BRUZZ - editie 1757

#1757

NL

WEEKBLAD HEBDOMADAIRE WEEKLY EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW

FR

FLAGEYPLEIN 18 PLACE FLAGEY

EN

1050 ELSENE/IXELLES AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

INTERVIEWS

|

A N A LY S E S

|

09 | 06 | 2021

TIPS

HOOFDDOEK WORDT HOOFDZAAK

WAAROM VERBERGEN WIE WE ZIJN?

+ CULTURE

COMES BACK TO LIFE AILI, LIVE IN VOLTA 'WIJ SPELEN MUZIEK OM OP TE SCHUREN'

FESTIVAL TB² LA GANG DÉCLINE LES MYTHES AU FÉMININ

CIRCLE PARK GUINGUETTE AND OTHER POP-UP BARS

“Literature clarifies, stretches and opens your mind” OPERA

Passa Porta Festival organizers Ilke Froyen and Steven Van Ammel 40

TOSCA GIACOMO PUCCINI

AL AIN ALTINOGLU, R AFAEL R . VILL ALOBOS 11.6.2021 – 2.7.2021 D E M U NT / L A M O N NAIE

STILL PLAYING SINGING DANCING DREAMING

© Santiago Ydanez

Still De Munt Still La Monnaie Still Opera

/ Sommaire / Inside oudInhoud / Sommaire / Inside

Edito Edito EEN MIRAKEL

VACCINTWIJFEL

© PHOTONEWS

ANALYSE

“In dit dossier kwam de communautaire aap uit de mouw. ‘Geen Brusselse infrastructuur jn hier de zaken te veranderen opom Vlaamse grond,’ klonk het”

TIJD

verbeteren.

Niet om niks te doen” Waarom de openingsmatch van het EK Voetbal niet in Brussel wordt

gespeeld 16 ecretaris voor Huisvesting en Gelijke Kansen en Hamou 10

E

DE WEEK Zoom 4, In beeld 6, Bijgedachte 7, COVER STORY Analyse 8,

Moslima’s in openbare functies nemen hoofddoek (niet) af 10, ACTUA Een nieuwe groenkaart 14, REPORTAGE Werknemers in de horeca vertellen over hun lockdown 20, Crosly Bowling 22, BIG CITY Waarom is Alhambra, het grootste theater van Brussel, ooit verdwenen? 26, COLUMN Nick Trachet 52

raffeloosheid die na egeweld volgt, moet en aangepakt”

na de grote BLM-betoging el 18

CULTURE COMES BACK felaars aan het woord 14, INTERVIEW Grégor Chapelle afscheid van Actiris ANALYSE Kan een hoofddoek bij TO22,LIFE

K Zoom 4, In beeld 6, Bijgedachte 7, COVER STORY Vac-

B? 8, BIG CITY Hoe ziet het kanaal er onder water uit? 26, What not to miss N Nick Trachet 52

when the cinemas, concert halls, UZZ CULTURE theatres and cafés re-open werd tijd dat rapper zelf het haal vertelde”

schrijft met Rap game NL Aili 27, FR Méduse.s 34, NL/FR/EN New films to watch 38, Belgische geschiedenis NL Killjoy quiz 42, EN Eat & Drink Circle Bar Guingue e 47 de hiphop 44 FR

Eat & Drink Roo op bars 50

Cabin Fever: Pablo Dalas 28, EN P.A.R.T.S. Graduation ws 30, FR Dominique Goblet & Caroline Sury 32, MEER Mathieu Pernot BRUZZ 36, NL Els Moors 38, FR Qudus Onikeku 42, Turner Cody NL Eat & Drink Beiruti 50 LAST48 CALL!

De verkeersdrukte in Brussel heeft een groot effect op de luchtkwaliteit. Maar hoe groot is die invloed juist? Dat meet CurieuzenAir, het grootste burgeronderzoek ooit naar de ende week is het zover!

De nieuwe luchtkwaliteit in Brussel.

Doe mee en meet de luchtkwaliteit je eigen straat.

ZZ Guide ‘Brusselseinquartiers - Inschrijven dezeOntdek week nog curieuzenair.be 2’ komtkan eraan. de via leukste

ER BRUZZ

NL

Tegen het eind van deze maand moet Brussels

Wie de vaccinatietabellen in detail uitpluist, minister-presidenttot Rudi Vervoort (PS) voorwordt een al eens verrast.

In Aartselaar bijvoorbeeld al 107 mirakel zorgen.

De discussie binnen de is raad van bestuur van de MIVB over hetVoor dragen religieuze procent van de 80-plussers ingeënt. dievan overschrijding symbolen dooruitleg, overheidspersoneel – eenishoofddoek is een administratieve maar belangrijker dat in een belandde dankzij coalitiepartner Ecolo op de gemeentedus als –Sint Joost slechts 63 procent van de 85-plusregeringstafel. kluwen kan politiekom sers is ingeënt.

Maar wieEen zijngroter die mensen die een twijfelen dossier moeilijk worden. Verschillende discussies doorgevaccineerd te worden? Een aantal van hen laten we in dit kruisen hier elkaar en maken een debat aartsmoeilijk. magazine aan het woord. Dat leidde ook op onze redactie tot discussie. Moet dat Veel Franstaligen kijken in deze naar Frankrijk, waar de wel? Dat moet! in complottheorieën laïcité De – devaccintwijfelaars scheiding tussen aan kerk de en kant staat zetten – heiligals is. Aan Nederlandstalige kant gelovendekijken gekken is te makkelijk.

Sommigen van hen twijfelen niet eens over sommigen naar het Angelsaksische model, waar politieagenten methet een medische hoofddoek nut van het vaccin.

Ze stellen vooral vragen bij het dwingende van de of een tulband net symbool staan voor een inclusieve samenleving. vaccinatiestrategie.

Een wordt van dedaarenboven geïnterviewden zegt door dat wanneer we die in de Deze discussie beïnvloed één die thuishoort twijfelaarsprivésfeer: willen overtuigen de argumenten doorslaggevend zijn, die tussenniet de mensen die een hoofddoek als een zullen vorm van onderdrukking zien, en diegenen hem net het zienhobbelige als een vorm om de eigen maar wel wie ze aanbrengt.

En dan die komt plots parcours van identiteit te belijden en te in onderstrepen.

Een volwassen debat overheid én wetenschap beeld. We hebben het ookparlementair over de saga rondzou dein dezen veel kunnenEerst verduidelijken: ontbreekt de Dus wordt uitkijken mondmaskerplicht. zeker geenalleen mondmasker, dantijd. verplicht, nuhet verplicht in naar de oplossing Vervoort uit je zijnophoed toveren. zit. Als je dat allemaal de Brusselse openbaredie ruimte tenzij eenzal terrasstoel Lees ook de Bijgedachte p7, de analyse p8 en de portretten p10 optelt, zou het wel heel arrogant zijn om niet naar die twijfelaars te luisteren.

Lees de analyse en de getuigenissen op p14 - 17 NL

UN MIRACLE

HÉSITATION VACCINALE FR

D’ici la fin du mois, le ministre-président bruxellois Rudi Vervoort va

Si vous lisez en détail les tableaux deLavaccination, vous d’être devoir accomplir un miracle. discussion au seinrisquez du conseil d’adminisFR tration de la STIBpar sur exemple, le port de symboles religieux par80 lesans fonctionnaires surpris. À Aartselaar, 107 % des plus de ont déjà été– un enexplication l’occurrenceadministrative – a fini sur la table gouvernement grâce Ecolo, vaccinés. Ilfoulard, y a une à cedu dépassement, mais ceàqui partenaire c’est de la coalition.

Il n’y a pas de des dossier plusd’une épineux. est plus important, que seulement 63 % pluspolitique de 85 ans discussionsont se croisent et rendent communeDifférentes comme Saint-Josse été vaccinés.

Maisun quidébat sontextrêmement ces personnes difficile. De nombreux francophones se tournent vers la France où la laïcité qui hésitent à se faire vacciner ? Dans ce magazine, nous donnons la parole à – la séparation de l’Église et de l’État – est sacrée. Du côté néerlandophone, un certain nombre d’entre elles. Cela a donné lieu à quelques discussions dans certains se tournent vers le modèle anglo-saxon où les policier.e.s portant un notre rédaction. le fairesymbolisent ? Il le faut !justement C’est trop facile de rejeter lesDe plus, foulard Faut-il ou un turban une société inclusive. sceptiquescette du vaccin comme fous qui aux théories du complot. controverse est des influencée parcroient une discussion qui relève de la sphère Certain.e.sprivée d’entre euxentre ne doutent pas des médicaux vaccin.

Ils une : celle les personnes quiavantages considèrent le port dudu voile comme mettent principalement en cause le caractère contraignant de la stratégie de forme d’oppression, et celles qui le voient comme une forme d’affirmation vaccination. desidentité. personnes interrogées affirmeadulte que sipourrait on veutclarifier les de L’une sa propre Un débat parlementaire beaucoup de choses la matière qui : seulement, le tempsmais manque. convaincre, ce ne sont pas lesenarguments seront décisifs, ceuxOn quiattend les impatience savoir quelle solutionentre Rudi gouvernement Vervoort va sortiretdescience son amènent. avec Et c’est là que ledeparcours chaotique chapeau. entre en scène.

Dans ce magazine, nous évoquons également la saga autour Lisez complément p7,del’analyse p8 iletest lesdevenu de l’obligation du le masque buccal. d’opinion Au départ,en pas masque,en puis portraits en p10 obligatoire et maintenant, il est obligatoire dans l’espace public bruxellois, à moins que vous ne soyez assis à une terrasse. En prenant tout cela en compte, il serait très arrogant de ne pas écouter ces indécis.

A MIRACLE Lisez l’analyse et les témoignages en p14 - 17

By the end of this month, Brussels Minister-President Rudi Vervoort must bringVACCINE about a miracle. The discussion within the Board of Directors at the DOUBTING THE MIVB/STIB about the wearing of religious symbols by government employees – a headscarf, that is – ended up on the government thanks to coalition partner Anyone who scrutinises the vaccination tables will table find surprises.

In EN Ecolo. There could hardly beof a more complex political dossier.

Different discussiAartselaar, for example, 107% the over-80s have already been ons crossiseach other here and make a debate difficult.impossiMany vaccinated.

There an administrative explanation forextremely this seemingly French-speakers look to France, where “laïcité” – the separation of church and ble feat, but what is more important is that in a municipality such as Sintstate – is sacred. On the Dutch-speaking side, some look to the Anglo-Saxon Joost/Saint-Josse, only 63% of the over-85s have been vaccinated. But who model where policemen wearing a headscarf or turban symbolise an inclusive are these people who are hesitant about being vaccinated? In this magazine, society. Moreover, this discussion is influenced by one from the private sphere: we let a number of them caused asome discussion at our editothat between thespeak. peopleThis whoalso see wearing headscarf as a form of oppression rial team. and Should wewho do see it? Yes, must it! It and is too easy to their dismiss those it aswe a form to do profess underline ownvaccine identity. A doubters as conspiracy theorists.

Some of them do not doubt the only medical mature parliamentary debate could go a long wayeven to sort this out: time is benefits oflacking. the vaccine. mainly question coercive nature of the So, we They will have to wait and seethe what solution Vervoort will pull out of hisstrategy. hat. Read column “Bijgedachte” on if p7, analysis on p8 and vaccination Onethe of the interviewees says that wethe want to convince on that p10 will be decisive, but who it is that puts them them, it isthe nottestimonials the arguments EN

forward. Just like that, then, the bumpy roadKRISTOF of government and science PITTEURS, hoofdredacteur comes into the picture. In this magazine, we also talk about the saga of compulsory face masks. First the word was no face mask, then it was ssen in tien Brusselse wijken! compulsory, now compulsory in public in Brussels unless you are sitting on a e BRUZZ-abonnee krijgt de BRUZZ chair. If you add all that up, it wouldkunnen be veryvia arrogant not to listen to MELD NIEUWS Zelf nieuws gespot? Jouw tip is altijd welkom viaterrace BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten redactie@bruzz.be e volgende week gratis toegethose doubters. rd. Geen abonnee? Haal je exem9 JUNI 2021 I Read the analysis and the testimonials on p14 - 17

bij Muntpunt of check BRUZZ.be/ e voor de verdeelpunten.

KRISTOF PITTEURS, hoofdredacteur

3

De week

BURGEMEESTERS GEVEN ZELF AAN WAAR HET WEL NOG MOET IN HUN GEMEENTE

Mondmasker niet langer overal verplicht in Brussel Na bijna een jaar verdwijnt de algemene mondmaskerplicht in Brussel. Dat besliste Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS) maandag met de negentien burgemeesters. “Pleiten voor een mondmaskerplicht in de openlucht wordt moeilijk wanneer je binnen in een vol café geen mondmasker hoeft te dragen.” — KEVIN VAN DEN PANHUYZEN

D

BRUZZ | DE WEEK

e algemene mondmaskerplicht werd in Brussel ingevoerd op 12 augustus 2020, bijna een jaar geleden. In de maanden die daaraan voorafgingen hadden verschillende burgemeesters, onder wie Emir Kir (onafhankelijk, Sint-Joost), Vincent De Wolf (MR, Etterbeek) en Olivier Maingain (Défi, Sint-Lambrechts-Woluwe) al het initiatief genomen om het mondmasker in bepaalde zones van hun gemeenten te verplichten. Het leidde tot een onoverzichtelijk lappendeken van verplichtingszones, met soms absurde situaties waarbij het mondmasker verplicht werd tussen bepaalde huisnummers in een straat.

Voor de Brusselaar of bezoeker moest de algemene mondmaskerplicht vooral duidelijkheid scheppen. Dat de verplichting ook in pakweg het Zoniënwoud gold, op plaatsen waar een mondmasker geen virologische meerwaarde betekent, moest de Brusselaar erbij nemen. Van bij het begin stond de maatregel onder druk en amper een maand later kondigde Vervoort al het einde van de algemene mondmaskerplicht af op 1 oktober.

Die afschaffing noemt Vervoort enkele maanden later, in de marge van de bijzondere coronacommissie van het Brussels parlement, een van zijn grootste fouten in de coronacrisis. Op 24 oktober voerde hij de

Zomerzwembad in aanbouw Een klein zwembad, maar een grote stap in de strijd voor openluchtzwemmen. Zo omschrijven de initiatiefnemers FLOW, het nieuwe openluchtzwembad langs het kanaal in Anderlecht.

Het zwembad zal 17 op 7 meter meten. Tegelijkertijd zal het water voldoende ondiep zijn om ook voor jongeren en kinderen een veilige waterbeleving te garanderen. Het zwembad gaat open op 1 juli.

4

I

9 JUNI 2021

algemene mondmaskerplicht opnieuw in.

Vorige week liet Vervoort verstaan dat die mondmaskerplicht nog zeker tot eind juni zou gelden, maar daar komt hij op terug, nu het Overlegcomité vorige week vrijdag een hele reeks versoepelingen aankondigde voor 9 juni. Vanaf die dag vervalt ook de algemene mondmaskerplicht, zo besliste Vervoort maandag samen met de negentien burgemeesters. “De burgemeesters zullen elk voor hun gemeente de zones aangeven waarbij een mondmasker dragen wél nog verplicht is, overeenkomstig het federale ministerieel besluit,” zegt Vervoort.

“Volgens die bepaling geldt dat voor drukke plaatsen

6,6 mio In de Haven van Brussel passeerde in 2020 6,649 miljoen ton goederen, een kleine stijging tegenover de 6,626 miljoen ton die er in 2019 passeerde. De CO2-uitstoot van de Haven daalde met 7 procent. De Haven van Brussel is goed voor 9.000 rechtstreekse en onrechtstreekse jobs,

waar een veilige afstand bewaren niet mogelijk is.”

De burgemeesters zijn dus opnieuw aan zet, al staan zij niet te springen om opnieuw zones met mondmaskerplicht in te voeren. Vincent De Wolf was er in de lente van 2020 als een van de eersten bij om zulke zones in te voeren in Etterbeek, maar deze keer komen ze er niet. “Dat was toen een goede beslissing, want de pandemie woedde volop,” zegt De Wolf. “We wisten toen nog niet zoveel over de besmettingen en van de vaccinatie was er helemaal geen sprake. De situatie is nu helemaal anders, het mondmasker is niet meer zo noodzakelijk.”

TE INGEWIKKELD De burgemeester van Elsene, Christos Doulkeridis (Ecolo), is tevreden dat de algemene mondmaskerplicht op de schop gaat.

Volgens hem is het een beslissing waar alle burgemeesters honderd procent achter staan. “Je

kan vandaag niet meer pleiten voor een algemene mondmaskerplicht in de openlucht. Dat wordt moeilijker wanneer je binnen in een vol café mag zitten zonder mondmasker,” zegt Doulkeridis.

Wel vreest hij dat het overzicht voor de Brusselaar opnieuw verdwijnt als er overal opnieuw verplichtingszones opduiken. “Ik zou veel liever hebben dat we de verantwoordelijkheid helemaal bij de burger kunnen leggen. Die weet zelf wel dat een mondmasker nuttig is als je geen afstand kan houden,” zegt de Elsense burgervader.

“Anders wordt het te ingewikkeld.” Of het mondmasker verplicht wordt in bepaalde delen van zijn gemeente, net als voor de invoering van de algemene plicht, betwijfelt hij. “Het ministerieel besluit bepaalt dat burgemeesters het mondmasker kunnen verplichten op drukke plaatsen, maar dat is behoorlijk vaag. Neem nu de

Bozar haalt 114.000 euro op Het Brusselse Paleis voor Schone Kunsten Bozar heeft met zijn fondsenwerving #TogetherBozar 113.939 euro opgehaald. Op 18 januari brak een brand uit op het dak van Bozar. Het zal het geld inzetten voor de realisatie en relance van haar artistiek programma, want door de dakbrand viel een deel van de tentoonstellingen en voorstellingen weg.

De mondmaskers verdwijnen na bijna tien maanden uit het Brusselse straatbeeld. Alleen op drukke plaatsen zouden ze nog verplicht zijn.

CARTOON

KIJK OP DE WEEK

© PHOTONEWS

Waar zal je wel nog een mondmasker moeten dragen vanaf 9 juni?

Lees het op BRUZZ.be

BRUZZ | DE WEEK

Elsensesteenweg, daar is het slechts op sommige momenten druk.” Ook in het Sint-Lambrechts-Woluwe van burgemeester Maingain komen er geen zones met verplichting meer. “Een mondmasker verplichten in de openlucht, dat krijg je vandaag niet meer uitgelegd aan de burger,” zegt hij.

Virologen hadden al langer kritiek op de algemene mondmaskerplicht. “Op plaatsen waar je anderhalve meter afstand kan houden, bescherm je daar niemand mee. Het virologische nut is dan gewoon onbestaande,” zegt Marc Van Ranst (KU Leuven).

“Op drukke plaatsen is het wel nuttig om het mondmasker te verplichten, maar een algemene mondmaskerplicht is nooit de bedoeling geweest. Daar was de GEMS (corona-expertengroep) duidelijk over. Het zijn meestal de lokale politici die een stap verder gingen.”

KIM

Veel oproepen door wateroverlast

Leg de batterij van een step altijd in de buurt van een rookmelder De BRUSSELSE BRANDWEER heeft de handen vol met de batterijen van elektrische steps die vuur vatten (via persagentschap ‘Belga’)

De brandweer van Brussel krijgt vrijdag zo’n driehonderd oproepen voor wateroverlast.

Uiteindelijk komt het tot 158 interventies: 108 interventies gaan over ondergelopen kelders, garages of liftkokers. De metro tussen Erasmus en Eddy Merckx wordt tijdelijk stilgelegd uit veiligheidsoverwegingen, omdat het water de roltrap afstroomt. Ook verschillende tramlijnen worden tijdelijk stilgelegd, omdat de plassen te diep zijn.

10

In Sint-Gillis worden vrijdagnamiddag tien mensen ontzet na een instorting in een woning. De brandweer wordt rond 16.30 uur opgeroepen als in een woning in de Albaniëstraat een gang instort. De tien bewoners krijgen voorlopig elders onderdak in afwachting van een grondiger stabiliteitsonderzoek.

9 JUNI 2021

I 5

In beeld

DE GROTE OVERSTEEK NL/ Met een binnen-

schip werden twee immense voetgangersbruggen vanuit Gent vrijdag Brussel binnengevaren. Zaterdag schoof de eerste brug op haar plek aan de Ninoofsepoort ter hoogte van het Mima. En zondag was het de beurt aan de tweede brug: die vormt 6

I

9 JUNI 2021

een rechte lijn tussen metrohalte Graaf van Vlaanderen en de Locquenghienstraat, en ze had er eigenlijk al in 2012 moeten liggen.

Ook nu is het nog even wachten om naar de overkant te wandelen of te fietsen, pas na de zomer zijn de bruggen open voor het publiek.

LA GRANDE TRAVERSÉE FR/Vendredi, deux immenses passerelles étaient transportées de Gand à Bruxelles sur une péniche. Samedi, le premier pont était placé Porte de Ninove à hauteur du Mima. Et dimanche, c’était au tour du deuxième pont, qui forme une ligne droite entre la station de

métro Comte de Flandre et la rue Locquenghien, et qui aurait déjà dû être installé en 2012.

Il va falloir encore attendre un peu avant de faire la traversée à pied ou à vélo, car ce n’est qu’après l’été que les passerelles seront ouvertes au public.

THE GREAT CROSSING EN/ Two immense

pedestrian bridges were transported from Ghent to Brussels by barge on Friday. On Saturday, the first bridge slid into place at the Ninoofsepoort/Porte de Ninove near the Mima and on Sunday, it was the turn of the second bridge: it forms a straight line

Bijgedachte

SENIOR WRITER STEVEN VAN GARSSE neemt het nieuws op de korrel

© SASKIA VANDERSTICHELE

between the Graaf van Vlaanderen/Comte de Flandre metro stop and Rue Locquenghienstraat and should have been in place already in 2012.

Even now, you have to wait a while before you can walk or cycle to the other side as the bridges will open to the public only after the summer.

De Brusselse regering zit met een knoert van een crisis. Défi dreigt ermee om de meerderheid op te blazen, als de MIVB niet in beroep gaat tegen het hoofddoekenvonnis.

Dat is meer dan wat spierballengerol. Zelfs al wil Défi-voorzitter François De Smet een compromis, het is niet uitgesloten dat Défi de stekker eruit trekt. Défi heeft tegelijk een ijzersterke onderhandelingspositie, want een andere meerderheid in het Brussels parlement is haast niet mogelijk.

De regeringscrisis komt boven op de hooglopende spanningen die er al een tijd zijn tussen Ecolo en PS. De regering kon lang de schijn hooghouden dat de sfeer opperbest is, maar dat is vandaag nog moeilijk houdbaar.

Een compromis om eruit te raken, ligt niet meteen in het vizier. En dat maakt dat de regeringscrisis weleens lang zou kunnen duren. Dit tegen een achtergrond van een rampzalige financiële situatie bij het Brussels Gewest, met een oplopende schuld.

Er wás nochtans een compromis. En dat lag binnen de MIVB zelf.

Dat de MIVB, als bedrijf veroordeeld voor discriminatie, in beroep wil gaan, begrijpt ieder redelijk mens. Het is een zware veroordeling en de MIVB wil haar rechten vrijwaren. Zeker in een zaak die nog niet helemaal maatschappelijk uitgeklaard is.

Dus waren de meeste partijen het er aanvankelijk wel over eens dat een beroep moest kunnen. Misschien zou de MIVB in beroep ongelijk halen, maar een nieuwe uitspraak zou een versteviging zijn van de jurisprudentie over neutraliteit en inclusie bij de overheid.

De MIVB was, zo horen we, tegelijk bereid om intussen intern een proces te beginnen over die neutraliteit, en die los te zien van hoe mensen zich vanuit hun religieuze overtuiging kleden. Die oefening was trouwens al bezig.

In beroep gaan, en tegelijk een opening maken naar meer inclusiviteit was een perfect compromis waarmee de MIVB en de meerderheidspartijen, met wat masseerwerk misschien, makkelijk zouden kunnen leven.

Maar dat compromis is door Ecolo op een brutale manier doorkruist. Door vorige week een stemming in het beheerscomité te eisen, waarbij de groenen goed wisten dat ze die zouden winnen, hebben ze de Brusselse meerderheid voor een voldongen feit geplaatst: geen beroep, én de hoofddoek en andere symbolische tekens van religieuze overtuiging moeten voortaan toegelaten worden.

Wat een begin van een compromis was, is een psychodrama geworden. Vandaag hebben de

politieke partijen zo sterk stelling ingenomen dat ze moeilijk terug kunnen zonder gezichtsverlies te lijden.

De politieke achtergrond van deze stellingenoorlog is makkelijker te begrijpen. PS en Ecolo strijden in Brussel al enkele jaren om het politieke marktleiderschap, en vriend en vijand zullen toegeven dat de groenen daar vandaag de mooiste kaarten kunnen voorleggen. Ze kunnen zelfs doen vergeten hoe belabberd minister van Gezondheid Alain Maron (Ecolo) het er tijdens de covidcrisis vanaf heeft gebracht.

Wat Ecolo en Groen al hebben binnengehaald oogt indrukwekkend: de coronafietspaden, Smartmove, Good Move, de zone 30, nieuwe parken, het burgerparlement … Dat kan electoraal lonen. Ze kunnen er zeker een deel van de middenklassenachterban mee tevreden stellen. En met de verdediging van de hoofddoek in het openbaar ambt kunnen ze moslimkiezers achter zich krijgen. Bien joué.

De PS blijft intussen verbleekt achter. Zeker, minister-president Rudi Vervoort speelt achter de schermen wel zijn politiek spel – hij beheerst dat als de beste en slaagde er tegelijk ook in om de ploeg bij elkaar te houden, maar het is vandaag voor de Brusselse kiezer niet duidelijk waar de PS voor staat.

En dat is een probleem.

BRUZZ | DE WEEK

Groene dominantie

“De Brusselse regering kon lang de schijn hooghouden dat de sfeer opperbest is, maar dat is vandaag nog moeilijk houdbaar” Erger nog. PS-voorzitter Paul Magnette moest afgelopen weekend in L’Echo gewoon toegeven dat ze het inzake neutraliteit en inclusiviteit niet zo goed weten. Pas na het weekend kwam er een statement dat de PS tegen de inclusieve neutraliteit is. Overheidspersoneel dat in contact staat met het publiek en beslissingen neemt of gezag uitoefent, mag geen hoofddoek dragen. Maar welk personeel dat dan is, moet nog verder worden uitgeklaard.

Hoe moet dit nu verder met de Brusselse regering? Geen kat die het weet. Overgaan tot de orde van de dag is geen optie. De zaak naar het parlement brengen, zal de Brusselse meerderheid nog meer verdelen. En daar kunnen oppositiepartijen MR en PTB alleen maar garen bij spinnen.

Tijd brengt misschien raad, maar die tijd is de Brusselse meerderheid niet echt gegeven, want eind juni verloopt de beroepstermijn. Het is nu aan de minister-president om met een oplossing te komen.

Alleen dan kan de regering de komende jaren zonder al te veel kleerscheuren verder.

9 JUNI 2021

I 7

ONDERZOEKER CAROLINE SÄGESSER OVER HET HOOFDDOEKDEBAT

‘Vrijzinnigheid en diversiteit botsen het meest in Brussel’ Het debat over de tekens van religieuze en politieke levensovertuigingen is lang geen debat van links tegen rechts. De breuklijn loopt ook binnen de rode en zelfs binnen een blauwe partij als Open VLD. Dat heeft het debat over het hoofddoekverbod bij de MIVB nog maar eens aangetoond. “Het is tijd dat het parlement zich hierover buigt,” vindt onderzoeker Caroline Sägesser (Crisp). — STEVEN VAN GARSSE

S

BRUZZ | INTERVIEW

ägesser is gespecialiseerd in de geschiedenis van de laïcité, het Franse woord dat geen echte Nederlandse vertaling kent. Noem het ‘de scheiding van kerk en staat’, of seculariteit. Sägesser heeft de Zwitserse nationaliteit, werkt als onderzoeker voor de Centre de recherche et d’information socio-politiques (Crisp) en aan de ULB en is historica. “Al ben ik meer met politiek bezig dan met geschiedenis,” zegt ze.

De politieke hoogspanning in de Brusselse politiek over de hoofddoek verrast haar helemaal niet. “De verklaringen van de diverse partijen waren voor de verkiezingen al zeer afgetekend, met Défi, MR en Open VLD die de neutraliteit verdedigen, met de groenen die een inclusieve neutraliteit voorstaan en een PS die hierover op een pijnlijke manier verscheurd is.”

“Ik geloof niet dat hier louter electorale motieven in het spel zijn.

Partijen willen hun kiezers voor zich winnen, dat is normaal en legitiem in een democratie, maar hier is meer aan de hand. We hebben aan de linkerzijde twee structurerende

strekkingen, die volledig met elkaar in botsing treden.”

Over welke strekkingen gaat het dan?

CAROLINE SÄGESSER: Aan de ene kant

heb je bij links mensen die vasthouden aan de neutraliteit van de staat, en aan een zekere vorm van antiklerikalisme. Ze vinden dat het individu zich emancipeert door afstand te nemen van zijn of haar geloof. Het was een van de grondwaarden bij het ontstaan van links in België. Aan de andere kant heb je aan de linkerzijde de mensen die de gelijke kansen belangrijk vinden, inclusie, die een maatschappij willen die zich openstelt voor de mensen uit de migratie met een ander geloof.

Die twee strekkingen met elkaar verzoenen is heel erg ingewikkeld. Bij de PS speelt ook – deels – een generatieconflict, waarbij de jongere garde toch iets soepeler tegen die neutraliteit aankijkt, al kun je ook daar de lijn niet helemaal doortrekken.

Die twee strekkingen waren er niet altijd. Hoe ziet u dat historisch?

SÄGESSER: De oude antiklerikale

strijd is vandaag niet meer aan de orde. De maatschappij heeft zich sinds de jaren 1960 heel snel geseculariseerd. Katholieken zijn er bijna niet meer. Tegelijk is er migratie gekomen. Wat blijft er over?

Ongelovigen en moslims. En het is in Brussel dat die twee groepen met de meeste verve hun positie verdedigen. Dat maakt het moeilijk om de verzuchtingen van beiden te verzoenen.

Komt daarbij dat we in Franstalig België sowieso met een heel combattieve vrijzinnigheid zitten, beïnvloed door Frankrijk. Noteer dat die vrijzinnigheid zelfs een erkenning heeft gekregen als levensovertuiging, naast de godsdiensten. Dat is uniek in Europa. Neen, de antireligieuze strijdbijl is eigenlijk nooit helemaal begraven.

Met het risico vandaag om meteen als islamofoob afgeschilderd te worden. Bemoeilijkt die gespannen relatie dat debat niet?

SÄGESSER: Het is eenvoudig: wie islamofoob is, is tegen de hoofddoek, maar niet iedereen die tegen de hoofddoek is in de openbare

“Religie gaat over de intimiteit van het leven, natuurlijk lopen de gemoederen dan hoog op” CAROLINE SÄGESSER Onderzoeker CRISP en ULB 8

I

9 JUNI 2021

dienst is islamofoob. Het gaat om mensen die zich in dezelfde traditie inschrijven als hun voorgangers die kruisbeelden uit de rechtbanken hebben gehaald of vinden dat ministers niet moeten deelnemen aan het Te Deum. Ze begrijpen niet waarom dat met de islam anders zou moeten zijn.

Brussel heeft ook historisch een rol gespeeld in die antiklerikale strijd.

SÄGESSER: Het antiklerikalisme is inderdaad in steden het sterkst tot uiting gekomen, veel minder op het platteland. Niet alleen in Brussel, ook in Gent bijvoorbeeld.

En in Brussel in het bijzonder heeft de liberale partij altijd sterk gestaan. Die was fundamenteel antiklerikaal. En er is ook het gewicht van de universiteiten, zoals de ULB bijvoorbeeld, en de vrijmetselaarsloges. Dat verklaart waarom je Brussel wel de hoofdstad kan noemen van de laïcité. En precies die hoofdstad is nu ook de stad waar proportioneel veel moslims wonen. Logisch dus dat de spanningen zich hier kristalliseren.

ongepast is. Dus zelfs als niet iedereen dat wil aanvaarden, zullen we als samenleving toch ergens een grens moeten trekken.

En dan kan een discrete vorm van religieuze uiting toegelaten worden. Via een uniform kan dat goed geregeld worden. Ik begrijp dat de MIVB ook in die richting wil gaan.

