BRUZZ - editie 1764

#1764

NL

WEEKBLAD HEBDOMADAIRE WEEKLY EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW

FR

FLAGEYPLEIN 18 PLACE FLAGEY

EN

1050 ELSENE/IXELLES AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

INTERVIEWS

|

A N A LY S E S

|

TIPS

+ BRUZZ CULTURE AAFKE ROMEIJN NEDERLANDS MULTITALENT TUSSEN DANSEN EN HUILEN

LA FÊTE AU GALERIES 80 ANS D’UN CINÉMA DE QUALITÉ

DANIEL LINEHAN DANCING WITH TREES

CARINE KANIMBA, DOCHTER VAN ‘HOTEL RWANDA’-BAAS

SPIONNEN KRIJGEN IN BRUSSEL NOG ALTIJD VRIJ SPEL

25 | 08 | 2021

Inhoud / Sommaire / Inside houd / Sommaire / Inside

Edito Edito EEN PIJNLIJKE VASTSTELLING VACCINTWIJFEL

Brussel is altijd een toevluchtsoord geweest voor

N Lde vaccinatietabellen tot in detail uitpluist, wordt Wie mensen die om wat voor reden dan ook vervolgd alwerden. eens verrast.

In Aartselaar is al 107 Onze hoofdstad werdbijvoorbeeld hun veilige haven.

Met de procent van de 80-plussers ingeënt.

Voor die overschrijding opmars van de taliban in Afghanistan is er ondertussen een is een nieuwe administratieve uitleg, maaronderweg belangrijker dat in een stroom vluchtelingen naar is ons land.

Een gemeente als Sint Joost slechts 63 procent van de 85-plusdeel van hen zal ongetwijfeld in Brussel zijn heil zoeken. Dat onze politieke verantwoordelijken tottwijfelen een moeilijke sers is noopt ingeënt.

Maar wie zijn die mensen die om evenwichtsoefening: tweeaantal wekenvan geleden Afghanen gevaccineerd te worden? Een hen kregen laten we in dit nog aan te horen dat ze zoDat snelleidde mogelijk moesten naar tot hundiscussie. land. Daarnaast magazine het woord. ookterug op onze redactie Moet blijkt dat datmoet! ook erkende vluchtelingen hier minder veilig zijn dan In dit magazine wel? Dat De vaccintwijfelaars aan de kant zetten als ze in hoopten. complottheorieën leest u de getuigenis van Carine Kanimba, de dochter van Paul Rusesabagina. gelovende gekken is te makkelijk. Sommigen van hen twijfelen niet eens over het Rusesabagina redde tijdens de genocide van 1994 in Rwanda duizenden levens, medische nut van het vaccin. Ze stellen vooral vragen bij het dwingende van de vluchtte, en bouwde hier in Brussel een nieuw leven op. Daar kwam een einde aan vaccinatiestrategie. Een van de geïnterviewden zegt dat wanneer we die toen de Rwandese geheime dienst hem in de val lokte, een val die hier in Brussel twijfelaars overtuigen niet de argumenten zullen zijn, haar werdwillen opgezet.

Ook dochter Carine kwam in het doorslaggevend vizier van die geheime dienst: maar wel wie ze aanbrengt.

En dan komt plots het hobbelige parcours van mobiele telefoon werd gehackt. Rwandese oppositieleden in Brussel kijken altijd overheid énhun wetenschap in beeld. hebben ook in over de saga rond de En over schouder. Echt veilig We voelen ze zichhet zelden de Europese hoofdstad. mondmaskerplicht.

Eerst zeker geen mondmasker, dan verplicht, nu verplicht in dat is een pijnlijke vaststelling. Lees het gesprek het interview met Carine Kanimba p10 - 13 en gesprekken Brusselse p18 - 19 de Brusselse openbare ruimte tenzij je opmet eenenkele terrasstoel zit. AlsAfghanen je dat allemaal optelt, zou het wel heel arrogant zijn om niet naar die twijfelaars te luisteren.

DOULOUREUSE CONSTATATION LeesUNE de analyse en de getuigenissen op p14 - 17

NL

PORTRETTEN

EKTIJD“Ik ben een grote Brusselfan. Maar een van de

scenario’s die we nu overwegen is verhuizen naar

zijn hier om de zaken te veranderen de omgeving van Gent” e verbeteren.

Niet om niks te doen” Heel wat ouders hebben een week voor de start van het schooljaar nog

geenvoor plekje voor hun kind ssecretaris Huisvesting en14 Gelijke Kansen Ben Hamou 10 REPORTAGE

“Toen ik klein was, ademde alles hier vis. Nu is de sfeer straffeloosheid nablèten” op het plein die om te

YSE

tiegeweld volgt, moet Marc Debaeremaecker van La Péniche ziet den aangepakt” de laatste visgroothandelaar de Vismet verlaten 20

ar na de grote BLM-betoging ssel 18 DE WEEK Zoom 4, In beeld 6, Bijgedachte 7, COVER STORY Carine Ka-

nimba 10, ACTUA Wiskundig model voorspelt vierde golf 9, ANALYSE EEK Zoom 4, In beeld 6, Bijgedachte 7, COVER STORY VacAfghanen in Brussel wachten bang af 18, ZOMERREEKS Op stap met wijfelaars aan het woord 14, INTERVIEW Grégor Chapelle Aurélie Czekalski 24, COLUMN Nick Trachet 52 t afscheid van Actiris 22, ANALYSE Kan een hoofddoek bij

VB? 8, BIG CITY Hoe ziet het kanaal er onder water uit? 26, BRUZZ52CULTURE MN Nick Trachet

« Le Galeries est né de

RUZZ CULTURE la volonté de présenter

et werd un tijdcinéma dat différent » Voilà 80 ans que l’établissement iconique en rapper zelf het reste fidèle à lui-même 40 erhaal vertelde”

NL Aafke Romeijn 29, EN Daniel Linehan 34, EN Julie Scheurro schrijft met Rap game 36, EN Column Arno Boey 38, NL Brikabrak 39, NL Vieze weghs n Belgische geschiedenis Meisje n de hiphop 44 44, NL Eat & Drink Monella 47, NL/FR/EN Select: film 48,

FR

Bruxelles a toujours été un refuge pour les gens qui, pour une raison ou une

HÉSITATION VACCINALE autre, étaient persécutés. Notre capitale est devenue leur havre de paix. Suite à la montée des talibans en Afghanistan, un nouveau flux de réfugiés se dirige

Sivers vousla lisez en détail les tableaux de vaccination, risquez d’être Belgique.

Une partie d’entre eux cherchera trèsvous certainement le bonheur à surpris. À Aartselaar, par exemple, 107 % des plus de 80 ont déjà été Bruxelles, et cette situation force nos responsables politiquesans à trouver un difficile vaccinés.

Il y a une explication administrative à ce dépassement, mais ce qui équilibre, alors qu’il y a à peine deux semaines, les réfugiés afghans étaient forcés est plus important, quedans seulement % des plus 85il ans d’une aussi que à retourner au c’est plus vite leur pays.63 Mais à côté de de cela, semblerait commune comme Saint-Josse été vaccinés. qui sont ces l’espéraient. personnes les réfugiés reconnus soientont moins en sécuritéMais en Belgique qu’ils Dans ce vous lirez témoignage de Carine fille de Paul qui hésitent à magazine, se faire vacciner ? un Dans ce magazine, nousKanimba, donnonsla la parole à Rusesabagina.

Pendantelles. le génocide 1994lieu au Rwanda, Rusesabagina a sauvé un certain nombre d’entre Cela a de donné à quelques discussions dans des milliersFaut-il de vies,leaprès il afaut fui le! pays s’estfacile construit une nouvelle notre rédaction. fairequoi ? Il le C’estettrop de rejeter les vie à Bruxelles.

Mais sa fuite a pris lorsque les services secrets rwandais lui ont sceptiques du vaccin comme des fin fous qui croient aux théories du complot. tendu un piège, ici même à Bruxelles. Et sa fille Carine était également dans le Certain.e.s d’entre eux ne doutent pas des avantages médicaux du vaccin. Ils viseur des services secrets : son téléphone portable a été piraté et mis sur écoute. mettent principalement en cause le caractère contraignant de la stratégie de Les membres de l’opposition rwandaise qui vivent à Bruxelles n’ont jamais vaccination.

L’une des personnes affirme si on veut les vraiment été tranquilles, ils neinterrogées se sentent pas tout àque fait en sécurité dans la convaincre, ce ne sont pas les arguments qui seront décisifs, mais ceux quideles capitale européenne. Une constatation douloureuse. Lisez l’interview amènent.

Et c’est là queen le p10 parcours chaotique gouvernement et science Carine Kanimba - 13 et quelquesentre échanges avec des Afghans entre en scène. Dans ce magazine, nous évoquons également la saga autour bruxellois en p18 - 19 de l’obligation du masque buccal. Au départ, pas de masque, puis il est devenu A PAINFUL OBSERVATION obligatoire et maintenant, il est obligatoire dans l’espace public bruxellois, à moins que Brussels vous nehas soyez assis à une terrasse. En prenant tout cela en compte, always been a refuge for people who for whatever reason were il seraitEN trèspersecuted. arrogant de ne pas ces indécis.

Our capitalécouter city became their safe haven. Meanwhile, with the Lisezadvance l’analyse etTaliban les témoignages p14stream - 17 of refugees is on its way to of the in Afghanistan,en a new FR

our country and some of them will undoubtedly seek refuge in Brussels. This

DOUBTING THE VACCINE forces our political leaders to perform a difficult balancing act: a fortnight ago

Afghans were still being told to go back to Afghanistan as soon as possible. It turns

Anyone vaccination tables surprises.

Inthis out thatwho evenscrutinises recognisedthe refugees are not as safe will herefind as they hoped. In Aartselaar, for example, 107% of the over-80s have already been magazine you can read the testimony of Carine Kanimba, the daughter of Paul NL/FR/EN Select: music, theatre & visual arts 50 vaccinated.

There is He an saved administrative this seemingly Rusesabagina. thousandsexplanation of lives duringfor the 1994 Rwandanimpossigenocide, Cabin Fever: Pablo Dalas 28, EN P.A.R.T.S. Graduation ble feat, but what important is This thatcame in a municipality such Sintfled and builtisa more new life in Brussels. to an end when theas Rwandan ows 30, FR Dominique Goblet & Caroline Sury 32, Joost/Saint-Josse, 63% of the over-85s been But who secret serviceonly trapped him, a trap that washave set here in vaccinated.

Brussels. Daughter Carine MEER BRUZZ was also targeted by the secret service: her mobile phone was hacked.

Rwandan are these people who are hesitant about being vaccinated?

In this magazine, Mathieu Pernot 36, NL Els Moors 38, FR Qudus Onikeku 42, in Brussels always looking over their shoulder. rarely Start het nieuwe schooljaar met de we let opposition a number members of them speak.

Thisare also caused some discussion at ourThey editoTurner Cody 48 NL Eat & Drink Beiruti 50 feel Should completely in Yes, the capital of Europe. is aeasy painful Read beste platen! Luister op 1 september naar rial team. we safe do it? we must do it! ItThat is too to conclusion. dismiss vaccine ouras interview with Carine Kanimba on p10 13,even and the testimonials of BRUZZ radio (98.8FM) live vanuit het doubters conspiracy theorists.

Some of them do-not doubt the medical Brussels-based Afghans on p18 - 19 Maria Assumpta Lyceum in Laken. Meesbenefits of the vaccine. They mainly question the coercive nature of the ter BRUZZ praat er met leerkrachten, KRISTOF PITTEURS, vaccination strategy. One of the interviewees says that if we wanthoofdredacteur to convince leerlingen en ondersteunend personeel. them, it is not the arguments that will be decisive, but who it is that puts them gende week is het zover! De nieuwe Meester BRUZZ, woensdag 1 september forward.

Just like that, then, the bumpy road of government and science UZZ Guide ‘Brusselse quartiers vanaf 7u live op BRUZZ radio (98.8FM) en comesCORRECTIE into the picture. In this magazine, we also talk about the saga of rt 2’ komt eraan. Ontdek de leukste Ruimte-face en luchtvaartbedrijf is gevestigd in Haren, en niet inthen Evereit(BRUZZ op BRUZZ.be/meesterbruzz compulsory masks. First Sabca the word was no face mask, was 1763). ressen in tien Brusselse wijken! compulsory, now compulsory in public in Brussels unless you are sitting on a lke BRUZZ-abonnee krijgt de BRUZZ terrace chair. If you add all that up, it would be very arrogant not to listen to ide volgende week toegeMELDgratis NIEUWS Zelf nieuws gespot? Jouw tip is altijd welkom via BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be those doubters.

EN

EER BRUZZ

urd. Geen abonnee? Haal je exemar bij Muntpunt of check BRUZZ.be/ de voor de verdeelpunten.

Read the analysis and the testimonials on p14 - 17

25 AUGUSTUS 2021

KRISTOF PITTEURS, hoofdredacteur

I

3

De week

NU ZEVEN KANTONS ZONDER VASTE VREDERECHTER, VOLGEND JAAR MOGELIJK NEGEN

In Brussel is vrederechter een knelpuntberoep Brussel kampt met een groot tekort aan vrederechters. Zeven van de negentien kantons zitten zonder titularis en voor de vacante plaatsen zijn er nauwelijks kandidaten. — BETTINA HUBO

BRUZZ | DE WEEK

Vorige week legde Nicolas Lhoëst, een voormalig advocaat met vele jaren dienst, de eed af als vrederechter van het kanton Oudergem. “Heuglijk nieuws,” zegt Simon Cardon de Lichtbuer, voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg van Brussel en aldus verantwoordelijk voor de Brusselse vredegerechten.

“Vrederechter is in Brussel een knelpuntberoep geworden.”

Het gerechtelijke arrondissement Brussel telt 26 kantons, waarvan negentien in Brussel-hoofdstad en de rest in de rand.

Van de negentien Brusselse kantons zijn er zeven zonder titularis, de beide Anderlechtse kantons, kanton Brussel 1 en 2, Neder-overHeembeek (Brussel 4), Sint-Joost-ten-Node en Elsene. Twee van de vaste vrederechters postuleren momenteel voor een andere post, dus volgend jaar zijn

er mogelijk negen kantons zonder eigen rechter.

“Je krijgt een sneeuwbaleffect: hoe minder vrederechters, hoe lager de aantrekkingskracht van het beroep,” zegt Cardon. “Mensen vrezen dat ze voortdurend elders zullen moeten inspringen. Dat klopt niet.

Kantons zonder titularis krijgen een plaatsvervangende vrederechter, vaak een advocaat of een gepensioneerde vrederechter die een deel van de taken verricht en de helft van de wedde krijgt.”

TWEETALIGHEID Volgens Cardon draait het op deze manier voorlopig allemaal nog wel. “Maar ik hou mijn hart vast, want het wordt ook steeds moeilijker om plaatsvervangers te vinden.” Een echte achterstand is er niet, zegt hij.

“Maar in de Anderlechtse kantons bijvoorbeeld kan het soms enkele maanden duren voor een zaak

Nieuwe fietsstraat De ventweg langs de Louizalaan tussen het Stefaniaplein en de Baljuwstraat wordt zondag bedekt met okerkleurig asfalt. Het wordt een fietsstraat, net zoals er aan de overkant in de tegengestelde richting al eentje is.

Maandag rijden de eerste fietsers de straat al in. Het gaat om een eerste fase in de aanleg van fietsinfrastructuur tussen het Stefaniaplein en het Ter Kamerenbos.

4

I

25 AUGUSTUS 2021

behandeld wordt.”

Waarom er zo weinig juristen vrederechter willen worden? Behalve dat de belangstelling voor het beroep van magistraat in het algemeen daalt en de Hoge Raad voor Justitie, die de rechters aanwerft, dus voor alle ambten moeilijker kandidaten vindt, speelt in Brussel de strenge tweetaligheidsvereiste mee.

Cardon: “De Brusselse vredegerechten zijn tweetalig gebleven. Van de kandidaten wordt dan ook een zogenoemde ‘grote’ tweetaligheid vereist, actief en passief. Het is een serieuze filter.”

Ander gegeven dat sommige kandidaten afschrikt is het isolement van de vrederechter. “Een vrederechter werkt toch een beetje alleen, op een eiland,” zegt Cardon, die zelf vrederechter geweest is in Sint-Genesius-Rode. Om dit euvel te verhelpen is er ondertussen een project in

30 Volgens een recente studie is Brussel de op één na goedkoopste hoofdstad in Europa om een auto te huren. Je betaalt er gemiddeld bijna 30 euro per dag. Enkel in de Russische hoofdstad, Moskou, is het nog iets goedkoper (29,37 euro per dag).

gang gezet waarbij de negentien kantons gegroepeerd worden in zes pools. “Zo zitten Brussel 1 en 2 en Elsene al samen op het Poelaertplein. De vrederechters werken er nu met één griffie, gezamenlijk voor de drie kantons. Dit moet ook een oplossing bieden voor het personeelstekort op de griffies.”

Inhoudelijk is het beroep van vrederechter de afgelopen jaren enigszins veranderd. “Het romantische beeld van de vrederechter die bemiddelt in familiekwesties is weg.

Vroeger nam de vrederechter voorlopige maatregelen bij huwelijkscrisissen. De familierechtbanken hebben dit overgenomen.”

“Wel zijn er nog de burengeschillen. Toen ik vrederechter was, stond ik geregeld in de tuinen van de mensen. In stedelijke kantons ben je daarnaast heel veel bezig met

armoedebeheer, alle huurzaken en onbetaalde facturen. En dan zijn er de bewindvoeringen, de beslissingen voor mensen die wilsonbekwaam zijn.

Dat is ook een flink pakket.”

Cardon erkent dat de werklast hoog is. “Maar niet overdreven. Vrederechter is een prachtig beroep, heel afwisselend.”

In Brussel worden de vredegerechten anders geleid dan bijvoorbeeld in Vlaanderen. Daar kregen de vredegerechten en politierechtbanken bij de gerechtelijke hervorming acht jaar geleden een voorzitter die samen met een ondervoorzitter en een hoofdgriffier, instaat voor de hele organisatie en het beleid.

Door de taalsituatie, met tweetalige vredegerechten en eentalige politierechtbanken, werd de leiding in

Sans-papiers bezetten KBC-zetel Een groep van 250 mensen zonder papieren bezet sinds donderdag de oude KBC-zetel in Molenbeek. De sans-papiers eisen papieren en willen legaal aan het werk kunnen.

“Op het moment dat we vrouwenactivisten die vluchten voor de taliban proberen te redden, zijn acties van mensen die hier onwettig verblijven en geen nood hebben aan bescherming behoorlijk cynisch,” reageert staatssecretaris Mahdi.

CARTOON De vredegerechten van Laken (Brussel 3) en Ganshoren zitten samen in de Fransmanstraat.

KIJK OP DE WEEK

© SASKIA

Brussel in cobeheer gegeven aan de voorzitters van de Nederlandstalige en Franstalige rechtbank van eerste aanleg. “Wij doen het boven op onze eigenlijke job en worden ook niet ondersteund door een hoofdgriffier,” zegt Cardon. “Met een eigen leiding zouden de vredegerechten beter gemanaged zijn en beter opgewassen tegen de huidige personeelsproblematiek.”

Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) laat weten dat hij de Brusselse problematiek wil aanpakken. Zo zijn er wetsontwerpen in de maak voor een beter beheer van de vredegerechten en een grotere doorstroming van advocaten naar het magistratenberoep.

Ook plant justitie een ‘employer branding campagne’, voor een beter imago van het beroep.

Smartmove voor 2024? Dat wordt moeilijk …

Brussels minister-president RUDI VERVOORT denkt dat het moeilijk zal worden om de slimme kilometerheffing in Brussel in te voeren nog voor het einde van de legislatuur (Bij BX1)

BRUZZ | DE WEEK

VANDERSTICHELE

WAUTER

Taalsocioloog Janssens overleden Professor Rudi Janssens (VUB) overlijdt zaterdag op 59-jarige leeftijd. Janssens is onder meer de auteur van vier taalbarometers over de taalverhoudingen in Brussel, waarmee hij sinds 2001 de talen in kaart bracht die in Brussel en in de Rand worden gesproken. Hij begon zijn carrière bij het Centrum voor de Interdisciplinaire Studie van de Brusselse Taaltoestanden, opgericht door professor Els Witte.

150 Op het trainingscomplex van Royal Sporting Club Anderlecht (RSCA) krijgen 150 geïnteresseerden zaterdag een idee van de fysieke proeven die vereist zijn om het beroep van politieagent te kunnen uitoefenen. Het evenement wordt georganiseerd door de politiezone Brussel-Zuid en voetbalclub RSC Anderlecht.

25 AUGUSTUS 2021

I 5

In beeld

EEN PLEIN VOOR MEHDI NL/Het basketbalplein

op de Nieuwe Graanmarkt in centrum Brussel heet voortaan het Mehdi Bouda-plein. Het is een eerbetoon aan de jongen die twee jaar geleden onopzettelijk maar dodelijk werd aangereden door een politiewagen. Op de inhuldiging van plein 6

I

25 AUGUSTUS 2021

en gedenkteken: burgemeester Philippe Close (PS), die als hoofd van de politie de hand reikt naar de familie van Mehdi. Die hekelde vorig jaar nog het gebrek aan nazorg bij politie en burgemeester, maar ziet in de inhuldiging nu toch “een belangrijke stap naar erkenning”.

UNE PLACE DÉDIÉE À MEHDI FR/ Le terrain de basket du Nouveau Marché aux Grains au centre de Bruxelles s’appelle dorénavant la place Mehdi Bouda, en hommage au jeune qui a été renversé par une voiture de police de façon involontaire mais fatale il y a deux ans. Lors de l’inauguration de la place et de la plaque commémorative, le

bourgmestre Philippe Close (PS) a tendu la main à la famille de Mehdi, en tant que responsable du corps de police bruxellois.

La famille avait vivement critiqué le manque de suivi de la part de la police et du bourgmestre, mais pour eux, l’inauguration est « une étape importante vers la reconnaissance ».

TRIBUTE TO MEHDI EN/ The basketball court

on Nieuwe Graanmarkt/ place du Nouveau Marché aux Grains in the centre of Brussels will from now on be known as place Mehdi Boudaplein. It is a tribute to the boy who unintentionally but fatally was run down by a police car two years ago. Attending the inauguration of the

Bijgedachte

REDACTEUR BRAM VAN RENTERGHEM neemt het nieuws op de korrel

© BELGA

square and the memorial was Mayor Philippe Close (PS), who, as head of the police, extended his hand to Mehdi’s family. Last year, the family complained that the police and the mayor did not help enough after the accident but see the inauguration as “an important step towards recognition.”

Lang geleden beklom ik met een groep andere Belgische toeristen de Longido-berg in Tanzania. Voor tien van de elf meegereisde Belgen vormde de klim geen probleem, maar voor één deelnemer was het lastig.

Hijgend en puffend sjokte zij achter ons aan, waardoor wij op elke hoek of splitsing moesten wachten. En dan moest het steilste stuk nog komen. Stemmen gingen op om haar te lossen, maar dat durfden wij niet.

Samen uit, samen thuis. Tot zij zelf de verlossende woorden sprak: “Gaan jullie maar, ik denk dat ik beter terugkeer.” En zo geschiedde. De groep schoot omhoog, het uitzicht was fantastisch en ‘s avonds bij het kampvuur deelden wij verhalen en foto’s met haar, en iedereen ging tevreden naar bed.

Wat dat met Brussel te maken heeft? Alles.

Want ook hier remt een minderheid een meerderheid af. Met dat verschil dat de vrouw hierboven niet mee kon, terwijl antivaxers niet mee willen.

“Hoelang blijven gevaccineerden nog solidair met een minderheid die zich niet laat inenten?” kopte De Morgen dan ook op maandag. Een terechte vraag, want terwijl in Vlaanderen en Wallonië het nachtslot van de horeca wordt gehaald, thuiswerk niet meer hoeft en de beperkingen voor trouwfeesten wegvallen, kan dat niet in Brussel. “Er zal opnieuw gedanst mogen worden,” zei premier Alexander De Croo (Open VLD). Maar niet in Brussel.

Hoelang nog moeten de gevaccineerden met de beperkingen van de ongevaccineerden leven? Hoelang nog eer wij ook in Brussel kunnen dansen, tooghangen, zonder mondmasker naar school mogen of het eerste jaar aan de unief als een échte student starten, in plaats van thuis op de bank?

“Ja maar, dat willen wij ook,” zeggen antivaxers, “maar dan voor iedereen.” Zonder onderscheid dus tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden. ‘Unite, don’t divide’,

klinkt het dan, of ‘Uw vrijheden, onze vrijheden’.

Maar op die manier ligt de intensieve zorg in Brussel binnen de kortste keren weer vol, zo toont het rekenwerk van de Universiteit Antwerpen en Universiteit Hasselt. En dat zo’n vermijdbare vierde golf er toch zit aan te komen, maakt mensen kwaad. Zij pleiten voor responsabilisering.

Zo suggereerde urgentiearts Ignace Demeyer om ongevaccineerden dan maar zelf de medische kosten te laten betalen. “Ongehoord,” klonk het meteen, maar het is evengoed ongehoord om een vaccin van 12 euro te weigeren, maar een verzorging van meerdere duizenden euro’s te eisen als het misloopt.

Dat laatste is voorlopig niet meer dan een denkoefening, maar het vaccinatietempo moét wel omhoog. Misschien daarom dat ministerpresident Rudi Vervoort (PS) vorige week nogal plots pleitte voor een Covid Safe Ticket als toegangsticket voor café of restaurant. “Het resultaat in Parijs was enorm. Het gaf een enorme boost aan de vaccinatie,” zei hij.

Praktische voordelen als stimulans voor vaccinatie: het is al eerder geopperd, én het werkt. Maar zelfs al blijft die boost uit, dan nog kunnen mensen met een geldig certificaat tenminste met een gerust hart en zonder

BRUZZ | DE WEEK

Hoelang nog?

“Een pasjesmaatschappij is niet wenselijk, maar een vierde golf en bijhorende strenge maatregelen zijn dat evenmin” beperkingen op café, restaurant of naar de AB. Een pasjesmaatschappij? Jazeker, en dat is niet zo wenselijk. Maar een vierde golf en bijhorende strenge maatregelen zijn evenmin wenselijk. Dat gevaccineerden meer mogen is eigenlijk niet meer dan normaal. En in de plaats van te sakkeren, zouden de ongevaccineerden ook grootmoedig kunnen zijn, en zeggen: “Dit is mijn eigen keuze. Beklimmen jullie die berg maar zonder mij.”

Lees het artikel over de nakende vierde golf in Brussel p9 25 AUGUSTUS 2021

I 7

Zoek en win!

Ga in Brussel op wandelreis en doe de Bulswandelzoektocht!*

Ka r

ul el B

nd swa

elin

g

(2,7

km

)

?

?

? ?

Voor alle info, routes met uitleg en het zoektochtformulier: www.vrijzinnigewandeling.brussels • info@vrijzinnigewandeling.brussels

Met dank aan de vrijwilligers van het huisvandeMens Brussel. *Deelnemen kan tot 15 september 2021.

ONDERZOEKERS HOPEN DAT MEER VACCINATIES DE PIEK KUNNEN LATEN ZAKKEN

Wiskundig model voorspelt vierde golf

gewesten ook nog niet zo groot,” vertelt Willem. “In het najaar worden die verschillen belangrijker.

We hebben voor het eerst ingezoomd op de verschillende gewesten. In de projectie die we maken voor Brussel, zien we duidelijk een hogere piek. De hoogte heeft mij toch verrast,” aldus Willem.

Brussel krijgt hoe dan ook nog een vierde golf van coronabesmettingen. Dat voorspellen wiskundigen van de universiteiten van Antwerpen en Hasselt. Die golf kan onder controle blijven als we de huidige Brusselse maatregelen nu nog niet versoepelen, zoals beslist is door het Overlegcomité. De heropstart van de scholen zorgt in september al voor voldoende uitdaging. — EVA CHRISTIAENS De ziekenhuisopnames in Brussel zullen stijgen, voorspellen onderzoekers van UAntwerpen en UHasselt. © PHOTONEWS

enkel volgens de huidige coronaregels, maar soms meer risicovol. Dat is al mee in het model verrekend, net als de immuniteit die al is opgebouwd door de vaccinaties. “Alleen zullen er in september sowieso meer dingen veranderen: de scholen gaan weer open, reizigers keren terug en er zullen weer andere activiteiten, zoals sport, hervatten,” zegt Willem.

“Dat wil zeggen dat de rode lijn moeilijk houdbaar wordt.” En dat wil dan weer zeggen dat de vierde, ‘Brusselse’ golf wellicht hoger wordt dan die piek van 400 opnames. De bovenste lijn op de grafiek betekent dat we anderhalf zoveel contacten hebben dan in de

maand augustus waren toegestaan.

De ‘Brusselse golf’ is geen verkeerde naam. De rest van het land krijgt volgens deze voorspellingen veel minder te maken met stijgende ziekenhuisopnames. Dat komt vooral omdat de hogere vaccinatiegraad daar al beter beschermt tegen ernstige ziekte. In Vlaanderen is al bijna 80 procent van de bevolking minstens één keer gevaccineerd, in Wallonië bijna 70.

In Brussel is dat nog maar 50,6 procent.

