BRUZZ - editie 1760

#1760

NL

WEEKBLAD HEBDOMADAIRE WEEKLY EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW

FR

FLAGEYPLEIN 18 PLACE FLAGEY

EN

1050 ELSENE/IXELLES AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

INTERVIEWS

|

A N A LY S E S

|

TIPS

READY FOR THE CULTURAL SUMMER WALVIS IN HET KANAAL WERKPLAATS WALTER GAAT VAN WAL

FESTIVAL CONGOLISATION ALESANDRA SEUTIN EXPLORE LE CORPS NOIR

BRASSERIE DE L’ERMITAGE LOOKING TO THE FUTURE OF BREWING

OPENLUCHTZWEMBAD FLOW

SPRINGPLANK VOOR DE NIEUWE STAD

30 | 06 | 2021

/ Sommaire / Inside oudInhoud / Sommaire / Inside

TIJD

Edito Edito RACE TEGEN DE TIJD

VACCINTWIJFEL

INTERVIEW

“Ik woon al meer dan twintig jaar in Schaarbeek, ik ken het probeem van de verkeersveiligheid”

jn hier om de zaken te veranderen Korpschef Frédéric Dauphin neemt afscheid verbeteren.

Niet om te doen” van ‘zijn’ politiezone Noordniks 18

ecretaris voor Huisvesting en Gelijke Kansen PORTRETTEN en Hamou 10

“We moesten vindingrijk zijn en die vindingrijkheid moeten E we zeker meenemen naar de volgende jaren” raffeloosheid die na

egeweld volgt, moet Drie leerkrachten blikken terug op een bewogen schooljaar 24 en aangepakt”

NL

Met horten en stoten zijn we aan het einde

Wie de vaccinatietabellen in detail uitpluist, wordt gekomen van wat tot alweer een vreemd schooljaar al eens verrast. InBesmettingen Aartselaar bijvoorbeeld is al 107 is geworden. en quarantaineregels zorgden bijna op elke school voor procent van de 80-plussers ingeënt.

Voormaandenlang die overschrijding gepuzzel. De tomeloze inzetbelangrijker van het onderwijzend is een administratieve uitleg, maar is dat in een en vooral de 63 manier waarop afgelopen gemeentepersoneel, als Sint Joost slechts procent vanzedede85-plusmaanden met steeds wisselende sers is ingeënt.

Maar wie zijn die mensenmaatregelen die twijfelenenom regels omgingen, verdienen ons respect. Iedereen gevaccineerd te worden? Een aantal van hen laten we in dit hoopt dat we binnen twee maanden eindelijk kunnen magazine aan het woord. Dat leidde ook op onze redactie tot discussie. Moet dat beginnen aan iets wat we een ‘normaal’ schooljaar wel? Dat moet! vaccintwijfelaars aan dedaarvoor kant zetten alswe in complottheorieën zullen De noemen.

Maar een garantie hebben nog lang niet. De gelovendedeltavariant gekken is te makkelijk.

Sommigen van hen twijfelen niet eens over het van het coronavirus houdt lelijk huis in Groot-Brittannië.

Zeker in de medische streek nut van het vaccin.

Ze stellen vooral vragen bij het dwingende van de rond Manchester, waar nog maar 36 procent van de bevolking volledig is vaccinatiestrategie.

Een36 van de geïnterviewden dat wanneer we diedat rond 34 ingeënt. Maar procent?

In Vlaanderenzegt en Wallonië schommelt van de bevolking, in argumenten Brussel is bijnadoorslaggevend 26 procent volledig gevaccineerd. twijfelaarsprocent willen overtuigen niet de zullen zijn, Vandaar de verwoede omplots iedereen alsnog te vaccineren, vandaar ook maar wel wie ze aanbrengt.

Enpogingen dan komt het hobbelige parcours van de wetenschap haast die de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie maakt overheid én in beeld. We hebben het ook over de saga rond de met het inenten vanEerst jongezeker mensen. wanneer je dan zondag na de gewonnen wedstrijd mondmaskerplicht. geenWant mondmasker, verplicht, nu verplicht in vanopenbare de Rode Duivels wordt feestgevierd tevoren, weet de Brusselse ruimtevaststelt tenzij jedat opereen terrasstoel zit. zoals Als jenooit dat allemaal je dat dit een race tegen de tijd wordt. optelt, zou het wel heel arrogant zijn om niet naar die twijfelaars te luisteren.

Lees de getuigenissen van leerkrachten p24 -26 Lees de analyse en de getuigenissen op p14 - 17 NL

HÉSITATION VACCINALE COURSE CONTRE LA MONTRE

Si vousFRlisez ensommes détail lesarrivés tableaux de vaccination, vous risquez d’être Nous non sans heurts à la fin de ce qui a été une année de nouveau particulière.

Les contaminations et les surpris. À scolaire Aartselaar, par exemple, 107 % des plus de 80 ans ontquarantaines déjà été des moisadministrative de chipotage dans toutes lesmais écoles.

Le vaccinés. Ilont y aengendré une explication à cepresque dépassement, ce qui na de grote BLM-betoging dévouement sans faille du personnel enseignant, et en est plus important, c’est que seulement 63 % des plus de 85particulier ans d’unela façon il a enduré les mesures et vaccinés. les règles toujours au cours des el 18 DE WEEK Zoom 4, In beeld 6, Bijgedachte 7, COVER STORY Biestebroek: communedont comme Saint-Josse ont été Mais quichangeantes sont ces personnes waar de stad met een rotvaart groeit 10, ACTUA App geeft inkijk in derniers mois, mérite notre respect. Tout le monde espère que dans deux qui hésitent à se faire vacciner ? Dans ce magazine, nous donnons la parole à mois, nous pourrons enfin recommencer une année scolaire « normale ». Mais begroting 17, MOBILITEIT Nachttreinen: veel enthousiasme, maar te un certain nombre d’entre elles. Cela a donné lieu à quelques discussions dans nous sommes encore loin d’en avoir la garantie. Le variant Delta du coronaK Zoom 4, In geld beeld Bijgedachte 7, COVER STORY VacREPORTAGE Met medaillemaker Fibru verdwijnt een weinig 29,6, notre rédaction.

Faut-il le faireen? Grande-Bretagne.

Il le faut ! C’est trop facile de rejeter virus fait des ravages En particulier dans la les région de Dieselen benzineban komt sceptiques du vaccin comme des fous qui croient aux théories du complot. stukje14, industrie 30, ANALYSE felaarsschitterend aan het woord INTERVIEW Grégor Chapelle Manchester, où seulement 36 % de la population a été entièrement vaccinée.

BIG CITY22, Wie was de Brusselse van bij wat ooit de snel- Certain.e.s36 eraan d’entre ne doutent pas desceavantages médicaux du34 vaccin. afscheid van8,Actiris ANALYSE Kan eenuitvinder hoofddoek % ? Eneux Flandre et en Wallonie, chiffre oscille autour de % de Ils la mettent principalement en cause le caractère contraignant de la stratégie COLUMN Nick Trachet 60 ste auto ter wereld was?

34, population. À Bruxelles, près de 26 % de la population est entièrementde B? 8, BIG CITY Hoe ziet het kanaal er onder water uit? 26, vaccination.

L’une des interrogéespour affirme que tout si onleveut les d’où aussi vaccinée.

D’oùpersonnes les efforts frénétiques vacciner monde, N Nick Trachet 52 l’empressement la Commission communautaire commune à vacciner convaincre, ce ne sont pasdeles arguments qui seront décisifs, mais ceux qui lesles jeunes.

Car quand on voit leschaotique gens faire la fête comme jamais auparavant amènent.

Et c’est là que le parcours entre gouvernement et science BRUZZ CULTURE après laDans victoire des Diablesnous Rouges de dimanche passé, on sait que ce sera entre en scène. ce magazine, évoquons également la saga autour une course contre la montre. de l’obligation du masque buccal. Au départ, pas de masque, puis il est devenu Lisez les témoignages des professeur.e.s en p24 - 26 « L’important c’est d’être obligatoire et maintenant, il est obligatoire dans l’espace public bruxellois, à soi-même.

Take it or leave it » werd tijd dat moins que vous ne soyez assis à une terrasse. En prenant tout cela en compte, il serait très arrogant de ne pas écouter ces indécis. rapperLazelf het chorégraphe internationale A RACE AGAINST TIME Lisez l’analyse et les témoignages en p14 - 17 Alesandra Seutin inaugure son retour à haal vertelde” Juddering and jerking, we have come to the end of what has been yet EN Bruxelles au festival Congolisation 35 another strange school-year. Infections and quarantines meant that FR

UZZ CULTURE

schrijft met Rap game EN What Happens with a Dead Fish? 41, EN Vantage Point Belgische geschiedenis Brasserie de L’Ermitage 42, EN Column Anne Wetsi Mpoma 44, de hiphop 44

DOUBTING THE VACCINE

almost every school had to spend months puzzling. The boundless dedication

of the teaching staff, the andvaccination especially thetables way they with ever-changing Anyone who scrutinises will dealt find surprises.

In measures and rules over theof past months,have deserves ourbeen respect. Everyone Aartselaar, for example, 107% thefew over-80s already FR You May Also Like Tukan 45, NL In de buik van de stad: een hopes that, by administrative September, we can finally start we willimpossicall a vaccinated.

There is an explanation forsomething this seemingly Cabin Fever: Pablo 28,Plein EN P.A.R.T.S. Graduation “normal” school year, but this is far from certain.

The delta variant of the Covid FR Fuse Air 51, NL Under the Skin Cheb Runner ble feat, but walvis 46, Dalas what is more important is that in a municipality such as Sintvirus is wreaking havoc in Great Britain and in particular in the Manchester EN Eat & Drink Bike e 55, NL/FR/EN Select: film 56, NL/FR/EN 52, ws 30, FR Dominique Goblet & Caroline Sury 32, Joost/Saint-Josse, only 63% of the over-85s have been vaccinated. But who area, where only 36% of the population has been fully vaccinated. In Flanders Select: 36, music, & visual arts 58 are these people who are hesitant about being vaccinated? In this magazine, Mathieu Pernot NL theatre Els Moors 38, FR Qudus Onikeku 42, and Wallonia, this is around 34% of the population, in Brussels almost 26% we let a number of them speak.

Thisthe also caused some discussion at ourand editoare fully vaccinated.

Hence frantic efforts to vaccinate everyone hence Turner Cody 48 NL Eat & Drink Beiruti 50 rial team. the Should Yes, weCommunity must do it!Commission It is too easy dismissyoung vaccine hastewe of do theit?

Common toto vaccinate people. doubters as conspiracy of the them not even doubtlike thenever medical MEER BRUZZ Because when theorists. you see theSome fans of Reddo Devils celebrating before benefits of the vaccine.

They mainly question the coercive nature of the on Sunday after winning their match, you know that this is going to be a race De BRUZZket zomerkalender! against time.OneRead the schoolteachers’ testimonials ontop24 - 26 vaccination strategy. of the interviewees says that if we want convince Geen saai moment meer tijdens de zomervakantie dankzij BRUZZket! them, it is not the arguments that will be decisive, but who it is that puts them ende week het zover!

Dezomerkalender nieuwe Wij is hebben een hele gevuld boordevol handige tips en KRISTOF PITTEURS, hoofdredacteur forward.

Just like that, then, the bumpy road of government and science opdrachten ZZ Guidefantasierijke ‘Brusselse quartiersvoor - een spannende zomervakantie. comes into the picture. In this magazine, we also talk about the saga of BRUZZket zomerkalender 2’ komt De eraan.

Ontdek de leukstevind je terug op BRUZZket.be compulsory face masks. First the word was no face mask, then it was ssen in tien Brusselse wijken! compulsory, now compulsory in public in Brussels unless you are sitting on a e BRUZZ-abonnee krijgt de BRUZZ chair. If you add all that up, it wouldkunnen be veryvia arrogant not to listen to MELD NIEUWS Zelf nieuws gespot? Jouw tip is altijd welkom viaterrace BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten redactie@bruzz.be e volgende week gratis toegethose doubters. rd. Geen abonnee? Haal je exem30 JUNI 2021 I Read the analysis and the testimonials on p14 - 17 EN

ER BRUZZ

bij Muntpunt of check BRUZZ.be/ e voor de verdeelpunten.

KRISTOF PITTEURS, hoofdredacteur

3

De week

DANSAERT DREAMS POP-UPATELIER ZOEKT IDEEËN

Dansaert droomt van een nog betere buurt In de Antoine Dansaertstraat opent donderdag het Dansaert Dreams pop-upatelier. Iedereen die in de wijk woont, werkt of winkelt is er welkom met ideeën om de buurt te verbeteren.

— BRAM VAN RENTERGHEM

BRUZZ | DE WEEK

Dansaert Dreams is een initiatief van de handelaarsvereniging Downtown Dansaert. Dat diende een ‘Local&Together’-project in bij het Gewest, dat met 60.000 euro over de brug kwam. “We wilden dat geld niet weer aan bloembakken of zitbanken besteden,” zegt Carine Lauwers van Downtown Dansaert. “In de plaats moesten we eens nadenken over waar we echt naartoe willen met de buurt.

En dus besloten we dat gewoon te vragen aan de handelaars, bewoners, bezoekers en toeristen. Hoe zien zij onze buurt in de toekomst? Met al die ideeën willen we dan aan de slag.

Zelf, of met partners zoals de overheid.”

Dansaert Dreams is een website en een Facebookpagina, maar vanaf donderdag 1 juli dus ook een pop-upatelier. De aftrap wordt gegeven met een debat over leefbaarheid. Onder meer

Sonja Noël van Stijl en Pascal Verbeken, auteur van Brutopia, tekenen present.

Tot 21 juli kun je er terecht met al je ideeën rond leefbaarheid. Het volgende atelier vindt dan elders in de wijk plaats en zal over mobiliteit gaan. Het laatste atelier eind dit jaar heeft duurzaamheid als thema.

“Ik zal tevreden zijn als de mensen in de wijk elkaar ontmoeten en samen tot de beste oplossing komen,” zegt Lauwers. “Er stromen nu zelfs al ideeën binnen, die soms makkelijk uitvoerbaar zijn. Zoals bijvoorbeeld het doortrekken van buslijn 33. Als die bus tot aan Thurn & Taxis zou rijden, bereik je heel wat mensen die nu op de middag moeilijk tot in het centrum raken.”

Dansaert Dreams komt niet zomaar uit de lucht vallen. Al enkele jaren kent de Dansaertwijk een vrij groot verloop van hande-

Oud-schepen Gooris overleden

4

I

30 JUNI 2021

39

Er zijn in het Brussels Gewest 39 sites waar PFOS-vervuiling mogelijk is. Dat zegt Leefmilieu Brussel op basis van een eigen studie uit 2013. Of er ook PFOS in de bodem van die 39 sites is, is wel niet zeker. Leefmilieu Brussel wil de studie actualiseren.

als stichter van de organisatie BBall in the Sky. Het was die organisatie die het basketbalpleintje op de Nieuwe Graanmarkt een kleurtje gaf. Nu houdt hij een galerij vlak naast het pleintje, dat sport, kunst en design verenigt.

KLEUR IN DE BUURT “In de Dansaertwijk wonen mensen uit de arbeidersklasse samen met studenten en Vlamingen, die doorgaans wat beter bij kas zitten. Ik zou heel blij zijn als iederéén zijn ideeën kwijt kan én als sommige

van die ideeën ook effectief uitgevoerd worden. Want dat is soms het probleem: als bijvoorbeeld de basketbalspelers op het pleintje al hun zegje doen, zien ze daar het resultaat vaak niet van weerspiegeld in de getroffen maatregelen, waardoor ze de beleidsmakers niet meer vertrouwen.”

Zelf lukt het Mehdi Ould Kerroubi wel aardig om kansarme jongeren te bereiken. Hij groeide op in een armere buurt in Laken, en woonde ook vijf jaar in ‘les cinq blocs’, vlak bij het pleintje dus waar hij vroeger

Klacht van Open VLD tegen Ampe De Brusselse afdeling van Open VLD dient een klacht in bij de statutaire commissie tegen partijlid en Vlaams Parlementslid Els Ampe na een controversieel filmpje van begin mei aan het Flageyplein.

De burgemeester, die de orde moest handhaven, werd door Ampe live bekritiseerd. “Een hallucinante situatie. Niemand deed iets verkeerd. De robocops hebben gewone mensen omvergelopen,” zei Ampe onder meer.

© BELGA

Ex-schepen Brigitte Gooris (Open VLD) overlijdt op 70-jarige leeftijd. Ze was Vlaamse schepen van Nederlandstalige Aangelegenheden tussen 2012 en 2018.

De Jetse was volgens burgemeester Hervé Doyen (CDH) erg belangrijk voor de Nederlandstalige gemeenschap in Jette. Eerder overleed partijgenoot Marc Daniëls. “Jette is in de rouw vanwege het verlies van de twee mandatarissen,” zegt Doyen.

laars, wat soms tot bezorgdheid leidt.

“Dansaert Dreams is een reactie op de derde mokerslag die corona is voor onze wijk, na de aanslagen in 2016 en het plotse invoeren van de voetgangerszone. We moeten nu toch eens nadenken over de toekomst.

Let wel: er komen nog voortdurend nieuwe winkels bij, terwijl de grote sterkhouders zoals Stijl blijven bestaan en zichzelf vernieuwen. Maar we hopen nu vooral dat er wild gedroomd wordt, dat er opnieuw veel meer creativiteit komt en dat jonge ontwerpers hier weer een plek vinden om te experimenteren.”

Iedereen die in de wijk woont, werkt of winkelt is dus welkom om ideeën te spuien. En dat stemt Mehdi Ould Kerroubi tevreden. Hij neemt donderdag ook deel aan het debat en doet dat

CARTOON

KIJK OP DE WEEK

Het pop-upatelier in de Dansaertwijk hoopt veel bewoners te bereiken.

BRUZZ | DE WEEK

© BELGA

basketbal speelde. “Automatisch kom ik dan al sneller terecht bij mensen die op me lijken toen ik jong was,” aldus Mehdi Ould Kerroubi.

Zelf heeft hij trouwens ook al een idee voor de Dansaertwijk. “Ik wil alle straten vanaf het basketbalpleintje tot aan de Beurs schilderen om zo wat kleur in de buurt te brengen.”

Benieuwd of zijn idee het haalt.

Zin om er donderdagavond bij te zijn? Laat dan via de Facebookpagina van Dansaert Dreams weten dat je komt.

WAUTER

Noctis-nachtbussen rijden weer

De politie kan enkel tussenbeide komen als er een gevaar is voor het leven van anderen MINISTER-PRESIDENT RUDI VERVOORT (PS) antwoordt op een mondelinge vraag van parlementslid Victoria Austraet over de situatie van de hongerstakende sans-papiers

De Noctis-nachtbussen rijden vanaf 2 juli opnieuw op volle kracht op het MIVB-net. “Na ruim een jaar onderbreking keren de elf nachtbuslijnen terug op het MIVB-net om zo nachtbrakers terug naar huis te brengen,” laat de vervoermaatschappij weten. Door de sluiting van de horeca en de culturele sector in maart 2020, en de avondklok als gevolg van de gezondheidscrisis zette de MIVB de Noctis-nachtbusdienst stop.

1.867

Vorig jaar zijn 1.867 aanwervingen bij de Brusselse gemeenten en OCMW’s geschorst wegens overtredingen van de taalwetgeving.

Dat concludeert N-VA uit het jaarverslag van de Brusselse vicegouverneur. Na zo’n beslissing is het aan de Brusselse regering om de aanwerving te vernietigen, maar dat gebeurt volgens N-VA parlementslid Cieltje Van Achter nooit.

30 JUNI 2021

I 5

In beeld

MERCI THORGAN NL/ Het was met de

billen dicht, maar uiteindelijk hebben we het gehaald: de kwartfinale van Euro 2020, dankzij een pegel van Thorgan Hazard, net voor de rust. Een schoonheidsprijs zal de match tegen Portugal 6

I

30 JUNI 2021

MERCI THORGAN niet krijgen, maar wat wel mooi was om te zien, waren de Brusselse pleintjes die weer helemaal opleven, zoals hier het SintGillisvoorplein.

Volgende afspraak vrijdag tegen Italië.

Come on Belgium!

FR/Il s’en est fallu de peu, mais on a réussi !

Les Belges se sont qualifiés pour les quarts de finale de l’Euro 2020, grâce à un tir de Thorgan Hazard, juste avant la mi-temps.

On ne peut pas dire que le match contre le

THANKS THORGAN Portugal était de toute beauté, mais ce qui était agréable à voir, c’étaient ces petites places de Bruxelles qui revivent, comme ici le Parvis de Saint-Gilles. Prochain rendez-vous : vendredi contre l’Italie. Allez la Belgique !

EN/ It was a close call,

but in the end we made the quarterfinals of the Euros 2020, thanks to a score by Thorgan Hazard, just before half-time. The match against Portugal will not win any prizes for beauty, but what was

Bijgedachte

REDACTEUR KRIS HENDRICKX neemt het nieuws op de korrel

© BELGA

nice to see were the little squares in Brussels that are reviving, like the Sint-Gillis-Voorplein/ Parvis de Saint-Gilles.

Coming up: the match against Italy next Friday. Come on Belgium!

Met Flow opent deze week het allereerste openluchtzwembad in het gewest. We doken er al eens in en vragen ons sindsdien af hoe we de voorbije twintig jaar in Brussel eigenlijk zijn doorgekomen.

Het was een bewolkte avond en het water was met zijn 15 graden ook niet bepaald warm toen we vorige week al eens het kersverse zwembad aan het kanaal testten. Dat bad is met zijn zeventien meter bescheiden in afmeting, maar groots in zijn ambitie. Het ligt er niet alleen voor de waterpret.

Initiatiefnemer Pool is Cool wil vooral ook duidelijk maken hoe hard zulke buitenzwemmogelijkheden nodig zijn in een stad als Brussel.

Tien minuten in koud water volstonden alvast om ons helemaal over de streep te krijgen. Omdat zwemmen in de openlucht een magisch gevoel blijft, een shot endorfines waar het hoogste runner’s high niet aan kan tippen. Bij Flow speelt nog eens de ligging mee, in een zwembad als een theater, pal naast het kanaal en met zicht op een wijk in volle beweging, dé plek waar Brussel vandaag groeit. Meer daarover leest u verderop in dit magazine.

We staan niet alleen met die fascinatie. Het volstaat om te kijken hoe ver Brusselse jongeren deze dagen trekken, om te beseffen hoe diep het verlangen naar een frisse plons is. Een openluchtzwembad is dan ook geen luxegril, maar een door en door sociale maatregel. Wie tot de reizende middenklasse behoort, durft dat al eens te vergeten, maar veel Brusselaars blijven in de zomer 62 dagen lang in Brussel, bijna negen lange weken zijn dat. Het is ook de reden waarom het schrappen van Océade op de Heizel (met buitendeel) zo’n onbegrijpelijk slechte beslissing blijft.

Een zwembad dat tot ruim duizend jongeren per dag ontvangt, breek je niet zomaar af.

Of dat alles is? Neen. De galopperende klimaatopwarming laat zich vooral in de steden voelen. Een hete zomeravond kan in Brussel al snel 9 graden warmer zijn dan op het platteland.

De stad moet zich aan die evolutie aanpassen, door minder vol te bouwen, door nieuwe groene ruimte te creëren én door plekken aan te leggen waar de koelte ook in het water te vinden is. Die analyse is de voorbije jaren nog gemaakt, maar

toch schieten de paar Brusselse zwemprojecten ter zake maar tergend langzaam op. Wanneer horen we bijvoorbeeld nog eens van het project van de Stad?

Met zijn maximumcapaciteit van dertig zwemmers kan Flow dagelijks maar een vijfde van de Océadecapaciteit opvangen. Het maakt meteen duidelijk dat we er met één, twee of drie van dergelijke kleine initiatieven niet zullen raken.

Tien Flows, dat ware al een begin. Of beter nog: een vijftal zwembaden, vijvers of kanaalstroken met een veel grotere capaciteit. Dat laatste slaat op de zwemoppervlakte, maar evengoed op de openbare ruimte rond zo’n zwemplek. Een goed openluchtzwembad, dat is zwemwater, maar ook een grote groene ruimte errond om te lummelen, te lezen, te flirten of een frisbee te gooien. Het is een plek waar je in de zomer een halve dag wil zijn.

Brusselse beleidsmakers die inspiratie willen opdoen, kunnen we deze zomer een citytrip naar Berlijn aanbevelen. Hoewel de merenrijke stad natuurlijke zwemplekken zat heeft, bouwde ze tegelijk ook een achttal openluchtzwembaden. Dat van Humboldthain meet bijvoorbeeld 50 meter, heeft een ruime eigen groenzone én wordt nog eens omgeven door het gelijknamige park.

Wie openluchtzwembaden te duur vindt voor een arme stad als Brussel, moet niet eens tot in

BRUZZ | DE WEEK

Doe ons maar tien Flows

“Wie tot de reizende middenklasse behoort, durft dat al eens te vergeten, maar veel Brusselaars blijven in de zomer 62 dagen lang in Brussel” Berlijn. Kyllburg in de Duitse Eifel volstaat. Het stadje heeft zijn eigen Freibad, met apart duikbekken. Dat het een beetje duur werd voor een gemeente met minder dan ... duizend inwoners, hoorden we enkele jaren geleden ter plaatse. We knikten begripvol, maar een stad met duizend keer meer inwoners mag de lat hoger leggen.

En nu moet u ons excuseren, de inschrijvingen voor Flow zijn net geopend.

Lees de reportage over de Biestebroekwijk vanaf p10 30 JUNI 2021

I 7

VANAF 2030 VERDWIJNEN DE DIESELS UIT BRUSSEL, VANAF 2035 DE BENZINEWAGENS

De brandstofmotor gaat op de schop De Brusselse regering heeft vrijdag een ‘thermic ban’ aangekondigd voor het wegverkeer. Eind 2029 rijdt de laatste automobilist met een dieselmotor door Brussel, in 2035 is het uit met de benzinemotor. Maar hoe realistisch is deze omschakeling, en is Brussel hier voldoende op voorbereid? — STEVEN VAN GARSSE

V BRUZZ | MOBILITEIT

eel tevreden gezichten op de persconferentie vrijdag op het kabinet van minister-president Rudi Vervoort (PS). De Brusselse regering heeft in eerste lezing het besluit goedgekeurd waarmee diesel- en benzinemotoren geleidelijk aan uitgefaseerd zullen worden. Minister van Leefmilieu Alain Maron (Ecolo) kondigde aan dat Brussel hiermee niet alleen kiest voor een modal shift (de overstap van de auto op het openbaar vervoer en de fiets), maar ook voor een motor shift.

Hiermee zet Brussel een stap naar een koolstofneutrale stad, belangrijk voor het klimaat, en kiest

het tegelijk voor de leefbaarheid en de gezondheid van de Brusselaar.

Voor een stad die, sinds Expo 58, toch mag doorgaan als dé auto- en filehoofdstad in Europa, kan de beslissing van vorige week dus zeker niet geminimaliseerd worden.

En toch komt ze niet helemaal onverwacht. De dieselban is een logische voortzetting van het lage-emissiebeleid dat de hoofdstad al langer voert. De vorige regering rolde dat, naar Brusselse maatstaven, in een recordtempo uit. Vervuilende diesels en benzinewagens worden al sinds 2018 uit de hoofdstad gebannen.

Met nu dus uiteindelijk in 2030 en

Doelstellingen

* Alleen voor L3, L4, L5 ** Alleen voor N2 waarvan de referentiemassa meer dan 2.610 kg bedraagt en voor N3

8

I

30 JUNI 2021

2035 een volledig verbod (zie tabel).

Opvallend: er waren na de regeringsbeslissing weinig écht negatieve geluiden op te tekenen.

De oppositie in het parlement ziet zelf ook de voordelen in van de diesel- en benzineban. Dat bleek tijdens het vragenuurtje op vrijdag.

Zelfs PTB, traditioneel de behoeder van de automobilist met een bescheiden inkomen, schoot de eigenlijke beslissing niet af.

De oppositiepartijen MR, N-VA en PTB vragen zich wel af of de dieselban mogelijk is als er niet meer ingezet wordt op alternatieven.

MR noemt de beslissing ook ‘angstaanjagend’ voor de bevolking.

Verder reageerde, begrijpelijkerwijs, de petroleum– en automobielsector afwijzend. Die laken voornamelijk de inperking van de keuzevrijheid en zijn er rotsvast van overtuigd dat de nieuwe generatie verbrandingsmotoren of hybride auto’s aan de strengste milieunormen kunnen voldoen. Ze noemen de beslissing ingegeven door ideologische overwegingen en met een totaal gebrek aan kennis van de automobieltechnologie.

En niet te vergeten: volgens een lokale krant zijn ook de PS en de MR van Waals-Brabant “razend” over wat ze de unilaterale beslissing noemen van de Brusselse regering, die er bovendien komt boven op de andere mobiliteitsmaatregelen die het Brussels Gewest de laatste tijd heeft genomen, als SmartMove (het rekeningrijden), de zone dertig en de capaciteitsvermindering van de invalswegen naar Brussel.

Al bij al eerder voorspelbare kritiek. Het zou vijf jaar geleden ondenkbaar zijn geweest. Dat heeft ongetwijfeld te maken met de veranderende markt en met de tijdgeest. De klimaatopwarming en

luchtvervuiling tegengaan is nu prioritair, waardoor bijvoorbeeld Volkswagen, Audi, Volvo en Ford beslist hebben om in de nabije toekomst alleen nog elektrische wagens te produceren of te verkopen.

Ook de federale regering bestuurt vandaag met een ‘thermic ban’ in het achterhoofd. In het regeerakkoord staat de uitfasering van de auto’s met verbrandingsmotoren ingeschreven en vanaf 2026 zullen alleen nog elektrische bedrijfswagens fiscaal voordelig zijn.

NIET AMBITIEUS GENOEG En dan is er Europa. Nieuwswebsite Politico bracht onlangs uit dat de Europese Commissie een voorstel klaar heeft om de verkoop van wagens met een verbrandingsmotor en CO2-uitstoot – dus ook hybride wagens – vanaf 2035 volledig te verbieden. Een logische beslissing, zegt de EU, als we de doelstelling van 2050 willen bereiken om tegen dan klimaatneutraal te zijn. De Europese Commissie wil dat voorstel op 14 juli lanceren, aldus nog Politico.

Brussel is ook niet de enige Europese stad die een dieselban wil invoeren. In Oslo zijn in 2024 diesel en benzine verboden. In Londen een

Gezondheidswinst

De klimaatopwarming en luchtvervuiling tegengaan is prioritair en daarom worden diesel- en benzinemotoren tegen 2035 uit de stad geweerd. © PHOTONEWS

jaar later. In Parijs en Rome geldt een dieselban in 2024, in Straatsburg in 2025 en in Amsterdam in 2030.

Dat bewijst volgens sommige milieuverenigingen, zoals Les Chercheurs d’Air, dan weer dat Brussel niet ambitieus genoeg is. Zij pleiten ervoor om de diesel- en benzineban in Brussel nog te vervroegen.

Nu de beslissing is genomen, wil de regering de komende maanden gebruiken om, in overleg met alle stakeholders en diverse adviesraden, te werken aan een roadmap, zodat de dieselban ook voor de ruimere bevolking haalbaar is en economisch geen al te diepe wonden nalaat. Zeker na een coronacrisis die de Brusselse economie wel nog enkele jaren zal meeslepen.

Minister van Financiën Sven Gatz (Open VLD) maakte zich daar alvast niet al te veel zorgen over op de persconferentie. “Er is nog heel wat tijd. En wat goed is voor de ecologie, is goed voor de economie,” zo zei hij.

Het valt wel op dat er nog veel werk aan de winkel is, dat het niet volstaat om een dieselban uit te vaardigen en over te gaan tot de orde van de dag. Er zijn zeker twee grote werven. De eerste zijn de kmo’s.

Brussel is een stad van vele kleine bedrijfjes. Die hebben niet altijd de mogelijkheid of de financiële draagkracht om die omschakeling door te voeren. De Brusselse regering belooft hier alvast steun.

Wellicht zal de LEZ-premie omhoog gaan.

Twee is de laadinfrastructuur. Als de verbrandingsmotoren niet meer kunnen, zal het individueel autoverkeer moeten overschakelen op elektrische motoren. Enkele weken geleden kon u hier nog lezen dat de hoofdstad daar vandaag helemaal niet klaar voor is. De Brusselse regering mikt op 22.000 laadpunten tegen 2035. Vandaag zijn het er nog geen duizend, waarvan minder dan de helft door het Brussels Gewest zelf is geïnstalleerd. Er zal nog een stevige tand moeten worden bijgestoken.

Het Brussels Gewest gaat er wel van uit dat het individuele autoverkeer door GoodMove zal dalen, en rekent daarvoor ook op autodelen, maar dan nog blijft de vraag of er tegen 2030 en 2035 voldoende laadinfrastructuur zal zijn.

