BRUZZ - editie 1711

#1711

NL

WEEKBLAD HEBDOMADAIRE WEEKLY EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18 PLACE FLAGEY 1050 ELSENE/IXELLES

FR EN

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

INTERVIEWS

|

A N A LY S E S

|

TIPS

3 | 6 | 2020

BRUSSEL MASSAAL OP TWEE WIELEN

‘De fiets heeft mij gered’

VERTROUWENSBREUK TUSSEN POLITIE EN JONGEREN

‘Het respect voor de politie moet hersteld worden’

BLANCHE ON LIFE AFTER LOCKDOWN

‘Next summer will no doubt be fantastic’

Inhoud | Sommaire | Inside COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), Mathias Declercq CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx

16

REDACTIE

Jean-Marie Binst, Eva Christiaens, Sara De Sloover, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Jasmijn Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Eyck, Steven Van Garsse, Maarten Verdoodt, Danny Vileyn, Tom Zonderman

Dubbelinterview met Mathias Vanden Borre (N-VA) en Hilde Sabbe (one.brussels)

“De meeste politici deugen” “Hebt u het dan ook over mij?”

MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden EINDREDACTIE

Karen De Becker, Geert Van der Hallen, Sophie Soukias VORMGEVING

Heleen Rodiers, Ruth Plaizier VERTALING

John Arblaster, Frédérique Beuzon, Martin McGarry, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke Voer uw evenement in op Encodez votre événement sur Enter your event on www.agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

22

28

Danse urbaine vs quarantaine

Interview

« Les vrais ba les me manquent, la communauté aussi » Rachad, 20 ans, danseur hip-hop

“Het vergt overgave, jezelf lazarus zuipen voor een boek” Frederik Willem Daem voelt zich eindelijk echt schrijver (en ook een beetje cafébaas)

WAKE UP BRUSSELS Meld nieuws

Hebt u nieuws uit Brussel, dan kunt u ons dat melden via het WhatsApp-nummer 0489-988.988 Persberichten kunnen via

nieuws@bruzz.be

2

I

3 JUNI 2020

NOG MEER

Brussel staat op uit de lockdown en BRUZZ trekt de stad in. In juni maken we elke vrijdagnamiddag vanaf 13 uur liveradio en livetelevisie op een plein ergens in Brussel. Luister en kijk naar BRUZZ radio (FM 98.8), BRUZZ tv en BRUZZ.be

Edito 0 4 De week Nieuwsoverzicht 06

In Beeld De speeltijd is begonnen

08

Analyse Oversterfte in Brussel

10

Reportage Sint-Joost, waar mondmaskers verplicht zijn

15

Column Vileyne gedachten

23

Tips CultureAtHome

32

Portret Chantal Akerman

35

Column Jean-Marie Binst over zelfbeheersing

36

Coverstory Brussel omarmt de tweewieler

42

Nick Trachet Gehangen vis

43

Big City Is de stad hoger gebouwd dan ze oorspronkelijk lag?

40

De foorkramers sturen bij

“Het moet nog wat bekend worden, maar we moeten toch iets doen om te overleven” Jonathan Doop, telg van het bekende geslacht Vandermeulen, bakt nu smoutebollen op zijn eigen koer

GEEN TIJD OM TE NIKSEN Geen tijd om te niksen met de Hendrikxen. Tijdens de Wake up Brussels-namiddagen geven BRUZZ-journalisten Kris, Toon en Gerd Hendri(c)kx Brusselse suggesties voor fiets, feest en cultuur.

DE TIJD DRINGT

Het vertrouwen tussen de Brusselaars en hun politiekorps moet hersteld worden.

Dat de tijd dringt, is duidelijk. We moeten in deze zelfs niet naar de Verenigde Staten verwijzen, naar onze eigen straten en parken kijken volstaat. Dat er een hoorzitting komt over de werking van onze politiediensten kunnen we dan ook alleen maar toejuichen. Al moet ik eerlijk zeggen dat ik er weinig heil van verwacht.

“De sociale cohesie aanpassen, meer agenten uit Brussel zelf aanwerven - liefst uit de betrokken wijken - inzetten op nabijheidspolitie, een eengemaakte commandostructuur, het respect voor de politie herstellen ...” Het zijn een aantal van de oplossingen die Mathias Vanden Borre (N-VA) en Hilde Sabbe (one.brussels) in dit magazine naar voren schuiven.

Ik hoorde het allemaal al eerder: na de rellen in Vorst of Kuregem bijvoorbeeld in de jaren negentig van de vorige eeuw. De namen van de partijen zijn veranderd. De analyse van de problemen én de bijhorende oplossingen die aan beide zijden van de politieke links-rechts-as naar voren worden gedragen zijn dat niet. En misschien moet dat maar de belangrijkste vraag worden voor onze politici: waarom lijkt het dat al die inspanningen van de afgelopen twintig jaar nauwelijks iets hebben veranderd?

LE TEMPS PRESSE La confiance entre les Bruxellois et leur police doit être rétablie. Il est clair que le temps presse. Nous n’avons même pas besoin de faire référence aux États-Unis ; il suffit de regarder nos propres rues et parcs. Nous ne pouvons donc que nous réjouir qu’une audition sur le fonctionnement de nos services de police soit prévue. Même si je dois dire que je n’en attends pas beaucoup. « Renforcer la cohésion sociale, recruter davantage de policiers à Bruxelles même – de préférence dans les quartiers – mettre en œuvre une police de proximité, une chaîne de commandement unifiée, rétablir le respect de la police ... » Voici quelques-unes des solutions proposées par Mathias Vanden Borre (N-VA) et Hilde Sabbe (one.brussels) dans ce magazine. J’ai déjà entendu ce refrain : après les émeutes de Forest ou de Cureghem par exemple dans les années nonante. Les noms des partis ont changé.

L’analyse des problèmes et les solutions proposées par les deux côtés de l’axe politique gauche-droite sont les mêmes. Et cela devrait être la question centrale pour nos politiques : pourquoi tous les efforts réalisés au cours des vingt dernières années n’ont pratiquement rien changé ?

TIME IS OF THE ESSENCE Trust between the residents of Brussels and their police corps is in urgent need of repair. It is very clear that time is short. We need not even refer to the United States; a cursory glance at our own streets and parks is more than enough. We can thus only applaud the fact that there will be a parliamentary enquiry into the operations of our police services. Though I must honestly say that I expect little good to come of it.

“Adjusting social cohesion, employing more officers who are from Brussels itself – preferably from the local neighbourhoods – investing in local policing, creating a unified structure and chain of command, restoring respect for the police…” These are just some of the solutions that Mathias Vanden Borre (N-VA) and Hilde Sabbe (One.brussels) propose in this magazine. I have heard it all before: after the riots in Vorst or Kuregem in the 1990s, for example. The names of the political parties have changed.

The analysis of the issues and the solutions that are proposed from both the left and the right sides of the political spectrum have not. And so perhaps this should be the most important question for our politicians: why is it that all the efforts made over the past twenty years have barely changed anything?

KRISTOF PITTEURS, hoofdredacteur 3 JUNI 2020

I 3

De week

INSCHRIJVINGEN NEDERLANDSTALIG BASISONDERWIJS

Geen plaats voor 3.952 kinderen

Het aantal kinderen dat ingeschreven is in het Nederlandstalig basisonderwijs, maar voor wie niet meteen een plaats beschikbaar is, blijft stijgen. Voor bijna 4.000 van de 6.900 aangemelde kinderen en hun ouders is het de komende maanden bang afwachten. Het tekort blijft toenemen, omdat de capaciteitsverhogingen de extra inschrijvingen niet kunnen bijbenen. — SARA DE SLOOVER

O BRUZZ | DE WEEK

uders die hun dochter of zoon aangemeld hadden voor een felbegeerde plaats in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel, kregen vrijdag te horen of hun kind volgend schooljaar kan starten in een van de scholen die ze kozen. Vanwege de coronapandemie had het Lokaal Overlegplatform (LOP) Brussel Basisonderwijs de deadline voor aanmelding immers verlengd tot eind mei.

In die periode werden 625 bijkomende dossiers ingediend. Dat is goed voor een nieuw record van 6.888 ingediende dossiers, of 7,3 procent meer dan vorig jaar, meldt het LOP. Er was sprake van een echte

4

I

eindspurt: eind april waren er nog maar ongeveer 150 extra dossiers.

NUANCE Voor de ouders van 2.936 kinderen is het antwoord positief. Maar voor een veel grotere groep, 3.952 kinderen, werd momenteel geen plaats gevonden.

Het aantal aanmeldingen blijft jaarlijks stijgen.

Hoewel het afgelopen jaar 755 extra plaatsen gecreeerd werden, en ook de voorbije jaren de capaciteit al fors werd opgetrokken, is het tekort hierdoor opnieuw toegenomen. Vorig jaar kregen zowat 3.450 kinderen geen plaats toegewezen, op een totaal aantal van zowat 6.600 aanmeldingen.

De cijfers moeten echter genuanceerd worden, zegt LOP-voorzitter Joost Vaesen.

“Enerzijds zit doorgaans ongeveer een op de drie leerlingen die aangemeld worden nu al ergens op school en is die aangemeld louter om van school te veranderen. Wanneer die kinderen ingeschreven zijn in de nieuwe school, komt hun huidige plaats vrij.”

Anderzijds betekent een negatief antwoord niet dat de betrokken kinderen helemaal niet meer aan de bak raken. “We volgen elk jaar de groep kinderen op die een negatief bericht krijgen en zien dat de meesten uiteindelijk wel een plaats vinden,” zegt Vaesen.

“Vorig schooljaar stelden we

zo vast dat van de 3.446 kinderen die aanvankelijk geen plaats hadden, 67 procent toch uiteindelijk onderdak vindt in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel of Vlaanderen.

26 procent heeft een plaats in het Franstalig onderwijs en 1 procent volgt privéonderwijs of onderwijs in het buitenland.”

ONDERWIJSKLOOF Er bleef echter een groep van minstens 4 procent, of

152 kinderen, over die geen school gevonden heeft, hoewel de ouders ruim op voorhand alle nodige stappen deden om hun kind in te schrijven, zegt Vaesen.

“Daarnaast is er ook nog een groep van 104 kinderen die we niet konden bereiken en van wie we niet weten of ze een school gevonden hebben.”

“De meeste van die niet-ingeschreven kinderen waren aangemeld voor de onthaalklas en de eerste

Wel/geen BLM-betoging

157.664

Markt Abattoir herneemt

De Facebookgroep BLMBelgium, een verwijzing naar de beweging ‘Black Lives Matter’, roept op tot een manifestatie op 1 juni in Brussel. Omdat er geen toelating is, wordt alles afgeblazen. Toch betoogt maandag een vijftigtal mensen op het Muntplein om het politiegeweld in Minneapolis aan te klagen. De politie tolereert de betoging.

In de maand april hadden Brusselse bedrijven 157.664 werknemers door de coronacrisis op tijdelijke werkloosheid staan. Dat blijkt uit cijfers van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA).

In heel België gaat het in de maand april voorlopig om 943.876 werknemers.

Eén van de grootste markten van Brussel, die op de Abattoir-site in Anderlecht, keert donderdag terug, voor het eerst na de lockdown.

Fruit- en groentekramen zijn er niet. De vereniging van fruit-en groentekramers protesteert zo tegen het feit dat maar een fractie van het normale aantal fruit- en groentehandelaren toegelaten wordt.

3 JUNI 2020

2.936 kinderen mogen starten in één van de scholen die ze kozen in het Nederlandstalig basisonderwijs in Brussel, maar voor 3.952 kinderen werd geen plaats gevonden, ondanks de opnieuw toegenomen capaciteit. © PHOTONEWS

Evolutie sinds 2016

Strenger beboeten is bij sommige mensen blijkbaar de enige manier om te verhinderen dat ze zomaar om het even waar hun zwerfvuil achterlaten Parlementslid Bianca Debaets (CD&V) over de klachten rond sluikstorten die verdubbeld zijn tijdens de lockdown, op ‘VRT NWS’

7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 2016-2017

2017-2018

2018-2019

2019-2020

2020-2021

Aanmeldingen van broers/zussen Aantal meldingen na broers /zussen Aantal geweigerde leerlingen (excl. broers en zussen) Toename capaciteit

Cartoon

DE KIJK OP DE WEEK VAN WAUTER MANNAERT

BRON LOP BRUSSELS BASISONDERWIJS © BRUZZ

twee kleuterklassen. Al in het kleuteronderwijs ontstaan zo sociale drempels die later mogelijk inwerken op een sociale onderwijskloof.”

MEER PLAATSEN NODIG Het LOP roept daarom net zoals de voorgaande jaren op om te blijven investeren in extra plaatsen. De nood is zeer hoog in de onthaalklas en de eerste kleuterklas, en in de gemeenten

Schaarbeek, Brussel en Molenbeek.

Capaciteitsuitbreiding in aangrenzende gemeenten zou ook het nodige soelaas kunnen bieden “omdat de nood aan plaatsen de gemeentegrenzen overstijgt”. Tegelijkertijd gaat het LOP Brussel Basisonderwijs ook op zoek naar middelen om een verfijnde analyse te maken van de capaciteitsdruk in het Nederlandstalig basisonderwijs.

Tweejarig kind aangereden Vrijdagavond wordt in de Kesselsstraat in Schaarbeek een tweejarig kind aangereden door een autobestuurder. De bestuurder moet op 19 juni al voor de correctionele rechtbank komen. Het kind verkeert niet in levensgevaar. Buurtbewoners komen avond na avond op straat om te protesteren. Zij eisen dat het racen in de buurt stopt.

3 JUNI 2020

I 5

In beeld

BRUZZ | IN BEELD

IVAN PUT

6

I

3 JUNI 2020

DE SPEELTIJD IS BEGONNEN

LA RÉCRÉ A COMMENCÉ

PLAYTIME HAS STARTED

NL/ Onze ketjes deden wekenlang – met

FR/ Nos bambins ont fait de leur mieux

EN/ For weeks, our kids have tried their best

wisselend succes – hun best om niet te veel te zeuren over schommels en schuifaffen. Maar nu heeft het wachten geloond: de speeltuinen zijn weer open. En reken maar dat die boodschap zich als een virus heeft verspreid: overal in Brussel waagden kinderen zich weer buiten, in, op en onder de speeltuigen die het gewest rijk is. Meer foto’s van dat grote jolijt vind je op www.bruzzket.be/speeltuin.

pendant des semaines pour ne pas trop réclamer balançoires et toboggans. L’attente est enfin récompensée : les plaines de jeux sont à nouveau ouvertes. Et le message s’est répandu comme un virus : partout à Bruxelles, des enfants se sont aventurés à l’extérieur, sur les modules de jeux que la région a à offrir.

Retrouvez plus d’images de cette explosion de joie sur www.bruzzket.be/speeltuin.

– with varying success – not to complain too much about swings and slides. But their patience has paid off: the playgrounds have reopened. The news has spread like a virus: all over Brussels, children went back outside, in, on, and under all the climbing frames that you can find all over the city. You can find more photos of the tremendous fun that was had by all at www.bruzzket.be/speeltuin.

3 JUNI 2020

I 7

Analyse VIRUS SLAAT HARDST TOE IN SINT-AGATHA-BERCHEM, WATERMAAL-BOSVOORDE EN SINT-LAMBRECHTS-WOLUWE

Piek in oversterfte Wereldwijd behoort België tot de landen met de grootste oversterfte tijdens de coronacrisis. En binnen ons land was de piek nergens zo hoog als in Brussel, blijkt uit cijfers van de VUB. Maar de ene gemeente is daarbij lang niet de andere. Terwijl Etterbeek vrijwel gespaard bleef, sloeg het virus keihard toe in Sint-Agatha-Berchem, Watermaal-Bosvoorde en Sint-Lambrechts-Woluwe. — KRIS HENDRICKX

H B R U Z Z | A N A LY S E

oe hard een streek of land getroffen wordt door het Covidvirus is niet zo evident om te meten. In volle coronacrisis werd daarbij vaak verwezen naar het aantal besmettingen of overlijdens door de ziekte.

Maar die cijfers zijn zelden accuraat. Het grootste deel van de besmettingen blijft immers onder de radar en ook het etiket Covid bij overlijdens is lang niet altijd nauwkeurig.

Een accurater criterium lijkt daarom de oversterfte: het aantal doden in een gebied tijdens de coronacrisis, vergeleken met het normale gemiddelde op die plek. De mate waarin er meer overlijdens waren is dan een goede indicator voor de klap die Covid-19 er toediende, vinden experts.

In internationale vergelijkingen komt ons land er ook met die telmethode bekaaid vanaf. Wereldwijd prijken we op een derde plaats, na het Verenigd Koninkrijk en afhankelijk van de telmethode Peru of Italië.

Binnen België sloeg Covid bovendien nergens zo hard toe als in Brussel. Tijdens de piekweken bedroeg de oversterfte hier 200 procent, meer dan in de arrondissementen Bergen en Hasselt, die twee andere brandhaarden in België. Dat blijkt uit een analyse van de VUB per administratief arrondissement (het hele gewest is zo’n arrondissement). In totaal stierven tijdens de coronacrisis 1.251 mensen meer in Brussel dan verwacht. “Die oversterfte kunnen we naar grote waarschijnlijkheid vrijwel volledig toeschrijven aan Covid,” zegt VUB-demograaf Patrick Deboosere.

Sciensano communiceerde over een piek van oversterfte in dezelfde grootteorde.

De cijfers contrasteren met het aantal besmettingen dat dagelijks werd genoteerd in Brussel. Die cijfers lagen in Brussel lange tijd beduidend lager dan in de andere Covidclusters.

“Het lijkt erop dat het aantal besmettingen hier een hele tijd onderschat is,” legt Deboosere uit.

“Mogelijk is hier aanvankelijk minder getest dan elders.”

Dat Brussel extra hard getroffen wordt, is niet helemaal onverwacht.

“In het algemeen zie je dat

IN CIJFERS Oversterfte in de verschillende gemeenten tussen week 11 en week 20 van dit jaar.

Een oversterfte van 2,50 betekent dat er 2,5 keer meer doden waren dan normaal.

Zo stierven er in Sint-Agatha Berchem de voorbije vijf jaar gemiddeld 39 mensen in die tien weken, dit jaar 111, of 2,86 keer meer.

Sint-Agatha-Berchem

2,10 2,04 Ganshoren 1,95 Anderlecht 1,90 Jette 1,88 Sint-Gillis 1,84 Vorst 1,83 Koekelberg 1,74 Brussel 1,72 Oudergem 1,67 Molenbeek 1,68 Evere 1,63 Sint-Pieters-Woluwe 1,62 Schaarbeek 1,53 Sint-Joost-ten-Node 1,49 Elsene 1,48 Ukkel 1,48 Etterbeek 1,13 Watermaal-Bosvoorde

Sint-Lambrechts-Woluwe

BRON VUB PATRICK DEBOOSERE, FOTO PHOTONEWS

8

I

3 JUNI 2020

internationaal gelinkte steden de volle laag kregen, kijk maar naar New York en Parijs,” zegt de demograaf. “We weten vandaag bijvoorbeeld dat er al heel vroeg besmettingen waren bij de Navo. In tempore non suspecto is hier nog heel wat afvergaderd in dat enorme sociale en internationale netwerk dat Brussel is.”

Deboosere wijst erop dat de hoofdstad daarnaast ook honderdduizenden pendelaars per dag

2,86

ontvangt, onder wie besmette skiërs.

“Voor de economie werd stilgelegd, konden die nog een hele tijd het virus verspreiden.”

