die wel.

En de industrie wil niet investeren? zeg maar de verkenners in ons lichaam – een zetje te geven richting lymfeknopen, waar de soldaten na die waarschuwing een leger aanmaken. En zo kan het lichaam de kankercellen met verse troepen te lijf gaan.

In 2017 riep het Massachusetts Institute of Technology (MIT) haar daarom uit tot een van de ‘Innovators under 35 Europe’. Een jaar later werd ze door New Scientist uitgeroepen tot het grootste wetenschapstalent van de Lage Landen. Een toptalent dus, dat wij echter gewoon aan het werk kunnen vinden op de achtste verdieping van een doolhof genaamd ‘gebouw E’, op de VUB-campus in Elsene. Ze bereidt er onder meer de klinische studie voor, die uiteindelijk tot een vaccin moet leiden tegen kanker.

Maar dat loopt niet van een leien dakje.

DAMYA LAOUI: Ik had geen benul van alles wat

er na het werk in het labo bij komt kijken. Dat blijkt administratief en financieel een zware last. Zo’n klinische studie, met onder meer

LAOUI: Die is minder geïnteresseerd, omdat het vaccin dat we ontwikkelen van het lichaam zelf komt. Het is niet te produceren en dus kunnen ze er ook geen grote winsten mee maken.

Kunt u nog even uitleggen wat u precies ontdekt hebt?

LAOUI: Kankercellen corrumperen andere bloedcellen in een tumor, wat betekent dat bijvoorbeeld ook de witte bloedcellen naar de kanker ‘overlopen’, en de overige witte bloedcellen mee onderdrukken. Vóór ons onderzoek dacht men dat álle cellen in die tumor corrupt waren. Dus ook de dendritische cellen, zeg maar de verkenners die de kankercel herkennen en er vervolgens het leger bij halen. Maar wij hebben twee soorten dendritische cellen ontdekt die niét corrupt worden.

En daar kun je een vaccin van maken?

LAOUI: Als de arts de tumor weghaalt, kunnen

wij die goeie dendritische cellen isoleren om ze vervolgens weer in het lichaam te spuiten.

Die worden niet meer gehinderd door kankercellen en overlopers. Ze kunnen zich vrij bewegen in het hele lichaam om er uitzaaiingen op te sporen, en indien nodig het leger erbij te halen. Dat laatste is heel belangrijk, want de meeste mensen overlijden aan die uitzaaiingen. Daarnaast bouwen dendritische cellen ook een soort geheugen op, waardoor patiënten beschermd worden tegen herval.

Dit alles is getest op muizen en het werkt?

LAOUI: Ja.

Hoe goed?

LAOUI: Dat hangt af van het kankertype en de soort dendritische cellen die we gebruiken. Al hebben we daarin wel net een belangrijke ontdekking gedaan.

Vertel!

BRUZZ | INTERVIEW

LAOUI: We hebben ontdekt dat er behalve de zogenoemde dendritische cel cDC1, waarvan geweten is dat die soldaten traint, nog een ander dendritische cel is, de cDC2, die ook de soldaten kan activeren.

Tot nu dachten we dat cDC2 enkel maar de hulpsoldaten oppikte, die de echte soldaten van wapens voorzien. Nu blijkt dus dat cDC2 een veel groter potentieel heeft. Dat lijkt banaal, maar het is een redelijk grote ontdekking in ons veld.

Bepaalde tumoren die niet zo gevoelig zijn voor therapie op basis van cDC1, kunnen we nu wel helpen. Althans, dat moeten we nu testen.

Dit alles doe je vanuit de VUB. Een gerespecteerde instelling natuurlijk, maar kriebelt het niet om naar echte topuniversiteiten zoals het MIT of Harvard te gaan?

Werd in 1985 geboren in Braine l’Alleud, als kind van een Nederlandstalige moeder en een Franstalige vader Doorliep kleuteronderwijs en de lagere school in de Wimpel in Elsene, de middelbare school in KA Etterbeek Studeerde bio-ingenieur aan de VUB in Elsene, waar ze ook op kot zat Woont nu in Limal, een deelgemeente van Waver, met haar vriend en twee kinderen Door ‘New Scientist’ uitgeroepen tot grootste wetenschapstalent van de Lage Landen

Maar u woont zelf niet in Brussel?

LAOUI: Neen. Ik heb drie jaar aan het kerkhof van Elsene gewoond, maar toen we op zoek 16 MAART 2022

▼

Damya Laoui

LAOUI: Euhm ... neen (lacht). Na mijn doctoraat heb ik bij Harvard gepostuleerd voor een postdoctoraat en ik mocht daar beginnen. Maar toen werd ik zwanger en ik zag het niet zitten om ginds te bevallen, met een kort moederschapsverlof et cetera. Na ons eerste kindje ging ik in Zwitserland werken. Maar toen ik weer zwanger werd, besliste ik om gewoon terug te keren naar België, als ik tenminste een goeie positie zou krijgen. En die kreeg ik hier, op de VUB. Ons labo is daarenboven gelinkt aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB), dat top is in België en wereldwijd als uitstekend wordt aangezien. Als ik zeg dat mijn labo deel uitmaakt van het VIB, is men meteen vol bewondering. Neen, we zitten hier eigenlijk echt wel goed.

I 25

▼

DAMYA LAOUI ONTWIKKELT EEN VACCIN TEGEN KANKER

gingen naar een appartement met twee slaapkamers, bleek dat niet betaalbaar.

Zelfs niet als prof?

LAOUI: Ik was toen nog geen professor (lacht). En

ook: mijn eigen studenten die nu in de farma zitten, verdienen een pak meer dan ik. We hebben de spoorweg van Etterbeek naar Louvain-La-Neuve afgereisd en in Limal, aan Walibi, iets gevonden. Voor de prijs van een appartement krijg je daar een heel huis met tuin.

We wonen daar goed, het is een aangenaam dorp waar iedereen elkaar kent. En in vergelijking met Harvard of zo is het ook heel gemakkelijk. Mijn moeder woont niet ver van ons vandaan, net als de moeder van mijn vriend.

Grootouders zijn altijd nuttig (lacht).

Het verbaast me eigenlijk dat u niet aan de faculteit geneeskunde in Jette werkt.

LAOUI: Ik ben een bio-ingenieur. Wij werken dan wel veel samen met het ziekenhuis, maar ik doceer wel aan deze faculteit. Dat heeft ook voordelen.

verrichten. Dat biedt goede resultaten. Daarnaast werk ik veel, al probeer ik de weekends vrij te hebben, of toch een van de twee dagen. In 2016 heb ik een burn-out gehad, wellicht omdat ik tijdens het zwangerschapsverlof ben blijven doorwerken. Ik dacht dat ik gewoon een buikontsteking had, maar de arts was duidelijk: een burn-out. Het heeft lang geduurd voor ik weer helemaal in het tempo kwam.

U ontwikkelt een kankervaccin, maar rond de coronavaccins is een discussie ontstaan of het recept ervan al dan niet publiek moet worden gemaakt. Wat is uw standpunt hierin?

LAOUI: Ik denk dat er andere problemen zijn met de coronavaccins. Mijn schoonvader woont in Kenia en daar hebben ze veel vaccins gekregen en die worden niet gebruikt. Omdat de bevolking ze niet wil. Omdat er te weinig duidelijke info gegeven wordt. En omdat er een groot wantrouwen tegenover de overheid.

Maar los daarvan: moet het recept van een levensreddend middel openbaar worden gemaakt?

LAOUI: Ik weet dat nog niet zo zeker. Oké, de

Wat maakt u zo goed in deze job?

BRUZZ | INTERVIEW

LAOUI: Mijn groot talent is dat ik mij goed weet te

omringen. Ik kan goed mensen aan elkaar matchen. Iemand die heel erg slim, maar niet zo handig en sociaal vaardig is bijvoorbeeld, met iemand die misschien wat minder briljant is, maar wel heel goede handen heeft en veel labowerk kan

farmabedrijven maken winst. Maar met de winst van dat ene product moeten ze het onderzoek van twintig of dertig gefaalde medicijnen betalen. Als ze dat recept openbaar moeten maken, willen ze die dure research in het vervolg misschien niet meer doen. Wel vind ik dat er een betere controle moet gebeuren op de prijszetting van medicijnen.

Het is niet de bedoeling dat farmabedrijven grote winsten maken ten koste van patiënten.

Ook de overheid steekt geld in dat onderzoek.

LAOUI: De farma-industrie werkt niet altijd met overheidsgeld. Bij ons is dat deels wel het geval.

We worden dan ook sterk gestimuleerd om de resultaten open access te publiceren. Dat vind ik ook logisch. Maar toch is dat niet altijd zo simpel.

Als je bijvoorbeeld een artikel in Nature (een wetenschappelijk toptijdschrift, red.) vrij toegankelijk wil zetten, dan kost je dat 9.000 euro.

Er zijn trouwens nog andere ethische vragen.

Zo is een kankerbehandeling extreem duur. Als ik aan mijn internationale klas zeg dat een immuuntherapie 150.000 euro per shot kost, vallen de monden open. ‘Met dat geld kan ik mijn hele dorp redden,’ antwoorden studenten uit Sub-Saharaans Afrika me dan. Terwijl dat hier grotendeels wordt terugbetaald door de ziekteverzekering.

Pleit u er dan voor om dat niet te laten terugbetalen?

LAOUI: Wij kunnen het laten terugbetalen, waarom dan niet? Als je kind kanker heeft, ga je daar zeker mee akkoord. De vraag is eerder: waarom houden wij onze rijkdom hier? Als je ziet hoeveel andere kinderen je met dat geld kan redden.

Het interview zit er net op als de fotografe binnenkomt, die aangeeft dat ze Damya Laoui al eens gefotografeerd heeft.

“Natuurlijk worden kankerbehandelingen terugbetaald.

Maar de vraag is ook: waarom houden wij onze rijkdom hier?” vraagt Damya Laoui zich af.

26

I

16 MAART 2022

Big City

Hoe is dat dan plots gekomen?

LAOUI: Het is begonnen in 2018. Plots zag ik veel meer mensen en is de werkdruk ook verhoogd. Ik denk dat het daarmee te maken heeft.

Dus een film kijken is voor u een hele klus dan, met al die personages?

LAOUI: Ja! Ik probeerde onlangs naar de serie The Wire te kijken. Dat was erg moeilijk.

En als u ons morgen ziet ...

LAOUI: ... dan zal ik jullie waarschijnlijk niet herkennen. Ik heb het niet met iedereen, maar toch met heel veel mensen. Pas na vier of vijf keer herken ik ze. Dat komt arrogant over. Bijvoorbeeld bij de mama van het kindje bij wie mijn dochter net gaan slapen was, en die mij in de supermarkt vragend aankeek. En met die maskers is het nog eens extra lastig. Hoewel, ik kan die nu als excuus gebruiken. Zodra dat wegvalt, valt ook mijn excuus weg (lacht).

« ON CHERCHE TOUJOURS DE L’ARGENT » Le talent scientifique du Benelux, c’est ainsi que le magazine New Scientist décrit Damya Laoui, chercheuse spécialisée dans le domaine du cancer à la VUB et son immunothérapie révolutionnaire. En retirant certaines cellules de la tumeur et en les replaçant dans le corps, notre système immunitaire attaque les éventuelles métastases et empêche les rechutes. Mais ce n’est pas pour tout de suite. « Il faut maintenant tester sur l’être humain et ça demande beaucoup de temps et d’argent ». Avec son groupe de recherche, elle a fait une deuxième découverte qui augmente les chances de guérison du cancer.

FR

GROUNDBREAKING IMMUNOTHERAPY, MADE IN BRUSSELS “The science talent of the Low Countries”, that is how the magazine New Scientist described Damya Laoui, cancer researcher at the VUB and her groundbreaking immunotherapy. By removing certain cells from the tumour and reintroducing them into the body, our immune system attacks any metastases and prevents relapse. Yet this is not for tomorrow. “Testing it on humans now would take a lot of money and time,” she says. With her research group, she since has made a second discovery that increases the possibilities of curing people of cancer.

EN

Door hun geknaag Waar mensen zijn, zijn er STEL ZELF JE VRAAG veroorzaken ze heel wat ratten, en ook: hoe meer EN STEM OP schade. Om hun tanden mensen, hoe meer ratten.

BRUZZ.BE scherp te houden – hun Volgens sommigen telt snijtanden blijven heel hun Brussel één rat per inwoner, leven doorgroeien – knagen maar het kan ook meer of de bovengrondse exemplaminder zijn. Maar een ren aan bijvoorbeeld karton miljoen Brusselse ratten zal of de hulzen van elektrische dicht bij de waarheid liggen. kabels. De rioolratten Sommige beestjes leven graven dan weer gangenondergronds in de riolen, stelsels in de ondergrond, andere dan weer bovenJAN en dat zou op termijn op gronds.

UIT SINT-AGATHA-BERCHEM sommige plekken kunnen Oorspronkelijk waren er leiden tot instortingsgevaar. de zwarte rat en de Behalve hun knaaghonmuskusrat, maar zij zijn ger is er ook de vrees voor grotendeels verdrongen de ziekten die ratten naar het platteland. In de kunnen overdragen. stad is de bruine rat – ook Nochtans is de rat op zich wel rioolrat genoemd – ineen proper dier, dat zich tussen dominant. Die meerdere malen per dag komen uit Oost-Azië en Vermoedelijk leven er een miljoen ratten in Brussel. wast, maar omdat ze vaak werden in de dertiende © SHUTTERSTOCK in vuile omgevingen eeuw meegevoerd via vertoeven, kunnen ze drager handelsroutes uit India. zijn tal van ziekten.

“Bruine ratten zijn Bijvoorbeeld via vlooien in alleseters. De dieren die hun vacht of door aantasting van voedsel door bovengronds leven eten vooral granen, maar hun uitwerpselen. ook huishoudelijk afval, delen van planten, fruit en in mindere mate ook dierlijk voedsel zoals ONDER CONTROLE jonge vogels en konijnen, eieren, amfibieën en muizen,” vertelt Olivier Beck, bioloog bij Wil je het rattenaantal onder controle houden, Leefmilieu Brussel. is het heel belangrijk om een grote zone op De ondergrondse ratten halen hun voedsel hetzelfde moment aan te pakken. Als je ratten vooral uit het riool. “Hierdoor speelt de rat in in de ene gemeente bestrijdt, kunnen ze zich Brussel een zeer belangrijke rol in de afvalververplaatsen naar een andere gemeente. Vivaqua, werking,” zegt Beck. Omdat ze van vochtige dat voor een groot deel de riolen beheert in plekjes houden, vormen de Brusselse riolen een Brussel, laat twee keer per jaar de riolen in alle perfecte omgeving. Ze vinden er eten, maar ook gemeenten behandelen tegen ratten door een beschutting tegen de koude in de winter en de externe firma. Voor de ratten bovengronds grote hitte in de zomer. Bijkomend voordeel: moeten ook particulieren en bedrijven momendoordat ze heel wat voedselafval uit het water teel een externe firma inschakelen om een plaag eten, voorkomen ze mee dat de riolen verstopt te bestrijden. raken. Zo zouden in een jaar tijd tonnen afval In de toekomst wil het Brussels Gewest een uit het afvalwater opeten. gewestelijke organisatie tegen ongediertebeDe ratten in het riool zijn niet per se dezelfde strijding oprichten, die zal samenwerken op als die die wij in ons straatbeeld zien. Ze zouden alle niveaus. Brussels minister van Leefmilieu nauwelijks in contact komen met elkaar omdat Alain Maron vertelde in 2020 dat de oprichting ze in groepen leven en in hun gebied blijven. van de organisatie bestudeerd werd, maar Het zijn vooral de ratten die bovengronds leven vandaag is die nog altijd niet in werking die overlast veroorzaken. “Met hen komen we in getreden. Toen al werd berekend dat het contact wanneer ze voedsel zoeken in huizen en kostenplaatje een half miljoen euro zou horecazaken, op stortplaatsen maar vooral in bedragen. Ook gesloten afvalcontainers groene ruimten,” zegt Beck. “Dat is ook de zouden een stap in de goede richting zijn. reden waarom er plots veel meer oproepen Want nu genieten de ratten elke keer we ons kwamen van ratten tijdens de lockdown, omdat huisvuil buiten zetten, van een wekelijks mensen vaker thuis waren en de ratten hen buffet.