Intussen ontstaan ook nieuwe initiatieven die zich afzetten tegen de elektrische wagen als enige alternatief en die pleiten voor een energiemix. Het Collectif Hydrogène

Bruxelles vraagt bijvoorbeeld dat er dringend aandacht wordt besteed aan waterstofauto’s, die furore maken in Azië. Ze stoten geen ongezonde lucht of CO2 uit en zijn dus een perfect alternatief. Maar Brussel moet dan ook die nieuwe technologie mee ondersteunen, want als er geen waterstofstations zijn, zal niemand zich zo’n (peperdure) wagen aanschaffen.

Het Brussels Gewest voelt daar weinig voor. Het beroept zich op studies die tonen dat de energiebalans bij waterstofauto’s slecht zit.

Het kost veel energie om waterstof te produceren. Voor lichte voertuigen zijn elektrische batterijen beter, zo zeggen wetenschappers, waarmee niet gezegd is dat waterstofauto’s verboden zullen worden in het Brussels Gewest.

Voor het verre transport, met vrachtwagens of touringcars, kan waterstof dan weer wel een oplossing zijn. Die twee categorieën zijn trouwens vrijgesteld in de dieselban in 2035. Precies omdat de elektrische motortechnologie hiervoor nog niet op punt staat.

LE MOTEUR À ESSENCE VA DISPARAÎTRE

THE END OF THE COMBUSTION ENGINE

La Région bruxelloise interdira les voitures diesel en 2030. Et ce sera le tour des voitures à essence en 2035. Cette décision est conforme à ce que d’autres villes européennes ont déjà décidé et elle est soutenue par l’Union européenne. Cette dernière souhaite même interdire la vente de voitures diesel et essence d’ici 2035.

Cette décision s’inscrit dans le cadre de la politique de basses émissions de la Région bruxelloise, qui interdit les voitures polluantes dans la ville depuis 2018 et devient de plus en plus stricte.

The Brussels Region is banning diesel cars from 2030 and petrol cars from 2035. The decision is in line with that of other cities in Europe and is also supported by the EU. The decision is also in line with the Brussels Region’s Low Emission Policy, which since 2018 has kept polluting cars away from the city and is becoming increasingly strict. With this decision, Brussels hopes for a health improvement and, at the same time, to take an important step towards a climateneutral city.

FR

BRUZZ | MOBILITEIT

vuiling maar liefst 1.400 euro per jaar per inwoner. Volgens een VUB studie zal de ‘thermic ban’ in de hoofdstad op termijn een winst van 100 tot 350 miljoen euro per jaar aan gezondheidskosten opleveren. Fijn stof veroorzaakte in 2018 naar schatting 627 vroegtijdige overlijdens, stikstofdioxide 323 sterfgevallen in Brussel. Met de diesel- en benzineban zullen volgens diezelfde studie 100 tot 110 vroegtijdige overlijdens vermeden kunnen worden. SVG

Behalve de klimaatuitdaging – het wegverkeer in de hoofdstad is goed voor een kwart van de CO2-uitstoot – is er ook de gezondheidswinst die de Brusselse regering wil boeken door diesels en benzinewagens te bannen.

Volgens The Lancet Planetary Health is Brussel vandaag de achtste meest dodelijke stad ter wereld op vlak van NOx-concentraties. En volgens een recente studie van milieuadviseur CE Delft bedraagt het welvaartsverlies in Brussel door de luchtver-

EN

30 JUNI 2021

I 9

Waar de stad met een rotvaart groeit

B R U Z Z | R E P O R TA G E

Als u straks in het allereerste openluchtzwembad van Brussel duikt, moet u ook eens om u heen kijken. Flow ligt immers pal in de snelst groeiende woonzone van het gewest, waar er in enkele jaren genoeg bewoners bijkomen voor een kleine gemeente. De stad groeit er op zijn Brussels: promotoren geven het tempo aan, de overheid probeert bij te benen. De nieuwe kanaalbewoners zoeken ondertussen hun weg. “Vroeger keken we ’s avonds tv, nu kijken we naar de lucht.” — KRIS HENDRICKX, FOTO’S BART DEWAELE

10

Het zicht vanuit het Nautiluscomplex: achteraan de sociale woningen die er al stonden, vooraan de nieuwe Citydoxwijk.

I

30 JUNI 2021

PRIVÉ VERVOORDT REAL ESTATE

Biestebroekwijk

KUREGEMBRUG

PRIVÉ KEY WEST

BROUWERIJ BRUSSELS BEER PROJECT

In de zone van het bijzonder bestemmingsplan Biestebroek alleen al komen vierduizend woningen.

Plan © Aries/Buur

PRIVÉ URBANITIES

MARCHANTBRUG FLOW tijdelijk zwembad

MIDDENKLASSE WONINGEN

PARK

SOCIALE WONINGEN

▼

B R U Z Z | R E P O R TA G E

PRIVÉ CITY DOX

30 JUNI 2021

I 11

OPENLUCHTZWEMBAD IS STATEMENT VOOR DE ONTWIKKELING VAN DE BIESTEBROEKWIJK

I

B R U Z Z | R E P O R TA G E

“

12

I

k wou altijd al een modelspoorweg, nu heb ik er één.” We staan op het terras van een penthouse op de zestiende verdieping van het Nautiluscomplex, een woonperceel ter hoogte van de Paepsembrug over het kanaal in Anderlecht. Jean-Jacques (50) wijst trots naar de treinen die in de verte voorbijkruipen, richting Zuidstation. Maar vanuit onze royale uitkijkpost – de woning telt 75 vierkante meter terras – zien we evengoed het Dudenpark, het Justitiepaleis of de Upsitetoren verderop langs het kanaal. Achter de bomenrij, weten we, wordt een kilometer verderop ook getimmerd aan Flow, het allereerste openluchtzwembad in het gewest, dat op 1 juli opent. Maar daar duiken we straks even voor u in, beloofd.

“Wacht tot ’s avonds, dan is het uitzicht nog veel beter,” zegt Christina (49). De vrouw des penthouses diept haar smartphone op en bladert door de beelden met zonsondergang en een stadshorizon als een kerstboom. “Ik ben opgegroeid op het platteland, maar dit bevalt prima. Beneden hebben we bovendien een Carrefour, heel praktisch. Er zouden alleen wat meer bewakingscamera’s mogen zijn. De kelder is bijvoorbeeld niet veilig.”

Tot vorig jaar woonde het echtpaar in Tubeke, maar het traject naar Jean-Jacques’ werk in de Europese wijk ging op den duur wegen. “Twintig jaar geleden deed ik er 45 minuten over, maar dat was opgelopen tot anderhalf uur in de spits.

Terwijl ik van hieruit hooguit een kwartier onderweg ben en zelfs ’s middags thuis kom eten.” Tijdens zijn oude pendeltraject raakte Jean-Jacques langzaam in de ban van de architec-

30 JUNI 2021

tuur van de woontoren. “Het voordeel van de hoogte is ook dat je geen inkijk hebt, terwijl wij wel de stad, de bomen en de boten zien. Vroeger keken we ’s avonds tv, nu kijken we vaak naar de lucht. Of het indiscreet is om naar de prijs te informeren? Dat is het zeker.”

Het appartement van 150 vierkante meter (terras niet meegerekend) kijkt niet alleen uit op de brede Brusselse horizon. Direct aan de voet van de sneeuwwitte woontoren begint een zone van bijna twee kilometer waar vandaag in een hels tempo gebouwd en gepland wordt. Het gebied tussen kanaal, Industrielaan en Kuregembrug is dé plek waar Brussel vandaag groeit. Alleen al in de zone van het bijzonder bestemmingsplan Biestebroek (47 hectare, zie plannetje p11) komen er hier 4.000 woningen bij, goed voor 10.000 nieuwe bewoners. De honderden woningen in het bouwblok van Jean-Jacques en Christina komen daar nog eens bij. En dan zwijgen we nog over het 2.000-tal appartementen dat op termijn in Kuregem moet verrijzen, tussen kanaalzone en Zuidstation, op percelen die vandaag nog in handen zijn van de NMBS. Anderlecht is hier zwanger van een kleine gemeente langs het kanaal, zoveel is duidelijk. En zoals wel vaker de voorbije jaren, zijn hier opnieuw amper sociale woningen gepland.

Hoe kon het plots zo snel gaan? De plan- en bouwwoede kwam in een stroomversnelling toen het gebied in 2013 een nieuw statuut kreeg. Het zijn de jaren waarin Brussel in de ban is van de demografische boom en er tot 30.000 nieuwe inwoners per jaar bijkomen. De

industriegebieden langs het Biestebroekdok werden omgevormd tot ‘ondernemingsgebied in een stedelijke omgeving’ (OGSO), waardoor er plotseling wél woningen mochten worden gebouwd. In theorie moest zo’n OGSO de perfecte, gemengde stadswijk worden, waar ook plaats is voor veel stedelijke productie. In de praktijk bleek het vooral het begin van een woningenlawine die het Gewest amper onder controle kreeg. Maar daarover straks meer.

SLAAPSTAD “C’est quand même beau, non?” Met Bruno (32) hebben we afgesproken op de bouwvallige en daardoor autovrije Pierre Marchantbrug, een kilometer ten noorden van het penthouse van daarnet. We ontmoeten hem samen met zijn vrouw Jessica (31) en dochtertje Astrid (bijna 2), een wiebelkont vanjewelste die voortdurend van vader naar moeder wordt

De Marchantbrug, met op de achtergrond het nieuwe zwembad. “Vandaag is dit wel nog een slaapstad,” oordelen Jessica en Bruno, die al drie jaar in de buurt wonen.

moet je in het centrum zijn. En buiten de spits is er ook weinig openbaar vervoer. Als je ‘s avonds naar de Cinematek gaat, raak je niet zomaar terug thuis.” Bruno reikt zijn beweeglijke dochter ondertussen weer door aan Jessica. “Het ontbreekt gewoon ook aan

plekken waar mensen elkaar spontaan ontmoeten. De groene vlek voor de deur is maar een doorloopparkje. De gebouwen zijn vaak in zichzelf gekeerd, met uitzicht op de eigen groendaken. En er is ook nog geen school waar ouders elkaar kunnen ontmoeten.

▼

doorgegeven en dan terug. Net als JeanJacques wordt ook Bruno lyrisch van het uitzicht, zij het dan van het brugniveau. “De boten, de bomen en het vergezicht over het kanaal, ook voor een stadsmens is une vue majeure belangrijk.”

Het gezin woont nu drie jaar in een appartement dat tot het Citydox-perceel behoort, een lap grond waar promotor Atenor zomaar even 1.000 woningen zal bouwen. “We wilden 100 vierkante meter nieuwbouw, met moderne isolatienormen.

Hier vonden we dat op de tweede verdieping voor 200.000 euro, al zal die prijs nu wel al hoger liggen. Bovendien heb je een comfortabel kanaalfietspad van hier tot het centrum of net de stad uit.”

Of de nieuwe stadswijk ook functioneert als buurt, willen we graag weten. De gezichten betrekken. “Vandaag is dit een slaapstad,” vindt Jessica. “Voor winkels of restaurants

“Deze hele kanaalzone moet ook inspelen op de noden van de 1,2 miljoen Brusselaars. Die hebben bijvoorbeeld meer groen nodig en ook een openluchtzwembad” PAUL STEINBRÜCK Pool is Cool

30 JUNI 2021

I 13

▼

OPENLUCHTZWEMBAD IS STATEMENT VOOR DE ONTWIKKELING VAN DE BIESTEBROEKWIJK

B R U Z Z | R E P O R TA G E

Weet u wat een goed idee zou zijn? Deze brug gewoon autovrij houden.”

In de oorspronkelijke plannen voor de woonwijken aan het kanaal heette het ook dat de bouwprojecten de twee oevers zouden bijeenbrengen. Veel heeft Bruno daar tot nog toe niet van gemerkt. “In ons gebouw worden nogal wat woningen beheerd door sociale verhuurkantoren. Een van die huurders hoorde ik onlangs nog misprijzend naar de appartementsblokken aan de overkant wijzen. ‘Pff, sociale woningen, daar moet ik niets van hebben.’ De ironie van de zaak is dat die huurder zelf de sociale huurder is en die overkant gewoon eigendomswoningen zijn, zij het niet meer splinternieuw (schudt het hoofd).”

Het gebrek aan sociale lijm is een reden te meer om de brug autovrij te maken, vindt niet enkel Bruno, maar ook het collectief Sur le pont.

Dat voorzag de brug en kanaaloevers nog maar net van een batterij nieuwe banken. “Dit is een van de mooiste plekken aan het kanaal, het soort waar Anderlecht er te weinig van heeft,” vindt Remco Ruiter van Sur le pont.

OMZEIL EENS JE EIGEN REGELS Als het buurtleven in de nieuwe wijken maar moeilijk op gang komt, is dat geen wonder, vindt Claire Scohier van Inter-Environnement Bruxelles. De Franstalige milieufederatie volgt het dossier van de zuidelijke kanaalzone nu al jaren en Scohier wordt er bepaald niet vrolijk van. “De motor achter deze wijk is vastgoedspeculatie, niet de zoektocht naar hoe je de best mogelijke nieuwe stadswijk kan bouwen. Het is een typisch Brussels verhaal, waarbij de promotoren snel een waardevolle lap grond konden kopen, vervolgens met een woonproject komen aandraven en het Gewest daar dan moet op reageren. Het gevolg zie je vandaag: een wijk met enorm veel woningen, maar te weinig andere functies: een groot park, scholen, crèches, degelijk openbaar vervoer, productieactiviteiten, het is er allemaal niet of amper.”

Bij de projecten die er zitten aan te komen, ziet Scohier vaak weinig verbetering. “Neem nu Key West aan de Kuregembrug: woontorens tot tachtig meter en ruim vijfhonderd dure woningen, daarmee verpletter je vooral de

Op de plek waar de middenklassewoningen van Citydev komen, ligt sinds juni Circle Park, een tijdelijke ontspanningsplek met beachvolleybal- en padelvelden en een bar.

omliggende wijken, die al zo dichtbevolkt zijn.”

In theorie is de nieuwe stadswijk nochtans geen pure woonwijk, maar is er in een OGSO net veel plaats voor productieactiviteiten. Alleen valt die vermenging in de praktijk wel even tegen.

“Doordat de lucratieve woonblokken eerst verschijnen, wordt het lastiger om nadien lichte industrie toe te voegen,” zegt Steyn Van Assche van stadsvereniging Bral. “De regering heeft trouwens de omzeiling van haar eigen regels ingebouwd. Productie van niet-materiële goederen telt immers ook mee, dat is toch een lachertje? Op die manier gelden architectenbureaus of grafisch vormgevers plots als productie, terwijl die bedrijven in de praktijk natuurlijk gewoon kantoren zijn.”

‘KAN DAT PARK NIET BIJ DE BUREN?’ De verenigingen zijn niet de enige die die vaststelling maken. Zelfs planningsadministratie Perspective maakt zich in een recent rapport zorgen over de afname van de productieoppervlakte ten voordele van huisvesting. “Welke plaats willen we geven aan activiteiten die tewerkstelling en rijkdom verschaffen aan het Gewest en zijn inwoners?” klinkt het bezorgd.

“De motor achter deze wijk is vastgoedspeculatie, niet de zoektocht naar hoe je de best mogelijke nieuwe stadswijk kan bouwen” CLAIRE SCOHIER Milieufederatie Inter-Environnement Bruxelles

14

I

30 JUNI 2021

En ook de Brusselse bouwmeester geeft grif toe dat de nieuwe stadswijk niet bepaald een toonbeeld van stadsplanning is. “Toen ik in 2015 begon, was het Gewest nog maar net begonnen met een masterplan, terwijl de promotoren wel al elk hun lap grond hadden gekocht en daar een concept voor uitwerkten,” herinnert Kristiaan Borret zich. “Toen ik met die investeerders ging praten en ze vroeg waar dan bijvoorbeeld een nieuw park zou komen voor die grote wijk, was het antwoord overal: ‘Bij de buren toch?’”

En net als bij Thurn & Taxis zitten we hier opnieuw met een wijk waar de mobiliteit achter de feiten aanholt, beseft Borret. “We houden nu wel rekening met een mogelijke tram, maar er is geen concreet plan. In het ideale geval doe je aan ‘Transport oriented development’: eerst je mobiliteitsinfrastructuur op orde, dan bouwen.

Nu riskeer je dat de nieuwe bewoners zich op de auto richten en die later niet meer opgeven.”

Toch is Borret ook hoopvol. “Sinds 2015 is er beterschap. Het kabinet van Vervoort richtte toen het kanaalteam op, waarin alle gewest- én gemeentespelers worden betrokken. Sindsdien is de aanpak coherenter. We konden de promotoren bijvoorbeeld verplichten om nu toch een stuk park ter te creëren, aan de Marchantbrug, waar nu het zwembad ligt. Van daaruit loopt dan een groene as tot aan de Grondelswijk in Kuregem.”

Ook de functievermenging ziet de bouwmeester de volgende jaren nog verbeteren. “In elke nieuwe wijk is die vermenging in het begin moeilijk, het duurt even voor er genoeg bewoners zijn om bijvoorbeeld de nodige winkels aan te trekken. Op het Eilandje in Antwerpen was dat ook zo, terwijl het er nu bruist. En wat de productieactiviteiten betreft: het klopt dat er in het begin veel omzeiling was en die regel van niet-materiële goederen was inderdaad hallucinant. Maar we zijn vandaag strenger en je zult zien dat elk nieuw gebouw op dat vlak beter wordt, omdat we met architectuurwedstrijden

OÙ LA VILLE SE DÉVELOPPE À GRANDE VITESSE Lorsque vous plongerez dans la toute première piscine en plein air de Bruxelles, regardez bien autour de vous. Flow est située dans la zone résidentielle à la croissance la plus rapide de la région, où dans quelques années, il y aura autant de nouveaux habitants que dans une petite commune. La ville se développe à la bruxelloise : les promoteurs donnent le rythme, les autorités essaient de suivre. Entre le pont Paepsem et le pont de Cureghem, il y a deux kilomètres de zone de canal où plus de 10.000 nouveaux habitants viendront s’installer dans les années à venir. Ceux qui y vivent déjà sont heureux de la proximité du canal, mais il leur manque l’essentiel : des magasins, des écoles, un vrai parc. Ce n’est pas un hasard, selon les observateurs : le gouvernement a présenté un plan après que les investisseurs ont préparé le terrain. Avec sa piscine extérieure, Pool is Cool veut faire pencher la balance. « Cette zone doit répondre aux besoins de 1,2 million de Bruxellois. Où sont le grand parc, la bibliothèque et le tram ? » FR

werken. Op het Urbanitiesperceel zal de sokkel bijvoorbeeld helemaal voorbehouden zijn voor echte productie en blue collar-tewerkstelling. Het moet een plek worden waar de stedelijke loodgieter terechtkan, een bedrijf dat parket renoveert ... Een stad kan niet zonder dat soort activiteiten.”

“Pendelen uit Tubeke werd te veel. Ik deed er anderhalf uur over. Nu ben ik een kwartier onderweg en kan ik ‘s middags thuis eten”

EEN ZWEMBAD MET EEN MISSIE

JEAN-JACQUES EN CHRISTINA

Terug naar de Marchantbrug. Aan de voet van de brug opent op 1 juli Flow, het langverwachte openluchtzwembad. We deden voor u de test op de eerste dag dat het bad gevuld was en bevestigen hier graag wat u al vermoedde: zo’n openluchtbekken in de stad is gewoon een steengoed idee, het uitzicht op de kanaalwijk is adembenemend en een duik in het water zorgt voor een instant dosis geluksgevoel.

Dat het zeventien meter lange bad er ligt, is vooral de verdienste van de vrijwilligers van Pool is Cool, die zich de voorbije maanden uit de naad werkten om de constructie af te krijgen. En ook wel van de geldschieters Vlaanderen, het Brussels Gewest, de gemeente Anderlecht én van de vastgoedpromotoren.

Het zwembad is niet gewoon wat tijdelijke waterpret – minstens één jaar, wellicht meer – het heeft ook een missie. Op zijn manier wil Flow ook een brug zijn die de twee kanaaloevers verbindt. Buurtvereningen van de omliggende wijken krijgen aparte zwembeurten, de inkom is gratis en de helft van de zwemplekken wordt ter plaatse gereserveerd, om te vermijden

Bewoners Nautiluscomplex

dat digitale hazen alle beurten beet krijgen.

Pool is Cool ziet Flow verder als een vliegwiel voor definitieve openluchtzwemplekken in het gewest, een plek die naar meer moet smaken. Tegelijk is het zwembad een statement voor de ontwikkeling van de Biestebroekwijk. “We willen tonen hoe belangrijk het is dat je hier kwaliteitsvolle openbare ruimte én publieke voorzieningen ontwikkelt,” legt Paul Steinbrück van Pool is Cool uit. “Er komt uiteindelijk nu toch wat groen, maar waar is het cultuurcentrum? Waar is de bibliotheek of de tram?”

Steinbrück zou graag zien dat de lat voor de wijk een stuk hoger gaat. “Als je zo’n grote zone plant, kan je dat niet enkel voor de nieuwe wijkbewoners doen. Deze hele kanaalzone moet ook inspelen op de noden van de 1,2 miljoen Brusselaars. Die hebben bijvoorbeeld meer groen nodig en ook een openluchtzwembad. Dan kan je je er niet vanaf maken met een wijkparkje.”

WHERE THE CITY GROWS AT BREAKNECK SPEED When you dive into the very first open-air swimming pool in Brussels, take a look around you.

“Flow” is situated in the fastest growing residential area of the region where in a few years’ time there will be enough new inhabitants for a small municipality. The city is growing the Brussels way: promoters set the pace, the government tries to keep up. Between the Paepsem bridge in Anderlecht, with a view out over the city from a penthouse, and the Cureghem bridge, there are two kilometres of canal zone where over 10,000 new residents will move in over the next few years. Those who already live here like living close to the canal but often miss essential pieces of the puzzle that make a neighbourhood lively: shops, schools, a real park. No coincidence, observers say: the government only came up with a plan after the investors had already completed their own sites and proposals. With its open-air swimming pool, Pool Is Cool wants to go in the opposite direction.

EN

30 JUNI 2021

I 15

#StaycationBXL

Beleef een zomer lang vakantie in eigen stad.

In je wijk of verspreid over Brussel, 120 StaycationBXL-projecten voor creatief, sportief, digitaal of spelplezier.

Ontdek ook het vakantieaanbod van de 22 gemeenschapscentra voor nog méér zomerplezier!

Meer info op www.staycation.brussels.

SVEN GATZ LANCEERT WEBSITE MET INKOMSTEN EN UITGAVEN VAN DE HOOFDSTAD

Jaarlijks maakt de Brusselse regering haar rekening. En kijkt ze wat er het jaar erop kan worden uitgegeven. Voortaan zijn die cijfers in een handige app weergegeven. — STEVEN VAN GARSSE

O

verheidsbegrotingen zijn de laatste jaren steeds ingewikkelder te lezen, met hun vastleggingskredieten en basisallocaties. Het zijn ook omvangrijke documenten geworden, waar zelfs doorgewinterde journalisten niet altijd wijs uit raken. Dat is niet anders in het Brussels Gewest, dat dan nog eens institutioneel ingewikkeld in elkaar zit.

Minister van Financiën en Begroting Sven Gatz (Open VLD)

aan uitgaven in 2021. “Gemeenschappen en gemeenten zitten er wel niet in,” zegt Gatz. “Dat zijn uitgaven voor onderwijs en veiligheid.”

SPELELEMENT vindt dat het anders kan. Hij lanceert budget.brussels, een website waar in één oogopslag de inkomsten en uitgaven van de hoofdstad op te vinden zijn. “Het is in eerste instantie een pedagogisch instrument,” zegt de minister.

Daarnaast bevordert het ook de transparantie.

Er is voor gekozen om uitgaven en inkomsten van de verschillende overheden die in Brussel opereren samen te voegen. Dat moet de leesbaarheid bevorderen. De app komt zo tot bijna tien miljard euro

De Brusselse minister overweegt om met de cijfers de boer op te gaan. Bijvoorbeeld in scholen.

“We hebben hem bij wijze van experiment al eens geprobeerd in een zesde studiejaar,” zegt Gatz.

“Het is opvallend met welke redelijke blik kinderen naar de cijfers kijken. En de opmerkingen die je krijgt, zou je zo in de ministerraad te horen kunnen krijgen.” Een voorbeeld: uitgaven en inkomsten zijn nodig voor het beleid, en zijn er in functie van het algemeen belang, “maar word

je er ook populair mee?” Het zijn vragen die ook bij de kinderen leven.

In de app zelf zit een spelelement vervat. Zo kan je via een quiz te weten komen hoeveel bepaalde typische overheidsuitgaven bedragen. Een fietspad aanleggen bijvoorbeeld. Of een lift in een metrostation.

Vraag is natuurlijk of de burger vrolijk wordt van de cijfers? Want de uitgaven overtreffen met maar liefst 1,8 miljard euro de inkomsten. En dat betekent schulden maken. Je komt ook te weten dat er jaarlijks een half miljard euro aan intresten worden betaald. Door al die vele schulden. Waar is de goede huisvader dan, zou je je kunnen afvragen. Maar dát is dan weer een vraag voor in het parlement.

Budget.brussels

BRUZZ | BEGROTING

App geeft inkijk in begroting

“De app is in eerste instantie een pedagogisch instrument. We hebben hem bij wijze van experiment al eens geprobeerd in een zesde studiejaar” SVEN GATZ De app komt aan bijna tien miljard euro aan uitgaven in 2021.

Gemeenschappen en gemeenten zitten er niet in.

Minister van Financiën en Begroting

30 JUNI 2021

I 17

BRUSSELS KORPSCHEF FRÉDERIC DAUPHIN TREKT NAAR POLITIE-INSPECTIE

18

I

30 JUNI 2021

Frédéric Dauphin Studeert hedendaagse geschiedenis aan de UCL Werkt van 1995 tot 1998 als onderzoeker Wordt in 2000 luitenant bij de rijkswacht Van 2001 tot 2003 coördinatie en ondersteuning van de zone Brussel-Halle-Vilvoorde (lokale politie) Adjunct van de gerechtelijke directeur in de lokale politiezone Brussel-Noord van 2003 tot 2015 Is van 2016 tot augustus 2021 korpschef in de politiezone Brussel-Noord Wordt in september 2021 auditcoördinator bij de AIG, een onafhankelijk controleorgaan op de Belgische politie

BRUZZ | INTERVIEW

‘Alles doen om spanningen tussen bevolking en politie weg te nemen’ Binnenkort vertrekt Frédéric Dauphin van de politiezone Noord naar de Algemene Inspectie van de politie. De korpschef voerde een aantal belangrijke vernieuwingen in in Brussel en in zijn nieuwe functie hoopt hij dat te blijven doen. “De bevolking vraagt niet om meer controles. Om politie en burger dichter bij elkaar te brengen, kunnen samenwerking met de scholen, of andere openingsuren van het commissariaat, ook iets betekenen.” ▼

— SARA DE SLOOVER, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

30 JUNI 2021

I 19

Vind je jouw match?

Inspecteur

Analyst

Laborant

Communicatiemedewerker Data manager

Jurist

Werkopzichter

Preventie-expert

Directeur

Procesdeskundige

Administratief assistent

Werfverantwoordelijke

Teamlead invorderingen Coördinator studiefase

Transversale jurist Projectbeheerder

Digitale projectmanager in communicatie Werving- en selectieverantwoordelijke Administratief en financieel medewerkster

Communicatiespecialist

Sociale vertegenwoordigers Adviseur BAZW Jurist overheidsopdrachten

Diensthoofd

Milieuactivist

Project verantwoordelijke Coördinator technische en administratieve teams

Assistent-beheerder van administratieve en procesdossiers bruzz lijst jobs.indd 1

Architect

Werkbegeleider 23-06-21 12:09:57

BRUSSELS KORPSCHEF FRÉDERIC DAUPHIN TREKT NAAR POLITIE-INSPECTIE

Tegelijk raakten veel jongeren gespannen door de hele situatie.

De scholen waren volledig of deeltijds dicht, en er waren geen alternatieven. De legitimiteit van de beslissingen van de overheden was niet zo duidelijk, net als de communicatie. Kortom: de hele Covidcontext was moeilijk voor iedereen.

Daarnaast is er ook een probleem over de legitimiteit van de manier van werken van de politie. Hoe moeten we onze opdrachten vervullen? Op school leert een agent niet om de behoeften en verwachtingen van de bevolking in de aanpak op te nemen.

Nu moeten we die kloof zien te verkleinen (lacht). Als er een veiligheidsprobleem bestaat in een straat, verwacht de bevolking een oplossing, maar daarom niet meer controles. Bijvoorbeeld waarom geen andere openingsuren van het commissariaat? Een ander project dat moet helpen, is een partnerschap met alle scholen binnen onze zone.

De pedagogische ploeg heeft zo een aanspreekpunt voor alle problemen op school, of het nu over spijbelen, radicalisme of pesterijen gaat. We hopen zo ook meer contact te hebben met de jongeren.

U bent kort na uw aanstelling een samenwerking met gelijkekansencentrum Unia aangegaan. Dat leidde tot een onderzoek naar de manier waarop de politie omgaat met de burger. Criminologe Sarah Van Praet kon twee jaar lang de agenten in uw zone volgen. Ik begreep dat u de enige zone in België bent die een dergelijk onderzoek heeft gevraagd.

U studeerde hedendaagse geschiedenis, en uw scriptie ging over het alledaagse leven in een dorp op de taalgrens onder de Duitse bezetting van 1914-18. Met dat onderwerp lijkt het alsof u toen al bezig was met de verhouding tussen de burger en de overheid, de staat.

De politie is per slot van rekening een dienst voor de bevolking. Het is ook heel interessant voor mij om een zicht van buitenaf te hebben op hoe mijn politiekorps functioneert. Ik wou vooraf niet weten wie met Sarah zou praten, en ik heb er ook geen richtlijnen over gegeven.

U stelt vanaf het najaar ook als eerste Brusselse zone een opleiding rond straatinitimidatie voor agenten in, samen met de vzw Touche Pas à ma Pote. Daarnaast werkte u eerder ook met ‘lokagenten’, die seksuele intimidatie moesten uitlokken. Maar dat heeft voorlopig enkel tot waarschuwingen geleid.

DAUPHIN: Dat idee komt uit de

politiezone Luik. Maar het Brusselse parket heeft gevraagd nog even te

FRÉDERIC DAUPHIN Korpschef politiezone Noord

wachten, het wil de precieze werkwijze eerst bestuderen.

Daarnaast organiseren we een opleiding rond straatintimidatie. Die moet agenten bewust maken over het fenomeen, leren hoe slachtoffers zo goed mogelijk op te vangen, en ook concreet hoe je op een pv kunt aangeven dat het om een inbreuk op de seksismewet uit 2014 gaat.

Want vaak is dat achteraf in de cijfers niet terug te vinden.

Het afgelopen jaar zijn er bijzonder veel spanningen geweest tussen de politie en de burger in Brussel. Waar loopt het volgens u fout?

DAUPHIN: Er is de specifieke context van de Covidperiode. Overheden hebben een aantal maatregelen genomen om de pandemie in te dijken, en de lokale politiezones gevraagd om de naleving van die maatregelen af te dwingen. Dat was ook de vraag van een deel van de bevolking. We hebben zoveel oproepen gehad van mensen die bijvoorbeeld meldden dat er in hun straat vier mensen zonder mondmasker liepen. Er was veel druk om sterk aanwezig te zijn in de openbare ruimte. Alle andere diensten van de staat waren aan het telewerken.

DAUPHIN: Dat klopt helemaal. Ik wil al sinds het begin van mijn loopbaan begrippen zoals ‘democratie’ of ‘veiligheid’ concreet maken.

U was een tijd geschiedkundig onderzoeker, maar trok naar de toenmalige rijkswacht. Waarom?

DAUPHIN: Ik had zowel bij het Rijksarchief als bij de rijkswacht meegedaan aan selecties. De rijkswacht reageerde eerst, anders zou ik misschien gedoctoreerd hebben in de geschiedenis. Bij de rijkswacht had ik het gevoel dat ik iets concreets zou kunnen betekenen voor de democratie, al was nog niet meteen duidelijk wat. Ik had niet het ‘normale profiel’.

In 2003 ben ik in deze zone komen werken. Polbruno was al een zone met een bijzondere aanpak van de veiligheidsproblemen onder mijn voorganger (die overleed na een ▼

FRÉDÉRIC DAUPHIN: Ik ben zeer open.

“Vroeger dacht ik dat het niet de rol van een politiekorpschef is om in de schijnwerpers te staan. Intussen heb ik mijn mening bijgesteld”

BRUZZ | INTERVIEW

▼

I

n de boekenkast in het kantoor van Frédéric Dauphin (48): boeken over stedelijke transitie, de geboorte van het moderne Turkije, Russische bolsjevisten, maar ook over hoe een vijandbeeld tot stand komt. De ‘atypische’ korpschef van de zone Noord (Schaarbeek, Evere en Sint-Joost-ten-Node), zoals de gemeente Schaarbeek hem in het communiqué over zijn vertrek omschreef, hield zich in het publieke debat altijd op de achtergrond. Hij maakt eind van de zomer de overstap naar de Algemene Inspectie van de federale en lokale politie (AIG), waar hij de dienst audits zal leiden.