PER GEMEENTE De VUB zoomde ook in op de oversterfte per gemeente. Die analyse levert een enigszins verrassend beeld op. De lijst van zwaarst getroffen gemeenten wordt aangevoerd door Sint-AgathaBerchem, waar tijdens de Covidweken bijna drie keer zoveel mensen overleden als het gemiddelde van de voorbije jaren. In absolute aantallen gaat het om 111 overlijdens in 2020, waar het er anders een kleine 40 zijn. Berchem voerde ook lang de lijst aan met het aantal bekende besmettingen per 1.000 inwoners.

Watermaal-Bosvoorde en Sint-Lambrechts-Woluwe volgen met goed twee keer zoveel overlijdens als gemiddeld. Opmerkelijk: Anderlecht, dat vandaag het meeste bekende besmettingen per 1.000 inwoners telt, is pas vijfde.

Aan de andere zijde van het spectrum springt vooral Etterbeek eruit. De oostelijke gemeente had maar 13 procent meer overlijdens tijdens de Covidcrisis, een bijzonder laag cijfer. Ook Elsene, Sint-Joost, Ukkel en Schaarbeek doen het relatief ‘goed’, met telkens circa 50 procent meer overlijdens.

TIMING IS ALLES Wat verklaart die erg grote verschillen tussen de Brusselse gemeenten? “Het toont in zekere zin dat de maatregelen gewerkt hebben,” vindt viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven). “Hoewel Brussel één grote stad is, zijn mensen toch in kleine deeltjes van de stad gebleven, dat blijkt ook uit de mobiele gegevens van Proximus.” Van Ranst wijst er ook op dat de meest getroffen gemeenten heel wat oudere bewoners hebben, die kwetsbaarder zijn voor Covid-19.

Deboosere zit op dezelfde golflengte. “In Vlaanderen zie je

ook grote verschillen, zo heeft Gent het bijvoorbeeld verrassend goed gedaan, wellicht omdat de maatregelen daar net op tijd zijn afgekondigd om een grootschalige verspreiding te vermijden.” Als risicofactor voor die verspreiding ziet de professor vooral de rusthuizen, waarvan Brussel er best wel wat grootschalige telt. “Je hebt een toevalsfactor bij besmettingen, maar wanneer het toeval dan een grote groep risicopersonen treft, is de tol snel heel hoog.”

Dat uitgerekend Sint-AgathaBerchem en Watermaal-Bosvoorde zo slecht scoren heeft volgens Tania Dekens, topvrouw bij gewestadministratie Iriscare, inderdaad een directe link met de rusthuizen én het moment waarop het virus daar zijn intrede deed. “In Sint-Agatha-Berchem zijn de drie rusthuizen allemaal getroffen en dan nog in een vrij vroeg stadium.

En in Watermaal-Bosvoorde hadden we de allereerste grote uitbraak in Ter Kameren, het

allergrootste rusthuis van het gewest met driehonderd bedden.

Dergelijke grote structuren laten we vandaag niet meer toe. In dat laatste rusthuis kampten we dan nog eens met het probleem dat een aanzienlijk deel van het personeel verstek gaf.”

Als een gemeente als Etterbeek grotendeels gespaard is, is dat dan ook niet omdat er geen rusthuizen zouden zijn – de gemeente telt zes rusthuissites – maar wel omdat het virus er later binnenkwam, denkt Dekens, op een moment dat er al meer en efficiëntere maatregelen waren. “Daarnaast heeft onze kleinschaligheid mogelijk ook meegespeeld. Als relatief kleine Brusselse zorgstructuur hebben we kort op de bal gespeeld, rusthuizen dagelijks opgebeld en een hele reeks van ondersteunende organisaties gemobiliseerd, zoals het Rode Kruis. Zonder die aanpak was de verspreiding misschien wel veel groter en waren de Brusselse cijfers nog hoger.”

“In het algemeen zie je dat internationaal gelinkte steden de volle laag kregen” © BDW

PATRICK DEBOOSERE VUB-demograaf

Gezondheidsminister Alain Maron (Ecolo) geeft een persconferentie aan rusthuis Ter Kameren, waar in Watermaal-Bosvoorde de allereerste grote Covid-19-uitbraak was. © PHOTONEWS

LE COVID D’UNE COMMUNE À L’AUTRE La Belgique est l’un des pays dont le taux de mortalité lié au coronavirus est le plus élevé au monde. Et dans notre pays, c’est à Bruxelles que le pic a atteint des sommets, selon les chiffres de la VUB. Mais une commune n’est pas l’autre. Si Etterbeek a été quasiment épargnée, le virus a frappé de plein fouet Berchem-SainteAgathe, Watermael-Boitsfort et Woluwe-Saint-Lambert. Le fait que Bruxelles ait été si durement touchée est imputable, entre autres, à son rôle international et national, commentent les experts.

La ville est le lieu d’échanges par excellence et donc de contaminations. D’autre part, les différences entre les communes semblent indiquer que les zones avec une population plus âgée sont particulièrement vulnérables. Le fait qu’une commune comme Etterbeek, qui compte six sites de maisons de retraite, s’en sorte remarquablement bien, est probablement lié au moment où le virus a frappé. Plus il a frappé tard, mieux le secteur était préparé. « Les mesures sont arrivées juste à temps à de nombreux endroits », constatent les experts.

FR

WHY CORONA HIT HARDER HERE, AND SOFTER ELSEWHERE Globally, Belgium is among the countries with the highest excess mortality rates from the corona crisis. And inside the country, the peak was by far the highest in Brussels. But even within Brussels, one municipality is nothing like another. The fact that Brussels was hit so hard is partly related to its national and international function, experts say. The city is a major hub of exchange and thus also of infection, especially before the strict measures were introduced. The differences between municipalities indicate that areas with older populations are extra vulnerable. The reason that Etterbeek was relatively unscathed despite having six care homes is probably related to the time at which the virus hit there.

The later the virus arrived, the better prepared the sector was. “In many places, the measures were only introduced just on time,” experts say.

EN

3 JUNI 2020

I 9

Reportage DE GEMEENTE VAN EMIR KIR, WAAR IEDEREEN EEN MONDKAPJE MOET DRAGEN

Sint-Joost is verplichte mondmaskers moe

Mondkapjes zijn verplicht in alle Sint-Joostse winkels, maar twee weken na het burgemeesterbesluit zit de klad erin. Veel Sint-Joostenaars hebben er genoeg van. Een reportage uit de dichtstbevolkte gemeente van België. “Dag in dag uit dat mondmasker dragen? Ik krijg er schele hoofdpijn van.”

— STEVEN VAN GARSSE, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

10

I

3 JUNI 2020

E

en ding staat vast: burgemeester Emir Kir (ex-PS) laat de coronatijd niet ongemerkt passeren. Hij pakt uit met spectaculaire maatregelen, zoals een gemeentelijke premie van 2.000 euro voor alle handelaars, een forse gift aan de cultuursector en een extra geboortepremie. Hij besliste bij het begin van de coronacrisis ook al om dagelijks alle straten in zijn gemeente te desinfecteren. De gemeentelijke parken gingen dan weer allemaal op slot, op de Kruidtuin na.

Maar het meest opvallende is de mondmaskerplicht in álle handelszaken. Hij gaat daarmee verder dan

wat de Nationale Veiligheidsraad heeft beslist. “Mondmaskers gaan deel uitmaken van het gewone leven,” zo argumenteerde Kir de beslissing. En in de kleine winkeltjes in Sint-Joost valt de social distancing niet te respecteren. Op 14 mei nam Kir een politiebesluit dat vandaag nog steeds van kracht is. Aan elke winkelvitrine prijkt de affiche die het burgemeestersbesluit kracht moet bijzetten.

Het besluit van de burgemeester is één ding. De praktijk is een ander.

We trokken door het hart van Sint-Joost en stelden vast dat de mondkapjes weliswaar goed ingeburgerd zijn, maar net zo goed

wordt de verplichting aan de laars gelapt.

We stappen Sabo Kuyumcusu binnen, een piepklein juwelenwinkeltje, uitgebaat door twee minzame Armeense Arameeërs. Beiden hebben hun mondmasker op. “Wij verplichten iedereen,” zegt een van hen. Ze staan ook achter de maatregel van burgemeester Kir, maar hopen tegelijk op een versoepeling, “nu de besmettingen dalen”.

Een vrouw en haar zoon staan geduldig buiten te wachten om na ons de winkel binnen te gaan. Ze foeteren omdat ze een mondmasker moeten opzetten. “Het is lastig,”

bi voor de deur gestopt om iedereen uit mijn zaak te halen. Er was inderdaad te veel volk.” Sindsdien heeft hij de wachtzetels met een rood-wit lint afgezet.

De mannenkapper vindt de maatregel van Emir Kir een goede zaak. Hij roemt ook het beleid van de burgemeester en wijst erop dat er heel weinig besmettingen zijn in Sint-Joost. Het minst van het hele land. “Wij leven veel buiten, misschien heeft het daarmee te maken.” Zijn kompaan in de kapperszaak knikt instemmend.

Maar een mondmasker draagt hij niet.

Dat is misschien nog wat het meeste opvalt. Zowat alle handelaars en klanten zijn tevreden met

de mondmaskerplicht. “In Duitsland is het toch ook in alle winkels verplicht,” zo klinkt het. Ze verdedigen het gemeentelijke beleid, terwijl ze het zelf niet respecteren.

Zoals de winkelier uit Bangladesh die al twintig jaar een kleine voedingswinkel uitbaat op de Leuvensesteenweg. Hij prijst, in gebroken Frans, de voordelen van het mondmasker. “Ik bescherm mezelf en mijn familie, en al mijn klanten.” Maar hij heeft zelf geen mondmasker op.

Dat komt omdat het best lastig is, dat mondmasker. Het is warm, je bril beslaat, je ademt niet naar behoren en communiceren is moeilijk, want de mimiek ontbreekt. En wil je iets eten of ▼

“Het is de psychologie,” zegt deze jongeman.

“Iedereen ziet mensen buiten zonder mondmasker, en denkt er dan niet aan om die binnen te dragen.”

zegt de jongen. “En het is niet normaal dat het een beetje verder, in Schaarbeek, dan weer niet verplicht is. Waar is de logica?” Uiteindelijk schikken ze zich naar de verplichting en buigen ze zich over de juwelenkast.

Wat verder in de Verbiststraat ligt een grote kringloopwinkel. Een Nederlandstalig gezin monstert de meubeltjes en andere parafernalia.

Mondmaskers dragen ze niet. De uitbater is nergens te bespeuren.

“Is het mondkapje verplicht?” reageert de vader verwonderd.

“Het is het eerste wat ik ervan, hoor. Ik denk dat ze in Sint-Joost wel andere zaken aan hun hoofd hebben.”

“C’est compliqué,” verwoordt de goedlachse mannenkapper van Coiffure Chamal het wat verder in de straat. Hij staat buiten en is goed geluimd. “We kunnen het als handelaar eigenlijk moeilijk opleggen. We zijn geen politie. Ik heb wel mondmaskers liggen, maar als klanten het weigeren, wat kan ik dan doen? Sowieso doe ik geen baarden in deze coronatijd.”

Politiecontroles voor de mondmaskers heeft hij nog niet gezien. Of toch. “Ja, een keer is een politiecom-

B R U Z Z | R E P O R TA G E

Mondmaskers zijn verplicht in handelszaken in Sint-Joostten-Node.

“Het is niet zo gemakkelijk.

Iemand uit, ik zeg maar, Kraainem kent die verplichting niet” WINKELUITBATER L’impérial Exotic Fruits

3 JUNI 2020

I 11

▼

SINT-JOOST: WAAR DE MONDMASKERS VERPLICHT ZIJN

drinken, dan zit het in de weg. En zo worden mondmaskers al snel kinmaskers, zoals we zelf hebben mogen vaststellen tijdens onze toer langs de handelszaken aan het Sint-Joostplein.

“Het is de psychologie,” zegt een jongen met Albanese roots die met zijn herdershond voor een winkel staat. Hij wil wat graag met zijn hond op de foto. Zijn neef baat een drogisterij uit op de Leuvensesteenweg. De mondmaskers zijn er zeker niet algemeen. “Iedereen ziet mensen buiten zonder mondmasker, en denkt er dan niet aan om die binnen te dragen.”

MASKERTJE VERGETEN

B R U Z Z | R E P O R TA G E

“In de winkels aan de Porte de Namur, nabij Matonge, draagt niemand er een. Dan is het toch vreemd dat het hier wel moet?” We zijn in een Ghanese specialiteitenwinkel beland, een smal winkeltje tjokvol West-Afrikaanse voedingswaren. We zijn binnen met zeven op hooguit vijftien vierkante meter.

Twee klanten dragen een mondmasker, de uitbaatster en de winkelhulpen niet. “Een mondmasker dragen is een kwestie van rechtvaardigheid,” zegt een Ghanese klant. “Het is als een medicament dat je moet nemen om anderen en jezelf tegen ziekte te beschermen.”

Zijn stelling valt in het niets. De winkeliers vullen verder de rijstzakken, maar laten hun mondmasker onder hun kin hangen.

De auto’s razen intussen voorbij op de Leuvensesteenweg, terwijl een vrachtwagen manoeuvreert om een container op te laden. Er zijn te veel voetgangers op het veel te smalle trottoir, dus loopt een deel kriskras op straat. Er wordt getoeterd, maar de meesten halen hun schouders op. Het is altijd druk in dit deel van Sint-Joost. De

Een mondmasker wordt gauw een kinmasker als je een sigaretje wil roken of iets wil eten.

anderhalvemeterregel slaat hier als een tang op een varken.

“Ik ben het beu,” zegt de eigenaar van een groot warenhuis dat baadt in groenblauw neonlicht. “Altijd maar moet ik de mensen erop wijzen dat ze een mondmasker moeten opzetten.” Of ze er lak aan hebben? “Dat is het niet. Ze zeggen dat ze hun maskertje vergeten zijn.

Wat kan ik zeggen?”

De man zegt dat hij doet wat de overheid hem vraagt. “Ik consulteer de website van de gemeente en volg

“We kunnen het als handelaar moeilijk opleggen. We zijn geen politie. Ik heb wel mondmaskers liggen, maar als klanten weigeren, wat kan ik dan doen?”

HERENKAPPER Coiffure Chamal 12

I

3 JUNI 2020

strikt wat gevraagd wordt. Ha zo, het is in andere gemeenten niet verplicht? Dat wist ik niet.”

In de supermarkt wordt de mondmaskerplicht wel voor tachtig procent gerespecteerd. Wie voor grotere inkopen gaat, is blijkbaar meestal toch beter voorbereid, dan als het voor een snelle kleinere aankoop is.

Zoals bij L’impérial Exotic Fruits, een groentewinkel op de kop van het Sint-Joostplein. Ideaal voor een kleine snelle aankoop. De winkel wordt uitgebaat door een Armeniër die zelfs een mondje Nederlands spreekt. De winkel is tot ver buiten Sint-Joost bekend voor zijn scherpe prijzen. En dat is meteen het bijkomende probleem.

“Iemand uit, ik zeg maar, Kraainem kent die verplichting niet,” zegt de uitbater die achter de kassa de klanten bedient en de producten scant.

Hij heeft vriendelijke zachte ogen, zit netjes in het pak, draagt keurig zijn mondkapje en heeft

blauwe plastic handschoentjes aan. Maar hij heeft er wel genoeg van. “Ik heb weinig vertrouwen in al die maatregelen. We kregen allemaal wel een plastic scherm van de gemeente om voor de kassa te plaatsen, maar kijk hoe wij aan het praten zijn? Naast het scherm! Ik wissel vier keer per dag van mondmasker, maar de hele dag met dat mondmasker bezorgt me schele hoofdpijn. Trouwens, is dat mondmasker wel veilig? Laat dat geen lucht door misschien? En het fruit dat ik uit Spanje krijg.

Kan dat dan geen besmettingen geven?”

Een vrouw in zomerse jurk met strooien hoed komt binnen. Een mondmasker draagt ze niet.

“Sorry, vergeten,” zegt ze. Ze koopt iets kleins en zegt dat ze snel weer naar buiten zal gaan.

Ook een andere vrouw komt zonder mondmasker naar de kassa. Ze put zich uit in Turkse verontschuldigingen, maar een mondmasker komt er niet aan te

SAINT-JOSSE, FIEF DU MASQUE BUCCAL Saint-Josse est la seule commune de la région bruxelloise où les masques buccaux sont obligatoires dans tous les commerces de son territoire. Le bourgmestre de Saint-Josse, Emir Kir (ex-PS), justifie cette décision en raison du grand nombre de petits commerces et des rues étroites. Mais deux semaines après la décision du bourgmestre, la situation n’est pas brillante. Une promenade dans les rues commerçantes les plus fréquentées de la place SaintJosse révèle que les clients et les commerçants en ont marre des masques. Les commerçants parce qu’ils doivent rappeler tout le monde à l’ordre. Les clients parce qu’ils trouvent étrange que ce ne soit pas obligatoire dans la commune voisine.

Tout le monde semble penser que l’obligation de porter un masque est une bonne mesure en soi, mais cette obligation est vécue comme une lourde contrainte. Maintenant que le nombre de personnes infectées est en baisse, les commerçants se demandent s’il ne serait pas préférable de suspendre progressivement l’obligation du port du masque buccal.

Dans le même temps, la commune elle-même ne procède guère à des contrôles du respect de cette obligation.

FR

“Een mondmasker dragen is een kwestie van rechtvaardigheid,” oordeelt deze klant in een winkel met Ghanese specialiteiten.

De uitbaters van deze bijouterie, twee minzame Armeense Arameeërs, laten klanten zonder mondkapje niet binnen.

pas. Nog een andere klant die op de verplichting wordt gewezen, gaat even naar buiten en haalt een verfrommeld mondkapje uit haar jeansbroek.

“Ik zie ook agressie,” zegt de uitbater. “De mondmaskerplicht geeft extra stress in een periode waarin veel mensen het al moeilijk hebben. Mensen die er niet op

SINT-JOOST, THE KINGDOM OF MASKS As the only municipality in the Brussels Region, it is obligatory to wear mouth masks in all the shops in Sint-Joost. The mayor of Sint-Joost Emir Kir (ex-PS) defends this approach by arguing that there are many small shops and the streets are narrow. He also believes that mouth masks will become the new normal. But two weeks after the mayoral decree, it’s failing fast. A walk down the busiest shopping streets at the SintJoostplein demonstrates that customers and shopkeepers are sick and tired of mouth masks. Shopkeepers because they have to remind everyone to use them, and customers because they find it strange that the masks are not obligatory in any of the neighbouring municipalities. Everyone does seem to think that mandatory mouth masks are a good measure, but the compulsion is experienced as an annoying burden. The municipality itself is now barely attempting to enforce the measure.

EN

willen worden aangesproken. Die een kilo abrikozen in de hand hebben, en die plots laten vallen en weggaan omdat ze geen mondkapje hebben. Neen, echt plezierig is het niet.”

We sluiten af bij bakker Le Saint-Josse. Een klant per keer.

We hadden gehoord dat hij aan het begin van de afkondiging

vertelde dat hij de maatregel maar niets vond. Hij draagt zelf geen mondmasker, “ik heb een plastic scherm,” repliceert hij. Maar hij zegt ons dat hij de mondkapjesplicht wel een goede maatregel vindt, in het belang van de gezondheid van eenieder. En wordt het gerespecteerd? “Ik schat door een klant op twee.”

3 JUNI 2020

I 13

Iconisch wonen op de prachtige historische site van Tour & Taxis?

HĂŠt referentieproject van Brussel zowel als investering als voor eigen bewoning. Ontdek nu Dayton, recentelijk gelanceerd en reeds 50 % verkocht.

Fysieke afspraken met onze makelaars zijn terug mogelijk.

.