— LUANA DIFFICILE meer opvielen.” Brusselse hotspots zijn onder meer het Josaphatpark of het Park van Vorst.

EN MATHIAS BROUWERS

Is een Brussel zonder ratten mogelijk?

Lees en bekijk de antwoorden op de Big-Cityvragen via BRUZZ.be/bigcity

BRUZZ | BIG CITY

LAOUI: Mij? Ja sorry, ik heb een lichte vorm van gelaatsblindheid. Ik herken mensen moeilijk. Wat heel vervelend is. Zo heeft een doctoraatstudente, die ik had aangenomen, een keer of zes goeiedag moeten zeggen eer ik wist wie ze was. Die gelaatsblindheid is verworven, ik heb dat niet van bij de geboorte.

VOLGENDE WEEK Gaan de Japanse Toren en het Chinees Paviljoen ooit weer open?

16 MAART 2022

I 27

Culture.

NL | FR | EN

THE SIAMESE TWINS OF JUICY

© BENJAMIN VIGLIOTTA

‘We are one brain with four arms’ 29

Culture. Pop

On the debut album of their sharp flavoured alliance Juicy, Julie Rens and Sasha Vovk ask themselves “What is the essence of being human?” With a tantalising hybrid of R&B, pop, metal and classical music, they are bracing themselves for the end of days. — TOM ZONDERMAN

D

BRUZZ

| INTERVIEW

“

on’t you dare go out / Take shelter,” Juicy sings in “Bug In”, a song from their debut album Mobile that throws electro, rap, metal and an ominous piano into the concrete mixer with plenty of drama. Julie Rens and Sasha Vovk wrote the song two years ago, in the summer of 2019. The two Brussels women have turned out to be prophetic souls because, in the wake of the Covid crisis and face-to-face with a horrible war a few hours east of us, the lyrics have taken on a new Doomsday dimension.

The “Teotwawki” to which the duo refers in “Bug In” sounds like a Mayan deity announcing the end of the world (which, according to the Central American people, should have happened ten years ago!), and that is not far off: the acronym stands for “the end of the world as we know it.”

“Haha, yes, that word popped up on our radar when we got into the subject of survivalists, people preparing for the apocalypse,” explains Julie Rens. “Thanks to them, we have discovered a whole new vocabulary. Survivalists, or preppers, are people who take cover. Who literally build bunkers and shelters to survive the end of time. Admittedly, we never thought that this theme would end up being so topical now.”

Should we follow their example, stock up on food and fuel and buy emergency generators? It doesn’t sound as mad as it did a few years ago.

When the levees break thanks to global warming, a virus turns us into zombies or Putin presses the red button, survivalists will ensure that humanity is not wiped out. Hurrah!

“We all found it very fascinating, but we refuse to the future that way,” says Rens. She refers to the song “Common Future”, in which the pair sketch how they believe in a future where we understand each other, join forces and

eliminate all the things that hinder us and drive us apart. “We asked ourselves the question, what do we want to keep when we are effectively nearing the end of time? What is the essence of being human? What is beauty? What truths do we carry? What values do we want to pass on to our children? How do we preserve our naivety?”

RIOT GRRRLS Juicy makes juicy but sharp flavoured music, a metropolitan hybrid of pop, R&B, rock and classical and everything in between. Behind the shiny façade is a sharp tongue and a great deal of commitment. In recent years, Rens and Vovk have made a name for themselves with songs in which men are involuntarily discharged from their wiener under the guise of “ovary power”, they had an argument with former Secretary of State for Asylum and Migration Theo Francken (N-VA) when they called him an asshole during live shows, and they got involved in Bezet La Monnaie Occupée, a collective demanding better treatment of the cultural sector during the Covid crisis.

“We are women of thirty in 2022, we don’t do small-talk,” says Rens. “We want to make people aware of what is happening around them, to inform themselves and not be docile, take a critical look at things and not just accept them as they are. You have to question them and take action against the wrongs of this world. There are so many things left to fight for.” People are dozing off, she says, like we lull our children to sleep with a mobile above their cradle – which is how their album got its name. We are numbed

by TV, by social media, by the consumer society.

“We do not plead innocent ourselves and we also realise that you have to discuss a great deal and listen to others. Nothing is black and white.”

Because of their fierce lyrics and outspoken

“We are women of thirty in 2022, we don’t do small-talk. We want to make people aware of what is happening around them, to inform themselves and not be docile” JULIE RENS

30

© ÉLISE DERVICHIAN

EN

opinions, Rens and Vovk are sometimes dismissed as today’s riot grrrls, referring to the feminist subculture that coloured grunge in the early 1990s. Is that laziness? “You can call us feminists,” says Rens, “but actually that’s a fight nobody should have to fight anymore. By 2022, everyone should be a feminist.”

And yet there is still a lot of work, says Vovk.

She quotes the song “Youth”: “Women are too easily judged by their age. Our bodies are constantly being valued, as if you can’t perform with a few wrinkles on your body.” In “Treffles”, Rens and Vovk, accompanied by a pimped-up version of themselves, expose social media that only serve to increase the fixation on beauty and perfection. “We seem to be more and more fixated on youth, and that puts a lot of pressure on people.”

In “Love When It’s Getting Bad”, Rens and Vovk explore the line between all-consuming love and ruthless violence. “Often, passionate crimes are romanticised,” says Rens. “We have to stop doing that. There is nothing romantic about femicide.” She refers to the death of Marie Trintignant, the French actress who was murdered in 2003 by her boyfriend, Bertrand Cantat, the frontman of the French rock group

Julie Rens (left) and Sasha Vovk: “Often, passionate crimes are romanticised.

We have to stop doing that. There is nothing romantic about femicide.”

Noir Désir. The song “Truth” ties in with this: does the truth change when you look at it from different angles? “Cantat was convicted and served his time in prison. Is he entitled to be reintegrated into society? That is a difficult discussion.”

“A song is not an in-depth article,” Rens suggested in a previous conversation, at the end of 2019. “You have to be very careful about the words you use, because before you know it, you are forced to take them back or face being pilloried.” She still stands by that thought, nuancing in a handful of verses is not easy. “We worked really hard on the lyrics. It is actually the discussions beforehand and the road we go down on a particular subject that are the most interesting.”

PHILHARMONIC ORCHESTRA Julie Rens and Sasha Vovk met each other at the conservatory in Brussels, where they both studied jazz. About seven years ago, they were asked to do an intervention together for an exhibition. They decided to cover some of the songs they danced to as teenagers. When they started to learn the lyrics of those 1990s R&B and rap songs, they realised that those songs

were pretty horrid about women, that they often portrayed women as sex objects. “We saw the fun in it,” says Vovk. “By singing them ourselves, we gave them a new meaning.”

Do they want people to dance to their own music, or take something from it? “Both,” laughs Rens. “The advantage of music is that you can address heavy themes in a light way,” Vovk nods.

“You go crazy on the dance floor and learn

| INTERVIEW

JUICY: MOBILE Release: 18/3 (Capitane Records) 25/3, 20.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

ARMÉES POUR LA FIN DU MONDE

GEWAPEND TEGEN HET EINDE DER TIJDEN

« Quelle est l’essence de l’être humain ? Qu’est-ce que la beauté ? Quelles vérités portons-nous en nous ? Quelles valeurs voulons-nous transmettre à nos enfants ? Comment préserver notre naïveté ? » Ce sont les grandes questions que Julie Rens et Sasha Vovk se posent sur le premier album de leur duo nommé Juicy.

Leurs références à l’Apocalypse se font plus concrètes face au réchauffement climatique, aux pandémies et aux guerres nucléaires imminentes. Armées d’un mélange acéré de R&B, de pop, de métal et de classique, elles se préparent à la fin des temps.

”Wat is de essentie van mens zijn? Wat is schoonheid? Welke waarheden dragen we mee? Welke waarden willen we aan onze kinderen meegeven? Hoe vrijwaren we onze naïviteit?” Het zijn grote vragen die Julie Rens en Sasha Vovk zich stellen op de debuutplaat van hun verbond genaamd Juicy. Hun verwijzingen naar de apocalyps zijn in het zicht van de klimaatopwarming, pandemieën en dreigende kernoorlogen alleen maar tastbaarder geworden. Gewapend met een stekelige hybride van r&b, pop, metal en klassiek zetten ze zich schrap tegen het einde der tijden.

FR

BRUZZ

something at the same time.”

It is remarkable how in tune Rens and Vovk are with each other. They complement each other’s responses, share the same kind of humour, combine a worldly outlook with childlike naivety and are both musical multitalents. They call themselves “a mutant entity with two heads”. “We have been working together for about a decade. Year after year we appreciate each other more and more,” says Vovk. “We have the same taste, have long discussions on different subjects and try to make as few concessions as possible. We are one brain with four arms.” (Laughs) This fusion is also present in their polyphonic music. Rens and Vovk both had classical training on the piano; the jazz training they followed afterwards merged with their love of hip hop and R&B. They are not averse to experimentation. At Dour, they once performed with thirteen horns.

During the Covid pandemic, their music took a new turn: out of necessity, they stripped their songs down to their essence and learned to play à quatre mains.

“The deserted music academies became our salvation,” laughs Rens. They asked her father, Jean-Marie Rens, a professor of musical analysis, to write arrangements for strings and flutes for a concert with an orchestra. They took all that along when making their debut album; the mainly electronic pulses from their previous EPs were given an acoustic grounding with orchestral keys. Songs like “You Don’t Have to Know” or “Fall Asleep” have no electronics at all.

“My father is a bit of an intellectual,” says Rens. Whether they are considering Siamese triplets? “At first he didn’t like what we were doing, but now we see where we can complement each other. He worked like crazy to help us. If it were up to him, we would soon be performing with a philharmonic orchestra.”

(Laughs)

NL

31

Culture. Stand-upcomedy

JAN JAAP VAN DER WAL, NEDERBELG TUSSEN IDEALE WERELD EN VLAAMSE KLEI

‘Ik ben als een gewond diertje ter wereld gekomen’ NL

32

Met III-ième breit Jan Jaap van der Wal, na De nieuwe Belg en Schoon, een slot aan een trilogie die de Nederlandse comedian steeds dieper de Vlaamse klei in moet trekken. Een genereuze hoeveelheid vaseline komt in de vorm van nachtwinkelkomkommers en fietsen zonder zijwielekes, vaderschap en natiebouwers zonder land, een breekbare Brel en krasjes in de ziel. — KURT SNOEKX, FOTO’S IVAN PUT

In III-ième doe je kond van je liefdesverhouding met België en Vlaanderen. Liefde was niet de

reden voor je verhuizing naar Antwerpen in 2015. Wat wel?

JAN JAAP VAN DER WAL: Jaren geleden speelde ik een van mijn voorstellingen in Gent. Dat was een ontzettend leuke avond. De mensen begrepen wat ik deed, er was communicatie en connectie… Het is die avond almaar later geworden en de pintjes smaakten me beter dan thuis. Meer had ik niet nodig. Ik ben dan drie maanden in een appartement in Antwerpen gaan zitten om een show te schrijven voor en over Vlaanderen. Dat beviel zo goed, dat ik hier ook een plekje wilde hebben. Het is dus in fases gegaan, zoals een echte liefde ook evolueert. Het is allemaal nog relatief nieuw en overzichtelijk, maar zoals in een echte liefde komen er na verloop van tijd ook wel wat irritatietjes bovendrijven.

Een comedian mag zijn vinger in de open wonde steken. Steek van wal: wat is die van ons?

VAN DER WAL: Goh, communicatie is een issue. (Lacht) Er wordt hier heel veel onder het tapijt geschoven.

Heel veel pijn wordt niet aangegaan. In de plaats daarvan maken jullie van ieder trauma een biertje.

Da’s ook een manier om de dingen te verwerken, natuurlijk. En binnen

weigert te geloven dat Max Verstappen een Hollander is, dat als excuusautochtoon zijn WhatsApp doet ontploffen, dat kan spreken met louter klanken, en dat gebukt gaat onder het co-ouderschap van disfunctionele burgervaders en -moeders… Het is zoeken naar een gezamenlijke toekomst, bij gebrek aan een gemeenschappelijk verleden. Want terwijl in 1997 in de rest van de wereld het eerste deel van J.K. Rowlings Harry Potter-saga verschijnt, Tiger Woods zijn eerste Masters wint, Renault Vilvoorde de deuren sluit, Marco Borsato nog De waarheid predikt en in Hasselt – Hasselt! Als in België! – Max Verstappen geboren wordt, zegt een piepjonge Jan Jaap van der Wal zijn studies kunstgeschiedenis na zes maanden vaarwel om met veel branie op een podium te kruipen.

“Ik was zeventien toen ik van Friesland naar Amsterdam trok en begon te stand-uppen in Toomler, de club waar het collectief Comedytrain speelde. Dat was letterlijk: zondag auditie doen, dinsdag op gesprek gaan, vrijdag spelen. En als je speelt, krijg je betaald, dus voor ik het goed besefte, was het mijn beroep. Datzelfde jaar ben ik gaan schrijven voor Dit was het nieuws,

“Ik vind het belangrijk dat een grap een bestaansgrond hee . Daarna mag het alle kanten op schieten” het land gaat het heel vaak over de tegenstellingen tussen Wallonië, Vlaanderen en Brussel, al is dat thema nu wat naar de achtergrond verdwenen. Niet voor eeuwig, vrees ik. Je voelt aan alles dat er in 2024, bij de volgende stembusgang, iets te gebeuren staat. Dat wil ik nog even meepikken, ja.