Naast Dauphins boekenkast: een bekende foto van Londenaren in de Tweede Wereldoorlog. Ze kiezen onverstoorbaar boeken uit in een bibliotheek, nadat een bom het dak eraf heeft geblazen. “Een cadeautje van mijn vrouw. Hoe die mensen blijven lezen in dat puin, dat inspireert. Het geweld heeft hun geest niet kleingekregen. Ik ben in se een optimist. Ik zei altijd tegen mijn directiecomité: hoe erg het ook is, het wordt beter.” Hij lacht, zoals hij veel vaker in het gesprek zal doen.

“Zoals ze in Star Wars zeggen: er is altijd hoop.”

30 JUNI 2021

I 21

BrusselDanst_adv BRUZZ_215x290mm HR.pdf

1

22/06/2021

22:02

ek en d t t n i k o i j u l, k e m je o ge n t i e r d t v e an an op h de W stad !

VU: Roel Leemans, Munt 6, 1000 Brussel

Ontwerp: monoeil.be / Communicatie: kwin.be

GRATIS

Centrum Brussel Koekelberg Anderlecht Elsene Vorst

brusseldanst.be

ZON DAG

▼

BRUSSELS KORPSCHEF FRÉDERIC DAUPHIN TREKT NAAR POLITIE-INSPECTIE

zeilongeluk in 2015, red.). Als we verder willen gaan met deze aanpak, dacht ik toen, dan moeten we iemand intern kiezen als korpschef.

Ik heb meegeholpen bij de ontwikkeling van die aanpak. Het leek me een kans om iets concreets te doen voor de veiligheid en democratie.

Hoe zou u die bijzondere aanpak dan omschrijven?

DAUPHIN: Elk van de vijf commissariaten in de zone Brussel-Noord heeft de autonomie en krijgt de middelen om een volledige dienstverlening te organiseren, maar volgens zijn eigen visie, gericht op zijn eigen wijk. In andere politiezones verloopt dat veel centraler. Een uitzondering is de verkeersveiligheid, die is prioritair voor de hele zone.

Hoe komt het dat dat zo’n groot probleem is in uw zone?

DAUPHIN: De verkeersveiligheid was voor mijn mandaat niet prioritair. Er waren dus geen investeringen in personeel, en er was ook geen definitie van een algemene aanpak.

Ik woon al meer dan twintig jaar in Schaarbeek, ik wist dat er een probleem was. We hebben een fietsbrigade opgericht van twaalf personen, en onze motor- en radarcontroleploegen versterkt. Uit de cijfers blijkt duidelijk dat dat geleid heeft tot meer boetes. Op het vlak van snelheid hebben we goede resultaten geboekt. Sinds 2019 zijn er geen dodelijke slachtoffers in het verkeer meer te betreuren.

Sinds dit jaar mogen politiezones hun eigen aanwervingsbeleid voeren.

We hebben achttien extra verkeersagenten aangeworven. Zestien van hen wonen trouwens in Brussel.

Straatracers zijn een complexer probleem, het is een combinatie van inbreuken. Daarom begonnen wij als eerste zone in Brussel met de inbeslagnames van auto’s van wegpiraten (naar een Mechels voorbeeld, red.). Vorige week hebben we de 36ste wagen in beslag genomen voor vijf werkdagen.

Intussen interpreteren al drie Brusselse politiezones de wet op die manier.

DAUPHIN: Het gaat om een artikel uit de wet op het politieambt, dat niet voorzien is voor de verkeersproblematiek, maar voor handhaving van de openbare orde, om bijvoorbeeld wapens van betogers in beslag te nemen. Wij zien de auto als een

“Als ik niet eerst van de rijkswacht had gehoord, was ik misschien gaan doctoreren in de geschiedenis” FRÉDERIC DAUPHIN Korpschef politiezone Noord

wapen in handen van de snelheidsduivel. Tot nu toe is geen van de overtreders naar de Raad van State gestapt om die interpretatie aan te vechten. Maar als ze dat doen, denk ik dat ze een grote kans hebben om te winnen.

Wat is dan de oplossing?

DAUPHIN: De oplossing kan niet alleen van de politie komen. Een aanpassing van de wet is nodig om straatracers effectief aan te pakken.

Politici moeten een juist en proportioneel wettelijk kader opbouwen om auto’s bestuurlijk in beslag te nemen.

Het Comité P begon vorig jaar op basis van een klacht van een personeelslid een onderzoek naar mismanagement onder uw leiding. U hebt zelf toen een klacht ingediend tegen onbekenden. Is er al een conclusie in die zaak?

DAUPHIN: We hebben alle vragen beantwoord en alle documenten verstrekt die het Comité P vroeg. We hebben sinds oktober 2020 niets meer van hen gehoord.

Waarom stapt u over naar de Algemene Inspectie?

DAUPHIN: Ik zal er de auditafdeling leiden. De Algemene Inspectie zal de controles van de politiediensten

op een andere, meer democratische manier aanpakken, op basis van een model in het Verenigd Koninkrijk.

Dat is voor mij ook een antwoord op de problemen tussen de politie en de bevolking. De Britse Chief Inspector vraagt aan de bevolking en het middenveld welke vragen ze hebben voor de korpschef over het functioneren van het politiekorps.

De resultaten van een politiecontro-

le zijn voor iedereen beschikbaar op een website, en dankzij kleurencodes (rood, oranje of groen) ook heel makkelijk te begrijpen. Aan de invoering van een vergelijkbaar systeem in België wil ik graag meewerken.

Intussen zijn we buiten, waar de korpschef met frisse tegenzin poseert voor de foto’s bij dit interview. Een koppel Duitse toeristen op de fiets klampt ons licht in paniek aan wanneer ze het politie-uniform opmerken. Dauphin, die het hele gesprek in het Nederlands doet, spreekt geen Duits, maar belt meteen een collega. “(Lachend) Een unieke kans voor jou: ik breng je een paar toeristen die hun caravan niet meer terugvinden.”

Hij is meteen meer in zijn sas dan toen hij een paar minuten eerder enigszins ongemakkelijk in de camera blikte. “Die mediaschuwheid is misschien wel een van mijn minpunten,” zegt hij, terwijl we terug naar het commissariaat naast het Everse gemeentehuis lopen. “Ik blijf liever discreet, ik vond het belangrijker een goed contact met mijn personeel te hebben.”

“Vroeger dacht ik ook dat het niet de rol van een politiekorpschef is om in de schijnwerpers te staan.

Intussen heb ik mijn mening bijgesteld. Misschien moeten we durven te praten over onze opdracht.

Alles wat we kunnen doen om spanningen met de bevolking weg te nemen. Opnieuw: woorden zijn belangrijker dan daden.”

« LE CONTRÔLE DE LA POLICE DOIT ÊTRE PLUS DÉMOCRATIQUE ET TRANSPARENT »

“CONTROLLING THE POLICE NEEDS TO BE MORE DEMOCRATIC AND TRANSPARENT”

Frédéric Dauphin quittera prochainement la zone de police Nord (Schaerbeek, Evere, Saint-Josse) pour l’Inspection générale de la police (AIG). Le chef de la police, qui a introduit un certain nombre de changements importants à Bruxelles, espère instaurer un modèle de contrôle de la police plus démocratique et plus transparent. Mais M. Dauphin (48 ans) a également commandé une étude sur la manière dont son service traite les citoyens, et conseille la Chambre au sujet d’une adaptation de la loi sur les contrôles d’identité. « J’essaie de faire ce que je peux pour supprimer les tensions entre la population et la police. »

Frédéric Dauphin (48) will soon be swapping the police zone North (Schaarbeek, Evere, Sint-Joost) for the General Inspectorate of the Federal Police and the Local Police (AIG). The chief of police, who introduced a number of important innovations in Brussels, hopes to introduce a more democratic and transparent model of control over the police services. But Dauphin also commissioned a study of the way his corps deals with citizens, and is advising the Chamber of Representatives on adjustments to the law on identity checks. “I try to do what I can to remove tensions between the population and the police,” he said.

FR

EN

30 JUNI 2021

I 23

LEERKRACHTEN BLIKKEN TERUG OP EEN TUMULTUEUS SCHOOLJAAR

‘Corona heeft van mij een mildere leraar gemaakt’ BRUZZ | PORTRETTEN

Ze strompelen met zijn allen richting vakantie, de leraars die de Brusselse ketjes door een chaotisch schooljaar moesten loodsen. Ondanks de vele teleurstellingen en de daarmee gepaard gaande vermoeidheid, durven de Brusselse leraars voorzichtig, maar hoopvol te kijken naar een nieuwe start in september. Een zonder mondmaskers dan liefst, maar wel met minstens zoveel persoonlijk contact met de leerlingen. “Soms kwamen er ’s ochtends slechts twee van de negen leerlingen opdagen.” — ELLEN DEBACKERE, FOTO’S IVAN PUT

BJORN DIERICKX ATHENEUM EMANUEL HIEL

‘Het was een jaar van proberen en opnieuw proberen’

B

jorn Dierickx (29) heeft er net zijn zevende schooljaar in het GO! Atheneum Emanuel Hiel in Schaarbeek opzitten. Als leraar Nederlands in het zesde jaar TSO en ASO, en als titularis van het zesde jaar Secretariaat-Talen, zag hij de afwezigheden het voorbije schooljaar toenemen.

24

I

30 JUNI 2021

“In het ASO viel dat nog mee. Zij hebben hun zinnen gezet op verder studeren en willen zich daar zo goed mogelijk op voorbereiden. Maar de leerlingen van het TSO hadden het moeilijker om zich aan het steeds wisselende ritme aan te passen. Soms kwamen er ’s ochtends slechts twee

van de negen leerlingen opdagen.

Tegen de middag waren er dan al wat meer. Dat was zeker frustrerend, omdat we met het hele schoolteam al het mogelijke deden om hen toch aan boord te houden. Het was natuurlijk niet makkelijk met dat voortdurende veranderende schema: ik ben door een vergissing zelf ook een keer te laat geweest.”

Dierickx merkte echter ook op dat heel wat leerlingen plots zijn beginnen te werken in plaats van de lessen nog te volgen. “Dat betekent niet per se dat die leerlingen niets

geleerd hebben. Maar ons voornaamste doel bestond er het voorbije schooljaar dan niet meer zozeer uit om de leerachterstand weg te werken, maar wel om de leerlingen opnieuw richting school te krijgen,” vertelt Dierickx. “Maar alle minder schoolse projectjes die de leerlingen doorgaans motiveren, vielen weg. Zo hadden we een stage in Amsterdam op poten gezet die een dag vóór een lockdown geannuleerd moest worden.

Onlangs konden we dan eindelijk een uitstap naar Bobbejaanland organiseren.

De opkomst was nog nooit zo groot.”

BRUZZ | PORTRETTEN

EVELYN MATTHIJS BASISSCHOOL DE TELESCOOP

teksten op eigen tempo lezen en we die in de klas meteen bespreken en verbeteren, werkte goed.

Hopelijk kunnen we dat behouden.”

Ondanks alles heeft Dierickx het merendeel van zijn leerlingen grote vooruitgang zien maken. “Ik hoop natuurlijk dat we volgend semester opnieuw op een ‘normale’ manier aan de slag kunnen, zonder de mondmaskerplicht en andere beperkingen.

Maar ik heb er een goed oog op dat mijn laatstejaars klaargestoomd zijn voor het echte leven.”

V

oor Evelyn Matthijs was het voorbije schooljaar pittig, maar ook leerrijk. “We zijn allemaal moe,” vertelt de 31-jarige lerares die aan de laatste dagen van haar eerste schooljaar aan de GO! Freinet basisschool De Telescoop in Laken bezig is. Hoewel kinderen in het basisonderwijs het voorbije schooljaar het gros van de tijd naar school mochten komen, moest ook Matthijs zich voortdurend aanpassen aan een nieuwe realiteit.

“Ik geef les aan het eerste leerjaar,” vertelt Matthijs. “Met zesjarigen moet je sowieso wel wat flexibiliteit aan de dag leggen, maar dat was het voorbije schooljaar nog veel meer het geval.

Gelukkig had iedereen begrip voor de situatie. Ook de omgang met de ouders van de kinderen verliep heel vlot.”

Toch geeft Matthijs aan dat het erg moeilijk was om als het ware de wereld in de klas te brengen. “Waar je er in normale tijden met de kinderen op uit trekt, moesten we het plots zien klaar te

spelen met boeken en filmpjes in de klas.”

Bovendien werken ze in de Freinetschool vaak klasoverschrijdend, iets wat in coronatijden niet langer mogelijk was.

“We mochten de verschillende bubbels niet mengen en dat was niet makkelijk.

Ze leren daar normaal gezien veel uit.

Maar anderzijds merkten we dat we door in dezelfde klas te blijven, dan ook weer op andere zaken konden focussen.”

“Vooral de vindingrijkheid die we aan de dag hebben moeten leggen het voorbije schooljaar, is iets wat we moeten meenemen naar volgend schooljaar,” voegt Matthijs toe. “Maar van die mondmaskers raken we hopelijk wel snel af. De kindjes verstaan er ons soms moeilijk door. In het algemeen hebben we echter gezien dat de kinderen grote stappen hebben gezet het voorbije jaar.

Ze doen het toch maar. Dat toont aan dat we in deze moeilijke tijden toch het verschil hebben kunnen maken. We kijken er met een positief gevoel op terug.”

▼

Ondanks het vele vallen en opstaan wijst Dierickx erop dat het vreemde schooljaar ook goede zaken met zich meebracht.

“Het was één grote oefening in flexibiliteit, en een jaar van proberen en opnieuw proberen.

Sommige zaken bleken echter wel goed te werken. Dat bepaalde vergaderingen voortaan online worden gehouden in plaats van nog lange uren op school te moeten zitten, is bijvoorbeeld positief. Ook iets als flipping the classroom, waarbij leerlingen tijdens thuisonderwijs

‘We hebben in deze moeilijke tijden toch het verschil kunnen maken’

30 JUNI 2021

I 25

▼

LEERKRACHTEN BLIKKEN TERUG OP EEN TUMULTUEUS SCHOOLJAAR

M

BRUZZ |PORTRETTEN

oe, bezorgd en hoopvol. Het zijn de drie termen waarmee Anaïs Maes (37) terugblikt op het voorbije schooljaar. Als lerares geschiedenis, cultuurwetenschappen en media aan de vijfde- en zesdejaars ASO van het GO! Atheneum Etterbeek, staat Maes aan de vooravond van haar tiende schooljaar. “Niet alleen de leraars, maar ook de leerlingen zijn op. Het was een erg intensieve periode met veel aanpassingen. De communicatie vanuit het departement Onderwijs kon je niet altijd optimaal noemen. Telkens als we ons aan een nieuw systeem hadden aangepast, moest het op de schop.”

Daarnaast geeft Maes aan zich bijzonder bezorgd te voelen. “Vooral het mentale welzijn van deze generatie baart me grote zorgen. Wij zien dat als leraars met lede ogen aan. Behalve titularis van onze klas, zijn wij ook coach. In die rol houden wij ons niet enkel bezig met de schoolse aspecten, maar besteden we ook aandacht aan de context waarin een leerling moet leven en studeren. Tijdens sommige lockdowns belden we soms tot tweemaal per week met onze leerlingen. Wat daaruit naar boven kwam, was soms schrijnend. Het is een generatie die we als maatschappij zo hard in de steek hebben gelaten dat ik me zelfs niet wil inbeelden wat de gevolgen daarvan op middellange termijn zullen zijn. Een opvallend groot deel van de leerlingen zat er mentaal onderdoor. We voelden de paniek door het computerscherm.”

Ook vandaag voelen Maes en haar collega’s dat hun leerlingen nog sterk onder de situatie lijden. “En wij zien vermoedelijk slechts het topje van de ijsberg. Deze pubers moeten eigenlijk zo snel mogelijk de vrijheid krijgen om ook puber te zijn. Daarnaast moet er dringend iets gedaan worden aan de wachtlijsten in de mentale zorg.”

Ondanks de zware tijden blijft Maes ook hoopvol. “Pubers zijn tegelijk erg flexibel en veerkrachtig. Ook als school hebben we veel geleerd van deze periode. Wij zijn als het ware in de poel van de digitalisering geduwd. Hoewel ik niet voor afstandsonderwijs pleit, zijn daar ook voordelen aan. Zo zeggen leerlingen me soms dat ze het fijn

vinden dat ze me kunnen ‘terugspoelen’ als ze iets niet begrepen hebben. Van heel wat lessen hebben we nu ook video’s online staan. Als een leerling in de toekomst een les mist, kan daarnaar teruggegrepen worden.”

Ook het persoonlijke contact met de leerlingen wil Maes zeker behouden. “De coronaperiode heeft van mij een mildere leraar gemaakt. Ik heb meer begrip voor de omstandigheden waarin iemand moet studeren en heb ook begrepen dat een puber een puber moet kunnen zijn. Dat wil ik onthouden.”

“Ik heb a meer begrip gekregen voor de omstandigheden waarin iemand moet studeren,” zegt leerkracht Anaïs Maes.

ANAÏS MAES , ATHENEUM ETTERBEEK

‘Als maatschappij hebben we een generatie in de steek gelaten’ 26

I

30 JUNI 2021

C.A.T.C.H. - Aïcha Cissé/Aminata Demba/ Frédérique Lecomte/KVS (© Karolina Maruszak)

After all Springville/Disasters and Amusement Park Miet Warlop/Irene Wool vzw (© Flore Roggeman)

Carrying my father - There There Company

Geel Hesje - Het nieuwstedelijk (© Bart Van Merode)

23.7— 8.8 Oostende

Info & tickets via theateraanzee.be

ADVTAZ21-BRUZZ2-.indd 1

21/06/21 13:16

JUILLET ET AOÛT JULI EN AUGUSTUS JULY AND AUGUST 7/7 13-19H WWW.FLOW.BRUSSELS

HET OPENLUCHT -ZWEMBAD AAN HET KANAAL IN ANDERLECHT!

THEA OPEN AIR SWIMMING POOL AT THE CANAL IN ANDERLECHT!

LA PISCINE EN PLEIN AIR LE LONG DU CANAL À ANDERLECHT!

+ CONCERTS + CINÉMA + PERFORMANCES + APÉROS

FLOW is a project by POOL IS COOL in collaboration with Decoratelier, Art2Work, FIX, Ecoworks and Spec uloos + Variable, with additional cultural programs by Kunstenfestivaldesarts, Zinnema and Cinéma Galeries.

WAAR WIL JE WONEN? IN BRUSSEL Op zoek naar een plek in Brussel om te huren of te kopen? Alleen, met twee of met je gezin? We tonen je de diversiteit en karakteristieken van verschillende buurten. Van rustige buitenwijken tot het levendige centrum.

(HER)ONTDEK JE STAD!

INVESTERINGEN IN MATERIEEL ZIJN DRINGEND NODIG

Veel enthousiasme, maar geen geld voor nachttreinen

luchthaven Schiphol te ontlasten – er strategisch belang bij hebben, wil niemand in tijden van budgettaire schaarste zulke bedragen ophoesten. “Het enthousiasme voor de nachttrein is er wel, maar het geld is er niet,” vat Gomme samen.

Hoewel er verschillende nachttreinen tussen Brussel en andere Europese steden aangekondigd werden, dreigt die een kort leven beschoren te zijn.

Als ze überhaupt van de grond komen. “Er zijn investeringen in nieuw materieel nodig,” zegt Alexander Gomme van de vzw Back on Track. Ook het Benelux Parlement kwam onlangs tot die conclusie. — TIM DE NEVE © BELGA

O

p dit moment houdt slechts één nachttrein halt in Brussel. De Nightjet van de Oostenrijkse treinmaatschappij brengt je in minder dan dertien uur naar Wenen. Aanvankelijk stopte deze trein ook in München en Innsbruck, maar die lijn werd na minder dan een jaar al geschrapt. Er werden de voorbije maanden nogal wat nieuwe nachtlijnen aangekondigd.

Op vraag van Kamerlid Nicolas Parent (Ecolo) werden vorige week in het Benelux Parlement ook een reeks aanbevelingen gestemd, die het nachttreinverkeer in België, Nederland en Luxemburg een duwtje in de rug moet geven. Elk land apart kan de kosten om nachtlijnen op te zetten moeilijk dragen. Door de krachten te bundelen, wordt een groter gebied bestreken en is de bereidheid om subsidies uit te reiken wellicht groter.

De in Brussel gestemde aanbeveling vraagt om een gemeenschappelijke visie op nachttreinen te ontwikkelen, de samenwerking tussen de verschillende operatoren te bevorderen en de aankoop van rollend materieel te ondersteunen. “Vooral dat laatste vormt het grootste obstakel voor nieuwe nachttreinen,” zegt Alexander Gomme van Back on Track. Zijn organisatie wil van Brussel dé hub maken voor een nachtnetwerk.

Wat het Benelux Parlement stemt, is niet bindend. “Maar het is de eerste keer dat de politiek

“De geesten bij de EU rijpen, maar de reactiesnelheid is heel traag. Zo dreigen we de boot te missen” ALEXANDER GOMME Back on Track

toegeeft dat er een probleem is met het rollend materieel,” aldus Gomme, die de aanbevelingen ziet als een stap in de goede richting.

“De slaapcabines van de huidige nachttrein zijn tot vijftig jaar oud.

Het comfort voor de reiziger is daardoor niet optimaal. En operatoren staan ook niet te springen om met zulke oude wagens te rijden.

Investeringen moeten dringend

gebeuren. Op het niveau van de Benelux heb je schaalvoordelen, waardoor nieuwe slaapwagons of locomotieven goedkoper kunnen zijn.”

Helaas wringt daar ook meteen het schoentje. Hoewel Luxemburg – heel slecht bediend per trein – en Nederland – dat voor korte afstanden in Europa in de trein een oplossing ziet om de verzadigde

Back on Track ziet nog struikelblokken om de nachttrein duurzaam uit te bouwen. “Zoals de oneerlijke concurrentie met de luchtvaartsector,” aldus Gomme, die onder meer wijst op de belastingvrije kerosine of de btw-vrijstelling op vliegtickets.

Die economische voordelen heeft de trein niet. “En ook de bus rijdt nagenoeg gratis op de openbare weg.”

Op het spoor moet een rijpadvergoeding per afgelegde kilometer betaald worden. Ook ‘s nachts, al liggen die er dan verlaten bij. Voor de gemiddelde nachttrein bedraagt die tol een derde van de totale kostprijs. Dat kan je niet doorrekenen aan de consument, want dan neemt niemand de nachttrein nog wegens te dure tickets.

Het gevolg: private spoorbedrijven die een nachtaanbod hebben, zijn er amper. “Het is dan ook onmogelijk om er winst mee te maken,” aldus Gomme.

Wanneer de NMBS – die daar voor alle duidelijk niet happig voor is – een nachtlijn naar Rome zou willen exploiteren, moet de maatschappij de volledige afstand betalen. Ofwel, de Belgische overheid moet niet alleen subsidiëren voor de tweehonderd kilometer op eigen grondgebied, maar ook voor de honderden kilometers aan spoor in het buitenland. “Omdat meer dan de helft van de reizigers op zo’n nachttrein internationaal is, is dat electoraal weinig interessant,” zegt Gomme fijntjes.

Back on Track ziet dan ook een sleutelrol weggelegd voor Europa.

“Op dit moment ontbreekt op dat niveau elk kader,” zegt Gomme, die oppert om een Europees nachttreinnetwerk uit te tekenen. “De exploitatie daarvan kan via openbare aanbesteding aan de privésector uitbesteed worden. Ofwel baten ze het zelf uit. De geesten bij de EU rijpen, maar de reactiesnelheid is heel traag. Zo dreigen we de boot te missen.”

30 JUNI 2021

BRUZZ | MOBILITEIT

ONEERLIJKE CONCURRENTIE

I 29

SCHITTEREND STUKJE INDUSTRIEEL ERFGOED DREIGT TE VERDWIJNEN

B R U Z Z | R E P O R TA G E

De zwanenzang van medaillemaker Fibru

In het grote atelier werkt Marc Van Hulle nog een laatste bestelling af aan de grote pers.

30

I

30 JUNI 2021

D

rie werknemers telt Fibru nog: secretaresse/ directeur Brigitte Parmentier, juweelmaker Marc Van Hulle en galvaniseerder Vicky Kostaki. Ze hebben respectievelijk 44, 41 en 30 jaar op de teller bij het medaillebedrijf, dat in 1853 werd opgericht door graveur Antoine Fisch en sinds 1934 gevestigd is in een prachtig modernistisch pand in de wijk Scheut. BRUZZ ging er vorige week langs, enkele dagen voor de sluiting.

Parmentier begon in 1977 als inpakster, vertelt ze, terwijl ze ons voorgaat naar haar in art-decostijl ingerichte kantoor. Het bedrijf was toen in handen van haar tante, die het samen met een vennoot had overgekocht van een nazaat van Fisch. “Er werkten 49 mensen, geen 50 want dan moest er een syndicale afvaardiging zijn.”

In 1998 ging de firma failliet en werd ze overgenomen door Robert Böschen, een discrete Nederlandse zakenman met kantoor aan de chique Amsterdamse Herengracht.

Böschen had al een medaillezaak in Den Haag, die net als Fibru hofleverancier was.

Na het faillissement bleven er twaalf medewerkers over.

Parmentier, die ondertussen opgeklommen was tot secretaresse

GEEN OVERNEMER Een overnemer voor de hele fabriek werd niet gevonden. Fibru’s grote concurrent, de firma De Greef, kocht wel het klantenbestand, de voorraden medailles, plaquettes en linten en de historische collectie van 30.000 matrijzen over. De Greef fabriceerde vroeger zelf ook medailles in hartje Brussel, maar het bedrijf werd overgenomen en overgebracht naar Antwerpen, waar de productie nu bijna volledig uitbesteed wordt. In Brussel is er alleen nog een winkel.

Huidig eigenaar van De Greef, Peter Jansen, is net vandaag met een van zijn onderaannemers naar het atelier in Anderlecht afgereisd om op de valreep het patineerrecept van Vicky Kostaki te ontdekken. Kostaki patineert of veroudert de medailles immers nog geheel met de hand.

B R U Z Z | R E P O R TA G E

— BETTINA HUBO, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

en de hele administratie regelde, kreeg de leiding. “Ze lieten ons een beetje doen,” zegt ze. Veel werd er door de nieuwe eigenaar niet geïnvesteerd in het bedrijf en als er iemand vertrok werd die niet vervangen. Uiteindelijk waren ze nog met drie.

Toen Parmentier onlangs te kennen gaf dat ze met pensioen ging, besloot de eigenaar om het bedrijf dan maar per 30 juni te sluiten. Parmentier: “Fibru draaide nochtans goed. Na de coronapauze begonnen de bestellingen weer vlotjes binnen te lopen. Medailles zijn geen aflopende zaak. Ministeries, gemeentebesturen, het Koninklijk Paleis, vrijmetselaarsloges, bedrijven en verenigingen, studentenkringen, de politie, allemaal kopen ze nog altijd eretekens om hun medewerkers, leden of andere burgers mee te onderscheiden.”

▼

Fibru, de laatste medaillemaker in Brussel, sluit deze week voorgoed de deuren. Voor liefhebbers van industrieel erfgoed wordt het bang afwachten wat er met dit imposante atelier in Anderlecht zal gebeuren. Erfgoedorganisatie La Fonderie droomt van een museum. “Die vakkennis mag niet verloren gaan.”

“Het zou doodzonde zijn als dit atelier zomaar zou verdwijnen.

Het is een Brussels bedrijf uit 1853 met fantastische machines die nog in werking zijn” PASCAL MAJÉRUS Conservator La Fonderie

30 JUNI 2021

I 31

▼

SCHITTEREND STUKJE INDUSTRIEEL ERFGOED DREIGT TE VERDWIJNEN

B R U Z Z | R E P O R TA G E

“Mogelijk hebben we in de toekomst klanten die die afwerkingskwaliteit wensen,” legt Jansen uit.

Het gezelschap trekt naar de oude, behoorlijk versleten patineerwerkplaats, die uitgeeft op een kleine binnenkoer. Daar staan vier bakken met zuren, salpeter- en zwavelzuur. In het Frans, haar Griekse roots nog duidelijk hoorbaar, geeft Kostaki een demonstratie bronspatineren. De koperen medaille die ze van haar collega Marc gekregen heeft, wordt eerst schoongemaakt in de zuren en daarna in een zandstraalmachine, waar Kostaki het stuk tussen het wild rondvliegende zand houdt. Dan dompelt ze het onder in een stinkend bad van beitsoxide, zodat het donker kleurt. Vervolgens zet ze zich aan een grote houten tobbe, waar ze met een borsteltje, water en puimsteen de donkere patine weer gedeeltelijk verwijdert, zodat de medaille meer reliëf krijgt. De penning gaat nog een keer in een zuurbad, vervolgens in een ketel met heet water en wordt gedroogd in een houten bak met zagemeel. Zo heeft Kostaki het geleerd van haar voorganger en zo heeft ze het al die jaren gedaan.

Nu, op 62-jarige leeftijd, vindt ze dat het genoeg geweest is. Voor haar is het goed dat het stopt. “Altijd werken met die gevaarlijke producten,” zegt ze. Bovendien heeft ze

Vicky Kostaki toont hoe zij de medailles jarenlang met de hand patineerde.

flink reuma gekregen in haar handen.

Peter Jansen en zijn gezelschap vinden het resultaat prachtig. Zij kennen vooral de droge techniek, zonder de gevaarlijke zuren ook, die in modernere metaalbedrijven wordt gebruikt. “Echt bijzonder hoe het hier gebeurt. Met de hand krijgen de medailles een heel aparte, zachte patine.” Toch ziet het er niet naar uit dat ze deze trage, ambachtelijke werkwijze vaak zullen toepassen. Te arbeidsintensief en dus financieel niet haalbaar als er op grote schaal moet worden geproduceerd.

GESCHENK VOOR HONDERDJARIGEN In het aanpalende atelier weerklinkt intussen luid gebonk, het geluid van de grote pers. Marc Van Hulle voert nog een bestelling uit van de gemeente Schaarbeek, een reeks plaquettes met de beeltenis van het gemeentehuis, bedoeld als geschenk voor de honderdjarigen. Telkens legt hij een rechthoekig koperen plaatje onder de pers. Met grote kracht

“Toen mijn collega’s van de machines de ene na de andere verdwenen, heb ik telkens hun werk overgenomen” MARC VAN HULLE Juweelmaker 32

I

30 JUNI 2021

wordt de matrijs op het metaal geslagen, zodat de tekening zichtbaar wordt in het koper.

De pers bedienen is eigenlijk niet zijn vak, zegt Van Hulle. “Ik ben van opleiding juwelier-goudsmid. Als vijftienjarige ben ik hier op leercontract gekomen.” Nog steeds heeft hij een werkplaats, grenzend aan de machinehal, waar hij het fijne juwelierswerk doet, de creatie van een borstster van de Leopoldsorde bijvoorbeeld, waarbij verschillende delen in zilver gesoldeerd en op elkaar gemonteerd moeten worden.

“Toen mijn collega’s van de machines de ene na de andere verdwenen, heb ik telkens hun werk overgenomen.” Hij kent nu dus niet alleen alle ins en outs van de persen, maar ook van de ‘guillotine’, zoals hij de machine noemt waarmee een grote koperen plaat versneden wordt tot kleine rechthoekjes, of van de draaibank, waarmee de uitvloeiende randjes van een net geperste medaille worden ‘afgedraaid’. “Er zijn amper nog mensen die deze machines kunnen bedienen. De grote pers heeft bijvoorbeeld geen automatische rem. Als je niet op tijd aan de handrem trekt, belandt de pers op je vingers.”

ANTOINE POMPE Wat gaat er na de sluiting gebeuren met deze machtige machines en dit originele atelier? De modernistische buitengevel, een ontwerp van Antoine Pompe, is beschermd, maar het interieur niet. Dat verontrust

Pascal Majérus, conservator van het Brusselse Museum voor Industrie en Arbeid La Fonderie, in hoge mate.

Majérus vernam pas enkele weken geleden dat Fibru er een punt achter zet. “Het zou doodzonde zijn als dit atelier zomaar zou verdwijnen. Het is een Brussels bedrijf uit 1853 met fantastische machines die nog in werking zijn.”

Zelf kan La Fonderie de machines niet overnemen. De erfgoedorganisatie ontfermde zich destijds al over de – vergelijkbare – werktuigen van De Greef, toen die de productie stopte. De machines staan in het overvolle depot van La Fonderie. “Ze zijn dus niet in werking, het zijn dode machines. Bij Fibru is Marc er nog die al die prachtige werktuigen kan bedienen. Die vakkennis is uniek, zoiets leer je niet op school.”

La Fonderie ging de afgelopen weken langs bij Fibru om foto’s en scans te maken van het atelier. Ook werden Kostaki en Van Hulle geïnterviewd over hun methodes en de werking van elke machine.

Majérus: “Zo kunnen we op zijn minst een virtuele tentoonstelling maken. Maar een veel betere optie zou zijn dat dit atelier een museum wordt. De industrie in Brussel verdwijnt in hoog tempo, Brussel is alleen nog een stad van diensten.

Van het industriële verleden is al zoveel vernietigd. Dit bedrijf is nog in werking, dit is dé kans om er iets mee te doen. Fibru zou symbool kunnen staan voor het industriële verleden.” Majérus denkt aan

De laatste werknemers, Vicky Kostaki, Brigitte Parmentier en Marc Van Hulle, nemen deze week afscheid van de medaillefabriek met de prachtige modernistische gevel.