“We voelen dat mensen heel overtuigd zijn van hun gelijk, zelfs bij mensen die er nauwelijks mee te maken krijgen,” zegt Caroline Sägesser.

Op de foto: protest tegen het hoofddoekverbod in het hoger onderwijs. © IVAN PUT

De PS worstelt nog altijd met haar standpunt over de neutraliteit, maar Ecolo lijkt hierin wel een finale conclusie te hebben genomen. Ze gaan voor ‘inclusieve neutraliteit’.

Waarom ging dat bij de groenen makkelijker?

SÄGESSER: Zeker bij Ecolo Brussel is

die kaap inderdaad genomen. We moeten hiervoor naar de oorsprong kijken van de groene partijen. Die zijn opgericht met het idee dat de ideologische tegenstellingen overstegen moesten worden, weg van de verzuilde samenleving. De partijen hebben dus gerekruteerd bij katholieken, vrijzinnigen, socialisten …

De heel overtuigde vrijzinnige strekking heeft geleidelijk aan de partij verlaten. Denken we maar aan Marie Nagy (die in 2017 de deur dichttrok bij Ecolo en nu parlementslid is voor Défi, red.). De meer inclusieve strekking heeft vandaag het overwicht. Kijken we maar naar Molenbeek waar Ecolo-Groen op de barricaden staat voor de afschaffing van het hoofddoekverbod (de fractieleider van Ecolo Karim Majoros nam daarop ontslag, red.).

Een groot verschil met de Brusselse meerderheidspartij Défi, die de meest fervente voorvechter blijkt van de neutraliteit en nu met een regeringscrisis dreigt. Heeft dat u verwonderd?

SÄGESSER: Toch wel. Het was natuurlijk wel een thema dat de vorige voorzitter van Défi, Olivier Maingain, nauw aan het hart lag. En de militanten vinden het ook belangrijk. Wellicht speelt mee dat Défi met zijn rechten voor de Franstaligen moeilijker uit de verf kan komen, omdat de taalstrijd nu minder hevig gevoerd wordt. Défi moet zich nu op andere thema’s profileren.

Denkt u dat een consensus mogelijk is?

SÄGESSER: Ik weet niet of een compromis mogelijk is, maar het is wel wenselijk. Daarvoor is goeie wil heel belangrijk. We kunnen nooit alles verbieden. Kijk naar de moslimmannen bij de MIVB die vanuit religieuze overtuiging hun baard laten staan. Ik was ook verwonderd om minister van Defensie Ludivine De Donder (PS) in

de kamer te zien met een kruisje.

Dus eigenlijk laten we discrete tekens toch al toe. Alleen maken we er een groot theater van als het over de hoofddoek gaat.

Maar we kunnen tegelijk ook nooit alles toelaten. Aan een vrouw die een bus bestuurt met een chador, een hoofddoek tot op de knieën, zullen we zeggen dat het

SÄGESSER: Ik ben er niet zo zeker van dat een eenduidig standpunt vandaag de beste strategie is voor de PS. Door het ene of het andere standpunt in te nemen, kan de regeringscrisis overslaan op de partij. Het is slimmer om de zaak nu te evacueren of om die naar het parlement te brengen en iedereen de vrije keuze te laten bij de stemming.

Zoals dat nog gebeurt in ethische kwesties.

We moeten de sereniteit terugvinden. Het hoofddoekdebat is heel emotioneel. Religie gaat over de intimiteit van het leven.

Het is begrijpelijk dat de gemoederen dan hoog oplopen. We voelen dat mensen heel overtuigd zijn van hun gelijk, zelfs bij mensen die er nauwelijks mee te maken krijgen. Ook al daarom zou het goed zijn om het neutraliteitsdebat naar het parlement te brengen en daar de discussie ten gronde te voeren.

UN CONSENSUS IMPOSSIBLE­?

CONSENSUS DOES NOT SEEM POSSIBLE

Pourquoi la politique bruxelloise se déchire-t-elle sur la question du foulard ? C’était à prévoir, dit Caroline Sägesser, chercheuse au CRISP. Le PS est déjà sérieusement divisé. Deux idéologies diamétralement opposées coexistent. La laïcité historique et les partisans de l’inclusion. Bruxelles est la capitale historique de la laïcité, mais aussi une ville avec une société très diversifiée. Mme Sägesser estime que c’est au Parlement de mener un débat public sur le sujet et de prendre des décisions.

Why is Brussels politics in such a mess over headscarfs? We could have predicted this, says CRISP-researcher Caroline Sägesser. Even before the elections, the positions were clear. The PS is deeply divided. Two ideologies are diametrically opposed to each other. The historic laicité and the advocates of inclusion, and it is in Brussels that these divisions are the greatest. Brussels is the historic capital of the laicité, but at the same time also a city with a very diverse society. This makes finding a consensus difficult. Sägesser believes that it is up to the parliament to conduct a public debate and to make decisions.

FR

BRUZZ | INTERVIEW

Moet de PS niet snel met een eensgezind standpunt komen? Nu kan ze heel makkelijk door PTB en MR onder vuur worden genomen door de verdeeldheid binnen die partij. De PS wordt zo opgejaagd wild.

EN

9 JUNI 2021

I 9

BRUZZ |PORTRETTEN

MOSLIMA’S IN OPENBARE FUNCTIES NEMEN HOOFDDOEK ( NIET ) AF

xxxx

‘Neutraliteit gaat om je handelen, niet je kledij’ De politiek heeft er de afgelopen week niet over gezwegen: blijft de MIVB neutraal als het personeel een hoofddoek mag dragen?

BRUZZ geeft een stem aan drie moslima’s die de hoofddoek wel of niet mogen ophouden in hun openbare functie. — FELIEN DEKORTE, BRUZZ | PORTRETTEN

FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

▼

Imane geeft les in een van de weinige scholen in Brussel waar ze haar hoofddoek mag aanhouden: “Als volwassen vrouw maak ik mijn eigen keuzes.”

9 JUNI 2021

I 11

▼

MOSLIMA’S IN OPENBARE FUNCTIES NEMEN HOOFDDOEK ( NIET ) AF

W

BRUZZ | PORTRETTEN

erken zonder hoofddoek was een no-go voor Imane, woordvoerster van het Collectif les 100 Diplômées, dat opkomt tegen discriminatie van vrouwen met een hoofddoek. Als leerkracht secundair onderwijs liet dat haar niet veel keus aan scholen over. “Brussel telt slechts een viertal scholen – twee katholieke en twee islamitische – die niet aan het neutraliteitsprincipe onderworpen zijn. Momenteel geef ik lessen Frans, maar ik ben opgeleid om sociale en humane wetenschappen te geven.”

Al meer dan eens doorliep Imane sollicitatierondes om op het einde te horen dat ze welkom was, als ze haar hoofddoek afnam. “En dan is het voor mij volmondig ‘nee’. Op die manier vragen ze me een deel van

De keuze voor de hoofddoek betekende dat Imane bepaalde toekomstdromen moest opbergen.

“Dat begon al bij mijn studiekeuze: ik wou eigenlijk tolk of ingenieur worden, maar de scholen waar ik die opleidingen wilde volgen, tolereerden geen hoofddoeken. Dus is het politieke wetenschappen geworden.

Zulke wendingen heeft het leven voor vrouwen met een hoofddoek continu. Al zijn we gediplomeerd en vaak zelfs drietalig, toch worden we uitgesloten op de arbeidsmarkt.”

Met het neutraliteitsprincipe heeft Imane het moeilijk. “Wat je ook draagt, je wordt altijd geleid door je eigen meningen. Dat uniformen daar weinig aan veranderen, zien we nog het meest van al bij de politie. Daar blijft sprake van geweld als gevolg van racisme en seksisme.” Neutraliteit gaat niet over je uiterlijk, meent Imane, maar over je handelen tijdens het werk.

“Ik krijg vaak de kans niet om me te bewijzen” IMANE (31) is leerkracht in de islamitische school La Vertu

mijn identiteit weg te nemen, wat ik heel heftig vind. De hoofddoek dragen is een van mijn fundamentele vrijheden: het is mijn individuele keuze om op die manier mijn religie uit te drukken.”

“Andere moslimvrouwen kiezen om de hoofddoek niet te dragen, en dat respecteer ik ook. Daar gaat het net om: een volwassen vrouw haar eigen keuze laten maken.” Imane vindt het dan ook hypocriet dat mensen zeggen tegen het dragen van een hoofddoek te zijn omdat het vrouwen zou onderdrukken.

“Hoezo wil je ons ‘bevrijden van onderdrukking’ door ons op te leggen wat we wel of niet mogen dragen?” zegt ze daarover.

12

I

9 JUNI 2021

“Natuurlijk moeten er sancties komen als ik als vrouw met een hoofddoek iemand niet juist behandel. Maar ik krijg op veel werkplaatsen gewoon de kans niet om me te bewijzen: er wordt op voorhand al van uitgegaan dat ik het niet correct zou doen.”

Imane wil de MIVB dan ook graag zien opkomen voor inclusiviteit. “Als geluisterd wordt naar het oordeel van de rechtbank, kan de dienst eindelijk de Brusselse diversiteit op een juiste manier weerspiegelen. Het is om te beginnen al choquerend dat slechts negen procent van de MIVB-werknemers vrouwen zijn. We zijn 2021; het is hoog tijd voor een mentaliteitswijziging.”

A

l vier jaar werkt Hakima trots met haar hoofddoek bij het enige Brusselse overheidsbedrijf dat het kledingstuk toelaat. “Net omdat het hoofddoekverbod bij Actiris (de Brusselse arbeidsbemiddelingsdienst, red.) in 2015 is verworpen, heb ik daar gesolliciteerd. Ik heb altijd mijn hoofddoek willen aanhouden op het werk. Dat had als gevolg dat ik ondanks mijn bachelordiploma in communicatie heb gewerkt als verkoopster, coördinatrice en animatrice.”

Voor Hakima was het geen optie om zonder dat deel van haar identiteit voor een job te gaan. “Als ik zonder zou werken, zou ik het gevoel krijgen dat mijn persoonlijkheid in twee wordt gespleten. Op die manier heb je als vrouw met hoofddoek weinig vertrouwen in de overheid en in je werkomgeving.

Moeten verbergen wie je bent, brengt frustraties met zich mee. Want collega’s wéten dat we de hoofddoek dragen, doordat ze ons in de lift of op de parking tegenkomen. Het is dus hypocriet om op de werkvloer te doen alsof dat niet zo is.”

Een ander gevolg is dat meisjes en vrouwen die kiezen om een hoofddoek te dragen hyperproductief zijn, zegt Hakima. “We willen onszelf dubbel zo hard bewijzen en werken voor twee, omdat we weten welke

A

ctiris is de uitzondering, bij andere Brusselse overheidsdiensten is een hoofddoek door het neutraliteitsprincipe niet combineerbaar met het uitvoeren van een openbaar ambt. Zo neemt Djemila al twaalf jaar haar hoofddoek af voor haar werk bij een Brussels OCMW. Ze begon op de administratieve dienst en heeft het intussen tot teamleidster geschopt.

Naar eigen zeggen omdat ze er nooit een strijd van heeft gemaakt de hoofddoek op te houden. “Als ik ooit had gevraagd of dat een mogelijkheid was, had ik die promotie nooit gekregen.”

Op het werk geldt geen officieel hoofddoekverbod, maar al voor de

iedereen heel tevreden over mijn werk.”

Slechts enkelen van haar collega’s weten dat Djemila de hoofddoek draagt. “Eerst hadden ze daar vooroordelen over, dat hebben ze me zelf verteld. Maar nu ze me kennen, zien zij ook dat het niets uitmaakt. Ze zijn zelfs goede vriendinnen van me geworden.”

Volgens Djemila zijn er ook vrouwen die er geen probleem mee hebben om hun hoofddoek af te nemen op het werk. “Zij die in rusthuizen of crèches werken, BRUZZ | PORTRETTEN

vooroordelen er meespelen. Soms ben ik moe of heb ik een slechte dag, maar dan herinner ik me dat ik dat recht niet heb omdat ik een hoofddoek draag.”

Niet iedereen in Hakima’s omgeving maakt er een strijd van de hoofddoek ook op het werk te mogen dragen. “Ik ken alleenstaande moeders die financieel geen andere keus hebben dan de job aan te nemen waarvoor ze hun hoofddoek thuis moeten laten. ‘Tant pis,’ klinkt het bij hen: ze hebben de tijd en energie niet om verder te strijden.” Wie de hoofddoek nu afneemt door reglementering, durft volgens haar de vraag niet te stellen of het anders kan. “Die vrouwen zijn zich heel bewust van de beeldvorming.”

Bij Actiris zijn, naar Hakima’s zeggen, tot nu toe nog geen klachten binnengekomen over de neutraliteit van vrouwen die er werken met hoofddoek. “Het is je wérk, je diensten die neutraal moeten zijn.” Ze hoopt dan ook dat de MIVB geen beroep aantekent en het nieuwe Actiris wordt. “Of je nu een hoofddoek draagt of niet: niemand is neutraal. T-shirts met politieke of artistieke boodschappen kunnen, maar een hoofddoek vormt een probleem. Onder de Brusselaars zijn nu eenmaal mensen met een donkere huidskleur en vrouwen die een hoofddoek dragen. De werkvloer moet die realiteit weerspiegelen.”

‘Mijn hoofddoek afnemen bezorgt mij elke dag een intern conflict’ DJEMILA* (35) werkt bij een Brussels OCMW

“Moeten verbergen wie je bent, brengt pijn en frustraties met zich mee” HAKIMA (43 ) is consulente bij Actiris

sollicitatie kreeg Djemila te horen dat ze er haar hoofddoek beter afnam. “Een collega kwam er wel voor uit. Na jaren goed werk leveren, had ze nog steeds geen zicht op doorgroeimogelijkheden. Dus heeft ze uiteindelijk haar ontslag ingediend.”

Voor Djemila is het afnemen van de hoofddoek een dagelijkse interne strijd. “Sommige ochtenden twijfel ik of ik me wel goed genoeg voel om mijn job goed uit te voeren. Ik kan niet volledig mezelf zijn en voel me daar niet goed bij, maar ik kan niet anders. Financieel kan ik het me niet permitteren om weg te gaan. Nu krijg ik goede evaluaties en is

bijvoorbeeld, omdat hun collega’s voornamelijk vrouwelijk zijn. Maar dat neemt niet weg dat ze de hoofddoek wel zouden opzetten als het toegelaten was.” Terwijl ze nog dagelijks zonder hoofddoek naar het werk trekt, volgt Djemila het nieuws over de MIVB aandachtig op. “Ik hoop dat dit een precedent zal zijn: dat we eindelijk onszelf mogen zijn en rustig ons werk kunnen doen.” * Djemila is een schuilnaam.

STOCKFOTO © SHUTTERSTOCK

9 JUNI 2021

I 13

INFRAROODBEELDEN MOETEN VERGELIJKEN GROENRUIMTE IN DE TIJD MOGELIJK MAKEN

52,4 % is het percentage groen waar Leefmilieu Brussel op uitkomt voor het hele gewest op basis van een luchtfoto

Brussel monitort groen vanuit de lucht

85,5 % is het percentage groen in Watermaal-Bosvoorde

De nieuwe kaart is een nulmeting. Over een paar jaar kan een nieuwe gemaakt worden voor een betere vergelijking.

Bekijk de kaart interactief via BRUZZ.be

15 % is het percentage groen in de Vijfhoek

© LEEFMILIEU BRUSSEL

Waar is veel groen bijgekomen of verdwenen sinds 2016?

Plekken waar meer dan 1 hectare groen is verdwenen Keelbeeksite (nieuwe gevangenis) in Haren: 11,6 hectare Nieuwe busschoonmaakplaats in de MIVB-stelplaats op de Tyraslaan in Heembeek: 2,2 hectare

SchaarbeekVorming cluster 1 in Haren 2,4 hectare

Weststation, kwadrant Zuid-West of ‘Wijk’, woningen en

Schaarbeek-Vorming cluster 2 in Haren 1,1 hectare

voorzieningen 1,6 hectare

Bouwproject aan de Korte Groenweg in Haren 1,8 hectare

Driehoek in het midden van het spoorknooppunt ten noorden van de Paleizenstraat

1,4 hectare Bouwproject ten zuidoosten van de Budabrug in Haren 2,2 hectare Bouwproject Citydox in Anderlecht met woningen, kantoren en een rust- en verzorgingstehuis: 2,9 hectare

Plekken waar meer dan 1 hectare groen is bijgekomen: De NAVO-site in Haren, na werken 5,8 hectare Park aan de Ninoofsepoort 1,1 hectare

- 11,6 hectare De grootste verloren gegane groene zone is de Keelbeeksite waar de gevangenis van Haren wordt gebouwd, met een verlies van 11,6 hectare. © PHOTONEWS

14

I

9 JUNI 2021

© BELGA

D

“

e kaart is in september 2020 gemaakt op basis van een luchtfoto in plaats van een satellietbeeld. Dat gebruikten we in 2016, de laatste keer dat we dit soort meting uitvoerden,” zegt bioloog Mathias Engelbeen van Leefmilieu Brussel.

“De luchtfoto is geleverd door het Centrum voor Informatica van het Brussels Gewest (CIBG). Sommige dingen kun je zo nauwkeuriger zien.

Bomen bijvoorbeeld zijn makkelijker te identificeren. Dat is ook interessant voor Brussel Mobiliteit, dat zo de aanwezigheid en gezondheid van bomen langs wegen kan monitoren.”

Door te kijken naar lichtpatronen in beelden in het infrarode spectrum kunnen wetenschappers organisch materiaal als gras, bomen en struiken onderscheiden van stenen en verharde materialen. Dat geeft een ander beeld dan officiële statistieken. Want je kunt zo ook groen in tuinen zien, en zelfs kunstgras onderscheiden van echt gras. Tegelijk geven de beelden een ‘maximale definitie’ van groen, inclusief bijvoorbeeld mettertijd begroeide bouwterreinen.

Leefmilieu Brussel maakt modellen, onder meer van koelteeilanden of het ecologische netwerk in de stad, en daarvoor is een vegetatiekaart essentieel. Daarnaast is het de bedoeling om dit soort kaart voortaan om de twee jaar te maken, en zo ook precieze vergelijkingen van de hoeveelheid groen mogelijk te maken.

Met de nieuwe techniek komt Leefmilieu Brussel uit op 52,4 procent groen. Maar dat percentage verschilt uiteraard tussen de Vijfhoek (15 procent), in de eerste kroon (binnen de middenring, 28 procent) of in de tweede kroon (de buitenste wijken van het gewest minus het deel Zoniënwoud, 56 procent) of het Brusselse deel van het Zoniënwoud (98 procent).

Ook per gemeente lopen de percentages sterk uiteen, van het zeer groene Watermaal-Bosvoorde en Ukkel tot Sint-Gillis, waar zeer weinig groen te vinden is (18,7

procent). “Op het grondgebied van Sint-Gillis bevinden zich bijna geen publieke groene ruimtes, behalve het Pierre Pauluspark dan,” zegt geograaf Fabien Genart van Leefmilieu Brussel. “Sint-Joost heeft de Kruidtuin, en ook een aantal grote lanen met wat groen.”

APPELEN EN PEREN “Wat interessant zou zijn, is de evoluties in de Vijfhoek en daarbuiten door de tijd te vergelijken,” zegt Genart. Maar de nieuwe infrarood-

p14 voor de elf zones, red.).”

“Dat heeft natuurlijk te maken met de bevolkingsgroei. De meeste van die zones waar zo’n aaneengesloten groengebied van meer dan een hectare verdwenen is, bevinden zich in het noorden van het gewest, in Haren en Heembeek. De grootste zone is de Keelbeeksite waar de gevangenis van Haren wordt gebouwd, met een verlies van 11,6 hectare. Ook op sommige andere plekken waar er groen verdwenen is, zijn er werken aan de gang. Het is waarschijnlijk dat de vegetatie uiteindelijk minstens voor een deel terugkeert, zoals dat het geval was op de NAVO-site.”

Mendel Giezen, docent duurzame stedelijke ontwikkeling aan de universiteit van Amsterdam, vergeleek zelf infraroodkaarten van Brussel uit 2003 en 2016 op zoek naar groen, en noemt het een goede

“De meeste zones waar een groengebied van meer dan 1 hectare verdwenen is, bevinden zich in het noorden van het gewest, in Haren en Heembeek” FABIEN GENART

FOUTENMARGE Dat deze kaart op een hoger groenpercentage uitkomt – 52 procent – dan Giezens eigen kaart uit 2016 (45 procent), terwijl er sinds dat jaar al zeker twintig hectare aan groen in Brussel verdwenen is (zie p14), vindt hij dus niet zo gek.

“Met twee kaarten die zo verschillen kun je wel een foutenmarge tot tien procent verwachten,” zegt Giezen. “Net daarom moet je dus altijd twee dezelfde types kaarten vergelijken, met beelden die op hetzelfde moment in het jaar genomen zijn. Je moet dit eigenlijk zien als een nulmeting, een kaart waarmee over een paar jaar op dezelfde manier kan worden vergeleken.”

Met dank aan Leefmilieu Brussel en Mendel Giezen (UvA) voor de technische hulp bij het tonen van de kaart.

Geograaf bij Leefmilieu Brussel

kaart uit 2020 tot in detail vergelijken met oudere beelden die met andere technieken zijn gemaakt, is niet zomaar mogelijk. “Nu is het appelen met peren vergelijken. De nieuwe kaart heeft een andere resolutie (scherpte, red.), een andere manier om het infraroodlicht te meten en een andere methode van groenclassificatie. Bovendien baseert ze zich dus op een luchtfoto, in plaats van satellietbeelden, zoals bij eerdere vegetatiekaarten.”

Wat Leefmilieu Brussel wel kon maken: een analyse van de plaatsen waar meer dan een hectare aaneengesloten groen is bijgekomen of verdwenen sinds 2016, het jaar waarin voor het laatst een infraroodbeeld van de vegetatie werd gemaakt.

“Dat zijn verschillen die je ook visueel kunt vaststellen,” zegt geograaf Genart. “We hebben negen zones gevonden waar de groenoppervlakte verminderd is, en twee waar er vegetatie is bijgekomen (zie

vegetatie in een stad te analyseren, is door het vanuit de lucht te bekijken.

Zo zie je ook binnentuinen en andere privédomeinen, en dat ziet er toch anders uit dan de officiële statistieken.”

Met zijn eigen kaart uit 2016 valt de nieuwe momentopname evenmin te vergelijken, zegt Giezen. “Het nieuwe beeld is op een heel andere manier opgebouwd. Bovendien is deze kaart volledig, terwijl op die van ons twee groene stukken, Neerpede en een deel van het zuiden van Ukkel, ontbraken.”

B R U Z Z | A N A LY S E

Leefmilieu Brussel heeft een vegetatiekaart klaar van het gewest. Via infraroodbeelden is vanuit de lucht vastgesteld waar het Brusselse groen te vinden is. Voortaan zal om de twee jaar zo’n analyse op basis van een luchtfoto worden gemaakt, zegt het milieuagentschap. — SARA DE SLOOVER

zaak dat het Gewest nu op dezelfde manier wil monitoren, in tegenstelling tot zijn eigen stad. “Een van de manieren om de hoeveelheid

BRUXELLES CONTRÔLE SA VERDURE DEPUIS LE CIEL Bruxelles Environnement a réalisé une carte de la végétation de la Région. Des images infrarouges aériennes ont été utilisées pour déterminer où se trouve la verdure à Bruxelles. Désormais, tous les deux ans, une telle analyse sera effectuée sur base d’une photographie aérienne, rapporte l’agence pour l’environnement, qui a pu mettre en évidence que neuf sites ont perdu plus d’un hectare d’espace vert depuis 2016, principalement à Haren et Heembeek.

Deux sites en comptent davantage : dans le parc Porte de Ninove (1,1 ha) et sur le site de l’OTAN (5,8 ha).

FR

De Universiteit van Amsterdam vergeleek al eerder twee infraroodkaarten van de vegetatie in Brussel, uit 2003 en 2016. BRUZZ schreef erover in feb 2020. U kunt het artikel lezen via deze link: BRUZZ.be/groenkaart

BRUSSELS MONITORS GREENERY FROM THE AIR EN

Leefmilieu Brussel has completed

a vegetation map of the region.

Infrared images were used to determine from the air where the greenery is. From now on, these analyses will be made every two years using areal photos. This will allow the quantity of vegetation to be monitored over time. The agency has already analysed the places where more than one hectare of contiguous green space has been added or has disappeared since 2016. Nine sites have lost more than one hectare of green, while two sites have gained more: the Ninoofsepoort park and the NATO site.

9 JUNI 2021

I 15

HOE HET MET HET EUROSTADION ZO KON FOUT LOPEN

‘Alle truken werden bovengehaald om de boel te vertragen’ En zeggen dat de openingsmatch van het Europees Kampioenschap voetbal vrijdag hier in Brussel zou worden gespeeld.

Helaas voor de fans van de Rode Duivels is er geen voetbaltempel verrezen op Parking C, en ging Rome lopen met de eer. Hoe is dat kunnen gebeuren? Guy Vanhengel en Alain Courtois laten nog één keer hun licht schijnen. — BRAM VAN RENTERGHEM

W

B R U Z Z | A N A LY S E

at hebben Alain Courtois (MR), Guy Vanhengel (Open VLD), Yvan Mayeur (ex-PS), Steven Martens (Voetbalbond), en Roger Vanden Stock (Anderlecht) met elkaar gemeen? Ze waren allen hoofdrolspelers in de Eurostadion-soap, én ze zijn nu allemaal geheel of gedeeltelijk van het toneel verdwenen. “Het zegt iets over de omvang en doorlooptijd van zo’n dossier,” zegt ex-minister Guy Vanhengel. “Dat maakt het er niet makkelijker op.”

Dat er door het uitgestelde EK nog een jaartje bijkwam om het stadion te bouwen, verandert trouwens niets aan de zaak. Formeel omdat het stadion nooit een vergunning kreeg, ook niet in beroep. Op de achtergrond omdat te veel mensen wilden dat het Eurostadion faalde.

Droevig klinkt hij niet, wanneer we Guy Vanhengel naar dat falen vragen. “Mijn frustratie ligt in al die verloren tijd en energie. Misschien had ik die beter aan nog een school of twee besteed.” Hij en Alain Courtois waren in de hele saga dé politieke protagonisten. Zij kunnen nog één keer het verhaal doen. Al hoort Vanhengel het woord protagonist niet graag.

INTERESSE GEWEKEN “Wij worden gezien als de trekkers, maar vergeet niet dat de Belgische voetbalbond en RSC Anderlecht ons gevraagd hebben naar een oplossing voor hun onaangepaste stadions,” zegt Vanhengel. “Parking C bleek na onderzoek de gedroomde locatie voor een nieuw, gedeeld stadion. De voetbalbond en Anderlecht werkten eerst goed mee, maar zodra de kandidatuur voor Euro 2020 binnen was, veranderde de attitude van de twee hoofdrolspelers. Bij de voetbalbond werd toenmalig CEO Steven Martens aan de kant geschoven, en ondervoorzitter Bart Verhaeghe – tegelijk voorzitter van concurrent Club Brugge – begon zich te roeren.”

Hij noemde de hele constructie competitievervalsing, want de Stad Brussel zou jaarlijks 16

I

9 JUNI 2021

4 miljoen euro bijleggen, waardoor Anderlecht het stadion onder de marktprijs zou kunnen huren.

Voor Anderlecht was die huurprijs dan weer te hoog, en het stadion, met een capaciteit van zestigduizend toeschouwers, te groot. “Dat vond Jo Van Biesbroeck, die ze bij Anderlecht hadden aangetrokken om de operatie ‘verkoop club’ op te starten. In zijn ogen zou het Eurostadion die verkoop bemoeilijken,” aldus Vanhengel. “In de plaats van vooruit, gingen die twee dus plots achteruit. Wat natuurlijk de wil verkleint bij de andere spelers om alles tot een goed eind te brengen.”

Ook Alain Courtois zag met lede ogen hoe Anderlecht en de voetbalbond hun staart introkken. “Ik heb begrip voor het argument van Bart Verhaeghe. Moeten wij per se een nationaal stadion hebben? De Rode Duivels kunnen ook naar pakweg Brugge of Standard trekken. Maar dat hangt ook af van de renovatie van die stadions. Ook die zijn nu ondermaats.”

DE WEG ALS WIG Maar er komt ook een ander soort tegenstand.

“Zoals bij elk groot bouwproject heb je voor- en tegenstanders,” zegt Vanhengel. “Maar in dit dossier kwam nog eens de communautaire aap uit de mouw. ‘Geen Brusselse infrastructuur op Vlaamse grond,’ zei men.”

Want inderdaad, Parking C ligt niet in Brussel maar in Grimbergen, Vlaanderen. Wat cruciaal is in de soap die vervolgens ontstond: de soap van de buurtweg: een voetweg die drie meter onder Parking C ligt – ongebruikt, maar nog niet afgeschaft. En daardoor is bouwen erop strikt verboden.

“Die buurtweg werd pas ontdekt bij de notaris, op het moment dat de Stad Brussel met Ghelamco de erfpachtcontracten voor de overdracht van Parking C wilde tekenen,” zegt Alain Courtois.

Andere bronnen dicht bij het dossier zeggen dat de Stad Brussel wel degelijk weet had van de buurtweg, maar het belang ervan minimaliseerde.

Wat zeker klopt, is dat de Stad Brussel al drie keer de weg had willen afschaffen, in 1965, 1991 en 2001. Maar de prijs die het stadsbestuur aan Grimbergen moest betalen, vond men te hoog.

Daar zou de Stad later nog dik spijt van krijgen, want voor het eerst lag de weg in de weg. “Toen werd een van de gekste procedures die ik ooit heb meegemaakt, gelanceerd,” zegt Vanhengel. “De strijd voor het behoud van de onbestaande voetweg. Waarbij alle mogelijk truken uit de kast zijn gehaald om de boel te vertragen.”

Dat spel speelde de Vlaamse regering erg cynisch. Want net op de dag dat de UEFA besliste om Brussel niet langer als speelstad op te nemen, kwam toenmalig bevoegd minister Joke Schauvliege (CD&V) vertellen dat de buurtweg was afgeschaft. Te laat dus. “Bij de CD&V was die aarzeling het typische enerzijds-anderzijds-fenomeen. Maar de N-VA was gewoon tegen. Herinner u Ben Weyts (N-VA) die plots kwam zeggen dat hij eerder beloofde en nodige stukjes grond naast het stadion, niet zou verkopen. Toen was het kalf definitief verdronken.”

NEO B R U Z Z | A N A LY S E

Het zag er goed uit op dit simulatiebeeld: de openingsmatch van het EK zou in Brussel worden gespeeld. © JESPERS-EYERS

Ook Courtois noemt het belang van het communautaire verhaal ‘enorm’. Dan is een plek als Parking C niet de beste. Maar ook om andere redenen was de vlakte misschien niet dé perfecte locatie. Zo wil de Stad Brussel enkele honderden meters verderop winkel- en congrescentrum Neo bouwen. “En het begon de Stad Brussel te dagen

“Ik dacht dat een project van zo’n algemeen belang er wel door zou raken.

Maar helaas”

Blije gezichten bij de voorstelling van het Eurostadion. Intussen zijn heel wat hoofdrolspelers, zoals onder anderen Guy Vanhengel (uiterst links), van het publieke toneel verdwenen. © PHOTONEWS

dat die projecten te veel verkeer zouden meebrengen om samen te kunnen gaan,” zegt een ingewijde. “De Stad heeft toen voor Neo gekozen.”

Was er dan een betere locatie mogelijk? “Ik ben altijd voorstander geweest van een grondige renovatie van het Koning Boudewijnstadion,” zegt 9 JUNI 2021

▼

GUY VANHENGEL Oud-minister

I 17

▼

HOE HET MET HET EUROSTADION ZO KON FOUT LOPEN

rijk, want het stadion was niet alleen te groot voor Anderlecht. Ook stedenbouwkundig kregen ze het niet op Parking C ingepast, en overschreden ze het maximaal aantal vierkante meters recreatie.

“Maar volgens mij was daar wel een mouw aan te passen,” zegt Vanhengel. “Daar had je aanpassingen kunnen doen, zeker met een multifunctioneel stadion. Wat wel klopt, is dat bouwheer Ghelamco het zichzelf moeilijk heeft gemaakt door naast het stadion nog een bijna even grote innovatiecampus te willen neerpoten. Dat was volgens de stedenbouwkundige regels kantje boord.”