MICROFOONS OP HUN KOP Het is geveinsd leedvermaak. Een kwarteeuw al staat de Nederbelg op het podium, en nog steeds geselt hij met graagte onze kleine en grote kantjes. Maar ergens diep in die Friese inborst is Jan Jaap van der Wal gehecht aan het volkje dat

en ook daar kreeg ik geld voor. Dat ging nog met handgeschreven grapjes, die ik met een faxmachine – zo’n ding dat de helft van mijn studentenkamertje inpalmde – moest doorsturen. Tot hij liet weten dat mijn handschrift onleesbaar was, en we dus ook een typemachine moesten gaan kopen. Zo had ik plots een kantoortje. Dat was een heel fijne tijd, heel overzichtelijk, in dat nest van die hechte groep comedians van Comedytrain en nog voor er sprake was van social media. Dat heeft me toegestaan heel rustig te groeien. Met alle fouten die daarbij horen. En ik ben tegen muren gelopen, hard. Er zijn

▼

V

rijdagavond 11 maart, C-mine in Genk. Goed vijfhonderd Limburgers vullen de grote zaal van het cultuurcentrum tot de nok toe.

Op het podium vergaart een vermassacreerde, met graffiti overspoten piano een dikke wolk smog, die ook de rest van de zaal in nevelen legt. “Zodat de Covid netjes in de ruimte blijft hangen,” prikt Jan Jaap van der Wal in de omvangrijke en voor het eerst weer maskerloze bubbel.

De Nederlandse comedian, die tijdens the rona een heen-en-weertje deed tussen het satirische Canvas-programma De ideale wereld, een zitje in de jury van De slimste mens ter wereld, zijn rol als team captain bij de AVROTROS-actualiteitsshow Dit was het nieuws en zijn ongewilde maar van verlangen lillende stand-upvoorstelling #Huidhonger, is blij weer gezichten te kunnen plakken op de lach, al moet hem iets van het hart.

Waar hij in De nieuwe Belg (2015) zijn verse landgenoten nog begroette met een broek vol goesting en in Schoon (2018) die rauwe aantrekkingskracht was uitgegroeid tot een propere, vastige liefde, is III-ième, het slotstuk van zijn trilogie dat hier in première gaat, zijn manier om het toch even te hebben over de barstjes die nu en dan, hier en daar opduiken in het glazuur rond zijn uit Vlaamse klei opgetrokken thuis.

“Er zit een soort beschaafdheid en bedeesdheid in de mensen hier, die heel erg connecteert met Friesland, waar ik vandaan kom,” vertelt Jan Jaap van der Wal, een uurtje voor hij het podium op moet.

“Je kan een lijn leggen tussen West-Vlaanderen en Friesland, in dat idee van ‘doe maar normaal’, en dat bevalt me erg. Maar gisteren bij de try-out van Louis C.K. (de Amerikaanse stand-upcomedian en acteur die zichzelf eigenhandig in een #metoo-schandaal dropte, red.) in Antwerpen sloeg dat normaal zo stille, aandachtige publiek plots aan het joelen toen het zaallicht dimde. Toen dacht ik wel even: ‘Hypocrieten! Dit hebben jullie nog nooit voor mij gedaan.’” (Lacht)

33

▼

JAN JAAP VAN DER WAL, NEDERBELG TUSSEN IDEALE WERELD EN VLAAMSE KLEI

dingen mislukt, maar wat je maakt als je weer rechtkrabbelt, wordt er alleen maar interessanter op.”

Hoorde ik je nu voor de tweede keer het woord ‘overzichtelijk’ gebruiken?

Is dat een dingetje?

VAN DER WAL: Blijkbaar… (Lacht)

Blijkbaar heb ik daar behoefte aan, ja. Mijn kleedkamer moet ook opgeruimd zijn voor ik opga.

En als je die kleedkamer achter je laat, welke belofte houdt dat podium dan in zich?

BRUZZ

| INTERVIEW

VAN DER WAL: Het is wat dramatisch

geformuleerd en ook niet hélemaal waar, maar ik voel mij op het podium meer thuis dan daarbuiten.

Op de een of andere manier voelde die plek vanaf seconde één heel vertrouwd en prettig. Dat was meteen de belofte die comedy in zich had. Ik denk dat ik met humor al zolang ik leef, van kinds af aan heb geprobeerd mijzelf te positioneren, in de klas, in het voetbalteam, in de samenleving… Het is een deel van mijn identiteit. Humor loopt als een rode draad door mijn leven. De eerste keer dat ik optrad in Toomler in Amsterdam deed ik bij wijze van spreken grapjes die ik drie maanden ervoor had bedacht voor het schoolfeest. En vijf, zes jaar geleden merkte ik opnieuw dat wat ik bedenk in mijn kantoortje in Amsterdam dus ook werkt in Genk of Brussel. In 2013 heb ik een documentaire gemaakt over stand-upcomedy in de Balkan, en daar heb ik gezien wat de kracht van comedy kan zijn: het is er een enorme uitlaatklep voor jonge mensen om dingen te zeggen, te benoemen en te confronteren. Op het scherpst van de snee. Humor is een vorm van verwerking.

Met welke ambities ben je aan comedy begonnen?

VAN DER WAL: Geen. In die tijd stelde stand-up ook nog niet zoveel voor.

Dat was iets raars en ondergronds, het had nog geen vorm… Niet dat we

onze microfoons allemaal op hun kop vasthielden, maar vandaag zit je in een heel andere context. Comedians zijn als het ware de nieuwe rocksterren. Met als gevolg dat je nu wel mensen hebt die dat ambiëren en rijk en beroemd willen worden.

Een mooie ontwikkeling is dan weer dat comedy voor veel mensen met een migratieachtergrond intussen een manier is om zichzelf gehoord te zien en te weten. Maar toen ik begon, liep het zo’n vaart nog niet.

Is die traagheid ook niet net interessant?

VAN DER WAL: Die traagheid hoort erbij. Comedy is een ervaringsvak, niet van drie maanden maar van acht, negen jaar. Dan pas kan je echt zeggen: dit is wie ik ben. Ik heb nu wel het geluk dat mensen mij ook kunnen kennen van televisie, ze weten intussen wie ik ben. Daardoor kan ik ietsje sneller tot de kern komen.

NE ME QUITTE PAS Die kern waaiert uit. Ja, Jan Jaap van der Wal is “normaal van de actualiteit”, van het razendsnelle verwerken van de gebeurtenissen du jour. Maar in III-ième reikt hij voorbij die toplaag ook naar dieper oorden. Het broze beestje van de liefde voor een land wordt gespiegeld in de bijwijlen genadeloze dissectie van het zelf. Het wankele maatschappelijke vaderschap van Jan Jambon in de koestering van Jan Jaap van der Wals eigen vierjarige uk Tove. De protestsong tegen het Vlaamse cultuurbeleid door charmezanger-met-de-eeuwige-glimlach Christoff in een hartverscheurend ‘Ne me quitte pas’. De lach wordt in Genk op dat breekbare moment aan die gebroken piano ingeruild voor een ontroerd “ooh”. In fragiliteit – het zit iedereen nog vers in het geheugen en verdwijnt daar hopelijk nooit meer – schuilt ook een ontzagwekkende kracht en een weerbarstige schoonheid. Ne me quitte pas, maar “hou

“Comedy is a man in trouble, luidt de wijsheid. Nou, dan heb je aan Jan Jambon een hele goeie” 34

Jan Jaap van der Wal staat dit jaar 25 jaar op de planken: “Op de een of andere manier voelde het podium vanaf seconde één heel vertrouwd en prettig.”

me los, papa.”

Alles van waarde is weerloos, weet Jan Jaap van der Wal, wanneer hij het heeft over de reactie van de verpleegster toen de jongen met de hazenlip geboren werd, of over hoe hij geen kinderen bleek te kunnen krijgen en hij en zijn vrouw hun toevlucht namen tot een donor, “met een diploma”. III-ième valt van de grap in de brandende pit: “Geen echte Vlaming, geen echte vader.”

Naakter dan dit wordt het niet.

III-ième is fietsen zonder zijwielekes, risico’s nemen, ‘loshouden’, zoals danseres Linne Dierckx verbeeldt.

En doet daarmee meer aan samenlevingsopbouw en gedeelde toekomst dan wat voor politicus met de mond vol “subsidietrekkers” en “gulden sporen” ook.

“Toen ik geboren werd, wisten mijn ouders meteen dat ze moesten gaan zorgen,” vertelt Jan Jaap van

der Wal. “Ik ben letterlijk en figuurlijk als een gewond diertje ter wereld gekomen. Dan is zorg de eerste prioriteit. Gelukkig was het nest dat zij voor mij hebben gecreëerd een heel warme en zachte omgeving. Net zoals mijn school. Ik ben nooit gepest geweest, bijvoorbeeld. Dat kunnen mensen zich altijd moeilijk voorstellen, maar het was wel zo. Mijn ouders hebben daar een belangrijke rol in gespeeld.

Zo gingen ze aan de klas uitleggen wat er precies allemaal met mij gebeurde en mochten mijn klasgenootjes af en toe naar het ziekenhuis komen, allemaal heel spannend. Er hing een soort opwinding omheen, die wel leuk was. Tot je ietsje ouder wordt natuurlijk, en je meer beseft wat pijn is. Maar eigenlijk ging dat heel goed. Ook op de middelbare school, die heel klein was, (nadrukkelijk) overzichtelijk. Ik ben altijd in

een beschermde omgeving opgegroeid.”

Die opvoeding lijkt zich te hebben voortgezet in jouw werk. Mag ik je een humanist noemen?

VAN DER WAL: Dat mag. Ik vind het belangrijk dat humor ergens uit voortkomt, een bestaansgrond heeft.

In jezelf, de actualiteit, de maatschappij. Van daaruit ga ik iets maken. En dan mag het raar worden en surrealistisch en alle kanten op schieten. Ik weet gewoon graag waarom ik iets doe. Zoals Louis C.K. een heel stuk over incestporno maken, zal je mij niet zo heel snel zien doen. Tenzij dat dan weer ergens vandaan komt. (Lacht) Humor is een talent, een spier die je traint. Maar je moet wel blijven kijken. Ik ben een tijdje artistiek leider geweest van Comedytrain, en met name tegen jonge comedians zei ik altijd: “Een programma ontstaat niet achter de PlayStation, je moet echt de straat op, rondlopen, dingen zien, dingen meemaken.” Dat kunnen net zo goed stomme anekdotes zijn in de buurtsupermarkt als gewichtige gebeurtenissen. Je moet gewoon je wereld groot houden, als comedian is dat je taak.

Hoed je je voor onverbiddelijkheid?

VAN DER WAL: Uiteindelijk besef je dat iedereen een verhaal heeft, wel ergens vandaan komt. Dan kan je niet anders dan concluderen dat we allemaal ook maar gewoon iets aan het proberen zijn. Onverbiddelijkheid is dus niet mijn ding. Wat je vertelt moet een grond van waarheid hebben. En die kern kan je dan wat gaan aanzetten en uitvergroten.

Tegelijkertijd moet je bepaalde dingen af en toe wel benoemen. Dat, hoe hard je van Vlaanderen ook het beste land van Europa wilt maken,

Vlaanderen simpelweg geen land is, bijvoorbeeld. (Lacht) Comedy is a man in trouble, luidt de wijsheid.

Nou, dan heb je aan Jan Jambon een hele goeie.

Jij trekt na vier seizoenen de deur van De ideale wereld achter je dicht.

Sarah Vandeursen deed dat onlangs al en bekende dat ze ermee stopte, omdat ze voelde dat ze, door overal de cynische grap in te moeten zoeken, geen oog meer had voor de ernst en de schoonheid van het leven. Herken je dat?

VAN DER WAL: Nee. Ik heb enorm veel

respect voor Sarah en haar talent, en Otto-Jan Ham, mijn voorganger, heeft hetzelfde ervaren, maar voor mij ruimt humor de boel net op, haalt het cynisme weg. Humor en schoonheid kunnen perfect samengaan, maar je moet er de juiste vorm voor vinden. Op een podium is dat makkelijker, maar ik ben ervan overtuigd dat dat zelfs op televisie, in De ideale wereld, kan.

Vind je comedy kunst?

VAN DER WAL: (Snel) Ja.

En jezelf dus een kunstenaar?

VAN DER WAL: (Grijnst) Dientengevolge. (Denkt even na) Ja. Ik bedoel: een goeie grap maken is als poëzie schrijven, kan ik me inbeelden. Als Michael Che op Saturday night live spreekt over hoe de Amerikaanse dichter en activiste Maya Angelou, sinds kort, als eerste zwarte vrouw ooit, wordt afgebeeld op een Amerikaans kwartje en erachteraan smijt: “which is not what black people mean when we demand change…” Ja, dat gaat zó diep. Dát is kunst, toch?

JAN JAAP VAN DER WAL: III-IÈME 21/3, 20.00, La Madeleine, www.livecomedy.be

JAMAIS DEUX SANS TROIS

THIRD TIME LUCKY

Avec III-ième, le comédien néerlandais et animateur de l’émission De Ideale Wereld Jan Jaap van der Wal clôture sa trilogie qui nous plonge dans sa relation avec la Flandre, après De nieuwe Belg et Schoon. Une généreuse quantité de vaseline se présente sous la forme de concombres de night shop et de vélos sans petites roues, de paternité et de bâtisseurs de nations sans pays, d’un Brel fragile et de blessures de l’âme.

With III-ième, Jan Jaap van der Wal follows on from De nieuwe Belg and Schoon and concludes a trilogy which should root the Dutch comedian and host of the TV programme De ideale wereld ever deeper in the Flemish clay. Expect an evening in the company of night-shop cucumbers, bicycles without side wheels, nation-builders without a country, a fragile Brel and a few dents in the soul.

FR

jazz lente 2022

EN

17.03.22

Jakob Bro, Jorge Rossy & Arve Henriksen Een internationaal gitaar-trompet-drums trio, intiem en hypnotiserend.

Album: Uma Elmo (2021, ECM)

18.03.22

Fire in the Pet Store

Geïnspireerd door Dave Douglas’ ‘Charms of the Nightsky’ album, met Mark Feldman en Philippe Thuriot.

02.04.22

Guillaume Vierset – Harvest Group

Een mengeling van jazz en folk, vervuld van ruimte en vrijheid.

Album: Lightmares (2022, Igloo)

21.04.22

Itamar Borochov Quartet

Een New Yorkse trompettist, doordrongen met Sefardisch Joodse muzikale tradities.

Album: Glow.

26.04.22

Estiévenart, Ponseele & Il Gardellino ft. Romaniuk De ontmoeting tussen jazz en barok rond herwerkte Bach-composities.

BruxellesVies Storyboard NOÉMIE MARSILY

Se reconnecter à la Terre

Pendant trois semaines, un.e créatif.ve partage sa vision du monde. MARIA MUEHOMBO (alias M I M I) est DJ, musicienne et artiste. Instagram: @mimi.gr33n

FR/ Je souhaite partager avec vous un extrait de « Earth A Kill Ya » par King Midas Sound, sorti sur le label Hyperdub en 2009.

Le texte en entier est vraiment très puissant, je vous invite à écouter le morceau, tout en lisant les paroles.