‘ecomuseum’ zoals bijvoorbeeld in het Noord-Franse Fourmies, waar een teloorgegane textielfabriek omgevormd werd tot een klein museum en de ex-werknemers tonen hoe de machines werken.

‘LEUK’ IDEE De vraag is hoe eigenaar Böschen de toekomst van het gebouw ziet. “Fibru is een prachtig bedrijf, met een ziel.

Heel jammer dat we het moet sluiten,” zegt hij via de telefoon vanuit Amsterdam. Hij hoorde al van de wens van La Fonderie om er een museum van te maken en dat zou hij zeker een ‘leuk’ idee vinden. Maar Böschen is en blijft een zakenman, die het schitterende pand op 15,5 are wil valoriseren. “Er moet wel een redelijke vergoeding tegenover staan, want als eigenaar heb je kosten.”

Böschen gaf La Fonderie één maand, tot eind juli, om de museumpiste te

onderzoeken. “Als het niets wordt, dan maken we er appartementen van.

Ook dat kan heel mooi worden,” zegt hij laconiek.

Majérus moet nu dan ook snelsnel ‘de temperatuur’ gaan meten: onderzoeken of er partners en financiering te vinden zijn voor dit project en of er steun is vanuit de politiek. “Idealiter wordt het een uitbreiding van La Fonderie. Maar één maand, midden in de vakantie, is natuurlijk heel kort om zo’n project van de grond te krijgen. Was onze oprichter, Guido Vanderhulst, er nog maar. Die zou zich hier zeker in vastbijten.”

Een museum. Ook juweelmaker Marc Van Hulle, die voorlopig wellicht bij overnemer De Greef in Antwerpen gaat werken, zou het een goed idee vinden. “Wat moet er anders met die prachtige machines gebeuren. Op het stort?”

LE CHANT DU CYGNE DU FABRICANT DE MÉDAILLES FIBRU

THE SWAN SONG OF MEDAL MAKER FIBRU

Fibru, le dernier fabricant de médailles à Bruxelles, ferme définitivement ses portes cette semaine. Les trois employé.e.s qui restaient y auront travaillé pendant 44, 41 et 30 ans respectivement. Les amateurs du patrimoine industriel attendent avec appréhension de savoir ce qu’il adviendra de cet impressionnant atelier d’Anderlecht.

La belle façade moderniste est classée, mais pas l’intérieur avec les machines. L’asbl de défense du patrimoine La Fonderie rêve d’une sorte d’usine-musée. Le propriétaire du bâtiment, un homme d’affaires néerlandais, a donné à l’association un mois pour explorer cette voie.

Sinon, le lieu pourrait bien devenir des appartements.

Fibru, the last medal maker still operating in Brussels, is this week closing its doors for good. The three employees still there to the bitter end have worked there for 44, 41 and 30 years respectively. Lovers of industrial heritage will have to wait and see what happens to this impressive studio in Anderlecht. The beautiful modernist façade is protected, but the interior with the machines is not. Heritage organisation La Fonderie dreams of a kind of factory museum. The owner of the building, a Dutch businessman, gave the organisation a month to investigate this option. If not, it might be turned into flats.

FR

EN

30 JUNI 2021

I 33

Big BigCity City Big City Big Big City City Big Big City City toen toen nognog landelijke landelijke en en Er Er valtvalt heel heel watwat te vertellen te vertellen hoger hoger gelegen gelegen Ukkel.

Ukkel.

In In over over hethet weer weer in België. in België.

DatDat STEL STEL ZELF ZELF JEJE VRAAG VRAAG eerste eerste instantie instantie werden werden de de besefte besefte ookook astronoom astronoom en en ENEN STEM STEM OPOP BRUZZ.BE BRUZZ.BE Technisch was het een We worden momenteel metingen metingen zowel zowel in in statisticus statisticus Adolphe Adolphe Zes Zes maanden maanden na na haar haar Op Op het het eerste eerste gezicht gezicht lijkt lijkt Zes Zes maanden maanden haar Op Op het eerste eerste gezicht gezicht lijkt lijkt hoogstandje: erna waren twee overmand door trots voor Sint-Joost Sint-Joost als als inna Ukkel inhaar Ukkel Quetelet.

Quetelet.

Alhet Al voor voor het het STEL ZELF JE VRAAG huwelijk huwelijk met met de de graaf graaf beviel beviel dit dit een een absurde absurde vraag. vraag.

Het Het huwelijk huwelijk met met de de graaf graaf beviel beviel dit dit een een absurde absurde vraag. vraag.

Het Het loodaccu’s in gebouwd, de onze Rode Duivels, maar het STEL STEL ZELF ZELF JE JE VRAAG VRAAG uitgevoerd. uitgevoerd.

Zo Zo kon kon ook ook hethet ontstaan ontstaan van van onsons land, land, in in STEL STEL ZELF ZELF JE JE VRAAG VRAAG ze al ze van al van haar haar eerste eerste zoon. zoon. woord woord ‘steenweg’ ‘steenweg’ is voor is voor EN STEM OP BRUZZ.BE ze al zehaalde van al van haar haar eerste eerste zoon. zoon. woord woord ‘steenweg’ ‘steenweg’ is Rode voor is voor auto een vermogen is tijd om een andere verschil verschil in temperatuur in temperatuur 1827 1827 overtuigde overtuigde hij hij koning koning EN EN STEM STEM OP OP BRUZZ.BE BRUZZ.BE EN EN STEM STEM OP OP BRUZZ.BE BRUZZ.BE Vermoedelijk Vermoedelijk was was haar haar man man deze deze smalle smalle straat straat al al al alons Vermoedelijk Vermoedelijk was was haar haar man man deze deze smalle smalle straat straat van 68 pk,en draaide 660 toeDuivel, velen onder binnen binnen en buiten buiten dekind, de stad stad Willem Willem I der I die der Nederlanden Nederlanden niet niet de de vader vader van van het het kind, overschat, overschat, laat laat staan staan dat dat erdat er er niet niet de de vader vader van van het het kind, kind, overschat, overschat, laat laat staan er ren per minuut en de kolos niet kennen, eens instaan dedat worden worden bestudeerd. bestudeerd.

Maar Maar ervan ervan om om een een Sterrenwacht Sterrenwacht maar maar wel wel de de Zonnekoning Zonnekoning op op deze deze plek plek ruimte ruimte zou zou maar maar wel wel de de Zonnekoning Zonnekoning op op deze plek plek ruimte ruimte zou zou woog 1,4 ton.

Dankzij dat kijker tedeze zetten: Camille toen toen de de activiteiten activiteiten zo zo goed goed te bouwen tezijn bouwen in Sint-Joost. in Sint-Joost. zelve. zelve.

ZeZe Ze was was een een van van zijn zijn zijn voor voor een een stadspaleis. stadspaleis. zelve. zelve.

Ze was was een een van van zijn zijn zijn zijn voor voor een een stadspaleis. stadspaleis. huzarenstukje lukte het Jenatzy.

Hij was de zoon van als als volledig volledig werden werden HetHet werd werd een een ObservatoriObservatorimaîtresses maîtresses en en werd werd door door En En toch. toch.

Brussel Brussel zou zou maîtresses maîtresses en en werd werd door door EnSchaarbeekse En toch. toch.

Brussel Brussel zou zou Jenatzy om een snelheid te een rubberovergenomen overgenomen intot Ukkel, intot Ukkel, umum voor voor Sterrenkunde, Sterrenkunde, hem hem zelfs zelfs benoemd benoemd tot Brussel Brussel niet niet zijn, zijn, mochten mochten hem hem zelfs zelfs benoemd benoemd tot Brussel Brussel niet niet zijn, zijn, mochten mochten behalen van 105 km/u. fabrikant.

Zijn bijnaam, raakte raakte het het oude oude gebouw gebouw maar maar er werden er werden ook ook eerste eerste hofdame, hofdame, de de hoogste hoogste er er hier erhier hier en en daar daar geen geen eerste eerste hofdame, hofdame, de de hoogste hoogste er hier en en daar daar geen geen Hiermee bleef Jenatzy niet Rode Duivel dus, had hij te vrouwelijke vrouwelijke positie positie aan aan het het verdoken verdoken architecturale architecturale van van de de Sterrenwacht Sterrenwacht in in dagelijks dagelijks meteorologische meteorologische vrouwelijke vrouwelijke positie positie aan het het verdoken verdoken architecturale architecturale alleen drie jaar lang aan danken aan zijn prominente Franse Franse hof. hof. parels parels zijn, zijn, precies precies opop op dieop diedie Sint-Joost Sint-Joost in verval. in verval.

Op Op het waarnemingen waarnemingen gehouden, gehouden, Franse Franse hof. hof. parels parels zijn, zijn, precies precies die ongeslagen, hij zorgde ook het rosse snor, maar vooral aan Steeg Steeg hethet het haar allemaal allemaal plek plek waar waar jemeer ze jeze het ze het minst minst plateau plateau inhaar Ukkel in Ukkel daarentedaarentezoals zoals onder onder meer temperatemperaSteeg Steeg het haar haar allemaal allemaal plek plek waar waar je je het ze het minst minst voor een nalatenschap in zijn roekeloosheid.

Hij —— BART BART UIT UIT SINT-AGATHA-BERCHEM SINT-AGATHA-BERCHEM naar naar het het hoofd? hoofd?

Misschien Misschien verwacht. verwacht. gen gen kon kon de de Sterrenwacht Sterrenwacht tuurmetingen. tuurmetingen.

Quetelet Quetelet mat mat naar naar hethet hoofd? hoofd?

Misschien Misschien verwacht. verwacht. de autogeschiedenis.

De verbrak meerdere keren in —— — JULIAN JULIAN UIT UIT SINT-JOOST-TEN-NODE SINT-JOOST-TEN-NODE wel, wel, want want ze ze raakte zeen raakte In In de Inde de Vlaamsesteenweg Vlaamsesteenweg — JULIAN JULIAN UIT UIT SINT-JOOST-TEN-NODE SINT-JOOST-TEN-NODE wel, wel, want want raakte ze raakte In de Vlaamsesteenweg Vlaamsesteenweg uitbreiden uitbreiden en in 1913 in 1913 en en noteerde noteerde vier vier keer keer perper olie-industrie werd extreem zijn leven het snelheidsverwikkeld verwikkeld in verschillende in verschillende wacht wacht die die verrassing verrassing verwikkeld verwikkeld in verschillende in verschillende wacht wacht die die verrassing verrassing splitste splitste de de organisatie organisatie in in dagdag hoe hoe warm warm het het was. was.

Dat Dat dominant en benzine werd record met de auto. moordschandalen. moordschandalen.

ZeZe Ze werd werd achter achter dedie de gevel gevel van van moordschandalen. moordschandalen.

Ze werd werd achter achter de de gevel gevel van van was twee: twee: de de Koninklijke Koninklijke was was voor voor die tijd tijd ongebruiongebruide brandstof voor auto’s, De bijzonderste keer niet niet enkel enkel verdacht verdacht van van de dede nummer nummer 46,46, 46, waar waar hethet hethet niet niet enkel enkel verdacht verdacht van van de PETER UIT TUTEGEM nummer 46, waar waar Sterrenwacht Sterrenwacht en en het het kelijk. kelijk.

Daardoor Daardoor behoren behoren de maar toen de interesse voor innummer april 1899, met eende moord moord opop op haar haar eigen eigen man, man, Huis Huis voor voor Podiumkunsten Podiumkunsten moord moord op haar haar eigen eigen man, man, Huis Huis voor voor Podiumkunsten Podiumkunsten Koninklijk Koninklijk MeteorologiMeteorologiBrusselse Brusselse temperatuurtemperatuurelektrische auto’s in de voertuig waarvan hij zelf de maar maar ook ook van van die die op op andere andere LaLa La Bellone Bellone te vinden te vinden is. is. maar maar ook ook van van die die op op andere andere La Bellone Bellone te vinden te vinden is. is. jaren 1970 terugkeerde, uitvinder was, de auto sche sche Instituut, Instituut, hethet KMI. KMI. waarnemingen waarnemingen tottot deeerste de maîtresses maîtresses van van Lodewijk Lodewijk Langs Langs dede de straatkant straatkant straalt straalt maîtresses maîtresses van van Lodewijk Lodewijk Langs Langs de straatkant straatkant straalt straalt werd er De geregeld gekeken ter wereld die eenen snelheid De dagelijkse dagelijkse temperatemperaoudste oudste ter ter wereld wereld en was was XIV. XIV. Ze Ze werd werd verbannen verbannen van van hethet het gebouw gebouw weinig weinig XIV. XIV. Ze Ze werd werd verbannen verbannen van van het gebouw gebouw weinig weinig naar de uitvindingen van meer dan honderd tuurmetingen tuurmetingen inkwam Ukkel invan Ukkel zijn zijn België België een een van van deuit: de eerste eerste hethet het Franse Franse hofhof hof en en kwam in in in bijzonders bijzonders uit: een een het Franse Franse hof en en kwam kwam bijzonders bijzonders uit: uit: een een bijna honderd jaar eerder. in kilometer permeteorologie uur kon halen. nog nog altijd altijd de de referentie referentie landen landen die die de de meteorologie Brussel Brussel terecht. terecht.

Eerst Eerst zou zou kleurloze kleurloze gevel gevel met met Brussel Brussel terecht. terecht.

Eerst Eerst zou zou kleurloze kleurloze gevel gevel met met En die auto was niet alleen voor voor België.

België.

Omdat diedie al al uitgebreid uitgebreid bestudeerden. bestudeerden. ze ze een ze een tijdje tijdje in in het inOmdat het kasteel kasteel weliswaar weliswaar een een mooie mooie een ze een tijdje tijdje het in het kasteel kasteel weliswaar weliswaar een een mooie mooie OP JACHT snel, hij had misschien ook zo zo lang lang vanaf vanaf datdat plateau plateau Quetelet Quetelet was was sterk sterk van van Tervuren Tervuren gewoond gewoond omkadering omkadering rond rond de de vanvan Tervuren Tervuren gewoond gewoond omkadering omkadering rond de de leukste naam terrond wereld, Zelf maakte Jenatzy die ook gebeuren, gebeuren, zalomdat zal daar daar niet niet overtuigd overtuigd van van verregaande verregaande hebben, hebben, maar maar omdat omdat zeook het zehet het voordeur. voordeur.

Achter Achter diedie diedie hebben, hebben, maar maar omdat ze ze het voordeur. voordeur.

Achter Achter want Jenatzy doopte het evolutie niet meer mee.

Na snel snel verandering verandering in komen, in komen, samenwerking samenwerking tussen tussen ook ook daar daar te bont te bont maakte, maakte, voordeur voordeur ligt ligt een een nauwe nauwe ookook daar daar te bont te bont maakte, maakte, voordeur voordeur ligt ligt een een nauwe nauwe voertuig om tot ‘La Jamais zijn overwinning kreeg hijhet want want dat dat zou zou de de nauwkeunauwkeuverschillende verschillende landen. landen.

Dan Dan werd werd ze verplaatst ze verplaatst naar naar het gang, gang, enen en wie wie die die neemt, neemt, werd werd ze verplaatst ze verplaatst naar naar het gang, gang, en wie wie die die neemt, neemt, Contente’.

Dat het die naam de smaak voor het racen te het Bellonahuis.

Bellonahuis.

Daar Daar woonde woonde ziet ziet het het ‘Bellonahuis’ ‘Bellonahuis’ righeid righeid van van de de langeterlangeterkonden konden immers immers gegevens gegevens Bellonahuis.

Bellonahuis.

Daar Daar woonde woonde ziet ziet het het ‘Bellonahuis’ ‘Bellonahuis’ kreeg, had waarschijnlijk te Hij ontwierp nog zepakken. een ze een paar paar jaar. jaar. verschijnen. verschijnen.

Het Het valt valt te te mijnstudies mijnstudies in het in het gedrang gedrang worden worden uitgewisseld uitgewisseld en en de dete ze een ze een paar paar jaar. jaar. verschijnen. verschijnen.

Het Het valt valt te maken met de grillen en meer auto’s en racete voor Na Na haar haar volgden volgden bestempelen bestempelen als een een kunnen kunnen brengen. brengen.

TempeTempeveranderingen veranderingen inals de in de Na Na haar haar volgden volgden bestempelen bestempelen als als een een koppigheid van Jenatzy Mercedes.

Hetbewoners was geen welgestelde welgestelde bewoners verborgen verborgen parel, parel, maar maar hetzelf. hethet ratuurmetingen ratuurmetingen zijnzijn atmosfeer atmosfeer voorspeld. voorspeld. welgestelde welgestelde bewoners bewoners verborgen verborgen parel, parel, maar maar het Als jonge knaap had hij autocrash die hem het leven elkaar elkaar op. op.

In 1913 In 1913 liet lietliet is ook is ook een een stedenbouwstedenbouwelkaar elkaar op.op.

In precisiewerk.

1913 In 1913 liet is ook is ook een een stedenbouwstedenbouwimmers immers precisiewerk.

Dankzij Dankzij de de inspanningen inspanningen een groeiende interesse in kostte, al overleefde de burgemeester burgemeester Karel Karel Buls Buls kundige kundige flater. ater.

Er werd Erwerd werd burgemeester burgemeester Karel Karel Buls kundige kundige flflater. flBelgië ater.

Er Er Vandaag Vandaag gebeuren gebeuren deBuls de vanvan Quetelet Quetelet had had België inwerd in elektrische auto’s.

Dat lijkt snelheidsduivel wel een het het huis huis opkopen opkopen door door dede dede immers immers volledig volledig rond rond het het huis huis opkopen opkopen door door immers immers volledig volledig rond rond metingen metingen met met automatiautomati1876 1876 al weerbulletins. al weerbulletins. misschien bijzonder voor zwaar auto-ongeval.

Na dat stad stad Brussel.

Brussel.

DeDe De politie politie gebouwd, gebouwd, waardoor waardoor het hethet stad stad Brussel.

Brussel.

De politie politie gebouwd, gebouwd, waardoor waardoor het sche sche thermometers, thermometers, maar maar Naarmate Naarmate demaar de jaren jaren dievrijwel tijd, eigenlijk was ongeluk ging hij minder heeft heeft er een er een bureau bureau gehad, gehad, vrijwel onzichtbaar onzichtbaar is. is. heeft heeft er een er een bureau bureau gehad, gehad, vrijwel vrijwel onzichtbaar onzichtbaar elke elke dag, dag, stipt stipt om om acht acht uuruur vorderden, vorderden, werden werden die dieis. is. datDat niet zo.

Voor aardolie racen en nam hij de dede de kostuums kostuums van van de dede Dat Bellonahuis Bellonahuis had had net netnet kostuums van van de Dat Dat Bellonahuis Bellonahuis had had net ’sde morgens, ’skostuums morgens, wandelt wandelt er nog er nog steeds steeds accurater, accurater, ookook omdat omdat haar intrede maakte in de rubberfabriek van vader Ommegang Ommegang zijn zijn erzijn bewaard erzijn bewaard zo zo goed goed opop op deop de Grote Grote Markt Markt Ommegang Ommegang zijn er bewaard er bewaard zo zo goed goed de de Grote Grote Markt Markt iemand iemand het het grasveld grasveld van van er altijd erkunnen altijd meer meer samenwersamenwerauto-industrie, leek de Schaarbeek over. enin en het het was was ook ook een een kunnen staan, staan, want want en en het het was was ook ook een een kunnen kunnen staan, staan, want want het het KMI KMI op, op, naar naar een een van king king was was tussen tussen landen. landen. toekomst van auto’s in de Zijn uiteindelijke dood isvan bezienswaardigheid bezienswaardigheid tijdens tijdens architect architect Jan Jan Cosijn Cosijn De De siteJenatzy site vanvan hetin het KMI KMI inmet Ukkel, in Ukkel, hier hier gefotografeerd gefotografeerd ineen de inelektrische jaren de jaren 1920.

1920. bezienswaardigheid bezienswaardigheid tijdens tijdens architect architect JanJan Cosijn Cosijn Camille 1899 zijn ‘La Jamais Contente’, wagen de de witte witte houten houten bakken, bakken, Quetelet Quetelet beperkte beperkte zich zich negentiende eeuw elekverrassender.

Hij stierf Expo Expo 58.58.

58.

In58. de Inde de jaren jaren 1980 1980 tekende tekende ook ook het het BakkersBakkersPHOTONEWS © PHOTONEWS waarmee©hij snelheidsrecords brak.

Expo Expo In In de jaren jaren 1980 1980 tekende tekende ook ook het het BakkersBakkerstrisch.

Daar ookcafé Jenatzy tijdens een jachtuitje, waar om om op op een een kwikthermomekwikthermomeechter echter niet niet tot tot deging de meteorometeorowerd werd het het een een huis huis voor voor huis, huis, waar waar nu nu het het café Le LeLe HetHet Het Bellonahuis Bellonahuis dateert dateert uit de uit late de late zeventiende zeventiende eeuw. eeuw. werd werd het het een een huis huis voor voor huis, huis, waar waar nu nu het het café café Le Het Bellonahuis Bellonahuis dateert dateert uit de uit late de late zeventiende zeventiende eeuw. eeuw. vanuit en hij vertrok van hij door een vriend werd ter ter te observeren te observeren inruimte welke in welke logie, logie, hij hij verrichtte verrichtte ook ook in in podiumkunsten. podiumkunsten.

DeDe De ruimte Roy Roy d’Espagne d’Espagne wordt wordt © BELGA © BELGA podiumkunsten. podiumkunsten.

De ruimte ruimte Roy Roy d’Espagne d’Espagne wordt wordt © BELGA © BELGA Schaarbeek naar Parijs, om neergeknald.

Die dacht een stemming stemming de de temperatuur temperatuur bestuderen bestuderen en en gebruikte gebruikte andere andere domeinen domeinen pionierspioniersbestuderen. bestuderen.

Ook Ook de de steeds steeds meer. meer.

Ook Ook de de wijken wijken tussen tussen het het oude oude huis huis en en het hethet uitgebaat. uitgebaat.

Het Het Bellonahuis Bellonahuis tussen tussen hethet oude oude huis huis en en het uitgebaat. uitgebaat.

HetHet Bellonahuis Bellonahuis zou kunnen overtreffen. Hij nieuwe ‘content’ mee, wat al een Fransman met een naam erZo een bedrijf op te richten wild zwijn in de struiken ons ons diehuis die dag dag zal zal brengen. brengen. statistiek omom bijvoorbeeld bijvoorbeeld werk. werk.

Zo paste paste hij hij deNicolaas deNicolaas temperatuurmetingen temperatuurmetingen rond rond de de Sterrenwacht, Sterrenwacht, diedie nieuwe huis huis werd werd een een ontwierp ontwierp hijhij voor voor Nicolaas nieuwe nieuwe huis werd werd een een ontwierp ontwierp hij voor voor Nicolaasstatistiek schakelde ingenieurs van DeDeoverdekte verklaring voor de alsof hij uithuwelijkseen stripverhaal dat elektrische neergeschoten te hebben.

Het Het oude oude gebouw gebouw van van de de criminaliteit, huwelijksen en toen kansberekening kansberekening entaxi’s en een waren waren minder minder accuraat. accuraat. toen aanaan deis de SchaarbeekseSchaarbeekseoverdekte binnenkoer, binnenkoer, waar waar Bally, Bally, vermoedelijk vermoedelijk een overdekte overdekte binnenkoer, binnenkoer, waar waar Bally, Bally, vermoedelijk vermoedelijk een een criminaliteit, de batterijenfabrikant bijnaam van de door hem kwam gereden: Gaston de te poort produceerde.

Alsdan stunt om Het bleek Jenatzy zelf teLaer weer weer symbool symbool voor voor de de culturele culturele instelling instelling La de de centrale centrale poort. poort.

Er zijn Er zijn wapenhandelaar. wapenhandelaar.

Dat Dat zou zou zijn zijn opvolgster: opvolgster: Olympia Olympia Sterrenwacht Sterrenwacht staat staat er zelfmoordcijfers zelfmoordcijfers in kaart in kaart te statistiek, statistiek, die die tot tot dan toe toe dichte dichte bebouwing bebouwing hield hield – – poort lag, lag, raakten raakten dichter dichter weer weer symbool symbool voor voor de de culturele culturele instelling instelling La La de de centrale centrale poort. poort.

Er zijn Er zijn wapenhandelaar. wapenhandelaar.

DatDat zouzou zijnzijn opvolgster: opvolgster: Olympia Olympia Flumen ontwierp later ontworpen bolide. Er Chasseloup-Laubat. het bedrijf op de kunnen kaart te zijn, die mop probeerde opoffering. opoffering.

Bellone nueen nu geregeld geregeld nog nog andere andere indicaties indicaties naar naar een een verklaring verklaring kunnen zijn Mancini, Mancini, een bekend bekend maar maar trouwens trouwens nog nog altijd, altijd, hethet brengen. vooral vooral werden werden gebruikt gebruikt inzijn inzijn toen toen al een –in alde –en de warmte warmte vast vast en enBellone bebouwd.

DeDe eerste eerste opoffering. opoffering.

Bellone Bellone nu nu geregeld geregeld nog nog andere andere indicaties indicaties naar naar bebouwd. een een verklaring verklaring kunnen kunnen zijnbrengen.

Mancini, Mancini, een een bekend bekend maar maar samen met hen ‘La Jamais volgden nog watmaakte wedstrijIn oorlogshet eerste duel haalde zetten, ging hijtoe in de uit teligt halen door een optredens, ontmoetingen ontmoetingen hethet het oorlogsenen en het hethet voor voor de de verschillende verschillende vooral vooral berucht berucht figuur guur aan aan ligt aanaan het het naar naar dezwijn de stichter stichter de de astronomie, astronomie, toe in op de in de dat dat beïnvloedde beïnvloedde de deaan straatverlichting straatverlichting maakte optredens, optredens, ontmoetingen ontmoetingen het oorlogsoorlogsen het voor voor de de verschillende verschillende vooral vooral berucht berucht fifiguur figuur aan optredens, MINNARES MINNARES VAN VAN DE DEDE Contente’.

De auto had de den tussen de twee, tot Jenatzy het oproep van het Franse teen imiteren.

Een autocrash culturele culturele activiteiten activiteiten jachtleven jachtleven te wereldrecord vinden tevinden vinden in in de inde dede het verwijzingen verwijzingen diedie die indie de inde dede het het Franse Franse hof, hof, in de in de tijd tijd VERHUIZING MINNARES MINNARES VAN VAN DE genoemde genoemde Queteletplein, Queteletplein, sociale sociale wetenschappen. wetenschappen.

Hij Hij VERHUIZING waarnemingen. waarnemingen.

De De het voor voor hethet instituut instituut en culturele culturele activiteiten activiteiten jachtleven jachtleven te te vinden in verwijzingen verwijzingen in in het het Franse Franse hof, hof, in de in de tijd tijd enen ZONNEKONING ZONNEKONING vorm van een sigaar, al Jenatzy het plan opvatte met 66maar kilometer per uur, automagazine Lazitten.

France was misschien een heldhaforganiseert. organiseert.

DeDe De schoonheid schoonheid façade, maar evengoed evengoed gevel gevel verscholen verscholen zitten.

ZoZo ZoZoInfaçade, van van Zonnekoning Zonnekoning LodeLodeZONNEKONING ZONNEKONING organiseert.

De schoonheid schoonheid façade, maar maar evengoed evengoed gevel gevel verscholen verscholen zitten. zitten. van van Zonnekoning Zonnekoning LodeLodeinorganiseert. de in de schaduw schaduw van van de de wou wou de de variabelen variabelen vanvan Sterrenwacht Sterrenwacht verhuisde verhuisde moeilijker moeilijker omom de de sterren sterren de Infaçade, de negentiende negentiende eeuw eeuw zagen anderen er een om een auto teduidelijk ontwerpen maar een uur later was hij Automobile om het wereldretiger einde geweest, voor mag mag dan dan wel wel verdoken verdoken zijn, staat staat er op er op het het dak dak een een prijkt prijkt het het beeld beeld van van wijk wijk XIV. XIV. Daar Daar kwam kwam ze ze Het Het is niet is niet duidelijk duidelijk welke welke mag mag dan dan wel wel verdoken verdoken zijn, zijn, staat staat er op er op het het dak dak een een prijkt prijkt het het beeld beeld van van wijk wijk XIV. XIV. Daar Daar kwam kwam ze ze Het Het is niet is niet duidelijk welke welke Astro Astro Tower.

Tower. zijn, sociale sociale fenomenen fenomenen daarom daarom in 1890 in 1890 naar naar hethet goed goed waar waar te nemen te nemen en en te te verstedelijkte verstedelijkte Brussel Brussel torpedo of zelfs met een snelheid dieBally dat alweer kwijt aan zijn cord snelheid teRomeinse verbreken. met de bijnaam wordt erwordt wordt gelukkig gelukkig wel wel nog nog standbeeld standbeeld van van een een Bellona, Bellona, dede de Romeinse Romeinse terecht toen toen ze trouwde zeeen trouwde met met versieringen versieringen Nicolaas Nicolaas Bally er er wordt gelukkig gelukkig wel wel nog nog standbeeld standbeeld van van een een Bellona, Bellona, de Romeinse terecht terecht toen toen ze trouwde ze trouwde met meteriemand versieringen versieringen Nicolaas Nicolaas Bally Bally terecht Chasseloup sowieso niet rivaal.

Daar was hij niet Jenatzy’s rivaal was een Rode Duivel. altijd mee mee uitgepakt. uitgepakt. pelikaan.

DieDie Die staat staat dan dan godin godin van van de de oorlog, oorlog, boven boven de graaf graaf Eugène Eugène dein. de Savoie.

Savoie. liet liet aanbrengen aanbrengen enen en welke welke altijd altijd mee mee uitgepakt. uitgepakt. pelikaan. pelikaan.

Die staat staat dan dan godin godin van van de de oorlog, oorlog, boven boven pelikaan. de de graaf graaf Eugène Eugène de de Savoie.

Savoie. altijd liet liet aanbrengen aanbrengen en welke welke deonderwaterbom

Waarom Waaromwordt wordt de deWie gemiddelde gemiddelde temperatuur Wat isisishet verhaal was de Brusselse Wat Wat het hettemperatuur verhaal verhaal van van ons onsde land land gemeten gemeten achter achter de verstopte uitvinder van wat achter deverstopte verstopte in insnelste Ukkel?

Ukkel? gevel gevel van van La La Bellone? gevel van LaBellone?

Bellone? ooit de auto

BBRRUUZZZZ | | BBI IGG CCI ITTYY BRUZZ | BIG CITY

BRUZZ | BIG CITY BRUZZ | BIG CITY BBRRUUZZZZ | |BBI G I GCCI TI TY Y

ter wereld was?

Lees Lees en en bekij bekij kbekij de de Lees Lees en en bekij kkde k de Lees Lees en en bekij k de kkde Lees enbekij bekij de antwoorden antwoorden antwoorden antwoorden antwoorden antwoorden antwoorden opop op deop de Big-Cityvragen Big-Cityvragen viavia viavia de de Big-Cityvragen Big-Cityvragen op op de de Big-Cityvragen Big-Cityvragen viavia op de Big-Cityvragen via bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcity BRUZZ.be/bigcity 0I2I1M A RFB A TF4EN R2BFU R E B R U R10A 21IA0I R 02A IT0R 222 1R 2 8 2 283I 84 EA U B0 R2IA2U R 22201I0222101 2 1 221I88 8I20I34AM I2F44JE2U

Check Check ook ook onze onze Instagrampagina, Instagrampagina, Check Check ook ook onze onze Instagrampagina, Instagrampagina, Check Check ook ook onze onze Instagrampagina, Instagrampagina, elke elke donderdagnamiddag donderdagnamiddag vertelt vertelt Luana Luana elke elke donderdagnamiddag donderdagnamiddag vertelt vertelt Luana Luana elke elke donderdagnamiddag donderdagnamiddag vertelt vertelt Luana Luana Difficile Difficile een een nieuw nieuw BigBig Big City-verhaal.

City-verhaal.

Difficile Difficile een een nieuw nieuw Big Big City-verhaal.

City-verhaal.

Difficile Difficile een een nieuw nieuw Big City-verhaal.

City-verhaal.

VOLGENDE WEEK VOLGENDE VOLGENDE KEER KEER VOLGENDE VOLGENDE KEER KEER VOLGENDE VOLGENDE WEEK WEEK Tijdens de zomermaanden Waarom Waarom wordt wordt de dede Waarom Waarom wordt wordt de verschij nt de rubriek Big Wat Wat gebeurt gebeurt ertemperatuur als er als er onder erCity onder gemiddelde gemiddelde temperatuur gemiddelde gemiddelde temperatuur temperatuur niet.

De volgende afl evering mij mij n huis n huis een een metrolij metrolij n van van ons ons land land gemeten gemeten in in n vanvan ons land land gemeten gemeten vindt uons in het nummer vanin1 in wordt wordt gebouwd? gebouwd?

Ukkel?

Ukkel?

Ukkel?

Ukkel? september.

Culture.