TOEKOMST

© JASPERS-EYERS

B R U Z Z | A N A LY S E

“Ik ben altijd voorstander geweest van een grondige renovatie van het Koning Boudewijnstadion, maar de Stad Brussel wilde dat niet” ALAIN COURTOIS Oud-gemeenteraadslid

Alain Courtois, die het verhaal van de keuze voor Neo niet wil bevestigen. “Stad Brussel wilde dat niet. Daarom keken we naar Schaarbeek Vorming.

Een enorm terrein, zonder buurtbewoners, aan het einde van de E19 uit Antwerpen. En de NMBS, die de gronden in haar bezit heeft, ging akkoord.

Dat zou wel een werf van lange duur worden, omdat het terrein vervuild is. Maar dan hadden we nu zeker al een stadion gehad.”

Guy Vanhengel bulderlacht als hij dat verhaal – nog eens – hoort. “Courtois is een heel voluntaristische man. En het terrein is inderdaad geschikt, maar er is één groot praktisch bezwaar: het terrein is nu onbestemd. Het is stedenbouwkundig niet ingekleurd. En die inkleuring, met het debat over de functies die je daar wil, duurt minstens tien jaar. Ik blijf erbij dat Parking C de beste keuze is. De enige die anders beweerde, was

I

FOUTEN Verder ziet Vanhengel geen eigen fouten in dit dossier. “Het Gewest was maar zijdelings betrokken,” zegt hij. Ook Alain Courtois ziet niet goed hoe hij het anders had kunnen doen.

“Dat het stadion met zestigduizend toeschouwers te groot was? Die capaciteit was door de UEFA bepaald,” zegt Courtois. “Vergeet niet dat het de bedoeling was om er de openingsmatch te spelen, in de hoofdstad van Europa! Was het met een stadion van vijftigduizend toeschouwers wel gelukt? Misschien, ja. Misschien.”

De vraag naar de capaciteit is niet onbelang-

POURQUOI L’EUROSTADIUM NE VERRA PAS LE JOUR

WHY THE EUROSTADION DID NOT MATERIALISE

Comment le projet de l’Eurostadium a-t-il pu échouer ? « Tout d’abord, les partisans, l’Union belge de football et le RSC Anderlecht, ont quitté le navire », déclare le député

Why did the Eurostadion project fail? There are essentially three reasons. “Firstly, the stakeholders – the football association and RSC Anderlecht – have withdrawn,” says Brussels MP Guy

FR

18

ex-burgemeester Freddy Thielemans (PS). Hij zei: ‘Dat ligt in Vlaanderen, begin er niet aan.’ Ik dacht dat een project van zo’n algemeen belang er wel door zou raken. Maar helaas.”

En wat nu? Komt er nog een stadion en waar?

“Er wordt nu over nagedacht om het Koning Boudewijnstadion te renoveren,” zegt Alain Courtois, “maar wie zal dat betalen? Met de huidige begrotingstekorten zitten de overheden daar niet om te springen. Is een stadion in deze omstandigheden de juiste piste voor de doorsnee-Belg? Ik geloof sterk dat een privépartner een bouwgrond moet kopen en daar een stadion op moet zetten. Dan komt de nationale ploeg daar zeker spelen.”

Kan bijvoorbeeld Anderlecht een stadion bouwen waar dan de Rode Duivels hun vaste stek in hebben – trouwens een van de opties die in het begin van dit verhaal openlagen? “Dat kan,” zegt Guy Vanhengel, “maar dan krijg je dezelfde discussie rond competitievervalsing. Vergeet niet dat Bart Verhaeghe alles heeft gedaan wat hij kon om het Eurostadion te blokkeren, inclusief procedures via buurtbewoners opzetten. Dat lokale handelaars op infomeetings door advocaten geronseld werden om gratis tegen het Eurostadion te procederen, staat vast. Dat Bart Verhaeghe die advocaten betaalde, niet. Zelf heeft Verhaeghe dat altijd ontkend. “We hebben niet de minste intentie om in dat dossier betrokken te raken, en concentreren ons op onze projecten,” zei hij daarover. “En nu doen ze elkaar in Brugge alweer den duvel aan,” vervolgt Vanhengel. Voor de fans: in Brugge heeft Paul Gheysens van Ghelamco – en tegelijk Antwerp-eigenaar – nu een bezwaarschrift ingediend tegen het stadion van Cercle Brugge. En zolang dat stadion er niet komt, kan ook dat van Club Brugge er niet komen.

“Uiteindelijk zullen de mensen uit de voetbalwereld hun verstand bijeen moeten leggen,” besluit Vanhengel. “Pas als ze overeenkomen, kan er iets veranderen.”

9 JUNI 2021

bruxellois Guy Vanhengel. Ensuite, la Flandre a tout fait pour retarder la procédure. Et enfin, parce que les propriétaires des clubs se tirent dans les pattes.

EN

Vanhengel. Then Flanders did everything they could to delay the procedure, which they succeeded in doing. Finally, because the club owners do not want the other to benefit from it.

HOE GEZOND IS DE LUCHT WAARIN JE FIETST? © Bart Dewaele

Word 1 van de 3.000 Brusselse CurieuzenAirs en meet de luchtkwaliteit in jouw straat.

Fietsen is zonder meer gezond. Veel gezonder te fietsen naar het werk dan dagelijks in de auto te stappen.

Tijdens het fietsen adem je gemiddeld 30 liter lucht per minuut in. Maar hoe gezond is die lucht?

Dat meet CurieuzenAir, het grootste en meest fijnmazige burgeronderzoek naar luchtkwaliteit ooit in onze hoofdstad. Op 3.000 punten over heel Brussel meten we de concentratie aan stikstofdioxide en brengen zo de invloed van het verkeer op de luchtkwaliteit nauwkeurig in kaart. Daar hebben we jouw hulp voor nodig. Word CurieuzenAir en meet als burgeronderzoeker gedurende 1 maand de luchtkwaliteit in jouw straat. Je ontvangt ook een persoonlijk rapport met jouw meetresultaat.

Schrijf je nu in op curieuzenair.brussels

Investeer al vanaf €169.500

Green City Life

Investeer op een steenworp van Tour & Taxis, de nieuwe buurt in Brussel.

- Moderne studio’s, 1, 2 en 3 slpk-appartementen vanaf € 169.500 (excl. kosten) - Verhuur zorgeloos via onze eigen verhuurdienst met meer dan 28 jaar ervaring.

De zorgen zijn voor ons, de opbrengsten voor u.

- Toplocatie in Brussel: op een boogscheut van Tour & Taxis, een park van 9 ha en het historisch centrum - Hoog meerwaarde potentieel dankzij buurt in volle expansie - Rendabel alternatief voor de wispelturige beurs, de stijgende inflatie en het verlieslatende spaarboekje - Moderne architectuur en hoogwaardige afwerking - Eigen binnentuin, fietsenberging & ondergrondse parking

Meer weten over dit nieuw project ?

Bezoek www.residentie-escaut.be

VERSCHILLENDE SOCIALE STATUTEN IN DE HORECA MAAKTEN DE LOCKDOWNS VOOR VEEL WERKNEMERS HEEL ZWAAR

‘Mijn spaargeld is op’ Na de heropening van de terrassen mag de horeca vanaf 9 juni zijn klanten nu ook opnieuw intra muros ontvangen. Daarmee eindigt de tweede coronalockdown. Dat veel uitbaters zwarte sneeuw zagen, is geweten. Maar hoe beleefde het personeel deze woelige tijden? En dan vooral de zovele jonge mensen die meedraaien in het circuit. “Ik heb geluk gehad, maar de crisis legt wel de pijnpunten in de sector bloot.” — HANS VANDECANDELAERE, FOTO’S IVAN PUT

H B R U Z Z | R E P O R TA G E

et laatste weekend van mei doet weken van koude en regen vergeten. Onder een stralende zon rollen de uitbaters tussen de Oude Graanmarkt en het Sint-Goriksplein hun terrassen uit. Wie kan, mag dat tot eind 2021 van Brussel-Stad over een grotere oppervlakte doen. Met haar meter vijftig laveert dienster Emma Djafer (25 jaar) vlot en gezwind tussen de tafels van Poké House in de Sint-Katelijnestraat. “De impact van de coronacrisis?” lacht ze. “De broekriem aanspannen en een hele poos weer bij mijn ouders in Frankrijk gaan wonen. Mentaal was dat vreselijk.”

Op haar achttiende koos ze ervoor haar leven uit te bouwen in België, voornamelijk in de horeca.

Ze spartelde door de beide lockdowns. “Vooral de eerste was een ramp. Ik werkte met dagcontracten en viel van de ene dag op de andere op niets terug. Ik ben dan enkele

maanden bij mijn ouders gaan overleven. Na wat zwartwerk in een bakkerij in Parijs keerde ik in september 2020 met 1.200 euro terug en ging ik bij de moeder van mijn vriend wonen. Daar zitten we nog altijd. Voor ambitieuzere toekomstplannen zoals samenwonen is het nog te vroeg. Onze geldreserves zijn opgesoupeerd. Ik had wel het geluk om net voor de tweede lockdown een voltijds contract bij Poké House te krijgen.

Na de sluiting genoot ik dus van een maximale tijdelijke werkloosheidsuitkering. Kortom, een verhaal van geluk hebben en kunnen terugvallen op.”

Aan de top van de ranking van jong horecapersoneel dat de coronacrisis min of meer zonder kleerscheuren doorkwam, staan zij die door een voltijds contract recht hadden op bijstand. Lobke Torfs (23 jaar) was al voor het uitbreken van de pandemie voltijds aan de slag in

café De Markten op de Oude Graanmarkt. “Omdat ik tijdens de eerste lockdown nog bij mijn ouders was gedomicilieerd en er ook tijdelijk introk, werd mijn appartement in Brussel als een tweede residentie beschouwd en mocht ik er niet naartoe. De huur moest ik uiteraard wel blijven betalen. Maar afgezien daarvan ondervond ik niet zoveel last.”

Verderop, in café Mappa Mundi op het Sint-Goriksplein dezelfde echo uit de mond van Houda Nouri (29 jaar). “De eerste lockdown was moeilijk. Ik had slechts een deeltijds contract en erfde de huurlasten van een appartement dat ik tot dan met iemand deelde.

Bij het ingaan van de tweede sluiting was mijn basis steviger.

Door een voltijds contract kon ik voortaan op een steunuitkering van ongeveer 1.400 euro rekenen.

Omdat ik sinds mijn zestiende altijd druk bezig was, voelde het

zelfs een poos als vakantie aan.”

Maar Emma, Lobke en Houda denken wel aan hun collega’s die het met veel minder moesten stellen.

Want gezond kan je de horecasector niet noemen. Naast de voltijdse werknemers is er het legertje van halftijdsen, hoewel die in de realiteit soms tot veertig uur per week presteren. Enkele mensen krabbelen terug voor een interview. Of het mag plots niet van hun baas, of ze zijn bang om zich te compromitteren door het systeem kritisch aan te klagen. Noem haar Flavia, een twintiger. “Met mijn steunuitkering kwam ik er niet. Heel mijn geldreserve is er tijdens de beide lockdowns doorgedraaid en af en toe was ik aangewezen op bijklussen in de poetssector.”

POMPEN OF VERZUIPEN Emma Djafer: “De impact van de coronacrisis?

De broekriem aanspannen en weer bij mijn ouders in Frankrijk gaan wonen. Mentaal was dat vreselijk.”

20

I

9 JUNI 2021

Menderez Dincer (33 jaar), een verantwoordelijke van het café Zebra op het Sint-Goriksplein, plakt er wél openlijk woorden op. “De horeca is met veel precaire statuten slecht georganiseerd. Veel jonge mensen worden slechts voor veertien of eenentwintig uur aangegeven. Voor hen was corona pompen of verzuipen. Wat doe je als je plots op een uitkering van 200 of 600 euro terugvalt? Veel personeel op dit plein deelt een appartement met anderen, omdat ze met hun schamele contracten niet verder raken.”

De uitbater van café Monk, Filip Jans, erkent het probleem. “Tachtig

“Als ik niet tijdig een studietoelage had ontvangen, dan zou ik zijn aangewezen op bedelen bij mijn familie, wat ik niet wil” ADRIANA VAN DER AUWERA Jobstudent De Kafka

procent van de cafés is in handen van brouwerijen en drankhandelaars. Met hun hoge aankoopprijzen houden ze ons in een wurggreep. Ze schrijven voor wat we wel of niet mogen verkopen. De winstmarges die we daardoor uit drankverkoop boeken, zijn voor een café pur sang veel te klein om elk personeelslid een volwaardig contract aan te bieden. De lonen zijn immers de zwaarste lasten voor uitbaters. In De Monk kunnen we gelukkig terugvallen op de leefbare marges van het spaghettirestaurant. Maar dat is elders, in gewone cafés, lang niet de regel. Het resultaat? Veel contractjes met weinig sociale dekking of anders, nog erger, noodzakelijk zwartwerk.”

PINTJES UIT DE SUPERMARKT Studenten vormen nog een andere categorie onder het horecapersoneel dat werd getroffen. Voor hen geen contracten van onbepaalde duur.

Wel een dagelijkse inschrijving in het digitale registratiesysteem Dimona, van de overheid. Dagarbeid

dus, waardoor je niet in aanmerking komt voor tijdelijke werkloosheid.

Studente Adriana Van der Auwera (22 jaar) kon onlangs aan het werk in café KFK Hope, maar werkte net voor de tweede lockdown op basis van dagregistratie in een steakhouse in Werchter. “Dat eethuis boerde nog wat verder met takeaway, maar de momenten waarop ik werd opgeroepen verwaterden. Zo viel ik geleidelijk aan op droog zaad. Ik deel een duur kot van 1.050 euro in het centrum van Brussel met een huisgenote. Mijn ouders betalen het grootste stuk, terwijl ik werk om het verschil bij te passen.”

“Mijn spaargeld is er grotendeels aan opgegaan. Een goede interimjob vinden was niet gemakkelijk. En als ik niet tijdig een studietoelage had ontvangen, dan zou ik zijn aangewezen op bedelen bij mijn familie, wat ik niet wil. De lockdown noopte me om het goedkoper aan te doen. Met vrienden pintjes uit de supermarkt drinken bijvoorbeeld, totdat de politie ons wegjoeg. De heropening van de terrassen komt geen dag te vroeg.”

B R U Z Z | R E P O R TA G E

“De horeca is met veel precaire statuten slecht georganiseerd,” zegt Menderez Dincer, die werkt in café Zebra.

Annabel Steurs (21 jaar) studeert voor juwelier-goudsmid en treedt haar bij. “Ik werkte in De Monk via de Dimonaregistratie en moest het plots zonder een vervangingsinkomen stellen. Uiteraard waren er mijn ouders, maar toch. Als ik het voorbije jaar één paar schoenen en een kledingstuk heb gekocht, dan is het veel. Snel een andere job vinden is niet vanzelfsprekend. Het moet immers matchen met de studietijden. En zo was het toch wel het onderste uit de kan halen om een deel van mijn duur schoolmateriaal en de energiefacturen van mijn kot te kunnen betalen.”

Ondertussen lijkt het oude normaal weer op gang te komen, hoewel meerdere personeelsleden aangeven dat de horeca nog niet op volle kracht draait. Vooral de werknemers met een vast contract zouden opnieuw aan de slag zijn.

Studenten sijpelen slechts mondjesmaat terug. Ook de uitbaters moeten immers hun geldreserves eerst bijtanken. Of de pandemie een aanleiding wordt om de problemen structureel aan te pakken, is koffiedik kijken. “Maar het zou tijd worden,” zegt Menderez Dincer. “Er zou een globaal overleg moeten komen tussen de overheid en de sector, met de kwestie van de sociale statuten als een van de belangrijkste agendapunten.”

LES PROBLÈMES NE DISPARAISSENT PAS AVEC LE CONFINEMENT

THE LOCKDOWN MAY BE OVER, BUT THE PROBLEMS REMAIN

Après la réouverture des terrasses, le secteur de l’horeca sera à nouveau autorisé, à partir du 9 juin, à recevoir ses clients à l’intérieur.

Il est de notoriété publique que les nombreux gérants du secteur ont touché le fond. Mais ce fut aussi une sérieuse épreuve pour le personnel, notamment pour les nombreux jeunes qui font partie du circuit. Le secteur n’est pas sain. Les contrats à temps plein ont permis à certain.e.s de se rabattre sur le chômage temporaire. Mais la crise a mis les problèmes en évidence. Trop de contrats à temps partiel qui ne correspondent pas aux heures réellement prestées.

Ou alors des contrats journaliers et beaucoup de travail au noir. Une concertation structurelle entre le gouvernement et le secteur paraît nécessaire.

With the terraces now open, cafés, bars and restaurants will from 9 June be allowed to serve customers indoors too. This concludes the second corona lockdown. We know that that many owners have had a tough time, also mentally. But these were turbulent times for the staff too, especially for the many young people working in the sector.

The sector is not healthy. Full-time contracts offered some the chance to fall back on temporary unemployment. But the crisis has exposed all the issues. Too many part-time contracts that do not correspond to the hours actually worked, or daily contracts and a lot of work in the black. It would seem that structural consultation between the government and the sector is necessary.

FR

EN

9 JUNI 2021

I 21

VIERDE GENERATIE HOOPT DAT FAMILIEBEDRIJF CROSLY BOWLING DE CORONASTORM OVERLEEFT

B R U Z Z | R E P O R TA G E

De bal gaat weer aan het rollen Hoe het precies zou zijn, was lang een raadsel, maar woensdag opent de Crosly Bowling in het centrum na bijna acht maanden opnieuw de deuren. Drie verdiepingen bowlingplezier, op een plek die al honderd jaar in handen is van dezelfde familie. “Belangrijke personeelsleden zijn, ondanks de dertig procent salarisverlies als coronawerkloze, gebleven.

Daar zullen we hun nooit genoeg kunnen voor bedanken.”

— SARA DE SLOOVER, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

22

I

9 JUNI 2021

Woensdag mogen de schoenen en bowlingballen eindelijk weer dienst doen. Hoe en tot hoe laat precies, dat is nog niet duidelijk. Moeten de ramen verplicht open? Hoeveel bezoekers zullen er maximaal binnen mogen, en in wat voor groepjes?

Het zijn vragen waarop eigenaar Henri Kindermans (39) en zijn zaakvoerder Badr Ouquessou (34) een week voor de langverwachte heropening het antwoord nog niet hebben.

Ze hebben geen officiële mail of

brief ontvangen, en weten niet waar ze de informatie kunnen vinden.

PUZZEL Voorlopig baseren ze zich maar op de nieuwe regels voor de horeca.

Op de glazen toegangsdeur hangt nog het briefje: mondmaskers verplicht. Slechts de helft van de 25 bowlingbanen zal toegankelijk zijn, zodat spelers ruim afstand van elkaar kunnen houden. Boven op de torens met bowlingballen staan flessen ontsmettingsspray met keukenrol. Want het ▼

L

ege bowlingbanen met perfect gerangschikte kegels, een toog waarachter geen enkel paar bowlingschoenen ontbreekt. Het lunapark in de kelder van de Crosly Bowling produceert dan wel vrolijke muziek en fluorescerende kleuren, maar ligt er even verlaten bij. Voor het eerst in 63 jaar is de iconische zaak aan de Keizerslaan met drie etages aan bowlingbanen – elk met een andere sfeer – bijna een jaar dichtgebleven, door de coronacrisis.

Bijna aan jaar bleven de deuren van de iconische Crosly Bowling dicht. De overgrootvader van de huidige zaakvoerder opende de bowling in 1958.

9 JUNI 2021

I 23

▼

VIERDE GENERATIE HOOPT DAT FAMILIEBEDRIJF CROSLY BOWLING DE CORONASTORM OVERLEEFT

B R U Z Z | R E P O R TA G E

mechanisme waar de ballen bij een nieuw spel eerst doorgaan, ontvet ze wel, maar ontsmet ze niet compleet.

“Het is als een puzzel,” zegt Kindermans. “Ook bij de vorige heropening, van midden juni tot midden oktober, en bij de heropening voor de min-12-jarigen in februari moesten we zelf op zoek naar informatie. We hebben de Stad gebeld, tot kabinetten van ministers toe, en vroegen hulp aan sectorverenigingen.”

“Dat ze niet iedereen persoonlijk kunnen aanschrijven begrijp ik, maar waarom bestaat er geen website met protocollen per sector?

Uiteindelijk hebben we na enig aandringen een mail gekregen van een medewerkster van de Stad Brussel waarin zwart op wit staat dat we mochten heropenen voor de kinderen. Want als een politieagent binnenwandelt, zoals in de zomer al eens gebeurde, moet je toch op de een of andere manier kunnen bewijzen dat je toestemming hebt?”

In de afgelopen vijftien maanden was de Crosly Bowling maar vier maanden open. Sinds de carnavalvakantie mogen kinderen jonger dan twaalf opnieuw komen, en gaat de zaak weer twee of drie keer per week open voor partijtjes bowling of lasertag in de kelder. “Vaak voor kinderen uit instellingen bijvoorbeeld, er zijn ook veel vzw’s in de buurt die met kinderen een uitstapje maken.”

De Crosly is een familiebedrijf, dat al honderd jaar in handen van dezelfde familie is. “Sommige personeelsleden die onder mij op pensioen gegaan zijn, zijn nog aangeworven door mijn grootvader.”

‘Monsieur Sbai’ bijvoorbeeld, zoals Kindermans hem consequent noemt. De kwieke zeventiger is al even met pensioen, maar komt normaal gezien minstens een keer in de week langs op zijn oude werkplek. “Mensen als monsieur Sbai

Zaakvoerder Henri Kindermans (links), hier met zaakvoerder Badr Ouquessou: “Elke donderdagavond van oktober tot april spelen hier al meer dan veertig jaar bedrijventeams voor een speciale bedrijvencup, een idee van mijn grootvader.”

zijn heel hun carrière bij ons gebleven, we hebben elkaar altijd geholpen, dat zijn meer dan collega’s. Toen mijn grootvader stierf, waren zij de eersten om ons te condoleren.” Ouquessou: “Onze schoonmaker werkt al dertig jaar bij ons, en Massimo, een van de barmannen, heeft 35 jaar op de teller staan.”

Maandenlang geen werkritme meer hebben weegt psychologisch zwaar, getuigt Ouquessou. Maar ook financieel: Kindermans is de helft van zijn vijftien vaste medewerkers kwijtgeraakt, omdat ze als verplichte ‘coronawerkloze’ dertig

“Mijn overgrootvader was een redelijk visionair man. Hij hoorde over de eerste geautomatiseerde bowlingbanen in de VS en besliste die hier in te voeren” HENRI KINDERMANS Eigenaar Crosly Bowling 24

I

9 JUNI 2021

procent netto minder verdienden.

Ouquessou: “En dan moeten we de staat later nog een deel belastingen terugbetalen ook.” Kindermans: “Ik kan het hun dus niet kwalijk nemen dat ze een andere job gezocht hebben. Mensen die heel belangrijk voor het bedrijf zijn, zoals Badr en onze chef mecanicien, zijn ondanks die dertig procent salarisverlies gelukkig gebleven. Daar zullen we hun nooit genoeg kunnen voor bedanken.”

PECH GEHAD Over de aanpak door de overheid is Kindermans minder lovend. “De financiële steun die we gekregen hebben bijvoorbeeld was zelfs niet eens genoeg om de onroerende voorheffing mee te betalen. De houding lijkt: als ze het overleven, des te beter. Zo niet: pech gehad.

Dan bouwen we daar wel een appartementsblok.”

“We hopen toch tot middernacht open te mogen blijven. Normaal waren we in de week tot 1 uur ’s nacht open, en in het weekend tot 2 uur. Mensen komen vaak spelen nadat ze op restaurant zijn geweest,

om de avond af te sluiten. Als we vroeger moeten sluiten, dan zullen we zeker opnieuw klanten mislopen.”

De Crosly Bowling is het laatste restant van een Crosly-zakenimperium waaraan Kindermans’ overgrootvader, Joseph Payeur, al voor de Eerste Wereldoorlog begon te timmeren. In de jaren dertig had Payeur meer dan tien bioscopen verspreid over heel België, waarvan drie in Brussel. Twee in de Nieuwstraat, en een aan de toenmalige Steenpoortstraat: de Crosly-Palace.

Payeur hield wel van experimenteren. Zo liet hij in 1937 bij zijn buitenverblijf in Profondeville op de oever van de Maas een zwembad bouwen in de vorm van een rivierboot, dat daar nu nog altijd te zien is.

Na de Tweede Wereldoorlog en met de opkomst van de televisie in de jaren vijftig daalde het bioscoopbezoek sterk. “Mijn overgrootvader was een redelijk visionair man,” zegt Kindermans. “Hij hoorde over de eerste geautomatiseerde bowlingbanen in de VS en besliste die hier in te voeren. Zijn bowlingzaal in het

Zoute was de eerste in België waar de kegels automatisch weer rechtgezet werden.”

De bioscoop Crosly-Palace sloot de deuren al in 1948. Na wegenwerken waarbij de Steenpoortstraat werd omgedoopt tot de Keizerslaan, opende Payeur in 1958, het jaar van de Wereldtentoonstelling, de Crosly Bowling. “Dat zou met de huidige immobiliënprijzen in het centrum nooit meer mogelijk zijn,” zegt zijn achterkleinzoon.

Payeurs schoonzoon, ene Henri Kindermans, volgt hem op. “In de familie is het traditie om de oudste zoon altijd naar de grootvader te vernoemen,” verklaart Henri

nummer twee, voluit Henri-Laurent.

Al is het niet altijd makkelijk de echtgenotes daarvan te overtuigen, zijn eigen oudste zoon heet Edgard – net zoals zijn vader. “Mijn grootvader werd 91, ik heb veel tijd met hem doorgebracht en heb zijn kijk op het leven overgenomen.”

De familie kocht eind jaren zestig de Brunswick Bowling aan de Hooikaai nabij IJzer op, en de eerste Kindermans richt in de Crosly een cup voor bowlingteams van bedrijven in. “Elke donderdagavond van oktober tot april spelen hier al meer dan veertig jaar bedrijventeams van bedrijven als Total, Axa, de RTBF, de gemeentediensten van Sint-Lambrechts-Woluwe, Sibelga ...,” vertelt zijn kleinzoon.

Die hangen nu al opnieuw aan de lijn, maar Kindermans kan de hervatting van de competitie nog niet bevestigen. “Zolang we niet weten wat de regels zijn, blijft de pauzeknop voor alles ingedrukt.”

DAKTERRAS Waren er een jaar of tien geleden nog tien bowlingzalen in het Brussels gewest, momenteel zijn dat er nog maar vier – behalve de Crosly zijn er zalen in Elsene, Molenbeek en Jette. Ook de bowlingzaal aan de Hooikaai moest plaatsmaken voor een appartementsgebouw. Kindermans: “We hebben dat perceel in 2008 verkocht om met de opbrengst

hier een derde verdieping te kunnen bouwen, compleet met dakterras.”

Dat terras was daarna zes zomers lang het toneel voor dakfeestjes van collectief Play Label, maar na klachten over geluidsoverlast kwam daar in 2019 een eind aan.

Ook Franse filmsterren die hun privacy hoog in het vaandel dragen, huurden in pre-coronatijden graag de bovenverdieping af.

“Mensen als Dany Boon, Jamel Debbouzze, Catherine Frot, Alain Chabat. De Fransen komen de laatste jaren steeds vaker in Brussel draaien en verblijven dan in de grote hotels in de buurt. Ze willen zich een avond amuseren zonder dat mensen hen voortdurend aanspreken,” zegt Kindermans.

UNE AFFAIRE DE FAMILLE

A FAMILY AFFAIR

Mercredi, le Crosly Bowling du centre-ville réouvre après presque huit mois de fermeture. Trois étages de pistes de bowling, dans un lieu qui appartient à la même famille depuis 100 ans. « Les membres clés du personnel sont restés, malgré la réduction de 30 % de leur salaire avec le chômage temporaire », déclare Henri Kindermans, patron de la quatrième génération. « Si nous devons fermer à nouveau après trois mois, ce sera fini pour de bon. »

How it would be done was a mystery until the very end, but on Wednesday the Crosly Bowling in the centre of Brussels reopened its doors after almost eight months. The place has been owned by the same family for a century. “Key staff members have remained, despite the 30 per cent pay cut during Covid,” says fourth-generation patron Henri Kindermans. “But if we have to close again after three months, it will be over and done with.”

FR

EN

De Ruu Deuvels goên de forsing doon Faire un effort - To make an effort

B R U Z Z | R E P O R TA G E

Reclame voor de Crosly-bowling, die werd gebouwd op de plek waar de familie eerder bioscoop Crosly-Palace uitbaatte. © CROSLY

“Maar bowling is iets van alle leeftijden en culturen. Iedereen kan ervan genieten: zowel kinderen als ouderen, groepen die een teambuilding doen of vrienden die een verjaardag willen vieren. Iedereen mag komen, iedereen is welkom.”

Ouquessou: “Ook in trainingsbroek.”

Als de Crosly nu echt kan openblijven, hoopt Kindermans dat ze het hoofd boven water kunnen houden. “Als we opnieuw na drie maanden dicht moeten, is het over en uit. De komende maanden zullen beslissend zijn. We hebben gelukkig ook een evenementenlocatie die we sinds een maand weer mogen verhuren aan groepen tot vijftig personen. Daar halen we opnieuw inkomsten uit. En de vraag naar de bowling blijft, we krijgen toch al twintig tot dertig telefoontjes per dag. Maar zolang we niet open zijn, blijft de stress en onzekerheid opspelen: zullen de klanten echt terugkomen?”

“Omdat de bars en restaurants al open zijn, dachten veel mensen dat ze ook weer bij ons konden komen,” geeft Ouquessou nog mee. “Sommigen willen zelfs al reserveren voor na 9 juni. Maar reservaties zijn behalve voor verjaardagen niet nodig: omdat we drie verdiepingen hebben is er plaats voor iedereen.”

Big BigCity City Big City Big Big City City Big City toen toen nognog landelijke landelijke en en Er Er valtvalt heel heel watwat te vertellen te vertellen hoger hoger gelegen gelegen Ukkel.

Ukkel.

In In over over hethet weer weer in België. in België.

DatDat STEL STEL ZELF ZELF JEJE VRAAG VRAAG deeerste Eerste Wereldoorlog eende de Voor de opkomst van eerste instantie instantie werden werden besefte besefte ook ook astronoom astronoom ende en ENEN STEM STEM OPOP BRUZZ.BE BRUZZ.BE duwen en trekken tussen cinema’s waren theaterzametingen metingen zowel zowel in in statisticus statisticus Adolphe Adolphe Zes Zes maanden maanden nana na haar haar Op Op het het eerste eerste gezicht gezicht lijkt lijkt Zes Zes maanden maanden na haar Op Op het het eerste eerste gezicht gezicht lijkt lijkt de verschillende artistieke len enorm populair, ook in Sint-Joost Sint-Joost alsals in Ukkel inhaar Ukkel Quetelet.

Quetelet.

Al Al voor voor hethet STEL ZELF JE VRAAG huwelijk huwelijk met met de de graaf graaf beviel beviel dit dit een een absurde absurde vraag. vraag.

Het Het huwelijk huwelijk met met de de graaf graaf beviel beviel dit dit een een absurde absurde vraag. vraag.

Het Het leiders, die er op hun beurt Brussel.

Er waren heel wat STEL STEL ZELF ZELF JE JE VRAAG VRAAG uitgevoerd. uitgevoerd.

Zo Zo kon kon ook ook hethet ontstaan ontstaan van van ons ons land, land, in in STEL STEL ZELF ZELF JE JE VRAAG VRAAG ze ze al van al van haar haar eerste eerste zoon. zoon. woord woord ‘steenweg’ ‘steenweg’ is voor is voor zedan ze al van al van haar haar eerste eerste zoon. zoon. woord woord ‘steenweg’ ‘steenweg’ is voor is voor EN STEM OP BRUZZ.BE al niet voorstellingen in kleine cafés waar voorstelverschil verschil in temperatuur in temperatuur 1827 1827 overtuigde overtuigde hij hij koning koning EN EN STEM STEM OP OP BRUZZ.BE BRUZZ.BE EN EN STEM STEM OP OP BRUZZ.BE BRUZZ.BE Vermoedelijk Vermoedelijk was was haar haar man man deze deze smalle smalle straat straat al al al al of Vermoedelijk Vermoedelijk was was haar haar man man deze deze smalle smalle straat straat beide talenenorganiseerden. lingen werden binnen binnen en buiten buiten dekind, de stad stad Willem Willem I der Igehouden der Nederlanden Nederlanden niet niet de de vader vader van van het het kind, overschat, overschat, laat laat staan staan datdat dat erdat er er niet niet de de vader vader van van het het kind, kind, overschat, overschat, laat laat staan staan er De hoogdagen vonden gezellige cabarets, maar worden worden bestudeerd. bestudeerd.