Vileyne gedachten

TERUGBLIK OP DERTIG JAAR BRUSSELSE JOURNALISTIEK

De tael is gansch het volk

BRUZZ | VILEYNE GEDACHTEN

“In de 38 jaar dat ik in Brussel woon, ben ik nog maar één keer geconfronteerd geweest met een Nederlandsonwillige in een gemeentehuis”

© BART DEWAELE

Bijna een halve eeuw later zijn de Vlamingen rijk geworden en Brussel een emancipatiemachine voor migranten, die niet zelden zodra ze het beter hebben en het Nederlands of Frans onder de knie hebben naar Vlaanderen of Wallonië trekken. Ondertussen merk ik dezelfde neerbuigende houding van het rechts-economische Vlaanderen van politici, publicisten, arbeidseconomen en onderwijseconomen (en nog een paar andere varianten) uit de academische wereld als de Franstalige bourgeoisie destijds tegenover het Vlaams en de Vlamingen. Die domme Franstaligen willen maar niet begrijpen hoe je welvaart creëert. Ik vraag me steeds vaker af wat een onafhankelijk Vlaanderen zou doen met Vlamingen die niet rechts zijn.

Tot besluit wil ik graag citeren uit een recente blog van publicist en filosoof Dirk De Schutter: “Alleen verkeert de Belgische politiek al decennia in de waan dat die taal samenvalt met een streek- of landstaal.

Daarom staan Nederlandstalige Vlamingen en Franstalige Walen tegenover elkaar en achten sommigen een Vlaams front nodig en haalbaar. Ze gaan ervan uit dat Vlamingen het met elkaar kunnen vinden omdat ze Nederlands spreken, en in een onvermijdelijk conflict komen met Walen omdat die Frans spreken. Toch is het niet moeilijk om je in te denken dat een milieubewuste, ecologisch geïnspireerde Vlaming makkelijker zal overeenkomen met een milieubewuste, ecologisch geïnspireerde Waal dan met een Vlaamse nationalist. Of dat een communistisch gezinde Waal makkelijker zal overeenkomen met een communistisch gezinde Vlaming dan met een Waalse liberaal.

Nederlands- en Franstalige ecologen spreken eenzelfde taal: de taal waarin de zorg voor het milieu en het klimaat, de behandeling van dieren en planten cruciaal zijn. Vlaamse communisten en Vlaamse liberalen spreken niet dezelfde taal, hoewel ze het Nederlands delen. Niet de streek- of landstaal verbindt, maar een gedeelde ervaring.”

▲

Toen ik eind september 1974 in Brussel vanuit het verre West-Vlaanderen regentaat Nederlands-Engels-Duits kwam studeren aan het Sint-Thomasinstituut en een goedkoop zolderkamertje van 1.000 frank per maand huurde aan de Stalingradlaan, ging ik de tweede of de derde dag op zoek naar een bureaulamp. Ik had een grote winkel van elektrische waren opgemerkt langs de Maurice Lemonnierlaan en omdat ik de uitgestalde waren in de etalage zorgvuldig had bestudeerd, wist ik precies welke lamp ik wilde. Ik stapte de winkel binnen en vertelde aan de verkoopster dat ik graag die welbepaalde lamp uit de etalage wilde. Toen de vrouw me onthutst bleef aankijken, herhaalde ik mijn vraag twee keer. Ik dacht dat ze doof was of niet erg slim en wou desnoods mijn vraag nog eens herhalen, maar de vrouw verdween nors naar haar keuken. Pas later heb ik begrepen dat ze geen zin had om een Vlaamssprekende boerenkinkel te bedienen.

Dat waren de jaren 1970, de hoogdagen van het FDF. Bijna een halve eeuw later is Brussel niet langer een stad met een afkeer van Vlamingen. Het gaat ook al lang niet meer over Franstaligen versus Vlamingen. Het beste bewijs is het succes van het Nederlandstalig onderwijs, dat grootgemaakt werd dankzij Vlaamse Brusselaars van de drie traditionele partijen: Hugo Weckx voor de christendemocraten, Rufin Grijp voor de Vlaamse socialisten en Guy Vanhengel voor de Vlaamse liberalen.

Dat betekent allerminst dat je als Nederlandstalige in Brussel niet op je tellen moet passen. Zoals linguïsten en historici weten: talen zijn niet vriendelijk voor elkaar. Ook in het buitenland weten ze dat. Maar dit gezegd zijnde, ben ik in de 38 jaar dat ik in Brussel woon nog maar één keer geconfronteerd met een Nederlands-onwillige in een gemeentehuis. In Vorst, waar ik nu woon, ben ik altijd in het Nederlands of Vlaams-Brussels – het maakt niet uit – bediend. In de stad Brussel heb ik één keer moeten wachten tot ze een Nederlandssprekende vonden en in Elsene ben ik altijd in het Nederlands bediend. En toch is Elsene decennialang in een bepaalde Vlaamse pers als l’oasis francophone bestempeld. En dat was geen koosnaampje. Heb ik gewoonweg geluk gehad?

bruzz.be/vileyn

Dertig jaar puur Brusselse journalistiek heeft BRUZZ-redacteur Danny Vileyn erop zitten. In het magazine blikt hij tweewekelijks terug op wat hem van die drie decennia is bijgebleven.

NU ZATERDAG ONLINE Hoe Brussel omgaat met de meertaligheid leest u zaterdag in Vileyne gedachten op de website via bruzz.be/vileyn.

Eerder verschenen : Brussel, kosmopolitische stad, Katholiek Brussel, Vrijzinnig Brussel, Prostitutie in Brussel, Misdaad in Brussel, Migratiestad Brussel

3 JUNI 2020

I 15

Spreektijd

MATHIAS VANDEN BORRE EN HILDE SABBE

Hilde Sabbe (links, one.brussels) en Mathias Vanden Borre (N-VA): een scherp gesprek over politie en geweld.

16

I

3 JUNI 2020

Zij vindt dat de politie in Brussel te vaak haar boekje te buiten gaat. Hij vindt dat het respect voor de politie hersteld moet worden. Hoorzittingen in het Brussels parlement moeten meer duidelijkheid geven over wat er misloopt tussen politie en sommige buurten in de eerste kroon van Brussel. Hilde Sabbe (one.brussels) en Mathias Vanden Borre (N-VA) kruisen nu al de degens.

BRUZZ | SPREEKTIJD

‘Zonder respect voor de politie komen we op een hellend vlak’

— STEVEN VAN GARSSE EN KRIS HENDRICKX, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

probleem niet.” De fles blijft uiteindelijk dicht en we stellen het met enkele zuinige flesjes water.

Jullie hebben jullie eerste parlementaire jaar achter de rug. Hoe hebben jullie dat ervaren?

MATHIAS VANDEN BORRE: Het is boeiend. Het is een mandaat dat je niet licht kan nemen. Ik ervaar vooral een grote verantwoordelijkheid. In het wetgevende werk, in de stellingen die je inneemt in het maatschappelijk debat.

HILDE SABBE: Ik ben van de ene verrassing in de andere gevallen. Zo ben ik tot de vaststelling gekomen dat de meeste politici déúgen. Zelfs die van een andere partij (lacht).

Iedereen probeert, vanuit zijn eigen ideologisch kader, het beste voor de burger te bereiken. Dat had ik niet verwacht.

VANDEN BORRE: Hebt u het dan ook over mij? ▼

A

fspreken doen we op het riante terras van de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie, in de Lombardstraat. Het is er leeg en doodstil, confinement oblige. We zetten twee tuinbanken rechtover elkaar voor wat een striemend gesprek zal worden over het politiegeweld van de voorbije weken en het geweld tegen de politie. Voor de gezelligheid heeft Hilde Sabbe een fles frisse rosé meegebracht.

Maar die zal onaangeroerd blijven.

Vanden Borre: “Ik denk dat we de wet moeten respecteren. We gaan in het midden van de parlementsgebouwen toch geen alcohol drinken. Wie Dries Van Langenhove met de vinger wijst, moet consequent zijn.” Sabbe: “Kom, kom. We zijn hier in een professionele setting, niet aan een zwembad. We zitten hier allemaal netjes op afstand van elkaar. Ik zie het

3 JUNI 2020

I 17

▼

MATHIAS VANDEN BORRE EN HILDE SABBE

SABBE: Wel ja. Ik merk dat de

Brusselse N-VA’ers ook van de stad houden, op een andere manier misschien, met andere accenten. Ik voel alvast veel meer verwantschap met de Brusselse N-VA’ers dan met die in Vlaanderen.

Hilde Sabbe, u behoort tot de meerderheid. Voelt u zich niet soms deel van een applausmachine?

SABBE: Integendeel. Ik word

geregeld door de meerderheid tot de orde geroepen. Bijvoorbeeld als ik voorstellen van de PVDA goedkeur. Dat wordt me niet in dank afgenomen. Dan denk ik: zet daar dan een robot die precies doet wat gevraagd wordt. Zo zit ik niet in elkaar.

BRUZZ | SPREEKTIJD

Pascal Smet, staatssecretaris voor uw partij one.brussels, kwam onlangs in het oog van de storm terecht toen hij de verdediging opnam van de negentienjarige Adil, die omkwam na een politieachtervolging in Anderlecht. Was dat slim?

SABBE: Ik weet niet of het slim was,

en dat kan me eigenlijk ook niet veel schelen. Niet alles wat juist is, is slim. Soms moet je doen wat nodig is. Smet is zich heel goed bewust van de realiteit in deze stad. Hij weet dat de verhouding tussen politie en jongeren scheef zit. Er zijn te veel incidenten geweest waarbij allochtone jongeren zich onheus behandeld voelen.

De politie hanteert andere normen voor bepaalde bevolkingsgroepen met een andere huidskleur.

Dat is een realiteit die we niet naast ons kunnen neerleggen. Want wij vertegenwoordigen ook díé bevolking. We hebben stapels en stapels getuigenissen van allochtone jongeren die slecht behandeld zijn door de politie.

MATHIAS VANDEN BORRE geboren in 1987 Dundee, Schotland studeert politieke wetenschappen, KU Leuven studeert rechten, Universiteit Gent 2015-2019 Kabinet Geert Bourgeois komt in 2018 in de gemeenteraad van Brussel 2019 Brussels parlementslid woont in Laken 18

I

3 JUNI 2020

Smet sprak van haat bij de politie ten aanzien van de jongeren. Dat is een forse uitspraak.

SABBE: Maar hoe blind kan je zijn!

Hoeveel jongeren zijn niet zonder reden tegen de grond gegooid, of afgebekt. Vol agressie. Dat is de maatschappelijke realiteit.

Mathias Vanden Borre, akkoord?

VANDEN BORRE: Mijn oren beginnen te tuiten als ik dit hoor. Door de politie haat toe te dichten, is Smet een brug te ver gegaan. Il a vraiment raté l’occasion de se taire. Wat gebeurd is met Adil is een jammerlijke zaak, maar het is ongepast om dan, zonder kennis van zaken, de politie met de vinger te wijzen.

SABBE: Dat heeft hij niet gedaan. Ik daag je uit om dat te tonen. Smet heeft een vertrouwensbreuk aangeklaagd, en onbegrip.

VANDEN BORRE: (onverstoorbaar) Smet heeft de eigen ordediensten in twijfel getrokken en ze op het schavot gezet. Zoiets treft het politiekorps midscheeps. Er loopt een gerechtelijk onderzoek. Laten we daarop wachten. Kijk, dit is het kernprobleem in dit debat: de Brusselse politie wordt niet gesteund door een bepaald deel van de politieke klasse. Smet was niet de enige politicus die de politie op de korrel heeft genomen in deze coronatijd.

SABBE: Ofwel ben je voor ofwel tegen de politie? Met zo’n tweedeling zullen we er niet komen, hoor.

Natuurlijk moeten politici achter de politie staan, maar als die hun boekje te buiten gaat, is het onze democratische plicht om haar daarop te wijzen. Een politie die kritiekloos haar gang kan gaan, is iets voor totalitaire regimes. De politie staat niet boven de wet.

VANDEN BORRE: We moeten het respect voor de politie herstellen. Zij

HILDE SABBE geboren in Roeselare in 1956 studeert Germaanse filologie (UGent) werkt van 1985 tot 1997 als journaliste bij Het Nieuwsblad/De Standaard van 1997 tot 2002 bij De Morgen, later - tot 2015 - bij Het Laatste Nieuws sluit in 2018 aan bij de partij Be.One van Abou Jahjah in 2019 verkozen voor one.brussels woont in Ukkel

“De politie hanteert andere normen voor bepaalde bevolkingsgroepen met een andere huidskleur” HILDE SABBE One.brussels

is een fundament van onze rechtsstaat. Zonder respect voor de politie komen we op een hellend vlak terecht. In de chaos. We weten dat al lang. De filosofen Thomas Hobbes of Montesquieu wezen al op het belang op ordehandhaving.

Vooral voor de zwaksten in de samenleving.

Uit een RTBF-reportage van vorige week bleek dat racisme en seksisme welig tieren bij de Brusselse politie.

VANDEN BORRE: Ik las dat, ja. Er zijn instanties die controle uitoefenen.

Er is het Comité P en er zijn de rechtbanken. Racisme en seksisme zijn strafbaar. Iedereen kan een klacht indienen. Maar zeker even belangrijk: Pascal Smet is, aan het einde van de rit, medeverantwoordelijk. Als lid van de regering moet hij er, samen met de burgemeesters, over waken dat de politiekorpsen goed functioneren. Hij zit al sinds 2003 in de regering. Wat heeft hij gedaan om hier wat aan te doen?

Met een Facebook-post waarin de politie wordt gekapitteld, los je dit niet op.

SABBE: Klachten bij het Comité P zijn een lachertje. Er gebeurt nooit iets. Wie een klacht indient tegen de politie delft gegarandeerd het onderspit. Dat bleek trouwens ook uit de reportage.

Je kan niet ontkennen dat er een probleem van vertrouwen is tussen politie en de mensen in bepaalde

buurten van Brussel. Dat bleek ook uit het filmpje dat door de vakbonden werd verspreid en waarbij jonge agenten ervan langs kregen van buurtbewoners. Wat moet er gebeuren om dat vertrouwen te herstellen?

VANDEN BORRE: Door community policing, dat heeft bijvoorbeeld in New York echt vruchten afgeworpen. Ik zie drie grote pijlers. Ten eerste moet je agenten lokaal rekruteren. Daarnaast moet je de politie de juiste tools geven, zoals bodycams. Ten slotte moet je de politie betrekken bij de samenleving.

Dat kan door de oprichting van buurtinformatienetwerken waarbij burgers en politie een gemeenschappelijk doel delen.

Tot slot zijn er in Brussel structurele veranderingen nodig met een centrale aansturing. Met één politiezone, één veiligheidsbeleid. Ik ben blij dat one.brussels dat ook in zijn programma heeft opgenomen.

Maar ik zie intussen niet veel van een centraal veiligheidsbeleid. Er zijn miljoenen geïnvesteerd in een uniek dataplatform voor alle politiecamera’s in Brussel. Dat is nog altijd niet operationeel. Waar wacht de meerderheid eigenlijk op?

SABBE: Laat ik ook antwoorden, want anders lijkt het alsof we alleen kritiek hebben op de politie. Het zou goed zijn als de politiekorpsen de diversiteit in de stad weerspiegelen, dat ze voeling hebben met de grootstad. Hier zien we vaak jongens

VANDEN BORRE: Dat is anekdotiek.

SABBE: Dat is het verhaal van

Hoe hebben jullie zelf de coronatijd beleefd?

mensen. En dat is gemaakt uit anekdotes.

SABBE: Ik heb ontdekt hoezeer

Dragen de socialisten geen verpletterende verantwoordelijkheid? Het Brussels Gewest wordt al sinds 1989 door de PS bestuurd …

SABBE: Ik voel me niet aangespro-

ken. Bovendien heb je als overheid niet alles in handen. En ik blijf erbij dat de politie een negatieve rol speelt in de opbouw van de samenleving in bepaalde wijken.

Vandaar de hoorzittingen die we in het Brussels parlement zullen laten plaatsvinden. Laten we samen kijken wat er misloopt.

die uit het blanke Wallonië en Vlaanderen worden geplukt die geen ervaring hebben met de diverse samenleving van Brussel.

VANDEN BORRE: Maar hoe wil je het beroep van agent aantrekkelijk maken bij de jongeren als ze die agenten op de hoek van de straat neerknuppelen? Het geweld tegen de politie is in vier jaar tijd verviervoudigd.

Het Brussels Gewest heeft na de rellen dertig jaar geleden heel veel geld gepompt in de wijken, onder meer met wijkcontracten. Actiris zet ook fors in op de bestrijding van jeugdwerkloosheid. Maar dat brengt blijkbaar geen zoden aan de dijk.

SABBE: Dat moet onderzocht worden

Er zijn straathoekwerkers, maar ze zijn met te weinig en ze worden niet au sérieux genomen. Nochtans weten zij heel goed wat er leeft.

Mathias Vanden Borre, is straathoekwerk het gepamper waar u het over heeft in uw opiniestuk voor Knack?

VANDEN BORRE: Ik heb niets tegen buurtwerk. Ik vind wel dat we de slachtofferrol van die jongeren niet moeten cultiveren. Het is niet omdat je in Kuregem opgroeit in een achtergesteld gezin, dat de politie je in het vizier neemt. Dat is nochtans het beeld dat de PS graag ophangt.

De PS-burgemeesters in die buurten zouden die jongeren beter wat meer motiveren om uit die gesloten

samenleving te stappen en een job te zoeken.

SABBE: Ik heb echt het gevoel dat u niet weet hoe het eraan toegaat in die wijken. De jongere volgt een opleiding, gaat solliciteren, maar komt vaak van een kale reis terug.

Zijn achternaam volstaat. Ik nam de proef op de som als journalist bij De Morgen door incognito te solliciteren: ik werd vijf keer afgewezen met een buitenlandse naam en accent, en wel uitgenodigd als mezelf.

Ik zal een ander voorbeeld geven.

In een bepaalde gemeente staan aan een brouwerij Vlaamse jongeren een jointje te roken. De politie komt voorbij en zwaait eens. Als daar tien Marokkanen een jointje roken, dan gaan direct de alarmbellen af.

Een van de kritieken vanuit de politievakbond is dat de overheid vraagt om ‘bemiddelend’ op te treden. Moeten we het over een andere boeg gooien, met nultolerantie?

VANDEN BORRE: Zeker in coronatijd.

Het gaat tenslotte om onze volksgezondheid en om beslissingen die kamerbreed zijn gesteund.

Iedereen is hier gelijk voor de wet.

Bepaalde bevolkingsgroepen op een andere manier benaderen omdat ze het moeilijker hebben, is niet de juiste weg.

SABBE: De coronamaatregelen zijn gemaakt op maat van de blanke middenklasse. De jongeren in Kuregem hebben geen koersfiets om zich te ontspannen. Ze wonen op een kluitje samen en hun manier om zich te ontspannen, is wat gaan hangen aan een basketbalveldje. De coronamaatregelen gaan daaraan voorbij.

Brussel afhankelijk is van wat er allemaal gebeurt. De restaurants, de theaters. Alles is dicht. Brussel leek wel een decor. Verder heb ik alle uithoeken van Ukkel leren kennen door er te wandelen. Ukkel, ik woon er op de grens van Drogenbos, is best groot en mooi.

VANDEN BORRE: Bevreemdend.

Brussel werd wat je normaal alleen in films of boeken ziet. De intermenselijke impact van de lockdown was enorm. We hebben een sterfgeval gehad in de familie. Dat zijn momenten die je niet licht vergeet.

Hoe heeft de Brusselse regering het ervan afgebracht?

VANDEN BORRE: Een crisis creëert normaal opportuniteiten, maar die heb ik minister-president Rudi Vervoort (PS) niet zien nemen.

Hij was heel afwezig, net zoals na de aanslagen. Hij is geen leidersfiguur. Dat zie je meer bij burgemeester Philippe Close (PS).

Als hij iets in handen krijgt, wordt dat Chefsache.