NL | FR | EN CULTURE COMES BACK TO LIFE

ALESANDRA SEUTIN FÊTE SON GRAND RETOUR AU FESTIVAL CONGOLISATION

‘J’espère que ma présence à Bruxelles inspirera d’autres artistes’

35

Culture. Festival

FR

Lorsque Alesandra Seutin donne un workshop à Londres ou à Dakar, les danseur.euse.s du monde entier s’arrachent leur place auprès de la chorégraphe dont la méthode fait des étincelles. La preuve avec les danseurs street Aurel Zola et Max De Boeck qui s’y sont essayés à l’occasion du festival bruxellois Congolisation. « Ce qui compte, c’est de rester soi-même. Take it or leave it.»

— SOPHIE SOUKIAS, PHOTOS SASKIA VANDERSTICHELE

L

’interminable hibernation forcée des théâtres et de la vie artistique a quelque peu camouflé une information de plus haute importance: Alesandra Seutin est de retour dans la capitale depuis un an et demi. Née à Harare au Zimbabwe d’un couple sud-africain et belge, elle grandit à Bruxelles avant d’entamer sa formation artistique à Londres, en théâtredanse au Conservatoire Trinity Laban et en chorégraphie et performance à l’Université de Middlesex. Jusqu’à ce que le Vieux Continent se fasse trop petit et que sa soif d’apprendre la pousse à explorer de nouveaux horizons : les États-Unis, l’Asie, l’Afrique surtout. Au Sénégal, elle est l’élève de Germaine Acogny, souvent citée comme la « mère de la danse africaine contemporaine », avant de devenir ambassadrice de sa méthode et de reprendre la direction artistique de son École des Sables à Dakar aux côtés de Wesley Ruzibiza.

Celle qui a fait de Londres sa base principale pendant près de 23 ans et fondé sa propre compagnie (Vocab Dance), revient dans le Bruxelles de sa jeunesse, avec lequel elle n’avait jamais vraiment coupé les liens. Après avoir été la coach artistique et dramaturge du duo bruxellois de danseuses house Les Mybalés en 2018 et figuré l’année suivante au casting de Dear Winnie, mis en scène par Junior Mthombeni et dont elle assurait également la chorégraphie, Alesandra Seutin signe les débuts officiels du chapitre bruxellois de sa carrière au festival multidisciplinaire Congolisation. Elle assure la partie « dansée » des festivités via une carte blanche mettant à l’honneur deux artistes internationaux (Junadry Leocaria et Akeim Toussaint Buck) ainsi qu’une collaboration avec le duo de danseurs Aurel Zola et Max De Boeck,

chorégraphes et fondateurs de The Revolutionary. Au croisement de la danse street et commerciale, le collectif belge crevait les petits écrans en 2019 en participant au télécrochet de M6 La France a un incroyable talent. Introduits à Alesandra Seutin via le musicien et metteur en scène Pitcho Womba Konga, l’homme derrière le festival Congolisation, la chorégraphe intervient pour mettre les deux jeunes danseurs sur le chemin de la création contemporaine à travers un spectacle qu’ils ont construit ensemble.

Quel a été le point de départ de cette création ?

ALESANDRA SEUTIN : Mon travail se focalise sur l’existence noire. Quand je dis « noir », je parle des hommes et femmes de couleur dans une société primordialement blanche. Je veux mettre la lumière sur les corps noirs parce qu’ils sont souvent maintenus dans l’ombre. On retrouve cette même idée de hiérarchie dans les différents styles de danse. Les formes traditionnelles et les danses dites ‘urbaines’ sont rarement considérées comme du « high art ». C’est important pour moi d’amener ces styles dans les théâtres et de les mettre sur scène via des créations.

AUREL ZOLA : Lorsqu’on a échangé avec Alesandra sur sa vision de la danse, on a compris qu’on était sur la même longueur d’onde.

MAX DE BOECK : Au sein de notre compagnie The Revolutionary, on a toujours prôné l’importance d’avoir un message.

ZOLA : Au-delà des pas, on essaie de raconter quelque chose avec notre corps en partant, avant tout, de nos émotions.

La pièce s’intitule A Black Man Art. SEUTIN : C’est l’homme noir avec sa force, sa

« Ça a changé ma vie d’aller à l’École des Sables et de revenir à Londres en sachant que j’ai ma place dans le monde de l’art » ALESANDRA SEUTIN

36

vulnérabilité, ses sentiments, ses émotions, sa beauté et sa grâce. À côté de ça, j’ai également été très inspirée par le morceau ‘The Blacker the Berry’ de Kendrick Lamar. Ses prises de position faisaient écho à mes questionnements en Belgique. Mon premier réflexe a donc été de demander à Max et Aurel de me raconter la première fois qu’ils s’étaient sentis regardés ou traités différemment en tant qu’hommes noirs.

Leurs histoires m’ont inspiré beaucoup d’images mentales et de tableaux. Ça a été le point de départ d’une véritable exploration. Le tout dans une ambiance ouverte où il était vraiment possible de partager. J’aime créer des safe spaces où les danseurs se sentent suffisamment à l’aise que pour se donner à la création.

Quelles sont les histoires que vous avez souhaité partager avec Alesandra Seutin ?

ZOLA : Je me suis focalisée sur l’histoire de mon père qui a quitté le Congo pour l’Europe et qui a fait des études de médecine à l’ULB. Il a subi le racisme de plein fouet. Après avoir été diplômé, il a dû attendre dix ans avant de pouvoir exercer en tant que médecin. Pendant toutes ces années, il a enchaîné des boulots qu’il n’aimait pas pour pouvoir nourrir sa famille. Il me disait qu’en tant que personne de couleur, j’allais toujours devoir faire mieux que les autres. Aujourd’hui encore, avant un rendez-vous, je me dis que je dois être excellent parce qu’on risque de me juger à ma couleur de peau. J’ai vu mes parents souffrir de ne pas être acceptés dans la société, cela a condi-

Au temps de la Congolisation

La danse est un moyen parmi d’autres de réclamer cet espace.

SEUTIN : C’est certain. Dans la danse c’est un vrai

challenge d’affirmer sa place, encore plus en tant que femme. Je suis partie construire ma carrière à Londres il y a plus de vingt ans et j’ai vraiment pu constater ce système d’échelles. J’ai vu des artistes extrêmement inspirant.e.s être au top de leur carrière pour ensuite disparaître complètement. Alors que d’autres étaient promus, couronnés et ouvraient leur propre école. La plupart des personnes « racisées » – je ne sais pas si j’aime bien ce terme – ne sont pas

parvenues à briser ce plafond de verre. De mon côté, je me partage entre ma compagnie de danse, mon travail de co-directrice artistique à l’Ecole des Sables au Sénégal et mon statut de « Guest Artistic Director » pour The National Youth Dance Company (Sadler’s Wells) à Londres.

Alesandra Seutin, votre parcours est marqué par votre rencontre avec la chorégraphe Germaine Acogny, fondatrice de l’Ecole des Sables au Sénégal, dont la méthode fusionne danses traditionnelles d’Afrique de l’Ouest et danses contemporaines. Germaine Acogny a été votre mentor depuis 2011. Aujourd’hui vous transmettez sa technique.

SEUTIN : Ça a changé ma vie d’aller à l’Ecole des

Sables et de revenir ensuite à Londres en sentant que j’ai ma place dans le monde de l’art et que j’ai des choses à dire. À Londres, je sortais d’une école de danse contemporaine où les personnes brunes se comptent sur les doigts de la main.

Quand j’essayais d’amener ma culture, on me poussait à proposer des choses plus « abstraites », on voulait me ramener à un univers qui était le leur, mais qui n’était pas le mien. En revenant à Londres, je me suis dit que ç’en était fini de me censurer et que j’allais être moi-même à 100%, avec mes idées et ma vision : Take it or leave it. Ma rencontre avec Germaine Acogny m’a donné cette conviction qu’il fallait que je sois moi-même et que je me découvre. Je suis noire et pourtant je suis biologiquement métis.

▼

tionné mon éducation.

DE BOECK : De mon côté, c’est un peu particulier parce que je suis métis et que j’ai grandi avec ma mère qui est blanche, et non pas avec mon père.

Ce qui fait que j’ai été élevé « à la Belge ». C’est assez récemment que j’ai compris à quel point on me voyait comme « noir » et non pas comme « moitié-moitié ». On te perçoit différemment et on te traite différemment aussi. Ça peut être pour des choses très simples, comme lorsque tu es dans une file à la boulangerie et que tu constates que tu n’as pas le même traitement que d’autres personnes dans la file. Mais j’ai toujours cherché à prendre du recul par rapport à ces comportements et à en rire. Car il n’y a rien que je déteste plus que le statut de victime. Il faut surtout parler, œuvrer à une prise de conscience et montrer qu’on a notre place dans la société.

BRUZZ

Alesandra Seutin intervient pour mettre Aurel Zola (à gauche) et Max De Boeck sur le chemin de la création contemporaine à travers un spectacle qu’ils ont construit ensemble.

Outre la très attendue carte blanche confiée à la chorégraphe internationale Alesandra Seutin (voir ci-contre), le festival Congolisation promet d’enchaîner les coups de foudre. Les festivités s’ouvrent le 30 juin avec une flashmob qui se charge de ranimer vos membres engourdis par des mois de quarantaine. Parallèlement, Anne Wetsi Mpoma présente l’exposition Ndoto. La curatrice à la tête de la Wetsi Art Gallery interroge les grands défis de la diaspora africaine à travers les travaux de cinq artistes. À découvrir sur les murs du KVS et de sa galerie. La soirée prend un tournant littéraire avec les interventions d’auteur.ice.s en phase avec leur temps. Dans Yaya na Leki, Moussa Don Pandzou et Lieven Miguel Kandolo abordent les questionnements de la jeunesse en diaspora.

De son côté Lisette Lombé présente son dernier recueil incendiaire Brûler, Brûler, Brûler. On la retrouve plus tard, entourée des grandes dames du spoken word Joëlle Sambi et Lisette Ma Neza pour une puissante session slam.

Côté théâtre, c’est la metteuse en scène Axelle Verkempinck qui donne le ton le 1er juillet avec Save me a spot, écrit et créé par le tout nouveau collectif Les Bakonzi. La soirée du 3 juillet se consacre à l’entreprenariat artistique en Afrique avec, entre autres, une rencontre exclusive avec Nix, cofondateur de Deedo, première plateforme de streaming de musique africaine. La soirée s’achève en hip-hop avec le concert de clôture du festival, assuré par les inspirants Isha et Miss Angel, qu’on ne présente plus. (SOS)

| INTERVIEW

ZOOM SUR LE FESTIVAL

FESTIVAL CONGOLISATION 30/6 > 3/7, KVS, Facebook: Congolisation, www.kvs.be 37

▼

ALESANDRA SEUTIN FÊTE SON GRAND RETOUR AU FESTIVAL CONGOLISATION

Lorsque j’étais ado, j’étais grunge, tout en écoutant du hip-hop. Les gens veulent te mettre dans des cases, mais tu es qui tu es. Tout simplement. C’est d’ailleurs quelque chose qui m’a plu chez Max et Aurel. Ils ont leur propre sensibilité. Je ne vois pas deux types de personnes, je vois juste deux âmes. À partir de là, on essaie et on explore.

mouvement, tout ça est un vocabulaire. Ça faisait sens. « Vocab », c’est aussi une référence à l’inspiration ancestrale de ma pratique. Je suis allée tard en Afrique pour étudier la danse et c’est là que j’ai pris conscience que la danse s’inscrivait dans une culture qui allait au-delà du mouvement et qui englobait d’autres formes d’art. C’est d’ailleurs la même chose avec le hip-hop. Ça n’est pas que de la danse, c’est aussi du rap et du graffiti. Je ne travaille pas singulièrement mais globalement. Or j’ai remarqué que dans la danse contemporaine, surtout en Europe, la danse s’inscrit dans des techniques, mais pas toujours dans une culture. Ça là que j’interviens pour essayer d’insérer quelque chose en plus.

Qu’est-ce qui vous a émue dans leurs pratiques de street dance respectives ?

BRUZZ | INTERVIEW

SEUTIN : Avant de commencer à travailler avec

eux, j’ai regardé leurs vidéos Instagram pour voir comment ils bougent. J’ai constaté qu’ils avaient déjà un univers et un vocabulaire. Ils avaient déjà beaucoup à donner, notamment en termes de propositions. De mon côté, je pouvais amener une nouvelle physicalité et de nouvelles intentions en travaillant sur les images et sur les émotions.

ZOLA : Le but d’Alesandra est d’essayer de faire ressortir le meilleur des artistes. Ce qui se trouve au plus profond de nous. Elle a utilisé notre histoire et notre vécu dans le show. Ce sont des choses qui nous appartiennent et qu’on n’a pas eu forcément l’opportunité de partager. Elle arrive à connecter en nous l’artiste, l’adolescent qui a été dans la douleur et l’adulte aujourd’hui, qui a surmonté beaucoup de choses mais qui n’en est pas pour autant venu à bout de ses frustrations. C’est très deep.

Qu’est-ce que cela déclenche en vous ?

DE BOECK : Des choses qu’on n’a jamais exprimées dans la vie de tous les jours. Aurel et moi, on se connaît, on sait ce qu’on a traversé et c’est magique d’avoir l’opportunité de l’exprimer par le show. Ça fait un bien fou. Après, peut-être que tout le monde n’est pas prêt à tenter ce genre d’expérience.

L’introspection n’est pas un travail sur soi qui est spécialement facile à faire.

ZOLA : Oui c’est sûr, il faut avoir une certaine maturité, avoir fait un travail sur soi-même et se comprendre. Alesandra arrive à un stade de notre vie où on est prêts à travailler nos émotions. Ça fait du bien parce que quand tu danses, tes gestes prennent sens. Ça n’est pas que des steps en réaction à une musique ou à un beat, tu es vraiment connecté à toi-même. Tu sais pourquoi tu fais tel ou tel mouvement.

Alesandra Seutin, quel est le secret de votre méthode ?

38

Vous êtes partie construire votre carrière à Londres à l’âge de 18 ans à peine. Qu’avez-vous trouvé de l’autre côté de La Manche que Bruxelles n’était peut-être pas en mesure de vous offrir à ce moment-là ?

SEUTIN : Je suis désolée de le dire mais Londres a

vingt ans d’avance sur Bruxelles (rires). Je parle de la mentalité de la ville. Il y a tellement d’avance culturelle pour les gens afro-descendants, au niveau de l’insertion et de la place qu’on a dans la société. Quand je suis arrivée à Londres il y a 23 ans, il y avait déjà des librairies spécialisées, le Black History Month et des Saturday Schools pour que les gens des Caraïbes et les Africains puissent apprendre leur histoire.

En Belgique, on n’apprenait pas notre histoire à l’école.

« Le but d’Alesandra est de faire ressortir le meilleur des artistes. Ce qui se trouve au plus profond de nous »

Aujourd’hui vous êtes de retour à Bruxelles.

AUREL ZOLA

SEUTIN : Je suis revenue à Bruxelles pour la qualité

urbaines, club, etc. pour créer un monde contemporain du point de vue de la gestuelle mais aussi de la voix.

Votre compagnie s’appelle Vocab Danse.

SEUTIN : J’étais chez moi, à Londres, et il me fallait

un nom pour ma compagnie de danse. Je me suis dit que le premier CD que je toucherais au hasard dans ma collection allait peut-être m’inspirer. Je suis tombée sur un album des Fugees dont ma chanson préférée est ‘Vocab’. La voix, le chant, le

de vie, pour être plus proche de ma famille et aussi parce que j’avais envie d’investir quelque chose ici. En arrivant à Bruxelles, je me suis dit qu’il y a plein de talents et d’artistes qui n’ont peut-être pas toutes les clés pour construire leur carrière et j’aimerais les y aider. Je veux être présente, conseiller et donner du courage. Car c’est en voyant des artistes qui me ressemblent sur scène que j’ai trouvé ma motivation personnelle. Être présente ici pourra, je l’espère, inspirer d’autres artistes.

FESTIVAL CONGOLISATION: A BLACK MAN ART 2/7, 20.30, KVS BOX, Facebook: Congolisation, www.kvs.be

SEUTIN : Un de mes motos est ‘living in the

DE METHODE-SEUTIN

THE SEUTIN METHOD

movement’. C’est l’idée de ne pas créer pour créer mais de savoir pourquoi on le fait. Quand je travaille avec des danseurs, je m’attache à questionner leurs intentions. Car un geste, y compris les gestes les plus banals de la vie de tous les jours, s’inscrivent toujours dans une culture et sont porteurs d’une signification.

Danser, c’est dire des choses avec son corps. Mon vocabulaire à moi est ancré dans les danses du continent africain. Je pars des danses modernes,

Goed nieuws: Alesandra Seutin is terug. Na 23 jaar in Londen te hebben gewoond en er haar gezelschap Vocab Dance te hebben opgericht, is ze nu opnieuw in het Brussel van haar jeugd. Haar opleiding genoot de choreografe zowel in Afrika als in het Westen, en dansers uit de hele wereld vechten om een plaatsje in een van haar workshops, gretig om haar vurige methode te leren kennen.

De streetdansers Aurel Zola en Max De Boeck wagen zich eraan tijdens het Brusselse festival Congolisation.

“Wat telt is dat je jezelf blijft. Take it or leave it.”

Good news: Alesandra Seutin is back. After 23 years of living in London, where she founded her own company Vocab Dance, she is now back in the Brussels of her youth. The choreographer was trained in Africa as well as in the West, and dancers from all over the world are fighting for a place in one of her workshops, eager to learn her fiery method. Street dancers Aurel Zola and Max De Boeck are taking the plunge at the Brussels Congolisation festival. “What counts is that you remain yourself. Take it or leave it.”

NL

EN

Uw reis naar Wallonië begint bij ‘‘La Boutique de Wallonie’’ in Brussel!

Votre voyage en Wallonie commence à La Boutique de Wallonie à Bruxelles !

Petite rue au Beurre, 6 - 1000 Bruxelles 29/ 07

Ibrahim Maalouf

26/ 08

K’s Choice

Alle informatie om ons te bezoeken op VISITWallonia.be/BoutiquedeWallonie 28/ 08

© WBT - Olivier Legardien

Toutes les informations pour nous rendre visite sur VISITWallonia.be/BoutiquedeWallonie

La Boutique de Wallonie

Wallonie Belgique Tourisme

29/ 08

Trixie Whitley

Asaf Avidan + Valkø

And many more !

Info & Tickets :

V R O EGBOEK A CTIE

RÉ S E R V A T I O N RAPIDE

EARLY BIRD P R O M OT I O N

MIN.4 VOORS TELLINGEN

MIN.4 SPECTACLES

M I N.4 P R O D U C TIONS

W WW.KVS.BE

© Danny Willems

K V S NAJAAR | AUTOMNE | AUTUM N ‘ 2 1

Culture. Installation/performance

Singing in the pool The Kunstenfestivaldesarts returns at the beginning of July with an impressive eight-day programme. The musical performance What Happens with a Dead Fish? by Lina Lapelyte will certainly be an eye-catcher. — MICHAËL BELLON, PHOTO SASKIA VANDERSTICHELE The Flow outdoor swimming pool next to the Pierre Marchant bridge over the canal in Anderlecht and built by Pool Is Cool and Decoratelier, is a statement against the shortage of outdoor swimming facilities and public recreation in the city. It will remain accessible throughout the summer by appointment. But this week you can also enjoy live performances by a sixteen-strong choir of amateur singers from Brussels, led by Lithuanian musician and artist Lina Lapelyte.

When we speak to her, she is still in Rome where, at the grand baroque Teatro Argentina, she is reprising her successful production Sun & Sea, a “beach opera” with singers in swimsuits in the sand, with which she, along with Rugile Barzdžiukaite and Vaiva Grainyte, won the Golden Lion for the best national contribution at the Venice Biennale in 2019 and was subsequently picked up by the Kunstenfestivaldesarts. A swimming pool at the canal in Anderlecht is quite something else than a baroque theatre. Lina Lapelyte: “I am certainly familiar with the story of the lack in Brussels of a place for outdoor swimming and the general problem of recreation in public space behind

BRUZZ | INTERVIEW

EN

Bijschrift

Artist Lina Lapelyte at Brussels’ temporary open-air swimming pool Flow. “I’d rather work outdoors than in a white cube or in a gallery.”

work in a white cube or in a gallery.”

In Sun & Sea, the singers are lying on the beach. Lina Lapelyte also put up the show Candy Shop next to a swimming pool. Now she

“For some reason, I was o en reminded of fish during the lockdown. While also thinking a lot about our dealings with death” that. The work that Pool Is Cool does is therefore social and necessary. The fact that our performance takes place outdoors means that the work embraces its surroundings and can be seen by everyone. I’d rather do that than

is jumping in with What Happens with a Dead Fish? Does she have a thing for swimming and water?

“Before, that was simply a coincidence,” laughs Lapelyte, “but now the invitation to work with the pool was very concrete. For some reason,

I was often reminded of fish during the lockdown, while also thinking a lot about our dealings with death. In nature, death has a certain lightness, because one living organism absorbs the death of another organism, as it were, to make new life possible, so that nothing is lost.

There, death is part of a positive cycle.”

COMMON VOICE Does that message then linger in the libretto? “In my own work, the text plays a minor role compared to the music. The little text in this piece is rather poetic, and the music is mostly atmospheric and interprets a state of being. We are a large group of sixteen singers, but I approach them as one body, that’s how the piece was composed. The choir represents a kind of collective thinking, it’s like a small society

trying to find a common voice.”

How the performance will eventually look is still a bit of wait and see. “The pool has only just been filled, before that we worked on the basis of plans. That makes it all the more exciting. The installation in ceramics by the Brusselsbased duo of artists Frizbee Ceramics will also play an important role, but I can’t give too much away about that yet. We will also try to sing in the water. Hopefully it’s not too cold. (Laughs) We still have a lot of testing to do, but for the singers and the audience it will be a nice experience.”

WHAT HAPPENS WITH A DEAD FISH? 2 > 6/7, Flow swimming pool, www.kfda.be 41

Vantage point

NACIM MENU ( BRASSERIE DE L’ERMITAGE ) SEES A FUTURE FOR HIS OPEN CITY BREWERY

‘Now we realise how many people love our products’ EN

The young brewer Nacim Menu of nano-brewery L’Ermitage has opted for the lift at the Place Poelaertplein as vantage point to climb out of the Covid valley and look to the future. “A classic of course, but I love the contrast between the high and the low city that you find here, and the elevator that is a symbol of the connection between the more working-class parts with the Marolles and the more upscale neighbourhoods. The vibrant centre that has suffered for so long is also in view here, with traders who had to close and people who live with large families in small houses. The Covid crisis has had a financial impact on our brewery too, and we will never

“Our lockdown beers are now maturing for a year.

The crisis has diversified our activities” be completely carefree again now that we know our freedoms can always be drastically curtailed. But we have always carried on working and have many plans.”

Nacim founded Brasserie de l’Ermitage with Henri Ben Saria and François Simon. It all started with home brewing in the Kluisstraat/rue de l’Ermitage in Elsene/Ixelles. Since 2016, they have been brewing professionally on Lambert Crickxstraat/rue Lambert Crickx in Anderlecht. They also have a beer shop on Gheudestraat/rue Gheude, and a bar on Moskoustraat/rue de Moscou in Sint-Gillis/Saint-Gilles.

Lanterne and Théorème de l’Empereur are their best-known beers. “From the beginning of the crisis, we went into survival mode with online sales and home deliveries to our community of customers and friends of the brewery. They responded quickly which

42

meant that we could continue our activities. That was the first profound lesson from the crisis: until then we had been selling 80 percent of our beers in bars, so we did not always have that much contact with all our customers. Now we realise how much people really love our products and notice a greater tendency among people to buy and consume locally. This has strengthened us in the philosophy with which we started the brewery: brew in Brussels and consume in Brussels. An open city brewery with a circular and local economic model is possible.”

Another project that saw the light of day last year is called Les caves de l’Ermitage: a project to allow beers to mature and ferment in old wine barrels. “Our twelve fermentation vats in the brewery have to be refilled every three weeks, but we can leave the wine barrels up to one year. So rather than reduce brewing capacity due to declining sales in pubs, we have continued to produce for the wine barrels where special, slightly more acidic lockdown beers are now maturing for a year until they can be bottled in October. In other words, the crisis has also diversified our activities.”

Further into the future, Nacim and his companions are thinking about a new Brasserie site with more production capacity. SmallCHEB RUNNER: ANGRY IMMIGRANT de l’Ermitage local breweries will be able to grow again,2/7, 20.00, Beursschouwburg, he says. “We have to refuse back orders www.beursschouwburg.be Started out as a project between three friends in Elsene/Ixelles due to high demand. Smaller breweries won’t have to compete but can still Has been a professional brewery nibble at the industrial segment.” The since 2016, with headquarters in Anderlecht city will also change, Nacim says with a last glance at this urban landscape. “On Best-known beers: Lanterne the one hand, we have become aware of and Théorème de l’Empereur the importance of quality public space in Used to sell 80 percent of their the city, and on the other hand, telecombeers in bars, but the Covid crisis muting will ensure that many from forced them to switch to direct contact with customers outside Brussels will no longer do the route every day.”

Have started a new project in MICHAËL BELLON, PHOTO SASKIA VANDERSTICHELE

which beer matures in wine barrels

43

BruxellesVies Storyboard NOÉMIE MARSILY

A fan of Tintin

For three weeks, a well-known person from Brussels shares his/her/their view of the world.

ANNE WETSI MPOMA is revolutionising the art world with her gallery, which gives black artists the opportunities they deserve.

EN/ As a kid, I had access to my uncle

Il n’y a pas d’âge pour être agent secret. Dans le documentaire chilien El Agente Topo, une famille qui s’inquiète du bien-être de sa mère placée en maison de retraite engage Sergio, 83 ans, pour jouer les taupes.

Sortie en salles : 30/6 44

Roland Vanden Bogaert’s library. He was both a creator and collector of comic books. He devoted a significant portion of his life to compiling information about his hero and friend, Hergé. So, he had every Tintin and every Suske en Wiske/Bob et Bobette (Spike and Suzy). With Tintin, it was simple: I had a real aversion to it.

Tintin in the Congo traumatised me. I certainly did not want to be perceived as or associated with the “Bamboulas”.

The thick red lips, the crude and simplified way of speaking, the idiotic demeanour, the leopard-skin costume.

It was terrifying to discover such a limited depiction of Congolese culture when I myself did not know the Congo at the time when I first read it. It bore no resemblance to the description provided by my parents, family and friends but, at the same time, it seemed to be completely accepted and normalised by the rest of society. That book contributed to making me feel ashamed of who I was and of my origins.

As an adult, I have met Tintin fans and I have never really been able to feel close to them. How could I feel close to a person who idolises the object of a trauma from my childhood? An object of humiliation too. Bob et Bobette went down easier. It was more subtle. The racist images in it were administered in smaller doses. At least, that was the impression I got. But Sven ’t Jolle’s work helped me to recognise the

damage, still present in my life, that was caused by this racist worldview.

I remember an exhibition at Wiels in 2017 in which this Belgian artist who lives in Australia, recreated extracts from Bob et Bobette books in one of his pieces. He used them to denounce islamophobia and the stereotypes that are spread about non-European populations. I read every Bob et Bobette book without finding that they posed any real problem. I felt a definite malaise, but I did not identify it clearly at the time.

In 2021, anyone who is familiar with the concept of empathy should be able to imagine how a black child experiencing life as part of a minority might feel reading Tintin in the Congo and seeing the original images drawn

by Hergé. Furthermore, when you situate those images within the context of colonial propaganda that sought to justify domination and exploitation in the name of spreading civilisation, it really should not be too difficult to see how harmful these degrading and stereotypical images can be to the construction of a positive self-image.

My uncle left this world too soon. I often wonder what kind of relationship we would have today. What would I think of him today, as a black woman with a decolonial mindset? After all, he was a white man who went to the Congo in search of adventure, an inveterate fan of Hergé who moved in former colonialist circles. And yet, I am convinced, or at any rate I would like to believe that he would be among the detractors of these racist images. I had the chance to observe him with his friends, who were like him: Belgians who had worked in the Congo during the colonial regime and had married women from there. But he behaved differently. In some ways, you could tell that he had a sense of superiority over the black woman, but it was the same as that which white men of the time felt towards white women. He was different. And perhaps that is what I will choose to remember; that the paternalism in society was and is expressed by individuals, who express it to varying degrees.

De hele reeks nalezen?

BRUZZ.be/bruxellesvies

You may also like

© VOLTA ITBLEMONT

BRUZZ | PORTRAIT

TUKAN

‘L’esprit de famille est très ancré dans le groupe’ FR

Chaque semaine, notre radar détecte un.e artiste qui mérite toute votre a ention.

Aujourd’hui, c’est le groupe Tukan qui prend son envol via des pistes électroniques déviantes et incroyablement captivantes.

— NICOLAS ALSTEEN

Nouveau spécimen aperçu dans la jungle bruxelloise, Tukan rassemble les envies volatiles de quatre collectionneurs de sons hybrides. Le guitariste Andrea Pesare, le claviériste Sam Marie, le bassiste Nathan Van Brande et le batteur Tommaso Patrix opèrent en effet de curieux rapprochements derrière les plumes de Tukan.

Formé au jazz, biberonné au post-rock et à toutes les formes de musiques progressives, le quatuor fusionne aujourd’hui ses principales influences sous une étrange boule à facettes. Pas vraiment académiques, les compos électroniques de la formation se passent volontiers des logiciels et autres séquenceurs

analogiques pour titiller le dancefloor avec de véritables instruments.

Oiseau de nuit, Tukan a pris son envol pendant le confinement grâce à une victoire en finale du Concours Circuit. Au-delà d’une belle reconnaissance acquise auprès des professionnels du milieu musical, ce succès a surtout permis au groupe de vivre et d’exister publiquement dans un monde culturel paralysé par les restrictions sanitaires. Loin des sessions virtuelles, c’est donc sur scène que le collectif a peaufiné sa proposition : une déferlante instrumentale au groove implacable. « Dans ce projet, nous laissons très peu de place à l’improvisation », commente le bassiste Nathan Van Brande. « Une fois qu’un morceau est composé, nous respectons scrupuleusement sa structure. En concert, notre musique peut sembler très libre. Pourtant, nous jouons vraiment une partition. »

ON EST ENSEMBLE Poussé par des vents favorables, Tukan se dévoile à présent via un

premier enregistrement. Confectionné aux côtés de l’ingé-son Jean Vanesse (Mélanie De Biasio, Le Motel), finalisé en compagnie de Frederik Dejongh (STUFF., Stikstof), le disque du quatuor abrite quatre plages instrumentales de haut vol : des titres mutants, extatiques, véritablement profilés pour combler les attentes d’un public attiré par les sorties des labels Warp (Battles, Squarepusher) ou Ninja Tune (Actress, Bicep). À un moment, Tukan aurait pu s’appeler «Niofar ». « C’est du wolof : une langue parlée au Sénégal.

Tommaso, notre batteur, a grandi là-bas », raconte Sam Marie. « Le mot « niofar » est difficile à traduire en français. Approximativement, cela signifie « On est ensemble ».

Cet esprit de famille est très ancré dans le groupe. » À l’arrivée, pourtant, ‘Niofar’ est le nom d’un morceau de Tukan, une espèce en voie de développement.

TUKAN : TUKAN Sortie de l’EP : 17/6 45

Culture. Happening

EEN WALVIS IN DE BUIK VAN DE STAD: MUZIEK VOOR HET RIET EN DE REIGERS

In de ban van de baleinen

46

Walvisspotters moeten zich dit weekend ophouden langs de waterwegen tussen Brussel, Antwerpen en Gent. Dan zwemt er een glimmend zoogdier van veertig meter door de Belgische binnenwateren. In zijn buik zit niet Jona, maar een bende musicerende vrijbuiters.

— TOM ZONDERMAN, FOTO’S HELEEN RODIERS

Walvisvaarders aan wal in Werkplaats Walter: Lode Vranken, Teun Verbruggen, Amy Franceschini, Tim Bruggeman en Jan Laute.

BRUZZ | INTERVIEW

I

n 1577 zwom er een walvis de Schelde op tot in Antwerpen. De stadsbewoners keken hun ogen uit en wisten niet wat ermee aan te vangen. Ze maakten hem een kopje kleiner.

Hopelijk is de walvis die straks tijdens de tweedaagse trektocht In de buik van de stad: een walvis van Brussel naar Gent vaart, met een tussenstop in Antwerpen, niet hetzelfde lot beschoren. Het varende gevaarte is een cocreatie van het Anderlechtse laboratorium voor muziek en beeldende kunsten Werkplaats Walter, het Brusselse artiestencollectief Dear pigs,, de Gentse creatie- en ontmoetingsplek De Koer en Futurefarmers, een internationaal gezelschap van kunstenaars, boeren, architecten en antropologen. Organisaties die occasioneel al met elkaar hadden samengewerkt, en die artistiek met elkaar verwant zijn in de manier waarop ze de vrije ruimte invullen met creativiteit.

Als de coronacrisis al iets positiefs met zich meebracht, is dat dat kleinere spelers hun soepelheid en aanpassingsvermogen toonden, terwijl de grote jongens goeddeels verlamd aan de kant stonden. Zo ook gebeurde de conceptie van de walvis tijdens een wilde brainstorm vorig najaar, toen de coronapandemie de culturele sector andermaal in een houdgreep hield. “Omdat er in de zalen geen publiek toegelaten werd, dachten we na over hoe de zaal naar het publiek kon komen,” zegt Jan Laute, samen met Lode Vranken bezieler van Dear pigs,. “Zo kwamen we uit bij een grote walvis die rustig voorbij vaart.