Maar Maar ervan ervan om om een een Sterrenwacht Sterrenwacht maar maar wel wel de de Zonnekoning Zonnekoning op op deze deze plek plek ruimte ruimte zou zou maar maar wel wel de de Zonnekoning Zonnekoning op op deze deze plek plek ruimte ruimte zou zou plaats in het interbellum, ook een paar grote toen toen de de activiteiten activiteiten zo zo goed goed te bouwen tezijn bouwen in Sint-Joost. in Sint-Joost. zelve. zelve.

Ze Ze was was een een van van zijn zijn zijn voor voor een een stadspaleis. stadspaleis. zelve. zelve.

Ze Ze was was een een van van zijn zijn zijn zijn voor voor een een stadspaleis. stadspaleis. toen het theater gerund gerenommeerde toneelhuials als volledig volledig werden werden HetHet werd werd een een ObservatoriObservatorimaîtresses maîtresses en en werd werd door door En En toch. toch.

Brussel Brussel zou zou maîtresses maîtresses en en werd werd door door Enzoals En toch. toch.

Brussel Brussel zouzou werd door een beroemde zen de Muntschouwovergenomen overgenomen intot Ukkel, intot Ukkel, umum voor voor Sterrenkunde, Sterrenkunde, hem hem zelfs zelfs benoemd benoemd tot Brussel Brussel niet niet zijn, zijn, mochten mochten hem hem zelfs zelfs benoemd benoemd tot Brussel Brussel niet niet zijn, zijn, mochten mochten Parijse im pre sario, Léon burg en het Koninklijk raakte raakte het het oude oude gebouw gebouw maar maar er werden er werden ook ook eerste eerste hofdame, hofdame, de de hoogste hoogste er er hier er hier hier en en daar daar geen geen eerste eerste hofdame, hofdame, de de hoogste hoogste er hier en en daar geen geen Volterra.

Hij organiseerde Parktheater indaar het Waranvrouwelijke vrouwelijke positie positie aan aan het het verdoken verdoken architecturale architecturale van van derevues de Sterrenwacht Sterrenwacht in in dagelijks dagelijks meteorologische meteorologische vrouwelijke vrouwelijke positie positie aan aan het het verdoken verdoken architecturale architecturale er grote met meer depark.

Maar het grootste Franse Franse hof. hof. parels parels zijn, zijn, precies precies opop op dieop diedie Sint-Joost Sint-Joost in verval. in verval.

Op Op het waarnemingen waarnemingen gehouden, gehouden, Franse Franse hof. hof. parels parels zijn, zijn, precies precies die dan honderd dansers. Toen het theater was lange tijd het Steeg Steeg hethet het haar allemaal allemaal plek plek waar waar jemeer ze je ze ze hetze het minst minst plateau inhaar Ukkel in Ukkel daarentedaarentezoals zoals onder onder meer temperatemperaSteeg Steeg het haar haar allemaal allemaal plek plek waar waar je je het het minst deplateau Tweede Wereldoorlog Alhambra.

Voor het dieminst —— BART BART UIT UIT SINT-AGATHA-BERCHEM SINT-AGATHA-BERCHEM naar naar het het hoofd? hoofd?

Misschien Misschien verwacht. verwacht. gen gen kon kon de de Sterrenwacht Sterrenwacht tuurmetingen. tuurmetingen.

Quetelet Quetelet mat mat naar naar hethet hoofd? hoofd?

Misschien Misschien verwacht. verwacht. aanbrak, werd het gebouw naam en die gedaante —— — JULIAN JULIAN UIT UIT SINT-JOOST-TEN-NODE SINT-JOOST-TEN-NODE wel, wel, want want ze ze ze raakte raakte In In de In de de Vlaamsesteenweg Vlaamsesteenweg — JULIAN JULIAN UIT UIT SINT-JOOST-TEN-NODE SINT-JOOST-TEN-NODE wel, wel, want want ze raakte raakte In de Vlaamsesteenweg Vlaamsesteenweg uitbreiden uitbreiden inDuitsers 1913 in 1913 en en noteerde noteerde vier vier keer keer per le MAXIME UIT BRUSSEL-STAD opnieuw dooren deen kreeg, ontstond inper 1845 verwikkeld verwikkeld in verschillende in verschillende wacht wacht die die verrassing verrassing verwikkeld verwikkeld in verschillende in verschillende wacht wacht die die verrassing verrassing splitste splitste de de organisatie organisatie in in dagdag hoe hoe warm warm het het was. was.

Dat Dat bezet en laaide de Vlaamse Théâtre du Cirque of de moordschandalen. moordschandalen.

ZeZe Ze werd werd achter achter dedie de gevel gevel van van moordschandalen. moordschandalen.

Ze werd werd achter achter de de gevel gevel van vande twee: twee: de Koninklijke Koninklijke was was voor voor die tijd tijd ongebruiongebruistrijd er de weer op.

Cirk-Schouwburg aan niet niet enkel enkel verdacht verdacht van van de dede nummer nummer 46,46, waar waar hethet hethet niet niet enkel enkel verdacht verdacht van van de nummer nummer 46, waar waar Sterrenwacht Sterrenwacht en en het het kelijk. kelijk.

Daardoor Daardoor behoren dehet de oevers van46, debehoren Zenne, in moord moord op op haar haar eigen eigen man, man, Huis Huis voor voor Podiumkunsten Podiumkunsten moord moord op op haar haar eigen eigen man, man, Huis Huis voor voor Podiumkunsten HET EINDE Koninklijk Koninklijk MeteorologiMeteorologiBrusselse Brusselse temperatuurtemperatuurcentrum van dePodiumkunsten stad. Die maar maar ook ook van van die die op op andere andere LaLa La Bellone Bellone te vinden te vinden is. is. maar maar ook ook van van die die op op andere andere La Bellone Bellone te vinden te vinden is. is. naam verwees naar Nasche de oorlog wilde de sche Instituut, Instituut, het het KMI. KMI. waarnemingen waarnemingen tottot de dede maîtresses maîtresses van van Lodewijk Lodewijk Langs Langs dede de straatkant straatkant straalt straalt maîtresses maîtresses van van Lodewijk Lodewijk Langs Langs de straatkant straatkant straalt straalt Circusstraat waar dewas theaterzaal de draad weer De De dagelijkse dagelijkse temperatemperaoudste oudste ter ter wereld wereld en en was XIV. XIV. Ze Ze werd werd verbannen verbannen van van hethet het gebouw gebouw weinig weinig XIV. XIV. Ze Ze werd werd verbannen verbannen van van het gebouw gebouw weinig weinig theaterzaal gebouwd werd. oppikken, maar het werd tuurmetingen tuurmetingen inkwam Ukkel in Ukkel zijn België België een een van van de de eerste eerste hethet het Franse Franse hofhof hof en en kwam in in inzijn bijzonders bijzonders uit: uit: een een het Franse Franse hof en en kwam kwam in bijzonders bijzonders uit: uit: een een De die Cirk-Schouwburg werd het begin vandehet einde. nog nog altijd altijd de referentie referentie landen landen die de de meteorologie meteorologie Brussel Brussel terecht. terecht.

Eerst Eerst zou zou kleurloze kleurloze gevel gevel met met Brussel Brussel terecht. terecht.

Eerst Eerst zou zou kleurloze kleurloze gevel gevel met met het grootste theater van Alhambra werd steeds voor voor België.

België.

Omdat diedie al al uitgebreid uitgebreid bestudeerden. bestudeerden. ze ze ze een een tijdje tijdje in in het inOmdat het kasteel kasteel weliswaar weliswaar een een mooie mooie ze een een tijdje tijdje het in het kasteel kasteel weliswaar weliswaar een een mooie mooie Brussel en kon rond de minder rendabel.

De zaal zo zo lang lang vanaf vanaf datdat plateau plateau Quetelet Quetelet was was sterk sterk van van Tervuren Tervuren gewoond gewoond omkadering omkadering rond rond de de vanvan Tervuren Tervuren gewoond omkadering omkadering rond rond de de 2.500 toeschouwers was te groot, tegewoond oud en niet gebeuren, gebeuren, zal zal daar daar niet niet overtuigd overtuigd van van verregaande verregaande hebben, hebben, maar maar omdat omdat zeook ze hetook het voordeur. voordeur.

Achter Achter diedie diedie hebben, hebben, maar maar omdat omdat ze ze het het voordeur. voordeur.

Achter Achter ontvangen in de tribune.

De meer winstgevend.

In 1958 snel snel verandering verandering in komen, in komen, samenwerking samenwerking tussen tussen ook ook daar daar te bont te bont maakte, maakte, voordeur voordeur ligt ligt een een nauwe nauwe ookook daar daar te nitief bont te bont maakte, maakte, voordeur voordeur ligtligt eeneen nauwe nauwe Muntschouwburg had toen sloot zeze defi de want want dat dat zou zou de de nauwkeunauwkeuverschillende verschillende landen. landen.

Dan Dan werd werd ze verplaatst verplaatst naar naar hethet het gang, gang, enen en wie wie die die neemt, neemt, werd werd ze ze verplaatst verplaatst naar naar gang, gang, en wie wie die die neemt, neemt, ongeveer 1.500 plaatsen. deuren, een beslissing die het Bellonahuis.

Bellonahuis.

Daar Daar woonde woonde ziet ziet het het ‘Bellonahuis’ ‘Bellonahuis’ righeid righeid van van deDaar de langeterlangeterkonden konden immers immers gegevens gegevens Bellonahuis.

Bellonahuis.

Daar woonde woonde ziet ziet het het ‘Bellonahuis’ ‘Bellonahuis’ Behalve een centrale tegenwind kreeg. Voor zeveel ze een een paar paar jaar. jaar. verschijnen. verschijnen.

Het Het valt valt te te mijnstudies mijnstudies in het in het gedrang gedrang worden worden uitgewisseld uitgewisseld en en de dete ze ze een een paar paar jaar. jaar. verschijnen. verschijnen.

Het Het valt valt te piste en een verschuifbare Vlaamse bewegingen was Na Na haar haar volgden volgden bestempelen bestempelen als een een kunnen kunnen brengen. brengen.

TempeTempeveranderingen veranderingen inals de inals de Na Na haar haar volgden volgden bestempelen bestempelen als een een orkestbak, had de zaal een zewelgestelde nog altijd een belangrijk welgestelde bewoners bewoners verborgen verborgen parel, parel, maar maar het hethet ratuurmetingen ratuurmetingen zijnzijn atmosfeer atmosfeer voorspeld. voorspeld. welgestelde welgestelde bewoners bewoners verborgen verborgen parel, parel, maar maar het groot podium, waar plaats Nederlandstalig symbool elkaar elkaar op. op.

In 1913 In 1913 lietliet lietliet in is ook is ook een een stedenbouwstedenbouwelkaar elkaar op.op.

In precisiewerk.

1913 In 1913 is ook is ook een een stedenbouwstedenbouwimmers immers precisiewerk.

Dankzij Dankzij de de inspanningen inspanningen was voor vijfhonderd de stad en voor cultuurliefburgemeester burgemeester Karel Karel Buls Buls kundige kundige flater. ater.

ErEr Er werd werd burgemeester burgemeester Karel Karel Buls kundige kundige flflater. flBelgië ater.

Er werd Vandaag Vandaag gebeuren gebeuren deBuls de vanvan Quetelet Quetelet had had België inwerd in figuranten.

De Cirkhebbers een gerenommeerd het het huis huis opkopen opkopen door door dede dede immers immers volledig volledig rond rond Een gala-avond in het Alhambra-theater in 1944.

Eind jaren vijftig ging de schouwburg dicht. het het huis huis opkopen opkopen door door immers immers volledig volledig rond rond metingen metingen met met automatiautomati1876 1876 al weerbulletins. al weerbulletins.

Schouw burg was bedoeld cultuurhuis met een stad stad Brussel.

Brussel.

De De politie politie gebouwd, gebouwd, waardoor waardoor hethet hethet © PHOTONEWS stad stad Brussel.

Brussel.

De De politie politie gebouwd, gebouwd, waardoor waardoor sche sche thermometers, thermometers, maar maar Naarmate Naarmate de de jaren jaren voor toneelvoorstellingen, belangrijke geschiedenis.

In heeft heeft er een er een bureau bureau gehad, gehad, vrijwel vrijwel onzichtbaar onzichtbaar is. is. heeft heeft er een er een bureau bureau gehad, gehad, vrijwel vrijwel onzichtbaar onzichtbaar is. is. elke elke dag, dag, stipt stipt om om acht acht uuruur vorderden, vorderden, werden werden die die maar werd bijvoorbeeld ook 1973 werd het gebouw om dede de kostuums kostuums van van de dede Dat Dat Bellonahuis Bellonahuis had had net netnet kostuums kostuums van van de Dat Dat Bellonahuis Bellonahuis had had net ’sde morgens, ’s morgens, wandelt wandelt er nog er nog steeds steeds accurater, accurater, ook ook omdat omdat Maar het gebouw is ook was ook het podium voor grote standbeelden die verhuurd aan reizende –Ommegang zo werd gezegd – veiligOmmegang zijn zijn er bewaard er bewaard zo zo goed goed opop op deop de Grote Grote Markt Markt Ommegang Ommegang zijn zijn er bewaard er bewaard zo zo goed goed de de Grote Grote Markt Markt iemand iemand het het grasveld grasveld van van er altijd erkunnen altijd meer meer samenwersamenwerhet toneel geweest voor verschillende politieke en drama, dans, tragedie en circusgezelschappen en gesloopt nadat enheidsreden en het het was was ook ook een een kunnen staan, staan, want want en en het het was was ook ook een een kunnen kunnen staan, staan, want want het het KMI KMI op, op, naar naar een een vanvan king king was was tussen tussen landen. landen. bijeenkomsten van sociale gebeurtenissen. komedie belichaamden, verenigingen. het lang had leeggestaan. bezienswaardigheid bezienswaardigheid tijdens tijdens architect architect Jan Jan Cosijn Cosijn De De sitesite vanvan hethet KMI KMI in Ukkel, in Ukkel, hierhier gefotografeerd gefotografeerd in de in jaren de jaren 1920.

1920. bezienswaardigheid bezienswaardigheid tijdens tijdens architect architect JanJan Cosijn Cosijn de de witte witte houten houten bakken, bakken, Quetelet Quetelet beperkte beperkte zich zich Vlaamse activistische Omdat het Alhambra een waarvan zelfs beweerd Bij de overwelving van de Zelfs zijn indrukwekkende Expo Expo 58.58.

58.

In58. de In de de jaren jaren 1980 1980 tekende tekende ook ook het het BakkersBakkers© PHOTONEWS © PHOTONEWS Expo Expo In In de jaren jaren 1980 1980 tekende tekende ook ook het het BakkersBakkersverenigingen. Zoals op het van de eerste zalen in wordt dat ze gemaakt Zenne kwam op die plek de gevel bleef niet gespaard. om om op op een een kwikthermomekwikthermomeechter echter niet niet tot tot denu de meteorometeorowerd werd het het een een huis huis voor voor huis, huis, waar waar nu het het café café Le Le HetHet Het Bellonahuis Bellonahuis dateert dateert uit uit de late de late zeventiende zeventiende eeuw. eeuw. werd werd het het een een huis huis voor voor huis, huis, waar waar nu nu het het café café Le Le Bellonahuis Bellonahuis dateert uit uit de late de late zeventiende zeventiende eeuw. eeuw. einde van de Eerste Brusseldateert waar Nederlandswerden door de bekende Het Zennelaan, diewordt we nu Op de kwamen ter ter teplek observeren te observeren inruimte welke in welke logie, logie, hij hij verrichtte verrichtte ook ook in in podiumkunsten. podiumkunsten.

DeDe De ruimte Roy Roy d’Espagne d’Espagne wordt © BELGA © BELGA podiumkunsten. podiumkunsten.

De ruimte ruimte Roy Roy d’Espagne d’Espagne wordt wordt © BELGA © BELGA Wereldoorlog, toen het talige voorstellingen beeldhouwer Auguste kennen als de Emile kantoorruimtes enhuis een stemming stemming de de temperatuur temperatuur bestuderen bestuderen en en gebruikte gebruikte andere andere domeinen domeinen pionierspioniersbestuderen. bestuderen.

Ook Ook de de steeds steeds meer. meer.

Ook Ook de de wijken wijken tussen tussen het het oude oude huis en en het hethet uitgebaat. uitgebaat.

Het Het Bellonahuis Bellonahuis tussen tussen hethet oude oude huis huis en en het uitgebaat. uitgebaat.

HetHet Bellonahuis Bellonahuis gebouw bezet was door de opgevoerd werden, wasdie het Rodin. om Door de jaren heen Jacqmainlaan.

Niet alleen de statistiek openbare parkeergarage, ons ons diehuis die dag dag zal zal brengen. brengen. om bijvoorbeeld bijvoorbeeld werk. werk.

Zo Zo paste paste hij hij de deNicolaas temperatuurmetingen temperatuurmetingen rond rond de de Sterrenwacht, Sterrenwacht, die nieuwe nieuwe huis huis werd werd een een ontwierp ontwierp hijhij voor voor Nicolaas Nicolaas nieuwe nieuwe huis werd werd een een ontwierp ontwierp hij voor voor Nicolaas statistiek De Vlaamse voor veel Nederlandstalige had de plekhuwelijksverschillende straat veranderde die tot opbinnenkoer, debinnenkoer, dag van van Het Het oude oude gebouw gebouw van de de criminaliteit, huwelijksen en toen kansberekening kansberekening en en van waren waren minder minder accuraat. accuraat.

DeDeoverdekte toen aan aan de de SchaarbeekseSchaarbeekse- Duitsers. overdekte waar waar Bally, Bally, vermoedelijk vermoedelijk een een overdekte overdekte binnenkoer, binnenkoer, waar waar Bally, Bally, vermoedelijk vermoedelijk een een criminaliteit, activisten hebben erhield toen Brusselaars lang een artistieke leiders en vonden gedaante, ook het theatervandaag deinstelling naam Alhamweer weer symbool symbool voor voor de de culturele culturele instelling La La de de centrale centrale poort. poort.

Er Er zijn zijn wapenhandelaar. wapenhandelaar.

Dat Dat zou zou zijn zijn opvolgster: opvolgster: Olympia Olympia Sterrenwacht Sterrenwacht staat staat er er zelfmoordcijfers zelfmoordcijfers in kaart in kaart te te statistiek, statistiek, die die tot tot dan dan toe toe dichte dichte bebouwing bebouwing hield – – poort poort lag, lag, raakten raakten dichter dichter weer weer symbool symbool voor voor de de culturele culturele instelling instelling La La de de centrale centrale poort. poort.

Er Er zijnzijn wapenhandelaar. wapenhandelaar.

DatDat zouzou zijnzijn opvolgster: opvolgster: Olympia Olympia de onafhankelijkheid van Vlaams symbool.

Dat ernog heel watindicaties verschillende huis.

De naam werd bra dragen.

Ook de wijkhethet opoffering. opoffering.

Bellone nunu nu geregeld geregeld nog andere andere indicaties naar naar een een verklaring verklaring kunnen kunnen zijn Mancini, Mancini, een bekend maar maar trouwens trouwens nog nog altijd, altijd, brengen. vooral vooral werden werden gebruikt gebruikt inzijn inzijn toen toen al een –alde – bekend de warmte warmte vast vast en enBellone bebouwd.

DeDe eerste eerste opoffering. opoffering.

Bellone Bellone nu geregeld geregeld nog nog andere andere indicaties indicaties naar naar bebouwd. een een verklaring verklaring kunnen kunnen zijnbrengen.

Mancini, Mancini, een een bekend bekend maar maar Vlaanderen opgeëist. leidde soms wel maakte totmaakte wrevel. soorten voorstellingen gewijzigd naar Alhambra ontleent haar naam aan het optredens, ontmoetingen ontmoetingen het oorlogsoorlogsenen en het hethet voor voor de de verschillende verschillende vooral vooral berucht berucht figuur guur aan aan ligt ligt aanaan het het naar naar de de stichter stichter de de astronomie, astronomie, toe toe in de in de en het dat dat beïnvloedde beïnvloedde de de straatverlichting straatverlichting optredens, optredens, ontmoetingen ontmoetingen het het oorlogsoorlogsen het voor voor de de verschillende verschillende vooral vooral berucht berucht fifiguur figuur aan aan optredens, MINNARES MINNARES VAN VAN DE DE Nadien kon het cultureel Zo vonden aanhangers van plaats: operettes, revues, het gebouw kreeg een prachtige theater, waarvan en en culturele culturele activiteiten activiteiten jachtleven jachtleven te vinden te vinden in de in de verwijzingen verwijzingen die die in de in de het het Franse Franse hof, hof, in de in de tijd tijd VERHUIZING VERHUIZING MINNARES MINNARES VAN VAN DE DE genoemde genoemde Queteletplein, Queteletplein, sociale sociale wetenschappen. wetenschappen.

Hij Hij waarnemingen. voor voor hethet instituut instituut en en culturele culturele activiteiten activiteiten jachtleven jachtleven te vinden te vinden in de in de hethet verwijzingen verwijzingen diedie in de in de hetwaarnemingen. het Franse Franse hof, hof, inDe de inDe de tijdtijd ZONNEKONING ZONNEKONING imago van het Alhambra het Vlaams theater dat de dansvoorstellingen en ook prachtige gevel met twee het bijna ondenkbaar dat organiseert. organiseert.

DeDe De schoonheid schoonheid façade, maar maar evengoed evengoed gevel gevel verscholen verscholen zitten. zitten.

ZoZo ZoZoInfaçade, van van Zonnekoning Zonnekoning LodeLodeZONNEKONING ZONNEKONING organiseert.

De schoonheid schoonheid façade, maar maar evengoed evengoed gevel gevel verscholen verscholen zitten. zitten. van van Zonnekoning Zonnekoning LodeLodeinorganiseert. de in de schaduw schaduw van van de de wou wou de de variabelen variabelen van van Sterrenwacht Sterrenwacht verhuisde verhuisde moeilijker moeilijker omom de de sterren sterren In defaçade, de negentiende negentiende eeuw eeuw moeilijk losgekoppeld zaal te weinig middelen jazzconcerten.

Maar in het grotere terrassen. we er vandaag niet meer mag mag dan dan wel wel verdoken verdoken zijn, zijn, staat staat er op er op het het dak dak een een prijkt prijkt het het beeld beeld van van wijk wijk XIV. XIV. Daar Daar kwam kwam ze ze Het Het is niet is niet duidelijk duidelijk welke welke mag mag dan dan wel wel verdoken verdoken zijn, zijn, staat staat er op er op het het dak dak een een prijkt prijkt het het beeld beeld van van wijk wijk XIV. XIV. Daar Daar kwam kwam ze ze Het Het is niet is niet duidelijk duidelijk welke welke Astro Astro Tower.

Tower. sociale sociale fenomenen fenomenen daarom daarom in 1890 in 1890 naar naar hethet goed goed waar waar te nemen te nemen en en te te verstedelijkte verstedelijkte Brussel Brussel worden van die Vlaamse kreeg van een overwegend Alhambra werd niet enkel Op de binnenstappen. wordt er wordt wordt gelukkig gelukkig wel wel nog nog standbeeld standbeeld van van een een Bellona, Bellona, debovenste de Romeinse Romeinse terecht toen toen ze ze trouwde trouwde met met versieringen versieringen Nicolaas Nicolaas Bally Bally er er wordt gelukkig gelukkig wel wel nog nog standbeeld standbeeld van van een een Bellona, Bellona, de de Romeinse Romeinse terecht terecht toen toen ze ze trouwde trouwde met meterkunnen versieringen versieringen Nicolaas Nicolaas Bally Bally terecht —altijd Hierdoor was het na Franstalig stadsbestuur. aan cultuur gedaan, het verdieping stonden vier OA VREBOS altijd mee mee uitgepakt. uitgepakt. pelikaan.

DieDie Die staat staat dan dan godin godin van van de de oorlog, oorlog, boven boven de graaf graaf Eugène Eugène de de Savoie.

Savoie. liet liet aanbrengen aanbrengen enen en welke welke altijd altijd mee mee uitgepakt. uitgepakt. pelikaan. pelikaan.

Die staat staat dan dan godin godin van van de de oorlog, oorlog, boven boven pelikaan. de de graaf graaf Eugène Eugène de de Savoie.

Savoie. liet liet aanbrengen aanbrengen en welke welke destrijd.

BBRRUUZZZZ | | BBI IGG CCI ITTYY BRUZZ | BIG CITY

BRUZZ | BIG CITY BRUZZ | BIG CITY BBRRUUZZZZ | |BBI G I GCCI TI TY Y

Waarom Waaromwordt wordt de deWaarom gemiddelde gemiddelde temperatuur temperatuur ishet Alhambra, Wat verhaal Wat Watisisishet het verhaal verhaal van van ons onsde land land gemeten gemeten achter achter de verstopte achter deverstopte verstopte het grootste theater van in inUkkel?

Ukkel? gevel gevel van La La Bellone?

Bellone? gevelvan van La Bellone?

Brussel, ooit verdwenen?

Lees Lees en en bekij bekij k de k de

Lees Lees en k en bekij k de k de Lees en kbekij Lees en bekij de Lees enbekij bekij kde de antwoorden antwoorden antwoorden antwoorden antwoorden antwoorden antwoorden opop op deop de Big-Cityvragen Big-Cityvragen viavia viavia de de Big-Cityvragen Big-Cityvragen de Big-Cityvragen opop de Big-Cityvragen viavia op de Big-Cityvragen via bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcity bruzz.be/bigcity BRUZZ.be/bigcity A R2FN A TF4ER R T20R 2JF44U E B E B A U R10R I2U 21A IR I 2BFU 022U 1A 2 82 282I 86 2IA ER B2 A RR I0 2220 I10222101 2 1 221I880I2I 1M 8I20I94AM

Check Check ook ook onze onze Instagrampagina, Instagrampagina, Check Check ook ook onze onze Instagrampagina, Instagrampagina, Check Check ook ook onze onze Instagrampagina, Instagrampagina, elke elke donderdagnamiddag donderdagnamiddag vertelt vertelt Luana Luana elke elke donderdagnamiddag donderdagnamiddag vertelt vertelt Luana Luana elke elke donderdagnamiddag donderdagnamiddag vertelt vertelt Luana Luana Difficile Difficile een een nieuw nieuw BigBig Big City-verhaal.

City-verhaal.

Difficile Difficile een een nieuw nieuw Big Big City-verhaal.

City-verhaal.

Difficile Difficile een een nieuw Big City-verhaal.

City-verhaal.

VOLGENDE VOLGENDE KEER KEER VOLGENDE VOLGENDE KEER KEER VOLGENDE WEEK VOLGENDE VOLGENDE WEEK WEEK Waarom Waarom wordt wordt de dede Waarom Waarom wordt wordt de Wie was de langst Wat Wat gebeurt gebeurt er als er als er onder er onder gemiddelde gemiddelde temperatuur temperatuur gemiddelde gemiddelde temperatuur temperatuur regerende burgemeester mij mij n huis n huis een een metrolij metrolij nin in n van van ons ons land land gemeten gemeten in in vanvan onsons land land gemeten gemeten van Brussel? wordt wordt gebouwd? gebouwd?

Ukkel?

Ukkel?

Ukkel?

Ukkel?

Culture.

NL | FR | EN CULTURE COMES BACK TO LIFE

AILI SPEELT EINDELIJK LIVE

‘We hebben héél lang aan onze set kunnen schaven’ 27

Culture comes back to life. Music

We hebben er héél lang op gewacht, en nu is het zover: er mag weer muziek gespeeld worden voor een levend publiek. Het Brussels-Gentse duo Aili bereidde een maand lang zijn liveset voor in Volta, waar het meteen ook zijn debuut-ep Dansu presenteert. “Ik ga emotioneel worden, denk ik.” — TOM ZONDERMAN, FOTO’S HELEEN RODIERS

NL

I

“

28

k heb nog nooit langer dan drie seconden op een skateboard gestaan,” glimlacht Orson Wouters minzaam. De Gentse toetsenist neemt samen met zijn Brusselse partner in crime Aili Maruyama een snelle lunchbreak op het binnenplein van Studio CityGate in Anderlecht, aan de rand van het openluchtskatepark van Byrrrh & Skate. Een week voor de langverwachte coronaversoepelingen gonst het er van de bedrijvigheid. De loden zon noopt Youssef Abaoud van Byrrrh & Skate om zijn Thrashershirt uit te trekken. Gewapend met een schroefmachine legt hij de laatste hand aan enkele speeltuigen voor de allerkleinsten.

Tegen de muur van de oude medicijnenfabriek zit het terras van muziekcentrum Volta op deze donderdagmiddag helemaal vol. Vier armlengtes daartegenover is de voorbije maand een podium herrezen, in elkaar getimmerd rond de in containers gehuisde kantoren van de Volta-bezielers. Er is plaats voor honderd mensen. Hier speelt Aili (het duo heeft zijn naam Aili & Transistorcake vereenvoudigd) na maanden van livestreams en concertfilms straks live, voor een levend publiek. Die dosis cultuur en sociale interactie wordt vast wat wennen.

“Het wordt heel speciaal,” grijnst Maruyama, “want dit wordt onze eerste liveshow ooit.

Dankzij corona hebben we wel héél lang aan onze liveset kunnen schaven.” (Lacht) “We hebben eigenlijk al twee keer opgetreden,” vult Wouters aan. “Maar dat was voor camera’s. Ook supercool, maar dit is toch anders.”

Dat moet het wel héél spannend maken.

AILI MARUYAMA: Zwijg, ik slaap nu al niet meer!

(Lacht) Het is natuurlijk extra bijzonder omdat we als maatschappij een halfjaar geen liveshows meer gezien hebben, en al meer dan een jaar geen optredens zonder mondmaskers. Mensen zullen nu nog wel mondmaskers dragen, en voluit dansen kan nog niet echt. Maar hopelijk doen we ze wel schuifelen op de bankjes.

Waarom snakken we allemaal zo naar die livemuziek?

MARUYAMA: Het hele gebeuren van samenkomen met je vrienden, naar muziek luisteren die je graag hoort, maar ook van de sfeer genieten en iets drinken. Op sommige plekken is het gewoon al supercool om er te zijn. Livemuziek is nu zo lang geleden, iedereen wil dat opnieuw beleven.

WOUTERS: Ik kan me voorstellen dat ik een beetje emotioneel ga worden.

MARUYAMA: Ik ook. Met livestreams kon je die magie van een echt concert nooit evenaren. Er zat letterlijk een scherm tussen.

WOUTERS: Het onverwachte maakt livemuziek ook spannend. Een opname van een nummer is heel afgelijnd. Je kan dat liedje mooi vinden, maar de kracht zit in het live spelen. Soms kan dat ook tegenvallen. De ene keer dat je een nummer speelt, is het er meer op dan de andere.

“The music is loud and the feeling is good,” klinkt het in ‘Talk about your mood’, een oud liedje van jou als Transistorcake, Orson. Is het dat: opgetild worden in het moment en al de rest vergeten?

Jullie maken al een paar jaar samen muziek. Hoe komt het dat dit pas jullie eerste liveshow is?

WOUTERS: Dat nummer is ondertussen al bijna

ORSON WOUTERS: Corona, basically. Maar we zijn

MARUYAMA: Toen was Orson een echte club-

ook pas eind vorig jaar muziek beginnen uit te brengen, ‘Dansu’ was onze eerste single. Tot dan hebben we in de studio gewerkt aan muziek, en nagedacht over hoe we die live zouden kunnen spelen. (Lachje) We wisten ook niet of er iemand ons wílde zien. En nu staan er ineens heel veel concerten gepland, dat hadden we niet verwacht.

MARUYAMA: Ik kijk er vooral naar uit om veel vrienden en familie te zien. Zij horen ons al een halfjaar op de radio en via sociale media, en nu kunnen ze ons echt live aan het werk zien.

ganger.

tien jaar oud, maar dat is het zowat, ja.

WOUTERS: (Glimlacht) Ik kom eigenlijk niet zoveel

buiten. Ik ga weleens naar een liveconcert of naar een club, maar niet zo heel vaak.