« Tu vois, ma grand-mère à chaque fois qu’elle était malade / Elle rêvait de ce qu’il fallait manger / Et tu veux parler de médecine ? / Elle était connectée / Elle dit que tous les animaux du monde peuvent faire ça / Pourquoi pas l’homme? / Il semble que nous avons perdu cette capacité / Nous devons juste rester en contact avec ce dont nous avons besoin pour vivre / La terre vous tuera si vous essayez de la tuer / Votre corps vous guérit si vous le disciplinez »

Immersieve tentoonstellingen zijn tegenwoordig een dingetje. Bij Viage kan je zo vanaf deze week rondhuppelen door het kleurrijke universum van de Mexicaanse Frida Kahlo.

VIVA FRIDA KAHLO: IMMERSIVE EXPERIENCE 18/3 > 1/5, Viage, fridakahlo.be 36

À l’heure actuelle, avec la technologie qui commence à tout faire à notre place, je me questionne sur ce qu’il adviendra de nos sens, particulièrement ceux qui ne sont pas palpables et surtout quelle est la place de nos corps dans le monde ultra-connecté dans lequel nous vivons.

Alors que nous nous efforçons à en savoir davantage sur l’utilisation des machines, nous avons tendance à oublier que notre propre machine, notre corps, a également besoin de se recharger, d’être soigné à l’aide des bons carburants car sans celui-ci, comment pouvons-nous exister dans ce Monde?

Cette intuition dont semble parler King Midas Sound, je l’ai déjà vécue à plusieurs reprises.

Dans les moments de fragilité émotionnelle ou fébriles, mon corps me parle.

Il me guide vers ce dont j’ai besoin par l’odorat, le goût et cet autre élément mystérieux.

Quel pouvoir incroyable...

Mais comment aiguiser ce sens ?

Comment le déclencher sans être dans l’inconfort, mais s’en servir en prévention ?

King Midas Sound dit : « Elle était connectée ».

Connectée à quoi selon vous ?

Moi je pense que cette connexion est liée à notre rapport avec la nature, notre environnement.

La nature est un espace serein, un lieu où l’on peut s’entendre, se sentir.

Il est désormais prouvé scientifiquement que passer du temps les pieds dans l’herbe, ou se balader en forêt possède des vertus curatives, régénératrices.

Que plonger ses mains dans la Terre augmentait la production de sérotonine, l’hormone du bonheur.

J’ai envie de croire que cette connexion dont il parle est bien celle de la nature.

La nature dont nous faisons partie avec les rivières, pierres, plantes et arbres, tous vivants.

Plus nous nous éloignons de ce lien vital, universel, plus nous perdons nos sens.

Notre capacité à se reconnecter à soi.

Ensuite, il y a ce refrain : « La terre vous tuera si vous essayez de la tuer ».

La Terre est notre habitat, c’est le seul endroit dans l’Univers où nous pouvons exister physiquement.

Nos sorts sont donc inévitablement liés.

Depuis la crise sanitaire, j’ai observé autour de moi que cela a « réveillé » certains esprits qui étaient engourdis par le train-train du quotidien.

Selon une étude en ligne (à lire sur www. bioalaune.com), 66% de la population s’est mise à jardiner pendant le confinement. Jardins, balcons, terrasses, toits, les gens ont directement senti cet appel naturel à mettre les mains dans la terre.

Ce retour à la Terre n’est pas une anecdote à prendre à la légère mais au contraire, je trouve qu’il témoigne de cet instinct qui nous habite tous.

Je trouve cela merveilleux et encourageant.

Restons sensibles, à l’écoute et surtout, prenons le temps de sortir des villes.

Retrouvons notre symbiose avec la nature, soyons connectés.

Relire la série complète ?

BRUZZ.be/bruxellesvies

You may also like

Solis Lacus in the seventies. Michel Herr (third from the left): “Revivals are not my thing.

But any recognition for what you’ve done as a youngster is of course always nice.”

‘Our record opened doors and minds’ EN

The mythical self-titled vinyl album by Solis Lacus from 1975 is the only one by the Brussels jazz rock band based around pianist Michel Herr. Now that it is back in its original sleeve, you too can find out why it came back on the radar of music fanatics and DJs. — TOM PEETERS

Alongside Placebo, the jazz rock band of Marc Moulin, Solis Lacus was the main local fusion showcase in the mid-1970s. It had reached the European continent in the wake of the electronic experiments of American jazz innovators such as Herbie Hancock, Joe Zawinul and Freddie Hubbard. A small scene also developed in Brussels. However, it is not there that we meet Solis Lacus founder Michel Herr (73), but in rural Corbais, a hamlet in Walloon Brabant, where he went in search of peace and quiet back in 1992. “Here I can arrange and compose in peace,” something he continued to do once his health prevented him from performing on his piano.

Looking back at his first album as a bandleader provides some distrac-

tion from the other work, for the cello ensemble Ô-Celli or the Toots Thielemans tribute he will soon be setting up with drummer Bruno Castellucci. “I have never been very into the past. Revivals are not my thing. I have always preferred to look forward. I released a hundred other records after Solis Lacus. But any recognition for what you’ve done as a youngster is of course always nice.”

STACKS OF KEYBOARDS The album in question was re-released by a French label some ten years ago as a result of renewed interest in the pioneers of electric jazz, but now it is in the original sleeve from the very first release. Released by Selection Records, it was actually intended for professionals. “They released music that was specifically made for film and TV. The cover text is more a description of the atmosphere than of the music. It took a few months for a commercial release via EMI to follow.”

The band had deliberately chosen a Latin name (of a location on Mars) to leave room for the imagination. While we look at some black-and-white photographs of the recording sessions

BRUZZ | PORTRAIT

MICHEL HERR & SOLIS LACUS

that took place in 1974 and 1975, Herr amusedly explains that there was no midi system back then and that you could not interconnect electric keyboards. “You had to stack them on top of each other and side-by-side if you wanted more than one sound.”

You can also hear that there was more than a year between the two recording sessions on the record. “By the end, we had become funkier. We had said goodbye to our first drummer, and Bruno and trumpeter Richard Rousselet were also in Placebo, which had a bit more of a soulful sound.” Radio and festival programmers took it to their hearts.

“With both line-ups we performed at Jazz Middelheim in Antwerp and on the radio there was a lot of openness for what we presented. Starting from music that was electronic and therefore very structured and yet having the opportunity to improvise: that was the strength of Solis Lacus.

This also allowed our record to open doors and minds.”

SOLIS LACUS (A SPECIAL RADIO ~ TV RECORD – N° 15) Released on Sdban Records 37

Culture. Cinéma

LE COUPLE DE RÉALISATEURS EMMANUEL MARRE ET JULIE LECOUSTRE ÉVOQUENT LEUR PREMIER LONG-MÉTRAGE RIEN À FOUTRE

‘Le métier d’hôtesse de l’air est une métaphore pour la situation des jeunes’

38

Cassandre, l’hôtesse de l’air « Wing » interprétée par Adèle Exarchopoulos

L

’inspiration de la production franco-belge Rien à Foutre vient de la première rangée d’un vol Ryanair. Le réalisateur Emmanuel Marre, un Bruxellois d’origine française, y fut touché par l’image d’une hôtesse de l’air qui, au moment de décoller, avait l’air particulièrement triste et introvertie, mais qui s’est soudainement affublée d’un large sourire en se mettant à vendre toutes sortes de produits aux voyageurs.

Après un voyage en train stressant, le couple de réalisateurs s’installe confortablement pour une interview, juste après une période passionnante dans leur pays natal, car en France, Rien à foutre est déjà sorti en début de mois.

Comment a réagi le public français à Rien à foutre ?

EMMANUEL MARRE : De façon générale, plutôt

bien. On remarque surtout que le film touche une corde sensible chez beaucoup de jeunes. Le magazine français Les Inrockuptibles a même dit que Rien à foutre était « le film d’une génération », de la génération Y (les millenials, NDLR) en particulier. Nous en sommes ravis, nous considérons cela comme un compliment, même si cela nous a plutôt surpris, car ce n’était pas notre but.

JULIE LECOUSTRE : On a voulu montrer ce qu’on a appris lors de nos nombreuses rencontres avec des stewards et des hôtesses de l’air. Nous en avons interviewé environ une centaine pour le film. Mais en même temps, nous ne voulions pas faire un film sur le métier, mais plutôt sur une jeune femme qui exerce ce métier. Les hôtesses de l’air nous ont dit qu’elles reconnaissaient ce sentiment de solitude de Cassandre, mais aussi l’intensité de leur vie et la difficulté de créer et de conserver des liens humains significatifs.

MARRE : En réalité, le métier de steward et d’hôtesse de l’air est une métaphore pour la situation difficiles des jeunes d’aujourd’hui. On attend d’eux qu’ils poursuivent leurs rêves, par exemple le métier d’hôtesse de l’air, mais en même temps ils sont confrontés à des mauvaises conditions de travail. Et pour les jeunes, il y a

aussi une véritable scission entre leur monde intérieur et la personne qu’ils sont censés être sur les réseaux sociaux. La pression est forte pour toujours maintenir le paraître, être toujours souriant envers le monde extérieur. Le sourire est un élément important du film.

Y a-t-il eu des réactions spécifiques qui vous sont restées ?

LECOUSTRE : Une jeune femme est venue me voir pour me dire qu’elle était heureuse de voir une femme comme Cassandre à l’écran. « Maintenant, mes parents comprendront enfin ce que je vis », a-t-elle dit.

MARRE : (Rires) Je n’en serais pas si sûr. Beaucoup de gens voient dans Cassandre un personnage purement nihiliste, alors qu’elle est bien entendu plus complexe que cela. J’ai été touché par une femme à Bordeaux qui a fondu en larmes pendant le film. Je lui ai demandé pourquoi après le film, et elle a répondu que même si elle exerçait un autre métier, elle parvenait à s’identifier à Cassandre. Car elle s’est rendu compte qu’elle aussi passe sa vie à utiliser des moyens pour s’oublier, entre autres en faisant souvent la fête.

Outre les soirées, Cassandre se consacre aussi corps et âme à son travail, malgré les mauvaises conditions de travail de sa compagnie. Lors d’une discussion avec les délégués syndicaux, elle montre très clairement qu’elle n’en a « rien à foutre » de la lutte sociale. Dans ce sens, elle est un peu un antihéros, non ?

MARRE : Je ne dirais pas antihéros, mais elle n’est pas un héros, c’est sûr. Nous pensions pouvoir mieux critiquer le système économique néolibéral à l’aide d’un protagoniste qui souhaite en faire partie, tout en se faisant écrabouiller par ce système en quelque sorte. Le système ultralibéral détruit même ses meilleurs soldats.

Une anecdote se trouve à la base de cette scène avec les délégués syndicaux, et elle est d’ailleurs liée au choix du titre. Un jour, j’étais dans le train avec plusieurs délégués syndicaux, suite à une grève, lorsqu’un groupe de jeunes femmes est monté dans le train. Elles se plaignaient des

syndicalistes. Selon elles, ils puaient l’alcool, n’auraient pas envie de travailler, etc. Ensuite, elles se sont assises et ont commencé à parler de leur vie, et une des femmes a parlé de sa relation. Elle a répété environ une quarantaine fois « rien à foutre », alors qu’on voyait bien sur son visage qu’elle en avait quelque chose à foutre. Cette expression fait office de bouclier pour de nombreux jeunes. Et nous avons voulu montrer cela, tout comme le fait que l’idée d’un « collectif » intéresse moins les gens et que la pensée actuelle est très individualiste. Mais nous

BRUZZ | INTERVIEW

Dans leur premier long-métrage, Emmanuel Marre et Julie Lecoustre, qui forment un couple dans la vraie vie, se focalisent sur un épisode important de la vie de Cassandre, hôtesse de l’air de 26 ans, qui travaille pour la compagnie aérienne « Wing » – une version fictive d’une compagnie low cost bien connue. On suit donc Cassandre, incarnée par la vedette française Adèle Exarchopoulos, sur ses vols dans plusieurs pays et on se rend rapidement compte que les vols sont une façon de fuir un drame personnel de son passé. — ANDY FURNIERE

▼

FR

« Nous pensions pouvoir mieux critiquer le système économique néolibéral à l’aide d’un protagoniste qui souhaite en faire partie, tout en se faisant écrabouiller par ce système » EMMANUEL MARRE

39

▼

LE COUPLE DE RÉALISATEURS EMMANUEL MARRE ET JULIE LECOUSTRE ÉVOQUENT LEUR PREMIER LONG-MÉTRAGE RIEN À FOUTRE

ne voulons certainement pas faire la morale ou prétendre que tout était mieux avant.

LECOUSTRE : Non, et c’est pour ça que le personnage principal n’a pas d’objectif concret et qu’il n’y a pas de véritable « solution ». à la fin du film, alors que c’est souvent le cas dans la fiction. Dans la vie, l’impuissance joue un rôle important et il y a de nombreuses contradictions. Même si chez Cassandre, il est tout de même question d’un glissement intérieur minime, de quelques millimètres, que nous avons essayé de saisir.

MARRE : Nous aimons tous les deux les personnages qui restent mystérieux jusqu’à la fin, qui ne font pas ce qu’on voudrait qu’ils fassent. On arrive à se reconnaître plus facilement dans ce genre de personnages que dans les « héros ».

LECOUSTRE : D’abord, on avait pensé à une vraie hôtesse de l’air ou à une actrice inconnue. Mais on a donc changé d’avis (rires). En même temps, on a rapidement pensé à Adèle. Même si elle a incarné le personnage différemment que sur papier. Dans le scénario, Cassandre était plus cynique et plus brutale. Adèle lui a donné une certaine sensibilité.

MARRE : Elle possède une vitalité particulière, qui reste fluide avec la mélancolie et qui rend le personnage plus beau et plus complexe. Le film aurait été tout à fait différent sans elle. Adèle a aussi tout de suite suivi notre façon de travailler.

Quand elle a accepté le rôle, elle a dit : « D’accord, je suis votre soldat ». Après coup, elle a tout de même avoué qu’elle aurait peut-être mieux fait de ne pas dire ça (rires). On est allés très loin.

Le tournage a eu lieu en pleine pandémie, qui plus est dans plusieurs pays. C’était compliqué ?

« La pandémie a aussi eu une influence sur des thèmes importants du film, tels que l’hypermobilité et les difficultés d’entretenir des relations humaines. » JULIE LECOUSTRE

▼

BRUZZ

| INTERVIEW

Comment Adèle Exarchopoulos est-elle devenue votre Cassandre ?

acteurs professionnels, pour des plus petits rôles. Mais oui, la plupart des autres acteurs exercent aussi vraiment le métier qu’ils exercent dans le film. Pensez par exemple aux stewards et aux hôtesses de l’air, ou au formateur et au superviseur. Nous n’avons pas vraiment fait de différence. Pour nous, ils étaient tous acteurs.

On disait même en riant que dans le domaine de l’aéronautique, Adèle était en réalité la seule non professionnelle (rires).

Après un certain temps, on s’est rendu compte qu’il fallait qu’elle joue la petite sœur.

LECOUSTRE : Grâce à Mara, Melissa est devenue beaucoup plus dynamique, plus drôle et plus brutale qu’elle ne l’était sur papier. C’est peut-être un peu cliché, mais elle en a vraiment fait une personne en chair et en os.