Daarin zou dan een concert plaatsvinden, maar gaandeweg is het concept uitgedijd.”

Oorspronkelijk zou de walvis in januari te water gaan, maar door de aanhoudende coronamaatregelen werd er geschoven naar de zomer.

De extra tijd werd gevuld met extra ideeën: de walvis zou van Brussel via Antwerpen naar Gent varen, met aan boord telkens wisselende gelegenheidsensembles van muzikale vrijbuiters.

Muziek die je beluistert als toevallige passant, of als fervente fietser voor wie enkele fietsroutes zijn uitgestippeld. In het kielzog van de walvistrek werd gevraagd aan de Brusselse schrijver Antoine

▼

NL

47

▼

EEN WALVIS IN DE BUIK VAN DE STAD: MUZIEK VOOR HET RIET EN DE REIGERS

Boute om een verhaal neer te pennen en aan de Antwerpse kortfilmmaker Kris Verdonck om daarrond een film te draaien. Daarbij kwam nog het plan voor een driedelig megazine, samengesteld tijdens de reis door de Gentse zinezielen Les VoiZines in samenwerking met Rik Sturtewagen van Muntpunt. Mochten ook mee aan boord: het Antwerpse kunsteducatieve vragenhuis Stormkop, een plek voor jonge dromers, denkers en doeners, en café Viking in Gent.

Jan Laute over hun varende creatuur: “De walvis bestaat uit een modulair houten skelet dat we bekleden met een huid uit stellingdoek. We houden het wat abstract, hij mocht er niet te schattig uitzien.”

BRUZZ

| INTERVIEW

FREMDKÖRPER “Het is een beetje ontspoord,” lacht Teun Verbruggen van Werkplaats Walter over het varende totaalconcept. “Een maf ding dat geen water door zijn spuitgat stuurt maar muziek.

Maar wat is het eigenlijk?” De Fremdkörper die dit weekend aan de Akenkaai wordt ontscheept, is een veertig meter lang binnenschip dat wordt aangekleed met een houten raamwerk en zilverkleurige panelen. Bij goed weer nemen de muzikanten plaats in de buik van de walvis, zijnde op het dek.

“De walvis bestaat uit een houten skelet met verschillende modules,” legt Laute uit. “We moeten het ding snel kunnen afbreken en weer opbouwen. En voor de sluizen en bruggen moeten we uitsteeksels kunnen inklappen, zoals de kop.

Het framewerk bekleden we met huid uit stellingdoek, maar niet helemaal, omdat de windbelasting dan te groot zou zijn. Dat houdt het ook wat abstract, de walvis mocht er niet te schattig uitzien. We lieten ons inspireren door de dazzle, de techniek uit de Eerste Wereldoorlog waarbij oorlogsschepen in patronen beschilderd werden om het volume te fragmenteren. Dat is meteen symbolisch voor het hele project: je hoort en ziet iets, maar je weet niet precies wat.”

Het gezang van een blauwe vinvis is van op 850 kilometer te horen, maar hoever reikt het geluid van zijn Brusselse baleinbroeder? “Met een kleine geluidsinstallatie laten we de muziek naar de oevers waaien,” legt Verbruggen uit. “Maar het is niet de bedoeling om gigantisch veel lawaai van de boot te blazen.” Dat geluid zal onder meer geproduceerd worden door Verbruggen zelf, de jonge Brusselse jazzhonden Lucas Schreel en Hendrik Lasure, elektropopknutselaars Alan Van Rompuy en Maya Mertens, de Belgische violiste en kunstenaar Elisabeth Klinck en de Antwerpse gitarist en schilder Rudy Trouvé.

“Dat de muzikanten elkaar ontdekken in de buik van de walvis hee iets heel fragiels, maar ook heel spannends” TEUN VERBRUGGEN Werkplaats Walter

48

De samenstelling van de ensembles zegt veel over het karakter van het goeddeels ongescripte project: Teun Verbruggen lijstte samen met Tim Bruggeman van De Koer een veertigtal namen op, waarna ze op goed geluk groepjes vormden. “We keken dan of het ons spannend leek dat die namen samen stonden,” zegt Bruggeman. “De muzikanten die we gevraagd hebben, zijn sowieso artiesten die openstaan voor experiment en alternatieve vormen van musiceren.”

Geheel volgens de we-zien-wel-wat-er-gebeurtaanpak van het geheel, zullen de eenmalige gezelschappen niet op voorhand repeteren, op het schip wordt er enkel geïmproviseerd. Dat kan met vier, of alleen of met twee, de carte blanche is totaal. “Voor mij is de ontdekking op de boot heel belangrijk,” verduidelijkt Verbruggen. “Dat is iets heel fragiels, maar tegelijk wekt dat ook een soort spanning op: reizigers die elkaar voor het eerst ontmoeten en samen muziek maken. Sommige muzikanten kennen elkaar natuurlijk wel. Maar het gaat om het pakken van dat moment.”

Het is ook niet de bedoeling dat er een werk wordt gepresenteerd, zegt Lode Vranken van Dear pigs,. “Het is niet alsof je naar een concert gaat van een band die een hap uit zijn oeuvre presenteert. Je komt gewoon wat muziek tegen als je aan het wandelen of fietsen bent. De relatie muzikant-publiek wordt opgeblazen, iets waarvan we met corona zijn gaan beseffen hoe kostbaar dat is.

Omgekeerd geldt ook als muzikant: je speelt niet voor iemand, je speelt gewoon, voor jezelf, of voor het riet en de reigers. Zoals een schilder in zijn atelier werk maakt.”

Voor muzikanten is dat heel vreemd, merkt Verbruggen op. “Ze zijn het gewoon om, als ze

live spelen, een band aan te gaan met het publiek.

Ik kreeg een paar dagen geleden de vraag van een van de musicerende walvisvaarders om van slot te wisselen, zodat zijn vrouw en kinderen konden komen kijken. (Lacht) Dat is mooi, maar dat muziek maken is maar een radertje in het geheel van een veel groter project.”

JONA, MOBY EN CO Een andere grote rader is de film die wordt gedraaid door Kris Verdonck, die eerder al indruk maakte met de kortfilm Knetterende schedels. Het is geen documentaire, maar een echte film met beelden en geluid van op de boot. Het scenario kreeg de titel Wij zijn geen monsters mee en is gepuurd uit verhalen die zijn gesprokkeld uit workshops met kinderen en ouderen en gesprekken met schippers in Brussel, Antwerpen en Gent.

Zo worden er links gelegd tussen bewoners uit verschillende steden, tussen Brussel en Vlaanderen. “Maar ook hier wordt het geen representatie van ons project,” zegt Lode Vranken over de film die dit najaar zal worden getoond. “Het verhaal vertrekt uit de installatie, maar staat op zich.”

Het megazine, het zine op walvisformaat, is ook zo’n verhaal dat gezeefd wordt door de baleinen van het walvisproject. “Elke stad geeft zijn katern mee,” zegt Laute. “Naderhand zal de bundel gedrukt worden op klein formaat. Er hebben meer dan zestig tekenaars aan meegewerkt, geïnspireerd door volksverhalen rond water en rivieren. Al die uitwisselingen en ontmoetingen maken dit project erg bijzonder.” “De netwerken die zich hebben gevormd, hebben veel tentakels,” knikt Tim Bruggeman. “Naar de workshops van Les VoiZines zijn zelfs mensen uit Duitsland

JAN LAUTE Dear Pigs,

gekomen. “Ik ben geen kunstenaar pur sang,” zegt Laute. “Ik zeg niet: hier zijn mijn schilderijen, kijk er maar naar. Ik breng liever als een soort curator of initiator mensen samen in een nieuwe situatie. In die nieuwe situatie ontstaan er dingen die veel verder gaan dan wat je zelf had kunnen bedenken. Daarom spreken we ook liever van cocreatie dan van participatie.” Teun Verbruggen beaamt: “In mijn muziek zet ik ook altijd mensen bij elkaar en zie ik wat dat geeft.”

Ook de Amerikaans-Belgische kunstenares Amy Franceschini van Futurefarmers draagt die spirit een warm hart toe: “Je kan een idee poneren, maar het is mooi als een verhaal zichzelf schrijft wanneer er meer en meer mensen bij betrokken raken. En zo’n walvis werkt blijkbaar heel inspirerend. Wanneer ik in Californië ben, gebruik ik een app om walvissen te spotten. Je ziet dan wie er waar eentje gezien heeft. Mensen reageren altijd vol verbazing en enthousiasme op die dieren. Ik hoop dat zoiets met onze walvis ook gaat gebeuren.”

De walvis is uiteraard een symbolisch dier, iedereen kent het Bijbelverhaal van Jona of Moby Dick van Herman Melville. De walvis komt ook vandaag op veel plekken boven water. Toon Tellegen kreeg in 2016 de Zilveren Griffel voor De tuin van de walvis, en werd er zelfs heel even deel van dit project mee. Judith Vanistendael heeft net De walvisbibliotheek uit, Gorges Ocloo trekt deze weken met zijn eigen theaterversie van Moby Dick langs theaters. Maar intekenen in die grote

verhalen, daar was het de walvisvaarders van In de buik van de stad: een walvis eigenlijk niet om te doen. “We willen geen walvishappening maken om de walvis zelf,” legt Laute uit. “Voor ons is het meer een aanleiding om verwondering te scheppen, verrast te zijn.”

OVER DE OCEAAN “Voor mij is het allemaal redelijk Magritte,” lacht Verbruggen. “Het is een beetje absurd, het concept is dat er geen concept is.” “Eigenlijk waren we op zoek naar iets reusachtigs, zoals reuzen die in een stoet door de stad trekken,” zegt Laute. “En hoe mensen zich met die reuzen vereenzelvigen. Onze reus is een walvis. Iets bevreemdends dat verhalen opwekt.”

Antoine Boute wist wél waarom ze een walvis hadden gekozen, zegt Laute: de walvis en de koe zijn verre verwanten. Loeiende, melkgevende zoogdieren met kalveren die in de loop der tijd van elkaar zijn vervreemd, en die elkaar door dit project weer in de ogen kunnen kijken. “De walvis is eigenlijk de diplomaat die weer contact zoekt,” lacht Laute. “Daarom ook heeft Antoine zijn verhaal Wij zijn geen monsters gedoopt: wees niet bang voor ons, we komen in vrede. Kijk, voor dat soort wendingen hebben we Antoine nodig.”

Wat gebeurt er met de walvis wanneer hij zijn bestemming bereikt? Een blik in de walvisbaard en een slok levertraan? “Misschien wordt het een overkapping van ons podium in De Koer,” zegt Tim Bruggeman. “Dit project is liefst geen eindig verhaal,” knikt Laute. “Het is de bedoeling dat de walvis verder leeft.” Zoals een walvis C02 opslaat en zijn uitwerpselen fytoplankton doen groeien, die op hun beurt zuurstof produceren, zo zal de walvisboot nieuw leven geven. “Wij hebben een project in Philadelphia,” zegt Lode Vranken. “Ze hebben al gevraagd of we de walvis niet naar daar kunnen brengen. In Stormkop bevindt zich het atelier van Fons Oerlemans, onze lokale Thor Heyerdahl. Misschien moeten we hem aanspreken om onze walvis over te varen.” (Lacht)

IN DE BUIK VAN DE STAD: EEN WALVIS 3 & 4/7, futurefarmers.com

LE CHANT DES BALEINES Les observateurs de baleines doivent se rendre le long des voies navigables entre Bruxelles, Anvers et Gand ce week-end pour espérer voir un mammifère argenté de quarante mètres de long. Dans son ventre, une bande de musiciens flibustiers dont les paysages sonores improvisés s’étendent jusqu’aux berges. Le mastodonte est une cocréation du laboratoire musical d’Anderlecht Werkplaats Walter, du collectif bruxellois Dear pigs, du lieu de création et de rencontre gantois De Koer et de Futurefarmers, un collectif international d’artistes, d’agriculteurs, d’architectes et d’anthropologues. « Il ne s’agit pas seulement de la performance de la baleine », déclare Jan Laute de Dear pigs,. « Nous voulons créer l’émerveillement. » FR

UNDER THE SPELL OF THE BALEEN Whale spotters should watch waterways between Brussels, Antwerp and Ghent carefully this weekend. A forty-metre silver mammal will be swimming through the Belgian inland waterways. In its belly, a band of music-making freebooters whose improvised soundscapes fan out to the banks, where they will be picked up by casual passers-by and cyclists.

The colossus is a co-creation of the Anderlecht-based Werkplaats Walter, the Brussels collective Dear pigs,, the Ghent creation and meeting place De Koer and Futurefarmers, an international collective of artists, farmers, architects and anthropologists. “We are not necessarily interested in the whale happening,” says Jan Laute of Dear pigs,. “We want to create wonder.”

EN

SENNE GUNS | TINE EN PIETER EMBRECHTS

DE ZOMER VAN WESTRAND

|

EVA DE ROOVERE | DOE NIET ZO SAPIENS

| GERT BETTENS | ORKEST BAZAR | DYLAN

BRUZZ | INTERVIEW

“We willen geen walvishappening maken om de walvis zelf, dit project is een aanleiding om verwondering te scheppen”

OP DIVERSE LOCATIES

IN DILBEEK: WESTRAND,

WEST GATE EN ZOMERTUIN CAMPUS ODISEE

80 (GUY SWINNEN, PATRICK RIGUELLE, AXL PELEMAN, JAN HAUTEKIET,…) | DE KOE

|

FULCO & SCHNTZL | DE VEROOVERAARS |

INFO EN TICKETS: WWW.WESTRAND.BE

ZOMERCAFÉ (ELKE DINSDAG IN AUGUSTUS) |

BAS BIRKER EN SK BELLEMAN | ACTION ZOO HUMAIN | ALEXANDER VANTOURNHOUT

49

Portugal Século XX: #AGEDOR

EXPO HYPER– REALISM SCULPTURE ceci n’est pas un corps

Visões Femininas Films uit ⁄ Films de la Cinemateca Portuguesa

04.07 > 02.08

Isaac Julien RETROSPECTIEVE ⁄ RÉTROSPECTIVE

In samenwerking met ⁄ En collaboration avec Courtisane

13.08 > 29.08

www.cinematek.be

Untitled (Kneeling Woman), detail, 2015 ©Sam Jinks Courtesy of the artist Sullivan + Strumpf, Sydney

Vanaf 25.06.2021 Tour & Taxis Brussel www.expo-corps.com

Culture. Nightlife

BRUZZ | NIGHTLIFE

© ISAAC PONSEELE

Chaque weekend, de 16h à minuit, DJ’s belges et internationaux se succèdent derrière les platines installées sur le pavé de Tour & Taxis.

Les beats de la délivrance FR

Cet été, la techno du Fuse prend l’air sur le site de Tour & Taxis. Pour goûter aux plaisirs de ces cocktails électroniques, rendez-vous sur la terrasse de Plein Air by Fuse.

© ISAAC PONSEELE

— NICOLAS ALSTEEN

Terriblement affectée par la crise sanitaire, l’expérience clubbing se cherche toujours une place dans « le monde d’après ». En attendant le retour des soirées, des afters sans fin et des petits matins qui se dansent en toute insouciance, le Fuse sort de sa boîte avec une alternative à ciel ouvert. À partir de ce 2 juillet, le night-club bruxellois investit ainsi le site de Tour & Taxis sous l’enseigne Plein Air : une série d’événements musicaux pour s’oxygéner l’esprit sur le bon tempo.

Chaque week-end, de 16h à minuit, DJ’s belges et internationaux se succèdent derrière les platines installées sur le pavé de l’ancien site industriel. C’est là, en terrasse, que les afficionados de beats house et techno se donnent rendez-vous pour siroter leurs sons préférés. Accessible sur réservation (uniquement)

et par table de quatre (seulement), la manifestation peut accueillir jusqu’à 500 personnes par jour. Expérience musicale, mais aussi conviviale, Plein Air se double d’une dimension apéritive et gastronomique. Entre cocktails artisanaux et défilé de food-trucks, il y en aura donc pour tous les goûts.

QUE DU BEAU MONDE Si tout cela respire franchement la bamboche, l’ensemble des mesures de sécurité et de distanciation sociale reste, évidemment, d’application. Côté programmation, l’équipe du Fuse dévoile les noms des personnalités invitées semaine après semaine. À l’affiche du premier week-end, les habitué.e.s de la rue Blaes seront tout heureux de retrouver Pierre, DJ résident du Fuse depuis son ouverture, en avril 1994.

Déjà aperçu en compagnie d’artistes comme Joris Voorn, Kölsch ou Maceo Plex, l’Anversois Axel Haube se glisse également derrière les platines, tout comme Goldfox, le technicien Identified Patient ou Shifted, producteur anglais apparu sur le label de Luke Slater et, depuis, passé maître dans l’art de la techno pulsative. Chez les filles, la Gantoise Emily Jeanne se charge d’ambiancer le samedi après-midi avec ses productions hypnotiques, tandis que la Bruxelloise Sara Dziri est attendue à Tour & Taxis le dimanche en fin d’après-midi. Soit du beau monde pour un été qui sent bon la délivrance.

PLEIN AIR BY FUSE Opening week-end: 2 > 4/7, Tour & Taxis, www.fuse.be 51

Under the skin

WAT BRENGT CHEB RUNNER AAN HET RENNEN?

‘Ik wil de clubscene dekoloniseren’

BRUZZ | PORTRET

NL

Onder de naam Cheb Runner gee Reda Senhaji traditionele geluiden uit de Maghreb en de Levant elektronische impulsen. Zijn nieuwe project Angry immigrant is een verklanking van tien jaar overleven als verstekeling in Brussel. — TOM ZONDERMAN, FOTO HELEEN RODIERS “Cheb betekent ‘jong’,” zegt Reda Senhaji over de alias die hij zich twee jaar terug aanmat. “En die Runner? Je suis un coureur, ik traceer muzieksporen, glijd door verschillende elektronischemuziekgenres én blijf trouw aan de reiskoffer met mijn achtergrond die ik meedraag.”

Senhaji’s roots liggen in Noord-Afrika. De eerste twintig jaar van zijn leven speelden zich af in Agadir, een gezapig stadje aan de westkust van Marokko waar hij feministische levenslessen meekreeg van zijn moeder en grootmoe-

meer om te studeren. Voor mensen uit de derde wereld, of hoe je die ook noemt, is dat traject extra moeilijk.”

SILICONEN Aarden in Brussel liep stroef. “In Agadir zijn de huizen laag. Al die hoge gebouwen hier, het leek alsof ik in een videogame was terechtgekomen. Waar ik vandaan kwam, was iedereen à l’aise en open, in Brussel heb ik individualisme en gejaagdheid ontdekt. Je kan worden wie je wilt, maar je sociale leven boet erbij in. In het begin sprak ik

“Toen ik hier toekwam, sprak ik iedereen aan. C’est la fête! Dan zag ik mensen kijken: wie is die gast?” der, terwijl zijn vader uit de picture bleef. Tien jaar geleden kwam hij naar Brussel, hij droomde ervan om ingenieur te studeren, of informatica. “Ik was vooral gefascineerd door de telecomsector, en hoe informatie van de ene naar de andere kant van de wereld reisde. In Agadir probeerde ik altijd binnen te glippen in cybercafés om er te chatten via tools als mIRC.” Eigenlijk had hij er het geld niet voor. In Marokko ben je ofwel rijk, ofwel arm, zegt Senhaji. Er is geen middenklasse. “Ik hoef je niet te vertellen waartoe wij behoorden,” glimlacht hij. Gebrek aan geld werd een obstakel richting universiteit.

“In het begin kreeg ik steun van mijn familie, maar uiteindelijk moet je ook op eigen benen staan. En dus moet je werken. Maar als je in die werkdynamiek zit, heb je geen tijd 52

iedereen hier aan: hé, c’est la fête! En dan zag ik mensen kijken, wie is die gast? (Lacht) Er gingen toen allerlei alarmen in mijn hoofd af, ik begreep snel dat ik me moest aanpassen.”

De sleutel om hier te gedijen, bleek onder meer de skatecommunity. “Skaters vormen overal een gemeenschap, het zijn easy talkers.

Ik skatete al in Agadir, vaak met tweedehands decks. Onze schoenen repareerden we met siliconen.”

Senhaji’s nomadenbloed speelt soms op. “Brussel is voor mij maar een tijdelijke plek, ik bevind mij voortdurend op een kruispunt.” Elk jaar heeft hij een dosis Marokko nodig. “Ik ben er in januari nog geweest. Ik hou ervan om er rond te snuisteren in de soek, of neer te hurken met een oude pee op straat voor een praatje. Als je een weg inslaat, moet je ook af en toe

terugkijken en zien vanwaar je komt.

Mijn wortels zijn mijn brandstof.”

Muziek begeesterde hem van jongs af. “Als kind gebruikten we de carrosserie van auto’s als percussie-instrument, elk trommelend op een straathoek. Op trouwfeesten en tijdens de moussems, festivals waarbij dorpsgemeenschappen en nomaden samenkomen om handel te drijven en te feesten, hoorde ik de meest waanzinnige geluiden en ritmes.”

Gnawa, bijvoorbeeld, de traditionele Marokkaanse muziek die teruggaat op West-Afrikaanse slaven. “Gnawa brengt je in trance en drijft de slechte geesten uit. Muziek kan politiek zijn, maar voor mij is ze in de eerste plaats spiritueel. Ze geeft je hoop en energie, je vergeet je zorgen en viert het leven.”

RAI-’N-BASS Angry immigrant doopte Senhaji de liveshow die hij straks speelt in de Beursschouwburg, de vrucht van een korte residentie. Die boosheid straalt hij niet uit. “Als artiest kan je hier nog zo mooi openbloeien, de administratieve rompslomp die je als sans-papiers moet doorstaan om je plek te vinden doet je de stad wel anders bekijken. Ook in de muziekbusiness ben ik een inwijkeling. Dat is een grote machine waarin je je moet binnen wurmen. De Maghrebijnse scene heeft hier geen toegang tot techno en house. Als je als Marokkaan zegt dat je muziek

COURSE FOLLE Reda Senhaji quittait Agadir il y a dix ans pour étudier à Bruxelles. Sa lutte pour s’installer ici en tant que sans-papiers fut longue et difficile, mais grâce, entre autres, à la communauté des skaters, il a trouvé sa place. Sous le nom de Cheb Runner, il mixe des genres musicaux traditionnels du Maghreb et du Levant, comme le chaâbi, le raï et le gnaoua, avec des éléments de house, de disco et de gabber. « Les gens sont surpris quand un Marocain fait de la musique électronique.

Il est temps de décoloniser les clubs. » FR

maakt, gaan ze ervan uit dat je rapt.

Ze kunnen niet geloven dat je met synths werkt en weet wat een oscillator is. Daarom geef ik ook workshops aan kids, om hun te tonen hoe ze traditie en elektronica kunnen verenigen. Ik wil de clubscene dekoloniseren.” (Lacht) Angry immigrant krijgt geen fysiek release. Eerst wil Senhaji drie ep’s uitbrengen die een hommage brengen aan de jaren 1980, ’90 en 2000, toen drum-’n-bass, house en trap zich in Marokko met de lokale folk begonnen te mengen. “Ik wil traditionele muziek uit de Maghreb en de Levant elektriseren, en zo een nieuwe dimensie geven, zodat die klanken niet verdwijnen. Met Crevette Records werk ik nu aan een ep waarin ik rai met new beat mix.

Die stijlen hebben meer gelijkenissen dan je zou denken.”

Zijn grote droom? “Een film scoren. Ik heb voor de Beursschouwburg een soundwalk gemaakt, dat smaakt naar meer.” Eerst volgt er nog een project met Tsar B. “Ze wandelde voorbij toen ik stond te draaien in Café Floréo. Niet veel later zaten we samen in de studio. Ik ga op zoek naar raakpunten, in de muziek maar ook bij mensen. Ik heb een voet in elke community, maar ik blijf trouw aan mijn eigen gevecht.”

CHEB RUNNER: ANGRY IMMIGRANT 2/7, 20.00, Beursschouwburg, www.beursschouwburg.be

KEEP ON RUNNING EN

The musician Reda Senhaji moved

from Agadir (Morocco) to Brussels ten years ago to study. His struggle to settle here as a sans-papiers was long and hard, but partly thanks to the skate community, he has now found his place. As Cheb Runner, he mixes traditional music genres from the Maghreb and the Levant, such as chaabi, rai and gnawa, with elements from house, disco and gabber.

“People are surprised when you make electronic music as a Moroccan. It’s time to decolonise the club scene.”

CHEB RUNNER Geboren in 1991 als Reda Senhaji, groeit op in Agadir Belandt in 2011 in Brussel om te studeren, dromend van een job in de informatica, maar is intussen voltijds muzikant Dj’t onder verschillende aliassen, sinds twee jaar vermengt hij als Cheb Runner traditionele chaabi, gnawa en rai met techno, gabber en disco

Organiseert dit najaar in de Beursschouwburg met het (A) WAKE collective het Heritage Studios-festival over culturele identiteit in digitale tijden

BRUZZ | INTERVIEW

Wil zich volgend jaar bijscholen aan het Institute of Sonology in Den Haag

53

SEP-DEC 2021

DANCE

ANNA RISPOLI THEATRE ANNE TERESA DE KEERSMAEKER/ROSAS BETTY TCHOMANGA DANIEL LINEHAN PERFORMANCE ECOPOLIS FOR ALL QUEENS! CONVERSATIONS FRANCESCA GRILLI GISÈLE VIENNE JAN DECORTE & SIGRID VINKS KRISTIEN DE PROOST & BWANGA PILIPILI Marcela Levi & Lucía Russo Myriam Van Imschoot & HYOID MANUELA INFANTE Ingrid Berger Myhre MEG STUART/DAMAGED GOODS Enkidu Khaled METTE INGVARTSEN INSIDE OUT by CITYLAB MOKHALLAD RASEM & KUNO BAKKER Fatima-Zohra Ait El Maâti Yasmine Yahiatene MOTHERS&DAUGHTERS Yipoon Chiem NEEDCOMPANY Monica Kamara & guests Alex PANORAMA RING RING Briana Ashley Stuart RIMINI PROTOKOLL Jihan Imago TG STAN & JÉROME BEL TRAJAL HARRELL TRISTERO & many others…

1 > 11 JULY

INTRODUCING {PAY WHAT YOU CAN}

Discover the full programme on

kaaitheater.be

KAAITHEATER Sainctelettesquare 20 B-1000 Brussels KAAISTUDIO’S Onze-Lieve-Vrouw van Vaakstraat 81 B-1000 Brussels

IMAGE © ANAÏS BOILEAU / DESIGN — PAUL BOUDENS

54 KaaiAd_BRUZZ_20210630.indd 1

22/06/2021 09:17

BRUZZ Select. Eat & Drink

This pocketsized burger joint opened in the middle of a lockdown, but the owner and her the team have pulled out all the stops to make it a success.

Burger queen EN

A li le place on Malibranstraat/Rue Malibran makes farm-fresh burgers that will blow your mind. Its name is Bike e. Simple and satisfying.

— MICHEL VERLINDEN, PHOTO SASKIA VANDERSTICHELE BIKETTE

••••

rue Malibranstraat 10, Elsene/Ixelles, 0492-54.39.84, Facebook: biketteburger, di/ma/Tu > za/sa/Sa 12 > 14 & 18 > 21.00

The restaurant owners who have it all figured out are the ones who concentrate all their energy on one product instead of spreading themselves too thin with long-winded menus.

A stone’s throw from Flagey, a pocket-sized burger joint is showing how it is done. It is run by Léa Bernstein, a young woman from the north of France who trained at the famous Vatel school in Paris.

Rather than getting a job in the hotel or catering sector, she decided to open her own business in Brussels…in the middle of a lockdown. By choosing burgers, she chose a

competitive niche, but she has pulled out all the stops to make it a success.

The first significant choice she made was to have just three burgers on the menu: the Classic (€10), the Veg’ette (€12) and the Kid (€8). These serve as a base that can be augmented with a choice of different cheeses (Cheddar, Biquette, Maroilles, Reblochon, tomme, and blue cheese, all genuine farmhouse products), or with a slice of bacon (€1). Another decision, which makes all the difference, was to make the brioche-type buns on site. In

addition to being delicious, they help the owner to improve her margins.

When we paid the place a visit to try it out, we were lucky to be able to sit on the little urban terrasse, where the window ledge serves as a bench. Inside or outside, the only real advantage to eating on the premises is being served by the delightfully friendly staff. We decided to sink our teeth into both the Classic burger and the vegetarian version. We are pleased to say they were both more than satisfactory. The Veg’ette contained a beautiful

combination of lamb’s lettuce, a generous amount of ketchup, gherkin, and fresh goat’s cheese. We loved the meat substitute, a patty consisting of pea and wheat proteins, making it a nourishing snack. However, the meat version, Irish Black Angus beef supplied directly by a butcher in Bosvoorde/ Boitsfort, was rather more succulent. The buns were exceptional, giving both burgers a delightful texture.

We recommend accompanying them with some chips (€2, or €3 with melted cheese), which are small but local and beautifully crunchy because they are cooked twice (initially cooked at a low temperature). Thanks to a neat set-up, you can also enjoy a draught version of a beer made by Brussels Beer Project (€3 for a Grosse Bertha).

/

55

BRUZZ Select. Cinema

FILM VAN DE WEEK

Mama, ik lijk zoveel op jou NL

Pandemie noch exponentieel gestegen verwachtingen verlamden Céline Sciamma. Petite maman, haar opvolger voor het prachtige Portrait de la jeune fille en feu, richt zich tot kind en al wie ooit kind is geweest. — NIELS RUËLL PETITE MAMAN

•••

FR, dir.: Céline Sciamma, act.: Joséphine Sanz, Gabrielle Sanz, Nina Meurisse

56

Tobben over hoe je een bijna niet te evenaren meesterworp als de liefdesballade Portrait de la jeune fille en feu opvolgt? Het leek regisseur en scenarist Céline Sciamma een veel beter plan om snel weer op de set te staan voor een kleinschaligere film.

De strenge maatregelen die filmproducties tijdens de pandemiebestrijding werden opgelegd, nam ze erbij. In de herfst draaide ze in een studio en in de bossen rond Parijs waar ze als kind zoveel kampen had gebouwd. In februari stelde ze Petite maman voor op de virtuele editie van het filmfestival van Berlijn en begon ze af te tellen naar de heropening van de bioscopen.

De openingsscène raakt meteen een gevoelige snaar.

In een rusthuis neemt de

De tweelingzusjes Joséphine en Gabrielle Sanz spelen twee achtjarige meisjes die elkaar leren kennen in een bos.

achtjarige Nelly afscheid van de bewoners. Nu haar oma gestorven is, zal ze hen nooit meer terugzien. Terwijl haar ouders oma’s huis leegmaken speelt ze in het omzomende bos, ontdekt ze een geheime boshut en raakt ze bevriend met een ander achtjarig meisje

dat als twee druppels water op haar lijkt en net als haar moeder Marion heet.

MAGISCH-REALISME Het zou zonde zijn om meer te verklappen. Petite maman laat zich ontdekken zoals een nieuwsgierig, empathisch meisje van acht voorzichtig maar dapper de mysteries van het leven ontsluiert. Waaronder het verdriet van een ouder, het verdwijnen van mama’s van mama’s, de wetenschap dat mama ooit zelf kind was, het ontluiken van gevoelens en het voorbijgaan der dingen.

Sciamma gaat de magischrealistische toer op, maar is te schrander om zich te verliezen in een sprookje zonder ruggengraat. Sommige geaffecteerde dialogen kunnen de betovering wel verbreken voor kijkers met gevoelige oren. Bewonderenswaardig is haar ingesteldheid om niet alleen de kinderen in de film ernstig te nemen, maar ook de jonge kijker. Idealiter bekijk je

Petite maman samen met de generaties boven en/of onder je. De tedere en sterke intimiteit en de thema’s zijn potgrond voor een goed gesprek. Misschien dat deze film nog het meest aansluit bij de animatiefilm Ma vie de Courgette, waarvoor Sciamma het scenario verzon.

Ongeacht de leeftijd moet je wel aandachtig kijken en luisteren. En sourdine geeft de rasvertelster het meest mee.

Het meditatieve of mijmerende aspect en de relatief bescheiden opzet nopen wel tot waarschuwen dat je echt geen klapstuk als Portrait de la jeune fille en feu mag verwachten, noch een energiebom als Bande de filles.

Je zou zelfs kunnen zeggen dat het Sciamma’s minst urgente film tot nog toe is. Maar Portrait heeft een waardige opvolger en voor je het weet is de opvolger opgevolgd. Zo gaat dat in het leven. Soms is dat droevig, soms juist troostend.

Zo lijkt Petite maman toch in ons meisjesoor te fluisteren.

FESTIVAL

MORE FILM

L’heure de prendre l’air FR

Ce n’est pas trop beau pour être vrai : voir un bon film gratuitement sous un ciel étoilé dans un lieu insolite de la ville. Ce cadeau estival s’appelle L’Heure d’été. — NIELS RUËLL

Le Cinéma Galeries refuse de faire comme si le secteur du cinéma n’avait pas traversé une très mauvaise passe.