SABBE: Sommigen zeggen dat Vervoort de crisis niet heeft willen aanwenden om zich te profileren en dat hij het vertrouwen heeft gegeven aan zijn vakministers, maar hij had toch best het laken meer naar zich toe mogen trekken. Het is bijvoorbeeld niet logisch dat elke gemeente haar eigen mondmaskerbeleid kan voeren. Maar het is grotendeels een structureel probleem. In Brussel zijn zoveel bevoegdheidsniveaus tegelijk actief dat het moeilijk is om slagkrachtig te zijn.

LA FAUTE DES JEUNES ?

IS IT ALL YOUNG PEOPLE’S FAULT?

Pendant la crise sanitaire, les tensions entre la police et les jeunes d’Anderlecht sont encore montées d’un cran, surtout après la mort d’Adil, 19 ans. Il a été renversé sur son scooter alors qu’il fuyait un contrôle de police. Pour one.brussels, c’en est assez. Le parti de Pascal Smet (SP.A) demande des auditions au Parlement sur les violences policières et la violence envers la police.

Selon la députée Hilde Sabbe (one.brussels), la mort d’Adil

During the corona crisis, tensions between the police and young people increased again, especially after the death of nineteen-year-old Adil. One.brussels has had enough. The party led by Pascal Smet (SP.A) has demanded a parliamentary inquiry into police violence and violence against the police. According to member of parliament Hilde Sabbe (one.brussels), the death of Adil is symptomatic and

FR

est symptomatique et il y a un nombre très important de témoignages de jeunes issus de minorités ethniques ayant été traités avec violence. Le député N-VA Mathias Vanden Borre n’est pas d’accord.

Selon lui, en attaquant la police, on compromet le fonctionnement de l’état de droit. Il faut réinstaurer le respect envers la police et l’on devrait motiver les jeunes à trouver du boulot plutôt que de les renvoyer à un rôle de victimes.

EN

there are more than enough testimonies of young people with immigrant backgrounds who are treated heavy-handedly by the police. Mathias Vanden Borre (N-VA) disagrees. Attacking the police is an act of undermining the functioning of the constitutional state, he says.

Respect for the police must return and the young people should be motivated to find a job rather than forcing them into the role of the victim.

3 JUNI 2020

I 19

Rencontres

KEEP DANCING BATTLES : DANSE URBAINE VS QUARANTAINE

‘Je me suis retrouvé à danser seul dans ma rue devant mon téléphone’ FR

Alors que des battles virtuels de danse urbaine s’organisaient aux quatre coins du monde pour mettre K.-O. le confinement, la plateforme bruxelloise Timiss prenait d’assaut Instagram en lançant des affrontements en ligne d’envergure internationale.

Deux Bruxellois, Rachad et Mikael, se sont hissés vers les sommets des Keep Dancing Battles. Retour sur un tournoi « incroyable ».

— TEXTE ET PHOTOS: SOPHIE SOUKIAS

20

I

3 JUNI 2020

« Pendant les Keep Dancing Battles, je me suis senti un peu plus libre que dans un battle lambda », confie Rachad.

sionner et davantage à entrer dans une forme de recherche. »

FAIRE VIVRE LA COMMUNAUTÉ « Les Keep Dancing Battles ont super bien marché, on n’a jamais eu autant de gens sur notre page Instagram. Des gens du monde entier regardaient danser des artistes du monde entier », dit Mouss Sarr, organisateur de l’événement initié par le danseur Israël Ngashi, membre de Timiss également.

Lorsque le confinement s’abat sur la ville, l’équipe de cette plateforme bruxelloise destinée à promouvoir les artistes urbains (amateurs, semi-professionnels et professionnels) décide de se lancer dans l’organisation de battles virtuels afin de « continuer à faire vivre la communauté. » « Il était hors de question pour nous de faire la politique de l’autruche et de tout mettre en stand-by », explique Mouss Sarr en

futur car les danseurs réalisent qu’ils ne sont pas des kleenex qu’on prend et qu’on jette. » Malgré le climat morose et l’incertitude que traverse l’équipe de Timiss pendant le confinement – « Tu as plein de problèmes en tête, pas de travail, pas d’argent », les cours gratuits destinés aux jeunes danseurs amateurs (les BX-Flow) sont maintenus et rapidement transposés en ligne. En parallèle, les organisateurs cherchent à compenser les événements d’ampleur (King in NY au Beursschouwburg ou encore le Finest Festival entre Paris et Bruxelles) qui auraient dû faire rayonner la plateforme ce printemps – « avril devait être notre plus gros mois » – par une initiative en ligne d’envergure.

Pendant que de nombreuses compétitions de danse urbaine émergent dans des villes du monde entier, ce sont les Keep Dancing Battles qui représenteront les couleurs bruxelloises sur la scène

BRUZZ | RENCONTRES

e ne retire que du positif de ces battles virtuels. Pour la première fois, je suis sorti de ma zone de confort en matière d’expression de ma féminité au sein de la scène urbaine. Je ne m’attendais pas à être à ce point encouragé », s’enthousiasme Mikael, 24 ans, danseur et professeur de danse dont le style alternant waacking et voguing s’ancre dans la culture queer des Ballrooms ayant connu leur apogée dans les années quatre-vingt à New York. « Je me suis retrouvé à danser seul au milieu de ma rue devant mon téléphone ! » Confiné et « sans rien de mieux à faire », le jeune danseur alostois récemment installé à Bruxelles décide avec un ami de tenter sa chance aux Keep Dancing Battles organisés en réponse à la quarantaine par la jeune plateforme d’arts urbains bruxelloise Timiss. Si les battles de danse urbaine « all style » sont généralement dominés par les styles hip-hop, krump, break et house, Mikael introduit le voguing dans le jeu dans l’idée d’enrichir sa pratique. « Je voulais élargir mes sources d’inspiration, recevoir de nouveaux feedbacks et danser sur des musiques sur lesquelles je n’ai pas l’habitude de danser. » Le pari n’était pas gagné d’avance mais l’audace et le talent de Mikael le mèneront jusqu’en deuxième place du podium international après s’être illustré sur le son hip-hop de DJ Serge lors d’une mémorable demi-finale contre un autre Bruxellois : Rachad, 20 ans, membre du crew Sous Pression, étudiant en design d’intérieur et initiateur de sa propre marque de vêtements (XXYZ). « Il est très fort, le Mikael ! », dit le jeune danseur qui conserve de la demi-finale des Keep Dancing Battles un souvenir « incroyable ». « C’était un vrai battle, un beau battle. Le son était très bon (Look What You Made Me Do de Joyner Lucas Feat. Stefflon Don, NDLR), je n’ai pas de regrets », dit Rachad dont le style hip-hop se distingue par une intense fluidité faisant transparaître une impressionnante maîtrise technique. « Pendant les Keep Dancing Battles, je me suis senti un peu plus libre que dans un battle lambda. Comme on ne voit pas le public qui est en train de vous juger, on cherche moins à impres-

« Le virtuel était mon ‘safe space’. Je ne risquais pas de violence, je me suis donc lancé » MIKAEL 24 ans, danseur de voguing

faisant amèrement référence à son expérience personnelle. Danseur krump et professeur de danse, l’artiste de 29 ans s’est retrouvé, en même temps que l’entièreté du secteur de la danse urbaine, plongé dans une précarité à laquelle aucun cadre légal ne semblait pouvoir fournir de réponse. « Les professeurs de danse sont payés à la prestation, ce qui ne leur garantit aucune protection de la part des directeurs des écoles de danse. D’autre part, la danse urbaine n’est pas tout à fait considérée comme un art, ni tout à fait comme un sport, ce qui fait que nous ne recevons le soutien d’aucun de ces deux secteurs », déplore le danseur. « Le confinement nous a fait comprendre l’ampleur de notre précarité et un mouvement syndical, ainsi qu’un mouvement pour mettre en place une fédération de danse urbaine, se sont enclenchés. Pas mal de choses vont changer dans le

virtuelle internationale. Recrutés via une annonce circulant sur Instagram, les candidat(e)s sont sélectionné(e)s par un jury international (deux Français, une Sénégalaise et deux Belges) sur base d’une vidéo postée sur leur page personnelle assortie du hashtag #keepdancing. Si le premier battle « catégorie adulte » attire davantage de participant(e)s belges, le second battle « moins de 18 ans » aura eu le temps de glaner des danseurs de Russie ou encore du Japon. « C’est une Japonaise qui a gagné la compétition, elle était incroyable ! », se souvient Mouss Sarr.

TOPS, PERRUQUE ET TALONS Pour l’organisateur, le battle « adulte » aura été marqué par l’immixtion aussi inattendue qu’éclatante du voguing via les prestations de Mikael. « Dans la communauté urbaine, on trouve une 3 JUNI 2020

▼

J

«

I 21

KEEP DANCING BATTLES : DANSE URBAINE VS QUARANTAINE

« Les vrais ba les me manquent énormément, la communauté aussi » RACHAD 20 ans, danseur hip-hop

BRUZZ | RENCONTRES

▼

certaine forme d’homophobie et je pense que c’est pour cela que même si le voguing est une danse urbaine et partage une histoire similaire au hip-hop, les danseurs de voguing ne se mélangent pas aux danseurs hip-hop », déplore le danseur. « J’avoue qu’en tant qu’organisateur, j’avais un peu peur des réactions sur Instagram. Je n’avais pas envie que les gens commencent à critiquer Mikael. Mais ça a été tout le contraire. Le public a adoré et l’a propulsé en finale ! » « J’avais cette petite voix dans ma tête qui se demandait si ça allait bien se passer », confie Mikael. « Et puis je me disais : je n’y suis pas, le

virtuel est mon safe space, je ne risque pas de violence homophobe.

Je me suis donc lancé. » À chaque étape, le jeune danseur se lâche un peu plus. « Au premier tour, j’étais habillé de façon plutôt normale mais au plus la compétition avançait, au plus je prenais une apparence féminine. Je n’hésitais plus à porter des tops et des talons. J’ai même fait la finale en perruque : c’était l’expérience du Ballroom dans sa totalité ! Les commentaires sur Instagram étaient très positifs et j’ai reçu beaucoup d’encouragements de la part des autres participants. »

HORS JEU Si l’expérience virtuelle des Keep Dancing Battles aura permis de rapprocher la culture hip-hop de la culture du Ballroom, les limites du medium n’auront pas été sans se faire ressentir. « Dans un vrai battle, on se nourrit de l’énergie des juges et de la foule. C’était donc difficile d’être complètement dans le jeu. Ça m’a permis de voir la compétition autrement, mais je continue de préférer les battles en live (rires). » Même son de cloche du côté de Rachad : « Les vrais battles me manquent énormément, la communauté me manque énormément. Il y a un moment où on a besoin de

partager. J’espère que le déconfinement permettra bientôt de se rassembler pour danser. » En la matière, c’est le flou qui domine pour l’instant. « À nouveau, comme la danse urbaine n’est pas considérée comme un sport, les règles ne sont pas claires », explique Mouss Sarr. « Il y a des petites sessions qui s’organisent un peu partout dans les parcs parce que les gens ont vraiment besoin de danser. Certains veillent à garder leurs distances, d’autres moins. » Pour l’heure, les Keep Dancing Battles ont été mis à l’arrêt. « C’est un énorme investissement et nous ne sommes pas payés », explique Mouss Sarr. Financé essentiellement par la Zinneke Parade, le budget annuel octroyé à Timiss ne suffit pas à couvrir l’entièreté des projets et frais de fonctionnement de la plateforme. « On pense à proposer notre expertise dans l’organisation d’événements en ligne à des théâtres pour essayer d’avoir des rentrées d’argent », poursuit l’organisateur. « Je crois que ça pourrait beaucoup les intéresser car au-delà du divertissement, les Keep Dancing Battles auront fait transparaître un réel esprit communautaire et une profonde bienveillance. Et ça, ça fait du bien. »

#KEEPDANCING Overal ter wereld werden de afgelopen maanden virtuele dansbattles georganiseerd om corona knock-out te slaan. Het Brusselse Timiss-platform bestormde Instagram met onlineconfrontaties op international niveau. De Brusselaars Rachad en Mikael groeiden uit tot hoogvliegers van de Keep Dancing Battles. “Ik ben uit mijn comfortzone gestapt en ben mijn vrouwelijkheid gaan verkennen binnen de urban scene,” vertelt voguing-danser Mikael. “Het virtuele was mijn safe space, ik riskeerde geen homofoob geweld. Ik heb me dus helemaal gesmeten.” Rachad, van zijn kant, koestert “een ongelofelijke herinnering” aan zijn confrontatie met Mikael. “Het was een echte battle, een mooie battle. Ik heb er geen spijt van,” vertelt Rachad. “Omdat we geen zicht hebben op het publiek dat ons beoordeelt, proberen we minder hard om indruk te maken, maar eerder op te gaan in een vorm van onderzoek.”

NL

#KEEPDANCING Virtual dance battles have been organized all around the world over the past few months to knock corona out. The Brussels Timiss platform stormed Instagram with top-class online confrontations. The locals Rachad and Mikael became highflyers of the Keep Dancing Battles. “I stepped out of my comfort zone and started exploring my femininity within the urban scene,” voguing dancer Mikael says.

“The virtual was my safe space; there was no risk of homophobic violence. So I was able to let go completely.” Rachad, on the other hand, cherishes “incredible memories” from his confrontation with Mikael. “It was a genuine battle, a beautiful battle. I don’t regret it,” Rachad tells us. “Because we have no idea who is in the audience judging us, we try less to impress them and simply become absorbed in a kind of research.”

EN

Pour l’organisateur des Keep Dancing Battles Mouss Sarr (à gauche), le tournoi virtuel aura été marqué par l’immixtion éclatante du voguing via les performances de Mikael (à droite).

22

I

3 JUNI 2020

BENT VAN LOOY GAAT SOLO ( ALS SCHILDER )

‘Ik ben de anti-Bob Ross’

Bxl in the mix

NL

Bent Van Looy ruilde na vij ien jaar de drumsticks in voor het penseel en begon weer te schilderen.

Deze week opent zijn eerste solotentoonstelling in de Brusselse galerie Super Dakota. — TOM ZONDERMAN “Schilderen doe ik later wel,” vertelde Bent Van Looy ons in 2008.

Aanleiding was de expo It’s not only rock ‘n’ roll, baby! in Bozar, waarin muzikanten als Pete(r) Doherty, Yoko Ono en Antony zichzelf outten als beeldend kunstenaars. Er hing werk van Van Looy uit zijn tijd aan Sint-Lucas in Gent, waar hij schilderkunst studeerde. Maar van schilderen kwam daarna niet veel meer. Van Looy had het te druk met Das Pop, Rock Rally-winnaars die in 2000 hun debuut uitbrachten.

Een dik decennium verder heeft Van Looy zich behalve tot zingende drummer, pianist en songschrijver ook ontpopt tot tv-persoonlijkheid, radiohost, wijnboer, verfkleurenkenner, stijlicoon en acteur, én is hij opnieuw beginnen te schilderen.

“Blijkbaar is dit nu later,” lacht hij terwijl Skype ons een blik gunt in zijn Antwerpse schildersatelier.

“Destijds vond ik het leuker om in een tourbus te kruipen met mijn vrienden dan om te worstelen met penseel en doek. Het zijn ook zulke tegengestelde energieën, het extraverte van het muzikantenleven tegenover het stille, eenzame bestaan van de schilder. Ik heb vijftien jaar alleen maar onderweg geleefd, en dat was spannend, maar nu ben ik een jonge vader en is mijn leven veranderd. Schilderen past daar goed bij.”

Na tussenstops in Gent en Parijs heeft Van Looy sinds vier jaar zijn anker weer uitgegooid in Antwerpen, zijn geboortestad. Een verhuis die mee voor de impuls zorgde om achter zijn schildersezel te kruipen.

“Na Parijs probeerde ik hier hetzelfde leven te leiden. Veel

Bent Van Looy in zijn atelier.

“Schilderen is een worsteling voor mij.”

wandelen op straat, veel energie, veel schrijven. Maar Antwerpen is een andere stad, dat werkte niet.

Schilderen heeft het voor mij mogelijk gemaakt om hier te blijven, omdat het mij toeliet om de schoonheid van het leven hier op een andere manier te zien.”

DISNEYFICATIE Van Looy begon drie jaar geleden aan zijn ‘quarantaine’ als schilder.

“Ik denk dat ik nog een iets grotere introvert ben dan een extravert,” trekt hij de parallel met vandaag.

“Tijdens de lockdown merkte ik dat de wereld buiten was stilgevallen.

Alle ruis was weg, en dat voelde heel goed.” Toch is schilderen geen mindfulness voor Van Looy. “Een schilderij is voor mij een worsteling.

Balanceren op de dunne lijn tussen niet te véél te doen en toch durven.”

“There are no mistakes, just happy accidents,” zou Bob Ross zaliger zeggen. “Ik ben de anti-Bob Ross,” lacht Van Looy. “Hij was de ultieme hobbyschilder, voor hem was

schilderen therapie, puur escapisme.

Terwijl ik net probeer het verschrikkelijke en het onbegrijpelijke van het echte leven te vatten.”

Dat doet Van Looy in Brussel onder de noemer The vessel, the jerk, and the edge of reason. “Een rare hommage aan progrockplaten van de seventies,” zegt hij over die prikkelende titel. “Mijn werk is onbeschaamd literair, met taferelen die uit oude Grimm-sprookjes zouden kunnen komen.” Van Looy put uit zijn kindertijd, die heel fantasievol was. De spetterende en tegelijk weemoedige kleuren toonden de weg. “Ze zijn zo zoet dat ik er bijna tandpijn van krijg,” lacht hij. “Het is de disneyficatie van de werkelijkheid, waarin mensen een onkiese hang hebben naar een soort van vroeger dat nooit bestaan heeft.”

Schilderen is een uitlaatklep die voor Van Looy net op tijd komt. “Als ik het niet meer wist, besefte ik: er is altijd nog schilderen. Dit was het perfecte moment en tegelijkertijd een soort van reddingsboei.”

BENT VAN LOOY: THE VESSEL, THE JERK, AND THE EDGE OF REASON. 4/6 > 11/7, Super Dakota, www.superdakota.com 3 JUNI 2020

I 23

MASKS OFF BRUSSELS SINGER BLANCHE REVEALS HER TAKE ON THE CORONA CRISIS

‘We should be more honest with ourselves’ Every week, we talk to Brussels artists about the new truths that have developed behind our mouth masks. We are kicking things off with singer Blanche (20), whose album Empire has just been released. — TOM ZONDERMAN, FOTO: SASKIA VANDERSTICHELE

EN

How did you experience the lockdown?

Everything went quite well initially.

But as time went on, I found the uncertainty about how long this crisis might last exhausting. I want to see my friends, go out, have a drink, play sports, go on holiday, etc.

radically, on a human level this crisis has of course had an enormous impact. Some people have discovered that they can bear isolation quite well. Others, like me, realize that they cannot live without human contact. Many of my friends are still studying and this period is exceptionally difficult for them.

Has corona changed the world?

The problems facing the world at the moment – climate change, inequality, racism, poverty – are so gigantic that they will not simply disappear. Some things have been pushed to the background now, whereas others have become more prominent. Is there more solidarity now that we have all survived the same virus? Is there more connectedness? (Sighs) I don’t know.

Everyone experienced corona in their own way, each country attempted to tackle the crisis in its own way. To be honest, I don’t know if anything has really changed.

Will our lives go back to normal?

Even if the world has not changed

Has it given your album, Empire, a new meaning?

I am actually quite pleased to be releasing my record now. To me, Empire is the world that I have built over the past three years, all of the collaborations I have initiated, all of the feelings and stories that have resulted from them and that we share with one another. Those are the stories that will survive, even after corona. All of the emotions that we experience as people are contained within it. Love, betrayal, doubt, joy, pain, sadness. I have always asked myself a lot of questions – perhaps too many even.