MARRE : On a réussi à terminer la première période de tournage avant le premier confinement, mais par la suite, on a en effet dû tenir compte des mesures sanitaires et même reporter certaines choses, mais on n’a jamais dû arrêter le tournage. On travaillait avec une petite équipe, donc on a moins ressenti l’impact des mesures sanitaires que les grandes productions.

LECOUSTRE : La pandémie a aussi eu une influence sur des thèmes importants du film, tels que l’hypermobilité et les difficultés d’entretenir des relations humaines. La scène finale, à Dubaï, est aussi renforcée par les mesures sanitaires sur place. Le concept originel, avec des masses de touristes dans des aéroports bondés, on a dû l’enterrer (rires). Mais on a tout de même réussi à tourner dans quatre pays différents : aux Émirats Arabes Unis, en Espagne, en Belgique et en France.

Il n’y a pas aussi une partie à Varsovie, en Pologne, dans le film ?

MARRE : C’est dans la Varsovie bruxelloise, parce qu’on a tourné cette partie à la Cité Modèle Laeken (rires).

Dans quel sens ?

MARRE : On n’a, par exemple, pas fait de

répétitions, on ne faisait que tourner, souvent aussi pendant les pauses. De cette façon, on a rassemblé environ 90 heures de matériaux bruts. C’était un vrai marathon, mais Adèle a une bonne condition physique, elle a géré. Et il y a eu beaucoup d’improvisation aussi.

LECOUSTRE : On donnait en quelque sorte des thèmes de discussion aux acteurs, un sujet comme point de départ pour une scène, et ensuite on les laissait improviser. Une certaine scène, - scène importante du film d’ailleurs - où le père parle de leur naissance à Cassandre et à sa sœur, n’était même pas du tout prévue. Tout à coup, pendant une pause, ils ont commencé à improviser, en s’inspirant de leurs propres vies, pendant quasiment une demi-heure. Et on en a gardé cinq minutes dans le film.

La sœur de Cassandre, Melissa, est incarnée par la Bruxelloise Mara Taquin. Pourquoi convenait-elle pour le rôle ?

MARRE : En réalité, elle a d’abord auditionné pour

le rôle principal. Elle ne convenait pas tout à fait, mais on la voulait absolument dans le film.

40

C’est vrai que tous les autres personnages sont joués par des acteurs non professionnels ?

MARRE : Pas tout à fait, il y a encore d’autres

RIEN À FOUTRE FR, dir.: Julie Lecoustre, Emmanuel Marre, act.: Adèle Exarchopoulos, Mara Taquin Sortie : 16/3

ZWARE DRUK OP JONGE SCHOUDERS

HEAVY LOAD ON YOUNG SHOULDERS

In Rien à foutre zoomen regisseurs Emmanuel Marre en Julie Lecoustre in op een belangrijke episode in het leven van een 26-jarige airhostess. Al snel wordt duidelijk dat Cassandre, gespeeld door Adèle Exarchopoulos, op de vlucht is voor een persoonlijk drama uit het verleden. Wanneer ze na een incident op het werk bij haar familie in België belandt, wordt ze opnieuw geconfronteerd met dat trauma. In het Belgische deel is een bijzondere rol weggelegd voor de Brusselse actrice Mara Taquin (24). “Het beroep van stewards en stewardessen is een metafoor voor de moeilijke situatie van jongeren vandaag,” zeggen de regisseurs. “Er is een zware druk om de schijn op te houden. De uitdrukking ‘rien à foutre’ werkt daarbij als een schild.”

In Rien à Foutre (Zero Fucks Given), directors Emmanuel Marre and Julie Lecoustre zoom in on an important episode in the life of 26-year-old air hostess Cassandre. It soon becomes clear that Cassandre, played by French star Adèle Exarchopoulos, is on the run from a personal drama in her past. When an incident at work makes her return to her family in Belgium, she is once again confronted with that trauma. In the Belgian part, there is a special role for Brussels actress Mara Taquin (24), who plays Cassandre’s sister. “The profession of stewards and stewardesses is a metaphor for the difficult situation of young people today,” say the directors. “There is a lot of pressure to keep up appearances at all times.

The phrase ‘rien à foutre’ acts like a shield.”

NL

FR

Culture. Theater

‘We moeten eens praten over Kevin’ NL

In De barbaren gebruiken coach Haider Al Timimi en zijn spelers de vibes van het voetbal om de vipbehandeling van Koning Voetbal – die racisme, machismo, homofobie, miljardentransfers en globale corruptie onder zijn onderdanen lijkt te gedogen – luidruchtig in vraag te stellen.

In deze coproductie van Kloppend Hert en Theater Antigone, de twee theatergezelschappen waarvan hij de artistieke leider is, zet theatermaker Haider Al Timimi met een fijne groep acteurs zijn onderzoek verder naar wat humanisme 2.0 zou kunnen zijn. Terwijl het in vorige voorstellingen als Utopera, Zero for conduct en Studio Shehrazade respectievelijk over kunst en wetenschap, onderwijs en homoliefde ging, zoomt De barbaren in op de pilaar economie, door te focussen op de voetbalwereld.

Ben je zelf een voetbalfan?

© BART GRIETENS

HAIDER AL TIMIMI: Ik volg het voetbal niet dag in dag uit, maar ik ben wel een liefhebber die een expert wordt tijdens de WK’s en EK’s. Ik ben een enorme supporter van de Rode Duivels, omdat ik dat wel een prachtige ploeg vind, die de hybride samenleving weerspiegelt waar we naar streven.

Als jongeling heb ik ook zelf gevoetbald, ik zat in een technische opleiding waar voetbal heel erg aanwezig was. Sommige jongens zetten daar ook alles op alles om in het voetbal te slagen. Gelukkig

Haider Al Timimi: “Het spel wordt fake, niet alleen op maar ook naast het veld.”

42

kan je in Europa dan nog wel een andere kant uit als dat niet lukt. Maar je hebt ook veel landen waar er wordt geshopt met voetbalspelers, die naar Europa worden gebracht en worden gedumpt als ze niet slagen.

We horen het al. Dit wordt geen hoeraverhaal over voetbal met gejuich en applaus op alle banken.

AL TIMIMI: We zien dat de voetbalwereld zich vandaag heel veel kan permitteren: corruptie, gokschandalen, racisme, homofobie, seksisme, geweld in de stadions, miljoenentransfers die niet van deze wereld zijn, nazigroeten, zwarte voetballers die bananen naar hun hoofd gegooid krijgen, mannelijke voetballers die letterlijk honderd keer meer verdienen dan vrouwen enzovoort. Ondanks dat alles moest voetbal tijdens corona zo snel mogelijk weer kunnen doorgaan. Alsof het gaat om een onmisbare vorm van brood en spelen die nodig is om onze emoties, waaronder onze woede, te kunnen uiten.

Tegelijkertijd is voetbal ook een sport die mensen samenbrengt op een manier waar theater alleen maar van kan dromen. Als Lukaku scoort voor de Rode Duivels, dan vallen de mensen die elkaar in de multiculturele Brugse Poort in Gent anders niet kunnen verdragen elkaar in de armen.

Voetbal heeft een grote weerslag op een samenleving, die heel positief maar ook heel negatief kan zijn. We wilden dat onderzoeken en bekijken hoe we daarmee omgaan. Zijn we blind geworden voor de wantoestanden omdat de show echt moet voortgaan om ons te entertainen? Is zo’n kolkend stadion vol agressie echt een soort vulkaan waaruit de lava zijn weg moet vinden, omdat dat elders in de samenleving niet meer kan? Dat cliché van brood en spelen lijkt ergens te kloppen. Of heeft het te maken met de enorme economische belangen en externe krachten voor wie voetbal een money machine is die moet blijven draaien?

Krijgen we die ontwrichtende rol van het grote geld ooit nog uit het voetbal?

AL TIMIMI: We hebben ons een beetje laten inspireren op het boek Homo ludens van historicus Johan Huizinga, dat het belang van het spelen als component van de samenleving benadrukt. Voor mensen is het belangrijk dat we elkaar op

© BART GRIETENS

— MICHAËL BELLON

“Men hee lang gezegd dat politiek niet thuishoort op het veld. Het is dan ook een beetje dubbel dat nu met de oorlog in Oekraïne wel kan wat voor andere kwesties niet kon” HAIDER AL TIMIMI

spelniveau kunnen blijven ontmoeten en ontdekken. En als ik kijk naar het niet-professionele niveau in het voetbal, dan geloof ik oprecht dat de liefde voor de sport daar even groot is als bij de profs. Het is dus niet zo dat de sport niet zonder dat geld kan.

Erger is het wanneer het spel fake wordt. En dan gaat het niet alleen om de fouten en de schwalbes op het veld, maar vooral om de wantoestanden in de lagen daarboven. Dat soort ontwrichtingen moet dus worden aangepakt. Er moet nultolerantie komen tegen racisme, een plafond op de geldstromen. We moeten ons afvragen of het normaal is dat Kevin De Bruyne bijna een half miljoen euro per week verdient.

Want we hebben wel een VAR om buitenspel tot op de centimeter juist te beoordelen, maar met alles wat naast het veld gebeurt nemen we het niet zo nauw.

Jos Verbist (midden, in indianentooi) speelt de vroegere AA Gentmascotte, die op een dag wakker wordt in een veranderde wereld.

Soms beweegt er wel iets positiefs, en dient voetbal als een mondiaal platform om verandering na te streven, zoals met het knielen voor Black Lives Matter, het tonen van de regenboogvlag op het recente EK, en nu de boycot van Russische teams vanwege de oorlog in Oekraïne.

AL TIMIMI: Men is lang blijven zeggen dat politiek niet thuishoort op het veld. Het is dan ook een beetje dubbel dat nu met de oorlog in Oekraïne wel kan wat voor andere kwesties niet kon, maar ik vind natuurlijk ook dat mensen ook in stadions hun politieke overtuigingen moeten kunnen uiten.

Anderzijds wordt ‘Say no to racism’ dan weer bijna een holle slogan van een sportmerk.

Hoe raken we uit dat kluwen, waarin een supporter van Newcastle die vandaag een ticket koopt onrechtstreeks het moorddadige Saoedische regime steunt, en de Rode Duivels straks in de bloedstadions van Qatar gaan voetballen?

AL TIMIMI: De barbaren biedt natuurlijk ook niet de

oplossing. Maar soms is het niet slecht in het theater een aantal zaken uit te lichten waar we misschien blind voor zijn geworden of nog niet voldoende inzicht in hebben.

Op zoek naar een vorm zijn we uitgekomen bij een eerder fragmentarische vorm, in die zin dat we de verschillende problematieken aaneensluitend schetsen in sketches. De rode draad is het personage dat Jos Verbist speelt, en dat geïnspireerd is op de vroegere menselijke mascotte van AA Gent, een man die in het stadion rondliep verkleed als ‘indiaan’, in overeenstemming met het logo van AA Gent, tot hij gecanceld werd na een vernietigend artikel in The New York Times dat het gebruik van een pluimentooi bestempelde als culturele appropriatie. Bij ons wordt dat personage op een dag wakker midden op het veld met een

bal in zijn handen, en hij merkt meteen dat de wereld om hem heen zo hard aan het veranderen is, omdat hij wordt omringd door een groep mannen en vrouwen van alle nationaliteiten die zo gekleurd, zo woke, zo kwaad zijn, dat ze hem meesleuren in een reeks sketches die hem een wereld tonen waar hij niets meer van herkent.

Kaat Arnaert, Berthe Kilozo met roots in Congo, Giovanni Baudonck met roots in Mauritius, Arber Aliaj van Albanese origine, en Atta Nasser uit Palestina brengen de hyperdiversiteit van het voetbal en van de wereld op de scène. En de man, die op zich niet racistisch is, bevindt zich midden in dat krachtenveld. Daarbij gebruiken we beeld, muziek, dans en beweging. Voetbal is voor iedereen een zo herkenbaar gegeven dat we het realisme van de voetbalwereld goed kunnen laten schuren met theatrale vondsten.

De titel verwijst ook naar het bekende boek Wachten op de barbaren van J.M. Coetzee, waarin een vastgeroeste ambtenaar de grens bewaakt tegen vermeende onruststokers.

AL TIMIMI: Niet dat we dat helemaal uitspitten, maar de wereld van de barbaren associeer je in eerste instantie natuurlijk met de hooligans. Voor het personage dat Jos Verbist speelt dus die anderen die hem omringen op dat podium. Maar oorspronkelijk zijn barbaren eigenlijk niet meer dan de vreemdelingen die buiten een bepaalde samenleving worden gehouden, maar die eenmaal binnen soms net voor verrijking en nieuwe impulsen zorgen in een beschaving die de grip op zichzelf aan het verliezen is.

11 13 27 56

Locaties Dagen Shows Uitvoeringen

UP – Circus & Performing Arts | Théâtre Varia | BRONKS | Wolubilis | Charleroi danse – La Raffinerie | Maison des Cultures & de la Cohésion sociale | Les Halles de Schaerbeek | Le Jacques Franck | Théâtre Marni | Le 140

KLOPPEND HERT & THEATER ANTIGONE: DE BARBAREN 19/3, 20.00, 15+, Bronks, www.bronks.be 43

Under the skin

QU’EST-CE QUI REMUE L’ÂME ARTISTIQUE DE ALI ET HÈDI THABET?

‘Arriver à faire corps sur un plateau’

BRUZZ | PORTRAIT

FR

44

Dans leur nouveau spectacle, les frères Ali et Hèdi Thabet mêlent intuitivement le théâtre, la poésie, la danse et la musique dans un opéra méditerranéen qui, en écho aux rejets et à la division des cultures et des continents, fait le pari de la beauté et du respect de l’autre. — GILLES BECHET, PHOTO IVAN PUT

Uwrubba veut dire Europe en arabe.

En appelant ainsi leur nouveau spectacle, les frères Ali et Hèdi Thabet avaient envie de faire exister sur un plateau de théâtre un lieu de rencontre entre orient et occident. « On a choisi ce titre de manière très intuitive. La question de l’Europe nous questionne dans sa faillite, dans la tournure qu’elle prend, jusqu’à la destruction. C’est un monde qui se divise, dans lequel on ne se reconnaît pas. On a grandi entre une famille tunisienne et une famille belge. On n’a jamais été tiraillé par des contradictions identitaires ou culturelles. Je ne peux pas dire : je préfère mon père à ma mère », confie Hèdi.

Riches de parcours artistiques cumulés qui mêlent la danse, le cirque, la musique et la scène, les deux frères ont monté quatre spectacles depuis 2012. Leur dernier en date, qu’ils présentent comme un opéra méditerranéen, propose une interprétation libre et poétique du mythe de Narcisse, né d’un viol et qui cherche un amour pur qui n’existe pas. Au centre de l’œuvre, il y a aussi le témoignage bouleversant d’un des pensionnaires de la dernière léproserie d’Europe sur l’île de Spinalonga en Crête. Emprisonné 36 ans sans avoir commis de crime, lui aussi cherche l’amour des autres. « Pour nous, la maladie, ce ne sont pas les symptômes, c’est le traitement.