MARUYAMA: Na corona gaan wij eens goed dansen, Orson. In de Fuse!

WOUTERS: Oké, ik zal dansschoenen gaan kopen.

DE TB-303 OF DE SH-1000?

“Face mask mandatory. Max. four persons in this room.” Een wit blad op een van de deuren

“We hebben al twee keer opgetreden, voor camera’s. Ook supercool, maar zo’n livepubliek wordt toch anders” ORSON WOUTERS

Aili Maruyama en Orson Wouters in de catacomben van VOLTA: “Die vintage instrumenten hebben veel karakter.”

| R E P O R TA G E

media. “Ik heb geluk dat mijn werkgever zo flexibel is,” zegt ze. Wouters is naast muzikant ook producer, en hij repareert om den brode synths.

Een van die opgelapte instrumenten staat hier te pronken: een Polysix van de legendarische Japanse synthesizerfabrikant Korg. “Een heel eenvoudige synth uit de jaren 1980,” vertelt Wouters. “Die kan geen erg zotte dingen, maar hij heeft wel een toffe klank. En veel karakter.”

Het zijn die vintage instrumenten, zoals ook de fraaie Moog die Wouters bedient, die de unieke sound van Aili, ergens tussen dance en pop, kleuren. “De TB-303 is ook belangrijk,” wijst de toetsenist. Dat is een mislukte basgitaarimitator uit 1982, vertelt hij. Door oneigenlijk gebruik legden artiesten er de basis mee van de Chicago-house en de acid house. “Dit is wel een cheape kopie, van het merk Behringer,” schokschoudert hij. “Maar het werkt evengoed.”

Op de grond slingert een SH-1000, de eerste synth die Roland uitbracht in 1973. Wouters glundert: “Zie je die gekleurde toetsen? Daar kan je instrumenten mee imiteren, zoals een tuba of zo. Daar werden synths oorspronkelijk ook voor gemaakt.” “We hebben maar vier handen, dus voor ons is dat extra handig,” zegt Maruyama.

BRUZZ

bij hem repeteren, komt Orson helemáál niet meer buiten,” lacht Maruyama. “Het is een verademing om hier te zijn. De locatie is geweldig, je zit hier samen met muzikanten van alle slag en achtergronden. En op elk moment van de dag hoor je muziek uit een van de repetitiekoten komen. Dat is een heel fijn gevoel, heel inspirerend.”

Met zijn focus op creatie, educatie en presentatie heeft Volta zich opgewerkt tot motor van de Brusselse muzikale ondergrond. Een plek die creativiteit ademt, en die de weg naar ontmoetingen met gelijkgezinden opengooit.

Alleen heeft corona dat laatste wat getemperd.

De passage van Wouters en Maruyama is ook te kort, geven ze aan, ook al zaten ze hier de voorbije maand drie tot vier dagen per week. Op de andere dagen werkt Maruyama bij Pulse, het Vlaamse transitienetwerk voor cultuur, jeugd en

GROETJES VAN SOULWAX “Zwieeeeennngggggg!” Maruyama drukt per ongeluk op een van de toetsen van de Polysix en dat geeft een luide zwiep. Het teken om de instrumenten even aan de kant te leggen en het over hun band te hebben. Maruyama en Wouters ontmoetten elkaar zo’n zeven jaar geleden in Gent. Maruyama was van Antwerpen afgezakt ▼

van een van de repetitieruimtes in de catacomben van Volta wijst ons erop dat corona nog niet voorbij is. Na een kwak alcoholgel uit de door Decoratelier vervaardigde handgelzuiltjes uit recuperatiehout zwaaien we een van die deuren open. In deze grot van Ali Baba zitten Aili Maruyama en Orson Wouters een maand in residentie, om er hun liveset voor te bereiden.

Hun instrumenten hebben ze zelf aangesleurd, de manshoge speakers zijn in bruikleen van het muziekcentrum. “We krijgen ook nog een klein werkbudget om onze kosten te dekken,” zegt Wouters. “En gratis koffie, dat is belangrijk,” lacht Maruyama.

Normaal repeteren Maruyama en Wouters in Son d’Or, de studio bij Wouters thuis in Gent.

“Dat is een piepklein studiootje met heel veel gerief erin, naast mijn keuken. Zo een keer veranderen van plek, geeft zuurstof.” “En als we

29

Culture comes back to life. Music

It’s alive!

B R U Z Z | R E P O R TA G E

DE LIVESECTOR KOMT WEER TOT LEVEN

30

“Eigenlijk is zitten niet meer verplicht, maar wij zijn daar wel voor gegaan.” Arne Huysmans van Volta kijkt tevreden van op het dak van zijn kantoor naar het podium en de tribunes die hij de voorbije weken heeft gebouwd op het plein van Studio CityGate. De containers waar de vijf bezielers van het muziekcentrum hun kantoren hebben ingericht, maken nu letterlijk deel uit van de livesetting. “We mikken wekelijks op 130 mensen. Het is fantastisch om die publiekswerking weer op gang te trekken.” Dat is inderdaad zo, want vanaf 9 juni mag er eindelijk weer muziek gespeeld worden voor een levend publiek. De Gentse muzikale genieën van STUFF. branden de plankenvloer bij Volta in op 10 juni, daarna is het de beurt aan Aili (11/6). Mis zeker ook de vernieuwende jazz van Bandler Ching (26/6) niet.

Volta heeft de ruimte om creatief te zijn, het plein tussen de oude fabriekspanden leent zich perfect voor openluchtactiviteiten, met het terras van zijn café langszij.

Dat voordeel heeft ook de Botanique, buiten in het groen van het park zet de concertzaal de komende weken shows op voor 200 toeschouwers. De Franstalige popvernieuwer Pierres trapt de boel af (19/6), daarna mogen nog de Brusselse kameleon Okamy (20/6), de singer-songwriter Lylac (25/6) en het nieuwe Endz (25/6) de bloemetjes buitenzetten.

Les Ateliers Claus trekt dan weer de Crickxstraat op met Pega en Tanz Mein Herz (19/6) en plant enkele events in LaVallée en Albert Culture. Recyclart gaat deze maand zijn koer opwarmen met enkele dj-sets, om dan vanaf 24 juni de zomer in te luiden met zijn Recyclart Holidays, met activiteiten op donderdag en vrijdag, tot eind juli.

Maar er is ook livemuziek bínnen. De Beursschouwburg gooit zijn café open met Yôkaï (12/6), Ignatz (18/6) en Laryssa Kim (19/6). Tussen 18 en 27 juni organiseren Thomas Devos en Jan Ducheyne op de site van Thurn & Taxis

Peepshow Parnassus, ‘cabineconcerten’ voor drie personen. Laten zich van hun meest sexy kant zien: onder meer Mercelis, Vieze Meisje en The Sharks of Hazard, een nieuwe band rond Devos.

In The Music Village kan je terecht voor de jazzgitarist Jeanfrançois Prins op 11 juni.

Atelier 210 open zijn zaaltje met Glass Museum op 24 juni.

Flagey doet Studio 4 vol lopen voor onder meer de gitaarjazz van het Julien Tassin Trio (16/6) en de jongewolvenklassiek van het Firgun Ensemble (18/6). Van 25 tot 27 juni viert het festival Musiq3 er zijn tiende verjaardag met een karrenvracht namen, waaronder Boyan Vodenitcharov en het Brussels Philharmonic. Nog klassiek? Trek dan naar De Munt, voor een opvoering van Puccini’s klassieker Tosca (11/6 > 2/7) voor 200 operalustigen. Van 12 tot 20 juni slaat Bozar zijn tenten op aan het Coudenbergpaleis voor zijn Summer Palace Concerts, een eclectische reeks concertavonden in de openlucht. Brent Vanneste van Stake gaat er in duel met Benjamin Glorieux en Lotta Mächs (15/6), Soledad komt langs (20/6), net als Claire Chevallier (12/6).

Tussen 11 en 20 juni laat het festival Nuits du Beau Tas zijn alternatieve spirit herleven met vier shows, met onder meer het nieuwe project van Mauro Pawlowski en Jean DL in Le Lac (15/6) en het pianoduo Quasi Una Fantasia in de tuin van Espace Senghor (20/6). Het festival Fête de la Musique is er tussen 18 en 21 juni, met onder meer een concert van L’Orchestre Mégalocal de Forest ! in Le Brass (18/6).

De AB houdt zich in tot na de zomer, maar de Boterhammen en de Feeërieën zullen wel plaatsvinden. Tussen 9 en 11 juli is er Brosella XXS, met onder meer Esinam en Madou. En vanaf 22 juli verwelkomt Arena5 aan de Heizel enkele (inter)nationale kleppers, zoals Ibrahim Maalouf (29/7), Philippe Katerine (30/7), Clouseau (22/8) en Hooverphonic (25/8).

▼

AILI DOET HET LIVE EN ONVERSNEDEN

om daar politieke wetenschappen te studeren, met een master in gender en diversiteit. Wouters groeide op in Herentals en kwam naar Gent om er muziekproductie te volgen.

Op een feestje sprak Maruyama Wouters aan om muziek te maken bij een song waar ze geen blijf mee wist. “Aili wist dat ik met Ableton bezig was, en wilde dat ik haar dat uitlegde.” “Bezig?” kijkt Maruyama gespeeld verbaasd. “Je was toen al een Ableton-pro!” De beste manier om zo’n muziekprogramma onder de knie te krijgen, bleek al doende. En zo zaten beiden al snel muziek te componeren. “Aili is daarna voor een tijdje naar Amerika getrokken, en toen ze terugkwam, zei ze: ik wil dancemuziek maken.”

Wat lokte jou naar de VS, Aili?

MARUYAMA: Na mijn studies heb ik in Washington DC stage gelopen bij Earth Day Network, de organisatie achter Earth Day. Ik was helemaal niet met muziek bezig, ik kwam uit een lange relatie en moest mijn hoofd leegmaken. Zo’n beetje een quarterlifecrisis, zeg maar. Toen ik terugkwam, was Orson nog steeds met muziek bezig en ik dacht: dat heb ik keihard gemist.

Aanvankelijk heetten jullie Aili & Transistorcake.

Dat is nu Aili geworden.

WOUTERS: We hebben daarvoor gekozen omdat

dat korter en duidelijker is.

MARUYAMA: Aili & Transistorcake, dat lijkt meer

op een eenmalig project, terwijl dit iets is wat we duurzaam willen uitbouwen. Het is mijn naam, maar het draait niet alleen rond mij.

Jullie zijn al een jaar of zeven bezig, maar pas eind vorig jaar verscheen jullie eerste single ‘Dansu’. Is corona de vonk geweest die jullie nodig hadden?

MARUYAMA: Ik denk dat het vooral onze deelname aan De Nieuwe Lichting was. Eigenlijk was ‘Dansu’ al af voor corona.

WOUTERS: Dansu, de ep die we nu uitbrengen, was zelfs ook al zo goed als klaar. Tijdens corona zijn we wel beginnen na te denken over het artwork en hoe we die ep zouden releasen.

Met ‘Dansu’ brachten jullie een nummer uit over dansen toen alle clubs dicht waren. “I wanna feel the heat,” klinkt het. Daar spreekt een verlangen uit dat we de voorbije maanden allemaal voelden.

MARUYAMA: Het is grappig dat iedereen dat zo oppikt, want dat was eigenlijk puur toeval.

WOUTERS: De juiste song op het juiste moment.

MARUYAMA: Eigenlijk dachten we: we willen een dancenummer maken, maar hoe doen we dat?

Via tutorials op YouTube. (Lacht) We hebben ook de muziek waar ik graag op danste geanalyseerd.

Daar hebben we ons eigen ding van gemaakt.

“Opzwepende kleefmuziek”, noemden jullie die muziek in Humo.

MARUYAMA: Haha, ja. Het is muziek die barst van de energie, waarop je kan ‘schuren’ tegen elkaar.

WOUTERS: Muziek voor ongewassen mensen in

Jullie hebben met ‘Dansu’ wekenlang op één gestaan in de Vox-lijst van Radio 1, en jullie zijn op de Amerikaanse radio gedraaid. Niet slecht voor een eerste single.

MARUYAMA: Een vriendin van mij had ‘Dansu’ als suggestie gestuurd naar een van de dj’s van KEXP, een radiostation uit Seattle, en die heeft dat nummer gedraaid. Daarna zijn we ook nog opgepikt door de Californische radiozender KCRW. Dat is behoorlijk epic, ja. Maar het is maar de vraag of dat iets teweegbrengt. Internationaal doorbreken is heel moeilijk, zeker nu met corona.

WOUTERS: We zullen beginnen met België.

Orson, jouw Transistorcake-track ‘Mr. croissant taker’ kwam zeven jaar geleden in de playlist van 2manydjs terecht, en via hen belandde het in de videogame Grand theft auto. Ben je dan binnen?

WOUTERS: Je zou dat denken. (Grijnst) Ik was toen

met veel dingen tegelijk bezig. Met de groep Sleepers’ Reign was ik net doorgestoten tot de finale van Humo’s Rock Rally. Transistorcake was niet mijn prioriteit. Maar inderdaad, dat nummer zit in een spel waar er miljoenen van worden verkocht. Ondertussen is dat nummer een eigen leven gaan leiden op YouTube en Spotify, maar qua auteursrechten valt dat tegen.

Stephen en David Dewaele riepen in een filmpje op om op jullie te stemmen voor De Nieuwe Lichting. Voor jullie soort muziek, tussen dance en pop, zijn zij de beste ambassadeurs, niet?

WOUTERS: (Droog) Dat is een mooi compliment, ja.

Zij zijn pioniers, het is heel tof dat ze hun duimpje opsteken voor onze muziek.

CHOKORETO “Anataaaaa, kode kana tabe yu, osakeeeeee, o isho ne nomo o.” Het klinkt als Japans in de oren wanneer Wouters en Maruyama zich aan een versie van ‘Pari pari’ wagen, en dat is het ook. De voertaal op Dansu is Japans, met uitzondering van een paar Engelse zinnetjes in het gelijknamige liedje. Daar zitten de roots van Aili Maruyama voor iets, of beter heel veel tussen. “Ik heb tot mijn zevende in Japan gewoond,” vertelt ze.

“Japans is mijn tweede taal, ook al is het een beetje in een kinderversie blijven steken.”

“Het Japans is een heel ritmische taal, haar cadans past perfect bij onze muziek” AILI MARUYAMA

Vroeger zong Maruyama in het Nederlands.

Dat Japans floepte er ineens uit, toen ze nog vocals nodig hadden voor ‘Dansu’. “Orson zei: ‘Zing eens iets’, en toen begon ik spontaan in het Japans. Ik voelde meteen dat dat heel hard klopte.

Japans is een heel ritmische taal, er zit een natuurlijke cadans in. Het is ook gewoon leuk om te spelen met een taal die niet je moedertaal is, dat maakt het extra uitdagend. En het is ook goed om mijn Japans zo te onderhouden.”

Het Japans gebruikt redelijk wat leenwoorden uit het Engels, maar ook uit het Nederlands.

‘Dansu’ bijvoorbeeld, wat dans betekent. “Of ‘biru’, Japans voor bier,” lacht Maruyama, “en ‘chokoreto’ voor choco.” En ‘Pari pari’ betekent dan wellicht zoveel als ‘party party’? “Nee, nee,” lacht Maruyama. “In het Japans heb je ook veel onomatopeeën. Voor knarsend, of zacht. ‘Pari

pari’ betekent ‘het kraakt’. Mijn vader maakte vroeger vaak tonkatsu, vlees met een knapperig korstje rond, en dat noemden wij ‘pari pari’.”

De vader van Maruyama woont in Tokio.

Normaal gaat ze er één keer per jaar op bezoek, maar corona heeft die traditie verstoord. Zijn stem duikt op in het nummer ‘Futsu’, waarin hij zegt hoe trots hij is op de muziek die zijn dochter maakt. “Als ik hem vraag aan de telefoon hoe hij het maakt, antwoordt hij altijd ‘mama bochi bochi futsu.’ Dat is een inside joke tussen mijn zus en mijn vader en mij. Omdat mijn Japans niet geweldig is, maar dat de enige manier is om met mijn vader te communiceren, hebben wij een eigen taaltje ontwikkeld.”

Is haar muziek een terugkeer naar het Japan van haar jeugd? “Dat kruipt er wel onbewust in.

We zijn nog maar vijf nummers ver, misschien komen er nog big reveals.” In de muziek van Wouters en Maruyama zit die Japanse invloed dieper weggestopt. De aandachtige luisteraar hoort samples uit Japanse reclames, of lichte invloeden uit de rijke Japanse muziektraditie.

Maar Aili heeft veel meer met krautrockritmes en funky elektropop. Stuff waar geen mens op kan blijven stilstaan. Jep, deze vrijdag maken we ons op voor een dansu en een biru.

AILI De ep Dansu verschijnt op 11/6 (Eskimo) Releaseparty: 11/6, 19.00, Volta, volta.brussels

« C’EST NOTRE TOUT PREMIER CONCERT »

“IT’S OUR FIRST EVER GIG!”

Après des mois de livestreams et de concerts filmés, les musiciens vont enfin pouvoir se retrouver cette semaine face à un public en chair et en os. Tout reprend modestement, mais au cours des prochaines semaines, vous pourrez à nouveau profiter de la musique live dans de nombreux endroits. Au centre Volta à Anderlecht, une nouvelle scène en plein air a été construite. Les génies musicaux gantois de STUFF donneront le coup d’envoi, et un jour plus tard, ce sera au tour d’Aili, le projet dance-pop autour de la chanteuse et claviériste bruxelloise Aili Maruyama et du producteur gantois Orson Wouters. Aili a signé un tube à la radio avec ‘Dansu’, son premier single. Lors de son concert, le duo présentera son EP éponyme, des morceaux funky avec l’approbation de Soulwax. « Cela va être très spécial », selon Aili Maruyama. « D’écouter sa musique préférée avec ses amis après tant de mois. Et en plus, il s’agit de notre tout premier concert. »

After months of live streams and concert films, from this week onwards, musicians can finally perform in front of a live audience again. It all starts relatively small and modest, but over the next few weeks, you can once again enjoy live music in many places. At the Volta music centre in Anderlecht, they have a new purpose-built open-air stage with space for a hundred music lovers. The Ghent musical geniuses of STUFF. will kick things off, and one day later it is the turn of Aili, the dance-pop project based around Brussels singer and keyboard player Aili Maruyama and Ghent producer Orson Wouters. Aili scored a radio hit in recent months with “Dansu”, their first single. During his concert, the duo will present their eponymous EP, funky stuff with the approval of Soulwax. “It will be very special,” says Aili Maruyama. “After so many months of listening to your favourite music with your friends. And on top of that, it’s our first ever gig.”

FR

BRUZZ

een discotheek. (Lacht) MARUYAMA: Je zweept op, je kleeft, je stinkt.

(Lacht). Misschien moeten we voor alle zekerheid wat warmtelampen meebrengen.

| R E P O R TA G E

Aili Maruyama en Orson Wouters checken de livesetting bij Volta: “Hopelijk doen we de mensen schuifelen op hun zitje.”

EN

31

Samenwerken aan een duurzame en leefbare stad

DIEN JE PROJECT IN VIA WWW.BRUSSIT.BE BRUSS-IT: een oproep aan burgers en organisaties voor duurzame en sociale projecten in Brussel Un appel à projet qui invite citoyens et associations à proposer des projets durables et sociaux à Bruxelles. Remettez votre projet.

A call to citizens and organizations for sustainable and social projects in Brussels. Submit your project.

CULTURE COMES BACK TO LIFE

Noémie Marsily

33

Culture comes back to life. Théâtre

‘Nous sommes Méduse’ FR

Les Brigi ines et Les Tanneurs fêtent la réouverture des théâtres avec le nouveau festival TB², d’ores et déjà infiltré par La Gang. Le collectif féminin y présente Méduse.s.

La prise d’assaut d’un récit douloureusement millénaire en guise de guérison collective. « Le viol est possible dans un système où il y a impunité. » — SOPHIE SOUKIAS, PHOTOS: SASKIA VANDERSTICHELE

Flash-back dans le territoire mythologique de la Grèce antique.

Jeune et séduisante, Méduse se fait entraîner par le dieu Poséidon dans le temple d’Athéna où il commet l’irréparable. Méduse paye le prix de sa beauté par un viol. Mais le cauchemar n’est pas fini. Athéna dirige sa foudre contre la victime et non pas contre son agresseur.

Méduse est transformée en monstre aux yeux assassins. Sa tête hideuse finira décapitée par Persée. Ce qui, ironie du sort, en fera un héros.

Si les versions du mythe varient selon leur auteur, les récits partagent au moins un point commun : l’histoire n'est jamais racontée du point de vue de Méduse.

Une injustice, au même titre que beaucoup d'autres, que les courants féministes d'aujourd'hui, portés par la déferlante MeToo, s’attèlent à réparer. Au point d'ériger Méduse en symbole des femmes agressées

sexuellement et de leur colère.

C’est que le mythe de la Gorgone n’a pas pris une ride. Et c’est sans doute là que se situe toute la tragédie.

Pour en prendre la mesure, Sophie Delacollette, Alice Martinache et Héloïse Meire, les trois autrices et actrices derrière le nouveau collectif La Gang, ont mis en scène le spectacle Méduse.s: le récit de la figure mythologique raconté par elle-même. Entre les interstices de ce tissage poétique mêlant narration et propositions vidéo, émergent des voix anonymes et si tristement familières. Ce sont les Méduses contemporaines. Leurs témoignages, douloureux, puissants et intensément confrontants, appellent à décapiter pour de bon la culture du viol.

La Gang se décline au féminin. Vous avez constitué un collectif de femmes, cela n’est en rien un hasard.

SOPHIE DELACOLLETTE : Quand on est

sorties de l'école, on a pas mal collaboré sur les projets des unes et des autres. Ce qui nous a valu l’étiquette: « Le Gang » de l’IAD. Alors, il y a deux ans, quand on a décidé de nous unir en collectif pour questionner les rapports entre genre et pouvoir, on a transformé le « le » en « la » Gang (comme disent les Québécois.e.s pour parler de leur bande d’ami.e.s). (sourire).

ALICE MARTINACHE : La Gang, c’était vraiment un nom facile à trouver pour nous (sourire).

Aujourd’hui grâce aux mouvements de déconstruction comme MeToo, on prend conscience que les mythes fondateurs de nos sociétés occiden-

« Tu es engagée pour jouer la putain, la bonasse ou ‘la fille amoureuse de’. Tu finis par te demander : est-ce qu’on n’a pas autre chose à dire ? » SOPHIE DELACOLLETTE

34

Membres de La Gang avec Héloïse Meire, Sophie Delacollette (à gauche) et Alice Martinache n’ont pas peur de monter sur les planches enceintes. Le rapport entre le corps et le pouvoir est au centre de leur réflexion collective.

tales sont basés sur des points de vue dominants, en l’occurrence masculins. Quel a été le déclic pour chacune de vous, pour autant que vous vous en souvenez ?

DELACOLLETTE : Avant mes études en arts dramatiques, j'ai fait sciences politiques. Je me rendais bien compte que l’Histoire était écrite par des hommes, mais je ne me posais pas plus de questions que ça. C’est vraiment en me retrouvant à l’IAD dans une classe de 7 filles et 2 garçons que j’ai vraiment eu un déclic. Les professeurs avaient un mal fou à nous proposer des auteur. ice.s qui écrivaient des rôles de femmes. On se retrouvait souvent avec des petits rôles ou alors des rôles misogynes. On a adapté du cinéma au plateau, des films de François Truffaut. Sur le moment, je trouvais tous ces rôles de femmes formidables, ces belles femmes dont on parle de la longueur des jambes et qui, souvent, ne vivent qu’à travers une histoire amoureuse. Ma

déconstruction, elle s’est faite beaucoup quand j’ai travaillé dans l’éducation aux médias. Travailler avec Héloïse et Alice, ça a été une révélation totale.

MARTINACHE : J'ai commencé par des études de lettres en France. Je me souviens qu’on était béates d’admiration devant les classiques littéraires, avec tout le poids de la littérature sur nos épaules. C’est vrai que les études à l’IAD, ça a été un moment très confrontant. Suivi de l’entrée dans le monde du travail. Il y a cette conscience dans le milieu du théâtre que quand on est une femme, c’est plus difficile de trouver sa place. On le voit dans les chiffres. À 35 ans, les comédiennes disparaissent des scènes, par exemple.

Travailler entre femmes permet de contourner ces mécanismes ?

DELACOLLETTE : Au sortir de l’école, tu es engagée pour jouer la putain ou la bonasse, ou alors « la fille amoureuse de ». Tu finis par te

Théâtres en folie LES ARTS DE LA SCÈNE REPRENNENT VIE

Les Brigittines et le Théâtre les Tanneurs unissent donc leurs scènes pour un festival qui annonce l’été.

Outre Méduse.s (interview ci-contre), les spectateur. ice.s pourront composer leurs soirées tandem avec les créations de pointures comme Olivier de Sagazan, Ayelen Parolin ou encore Julien Carlier. > 19/6, Théâtre les Tanneurs & les Brigittines, www.lestanneurs.be & www.brigittines.be

CONGOLISATION La diaspora congolaise et africaine fait vibrer intensément la scène artistique bruxelloise. Le festival Congolisation le prouve avec une expo de la Wetsi Art Gallery, une slam night ou encore une carte blanche à la chorégraphe Alesandra Seutin, sans oublier une soirée de clôture sous le signe du hip-hop avec Miss Angel et Isha.

30/6 > 3/7, KVS, ww.kvs.be

La nomination récente de femmes à des postes clés au théâtre fait-elle aussi souffler un vent d’espoir ?

MARTINACHE : C’est sûr, même si les chiffres, ça n’est pas encore ça. Je suis membre du Conseil d’Administration de la Chambre des Compagnies Théâtrales et je prends conscience que le changement doit avoir lieu dans les commissions, au niveau de ceux qui sélectionnent les dossiers, et puis au niveau politique.

Mais ça, c’est une autre paire de manches. Les femmes continuent à avoir moins de contrats que les hommes. Il y a le renouvellement du statut d’artiste qui arrive et c’est

assez inquiétant. En tant que féministes, on veut des droits et des budgets égaux à ceux des hommes mais on aimerait aussi des droits qui soient adaptés à nos situations de femmes. On aimerait, par exemple, bénéficier d’un temps pour soi en étant enceinte, sans que nos carrières en pâtissent.

DELACOLLETTE : De la même manière que, en tant qu’artiste, je n’ai pas le droit de prendre deux ou trois jours de travail sur mon congé de maternité. C’est très contraignant parce qu’on travaille dans un milieu très mouvant.

MARTINACHE : Une femme enceinte qui va s’arrêter pendant trois mois, aura plus de difficultés à reprendre son chemin sur le marché du travail.

De la même manière que les femmes de 50 ans se font plus rares sur les planches que les jeunes premières.

C’est aussi une question politique : un corps de femme vieillissant doit-il être siliconé comme dans les retrouvailles de Friends ou est-ce

RIGOR MORTIS Dans un huis-clos traumatique, le metteur en scène Ahmed Ayed interroge notre rapport avec la grande faucheuse. Entre intimité et onirisme, un homme qui a perdu la femme qu’il aime tente de repousser les limites de la mort.

9 > 19/6, Atelier 210, www.atelier210.be

AIWA! Dans le monde arabe, les questions qui touchent aux identités LGBTQIA+ sont souvent vues comme controversées, voire dangereuses. En mémoire de la militante égyptienne Sarah Hegazi, ce programme d’expositions, performances, cinéma et rencontres célèbre le large spectre du genre. > 26/6, Lagrange Points, lagrangepointsbrussels.com

PARK POETIK On n’a jamais assez de poésie. Cet été tous les jours (sauf le lundi) des artistes et des bénévoles sèmeront de la poésie dans les parcs et les rues de la capitale.

Plus de 150 interventions et performances surprise de cirque, de théâtre de rue et d’installations participatives et citoyennes. (GB) > 31/8, Forest & Saint-Gilles, Facebook: Park Poetik

▼

demander : est-ce qu’on n’a pas autre chose à dire ? Travailler entre femmes nous permet d’écrire des histoires qui nous intéressent et de parler de personnages qui nous intéressent. Heureusement, on observe aujourd'hui un vrai tournant dans l’écriture contemporaine.

BRUZZ | INTERVIEW

FESTIVAL TB²

35

▼

Culture comes back to life. Théâtre

qu’on peut le montrer tel qu’il est ?

En faisant disparaître ces femmes de la scène, on les fait aussi disparaître de nos imaginaires.

À quel point peut-on montrer un corps de femme enceinte au théâtre ?

MARTINACHE : Cela nécessite de

s’adapter. Sophie a été extraordinaire, elle a joué la pièce à sept mois et demi de grossesse. Ça nécessite des heures de répétition adaptées et dans notre métier où on doit tout donner, on doit réfléchir à comment s’organiser autrement.

DELACOLLETTE : Et on s’est rendu

jeunes. On voit que ça leur parle et ça ne nous étonne pas du tout. Parce que la prédation sexuelle et les violences arrivent malheureusement très jeune. L’adolescence, c’est un cap où les jeunes sont très exposés et fragiles. Ça n’est pas pour rien que dans notre pièce, Méduse a 17 ans quand elle est violée. Avec cette pièce, on espère créer des espaces où la parole va pouvoir se libérer, aussi bien chez les adolescent.e.s que chez les adultes. On tient également à être encadrées par des associations spécialisées.

MARTINACHE : C’était frappant au fil

« Quand je parlais du spectacle avec des amies, elles me disaient toutes être en mesure de témoigner d’une agression sexuelle » ALICE MARTINACHE

compte que c’était possible.

MARTINACHE : Et c’est là que le projet de collectif est très beau.

Peut-être qu’un metteur en scène qui nous aurait engagées nous aurait dit : écoutez, les filles, vous êtes enceintes, vous ne travaillez pas.

Au-delà de renverser un mythe et de le revisiter comme vous le faites avec Méduse.s, est-ce que notre société a besoin de nouveaux mythes ?

DELACOLLETTE : Oui, c’est peut-être un rêve pour le futur, à discuter avec Alice et Héloïse : pourquoi ne pas écrire un nouveau mythe, ou du moins un récit qui parlerait du corps et du pouvoir. C’est sûr qu’on a besoin de nouveaux récits et de nouvelles formes d’écriture. On a besoin de regards qui soient autres que ceux de mâles alpha, et je ne parle pas seulement de regards féminins. Il y a du travail pour les prochaines années en tout cas. Tant mieux (rires).

Méduse.s a remporté le Coup de Cœur du Jury Jeunes au festival Émulation de Liège. Que représente pour vous cette reconnaissance de la jeune génération ?

DELACOLLETTE : Notre volonté, c’est de pouvoir travailler en atelier en amont ou après le spectacle avec des 36

des interviews récoltées pour écrire la pièce, de voir que beaucoup de femmes avaient subi l’inceste. C’est pour cela qu’on est parties sur l’enfance et l’adolescence pour Méduse.s. Cela permet de recontextualiser l’événement traumatisant.

Le but n’était pas de se flageller et de voir à quel point c’était douloureux, mais de comprendre ce qui se passe avant et ce qui se passe après l’agression sexuelle.

DELACOLLETTE : Le viol est possible dans un système où il y a impunité.

La culture du viol s’inscrit dans la société dès l’enfance.

agression sexuelle. Cela m’a choquée, je ne m’y attendais pas. On espère que les voix vont continuer à sortir et les oreilles à s’ouvrir, surtout.

DELACOLLETTE : La Méduse et la sorcière sont toutes les deux des figures monstrueuses. Ça a été intéressant de se demander qui est monstrueux dans l’histoire : est-ce que c’est Méduse ou le regard qu’on porte sur elle ? Inverser l’histoire permet de se poser la question.

Dans notre spectacle, la guérison ne passe pas par la vengeance. Méduse ne se reconstruit pas en butant tout le monde, comme dans les block-

busters qui ne font que nourrir de dangereux fantasmes. Méduse se reconstruit à la rencontre des autres.

MARTINACHE : Pas de vengeance mais peut-être un acte symbolique, comme le font les sorcières en jetant des sorts, pour réparer ce qui s’est passé et pour se reconstruire.

L’art compte aussi parmi ces actes symboliques.

(En chœur) Tout à fait.

FESTIVAL TB²: MÉDUSE.S 10 > 12/6, 19.00, Les Tanneurs, www.lestanneurs.be

À l’instar du succès de la figure de la sorcière aujourd’hui, est-ce que le fait de renverser le stigmate et de se dire Méduse, participe à une forme de guérison collective ?