C’est pourquoi il adapte son programme estival L’Heure d’été et organise des projections gratuites de films en plein air dans quatre lieux inhabituels.

Le Vauxhall, situé derrière le Théâtre Royal du Parc, propose une projection en plein air tous les jeudis jusqu’au 12 août. Les festivals de cinéma bruxellois ont été invités à projeter un film de leur programmation qui était seulement disponible en ligne. Pink Screens a choisi Le Milieu de l’horizon, l’histoire d’un fils de fermier qui voit partir sa mère bien-aimée pendant la canicule de 1976. Pour ceux

qui préfèrent une soirée romantique, allez voir Undine. Dans ce conte de fées, Christian Petzold, figure emblématique du cinéma allemand, associe le mythe de la sirène à l’urbanisme et à l’histoire de Berlin.

Fin juillet, un écran géant sera installé dans la déjà fameuse piscine d’été, pont Pierre Marchant à Anderlecht. Le clou du spectacle sera... Les Dents de la Mer, le classique de Steven Spielberg sur un grand requin blanc qui sévit dans une station balnéaire. Avec les mêmes ingrédients, de l’eau et un personnage monstrueux, Guillermo del Toro a composé La Forme de l’eau (The Shape of Water), qui a remporté un Oscar.

Les 23, 24 et 25 juillet, le

Bois de la Cambre passe de discothèque illégale en plein air, à cinéma légal à ciel ouvert. Avec Max et les Maximonstres de Spike Jonze et Moonrise Kingdom de Wes Anderson, deux pépites cinématographiques sur les enfants pas sages. Serait-ce une coïncidence ?

Enfin, les 9, 10 et 11 août, le Marché des Abattoirs de Cureghem projettera en plein air des films qui donnent faim et qui font voyager. Le meilleur exemple étant Les Délices de Tokyo de la chouchoute japonaise du Festival de Cannes, Naomi Kawase. De nombreuses occasions de se remélanger aux autres cet été. (NR) L’HEURE D’ÉTÉ > 12/8, divers lieux, www.galeries.be

1

Minari •••• US, dir.: Lee Isaac Chung, act.: Steven Yeun, Alan Kim, Youn Yuh-jung

NL/ Het tere Minari zou wellicht geen zes Oscar-nomi-

naties versierd hebben als de grote Amerikaanse studio’s hun raspaarden niet op stal hadden gehouden. Maar dit bescheiden kleinood verdient een plek in de zon. Lee Isaac Chung grabbelde voor het scenario in de ton met jeugdherinneringen. Een Amerikaans-Koreaans gezin verhuist naar een huis op wielen in Arkansas. Vader wil hogerop raken door groenten te verbouwen. Moeder heeft bedenkingen. De kleine David heeft grotere zorgen dan ruziënde ouders. Hij moet zijn kamer delen met een vuilbekkende oma die naar Korea ruikt, niet eens koekjes kan bakken en hem allerlei vieze drankjes opsolfert. (NR)

2

The Dissident ••• US, dir.: Bryan Fogel

FR/ Fin 2018, le journaliste Jamal Khashoggi

est démembré dans le consulat saoudien d’Istanbul.

Peut-être à la demande du prince héritier d’Arabie Saoudite Mohammed ben Salmane, un homme qui voue une haine sanguinaire aux journalistes qui osent critiquer la manière dictatoriale dont la famille royale dirige le royaume pétrolier. Un sale mélange d’intérêts géopolitiques et économiques a rendu terriblement difficile l’élucidation de ce meurtre atroce et la désignation du responsable. Le réalisateur américain Bryan Fogel s’y essaie avec le courage du désespoir dans un documentaire combatif. Le film, construit comme un thriller, est surprenant et vous vaudra quelques frissons. (NR)

3

Wrong Turn •• US, dir.: Mike P. Nelson, act.: Charlotte Vega, Adain Bradley, Bill Sage

EN/ In the American horror film, the most gruesome horror is always reserved for the adventurers and reckless youngsters who stray from the beaten path. Especially when there are bloodthirsty hillbillies (or Capitol storm troopers) around. After six variations, the Wrong Turn franchise, distant and sick relative of The Hills Have Eyes, had bled dry. Not a sign to stop, but to hoist the creator of the original 2003 slasher back on board for a reboot. The reboot gives the series a pithy, political twist, but his invention drowns in horror scenes that are primarily meant to be bawdy. (NR)

THE SHAPE OF WATER

57

BRUZZ Select. Theatre & Dance. Music & Nightlife. Art & Literature

FESTIVAL

THEATRE & DANCE

Lunch with Messiaen, Mendelssohn and more EN/ There is the summer of freedom, there is

Midis-Minimes! For two months you can spice up your weekday lunch date with a portion of chamber music. As usual, timings, instruments and genres cross each other in the programme: from medieval fiddle music to the 20th century with Ligeti, Rota and others as well as pieces by contemporary compatriot Dirk Brossé.

The festival is inaugurated by a handful of excellent ensembles and soloists from Brussels. Quatuor Alfama looked for and found a fifth man for Dvorák’s Piano Quintet (2/7), Oxalys will perform a suite by Frédéric Devreese (6/7), and Trio Khaldei chose the vicious Piano Trio No 2 by Dmitri Shostakovich (8/7).

But chamber music comes in all shapes and sizes. More in the mood for vocal – and aerosol-free – splashing? Then you can look forward to Sophie Karthäuser singing songs by brother and sister Mendelssohn (27/7).

Renée Steenvoorden intertwines her own compositions with Bernstein and Mehldau in a balancing act between classical music and jazz (16/8). Or perhaps the unique voice of

MINEFIELD

countertenor Paulin Bündgen (16/7) will charm you. He lands in Bach, but besides Johann Sebastian he also sings works by his uncles Johann Michael and Johann Christoph.

At the beginning of August, it is time for the real crowd teasers. Thomas Dieltjens and Piet Kuijken get behind the keyboard together for Olivier Messiaen’s quatre-mains icon Visions de l’Amen (10/8). Fabian Coomans does it the other way around. He performs Reich’s Piano Phase, which normally involves two pianists gradually becoming desynchronized...on his own (11/8).

Finally, in this aftermath of the health crisis, there are remarkably few horns on the program. But now that aerophones also have been confirmed as completely Covid safe, we dare to enter the hall again for the clarinet trio around Alexander Declerq (18/8). Oh, and we almost forgot to say that Queen Elisabeth Competition finalist Sylvia Huang is coming over from Amsterdam (23/7)! (JC) MIDIS-MINIMES 1/7 > 31/8, Royal Conservatory of Brussels, www.midis-minimes.be

1

Een polyfonie van onze tijd

NL/ Newpolyphonies wil de virtuoze westerse polyfonie van de dertiende en veertiende eeuw vertalen naar een polyfonie van onze tijd. Myriam Van Imschoot, die in het Kaaitheater al geluidspoëzie en vocale stukken presenteerde als What nature says en IN KOOR!, zet vier zangers van het vocaal ensemble HYOID op het podium, samen met vijftien lokale deelnemers die in een workshop hun stem ontdekten. Zij laten zich inspireren door de geluiden van insecten en vliegverkeer, maar evengoed door de klimaatmarsen en de gezondheidscrisis. In een concert/performance waarin individuen een keten van klanken in beweging zetten. (MB) NEWPOLYPHONIES 3 & 4/7, Kaaitheater, www.kaaitheater.be

2

L’esprit des ancêtres

FR/ C’est par une gravure d’un missionnaire hollandais à la fin du XVIIe siècle que l’Occident a découvert le chamanisme. Une vision chargée d’effroi et d’incompréhension qui marquera durablement le regard infantilisant et raciste des Européens blancs sur les peuples asiatiques. L’artiste néerlandaise d’origine coréenne, Sara Sejin Chang (Sara van der Heide) part de l’éradication des cultures chamaniques par les missionnaires pour évoquer, à travers des poèmes, des chants et des rituels chamaniques, ses liens avec ses ancêtres comme le très lucratif commerce d’adoption interraciale né après la Guerre de Corée. (GB)

SARA SEJIN CHANG : FOUR MONTHS, FOUR MILLION LIGHT YEARS 2 > 4/7, Argos, www.kfda.be

3

Staging the Falklands War

EN/ Ex-combatants and ex-soldiers: we all know stories about them. But in Minefield, the Argentine writer, artist, actress and theatre-maker Lola Arias (Atlas of Communism, Theatre of War, What They Want to Hear) talks about the veterans of the Falklands War of the 1980s between Argentina and the United Kingdom. Or should we say the Malvinas War, after the name the Argentines have always given their islands? In her filmic and documentary theatre play, Lola Arias confronts different visions of war and puts former enemies of the time – soldiers, prisoners, mercenaries, conscientious objectors and victims – together on a stage. (MB) MINEFIELD 30/6 & 1/7, 20.00, KVS BOL, www.kvs.be

58

MUSIC & NIGHTLIFE

ART & LITERATURE

WIN! Mail the keyword in bold along with your address and phone number to win@bruzz.be

SUPAFLY NIGHT ROXY ROSE

1

Vrouwen met de vinger aan de soul

NL/ Het all female dj-collectief Supafly Collective zet een ‘Soul and R&B Night’ op poten in de Beursschouwburg. Mogen die soul en r&b uit de boxen doen gutsen: Cléo en Roxy Rose. De eerste is na de ep’s Le printemps en Eponyme terug met de single ‘Mon domaine’, een fijnzinnig pleidooi voor female empowerment, waarvoor ze Frans chanson een soulkleedje aanmeet. De tweede is een Brussels-Congolese die na een ep uit 2015 opnieuw komt aankloppen met de sensuele soulhop van haar nieuwe singles ‘OG’ en ‘Orange’. Alicia Keys en Erykah Badu hebben nu ook dochters in Brussel. (TZ) SUPAFLY NIGHT: CLÉO + ROXY ROSE 3/7, 19.00, Beursschouwburg, www.beursschouwburg.be

2

La naissance d’un univers FR/ Avec des groupes comme Kosmo Sound,

Azmari et son projet propre Bandler Ching, le saxophoniste bruxellois aux multiples talents Ambroos De Schepper donne un nouveau souffle au jazz. Avec Whoman, il s’aventure dans les chansons pop.

Il joue du clavier et chante, tout comme sa sœur Mira De Schepper et Lou Wéry. Le trio est complété par Jan Heirman à la batterie. Ensemble, ils créent des chansons synthpop délicieusement groovy et doucement fredonnées. Whoman n’a pas encore sorti d’album, mais à Volta, vous pourrez voir leur jeune univers germer en live. (TZ)

THE ABC OF PORN CINEMA

1

Een stripmaker om te vriend te houden

NL/ In 2017 voerde Lukas Verstraete een ronduit gewelddadige aanval uit op de stripscene. Zijn bij het weergaloze Bries uitgegeven debuut Een boek waarmee men vrienden maakt bleek namelijk vooral een boek waarmee men concurrenten brutaal de schedelpan kon inslaan. Sinds die uit de kluiten gewassen eersteling − lees: een propere 28 bij 36 centimeter − durft men de oud-student aan Sint-Lucas Gent geen strobreed meer in de weg te leggen. Missie geslaagd en terecht, want wat de late twintiger uit zijn kleurpotloden krijgt gekrast, is van het verrukkelijkste soort absurd, chaotisch en flamboyant dat je zelf kan bedenken, maal tien. Vriend? (KS) LUKAS VERSTRAETE > 17/7, Comic Art Factory, www.comicartfactory.com

2

FR/ Depuis 35 ans, Gilbert Descossy réalise une sculpture chaque jour. Ou qu’il soit. Il n’a pas besoin de grand-chose. Juste une tablette de chewing-gum à laquelle il donne les formes les plus diverses avec l’aide des muscles de sa bouche, de sa langue et de ses dents. Comme toutes les idées simples, elle s’est révélée inépuisable comme les volumes et les formes qui en résultent : boules, cubes anneaux, tresses bicolores ou tricolores et même des lettres de l’alphabet.

Ces sculptures buccales quotidiennes accompagnent un journal intime enrichi de photographies et de petits textes sans lesquels la journée ne serait complète. (GB)

GILBERT DESCOSSY: DÉJÀ 35 ANS ‘EXTRAITS’ > 9/7, Recyclart, www.recyclart.be

3

3

EN/ Flagey lets the summer sizzle with a concert by the Brussels Philharmonic in the company of Lorenzo Gatto. The laureate of the 2009 Queen Elisabeth Violin Competition, conducted by France’s top conductor Stéphane Denève, will try his hand at Arthur Honegger’s Pastorale d’été, a symphonic poem with a little jazz and a string of dreamy strings. After that, the sun climbs to its highest position with Zodiac by Piet Swerts, before seeking the freshest of fall sounds with the ballet suite Le jardin féerique, the last movement from Ma mère l’oye by Maurice Ravel. (TZ) BRUSSELS PHILHARMONIC, LORENZO GATTO, STÉPHANE DENÈVE 2/7, 20.00, Flagey, www.flagey.be

NL/ Het festival Theater Aan Zee zorgt er al jaren voor dat Oostende in de zomer dé place to be is voor podiumliefhebbers. De komende editie (23/7 > 8/8) kleurt extra Brussels dankzij curator Caroline Pauwels die goed volk meetroont als Rosas, Maaike Neuville en Lisbeth Gruwez. Mail ‘TAZ’.

C’est dans la bouche

NOA LEE + WHOMAN 2/7, 19.00, Volta, volta.brussels

On the beat of the summer

THEATER AAN ZEE

5x2 tickets voor een voorstelling naar keuze

EVER MEULEN

5 sets de cartes postales FR/ Jusqu’au 5 septembre, le MAD présente l’exposition Ever Meulen: Brussels consacrée aux dessins originaux que l’artiste bruxellois a réalisés pour le Travel Book de Louis Vuitton. L’éditeur Plaizier a publié une belle série de cartes postales avec ses dessins et des photos du « making of » prises par son épouse Viviane Smekens. Envoyez ‘evermeulen’.

Eye candy from the ABC

EN/ Between 1972 and 2013, Cinema ABC near Rogierplein/place Rogier presented its unique offer of live striptease and vintage porn on celluloid. Everything you always wanted to know but were afraid to ask about that infamous cinema was to be read last year in connoisseur Jimmy Pantera’s book of the same name.

Luckily, everything you never thought you would see again from the legendary ABC archives was kept by Cinema Nova and can now be discovered at the MIMA: portfolios of strippers, vintage posters and flyers, hand-painted publicity and a 3D reconstruction of the cinema facade.

Attention: access prohibited for under 18-year olds. (GH) THE ABC OF PORN CINEMA > 9/1, MIMA, www.mimamuseum.eu

BROSELLA

5x2 festival passes + 1 picnic basket EN/ After last year’s cancelled edition, the sympathetic jazz & folk festival is back with an XXS edition (9 > 11/7). The bill is by no means modest, with Las Lloronas, 3Men in a BoaT & Louis Sclavis, Madou, Esinam and STUFF., among others. The picnic basket we are raffling off contains oriental delicacies for two from eatery La Fourna.

Mail “brosella”.

59

COLOFON COLOFON

Nick Trachet Nick Trachet Nick Trachet

BRUZZ BRUZZ BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 ABONNEMENTEN ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10 Gewest. BRUZZ Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Rest van België: 25 18, euro perBrussel, jaar; 02-650.10.65 Flageyplein 1050 Gewest.

Rest3631 van 6044 België: 25 euro per jaar; Gewest.

IBAN: BE98 3393 Rest van België: 25 euro per jaar; ABONNEMENTEN IBAN: BE98 3631 6044 3393van België: 25 euro per jaar; Rest van Vlaams Brusselse Media vzwBE98 IBAN: 3631 6044 3393 BRUZZJosiane DeBrusselse Troyerper (abo@bruzz.be), Vlaams Media vzw BRUZZ IBAN: BE9802-650.10.80 3631 Buitenvan België: 30 euro jaar. van Vlaams Brusselse Media6044 vzw 3393 Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 Gratis in 18, Brussels Hoofdstedelijk Buiten België: 30 euro per jaar.Brusselse Media vzw Flageyplein 1050 Brussel, 02-650.10.65 van Vlaams Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE Gewest.

COLOFON

Nick Trachet

COLOFON COLOFON

Nick Trachet Nick Trachet

Harde kip Pistolets Harde kip Pistolets Hawaï

ABONNEMENTEN

Harde kip Pistolets

BR LT U R BR UUZ ZZZ | | CCUULT R EE BRUZZ | TRACHET

)

B R U Z Z | C U LT U R E BRUZZ | TRACHET

)

)

B R U Z Z | C U LT U R E BRUZZ | TRACHET

voorjenader onderzoek. kwam slachten! terug met een moet er al een hele hoopIktegelijk forse pistolet met inhoud, dat laatste verwijderde voorjeen nader onderzoek.

Ik kwam terug wordt vers perruime vliegtuig demet een Ik lietHonduras, demoet stukken bakken in olie over errustig al een heleenhoop tegelijk slachten!

NickTrachet Trachet omerforse de maten te kunnen nemen.

Het ding verwijderde wereld verdeeld.

Maar de oorspronkelijke Nick enikikeven voegde behoorlijk wat gehakte ajuin aan met rustig inhoud, dat laatste Ik lietpistolet de stukken bakken in ruime olie Brusselaar diedeTrachet destad stad woog 45 gram, en bolrond met eenhet diameter vannemen.

Nick bevolking kan steeds nietajuinHet Brusselaar die toe, watHawaïaanse pepertjes look.

Na anderhalf uur was Nick Trachet omerde maten tenog kunnen Nick Trachet enikikeven voegde behoorlijk wat gehakte aan ding endedewereld wereld culinair Brusselaar diedie de stadstad en culinair centimeter, hoogte bedroeg zeven hebben datoneetbaar dede rest van de wereldmet hun eilandenrijk detwaalf kip nog steeds taai!

Maakt niet uit, Brusselaar woog gram, bolrond een diameter van Brusselaar die dedestad toe, wat 45 pepertjes en look. Na anderhalf uur was ontdekt enen dede wereld culinair ontdekt met die vreemde, onderdrukkende centimeter.

Zo’n raspistolet is Ik met een ergbedroeg voor nader onderzoek. kwam terug met eenzeven dan etenassocieert we wat In de tropen zijn maaltijden wereld culinair moet jelater. er al een hele hoop tegelijk slachten! en de wereld culinair twaalf centimeter, de hoogte de kip nog steeds oneetbaar taai!

Maakt niet uit, ontdekt inhoud, dat laatste verwijderde vrucht.

Ananas ismet voor hen een symbool van krokante, maar dunne korst omhuld rond trouwens ergforse relatief, iedereen krijgt een bord Ik lietpistolet de stukken rustig bakken in ruime olie ontdekt ontdekt centimeter.

Zo’n raspistolet iseen met een erg dan eten we wat later.

In de tropen zijn maaltijden NickTrachet Trachet wanneer ik omerdebehoorlijk maten teeten kunnen nemen. uitbuiting.

Ondertussen heeft de wereldgemeenNick enof ikeven voegde wat gehakte ajuin aan ding hij zij thuiskomt, het mag dan al Het vederlicht wit broodkruim.

Geen spoor van krokante, maar dunne korst omhuld rond een trouwens erg relatief, iedereen krijgt een bord Brusselaar die de stad woog 45 gram, bolrond met een diameter van Brusselaar die de stad toe,isop wat pepertjes look.iedereen.

Na anderhalf uurofwas schap een zekereenmanier wraak genomen. lauw zijn, er altijd genoeg voor nieuwlichterij als sesamzaadjes, slaapbollen wanneer hij of zij thuiskomt, het eten mag dan al endedewereld wereldculinair culinair vederlicht wit broodkruim.

Geen spoor van en twaalf centimeter, de hoogte bedroeg zeven de kip nog steeds oneetbaar taai!

Maakt niet uit, creëerde eenhet zekere Sotirios ‘Sam’ Ik deed In er 1963 wat water bij om stoven rustig Wie langs deopgevallen?

Afrikaanse winkels moet zonnebloempitten: puur gladde korst.

Het broodje Is het u ook Alles inwandelt, de ontdekt voeding ontdekt lijkt centimeter. raspistolet is met erg lauw erZo’n is altijd genoeg voor iedereen. dan etenzijn, weeen wat later.

In de tropen zijneen maaltijden nieuwlichterij als sesamzaadjes, slaapbollen of Panopoulos, migrant uit Griekenland met een verder latendat lopen.

Nu had ik al kip met het zeker zijn opgevallen: de vitrine hangt is zotegroot jeerg ermaar niet onmiddellijk inajuin kunt kleiner tealworden.

Niet langopgeleden kwam het krokante, dunne korst omhuld een rustig trouwens relatief, iedereen een bord Ik deed er wat water bijkrijgt om hetrond stoven Wie langs deopgevallen?

Afrikaanse winkels wandelt, moet zonnebloempitten: puur gladde korst.

Het broodje Is het u ook Alles in de voeding lijkt pizzazaak in Ontario (Canada), een pizza met Wat er ook op tafel komt met ananas erop, het (het rook daarvoor écht naarhij kip in de keuken), maar ik had vaker weldat dan niet een reclame voor pluvera. bijten, is het te hoog.

Jehet moet het invan nieuws Nutella kleinere potten op de markt wanneer of zijbroodkruim. thuiskomt, etenik mag danmet al ajuin vederlicht wit Geen spoor verder tegroot laten lopen. had al kip het zeker zijn opgevallen: opgeleden de vitrine hangt is zoAfrikaanser. dat jeeen erNu niet onmiddellijk in kunt kleiner te worden.

Niet lang kwam het ananas erop.

Het werd ‘pizza Hawaï’. wordt deallachende menukaart gezet als afkomstig uit hettwee nog breken graag wat Kennen Meestal staat erophet gezicht van een of lichtelijk Omjullie het te brekenof brengt. Voor dezelfde prijs als de vroegere lauw zijn, er is altijd genoeg voor iedereen. nieuwlichterij alspletten. sesamzaadjes, slaapbollen (het rook écht naar kip in de keuken), maar ik had vaker wel dan niet een reclame voor pluvera.

Sindsdien zijn er bittere discussies of dit nu kan Hawaï: coupe hawaïenne, croque hawaïen, pizza bijten, daarvoor is het te hoog.

Je moet het in nieuws dat Nutella kleinere potten op de markt agussi?

Agussi – ook bekend als egusi, agushi of Afrikaanse mama op, met kleurrijke hoofddoek.

Ik deed een er wat waterpuur bijde om het stoven Wie langs deopgevallen?

Afrikaansezijn winkels moet zonnebloempitten: gladde korst. rustig Het broodje Is het udeook Alles inwandelt, de voeding lijkt een pistolet kent snede in bovenkant. grotere, uiteraard!

Ja, hazelnoten duurder het nog graag wat Afrikaanser.

Kennen jullie Meestal staat er het lachende gezicht van een of niet.

De aanvallen stapelen zich op in de Hawaï ... twee breken of lichtelijk pletten.

Om het te breken brengt.

Voor dezelfde prijs als de vroegere egushi – wordt voornamelijk gebruikt in Het gaat over diepvrieskip.

Maar niet om de nu verder te laten lopen.

Nu had ik al kip met ajuin het zeker al zijn opgevallen: op vitrine hangt is zo groot dat je er niet onmiddellijk in kunt kleiner te worden.

Niet lang geleden kwam het Technisch is dat om het zwellen van het deeg in geworden meneer! En de mensen houden niet moderne media.

Zo kon ikeen alhoog. lezen dat pizza Dat isvaker vreemd, want de plant, Ananas comosus agussi?

Agussi –kipook bekend als egusi, agushi of Afrikaanse mama op, met kleurrijke (het rook écht naar in de keuken), maar ikbovenkant. had weldat dan niet een reclame voorhoofddoek. pluvera.

West-Afrika.

Het zijn de zaden van een meloenoveral dominerende ‘plofkip’.

Het zijn legkippen kent een pistolet snede in de grotere, uiteraard!

Ja, de hazelnoten zijn duurder bijten, daarvoor is het te Je moet het in nieuws Nutella kleinere potten op de markt de hete ovenverantwoordelijk op te vangen. Maar eenhet leraar van prijsverhoging, dus doen– ze het plant via volumevoor uitsterven van een soort bromelia is uit Paraguay het nog graag wat Afrikaanser.

Kennen Meestal staat erEn heteen lachende gezicht van een egushi – wordt voornamelijk gebruikt Het gaat over diepvrieskip. niet om de nuofHawaï twee breken ofislichtelijk pletten.

Om hetvan teinbreken brengt. dezelfde prijs als dehouden vroegere soort, van vele pompoensoorten, gepeld enjullie die te oud–geworden zijn volgens deVoor normen van de Maar Technisch dat is om het zwellen het deeg in meneer! de mensen niet geschiedenis op rust vertelde mij lang geleden dat verkleining. agussi?

Agussi – ook bekend als egusi, agushi of meloenAfrikaanse mama op, met kleurrijke hoofddoek. deHet dinosaurussen, dat Jeanne d’Arc op de een en uitZulke het zuiden van Brazilië.

De naam komt uit West-Afrika.

Het zijn de zaden van overal dominerende ‘plofkip’.

Het zijn legkippen kent een pistolet een snede in de bovenkant. grotere, uiteraard!

Ja, de hazelnoten zijn duurder gemalen. resultaat lijkt wat op amandelpoeeierindustrie. dieren gaan uiteraard niet de hete oven op te vangen.

Maar een van prijsverhoging, dus doen ze het via volumedienusnee de vruchtbaarheid verzinnebeeldt; dedeeg leraar Laatst kwam mijn terug van de egushi – wordt gebruikt in het Hethuisgenote over diepvrieskip.

Maar niet om niet de brandstapel omdat zeelke hadvan toegegeven lokale taal, het Tupi-Guarani, en betekent Technisch isvoornamelijk dat om het zwellen in en geworden meneer!

Ennormen de mensen houden soort, ofbelandde van vele pompoensoorten, gepeld die te zijn oud zijngaat volgens van de der.

Je vindt vandaag agussi in vrijwel verloren,een maar ook niet meerde gepast voor geschiedenis op rust vertelde mij lang geleden dat verkleining. genitaliën van de godin Ceres.

Se non è vero … ananas West-Afrika.

Het zijn de zaden van een meloendagelijkse zoektocht naar voedsel met de overal dominerende ‘plofkip’.

Het zijn legkippen graag op haar telijkt hebben, dat zoiets als ‘parfum der parfums’.

Het is het danvia ook deananas hete oven opresultaat te pizza vangen.

Maar eenop leraar van prijsverhoging, dus doen ze volumegemalen.

Het wat amandelpoeeierindustrie.

Zulke dieren gaan uiteraard niet Afrikaanse winkel. ‘onze’ moderne smaak die liever kip heeft met de soort, of van vele pompoensoorten, gepeld en die te oud zijn volgens de normen van de die snee de vruchtbaarheid verzinnebeeldt; de Laatst kwam mijn huisgenote terug van de Pistolets zijn per defi nitie wit.

Ze staan ‘vogels-zonder-kop’.

Ik kreeg een pakje dat meer geschiedenis opvan rustfoltering vertelde is mij lang verkleining. op pizza een vorm van degeleden een van de sterkst smakende en aangenaam der.

Je vindt vandaag agussi in vrijwel elkedat verloren, maar zijn ookdeze niet meer gepast voor Van agussi maakt men ‘soep’.

Eigenlijk dikke textuur van tandpasta.

Dus gaan vogels naar gemalen. resultaat watverzinnebeeldt; op amandelpoeeierindustrie.

Zulke dieren gaan uiteraard niet genitaliën van delijkt godin Ceres.

Se non dagelijkse zoektocht naar voedsel met devan symbool voor deHet godin en moeten dus puur zijn. leek alsof het broodbeleg moest bevatten.

Daarin die snee de vruchtbaarheid de è vero …

Laatst kwam huisgenote terug de Napolitaanse Camorra.

Daarenboven blijkt een geurende vruchten die ermijn zijn, zelfs weinig subtiel, saus. bindt ergvandaag mooi en geeftineen romig Azië en Afrika. is er maar ginder verzot op.meer Bij Afrikaanse winkel. ‘onze’Men moderne smaak die kipons heeft voor met deAgussi der.

Je vindt agussi vrijwel elke verloren, zijn ook liever niet gepast genitaliën vanvan dezijn godin Ceres.

Segestorven non è vero …staan dagelijkse zoektocht naar voedsel met de Pistolets per defi nitie wit.

Zena ‘vogels-zonder-kop’.

Ikkoploos kreeg een pakje dat Volkorenpistolets meerItaliaanse zijn een ontheiliging!

Pistolets zat wat dus moet doorgaan voor vrouw 102 jaar oud op het vulgaire af.

Afrikaanse winkel. ‘onze’ moderne smaak die liever kip heeft met de resultaat.

Laat enkele scheppen rustig meestoven was kip vroeger zon- en feestdagen, tot Van agussi maakt men ‘soep’.

Eigenlijk dikke textuuriets vanvoor tandpasta.

Dus gaan deze vogels naar Pistolets zijn per defi nitie en wit.

Zeisstaan ‘vogels-zonder-kop’.

Ikmoest kreeg een pakje dat meer hetuit worden het fi jnste meel gebakken, simila bij de eten van een pizza met ananas en de vrucht, pluimgedierte.

Het leken wel porties voor symbool voor de godin moeten dus puur zijn.

Ananas is een schijnvrucht, een ophoping van leek alsof het broodbeleg bevatten.

Daarin Van maakt men ‘soep’.

Eigenlijk dikke textuur van tandpasta.

Dus gaan dezeop. vogels naar met de kip en roeragussi regelmatig om.

Hier kunnen een fenomenale de brave kip saus.

Agussi bindt ergen mooi en dus geeft eenzijn. romig Azië enontwikkeling Afrika.

Men is er ginder verzot Bij ons symbool voor de godin moeten puur leek alsof het broodbeleg moest bevatten.

Daarin op saus. die wijze gebruikt, ecologisch rampzalig omdatPistolets besjes langs de steel van deisplant.

Ananassen Romeinen.

Dat gaf in het Duits het woord lilliputters.

Niet vuistdik, maar chocoladereepVolkorenpistolets zijn een ontheiliging! zat wat dus moet doorgaan voor koploos Agussi bindt erg mooi en geeft een romig Azië en Afrika.

Men er ginder verzot op.

Bij ons ook nog resultaat. groene groenten bij, zoals okra’s,rustig degradeerde goedkoopste proteïne op de koploosnutot Laat enkele scheppen meestoven wastot kipde vroeger iets voor zonen feestdagen, Volkorenpistolets zijn een ontheiliging!

Pistolets zat wat dus doorgaan voor in deuit wereld moeten dienen groeien in bomen ofmoet opiets kale rotsen.

Defeestdagen, vrucht resultaat.

Laat enkele scheppen rustig meestoven was kipkop! vroeger voor zonen tot ananassen Semmel, nog steeds de naam voor deze broodjes dun. Kolibries zonder worden het fieigenlijk jnste meel gebakken, simila bij de pluimgedierte.

Het wel porties voor bijvoorbeeld ook spinazie.

Een om. markt.

Hetzelfde in Afrika.

Metleken vreugde bezingen worden uit het fijnste meel gebakken, simila bij de pluimgedierte.

Het leken wel portieskip voormaar zeker met de kip en roer regelmatig Hier kunnen een fenomenale ontwikkeling de brave met devan kip roer regelmatig om.

Hier kunnen eendat fenomenale ontwikkeling de brave kip in hetom geiten te en voeren in Griekenland.

Na! werd altijd drie eeuwen geleden naar Europa zuiden dat land.

In het museum van Er was een de portie van de werkman Romeinen.

Dat gaf in het Duits het woord lilliputters.

Niet vuistdik, maar chocoladereeptomaatje zorgt ervoor dat jegaf je in kan met ze daar dedegradeerde goedkope kip die uit onze contreien per op Romeinen.

Dat hetvergissen Duits het woord lilliputters. vuistdik, maar chocoladereepnu ook nog groene groenten bij,okra’s, zoals tot deNiet goedkoopste proteïne nu ook nog groene groenten bij,president zoals degradeerde tot de goedkoopste proteïne op de de Ik kan nog besluiten dat de van okra’s, gebracht waar ze als curiosum troonde op grote zag iktot verkoolde pistolets die de uitbargroot moest Datwordt was toen de ‘terrassiers’ Semmel, nog steeds de naam voor deze dun.zijn.

Kolibries zonder kop!

Semmel, nog steeds deook naam voor deze broodjes dun.

Kolibries zonder kop! deNapels hete pepers, jolijt van iedereen!

Laat vliegtuig naar ginder gevlogen, mogelijk maar zeker bijvoorbeeld spinazie.

Een markt.

Hetzelfde in Afrika.

Met vreugde bezingen maar zeker bijvoorbeeld ook spinazie.

Een broodjes markt.

Hetzelfde in Afrika.

Met vreugde bezingen het gebruik van ananas op pizza in zijn van werkten. koningen en hertogen.

Dezevrucht heetsting IJsland van de Vesuvius in het jaar 79 hebben nog subsidies metdiners de schop Vandaag doen dat in het zuiden van dat land.