But the one good thing about this lockdown is that people have been

Skate’s up

24

I

able to stop for a moment and reflect on their lives, and that they understand better what makes them happy or not and whether they can do anything about it. Many people have hard lives, they go to work, and they spend the rest of the time doing stuff.

They’re always busy, they do not have time to stop and think – perhaps they don’t want to, because it is too confronting. The message of this album is that we should learn to understand and accept our feelings.

In short: to be honest with ourselves.

And I think that is precisely what we can do with this period as well.

How do you see the future?

There is still so much uncertainty.

Especially for musicians. I would like to look ahead and plan concerts, but unfortunately that is not possible yet.

I have the “luck” that I perform at small venues, so it may be easier to plan gigs. I don’t want to be pessimistic. Next summer will no doubt be fantastic, when we can return to the festivals that we can’t attend at all this year.

Zondag zangdag

• Born as Ellie Delvaux on 10 June 1999 • Takes part in The Voice Belgique in 2016 • Ends up in fourth place at the 2017 Eurovision Song Contest with “City Lights” • Released her debut album, Empire, on 29 May

Le show continue

EN/ “This device cures heartache”, we learned last year in Minding the Gap, the brilliant documentary about three lost young Americans who find a way out in the skate community.

Searching in Brussels souls will find solace because the skateparks reopened last week. That includes Byrrrh and Skate in Anderlecht, even if only the outdoor sections. The hours and number of people are limited, so it’s best to inquire first before trying that nightmare flip or next level nosegrind. (TZ)

dat je graag zingt? Of kweelde je altijd al graag onder de douche? Niets om je voor te schamen! Meer nog: Bozar wijdt met Singing Brussels Celebration Goes Live een dag vol workshops aan zingen. Via Facebook kan je op zondag 7 juni deelnemen aan een hele reeks lessen, onder meer rond ritme, ademen en beatbox. En net over 20 uur draaien verschillende radiozenders tegelijk ‘Here comes the sun’ van The Beatles.

Gooi je raam open, ga aan je deur staan en zing mee uit volle borst. Je zal niet de enige zijn. (GVDH)

FR/ Las d’attendre la réouverture des salles de spectacles, le Cabaret Mademoiselle lance son premier show virtuel sous quarantaine intitulé Mademoiselle Night Live. Le pitch ? Un spectacle inédit à streamer en haute définition depuis votre salon. Soit des numéros « entre burlesque, boylesque, comédie et improvisation, musique, drag » inondés de paillettes. L’occasion de retrouver les artistes décoiffants de ce lieu unique à Bruxelles et de leur témoigner votre soutien en ces temps moroses pour la scène culturelle (entrée virtuelle àpd 10€). (SOS)

Facebook: byrrrhandskate

7/6, www.bozar.be, Facebook: Live, Love, Sing!

7/6, 21.00, Facebook: Mademoiselle Night Live

X J2 U 3 0 1N8I 2 0 2 0

NL/ Ontdekte je onlangs

BLANCHE

Quarantoon WIDE VERCNOCKE

Brieven uit Brussel NL/ “All we need is liefde, da’s het nieuwe

medicijn,” rapt Fritz ‘Froze’ Tavernier op zijn nieuwe album, verwijzend naar het onsterfelijke adagium van The Beatles. Of er een nieuwe Summer of Love zit aan te komen, valt te bekijken, maar feit is dat we in deze periode van angst, onzekerheid en eenzaamheid wel wat menselijke warmte kunnen gebruiken. Froze ruilde vijf jaar geleden Gent in voor Brussel, en over dat avontuur, zijn twijfels en de bijbehorende verwondering schreef hij audiovisuele brieven. Die krijgen nu een vervolg in elf openhartige, poppy rapsongs over zijn wedervaren in de hoofdstad, gebundeld onder de banier Brieven. (TZ) Brieven is nu uit (FreeFizzle) 3 JUNI 2020

I 25

SWEET DELIGHTS THAT WILL TAKE YOU ON A JOURNEY

A world of pastries EN

Had your fill of eclairs? Fed up of millefeuilles? It’s high time you explored pastries and cakes from other latitudes. Here are four places to make your mouth water while broadening your horizons. — MICHEL VERLINDEN

Forcado

26

I

Giovanni

When someone mentions Forcado, everyone thinks of the tea room in Elsene/Ixelles. Connoisseurs know that a second place can be found in Ukkel/Uccle. The advantage of the place is that you can have a quick chat there with the man who began it all, Joaquim Braz de Oliveira, the sprightly sexagenarian who founded the company nearly 40 years ago. With a smile, the adorable owner will tell you everything about the famous “pastéis de nata” (€2 each), the extremely popular Portuguese custard tarts, from their proper name (pastéis de Belém) to the cooking method, which is impossible to recreate at home (eight minutes at 420°c, no less).

This meticulous artisan offers a wide range of sweet treats, several of which contain neither gluten nor lactose. The place also has a small corner that allows you to stock up on sardines, wines, and olive oils from Fernando Pessoa’s homeland.

You can count the Italian cake shops in Brussels on one…finger.

Giovanni and Enza, an authentic duo from Messina, who set up shop in 1978, are an institution in and of themselves. Steeped in tradition, this place, which includes a tea room that is currently inaccessible, is known for its selection of cakes from the four corners of Italy. There’s the “diplomatico” (€3.50), a dessert made up of multiple layers of puff pastry, and Génoise (sponge cake) (in the centre) topped with crème diplomate, or the “aragosta” (€2), a puff pastry cone of which Giovanni makes a version that’s filled with crème anglaise. But the real show-stopper is the “cannolo” (€3.50), a genuine marvel made with ricotta that comes straight from Sicily. Everything is guaranteed to be traditional and made by hand. As Enza says: “Here, we make cakes the way they did in the old days, once upon a time.”

chaussée de Waterloosesteenweg 1210, Ukkel/Uccle, 02-681.11.53, www.forcado.be, di/ma/Tu > za/sa/Sa 10.30 > 18.30, zo/di/Su 10.30 > 14.30

Leuvensesteenweg 303 chaussée de Louvain, Schaarbeek/Schaerbeek, 02-733.73.64, di/ma/Tu > zo/di/Su 7 > 18.30

3 JUNI 2020

Koulepis

Rose de Damas

In Belgium, Greek food has often been mistreated, and don’t even get us started on the desserts.

Fortunately there’s Nikolas Koulepis. This pastry chef from Rhodes earned his stripes at several reputable establishments.

Two years ago, he opened his own shop, and quickly made a name for himself with the neighbourhood clientele. No wonder it’s such a success − the place has everything going for it: beautifully strippedback decor and, above all, a fabulous selection of desserts.

Some consist of hybrid creations, such as the “yaourt framboise” (€4.60), a beautifully light dome made of Greek-style yoghurt, raspberry jelly, honey, and olive oil biscuit. Others are exquisitely made traditional desserts, such as baklava (€4.20), pistachio kataifi (€4), and galaktoboureko (€27), a filo pastry cake with a hint of lemon.

Coated in a thick layer of honey, Eastern desserts often have no soul due to being made by assembly line. It’s not easy to find an establishment that is passionate about its craft. Good news: Rose de Damas is head and shoulders above the rest. It has been more than 30 years since the Syrian Ahmad Kassabeh, who moved to Brussels to study engineering, abandoned his textbooks to pursue baking. His signature approach consists of borrowing specialities from different Mediterranean countries.

Not content to churn out the same old Turkish baklavas and dusted lokums, this chef also creates inventions that link his origins with his adopted country. It’s an interesting combination, which he achieves by using ingredients such as chocolate and speculoos. All this results in exceptional specialities that are sold by weight (€3.20 for 100 grams).

Edelknaapstraat 85 rue du Page, Elsene/Ixelles, 02-514.74.40, www.nkpatisserie.com, di/ma/Tu > vr/ve/Fr 9 > 18.00, za/sa/Sa 9 > 19.00, zo/di/Su 9 > 17.00

Grasmarkt 19 rue du Marché aux Herbes, Brussel/Bruxelles, 02-503.18.00, www.rosededamas.be, ma/lu/Mo > zo/di/Su, 11 > 20.00

Interview

SCHRIJVER FREDERIK WILLEM DAEM TAPT PINTEN EN VERBEELDING IN CAFÉ DE KAUW

‘Een café is een mensenleven, een ziel, te nemen of te laten’ BRUZZ | INTERVIEW

Bouw eens een bruine kroeg, dacht Frederik Willem Daem toen Tekens van leven, zijn oplawaai van een debuutroman, op verschijnen stond. Corona – het virus, niet het bier – vertraagde boek en bar, tot vandaag.

In bar Tropicana peutert hij in bordkarton zijn café De Kauw, vrijhaven in een bedreigde wereld, los uit de schemerzone tussen pot en pint, waken en dromen.

— KURT SNOEKX, FOTO’S HELEEN RODIERS

W

oensdagnamiddag 11 maart. Het duurt nog een volle, hectische dag voor Covid-19 voelbaar zijn klauwen zet in de stad en het land, maar op de deur van Chez Henri in de Lakensestraat pookt een handgeschreven en inderhaast opgehangen A4’tje al voorzichtig in onze nog niet zo heel erg gealarmeerde geesten: “Vu les contagions du coronavirus, nous prenons la précaution de rester fermé jusqu’à nouvel ordre.”

Frederik Willem Daem is nog onderweg van bar Tropicana aan de KVS, waar hij het papieren Café De Kauw uit zijn nieuwste literaire worp Tekens van leven in drie dimensies optrekt tot een vierdaagse ontmoetingsplek en setting voor de boeklancering, en vloekt even binnensmonds.

“Tja, dat Henri de deuren sluit, is wel te begrijpen.

Hij is 80, zit pal in de ‘doelgroep’. Ik zou het niet op mijn geweten willen hebben.” Maar goed, La Péniche op de Brandhoutkaai is open, “en daar ben ik nog nooit geweest.” Nieuwe bestemming, even warm onthaal.

EEN MENSENLEVEN Chez Henri, La Péniche, maar ook de Welkom, Sportwereld en Au Petit Stella in Jette, De Raaf in Antwerpen… Het is naar dit soort volkscafés dat Frederik Willem Daem zijn Café De Kauw heeft 28

I

3 JUNI 2020

gemodelleerd. Die papieren constructie, waarin een stel verwante zielen in gezelschap zijn eenzaamheid koestert en vervloekt, plakt en geurt en roest en roezemoest zo dat de lezer er slechts in benevelde toestand weer de deur achter zich kan toetrekken. Tekens van leven slaagt erin om in goed 330 pagina’s tot leven te komen en diep onder de huid te kruipen.

Na de triomf van zijn met de Debuutprijs 2016 bekroonde verhalenbundel Zelfs de vogels vallen is Tekens van leven een romandebuut als een mindfuck en cock shiatsu – googelen maar! – ineen. Een boek dat hoofdpersonage Andreas, de in rook opgegane helft van een relatiebreuk, in een toestand tussen waken en dromen dropt, en dat van het kleinste sproetje op de huid van zijn verloren geliefde Hertje onherroepelijk leidt tot de pooltafel, gokmachine, “portretfoto’s van de herdershonden Bonnie en Clyde” en oude Coca-Cola-telefoon in De Kauw. Een plek als een uitzondering, waar het “makkelijker leven was in dit nu wanneer de dronkenschap haar uiterste best deed alle nu uit zijn leven te verdringen.”

Waarom wilde je afspreken bij Chez Henri?

FREDERIK WILLEM DAEM: Bij Henri ben ik ooit eens

toevallig beland. Het is een café dat al keilang in zijn bezit is, en daardoor bol staat van het

karakter. Ik hou ervan wanneer een café echt voelt als het verlengde van de bareigenaar. Die overzichtelijke chaos van posters van Michael Jordan en Éric Struelens, het portret van zijn herdershond, en al die andere details, vormen een mensenleven, een ziel, te nemen of te laten. Henri is daar een zot voorbeeld van. Naar hem heb ik de bareigenaar geboetseerd.

Henri is allang met pensioen, maar nog elke dag houdt hij zijn café open. Bij gratie van de studio’s boven het café, die ook van hem zijn. Het café heeft hij niet nodig voor het geld, dat is een soort van hobby. Ik heb er dagen gezeten dat ik er drie of vier man zag passeren. Die dan ook nog eens 1,20 euro bovenhalen voor een pint, alstublieft. “Allee, ’t is goed.” Commerciële zelfmoord, zou je denken. Maar het is zo’n zeldzame kroeg, en een van de plekken in Brussel en Antwerpen die allemaal op hun manier mijn fictieve café hebben beïnvloed. Een plek waarvan ik weet dat als je het laat overnemen, de ziel er noodgedwongen uit is. Daarover gaat Tekens van leven ook: is dit finaal niet het einde van een tijdperk?

Verschillende cafés leggen samen de puzzel van De Kauw. En jij bent ze gaan observeren?

DAEM: Ik had van deBuren de vraag gekregen om een verhaal te schrijven over Antwerpen, waar ik toen woonde, voor hun citybooks-reeks. Er was een café waar ik soms kwam: De Raaf, een mythisch café omdat JMH Berckmans daar in 1990 nog een kortverhaal over had geschreven: ‘Café De Raaf nog steeds gesloten’. Ik ben er een maand lang gaan zitten, om te integreren, op zoek naar hoe het leven er daar uitziet. De gevraagde vijf pagina’s werden er veertig. Ik wist meteen dat het een ruwe diamant was, een representatie van een samenleving, een tijdsgewricht dat op zijn einde loopt.

In die maand tijd wist ik ook al: Visse (de “soeverein van de pooltafel”, ks) is verdwenen, en Andreas komt in de kroeg en zal gaandeweg besluiten dat het misschien makkelijker is om Visses plek in te nemen dan zichzelf waarlijk bij elkaar te rapen en weer heel te worden.

Toen ik ben teruggekeerd naar Brussel, heb ik gezocht naar cafés om mijn verhaal te voeden met details. Zo zijn er heel wat die model hebben gestaan en personages hebben geleverd. Eckhart (corpulente gozer en verzekeringsmakelaar, mister Eckhart, ks) bijvoorbeeld is iemand waarmee ik één avond in Au Petit Stella doorbracht en die naarmate het boek groeide een almaar grotere rol kreeg.

Er komen wijze dingen uit.

DAEM: De mens waarop hij gebaseerd is, deed ook echt aan dat barhoppen. Dat was zijn leven: van de ene naar de andere kroeg, op zoek naar gezelschap, omgevingsgeluid en de nabijheid van anderen. Hoewel dat tragisch klinkt, vind ik daar een enorme schoonheid in zitten.

Spinne is ook zo’n gefictionaliseerde stamgast.

De Kauw herrijst in bar Tropicana.

Als kartonnen installatie, polyvalente signeerruimte, decor voor foto’s en filmscènes die als tableaux vivants uit het boek dartelen, en als droombeeld van het leven zoals het was...

20 MEI 2020

I 29

SCHRIJVER FREDERIK WILLEM DAEM TAPT PINTEN EN VERBEELDING IN CAFÉ DE KAUW

Da’s iemand die vroeger in In Den Hemel zat in Ganshoren, ik herinner mij dat ik veertien was en van de Chiro naar het café ging en dat die verhalen die in De Kauw de ronde doen, over hem werden verteld. Een zot met een stadionverbod, die elke agent bij naam kende. Ik was daar doodsbang van! (Lacht) Al die personages zijn mallen, opgebouwd uit grepen uit de werkelijkheid, waar ik de rest bij verzon.

BERCKMANS, BILJART EN BLUE SOCKS Het zijn samenraapsels die in Tekens van leven vlees en bloed om de tere botten gehangen krijgen. In die omgeving komt Andreas terecht, als buitenstaander. Een beetje zoals Frederik Willem Daem. “In het begin werd ik gemonsterd, ja. Maar in deze tijden zie je wel vaker mensen op café achter hun laptop kruipen. Toen ik daar elke dag opdook, wisten ze niet meer wat te denken. Er ontstaat een soort van entretien, ze gaan er na een tijd van uit dat je het er gewoon gezellig vindt, dat het niet over hen gaat. Tja…” (Lacht)

Heb je je ooit kenbaar gemaakt?

FREDERIK WILLEM DAEM weergaloos schrijver

bepaald moment zat ik in de situatie dat hij ziek in het hospitaal lag en ik schrijf altijd ’s nachts.

Mijn leven bestond op dat moment uit van 11 uur ’s avonds tot 7 uur ’s ochtends werken, dan overdag in een halfslaap vertoeven, om 6 uur ’s avonds naar het ziekenhuis gaan, handschoenen, mondmasker en een pak aantrekken om mijn vader te zien, dan naar huis gaan, wat eten met mijn vriendin en weer schrijven. Dat, een halfjaar lang. Dat was kei-intens, maar tegelijk voelde ik mij zo levend, omdat al die dingen zo urgent waren. Er zijn momenten geweest dat ik in het midden van de nacht begon te huilen door de ernst van alles, om nadien te glimlachen van geluk dat ik dat schrijven had, die nachten als

BRUZZ | INTERVIEW

DAEM: Nee, nooit! Dat zou mij van de vrijheid beroven om over hen te schrijven. Niet dat ik hen slecht portretteer. Integendeel, maar natuurlijk eigen ik mij hen in zekere zin ook toe. Ik misbruik hen in de zin dat zij mijn verhaal voller maken, het een andere wending geven. Daarvoor moet ik een bepaalde afstand kunnen bewaren. Anders zijn mensen te veel op hun hoede. Niemand wordt graag gereduceerd tot een personage, zij die FREDERIK dat wel willen, zijn meestal niet WILLEM DAEM interessant genoeg om over te schrijven.

In het motto schrijft Christine Brooke-Rose: “Whoever you invented invented you too.” Dat impliceert dat een boek ook zijn schrijver herschrijft.

DAEM: Dit boek heeft echt een totaal andere mens van mij gemaakt.

Volgens mij is het ook dit boek dat me schrijver heeft gemaakt. Dat eerste doe je gewoon, je weet niet beter. Maar als je beslist hebt je leven aan iets te wijden, rijst onvermijdelijk de vraag hoe je dat op de meest waardevolle manier kan doen. Ik kan niet zeggen dat ik weet wat dat inhoudt, maar ik heb veel geleerd over toewijding, over schrijven, maanden aan een stuk, en over hoe alles daarvoor moet wijken: vrienden, familie, je vriendin…

Was het moeilijk om op te brengen?

DAEM: (Onmiddellijk) Nee. (Lacht) Dat

maakte me supergelukkig. Ook al was het bij vlagen ongelofelijk zwaar. In die laatste periode ben ik ook mijn vader (politicus en MIVB-voorzitter Werner Daem, ks) verloren. Op een 30

“Wij doen voortdurend pogingen om onze eigen levens in een verhaal te gieten.

Zonder die fictie zijn we verloren”

I

3 JUNI 2020

• Wordt geboren in Jette in 1988.

• Groeit op als ket in het skatersmilieu van Ganshoren en Brussel-Stad

• Studeert aan het RITCS, eerst voor regisseur en dan voor scenarist, maar vindt al tijdens zijn studie een roeping in proza schrijven • Debuteert in 2015 met Zelfs de vogels vallen en wint de Debuutprijs 2016 • Richt samen met Jozefien Van Beek het cultuurmagazine Oogst (2016-2018) op • Wordt deel van de hypergetalenteerde Brusselse kliek kunstenaars waartoe ook Wide Vercnocke, Lize Spit en Bregje Hofstede behoren • Presenteert zijn eerste roman Tekens van leven aan de wereld in een kartonnen reconstructie van café De Kauw, het epicentrum van zijn boek

toeverlaat.