MARTINACHE : C’est une réparation

parce qu’on a toutes vécu des agressions d’une manière ou d’une autre. Ça permet de reprendre le pouvoir à travers ce spectacle et de pouvoir dire des choses qui n’auraient jamais été entendues. Le fait d’être une voix de plus, parce qu’on n’est pas les seules, permet de réinclure les Méduses dans une société qui garde ce sujet tabou.

Quand je parlais du spectacle avec des amies, elles me disaient toutes être en mesure de témoigner d'une

“WIJ ZIJN ALLEN MEDUSA”

“WE ARE ALL MÉDUSE”

De theaters Les Brigittines en Les Tanneurs vieren de heropening van de podia met het nieuwe festival TB². Het collectief La Gang stelt er Méduse.s voor, een update van een pijnlijk, oeroud verhaal. Doel is een collectieve genezing en een halt aan de verkrachtingscultuur. De Oud-Griekse Medusa-mythe blijft brandend actueel. “Toen ik over de voorstelling sprak met vriendinnen, zeiden ze allemaal dat ze konden getuigen over een vorm van seksuele agressie,” zegt theatermaakster Alice Martinache.

The two theatres Les Brigittines and Les Tanneurs will celebrate the reopening of their stages with the new festival TB². The female collective La Gang presents Méduse.s, a contemporary update of an ancient and painful story. The aim is to bring about a collective healing and put an end to rape culture. The Greek Medusa myth has not aged one bit. “When I talked about the performance with girlfriends, they all said they had all experienced some form of sexual aggression,” says creator Alice Martinache.

NL

EN

Wednesday

Friday

Thursday

Saturday

from 17:00

rooftop

The bar is open

beursschouwburg Rue Auguste Orts 28

July

August June

Rue Auguste Ortsstraat 28, 1000 Brussels

Culture comes back to life. Cinema

Let them eat popcorn EN

If Brussels is like Paris – it would not be the first time – our cinemas will be packed. There is nothing like the cinema experience and the selection is unseasonably wide. Ten recommendations that will make the reopening a party. — NIELS RUËLL

38

CRUELLA (Craig Gillespie) Release: 9/6

BRUZZ | INTERVIEW

EN/ HOW DO YOU GET LIKE THIS? There is always room for Cruella de Vil at the table of honour with Disney’s biggest baddies. In the animated classic 101 Dalmatians, she got it into her head to use one hundred cute puppies as material for a new fur coat. A live action film now reveals her history in all its colours. In 1970s London, rocked by punk, the young Cruella goes to work as a fashion designer for the Baroness. In no time at all, Cruella gets into a beef with that tyrannical, self-centred and criminal...role model?

GIRLS JUST WANNA HAVE FUN. So do we. Director Craig Gillespie (I, Tonya) knows that and together with the Brussels cameraman Nicolas Karakatsanis he worked out a campy spectacle that is pretty dark by Disney standards. Emma Stone and Emma Thompson fight a delicious acting duel in frenzied outfits.

Think The Devil Wears Prada with a pinch of Tim Burton but better because it is funnier with crazier costumes and better acting.

THE FATHER (Florian Zeller) Release: 16/6

NL/ PARDON MY FRENCH. Over dementie zijn al een dozijn films gemaakt die voortijdig vergeten zijn. Dus wie had durven denken dat The father van Florian Zeller wel memorabel zou zijn? Misschien de mensen die de bejubelde toneelvoorstelling uit 2012 kennen, die de Franse toneelschrijver zelf bewerkte tot een Engelstalige film. Een inspanning die hij beloond zag met een Oscar.

Hij slaagt er dan ook in om in het hoofd te kruipen van een dementerende tachtiger die te trots is om de hulp van zijn dochter te aanvaarden. Ook als kijker weet je nauwelijks wat een hersenschim is en wat niet. Beklijvend.

OSCAR NUMMER TWEE. De 83-jarige Anthony Hopkins tikte zijn tweede Oscar voor beste acteur op de kop met zijn briljante vertolking van een man die zijn grip op de realiteit verliest én het vermogen om voor zichzelf te zorgen. De eerste Academy Award kreeg hij voor zijn Hannibal Lecter in The silence of the lambs. Ook Olivia Colman (The favourite) snoert je de mond met haar vertolking van de liefdevolle dochter die brutaal met haar onmacht wordt geconfronteerd.

39

Culture comes back to life. Cinema

MILLENIUM FESTIVAL

DRUNK (Thomas Vinterberg)

FR/ LE DERNIER SERA LE PREMIER. Millenium est le dernier festival de cinéma à avoir pu se dérouler physiquement l’automne dernier, et il est maintenant le premier à revenir sur les grands écrans. Du 10 au 20 juin, les cinémas Galeries, Vendôme et le CIVA accueilleront le meilleur des documentaires engagés.

Silent Voice brosse le portrait d’un jeune espoir de MMA (arts martiaux mixtes) contraint de fuir la Tchétchénie en raison de son orientation sexuelle. Le choc lui fait perdre l’usage de la parole.

NE RESTEZ PAS CHEZ VOUS. Dans le film intime Dans la maison (photo), Karima Saïdi parle de ses retrouvailles après de nombreuses années avec Aïcha, sa mère, qui souffre de la maladie d’Alzheimer. En 1967, elle quitte les ruelles de Tanger pour commencer une nouvelle vie dans un appartement bruxellois. Une vie marquée par des mariages, des divorces et des adieux et la recherche d’un équilibre entre tradition, religion et liberté. Pas étonnant que le Palace mette ce film à l’affiche (à partir du 23/6).

NL/ BEDUVELENDE DRINKFILM. Volgens een Noorse psychiater wordt de mens geboren met 0,5g/ml te weinig alcohol in het bloed. Licht beneveld zou de mens opener, leuker, creatiever zijn. In Drunk testen vier leerkrachten van een middelbare school de these uit. Hun experiment ontspoort gruwelijk, maar daar draait het niet om in de winnaar van de Oscar voor beste niet-Engelstalige film. Thomas Vinterberg (Festen, Jagten) serveert geen zedenpreek, maar een lofzang op het leven in al zijn grilligheid, vriendschap in het bijzonder.

SPOEL DE CORONASHIT DOOR! Tussen de drankorgieën door toont het Deense Drunk een wederopstanding. Een uitgebluste leraar geschiedenis (een fantastische Mads Mikkelsen) vraagt zich af of hij saai geworden is en waarom de klad in zijn huwelijk zit. Met de hulp van zijn vrienden (en wat drank) vindt hij zijn feest-, dans- en levenslust terug. Dat komt extra hard aan nu we zo lang van feesten verstoken zijn gebleven. Zelfs geheelonthouders houden het niet droog tijdens de extatische slotscène. De bevrijding die u verdient.

DE MAN DIE ZIJN HAAR KORT LIET KNIPPEN (André Delvaux)

NOMADLAND (Chloé Zhao)

NL/ DE MAN DIE ZIJN VOLK LEERDE FILMEN. Cinematek heropent in stijl: met de digitale restauratie van de debuutfilm van André Delvaux, vader van de Belgische film. In 1964 is de inlandse pers niet mals voor zijn meesterwerk. De ogen gaan pas open wanneer Frankrijk applaudisseert voor de fascinerende, bezwerende adaptatie van een magisch-realistische roman van Johan Daisne.

Voor Vlamingen die jong waren in de vorige eeuw is Senne Rouffaer voor eeuwig Kapitein Zeppos. Maar eigenlijk speelt hij hier de rol van zijn leven: die van hypersensitieve leraar die verdwaalt in zijn obsessie voor een studente.

PHONE HOME. Cinematek wil ook een jong publiek verleiden en trakteert deze zomer elke zaterdag op filmpret van de bovenste plank. Zo stoft het de klassiekers af waarmee het door Steven Spielberg, Kathleen Kennedy en Frank Marshall opgerichte Amblin Entertainment in de jaren 1980 uitgroeide tot een van ’s werelds meest geliefde productiebedrijven. Geen veertigplusser kan aan E.T., The Goonies of Gremlins denken zonder nostalgisch te worden.

EN/ OUT OF YOUR HOLE FOR THOSE WITHOUT ONE. Four years ago, in the book

10 > 20/6, www.festivalmillenium.org

9 & 17/6, Cinematek, www.cinematek.be

40

Release: 9/6

Release: 9/6

Nomadland: Surviving America in the twenty-first Century, investigative journalist Jessica Bruder sketched modern nomads: people who no longer have a home and traverse the United States in house trailers, RVs or cars. Many are keen on their freedom but, unfortunately, financially precarious situations also play a role. The Chinese-American Chloé Zhao saw material in it for a road movie with Frances McDormand, who won the Oscar for best actress.

JUSTIFIED OSCAR TRIUMPH. Just as in her previous splendid film, The Rider, Zhao knows how to create blissful empathy for characters who have to overcome setbacks. She shares with the great western directors the talent to let the scenery and vast landscapes tell a large part of the story. The beauty of the images begs for a big screen. Nomadland won both the Golden Lion at the Venice Festival and the Oscar for best film. Zhao also took home the Oscar for best director. She is only the second woman to do so.

PROMISING YOUNG WOMAN (Emerald Fennell)

SLALOM (Charlène Favier)

EN/ KNOCK YOURSELF OUT. Following a traumatic event, a “promising young woman” leads a double life. At night, she pretends to be drunk in the nightclubs and gets picked up by horny men. Dealing with the supposedly concerned miscreants becomes her greatest pleasure. This may seem like the setup of a B movie that continues the tradition of women taking revenge on rapists. The eagerly border-crossing and genre-crossing Promising Young Woman garnered six Oscar nominations (for best actress in a leading role and best motion picture of the year, among others).

(NO) SURPRISE. Debuting English director Emerald Fennell won the Academy Award for best original screenplay with her brightly coloured, vicious and MeToo-friendly pulp. She has already made her name as a producer and writer of the excellent series Killing Eve. The role of the blond avenging angel fits Carey Mulligan like a glove. To call the actress promising after Drive, Shame and The Great Gatsby is a vindictive insult.

FR/ DE LA NEIGE EN JUIN. Slalom est recommandé à n’importe quelle tempéra-

ture, même en plein été. Inspirée par une expérience personnelle, la Française Charlène Favier surprend avec un premier film fort. Une jeune skieuse de talent se fraye un chemin jusqu’à devenir la favorite de l’entraîneur extrêmement exigeant et manipulateur d’une école de sport de haut niveau. La star de cinéma bruxelloise Jérémie Renier incarne admirablement le rôle du salaud.

Noée Abita, sa jeune partenaire à l’écran, est une révélation.

DU HAUT NIVEAU. Les récents scandales dans le monde de la gymnastique et du ski ont révélé des entraîneurs abusifs qui maltraitent leurs athlètes, ou même abusent d’eux/elles. La réalisatrice évite cependant le réquisitoire sensationnel ou le film à thème et reste très proche de son personnage principal. Les scènes dans lesquelles la jeune fille de quinze ans, poussée par l’ambition et peu sûre d’elle, dévale la montagne ou travaille d’arrache-pied pour devenir une championne, prouvent que Favier elle-même est un talent à suivre de près.

MANDIBULES (Quentin Dupieux)

A QUIET PLACE PART II (John Krasinski)

FR/ BZZZ. Mais que fait donc cette mouche posée là sur ma bouche ou une mouche géante dans le coffre d’une voiture volée par Jean-Gab et Manu ? Ces simples d’esprit espèrent faire fortune en dressant la mouche. Leur traversée de la Côte d’Azur est une entreprise hasardeuse. Tout comme Adèle Exarchopoulos, Roméo Elvis a eu du flair en acceptant un second rôle dans cette farce.

DARE-DARE AU CINÉMA. On comprend le rappeur bruxellois. Après huit longs-métrages, il est clair que le réalisateur Quentin Dupieux est accro à la métafiction et excelle dans l’élaboration très sérieuse et bien pensée d’idées bizarres. Ces dernières années, ce drôle d’oiseau, qui a connu un succès mondial en tant que musicien avec Flat Beat, a produit des films absurdes qui sont un peu plus accessibles qu’auparavant, ce qui lui a permis d’élargir son fanclub. Tout comme Le Daim, Mandibules ne vise pas seulement le rire et l’étonnement, mais aussi parfois l’émotion. Quand les hurluberlus font mouche.

EN/ QUE PASA? This is the long-awaited sequel to the nerve-wracking monster

Release: 23/6

Release: 9/6

Release: 9/6

Release: 23/6

movie that made actor John Krasinski famous as a director and screenwriter and brought a bomb crowd to its feet. Of course, he has not changed much of the efficient concept. A mom (Emily Blunt) and her baby, plucky deaf teenage daughter (Millicent Simmonds) and insecure son try to survive in an America that has been overrun by monsters who rely on their hearing. The slightest twitch can cost them their lives. Simple but oh so exciting.

IDEAL FOR THE RELAUNCH OF THE CINEMAS. A Quiet Place Part II is the perfect example of a popcorn movie that has a thousand times more impact on you in the dark of a packed movie theatre. Because it is wonderful to share in the life of a young family that is being sorely tried without being allowed to cry it out. Because you try to be quiet but are betrayed by a loud heartbeat. Because you collectively jump up a metre when the scary scenes come. Spread the word, but not too loud.

41

Culture comes back to life. Theater

Pretbedervers slaan gaten in de taal De theaterzalen gaan weer open: pret gegarandeerd!

Nu ja, de pret wordt ook een beetje feestelijk bedorven in Killjoy quiz van Luanda Casella. In dat stuk onderzoekt de Gentse theatermaakster via een kne ergek quizformat hoe taal wordt gebruikt om mensen uit te sluiten en te onderdrukken.

— MICHAËL BELLON

Durft u op een feestje weleens seksisme of racisme aan te kaarten, tijdens een voetbaltoernooi over mensenrechten te beginnen, of iemands zogenaamde klimaatinspanningen te bekritiseren? Prima pretbederver bent u! En de perfecte kandidaat voor Killjoy quiz van Luanda Casella.

De Braziliaans-Gentse is al twaalf jaar als artiest actief in België. Als spokenwordartieste bij de jazzband Electric Barbarian, maar ook solo. In 2016 kreeg ze vaste voet in het theatercircuit na de bekroning op Theater Aan Zee van haar theatersolo Short of lying, een soort van manipulatieve TED Talk van een insomniac die de digisfeer succesvol met onbetrouwbare clickbait bestookte.

Was Short of lying een goede manier om kennis te maken met Luanda

Casella?

LUANDA CASELLA: Waarschijnlijk de beste. (Lacht) Ik ben al lang bezig met taal en hoe taal werkt, maar het was vooral na mijn master aan het KASK dat ik echt begon te begrijpen hoe woorden en concepten hun waarde krijgen in relatie tot elkaar en de context. Narratieve technieken, storytelling en mediamanipulatie spelen een belangrijke rol in mijn werk. En wat Short of lying en Killjoy quiz gemeen hebben, is de wat populaire lichtere vorm – eerst de TED Talk, nu de quiz – waardoor toeschouwers een iets ernstigere inhoud verwachten, die dan op een toegankelijke manier gebracht wordt.

Die populaire vorm kan je dan weer corrumperen, bijvoorbeeld door een quiz te maken waarin de vragen eens niet over namen of data gaan en die misschien ook geen winnaar heeft.

Een quiz die van de toeschouwer opnieuw een ‘lezer’ maakt.

Inhoudelijk gaat het over de manipulatieve kracht van taal.

CASELLA: Als je als kind geconfron-

teerd wordt met racisme, ben je je al snel bewust van de kracht en het geweld van taal. En als ik terugga naar mijn jaren aan de universiteit in Brazilië, dan waren mijn inspiratiebronnen filosofen als Jacques Derrida, Gilles Deleuze en Vilém Flusser, die me het begrip en het geloof gaven dat realiteit altijd met taal te maken heeft, dat we onszelf vormen doorheen de taal, maar dat

“Veel jonge mensen zijn wel degelijk bezig met politiek.

Het is belangrijk dat ze dan leren de juiste vragen te stellen” 42

© MICHIEL DEVIJVER

NL

taal ook gewelddadig kan zijn en mensen kan uitsluiten.

Ik apprecieer dan ook enorm theaterwerk dat met taal te maken heeft. Zoals dat van de Franse auteur en regisseur Joris Lacoste, die straffe dingen doet met de performativiteit van woorden: hoe het gebruik van een woord ook een daad kan zijn, of hoe vorm betekenis kan bepalen.

Tijdens mijn lessen als docent aan het KASK in Gent en LUCA School of Arts in Brussel voel ik dat veel jonge mensen wel degelijk bezig zijn met politiek. Het is belangrijk dat ze dan leren de juiste vragen te stellen en zich bewust worden van de mechanismen achter de taal. Want alles is

taal. Zoals Derrida een concept als ‘liefde’ helemaal zou uitpakken door de verschillende betekenissen van dat woord in verschillende contexten open te vouwen, zo doen we het ook in de quiz. Omdat de twee deelnemers van de quiz de beste killjoy moeten zijn, moeten ze de taal kritisch kunnen benaderen. Ze analyseren letters, woorden, regeringsmededelingen, citaten uit boeken, chatlines, tweets, Facebookchats, fictieverhalen, ethische statements van bedrijven die hun misdrijven verhullen met taal.

Als je je bewust bent van de mechanismen van taal, begrijp je

Theaterzaligheid LEVE DE COMEBACK VAN DE PODIUMKUNSTEN

THE GOLDBERG VARIATIONS & DANCES OF DEATH

PEEPSHOW PARNASSUS Niets zo coronaproof als een peepshow, dus poten de Brusselse multitalenten Jan Ducheyne en Thomas Devos op Thurn & Taxis een constructie neer met negentien peepshowcabines voor toeschouwers, met in het midden een ronddraaiend podium. Peepshow Parnassus laat u gluren naar muzikanten als STIJN, Kris Dane, Bai Kamara Jr., Noodzakelijk Kwaad, Nele Needs a Holiday en Mauro.

18 > 27/6, www.peepshowparnassus.be

BRUZZ | INTERVIEW

Michiel Vandevelde toont deze week twee dansvoorstellingen. In The Goldberg variations (9 & 10/6) toetst hij Bach, danspionier Steve Paxton en de dansgeschiedenis aan onze ideeën van democratie en lichamelijkheid. In Dances of death (12 & 13/6) bestudeert hij het concept van de dodendans.

9 & 10/6, 12 &13/6, 20.30, www.kaaitheater.be

MOBY DICK, AT LAST QUEEQUEG SPEAKS

Killjoy quiz van Luanda Casella: zes vrouwen van kleur tonen dat de pret bederven nodig is, en hoe je dat precies doet zonder zelf tot geweld over te gaan.

CASELLA: Hetzelfde met ‘they’ en

‘them’ als persoonlijke voornaamwoorden voor non-binaire personen.

Die woorden en voornaamwoorden zijn niet louter een zaak van vocabulaire, maar voor veel mensen een zaak van leven en overleven. Die zaak begint bij de taal, die ervoor zorgt dat we de dingen beter zien.

Uit de queer community komen dan ook veel goede nieuwe woorden en concepten, zoals dat van de killjoy, de ‘pretbederver’.

Hoe kwam je bij dat concept uit?

BOVARY

CASELLA: Door het werk van de

Brits-Australische theoretica Sara Ahmed, dat ik eerder toevallig ontdekte. Toen ik het woord killjoy zag in een Italiaans pretpark, wist ik dat dat de titel van mijn stuk moest zijn. Toen mailde dramaturg Sébastien Hendrickx of ik dan A killjoy manifesto van Sara Ahmed had gelezen. Toen ik dat deed, zag ik dat het ging over wat ik al mijn hele leven deed: feestjes verstoren door kritische opmerkingen te maken en seksisme of racisme te benoemen. Ahmed wijst erop dat als je klaagt over iets wezenlijks – of je dat nu voor jezelf doet of om op te komen voor iemand anders –

Regisseur Jaco Van Dormael maakte eerder voor Podium 19 een verfilming van de Madame Bovarybewerking van Carme Portaceli en Michael De Cock.

Nu kan u ook live zien hoe Maaike Neuville, Koen De Sutter en Ana Naqe gestalte geven aan Gustave Flauberts roman.

22 > 25/6, 20.00, www.kvs.be

EFFEMINATE PHARAOH & EPISODE 3

▼

bijvoorbeeld sneller dat de woordkeuze tussen ‘blank’ of ‘wit’ geen flauwe vocabulairekwestie is.

Regisseur Gorges Ocloo vroeg de Nigeriaanse Booker Prize-winnaar Ben Okri om een libretto te schrijven naar Herman Melvilles Moby Dick. In Moby Dick, at last Queequeg speaks biedt sopraan Nobulumko Mngxekeza-Nziramasanga (Queequeg) weerwoord aan Josse De Pauw (Ahab) op muziek van Dominique Pauwels.

16/6, 20.30, www.kaaitheater.be

Arabfuturism staat voor nieuwe narratieven uit het Midden-Oosten. Effeminate pharaoh is de première van de lezing-performance van Monira Al Qadiri over een vrouwelijke farao met een baard en haar minnaar de architect, wier handen al 3.500 jaar lang verstrengeld zijn. Danssolo Episode #3 van Malika Djardi speurt naar emotie in een door technologie geobsedeerde wereld.

15 & 16/6, www.bozar.be 43

▼

Culture comes back to life. Theater

je zelf een probleem wordt: je bent de killjoy. Je verstoort de pret door onrecht en geweld aan te kaarten.

Maar eens je je realiseert dat dat woord bestaat, realiseer je je ook dat er nog zoveel anderen zijn die hetzelfde doen als jij.

Heb je advies voor mensen die toch aarzelen om de sfeer op een babyborrel te drukken met pakweg een opmerking over iemands onbewuste racisme?

CASELLA: Als iets oncomfortabel

aanvoelt, is er ook iets mis en doe je best een poging om dat te benoemen. Maar dat hoeft niet op een

Laat een quiz nu meestal gaan over winnen, succes en geluk. Niet bij jullie dan?

CASELLA: Het begint al bij de

quizmaster, die de rol van de onbetrouwbare verteller uit de literatuur overneemt, contradicties en onzekerheid creëert, zichzelf aanprijst en zo de sympathie van het publiek wint. Dat wordt daardoor gedwongen om mee te gaan in het taalgeweld, en wordt getuige van de moeite die de twee kandidaten (vertolkt door Yolanda Mpelé en Lindah Nyirenda, red.) moeten doen om daar tegenin te gaan.

Dat er zes mensen van kleur op

gewelddadige of agressieve manier.

Het kan heel diplomatisch, door niet te beschuldigen maar oprecht geïnteresseerd te vragen waarom iemand iets bepaalds zegt, waar een gedachte vandaan komt, en hoe dat misschien samenhangt met privileges. Lezen is daarbij belangrijk. In feministische en antiracistische literatuur vind je de juiste kennis en woordenschat om deze conversaties aan te gaan. Ook ten behoeve van mensen die zelf niet de taal hebben om zich te verdedigen.

Achter het krampachtig verdedigde ‘recht’ op joy of geluk, schuilt een heel maatschappelijk narratief dat ons aanspoort om gelukkig en succesvol te zijn.

CASELLA: Sara Ahmed heeft ook The promise of happiness geschreven.

Daarover gaat het in de inleiding van onze show. We beginnen met de vraag wat geluk is en voor wie dat dan is gemaakt. Zo merk je dat ons idee van geluk op zich al mensen uitsluit. Of dat ons streven naar geluk ons ook ongelukkig kan maken. Een voorbeeld van zo’n narratief van geluk is bijvoorbeeld het narratief van het huwelijk. Dat huwelijk, kinderen en moederschap bijna synoniem zouden staan voor geluk wordt heel weinig in vraag gesteld.

44

het podium staan – een formatie die je niet snel in een televisiequiz in België zal zien (lacht) – is trouwens ook een killjoy. Het publiek denkt dan al snel dat het wat over racisme zal bijleren, terwijl die zes hun van alles bijbrengen over nog heel wat andere zaken.

© MICHIEL DEVIJVER

“Ons idee van geluk sluit op zich al mensen uit. En ons streven naar geluk kan ons ook ongelukkig maken”

Killjoy quiz van Luanda Casella. “We beginnen met de vraag wat geluk is en voor wie dat dan is gemaakt.”

De quiz wijkt vermoedelijk af van de gemiddelde episode van Blokken.

CASELLA: Er zijn zestien ‘categorieën

van geweld’ – onder meer seksisme, racisme, surveillance capitalism, consumentisme, of klimaat – en zestien ‘categorieën van verzet’. We doen ze niet allemaal, maar bij elke ronde kan er worden gekozen, en dan hangt daar een proef aan vast.

In citaten over klimaat onderlijnen we woorden als ‘milieuvriendelijk’ met de simpele vraag wat daarmee dan specifiek wordt bedoeld. Er is een ronde waarin geraden moet worden welke citaten van multinationals komen, en welke van politici.

Alle proeven en verzetsverhalen staan ook in een boek dat je mee naar huis krijgt, om in klassen of groepen gesprekken los te maken.

En er is muziek!

CASELLA: Dat was eerst niet het plan, maar toen ik Helena (Casella, red.)

– de dochter van mijn zus – samen met Timia Van der Linden en

Maïmouna Rachels zag spelen, wilde ik hen meteen in de quiz. Zij doen niet alleen de muziek en de jingles van de rondes, maar zijn een echte band die ook danst, én de rol van een Grieks koor opneemt. Zij geven commentaar en zijn ook verteller op

de momenten dat de quiz vervormd wordt tot iets helemaal anders.

LUANDA CASELLA: KILLJOY QUIZ 10 & 11/6, 20.30, Beursschouwburg, www.beursschouwburg.be, www.luandacasella.com

KILLJOY POWER

KILLJOY POWER

Vous osez évoquer le sexisme ou le racisme lors d’une fête, commencer à parler des droits de l’Homme pendant une Coupe du Monde, ou critiquer les pseudo efforts d’un proche en matière de climat ? Vous êtes un bon rabat-joie ! Et le candidat idéal pour le Killjoy Quiz de Luanda Casella. En 2016, son solo Short of Lying était primé au Theater Aan Zee. Ce dernier ressemblait à la conférence TED d’une insomniaque inondant la sphère numérique de pièges à clic. Killjoy Quiz s’attaque une fois de plus à la force manipulatrice et oppressive du langage.

Do you dare to bring up sexism or racism at a party, start talking about human rights during a World Cup, or criticise someone’s so-called climate efforts?

You are a great killjoy! And the perfect candidate for Killjoy Quiz by Luanda Casella. In 2016, her solo Short of Lying was awarded at the Theater Aan Zee festival in Ostend. That one had seemed like some kind of manipulative TED Talk by an insomniac who bombarded the digisphere with clickbait. Its successor Killjoy Quiz is once again concerned with the manipulative and oppressive power of language.

FR

EN

By Bozar at Coudenberg Palace

© Kamilia sain

Summer Palace Concerts

‘Let us enjoy live music again in a historical courtyard’

Palais du COUDENBERG Paleis

12→20 Jun.’21 § Concert series § Piano kiosk § Open air

Summer Palace Concert_Bruzz_105x142,5mm.indd 1

20/05/2021 14:32

Murder Mystery Game Live 24 + 28/06 WOULD

YOU DARE TO GO DOWN UNDER THE P LACE R OYALE TO CONDUCT AN INVESTIGATION IN A BREATHLESS "M URDER P ARTY "?

Info & reservation: www.coudenberg.brussels

FR, NL, EN

Op stap in Brussel Activiteiten in juni Op 20 juni is het WERELDVLUCHTELINGENDAG.

WANDELING IN HET GROENE LAKEN Wandeling door het groen, langs o.a. het Park van Laken en de Tuin van de Bloemist. Tijdens deze prachtige tocht vertelt de gids je allerlei weetjes over de geschiedenis van de Heizel en Laken, dat dit jaar 100 jaar bij de stad Brussel hoort.

Zaterdag 12 juni om 14u00 en zondag 27 juni om 10u00 Vertrek aan het Atomium 7 EUR

We verwelkomen je op de volgende activiteiten:

BEZOEK AAN HET MIGRATIEMUSEUM Dit museum geeft de verhalen weer van de mensen die om diverse redenen in onze stad neerstreken.

Vooraf krijgen we een inleiding door een gids en na het bezoek is er ruimte voor vragen.

Woensdag 16 juni om 14u00 6 EUR Migratiemuseum, Werkhuizenstraat 17, Sint-Jans-Molenbeek

WANDELING IN MOLENBEEK

KORTFILMS @ CINEMAXIMILIAAN

Industriële overblijfselen, de complexe diversiteit van Molenbeek en een verrassende betonnen kerk…

Deze wandeling neemt ons langs het kanaal, door het centrum van Oud-Molenbeek tot in de buurt rond de Sint-Jan-de-Doperkerk.

Vier het einde van de werkweek met kortfilms van het unieke CineMaximiliaan, dat werd opgericht door en voor nieuwkomers in Brussel. Samen kijken en bespreken we enkele boeiende films!

Zaterdag 19 juni om 14u00 2 EUR Plaats van vertrek wordt bij inschrijving bekendgemaakt

Vrijdag 18 juni om 19u00 Gratis Huis van Culturen, Mommaertsstraat 4, Sint-Jans-Molenbeek

CONCERT @ LAGRANGE POINTS WANDELING IN DE MODELWIJK Deze modernistische wijk in Laken, gebouwd door o.a. architect Renaat Braem, is een mix van woningen en collectieve voorzieningen, gebouwd volgens een zeer strak plan. We wandelen er met gids doorheen en komen meer te weten over geschiedenis en toekomst.

Lagrange Points is een inspirerende seculiere boekwinkel, café en cultureel huis, gecreëerd door Brusselse nieuwkomers. Kom er luisteren naar een tof concert met Arabische muziek en literatuur.

Woensdag 20 juni om 15u00 en 19u00 Gratis Lagrange Points, Huidevettersstraat 114, Brussel

Zondag 27 juni om 14u00 Gratis Plaats van vertrek wordt bij inschrijving bekendgemaakt

Vooraf inschrijven is nodig en kan via inschrijvingen@willemsfondsbrussel.be of op onze website willemsfondsbrussel.be

Stand-up comedy

Wanneer Vrijdag 16 juli om 19.30 uur

Erhan Demirci brengt

Doe Rustig

Waar In de tuin van het Huis der Kunsten, Schaarbeek (buitenlucht / coronaproof!)

Prijs 10 euro Info & tickets

Een gloednieuwe show!

http://erhan.willemsfondsbrussel.be

Culture comes back to life. Eat & Drink

B R U Z Z | R E P O R TA G E

CIRCLE PARK: SUN, FUN, AND CIRCULAR ECONOMY

▼

On your marks, get set, summer!

Culture comes back to life. Eat & Drink

EN

Brussels has languished for several months; it is high time summer arrived. With open-air cafes, padel courts, concerts, and a marketplace for creatives, Circle Park will be the place to be on sunny days.

— MICHEL VERLINDEN, PHOTOS SASKIA VANDERSTICHELE

BRUZZ

| R E P O R TA G E

L

ike Sleeping Beauty, it seems like Brussels is emerging from a long slumber. After lying dormant, life is finally resurfacing.

New projects, each one like a healing embrace, are springing up all over the city. From the range of available options, one that is not to be missed is Circle Park, a large-scale project that has been set up in Anderlecht, between the canal and Studio CityGate. Circle Park is a project that has moved into a temporary site on an industrial wasteland for a three-year period. The space spans a vast 10,000m² concrete paved area surrounded by 5,000m² of green space. This “playground” belongs to the Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij/Société du Logement de la Région de Bruxelles-Capitale (BGHM/SLRB). It is managed by Entrakt, a cooperative company that has existed for more than ten years and specialises in this type of temporary challenge (it has been involved in more

than 100 projects, from Magasin Centraal in the city centre to The Production Hub, former offices in Laken/Laeken that are used as a base for film shoots, among other things).

As its name suggests, Circle Park aims to put the emphasis on the circular economy, a new ethical model for a planet that needs to reinvent itself. You enter Circle Park via 156 Grondelsstraat/Rue des Goujons. The entrance is impressive, leading under an enormous portico made from stacked containers. This recycled Arc de Triomphe opens out into Dantestraat/Rue Dante, the axis that separates the different zones of the project. If you are facing away from the canal, the part on the right is devoted to sports facilities. It contains five padel courts that can be reserved by anyone for €32 an hour, to be divided between four players, via the Playtomic website (playtomic.io) and professional-standard beach volleyball facilities.

The Circle Park Guinguette in Anderlecht opened its doors just last weekend. It will undoubtedly be a hotspot in no time.