“Tot nu toe hebben we telkens enkel nationale cijfers bekeken, want tot voor de zomervakantie waren de verschillen tussen de

Die piek kan nog altijd naar omlaag, benadrukt hij. “Wij vergelijken ‘wat als’-scenario’s,” zegt Willem. Zo zit er in de rode lijn nog altijd een portie risicogedrag verrekend, dat eigenlijk niet aangeraden is. “Het risicogedrag is een verantwoordelijkheid van iedereen. De rode lijn die we nu observeren, is nog min of meer houdbaar in termen van ziekenhuisbezetting,” zegt Willem.

Pas als meer mensen zich niet aan de regels houden, komen de ziekenhuizen verder in de problemen.

En dan is er natuurlijk nog een andere manier om de piek te laten zakken: vaccinatie. “Hoe meer mensen gevaccineerd zijn, hoe minder goed het virus zal kunnen overspringen,” zegt Willem. “Elke vaccinatie telt mee in het grotere geheel.”

Wie zich nu laat vaccineren, kan de piek nog altijd helpen zakken.

“Voor september zullen we niets meer kunnen doen, maar voor de piek in het najaar zal het zeker nog een verschil maken,” aldus Willem.

Slechts een minderheid van de coronapatiënten in de Brusselse ziekenhuizen is volledig gevaccineerd. De vierde golf wordt dus vooral riskant voor niet-gevaccineerde Brusselaars. “Zij lopen in Brussel veel meer kans op een besmetting dan in de rest van het land.”

B R U Z Z | A N A LY S E

I

n tegenstelling tot de rest van het land kan het Brussels gewest vanaf 1 september nog niet versoepelen. Dat besliste het Overlegcomité vorige week vrijdag.

De beslissing is te verantwoorden, vindt onderzoeker Lander Willem van de UAntwerpen. De biostatisticus heeft samen met collega’s van de UHasselt, onder wie professor biostatistiek Niel Hens, een model ontwikkeld om de ziekenhuisopnames door Covid-19 te voorspellen.

Specifiek voor Brussel vormt die grafiek sowieso een nieuwe golf, met een piek rond begin oktober (zie rode lijn op de grafiek). Brussel stevent dan af op bijna 35 opnames per dag, meer dan het dubbele van vandaag. Dat geeft een piekbezetting van 400 ziekenhuisbedden, waarvan een kwart op intensieve zorg. Maar, mocht Brussel de federale versoepelingen volgen, dan zou die piek bijna vier keer zo hoog zijn, tot wel 1.500 bezette bedden in de eerste week van oktober, en met 125 ziekenhuisopnames per dag (zie bovenste lijn).

“De rode lijn voorspelt wat er kan gebeuren als we ons huidige gedrag en ons risicogedrag doortrekken in de maand september,” zegt Willem.

Mensen gedragen zich namelijk niet

WAT ALS

Dagelijkse hospitalisaties in Brussel

LANDER WILLEM Onderzoeker UAntwerpen

DAGELIJKSE OPNAMES

“Niet-gevaccineerde Brusselaars lopen in Brussel veel meer kans op een besmetting dan in de rest van het land”

150

Met federale versoepelingen vanaf 1/9 Zonder federale versoepelingen

100

50

0 01/02

01/03

01/04

01/05

01/06

01/07

01/08

01/09

01/10

01/11

01/12

2021 BRON UANTWERPEN/UHASSELT

25 AUGUSTUS 2021

I 9

CARINE KANIMBA: BRUSSELS SLACHTOFFER VAN RWANDESE SPIONAGE

‘Ze hadden zelfs toegang tot mijn gedachten’ BRUZZ | SPREEKTIJD

Haar vader is ontvoerd en al een jaar gevangen in Rwanda. Hij mag zijn Belgische advocaat niet zien en zijn zaak, waarin vorige week het vonnis moest vallen, is uitgesteld. Het gaat om Paul Rusesabagina, de held uit de film ‘Hotel Rwanda’.

Ondertussen houdt zijn dochter Carine Kanimba de zaak hoog op het wereldtoneel vanuit Brussel. Ze moest dat al zwaar bekopen: ze werd het slachtoffer van ingrijpende spionage. — EVA CHRISTIAENS, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

C

arine Kanimba was amper één jaar oud toen de Rwandese genocide het leven kostte aan 800.000 mensen, voornamelijk Tutsi’s. Ook haar biologische ouders overleefden het niet. Carine en haar zus Anaïse werden geadopteerd door haar tante en oom. En die oom, haar nieuwe vader, is wereldberoemd geworden als hotelmanager van het Hotel des Mille Collines in Kigali.

Paul Rusesabagina redde er in 1994 meer dan duizend levens. Het verhaal werd tien jaar later verfilmd tot Hotel Rwanda. De filmproducer kwam op het idee in een Brusselse taxi, want Rusesabagina was intussen met zijn gezin naar hier gevlucht en had een taxibedrijf opgericht. De familie kreeg in 2000 de Belgische nationaliteit.

Na de filmrelease begon Rusesabagina wereldwijd lezingen te geven met stevige kritiek op het huidige Rwandese regime van president Paul Kagame. Voor zijn veiligheid verhuisde het gezin in 2009 naar de Verenigde Staten. Maar vorig jaar, op 26 augustus, werd Rusesabagina met een list naar Rwanda gevlogen, waar hij is opgepakt. Human Rights Watch spreekt officieel over ontvoering. Voor Rusesabagina, nu 67 jaar, wordt een celstraf van 25 jaar tot levenslang verwacht.

10

I

25 AUGUSTUS 2021

“Op 31 augustus belde mijn broer ’s ochtends vroeg met het nieuws dat papa in Rwanda was. Ik geloofde het eerst niet, ik dacht dat ik nog droomde,” vertelt Kanimba. “En toen zag ik het op het nieuws. Van CNN tot The Guardian noemden ze hem plots een terrorist. Nee, wij kennen het verhaal. Dit is deel van een pr-strategie van Kagame om mijn vaders reputatie te besmeuren.”

Kanimba woonde en werkte toen nog in de VS. Een paar dagen later vloog ze terug naar Brussel, naar het ouderlijke huis in Kraainem. Ze begon de #FreeRusesabagina-campagne en belt al een jaar naar “elke politicus die ze kent” in België en het Europees Parlement, maar ook met journalisten, mensenrechtenactivisten en advocaten. Een internationaal onderzoek van onder meer Knack legde vorige maand bloot dat Kanimba’s gsm geïnfecteerd was met Pegasus-spyware. Ze werd gevolgd en afgeluisterd. Alle ogen wijzen naar het Rwandese regime.

Wat voelde u toen u ontdekte dat u bespioneerd werd?

CARINE KANIMBA: Het is angstaanjagend en

choquerend, maar ik was niet verrast. We praten over dezelfde overheid die mijn vader heeft ontvoerd. Als ze dat kunnen, waarom zouden ze

mij dan niet gewoon afluisteren, als ze daar de middelen voor hebben? Het trieste is dat die spyware miljoenen kost, en dat voor een arm land.

Het is gewoon een enorme inbreuk op mijn privacy. Mijn foto’s, mijn contacten, wat ik vertel aan mijn vriendinnen … Ik gebruik mijn telefoon echt voor alles. Soms neem ik mijn gedachten op als een spraakbericht, zodat ik er later over kan schrijven. Ze hadden dus zelfs toegang tot mijn gedachten.

Heeft u intussen een nieuwe gsm?

KANIMBA: Ja. Voor zover ik weet, zijn ze ons nu

niet aan het volgen. Wat mij het meest beangstigt, is dat veel mensen die ook slachtoffer waren van de Rwandese overheid ons hadden gecontacteerd voor hulp. Hun identiteit is nu ook bekend.

Het gaat bijvoorbeeld om politieke asielzoekers.

Door mij te bespieden, weet de Rwandese overheid exact waar zij zijn en wat hun telefoonnummer is.

Ik ben naar hier gekomen om met de Belgische regering en het Europees Parlement te spreken.

Dat was mijn dagelijkse job het voorbije jaar. En zij (Rwanda, red.) wilden dat stoppen door mij telkens een stap voor te zijn. Ze probeerden de mensen met wie ik contact had, te overtuigen om ons niet te steunen.

KANIMBA: Wat wij weten, is dat mijn vader naar Burundi reisde via Dubai. Hij werd begeleid door een valse, Burundese bisschop (Constantin Niyomwungere, een man met de Belgische nationaliteit, red.). Het tweede vliegtuig was een gecharterde privéjet. Toen hij opstapte, vroeg hij aan de piloot: “Waar gaan we naartoe?” “Burundi,” zei die. Hij vroeg het nog eens aan de stewardess. Blijkbaar wist iedereen dat ze naar Rwanda gingen, behalve hij. Hij zag het pas toen ze zouden landen.

De zogenaamde bisschop, die hem op dat vliegtuig lokte, was op voorhand al eens bij ons thuis geweest. Hij was dus een spion van de overheid. Dat is de reden waarom Rwandezen elkaar niet vertrouwen: iedereen kan je bespieden. Toen mijn vader aankwam in Kigali, hebben ze hem onmiddellijk opgepakt, vastgebonden en naar een safehouse gebracht.

Mijn vader noemt dat ‘het slachthuis’. Hij is er vier dagen vastgebonden moeten blijven zitten, geblinddoekt, zonder schoenen en zonder eten.

Dat weten we uit een ondertekende verklaring van hemzelf.

De belangrijkste aanklacht is dat hij terrorisme van de FLN zou steunen, een gewapende militie die sinds 2018 enkele dodelijke aanvallen pleegde in Rwanda. Er is een speech van hem bekend waarin hij oproept om ‘alle mogelijke middelen in te zetten’ tegen het Rwandese regime.

KANIMBA: Ja, maar dat is allemaal niet waar. Mijn vader spreekt niet over terrorisme. Hij spreekt al twintig jaar over vrede. Dit is niet de eerste keer

“Ik ben dankbaar dat ik de pijn van het verlies van mijn biologische ouders toen niet heb beleefd. Maar ik ben opgegroeid in een familie die heel openlijk praat over wat er gebeurd is” CARINE KANIMBA Dochter van Paul Rusesabagina

dat hij vals beschuldigd wordt. In 2010 hebben ze hem ook al eens verweten om Congolese rebellengroepen te financieren. Ze hadden daarvoor afschriften van Western Union vervalst. Het probleem is dat ze toen een fout hebben gemaakt, want op het moment van de zogezegde betaling was mijn vader niet in Texas, zoals op het afschrift stond, maar in Ierland.

Alles is theater, het is show. Mocht mijn vader echt verantwoordelijk zijn voor die feiten, dan zou ik je zeggen dat hij het proces moest uitzitten. Dan zou hij zich moeten verdedigen via zijn advocaten.

Nu mag geen enkele van onze internationale advocaten hem zien. Hij krijgt alleen Rwandese advocaten, maar hun leven komt zelf in gevaar als zij de waarheid vertellen.

genocide. Ik ben dankbaar dat ik de pijn van het verlies van mijn biologische ouders toen niet heb beleefd. Maar ik ben opgegroeid in een familie die heel openlijk praat over wat er gebeurd is.

Het is altijd de realiteit geweest voor ons. Mijn moeder beeft nog altijd als ze een luide knal hoort.

Eén van de redenen waarom we vluchtten, is dat het niet meer veilig was. Omdat mijn vader mensen had gered tijdens de genocide, had hij een zekere populariteit. De nieuwe regering zag hem al snel als een mogelijke bedreiging. Ze probeerden hem te intimideren en op een bepaald moment zijn ze naar ons huis gekomen, naast het hotel, om hem proberen te vermoorden. Toen zijn we vertrokken.

U was nog heel jong toen u in Brussel aankwam als vluchteling. Wat herinnert u zich nog van die tijd?

In Brussel werd uw vader dan maar taxichauffeur.

Vanwaar die keuze?

KANIMBA: Mijn vroegste herinneringen zijn, geloof ik, naar de Belgische school gaan, spelen, op het vliegtuig stappen en hier aankomen (lacht). Ik ben blij dat ik maar één jaar oud was en geen trauma heb overgehouden aan de

KANIMBA: Hij zat in de hotelsector, maar hij vond in Brussel geen jobaanbieding op zijn niveau. Hij was manager geweest van de Mille Collines, daarna wilde hij niet meer voor iemand anders werken. Dus heeft hij een auto gekocht en begon 25 AUGUSTUS 2021

▼

Kunt u nog eens uitleggen wat er vorig jaar precies gebeurd is?

BRUZZ | SPREEKTIJD

Een foto van Kanimba’s vader Paul Rusesabagina met oud-president George W. Bush, van wie hij een Medal of Freedom kreeg.

I 11

CARINE KANIMBA: BRUSSELS SLACHTOFFER VAN RWANDESE SPIONAGE

“Als twee Congolezen elkaar ontmoeten in Brussel zeggen ze: hé, je bent mijn broer. Als ik op straat loop en ik herken een andere Rwandees, dan zullen wij elkaar waarschijnlijk voorbijlopen” CARINE KANIMBA

▼

Dochter van Paul Rusesabagina

hij rond te rijden. Uiteindelijk kocht hij nog auto’s, nam hij chauffeurs aan en werd het een bedrijf. Brussel was een nieuwe stad voor hem.

Hij moest tenslotte een gezin van acht onderhouden.

Voelde u zich op dat moment veilig in België?

BRUZZ | SPREEKTIJD

KANIMBA: Ja, ik denk dat ik me heel beschermd voelde tijdens het opgroeien. Voor de film Hotel Rwanda uitkwam, had mijn vader nog niet de grote megafoon die hij nu heeft. Pas na de release is hij, bijna halsoverkop, begonnen met conferenties en lezingen over zijn eigen geschiedenis en over de genocide. Het probleem is dat Paul Kagame zichzelf altijd had verkocht als de held van Rwanda. Plots was er een andere persoon die aandacht kreeg. De Rwandese overheid is toen hier bij ons thuis geweest. Ze hebben mijn vader eerst een job aangeboden. Het was dat of stil blijven. Deed hij dat niet – dat zeiden ze hem letterlijk – dan zouden ze hem achterna zitten. Hij heeft ervoor gekozen om te blijven praten. Ze hebben toen zijn imago proberen te besmeuren in de Rwandese pers, ze hebben meermaals ingebroken in ons huis en ze hebben hem proberen te vermoorden in een auto-ongeval.

Uw vader is zowat de meest zichtbare dissident van Rwanda, maar in Brussel wonen meer dan 4.200 Rwandezen. Hoeveel van hen krijgen hier nog mee te maken, denkt u?

KANIMBA: Veel mensen. Mensen uit de Rwandese

diaspora zijn doodsbenauwd. Ze voelen zich continu bespied, net zoals mijn gsm getapt was.

Wij vertrouwen elkaar niet omdat we weten dat er spionnen van de Rwandese overheid zijn, die nog altijd vrij spel krijgen in België.

Een Rwandese dissident is in 2005 gestorven in het Kanaal (een oud-minister die verdacht werd van wapenlevering aan extremistische Hutu’s.

Zelfdoding werd toen niet uitgesloten, red.). Hij was een bekende criticus. En in 2019 kreeg mijn zus een audiobericht waarin je twee mannen hoorde zeggen dat ze kinderporno op de laptop van mijn vader wilden plaatsen, om hem bij de FBI aan te geven. Dat is niet gelukt. Dat betekent dat Rwandezen zich hier niet veilig voelen. Ik ga ook niet meer alleen de straat op.

Is er dan wel sprake van een Rwandese gemeenschap in Brussel? Hoe ontdek je bij wie je op je gemak kan zijn?

KANIMBA: Nee, dat klopt. In Rwanda noemen ze Brussel nog altijd Kigali 2.0, omdat hier de 12

I

25 AUGUSTUS 2021

meeste Rwandezen buiten Rwanda wonen. Maar als twee Congolezen elkaar ontmoeten of ze ontdekken dat ze allebei van Congo komen, dan zijn ze blij. Zij zeggen: hé, je bent mijn broer. Als ik op straat loop en ik herken een andere Rwandees, dan zullen wij elkaar hoogstwaarschijnlijk gewoon voorbijlopen. Dat toont hoe verdeeld de regering is. Sommige mensen durven zelfs niet kritisch te zijn over Rwanda in hun eigen familie. De risico’s zijn te groot. Probeer maar eens een Rwandees te vinden die vrijwillig kritiek uit op Paul Kagame. De meesten zeggen gewoon: goed, perfect. Eigenlijk zegt dat alles. In een normale democratie zal er altijd iemand kritiek hebben op de overheid.

Is dat hier in huis soms een probleem?

KANIMBA: Nee, wij verstoppen het niet (lacht).

Mijn vader is hier het beste voorbeeld van. Hij zei altijd dat het belangrijk is om dapper te zijn.

Tijdens de genocide deed hij wat kon om mensen te beschermen. Toen hij in België bedreigd werd, stuurde hij ons allemaal naar de VS. Dit blijft wel onze thuis, we komen regelmatig naar hier.

Mijn oudste zussen wonen nog altijd in Brussel met hun kinderen. Dit huis is het hoofdkwartier voor iedereen. (Kanimba’s moeder komt dag zeggen tijdens het interview. Ze vertrekt zelf naar een tv-interview in Brussel. De hele week krijgt de familie internationale media-aandacht.)

De ontvoering is nu al een jaar geleden. Wanneer besefte u dat u de campagne moest opdrijven?

KANIMBA: De campagne begon al meteen, maar het stoorde me enorm dat de Belgische pers er pas later mee naar buiten kwam. Vooral de Amerikaanse media hebben ervoor gezorgd dat mijn vader bleef leven. De New York Times vroeg om foto’s, ze wilden hem zíen. Journalisten beschreven het misbruik tegen hem. Internationaal gezien deed ik tijdens de vorige herfst al honderden interviews in het Engels, Frans, zelfs Spaans en Kinyarwanda. Maar hier in België lette niemand erop. Sommige media noemden het te politiek of te gevoelig.

Wat zegt dat over hoe wij naar Rwanda kijken?

KANIMBA: Ten eerste was Hotel Rwanda internationaal een veel groter succes dan hier. Zeker in de VS, waar de film deel uitmaakt van de verplichte leerstof op school. Het zit er meer in de cultuur. Ten tweede denk ik dat Rwanda expert is in marketing. Ze geven een vals beeld van wat ze willen tonen, zoals een perfect Kigali met propere

straten. En ze hebben de Belgische gemeenschap, zeker aan Franstalige zijde, succesvol voor de gek gehouden om die leugens te geloven.

Rwanda reageert telkens heel agressief wanneer België zich uitspreekt over de mensenrechtenschendingen. Dan leggen ze de vluchten van Brussels Airlines stil of wijzen Belgische diplomaten die zich uitspreken het land uit. En dan is er nog het koloniale schuldgevoel, dat ze gebruiken om België te manipuleren.

Is de Belgische overheid dan ergens bang voor, denkt u?

KANIMBA: Dat is het net: Rwanda ontvangt hulp van België (50 miljoen euro per jaar aan ontwikkelingsgeld, red.), niet omgekeerd. De Belgische overheid is via mijn gsm bespied toen ik een gesprek had met minister Sophie Wilmès (dat bleek uit het onderzoek van Knack, red.).

En toch hoor je hierover amper woede. Mijn vraag is waarom. Is België bang? Zijn zij ook onderdrukt? Het is me totaal onduidelijk waarom ze mijn vader niet beschermen, tenzij er racisme speelt.

Een Belgische burger wordt gemarteld in Rwanda. Ze weten dat en toch zijn ze niet boos. Ik ben een Belgische burger, slachtoffer van spionage en toch komt er geen reactie. Ik denk oprecht dat de economische banden hier sterker doorwegen dan de mensenrechten. Het is geopolitiek. België weet dat Rwanda een sterke macht is in de Grote-Merenregio in Afrika, dicht bij de mineralen in Congo. Wie een bondgenoot is van Rwanda, staat sterker.

Alleen begint België nu heel zwak te lijken: het durft geen standpunt in te nemen tegen onrecht en tegen dictatuur. Ik geloof zeker dat mijn vader

Carine Kanimba Geboren in 1993 in Kigali, Rwanda Na de genocide geadopteerd door haar tante en oom, Paul Rusesabagina Sinds in 1996 in België, ging naar de lagere school in Sint-Pieters-Woluwe Het gezin verhuisde in 2009 naar San Antonio, Texas Studeerde politieke wetenschappen aan Northwestern University in Chicago en rechten en economie in Bologna, Rotterdam en Aix-en-Provence Werkte tot vorig jaar in de financiële sector in New York Sinds september 2020 trekker van de #freerusesabagina-campagne, woont in Kraainem

zal terugkeren door de huidige druk, maar die moet nog omhoog. Iedereen moet doen wat die kan.

Heeft u nog hoop voor uw vader?

KANIMBA:: Oh ja, mijn vader komt naar huis (lacht breed). Ik hoop nog voor het einde van het jaar. Nu kost het de Rwandese overheid veel meer om hem vast te houden, door alle negatieve publiciteit en aandacht voor dit proces. Hij is ontvoerd, er is een schending van internationaal recht. Als er echte bewijslast was, hadden ze hem op een legale manier naar Rwanda kunnen brengen. Wij willen de druk hoog houden, hoelang dat ook duurt. Rwanda zal het niet meer lang kunnen volhouden.

En wat is uw hoop voor de Rwandezen in Brussel?

KANIMBA: Ik denk dat ze moe zijn en getraumatiseerd. Zelfs in Rwanda lijkt men te aanvaarden dat hun rechten al afgenomen zijn. Maar nu de internationale gemeenschap er niet van wegkijkt, zal België zijn burgers moeten beschermen. Al is er meer nodig, puur door de veralgemeende angst bij veel Rwandezen. Het is echt de verantwoordelijkheid van iedereen: help hen om hun stem terug te krijgen, die hen is afgenomen.

Je kan altijd iets doen. Als je kan spreken, heb je een stem. Als je kan schrijven, kan je tweeten.

Eén positieve tweet die het onrecht aanklaagt, maakt een verschil om het beeld dat Rwanda wil uitdragen, uit te dagen.

MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN SOPHIE WILMÈS

‘Repatriëring kan niet zonder instemming van Rwanda’ Sophie Wilmès (MR), Belgisch minister van Buitenlandse Zaken (MR), reageert dat ze herhaaldelijk het recht op een eerlijk proces heeft benadrukt bij haar Rwandese ambtsgenoot Vincent Biruta.

“België volgt de situatie van Paul Rusesabagina van heel nabij, zowel in Brussel als in Kigali,” zegt haar woordvoerster Elke Pattyn. Wilmès heeft Biruta hierover tweemaal gebeld en beide ministers hebben

elkaar persoonlijk ontmoet op 26 april.

Er loopt in ons land nog een gerechtelijk onderzoek naar de ‘aankomst’ van Rusesabagina in Rwanda. Vooraleer dat is afgerond, spreekt Wilmès nog niet over ontvoering.

In juni keurde de Kamer een resolutie goed met de vraag om Rusesabagina naar België te repatriëren. Zover is het nog niet

gekomen. “Een overbrenging kan enkel binnen een juridisch kader verlopen, dat er momenteel niet is,” aldus Pattyn. “Voor alle mogelijke scenario’s is sowieso de instemming van Rwanda vereist.”

Rusesabagina’s vonnis valt op 20 september in Kigali. Zijn Brusselse advocaat Vincent Lurquin is er vorige week het land uitgezet. Hij heeft zijn cliënt nog altijd niet gezien.

« ILS AVAIENT MÊME ACCÈS À MES PENSÉES » Depuis sa maison familiale à Crainhem, Carine Kanimba appelle un maximum de politiques, de journalistes et d’activistes des droits de l’homme depuis un an. Son père Paul Rusebagina, le héros d’Hotel Rwanda qui a sauvé plus de mille vies pendant le génocide, a été enlevé il y a un an par le régime rwandais. Il est privé de liberté pour soutien présumé au terrorisme, et n’a pas accès à son avocat belge. Le mois passé, Kanimba a même découvert qu’elle avait été mise sur écoute ici à Bruxelles, après une enquête internationale du Knack, entre autres. Tout semble indiquer que c’est le Rwanda qui a organisé l’écoute. Selon Kanimba, Bruxelles compte beaucoup de Rwandais qui ont peur ou sont intimidés. « Il y a encore beaucoup d’espions en Belgique, et ils ont carte blanche ». Via le gsm de Kanimba, une discussion avec la ministre belge des Affaires Étrangères Sophie Wilmès a également été écoutée. « J’entends à peine de la colère », ditelle. « La Belgique commence à avoir l’air très faible. Le pays n’ose pas s’exprimer contre l’injustice et contre la dictature. » FR

“THEY EVEN HAD ACCESS TO MY THOUGHTS” From her parental home in Kraainem, Carine Kanimba has spent a whole year on the phone with as many politicians, journalists and human rights activists as possible.

Her father Paul Rusesabagina, the Hotel Rwanda hero who saved more than a thousand lives during the genocide, was abducted by the Rwandan regime one year ago. He is in prison for allegedly supporting terrorism and is not allowed access to his Belgian lawyer. Last month, Kanimba discovered that her own phone had been bugged here in Brussels. All eyes point to Rwanda. “That is frightening, but not surprising. We are talking about the same regime that kidnapped my father,” she says.

According to Kanimba, many Rwandans in Brussels are still afraid or intimidated. “Nobody trusts each other. There are still many spies, who have free rein in Belgium,” she says.

Kanimba’s mobile phone even recorded a conversation with Belgian Foreign Minister Sophie Wilmès. “And yet I hardly hear any anger,” she says.

“Belgium is starting to look very weak.

It doesn’t dare take a stand against injustice and dictatorship.”

EN

25 AUGUSTUS 2021

I 13

OUDERS VAN 4.200 BRUSSELSE KINDEREN OP WACHTLIJSTEN VLAAMSE SCHOLEN ZOEKEN VERWOED NAAR OPLOSSINGEN

B R U Z Z | R E P O R TA G E

‘Twee scholen op 500 meter, en geen plaats’

Ward Geerts en Charlotte Van Hassel vonden geen plaats in Laken voor Mia (2,5). “In Ukkel is er nog plaats,” hoor je dan.

Karlijn Gilles wou het liefst naar het Atheneum van Etterbeek, maar het zal Zaventem worden, in de school waar haar vader werkt.

B R U Z Z | R E P O R TA G E

© FC

Souhaib, het zoontje van Maryam Zarouali mag in oktober naar school, liefst in het Nederlands.

“Ik praat Nederlands met hem. Hij kan in de crèche blijven tot hij drie is, maar ik denk dat hij beter zo snel mogelijk naar school gaat.”

▼

Het dochtertje van Pieter staat op vijf wachtlijsten. “Als ik dat vooraf had geweten, had ik dit huis in Etterbeek misschien niet gekocht. Ik voel me in de steek gelaten, al kan er moeilijk de vinger op leggen door wie.”

25 AUGUSTUS 2021

I 15

OUDERS VAN 4.200 BRUSSELSE KINDEREN OP WACHTLIJSTEN VLAAMSE SCHOLEN ZOEKEN VERWOED NAAR OPLOSSINGEN

Veranderen van woon- of werkplaats, of zelfs van carrière: Brusselse ouders gaan tegenwoordig érg ver om hun kind van een plek op een Nederlandstalige school te verzekeren. Want het plaatstekort blijft groeien, en de ouders van zowat 4.200 kinderen zoeken vlak voor het schooljaar nog naar een school in de buurt. “Ik ben een grote Brusselfan. Maar een van de scenario’s die we nu overwegen is verhuizen naar de omgeving van Gent.” — SARA DE SLOOVER, FOTO’S IVAN PUT

hebben haar aangemeld voor de vijf dichtstbijzijnde scholen. Uiteindelijk staan we óveral op de wachtlijst.

Onze ‘hoogste’ plek is plaats 8, op een school die 800 meter van ons vandaan ligt, de laagste 23.”

“Als ik dat destijds geweten had, had ik dit huis misschien niet gekocht, terwijl het op alle andere vlakken aan onze wensen voldoet. Ik voel me in de steek gelaten, al kan ik er moeilijk de vinger op leggen door wie.”

KETJE IN ZAVENTEM

D B R U Z Z | R E P O R TA G E

at komt wel goed, dachten Ward Geerts (32) en Charlotte Van Hassel (33) nog toen ze in december naar Laken verhuisden. Op vijfhonderd meter waren er twéé scholen voor hun dochter Mia van bijna 2,5. Maar ze maakten de “cruciale fout” – dixit een intussen hoogzwangere Van Hassel – om de school die vijftig meter verder ligt als eerste te rangschikken.

Eén week voor de start van het schooljaar is het daarom voor hen en duizenden andere ouders nagelbijten of er nog een plek vrijkomt, nu de inschrijvingscarroussel zich stilaan op gang trekt.

Kinderen die op meerdere scholen ingeschreven zijn of verhuizen creëren vrije plaatsen. Maar zekerheid is er niet, en dus zoeken de pechvogels met man en macht naar oplossingen.

CARRIÈRESWITCH Bram Gilles (48) besloot twee jaar geleden een educatieve master te volgen. “Lesgeven heeft me altijd aangetrokken, maar ik geef toe dat ik al in mijn achterhoofd had dat het ook zou helpen om een school voor mijn kinderen te vinden.”

De leraar geschiedenis en sociale wetenschappen weet uit eigen

ondervinding hoe het voelt om nul op het rekest te krijgen. Toen hij en zijn vrouw negen jaar geleden voor hun dochter een school zochten, was er nergens in Schaarbeek plek.