C’est ce que vous avez fait de nous », disait-il. Ce témoignage ravive la question des rejets. « Vous nous avez foutus là. Vous nous avez rangés à cet endroit-là pour soustraire du

regard cette souffrance et cette douleur, pour avoir une société qui fonctionne. En vérité, ça n’a jamais marché comme ça. » Même si les prémisses de Uwrubba ont germé bien avant, c’est dans la réalité brutale de la période de confinement qu’ils ont commencé à travailler sur ce projet.

gique et la musique. L’orchestre n’est pas là pour “décorer” les acteurs ou les danseurs, ça raconte quelque chose et c’est intimement lié à tout ce qu’on a touché au cours de nos pièces précédentes », reprend Hèdi.

Les neuf musiciens et la chanteuse présents sur scène font se rencontrer Vivaldi, la musique polyphonique

« La question de l’Europe nous questionne dans sa faillite, dans la tournure qu’elle prend, jusqu’à la destruction » « Cette période du virus a fait remonter la question du coupable qui est en toi, qui est en lui, qui est en nous. Si la contradiction s’installe entre continents, puis entre états, puis entre villes, villages, ou encore entre religions. Si on essentialise tout ça, on arrive jusqu’à notre voisin, notre frère, jusqu’à notre femme qu’on n’ose pas toucher parce qu’elle est infectée », constate Ali. Pour trouver une réponse à ces questionnements sur le rejet, l’amour et la beauté, les deux frères ont réuni toutes les expressions qui les émeuvent, le théâtre, la poésie, la musique et la danse, dans une forme qu’ils ont intuitivement appelée opéra. « On a senti qu’il fallait trouver un équilibre entre le rapport chorégraphique, la trame dramatur-

médiévale italienne et les musiques traditionnelle de Grèce et des îles.

Parmi elles, le rebétiko qui incarne parfaitement le point de rencontre entre l’orient et l’occident. C’est la musique jouée par les exilés grecs de Smyrne, revenus en Grèce après la

destruction de la ville par les Turcs en 1922. Musique bâtarde, riche aussi d’influences balkaniques, le rebétiko est une expression de résistance culturelle. « C’est une musique qui n’a jamais demandé son compte aux gens, à ce qui se passait autour d’eux. Ils ont été censurés, ils ont été foutus en tôle mais ils ont continué. » Ali, qui a quitté Bruxelles pour s’établir à Athènes, est en contact direct avec cette musique toujours vivante. « On a été chamboulé quand on est tombé sur le rebétiko, tout naturellement à la lisière entre deux cultures, même si ces choses-là sont bien plus poreuses. » Uwrubba est le fruit de confrontations humaines, esthétiques et culturelles intemporelles pour faire naître la beauté dans un monde qui s’écroule. « Si, avec toutes nos différences, on arrive à faire corps sur un plateau et à dialoguer entre des Tunisiens, des Français, des Italiens, des Grecs, un fils d’imam des Marolles qui fait du breakdance et un prêtre orthodoxe qui joue de la musique, et produire de l’émotion, notre mission d’artistes, c’est d’essayer de le partager. »

UWRUBBA 22 > 26/3, Théâtre National, www.theatrenational.be

BRUG OVER TROEBEL WATER

BRIDGE OVER TROUBLED WATER

In hun nieuwe voorstelling verweven de broers Ali en Hèdi Thabet intuïtief theater, poëzie, dans en muziek tot een mediterrane opera die, als reactie op afwijzing en de opdeling tussen culturen en continenten, mikt op schoonheid en respect voor de ander.

In their new show, brothers Ali and Hèdi Thabet intuitively weave theatre, poetry, dance and music into a Mediterranean opera that aims for beauty and respect for the other in response to rejection and the division between cultures and continents.

NL

EN

Ali Thabet 1994-97 étudie la photo à l’école le 75 à Bruxelles 2000 intègre le conservatoire national du Cirque de Châlons-en-Champagne 2002 danse dans Cyrk13 de Philippe Decouflé 2005 danse dans Tempus Fugit de Sidi Larbi Cherkaoui

Hèdi Thabet

BRUZZ | INTERVIEW

À 8 ans, il apprend la jonglerie et l’acrobatie à l’école de cirque de Bruxelles 1997 monte un spectacle au Théâtre national de Tunis À 20 ans, il perd une jambe suite à un cancer des os 2008 crée le duo Ali avec Mathurin Bolze 2012 création de Rayahzone, leur premier spectacle 2014 Nous sommes pareils à ces crapauds 2015 En attendant les Barbares

CONCERTS

30.03 | NILÜFER YANYA + LÉA SEN 01.04 | CORDAE 04.04 | RODRIGO LEÃO

07.04 | FRED AGAIN..

08.04 | ALEX CAMERON + ROSIE ALENA

12.04 | DORIAN ELECTRA 15.04 | M. WARD 16.04 | TOMMY CASH

– www.banad.brussels

ALL CONCERTS - BOTANIQUE.BE

16TH EDITION

& HIS WEDDING AND FUNERAL ORCHESTRA

THE LAST ORIGINAL BALKAN ALL STARS BOHEMIAN BETYARS

FESTIVAL 28.04

to

1.05.2022

DE LA CLEJANI MORE THAN 150

MUSIC

DEBATES

EXHIBITIONS

STREET ART FOOD

& MORE

ARTISTS

BRUSSELS

PLACE DE BROUCKÈRE NAMUR

LE DELTA

TICKETS & INFO:

BALKANTRAFIK.COM

BRUZZ Select. Eat & Drink

Lunch signé Jérôme Hubert sur une terrasse avec vue imprenable sur Bruxelles.

Albert premium FR

Adresse située au cinquième étage de la KBR, Albert créé l’évènement par le biais d’un lunch imparable. Une belle occasion pour prendre de la hauteur.

— MICHEL VERLINDEN, PHOTO SASKIA VANDERSTICHELE

ALBERT

••••

Kunstberg 28 Mont des Arts, Brussel/Bruxelles, 0460-22.73.96, www.albert.brussels, di/ma/Tu > zo/di/Su 9 > 17.00

Loin des yeux, loin du cœur. On aurait vite fait d’oublier Albert, le restaurant de la Bibliothèque Royale de Belgique.

En cause, son invisibilité dans le paysage urbain. Pas une enseigne ou un écriteau pour nous rappeler cette adresse qui mérite pourtant de rejoindre le cénacle des bons plans du déjeuner.

On savait déjà que le lieu valait le déplacement. Et cela pas uniquement parce qu’il offre une vue imprenable sur Bruxelles depuis le cinquième étage – Atomium, Hôtel de Ville, Basilique…

Avec son volume d’un autre temps, ses assises orange marquées par les années 1960, ses tables taillées pour la distance sociale ou son carrelage constitué de

petits carreaux noirs, le lieu se vit comme une parenthèse à l’effervescence urbaine.

Opérationnel depuis l’été 2021, époque où nous avions vanté sa terrasse comme l’un des rooftops de l’été, Albert méritait une chronique en bonne et due forme. D’autant que l’endroit vient de lancer un lunch digne de ce nom. Le déjeuner en question est signé de la main d’un chef, Jérôme Hubert, repéré pour son Marché Noir, une cantine saint-gilloise axée circuit court désormais fermée. C’est sous forme de carte restreinte – 3 entrées, 4 plats et 2 desserts – que se présente ce repas du midi. Au programme, beaucoup de

fraîcheur et d’inventivité. En entrée, la simplissime salsa de céleri (8 euros) annonce le printemps. Soit une composition panachant virgules de céleri avec des câpres, des pignons de pin et surtout des olives Kalamata assurant une profondeur à l’ensemble.

Bien vu, une vinaigrette au safran ponctue le tout d’une note acidulée vive.

Un coup de fourchette dans l’assiette d’en face indique que les croquettes aux crevettes (14 euros) valent également le détour, celles-ci laissent éclater le pur goût du crustacé, trop souvent masqué par la bisque. En plat, les cappelletti d’épinards (17 euros) signent une assiette d’un beau vert végétal. De fines lamelles de poireaux et une mousse de trompettes de la mort confèrent des notes percutantes aux pâtes à la mâche réconfortante. Pas d’alcool ce midi-là mais on a pu voir que la sélection était plus que pertinente, entre la gueuze Cantillon (20 euros pour 75cl) et l’inespéré Saint-Joseph Clos des Cessieux d’Hervé Souhaut (80 euros).

47

BRUZZ Select. Cinema

FILM OF THE WEEK

The innocent and the cruel EN

Are your children the most innocent there are? You should see them when they are with other children, testing their psychic powers. Horrifying! That is what the Norwegian arthouse horror film The Innocents wants us to see. — NIELS RUËLL THE INNOCENTS

•••

NO, dir.: Eskil Vogt, act.: Rakel Lenora Fløttum, Sam Ashraf, Alva Brynsmo Ramstad

Children appear innocent but are they really? According to Norwegian film scriptwriter and director Eskil Vogt, they are amoral creatures who socialise while growing up and learn that you cannot always follow your own impulses but also have to take others into account. Norms and values are acquired by following the example of parents and others but also by testing the limits which inevitably involves sometimes crossing them. Vogt did not develop this idea into a thesis for a degree in humanities, but into a sun-drenched, complex and chilling film.

In and around a housing

In The Innocents, nine-year-old Ida gets introduced to psychokinetic powers.

block on the edge of town, recently moved-in nine-yearold Ida befriends Ben, who impresses with his psychokinetic powers. With the help

of Aisha’s telepathic gifts, Ida’s autistic older sister can suddenly talk. Ben and Ida, in particular, spend the summer testing their paranormal powers to the extreme.

Bullying cats is small beer compared to the cruelty that follows. They have no idea of the consequences of their actions. Empathy appears to be a more difficult superpower to acquire than psychokinesis.

Ben, whose family background is less than ideal, becomes increasingly violent.

WHERE’S THE PUNCH?

Ben and Ida spend the summer testing their paranormal powers to the extreme.

48

The Innocents will thrive better in an arthouse cinema than in a multiplex. Vogt is not out to scare you as much as possible and only sparingly uses special effects that give shape to the supernatural. He reckons that the sustained sinister atmosphere will make you shudder and plays on the fear that your little angels of children will become demi-demons or sociopaths if you fail to look after them. That is unsettling.

The child actors are excellently directed and filmed, the social realism makes you believe in what you see.

But you leave less than satisfied. A great deal of discomfort, much less punch.

Less spectacle and more morality. Mostly in the head, less on the screen, and if your attention strays for a moment, that does not matter much.

Because the pretty straightforward plot is stretched out to last almost two hours giving your thoughts enough time to drift to more unforgettable films about horrid children such as Lord of the Flies, the two versions of Village of the Damned or Let the Right One In. The Innocents can best be compared to Thelma, Joachim Trier’s Carrie-like film about the daughter of strictly religious parents who, having discovered love, becomes destructive. Vogt wrote the screenplay for that film too, as well as for Trier’s next film: the celebrated, Oscar-nominated The Worst Person in the World.

FOCUS

MORE FILM

Eindelijk erkend NL

De melodrama’s en vrouwenportre en van Kinuyo Tanaka zijn een openbaring. Het valt misschien wel uit te leggen maar niet te begrijpen waarom ze niet al veel langer in één adem genoemd wordt met de grootheden van de Japanse cinema. — NIELS RUËLL

Kenji Mizoguchi, Akira Kurosawa, Yasujiro Ozu, Mikio Naruse: het zijn namen die cinefielen doen likkebaarden. Dankzij hun films was de Japanse cinema vorige eeuw toonaangevend. Dat er een vrouw niet voor hen onderdeed, Kinuyo Tanaka (1909-1977), wordt min of meer nu pas ten volle erkend.

Na het Festival Lumière in Lyon plaatsen nu ook Flagey en Cinematek zes gerestaureerde films van haar in de schijnwerpers.

Tanaka werkte zich eerst op tot een van meest geliefde actrices van de naoorlogse Japanse cinema. Ze droeg flink bij tot verschillende meesterwerken van Mizoguchi, Ozu en Naruse. Ze gaf bijvoorbeeld schitterend gestalte aan de courtisane die

LOVE LETTER

wel heel veel tegenslagen moet verwerken in The life of Oharu van Mizoguchi.

Vandaag kunnen we er niet meer bij dat uitgerekend Mizoguchi zich zo fel verzette toen Tanaka in 1953 zelf films begon te regisseren. Een vrouw werd niet vertrouwd in die positie.

Tanaka liet zich echter door tegenslag noch tegenwerking tegenhouden en draaide verschillende uitstekende vrijgevochten, pittige melodrama’s en unieke vrouwenportretten. Bekijk ze en je begrijpt helemaal niet meer waarom Tanaka nu pas (her)ontdekt wordt. In debuut Love letter (1953) botst een zwijgzame man die zijn brood verdient door voor anderen liefdesbrieven te schrijven op zijn jeugdliefde. In Girls on the

night (1961) neemt ze het resoluut op voor de vrouwen die na het verbod op prostitutie wel werk vinden via een rehabilitatieprogramma, maar ingehaald worden door hun verleden. Het verbluffend moderne The eternal breasts (1955) gaat over een dichter die te horen krijgt dat ze borstkanker heeft nadat ze eindelijk is kunnen scheiden van haar verslaafde echtgenote. Met Love under the crucifix (1962) bracht ze een kostuumdrama tot een goed eind over de onmogelijke liefde tussen de dochter van een gerespecteerde theemeester en een reeds gehuwde katholiek.

Tanaka kon het.

KINUYO TANAKA > 15/5, Flagey, www.cinematek.be

1

Rien à foutre FR, dir.: Julie Lecoustre, Emmanuel Marre, act.: Adèle Exarchopoulos, Mara Taquin

NL/ Rien à foutre, de zeer geslaagde debuutfilm van het

Brussels-Franse koppel Julie Lecoustre en Emmanuel Marre, is net als The worst person in the world het portret van een jonge vrouw die haar eigen keuzes maakt (of niet maakt) én is een schets van een generatie en tijdgeest. Adèle Exarchopoulos (Le fidèle, La vie d’Adèle) krijgt eindelijk nog eens de ruimte om van de grond te gaan. Ze speelt een 26-jarige stewardess van een budgetvliegtuigmaatschappij die van dag tot dag leeft.

Ongebonden maar niet gelukkig. Professioneel glimlachend maar niet blij. Voortdurend onderweg maar nooit ergens. Seksueel actief maar nooit intiem. Tot ze verplicht wordt tot een soort van doorstart. (NR)

2

Notre-Dame brûle FR, dir.: Jean-Jacques Annaud

FR/ Où étiez-vous le 15 avril 2019 quand Notre-Dame de Paris a pris feu ? Et combien de secondes se sont écoulées avant que vous ne croyiez aux images télévisées ? La réouverture de la cathédrale est prévue pour 2024. Jean-Jacques Annaud n’a pas la patience et reconstitue la catastrophe avec un budget de 30 millions d’euros. Il mélange images d’archives, d’actualités et d’amateurs avec des reconstitutions en studio et héroïse les hommes et les femmes qui ont risqué leur vie. Le réalisateur du Nom de la Rose a un truc avec le feu, on lui doit aussi le drame préhistorique La Guerre du feu.