De keerzijde is dat mijn vader dit moment nu niet mee ervaart, en dat valt me heel zwaar. Dit gebeurt nu allemaal, het boek, interviews, het café… Terwijl hij zelf zo’n caféganger was...

Hij troonde je als kleine mee op ronde?

DAEM: Ja, na het basketbal (bij de Blue Socks Jette, ks) op zondag trokken we naar de markt op de place du Miroir. Mijn pa ging dan zogezegd eten halen, maar dat was eigenlijk eerst commissies doen en dan om de haverklap aangeklampt worden door weet-ik-wie allemaal. Verschrikkelijk. (Lacht) En dan op café om pinten te kletsen en ik met een cola in mijn handen. Nu, dat gaat ook aan je voorbij als kind, van alcohol of zo besef je niks. Terwijl het daar wel om draait. Als mijn vader spuitwater dronk, hadden die zondagen nooit zo lang geduurd.

ZWEM, ZWEMMER, ZWEM Die jongen met die cola in zijn pollen groeide via omwegen uit tot de schrijver die hij is geworden.

Na een jeugd als skater ging hij aan het RITCS studeren. “Zo ben ik gaandeweg in de literatuur gerold. Eerst wou ik regisseur worden, en dan scenarist, tot bleek dat iemand nog altijd merde kon maken van wat ik had geschreven. Toen ik proza begon te schrijven, voelde ik: ‘Nu is alles van mij.’” (Lacht)

Was het een moeilijke worp?

DAEM: Toch wel, ja. Anders had ik er geen vijf jaar

over gedaan. Daarbij heb ik eerst een groot volume geschreven. De eerste versie die ik naar de uitgeverij heb gestuurd, was oorspronkelijk dubbel zo dik. Dat heb ik afgewogen in het licht van het boek in zijn geheel. Voor mij is de oefening altijd dat de schrijver op de achtergrond verdwijnt. Op het moment dat hij de kop opstak, moest ik hem onthoofden.

Je moest zoals Visse verdwijnen uit het boek?

DAEM: Precies, de lezer mocht niet blijven haken aan mijn aanwezigheid. De nadruk moest op elk moment op het verhaal liggen, omdat het hele boek ook net over die fictie gaat. Over hoe wij allemaal voortdurend een poging doen om onze eigen levens in een verhaal te gieten. Zonder dat narratief waarin we onszelf wijsmaken dat de wereld wél steekhoudt en dat we daar wél een plek in verdienen, zouden we verloren zijn.

Uiteindelijk is dat ook waar Andreas doorheen het boek naar op zoek is. Dat is wat hij ons vertelt aan de toog: zijn verhaal.

Meermaals overviel me daarbij het gevoel in een twilight zone te vertoeven waar werkelijkheid en koortsdroom nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn. Met alle gevolgen van dien: je identiteit slaat mee aan het wankelen.

DAEM: Exact! Voor mij gaat het voor een groot stuk over identiteit, over de mate waarin die een constructie is. Over hoe twee mensen die elkaar ontmoeten automatisch een verlies van identiteit in gang zetten. Maar je kan die identiteitskwestie ook toepassen op het café. Als een soort van schemerzone waarin je niet deelneemt aan het leven en tegelijkertijd wel nog leeft.

EEN TOOGVERHAAL Het is daar dat 11 maart in het heden haakt: daar waar gedeelde smart halve smart wordt. En waar, in de “nouvel ordre” waarin Chez Henri nog steeds gesloten is, dat delen een onmogelijkheid is geworden. “Aan die toog wordt eenzaamheid verdrongen in het gezelschap van nog meer eenzaamheid, stond in het oorspronkelijke kortverhaal. In dat opzicht is een plek hebben om te zijn soms al genoeg. En net die plek heb je nu niet meer,” vertelt Frederik Willem Daem, die zijn café De Kauw vandaag alsnog in karton opricht in bar Tropicana. Als installatie. Als polyvalente ruimte, waar gesigneerd wordt. Als decor voor filmscènes die als tableaux vivants uit het boek tuimelen. En als droombeeld van hoe het er vroeger, “twee maanden geleden”, uitzag.

De toog als plaats waar voortdurend verhalen kiemen en het leven groter wordt dan het is.

DAEM: Aan die toog wordt wat iemand heeft

meegemaakt weer gestructureerd tot een gebeurtenis, tot een verhaal dat wordt overgeleverd. Op een heel democratische manier, de deurwaarder naast de vuilnisman. Dat gaat nu sowieso verloren.

Weet je, na ons gesprek op 11 maart ben ik nog blijven plakken in La Péniche. Ik zou er nog eentje drinken met een vriend, maar ik heb de keet gesloten. (Lacht) Dat is het!

Iets wat je overkomt. Zitten daar ook die tekens van leven waar we zo naar zoeken?

DAEM: Het zijn al die kleine, onverwachte zaken, ja. De som die groter wordt dan zijn delen. Maar evengoed is het gewoon een plek hebben thuis waar je sleutels liggen, of orde, of nachtrust. Geen muggen, da’s belangrijk… (Denkt na) Al zijn het niet alleen de goede momenten die je het gevoel geven dat je leeft. Verdriet is misschien zelfs nog veel waarachtiger. Ik heb mij nooit zo levend gevoeld als toen ik mij echt diep verdrietig voelde, omdat de wereld plots enkel daaruit leek te Boek: bestaan. Zo voel ik me 331 p., €23,99 ook als ik iets maak.

Door te vallen en op te Presentatie: 4 > 27/6 staan. De kern van alle (signeersessie: schoonheid zit in de 4 > 7/6), wetenschap dat niets Café De Kauw makkelijk is.

VIE DE BISTROT Après avoir remporté le Debuutprijs en 2016 avec son recueil de nouvelles Zelfs de vogels vallen (« Même les oiseaux tombent »), l’écrivain bruxellois Frederik Willem Daem est de retour avec Tekens van leven (« Signes de vie »). Un roman coup de poing qui plonge dans le café défraîchi De Kauw, un mélange d’établissements d’exception comme Chez Henri, Au Petit Stella et De Raaf, pour en ressortir avec un récit issu de la zone d’ombre entre l’alcool et la beuh, l’éveil et le rêve, moi et l’autre.

FR

Frederik Willem Daem: “Aan de toog wordt eenzaamheid verdrongen in het gezelschap van nog meer eenzaamheid. In dat opzicht is een plek hebben om te zijn soms al genoeg.”

PUB LIFE After winning the Debut Prize for his collection of stories Zelfs de vogels vallen (“Even the Birds Fall”) in 2016, author Frederik Willem Daem is back with Tekens van leven (“Signs of Life”). A whale of a novel of ideas that dives into ageing local pub De Kauw – a mixture of exceptional places like Chez Henri, Au Petit Stella, and De Raaf – and re-emerges with a flesh and blood story from the twilight zone between pints of beer, waking and dreaming, I and the other.

EN

3 JUNI 2020

I 31

Portret

BETREURDE CINEASTE CHANTAL AKERMAN ZOU DEZE WEEK ZEVENTIG ZIJN GEWORDEN

‘Tegendraads op alle vlakken’ Op 6 juni zou Chantal Akerman (1950-2015) zeventig geworden zijn. Amsterdam viert de bewonderde filmregisseuse met een groots opgeze e tentoonstelling, maar hometown Brussel blij helaas achter. Twee intimi bieden troost. “Wat een talent. Wat een uitzonderlijke figuur.” — NIELS RUËLL

BRUZZ | PORTRET

“

W

ie praat er vandaag nog over Chantal Akerman? Niemand, en dat is een schandaal. Akerman was niet de beste vrouwelijke regisseur, ze was een van de belangrijkste cineasten uit de filmgeschiedenis tout court.” Dat liet Céline Sciamma vorige herfst in BRUZZ optekenen in een interview naar aanleiding van haar bejubelde liefdesfilm Portrait de la jeune fille en feu. Alleen het eerste deel van haar stelling is aangedikt.

Sinds Chantal Akerman vijf jaar geleden uit het leven stapte, zijn er veel mooie dingen gezegd en geschreven over de Brusselse cineaste die op haar 25e doorbrak met Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles. Toen de BBC in november peilde naar de beste films van vrouwelijke regisseurs, haalde die vormelijk en inhoudelijk baanbrekende film de derde plaats. Ook Les rendez-vous d’Anna en News from home stonden in de top 100. Le Monde noemde Akerman “de grootste cineaste ooit”, The New York Times sprak over “de evenknie van Jean-Luc Godard”.

Vooraanstaande filmregisseurs als Todd Haynes, Gus Van Sant en Claire Denis hebben hun bewondering voor Akerman niet minder enthousiast verwoord dan Céline Sciamma.

FILMEN, EEN MANIER VAN LEVEN Maandag opende in Amsterdam, in het oogverblindende filmmuseum Eye, een Akerman-tentoonstelling met alles erop en eraan: filmvertoningen, essays, de installaties waarmee ze op latere leeftijd ook de kunstenwereld inpakte. Een schitterend initiatief, maar had Brussel dit niet op poten moeten zetten – de stad waar ze bijna dag op dag zeventig jaar geleden werd geboren, de stad die ze zo mooi bezong in Toute une nuit, de stad waar ze ook Jeanne Dielman, Nuit et jour en Demain on déménage draaide?

Marilyn Watelet noemt het een delicate vraag.

“Spijtig genoeg zie je vaak dat regisseurs, schrijvers en kunstenaars in het buitenland meer of eerder erkenning krijgen dan thuis. Nicolas Mazzanti, de conservator van Cinematek, plande 32

I

3 JUNI 2020

Een jonge Chantal Akerman op de set. “Dat manischdepressieve was de motor van haar creativiteit,” zegt haar vriend en collega Eric de Kuyper.

wel een soortgelijk groot Akerman-evenement in van een lange vriendschap. Ik leerde Chantal Brussel, maar door omstandigheden is het er nog kennen op een strenge, elitaire meisjesschool, vol niet van gekomen. Hopelijk wordt het op een dag leerlingen met wie we niets gemeen hadden. wel werkelijkheid.” Watelet is een jeugdvriendin Tijdens het middaguur liepen we naar een van de en jarenlange medewerkster vele bioscopen in de Nieuwvan Chantal Akerman en zit in straat. Later ontdekten we het de Fondation Chantal Filmmuseum (heden CinemaAkerman. Die stichting waakt tek, nr). We begonnen allebei CHANTAL AKERMAN over haar oeuvre – de films aan een opleiding aan de • Wordt geboren op 6 juni maar ook de kunstinstallaties filmschool Insas, maar zij noch 1950 in Brussel en de boeken – en probeert het ik maakte die af. In het • Debuteert op haar 18e met in leven te houden. “Chantal Filmmuseum bekeken we soms de kortfilm Saute ma ville zelf had het idee geopperd van tot drie films per dag en deden • Maakt in 1973 de langzo’n fonds en was al in zee we tal van belangrijke ontdekspeeldocu Hotel Monterey gegaan met Cinematek. Al kingen. Dat was onze film• Brengt in 1975 de mokerhaar films tot en met Jeanne school.” slag Jeanne Dielman, 23 Dielman waren al gerestauAkermans creatieve kracht Quai du Commerce, 1080 Bruxelles uit reerd. Na haar dood is de en vitaliteit verbazen Watelet stichting geformaliseerd.” tot op vandaag. “Op haar 25e • Exposeert in Israël, de VS en Parijs, is ook te zien op De samenwerking met had ze Jeanne Dielman al Documenta XI en in Venetië Cinematek stond in de sterren gedraaid, en daarvoor al had ze • Overlijdt in 2015 geschreven. “Dit is het verhaal zonder financiering Saute ma

ROND DE KEUKENTAFEL Een andere Brusselse intimus is Eric de Kuyper, de schrijver van De hoed van tante Jeannot en de regisseur van Casta diva. “Toen ik in de jaren 1970 doctoreerde in Parijs, sliep ik bij haar op de sofa. Ik werkte in de jaren 1970 en 1990 intensief met haar samen. Een heleboel projecten, zoals de verfilming van twee romans van de Joodse schrijver Isaac Bashevis Singer, zijn nooit gerealiseerd.” Tot projecten die het grote scherm wel haalden, behoren Les rendez-vous d’Anna, de Proust-bewerking La captive en Demain on déménage. Eind juli geeft De Kuyper in Eye een lezing met als titel My life with Chantal en als ondertitel ‘Rond de keukentafel’. “Onze affiniteiten waren duidelijk. Een averechtse benadering van onze omgeving, om mee te beginnen.

Tegendraadsheid tekende haar persoonlijkheid en haar werk. Chantal Akerman was geen conventionele filmmaker en ook geen conventionele vrouw.

Het was prettig om met haar samen te leven. We hebben veel gelachen. Behalve in de drukkende laatste jaren. Achteraf beschouwd heeft ze dat bipolaire, manisch-depressieve altijd gehad. Het was de motor van haar creativiteit en productiviteit. Als jonge vrouw kon ze die tragiek overstijgen in fantastische creaties. Maar die strijd is niet vol te houden.”

In oktober 2015 benam Chantal Akerman zich van het leven. De Kuyper voelt zich wat ongemak-

kelijk bij de extra erkenning die haar postuum te beurt valt. “Het is wat wrang omdat ze het nooit gemakkelijk heeft gehad. Ze is niet van het ene succes in het andere gestapt. Op papier ziet haar loopbaan er bijzonder indrukwekkend uit, maar vanzelfsprekend was het nooit. Als iconische feministische filmmaker werd ze vaak uitgenodigd door de Amerikaanse universiteiten. Maar financiële bijdrages om films te kunnen maken, zijn altijd uitgebleven in een Amerikaanse context. Van sommige mensen of instellingen had ze bij leven meer erkenning verdiend.”

“We hebben veel gelachen. Behalve in de drukkende laatste jaren van haar leven” ERIK DE KUYPER Cineast en vriend van Akerman

De Kuyper is geneigd om “wat afstand te nemen van de mythevorming, van de heldenverering achteraf.” “Maar ik voel me wel verplicht te getuigen wat voor talent ze had, wat voor uitzonderlijke figuur Chantal Akerman was. Met al haar kwaliteiten en gebreken.”

Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles is te zien op www.avilafilm.be en www.lumière.be De kortfilm Family business is tijdelijk beschikbaar (6/6, 10.00 > 7/6, 17.00), www.cinematek.be

Grote cinema rond een kleine keukentafel: Delphine Seyrig in Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles.

RENDRE HOMMAGE À CHANTAL AKERMAN Depuis que Chantal Akerman nous a quittés il y a cinq ans, beaucoup de belles choses ont été dites et écrites sur la cinéaste bruxelloise qui, à l’âge de 25 ans, perçait avec Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles.

Quand en novembre dernier, la BBC publiait une liste des meilleurs films réalisés par des femmes, ce film révolutionnaire tant dans la forme que dans le contenu fut classé troisième. Le Monde a qualifié Akerman de « plus grande cinéaste de tous les temps », le New York Times de « pendant de Jean-Luc Godard ». De grands réalisateurs comme Todd Haynes, Gus Van Sant et Claire Denis parlent avec passion d’Akerman et de son œuvre. Le 6 juin, Chantal Akerman aurait eu septante ans.

Le musée du cinéma Eye à Amsterdam rend hommage à la réalisatrice avec une exposition de grande envergure. Mais sa ville natale Bruxelles, elle, est en reste.

FR

BRUZZ | PORTRET

ville en Hotel Monterey gedraaid. Het moest vooruitgaan.” Tussen twee speelfilms door was er altijd wel een ander project: een documentaire, een installatie, een boek... “Films maken was ook een levensstijl. Een manier om te reizen. De hele wereld hebben we afgeschuimd om films voor te stellen of films te draaien. Voor D’Est zijn we met een gehuurde auto van Brussel naar Odessa gereden. Onderweg filmden we af toe iets.”

CELEBRATING CHANTAL AKERMAN Since Chantal Akerman committed suicide five years ago, many beautiful things have been said and written about the Brussels filmmaker who made her breakthrough at 25 with Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles. When the BBC made a ranking of the best films by female directors in November, that film, which was ground-breaking both in terms of form and content, was placed third. Le Monde described Akerman as “the best female filmmaker ever”, while The New York Times called her “the equal of Jean-Luc Godard”. Leading film directors like Todd Haynes, Gus Van Sant, and Claire Denis speak about Akerman and her work with great passion and fervour. On 6 June, Akerman would have celebrated her 70th birthday.

The Amsterdam film museum Eye is paying tribute to the admired filmmaker with a major exhibition. But her hometown of Brussels has dropped the ball.

EN

3 JUNI 2020

I 33

Neem nu een abonnement op BRUZZ magazine en ontvang het elke week gratis* bij je thuis. *VOOR WIE IN HET BRUSSELS GEWEST WOONT, IS BRUZZ MAGAZINE GRATIS. IN DE REST VAN BELGIË BETAAL JE 25 EURO PER JAAR, BUITEN BELGIË IS DAT 30 EURO.

GA NAAR : BRUZZ.be/ABONNEMENT

BRUZZ houdt je op de hoogte van alles wat er gebeurt in Brussel.

BRUZZ is een website, een radiozender (FM 98.8), een televisiestation en een magazine. Je vindt ons ook op sociale media.

De zeven deugden van Brussel SENIOR WRITER JEAN-MARIE BINST NEEMT AFSCHEID MET ZEVEN COLUMNS

Heeft een stad een sterk karakter als ze nuchter handelt, met geduld, tolerantie, zelfverzekerdheid, zelfbedwang en kalmte? Zeer zeker. Meer nog, ze belichaamt de eerbare deugd van zelfbeheersing. Daarin excelleert Brussel.

Onverstoorbaar volgt het zijn eigen kabbelende koers, wars van elke opwelling van emoties. De burgers en beleidsvoerders hebben elkaar goed in de hand om te waken over koelbloedige zelfcontrole. Uitspattingen zijn aan Brussel niet besteed.

De bouw van een duur Eurostadion mocht dan wel de allures van een folie des grandeurs hebben, door Brusselse achterkamerpolitiek en getouwtrek van RSC Anderlecht beet het dossier uiteindelijk in het stof. Met een betaalbare renovatie van het Heizelstadion zou Brussel wel genoeg hebben. Ook al deed dat een investeerder als Ghelamco naar de Raad van State stappen.

Onze FIFA-ranking past nu eenmaal niet bij de povere vipzitjes in het voetbalpaleis.

Brussel is niet gediend met buitenproportionele projecten, het wil zelfs reconversiezones van de onmiddellijke rand beheersbaar houden. Zo ook was het reuzenshoppingcentrum Uplace een doorn in het oog van zijn onafhankelijkheid. En wat blijkt, na jaren, als een en ander met de wijsheid van een boekhouder wordt bekeken: de nuchterheid dwingt respect af, ook al droomt er altijd wel iemand van grootse bouwprojecten.

Maar voor Brussel geldt een Arabisch gezegde: wie zijn hart weet te beheersen, is beschermd tegen elke coup de foudre. En het gezichtsverlies bij falende bouwdossiers neemt Brussel er zonder verpinken bij: Pilulae sunt glutiendae, non manducandae – je moet de pil kunnen slikken, zonder erop te kauwen. Trouwens welke Brusselse beenhouwerszoon en sterpoliticus had het weer over de grenzen van geduld? Ja, VDB, met ‘trop is te veel en te veel is trop’.

Eenzelfde vermogen om rustig te blijven, hartstochten en verleidingen in toom te houden toont de Brusselaar bij feesten. Soms lijkt de stad uit de bol te willen gaan, zoals met haar enorme Winterpret, de eindejaarsmarkt die in enkele jaren tijd tot de grootste van Europa groeide, in omvang en bezoekers. Of met andere, meer driftige attracties als een Belgian Pride Brussels, al twintig jaar een Gay Pride Parade die toch met discipline en zelfbeheersing elke neiging tot impulsief gedrag binnen de nadars van het stratenparcours houdt. Als een en ander wat door de vingers mag gekeken worden. Hoeveel emoties bij dergelijke evenementen opwellen - zelfs bij

een omloop als de 20 kilometer door Brussel - iemand houdt het gezonde evenwicht en de zelftucht altijd billijk in het oog. Gelehesjeswoede en grote straatbranden kunnen dan in Parijs, Brussel heeft eerder de neiging om elk impulsief gedrag – oproer of plezier – in bedwang te houden. Een mooie deugd.