Een reddingsboei kwam er uiteindelijk in de vorm van het allerlaatste plaatsje op de net opgerichte gemeenteschool De Kriek.

De 12-jarige Karlijn wil nu het allerliefst naar het Atheneum van Etterbeek, vertelt ze. Ze kent er oud-leerlingen en heeft zelfs de fietsroute al een paar keer uitgetest.

“Uiteindelijk hebben we vier scholen opgegeven,” zegt vader Gilles. “Het belangrijkste voor ons was dat ze ambitie en maatschappelijk bewustzijn uitstralen. Onze dochter was bijvoorbeeld heel erg bezig met de klimaatmars, en die scholen ook.”

Overal is Karlijn echter op de wachtlijst beland. “Op mijn eigen fijne school in Zaventem had ik haar gelukkig ook aangemeld. En niet alleen voor ons biedt de school nu een uitweg: vorig jaar kwam ruim een derde van de nieuwe instroom uit Brussel, dit jaar neigt het al richting 40 procent.”

Maryam Zarouali (33) uit Molenbeek heeft nog geen plaatsje voor haar oudste zoontje Souhaib, dat in oktober naar school mag.

“Ik kom zelf uit Amsterdam, dus ik ken geen Frans,” vertelt Zarouali.

“Ik heb Souhaib ingeschreven bij twee Nederlandstalige kleuterscholen, omdat ik mijn kinderen graag wil kunnen helpen bij hun huiswerk.”

In beide scholen viste ze achter het net, al staat Souhaib redelijk bovenaan de wachtlijst. “Ik hoop heel erg dat hij toch snel naar een van beide kan. Hij kan in de crèche blijven tot hij drie is.”

“Thuis praten mijn Franstalige man en ik Arabisch, hij volgt ook Nederlandse les. Ik praat ook Nederlands met ons zoontje, maar hij is nog wat langzaam met praten. Ik denk dat Souhaib het beste meteen naar school zou gaan.”

Ook Pieter (39,*) zou niets liever willen voor zijn dochter Anaelle. Na een artikel van BRUZZ over het plaatstekort op school ging hij versneld op zoek naar een woning.

“Onze flat in Sint-Gillis was sowieso te krap voor vier. Maar toen ik las hoe weinig Nederlandstalig onderwijs daar is, besefte ik dat we moesten verhuizen voor onze oudste dochter naar de kleuterklas moest.”

“We wonen nu in een fijn huis in een fijne buurt in Etterbeek. In november wordt Anaelle 2,5, dus we

“Lesgeven heeft me altijd al aangetrokken, maar ik geef toe dat ik al in mijn achterhoofd had dat het een voordeel zou zijn om een school te vinden voor mijn kinderen” BRAM GILLES Ouder uit Schaarbeek 16

I

25 AUGUSTUS 2021

Karlijn Gilles gaat volgende week dus met haar vader naar zijn Zaventemse school Zavo. In het KA Etterbeek staat ze op plaats 14 op de wachtlijst, maar toch hoopt ze nog altijd heel erg op een telefoontje.

Haar vader: “Dan denk ik dat ze als ketje liever verandert, om in de typisch Brusselse context les te volgen.” Of er geen andere middelbare school in de buurt is? “Jawel.

Maar elk jaar verandert een groot deel van dat lerarenkorps, en daar hebben we geen goed gevoel bij.

Andere ouders hebben daar een plaatsje gevonden. Als ik de luxe van mijn eigen school niet had gehad, had ik die waarschijnlijk ook op de lijst gezet.”

Pieter zocht ook een oplossing, in de vorm van een Franstalige school. “We hebben allebei erg drukke jobs, we hebben dus een school in de buurt nodig. Doordat mijn vrouw Franstalig is, spreekt Anaelle goed Frans. Maar zij is er bijna nog meer overtuigd van dan ik

wen dat haar Nederlands in het Franstalige circuit goed genoeg zal zijn.”

Geerts en Van Hassel hebben Mia na de initiële njet nog op drie andere scholen ingeschreven. Op een daarvan, twee kilometer verder, belandde ze op plaats 1 op de wachtlijst. Om de paar weken belt Van Hassel de drie scholen “om contact te houden”, verder probeer-

Het koppel heeft weet van minstens twee ouders die speciaal voor de aanmeldperiode een bureau vlak bij de school hebben gehuurd, om dat als werkadres op te kunnen geven. “Zo werken mensen van veel verder weg plots op dertig meter van de schoolpoort en worden ze hoger gerangschikt.”

Geerts: “Toen ik dat hoorde,

“Ik kom zelf uit Amsterdam, dus ik ken geen Frans. Ik wil mijn kinderen graag kunnen helpen bij hun huiswerk” MARYAM ZAROUALI Ouder uit Molenbeek

lands van mijn dochter. Haar grootouders en ik hebben onlangs nog strijd geleverd over ‘Broeder Jacob/Frère Jacques’.”

“De Franstalige school zien wij als een tussenoplossing. Volgend jaar zullen we opnieuw proberen bij de Nederlandstalige, en het jaar nadien opnieuw. Ik ben bereid om redelijk drastische stappen te zetten voor onderwijs voor mijn kind. Een van de scenario’s die we nu overwegen is een verhuizing naar de omgeving van Gent. Ik ben een grote Brusselfan en woon hier al twaalf jaar. Maar ik kan er niet op vertrou-

de het koppel te berusten in de situatie.

Hoewel. Geerts: “We hebben alle lokale Vlaamse politici al aangeschreven ...” Van Hassel: “maar die kunnen natuurlijk niets doen.”

Geerts: “Dan krijg je een mail van het LOP (Lokaal Overlegplatform, red.) dat er nog plaatsen zijn in Ukkel of Sint-Pieters-Woluwe. Of je kan naar Vilvoorde, maar je gaat toch niet dagelijks twee uur onderweg zijn?” Van Hassel: “Mia moet pas in november starten, we hopen dus maar dat ze tegen dan opschuift op de lijst.”

dacht ik, heel eerlijk: waarom heb ik dat zelf niet bedacht?” Van Hassel: “Omdat we op 400 meter afstand wonen, en we dachten dat dat volstond.” Geerts: “Iedereen wil het beste voor zijn kind. Maar ik voel me bijna zo’n rechtse zak die wil roepen dat ik hier woon en in Laken geboren en getogen ben.” Van Hassel: “Voorlopig gaan we ervan uit dat het goed komt.” (*) Pieter en Anaelle zijn schuilnamen op vraag van de geïnterviewde, de echte namen zijn bekend bij de redactie.

DES MILLIERS DE PARENTS CHERCHENT ENCORE UNE ÉCOLE Certains parents bruxellois sont prêts à beaucoup pour trouver une école néerlandophone pour leurs enfants, même à changer de domicile ou de lieu de travail, voire de carrière.

Les parents de près de 4 200 enfants cherchent encore une école, quelques jours avant la rentrée. « J’ai entendu qu’il y a des parents qui ont loué un bureau à proximité immédiate de l’école pour augmenter leurs chances d’avoir une place », témoigne Ward Geerts (32), dont la fille Mia n’a pas encore de place, même avec deux écoles à proximité. « J’ai parfois l’impression d’être un gros lourd de droite qui crie à tout-va qu’il est né, a grandi et habite à Laeken pour me faire entendre. » FR

“Ouders huren een bureau vlak bij een school om als werkadres te kunnen opgeven.

Terwijl wij op 400 meter afstand wonen en dachten dat dat voldoende was,” zeggen de ouders van Mia.

LOKAAL OVERLEGPLATFORM:

‘Investeren in extra plaatsen blijft nodig’ 3.500 kinderen in het basisonderwijs (55 procent van het totaal), en 650 tieners in het secundair (29 procent) kregen in mei geen school toegewezen. Het Lokaal Overlegplatform (LOP) Brussel Basisonderwijs, dat de inschrijvingen in het basisonderwijs coördineert, wees er toen op dat vorig schooljaar uiteindelijk 95 procent een plaats vond. In een kwart van de gevallen is dat in het Franstalige onderwijs, en voor een deel ook in de Vlaamse Rand.

Vorig schooljaar bleef er echter een groep van ongeveer driehonderd kinderen over die geen basisschool vonden of niet meer te bereiken waren, het LOP waarschuwt dan ook voor een sociale onderwijskloof. In het secundair bleven in mei nog 241 plaatsen op scholen over die ouders niet hadden opgegeven.

De twee LOP’s roepen al jaren op om te blijven investeren in extra plaatsen.

B R U Z Z | R E P O R TA G E

dat onze dochter naar het Nederlandstalige onderwijs moet, om het taalevenwicht te bewaren.”

“Tot nu toe ‘deed ik niet moeilijk’. Ik kom uit de Westhoek, mijn vrouw komt uit Waals-Brabant. De Franstalige grootouders zien we dus veel vaker, en veel van onze vrienden zijn Franstalig. Zo ben ik op veel momenten alleen verantwoordelijk voor het Neder-

THOUSANDS OF PARENTS STILL LOOKING FOR A SCHOOL Moving house, a new job or even career: parents in Brussels go to great lengths to get their children into a Dutch-speaking school and at this point, parents of over 4,000 children are still looking for a school near-by just before the school year starts. “We know of at least two parents who have rented an office close to the school for the shortest possible working distance,” says Ward Geerts (32), whose daughter Mia has no place yet, even though there are two schools within 500 metres. “I almost feel like one of those right-wing jerks who wants to shout that I live in Laeken, and was born and raised here.”

EN

25 AUGUSTUS 2021

I 17

AFGHANEN IN BRUSSEL WACHTEN MET EEN BANG HART AF

‘Het is een genocide’ Enkele duizenden Afghanen in Brussel kijken met een bang hart naar wat er in Afghanistan gebeurt, en wat de achtergebleven familie overkomen zal. Toch zijn de Afghanen ook in Brussel onderling verdeeld. “Sommigen kunnen niet tegen de waarheid: dat hun president ons land verkocht heeft.”

— BRAM VAN RENTERGHEM, FOTO’S IVAN PUT

B R U Z Z | A N A LY S E

“

I

k eet al weken niet meer en slaap ‘s nachts amper twee uur. Ik ben een burn-out nabij.” Aan het woord is Samira Qayedzada (28) uit Anderlecht. Ze huilt wanneer ze het vertelt, terwijl honderden Afghanen rond haar hun onmacht uitschreeuwen op een betoging op het Schumanplein. In haar handen houdt ze een bordje vast waarop staat ‘We do not trust the Taliban’.

En daar heeft ze alle reden toe.

Qayedzada behoort tot de Hazaraminderheid, die nog meer dan andere Afghanen te lijden hadden onder het eerste talibanemiraat, eind de jaren 1990. “Zij vervolgen ons en plegen massamoorden. Een genocide is het.”

Hoewel ze nog erg jong was tijdens het eerste emiraat, spreekt ze toch van een jeugdtrauma. “Maar mijn ouders hebben dat veel intenser meegemaakt.” Toen ze twaalf was, kwam ze naar België, vier jaar nadat haar vader hier was aangekomen. Eerst naar Antwerpen, waar een grote Afghaanse gemeenschap woont, nu in Anderlecht.

“Mijn lief gevolgd,” zegt ze. “Ik ben nu verpleegster in Halle. Maar ik hoop hem eigenlijk weer mee te krijgen naar Antwerpen.”

In de betoging aan Schuman zijn intussen verschillende opstootjes tussen Afghanen onderling. “Zij kunnen niet tegen de waarheid,” wijst ze naar een jonge groep manifestanten die een foto van de

gevluchte president vasthoudt. “Die president, Ashraf Ghani, heeft het land verkocht,” zegt ze. “Onze leiders waren corrupt, en hebben het leger het bevel gegeven om niet te vechten, terwijl ze dat wel wilden.

En nu is hij het land uit met heel veel geld (naar verluidt 169 miljoen dollar in cash, red.).”

Dat de jongeren naast haar zo geprikkeld reageren, verbaast haar niet. “Ik begrijp ook hun woede.

Maar ergens is het ook typisch.

Afghanen die hier al langer wonen, herkennen direct de nieuwkomers.

Zij zijn heel gevoelig en explosief.”

Dat laatste beaamt Widu De Ridder, die voor Foyer vzw werkt met de Pakistaanse en Afghaanse gemeenschap in Brussel. “Als er een cricketmatch is, kijken de Pakistanen altijd wat meewarig naar die driftige Afghanen,” zegt De Ridder, die met de Foyer Cricket Club een eigen ploeg voor jongeren heeft.

Maar de cricketmatch die zaterdag in Wemmel gepland was, is afgelast. Er was geen interesse.

“Toen we de jongeren belden om te vragen waarom, bleek dat zij allemaal tot een gat in de nacht aan het chatten waren met mensen in Afghanistan. Veel minderjarigen die in onze club spelen, zijn eigenlijk niet minderjarig, maar 21 of 22 jaar oud. Zij hebben zelf een gezin en kinderen in Afghanistan, en zijn dus rechtstreeks betrokken bij het

Samira Qayedzada behoort tot de Hazaraminderheid: “De taliban vervolgen ons.”

conflict. Waarom ze zich hier voordoen als minderjarige?

Omdat ze zo meer kans maken op papieren.”

PASHTUN EN HAZARA Het aantal Pashtun, de grootste etnische groep in Afghanistan, schat De Ridder op vier- tot vijfduizend in Brussel. “Maar daar zijn de Pakistaanse Pashtun bij gerekend,” zegt hij. “Die twee groepen lopen in elkaar over. Hazara’s zijn er ook in Brussel, maar veel minder. Dat zijn de échte politieke vluchtelingen – zij worden door de taliban actief vervolgd, omdat het sjiieten zijn en zij dus niet het ware geloof aanhangen. Hazara’s lopen ook ver voorop qua vrouwenrechten en gelden als ambitieus. Ook dat zint de taliban niet.”

“Dit conflict blijft niet beperkt tot Afghanistan. Je voelt dat alle islamistische groepen nu denken: als zo’n emiraat in Afghanistan kan, waarom dan niet bij ons?”

WIDU DE RIDDER Foyer vzw 18

I

25 AUGUSTUS 2021

De meeste Afghanen wonen in Molenbeek, Anderlecht en de Stad Brussel. “Het culturele leven speelt zich vooral af in Molenbeek,” zegt De Ridder. “Bijvoorbeeld in de straat van Foyer. Daar is een Pakistaanse moskee waar ook de Afghanen naartoe gaan.”

De Afghaanse instroom is begonnen in de jaren 1960, met een kleine minderheid aan de basiliek van Koekelberg. “Hun aantal is exponentieel toegenomen in de jaren 1990 en 2000. Dat was na de eerste machtsovername van de taliban en na de aanslagen van 11 september,” aldus De Ridder.

Ook de jongste tijd zijn er nog Afghanen naar Brussel gekomen. Zo ook Ahmad, die 16 is en in het Nederlands een opleiding tot schilder volgt aan Anneessens.

Hij is hier nog maar acht maanden, maar protesteert mee tegen de taliban. “Ik voel me erg slecht dat zij ons land hebben overgenomen,” zegt hij in beginnend Nederlands.

“Al mijn familie woont daar nog. En de taliban schieten nu al mensen neer.”

Ahmad uit Ukkel en zijn vriend Malikzai (18) uit Hasselt hebben een foto van de president bij, en reageren woedend als de man met de megafoon de president voor verrader uitmaakt. Waarom hij dan

Ahmad woont sinds acht maanden in ons land.

Hij doet mee aan het protest, met een foto van Ashraf Ghani, de gevluchte president van Afghanistan.

Aziz Loori maakte het eerste talibanemiraat mee: “Dat was een ramp, voor vrouwen én mannen.”

gevlucht is, en waarom het leger zich zo snel heeft overgegeven? “Dat weten we niet,” klinkt het.

Naast hen staat Aziz Loori (50) uit Schaarbeek. Hij is sinds 2008 in het land. Hij heeft het eerste talibanemiraat heel bewust meegemaakt.

“Voor vrouwen was het een ramp, maar ook wij werden geslagen als we onze baard afschoren en zo naar buiten gingen.”

De grote schuldige? “Pakistan, dat de talibanterroristen onderdak en steun verleent (wat klopt, red.). De internationale gemeenschap moet Pakistan straffen in de plaats van er de ogen voor te sluiten. Elke keer opnieuw raakt Pakistan ons land. Die grens moet zo snel mogelijk dicht.”

Zijn broer en zus zitten nog altijd in Kaboel, en maken weinig kans om tot in Europa te raken. “Zo’n tocht is verschrikkelijk duur en zij hebben nauwelijks geld. (Stilte) De oorlog blijft maar duren.”

Daar is ook Widu De Ridder van Foyer vwz bezorgd over. “Dit conflict blijft niet beperkt tot Afghanistan. Je voelt dat alle islamistische groepen nu denken: als zo’n emiraat in Afghanistan kan, waarom dan niet bij ons? In de eerste plaats denk ik aan de Pakistaanse taliban, maar er zijn er nog. En welk effect zal dat dan hebben op de internationale migratie?”

LES AFGHANS DE BRUXELLES ATTENDENT, LE CŒUR SERRÉ

AFGHANS IN BRUSSELS WAIT WITH TREPIDATION

Depuis la fin des années nonante, la communauté afghane de Bruxelles compte plusieurs milliers de personnes. Ils habitent principalement à Molenbeek, à Anderlecht et à Bruxelles-Ville, Molenbeek étant le centre de la vie culturelle.

Beaucoup d’entre eux prétendent être mineurs, mais en réalité, ils ont souvent un partenaire et des enfants bloqués en Afghanistan. Le cœur serré, ils attendent.

Mais malgré la peur collective et l’aversion du taliban, il y a des divergences au sein même de la communauté.

By the end of the 1990s, the Afghan community in Brussels had grown to several thousand.

They mainly live in Sint-Jans-Molenbeek/MolenbeekSaint-Jean, Anderlecht and Brussels City, with Molenbeek as the centre of cultural life. Many of them claim to be minors, but in reality already have a partner and children, who are often still in Afghanistan. Now they are waiting with fear in their hearts. But despite the shared anxiety and loathing of the Taliban, there are also differences between them.

FR

EN

25 AUGUSTUS 2021

I 19

B R U Z Z | R E P O R TA G E

LAATSTE VISGROOTHANDEL VERLAAT DE VISMARKT

20

I

25 AUGUSTUS 2021

‘De vis, dat is gedaan hier’ Nu ook de laatste visgroothandel, Segers-Soetens, vertrokken is van de Vismarkt, is er amper nog iets dat het roemruchte vishandelsverleden van het plein eer aandoet. “Ze zouden beter een nieuwe naam bedenken, ‘boboplein’ misschien.”

negentiende eeuw een overdekte vismarkt gebouwd werd. Na de afbraak van de hal in 1955 werd het plein een parking, maar in de panden eromheen ging de groothandel in vis door. Nog jarenlang gonsde het van activiteit op het plein en was het ’s nachts een chaos

▼

D

e Vismarkt of Vismet is niet de officiële naam van het plein tussen de Baksteenkaai en de Brandhoutkaai. Maar in de volksmond wordt de plek sinds jaar en dag zo aangeduid omdat hier, op een van de gedempte dokken, eind

B R U Z Z | R E P O R TA G E

— BETTINA HUBO, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

25 AUGUSTUS 2021

I 21

▼

LAATSTE VISGROOTHANDEL VERLAAT DE VISMARKT

B R U Z Z | R E P O R TA G E

van bestel- en vrachtwagens die losten en laadden.

Segers-Soetens was de laatste die standhield.

Vorige maand zegde het bedrijf de Baksteenkaai vaarwel, na ruim zes decennia. De belettering op de gevel is intussen al weggehaald en een nieuwe ondernemer – een jong cateringbedrijfje – is bezig de winkel opnieuw in te richten. De visgroothandel verhuisde naar een groter pand aan het kanaal in Anderlecht waar tot voor kort collega-visgroothandelaar Océan Marée zat, die moest sluiten. “Dat vrijgekomen gebouw was een buitenkans,” zegt Mathias Claeys, zaakvoerder van Segers-Soetens en telg uit een visgrossistengeslacht. “Ons familiebedrijf, Claeys Promaritimes, werd in 1962 opgericht. Oorspronkelijk zaten we op de plek waar nu chocolatier Sainte Catherine gevestigd is. In 1991 nam mijn vader Segers-Soetens over en verhuisden we naar hun pand op nummer 48-52, enkele huizen verder.”

Ook zij waren vooral ’s nachts actief. Claeys: “Zo werkt de visgroothandel nu eenmaal.

Tegen middernacht wordt de vis aangeleverd, vanaf de kust, maar ook vanuit Bretagne, Nederland en Noorwegen. In het atelier wordt de vis dan afgewogen, in kleinere porties verdeeld en gefileerd. Vervolgens gebeurt de distributie. We leveren aan viswinkels en visrestaurants in Brussel en in de rest van het land.”

Dat hij het bedrijf overgebracht heeft naar Anderlecht, heeft verschillende redenen. Het pand op de Baksteenkaai werd te klein en de nachtelijke aanvoer van de vis in de binnenstad werd steeds lastiger. Bovendien heeft de familie het gebouw een tijd geleden verkocht aan een West-Vlaamse projectontwikkelaar, die grootse plannen heeft.

“Wat ook meespeelt: er is geen behoefte meer aan een visgroothandel op de Vismarkt,” zegt Claeys.

“Bekende visrestaurants als Chez Jacques en Bij den Boer, die jarenlang klant waren bij ons, kopen hun vis tegenwoordig elders, bij een van de veelal Marokkaanse grossisten die goedkopere vis verkopen.” Claeys levert wel nog aan delicatessensupermarkt Rob en aan viswinkel Noordzee op het Katelijneplein. Dat zijn vandaag zijn grootste klanten. “Voor hen maakt het niet uit dat we nu in Anderlecht zitten.”

5 - 195 1883 te vishal t dek Over Vismark op de NEWS O HOT ©P

22

I

25 AUGUSTUS 2021

Klopt, zegt Véronique Aelbrecht van Noordzee.

“Voor ons verandert er niets. We zijn vooral blij dat Segers nog in Brussel is gebleven, want veel visgroothandelaars zijn er niet meer. Wie wil vandaag dit metier nog uitoefenen? Hetzelfde met de viswinkels. Daar zijn er ook steeds minder van.”

KIND VAN DE VISMARKT Voor wie het vertrek van Segers-Soetens wel praktische consequenties heeft, is voor Marc Debaeremaecker, patron van La Péniche, het kleine café-restaurant op de Brandhoutkaai, recht

“Bekende visrestaurants kopen hun vis tegenwoordig elders, bij een van de veelal Marokkaanse grossisten die goedkoper zijn” MATHIAS CLAEYS Zaakvoerder visgroothandel Segers-Soetens/Promaritimes

tegenover Segers. Marcpéniche, zoals hij in de buurt ook genoemd wordt, zit buiten op zijn lege terras een sigaretje te roken, gekleed in de outfit van zijn motorclub. Het café is net weer opengegaan na twee weken sluiting. Een voor een worden de ingrediënten voor het middagmenu aangeleverd. Groenten, voorgesneden frieten, vis.

De vis komt van Segers/Promaritimes. Omdat Debaeremaecker een kalme middag verwacht, heeft hij maar vijf tongskes en zes kilo mosselen besteld. “Tot voor kort kon ik gewoon het plein oversteken als ik meer vis nodig had. Ik denk niet dat ze nu zullen langskomen voor drie extra sollekes,” zegt hij.

Debaeremaecker is een kind van de Vismarkt.

Zijn wieg stond aan de overkant op de Baksteen-

kaai, in het intussen tot stijlvolle appartementen verbouwde pand naast Segers. “We woonden boven de Galerie aux Poissons, waar mijn ouders en grootmoeder een visgroothandel hadden, Anguilles Jeanne, gespecialiseerd in paling.”

Ook de buren zaten in de visgroothandel.

Debaeremaecker gaat het rijtje af. “Rechts van ons had je dus Segers, links, waar nu de Dishes Factory gevestigd is, zat haringgrossist Bisman.

Op de volgende hoek had je La Zeelandaise, daarnaast de Zeebloem. Hier op de Brandhoutkaai zaten onder meer Aalvis, het palingbedrijf van de familie Van Gaever, Lobster Fish met zijn kreeften, en ook Crekillie.”

In sappig tweetalig Brussels beschrijft Debaeremaecker de sfeer op het plein in zijn kinderjaren. “Ik ben van 1964. De overdekte markt was dus al weg, maar er heerste hier een drukke bedrijvigheid, zeker ’s avonds. De gasten begosten om tien uur met het aflossen van de camions. Dat gaf een hoop lawaai. De houten kisten met vis en ijs werden gewoon op de grond gesmeten. Daarna moest de vis gekuist worden.

Tegen twee uur ’s morgens kwamen de vishandelaars hun vis kiezen.”

Het hele plein en de omliggende gangetjes ademden vis. “Achter de winkels stonden de leefbakken voor de palingen die moesten ontmodderen, er waren ook bakken om de haring te ontzouten en in de kleine stroatjes hing vis te drogen. Stinken dat dat deed.”

De bekende visrestaurants – François, Rugbyman, Chez Jacques en Bij den Boer – waren in die dagen allemaal gewone staminees die koffie of een pint serveerden aan het nachtelijk werkvolk, gaat hij verder. “Tot het moment dat enkele vismarchands vroegen om de pladijs die ze hadden meegebracht in de pan te gooien.”

In 1987 opende Debaeremaecker, die eerst in de viszaak van zijn familie had gewerkt, zelf een staminee op de Brandhoutkaai, La Péniche. “Ook ik ging in het begin open om vier ’s morgens voor koffie met ne pistolet. In de late voormiddag, als de visgrossisten klaar waren met hun werk, kwamen ze hier een aperitief drinken.”

De visgroothandel floreerde tot midden jaren negentig, vertelt Debaeremaecker. “Vanaf 1995 ging het langzaam achteruit. De Europese regels en andere normen werden steeds strenger. De

eeuw eze in d g laars e -B ande h t o o 1955 sgr an vi Tal v

g rkt daa Van ige Visma d S i u W E H TON HO

©P

Marc Debaeremaecker van La Péniche kan nu niet meer het plein oversteken als hij extra ‘sollekes’ nodig heeft.

« ICI, LE POISSON, C’EST FINI » groothandelaren trokken weg, sommigen naar de vroegmarkt, maar dat duurde daar niet lang.” Op den duur bleven alleen Crekillie, Lobster Fish en Segers nog over. Crekillie hield het in 2016 voor bekeken. De eigenaars waren moe en moesten te veel investeren om hun zaak te moderniseren.

Lobster Fish besloot twee jaar later om alleen nog te werken vanuit de vestiging in West-Vlaanderen.

OM TE BLÈTEN Als gevolg van al die ontwikkelingen schoof het openingsuur van de Péniche in de loop der jaren alsmaar op. “Tegenwoordig ga ik pas tegen tien uur, halfelf open.”

Wat Debaeremaecker van de huidige sfeer op het plein vindt? “Triestig. Om te blèten,” zegt hij onomwonden, wijzend naar het plein dat er op deze

regenochtend kaal bij ligt. “Geen volk en de mensen die er zijn, kennen elkaar niet meer. Er zijn hier veel nieuwe mensen komen wonen, mensen die overal tegen zijn, tegen de kerstmarkt, tegen jonge gasten die feestvieren, tegen auto’s. Ge moet wel weten waar ge gaat wonen.” Zelf is hij jaren geleden al buiten de stad gaan wonen.

Intussen is buurtbewoner Lucas Catherine aangeschoven, tevreden dat zijn stamcafé weer open is. Catherine, die twee jaar geleden een boek uitbracht over de buik van Brussel, alias de Vismet, herinnert zich hoe er, toen hij vijftien jaar geleden in de wijk kwam wonen, ’s ochtends rond halftwaalf altijd vier, vijf vishandelaren in de Péniche aan de aperitief zaten. “Dat bracht veel ambiance.”

Tegenwoordig valt er over vis niet veel meer te vertellen op het plein, zegt Catherine. “De vis, dat

SCHEPEN VAN ECONOMIE FABIAN MAINGAIN

‘De link met de vis blijft’ Fabian Maingain (Défi), schepen van Economie van Brussel-Stad, is verbaasd te horen dat de laatste visgroothandelaar vertrokken is op de Vismarkt. Maar dat betekent volgens hem niet

dat het oude visverleden van het plein weg is. “Het plein is nog steeds gelinkt met eten en met vis. Ik geef toe dat de horeca het overgenomen heeft van de vishandel. Maar het is normaal dat groothandels

wegtrekken uit het hypercentrum van een stad. Logistiek is het te lastig voor hen. En er is nog wel degelijk handel, om de hoek, bij Noordzee.

Tel daarbij alle visrestaurants.”

Voor Maingain blijft de wijk zijn oude karakter behouden. “De Stad wil die identiteit nog versterken. Er staan enkele projecten op stapel, maar daarover kan ik nu nog niets vertellen.”

Après la démolition de la halle aux poissons couverte du Marché aux Poissons en 1955, la vente de poissons au gros a continué pendant plusieurs années. Le poisson était souvent livré la nuit en camionnettes et en camions et distribué quelques heures plus tard. Le mois passé, le dernier grossiste en poissons a quitté le Marché aux Poissons et a déménagé vers un nouveau site le long du canal à Anderlecht.

FR

B R U Z Z | R E P O R TA G E

is gedaan. Jammer, want daarmee is veel van de charme verloren gegaan. Ze kunnen beter de naam van het plein veranderen, ‘boboplein’ misschien.”