(NR)

3

Cancion sin nombre PE, dir.: Melina León, act.: Pamela Mendoza, Lucio Rojas

EN/ Economic disaster, a corrupt government, a

repressive president and the ruthless guerrilla movement of the Shining Path: Peru was no paradise in the 1980s.

In the midst of that, the baby of a young woman from the Andes is stolen in an illegal delivery centre in Lima shortly after the birth. Desperate, she goes in search of her child.

A sole journalist from a national newspaper is one of the few who are willing to help. Director Melina León’s grandfather was an investigative journalist who found out that stolen babies were being sold to foreign couples.

Beautiful black-and-white images tell the heartbreaking story. (NR) 49

BRUZZ Select. Theatre & Dance. Music & Nightlife. Art & Literature

FESTIVAL

THEATRE & DANCE

Een fascinatie voor illustratie NL/ In de herfst van 2019 vond de allereerste

editie van het Picture Festival plaats. Een pandemie en een luttele tweeënhalf jaar later kunnen we ons de stad niet meer voorstellen zonder het verrukkelijke geroezemoes van dat jaarlijkse feest voor illustratie, in de breedste en meest verrassende zin van het woord. In de eerste plaats omdat het de banden met de vruchtbare ondergrond aanhaalt en eindelijk tastbaar maakt hoeveel talent Brussel eigenlijk rijk is. In de tweede plaats omdat het die in essentie eenzame ontmoeting van kleurpotloden, penselen en inkten met een vel papier opentrekt tot zijn volle potentieel.

Vanuit die gedachten trekt het Picture Festival drie weken lang onze geteisterde blik uit de visuele maalstroom van reclame, TikTok en Instagram ten voordele van een duurzamer vorm van schoonheid. Op 27 locaties – gaande van Bozar, Bibliotheca Wittockiana en Pianofabriek tot Sterput, het ABC-huis en boekhandels Tropismes en Grafik – worden kunstenaars uitgedaagd om voorbij het papier te denken en overgeleverd aan tastbare ruimtes, elkaar en hun grenzeloze verbeelding.

Met als gevolg: een resem oogverblindende

VALFRET

expo’s, onverwachte ontmoetingen, workshops en performances.

Zo kan je het motto van het Picture Festival – Illustration on the move! – eren, gewoon de stad doorkruisen en onderwijl botsen op (het werk van) onder vele anderen Dominique Goblet, Émilie Gleason, Delphine Panique, Elene Usdin, Nina Cosco, Gabri Molist of Sarah Cheveau. Of je kan gericht exploreren. Heel intrigerend oogt bijvoorbeeld Inuit. Het Hoge Noorden op papier, waarvoor het Museum Kunst & Geschiedenis in de collectie Inuit-prenten en -sculpturen van voormalig Dichter des Vaderlands Carl Norac duikt. Bij ENCORE kruisen Benoît Gullaume en Valfret de penselen ter verdediging van de bedreigde Friche Josaphat. En Grafik nodigt twee Tsjechische kunstenaars uit voor een duik in een stukje vergeten Brusselse geschiedenis: de triomf van het Tsjecho-Slowaakse paviljoen op Expo 58 en de daaruit voortvloeiende ‘Brusselse stijl’, die de Tsjechische beeldcultuur heeft gemaakt tot wat ze nu is. Get a move on! (KS) PICTURE FESTIVAL 18 > 30/3, verschillende locaties, picturefestival.be

C.A.T.C.H.

1

Verbond tegen typecasting NL/ Aminata Demba en Aïcha Cissé hebben als

zwarte acteurs én als vrouwen wel iets te vertellen over het geworstel met repertoire, representatie en rolmodellen in de theaterwereld. Nu ze het podium voor zich alleen hebben, doen ze een poging om zich te bevrijden van de vele keurslijven die hun worden opgedrongen – samen met regisseur Frédérique Lecomte, met wie ze eerder Dis-moi wie ik ben maakten. Met genadeloze analyses, maar ook met spelplezier en blinkende kostuums, gaan ze aan de slag met personages uit de theatergeschiedenis en de populaire cultuur en vormen ze hun Coalition Against Type Casting Horror (C.A.T.C.H.). (MB)

C.A.T.C.H. 23 & 24/3, 20.30, KVS BOX, www.kvs.be

2

Triple danse FR/ Il y a peu, la création WAKATT du danseur

et chorégraphe bruxello-burkinabé Serge Aimé Coulibaly s’est jouée au Théâtre National. Mais Coulibaly est aussi l’un des instigateurs du concours de chorégraphie Simply the Best, réunissant des candidats de tout le continent africain. Les trois meilleurs solos de danse contemporaine des quatorze présélections ont reçu un coaching professionnel et seront à admirer le temps d’une soirée à Bruxelles: l’engagé Le Départ de la Camerounaise Zora Snake, le personnel À qui le tour? de la Camerounaise Agathe Djokam et le très humain Corps en mutation du Burkinabé Charlemagne Kevin Kabore. (MB) AFRICA SIMPLY THE BEST 17 > 19/3, 20.30, Théâtre National, www.theatrenational.be

3

Dancing to Dylan EN/ Musician and composer Maarten Van

Cauwenberghe, a regular companion of choreographer Lisbeth Gruwez, used to play Bob Dylan vinyl records before rehearsals or performances. That is how the stripped-down success solo Lisbeth Gruwez Dances Bob Dylan with Dylan songs from the 1960s and 1970s was born. But after more than five years of touring, for this special, one-off version Gruwez gives the dance floor to you, Bobbers and Bobsters, to dance your best Dylan. (MB) LISBETH GRUWEZ DANCES BOB DYLAN 18/3, 20.30, KVS BOX, www.kvs.be EVERYBODY DANCES BOB DYLAN 19/3, 20.30, KVS BOX, www.kvs.be

50

MUSIC & NIGHTLIFE

ART & LITERATURE

WIN! Send in the keyword in bold along with your address and phone number to win@bruzz.be

PORRIDGE RADIO

1

Hallo en vaarwel NL/ De Nooit Moede is dan toch moegestreden:

het los-vaste cultcollectief rond spilfiguur Victor De Roo gooit na één gesmaakte ep de handdoek in de ring. Het concert in Pilar is de eerste en meteen ook laatste show. De band verdampt gelukkig wel in stijl: De Roo en co maken er een familiefeest van, met bijdragen van al hun uitlopers en vertakkingen. Ferre Marnef dist zijn pop en punk saluerende alias Sergeant op, Jente Waerzeggers komt als zijn excentrieke, tussen ambient en noise weifelende zelf. De Roo serveert als amuse-bouche ook nog een portie synthwave met de Franse zangeres Rachel Sassi. En dan is het aan de Brusselse new-waveband voor de apotheose. (TZ)

DE NOOIT MOEDE 17/3, 19.00, Pilar, pilar.brussels

2

C’est du solide

FR/ Dana Margolin, la chanteuse de Porridge Radio, est parfois surnommée la « PJ Harvey des millenials ». C’est surtout sa chanson « Sweet » sur l’album Every bad qui a lui a valu cette comparaison. C’est grâce à cet album que le groupe d’indie rock de Brighton a percé l’an passé dans la sphère des amateurs de rock.

Une dynamique audio classique des années 1990, une voix traumatisée qui parle de doute, de confusion, d’oppression, des stéréotypes sur le fait d’être une femme avec des passages accrocheurs: voilà des ingrédients qui font qu’on finit par fredonner leurs airs à longueur de journée. (TZ) PORRIDGE RADIO 16/3, 19.30, Botanique, www.botanique.be

3

The King Kong of the underground EN/ Never did Arish Ahmad “King” Khan garner

more attention than when he shoved his bare butt into Lindsay Lohan’s face during a party in Cannes. The Canadian King Kong of the underground, who moved to Berlin, enjoys playing the wild one. In the company of backing bands like The Shrines, one moment he concocts motor oil-scented garage rock and Afropop, sixties soul or seventies funk the next. His highness comes to Brussels with his punk combo King Khan Unlimited, which debuted last year with the album Opiate Them Asses. If you want to know what that means, ask Lindsay Lohan. (TZ) KING KHAN UNLIMITED 21/3, 20.00, Madame Moustache, www.madamemoustache.be

APPARATUS 22 : ART IS WORK

1

Altijd prijs NL/ Sommige verhalen raken de bodem van de

ziel. Hernie & Plume van de Brusselse fotografe Katherine Longly is er zo één. In dat boek, dat later deze maand een expo wordt bij Contretype, toont ze hoe de Brusselse Clint Eastwood en een van de eerste trambestuursters van de stad op een kitscherige camping zwanzen, asbakken tot de rand vullen en glazen tot de roes ledigen, maar ook beminnen, ouder worden en verliezen. Behalve dat schone stukje poésie brute toont Longly in Centrum Hageltoren ook Just my luck, een project met decorontwerpster en schrijfster Cécile Hupin dat ingaat op onze hardnekkige zoektocht naar geluk via loterijspelen. Twee tentoonstellingen, altijd prijs. (KS)

JUST MY LUCK > 16/4, Centrum Hageltoren, hageltoren.be & HERNIE & PLUME 23/3 > 22/4, Contretype, www.contretype.org

2

NL/ De familie Grrr is een doodgewoon gezin. Of lijkt dat maar zo? Want waarom begint het net voor bedtijd te donderen en te spoken? En waarom roepen meneer en mevrouw Grrr altijd zo hard?

Familie Grrr is een spannende, maar ook grappige echtscheidingsthriller voor kinderen vanaf vier jaar.

Mail ‘Grrr‘

L’empreinte du travail FR/ Apparatus 22 est un collectif transdiscipli-

naire d’artistes qui travaillent entre Bucarest et Bruxelles. Activistes, rêveurs et futurologues ratés revendiqués, ils explorent les relations complexes entre l’économie, la politique, les études de genre, les mouvements sociaux, la religion et la mode. Pour cette exposition, ils ont créé des installations et performances qui font du vêtement le relais d’une réflexion sur le statut de l’artiste, entre exploitation et auto-exploitation. Le vêtement de travail porté par artistes et curateurs invite à la réflexion par trois questions simples sur les rapports entre l’artiste et son travail et la place de l’art dans la société. (GB)

APPARATUS 22 : ART IS WORK 17/3 > 1/5, Argos, www.argosarts.org

3

HETPALEIS & DE NWE TIJD

2 familiepakketjes (4 tickets), Bronks, 20/3, 15.00, 4+

JUICY

5x2 places, Ancienne Belgique, 25/3

FR/ « Quelle est l’essence de l’être humain ? » demandent Julie Rens et Sasha Vovk sous le nom de Juicy dans leur premier album. Avec un mélange acéré de r&b, de pop, de métal et de musique classique, le duo se prépare à la fin des temps (voir interview p. 29). Envoyez « Juicy »

Wiener Wonderland EN/ Everything has an end, only the sausage

has two, according to a deeply philosophical wisdom. That is also why Sausage Party isn’t just a 2016 movie where Seth Rogen, Jonah Hill, Kristen Wiig and their colleagues give frankfurters a voice – but from this week also a group show gathering 25 international artists around the theme of the banal, mass-produced snack.

“Sausage Party” aims to “represent the sausage in all its different facets,” according to gallery Rodolphe Janssen.

Given the artists involved – including Wim Delvoye, Lisa Vlaemminck, Emily Mae Smith and Jacques Charlier – you should expect a warm welcome in Wiener Wonderland. (KS) SAUSAGE PARTY 19/3 > 30/4, Rodolphe Janssen, www.rodolphejanssen.com

LYZZA + SALOME + MAOUPA MAZZOCCHETTI + M I M I

10X2 tickets, Beursschouwburg, 26/3

EN/ The Beursschouwburg also wants to get Brussels dancing again, with a line-up of young, local club talent, such as LYZZA (photo), Salome, Maoupa Mazzocchetti and M I M I. E-mail “LYZZA” 51

Nick Trachet

COLOFON

BRUZZ

| CULINAIR

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

Had u soms gedacht dat het nu wel gedaan zou zijn met nieuwjaar vieren? Mis. Er komt er nog eentje aan: Noroez.

Men spreekt ook weleens van ‘Perzisch Nieuwjaar’. Maar het wordt ver buiten Iran gevierd, het Perzische Rijk liep vanouds ook van het huidige Turkije tot aan de Indus. Het feest is meteen ook veel ouder dan de islam en het is dus opmerkelijk dat het in moslimlanden toch nog vaak wordt gevierd. De ayatollahs hebben het proberen uit te roeien, maar dat is niet gelukt.

De moslimgemeenschap heeft trouwens een eigen nieuwjaar, de eerste dag van de maand muharram, dit jaar op 30 juli (het wordt dan 1444 in de Arabische wereld). Maar goed, deze vorm van nieuwjaar is geliefd in pakweg Afghanistan, Azerbeidzjan, Iran, Koerdistan en Tadzjikistan, zelfs tot in Indonesië, hoorde ik. De naam varieert over Norooz, Nowrooz tot Newroz, maar de basis blijft dezelfde. Het feest is dan ook gebaseerd op échte astronomie in de eerste plaats. De Perzen waren toegewijde astronomen.

Het feest valt dus op de ware lente-evening, en die valt dit jaar – dacht ik – op 20 maart om 16.33 uur precies! Hier in België dan toch. In andere landen wordt het glas geheven, zo dicht mogelijk bij het juiste uur (dat verschilt uiteraard naargelang de plek op aarde). Een en ander danken wij aan de zoroastrianen, de religie van de oude Perzen.

Het feest gaat niet in de eerste plaats om eten. Wij

NICK TRACHET

52

CULI NAI R

Noroez

“Op het feest wordt een tafel opgemaakt met zeven dingen die in het Perzisch met een S beginnen” FOTO © SHUTTERSTOCK

westerlingen zijn daardoor geobsedeerd, wij vreten het jaar de wereld uit, maar in andere landen zijn er ook mooie gewoontes. Zo meldde een Koerdische kennis dat het vooral gaat om het springen over vuren, groot volksvermaak.

Dat is een reinigingsritueel.

Net zoals de grote schoonmaak, nieuwe kleren en vers eten. Het kan je niet ontgaan dat de geest dezelfde is als die van het joodse en christelijke

paasfeest, ook een symbool van de nieuwe lente, met zijn gebruiken van reiniging. Ook in onze streken was Pasen trouwens het nieuwe jaar, de dag waarop de jaartelling werd aangepast, pas later is men daar 1 januari van gaan maken.

Er wordt een tafel opgemaakt met zeven Nick Trachet dingen die (inTrachet het Perzisch) Nick met een S beginnen: plantenkiemen van tarwe, gerst of linzen, wilde olijven

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

(oleaster), appels, look, sumakvruchtjes, azijn, een pudding van gekiemde zaden. In andere Noroezlanden zijn het soms gedroogde vruchten en noten. Het geheel wordt afgewerkt met een spiegel en een kom met een goudvis. Ziet er beeldig uit.

Vaak staan er ook kleurig geverfde eieren bij, paaseieren, weet je wel? De laatste dag van de feestelijkheden, die ook meerdere dagen duren, is er een grote picknick in de open lucht.