48

In the left-hand part, the part we are particularly interested in, the space is divided into two distinct environments. The first, closest to the water, is an incubator to house alternative companies that are involved in social and participatory projects. That space is still under development. It will contain repurposed containers and other temporary structures built to fit the needs of the different ventures. The second space has a very festive ambiance thanks to the presence of a bar, which is also housed in containers.

VAST OPEN SPACE The duo behind La Guinguette in Circle Park is already known for its excellent work in the Park van Vorst/Parc de Forest and at Hangar du Kanaal (La Mouette), two establishments that Brussels will have to do without in the summer of 2021 because they are having work carried out.

Reunited thanks to the company Act for Transition, Géraldine Taymans and Alice Billiet have become experts in pop-up festivities, organising cultural events that include drinks and snacks, with a focus on local food networks. The vast open space where the duo have taken up residence features a large sunny terrasse and a series of containers that can be reserved like private rooms. It is a joyful site surrounded by a beach volleyball court, which is free to access, a ping-pong table, and a pétanque (boules) court.

This “kid-friendly” open-air cafe offers a selection

Open-air deluxe SUMMER BARS ARE POPPING UP AGAIN!

There’s ample room for play and sports ... and for getting a tan.

Moustapha Koma. The delights on offer also include a range of food for sharing. Again, the emphasis is on the local; there is a 150-gram pizza margherita (€4.50) from Antidote, a CityGate eatery we have praised before, cookies from Charlie (€3), and pasteis (€2.60) from Forcado. Over the coming months, the food selection will be expanded by the arrival of food-trucks, such as Yalla Yalla, a truck that serves Lebanese and Mediterranean food. Circle Park also happens to be located 150 metres from the Pierre Marchant bridge, the very spot where Pool Is Cool, after several years of preparation, will be opening its first open-air public swimming pool on 1 July. This 7 by 17 metre structure will include tanning beds and feature numerous events, including film screenings presented in collaboration with Cinéma Galeries and a performance by the Lithuanian visual artist Lina Lapelyte, winner of the Venice Biennale in 2019, in partnership with the Kunstenfestivaldesarts.

In addition to its Velodrome, the former Fritz Toussaint barracks has an open-air cafe that runs all summer long. Ten or so food-trucks serve a range of food at this festive bar that accompanies the festival season, with an organic market and concerts by emerging bands. rue Fritz Toussaintstraat 8, Elsene/Ixelles www.see-u.brussels

FIRM ARTLAB Jette has an urban open-air cafe, one with a food truck that changes every week, thanks to this place, which hosts artistic afterworks, at which the Zenne pils keeps flowing, to coincide with different planned exhibitions. avenue Firmin Lecharlierlaan 143-147, Jette Facebook: firmbrussels

CIRCLE PARK GUINGUETTE Grondelsstraat 156 rue des Goujons, Anderlecht wo/ma/We > vr/ve/Fr 16 > 23.00, za/sa/Sa & zo/di/Su 12 > 23.00 Facebook: circleparkbrussels

ZONNEKLOPPEN IN CIRCLE PARK

BRONZETTE AU CIRCLE PARK

Na de vele lange maanden van afzondering is het hoog tijd dat de Brusselse zomer echt van start gaat.

Zomerbars, padel, concerten en marktjes... Laat ze maar komen! Circle Park wordt ongetwijfeld een van de places to be op zonnige dagen. Het gaat om een tijdelijk project van drie jaar op een voormalige industriële site. De hele plek strekt zich uit op een enorme betonnen plaat van 10.000 vierkante meter, aangevuld met 5.000 vierkante meter groene zone. Op die reusachtige vlakte ligt een guinguette met onder meer een groot zonneterras, een beachvolleyterrein, een pingpongtafel en een petanqueveld. En er is een tribune voor 300 personen waar concerten, voorstellingen en dj-sets zullen plaatsvinden.

Après plusieurs mois de Bruxelles se meurt, il est grand temps de faire place à Bruxelles… summer.

Guinguette, padel, concerts et marchés de créateurs…

Circle Park sera le spot des beaux jours. Il s’agit d’un projet d’occupation temporaire imaginé sur une friche industrielle pour une période de trois ans. Le lieu s’étire au fil d’une vaste dalle de béton de 10 000 m² prolongée par 5 000 m² d’espaces verts. Sur la vaste plaine, la Guinguette du Circle Park offre une grande terrasse ensoleillée, un terrain de beach-volley, une table de ping-pong et une aire de pétanque. Autre jalon important : une tribune de 300 personnes qui permet d’assister à des concerts, des DJ sets et des spectacles.

NL

SEE U B R U Z Z | R E P O R TA G E

of games that are available to children for free.

Another important feature is the 300-person stand for people attending concerts and shows.

Géraldine Taymans, who manages the events side of things, explains: “Due to Covid-19 restrictions, we were unable to put together a programme in advance, not knowing what the configuration would be. Now that the situation is becoming clearer and given the huge amount of space, we will be able to organise DJ sets, and concerts featuring acts such as Pelouse Grass Band, as well as creators’ markets with the not-for-profit organisation Fais-le toi-même.”

On the catering side of things, Alice Billiet is reproducing a winning formula that has been tried and tested in Vorst/Forest and at Hangar du Kanaal. She nails the fundamentals with her choice of carefully selected drinks: Zinnebir (€3.20), Manneken Pils (€2), and beers from local microbreweries such as Saison du Kanaal (€3.80) by La Jungle (CityGate) and 100PAP (€4), a beer whose sales support aid for undocumented immigrants. We also recommend the freshly made lemonade (€2.60) made with Aixandri juice, the coffee (€2.20) from Santos Palace in Anderlecht, and Moussap, an excellent hibiscus and mint beverage made in Brussels by

FR

LE JARDIN DU PESAGE This outdoor cafe leads up to a beautiful Art Nouveau building, the former Bosvoorde/ Boitsfort Hippodrome, providing an ideal setting for the terrasse. You can eat there or just stop in for a drink and a platter of cheeses and cold meats.

Terhulpsesteenweg 51-53 chaussée de la Hulpe, Ukkel/Uccle www.lejardindupesage.be

49

Culture comes back to life. Eat & Drink

La vue, c’est la vie !

BRUZZ

| E AT & D R I N K

FR

l’endroit à la faveur des menus musico-gastronomiques du soir qui sont axés autour d’une thématique spécifique.

Siroter la vie en même temps que la vue. Tutoyer dans le même plan les nuages et la skyline bruxelloise. Tel est le programme à 180° des roo ops. Sélection au plus près du ciel. — MICHEL VERLINDEN, PHOTOS: SASKIA VANDERSTICHELE

La grille de lecture du monde change. Là où auparavant on avait tendance à percevoir l’expérience du rooftop comme un besoin d’élévation sociologiquement suspect, la triste période que traversent aujourd’hui nos sociétés incite à porter un autre regard. Chercher à prendre de la hauteur en ville, c’est désormais espérer respirer. Pas seulement, c’est peut-être également vouloir embrasser du regard un périmètre urbain dont le vaste horizon nous a été amputé pendant plus d’un an. Cette élévation au propre comme au figuré s’apparente à un antidote idéal au confinement. À tout seigneur, tout honneur, c’est d’abord du côté du rooftop du BEURSSCHOUWBURG que l’on se dirigera. Pour cause, depuis qu’elle est ouverte cette « dakterras » respire la simplicité. Certes, ce n’est pas la plus grande (une petite dizaine de tables, dont la 31 qui semble suspendue au-dessus du vide), ni la plus sophistiquée (une liste de boissons assez courtes et

quelques chips) mais on peut y débarquer sans réservation. On aime la vue qui s’ouvre sur, entre autres, la Bourse et la nouvelle fontaine.

Bien vu également, les deux pans textiles en forme de triangles qui permettent de rester sur place si une pluie, légère, est de la partie.

LE TEMPS D’UN ENTRACTE Non loin de là, Magasin Centraal est un magnifique projet d’occupation temporaire initié par Entrakt dans les anciens bureaux d’Actiris. Sur le toit du bâtiment place a été faite pour JARDIN, un espace gentiment végétalisé qui chatouille les nuages sur une superficie de 400 mètres carrés. Outre le fait que la vue est magnifique, ce qui est l’apanage de tous les rooftops, l’endroit a été adopté par un public jeune et festif.

Celui-ci laisse fondre la journée au fil d’un long apéritif arrosé des cocktails du moment. Le détail qui plaît : l’ambiance musicale soignée assurée par des DJ’s affuté.e.s (Maya Cox, Yama…). Celui qui déplaît ? Le

HAUT PERCHÉS PERCHÉ, quant à lui, est le rooftop de

succès du lieu qui oblige parfois à faire longtemps la file avant de pouvoir se poser.

Nouveau toit à ne pas manquer, ALBERT s’est ouvert au cinquième étage de la KBR – acronyme qui est désormais le nom officiel de la Bibliothèque royale de Belgique.

Alors que jusqu’ici on connaissait plutôt la cantine sans relief de l’endroit, Albert risque de s’inscrire rapidement sur la liste des plans immanquables de la capitale.

Logique : la terrasse est aussi vaste qu’elle offre une vue imprenable.

Pour le moment, mesures sanitaires obligent, seules les tables en plein air sont accessibles. Intimidante l’adresse pensée comme un restaurant chic est néanmoins ouverte tout au long de la journée, que ce soit pour prendre un verre – ne pas rater les cocktails super soignés ! – ou déguster une pâtisserie. Côté déjeuner, le chef, Filip Fransen, travaille des suggestions inspirées par les circuits courts. Le bon plan consiste à tester

Sur le toit des anciens bureaux Actiris, Jardin chatouille les nuages sur une superficie de 400 mètres carrés.

l’hôtel Jam, adresse chic en phase avec le goût du jour – ne serait-ce qu’en raison de son atsukan, bains japonais logés dans le sous-sol de l’hôtel. On aime les lignes du lieu signées par le designer bruxellois Lionel Jadot. Au dernier étage, l’endroit fait place à deux terrasses et une piscine étroite qui s’apparente à une bénédiction quand le temps est lourd. Très branché Italie, ce bar sommital déploie des negroni à l’amertume tranchée. Chaudement recommandé. Bien vu également, une série de petits grignotages moyen-orientaux – houmous, caviar d’aubergine, tzatzíki… - permettant de ne pas avoir le ventre vide.

Même esprit de sophistication pour la terrasse du SECRET ROOFTOP BAR installée au sixième étage de l’Hotel Warwick. La cerise sur le gâteau ? Cette impression de pouvoir y toucher l’hôtel de ville du bout du doigt. Emballé dans le bois et parsemé de vert, l’endroit convient parfaitement à un tête-àtête intimiste rendu effervescent par le biais de bulles de champagne, de cocktails inspirés par des alcools locaux (gin Panda, gin de Binche, vermouth Kiss My…) travaillés par l’excellent mixologiste Alexis Sang, voire par les excellentes bières que la brasserie Léopold 7 concocte spécialement pour l’établissement.

Certes, on y perd un peu en termes de caractère festif mais on y gagne en contemplation. Sous les pieds, Bruxelles déroule son charme inépuisable. Et on en redemande.

ROOFTOP DU BEURSSCHOUWBURG Brussel/Bruxelles, www.beursschouwburg.be JARDIN Brussel/Bruxelles, jardinrooftop.be ALBERT Brussel/Bruxelles, www.kbr.be/fr/restaurant PERCHÉ Sint-Gillis/Saint-Gilles, www.rooftop-perché.be SECRET ROOFTOP BAR Brussel/Bruxelles, www.warwickhotels.com 50

Cosy à l’intérieur LES RESTAURANTS À SAVOURER INDOOR (Ci-contre) Tout le monde s’arrache la table 31 du rooftop du Beursschouwburg, suspendue au-dessus du vide.

(Ci-dessous) Dans l’intimité du Secret Rooftop Bar, installé au sixième étage de l’Hôtel Warwick.

Cette adresse fait la part belle aux cuisines du Maroc sans donner dans le cliché. L’artisanat façon Fès y croise un Pop Art réinterprété sous le regard bienveillant de deux apôtres de la paix, Nelson Mandela et Mère Theresa. Le tout dans un esprit de néo-riad. chaussée de Charleroisesteenweg 85, Sint-Gillis/Saint-Gilles www.babdar.be

LA BONNE CHÈRE Avec son décor de briques nues, qui est celui de l’ancien et mythique Idiot du Village, La Bonne Chère installe le convive dans une intimité sereine. Joliment travaillée par une équipe jeune et talentueuse, la cuisine fait voyager parmi les bons produits et les épices.

Ons-Heerstraat 9 rue Notre-Seigneur, Brussel/Bruxelles www.labonnechere.be

B R U Z Z | E AT & D R I N K

BABDAR

LES PETITS OIGNONS Cela fait depuis plus de 40 ans que Khaled Zoughlami régale Bruxelles à la faveur d’une cuisine française d’inspiration méditerranéenne. Celle-ci fait d’autant plus plaisir qu’elle prend place dans un irrésistible décor de brasserie rendu contemporain.

Regentstraat 25 rue de la Régence, Brussel/Bruxelles www.restaurant-petits-oignons-bruxelles.be

BIDOCHE Cette adresse aux contours Art nouveau excelle dans un style de brasserie carnivore. On aime le choix des morceaux de viande, toujours pertinents, ainsi que la sélection des fournisseurs locaux, qu’il s’agisse de Cycle Farm, La Fleur du pain ou Champignons de Bruxelles. boulevard Lambermontlaan 166, Schaarbeek/Schaerbeek www.bidoche.brussels

UIT UW KOT EN DAT DAK OP!

GET OUT ON THAT ROOF!

We laven ons aan het leven en aan het weidse uitzicht. We kussen de wolken en de skyline van Brussel. Dat is het hoofdprogramma van de rooftopbars.

Van de plezante eenvoud en toegankelijkheid van het dakterras op de Beursschouwburg tot de jeugdige esprit van het groene Jardin. Van het adembenemende uitzicht op Albert tot de design chic van Perché. Of wat dacht u van de Secret Rooftop Bar boven op Hotel Warwick?

We quench our thirst for life and the panoramic view. We kiss the clouds and the Brussels skyline.

This is the main attraction of the rooftop bars. From the pleasing simplicity and accessibility of the Beursschouwburg roof terrasse to the youthful esprit of the green Jardin. From the breathtaking view of Albert to the design chic of Perché. Or what about the Secret Rooftop Bar on top of the Hotel Warwick?

NL

EN

LES TRAPPISTES Le célèbre « filet américain » se déguste conventionnellement au Sablon. À la recherche de davantage de dépaysement (et d’une addition plus légère) ?

Direction cette brasserie molenbeekoise faisant place à un cérémonial en voie de disparition : la préparation en salle.

Gentsesteenweg 408 chaussée de Gand, Sint-Jans-Molenbeek/Molenbeek-Saint-Jean www.brasserie-lestrappistes.be 51

Nick Trachet Nick Trachet Nick Trachet

COLOFON COLOFON

COLOFON

Nick Trachet

COLOFON COLOFON

Nick Trachet Nick Trachet

Harde kip Pistolets Harde Pistolets Maatjeskip

Harde kip Pistolets

B R U Z Z | C U LT U R E BRUZZ | TRACHET

)

| U Z Z| C C LT U LT U R E BB RR UU ZZ BRUZ Z |UTRREA C H E T

)

B R U Z Z | C U LT U R E BRUZZ | TRACHET

)

voorjenader onderzoek. kwam slachten! terug met een moet er al een hele hoopIktegelijk forse pistolet met inhoud, dat laatste verwijderde Ik liet de stukken rustig bakkenIkinkwam ruime olie met een voor nader onderzoek. terug moet jede ermaten al een hele hoop tegelijk slachten!

NickTrachet Trachet omer te kunnen nemen.

Het neerlegden bij het advies van de wetenschappers.

Nick enikikeven voegde behoorlijk wat gehakte ajuin aan ding forse pistolet met inhoud, dat laatste verwijderde Ik liet de stukken rustig bakken in ruime olie Brusselaardie diededestad stad woog 45 gram, bolrond met een diameter van Dat is nog maar een jaar of zes geleden.

Daarvoor Brusselaar toe, wat pepertjes en look.

Na anderhalf uur was Nick Trachet ik even om de maten te kunnen nemen.

Nick Trachet Nick culinair en ik voegde er behoorlijk wat gehakte ajuinHet aan ding en de wereld en de wereld culinairdie de staddetwaalf centimeter, de hoogte bedroeg zeven wilden ze nog weleens boven de raadgevingen kip nog steeds oneetbaar taai!

Maakt niet uit, Brusselaar woog 45 gram, en bolrond metanderhalf een diameter van Brusselaar Brusselaar die de stad toe, wat pepertjes look.

Na uur was ontdekt ontdekt uitZo’n belang’, maar dat doen zeeen nu centimeter. raspistolet is Ik met een erg voor nader onderzoek. kwam terug met etengaan we wat later.

In de tropen zijn maaltijden moet je‘nationaal ersteeds al een hele hoop tegelijk slachten! ende dewereld wereldculinair culinair dan en de en centimeter, de hoogte zeven detwaalf kip nog oneetbaar taai!bedroeg Maakt niet uit, forse pistolet met inhoud, dat laatste verwijderde dus niet meer.

Haringen komen over heel de krokante, maar dunne korst omhuld rond een trouwens erg relatief, iedereen krijgt een Ik liet stukken rustig bakken in ruime olie ontdekt ontdekt ontdekt centimeter.

Zo’n raspistolet is bord met erg dan eten wede wat later.

Intedekunnen tropen zijneen maaltijden NickTrachet Trachet wanneer ik om maten nemen.

Het wereld voor.

Maar ze vormen niet pot Er Nick enof ikeven voegde erdebehoorlijk watspoor gehakte ajuin aan ding hij zij thuiskomt, het eten magéén dan al‘nat’! vederlicht wit broodkruim.

Geen van krokante, maar dunne korst omhuld rond trouwens erg relatief, iedereen krijgt een bord Brusselaar die de stad woog 45 gram, bolrond met een diameter vaneen Brusselaar die de stad toe, pepertjes envoor look.iedereen.

Na anderhalf uurhun was zijner verschillende volkeren haring die elk lauw zijn, iswat altijd genoeg nieuwlichterij als sesamzaadjes, slaapbollen of wanneer hijcentimeter, of zijbroodkruim. thuiskomt, het etenspoor mag dan al vederlicht wit Geen van endedewereld wereld culinair en de hoogte bedroeg zeven de kip nog steeds taai!

Maakt niet uit, eigen leefwijze hebben.

Ik deed ertwaalf wat water bijoneetbaar om het stoven rustig Wie langs deopgevallen?

Afrikaanse winkels moet culinair zonnebloempitten: puur gladde korst.

Het broodje Is het u ook Alles inwandelt, de ontdekt voeding ontdekt lijkt lauw zijn, er is altijd genoeg voor iedereen. nieuwlichterij als sesamzaadjes, slaapbollen of centimeter.

Zo’n raspistolet is met een erg dan eten we wat later.

In de tropen zijnslikken. maaltijden Nog bezwaren tegen harinkje Op 16 juni begint het seizoen weer van nieuwe verder laten lopen.

Nu had ikeen al kip met ajuin het zeker alworden. zijn opgevallen: opgeleden de vitrine hangt is zotegroot dat jeer erwat niet onmiddellijk instoven kunt kleiner te Niet lang kwam hetde moet Ikkrokante, deed water bijkorst om het rustig Wie langs de Afrikaanse winkels wandelt, maar dunne omhuld rond een trouwens erg relatief, iedereen krijgt een bord zonnebloempitten: puur gladde korst.

Het broodje Is het u ook opgevallen?

Alles in de voeding lijkt Bijvangst? isinerte niet.

Haringen zwemmen in haring.

Deeen schepen zouden zijn uitgevaren. (het rook écht naarDie kip de keuken), maar ik had vaker weldat dan niet reclame voor al pluvera. bijten, daarvoor is het hoog.

Je moet het invan nieuws Nutella kleinere potten op devitrine markt wanneer hij of zijje thuiskomt, het eten mag dan al vederlicht wit broodkruim.

Geen spoor verder tegroot laten lopen.

Nu ik al kip met ajuin het zeker zijn opgevallen: de hangt is zo dat niethad onmiddellijk in kunt kleiner tealworden.

Niet langop geleden kwam het gesloten scholen vanerduizenden exemplaren.

Als Het maatjesseizoen, zeggen weeen hier.

Maar de het nog graag wat Afrikaanser.

Kennen jullie Meestal staat er het lachende gezicht van ofdaarvoor lichtelijk pletten.

Om het te breken brengt. vaker Voor dezelfde prijseen als de vroegere lauw zijn, er is altijd genoeg iedereen. nieuwlichterij als sesamzaadjes, slaapbollen (het rook écht naar kip in te devoor keuken), maar ik of had weldat dan niet reclame voor door pluvera. bijten, is het hoog.

Je moet het in nieuws Nutella kleinere potten op deDuitsers markttwee breken het net errond dicht gaat, zit er heel zelden een term maatjes wordt vooral gebruikt agussi?

Agussi ookeen als egusi, agushi ofrustig Afrikaanse mama met kleurrijke hoofddoek.

Ik – deed erbekend wat water bij om het stoven Wie langs de Afrikaanse winkels wandelt, moet zonnebloempitten: puur gladde korst.

Het broodje Isop, het udeook opgevallen?

Alles invan de een voeding lijkt een kent pistolet snede in de bovenkant. grotere,Meestal uiteraard!

Ja, hazelnoten zijn duurder het nog graag wat Afrikaanser.

Kennen jullie staat er het lachende gezicht twee breken of lichtelijk pletten.

Om het niet. te breken brengt.

Voor dezelfde prijs als spreken de vroegere verloren gezwommen makreel tussen, meer en Belgen.

Ook de Franstaligen van ‘les egushi wordt voornamelijk gebruikt Het gaat over het diepvrieskip. niet om de nu kwam verder tegroot laten lopen.

Nu ikinalhet kip met zeker zijnMaar opgevallen: opgeleden vitrine hangt isiszo jezwellen er niethad onmiddellijk inajuin kunt kleiner tealworden.

Niet lang het –agussi?

Technisch dat omdat van deeg in of geworden meneer!

En de mensen houden niet Agussi –het ook bekend alsin egusi, agushi Afrikaanse mama op, met kleurrijke hoofddoek. kent een pistolet een snede de maar bovenkant. grotere, uiteraard!

Ja, devan hazelnoten zijn duurder Bodemberoering?

Stel uin gerust: haring, dehet maatjes’,vaker een woord dat ‘maagdje’ zoupluvera. komen. (het rook écht naar kip dehoog. keuken), ikmeest had weldat dan niet een reclame voor West-Afrika.

Het zijn de zaden van een meloenoveral dominerende ‘plofkip’.

Het zijn legkippen bijten, daarvoor is het te Je moet in nieuws Nutella kleinere potten op de markt de hete oven op te vangen.

Maar een leraar van prijsverhoging, dus doen ze het via volumeegushi – wordt voornamelijk gebruikt in Het gaat over diepvrieskip.

Maar niet om de nu Technisch is wat dat om het zwellen van het in geworden meneer!

En deer mensen houden niet gevangen vis ter wereld, leeft niet op dejullie bodem Een Frans woord bestaat niet voor.

Voor de hettwee nog breken graag Afrikaanser.

Kennen Meestal staat er het lachende gezicht van een of lichtelijk pletten.

Om het te deeg breken brengt.

Voor dezelfde prijs als de vroegere soort, of van vele pompoensoorten, gepeld en die te oud zijn volgens de normen van de geschiedenis op rust mijals lang geleden dat verkleining.

West-Afrika.

Het zijn de zaden van een meloenoveral dominerende ‘plofkip’.

Het zijnvia legkippen agussi?

Agussi –vertelde ook bekend egusi, agushi of van Afrikaanse mama op, kleurrijke hoofddoek. de hete oven op tewat vangen.

Maar een leraar van prijsverhoging, dus doen ze het volumede tong of lijkt de poon, maar in het midden Franse vissers van het Kanaal haring altijd kent een pistolet een snede in de bovenkant. grotere, uiteraard!

Ja,met deis hazelnoten zijneven duurder zoals gemalen.

Het resultaat op amandelpoeeierindustrie.

Zulke dieren gaan uiteraard niet soort, of velevoornamelijk pompoensoorten, gepeld en die te oudmijn zijn volgens de normen van deniet om de dienusnee de vruchtbaarheid verzinnebeeldt; degeleden Laatst kwam terug van de egushi –van wordt gebruikt in Hethuisgenote gaatmeneer! overvoor diepvrieskip.

Maar de waterkolom. noemen de biologen belangrijk geweest onze lage landen. geschiedenis op vertelde mij lang verkleining.

Technisch is‘Pelagisch’, datrust om het zwellen van het deeg in dat geworden En de mensen houdender. nietJe vindt vandaag agussi in vrijwel elke verloren,eierindustrie. maar zijn ookZulke nietals meer gepast voor gemalen.

Het resultaat lijkt wat op amandelpoedieren gaan uiteraard niet genitaliën van de godin Ceres.

Se non è vero …

West-Afrika.

Het zijn de zaden van een meloendagelijkse zoektocht naar voedsel met de overal dominerende ‘plofkip’.

Het zijn legkippen Ze worden dus zonder deeen bodem Boulogne-sur-Mer is een erg belangrijke desnee hetede oven op gevist te vangen.

Maar leraarte de van prijsverhoging, dus doen ze het via de volume- dat. die vruchtbaarheid verzinnebeeldt; Laatst kwam mijn huisgenote terug van winkel. ‘onze’ moderne smaak die liever kip heeft met de soort, ofben van vele pompoensoorten, gepeld en die te Ik oud zijn volgens de normen van de Afrikaanse der.

Je vindt vandaag agussi inZe vrijwel elke verloren, maar zijn ook niet meer gepast voor Pistolets zijn per defi nitie wit. staan ‘vogels-zonder-kop’. kreeg een pakje dat meer geschiedenis op rust vertelde mij lang geleden dat verkleining. raken.

Ik ooit meegevaren en ik kan haringhaven, historisch ook Dieppe en Fécamp, genitaliën van de godin Ceres.

Se non è vero … dagelijkse zoektocht naar voedsel met de Van agussi maakt men ‘soep’. dikkegetuigen textuur van tandpasta.

Dus gaan deze vogels naar gemalen.

Het resultaat lijktEigenlijk watverzinnebeeldt; op amandelpoeeierindustrie.

Zulke dieren gaan uiteraard niet Afrikaanse winkel. ‘onze’ moderne smaak die liever kip heeft met de symbool voor de godin en moeten dus puur zijn. leek alsof het broodbeleg moest bevatten.

Daarin die snee de vruchtbaarheid de Laatst kwam mijn huisgenote terug van de dat ook de Noorse vissers het ergwit. goedZehebben maar de Fransen vingen hun haring in hetdat najaar, Pistolets zijn per defi nitie staan ‘vogels-zonder-kop’.

Ik kreeg een pakje meer saus. Agussi bindt ergvandaag mooi en geeft romig Azië en Afrika.

Men is er maar ginder verzot op.deze Bij ons der.

Jeagussi vindt agussi ineen vrijwel elke dikke verloren, zijn ook niet meer gepast voor Van maakt men ‘soep’.

Eigenlijk van tandpasta.

Dus gaan vogels naar genitaliën van de godin Ceres.met Se non è vero … dagelijkse zoektocht naar voedsel met de Volkorenpistolets zijn een ontheiliging!

Pistolets zat wat textuur dus moet doorgaan voor aan boord.

Elk een eigen kamer douche, dat is dan volle haring.

Dekoploos lenteharing die echt symbool voor de godin en moeten dus puur zijn. leek alsof het broodbeleg moest bevatten.

Daarin Afrikaanse winkel. ‘onze’ moderne smaak die liever kip heeft met de resultaat.

Laat enkele scheppen rustig meestoven was kip vroeger iets voor zonen feestdagen, tot saus.

Agussi bindt erg mooi en geeft een romig Azië en Afrika.

Men is er ginder verzot op.

Bij ons Pistolets zijn per defi nitie wit.

Ze staan ‘vogels-zonder-kop’.

Ik kreeg een pakje dat meer worden uit het fi jnste meel gebakken, simila bij de pluimgedierte.

Het leken wel porties voor ruime keuken en goed betaald.

Het werk er zo moddervet wordt in mei en juni, was niet geschikt Van agussi maaktzijn men ‘soep’.

Eigenlijk is dikke textuur vandoorgaan tandpasta.

Dus gaan deze vogels naar Volkorenpistolets een ontheiliging!

Pistolets zat wat ontwikkeling dus moet voor koploos met de kip en roer regelmatig om.

Hier kunnen een fenomenale de brave kip symbool voor de godin en moeten dus puur zijn. leek alsof het broodbeleg bevatten. resultaat.

Laat enkele scheppen rustig meestoven was kip vroeger iets voor zon- enmoest feestdagen, totDaarin licht dat de stoere mannen een fi tnessroom aan voor de technieken.

Romeinen.

Dat gaf in het Duits het woord lilliputters.

Niet vuistdik, maar chocoladereepsaus.

Agussi bindt erg mooi en geeft een romig Azië en Afrika.

Men is er ginder verzot op.

Bij ons worden uit het fijnste meel gebakken, Pistolets simila bij de pluimgedierte.

Het leken wel porties nu ook nog groene groenten bij, okra’s, degradeerde tot de proteïne op devoor Volkorenpistolets zijnzoals een ontheiliging! zatgoedkoopste watvan dus doorgaan voor koploos met de kip en roer regelmatig om.

Hier kunnen eenDe fenomenale ontwikkeling de brave kip hebben laten aanleggen, om toch in traditie demoet ‘groene haring’, resultaat.

Laat enkele scheppen rustig meestoven was Niet kipkop! vroeger iets voor zonennauwelijks feestdagen, tot boord Semmel, nog steeds de naam voor deze broodjes dun. Kolibries zonder Romeinen.

Dat gaf in het Duits het woord lilliputters. vuistdik, maar chocoladereepmaar zeker bijvoorbeeld ook spinazie.

Een markt.

Hetzelfde in Afrika.

Met vreugde bezingen worden uit het fi jnste meel gebakken, simila bij de pluimgedierte.

Het leken wel porties voor nu ookde nog groene groenten bij, zoals okra’s, degradeerde totde deportie goedkoopste proteïne opkip de in hetconditie met kip en roer regelmatig om.

Hierhet kunnen eennauwelijks fenomenale ontwikkeling de brave te blijven!

Als de quota voor jaar zijn gezouten, bewaard, alleen mogelijk zuiden van dat land.

In het museum van Er was eenKolibries tijd dat van contreien deiswerkman Semmel, nog steeds de naam voor deze broodjes dun. zonder kop! tomaatje zorgt ervoor dat je je kan vergissen met ze daar de goedkope kip die uit onze per Romeinen.

Dat gaf in het Duits het woord lilliputters.

Niet vuistdik, maar chocoladereepmaar zeker bijvoorbeeld ook spinazie.

Een markt.

Hetzelfde in Afrika.

Met vreugde bezingen nu ook nog groenten bij, zoals okra’s, degradeerde totvan de goedkoopste proteïne de opgevist, dan groene gaan ze terug naar Moeder de sindszijn. de verspreiding koeltechniek.

Zoop vers Napels zag iktot verkoolde pistolets die de uitbargroot moest Dat was dede ‘terrassiers’ Semmel, nog steeds deook naam voor deze broodjes dun.

Kolibries zonder kop! in het zuiden dat land.

In het museum van Er ginder was een tijd toen dat de portie van contreien de werkman de pepers, jolijt van iedereen!

Laat vliegtuig naar wordt gevlogen, mogelijk maar zeker bijvoorbeeld spinazie.

Een markt.

Hetzelfde in Afrika.

Met vreugde bezingen tomaatje zorgt ervoor dat jedeje kan vergissen met ze daar de goedkope kip die uit onze perhete Vrouw en beginnen wat in tuin te werken en en zo nieuw was die haring dat, toen ze in de sting van de Vesuvius in het jaar 79 hebben nog subsidies metgroot de schop werkten.

Vandaag doen ze dat in het zuiden van dat land.

In het museum van Er was een tijd dat de portie van de werkman Napels zag ik verkoolde pistolets die de uitbarmoest zijn.

Dat was toen de ‘terrassiers’ onbepaalde tijd verder sudderen.

De agussisaus is met van de EU. Die handel moet wel erg zorgt tot ervoor datvan je je kan vergissen ze daar deeen goedkope die uit voor onze contreien per met de tomaatje hete pepers, jolijt iedereen!