Tot ontgoocheling van vele toeristen – sommigen hopen viskramen te zien – zijn er op het plein nog nauwelijks tekenen die herinneren aan het visverleden. De meeste opschriften van de visgroothandelaren zijn overgeschilderd, de vroegere palingbakken zijn afgebroken, Debaeremaeckers oude karikollenkar, die lang voor de Péniche geparkeerd stond, moest weg. De vishandel heeft plaatsgemaakt voor een yogastudio, biosupermarkt, vaatwerkwinkel, uitzendbureau en nieuwe horecagelegenheden die nog weinig met vis te maken hebben. “De stad heeft niet de juiste politiek gevoerd,” meent Catherine.

“Ze heeft de maritieme identiteit van de buurt verloren laten gaan. Alle bedrijven en mensen die de herinnering aan de voormalige haven en vismarkt in stand hielden zijn verdwenen. Om het typische karakter van een buurt te bewaren moet er voldoende van de oude bedrijvigheid en bewoners overblijven, zoals in de Village in New York. Hier is niets meer.”

“THE FISH TRADE IS FINISHED HERE” After the covered fish market on the Vismarkt/Marché aux Poissons was demolished in 1955, the wholesale fish trade continued for years. Most of the activity took place at night, when the fish was delivered by lorries and vans and distributed a few hours later. Last month, the last fish wholesaler left the Vismarkt.

The company now works from premises along the canal in Anderlecht. Marc Debaeremaecker, patron of La Péniche, a small café-restaurant on the Brandhoutkaai/quai au Bois à Brûler, was born on the Vismarkt, in a family of fish wholesalers. He tells of the past and of the present.

EN

25 SEPTEMBER 2021

I 23

Op stap met Gilles Verstraeten, Brussels parlementslid Jef Van Damme, schepen in Molenbeek Aurélie Czekalski Brussels parlementslid Jo Govaerts, dichteres Vier weken lang gaat BRUZZ met enkele Brusselaars op stap door hun wijk. Het ideale moment om even stil te staan bij wat de wandelaars inspireert en intrigeert in de stad.

‘Ik probeer niet te saai te zijn’ Aurélie Czekalski (MR) is als nieuwkomer bijzonder actief in het Brussels parlement, met een focus op mobiliteit, milieu en energie. De kleindochter van mijn- en textielarbeiders uit de Belgisch-Franse grensstreek woont al ruim tien jaar in Ukkel en gidst ons in ‘haar’ Kalevoetwijk. “We moeten nú de knoop doorhakken, zodat er over een paar tientallen jaren ook echt een metro rijdt.”

— SARA DE SLOOVER, FOTO’S BART DEWAELE

24

I

25 AUGUSTUS 2021

A

urélie Czekalski (38) is ook aan Franstalige kant nog vrij onbekend, maar heeft zich sinds haar verkiezing in 2019 ontpopt tot een van de actiefste Brusselse parlementsleden. En daar komt nog eens het dagelijkse onderhoud van haar socialemediakanalen bij: Czekalski wacht ons aan het station Ukkel Kalevoet op samen met haar parlementair assistente, die filmpjes en foto’s zal maken van ons gesprek.

“Het is belangrijk om mensen te laten zien wat ik dagelijks doe,” zegt

TERKAMERENBOS IS GEEN CENTRAL PARK

Aurélie Czekalski woont al zes jaar de Kalevoetwijk: “Ik hou van de mix: de kalmte, maar ook het gevoel dat je in de stad bent.”

Czekalski bij de start van dit derde zomerinterview. “Ik probeer niet te saai te zijn, en het juiste evenwicht tussen werk en privé te vinden.”

Getuige daarvan zijn foto’s van het parlementslid bij een zwerfvuil-inzamelactie op het kanaal met Canal it Up, in de commissie rond 5G of een video waarin ze naar de mening van Ukkelaars over de metro peilt, afgewisseld met hardloopinspanningen, kiekjes van familie of haar konijn Rocky.

Sinds een jaar of zes woont Czekalski in de Kalevoetwijk en daar

speelt het station naar eigen zeggen een grote rol in. “Ik neem de trein naar het centrum, in de spits zijn er drie per uur. Deze lijn maakt deel uit van het GEN-netwerk (het Gewestelijk ExpresNet, red.), in de toekomst zullen er nog meer treinen zijn.

Verder zijn hier kleine winkeltjes en een paar cafés. Ik hou van de mix hier, de kalmte, maar ook het gevoel dat je in de stad bent (een hardrijder scheurt net op dat moment voorbij).

Het is een goed compromis, ik woon in Brussel maar het is ook rustig na een intense dag in het parlement.”

Pleiten voor meer openbaar vervoer betekent niet dat Czekalski zich afkeert van de partijlijn wat het Ter Kamerenbos betreft. “Toen de burgemeester van Brussel unilateraal het bos voor autoverkeer sloot, raakte het hele zuiden van Brussel geblokkeerd.”

“Klanten konden handelaars op de Waterloosesteenweg niet meer bereiken, er waren enorme files. En er zijn geen alternatieven op het vlak van openbaar vervoer in die buurt.

Men vergelijkt soms het Ter Kamerenbos met Central Park in New York, maar daar vind je op elke hoek van het park een metrostation.”

“Momenteel is het bos half open voor auto’s en gebeuren er tellingen.

We moeten analyseren wat er gebeurt als het verkeer weer herneemt.”

“Op een bepaald moment moet het pragmatisme zegevieren. We kunnen niet vragen aan de Brusselaar om hun auto op te geven, zolang er geen alternatieven op tafel liggen. Ik ben een groot pleitbezorger voor de metro, zodat elke Brusselaar een metrostation dicht bij hem of haar thuis heeft. We moeten nú de knoop doorhakken, zodat er over een paar tientallen jaren ook echt een metro rijdt.”

Czekalski komt oorspronkelijk uit Doornik en woont sinds 2007 in Brussel. Voordien woonde ze aan de Bascule, en daarvoor samen met

KLIMAATPROTESTEN Voor ze parlementslid werd, deed ze ruim tien jaar politieke ervaring op als woordvoerster voor liberale ministers, de laatste jaren voor toenmalig premier Charles Michel. “Ik heb altijd al actie willen ondernemen. Veel mensen klagen, maar de politiek kan dingen in beweging zetten, en zeker op het lokale en gewestelijke niveau draait het om heel concrete zaken. Bij de laatste verkiezingen was ik 35-36 jaar en had ik genoeg ervaring, het leek met het goede moment om me kandidaat te stellen.”

Op haar sociale media en website noemt ze haar focus “een Brussel waar je je met behulp van efficiënt openbaar vervoer snel van punt A naar B kunt begeven, en een Brussel waar de levenskwaliteit primeert: strijd tegen vervuiling, een betere luchtkwaliteit, goed onderhouden groene ruimtes, en een korteketeneconomie”.

Niet meteen de focus die van een MR-politica verwacht wordt, hoort Czekalski vaak. “Maar daar ben ik het niet mee eens. Ik benader milieu-, klimaat- en energiekwesties vanuit nieuwe technologieën en innovatie, en dat zit in het programma van de MR. Ik denk bijvoorbeeld aan de energiegemeenschappen zoals die in Vorst en Ganshoren, waar surplus aan energie met de buren wordt gedeeld.”

“We laten het misschien niet vaak genoeg horen, maar bij de jongerenafdeling van de partij is er veel interesse voor deze onderwerpen. We moeten voldoen aan de verwachtingen van de jongeren die voor de coronacrisis elke vrijdag protesteerden voor het klimaat.”

“Het gaat niet om dogma’s, maar om logisch nadenken, en zo zullen we vooruitgang kunnen boeken om onze klimaatdoelstellingen te halen. Ik ben lid van de delegatie uit die commissie Leefmilieu die de Climate Change Conference in Glasgow van dit najaar voorbereidt. Net voor de vakantie hebben we een tekst bediscussieerd die in de verschil-

BRUZZ | ZOMERREEKS

XX

huisgenoten aan Madou. Toen ze een Ukkelaar tegenkwam, volgde ze hem naar Ukkel. “En de liefde voor Ukkel is gebleven (lacht). Ik vind Ukkel een gemeente waar het goed leven is. Deze wijk is ook heel divers, met veel verschillende nationaliteiten.”

▼

In Ukkel zijn er víjf stations, benadrukt Czekalski, terwijl we de Engelandstraat afwandelen. En dan is er nog Linkebeek, net op de gemeentegrens. “Dat rijke treinaanbod – de NMBS heeft hier onlangs nog een campagne gevoerd – compenseert voor een deel wel het gebrek aan een metro, al moet de frequentie natuurlijk opgetrokken worden. En als we op een dag ook de metro zouden kunnen hebben, zou dat helemaal geweldig zijn.”

De MR in Ukkel verzette zich in het verleden nochtans hevig tegen een komst van de metro, werpen we op. Czekalski erkent dat, maar zegt dat er zich een mentaliteitsverandering voltrokken heeft. “De rest van de Ukkelse MR is het met me eens dat we snel, betrouwbaar en efficiënt openbaar vervoer moeten hebben.

We zijn in de 21ste eeuw. Ook de bevolking is anders gaan denken over dit onderwerp.”

25 AUGUSTUS 2021

I 25

▼

BRUZZ | ZOMERREEKS

lende Belgische parlementen zal worden voorgelegd.”

Czekalski is daarnaast een van de actiefste parlementsleden in het huidige Brusselse parlement, met meer dan vijfhonderd vragen en interpellaties in twee jaar tijd. “Wel, ik zit niet in het parlement om met mijn duimen te draaien. Ik wil vijf jaar alles geven, en daarna is het aan de kiezer. Hopelijk zal die dan van me gehoord hebben door mijn interventies of vragen in het parlement. Ik ben vrij onbekend, daar ben ik me van bewust. De helft van de MR-fractie zijn nieuwe parlementsleden, we moeten zien op te vallen. We zitten in Brussel al jaren in de oppositie, het is tijd om het gewest een boost te geven.

Mensen verlaten Brussel vanwege de files, de kosten, de vervuiling.”

“Ik wil geen agressieve oppositie voeren, soms neemt de Brusselse regering ook goede beslissingen. Ik denk bijvoorbeeld aan het plan om de speelplaatsen van scholen te

beplanten.” Zelf diende ze in april als oppositielid een voorstel van resolutie rond vergroening van overheidsgebouwen in, dat unaniem werd goedgekeurd in het parlement.

“Eén Brusselaar op de vijf heeft geen park of bos in de buurt van zijn woning. Dit is een manier om wat groen in de stad te brengen. Al hebben de beplantingen ook andere voordelen op het vlak van isolatie en waterabsorptie bijvoorbeeld.”

20 KILOMETER VAN BRUSSEL Terwijl we aan een tankstation op de Gulden Kasteelstraat passeren, zegt Czekalski dat we dringend moeten nadenken over geloofwaardige alternatieven na de diesel- en benzineuitstap.“De Brusselse regering voorziet de ban voor 2030 en 2035. Zo spant ze het paard voor mij achter de wagen: de beslissingen gebeuren niet in de juiste volgorde.

De regering begint met een verbod op brandstofwagens, terwijl ze eerst het metro-aanbod zou moeten

“Eén ding is zeker: het is niet simpel om in Brussel alleen te wonen” AURÉLIE CZEKALSKI MR-parlementslid 26

I

25 AUGUSTUS 2021

uitbreiden en meer elektrische laadpalen installeren. Pas op het einde van het proces, als de Brusselaar zijn gedrag niet aanpast, zouden meer radicale beslissingen moeten volgen.”

Tankstations, vindt zij, moeten echte ‘stations-service’ worden, die diensten aanbieden. “Waarom geen parkeerplaats voor deelsteps, -fietsen en -scooters bijvoorbeeld?

Er zouden ook snellaadpalen geïnstalleerd moeten worden voor elektrische auto’s, met een kleine coworkingspace in het gebouw voor het kwartier dat het voertuig staat op te laden. Als we nu niet op een palet aan oplossingen inzetten, gaan we over een paar jaar voor een probleem komen te staan.”

Vijftig meter eerder kwamen we twee parkeerplaatsen met laadpalen tegen, merken we op. “Die zijn gloednieuw,” sputtert Czekalski. “Ik woon hier echt vlakbij, dus ik heb meteen een berichtje gestuurd naar de woordvoerster van mobiliteitsminister Van den Brandt (Groen, red.) om te vragen of die er kwamen omdat ik in het parlement zowel in de commissie Leefmilieu als Mobiliteit geklaagd had over het gebrek aan laadpalen. (Lacht) Het was een kleine boutade.”

“De eerste laadpaal kwam er in februari 2019. De regering voorziet

er tegen 2035 11.000 te hebben, maar momenteel zijn er maar een honderdtal. Ik ben daar erg ongerust over. Gelukkig zijn er privébedrijven die op de kar springen.”

CORONARUSTPUNT We naderen de Keyenbempt. Nu een beschermd natuurgebied, in 1968 terreinen die door de Belgische staat onteigend werden om er het zuidelijke deel van de Ring rond Brussel aan te leggen, een project dat door Ukkels verzet eveneens nooit werd gerealiseerd. Voor Czekalski is dit in de coronatijd een belangrijk rustpunt geweest.

“In Brussel is er 8.000 vierkante meter aan groenruimte, maar die zijn niet gelijk verdeeld over het grondgebied. De meeste Brusselaars leven net als ik in een appartement, en soms zonder terras. Tijdens de middagpauze kom ik hier wandelen om mijn hoofd leeg te maken. Het is hier kalm en frisser. Er zijn vijvertjes waar je in de lente de kikkers en padden op vrijersvoeten hoort kwaken. Ik heb de ‘crise de la trentaine’ gekregen, en doe sindsdien ook een of twee keer per week aan hardlopen. Ofwel hier, ofwel rond het Observatorium. Ik was even wat gestopt door de lockdowns, maar nu ben ik ingeschreven voor de 20 kilometer van

« CHAQUE BRUXELLOIS DOIT AVOIR UNE STATION DE MÉTRO À PROXIMITÉ » En tant que nouvelle venue, Aurélie Czekalski est un des membres les plus actifs du Parlement bruxellois, et consacre beaucoup d’attention à la mobilité, à l’énergie et à l’environnement. Pas les accents auxquels on s’attend de la part d’une politicienne MR, s’entend-elle souvent dire. « On ne le dit peut-être pas assez souvent, mais au sein des jeunes MR, on s’intéresse beaucoup à ces sujets. » La petitefille d’ouvriers miniers et du secteur du textile de la région frontalière avec la France habite Uccle depuis plus de dix ans et nous fait visiter ‘son’ quartier Calevoet. « La riche offre ferroviaire à Uccle compense un peu le manque de métro, mais ce serait génial d’en avoir un. » FR

Brussel op 12 september, en dus moet ik trainen (lacht)” Het gesprek komt op de huizenprijzen in de stad. “Een op de twee Brusselaars is alleenstaande, ik ook, en op een bepaald moment moeten we bedenken hoe we het voor al die mensen betaalbaar houden. De fiscaliteit moet aangepast worden aan de realiteit, en eerlijker zijn voor alle Brusselaars. Men lacht soms dat het single zijn maar een tijdelijke fase is. Maar mensen zijn vrij om te doen wat ze willen. Franchement, we zijn de 21ste eeuw. En wat zeker is, is dat het niet simpel is om alleen in Brussel te wonen.”

In het midden van de Keyenbempt bevindt zich de eeuwenoude Nekkersgatmolen. Het centrum van Brussel lijkt hier ver weg, merken we op. “C’est bucolique ici,” beaamt Czekalski, terwijl ze via een paar stapstenen de Geleytsbeek oversteekt. Ze wijst op een wit-rode GR-markering voor ‘rechtdoor’. “Ik heb een trektocht gedaan vorige zomer door Bretagne, sindsdien ken ik de betekenis.”

Frankrijk is haar tweede thuisland, letterlijk: haar vader komt uit Valenciennes, haar moeder uit Doornik, waar Czekalski opgroeide.

“Mijn grootvader langs moederszij-

ma: Spreek met ons mee.”

We passeren het Ukkelse vaccinatiecentrum, waar Czekalski haar vaccinprikken kreeg, het toekomstige nationale hockeystadion ligt een boogscheut verderop. Eindigen wilden we bij brasserie Le Schievelavabo aan het station, voor het parlementslid een plek waar de hele buurt bijeenkomt.

“Vroeger was dit een café voor duivenmelkers,” zegt Czekalski, “zoals mijn overgrootvader er een was.” Op deze vrijdagochtend zijn ze er helaas nog maar net de tafeltjes aan het buitenzetten. Ook de buurtsuperette gaat ’s vrijdags pas na de middag open. En zo zit de wandeling door haar Ukkel er iets eerder op dan gepland.

“EVERY RESIDENT SHOULD HAVE A METRO STOP NEARBY” As a newling, Aurélie Czekalski is one of the most active members of the Brussels Parliament, with a strong focus on mobility, energy and the environment. That is not exactly the focus expected of an MR politician, she is often told, but she disagrees. “In the youth section of the party there is great interest in these topics.” This granddaughter of mine and textile workers from the Belgian-French border region has lived in Ukkel/Uccle for over ten years and guides us around her Calevoet neighbourhood. “The extensive offer of trains in Uccle does to some extent compensate for the lack of a metro, but it would be great if one day we could have one.”

EN

D OD ZA KE LI JK KW AA NO & NE EY CH DU N JA IN VO XL IX È I (T RI BU TE ) SÊ M ED AL SO OT M E ET M AT M AR GO T DE LA ET D VA NH AU W AE RT AU M TE BA AB CA & GI AN LU ED UA RD ES CO FF ET NA RC IS SE BA DI A SK W DO AN W LE START W ER ON IK A M AJ A

E S T. B R U S S E LS F Y R T E O P O F IN & T IC K E T S

BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

19:30 21:30

BRUZZ | ZOMERREEKS

Een wandeling door Kalevoet brengt ons onder meer aan het station en eindigt op het dan nog gesloten terras van Le Schievelavabo.

de ging in de textielsector rond Gent werken. Mijn grootouders langs vaderskant waren Pools, vandaar mijn achternaam. Mijn grootvader was naar de streek gekomen om er te werken in de mijnen. Wij zijn als gezin voor het eerst naar Polen gegaan op het moment dat het land aansloot bij de EU in 2004, ik heb er toen ook mijn thesis over geschreven.”

Daar ligt Drogenbos, gebaart Czekalski in de volgende straat naar de huizen aan de overkant. Ze schakelt over naar het Nederlands.

Het is aan haar Belgische grootmoeder te danken dat ze de taal heeft opgepikt, zegt ze: “Ze was lerares, en elke woensdagnamiddag keken we naar een oud tv-program-

Culture.

NL | FR | EN CULTURE COMES BACK TO LIFE

© BIBIAN BINGEN

AAFKE ROMEIJN STAMPT GATEN IN DE DANSVLOER

‘Of ik ooit heb gestreden met dat hart op de tong?

Man, voortdurend!’

29

Culture. Elektropop / Literatuur

In tien jaar tijd vijf albums, twee romans, een dichtbundel en een resem artikelen en #fundafun-stories de wereld in pleuren. Er staat geen maat op de scheppingsdrang van Aafke Romeijn. Maar zelf rekent de Nederlandse artieste, die donderdag haar Boterhammen in de Stad smeert, af met de keerzijde van die medaille: een depressie die als een Godzilla huishoudt in haar hoofd. — KURT SNOEKX

A

BRUZZ

| INTERVIEW

“

ls kind droomde ik van één ding: een ruimte die helemaal voor mezelf was.

Mijn eigen plek, waar ik de deur achter me kon dichttrekken. Niets imposants, hoor, ik heb nooit een villa gewild. Gewoon één kamertje, een nest waar ik als een ekster obsessief gesprokkelde spulletjes – boeken, brillen, kleuren nagellak, schoenen, tassen, planten, kleren, edelstenen… – mee naartoe sleep. Geborgenheid met uitzicht, ergens op de bovenste verdieping van een heel hoog flatgebouw. En dat was alles wat er niet was in het dorp waar ik ben opgegroeid.” Het gebeurt terloops, maar niet zonder reden dat Aafke Romeijn het beroemd geworden feministische essay A room of one’s own van de Britse schrijfster Virginia Woolf evoceert. De Nederlandse artieste heeft zich de afgelopen tien jaar zo’n eigen kamer uit de wereld gekerfd middels bitterzoet gevooisde, verrukkelijk deinende maar messcherpe elektropop, poëtische trips naar de diepste krochten van het zelf en ingenieus gecomponeerde toekomstvisioenen.

Niets verbloemend, hoogst oorspronkelijk, met het hart op de tong, de vinger aan de grillig dreunende pols van een wereld die wankelt, valt en opstaat, en een op tijd en stond venijnig klauwend monster in het vege lijf.

Een kamer waar de kleurrijke schrijfster, muzikante, opiniemaakster, moeder, dwarsdenker, feministe en ex-twitteraar in alle versplintering en samenhang zichzelf kan zijn. “Alle ruimte is politiek,” vervolgt Aafke Romeijn. “In gebouwen komen zoveel oerbehoeftes samen. Architectuur wordt vaak voor lief genomen, maar het heeft zo ontzettend veel invloed op hoe je leeft, wie je bent, hoe je je voelt. In de stad, waar je achter elke gevel, achter elk raam iemand met een verhaal

hebt zitten. En in Overasselt, het dorpje op het platteland waar ik opgroeide en al snel snakte naar bewegingsvrijheid, de mogelijkheid om zelf te kunnen bepalen waar ik heen ging, zonder daarvoor afhankelijk te zijn van mijn ouders, een auto of een busrooster – want meisjes alleen fietsen niet door bossen. Die ontsnappingsdrang compenseerde ik door van kindsbeen af voortdurend in atlassen te lezen, kaarten te maken van niet-bestaande eilanden en te schrijven over fantastische plekken die ik helemaal zelf kon inrichten. Daar schuilde een soort van vrijheid in.

Nog steeds is schrijven een manier om te ontsnappen, om een ultieme reis te maken in mijn hoofd, in alle uithoeken ervan rond te dolen, hoe lelijk of raar ook.”

VEELVRAAT “Ik voel me dus wel thuis in mijn eigen hoofd,” glimlacht Aafke Romeijn. Die ene ruimte waarin ze plekken en histories en verhalen opslaat, “of informatie over dingen die me helemaal niet interesseren maar waar ik in duik om te vinden wat daarin mijn interesse wel kan vasthouden. Ik ben een veelvraat op dat vlak, ja, ik heb een soort van obsessieve nieuwsgierigheid naar alles en de hele wereld. En daar hoef je vandaag niet eens meer fysiek de deur voor uit. Wat dat betreft, ben ik opgegroeid in de juiste tijd. Vroeger had ik wellicht veel meer boeken gelezen, nu verorber ik soms dertig Wikipedia-pagina’s op een avond, of ik verdwaal in onderzoeksrapporten van een of andere overheid. Om me ’s avonds af te vragen: waar ben ik nu terechtgekomen? Heerlijk.”

Uit Aafke Romeijns verfrissend botsende hoofd werd in 2018 voor het eerst een roman geboren: Concept M, een lijntje naar het niet zo

“Schrijven is een manier om te ontsnappen, in alle uithoeken van mijn hoofd rond te dolen, hoe lelijk of raar ook”

30

© BIBIAN BINGEN

NL

verre jaar 2020 waarin de Nederlandse samenleving kreunt onder de gevolgen van een epidemie van kleurloosheid, een door bijwerkingen van een vitaminesupplement geïnduceerde, erfelijke ziekte die lichamen broos maakt en levenslang afhankelijk van kleurstof. In die door toegenomen zorgkosten en polarisering geplaagde samenleving, geregeerd door een oppermachtige en gecorrumpeerde Middenpartij, werpt de kleurloze Hava Gerritsen haar eigen lichaam in de strijd.

7B, Aafke Romeijns tweede roman, die deze week verschijnt, laat een gat in de tijd vallen en knoopt in 2040 weer aan bij de toekomst die vanuit Concept M werd uitgeworpen. In de leegte van Noordoost-Groningen verrijst met 7B een Fremdkörper die militairen huisvest die verwikkeld zijn in de oorlog om grondstoffen voor kleurstof. Onder de permanente dreiging van de epidemie en terrorisme rijpen complottheorieën, wordt de privacy aan flarden gescheurd, krijgt de bevolking kleurcodes en permissies te slikken, en worden efficiëntie, eigenbelang, verantwoordelijkheid, economische haalbaarheid, menselijke

Aafke Romeijn Geboren in Overasselt in 1986 Speelt piano en harp en start een lieve punkband die in 2007 de Roos van Nijmegen wegkaapt Studeert Nederlands in Utrecht en compositie in Den Haag In 2011 komt haar eerste album uit: Stella must die!

Legt zich toe op Nederlandstalige elektropop en werkt samen met Spinvis, Tom Kestens en Sef Bouwt een Twitter-reputatie op, maar verdwijnt van het platform na bedreigingen van radicaal rechts In 2018 verschijnt haar scifiroman Concept M, in 2020 debuteert ze als dichter met Leegstand Vertaalt in 2021 die poëzie over haar depressies naar het album Godzilla Vertoeft regelmatig in Brussel als lid van ECSA, de belangenbehartiger van Europese popmuzikanten

waardigheid, waarheid, veiligheid en macht in een weegschaal uit balans gelegd. Het gevolg is een ingenieus web aan morele vraagstukken waar je als lezer altijd een stukje van je proper gewaande ziel in verliest. Een open aanval van de chaostheorie op onze tijdruimte, “die met corona Concept M in één klap al uit de sciencefiction had getrokken,” lacht Aafke Romeijn.

“De werkelijkheid is toch altijd extremer dan je kan bedenken. Sciencefiction, of toch wat ik er het interessantste aan vind, is één gebeurtenis droppen en dan kijken wat die teweegbrengt, hoe ze de geschiedenis verandert. Dat is een heel trage oefening in logisch nadenken. En ook een vorm van hoogmoed, omdat je verstand hoort te hebben van allerlei onderwerpen waar je als schrijver geen verstand van hebt – van techniek over economische ontwikkelingen en geopolitiek tot ‘Hoe open ik in 2040 een deur?’ Het is de meest ambitieuze denkoefening die je als mens kan doen, een heel nieuwe wereld verzinnen, waarin je echt alles moet vormgeven. Daarmee is het ook een volstrekt onmogelijke oefening. Je

weet dat je gaat falen, dan kan je dat maar beter zo interessant mogelijk proberen te doen.”

Het is de ultieme leugen die zo dicht tegen de werkelijkheid aanschurkt dat ze tot waarheid opglanst. “Vanaf het moment dat ik kon praten, was ik altijd al verhalen aan het vertellen,” zegt Aafke Romeijn. “Ik verzon alles bij elkaar, ik loog alles bij elkaar. Mijn moeder heeft vaak gezegd dat ik, als ik thuiskwam van school, honderduit vertelde en dat tachtig procent daarvan alleen maar in mijn hoofd bestond. Ik denk dat ik daar een zekere magie in zag, de macht om een verhaal op te hangen voor iemand die dat in principe voor waar aanneemt. Ik wist al snel dat ik daar iets mee moest.”

DE ALLESOVERHEERSENDE LEEGTE “Ik sta altijd aan,” verzucht Aafke Romeijn over haar vermogen om, over een periode van nauwelijks drie jaar, tussen die twee toekomstvisioenen-in-romanvorm ook nog eens M, de soundtrack bij haar debuutroman, de wereld in te pleuren, een dichtbundel, Leegstand, en haar

nieuwe album Godzilla. “Ik ben volstrekt geobsedeerd door mijn werk, elke seconde ben ik met elke vezel van mijn lichaam bezig met creëren, met het vertalen van alles wat ik zie in taal of in geluid. Het overschaduwt alles, in die zin is het ook een falen in het zijn van een mens.

Het is voor mij geen werk, het is als ademen. Je zegt toch ook niet tegen iemand: ‘Goh, jij kan goed eten!’ (Lacht) Tja, dat doen mensen nu eenmaal heel vaak. En als ze het niet doen, hebben ze een probleem.”

Dat probleem vormt de brandende pit van de poëzie in Leegstand en de daarop geënte, verraderlijk verleidelijk deinende songs op Godzilla. “Dat is de keerzijde van die scheppingsdrang: een angst voor alles. Voor de leegte, die net zo allesoverheersend is. Op zo’n moment verzak ik meteen in een enorme depressie en kan ik niks meer. Dan lig ik een hele dag te slapen, of ik probeer heel wanhopig om wakker te blijven en niet suïcidaal te worden. Ik tracht een balans te vinden tussen die twee uitersten, maar heel succesvol ben ik daar niet in. Iedere vier, vijf jaar

▼

BRUZZ

| INTERVIEW

Deze week verschijnt haar tweede roman: 7B

31

BRUZZ | INTERVIEW

▼

AAFKE ROMEIJN STAMPT GATEN IN DE DANSVLOER

dient zich zo’n depressief jaar aan. En tot op heden heb ik nog geen andere manier gevonden dan heel veel medicatie om er weer uit te komen.”