In het museum van Er was een tijd dat de portie van de werkman in het zuiden van dat land.

In het museum van Er was een tijd dat de portie van de werkman onbepaalde tijd verder sudderen.

De agussisaus is met van de EU. Die handel moet wel erg tomaatje zorgt ervoor dat jedat je kan vergissen met de te goedkope kip die onze contreien per per land tomaatje zorgt ervoor dat je eerste je kanminister vergissen met ze daarze dedaar goedkope kipvoor die uit uit onze contreien wou verbieden, maar de daarom symbool staan en gastvrijNapels zag iktot verkoolde pistolets die de uitbargroot moest zijn.

Datwordt was toen de ‘terrassiers’ overleefd. met de Bobcat of Kubota en moeten zeluxe na hun erg vullend, smaakt een klein beetje bitter, maar winstgevend zijn, want de eigenaars van het merk dede hete pepers, jolijt van iedereen!

Laat vliegtuig naar ginder gevlogen, mogelijk Napels zag ik verkoolde pistolets die de uitbargroot moest zijn.

Dat was toen de ‘terrassiers’ hete pepers, totpizza jolijt van iedereen!

Laat vliegtuignog naar wordt gevlogen, mogelijk van Canada de Hawaï uitriep tot heid. sting vandaarop desoms Vesuvius inhelemaal het jaar 79 hebben metginder deGreppels schop werkten. doen ze erg dat Het binnenste is niet doorbakwerkuren naar de fi graven is een onbepaalde tijd verder sudderen.

De agussisaus is met subsidies van EU. DieVandaag handel moet wel ook wat muskusachtig.

Te eten met dein vingers, staan in de topmet vijfhonderd van dede Belgische sting van de Vesuvius het jaar 79 hebben nog detness. schop werkten.

Vandaag doen ze erg dat onbepaalde tijd verder sudderen.

De agussisaus is met subsidies van de EU. Die handel moet wel nationaal streekgerecht.

Hala kahiki heet de ananas in het Hawaïaans: overleefd. met de Bobcat ofsais Kubota en moeten ze het na hun erg vullend, smaakt een klein maar winstgevend zijn, want deest eigenaars van merk ken een en de ware pistoletoloog trektbeetje eerstbitter, dat natte zittend beroep geworden. ”Tu où le boven bord rijst.

Smakelijk. fortuinen. overleefd. met de Bobcat of Kubota en moeten ze na hun Wat er ook van zij, ananas associëren met dat betekent ‘allochtone vrucht’.

Die werd op de erg vullend, smaakt een klein beetje bitter, maar winstgevend zijn, want de eigenaars van het merk Het binnenste is soms niet helemaal doorbakwerkuren naar de fi tness.

Greppels graven is een ook watbroodje, muskusachtig.

Te plaats eten metvoor de vingers, staan de winkelier top vijfhonderd van de Belgische kruim uit zijn zo is er extra problème?” zei een groothandelaar op de Ik kocht zo’n kip eninde waarschuwHet binnenste is soms niet helemaal werkuren de fi tness. graven en/of pizza blijkt een gevaarlijke zaak eilanden aangeplant door eneGreppels James Dole, ken en de ware pistoletoloog eerst dat natte doorbakzittend geworden. ”Tu oùnog est leis eenHawaï ook wat muskusachtig.

Te trekt eten met de voor vingers, staan infortuinen. denaar topberoep vijfhonderd van de sais Belgische boven een bord rijst.

Smakelijk. beleg. Smakelijk. vroegmarkt in Rungis mij ooit zuchtend.

“C’est de mij: “Poulet dur!”

Strong chicken lees je kruim uit zijn broodje, zo is er plaats voor extra problème?” zei een groothandelaar op de de wereldvrede.

Smakelijk. steeds bekend van het merk fruit in blik.

James ken en de ware pistoletoloog trekt eerst dat natte zittend beroep geworden. ”Tu sais où est le boven een bord rijst. Smakelijk. fortuinen.Ik kocht zo’n kip en de winkelier waarschuwque les gens neover mangent plus.”

Een groot deel weleens in Engelstalige recepten.

Surinamers in lees je“C’est beleg.

Smakelijk. vroegmarkt in Rungis mij ooit zuchtend. de mij: “Poulet dur!”

Strong chicken kwam uit Boston in de Verenigde Staten, kruim uit zijn broodje, zo is er plaats voor extra problème?” zei een groothandelaar op de Ik kocht zo’n kip en de winkelier waarschuwNederland hebben het “harde kip”, en jaEen van de bevolking loopt rond inmangent een elfenlijfje, que lesover gens ne plus.” groot deelin weleens in Engelstalige recepten.

Surinamers nadat een neef van hem, Sanford Dole, ‘president’ beleg.

Smakelijk. vroegmarkt in Rungis mij ooit zuchtend.

“C’est de mij: “Poulet dur!”

Strong chicken lees je mensen, dat zijnNederland zeen ook.

Als je de oude recepten onthaard, gegomd naar de stijl de hebben het over “harde ja van degekneed bevolking loopt rond in van eenkip”, elfenlijfje, was geworden in Hawaï.

In 1893 stootte een endeel que les gens ne mangent plus.”

Een weleens in Engelstalige recepten.

Surinamers inde mensen, dat zijn ze ook.

Als je de oude recepten onthaard, gegomd en gekneed naar de stijl van van mwamba voor de kolonialen) leest,groot boekskes.

Bij(moambe virtuele lichamen hoort virtueel samenzwering van Amerikaanse zakenlui, onder Nederland hebben het over “harde kip”, en leest, ja van de bevolking loopt rond in een elfenlijfje, van mwamba (moambe voor de kolonialen) boekskes.

Bij virtuele lichamen hoort virtueel moet die kip uren en uren sudderen in de voedsel. wie Impressions d’une paupiette veau. koningin de VS-ambassadeur, er dedelaatste moet die kipze uren en uren in de mensen, dat zijn ook.

Als jesudderen de oude onthaard, gegomd en gekneed naar de stijl voedsel.

Impressions d’une paupiette derecepten veau.van de palmolie.

Een kip kan daar niet tegen, De zondagse broodjes zijn ook zo geëvolueerd. van demoderne troon.

Zij grepen de macht en plaatsten palmolie.

Een moderne kip kan daar niet tegen, De zondagse broodjes zijn ook zo geëvolueerd. van mwamba (moambe voor de kolonialen) leest, boekskes.

Bij virtuele lichamen hoort virtueel die na half uurtje alen tot hoopje Hoesmelt klein dieeen viennoiserieën fieen jnhet gebak zijn Sanford, eensmelt advocaat, aan hoofd van de die na een half uurtje alen tot een hoopje Hoe klein die viennoiserieën fi jn gebak moet die kip uren en uren sudderen in de voedsel.

Impressions d’une paupiette de veau.zijn miserabele prut. nieuwe regering.

Dat zou eindigen in deekoeken annexegeworden!

De boterkoeken (koffi ekoeken voor de miserabele prut. geworden!

De boterkoeken (koffi voor de palmolie.

Een moderne kip kan daar niet tegen, Maar ring ik kwam dus thuis met zo’n beest.

Het De broodjes zijn ook zo geëvolueerd. vanzondagse de archipel doorzijn debijna Verenigde Staten Maar ik kwam dus thuis met zo’n beest.

Het Antwerpenaars) zijn bijna verdwenen enverdwenen vervanAntwerpenaars) en in vervandie smelt na een uurtje al tot een hoopje woog overigens niet eens zoveel: 1,2 kilo.

Ik Hoe klein die viennoiserieën en fihakte jn zijn woog overigens eens zoveel: 1,2 kilo. hakte 1898, zeer dehalf zinniet van de lokale bevolking. gen door petieterige ‘croissants’.

In mijn jonge gentegen door petieterige ‘croissants’.

Ingebak mijn Ik jonge miserabele prut. de kip,kon zodra ze ontdooid was, in handige de kip, zodra ze ontdooid was, handige plantte de aan eninekoeken bouwde een geworden!

De boterkoeken (koffi voor de jaren kon jebromelia’s met die dingen nog een kleine jaren jeDole met die dingen nog een kleine stukken: idealiter moet elke eter eenbeest. stuk krijgen Maar ik kwam dus thuis met zo’n Het stukken: idealiter moet elke eter een blikjesfabriek, want vers fruitstuk kon in tijd politieagent ko slaan.

Vandaag passen zevervanin een Antwerpenaars) zijn bijna verdwenen ennog politieagent ko slaan.

Vandaag passen zekrijgen indie een “Op de vitrine van met een evenredig deel van vlees, vel en been.

Het met een evenredig deel van vlees, vel en been.

Het woog overigens niet eens zoveel: 1,2 kilo.

Ik hakte niet op tijd in Amerika raken.

Hij had een enorm holle kies.

En dan de pistolets: het is niet omdat gen petieterige ‘croissants’.

In mijn jonge holle kies.

Endoor dan de pistolets: het is niet omdat vel is de voornaamste smaakdrager in een kip en vel is de voornaamste smaakdrager in een kip en zespoedig broodjes heten dat ze klein moeten zijn. In de kip, zodra ze klein ontdooid was, in handige succes en breidde hij zijn tuinbouwbeAfrikaanse winkels jaren kon je met nog een ze broodjes heten dat ze moeten zijn.

In kleine zonder beendie erindingen kan je niet peuzelen, wat mijn betere at ik er maximaal twee, met zonder been erin kan je niet tijden peuzelen, wat drijfje uitwereldwijd tot 8.100 hectare.

Niet alleen was fruit stukken: idealiter moet elke eter een stuk krijgen als droevig wordt mijn betere tijden at ikko erslaan. maximaal twee,ervaren. met Verder politieagent Vandaag passen ze in was een hangt vaker wel dan varkensgehakt of Dole leverworst, versierd met Belgian wereldwijd alseen droevig wordt ervaren.

Verder was in blik toen iets nieuws, was ook innovatief met evenredig deel van vlees, vel en been.

Het de erbij, het ultieme peuzelstuk enomdat in het varkensgehakt ofook leverworst, versierd met Belgian holle kies.

Ennek dan de pistolets: het is niet pickles.

Vandaag zie ik nog broodjes, maar daar ook de nek erbij, het ultieme en terug. in het in moet het zijn dekip niet een reclame vond ikpeuzelstuk deZo eierstokken Lang geleden velreclamecampagnes. is dekarkas voornaamste smaakdrager indat een en pickles. Vandaag zieikik nog broodjes, maar daar ze broodjes heten dat zewel klein moeten zijn.

In niet kan erover misschien vijf van op? En ik ben karkas vond ik deananas eierstokken terug.

Lang geleden blikken de hele wereld werden las ik een authentiek Italiaans recept wat voor zonder been erin kan je niet peuzelen, voor pluvera” kan ik er mijn misschien vijf van Envan ik ben niet zo’nwel grote eter meer. betere tijden at ikop? er voor maximaal twee, met spaghetti met eierstokken kip, maar daarvoor las ik eenverspreid authentiek Italiaans recept metals alsdroevig oorsprong: Hawaï.

Ondertussen wereldwijd wordt ervaren.

Verder was Onlangs hoorde ik van een slager die nog zo’n grote eter meer. varkensgehakt of leverworst, versierd Belgian de de staat al erbij, decennia verdwenen uit de topmet tienin spaghettiisook met eierstokken van kip, maarpeuzelstuk daarvoor nek ultieme en het ouderwetse pistolets met gekapt “van Onlangs hoorde ik van het een nog verkoopt, pickles.

Vandaag zie slager iklanden. nogdie broodjes, van ananasproducerende Zelfs de maar daar karkas vond ik de eierstokken terug.

Lang geleden die échte, grote”.

Ik heb mij daarheen gespoed ouderwetse met gekapt verkoopt, “van hele reeks nalezen? bruzz.be/trachet blikjesfabriek bestaat niet meer.

De op? meeste kanpistolets ik erDe misschien wel vijf van En ik ben niet las ik eenIkauthentiek Italiaansgespoed recept voor die échte, grote”. heb mij daarheen ananas vandaag komt uit de Filipijnen of zo’n grote eter meer.

De hele reeks nalezen? bruzz.be/trachet spaghetti met eierstokken van kip, maar daarvoor 5 2 I 28 OKTOBER 2020

Buiten België: 30 euro per jaar.

ABONNEMENTEN OPLAGE Rest van België: 25 euro per jaar; OPLAGE : 62.609 exemplaren.

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 OPLAGE JosianeBE98 Troyer (abo@bruzz.be), OPLAGE :De 62.609 exemplaren.

IBAN: 3631 6044 3393 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk OPLAGE OPLAGE : 62.609 exemplaren.

Gratis in Brussels Hoofdstedelijk ADVERTEREN? van Vlaams Brusselse Media vzw Gewest.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

Gewest.

ADVERTEREN? Marthe 02-650 1030 61 RestPaklons, van België: 25 euro per jaar;per jaar.

Buiten België: euro ADVERTEREN? Rest3631 van 6044 België: 25 euro IBAN:Marthe BE98 3393 Paklons, 02-650 10 per 61 jaar; sales@bruzz.be ADVERTEREN? Marthe Paklons, 02-650 10 61 IBAN: BE98 3631 OPLAGE van Vlaams Brusselse Media6044 vzw 3393 sales@bruzz.be van Vlaams vzw Paklons, 02-650 10 61 Marthe sales@bruzz.be DISTRIBUTIE Buiten51.000 België: 30 Brusselse euro per Media jaar. exemplaren.

Buiten België: 30 euro per jaar. sales@bruzz.be Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be DISTRIBUTIE OPLAGE DISTRIBUTIE ADVERTEREN? Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be OPLAGE OPLAGEMarthe : 62.609 exemplaren.

Ute02-650 Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Paklons, 10 61 DISTRIBUTIE OPLAGE : 62.609 exemplaren.

DirkADVERTEREN? De ALGEMENE Clippeleir sales@bruzz.be DIRECTIEUte Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.b ALGEMENE DIRECTIE ADVERTEREN? Marthe 02-650 10 61 DirkPaklons, De Clippeleir DISTRIBUTIE HOOFDREDACTIE Dirk De ALGEMENE Clippeleir Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be DIRECTIE Ute Otten, 02-650.10.63, Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), sales@bruzz.be HOOFDREDACTIE Dirkute.otten@bruzz.be De Clippeleir DISTRIBUTIE HOOFDREDACTIE Mathias Declercq Kristof Pitteurs DIRECTIE (algemeen hoofdredacteur), Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DISTRIBUTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), HOOFDREDACTIE Mathias Dirk DeDeclercq Clippeleir Ute 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be CULTUUR & Otten, UIT MathiasKristof Declercq ALGEMENE DIRECTIE Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), GerdDirk Hendrickx De HOOFDREDACTIE Clippeleir & UIT CULTUUR ALGEMENE DIRECTIE Mathias Declercq CULTUUR & UIT Dirk De Clippeleir Gerd Hendrickx Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), REDACTIE HOOFDREDACTIE Gerd Hendrickx CULTUUR Mathias(algemeen Declercq Nathalie Eva Christiaens, Sara De & UIT KristofCarpentier, Pitteurs hoofdredacteur), HOOFDREDACTIE REDACTIE Gerd Hendrickx Mathias Declercq Sloover, KrisKristof Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), CULTUUR &REDACTIE UIT Nathalie Carpentier, Eva Christiaens, Sara De Post,CULTUUR Kurt Snoekx, Sophie Soukias,Carpentier, Roan Van Eva Christiaens, Sara De Mathias Declercq Nathalie UIT Gerd&Hendrickx Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn REDACTIE Eyck,Gerd Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom Sloover, Kris Hendrickx, Jasmijn Hendrickx Post, Kurt Snoekx, Soukias, RoanBettina Van EvaHubo, CULTUUR & UITSophie Nathalie Carpentier, Christiaens, Sara De Zonderman REDACTIE KurtMaarten Snoekx, Verdoodt, Sophie Soukias, Roan Van Gerd Hendrickx Eyck, Steven VanPost, Garsse, TomBettina REDACTIE Sloover, Kris Hendrickx, Hubo, Jasmij Eva Christiaens, SaraSteven De Sloover, Kris Hendrickx, VanDeGarsse, Maarten Verdoodt, Tom Nathalie Carpentier, EvaEyck, Christiaens, Sara Zonderman MEDEWERKERS KurtSnoekx, Snoekx,Sophie Sophie Soukias, Roan Van REDACTIE Bettina Hubo,Zonderman JasmijnPost, Post, Kurt Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Nicolas Alsteen, Gilles Bechet,Eva Michaël Bellon,Sara Nathalie Carpentier, Christiaens, Eyck, Steven VanDeGarsse, Maarten Verdoodt, T Soukias, Roan Van Eyck, Steven Van Garsse, Post,Jordens, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan MEDEWERKERS Patrick Tom Peeters, Niels Ruëll,Van Nick Jasmijn Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Maarten Verdoodt, Tom Zonderman Zonderman MEDEWERKERS Eyck,Nicolas Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom Bellon, Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Trachet, Tom VanKurt Bogaert, Michel Verlinden Post, Snoekx, Sophie Soukias,Gilles RoanBechet, Van Nicolas Alsteen, Michaël Bellon, Zonderman Patrick Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Eyck, Jordens, Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom MEDEWERKERS MEDEWERKERS Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick EINDREDACTIE Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden Zonderman MEDEWERKERS Nicolas Alsteen, Gilles Nicolas Bechet, Michaël Bellon, Alsteen, Bechet, Michaël Bellon Trachet, Tom Van Bogaert,Gilles Michel Verlinden Karen De Becker, derMichaël Hallen, Sophie Nicolas Alsteen,Geert Gilles Van Bechet, Bellon, Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll,Tom NickPeeters, Niels Ruëll, Nic Patrick Jordens, MEDEWERKERS EINDREDACTIE Soukias Patrick Jordens, Niels Ruëll, Nick Trachet,Tom TomPeeters, Van Bogaert, Michel Verlinden EINDREDACTIE Nicolas Gilles Bechet, Trachet, Tom Bellon, Van Bogaert, Michel Verlinden Trachet, TomDe VanAlsteen, Bogaert, Michel Verlinden Karen Becker, Geert Van derMichaël Hallen, Sophie De Becker, Van der Hallen, Sophie Patrick Jordens,Karen Tom Peeters, Niels Geert Ruëll, Nick VORMGEVING EINDREDACTIE Soukias EINDREDACTIE Trachet, Van Bogaert, Michel Verlinden Heleen Rodiers, Ruth Plaizier Soukias Karen DeTom Becker, GeertEINDREDACTIE Van der Hallen, Karen De Becker, Geert Van der Hallen, Sophie Karen De Becker, Geert Van der Hallen, Soph VORMGEVING VERTALING Soukias EINDREDACTIE SoukiasSophie VORMGEVING Soukias Heleen Rodiers, Ruth Plaizier John Arblaster, Beuzon, KarenFrédérique De Becker, Geert Van der Hallen, Sophie Heleen Rodiers, Ruth Plaizier VORMGEVING VORMGEVING Martin McGarry, SoukiasLaura Jones VERTALING Heleen Rodiers, Plaizier Heleen Ruth Rodiers, Ruth Plaizier VORMGEVING VERTALING Frédérique Beuzon, George Holmer, Greta VORMGEVING FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE VERTALING Heleen Rodiers, Ruth Plaizier VERTALING John Arblaster, Beuzon, Holmer-Arblaster, Laura Jones, Frédérique Martin McGarry Heleen Rodiers, Ruth Plaizier Arblaster, Frédérique Beuzon, BartJohn Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Frédérique Beuzon, George Holmer, Greta Martin McGarry, Laura Jones VERTALING Martin McGarry, Laura Ivan JonesPut, VERTALING Marsily, Steve Michiels, Holmer-Arblaster, Laura Jones, Martin McGarry FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Frédérique Beuzon, George Holmer, Greta Frédérique Beuzon, George Holmer, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke FOTOGRAFIE & Greta ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Holmer-Arblaster, Laura Jones, Martin McGar Holmer-Arblaster, Jones, Martin McGarry FOTOGRAFIE &Laura ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Bart Marsily, Dewaele, Steve Kim, Wauter Mannaert, Noémie Michiels, Ivan Put, VERANTWOORDELIJKE Bart Dewaele, Kim,UITGEVER Wauter Mannaert, Marsily, SteveVanderstichele, Michiels,Marsily, Ivan Put, SteveVercnocke Michiels,Noémie Ivan Put, FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Saskia Wide FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Kristof Pitteurs Marsily, SteveWide Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Vercnocke Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie FlageypleinSaskia 18, 1050 Elsene. Bart Vanderstichele, WideDewaele, VercnockeKim, Wauter Mannaert, Noém VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, UITGEVER Bruzz is Kristof een uitgave van VERANTWOORDELIJKE de Vlaams Saskia Vanderstichele, WideBrusselse Vercnocke Pitteurs Kristof Pitteurs VERANTWOORDELIJKE SaskiaUITGEVER Vanderstichele, Wide Vercnocke Kristof Pitteurs Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Flageyplein 18,Elsene.

1050 Elsene.UITGEVER Flageyplein 18, Pitteurs 1050 Kristof VERANTWOORDELIJKE Flageyplein 18, 1050 Elsene.

PrintBruzz Center (DPG Media) 18, is Flageyplein eenisuitgave van de1050 Vlaams VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Kristof Pitteurs Bruzz een uitgave vanElsene. deBrusselse Vlaams Brusselse en wordt gesubsidieerd door Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Ecovanvan Bruzz is een uitgave de Vlaams Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Kristof Pitteurs Media vzw,iswordt gedrukt de persen Eco Brusselse BRUZZ een uitgave vanop de Vlaams Brusselse de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Print Center (DPG Media) Media wordt gedrukt opEco deElsene. persen van Eco Flageyplein 18, van 1050 Media wordt gedrukt op de persen Print Center Media) Bruzz isvzw, een(DPG uitgave vanvzw, de Vlaams Brusselse Gemeenschapscommissie. en wordt gesubsidieerd door Print Center (DPG Media) Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco (DPG Media) en Print wordtCenter gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Print Center (DPG Media)gesubsidieerd en wordt door wordt gesubsidieerd door en de Vlaamse deen Vlaamse Gemeenschap Gemeenschapscommissie.

MediaGemeenschap vzw, wordt gedrukt persen van E en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse en op dede Vlaamse de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

Print Center (DPG Media) de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

Gemeenschapscommissie.

Gemeenschapscommissie. en wordt gesubsidieerd door

de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaam Gemeenschapscommissie.

MELD NIEUWS MELD NIEUWS nieuwsgespot? gespot?Tips Tips zijn ZelfZelf nieuws zijnaltijd altijd welkom welkom viavia bruzz.be/meldnieuws MELD NIEUWS bruzz.be/meldnieuws MELD NIEUWS Persberichten kunnen via Tips zijn altijd Zelf nieuws gespot?

Persberichten kunnen via NIEUWS MELD NIEUWS MELD redactie@bruzz.be Zelf nieuws welkom via gespot? Tips zijn altijd redactie@bruzz.be Zelf nieuws gespot?

Tipsgespot? zijn altijd Zelf nieuws Tips zijn altijd welkom via bruzz.be/meldnieuws welkom viawelkom bruzz.be/meldnieuws Persberichten kunnenvia via BRUZZ.be/meldnieuws bruzz.be/meldnieuws redactie@bruzz.be Persberichten kunnen via NIEUWS MELD VOER UW EVENEMENT IN OP Persberichten kunnen via kunnen via Persberichten redactie@bruzz.be ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd VOER UWredactie@bruzz.be EVENEMENT IN OP redactie@bruzz.be ENTER YOUR EVENT ON ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR

“Op vitrine van “De de bevolking kan het nog Afrikaanse winkelsdat de steeds niet hebben “Pistolets zijn per defi nitie “Pistolets zijn per defi nitie “Op dewereld vitrine van hangt vaker wel dan rest van de hun wit. Ze staan symbool voor wit.

Zeeen staan symbool voor Afrikaanse winkels eilandenrijk niet reclame de godin enassocieert moeten dus welkom via “Pistolets zijnonderper devoor godin en moeten dus YOUR EVENT ON bruzz.be/meldnieuws met die vreemde, pluvera” hangt vaker weldefi dannitie ENTER puur zijn.

Volkorenpistolets www.agenda.brussels Persberichten kunnen via UW EVENEMENT IN OP VOER UW EVENEMENT IN OP wit.

Zeontheiliging!” staan symbool voor VOER puur zijn.

Volkorenpistolets drukkende vrucht” redactie@bruzz.be niet een reclame VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT zijn een ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENTSUR SUR ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON ENTER YOUR EVENT ON WWW.BRUZZ.BE zijn een ontheiliging!” devoor godin en moeten dus ENTER YOUR EVENT ON www.agenda.brussels pluvera” www.agenda.brussels www.agenda.brussels

52

52

I

Onlangs hoorde iknalezen? van eenbruzz.be/trachet slager die nog De hele reeks ouderwetse pistolets met gekapt verkoopt, “van 28 OKTOBER 2020 De hele reeks bruzz.be/trachet De helenalezen? reeks nalezen? die échte, grote”.

Ik heb BRUZZ.be/trachet mij daarheen gespoed 5 2De hele reeks nalezen?

60

52

I

28 OKTOBER 2020

bruzz.be/trachet

De hele reeks nalezen? bruzz.be/trachet

www.agenda.brussels VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON WWW.BRUZZ.BE www.agenda.brussels

VOER UW EVENEMENT IN OP puur zijn. Volkorenpistolets ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR WWW.BRUZZ.BE ENTER YOUR EVENT ON WWW.BRUZZ.BE zijn een ontheiliging!” www.agenda.brussels © SHUTTERSTOCK

WWW.BRUZZ.BE

WWW.BRUZZ.BE

WWW.BRUZZ.BE

Citylab presents

FESTIVAL

An artistic mirror of life at the centrE of BXL

With : Yasmine Yahiatene I Fatima-Zohra Ait El Maâti Briana Ashley Stuart I Alex i Monica Kamara Jihan Imago I Sakina M. Ghani I Yipoon Chiem

PRESENTEERT - PRESENTE

AUDIOVISUAL & PERFORMING ARTS Talks i music i bar

09.10.11 JULY 2021 KaaitheatER & -studios

CONCERTEN - CONCERTS PERFORMANCES LOKALE CUISINE LOCALE ZON - SOLEIL 1080

RUE

MANCHESTER STRAAT 13-15

MOLENBEEK

supported by Kaaitheater

DB623068I9

Waerboom (feestzalen en events) te Groot-Bijgaarden is op zoek naar

medewerkers Patissier (kok)

Zaalmedewerker/opbouwer

maken van: - desserten op bord, dessertbuffetten - koekjes en taarten voor koffiepauzes, verrines - ijsbereidingen, maken van pronkstukken - meedraaien in de service Voltijdse betrekking 2 dagen vrijaf, weekendwerk, geen service coupé

-

Verantwoordelijk voor materiaal en algemene netheid Klaarzetten en afbouwen van events Bediening Klassiek en stijlvol voorkomen Ervaring niet noodzakelijk, wel een werkersmentaliteit

Kok of evenwaardig door ervaring

Administratieve commerciële medewerker

-

-

Voltijdse betrekking 2 dagen vrijaf, weekendwerk, geen service coupé

-

-

Keukenhulp met ervaring -

-

Passionele keukenhulp/hulpkok voor de bereiding van koude en warme gerechten Productie, voorbereidingen van gerechten/ ingrediënten en meedraaien in de service

-

Incheck en uitcheck van hotelgasten, ontvangen van klanten Opvolging van reserveringen, verwerken van aanvragen, offertes uitsturen van aanvraag tot facturatie Ndl, Frans en Engels vloeiend spreken en schrijven is een must Voltijdse betrekking: variabel uurrooster 1 dag weekend om de 14 dagen Klassiek en stijlvol voorkomen DB721248F1

-

Kennis van versnijdingen van vis, vlees en groentebereidingen Voorbereidingen voor grotere aantallen Service draaien en bediening aan buffetten

Voltijdse betrekking 2 dagen vrijaf, weekend, geen service coupé

Bij interesse gelieve uw cv te sturen naar tamara.coppens@waerboom.com of 0476 422 939

Vlot Ndl of Frans spreken en lezen is noodzakelijk.

Nederlands begrijpen is een troef!

Teamplayer en kunnen omgaan met stress en grote hoeveelheden.

Verantwoordelijkheid, kennis van producten en ingrediënten.

DB620452H9

DB722154F1

Berthold Technologies Belgium NV/SA, is de Belgische verkoopafdeling, opgericht in 1974 en gelegen te Vilvoorde met verkoop en dienst na verkoop afdelingen voor Proces meettechniek, Radioprotectie- en Bio analytische apparatuur in de Benelux.

Wij hebben momenteel een vacature voor :

TECHNIEKER DIENST NA VERKOOP - MEETAPPARATUUR INDUSTRIE FUNCTIE: > Uitvoeren van herstellingen in onze werkplaats en/of bij de klant (in België en Luxemburg) > Technische ondersteuning aan de klanten > Ondersteunen van de verkoopverantwoordelijke in de commerciële contacten PROFIEL: > Technicus of professionele bachelor met specialisatie Elektronica of Elektrotechniek > Contactvaardig en vlot in Nederlands/Frans, kennis van Engels (Duits is een pluspunt) > Bereid tot korte buitenlandse verplaatsingen en tot het behalen van een ADR klasse 7 en VCA-certificatie

Volg ons op Facebook en blijf op de hoogte.

WIJ BIEDEN EEN: > Uitdagende functie met eigen verantwoordelijkheid in een internationaal kader > Neutrale firmawagen > Extralegale voordelen zoals groepsverzekering, hospitalisatieverzekering, maaltijdcheques, ecocheques GEÏNTERESSEERD? An.Tesseur@Berthold.com

DB619829H9

DB722216F1

Bij welk bedrijf pas jij het best? Doe de test! regiotalent.be

facebook.com/regiotalent.be

General: info@tae.be Accountancy: accountancy@tae.be Technical Service: support@tae.be www.tae.be

TECHNO AUTOMOTIVE EQUIPMENT, beter gekend als TAE, is een toonaangevend bedrijf dat al meer dan 40 jaar actief is in de distributie van garage-uitrusting in België. Gecombineerd met hoogstaande vakkennis bieden we zowel specifieke oplossingen als totaalpakketten.

SCHOONMAAKHULP - DEELTIJDS 4/5de (M/V/X)

www.hotel-belle-epoque.be .be Volg ons via

Contactgegevens Marina Sertons marina.sertons@tae.be - 02 481 79 00 DB722491F1

UW ONLINE LIFESTYLE INSPIRATIE

HOTEL

BLANKENBERGE

Rustig pleintje, strand, station, winkels 250m, warm onthaal, luxe ontbijt, kamer met tv, WiFi, frigo, waterkoker, toilet.

050/68 06 80

DB718631F1

Uw profiel - Nederlandstalig, notie Frans is een pluspunt.

- Flexibel.

- Oog voor detail en netheid.

- Zelfstandig kunnen werken.

Werkomstandigheden / verloning - Een prettige, informele werksfeer in een sterk groeiende omgeving.

- Een afwisselende functie in een dynamisch en ambitieus bedrijf.

- On-the-job training.

- Salaris conform werkervaring.

- Wij bieden tevens een vast contract, hospitalisatie- en groepsverzekering.

DB485356C8

Functieomschrijving - Onderhoud van showroom, burelen, werkplaats, magazijn, parking.

- Wassen ruiten.

- Klaarzetten vergaderzalen, opleidingscentrum.

- Inspringen bij kleine administratieve taken (documentaties stickeren, mailings versturen, …).

DB721593F1

GROENLOO

KONINGSLO - STEENSTRAAT 20

VERLAAGD BTW-TARIEF

6%

MOGELIJK

Rechtstreeks van de fabrikant Niet goed = geld terug* Uw trapleuning kan blijven zitten

OPENDEURWEEKEND VRIJDAG 2 JULI | 16 - 19 U ZATERDAG 3 & ZONDAG 4 JULI | 10 - 16 U

Brede kant van de trap blijft vrij Slechts 48 uur levertijd mogelijk

ONTVANGST TER PLAATSE • MAAK NU UW AFSPRAAK VIA INFO@ACASA.BE

Welkom in

* 0nder voorwaarden. Ga naar otolift.be/sale

Duurzaam wonen in een groene wijk RUIME GEZINSWONINGEN MET 3 OF 4 SLAAPKAMERS EN TUIN LICHTRIJKE LEEFAPPARTEMENTEN MET 1, 2 OF 3 SLAAPKAMERS EN TERRAS IN GROEN PARK

Naam

> Modern en energiezuinig wonen > Wonen in een groene long van 1,9 ha > Rustig wonen nabij Brussel > Kies zelf nog indeling en afwerking > De zorgeloosheid van nieuwbouw

Telefoon

DB720792F1

www.acasa.be PROJECTONTWIKKELING

Postcode/plaats

KRANT21

09 321 03 00

Adres

Stuur deze bon naar: Otolift Trapliften, Verlorenbroodstraat 120, 9820 Merelbeke DB721987F1

school?

Actiris!

Een profiel op My Actiris is de eerste stap in je carrière.

Schrijf je vandaag nog in en ga aan de slag met je persoonlijke jobcoach!

www.actiris.brussels

Bruzz_Annonce 215x290.indd 3

23/06/21 08:45