Laatmet vliegtuig naar ginder wordt kip gevlogen, mogelijk de kinderen spelen.

Tot de volgende mode kwam, ze probleem werd de Napels zag verkoolde die de uitbargroot moest zijn.

Datwordt was toen de ‘terrassiers’ overleefd. met de Bobcat ofvliegtuig Kubota en moeten ze na hun vullend, eenik klein beetje bitter, winstgevend zijn, want denaar eigenaars het merk desmaakt hete pepers, tot jolijt van iedereen!

Laat ginder gevlogen, mogelijk sting van de Vesuvius inpistolets het jaar 79 hebben nog subsidies met de schop werkten.

Vandaag doen zeerg dat onbepaalde tijd verder sudderen.

Demaar agussisaus is met van de EU.alles Dievan handel moet wel erg campagne. volksgezondheid.

Zoals in de natuur zit het sting van de Vesuvius in het jaar 79 hebben nog met de schop werkten.

Vandaag doen ze dat Het binnenste is soms niet helemaal doorbakwerkuren naar de fi tness.

Greppels graven is een onbepaalde tijdTe verder sudderen.

De agussisaus is met subsidies van deen EU. Die handel moet wel erg ook waterg muskusachtig. eten met debeetje vingers, staan in winstgevend de top vijfhonderd van de Belgische overleefd. met Bobcat of want Kubota moeten zebleken na hun vullend, smaakt een klein bitter, maar zijn, de eigenaars van het merk Misschien is het ook daarom ook dat een levendevol parasieten, en haringwormen met de Bobcat ofsais Kubota en moeten ze het na hun ergoverleefd. vullend, smaakt eensoms klein bitter, maar winstgevend zijn, want deest eigenaars van merk ken een en de ware pistoletoloog trektbeetje eerst dat natte zittend beroep geworden. ”Tu où legraven rijst.

Smakelijk. fortuinen.

Het niet helemaal doorbakwerkuren naar de fi tness.

Greppels isboven een ookbord wat muskusachtig.

Te eten met de vingers, staan in de topvoor vijfhonderd van deGreppels Belgische zobinnenste heerlijk is.is ook gevaarlijk mensen.

Daarom wordt álle Het binnenste isSmakelijk. soms niet helemaal doorbakwerkuren naar de fitness. graven is een harinkje ook wat muskusachtig.

Te plaats eten met de vingers, staan in de top vijfhonderd van de Belgische kruim uit zijn broodje, zo is er voor extra problème?” zei een groothandelaar op de Ik kocht zo’n kip en de winkelier waarschuwken en de ware pistoletoloog trekt eerst dat natte zittend beroep geworden. ”Tu sais où est le boven een bord rijst.

Smakelijk. fortuinen. maatjesharing ingevroren voor minstens 48le ken een en de ware pistoletoloog zittendnu beroep geworden. ”Tu sais où est boven bord rijst.

Smakelijk. trekt eerst dat natte fortuinen. beleg. Smakelijk. vroegmarkt Rungis mij ooit zuchtend. de mij: “Poulet dur!”

Strong chicken lees 1960. je“C’est kruim uit zijn broodje, zo is er plaats voor extra problème?” zei een groothandelaar op de Ikin kocht zo’n kip en de winkelier waarschuwkruim uit zijn broodje, zo is er plaats voor extra problème?” zei een groothandelaar op de uur.

Dat is Ik de wet sinds de jaren Wat aten kocht zo’n kip en de winkelier waarschuwque les gens ne“Poulet mangent plus.”

Een groot deel weleens in mij: Engelstalige recepten.

Surinamers in lees beleg.

Smakelijk. vroegmarkt in “Poulet Rungis mij ooit zuchtend. de dur!”

Strong chicken lees je“C’est beleg.

Smakelijk. vroegmarkt inde Rungis mij ooit zuchtend. de mij: dur!”

Strong chicken je“C’est de mensen dan voor diepvries?

Pekelharing.

Nederland hebben het over “harde kip”, en ja van de bevolking loopt rond in een elfenlijfje, que les gens ne mangent plus.”

Een groot deelin que les gens ne mangent plus.”

Een groot deelin weleens in Engelstalige recepten.

Surinamers weleens in Engelstalige recepten.

Surinamers Zwaar gezouten visjes die een ‘gekookte’ aanblik mensen, dat zijn zehebben ook.

Als je van de oude recepten onthaard, gegomd en gekneed naar de stijl van de jaen ja Nederland hebben het over “harde kip”, van de bevolking loopt rond inkip”, eendie elfenlijfje, Nederland het over “harde en van de bevolking loopt rond in een elfenlijfje, hadden door het effect het zout.

En mensen, dat zijn ze ook. jeleest, de recepten onthaard, gegomd en gekneed naar dehoudt stijl van mwamba voor de kolonialen) boekskes.

Bij(moambe virtuele lichamen hoort virtueel mensen, dat zijn ze ook.

Als je Als de oude recepten onthaard, gegomd en gekneed naar deoude stijl vanvan de de worden beter later in het seizoen gevist, vet van mwamba (moambe voor de kolonialen) leest, boekskes.

Bij virtuele lichamen hoort virtueel moet die kip uren en uren sudderen in de voedsel.van Impressions paupiette veau. mwamba (moambe voor dedekolonialen) leest, zout tegen.Bijd’une boekskes. virtuele lichamen hoort virtueel moet diekip kip kan urendaar en d’une uren sudderen in voedsel.

Impressions paupiette dede veau. palmolie.

Een moderne niet tegen, De zondagse broodjes zijn ook zo geëvolueerd. moet kip uren en uren sudderen in de Dedie Fransen doen er dus niet aan mee. voedsel.

Impressions d’une paupiette de veau. palmolie.

Een moderne kipzijn kanook daar tegen, Deuurtje zondagse broodjes zoniet geëvolueerd. die na een half al tot een hoopje Hoesmelt klein die viennoiserieën en fi jn gebak zijn palmolie.

Een moderne kip kan daar niet tegen, Bezuiden Rijsel gruwt men al bij het idee rauwe De zondagse broodjes ook zo geëvolueerd. die smelt na een halfzijn uurtje alen tot een hoopje Hoe klein die viennoiserieën fi jn gebak zijn miserabele prut. die smelt na half uurtje alen totnu een hoopje haring temiserabele eten.

Alhoewel ze daar ook om zijnvoor de geworden!

De boterkoeken (koffi ekoeken voor de zijn Hoe klein dieeen viennoiserieën fi(koffi jn gebak prut. geworden!

De boterkoeken ekoeken Maarmiserabele ik kwam dus thuis metsushi, zo’n beest.

Het prut. voor de sashimi enkwam de dus zou er snel Maar ik dus bijna thuis met zo’n beest.

Het Antwerpenaars) zijn bijna verdwenen enverdwenen vervangeworden!

De boterkoeken (koffi ekoeken voor de Antwerpenaars) zijn en vervanwoog overigens niet eens zoveel: 1,2 kilo.

Ik hakte woog overigens niet eens zoveel: 1,2 kilo.

Ik hakte Maar ik kwam dus thuis met zo’n beest.

Het verandering in kunnen komen. gen door petieterige ‘croissants’.

In mijn jonge gen door petieterige ‘croissants’.

In mijn jonge Antwerpenaars) zijn bijna verdwenen en vervande kip,kon zodra ze ontdooid was, in handige de kip, zodra ze ontdooid was, in handige woog overigens niet eens zoveel: 1,2 Ik hakte staat het dan met dedingen haring de wereld? jaren kon je met die nog een kleine jaren jeHoe met die dingen nog een kleine gen door petieterige ‘croissants’.

Ininkilo. mijn jonge stukken: idealiter moet elke eter een stukzekrijgen stukken: idealiter moet elke eter een stuk krijgen Wel, uitstekend, dank u.

Onze visserij in de de kip, zodra ze ontdooid was, in handige politieagent ko slaan.

Vandaag in een politieagent slaan.

Vandaag passen ze in passen een jarenko kon je met die dingen nog een kleine “Op de vitrine van met eenvan evenredig deel vanbeen. vlees, veljeen been. Het met een stukken: evenredig deel vlees, vel en Het Noordzee heeft rond 1980 bewezen dat holle kies.

En dan de pistolets: het iskrijgen niet omdat idealiter moet elke eter een stuk holle kies.

En dan de pistolets: het is niet omdat politieagent ko slaan.

Vandaag passen ze in een vel is de voornaamste smaakdrager in een kip en vel is de met voornaamste smaakdrager inze een kip enbeen. ze broodjes heten datvlees, klein zijn.

In overbevissing –zehet gingmoeten toen echt demoeten verkeerde een evenredig deel van vel en Het Afrikaanse winkels ze broodjes dat klein zijn. holleheten kies.

En dan de pistolets: het isInniet wat omdat zonder been erin kan je niet peuzelen, mijn betere at ik er maximaal twee, met zonder been erin kan je niet tijden peuzelen, wat kant op –voornaamste kan omdraaien.

Het begon met een sluivel is de smaakdrager in een kip en wereldwijd als wordt ervaren.

Verder was mijn betere tijden atheten ik er maximaal twee, metzijn. ze broodjes datdroevig zeleverworst, klein moeten In Belgian hangt vaker wel dan varkensgehakt versierd wereldwijd alsvan droevig wordt ervaren.

Verder was ting de haringvangst voor jaren.

Daarmee zonder been erin jeofhet niet peuzelen, wat met de nekkan erbij, ultieme peuzelstuk en in het varkensgehakt ofook leverworst, met Belgian mijn betere tijden at ikversierd er maximaal twee,maar met pickles.

Vandaag zie ik nog broodjes, daar ook de nek erbij, hetals ultieme in hetLangwas herstelden de bestanden zichervaren. en en de terug.

Noordzeeniet een reclame wereldwijd droevig wordt Verder vond ikpeuzelstuk de eierstokken geleden pickles. varkensgehakt Vandaagkarkas zieikiker nog broodjes, maar of leverworst, versierd met Belgian kan misschien vijf vandaar op?

En ik ben niet karkas vond ik de eierstokken terug.

Lang geleden haring doet goed.

Dewel hoeveelheden haring las ikhet eennu authentiek Italiaans recepten voor ook de nek erbij, het ultieme peuzelstuk in het voor pluvera” kan ik erpickles. misschien van op? broodjes, Envan ik ben niet daarvoor zo’nwel grotevijf eter meer.

Vandaag zie ik nog maar daar spaghetti eierstokken kip, maar las ik eenkarkas Italiaans recept voor inauthentiek de zee gaan opmet en neer: dan zijn er veel, dan vond ik de eierstokken terug.

Lang geleden Onlangs hoorde ik van van een slager die nog zo’n grote eter meer. kan ik er misschien wel vijf op?

En ik ben niet weer minder.

De wetenschap houdt het in de spaghettilas met eierstokken vanItaliaans kip, maar daarvoor ik een authentiek recept voor ouderwetse pistolets met “van Onlangs hoorde ikjaarlijkse van een slager diegekapt nog verkoopt, zo’n grote eter meer. gaten en stelt quota op naargelang de spaghetti met eierstokken van kip, maar daarvoor die échte, grote”.

Ikverkoopt, heb mij daarheen gespoed ouderwetse pistolets met gekapt “van Onlangs hoorde ik van een slager die nog De hele reeks nalezen? bruzz.be/trachet vooruitzichten. De laatste verbetering kwam toen die échte, grote”.

Ik heb mij daarheen gespoed ouderwetse pistolets met gekapt verkoopt, dereeks Nationale politiekers binnen Europa zich fi“van naal De hele nalezen? bruzz.be/trachet O K T O B EIk R 2heb 0 2 0 mij daarheen gespoed I 2 8 grote”. die5 2échte,

“Op de vitrine van “Op de vitrine van Afrikaanse winkels “Pistolets zijn per defi nitie Afrikaanse winkels “Pistolets zijnvormen per defi nitie hangt vaker wel dan “Haringen niet wit. Ze staan symbool voor “Pistolets zijn per defi nitie vaker wel dan wit.

Zehangt staan symbool voor één pot ‘nat’!

Er zijn niet een reclame de godin en moeten dus voor wit.

Ze staan symbool niet een reclame devoor godin en moeten dus verschillende volkeren pluvera” puur zijn.en Volkorenpistolets de godin moeten dus voor pluvera” puur zijn.

Volkorenpistolets haring die elk hun eigen zijn een ontheiliging!” puur zijn.

Volkorenpistolets hebben” zijnleefwijze een ontheiliging!” zijn een ontheiliging!”

De hele reeks nalezen? bruzz.be/trachet De hele reeks nalezen? bruzz.be/trachet

52

52

I

28 OKTOBER 2020

De hele De reeks bruzz.be/trachet helenalezen? reeks nalezen?

BRUZZ.be/trachet KTOBER 2020 5 2 I 2 85 O 2 hele reeks nalezen? bruzz.be/trachet De 52

52

BRUZZ BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 BRUZZ ABONNEMENTENBRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Flageyplein 18,02-650.10.80 1050 Brussel, 02-650.10.65 Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk ABONNEMENTEN Gratis in Brussels Hoofdstedelijk ABONNEMENTEN Gewest. BRUZZ Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gewest.

Josiane De (abo@bruzz.be), Rest van België: euro perTroyer jaar; Flageyplein 1050 Brussel, 02-650.10.65 02-650.10.80 Gratis25 in 18, Brussels Hoofdstedelijk Rest3631 van 6044 België: 25 per jaar; Gratis in euro Brussels Hoofdstedelijk IBAN: BE98 3393 Gewest.

ABONNEMENTEN IBAN: BE98 3631 6044 Gewest. van Vlaams Brusselse Media vzw253393 Rest van België: euro per jaar; BRUZZ Josiane DeRest Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Vlaams Brusselse Media vzw25 euro van België: per jaar; BRUZZ Buitenvan België: 30 euro per jaar.

IBAN: BE98 3631 6044 3393 Flageyplein 18,België: 1050 Brussel, 02-650.10.65 Gratis inIBAN: Brussels Hoofdstedelijk Buiten 30 euro per02-650.10.65 jaar.

BE98 3631 6044 Flageyplein 18, 1050 Brussel, van Vlaams Brusselse Media vzw 3393 Gewest.van Vlaams Brusselse Media vzw OPLAGE ABONNEMENTEN Buiten België: 30 euro per jaar.

ABONNEMENTEN OPLAGE Rest van België:België: 25 euro per jaar;per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Buiten 30 euro JosianeBE98 Troyer (abo@bruzz.be), OPLAGE :De 62.609 exemplaren.

IBAN: 3631 6044 3393 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk OPLAGE Gratis in Brussels Hoofdstedelijk ADVERTEREN? van Vlaams Brusselse Media vzw Gewest.

OPLAGE OPLAGE : 62.609 exemplaren.

Gewest.

ADVERTEREN? Marthe 02-650 1030 61 RestPaklons, van België: 25 euro per jaar;per Buiten België: euro jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

Rest3631 van 6044 België: 25 euro IBAN:Marthe BE98 3393 Paklons, 02-650 61 jaar; sales@bruzz.be ADVERTEREN? 10 per IBAN: BE98 3631 6044 3393 OPLAGE van Vlaams Brusselse Media vzw ADVERTEREN? sales@bruzz.be Marthe Paklons, 02-650 10 61 van Vlaams Brusselse Media DISTRIBUTIE Buiten62.609 België: 30 euro per jaar. vzw exemplaren.

Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be Buiten België: 30 euro per jaar.

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be DISTRIBUTIE sales@bruzz.be OPLAGE ADVERTEREN? DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be OPLAGE OPLAGEMarthe : 62.609 exemplaren.

ALGEMENE DIRECTIE Paklons, 02-650 10 ute.otten@bruzz.be 61 Ute Otten, 02-650.10.63, OPLAGE : DISTRIBUTIE 62.609 exemplaren.

DirkADVERTEREN? De ALGEMENE Clippeleir sales@bruzz.be UteDIRECTIE Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE ADVERTEREN? Marthe 02-650 DIRECTIE 10 61 DirkPaklons, De Clippeleir DISTRIBUTIE HOOFDREDACTIE Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be Dirk De Clippeleir ALGEMENE DIRECTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), sales@bruzz.be HOOFDREDACTIE Dirk De Clippeleir DISTRIBUTIE HOOFDREDACTIE Mathias Declercq Kristof Pitteurs DIRECTIE (algemeen hoofdredacteur), Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DISTRIBUTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), HOOFDREDACTIE Mathias Dirk DeDeclercq Clippeleir Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be CULTUUR & UIT Mathias Declercq ALGEMENE DIRECTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), GerdDirk Hendrickx De HOOFDREDACTIE Clippeleir Mathias CULTUUR & UIT ALGEMENE DIRECTIE Declercq CULTUUR & UIT Dirk De Clippeleir Gerd Hendrickx Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), REDACTIE HOOFDREDACTIE Gerd Hendrickx CULTUUR & UIT Mathias(algemeen Declercq Nathalie Eva Christiaens, Sara De KristofCarpentier, Pitteurs hoofdredacteur), HOOFDREDACTIE REDACTIE GerdBettina Hendrickx Mathias Declercq REDACTIE Sloover, KrisKristof Hendrickx, Hubo, Jasmijn Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), CULTUUR & UITEva Christiaens, Nathalie Carpentier, Sara De Nathalie Carpentier, EvaRoan Christiaens, Post,CULTUUR Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Van Sara De Mathias Declercq UIT REDACTIE Gerd&Hendrickx Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Eyck,Gerd Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom Hendrickx Nathalie Carpentier, EvaRoan Christiaens, Sara De Post, KurtKurt Snoekx, Soukias, Van CULTUUR & UITSophie Post, Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Zonderman REDACTIE Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Gerd Hendrickx Eyck,Eyck, Steven VanVan Garsse, Maarten Verdoodt, Tom REDACTIE Steven Garsse, Maarten Verdoodt, Tom Eva Christiaens, SaraSnoekx, De Sloover, Kris Hendrickx, Post, Kurt Nathalie Carpentier, Eva Christiaens, SaraSophie De Soukias, Roan Van Zonderman MEDEWERKERS Zonderman REDACTIE Bettina Hubo, Jasmijn Post, Kurt Snoekx, Sophie Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Eyck, Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon,Sara Nathalie Carpentier, Eva Christiaens, De Soukias, Roan Van Eyck, Steven Van Garsse, Post,Jordens, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van MEDEWERKERS Zonderman MEDEWERKERS Patrick Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Maarten Verdoodt, Tom Zonderman Eyck,Nicolas Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Nicolas Alsteen, Gilles Verlinden Bechet, Trachet, Tom VanKurt Bogaert, Post, Snoekx,Michel Sophie Soukias, Michaël Roan VanBellon, Zonderman MEDEWERKERS Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Eyck, Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Tom MEDEWERKERS Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, EINDREDACTIE Trachet, Tom VanVan Bogaert, Michel Verlinden Trachet, Tom Bogaert, Michel Verlinden Zonderman MEDEWERKERS Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Karen De Becker, Geert Van der Hallen, Sophie Nicolas Patrick Alsteen, Jordens, Gilles Bechet, Tom Michaël Peeters,Bellon, Niels Ruëll, Nick Ruëll, Nick MEDEWERKERS EINDREDACTIE EINDREDACTIE Soukias Trachet, Tom Bogaert, Michel Verlinden Patrick Jordens, Peeters, NielsVan Ruëll, NickVerlinden Trachet,Tom Tom Van Bogaert, Michel Nicolas Gilles Bechet, Bellon, Karen De Becker, Geert Van der Hallen, Sophie Trachet, Tom VanAlsteen, Bogaert, Michel Verlinden Karen De Becker, Geert Van derMichaël Hallen, Sophie Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick VORMGEVING EINDREDACTIE Soukias EINDREDACTIE Soukias EINDREDACTIE Trachet, VanDe Bogaert, Michel Verlinden Heleen Rodiers, Ruth Plaizier Karen Becker, Geert Van der Hallen, Sophie Karen DeTom Becker, Geert Van der Hallen, Karen De VORMGEVING Becker, Geert Van der Hallen, Sophie VORMGEVING Soukias VERTALING Soukias EINDREDACTIE SoukiasSophie Heleen Rodiers, Ruth Plaizier Heleen Rodiers, Ruth Plaizier John Arblaster, Beuzon, KarenFrédérique De Becker, Geert Van der Hallen, Sophie VORMGEVING VORMGEVING VERTALING VORMGEVING Martin McGarry, Laura Jones Soukias VERTALING Heleen Rodiers, Ruth Plaizier Heleen Rodiers, Ruth Plaizier Heleen Rodiers, Ruth Plaizier John Arblaster, Beuzon, Frédérique Beuzon,Frédérique George Holmer, Greta VORMGEVING FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE VERTALING Martin McGarry, Laura Jones VERTALING VERTALING Holmer-Arblaster, Laura Jones, Martin McGarry Heleen Rodiers, Ruth Plaizier Holmer, Arblaster, Frédérique Beuzon, BartJohn Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Frédérique Beuzon, George Greta Frédérique Beuzon,Noémie George Holmer, Greta FOTOGRAFIE ILLUSTRATIE Martin McGarry, Laura Ivan Jones& VERTALING Marsily, Steve Michiels, Put, Holmer-Arblaster, Laura Jones, Martin McGarry FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Holmer-Arblaster, Laura Jones, Martin McGarry Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Frédérique Beuzon, George Holmer, Greta Noémie Saskia Vanderstichele, Wide Bart Dewaele, Kim, Vercnocke Wauter Mannaert, Noémie FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Holmer-Arblaster, Jones, Martin Marsily, FOTOGRAFIE Steve Michiels, Ivan Put, McGarry FOTOGRAFIE &Laura ILLUSTRATIE & ILLUSTRATIE Bart Marsily, Dewaele, Steve Kim, Wauter Mannaert, Noémie Michiels, Ivan Put, VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Noémie Bart Ivan Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Marsily, Steve Michiels, Put, FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke Kristof Pitteurs Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke Marsily, Steve Michiels, Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie VERANTWOORDELIJKE UITGEVER FlageypleinSaskia 18, 1050 Elsene. Wide Vercnocke Vanderstichele, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Marsily, Michiels, Ivan Put, KristofSteve Pitteurs VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Bruzz is Kristof een uitgave van 18, de Vlaams Brusselse Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke Pitteurs Kristof Pitteurs VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Flageyplein 1050 Elsene.

VERANTWOORDELIJKE Media vzw, wordt op deElsene. persen van Eco UITGEVER Flageyplein 18,Elsene.

1050 Flageyplein 18, gedrukt 1050 Kristof Pitteurs VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Bruzz isMedia) een uitgave van de Vlaams Brusselse Kristof Pitteurs PrintBruzz Center (DPG Flageyplein 18, 1050 Elsene. is een uitgave van de Vlaams Kristof Pitteurs BruzzMedia is eenvzw, uitgave deBrusselse Vlaams Brusselse wordtvan gedrukt op deElsene. persen van Eco Flageyplein 18, 1050 en wordt gesubsidieerd door Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco van Eco Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Media vzw, gedrukt persen BRUZZ iswordt een uitgave vanop dede Vlaams Brusselse Print Center (DPG Media) de Vlaamse de Vlaamse Print CenterGemeenschap (DPG Bruzz Media)is eenen uitgave van de Vlaams Media wordt gedrukt op de persen van EcoBrusselse Print Media) Bruzz isvzw, een(DPG uitgave van de door Vlaams Brusselse enCenter wordt gesubsidieerd Gemeenschapscommissie. en wordt gesubsidieerd door Media vzw, wordt gedrukt op persen van Eco Media vzw, wordt gedrukt op persen Eco Center (DPG Media) en Print wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en van dede Vlaamse de Vlaamse Gemeenschap en dede Vlaamse Print Center Print Center (DPG Media)(DPG wordt gesubsidieerd door Media) Gemeenschapscommissie. deen Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie. en wordt gesubsidieerd en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap endoor de Vlaamse Gemeenschapscommissie. de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

Gemeenschapscommissie.

Gemeenschapscommissie.

© SHUTTERSTOCK

MELD NIEUWS MELD NIEUWS nieuwsgespot? gespot?Tips Tips zijn ZelfZelf nieuws zijnaltijd altijd MELD NIEUWS welkom welkom viavia Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd bruzz.be/meldnieuws MELD NIEUWS bruzz.be/meldnieuws MELD NIEUWS Persberichten kunnen via Tips zijn altijd welkom via Zelf nieuws gespot?

Persberichten kunnen via MELD NIEUWS redactie@bruzz.be Zelf nieuws Tips zijn altijd bruzz.be/meldnieuws welkom via gespot?

MELD NIEUWS redactie@bruzz.be Zelf nieuws Tipsvia zijn altijd welkom via gespot?

Persberichten kunnen bruzz.be/meldnieuws Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd welkom via bruzz.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be welkom via BRUZZ.be/meldnieuws redactie@bruzz.be Persberichten kunnen VOER UW EVENEMENT IN OP via bruzz.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT VOER UWredactie@bruzz.be EVENEMENT IN OP SUR Persberichten kunnen via ENTER YOUR EVENT ON ENCODEZ VOTREredactie@bruzz.be ÉVÉNEMENT SUR VOER UW EVENEMENT IN OP www.agenda.brussels ENTER YOUR ON VOEREVENT UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR www.agenda.brussels ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON VOER UW EVENEMENT OP ENTER YOUR EVENT ON IN VOER UW EVENEMENT IN OP www.agenda.brussels WWW.BRUZZ.BE ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR www.agenda.brussels ENCODEZ VOTRE SUR VOER UWÉVÉNEMENT EVENEMENT IN OP ENTER YOUR EVENT ON ENTER YOUR EVENT ON ÉVÉNEMENT SUR ENCODEZ VOTRE WWW.BRUZZ.BE www.agenda.brussels www.agenda.brussels ENTER YOUR EVENT ON WWW.BRUZZ.BE WWW.BRUZZ.BE www.agenda.brussels

WWW.BRUZZ.BE WWW.BRUZZ.BE WWW.BRUZZ.BE

-40%

-50%

• VAN CRAENENBROECK •

2000828426/EB-B

BIJOUTIERS - JUWELIERS

LIQUIDATION TOTALE UITVERKOOP Pour cessation d’activité - Wegens Stopzetting

-60%

JUWELEN 18KT / BIJOUX EN OR 18CT - TROUWRINGEN / ALLIANCES LONGINES - RADO - CERTINA - BALMAIN Place Daillyplein 26-27 - 1030 Bruxelles - Brussel Tel. 02/7343938 info@van.craenenbroeck.be

Mardi-Vendredi 9:30-12:30 & 13:30-18:30 Dinsdag-Vrijdag Samedi/Zaterdag 10:00 - 18:00

www.van.craenenbroeck.be

A partir du 16/2 - jusqu’au 16/7

Wij kopen uw: oud goud, zilver, juwelen, munten, horloges, diamanten, bestek, tin

Hoogste prijs in België Onmiddellijk betaald Bel nu:

0473 26 36 85 Peter-Jan Timmerman LAAR 18 TESSENDERLO

DB714102E1

Vanaf 16/2 - tot 16/7

Heures d’ouverture/Openingsuren:

DB693925L0

WWW.PEJATI.BE WWW.VIEIL-OR.BE

DB623070I9

Waarom zou je iemand aanraden om in ons ziekenhuis te solliciteren als schoonma(a)k(st)er?

Je krijgt een uitgebreide opleiding.

We werken met heel goed materiaal: we hoeven niet te sleuren met emmers en stofzuigers. Bovendien kan je de hoogte van jouw materiaal aanpassen aan jouw lengte, dus dat is goed voor de rug.

De verloning is stipt en correct en het ziekenhuis is vlot bereikbaar met het openbaar vervoer (bus en trein). Zelf neem ik soms de trein, dan wandel ik nog een kwartiertje tot aan het station van Halle. En als je een treinabonnement neemt via het ziekenhuis, dan hoef je zelf niets te betalen.

Maar het allerbelangrijkste is de goede sfeer! En als je met een probleem zit qua werkplanning, kan je steeds terecht bij onze leidinggevenden. Er wordt naar jou geluisterd en in de mate van het mogelijke een oplossing aangereikt.

Welke uurregeling/shift doe je het liefst ?

Ik doe het liefst de dagdienst. We hebben 2 uurregelingen binnen de schoonmaak: de dagdienst en het 2-ploegenstelsel. Beide uurregelingen hebben voor- en nadelen: de dagdiensten zijn voor de mensen met kinderen vaak makkelijker te combineren met een gezinsleven, maar het 2-ploegenstelsel heeft als voordeel dat je je boodschappen kan doen op momenten dat er geen volk is in de winkels, dat je je huishouden onder handen kan nemen als iedereen de deur uit is en je hoeft niet te werken op zaterdag.

Annick schoonmaakster @AZ SINT-MARIA HALLE sinds september 2018

Klaar voor de dag?

09:00

Mmmm...

06:00 06:30

Samen met een aantal collega’s die ik in de kleedruimte al heb ontmoet, checken we de dagplanning in ons schoonmaaklokaal. Mijn dag kan niet meer stuk: ik werk vandaag samen met één van mijn favoriete collega’s. We staan vandaag op de spoedafdeling. Het wordt vast een drukke dag … Ik neem mijn schoonmaakkar en ga aan de slag.

Het is belangrijk om de correcte procedures te volgen bij het poetsen in ons ziekenhuis: we poetsen van ‘minst vuil’ naar ‘meest vuil’ en de raakvlakken (deuren, klinken, handvatten, …) komen eerst aan bod. Het laatste onderdeel bij het poetsen van een kamer is het sanitair. Weet je wat ik het fijnst vind aan mijn job ? Dat ik er mee kan voor zorgen dat onze patiënten in een propere en aangename omgeving in ons ziekenhuis kunnen verblijven.

12:00

Lunchtijd: we kunnen op het werk lekker, gezond en goedkoop eten. Er is keuze tussen broodjes, slaatjes en warme maaltijden. Ook een vegetarische variant is dikwijls verkrijgbaar. En bijna wekelijks is er een frietjesdag.

Koffiepauze: we verzamelen met de andere collega’s van onze ploeg in de cafetaria. Er wordt gratis koffie en soep aangeboden. Sinds de coronacrisis moeten we ver genoeg uit elkaar gaan zitten maar ook op die manier kunnen we nog een gezellig babbeltje slaan. In onze ploeg werken ongeveer 15 schoonma(a)k(st)ers, in totaal zijn we met een 60-tal.

14:15

12:30

We gaan terug aan de slag. Na de spoedboxen, dienen de gemeenschappelijke ruimtes zoals de keuken en de verpleegpost van de spoeddienst nog aangepakt te worden. De verpleegkundigen en artsen moeten even plaats maken voor mij maar dat doen ze met plezier.

Het is fijn werken zo, ik heb het gevoel dat ik ook deel uitmaak van hun team.

Een collega van me zal de rest van de dag de spoedboxen reinigen die telkens opnieuw vrijkomen, maar mijn taak daar zit er op. In de namiddag is het belangrijk dat de kamers van de patiënten die naar huis gaan, volledig ontsmet en gereinigd worden zodat deze weer ‘spic & span’ zijn voor de volgende patiënt. Ik ga helpen op een drukke verpleegdienst.

Samen met mijn collega maak ik nog 6 kamers opnieuw gebruiksklaar en help ik bij de schoonmaak van de bureelruimtes.

Ik sluit stilaan mijn dag af maar zorg er eerst nog voor dat mijn poetskar volledig klaarstaat voor de volgende dag: producten worden aangevuld en propere schoonmaakdoeken klaargelegd. Ik ga met een positief gevoel naar huis als de patiënten tevreden zijn. Ik kreeg vandaag een welgemeende dankjewel van een patiënt en dat doet heel veel deugd.

Tot morgen!

Zin om de collega te worden van Annick ?

Solliciteer via jobs.sintmaria.be of neem contact op met Isabel Alaert 02 363 61 99 DB718136E1

09:15

DB623068I9

DB718407F1

BRUZZ GUIDE 2021 BOTANIQUE I FLAGEY I COLLIGNON I OUD-MOLENBEEK I STALINGRAD I ALTITUDE 100 I SABLON I HEEMBEEK-MUTSAARD I HENRI I WOLVENDAEL

OUT NOW!

Ontdek de leukste adressen in tien Brussselse wijken!

Haal jouw gratis BRUZZ guide bij Muntpunt of check BRUZZ.be/guide voor de andere verdeelpunten.

Ga naar BRUZZ.be/guide voor de vorige editie van de BRUZZ guide, ‘Brusselse quartiers part 1’

ADVbruzz_BRUZZgids2021_1/1_215x290_V2.indd 1

1/06/21 17:21