Het is aangrijpend hoe kwetsbaar Aafke Romeijn de ruimte van zichzelf betreedt. Heel expliciet ‘verschrijft’ ze zichzelf in Leegstand in een soms toegetakelde ruimtelijkheid, in een toevallig lichaam, een leeg huis, tijdelijk onbewoonbaar. Het zijn woorden die diep snijden. “Ik vind het als schrijver best ingewikkeld om over emoties te schrijven. Vanaf mijn puberteit tot ik 27 of 28 was, heb ik zo heel veel over mezelf geschreven. Mijn privéleven was best wel turbulent. Ik moest leren omgaan met die depressies, mijn weg in de wereld vinden, terwijl ik andere mensen net heel ingewikkeld vond. Maar zulke teksten worden snel uitleggerig, clichématig. Via de omweg van de dingen om me heen, een stad, een lege winkelstraat lukt het me wel om voorbij het louter beschrijven van mijn eigen leed te raken, het tot iets externs te maken.”

“Ik weet niet waarom, maar ik koester een grote fascinatie voor dingen in verval, of ook dingen die door veel mensen lelijk gevonden worden maar die toch bestaan. Snelwegen bijvoorbeeld, of van die enorme logistieke distributiecentra die tegenwoordig als visieloze architecturale blokkendozen overal in Nederland worden neergeplant. Mensen kijken ervan weg, maar voor mij hebben die ruimtes iets. Heel veel mogelijkheden misschien, een gevoel van rust omdat het vanaf hier alleen maar beter kan worden, zoals wanneer je uit een diepe depressie komt.” Het is de belofte die tragiek in zich houdt, en die de uitgewoonde, uitgekapitaliseerde ruimte in Tilburg en een verlaten mijnterril in de Borinage met elkaar verbindt. Of met de wonderlijke metafoor Godzilla, die in de gelijknamige titelsong van Aafke Romeijns nieuwe album “gaten in ons wegdek” stampt, want “we hoeven nergens heen.” Bevrijding via de verlossing “van de hoogmoed die in onze stenen schuilt.”

Aafke Romeijn: “Ik besta heel erg in de paradox tussen lichtheid en zwaarte, tussen dansen en huilen.”

Het werk van Aafke Romeijn is kwetsbaar en messcherp, soms brutaal grappig en leugenachtig licht op de voeten, soms overrompelend en claustrofobisch. “Op de Zuidas wordt gebouwd aan constructies om van af te springen,” klinkt het op ‘Zuidas’. Het vallen eindigt tussen zachte verwondering en harde ontraadseling. “Ik besta heel erg in die paradox tussen lichtheid en zwaarte, ja,” vertelt Aafke Romeijn. “Ik wist al heel vroeg, als kind aan de piano en op de harp, dat ik mensen kon doen huilen. Dansen was moeilijker. (Lacht) Ik heb veel geluisterd naar Franse artiesten, die uitblinken in die lichtvoetige melodieën. Ze staan toe om de zwaarte van de inhoud verteerbaar te maken. Dansbare muziek is een kleine, eenvoudige manier om mens te blijven in tijden van depressie. Net zoals je met een grap jezelf leven kan inblazen, of door op Instagram een #fundafun-commentaar te schrijven bij het zoveelste hilarische, van marmer en goud aan elkaar hangende interieur (Funda is zowat het Nederlandse Immoweb, red.). Mijn 32

© BIBIAN BINGEN

HET GROOTSTE SPROOKJE

moeder zegt vaak: ‘Hoe depressiever, hoe grappiger.’ (Glimlacht) Die twee gaan wel echt hand in hand.”

“Een depressie is nooit één ononderbroken lijn, dat is ook het moeilijke. Je hebt heel slechte en minder slechte weken. In de minder slechte ben ik meteen bezig met de vraag hoe ik vertaal en vertel wat ik net heb meegemaakt. Waarom – en dat is de vraag die het moeilijkst te beantwoorden valt – wil ik dood? Op het moment dat dat verlangen wat luwt, denk ik over hoe ik zo goed mogelijk kan antwoorden. En dat doe je door heel inzichtelijk, voorvoelbaar en herkenbaar te maken hoe het voelt om in een depressie te zitten. Hoe erg ik in mijn eigen hoofd zit,

hoezeer ik op mijn eigen verhaal ben gericht, hoe extreem moeilijk ik het vind om me dienstbaar op te stellen of voor anderen te zorgen. Hoe het soms voelt alsof ik de energie niet heb om te doen alsof ik niet nutteloos ben, niet nietig.”

“Het kost mij gewoon energie om gelukkig te zijn, om te lukken. Voor mij voelt gelukkig zijn als een soort van aristotelische telos, een doel om je naartoe te bewegen. Het moment dat het je zo erg niet lukt om gelukkig te zijn, voelt aan als een soort van ultiem falen. Je mislukt in bestaan. Dat is wel een erg lage drempel. Daarom moet je een bepaald sprookje voor jezelf verzinnen. Voor mij is dat mijn werk. Dat is misschien wel het grootste sprookje, want wat doet het ertoe wat ik

HET HART OP DE TONG Het eigen lichaam, het eigen hoofd als ultieme politieke ruimte. Als ruimte waar meningen worden gevormd en aansluiting bij het sociale lichaam wordt gezocht. Op de tast, op de huid van de tijd, met een voorliefde voor wat zich toegetakeld, veronachtzaamd, verlaten toont, voor wie ondergeschikt is aan het geheel, uit de boot valt in een poging een gemeenschap te vormen – “het allerbelangrijkste wat je als mens kan doen, en dat waar ik als schrijver, geheel op mezelf gericht, in faal.” En dat botst op het voorgevormde, het vastgeroeste, het behoudende dat bij “mensen uit de hoek van Thierry Baudet (oprichter en leider van Forum voor Democratie, red.) en consorten” leeft, wier bedreigingen Aafke Romeijn eerder dit jaar noopten om haar Twitter-account uit de ether te halen. “Ik heb me vaak afgevraagd wat mij zo bedreigend maakt?

(Lacht) Ik heb het idee dat ik iets belichaam waar die vooral witte mannen van boven de 45 – want dat is waar de meeste bedreigingen vandaan

kwamen – aanstoot aan nemen. Ik denk dat ze het gevoel hebben dat ze leven in een tijdsgewricht waarin hen dingen worden ontnomen, waarin ze alleen maar bezig zijn met inleveren, terwijl ze zijn opgegroeid in een tijd waarin alles heel vanzelfsprekend in hun schoot kwam vallen.

Ze zijn bang dat hen een ruimte wordt afgenomen, door vrouwen, door mensen van kleur, door andere minderheden die hun stem willen verheffen. En ze zijn vooral bang op het moment dat ze zien dat de ander daar geen zin in heeft, dat hun meest extreme tactieken falen.”

“Ik heb op een bepaald moment ingezien wat de kost voor mij was. Dat is geen angst, niet het idee dat ik nu maar mijn mond moet houden, maar tijd. Ik heb geen zin om elke week een ochtend op een politiebureau te zitten. Ik wil muziek maken, boeken schrijven, en mijn tijd daarvoor is beperkt. Ik heb het hart op de tong.

Of ik daar ooit mee heb gestreden? Man, voortdurend. Maar met het ouder worden, geoefender, merk ik dat mijn mes scherper wordt en minder bot. Door het voortdurende slijpen kan je veel preciezer snijden en schade aanrichten.”

De gaten in het wegdek lonken, vanaf hier kan het alleen maar beter worden.

AAFKE ROMEIJN 26/8, 12.30, Boterhammen in de Stad, www.abconcerts.be 7B verschijnt bij De Arbeiderspers op 31/8

Cela fait dix ans qu’Aafke Romeijn sculpte sa propre pièce hors du monde à coups de musique électropop à la voix douce-amère, délicieusement planante et acerbe, de trips poétiques vers les profondeurs du soi et de visions du futur sous forme de romans ingénieusement composés. Sans tabou, de façon très authentique, le cœur sur la main, elle prend le pouls capricieux d’un monde qui vacille, tombe et se relève, de ce monstre qui sans cesse s’agrippe et sauve ses fesses. Avant la représentation de l’artiste néerlandaise à Boterhammen in de Stad jeudi prochain, elle évoque son ardeur obsessive au travail et le revers de la médaille: une dépression qui, comme Godzilla – le titre et la magnifique métaphore de son nouvel album – est omniprésente dans sa tête. « Ce paradoxe entre légèreté et lourdeur, entre danser et pleurer, constitue mon être. » FR

GODZILLA IN THE CLUB Over the past ten years, Aafke Romeijn has created a space of her own in the world with her bittersweet, delightfully swaying but razorsharp electro-pop, poetic trips to the deepest recesses of the self and ingeniously composed visions of the future in novel form. With her heart on her sleeve, her finger on the capricious pulse of a world that staggers, falls and rises and a vicious clawing monster in its wake. Before the Dutch artist spreads her Boterhammen in de Stad on Thursday, she talks about her obsessive work ethic and its downside: a depression that, like a Godzilla – the title and wonderful metaphor of her new album – runs rampant in her head. “I exist very much in that paradox between lightness and heaviness, between dancing and crying.”

EN

| INTERVIEW

schrijf ? Als ik niets schrijf, gaat er niemand dood, en toch maak ik het tot iets heel groots en belangrijks. Maar het is ook vaak het eerste wat verdwijnt als het de verkeerde kant op gaat. Als ik merk dat ik geen zin meer heb om iets te maken, er het nut niet van inzie, dan weet ik dat het menens is. Dat verhaal probeer ik voor de buitenwereld bij elkaar te sprokkelen.”

GODZILLA DANS LA PLACE

BRUZZ

“Het moment dat het je zo erg niet lukt om gelukkig te zijn, voelt aan als een soort van ultiem falen. Je mislukt in bestaan.

Dat is wel een erg lage drempel”

READY, SET, GO! Ontdek het Brusselse, Nederlandstalige sportaanbod op www.sportinbrussel.be of in de nieuwe Sportgids !

VGCSport_ADV_StartSeizoen_print215x95_DEF.indd 1

17/08/2021 14:14

Culture. Dance

‘We are moving in partnership with other beings’ Kaaitheater kicks off the new performing season with a weekend in the Sonian Forest. The Brussels-American choreographer Daniel Linehan invites the audience to a morning or a ernoon performance of Listen Here: These Woods. For those who wish, there is also a guided walk through the woods or a workshop before or a er the performance. — MICHAËL BELLON The Brussels-based choreographer Daniel Linehan had in fact already embarked on a career as a dancer in New York when, in 2008, encouraged by his colleagues Andros Zins-Browne and Eleanor Bauer, he came to Belgium to study at the dance academy P.A.R.T.S. During his studies, he quickly began working and building a network and eventually, he decided to remain in the dynamic international dance scene in Brussels and Europe, which he greatly enjoyed.

Kaaitheater describes him as a choreographer whose interest lies in the interaction between dance and non-dance. He has already made performances about sound poetry, new technologies, unemployment and karaoke. And now he is heading for the forest. This groundbreaking working method is already reflected in the name of his dance structure Hiatus. “I am always wondering what the hiatus or gap is between

what I already know, and what I can still discover. Between the old formulas to make work, and new practises and experiments, like working outside the theatre.”

But a new project mostly has an identifiable origin or there was a seed. What was that for Listen Here: These Woods?

DANIEL LINEHAN: My last piece Sspeciess was still made in the traditional setting of a theatre. But as I was preparing, the dancers and I had been doing some research, reading books by Timothy Morton, a philosopher and ecotheorist, to such an extent that I became really interested in ecology, the way ecosystems work, how different species support each other, and how we as humans relate to our environment, to non-humans, materials and objects.

When we were rehearsing Sspeciess, we had already spent a day

“The trees can be trees, and we don’t have to pretend to be squirrels. But there is a relationship, an exchange, a common thing we share” DANIEL LINEHAN

34

© DANNY WILLEMS

EN

Listen Here: These Woods by Daniel Linehan: “When we are outdoors, our body is engaged in an entirely different way compared to the geometric architecture of a studio or a theatre.”

rehearsing in the woods: as a moment of inspiration, based on the reading we had been doing. That turned out to be a very important day to which we would refer a lot, because of all the different sensations we had had in the forest. It completely changed our agenda, because I realised very quickly we couldn’t just transplant what we did in the studio to this outside environment between the trees and on an uneven ground. We first had to listen with our whole bodies to understand this new environment. It is that process that I wanted to extend. For Listen Here: These Woods we spent several weeks in the

woods. Sometimes even in the rain, because this year the weather was not always cooperative. (Laughs)

How transformative were those long periods in the woods for a dancer or for a human being?

LINEHAN: Our senses were always tuned to what we were hearing, feeling, smelling… When we are outdoors, our body is engaged in an entirely different way compared to the geometric architecture of a studio or a theatre. On a simple level it is the sound of the birds and the trees that affects you. When some days there was a lot of wind for instance, we let the movement of

Nature is sometimes described as indifferent or ruthless, and humans as destructive intruders. Would you go as far as to say we belong in “these woods”. Or that the trees become dancers in the piece?

LINEHAN: We have the sense that we can be welcomed. Although that doesn’t mean it is always going to be comfortable and we know that we are in a place where we can’t completely control everything. Being confronted with this inability to control is interesting, because I think much of the problem with the way humans have been relating to nature for decades and centuries now, lays in this effort to control.

We wanted to think more of it as a partnership. We are dancing in partnership with other beings. Do they become dancers or do we become trees? Probably not. We preserved a sense of difference, instead of merging ourselves and the surroundings into one abstract “being”. The trees can be trees, and we don’t have to pretend to be squirrels. (Laughs) It is not so much about mimicking. But there is a relationship, an exchange, a common thing we share. If we are breathing, we know intellectually and scientifically that we are exchanging oxygen particles emitted from the trees and that we are giving them our dioxide. But can we also feel this connection and notice that we share living cells? That is where the title “Listen Here” comes in.

the trees be reflected in the movement of the bodies. The performance adapts to new situations and there is a great deal of response to what is happening in the moment. The piece has a beginning, a middle and an end, and different events that are quite determined. But in between these “landmarks” there is freedom to respond to the environment and the circumstances. One day there may be bugs flying around and we will follow the flight of the bugs with our hands, but the next day the bugs will not be there anymore.

Presumably, it is not easy to get the

Listening implies that there is something we wouldn’t notice, unless we take the time to silence our own agenda.

In the context of the renewed, more humble relationship with nature, recognising its rights and integrity.

LINEHAN: We want to remain humble in terms of what we can achieve in the larger cultural discourse about our relationship with nature. But of course, as performers we also feel the necessity to pause and tune in.

There is a lot of work to be done on the level of politics and activism. In ecological thinking, scientific and statistical knowledge is important, but maybe not sufficient. It becomes evident from the moment that we are physically in contact with our environment that the idea of a strict divide between us and other species clearly is fiction.

During the rehearsal process for Listen Here: These Woods we also did a forest bathing – a practice that comes from Japan where a guide leads you through a forest and invites you to notice all the different shades of green or just to sit quietly and listen. Going through that whole process, I really felt that just by tuning my senses in to my surroundings, I started to care more.

This embodied caring is also a necessary ingredient in the larger project of restoring a reciprocal relationship between humans and the rest of nature.

BRUZZ | INTERVIEW

time to not just have this human habit of controlling and inserting ourselves, but to recognise the presence of other species, and almost “ask” if we could be invited.

LISTEN HERE: THESE WOODS 28 & 29/8, 9.30 & 16.30 (+ walks & workshops before and after the show), Groenendaal Station, www.kaaitheater.be

public into the same state of mind, awareness and openness at such short notice.

LINEHAN: During the first twenty-five minutes of the performance, we lead the audience on a walk through the forest, where the dancers at certain moments instruct the audience to notice what they hear and see. To take a moment to pause, and tune in to their own bodies, their senses and this environment which is not normally part of their daily lives.

Just like we as dancers took our silent walks during the rehearsals every day to ritualise our entrance into this space that was not necessarily our space. To take the

BOSBAD

BAIN DE FORÊT

Het Kaaitheater begint het nieuwe seizoen met een uitje in het Zoniënwoud. De Brussels-Amerikaanse choreograaf Daniel Linehan nodigt het publiek daar uit voor een ochtend- of middagvoorstelling van Listen here: these woods. Wie wil, kan ook deelnemen aan een gegidste wandeling door het bos of een workshop.

Daniel Linehan: “In de buitenlucht is je lichaam anders afgesteld dan in een studio of theater. We dansen in een soort van partnerschap met andere wezens, zonder te proberen ze te controleren.”

Le Kaaitheater lance sa nouvelle saison avec une excursion à la Forêt de Soignes. Le chorégraphe américano-bruxellois Daniel Linehan y invite le public pour une représentation, le matin ou le midi, de Listen Here: These Woods. Et pour les intéressé.e.s, il y aura également une visite guidée dans la forêt ou un atelier. Daniel Linehan: « À l’extérieur, votre corps réagit différemment qu’en studio ou au théâtre. Nous dansons dans une espèce de partenariat avec d’autres créatures, sans essayer de les contrôler. »

NL

FR

35

Vantage point

JULIE SCHEURWEGHS AIMS HER LENS TOWARDS TOMORROW

‘Let’s try to be part of the solution instead of the problem’ EN

On an extendable ladder under an exemplary hatch in the ceiling we hoist ourselves with photographer Julie Scheurweghs to the roof of her attic apartment, on which an improvised sun terrasse has been installed. At first Scheurweghs thought about trying out the nearby residential tower in the Ducpétiauxlaan/avenue Ducpétiaux, but why do that when she has a 360-degree view of the skyline, which includes the golden angels on the tower of the Town Hall of Sint-Gillis/Saint-Gilles, the basilica in Koekelberg, and the church on Hoogte Honderd/Altitude Cent?

Scheurweghs likes a view that stretches. She has lived in Brussels since she was a teenager, but originally comes from Ostend, where she still “sits with her feet in the sand” gazing across the sea and getting a breath of fresh air. “Maybe that’s why in the city I like to sit up high, to feel that wind again,” says the photographer, who has nevertheless become a

“There is always that eternal doubt whether I should become a fully independent photographer” real city person. “Due to family expansion (Scheurweghs had a baby two years ago, ed.) and the fact that my boyfriend and I are both avid collectors, this apartment is getting too small and we’re looking into moving,” she says. “The idea that we would be forced to move outside of Brussels feels a bit sad to me.”

Covid also contributed to the idea of taking a new step. “Like a lot of people, during the lockdown we felt the limitations of an apartment in the city. I’d go crazy if I had to stay indoors all the time. I need to be on the road and do things. Fortunately, I still had my half-time job as a social worker for people with mental disabilities, which never stopped. There is always that eternal doubt whether I should become a fully independent photographer, but if I had been one a year ago, I would have suddenly run out of income.

That makes you stop and think.”

Fortunately, there are also good prospects for her

36

artistic work. “I am preparing an exhibition that will open in September in Ostend. ‘Birth of a Mother’ features mothers who are pregnant, mothers who are in labour, or who have just gone through labour, but is more about birth as a mother than the birth of the child. I started that series during lockdown and it has had a great impact on me. I actually wanted to photograph mothers in all sorts of circumstances, but that turned out differently because a lot of things didn’t work out. I was no longer allowed to go into hospitals to photograph deliveries, so I photographed many home births. At the beginning of the lockdown, I also made a separate series of mothers with their baby behind the window. Becoming a mother during the lockdown was hard for many women. When you’re pregnant you want everyone to see your belly and then when your baby arrives, you want to show it to the world. Instead, all new mothers had to stay home while their baby grew up quickly. My own daughter has only relied on me and her father all that time, so she is now more reserved around other people. Before she could speak, she handed us face masks to show that she wanted to go outside. I found that so sad. Just like the idea of growing up seeing only half the faces of people on the street.”

Still peering into the distance, we also see the future glowing. “Corona isn’t over yet and then something will take its place. The water is up to our necks and yet we are not changing our lifestyles, so I fear that our future is less than bright. Or do I sound too pessimistic now? The best thing you JULIE SCHEURWEGHS: BIRTH OF A MOTHER can do is try to be part of the solution 4/9 > 2/1, Mu.Zee (Ostend), www.muzee.be instead of the problem.”

Then there is still the urge to set up Julie new projects. “Why do I take photos? I’m Scheurweghs not asking that question. Photography has Born in 1988, lives and works in chosen me. When I was twelve I said: ‘I’m Brussels going to take pictures’. Both collecting Obtains her Master’s degree in family photos discarded at Vossenmarkt/ photography at LUCA School of place du Jeu de Balle and other flea Arts in Brussels in 2010 markets, and the photography itself I do of Has her first solo exhibition course to record and keep track of things, “Accidentally on purpose” but for a photographer to say such a thing in Amsterdam in 2012 is pretty cliché.”

MICHAËL BELLON PHOTO SASKIA VANDERSTICHELE

Is preparing her solo exhibition “Birth of a Mother” in Mu.ZEE in Ostend (www.muzee.be)

37

BruxellesVies Storyboard STEVE MICHIELS

Panorama No. 12

Every three weeks, another Brussels-based creative shares their view of the world. ARNO BOEY is a word artist (collective ZINK) and a story cartographer (1020stories.be, with Yelena Schmitz) with a fascination for dance.

EN/ Thanks to its waterways and hills,

In Black Widow bewees Scarlett Johansson al even goed te kunnen meppen, schoppen en schieten als haar mannelijke collega’s.

Gunpowder milkshake serveert oestrogene actie in amusante overdrive.

Release Gunpowder milkshake: 25/8 38

Brussels is dotted with views. You don’t have to get into some giant wheel or skyscraper to have a great view. The view is often just around the corner.

There is Poelaertplein/place Poelaert and the Kunstberg/Mont des Arts which overlook the Brussels pentagon.

There is the Jubelfeestbrug/Pont du Jubilé with its beautiful view over the Northern Quarter. In Wolvendael Park, you stand high above Ukkel/Uccle, Hoogveld looks out across Sint-Agatha-Berchem/Berchem-Sainte-Agathe and from the square around the Erasmus Hospital you can see as far as the Palace of Justice.

A while back, I started collecting these Brussels views. When a good friend moved to Peru, we decided to communicate exclusively in pictures of vistas. We don’t write long letters to each other, but simply summarise our days on the shores of another continent in panoramic photographs.

For my friend, the images feel like a brief homecoming and for me it has become a way to travel without limitations.

“View No. 4: La cordillera blanca de Los Andes” “View No. 5: The sun sets over Schaarbeek/Schaerbeek” Today, I have added a new vista to our conversation. No. 12 is the view from the basilica at Koekelberg. I stand

there with my partner looking at the neighbourhood of my childhood.

Streets run away from the church like the rays of a star. I point to my parents’ house which is along one of those rays.

From that house, I used to look out on the basilica and as a child, I often imagined that it was not a church, but a spaceship. Later, I also imagined it like a neon-lit brothel, as a sleeping pregnant woman, as a gluttonous ice cream sundae. As I stand at the dome, I can see the house and the garden where my mother prunes her roses and the tall spruce in the neighbours’ garden. There is the playground at the end of the street and the apartment buildings a bit further down, the municipal swimming pool and my grandmother’s old house. There are new people living there now, I notice that the roof tiles and window frames have been replaced. The house has been refurbished; it looks more modern. This view is only temporary.

Roof tiles change colour and walls are knocked down, trees felled, and towers built. The city sheds its skin, and from a distance, this becomes noticeable.

We walk further along the dome.

My partner is new to Brussels, I point out more, try to share the landscape with him. We see the royal domain and the Japanese tower, an incinerator a little further down the road. Below us, cars are driving out of town and traffic lights provide a rhythm. I see trains approaching and disappearing into tunnels and then coming out the other side. Footballers train on a field, the ball flies over the goal. We see how the game is being created. It’s not very difficult to understand, we just have to look. The city will explain itself.

As long as we stay up there, the landscape we belong to is before us. I recognise it and yet every time it is new. I’ll take a picture of it and send a piece of home overseas.

Want to read the complete series? BRUZZ.be/bruxellesvies

You may also like

‘Wij willen een veilige haven voor het nachtleven creëren’ NL

Elke week spot onze radar artiesten die uw bijzondere aandacht verdienen. Zoals het Brusselse dj-collectief Brikabrak, dat de komende weekends zijn draaitafelkunsten mag etaleren op GATE. — TOM ZONDERMAN

Tussen de Brihangs, Zwangere Guy’s en andere Juicy’s valt op GATE, de coronaproofversie van Couleur Café in Studio CityGate in Anderlecht, één naam op wegens zijn veelvuldigheid: Brikabrak, een even jonge als diverse dj-crew die vijf van de zeven festivaldagen aan elkaar mag draaien.

Het tienkoppige gezelschap van gelijkgezinde platenruiters, radiomakers, muzikanten en soundnerds klitte drie jaar geleden samen op instigatie van ingeweken Brusselaar Ingmar Doumen, alias Yooth. Gemene deler: een liefde voor op dansbare ritmes geprikte muziek uit alle uithoeken van de wereld.

Liefst muziek uit de ondergrond, zoals amapiano, de opkomende Zuid-Afrikaanse dancestijl die deephouse lijmt met gqom. Muziek die deze diggers vooral via het wereldwijde web opsporen.

Brikabrak kijkt met een brede blik naar de wereld. De voorbije jaren hostte het collectief feestjes waarvan een deel van de opbrengst naar een goed doel ging. Op de party’s zelf werd niet alleen gedanst, maar werden mensen ook aangespoord om zich op andere manieren uit te drukken. Zoals al tekenend, met de meest verrassende resultaten.

Het collectief, dat het voorbije halfjaar in residentie zat in FIRM Artlab, de tijdelijke artistieke ruimte in Jette, organiseerde de afgelopen maanden ook een Brikabrak Docu Night in de Beursschouwburg. “We willen mensen tonen waar bepaalde muzieksoorten vandaan komen,” zegt Yooth. “Radio is daar een goed platform voor, alleen is dat nogal een one-way conversation. Wij willen graag context meegeven, duiden wat de sociale, culturele en zo mogelijk politieke achtergrond is waar een genre uit ontstaat. Vooraf doen we dan een gesprek met de documakers of een van de artiesten uit de docu.”

GEORGANISEERDE CHAOS Een van de docu’s die Brikabrak begin juni toonde, was Shaya!, een 26 minuten durend portret van de amapiano-scene, met getuigenissen

van toonaangevende figuren als Kabza De Small en MFR Souls. “Na de docu draaien we dan muziek die daarbij aansluit,” legt Yooth uit.

Op Couleur Café, of nu GATE, voelt Brikabrak zich thuis. “Couleur Café en Brikabrak delen hetzelfde DNA,” zegt Yooth. “Ons collectief kon alleen maar in Brussel ontstaan, en Couleur Café ademt net als wij Brussel. Zoals onze naam aangeeft, zijn we een uiteenlopende bende. Op onze feesten is ook iedereen welkom, ongeacht waar je vandaan komt of wat je overtuigingen zijn. We zorgen er wel voor dat het werkt. Zie het als georganiseerde chaos. We proberen zo een veilige ruimte te creëren waar iedereen zich comfortabel voelt om het nachtleven te beleven.”

Bij Brikabrak behoren naast Yooth onder meer ook Insecure, Diane, Jiem en Ravi Bongo tot de resident-dj’s. Voor zijn GATE-verhaal gooit Brikabrak ook nog eens zijn poorten open voor enkele fraaie guest spots, van onder anderen Brusselaars Black Mamba en Susobrino.

BRUZZ | PORTRET

© LISA WAMBACQ

BRIKABRAK

BRIKABRAK Tweewekelijks op donderdag, 20 > 21.00, BRUZZ radio 26 > 29/8 & 2 > 5/9, GATE, gate.couleurcafe.be 39

Culture. Cinéma

LE CINÉMA GALERIES FÊTE SES 80 ANS

‘C’était un cinéma d’art et d’essai avant la lettre’ FR

Empêché l’année passée par le Covid, le Cinéma Galeries peut enfin célébrer son quatre-vingtième anniversaire à travers un programme spécial. Isabel Biver, spécialiste du patrimoine cinématographique à Bruxelles, esquisse pour Bruzz le portrait de ce beau cinéma de qualité qui ouvrait ses portes (et rideaux) en 1939, sous l’enseigne du Cinéma Galeries, déjà.

— MICHAËL BELLON, PHOTOS SASKIA VANDERSTICHELE

I

sabel Biver est l’autrice du livre Cinémas de Bruxelles. Portraits et destins, paru en 2009 et considéré comme la référence sur le passé et le présent des cinémas bruxellois, encore actifs ou non. En 2020, le livre était réédité et doté de magnifiques images d’archives et de clichés pris par la photographe bruxelloise Marie-Françoise Plissart.

Dans le foyer convivial du Cinéma Galeries, elle explique, autour d’une tasse de thé, l’origine de son intérêt pour les cinémas bruxellois disparus et survivants. Sa mère était archéologue et historienne de l’art et une des autrices de l’Inventaire du patrimoine monumental de Liège et partiellement de Bruxelles aussi, un ouvrage encore communément consulté par les amateur.ice.s d’architecture et les expert.e.s. Son père était cinéphile de télévision, elle a donc dans sa jeunesse très bien appris à connaître le cinéma français des années quatre-vingt.

40

Biver étudiait encore le cinéma lorsqu’elle a commencé à travailler à la Cinémathèque Royale de Belgique, et est entrée dans l’histoire avec sa dissertation sur le premier conservateur Jacques Ledoux et le critique de film Serge Daney. Une visite guidée de la ville, liant patrimoine (matériel et immatériel) et cinéma de Bruxelles, a donné suite à son livre. Aujourd’hui encore, des visites guidées et ateliers pour enfants organisés par Bozar et la Monnaie l’emmènent régulièrement au Cinéma Galeries plutôt bien conservé.