Steek de barbecue maar al aan!

Toch een recept?

Perzische recepten zijn fijn gekruid en dromerig lekker.

Kijk maar rond, er zijn best wat Perzische restaurants in de stad. Ik pikte dit op: Neem pijpajuin, peterselie, verse koriander, dille, look en fenegriekblaadjes (soms gedroogd te koop). Maak ze goed schoon en hak alles fijn.

Hak ook een ajuin en het wit van een prei klein. Laat ajuin en prei zacht stoven in de boter, zonder te bruinen. Meng het andere groen samen met wat geelpoeder (kurkuma), bakpoeder, zout en peper en vijf geklutste eieren. Het moet één groene massa zijn. Schep die in een geboterde pan, voeg ook het preimengsel toe en laat zachtjes bakken onder deksel. Voorzichtig omdraaien na een minuut of acht. Het wordt een soort groentetortilla met kruidige geur en smaak. Verdeel in stukken en smullen.

Gekruide en gebakken vis hoort ook bij het feest.

En de Iraniërs zijn tovenaars wanneer het op rijst aankomt! Smakelijk.

Harde kip Pistolets

ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE 55.000 exemplaren.

ADVERTEREN? Marlies De Deygere 02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur) REDACTIECHEF Kirsten Bertrand CULTUUR & UIT Gerd Hendrickx REDACTIE Eva Christiaens, Sara De Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman MEDEWERKERS Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Andy Furniere, Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden EINDREDACTIE Karen De Becker, Geert Van der Hallen, Sophie Soukias VORMGEVING Ruth Plaizier, Heleen Rodiers VERTALING Frédérique Beuzon, George Holmer, Greta Holmer-Arblaster, Laura Jones, Martin McGarry FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (DPG Media) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

COLOFON COLOFON BRUZZ BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; Rest3631 van 6044 België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3393 IBAN: BE98 3631 van Vlaams Brusselse Media6044 vzw 3393 Vlaams Buitenvan België: 30 Brusselse euro per Media jaar. vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE OPLAGEOPLAGE : 62.609 exemplaren.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

ADVERTEREN? Marthe ADVERTEREN? Paklons, 02-650 10 61 Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be sales@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De ALGEMENE Clippeleir DIRECTIE Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), HOOFDREDACTIE MathiasKristof Declercq Pitteurs (algemeen hoofdredacteur),

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via voorjenader onderzoek. kwam slachten! terug met een moet er al een hele hoopIktegelijk BRUZZ.be/meldnieuws forse met rustig inhoud, dat laatste verwijderde Ik lietpistolet de stukken bakken in ruime olie NickTrachet Trachet omerdebehoorlijk maten tewat kunnen nemen.

Nick enikikeven voegde gehakte ajuinHet aan dingPersberichten kunnen via hele BrusselaarDe diedede stad reeks woog 45 gram, en bolrond metanderhalf een diameter van Brusselaar die stad toe, watnalezen? pepertjes look. Na uur was redactie@bruzz.be endedewereld wereldculinair culinair en centimeter, de hoogte zeven detwaalf kip nog steeds oneetbaar taai!bedroeg Maakt niet uit, BRUZZ.be/trachet ontdekt ontdekt centimeter.

Zo’n raspistolet is met erg Voer uw evenement in op dan eten we wat later.

In de tropen zijneen maaltijden krokante, dunne korstkrijgt omhuld trouwens ergmaar relatief, iedereen een rond bord een Encodez votreCULTUUR Mathias Declercq sur événement & UIT wanneer hij of zijbroodkruim. thuiskomt, het etenspoor mag van dan al vederlicht wit Geen Gerd Hendrickx CULTUUR & UIT Enter your event on lauw zijn, er is altijd genoeg voor iedereen. nieuwlichterij als sesamzaadjes, slaapbollen of Gerd Hendrickx REDACTIE www.agenda.brussels Nathalie Carpentier, Eva Christiaens, Sara De Ik deed er wat waterpuur bij om het stoven Wie langs deopgevallen?

Afrikaanse winkels moet zonnebloempitten: gladde korst. rustig Het broodje Is het u ook Alles inwandelt, de voeding lijkt REDACTIE het zeker zijn opgevallen: de vitrine hangt kleiner tealworden.

Niet langopgeleden kwam het vaker weldat dan niet een reclame voor pluvera. nieuws Nutella kleinere potten op de markt Meestal staat dezelfde er het lachende gezicht van een brengt. Voor prijs als de vroegere Afrikaanse mama op, kleurrijke hoofddoek. grotere, uiteraard!

Ja,met de hazelnoten zijn duurder Het gaatmeneer! over diepvrieskip.

Maarhouden niet om niet de nu geworden En de mensen overal dominerende ‘plofkip’.

Het zijn legkippen van prijsverhoging, dus doen ze het via volumedie te oud zijn volgens de normen van de verkleining.

verder latendat lopen. ik al kip met is zotegroot je erNu niethad onmiddellijk inajuin kunt (het rook daarvoor écht naar is kiphet in te dehoog. keuken), maarhet ik had bijten, Je moet in hettwee nog breken graag wat Afrikaanser.

Kennen of lichtelijk pletten.

Omjullie het te breken agussi?

Agussi – ookeen bekend alsinegusi, agushi of kent een pistolet snede de bovenkant. egushi – wordtisvoornamelijk gebruiktvan in het deeg in Technisch dat om het zwellen West-Afrika.

Het de zadenMaar van een de hete oven opzijn te vangen. eenmeloenleraar soort, of van veleop pompoensoorten, en geschiedenis rust vertelde mijgepeld lang geleden dat

Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Nathalie Carpentier, Eva Christiaens, Sara De Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Eyck, Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Zonderman Eyck, Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom Zonderman MEDEWERKERS Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, MEDEWERKERS Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Bechet, Michaël Bellon, Trachet,Nicolas Tom VanAlsteen, Bogaert,Gilles Michel Verlinden Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick EINDREDACTIE

TE ST R ID E

SALON - BEURS - EXPO

25 > 27 MARCH

TOUR & TAXIS

1 0.0 0 0 M 2 CO N SACRÉ S À L’U RBAN -B I KE 1 0.0 0 0 M 2 GEWIJ D AAN D E U RBAN -B I KE 1 5 0 M A RQ U E S , I N FORM ATION S , CO N SE ILS , A NI MAT I ONS 1 5 0 M E R K E N , IN FORM ATIE , ADVIE S , AN IMAT I E S

CO

BBB

DE

ZZ 2

2

WA A R D E 8 € S(

GR

) R 8€ - GRA

)

EU

TI

AT U I T ( V AL

E S SA I S S U R PARCOURS IN D OO R E T O U T DOOR I N D O O R & OUTD OO R TE ST-PARCOUR S

FREE ONLINE TICKETS ON

W W W. B I K E - B R U S S E L S . B E Avec le soutien du Tax Shelter du gouvernement fédéral via Belga Films Fund - Met de steun van de Tax Shelter van de federale overheid via Belga Films Fund

DB623068I9

GROENLOO

Het lokaal bestuur van Kraainem werft aan (m/v)

KONINGSLO - STEENSTRAAT 20

Adviseur mobiliteit Statutair – B4-B5

Aanbod

• Statutaire aanstelling, voltijds.

• Bezoldiging volgens salarisschaal B4-B5: min. brutomaandsalaris = 3011,45 euro (0 jaar ervaring), max. brutomaandsalaris = 4490,76 euro (23 jaar ervaring). Alle relevante ervaring wordt meegerekend.

-

•

OPENDEURWEEKEND VRIJDAG 18 MAART ZATERDAG 19 MAART | 10 - 16 U

ling.

ONTVANGST TER PLAATSE - KONINGSLO, STEENSTRAAT 20

• Je hebt een bachelordiploma.

• Je hebt een uitgesproken interesse in ruimtelijke ontwikkeling en je ziet de uitdaging om samen met milieu, openbare werken en omgeving de mobiliteit op het grondgebied te ontwikkelen.

• dingen te volgen, onder meer in verkeerskunde, om waar nodig je kennis bij te schaven.

• opneemt, maar bent ook een teamplayer die graag met collega’s aan projecten werkt.

•

Welkom in Duurzaam wonen in een groene wijk

RUIME GEZINSWONINGEN MET LICHTRIJKE LEEFRUIMTES 3 of 4 slaapkamers Privatieve tuin en carport Energiezuinig • Deelmobiliteit

VERLAAGD BTW-TARIEF

• Je versterkt het team openbaar domein en patrimonium. Je bent als adviseur mobiliteit verantwoordelijk voor het organiseren, coördineren en ondersteunen van de mobiliteit in al zijn aspecten in de gemeente.

• Je werkt mee aan de voorbereiding en uitvoering van een duurzaam mobiliteitsbeleid met bijzondere

6%

MOGELIJK

BIJNA-ENERGIENEUTRAAL WONEN IN GROEN PARK

•

in het Nederlands via .

Bezorg ons ook onmiddellijk jouw diploma en uittreksel uit het

www.kraainem.be/nl/vacatures Resultaat (eind april).

DB752042C2

algemeen.

Solliciteren kan tot en met 23 maart 2022 - 12 uur.

| 14 - 17 U

WERKEN REEDS AANGEVAT

Modern en energiezuinig wonen Wonen in een groene long van 1,9 ha Rustig wonen nabij Brussel Kies zelf nog indeling en afwerking De zorgeloosheid van nieuwbouw

09 321 03 00

www.acasa.be PROJECTONTWIKKELING DB750897B2

DB623070I9

Met meer dan 80 jaar ervaring is NUSSBAUMER uitgegroeid tot een vooruitstrevende leverancier van elektrotechnische materialen.( www.nussbaumer.be ) Wij zijn op zoek naar een :

SALES ASSISTANT

Functieomschrijving Als Sales Assistant assisteer/ondersteun je het sales team bij het opmaken en opvolgen van orders, standaard offertes en alle administratief gerelateerde zaken.

Je kerntaken: • Je maakt standaard offertes op; • Nabellen van openstaande offertes; • Contact houden met leveranciers rond offerte aanvragen; • Behandelen van klachten; • Je bent het aanspreekpunt voor product en/of technische vragen.

DB752048C2

Je levert op een efficiënte manier kwalitatieve resultaten door nauw samen te werken met het team om zo alle relevante en correcte data te verkrijgen. Je blijft op de hoogte van de laatste nieuwe producten en toepassingen.

Profiel • Je hebt een opleiding genoten van basis elektriciteit of vergaard door ervaring.

• Een eerste werkervaring is een pluspunt, geen must.

• Je bent taalvaardig en hebt een perfecte kennis van NL en goede kennis van FR. • Je bent vertrouwd met Outlook, Word en Excel.

• Je hebt sterke organisatorische skills.

• Je bent accuraat en communicatief.

• Je streeft ernaar om deadlines te halen.

Aanbod Wij bieden je een job met variatie in een solvabele onderneming met permanente groeicijfers.

Interne opleidingen van het bestelsysteem (NAV/Microsoft Dynamics), het productengamma en interne werking worden voorzien.

Onze werkuren zijn van maandag tot donderdag van 8u30 tot 12u30 en van 13u tot 17u (vrijdag tot 16u).

Je mag rekenen op een competitief salarispakket met extralegale voordelen (waaronder maaltijdcheques, hospitalisatieverzekering, groepsverzekering, bonus bij het behalen van collectieve targets, fietsvergoeding, eco-cheques, terugbetaling woon-werkverkeer, 26 dagen verlof (ADV)).

Bij interesse om ons team te versterken, kan u steeds uw c.v. met motivatiebrief sturen naar job@nussbaumer.be.

DB750168B2

Diletti, het netwerk geestelijke gezondheidszorg voor volwassenen, is actief in de regio Vlaams-Brabant Oost.

Graag verwelkomt het netwerk je als onze nieuwe

LOKALE COÖRDINATOR psychologische zorg in de eerste lijn

Dan mag u ons steeds contacteren voor meer informatie op het nummer 052/505.598 Van maandag tot vrijdag tussen 10u. en 18u.

Het uitgangspunt van deze eerstelijnspsychologische functie is de kortdurende, laagdrempelige en oplossingsgerichte hulpverlening voor mensen met een verhoogd risico op of een beginnende psychische klacht.

DB750505B2

Bent u gepensioneerd of bent u op zoek naar een bijverdienste als toiletdame/heer

Onze nieuwe lokale coördinator wordt een ambassadeur en vormt een brug tussen de GGZ-netwerken en de lokale multidisciplinaire samenwerkingsverbanden. Daarnaast beschikt de nieuwe coördinator over expertise op het niveau van project-, proces-, strategisch en changemanagement.

De coördinator staat in voor de uitbouw van deze functie, in samenwerking met alle partners binnen het werkingsgebied van het Diletti-netwerk.

• Uitdagende nieuwe functie voor kandidaten met ervaring • Aangepaste arbeid- en loonsvoorwaarden voorzien • Onbepaalde duur: voltijdse of 80%-tewerkstelling is mogelijk

Voor meer informatie: www.diletti.be

DB751946C2

INSPECTEURS ELEKTROMECHANICA BEDIENDECONTRACT VAN ONBEPAALDE DUUR Konhef, een erkend controle-organisme, voert sinds 1932 wettelijke keuringen en controles uit voor de veiligheid van hefwerktuigen en liften.

Ontdek je carrièrekans en surf nu naar mijntoekomstbijroularta.be

Om onze groei verder te verzekeren, zoeken wij (m/v):

REGIO’S: BRUSSEL OF VLAAMS-BRABANT OF MECHELEN OF ANTWERPEN Functie: Je bent verantwoordelijk voor het uitvoeren van periodieke controles van liften en hefwerktuigen in privé- en nijverheidsgebouwen.

Profiel: • Je beschikt over het diploma A2/3e graad TSO elektromechanica, elektriciteit - elektronica of mechanica • Je bent dynamisch en kan zelfstandig werken met een groot verantwoordelijkheidsbesef • Enkele jaren ervaring in montage of onderhoudsfunctie is een pluspunt• Je bent in het bezit van een eigen wagen.

Aanbod: • Een grondige opleiding en regelmatige bijscholing • Een aangename KMO-werksfeer met behulpzame collega’s • Een aantrekkelijke bezoldiging • Vergoeding van verplaatsingskosten en onkosten • Familiale hospitalisatieverzekering • Permanente ondersteuning • Goed evenwicht werk-privé • Stabiele en gevarieerde job in een sector in ontwikkeling.

Interesse? Bezorg je sollicitatiebrief aan Konhef, t.a.v. dhr. V. Deckers, Gijzelaarsstraat 7-9-11, 2000 Antwerpen. info@konhef.be | www.konhef.be DB752158C2

POP-UP

PUP Brussels POP-UP

Friday 18.03 : 11-21h Saturday 19.03 : 10-19h Sunday 20.03 : 10-18h

PUP i s pop- a travel ling u ps tren dy h hop with of wh ouse pl a mad ich 66% a nts e re and in Belgiu m mo 412 s re than peci es !

@ Gare Maritime 18 - 20 March Plants Pots Flowers Plant knowhow www.pupplants.store

@pupplants.store

@pupplants.shop