Als cultuurstad bij uitstek binnen Europa heeft Brussel nochtans genoeg kansen om onbeheerst zijn eigen lof te zingen. Geen zaal die zoveel concerten en evenementen programmeert per jaar als het Paleis voor Schone Kunsten, kortweg Bozar. De herindeling en renovatie van dit oude kunstenpaleis onder de bergflank van de hoogstad bleek in twintig jaar tijd de beste investering ooit voor een oud pand. Net zoals de renovatie en boost van het Flageygebouw tot amusementsfabriek, na haar zorgwekkende leegstand, waarvoor erfgoedarchitect en professor Jos Vandenbreeden vanuit het Brusselse SintLukasarchief op de barricade ging staan. Of de wereldbekende muziektempel AB, die ruim veertig jaar terug ook al geen groter nieuw paleis ergens in de stad wou neerpoten. Maar genoegen nam met een beheersbaar project. Dergelijke zelfverzekerdheid maakt dat alle aandacht gaat naar wie er recht op heeft: de schitterende programmatie.

Nog meer zelfbeheersing uit zich in de aanpak van het onderwijs. Al veertig jaar draagt de Vlaamse Gemeenschap in Brussel het vaandel van een ‘meertalig onderwijs’, met als herkenningspunt een grote N aan de schoolgevel. Hier geen bekrompen navelstaarderij op een Nederlandstalige cultuuridentiteit, nee. In Brussel betekent onderwijs de hand reiken, vaak opvallend aan wie geen Nederlandssprekende ouders heeft. Een zwaardere klus voor de lesgever valt amper te bedenken. Hierdoor heeft het onderwijs in Brussel een zandbank uit de zee verlegd, en inmiddels al ver buiten de vaargeulen. Met ijver en berekende zelfbeheersing – geen voorkeursbehandelingen dus – wordt het kind extra geholpen om de moeilijke kaap van de Nederlandse ‘moedertaal’ te ronden. In zo goed als elke school inmiddels. Met extra overheidssteun, met extra werkuren, met extra engagement en tolerantie van zoveel leerkrachten in deze stad.

Onbaatzuchtig allemaal, om terug te vallen op andere deugden als liefde en rechtvaardigheid.

Allemaal deugden die staan voor beschaving. Een beschavingsmodel dat gegroeid is vanuit de buik van het multiculturele Brussel.

Voorzichtigheid, Naastenliefde, Zelfbeheersing, Rechtvaardigheid, Geloof, Sterkte & Hoop: of het nu de traditionele Griekse of de goddelijke deugden zijn, hun verwevenheid met Brussel is als de parels die een kroon haar glans geven.

B R U Z Z | D E Z E V E N D E U G D E N VA N B R U S S E L

Zelfbeheersing

© SASKIA VANDERSTICHELE

“Het vermogen om rustig te blijven, hartstochten en verleidingen in toom te houden, toont de Brusselaar bij feesten”

3 JUNI 2020

I 35

Reportage

B R U Z Z | R E P O R TA G E

BRUSSELAAR OMARMT DE TWEEWIELER

‘De fiets heeft me gered’

Freelancejournaliste Leslie kocht haar fiets ooit voor 50 euro en reed er tijdens de quarantaine heel wat kilometers mee: “Mijn uitlaatklep voor mijn mentale gezondheid.”

36

I

3 JUNI 2020

Telpalen die recordcijfers noteren, een raid op fietsenwinkels, en fietspaden die uit hun voegen barsten. Terwijl de Brusselaar thuiswerkt en zich veel minder moet verplaatsen, werd er de voorbije maanden net méér gefietst. De hoofdstadbewoners herontdekken hun eigen stad en de vaak idyllische omgeving. “Ik kan niet wachten om hem te proberen in het Zoniënwoud.”

M

a petite poubelle.” Zo noemt de Franse Leslie (35) haar fiets die ze ooit voor 50 euro kocht.

De tweewieler blijkt inderdaad in lamentabele conditie, denk daarbij aan versnellingen die vanzelf verspringen tenzij je het handvat in een tanggreep houdt. Toch legde de freelanceradiojournaliste de voorbije maanden wekelijks een honderdtal kilometer af met de rijdende vuilnisbak.

“Eerst ging ik er tijdens de coronacrisis gewoon boodschappen mee doen. Ik reed dan zo traag mogelijk terug naar huis, via omwegen zodat ik op den duur alle straten van mijn buurt aan Hoogte 100 had doorkruist. Gek hoe je op die manier nieuwe links legt in je hoofd, tussen plaatsen die je enkel kende als haltes van het openbaar vervoer.” Na verloop van tijd groeide Leslies actieradius. Het arboretum van Tervuren – een uitloper van het Zoniënwoud – maakte bijvoorbeeld een blijvende indruk. “En een keer ben ik zelfs de Alsembergsesteenweg afgereden om te kijken of die

wel echt naar een plek voert die Alsemberg heet. En ja hoor, de naam klopt!”

De lockdown zonder fiets kan de journaliste zich vandaag niet meer voorstellen. “Het werd uitlaatklep nummer één voor mijn mentale gezondheid. Le vélo m’a sauvé. Ik hou vooral van de absolute vrijheid: aan elke hoek kies je waar je naartoe wil.” Behalve vrijheid ontdekte de Française ook de solidariteit onder fietsers. “Zo raakte ik ooit met een wildvreemde aan de praat die even langzaam de helling oppufte als ik.

We hebben een uur samen voortgereden en hij toonde me een wonderlijke plek: het Bois des trois Couleurs in Oudergem, bij Sint-Anna: de boshyacinthen zijn er mooier dan in het Hallerbos.”

AVONDSPITS VAN TELEWERKERS Leslie is maar een van duizenden Brusselaars die de afgelopen maanden veel meer zijn gaan fietsen. Dat vertellen de cijfers van Brussel Mobiliteit: na een aanvankelijke dip bij het begin van de ▼

“

B R U Z Z | R E P O R TA G E

— KRIS HENDRICKX, FOTO’S BART DEWAELE

Ook fietsenwinkel Mydo in Sint-Gillis kreeg veel geïnteresseerde fietsliefhebbers over de vloer.

3 JUNI 2020

I 37

▼

BRUSSELAAR OMARMT DE TWEEWIELER

B R U Z Z | R E P O R TA G E

lockdown, bleef het fietsgebruik groeien, in die mate dat er vandaag beduidend meer wordt gefietst dan in dezelfde periode vorig jaar.

Natuurlijk speelt het uitzonderlijk mooie weer daar een rol in. Toch blijft het opmerkelijk in een periode waarin het grootste deel van het woon-werkverkeer per tweewieler is weggevallen.

De fietsgrafieken tonen een paar interessante trends. Zo blijken er vooral in de weekends erg hoge pieken te zijn. Daarnaast is er ook een verschuiving in de hitparade van de meest populaire fietspaden. Zo zakte het fietsgebruik op de drukke Wetstraat tijdens de lockdown in, terwijl de telpunten langs het kanaal recordcijfers registreerden. Iedereen die deze dagen al eens probeerde langs dat kanaal te fietsen weet het: het is er over de koppen rijden, zowel in het centrum als richting buitenwijken. Onder meer de Biestebroekkaai is daarbij een geliefde route, waarvan het verlengstuk richting de Groene Wandeling leidt, nog zo’n absolute tip voor fietsminnende Brusselaars.

De daling aan woon-werkverkeer wordt met andere woorden ruim gecompenseerd door een ongeziene boom van het vrijetijdsfietsen. Dat toont ook het uurverloop per dag: de traditionele ochtendspits voor tweewielers is quasi verdwenen, terwijl de avondspits overeind blijft, met een piek die vaak hoger ligt dan voor de coronacrisis. De verklaring ligt voor de hand: telewerkers klimmen na een dag schermturen maar wat graag op de fiets, de blik op oneindig.

MASKERMISVERSTAND Terug naar Leslie. Na twee maanden op een fiets die armkrampen veroorzaakt, kijkt zij nu uit naar een beter exemplaar, waar ze ook verder mee raakt. “Wat in de zomer zal mogen is nog niet duidelijk, dus waarom niet gewoon België verkennen op de fiets?”

De Française zal zich zo bij de honderden hoofdstadbewoners voegen die deze dagen online een rijwiel zoeken of in de rij staan voor de fietswinkels. Die noteerden de voorbije weken een stormloop zonder voorgaande. “Afgelopen zaterdag was het echt waanzin en werd zowat de halve winkel leeggekocht,” vertelt Amor Mistiaen 38

I

3 JUNI 2020

xxx

van Velofixer op de Anspachlaan.

“Vaak lijkt het daarbij om nieuwe fietsers te gaan. Ze vragen meestal naar exemplaren van 300 à 400 euro, terwijl het bij ons toch eerder begint bij 550 tot 600 euro. Veel mensen kopen er dan toch een en beslissen ook meteen. Wellicht speelt de angst voor de concurrentkopers in de wachtrij achter hen.”

Jean (27) is een van die nieuwe fietsers. De jongeman kocht net een tweedehands fixed-gearfiets bij Velofixer. “Ik woon in Laken en werk in de keuken aan Flagey. Het openbaar vervoer wil ik vermijden en dit is een goed alternatief. Licht en snel, wil je eens voelen?”

Ook Alexandra (30) kocht net een splinternieuw vehikel, bij fietsshop Mydo op de Volderslaan in Sint-Gillis. Als ze in de winkel aankomt, zijn we getuige van wat we een coronamisverstand zullen noemen. “Sorry, die fiets is al verkocht,” krijgt de jonge vrouw eerst te horen als ze haar gereserveerde exemplaar – een pastelgroene klassieke damesfiets in retrostijl – aanwijst. Beteuterd zwaait Alexandra met haar reservatieticketje. De fietsverkoper excuseert zich. “Ik had u niet herkend, u draagt een ander masker dan gisteren.”

De kersverse fietseigenares besloot tot de aankoop om te

“Afgelopen zaterdag was het echt waanzin en werd zowat de halve winkel leeggekocht” AMOR MISTIAEN Velofixer

pendelen en voor uitstappen. “Ik wandel meestal naar het werk, maar het is wat ver,” legt ze uit. “En dit weekend ga ik hem proberen in het Zoniënwoud. We zijn daar onlangs nog gaan wandelen en het bos is echt veel groter dan we dachten.”

Alexandra is niet de enige die er zo over denkt. Het Zoniënwoud werd de voorbije maanden overspoeld door fietsers, die er fietsroutes zat vinden. De Tumuliweg, die dwars door het bos naar Groenendaal kronkelt, is misschien nog de meest bekende. Maar ook de Vlaamse Groene Gordel en zijn Brusselse binnenband de Groene Wandeling voeren door het woud.

Liefhebbers vinden een fietskaart op zonienwoud.be.

GEBROKEN ROUTINE De fietshandelaars zijn niet de enige die de fietsboom voelen. Ook Swapfiets kende in Brussel een explosieve groei van het abonneebestand sinds het begin van de crisis. Het bedrijf, dat fietsen verhuurt voor 17,50 euro per maand, klom in twee maanden tijd van 1.500 naar 2.500 klanten.

Country manager Thomas Schiltz ziet verschillende verklaringen. “De aangekondigde nieuwe fietspaden zullen een rol spelen, net als het feit

dat we een individuele en dus hygiënischere fiets aanbieden dan deelplatformen.”

De cijfers van Villo lijken de hypothese van Schiltz te bevestigen.

Het oudste fietsdeelsysteem in Brussel verhuurt vandaag minder fietsen dan voor de quarantainemaatregelen. “In het begin hadden we zestig procent minder klanten, nu is dat nog twintig procent minder,” vertelt Villobaas Jérôme Blanchevoye.

Het elektrische Billy Bike kent wél een stijging, maar profiteert wellicht van het vertrek van concurrent Jump, beseft CEO Pierre de Schaetzen. Toch ziet de topman nog een andere verklaring voor de groei van zijn deelfietsen. En zijn redenering kan net zo goed toegepast worden op de fiets in het algemeen. “Veel mensen zitten normaal in een routine: ze gaan elke dag met de auto naar het werk. Dat patroon is nu voor velen weg en dat biedt de kans om na te denken over die gewoonte. Een groot deel van de autoverplaatsingen gebeurt voor trajecten van minder dan vijf kilometer. Ons groeipotentieel is dus groot.”

De coronacrisis is niet enkel een aanleiding om na te denken, ze

“Een groot deel van de autoverplaatsingen is voor trajecten van minder dan vijf kilometer. Ons groeipotentieel is groot” PIERRE DE SCHAETZEN CEO Jump

duurt zo lang dat de kans groot is dat ze ook tot een modal shift ten voordele van de fiets zal leiden, argumenteerde professor Bas De Geus (VUB) enkele weken geleden nog in dit magazine. Hij wees erop dat mensen drie maanden nodig hebben om hun gedrag structureel te veranderen.

En zoveel is ondertussen wel duidelijk: de pandemie zal vele malen langer duren dan drie maanden. Het is ook die gedragsverandering waar Brussel Mobiliteit op mikt met de nieuwe campagne ‘Blijven trappen’, die de volgende maanden de aanleg van veertig kilometer nieuwe fietspaden moet ondersteunen.

Frédéric (34) had niet eens drie maanden nodig om de knoop door te hakken. Als hij straks opnieuw naar de school rijdt waar hij muziekles geeft, blijft de auto aan de kant. De leraar-muzikant investeerde net 1.500 euro in een VTC, een rijwiel dat het midden houdt tussen stadsfiets en mountainbike. Wat hem over de streep trok? “Het feit dat een auto maar geld blijft slikken en het vooruitzicht van dagen zonder filestress. En de zon natuurlijk.”

SAUVÉS PAR LE VÉLO Des bornes de comptage enregistrant des chiffres records, un raid sur les magasins de vélos et des pistes cyclables pleines à craquer. Alors que les Bruxellois travaillent à la maison et doivent beaucoup moins se déplacer, ils ont fait plus de vélo ces derniers mois. Les habitants de la capitale redécouvrent leur ville et son environnement souvent idyllique. Ces derniers mois, le vélo de Leslie a parcouru jusqu’à 100 kilomètres par semaine, parfois dans son propre quartier, souvent dans les environs de Bruxelles. « C’était une échappatoire essentielle à ma santé mentale », explique la journaliste française freelance. « Le vélo m’a sauvé. » La trentenaire compte parmi les Bruxellois ayant fait davantage de vélo pendant la crise sanitaire.

Swapfiets et Billy Bike ont également connu une forte croissance au cours des derniers mois. « La crise nous fait sortir de notre routine et nous offre l’occasion de réfléchir à nos habitudes de transport », explique le patron de Billy Bike, la plateforme de vélos électriques partagés.

FR

SAVED BY THE BIKE Bike counting polls that are recording record numbers, a rush on bicycle shops, and cycle paths that are bursting at the seams.

While residents of Brussels have been working at home and have had to commute far less, cycling has boomed over the past few months.

Locals are rediscovering their own city and its many idyllic beauty spots.

Though Leslie’s bicycle may be in a rather dilapidated state, she has ridden more than 100 kilometres per week with it over the past month, sometimes in her own neighbourhood, but often also further afield in and around Brussels. “It became the primary release for my mental health,” the French freelance journalist who is in her thirties tells us. “The bicycle saved me.” She is only one of the many locals who started biking more during the corona crisis.

Numbers from Brussels Mobility indicate that this is largely recreational cycling, which primarily takes place after the workday is over and during the weekend. Swapfiets and Billy Bike have likewise grown exponentially over the past few months. “The crisis has shaken up our routines and offered us the opportunity to think about our transportation habits,” the manager of the electric bike share platform Billy Bike says.

EN

3 JUNI 2020

I 39

Reportage

FOORKRAMERS ZOEKEN UITWEGEN NU KERMISSEN EN PARADES WEGVALLEN

Marvin De Corte heeft zijn kermisfrituur neergezet naast het woonterrein van zijn ouders in Haren.

B R U Z Z | R E P O R TA G E

Smoutebollen bakken op de eigen koer Net toen het foorseizoen volop op stoom moest komen, werden alle evenementen en dus ook de kermissen afgeblazen. In arren moede hebben sommige Brusselse foorkramers hun smoutebollentent dan maar op hun eigen oprit of naast hun woonst neergezet. “Zo verdienen we toch nog iets.”

— BETTINA HUBO, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

V

erbazing alom in de Lakense Drootbeekstraat toen enkele weken geleden op de stoep bij nummer 85 plots een reclamebord van een enorme frietzak verscheen. Het was een initiatief van Jonathan Vandermeulen-Doop (25), telg uit het foorkramersgeslacht Vandermeulen.

De familie reist al zes generaties lang de kermissen af met een smoutebollen- en frietkraam en heeft haar thuisbasis in de Drootbeekstraat.

Op het grote terrein van de Vandermeulens staan achter elkaar een garage, een woning en een hangar, met ernaast een koer.

Achteraan op die koer heeft Doop een grote eetkraam neergezet. Vanaf de straat maakte hij een veilig eenrichtingsparcours, afgebakend met spandoeken waarop oude familiefoto’s te zien zijn.

40

I

3 JUNI 2020

’s Middags en ’s avonds serveert hij hier de gebruikelijke kermisspecialiteiten, van frieten tot pommes d’amour. Een noodoplossing, zegt hij, nu alle kermissen en grote evenementen zijn geschrapt.

Doop helpt al sinds zijn tiende mee in de kraam van zijn ouders.

“Wagens verplaatsen, frieten bakken, alles.” Toen hij achttien was, begon hij als zelfstandig foorkramer.

Hij kocht oude kramen en moderniseerde die, ontwierp een nieuw, fris logo in de Belgische driekleur en vernieuwde de hele look van de 132 jaar oude familiezaak.

Ondertussen heeft hij vier kramen en een hippe foodtruck. Die moesten deze lente rondtrekken van foor naar parade naar foor. “De kermis van Flagey, het Irisfeest, de Belgian Pride, overal zouden we staan,” zegt Doop. “Die inkomsten vallen nu

weg, terwijl onze vaste kosten gewoon doorlopen, de leasing van mijn camionette bijvoorbeeld. En we hebben vooralsnog geen perspectief voor de zomer.”

Doop besloot op de eigen koer oliebollen te bakken. Ook zette hij zijn kleine, hippe Frit’Kot neer bij Thurn & Taxis. Een formele vergunning heeft hij nog niet, maar de bevoegde schepen is op de

hoogte, zegt Doop. “Ik heb hem uitgelegd dat we iets moeten doen om te overleven.”

Hij verdeelt zijn tijd nu over beide kramen en krijgt daarbij de hulp van zijn moeder. Heel lang zijn de wachtrijen ’s middags nog niet in de Drootbeekstraat. De apotheker van twee huizen verder en enkele andere mensen die wonen of werken in de buurt komen een frietje prikken.

“Het moet nog wat beter bekend worden,” zegt Doop. Maar met de thuisleveringen erbij - een extra service deze dagen - heeft hij het toch aardig druk. “Achtentwintig smoutebollen, extra Nutella en één Poulycroc,” roept hij een telefonische bestelling door naar zijn moeder.

Hoe lang de frituur in de Drootbeekstraat openblijft? “Geen

“Ik ben fin de carrière, maar voor mijn kinderen en de andere jonge foorkramers die leningen hebben, is de lockdown zwaar” PATRICK DE CORTE Voorzitter Unie van Brusselse Foorkramers

idee, in elk geval zolang er geen kermissen zijn.” Op de Zuidfoor, gepland van 18 juli tot 17 augustus, durft hij al niet meer te rekenen.