LE CENTRE ET LES QUARTIERS Quand on pense au riche passé des cinémas de Bruxelles, on pense souvent au glamour des grandes salles du centre-ville ou aux nombreux cinémas de quartier dans les communes avoisinantes. Mais le Cinéma Galeries ne fait partie

d’aucune de ces deux catégories, nous explique Biver : « Dans les grandes villes, il y avait dans le centre ce qu’on appelle les salles du centre, donc des salles dites de première ou deuxième exclusivité, où les films sortaient en premier lieu. À Bruxelles, c’étaient le Métropole et l’Eldorado, le Marivaux, le Variétés et le Plaza. Des salles de première exclusivité où les stars se déplaçaient régulièrement pour présenter les films. Après le film ‘descendait’, des salles les plus chics et situées dans le pentagone vers un autre univers de salles moins luxueuses, avec moins de catégories de places, où il fallait souvent attendre des semaines ou des mois avant que le film venant du centre soit affiché. Les cinémas de quartier relevaient donc d’une typologie économique commerciale particulière dans le réseau des salles. Cependant, les salles de quartier pouvaient essayer d’être

aussi belles et importantes au sein de leur commune que les salles du centre, comme l’a très bien expliqué Eric de Kuyper dans son livre Le chapeau de tante Jeannot: souvenirs d'une enfance bruxelloise. À Ixelles, c’était le Marni à la Place Flagey, à Saint-Josse, le Century par exemple.

Le Cinéma Galeries n’était donc pas un cinéma de quartier mais un cinéma du centre, singulier dans le sens où c’était un cinéma d’art et d’essai avant la lettre. On appelait ça plutôt un cinéma ‘de qualité’ ou un cinéma ‘d’essai’ ».

LES FRÈRES PUTZEYS Le Cinéma Galeries est donc le témoin de l’âge d’or du cinéma, les années trente, tout comme le Studio Arenberg derrière le coin, rue Arenberg, construit en 1935, et dont nous reparlerons plus tard. « Les pics de popularité du cinéma se constatent souvent après une période de crise. Le premier pic de

BRUZZ | INTERVIEW

tion en tant que telle, mais qui n’ont pas encore été systématiquement étudiées. « Mais ce qui est intéressant, c’est que le Cinéma Galeries a toujours été un cinéma avec une programmation intéressante.

Oswald et Robert Putzeys, les deux frères bruxellois qui ont fait construire la salle de 600 spectateurs en 1939 par l’architecte Paul Bonduelle, étaient des gens très ambitieux mais aussi cultivés, qui voulaient présenter un cinéma différent. Et ce sont aussi les frères Putzeys qui ont forcé l’administra-

tion du Palais des Beaux-Arts à y installer le cinéma ‘Studio’, alors que cela ne faisait pas du tout partie du projet de Victor Horta. »

ÉCRAN TOTAL Cette tradition de choisir obstinément le cinéma de qualité a été perpétuée lorsque le Cinéma Galeries a été occupé par l’équipe du Studio Arenberg à la fin des années quatre-vingt. Le Studio Arenberg était un cinéma qui misait lui aussi sur un cinéma de qualité. « Ce cinéma, situé rue d’Arenberg, était

« Le Galeries a été classé en 1993, et n’a presque pas été altéré » ISABEL BIVER

une salle d’art et essai très réputée qui a accueilli plein de grandes personnalités comme Michel Piccoli ou Pier Paolo Pasolini. Il était exploité par le distributeur Cinélibre.

La salle portait le nom d’Arenberg depuis 1935. Mais en 1987, la Kredietbank, propriétaire du bâtiment, a mis fin au bail du cinéma, et l’équipe s'est alors installée au Cinéma Galeries. Suite à l’abandon des lieux par la Kredietbank pendant plus de dix ans, le cinéma Nova a pu s’y installer avec un bail précaire. » Cinélibre était dirigé par Thierry Abel et Eliane Dubois. « Ils ont récupéré le fonds de commerce du Cinéma Galeries d’UGC, et Abel a repris l’exploitation du Cinéma Galeries avec son asbl Cinédit, sous le nom d’Arenberg-Galeries. Les jeunes de 25 ans ne peuvent plus s’en souvenir, mais chaque été, le cinéma était le décor d’Écran Total, avec une série de films inédits

▼

fréquentations était dans les années trente, et le second dans l’immédiat après-guerre. Dès les années cinquante, l’énorme popularité des cinémas a un peu baissé suite à l’introduction généralisée de la voiture et des congés payés, la télévision et la multiplication des possibilités de loisirs. » On sait peu de choses à propos de la première décennie du Cinéma Galeries. Mieux que quiconque, Biver sait qu’il existe peu de matériel d’archives concernant les cinémas belges. Ni les cinémas eux-mêmes, ni la Cinematek ne disposent de beaucoup d’archives. Les sources principales sont quelques collections privées, les archives d’architecture, le travail effectué sous la direction du professeur Daniel Biltereyst au Center for Cinema and Media Studies à l’Université de Gand, ou encore des archives économiques qui offrent peut-être quelques informations à propos de l’exploita-

41

▼

LE CINÉMA GALERIES FÊTE SES 80 ANS

déco. Et l’éclairage indirect présent derrière les armatures de plafond continue apparemment à impressionner les enfants à qui Biver donne des visites guidées. Et puis, il y a les vitrines pour les affiches, l’ancien guichet et la porte vers l’ancienne cabine téléphonique qui font revivre la nostalgie de l’époque.

passionnants qu’on ne pouvait voir nulle part ailleurs. Donc quand Abel et l’Arenberg ont dû quitter le Galeries en 2011 en raison de loyers impayés à la société familiale de gestion des Galeries Saint-Hubert, la cinéphilie bruxelloise a perdu à jamais Écran Total. Le numérique a ensuite changé les usages. Pour ceux et celles qui ont encore connu la caissière de l’Arenberg-Galeries : elle avait ses humeurs, mais c’était une personnalité vivante, elle ‘faisait partie des meubles’. »

80 BOUGIES

BRUZZ

| INTERVIEW

MOTIFS MARINS Biver se souvient encore de la dernière séance de l’Arenberg. « C’était très triste. Le film, un documentaire sur le musicien Michel Petrucciani, était excellent, mais l’atmosphère était morose. » Heureusement, l’exploitation du Cinéma Galeries a pu être reprise par un groupe autour, entre autres, du réalisateur-producteur Henri de Gerlache et l’ancien échevin de la Culture Henri Simons. Ils ont à nouveau investi dans le cinéma, entre autres en construisant une troisième salle et une salle d’exposition dans les caves (qui ont fait office d’abri antiaérien pendant la Seconde Guerre mondiale). Grâce à son directeur Frédéric Cornet, la passion cinéphile est restée intacte, et la qualité de la programmation est garantie. Le charme architectural a, lui aussi, été conservé. Biver : « Le premier cinéma classé et préservé à Bruxelles était le Plaza au boulevard Adolphe Max. Le Galeries a été classé en 1993, et n’a presque pas été altéré non plus. Même si les salles ne sont plus exactement comme elles étaient à l’époque. Les piliers par exemple ne sont pas d’époque, et comme tous les cinémas dans les années septante, on a coupé la salle en deux à partir

Isabel Biver est l’autrice du livre Cinémas de Bruxelles. Portraits et destins, paru en 2009 et considéré comme la référence sur le passé et le présent des cinémas bruxellois, encore actifs ou non.

du balcon, ce qui pouvait parfois engendrer des problèmes au niveau de la sonorisation. Mais en 2005 et 2006, ils ont même refait les portes, afin qu’elles soient identiques aux originales. Ce qui joue en défaveur du cinéma au niveau urbanistique est le fait qu’il se situe en réalité dans la galerie de 1847, dessinée

« Pour ceux et celles qui ont encore connu la caissière de l’Arenberg-Galeries : elle avait ses humeurs, mais c’était une personnalité vivante, elle ‘faisait partie des meubles’ » ISABEL BIVER 42

par l’architecte hollandais Cluysenaer, mais que cela ne se voit pas du tout quand on est en dehors de la galerie ni quand on passe devant sans le savoir. Comme la galerie a dû être classée, toute la décoration se déploie en retrait des arcades.

Mais si on regarde bien, on remarque les détails du style néoroman et méditerranéen. Partout on trouve des arcs en plein cintre. Et dans les salles, on voit des chapiteaux avec de petites scènes et des petites tuiles en terre cuite avec un côté provençal et fantaisiste. Dans les petites niches en stuc, la Méditerranée est représentée par des motifs marins : des vagues, des sirènes, des coquillages. » Biver nous montre aussi les petites représentations de crabes et de homards dans le carrelage de sol juste avant les portes d’entrée convexes en verre, typique de l’Art

Pour son quatre-vingtième anniversaire, l’équipe du Galeries et son directeur Frédéric Cornet ont concocté un programme de fête dont le thème central est l’expérience collective du cinéma d’auteur.

Cornet explique que « pour des raisons que nous connaissons tous, nous avons dû reporter notre anniversaire d’un an. Mais maintenant que c’est à nouveau possible, nous voulons remettre le cinéphile au centre et fêter notre histoire commune le temps d’un week-end.

C’est pour cette raison que nous mettons l’accent sur les réunions : avec des ateliers, un débat ainsi que des ciné-concerts. Au niveau de la programmation, nous jouerons tant des classiques du passé comme Premier Amour, le film d’ouverture du cinéma en 1939, que des films de qualité contemporains, comme l’avant-première de la comédie surréaliste canadienne The Twentieth Century de Matthew Rankin, qui fait lui aussi référence à l’histoire du cinéma. » À côté de cela, il y aura des ciné-concerts pour accompagner le film culte Koyaanisqatsi de Godfrey Reggio de 1982, par le duo de DJ RadioMentale qui font partie des pionniers du cinémix.

Philip Glass, qui avait composé la musique originale de Koyaanisqatsi, sera mis à l’honneur avec un ciné-concert de la DJ et compositrice Maud Geffray et la harpiste Laure Brisa, qui accompagneront le film expérimental Still Life au travers duquel Kevin Elamrani-Lince fait référence à Koyaanisqatsi justement.

Le débat quant à lui traitera du présent et de l’avenir du cinéma en tant qu’endroit social et culturel. Et pour les plus jeunes cinéphiles, il y aura un atelier consacré au stop motion et un atelier où ils pourront dessiner directement sur la pellicule. Bref, longue vie au Cinéma Galeries !

80 YEARS OF CINEMA 27 > 29/8, Cinéma Galeries, www.galeries.be

80 JAAR CINEMA GALERIES Vorig jaar strooide covid nog roet in het eten, maar dit jaar viert Cinema Galeries dan toch zijn tachtigste verjaardag. Isabel Biver, gespecialiseerd in Brussels cinema-erfgoed: “Cinema Galeries was eigenlijk een arthousebioscoop avant la lettre. De broers Putzeys, die in 1939 de zaal voor 600 kijkers lieten bouwen, waren ambitieus en eigenzinnig. Ze wilden er een type films tonen waar het grote publiek niet aan gewend was.” Die traditie om koppig voor de betere cinema te gaan is, in weerwil van allerlei overnames, voortgezet. Met directeur Frédéric Cornet blijft de cinefiele passie, de goede smaak en het cinefiele programma gegarandeerd.

NL

80 YEARS OF CINEMA GALERIES Last year, Covid threw a spanner in the works, but this year Cinema Galeries is celebrating its eightieth anniversary. Isabel Biver, a specialist in Brussels cinema heritage: “Cinema Galeries was actually an art-house cinema avant la lettre. The Putzeys brothers, who had the auditorium, seating 600, built in 1939, were ambitious and stubborn. They wanted to show a type of film that the general public was not used to seeing.” That tradition of stubbornly going for the better cinema has continued, in spite of all the takeovers. With director Frédéric Cornet, cinephile passion, good taste and a cinephile programme are guaranteed.

COLLECTION RAYMOND VAN THOURNOUT

EN

(À gauche) Premier Amour, de l’Américain Henry Koster, fut le tout premier film à être projeté au Galeries en 1939. (À droite) Un programme du cinéma Arenberg-Galeries datant de 1995. En 1987, Thierry Abel reprenait l’exploitation du Cinéma Galeries avec son asbl Cinédit, sous le nom d’Arenberg-Galeries. L’aventure prit fin en 2011, au grand regret des cinéphiles, privés à jamais du festival Écran Total.

NOUVEAU:

BRUZZ 24 disponible sur RTBF Auvio!

Retrouvez les contenus de BRUZZ 24 sur l’actualité et la culture dans la capitale sur RTBF Auvio, la plateforme digitale de l’offre audio et vidéo de la RTBF.

BRUZZ_RTBF_1/3P_DEF.indd 1

09/07/2021 11:41

Under the skin

WELKE SCHONE GEDACHTEN WAREN ER DOOR HET HOOFD VAN VIEZE MEISJE?

‘Ik wil dat mensen dansen op hun eigen kwetsbaarheid’

BRUZZ | PORTRET

NL

“Life is a vieze cirkel,” debiteert Maya Mertens alias Vieze Meisje, de elektronicamuzikante slash theatermaker en performer die de volkomen onvolkomenheden van het leven inslikt, kauwt en weer uitspuwt. “Ik wil willekeurige samenhang creëren in een wereld die oneindig rondjes rond zichzelf draait.” — TOM ZONDERMAN, FOTO HELEEN RODIERS “Ik wilde geen arrogant Amsterdammertje worden dat alles binnen handbereik heeft,” zegt Maya Mertens. Een paar jaar geleden trok ze naar Antwerpen om “de evidentie” van zich af te schudden, en om er podiumkunsten te studeren aan het conservatorium. Verleid door enkele vrienden in Brussel zakte ze daarna nog verder zuidwaarts.

“Brussel is op een heel onlogische manier de meest logische plek voor mij om te wonen. Ik word hier constant uit mijn lood geslagen,

Het podium heeft altijd een bijzondere aantrekkingskracht op haar gehad. “Zodra je op dat verhoogje gaat staan, of op iets wat in de ruimte tot podium benoemd is, accepteren mensen dat je iets gaat doen. Dat voelde ik al toen ik op de basisschool zat en er een open mic werd georganiseerd. De kracht die uitging van wat daar gebeurde, heeft mij in gang gezet om zelf die ruimte in te palmen.”

Wat Mertens zo wonderlijk vindt aan het leven, is hoe je van niets iets

“Er ontstaat een intrigerende energie zodra je op het podium klimt” terwijl Amsterdam almaar gelikter wordt. Als je bent opgeleid om dingen in je op te nemen en weer uit te spuwen, is deze stad een betere plek. Wandel eens over het Vossenplein. De scènes liggen er voor het oprapen.”

Ze draait de muziek wat stiller in Hectolitre, een tot kunstenaarsresidentie omgebouwde swingersclub in de Marollen waar intussen creativiteit vloeit in plaats van lichaamssappen. Mertens wentelde zich de voorbije jaren in het theater, trad ook op als performer, maar muziek beschouwt ze als de corebusiness van haar podiumpraktijken. Vijf jaar geleden ontbolsterde ze als muzikante met de kleurrijke synthsmartlappen van In Een Discotheek. Vandaag vormt ze samen met de Brusselse beatmaker Alan Van Rompuy alias Azertyklavierwerke het veelhoekige elektronicavehikel Vieze Meisje.

44

maakt. “Performen is voor mij een soort viering daarvan. Iemand die zegt: deze tafel is nu mijn podium, en ik ga jou proberen te vervoeren, dat vind ik heel mooi. Soms werkt het natuurlijk niet. Het is trialand-error, maar juist dat hoort er ook bij.”

Optreden is voor Mertens de werkelijkheid verwerken, er iets uit puren en vooral hopen dat het resoneert bij de andere. “Mijn liedjes gaan vaak op heel bombastische manier over intieme dingen. Soms troost ik mezelf ermee, maar ze zijn niet helemaal voor mezelf bedoeld.

Ik probeer altijd direct contact te maken met mijn publiek.”

SUPEREXCLUSIEVE SHIRTS “Life is a vieze cirkel” kladde Mertens een paar jaar geleden in alcoholstift op een wit T-shirt. Ze verkocht hem als merch nog voor Vieze Meisje was geboren. “Er

waren meerdere dingen in mijn leven plots gestopt. Eerst dacht ik, oei, maar dan besefte ik dat dat een cadeau was. Ik kon from scratch herbeginnen. Mensen die de shirts kochten, hadden iets superexclusiefs in handen en ik speelde ook wel met onze gehechtheid aan spullen.”

Kopers en omstanders vroegen zich af wie dan wel Vieze Meisje was die de shirts aan de man bracht, en welke muziek ze maakte. “De eerste input voor Vieze Meisje kwam er dus door wat andere mensen projecteerden op wat het zou kunnen zijn.”

Wie naar een concert van Vieze Meisje gaat, treedt onherroepelijk en onvermijdelijk toe tot de vicieuze meedogenloosheid van de Vieze Cirkel. “Er is geen voorwaarde voor je opname. Als je er bent, zit je erbij en maak je mee van het moment een momentum.” Vieze Meisje wil willekeurige samenhang creëren in een wereld die oneindig rondjes rond zichzelf draait, legt Mertens uit.

“Daarom treed ik graag op in het midden van het publiek, zodat we een ‘360-gradenenergie’ creëren.

Een concert is voor mij geen eenrichtingsverkeer, van ik stuur uit en jij ontvangt maar zoals het is. Ik kijk naar wat ik terugkrijg, en dat adapteer ik dan weer.”

De shows van Vieze Meisje weifelen daardoor tussen concert en performance. “Het is mij niet puur om de sonische ervaring te doen. Als het nodig is om een valse noot te zingen om te zeggen wat ik wil

zeggen, dan verkies ik dat boven het melodieuze. De Vieze Cirkel gaat voor mij vooral over krachtig je eigen breekbaarheid vieren. Hoe bloter de teksten, hoe bruter de klanken vaak.

Op die manier wil ik de mensen in het publiek uitdagen om te dansen op hun eigen kwetsbaarheden.”

HEIMWEE NAAR JEZELF Reacties uitlokken, vragen en verwachtingen oproepen, het is de motor die Mertens draaiende houdt.

“Het is fantastisch hoe makkelijk dingen soms in werking schieten.

Wat ze niet minder valabel maakt.

Als de lege huls doorspekt is van lading, dan vind ik dat niet minder waard dan iets waar je hard op hebt zitten broeden.”

Het concept is belangrijk, maar primeert niet, benadrukt ze. “Mijn songs gaan over werkelijke twijfels en tekortkomingen. Ik vind het spannend om stoer te zijn, en tegelijk mijn gebreken bloot te leggen.” Zo heeft ze heimwee naar “de meisjes die ik had kunnen zijn”, zingt ze in ‘Wakame’. “Hoe meer keuzes je maakt en je iemand wordt waar je misschien ook blijer mee bent, hoe meer je je ook realiseert wie je dan niet meer gaat zijn. Live zwaai ik naar meisjes in het publiek en denk ik: ik ben jou niet geworden, maar ik ben wie ik ben.”

VIEZE MEISJE Feeërieën: 27/8, 19.30, Gare Maritime, www.abconcerts.be

RUDESSE VULNÉRABLE

TOUGH VULNERABILITY

« La vie est un cercle vicieux », débite Maya Mertens aka Vieze Meisje, la musicienne électro amstello-bruxelloise/dramaturge et performeuse qui avale, mâche et recrache les parfaites imperfections de la vie dans des chansons dans lesquelles elle se pose à la fois comme une dure à cuire et un être vulnérable. Chaque personne assistant à un concert de Vieze Meisje fait irrémédiablement son entrée dans le club du Vieze Cirkel. « Je veux créer une cohésion aléatoire dans un monde qui fait des tours sur soimême de façon infinie. »

”Life is a dirty circle,” says Maya Mertens, alias Vieze Meisje (“Dirty Girl”), the Amsterdam-born, Brusselsbased electronica musician slash theatre maker and performer who swallows, chews and spits out life’s utter imperfections in songs in which she wants to be tough and expose her vulnerability at the same time. Whoever goes to a concert of Vieze Meisje, inevitably and unconditionally joins the club of the Vieze Cirkel. “I want to create random coherence in a world that spins infinitely around itself.”

FR

EN

BRUZZ | INTERVIEW

Vieze Meisje Geboren in Amsterdam als Maya Mertens Studeert drama aan het conservatorium in Antwerpen, woont sinds vijf jaar in Brussel Vormt samen met onder meer Casper Van de Velde de elektrosmartgroep In Een Discotheek Werkt in het theater als actrice, soundtrackleverancier of beeldend kunstenaar onder meer samen met Thomas Bellinck en Julien Neirynck Bundelt pop, performance en rave in Vieze Meisje, een Nederlandstalig elektropopverbond met Alan Van Rompuy alias Azertyklavierwerke, begin 2022 verschijnt haar debuut-ep

16e EDITIE VAN HET 16e ÉDITION DU

Defining Design.

29 . 08 . 2021 3 3

Chair.

26.03 > 29.08 2021

Inschrijven verplicht - Inscription obligatoire

Stoel.

Chaise.

AN EXHIBITION ABOUT 100 CHAIRS, 100 STORIES, 100 WAYS TO THINK ABOUT DESIGN.

KERKPLEIN PLACE DE L’ÉGLISE SINT-AGATHA-BERCHEM 1082 BERCHEM-SAINTE-AGATHE OP WANDELAFSTAND VAN ACCESSIBLE À PIED DEPUIS SCHWEITZER WWW.VISUEELFESTIVALVISUEL.BE

KERKPLEIN PLACE DE L’ÉGLISE

VISUEEL FESTIVAL VISUEL

Georganiseerd door Organisé par GC De kroon & Archipel 19 Centre culturel

Éd. Resp. : Christian Boucq 15, place de l’Église 1082 BSA. - Graphisme : Benjamin Hendlisz - GC De kroon - St.-Agatha-Berchem - JB. Vandendrieschstraat 19 - 1082 Brussel - www.gcdekroon.be - dekroon@vgc.be - 02/482 00 10 - RPR Brussel - 0448.071.704 - v.u. Christina Brunnenkamp

NIEUWE GALERIJ

DESIGNMUSEUM.BRUSSELS PLACE DE BELGIQUE 1 1 BELGIËPLEIN, 1020 BRUSSELS

LEVENDE PLANEET TIJDENS SCHOOLVAKANTIES OPEN VAN 10U TOT 18U KOOP JE TICKETS ONLINE OP WWW.NATUURWETENSCHAPPEN.BE Dancer : Michelle Peters · Photo : Tai Lomas · Graphic design : Kidnap Your Designer

BRUZZ Select. Eat & Drink

Monella: Italiaanse ‘fast good’ en logistieke eenvoud.

Ideale eenvoud NL

De briljante restauranthouders Ugo Federico en Francesco Cury hebben Petit Racines omgeturnd tot Monella. De nieuwe Italiaanse zaak is exemplarisch voor een sector die zich willens nillens moet heruitvinden. — MICHEL VERLINDEN, FOTO SASKIA VANDERSTICHELE MONELLA

••••

Elsensesteenweg 347 chaussée d’Ixelles, Elsene/Ixelles, 02-633.43.03, www.monella.be, wo/me/We > vr/ve/Fr 11.30 > 15.00 & 18 > 22.30, za/sa/Sa 12 > 22.30, zo/di/Su 12 > 20.00

Storm op komst! In de komende tien jaar zal de restaurantbusiness nog heel wat schokken moeten opvangen. Beslissend zullen zeker de klimaatkwesties zijn, maar ook problemen binnen personeelsbeleid: er is tegenwoordig een nijpend tekort aan werkkrachten in de horeca. De populariteit van de hashtag #iquitmyjob wijst op een razend belangrijke ontwikkeling: steeds minder mensen hebben zin om zich kapot te werken... alleen maar om rond te komen. Als gevolg daarvan zullen ondernemers nieuwe formules moeten

bedenken. Enkelen onder hen beperken al hun openingsuren, om hun personeel die vrije tijd te bieden. Een andere piste bestaat erin de etablissementen te vereenvoudigen, zodat ze minder volk nodig hebben om te draaien.

We weten niet of die bedenking doorslaggevend was voor Ugo Federico en Francesco Cury, gekend van Racines, op een boogscheut van Flagey.

Maar in elk geval valt bij hun pas geopende Monella wel de logistieke eenvoud op. Er is geen zaalbediening, deze zaak steunt op een ‘fast good’-profiel, waar je bij het binnenko-

men aan de toog bestelt. Zoals je wel vaker ziet, krijg je dan een ‘buzzer’ die vibreert als je bestelling klaar is.

FEESTJE IN DE MOND De kaart is bondig, met drie specialiteiten: pizza fritta (6,50 tot 8,50 euro), bomba fritta (7,50 euro voor twee personen) en schiacciata (9,50 euro). Om een weloverwogen oordeel te vellen, hebben we ze alle drie getest. De minst frappante is de schiacciata, een sandwich waarvan we de versie met porchetta, tomaat en raketsla kozen. Als we zeggen “minst frappant”, dan bedoelen we dat

de bereiding niet echt verraste.

Maar de zachte focaccia, het varkensvlees en de tomaatjes bouwden wel een klein feestje in de mond. Dan volgde de pizza fritta, gevuld met tomatensaus, gezouten ricotta en basilicum. Luchtig en krokant. Deze lekkernij is een echte specialiteit van het huis.

Logisch, want Ugo Federico en Francesco Cury schuimden er ooit de markten mee af. En dan de bomba fritta – die kon ons nog meer bekoren. We kenden de gesuikerde versie, maar deze – een bol deeg gevuld met ricotta, gekookte ham, Aosta-kaas en salami – bracht ons helemaal in vervoering.

Eén minpuntje toch: het overdekte koertje waar we deze heerlijkheden degusteerden – op een wankel krukje aan een hoog tafeltje, en dat op een regenachtige dag – kreeg ons humeur er niet bovenop.

/

47

BRUZZ Select. Cinema

FILM OF THE WEEK

The banal evil of office life EN

Silently but unceremoniously, the painfully recognisable #MeToo drama The Assistant blows everyone away. Director Ki y Green does not focus on the abusive stars of the film world, but on the workplace that doesn’t buckle. — NIELS RUËLL THE ASSISTANT

••••

US, dir.: Kitty Green, act.: Julia Garner, Owen Holland

A young assistant does what all her colleagues, higher up in the pecking order, probably haven’t been doing for years: she musters up the courage to go to HR to denounce the sexual predatory behaviour of her bully of a boss. Does the film mogul then end up behind bars for 23 years like Harvey Weinstein? Not at all.

The Assistant is set just before the #MeToo revolt and the unmasking of Weinstein as an abuser of power and a rapist.

Director Kitty Green does not jump on the bandwagon of the triumphalist reckoning with wrong men with her fiction debut, as, for example, Bombshell with Charlize Theron and Nicole Kidman served up. She prefers to sketch the oppressively macho

Julia Garner delivers a controlled yet intense performance.

climate in the sector and on the shop floor within which that reprehensible, punishable, sexist misconduct could exist undisturbed.

The film mogul who is constantly preying on young women with dreams of advancing in the film industry does not appear in the picture even for one brief moment.

We follow a day in the life of a young assistant, a stunningly controlled yet intense performance by Julia Garner.

She arrives at the office at dawn to turn on the lights, turn on everyone’s computers, and clean up her boss’s tracks. Everyone knows what happens – never sit on the sofa, jokes a young man – but everyone keeps quiet.

JEANNE DIELMAN In the office hell, devoid of film glamour, cheerfulness and daylight, the assistant does her thousands of jobs.

Like making coffee, babysitting so the men can have meetings, putting off an angry wife and being snapped at by a frustrated colleague who is not satisfied with his sandwich.

Sound the alarm if you recognise it.

The accumulation of petty aggressions, the glimpse of the harmful culture of silence, the banality of the techniques of oppression makes you uneasy. “Does my film make 48

you uncomfortable? Perfect.

That is a good thing. For too long we have taken these problems too lightly. Let’s shake things up and get the debate going,” Green says.

For her screenplay, she spoke with dozens of women in the film industry and came to the conclusion that the toxic work environment hostile to women is causing needless calamity even without perfidious bosses. In interviews she talks about a cultural system error but her film avoids the big message or the fiery argument. It speaks for itself, soft and ruthless. The references were the oppressive, claustrophobic lighting and colour palette, the Mindhunter series and David Fincher’s masterful Zodiac. Jeanne Dielman, 23, quai du Commerce, 1080 Bruxelles by Chantal Akerman was the reference for the calamity hidden in the daily grind.

Viewer and assistant become one. An experience not easily forgotten.

FESTIVAL

MORE FILM

Quand le court n’a rien à envier au long FR

Ne pas traiter le court-métrage comme un sous-produit mais de façon royale, voilà la noble intention du Brussels Short Film Festival. Pandémie oblige, l’édition 2021 du BSFF se fera en mode XXL. — NIELS RUËLL

La 24e édition reportée du Brussels Short Film Festival sort de ses gonds. Avec près de cent films, sélectionnés parmi 6 800 entrées, la Compétition Internationale est plus vaste que d’habitude.

L’année passée, le Brussels Shorts n’avait d’autre choix que d’organiser une édition limitée sans Compétition Internationale, mais pour rattraper le retard, les films sélectionnés de 2020 participeront à la compétition de 2021. Dommage pour les réalisateur.ice.s qui auront plus de mal à remporter le Grand Prix cette année, car ce dernier inscrit automatiquement le film aux présélections des Oscars. Pour la Compétition Next Generation aussi, il y a deux fois plus de films

d’étudiants. Pour la Compétition Nationale, 46 courts-métrages ont été sélectionnés.

Ne manquez pas les nouveaux courts-métrages de la main de cinéastes belges qui comptent déjà des longs-métrages à leur actif. La Bruxelloise Frederike Migom (Binti) a tourné Boos dans le service Psychiatrie d’un hôpital pour enfants. Le Bruxellois Guillaume Senez (Keeper, Nos Batailles) évoque, dans son film Mieux que les rois et la gloire, un père qui tente de rétablir le lien fragile avec son fils. L’occasion également de voir Palma de la Bruxelloise Alexe Poukine (Sans Frapper), récompensé du Prix du Jury au prestigieux festival du court-métrage de Clermont-Ferrand. Dans le

film humaniste Mia, Christina Vandekerckhove (Rabot) suit une infirmière à domicile pendant sa tournée. Ann Sirot et Raphaël Balboni (Une vie démente) ont laissé libre cours à leur imagination sur les Bruxellois utilisant les voitures partagées Cambio dans Des choses en commun.

Pour les films un peu plus rock’n’roll, le fameux volet Courts Mais Trash s’articule autour des films de boxe. Et pour ceux qui ne savent pas choisir (ou sont un peu fauchés), il y a le cinéma en plein air au Mont des Arts.

BRUSSELS SHORT FILM FESTIVAL 28/8 > 5/9, divers lieux, www.bsff.be

1

My Salinger year •• US, dir.: Philippe Falardeau, act.: Margaret Qualley, Sigourney Weaver

NL/ Het is niet helemaal correct om deze zachtaardige

openingsfilm van de Berlinale de ‘boekenclubversie’ van The devil wears Prada te noemen. Maar ook niet flagrant fout. De onvolprezen Sigourney Weaver uit de Alien- en Avatar-franchises zorgt voor de beste momenten als de intimiderende, computers schuwende bazin van een literair agentschap in New York. Helaas draait de film rond haar assistente, een jonge vrouw die droomt van een bestaan als schrijver en het sneu vindt dat ze alle, soms prachtige, fanmail voor de legendarische schrijver J.D. Salinger na lectuur moet versnipperen. Haar coming-of-ageverhaal mist wat peper en zout.

Liever meer Weaver. (NR)

2

Rouge •• FR, dir. : Farid Bentoumi, act. : Zita Hanrot, Sami Bouajila, Olivier Gourmet

FR/ On a trouvé la version made in France d’Erin

Brockovich ou de Dark Waters. Cette fois, la lanceuse d’alerte est une infirmière qui, après un incident, commence à travailler dans une usine chimique où son père a été responsable syndical pendant des années. Elle découvre que l’usine cache un gros scandale écologique entraînant des répercussions de santé pour ses employé.e.s. Le jeu de Zita Hanrot et Sami Bouajila embarque les spectateur.ice.s. Farid Bentoumi, réalisateur de Good Luck Algeria, n’a pas hésité à traiter de nombreux thèmes épineux dans ce film-dossier socialement engagé et didactique. Dark Waters était tout de même plus fort. (NR)

3

Candyman ••• US, dir.: Nia DaCosta, act: Yahya Abdul-Mateen II, Teyonah Parris

EN/ Say “Candyman” to the mirror five times in a row and

a butcher appears, or at least in Cabrini-Green, a gentrified Chicago neighbourhood plagued by racism, social deprivation and violence in the last third of the 21st century. Jordan Peele, the Oscar-winning screenwriter and director of Get Out and Us, saw an opportunity to update a 1992 black horror classic. He left the directing up to Nia DaCosta, a young talent from New York who is now directing a superheroine film for Marvel. She stages the macabre scenes with confidence, brings the social issues to the fore and links the slaughterer to white violence against black Americans. (NR)

49

BRUZZ Select. Theatre & Dance. Music & Nightlife. Art & Literature

FESTIVAL

© ANTOINETTE CHAUDRON

THEATRE & DANCE

Gate up, stand up FR/ Dans un contexte sanitaire particulière-

ment éprouvant, l’équipe de Couleur Café a dû se résoudre à l’annulation. Touchée, mais pas coulée, la manifestation refait aujourd’hui surface sous l’enseigne GATE : un festival alternatif, mais aussi une bulle d’air. Pour respirer un vent de liberté et terminer l’été sur une note festive. Entre le dernier week-end du mois d’août et le premier week-end de septembre, Couleur Café transplante ainsi ses idéaux dans l’antre du Studio CityGate, ancien complexe industriel devenu l’épicentre urbain d’une révolution culturelle. Situé à deux pas de la Gare du Midi, l’endroit héberge en effet le Volta, lieu de résidences et théâtre de nombreux concerts, mais aussi d’autres espaces dédiés aux arts et à l’artisanat. Loin des boules de l’Atomium, Couleur Café se réinvente dans ce cadre convivial et polyvalent, idéal pour aménager ses cuisines exotiques, une expo interactive, des sessions graffitis ou encore un mystérieux salon de coiffure volant. Ce nouveau rendez-vous est surtout l’occasion de relancer la machine Couleur Café à travers des concerts et DJ-sets d’artistes belges et

internationaux. Tournée vers des sonorités funk, soul-jazz, rap, dub ou reggae, la programmation de GATE promet quelques temps forts et, peut-être même, une grosse sensation au rayon hip-hop. Nouveau phénomène du rap français, Benjamin Epps réveille les fantômes de la culture Boom-bap avec un flow inspiré par ses héros (de Notorious B.I.G. à Westside Gunn). Un énorme potentiel à découvrir sur scène le 2 septembre aux côtés de l’Angolaise Pongo, voix de Buraka Som Sistema et ambassadrice du kuduro. Le même soir, encore, on notera la présence de l’équipage Frontal, collectif bruxellois fréquenté par les gars de Stikstof. Entre révélations (MadMadMad, Susobrino) et têtes d’affiche (Brihang, L’Or Du Commun), le line-up reflète l’esprit libre (DJ Marcelle) et l’ancrage local (Juicy, Frenetik, la soirée du 27 entièrement programmée par Zwangere Guy) de cet événement pensé comme une alternative. (NAL) GATE 26 > 29/8 & 2 > 5/9, Studio CityGate, gate.couleurcafe.be

LES ARGONAUTES: L’HOMME QUI MARCHE

1

Stelen met je ogen NL/ Circus, fun & urban arts: met die

trefwoorden kondigt het Visueel Festival Visuel (VFV) van Sint-Agatha-Berchem een nieuwe dag vol straattheater, circus, dans en openluchtactiviteiten aan.

Het publiek kan op verschillende feeërieke locaties in de buurt van het festivalcentrum op het Kerkplein gratis terecht voor kleinere performances, maar ook grotere woordloze, visuele spektakels. Een gebouw dat omgetoverd wordt tot een camera obscura, een poolparty in een caravan, dansende robots, dans in de bomen, het koken van kinderbouillon… Nee, zelfs u zou het zo gek niet kunnen bedenken. (MB)

VISUEEL FESTIVAL VISUEL 29/8, 13.30, Kerkplein Sint-Agatha-Berchem, www.visueelfestivalvisuel.be

2

Semelles de vent et saut dans le vide

FR/ Qui n’a pas rêvé de tout plaquer et d’aller découvrir le monde au gré de ses semelles ?

Par la magie d’un écran et d’un tapis mécanique, la compagnie des Argonautes nous invite à nous déplacer sans bouger dans cette fantaisie circassienne burlesque et cinématographique. Le saut dans le vide d’un violoniste errant devient une fuite en avant dans des jeux d’échelle et jeux de temps. On reste ci, on est là-bas. Les paysages défilent au rythme d’une musique bluegrass qui colle de manière insistante aux godillots. (GB)

LES ARGONAUTES : L’HOMME QUI MARCHE 31/8 & 1/9, Théâtre Marni, www.theatremarni.com

3

It’s raining something completely different

EN/ Although it’s still raining regularly, “Something” is still going on at the Decoratelier site in Manchesterstraat/Rue Manchester until Saturday. On Wednesday, the Ne Mosquito Pas collective will be presenting “second-hand” solos based on deleted scenes from their previous works. The following day, choreographer Meg Stuart and bassist Doug Weiss will give a concert and dance improvisation and there will be a performance by the Seamus Blake Quartet. Thursday, there is “something” by Btissame and by Snake. The closing night is for the DJs and performers from the feminist & queer-minded party platform Not Your Techno. (MB)

BENJAMIN EPPS

50

SOMETHING WHEN IT DOESN’T RAIN > 28/8, somethingatdecoratelier.brussels

MUSIC & NIGHTLIFE

JUICY

1

ART & LITERATURE

ÉCHAPPÉES BELLES

Een piano geeft je vleugels NL/ Het even sappige als militante Brusselse

tweeverbond Juicy liet zich de voorbije jaren opvallen door zijn knotsgekke r&b, springerige avant-hop en olijke liveshows. Voor hun nieuwe minitournee stoppen Sasha Vovk en Julie Rens de toeters en bellen even in de koffer.

Samen met Echt!-toetsenist Dorian Dumont schreven ze nieuwe arrangementen voor hun songs, die ze beiden brengen vanachter een vleugelpiano. Een gevleugeld tussendoortje als opmaat naar hun debuutalbum, dat begin volgend jaar moet verschijnen. (TZ) JUICY 26/8, 18.00, Les Escales Estivales, escaledunord.brussels 4/9, 18.15, GATE, gate.couleurcafe.be 10/9, 19.30, Botanique, www.botanique.be

2

Sortez le champagne

FR/ Depuis 2010, les têtes chercheuses du label Vlek se démènent pour dégoter les meilleures productions électroniques du Royaume. Entre innovations synthétiques, bandes-son futuristes et récentes accointances avec le monde de la musique classique, la petite structure bruxelloise partage ses sensibilités via des disques à forte valeur ajoutée. Pour (enfin) célébrer ses dix ans d’activités, le label se pose aux Ateliers Claus avec une copieuse affiche et quelques surprises au programme. Deux soirs de fête à vivre en compagnie de Lawrence Ledoux, Sagat, Aymeric De Tapol, Ssaliva et bien d'autres personnalités affiliées au club Vlek. (NAL)

1

De jaren lezen NL/ Er zijn wel meer leesclubs, maar die van

Passa Porta heeft iets extra’s te bieden. Zo wordt de leesclub rond de moderne klassieker De jaren van de Franse schrijfster Annie Ernaux, in samenwerking met de Brusselse bibliotheken, begeleid door niemand minder dan de gevierde Nederlandse vertaler van het boek: Rokus Hofstede (Martinus Nijhoff Vertaalprijs 2021). In haar ‘collectieve autobiografie’ blikt Ernaux op haar eigen, fragmentarische, tegelijk persoonlijke en observerende manier terug op de wijze waarop zij en wij de afgelopen zes decennia leven, liefdes en leed hebben geleefd. Terwijl de krantenkoppen achtereenvolgens gewag maakten van Pétain en Hiroshima, De Beauvoir en Germaine Greer, Ségo-Sarko en Six feet under. (MB)

LEESCLUB DE JAREN VAN ANNIE ERNAUX 27/8, 20.00, Passa Porta, www.passaporta.be

2

Saint-Gilles sous eau

FR/ Après avoir sorti les Bruxellois de leur morosité confinée avec sa merveilleuse exposition de photographie belge à ciel ouvert Exi(s)t, la curatrice Lise Bruyneel s’allie à l’artiste visuelle Julie Calbert le temps de quelques Échappées Belles à Saint-Gilles. Soit une installation artistique en plein air délivrant l’esprit de l’eau, étouffé et emmuré au fil de l’urbanisation de la commune. Imprimées sur tissu et suspendues aux câbles alloués aux illuminations de Noël, des œuvres d’artistes belges et internationaux (beaucoup de photographes, mais pas seulement) font flotter à Saint-Gilles la nostalgie poétique des fontaines et des ruisseaux. Une envoûtante danse d’images aux reflets changeants, au gré du soleil et des intempéries. (SOS)

VLEK – 10 YEARS 27 & 28/8, 19.00, Les Ateliers Claus, www.lesateliersclaus.com

ÉCHAPPÉES BELLES > 30/9, Saint-Gilles, www.echappeesbelles.be

3

3

In the right place

EN/ The Eurovision Song Contest may have left Hooverphonic with a slight hangover after the audience only gave them a handful of votes, but despite the feeling of being “in the wrong place”, the group benefited from the extra attention their participation brought to Belgium. The trio, with singer Geike Arnaert on board again after ten years, has a new album out, Hidden Stories, on which their pop songs, pitched with graceful Burt Bacharach strings and soulful Gainsbourg basslines, shine as ever. Perfectly tailored for Arena 5. (TZ) HOOVERPHONIC 25/8, 21.15, Arena 5, www.arena5.be

Flemish Utopians

NEEM DEEL

aan het plezantste weekend van het jaar en verras je klanten met een lekkere attentie of leuke actie!

Verrassend Plezant!

ZATERDAG

2 OKT

ZONDAG

3 OKT

SCHRIJF JE IN voor 12 september op

weekendvandeklant.be en ontvang gratis promomateriaal.

EN/ Edmond is the sympathetic, very

Molenbeek name of a new creative and welcoming venue where several audio-visual companies and a range of co-workers unite in an old dairy factory. This piece of industrial heritage now also houses a group exhibition of visual artists from Brussels and the Flemish hinterland, who are happy finally to get out of their studios. The exhibition “Utope” features the work of a multidisciplinary group of artists including Jan Bultheel, Willem Boel, Tiemke Gauderis, Karel Noyez and Birde Vanheerswynghels. (MB) UTOPE 26/8 > 12/9, www.edmond.brussels

In samenwerking met Hoofdpartners

Structurele partners

Harde kip Pistolets

Nick Trachet

BRUZZ BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

COLOFON COLOFON

Nick Trachet Nick Trachet

Harde kip Pistolets

Netels

voorjenader onderzoek. kwam slachten! terug met een moet er al een hele hoopIktegelijk maar nog meer kijkers. Er is een forse met rustig inhoud, dat laatste verwijderde Ik trucje: lietpistolet de stukken bakken in ruime olie je moet de bladeren oprollen Nick Trachet met de haartjes naar binnen … en ik even om de maten te kunnen nemen.

Het Nick Trachet voor nader onderzoek. en ik voegde er behoorlijk wat gehakte ajuin aan ding kwam terug metIk een moet je er al een hele hoopIktegelijk goedslachten! kauwen. heb het nog niet Brusselaardie diedede stad met inhoud, woog 45 gram, bolrond met een diameter van Brusselaar stad toe, wat pepertjes forse dat laatste verwijderde geprobeerd.

Ik lietpistolet de stukken rustig bakken in ruime olie en look. Na anderhalf uur was NickTrachet Trachet endedewereld wereldculinair culinair omerdebehoorlijk matende tewat kunnen nemen.

Het De brandhaartjes vande de netel Nick enikikeven voegde gehakte ajuin aan ding en twaalf centimeter, hoogte zeven kip nog steeds oneetbaar taai!bedroeg Maakt niet uit, Brusselaar die destad stad Nick Trachet woog 45 gram, bolrond met een diameter van bevatten een mooie collectie irritante Brusselaar die de toe, wat pepertjes en look.

Na anderhalf uur was ontdekt ontdekt centimeter.

Zo’n raspistolet is met erg eten weniet wat later.

In de tropen zijneen maaltijden Brusselaar die de stad endede wereld endedewereld wereld culinair en culinair twaalf centimeter, dedan hoogte bedroeg zeven stoffen: oxaalzuur, kip nog steeds oneetbaar taai!

Maaktmierenzuur, uit, ontdektculinair ontdekt ontdekt histamine en acetylcholine, diekorstkrijgt centimeter.

Zo’n raspistolet is met een erg voor nader onderzoek.

Ik kwam terug metdunne een iedereen dan eten we wat In de tropen zijn maaltijden krokante, maar omhuld trouwens erg relatief, een rond bord een moet jelater. er al een hele hoop tegelijk slachten! met inhoud, dat laatste verwijderde laatste komen ook voor in wespenkrokante, maar dunne korst omhuld rond een trouwens ergforse relatief, iedereen krijgt een bord Ik lietpistolet de stukken rustig bakken in ruime olie wanneer hij of zijalbroodkruim. thuiskomt, het etenspoor mag van dan al vederlicht wit Geen NickTrachet Trachet wanneer ik omerde maten teeten kunnen nemen.

Het steken.

Waarschijnlijk vormt een Nick enof ikeven voegde behoorlijk wat gehakte ajuin aan ding hij zij thuiskomt, het mag dan vederlicht wit broodkruim.

Geen spoor van Brusselaar die de stad woog 45 gram, bolrond met een diameter van Brusselaar die de stad toe,iswat pepertjes en look.

Naslaapbollen anderhalf uur kristal oxaalzuur voor de prik lauw zijn, er is altijd genoeg voor iedereen. lauw zijn, er altijd genoeg voor iedereen. nieuwlichterij als slaapbollen of nieuwlichterij als sesamzaadjes, ofwassesamzaadjes, endedewereld wereld culinair en culinair twaalf centimeter, dewaarlangs hoogte zeven de kip nog steeds oneetbaar taai!bedroeg Maakt niet uit,stoffen onder de andere netel is dan zonnebloempitten: weg.

Er blijft smakelijke Iklangs ben nog wat in de sfeer vaninhet Ik deed er wat water bij om het stoven rustig Wie de Afrikaanse winkels wandelt, moet puur gladde korst.

Het broodje Is het u ook opgevallen?

Alles de voeding lijkt Ik wat waterpuur bij om het stoven Wie langs deoogsten.

Afrikaanse winkels moet ontdekt inwandelt, ontdekt zonnebloempitten: korst. rustig Het broodje Is eten het u wilde ook opgevallen?

Alles deover. voeding lijkt centimeter.

Zo’n raspistolet iser met een erg dan eten we wat later.

Indeed de tropen zijn maaltijden Kauwengladde en groente er een teentje look van Verleden verder laten lopen.

Nu had ikonze al kiphuid met ajuin het zeker zijn opgevallen: opgeleden de vitrine hangt isPers zotegroot dat jeerg ermaar niet onmiddellijk interechtkomen. kunt kleiner tealworden.

Niet lang kwam het krokante, dunne korst omhuld rond een trouwens relatief, iedereen krijgt een bord koken vernietigen dieer kristalletjes. door en eventueel wat room. week hadden we het over Niet zwammen verder te laten lopen.

Nu ik al kip met het zeker al zijn opgevallen: opgeleden de vitrine hangt ishoog. zo groot dat je niethad onmiddellijk inajuin kunt kleiner te worden. kwam het (het rook écht naarhij kip in de keuken), maar ik had vaker weldat dan niet een reclame voorlang pluvera. bijten, daarvoor is het te Je moet het invan nieuws Nutella kleinere potten op de markt wanneer of zijbroodkruim. thuiskomt, het etenspoor mag dan al vederlicht wit Geen Serotonine zit er ook in, een stofje Maar jehet kunt netels ook rauw op de staat mais,ermaar heb ik hetgezicht al gehad nog graag wat Afrikaanser.

Kennen jullie Meestal het lachende van een twee breken of lichtelijk pletten.

Om het te breken brengt.

Voor dezelfde prijs als de vroegere lauw zijn, er is altijd genoeg voor iedereen. (het rook écht naar kip in de keuken), maar ik had vaker wel dan niet een reclame voor pluvera. nieuwlichterij als sesamzaadjes, slaapbollen of bijten, iszorgt hetvoor te hoog. Je moet het in nieuws dat Nutella kleinere potten op de markt dat indaarvoor onze hersenen eten.

Daar weten ze alles van in The over brandnetels? agussi?

Agussi ook als egusi, agushi ofrustig Afrikaanse mamaWie met kleurrijke hoofddoek.

Ik – deed erbekend wat water bij om het stoven langs de Afrikaanse winkels moet zonnebloempitten: puur gladde korst.

Het broodje Isop, het udeook opgevallen?

Alles inwandelt, de voeding lijkt een kent pistolet een snede in de bovenkant. grotere, uiteraard!

Ja, hazelnoten zijn duurder het nog graag wat Afrikaanser.

Kennen jullie Meestal staat er het lachende gezicht van een sereniteit, innerlijke rust en Bottle Inn, een landelijke pub in De Brandnetel (Urtica dioïca) kent breken of lichtelijk pletten. Om het te breken brengt.

Voor dezelfde prijs als de egushi voornamelijk gebruikt Het gaatmeneer! over het diepvrieskip. niet om de nuvroegere verder tegroot laten lopen.

Nu ikinalhet kip met zeker zijnMaar opgevallen: opgeleden vitrine hangt isiszo jetwee er niethad onmiddellijk inajuin kunt kleiner tealworden.

Niet lang kwam het – wordt Technisch dat omdat het zwellen van deeg in geworden En de mensen houden niet tevredenheid.

Vandaar dat mensen Marshwood, Dorset (het (Engeland).

Op iedereen.

Hij groeit indat nitraatrijke rookzijn échtde naar kiphet in deAgussi keuken), maar ik had vaker wel dan niet een reclame voor pluvera.

West-Afrika.

Het zaden van een meloenoveral dominerende ‘plofkip’.

Het zijn legkippen bijten, daarvoor is te hoog.

Je moet het in nieuws Nutella kleinere potten op de markt agussi?

– ook bekend alsinegusi, agushi of Afrikaanse mama op, met kleurrijke hoofddoek. de hete ovenkwam op te vangen.

Maar een pistolet leraar vangrond. prijsverhoging, dus doen zede hetdie via volumekent een een lopen snede de bovenkant. grotere, uiteraard!

Ja, hazelnoten zijn duurder beweren dat door netels een dag de jaren 1980 Dat betekent naast velden hettwee nog breken graagerwat Afrikaanser.

Kennen jullie Meestal staat er het lachende gezicht vanineen of lichtelijk pletten.

Om het de te breken brengt.de Voor dezelfde prijs als de vroegere soort, of van vele pompoensoorten, gepeld en die te oud zijn volgens normen van de geschiedenis op rust mij lang geleden dat verkleining. egushi – wordt voornamelijk gebruiktvan in het deeg in Het gaat over diepvrieskip.

Maar niet om de nu agussi?

Agussi –vertelde ook bekend als agushi ofom Afrikaanse mama op, kleurrijke hoofddoek. eigenlijk goed voor je is. Wat danzwellen een woedende landbouwer aan delijkt overbemest werden, maar dichter bij kent een pistolet een snede inegusi, de bovenkant. grotere, uiteraard!

Ja,met de hazelnoten zijn duurder Technisch is dat het geworden meneer!

En de mensen houden niet gemalen.

Het resultaat wat op amandelpoeeierindustrie.

Zulke dieren gaan uiteraard niet dieeen snee de vruchtbaarheid verzinnebeeldt; de Laatst kwam mijn huisgenote terug van de egushi – wordt voornamelijk gebruikt in Het gaat over diepvrieskip.

Maar niet om de nu ook, gevaarlijk is het niet echt, alleen bar staan met bijzonder lange de stad ook naast industriële en isWest-Afrika. dat om het zwellen hetzijn deeg inde zaden van een meloengeworden En de mensen houden nietJe vindt Technisch der. vandaag agussi in vrijwel elke van verloren, dominerende maar zijn ook nietmeneer! meer gepast voor Het overal ‘plofkip’.

Het zijn legkippen genitaliën van deoven godin Ceres.

Sejeukerig. non èeen vero …je dan West-Afrika.

Het dehete zaden van meloendagelijkse zoektocht naar voedsel met de Het overal dominerende ‘plofkip’. zijn legkippen de oven op te vangen. van prijsverhoging, dus doen ze het via volumewat Als nog weet datMaar een leraar netelstengel.

Hij zei tegen zijn administratieve plekken.

Stationsde hete opzijn te vangen.

Maar een leraar van prijsverhoging, dus doen ze het via volumeAfrikaanse winkel. ‘onze’ moderne smaak die liever kip heeft met de soort, of van pompoensoorten, gepeld en die tevolgens oudkreeg zijn volgens de normen van de bierdrinkers soort, of van vele pompoensoorten, en Pistolets zijn pervele defi nitie wit.

Zemij staan ‘vogels-zonder-kop’.

Ik een pakje datcollega’s meer die te oud zijn de normen van de geschiedenis op rust vertelde lang geleden dat verkleining. de stengels vezels dragen waar de dat hij nog cafés bestaan nog nauwelijks.

Ze zijn geschiedenis op rust vertelde mijgepeld lang geleden dat verkleining.

Van agussi maakt men ‘soep’. dikke textuur van tandpasta.

Dus gaan deze vogels naar gemalen.

Het resultaat lijktEigenlijk watverzinnebeeldt; op amandelpoeeierindustrie.

Zulke dieren gaan uiteraard niet symbool voor de godin en moeten dus puur zijn. leek alsof het broodbeleg moest bevatten.

Daarin die snee de vruchtbaarheid de Laatst kwam mijn huisgenote terug van de Duitsers in de Eerste Wereldoorlog nooit zulke langeniet netels had gezien vervangen door internationale gemalen.

Het resultaat lijkt wat op amandelpoeeierindustrie.

Zulke dieren gaan uiteraard saus. Agussi ergvandaag mooi en geeftineen romig Azië en Afrika. Men is er maar ginder verzot op.meer Bij ons der.bindt Je vindt agussi vrijwel elke verloren, zijn ook niet gepast voor genitaliën van de godin Ceres.

Se non è vero … dagelijkse naar voedsel met de land die snee de vruchtbaarheid verzinnebeeldt; de Laatst kwam mijn huisgenote terug van de Volkorenpistolets zijn ontheiliging!

Pistolets zatketens wat dus doorgaan koploos hun hemden van weefden (netelals op zijn en dat als iemand ereen metmoet slechte koffi ezoektocht ofvoor Afrikaanse winkel. ‘onze’ moderne smaak die liever tot kip heeft resultaat. met de Laat enkele scheppen rustig meestoven was kip vroeger iets voor zonen feestdagen, der. vindt agussi in vrijwel elke verloren, maar zijn ook niet meer gepast voor Pistolets zijn perJe defi nitiedan wit.vandaag Ze staan ‘vogels-zonder-kop’.

Ik voor kreeg een pakje datworden meer uit het fi jnste meel gebakken, simila bij de doek), bekijk je die lastige plant pluimgedierte.

Het leken wel porties een nog langere had, hij die zou luxueuze bars waar niemand wil Van maakt men ‘soep’.

Eigenlijk dikke textuur van tandpasta.

Dus gaan deze vogels naar genitaliën van de zijn. godin Ceres. Se non è vero … dagelijkse naar voedsel met de met de kip ensymbool roeragussi regelmatig om.en Hier kunnen een fenomenalezoektocht ontwikkeling de brave kip voor de godin moeten dus puur leek alsof het broodbeleg moest bevatten.

Daarin tochhet helemaal opeten. volgende dag na het werk zijn. Maar vroeger wachtte de Romeinen.

Dat gaf inAfrikaanse heterg Duits woord lilliputters.

Niet vuistdik, maar chocoladereepAgussi bindt mooi en geeft eenanders. romig Smakelijk.

Azië en Afrika.

Men is erliever ginder verzot Bij ons winkel. ‘onze’ moderne smaak die kipop.De heeft de nu ookmet nogsaus. groene groenten bij, zoals okra’s, degradeerde tot de proteïne op de Volkorenpistolets zijnPistolets een ontheiliging!

Pistolets zatgoedkoopste wat of dus-werkman moet doorgaan voor koploos zijn per definitie wit. Ze staan ‘vogels-zonder-kop’.

Ik kreeg een meer was erpakje een collega die inderdaad doorsnee-ambtenaar resultaat.

Laatnog enkele scheppen rustigbroodjes meestoven was kipkop! vroeger iets voor zon- en feestdagen, totdat Semmel, nog steeds de naam voor deze dun.

Kolibries zonder zekernaar bijvoorbeeld ook spinazie.

Een maakt markt. Hetzelfde in Afrika. MetHet vreugde bezingen worden uit het fijnste meel gebakken, simila bijmen de pluimgedierte. lekengaan wel porties voormaar Van agussi ‘soep’. Eigenlijk dikke textuur van tandpasta.

Dus deze vogels met de kip en roer regelmatig om.

Hier kunnen een fenomenale ontwikkeling de brave kip een langere netel had en onze boer op zijn trein in het stationscafé (of in De hele reeks nalezen? in het zuiden van dat land.

In het museum van Er was een het tijd dat dedie portie van contreien de werkman symbool voor de godin en moeten dus puur zijn. leek alsof broodbeleg moest bevatten.

Daarin tomaatje zorgt ervoor dat je je kan vergissen met ze daar de goedkope kip uit onze per Romeinen.

Dat gaf in het Duits het woord lilliputters.

Niet vuistdik, maar chocoladereepnu ook nog groene groenten bij, zoals okra’s, degradeerde tot de goedkoopste proteïne op de kwam eerlijk zijn schuld na.

Dat een van de tientallen cafés recht BRUZZ.be/trachet saus. erg mooi en geeft een romig Azië en Afrika.

Men iszonder er ginder verzotdeop. ons Napels zag iktot verkoolde pistolets die debindt uitbargroot moest zijn.

Datwordt was toen de ‘terrassiers’ Semmel, nog steeds deAgussi naam voor deze dun.

Kolibries kop! heteBij pepers, jolijt van iedereen!

Laat vliegtuig ginder gevlogen, mogelijk zeker bijvoorbeeld ook spinazie.

Een broodjes markt.

Hetzelfde in Afrika.

Met vreugde bezingen Volkorenpistolets zijn een ontheiliging!

Pistolets zat watnaar dus moet doorgaan voor koploos gebeuren ligtsting aan van de maar oorsprong vanvan tegenover dat station).

Na een aantal de Vesuvius in het jaar 79 hebben nog met de schop werkten.

Vandaag doen ze dat in het zuiden dat land.

In het museum van scheppen rustig Er was een tijd dat de portie van de werkman Saskia Vanderstichele, Wide onbepaalde tijd verder sudderen.

De agussisaus is met subsidies van de EU. Die handel moet wel erg Bart Dewaele, Kim, Vercnocke Wauter Mannaert, Noémie Laat enkele meestoven was kipwas vroeger iets voor zontot tomaatje zorgt resultaat. ervoor dat je je kan vergissen met zetijd daar dein goedkope kip die uiten onzefeestdagen, contreien per FlageypleinSaskia 18, 1050 Elsene. Wide Vercnocke het sindsdien jaarlijks georganiseerpinten het om de trein te Vanderstichele, Napels zag ik verkoolde pistolets die de uitbargroot moest zijn.

Dat was toen de ‘terrassiers’ VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, overleefd. met de Bobcat ofvliegtuig Kubota en moeten ze het na hun worden uitmaar het simila bij de pluimgedierte.

Het leken wel porties voor VERANTWOORDELIJKE UITGEVER erg vullend, een tot klein beetje bitter, winstgevend zijn, want denaar eigenaars van merk mogelijk desmaakt hete pepers, jolijt van iedereen!

Laat fijnste meel gebakken, ginder wordt gevlogen, Bruzz is een uitgave van de Vlaams Saskia Vanderstichele, WideBrusselse Vercnocke de wereldkampioenschap rauwe springen en wanneer hij er aan zijn Kristof Pitteurs met de kip en roer regelmatig om.

Hier kunnen een fenomenale ontwikkeling de brave kip Kristof Pitteurs sting van de Vesuvius in het jaar 79 hebben nog met de schop werkten.

Vandaag doen ze dat VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Het binnenste is soms niet helemaal doorbakwerkuren naar de fi tness.

Greppels graven is een onbepaalde tijdTe verder De agussisaus is met subsidies van EU. Die handel moetook wel erg wat muskusachtig. etensudderen. met de vingers, staan in de top vijfhonderd van dedeBelgische Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Flageyplein 18,Elsene.

1050 Elsene.UITGEVER Flageyplein 18,woord 1050 Kristof Pitteurs Datmaar gaf in het Duits het brandnetels eten, daterg nu al zo’nsmaaktRomeinen. eindstation weer afsprong, had hij de lilliputters.

Niet vuistdik, maar chocoladereepVERANTWOORDELIJKE overleefd. met de Bobcat ofsais Kubota en moeten ze het na hun vullend, een klein beetje bitter, winstgevend zijn, want eigenaars van merk kenop en de de ware pistoletoloog trekt eerst dat natte zittend beroep geworden. ”Tu où est le proteïne Print Center (DPG Media) nu ook nog groene groenten bij, zoals okra’s, degradeerde tot de goedkoopste boven een bord rijst.

Smakelijk. fortuinen.

Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Kristof Pitteurs Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse jaar plaatsvindt, in een grote nood: die in werd gelenigd Hetmuskusachtig. binnenste is soms niet helemaal doorbakwerkuren de fitness. Greppels graven is een ookmeestal wordt gesubsidieerd doorop de persen van Eco wat Te plaats eten met de vingers, staan denaar top vijfhonderd van dertig de Belgische Media vzw, wordt kruim uit zijn broodje, zo is er voor extra problème?” zei een groothandelaar op de Flageyplein 18,uitgave 1050 Elsene.

Semmel, nog steeds de naamendevoor deze broodjes dun.

Kolibries zonder kop!

Ik kocht zo’n kip en de winkelier waarschuwMedia vzw,isgedrukt wordt gedrukt persenBrusselse van Eco BRUZZ een vanop dede Vlaams Vlaamse en de Vlaamse Er enkeleboven tientallen om de hoek offortuinen. tegen een stationsken een en de ware pistoletoloog trekt eerst dat natte ook spinazie. zittend beroep geworden. ”Tu juli. sais où komen est le bezingen maar zeker bijvoorbeeld Een Print CenterGemeenschap (DPG Media) markt.

Hetzelfde in Afrika.

Met vreugde bord rijst.

Smakelijk.

Media wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center Media) Bruzz isvzw, een(DPG uitgave van de Vlaams Brusselse beleg. Smakelijk. vroegmarkt in Rungis mij ooit zuchtend.

“C’est de mij: “Poulet dur!”

Strong chicken lees je Gemeenschapscommissie. en wordt gesubsidieerd door kruim uit zijn broodje, zo is er plaats voor extra problème?” zei een groothandelaar op de deelnemers uit heel de wereld op af, muur. in het zuiden van dat land.

In het museum van Er was een tijd dat de portie van de werkman Ik kocht zo’n kip en de winkelier waarschuwMedia vzw, wordt op persen van Eco (DPGgedrukt Media) en Print wordtCenter gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en dede Vlaamse tomaatje zorgt ervoor dat je je kan vergissen met ze de goedkope kip die uit onze contreien per quedaar les gens ne mangent plus.”

Een groot deel weleens in Engelstalige recepten.

Surinamers in Print Center (DPG Media) wordt gesubsidieerd door en de Vlaamse beleg. Smakelijk. vroegmarkt in Rungis mij ooit zuchtend. deen Vlaamse Gemeenschap de mij:er“Poulet dur!” Strong chicken lees je“C’est Daarom groeien bij stations Gemeenschapscommissie. endie wordt gesubsidieerd door zag iktot verkoolde de uitbargroot moest zijn.

Dat was toen de ‘terrassiers’ de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Nederland hebben het over “harde kip”, en jaEen vanzoveel de bevolking loopt rond in een elfenlijfje, Gemeenschapscommissie. que leszo gens ne mangent plus.” groot deelin weleens inleerde Engelstalige recepten.

Surinamers deNapels hete pepers, jolijt vanpistolets iedereen!

Laat vliegtuig naar ginder wordt gevlogen, mogelijk brandnetels, ik als de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie. mensen, dat zijn ze ook.

Als je de oude recepten onthaard, gegomd en gekneed naar de stijl van de Nederland hebben het over “harde kip”, en ja van de bevolking loopt rond in een elfenlijfje, Gemeenschapscommissie. student Urine bevat stoffen Vandaag doen ze dat sting van tijd de Vesuvius in het jaar hebben is nog metecologie. demensen, schop werkten. onbepaalde verder sudderen.

De 79 agussisaus met subsidies van de EU. Die handel moet dat zijn ze ook.

Als jeleest, de oude onthaard, gegomd en gekneed naar de recepten stijl van dewel erg van mwamba voor de kolonialen) boekskes.

Bij(moambe virtuele lichamen hoort virtueel zoals ureum, ammoniak en fosfaten, van (moambe voor de kolonialen) leest, met deImpressions Bobcat of En Kubota en moeten ze na hun boekskes.

Bij virtuele lichamen hoort virtueel moet die kip uren enmwamba uren sudderen in de voedsel. d’une paupiette de veau. ergoverleefd. vullend, smaakt een klein beetje bitter, maar winstgevend zijn, want deuren eigenaars van het merk allemaal plantenmest. brandmoet diekip kip kan urendaar en d’une sudderen in de voedsel.

Impressions paupiette de veau. palmolie.

Een moderne niet tegen, De zondagse broodjes zijn ook Dit zo geëvolueerd. netels houden van rijke bodems.

Hetmuskusachtig. binnenste is soms niet helemaal doorbakwerkuren naar de fi tness.

Greppels graven is een palmolie.

Een moderne kip kanook daar niet tegen, ook wat Te eten met de vingers, staan innadie de top van de Belgische Devijfhonderd zondagse broodjes zijn zo geëvolueerd. die een half uurtje alen tot hoopje Hoe kleinerg viennoiserieën fieen jnuurtje gebak zijn issmelt een triviaal verhaal, maar die smelt na een half al tot een hoopje Hoe klein die viennoiserieën ensais fijn gebak zijn ken een en de ware pistoletoloog zittend beroep geworden. ”Tuvoor est le miserabele prut. boven bord rijst.

Smakelijk. trekt eerst dat natte fortuinen. ondertussen ismiserabele de brandnetel wel geworden!

De boterkoeken (koffi ekoeken de oùvoor prut. geworden!

De boterkoeken (koffiekoeken de Maar ik kwam dus thuis met zo’n beest.

Het uitgegroeid zowat het symbool Maar ik kwam dus thuis met zo’n beest.

Hetde Antwerpenaars) zijn bijna verdwenen enverdwenen vervankruim uit zijn broodje, zo is er plaats voor extra problème?” zei een groothandelaar op Antwerpenaars) enwaarschuwvervanIkoverigens kochttotniet zo’n kip enzijn debijna winkelier woog eens zoveel: 1,2 Ik hakte woog overigens niet eens zoveel: 1,2 hakte de ecologische beweging.

Het iskilo. genvan door petieterige ‘croissants’.

In mijn jonge gen door petieterige ‘croissants’.

In kilo. mijn Ik jonge beleg. Smakelijk. vroegmarkt in Rungis mij ooit de mij: “Poulet dur!”

Strong chicken lees je“C’est de kip, zodra ze ontdooid was, in handige de kip, zodra ze ontdooid was, inzuchtend. handige een erg nuttige plant, zeggen zij, ten jaren kon je met die dingen nog een kleine jaren kon je met die dingen nog een kleine MELD NIEUWS MELD NIEUWS stukken: idealiter moet elke eter een stuk krijgen stukken: idealiter moet elke eter een stuk krijgen onrechte verwaarloosd en bestreden. nieuwsgespot? gespot?Tips Tips zijn politieagent ko slaan.

Vandaag zegroot in een deel ZelfZelf nieuws zijnaltijd altijd que les gens ne mangent plus.”

Een politieagent ko Engelstalige slaan.

Vandaag passen ze in passen een weleens in recepten.

Surinamers in “Op de vitrine van met een evenredig deel van vlees, vel en been.

Het welkom met een evenredig deelkies. vanje vlees, velpistolets: en been.het Hetis niet omdat “Op de vitrine van welkom viavia Om te beginnen kun brandholle En dan de holle kies. En dan de pistolets: het is niet omdat bruzz.be/meldnieuws MELD NIEUWS vel is de voornaamste smaakdrager in een kip enen ja bruzz.be/meldnieuws Nederland hebben het over “harde kip”, van deeten. bevolking loopt rond in een elfenlijfje, MELD NIEUWS vel is de voornaamste smaakdrager in kipmoeten en zewie broodjes heten dat zeeen klein zijn.

In Persberichten kunnen via MELD NIEUWS Voor durft of goede Afrikaanse winkels Zelf nieuws gespot? altijd ze netel broodjes heten dat ze klein zijn.

In wat Persberichten kunnen via Tips zijn zonder been erinmoeten kan je niet peuzelen, Afrikaanse winkels redactie@bruzz.be Zelf nieuws Zelf nieuws gespot?Tips Tipszijn zijnaltijd altijd mijn betere tijden at ik er maximaal twee, met welkom via gespot? zonder been erin kan je niet peuzelen, wat handschoenen aantrekt: pluk de redactie@bruzz.be mensen, dat zijn ze ook.

Als je de oude recepten onthaard, gegomd en gekneed naar de stijl van de “Pistolets zijn per defi nitie wereldwijd als droevig wordt mijn betere tijden at ik er maximaal twee,ervaren. met Verder was welkom welkomvia via bruzz.be/meldnieuws hangt vaker wel dan varkensgehakt of leverworst, versierd met Belgian “Pistolets zijn per defi nitie wereldwijd alsde droevig wordt ervaren.

Verder was toppen van netels.

Brandnetels © SHUTTERSTOCK BRUZZ.be/meldnieuws bruzz.be/meldnieuws hangt vaker welsymbool dan voor Persberichten kunnen via de nek erbij,versierd het ultieme peuzelstuk en in het varkensgehakt ofook leverworst, met Belgian van voor de pickles.

Vandaag zie ik nog maar virtueel daar leest,wit. boekskes.

Bij virtuele hoort Zeeen staan Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be Persberichten ook demwamba nekerg erbij, het(moambe ultieme enbroodjes, inkolonialen) het worden hoog, dus staan delichamen niet reclame VOER UW EVENEMENTkunnen IN OP via vond ikpeuzelstuk de eierstokken terug.

Lang geleden pickles. Vandaagkarkas zie ik nog broodjes, maar daar redactie@bruzz.be wit.

Ze staan symbool voor kan ikvuil er misschien wel vijf geleden van op? En ik ben niet redactie@bruzz.be ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT niet een reclame VOER UW EVENEMENT IN OP SUR karkas vond ik de eierstokken terug.

Lang toppen ver van het van de straat, las ik een authentiek Italiaans recept voor moet die kip uren en uren sudderen in de voedsel.

Impressions d’une devoor godin en moeten dus ENTER YOUR EVENT ON pluvera” kan ik er misschien van op? Enpaupiette ik ben niet de veau. zo’nwel grotevijf eter meer.

ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR spaghetti eierstokken van kip, maar daarvoor las en ik een Italiaans recept voor met authentiek de regens van demet voorbije www.agenda.brussels de godin en moeten dus ENTER YOUR ON VOEREVENT UW EVENEMENT IN OP voor pluvera” Onlangs hoorde ik van een slager die nog zo’n grote eter meer. palmolie.

Een moderne kip kan daar niet tegen, De zondagse zijn ook zo geëvolueerd. puur zijn.

Volkorenpistolets maanden die tochbroodjes alvan schoonspaghetti metzijn eierstokken kip, maar daarvoor www.agenda.brussels ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT VOER UW EVENEMENT IN OPSUR ouderwetse pistolets met gekapt VOER UW EVENEMENT Onlangs hoorde ik van een slager nog verkoopt, “van ENTER YOUR EVENTÉVÉNEMENT ON IN OP SUR gespoeld.

Ga met een grote mand voldieal die smelt na een half uurtje totfieen hoopje puur zijn.

Volkorenpistolets ENCODEZ VOTRE WWW.BRUZZ.BE Hoe klein die viennoiserieën en jn gebak zijn die échte, grote”.

Ik heb mij daarheen gespoed ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR zijn een ontheiliging!” www.agenda.brussels ouderwetse pistolets met gekapt verkoopt, “van De hele nalezen?

ENTER YOUR EVENT ON naar huis en smoor ze inreeks de boter in bruzz.be/trachet “Op het wereldkampioenschap ENTER YOUR EVENT ON www.agenda.brussels miserabele prut.

WWW.BRUZZ.BE dieeen échte, grote”.

Ik heb mij daarheen gespoed geworden! boterkoeken (koffiekoekenzijn vooreen de ontheiliging!” www.agenda.brussels grote ketelDe tot ze helemaal De hele reeks nalezen? bruzz.be/trachet rauwe brandnetels eten in Engeland WWW.BRUZZ.BE 2 8 Ozoals K T O B dus Ebij R 2spinazie, 0 2 thuis 0 5 zijn.

2ikI kwam ingezakt Net Maar met zo’n beest.

Het De hele reeks nalezen? bruzz.be/trachet Antwerpenaars) zijn bijna verdwenen en vervanblijft er haast niets meer over. Een WWW.BRUZZ.BE komen WWW.BRUZZ.BE woog niet eens zoveel: 1,2 kilo. Ikenkele hakte tientallen deelnemers 2 8 O K T Ooverigens BER 2020 gen door petieterige reden omreeks véél neteltoppen te‘croissants’. In mijn jonge De hele nalezen? bruzz.be/trachet 5 2Ook hetze de kip,kon zodra ontdooid uitkleine heel de wereld af” oogsten. brandende van dewas, in handige jaren je met die dingen nog een stukken: idealiter moetVandaag elke eter passen een stukzekrijgen 52 politieagent ko slaan. in een met een evenredig deel van vlees, vel en been. Het holle kies. En dan de pistolets: het is niet omdat vel is de voornaamste smaakdrager in een kip en ze broodjes heten dat ze klein moeten zijn. In B R U Z Z | C U LT U R E BRUZZ | TRACHET

| C U LT U R E BRUZZ

)

52

I

)

B R U Z Z | C U LT U R E BRUZZ | TRACHET

)

B R U Z Z | C U LT U R E BRUZZ | TRACHET

Harde kip Pistolets

52

ABONNEMENTEN ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

BRUZZ Gewest.

Rest van België: 25 18, euro perBrussel, jaar; 02-650.10.65 Flageyplein 1050 Rest3631 van 6044 België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3393 ABONNEMENTEN IBAN: BE98 3631 van Vlaams Brusselse Media6044 vzw 3393 BRUZZJosiane DeBrusselse Troyerper (abo@bruzz.be), Vlaams Media BRUZZ Buitenvan België: 30 euro jaar. vzw 02-650.10.80 Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 Gratis in 18, Brussels Hoofdstedelijk Buiten België: 30 euro per02-650.10.65 jaar.

Flageyplein 1050 Brussel, Gewest.

OPLAGE ABONNEMENTEN ABONNEMENTEN OPLAGE Rest van België: 25 euro per jaar; OPLAGE : 62.609 exemplaren.

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 JosianeBE98 Troyer (abo@bruzz.be), OPLAGE :De 62.609 exemplaren.

IBAN: 3631 6044 3393 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gratis in Brussels Hoofdstedelijk ADVERTEREN? van Vlaams Brusselse Media vzw Gewest.

Gewest.

ADVERTEREN? Marthe 02-650 1030 61 RestPaklons, van België: 25 euro per jaar;per jaar.

Buiten België: euro Rest3631 van 6044 België: 25 euro IBAN:Marthe BE98 3393 Paklons, 02-650 10 per 61 jaar; sales@bruzz.be IBAN: BE98 3631 OPLAGE van Vlaams Brusselse Media6044 vzw 3393 sales@bruzz.be van Vlaams Brusselse Media vzw DISTRIBUTIE Buiten51.000 België:exemplaren.

30 euro per jaar.

Buiten België: 30 euro per jaar.

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be DISTRIBUTIE OPLAGE ADVERTEREN? Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be OPLAGE OPLAGEMarthe : 62.609 exemplaren.

ALGEMENE DIRECTIE Paklons, 02-650 10 61 OPLAGE : 62.609 exemplaren.

DirkADVERTEREN? De ALGEMENE Clippeleir sales@bruzz.be DIRECTIE ADVERTEREN? Marthe 02-650 10 61 DirkPaklons, De Clippeleir DISTRIBUTIE HOOFDREDACTIE Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), sales@bruzz.be HOOFDREDACTIE DISTRIBUTIE Mathias Declercq Kristof Pitteurs DIRECTIE (algemeen hoofdredacteur), Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DISTRIBUTIE Mathias Dirk DeDeclercq Clippeleir Ute 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be CULTUUR & Otten, UIT ALGEMENE DIRECTIE GerdDirk Hendrickx De HOOFDREDACTIE Clippeleir CULTUUR & ALGEMENE UIT DIRECTIE DirkHendrickx DePitteurs Clippeleir(algemeen hoofdredacteur), Gerd Kristof REDACTIE HOOFDREDACTIE Bram Van Renterghem Nathalie Eva Christiaens, Sara De KristofCarpentier, Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), HOOFDREDACTIE REDACTIE Mathias Declercq Sloover, KrisKristof Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), CULTUUR & UIT Nathalie Carpentier, Eva Christiaens, Sara De Post,CULTUUR Kurt Snoekx, Sophie Mathias DeclercqSoukias, Roan Van UIT Gerd&Hendrickx Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Eyck,Gerd Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom Hendrickx Post, Kurt Snoekx, CULTUUR & UITSophie Soukias, Roan Van Zonderman REDACTIE Gerd Hendrickx Eyck, Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom REDACTIE Eva Christiaens, Sara De Sloover, Kris Hendrickx, Nathalie Carpentier, Eva Christiaens, Sara De Zonderman MEDEWERKERS REDACTIE Bettina Hubo, Jasmijn Post, Kurt Snoekx, Sophie Sloover, Kris Hendrickx, BettinaMichaël Hubo, Jasmijn Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Bellon,Sara De Nathalie Carpentier, Eva Christiaens, Soukias, Roan Van Eyck, Steven Van Garsse, Post,Jordens, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan MEDEWERKERS Patrick Tom Peeters, Niels Ruëll,Van Nick Jasmijn Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Maarten Verdoodt, Tom Zonderman Eyck,Nicolas Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom Bellon, Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Trachet, Tom VanKurt Bogaert, Michel Verlinden Post, Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Zonderman Patrick Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Eyck, Jordens, Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom MEDEWERKERS EINDREDACTIE Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden Zonderman MEDEWERKERS Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Karen De Becker, Geert Van der Hallen, Sophie Nicolas Patrick Alsteen, Jordens, Gilles Bechet, Tom Michaël Peeters,Bellon, Niels Ruëll, Nick MEDEWERKERS EINDREDACTIE Soukias Patrick Jordens, Niels Ruëll, NickVerlinden Trachet,Tom TomPeeters, Van Bogaert, Michel Nicolas Bechet, Bellon, Trachet, TomDe VanAlsteen, Bogaert,Gilles Michel Verlinden Karen Becker, Geert Van derMichaël Hallen, Sophie Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick VORMGEVING EINDREDACTIE Soukias EINDREDACTIE Trachet, Van Bogaert, Michel Verlinden Heleen Rodiers, Ruth Plaizier Karen DeTom Becker, Geert Van der Hallen, Karen De Becker, Geert Van der Hallen, Sophie VORMGEVING VERTALING Soukias EINDREDACTIE SoukiasSophie Heleen Rodiers, Ruth Plaizier John Arblaster, Beuzon, KarenFrédérique De Becker, Geert Van der Hallen, Sophie VORMGEVING VORMGEVING Martin McGarry, SoukiasLaura Jones VERTALING Heleen Rodiers, Ruth Plaizier Ruth Plaizier, Heleen Rodiers Frédérique Beuzon, George Holmer, Greta VORMGEVING FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE VERTALING VERTALING Holmer-Arblaster, Laura Jones, Martin McGarry Heleen Rodiers, Ruth Plaizier Arblaster, Frédérique Beuzon, BartJohn Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, NoémieGreta Frédérique Beuzon, George Holmer, Martin McGarry, Laura Ivan JonesPut, VERTALING Marsily, Steve Michiels, Holmer-Arblaster, Laura Jones, Martin McGarry FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Frédérique Beuzon, George Holmer, Greta Saskia Vanderstichele, Wide Bart Dewaele, Kim, Vercnocke Wauter Mannaert, Noémie FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Holmer-Arblaster,&Laura Jones, Martin McGarry FOTOGRAFIE ILLUSTRATIE Bart Marsily, Dewaele, Steve Kim, Wauter Mannaert, Noémie Michiels, Ivan Put, VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Bart Dewaele, Kim,Put, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, SteveVanderstichele, Michiels, Ivan FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Saskia Wide Vercnocke Kristof Pitteurs Marsily, Steve Michiels, Ivan Put,

COLOFON

Nick Trachet

“Op de vitrine van Afrikaanse winkels

Luxury resale store — Pre-owned kleding en accessoires van Belgische en buitenlandse designers.

Dépot-vente de vêtements et accessoires de créateurs belges et bien d’autres.

Rue Léon Lepage 5 1000 Bruxelles 02 503 69 93 vetue@skynet.be vetuestore vetuefemmes vetuestore.com

DB623070I9

#OneTeamOneFamily

DB724683G1

R PRODUCT MANAGER LIBELLE

• Je zet initiatieven op die de waarde van Libelle versterken.

Dat doe je volgens de positionering en strategie die werden bepaald samen met de brandmanager.

• Samen met je collega’s ontwikkel en evalueer je het marketing jaarplan van Libelle.

• Je bent verantwoordelijk voor de communicatie van jouw projecten. Van het opmaken van een mediaplan tot de uitwerking in de verschillende kanalen.

www.hotel-belle-epoque.be

HOTEL

Verdien jij genoeg?

BLANKENBERGE

regiotalent.be/blog DB718631F1

Rustig pleintje, strand, station, winkels 250m, warm onthaal, luxe ontbijt, kamer met tv, WiFi, frigo, waterkoker, toilet.

050/68 06 80

• Je maakt deel uit van een enthousiast marketingteam binnen Roularta en rapporteert aan de Directeur Marketing.

• Je bent een actieve peoplemanager die een gedreven team van product- en loyaltymanagers aanstuurt.

• Je bent mee verantwoordelijk voor merkbeheer, communicatie, magazineverkoop en groei van digitale platformen.

DB726319H1

DB620225H9

R BRAND MANAGER LIBELLE

Ontdek je carrièrekans en surf nu naar mijntoekomstbijroularta.be

DB726579H1

DB623068I9

Op zoek naar een job met pit?

W E R K E N VO O R B R I STO L dat is Pretty smart.

Wij zoeken:

een specialist Ruimtelijke Planning en een specialist Lokale Economie • Je staat in voor beleidsondersteuning en -advisering.

• Je bent projectleider van dienstoverschrijdende en organisatiebrede projecten.

“In de afdeling grondgebiedzaken werken we samen in een dynamische omgeving waarbij ieders inbreng een verschil maakt. Zo maken we werk van een toekomstbestendige omgeving.”

TIM HOUBEN AFDELINGSHOOFD GRONDGEBIEDZAKEN

• Je bent het centrale aanspreekpunt binnen de afdeling Grondgebiedzaken.

Vragen?

Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 44 of via personeelsdienst@overijse.be.

V A C AT U R E S B I J B R I S T O L . B E

Meer info?

Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs.

Solliciteren kan tot en met 23 september 2021.

DB726302H1

www.overijse.be/jobs DB726996H1

Brouwerij BOON

Op zoek naar een job met pit?

Als groeiend familiebedrijf staan wij voor kwaliteit en vakmanschap.

Om ons team te versterken zijn we op zoek naar:

VERANTWOORDELIJKE BEZOEKERSCENTRUM FUNCTIE: Je staat in voor de uitbating van het nieuwe bezoekerscentrum bestaande uit winkel, bar en eventzaal. Je neemt zelf de verschillende uitvoerende taken ter harte en coördineert tevens het werk van andere collega’s. Avond- en weekendwerk behoren tot je werkschema.

Wij zoeken naar:

diensthoofd Bibliotheek

PROFIEL: - Je hebt een voorliefde voor bier en het Pajottenland - Je hebt ervaring in horeca of toerisme - Je bent dynamisch en hands-on - Je bent communicatief sterk en klantgericht - Je hebt een teamgeest en bent flexibel ingesteld - Je bent Nederlandstalig met goede kennis van Frans en Engels

• Je stimuleert geletterdheid en leesbevordering, levenslang leren, digitale vaardigheden en cultuurparticipatie.

AANBOD: Voltijdse job met contract van onbepaalde duur en aantrekkelijke verloning.

• Je zorgt dat jouw team een zorgvuldige en evenwichtige collectie aanbiedt en zoveel mogelijk informatie openstelt.

ADMINISTRATIEF BEDIENDE BOEKHOUDING FUNCTIE: Je staat in voor de klanten- en leveranciersfacturatie en een variatie aan boekhoudkundige en administratieve taken. Zelfstandigheid, betrouwbaarheid, nauwkeurigheid en verantwoordelijkheidszin zijn de ideale mix om succesvol te zijn in deze functie.

PROFIEL: - Je hebt een bachelordiploma of gelijkwaardig door ervaring - Je hebt reeds ervaring met boekhouding en administratieve taken.

- Je kan goed overweg met Office, Outlook en ERP software (navision) - Je bent Nederlandstalig met goede kennis van Frans en Engels - Je hebt een teamgeest en bent flexibel ingesteld AANBOD: Veelzijdige job in een groeiende familiale onderneming. Voltijdse of deeltijdse job met contract van onbepaalde duur en aantrekkelijke verloning.

“In een steeds veranderende context de werking en dienstverlening van de dienst verbeteren als team geeft me veel energie. Vanuit mijn functie draag ik bij aan het beleid en dat spreekt mij heel erg aan.”

DAVID BUYS DIENSTHOOFD PERSONEELSDIENST

• Je bevordert samenwerkingen met partners in de Druivenstreek om de dienstverlening van de bibliotheek te verbeteren.

Vragen? Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 44 of via personeelsdienst@overijse.be.

MEER INFO? Iets voor jou? Stuur je sollicitatiebrief en cv voor 27/8/2021 naar jobs@boon.be ter attentie van dhr. Jos BOON.

www.overijse.be/jobs DB725887H1

DB726007H1

Meer info? Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs.

Solliciteren voor deze functie kan tot en met 8 september 2021.

Vind je jouw match?

Inspecteur

Analyst

Laborant

Communicatiemedewerker Data manager

Jurist

Werkopzichter

Preventie-expert

Directeur

Procesdeskundige

Administratief assistent

Werfverantwoordelijke

Teamlead invorderingen Coördinator studiefase

Transversale jurist Projectbeheerder

Digitale projectmanager in communicatie Werving- en selectieverantwoordelijke Administratief en financieel medewerkster

Communicatiespecialist

Sociale vertegenwoordigers Adviseur BAZW Jurist overheidsopdrachten

Diensthoofd

Milieuactivist

Project verantwoordelijke Coördinator technische en administratieve teams

Assistent-beheerder van administratieve en procesdossiers bruzz lijst jobs.indd 1

Architect

Werkbegeleider 23-06-21 12:09:57