“Hopelijk gaat Winterpret door, voor ons het belangrijkste evenement van het jaar.”

HARDE NOTEN Ook de andere foorkramers hebben harde noten te kraken door het verbod op grote bijeenkomsten.

Brussel telt ongeveer 120 foorreizigersfamilies. Het is een beroep dat doorgaans voortgezet wordt van vader op zoon of dochter. Zo ook bij de familie Dotremont, die haar uitvalsbasis heeft in Schaarbeek.

Pater familias Walter Dotremont is inmiddels over de zeventig en met pensioen, zijn kinderen zetten de zaken voort. Ze hebben samen een tiental draaimolens en andere kinderattracties. “Die zijn allemaal opgeborgen,” vertelt Dotremont. “En dat al sinds november, toen het vorige kermisseizoen afliep.” Met kinderattracties valt er in coronatijden niets te verdienen. “Je kan moeilijk een eendjesviskraam op de stoep van je huis zetten.”

Dotremont, ook voorzitter van de vzw Verdediging Belgische Foorreizi-

gers, begrijpt niet dat zelfs de kleine kermissen niet mogen doorgaan.

“Brussel en omstreken telt heel wat kleine foren, met zes of zeven attracties. Dat moet toch kunnen.”

Hij heeft het gevoel dat de forains een vergeten categorie zijn. “We vallen niet onder handel, niet onder markten, niet onder pretparken.”

Ook heeft hij moeite met de verschillende steunmaatregelen per gewest. “In Vlaanderen krijgen de foorkramers, behalve de hinderpremie van 4.000 euro voor de eerste maand, ook een sluitingspremie van 160 euro per dag. In Brussel niet.”

Met een delegatie van foorkramers trok hij onlangs naar de Brusselse minister-president Rudi Vervoort (PS) om het te hebben over de steun aan de sector en ook over de vraag die elke forain vandaag bezighoudt: wat met de Zuidfoor? In het gezelschap bevond zich ook Patrick De Corte, de voorzitter van de andere kermisvakbond, de Unie van Brusselse Foorkramers. “Wij begrijpen dat de opening van de Zuidfoor een delicate aangelegenheid is en dat de overheid de evolutie van de pandemie afwacht voor ze beslist,” zegt De Corte. “Wij zijn ook bereid om eventueel later te

beginnen, pas op 1 augustus.” De foor verschuiven naar september is echter geen optie, want dat komt de hele kermiskalender voor de herfst in het gedrang. En de Zuidfoor opsplitsen of beperken tot een aantal kramen zien ze ook niet zitten.

“Iedereen of niemand, is ons devies.

Verder zijn we flexibel. De overheid hoeft maar een week op voorhand te beslissen en we staan klaar.”

Ook bij de familie De Corte, gespecialiseerd in kermisfrituren, zitten de drie kinderen mee in de

CROUSTILLONS DANS SA PROPRE COUR

BEIGNETS IN YOUR OWN COURTYARD

Les forains sont sans travail depuis des semaines maintenant que toutes les fêtes foraines, les parades et autres grands événements ont été annulés. Certains d’entre eux essaient de gagner un peu d’argent en installant leur stand de friture devant ou à côté de leur maison. Jonathan Doop, descendant de la famille de forains Vandermeulen, fait maintenant des croustillons dans sa cour rue Drootbeek à Laeken, tandis que Marvin De Corte, cinquième génération de la famille de forains De Corte, vend des frites à côté du domicile parental rue de Verdun à Haren.

Carnies have been out of work for weeks since all the fairs, parades, and other big events have been cancelled. Some are trying to earn some money by installing their fairground fry stand in front of or beside their house. For example, Jonathan Doop, a member of the Vandermeulen carnie family, is now frying up beignets in his courtyard on Drootbeekstraat in Laken, while Marvin De Corte, of the fifth generation of the fairground family De Corte, is now selling chips next to his parents’ house on Verdunstraat in Haren.

FR

B R U Z Z | R E P O R TA G E

Jonathan Doop bakt nu frietjes voor de buren van de Drootbeekstraat.

zaak. “Voor mezelf is de lockdown niet zo erg,” zegt De Corte. “Ik ben 63 en aan het einde van mijn carrière. Maar voor mijn kinderen en de andere jonge foorkramers die leningen af te betalen hebben, is het zwaar. En ze hadden eerder al pech.

Het eerste grote evenement, Aalst Carnaval in februari, was een financiële domper door de voorjaarsstorm.”

Net als de Vandermeulens zijn de De Cortes niet bij de pakken blijven zitten. De oudste zoon, Marvin, van wie het kraam doorgaans op het Muntplein staat, werkt nu vanaf het ouderlijke terrein aan de Harense Verdunstraat, waar hij ook woont in een woonwagen. Eerst opende hij een weekendfrituur binnen op het terrein. “Maar daar was de kraam te weinig zichtbaar,” zegt vader Patrick.

“Dus hebben we aan de stad gevraagd of we de frituur mochten installeren op de parking vlak naast ons huis. We gebruiken ons eigen water en elektriciteit.”

De friet- en smoutenbollenkraam is nu dagelijks geopend. Ze is vooral in trek bij het werkvolk van de vele garages in de buurt. Een vuilnisbak staat er niet, want de snacks mogen niet ter plaatse opgegeten worden.

Zoon Junior heeft zijn kraam tijdelijk neergeplant op een plein in Sint-Pieters-Woluwe en dochter Estelle, die in Lebbeke woont, heeft momenteel zowel een frituur naast haar huis als in het shoppingcenter Docks, waar de restaurants nog steeds gesloten zijn.

Wat het oplevert? “Un petit rien,” zegt De Corte. “Het is een peulschil in vergelijking met een normale kermisdag. Maar ze verdienen toch iets.”

EN

3 JUNI 2020

I 41

Nick Trachet

BRUSSELAAR DIE DE STAD EN DE WERELD CULINAIR ONTDEKT

Gehangen vis

BRUZZ | NICK TRACHET

Vis moet vandaag héél vers zijn. De technieken daarvoor zijn verbeterd. Van verplichte kost op vrijdag werd vis trendy en tenslotte sashimi en sushi. Levend verse vis. De ervaring van verre reizen naar plekken waar de vis vlak naast het bord wordt aangeland, leerde het ons.

Maar het tij keert.

In de Japanse kleinvisserij wordt vis vaak ikejime gedood of levend aangevoerd en op de markt dan ikejime geslacht: dat betekent actief gedood. Men ramt er een stijve draad door het ruggenmerg in plaats van de vis te laten sterven aan dek.

De vis wordt ook grondig leeggebloed.

Liefhebbers van de Japanse keuken gaan in vervoering voor de Japanse kwaliteit van vis. Maar wat er tussen de vismarkt en de eetstokjes gebeurt – de opslag en bewerking in het restaurant dus – daar horen wij niet zoveel van.

Onze (over)grootouders aten minder rundvlees, maar het was wel gehangen rundvlees. Vlees dat soms wekenlang op een koele plek was gerijpt. Er was water uit verdampt, enzymen hadden het bindweefsel opgelost. Door de snelheid van de distributie is dat gebruik verloren gegaan. Time is money. Maar vandaag grijpen slagers zoals Dierendonck terug naar deze oude kwaliteit. Zo’n vlees gaat voor een erg hoge prijs. Met vis werkt dat ook.

“Het is een totale mythe dat goede sashimi direct uit de zee in de sushibar landt,” schrijft Johannes Pong, food journalist uit Hongkong.

“Rauwe vis, zeker in de betere Japanse restaurants, wordt gerijpt.

Sushikenners weten best dat de fijnste stukken rauwe vis in de keuken van de itamae (Japanse chef) gedurende een tijd zijn gehangen.”

Veel vissoorten hebben, zo uit het water, geen of een metaalachtige smaak. “Ze zijn taai en hebben geen umami.”

In het dagelijkse leven houden Koreanen en Japanners wel van de

42

I

3 JUNI 2020

veerkrachtige beet van verse vis, maar dan wordt die steevast geserveerd met sterke sausen (wasabi) om het smaakgebrek op te vangen. In betere restaurants wordt op die praktijk neergekeken.

Dat geldt voor grote vis, uiteraard niet voor andere zeevruchten. Die moeten absoluut levend zijn. De ikejime vis wordt niet onder ijs gelegd, maar in aangepaste koelkasten, onder de tien graden en bij hoge luchtvochtigheid bewaard. De vis

“Een tien dagen oude tonijn – droog bewaard – wordt zwart vanbuiten, vanbinnen is hij oké”

moet rijpen in zijn geheel. Gefileerde vis gaat snel achteruit.

Kijk, daar vliegt een trend! Pak hem!

Vishandelaar Liwei Liao uit Los Angeles scoort hoog met zijn dry aged fish.

“Men vraagt in een viswinkel, wat is er vers vandaag? Maar dat is niet wat je wil hebben als klant!” poneert hij in een van zijn filmpjes. “Als je verse vis bewaart, merk je dat hij op dag drie beter is dan op dag twee, op dag vier beter dan dag drie enzovoort. Vers is niet langer het beste.”

Vis ontwikkelt smaak naarmate hij ouder wordt: hij wordt zachter, sappiger, succulenter.”

De truc is om de vis, grondig uitgebloed, (hangend) koud te bewaren bij lage luchtvochtigheid. Het vocht moet kunnen verdampen. Een tien dagen oude tonijn – droog bewaard – wordt zwart vanbuiten, vanbinnen is hij oké. Het bindweefsel lijkt wel gesmolten. De smaak, zo zegt men, is ook niet ouderwets vissig.

Sushimeester Koji Kimura uit Tokio begon met vis te rijpen nadat hij had gemerkt dat de klanten wegbleven. “Ze waren de verse vis beu,” zegt hij. Dus experimenteerde hij met de intense smaken van gerijpte vis, soms tot zestig dagen oud! Enkele Italiaanse chefs beweren nu dat hun ouders dat ook altijd deden. Jonge Franse koks krijgen opleiding in het rijpen van vis: zeebaars van één week, van vier weken … Voortschrijdend inzicht.

‘Oude’ vis maakt men overigens op dezelfde manier klaar als verse, maar zoals een chef opmerkte: “Hij heeft minder saus of groente nodig.”

Smakelijk.

De hele reeks nalezen?

BRUZZ.be/trachet

Big City

STEL ZELF JE VRAAG EN STEM OP BRUZZ.BE

Is de stad hoger gebouwd dan ze oorspronkelijk lag?

NI LS UIT BRUSSEL

en dat was er niet in dat deel van de stad – tussen de heuvels lagen verschillende valleien.

Om te kunnen bouwen in deze architecturale stijl, bracht men de hele as kunstmatig op dezelfde hoogte.”

SCHIJN BEDRIEGT

De trappen aan Bozar overbruggen een onnatuurlijke hoogte naar de bovenliggende Koningsstraat. © PHOTONEWS

natuurlijke hoogte van het landschap gespeeld is. Een heel goed voorbeeld hiervan is de as van het Poelaertplein tot de Wetstraat. “Vroeger bevonden zich in dit deel van de bovenstad paleizen en residentiële wijken die uitkeken op de benedenstad,” vertelt Jacobs. “Het bekendste voorbeeld is het Paleis op de

Coudenberg, het kolossale verblijf van onder anderen de hertogen van Brabant en Bourgondië en Karel de Vijfde.

Het brandde af in 1731.

Veertig jaar na de brand, in 1770, werd beslist om een nieuwe hofwijk te bouwen op de plek, in een neoclassicistische stijl. Alleen verreist die bouwstijl een horizontaal vlak

We kunnen het ons vandaag misschien moeilijk inbeelden, maar de Regentschapsstraat, de Koningsstraat, het Koningsplein, het Paleizenplein en het Warandepark, liggen hierdoor artificieel op dezelfde hoogte.

Dat zie je onder meer aan de trappen van de ingang van Bozar, die een onnatuurlijke hoogte overbruggen naar de bovenliggende Koningsstraat.

Wie het Warandepark binnengaat langs het Paleizenplein, loopt over een heuvel met aan weerszijden een diepe put. Maar het indrukwekkendste voorbeeld van dit door de mens geconstrueerde hoogteverschil, blijven toch wel de kelders van de Coudenberg. In het museum loop je als bezoeker bijvoorbeeld op de voormalige Isabellastraat, terwijl je denkt de ondergrondse gangen van de stad te bezichtigen. Die Isabellastraat gaf tot begin achttiende eeuw uit op de ingang van het Paleis op de Coudenberg, maar ligt nu dus een paar meter onder het Koningsplein. Recht onder de hoeven van het paard van Godfried van Bouillon.

BRUZZ | BIG CITY

H

et antwoord op deze vraag is niet enkel van toepassing op Brussel, maar krijgt zelfs een universeel karakter.

Steden bouwen altijd verder op hun eigen ruïnes. Wanneer een constructie wordt afgebroken, wordt er onvermijdelijk gebouwd op de fundamenten van wat er eerder stond, en zo gaat de stad de hoogte in. Een duidelijk voorbeeld is de overkapping van de Zenne.

Door de rivier in kokers onder te brengen en daarop de centrale lanen aan te leggen, is het centrum van de stad op die plekken hoger komen te liggen. Dat de Zenne lager stroomde dan de huidige straten bewijzen ook de archeologische vondsten.

Recentelijk kwam op de site van Parking 58 een kaai van de Zenne tevoorschijn. Op de plek waar nu het administratief centrum van de Stad Brussel wordt gebouwd, werd duidelijk waar de kaai met aangrenzende vismarkt zich bevond. Er werden voorwerpen tot vijftien meter diep ontdekt. Dat wil niet noodzakelijk zeggen dat het voormalige niveau zich ook op die hoogte bevond. “Je moet rekening houden met de natuurlijke afvloeiing van voorwerpen, waardoor ze door de eeuwen heen ook lager komen te liggen. Zeker in een moerassig gebied als Brussel,” verduidelijkt stadshistoricus Roel Jacobs.

Behalve moerassig is Brussel ook heuvelachtig. Dat leidde tot architecturale knutselwerken waar met de

— LUANA DIFFICILE

VOLGENDE WEEK Was er ooit een echte Bareel in Sint-Gillis?

3 JUNI 2020

I 43

WAT IS JOUW IDEE? Heb jij grootse plannen of kleine ideeën voor onze stad?

Deel jouw idee over leren, opgroeien, meedoen, samen maken, ontmoeten of gezond leven in Brussel.

Deel jouw idee tot 30 juni 2020 op www.stadspiratie.be.

WIE WORDT DE BESTE LERAAR VAN BRUSSEL 2020?

Ook al zijn de scholen momenteel toe, vanuit hun kot blijven onze leerkrachten het beste van zichzelf geven voor hun leerlingen.

D E G E N OMI N E E RD E N ZI J N :

KIM HOSTE

(Basisschool de Windroos, Sint-Jans-Molenbeek)

RUBEN MOTTART

(Basisschool Hendrik Conscience, Schaarbeek)

HAMID BOUGHDIR

(Atheneum GO! for Business, Sint-Jans-Molenbeek)

STEM NU op jouw favoriete leerkracht via bruzzket.be/besteleraar

DB623068I9

Het gemeentebestuur van Wemmel werft aan:

Het gemeentebestuur van Wemmel werft aan:

WERKLEIDER (C1-C3) De job: Je organiseert en coördineert de werkzaamheden van een team, in het bijzonder de groendienst. Je stelt de werkverdeling op en volgt de uitvoering van de werken op. Je werkt ook actief mee, vooral bij de meer gespecialiseerde taken. Je ziet toe op de veiligheid en het welzijn van je team.

Jouw profiel: Je bent ondernemend, gestructureerd en kan goed een team aansturen en motiveren. Bij onvoorziene omstanigheden neem je initiatief om het probleem snel en degelijk aan te pakken. Je kan goed plannen, organiseren en overleggen met andere diensten.

Ons aanbod: een groene werkomgeving | een positieve werksfeer | maaltijdcheques | gunstige verlofregeling | fietsvergoeding of terugbetaling openbaar vervoer voor woon-werkverkeer | hospitalisatieverzekering | opleidingsmogelijkheden |

Ons aanbod: een groene werkomgeving | een positieve werksfeer | maaltijdcheques | gunstige verlofregeling | fietsvergoeding of terugbetaling openbaar vervoer voor woon-werkverkeer | hospitalisatieverzekering | opleidingsmogelijkheden |

Interesse? Stel je ten laatste op 30 juni 2020 kandidaat!

Via e-mail naar personeelsdienst@wemmel.be of per post naar Gemeente Wemmel, dienst Interne zaken, Dr. H. Folletlaan 28, 1780 Wemmel.

Interesse? Stel je ten laatste op 30 juni 2020 kandidaat!

Via e-mail naar personeelsdienst@wemmel.be of per post naar Gemeente Wemmel, dienst Interne zaken, Dr. H. Folletlaan 28, 1780 Wemmel.

MEER INFO: WWW.WEMMEL.BE of 02/462.05.40

DB666682E0

TECHNISCH ASSISTENT - ELEKTRICIEN (D1-D3) De job: Je onderhoudt de elektrische installaties en de bekabeling van de telefoon-, databank-, inbraak- en brandalarmsystemen in de gemeentelijke gebouwen. Je werkt samen met externe firma’s voor de keuringen en risicoanalyses van elektrische installaties en verhelpt de opmerkingen zo goed mogelijk. Je doet ook cameracontroles in het rioolnetwerk, helpt bij het onderhouden van rioolpompen en het ontstoppen en kuisen van riolen.

Jouw profiel: Je bent behulpzaam, pakt problemen meteen aan, je bedenkt graag een oplossing voor een technisch defect. Je werkt grondig, veilig en nauwgezet. Je kan een werkplanning volgen en overlegt met de werkleider.

MEER INFO: WWW.WEMMEL.BE of 02/462.05.40 DB666697E0

GRATIS MAGAZINE

Lokaal Bestuur Machelen zoekt enthousiaste collega’s (m/v)

HÉT HANDBOEK VOOR EEN ONVERGETELIJKE ZOMER!

NIEUWE STEPS

Maatschappelijk werker B1 - B3 - contractueel - voltijds (onbepaalde duur)

DE ALLERLEUKSTE

TIPS VOOR UITSTAPJES IN EIGEN LAND

MODE

ZOMERSE MUSTHAVES

Niet te missen!

Functie: Als maatschappelijk werker bied je psychosociale hulp, advies en concrete dienstverlening aan burgers om hun maatschappelijke integratie te bevorderen • Je maakt deel uit van de sociale dienst en rapporteert aan het diensthoofd sociale dienst binnen het team Welzijn.

POWERTIPS VAN CLAUDIA VAN AVERMAET

COCKTAIL MAISON

ZELF DE LEKKERSTE KLASSIEKERS SHAKEN

MAANDBLAD Limburg 13 juni 2020 P914701

Laat je inspireren over mode, wonen, koken & reizen Vanaf zaterdag 13 juni

Profiel: minstens bachelordiploma maatschappelijk assistent of sociale gezondheidszorg of gelijkgesteld (zie infobundel op onze website voor volledige lijst)

gratis in je favoriete winkel*

*zie www.steps.be/waarvindjesteps

Leefgroepassistent

DB664754E0

D1 - D3 - contractueel - halftijds (onbepaalde duur) Functie: Als leefgroepassistent sta je in voor logistieke taken en het net houden van de gemeenschappelijke ruimtes. Je zorgt voor begeleiding bij de maaltijden en bent een luisterend oor voor onze residenten • Je werkt vanuit het woonzorgcentrum en rapporteert aan de coördinator facility en kwaliteit.

Aankoop huizen, gronden, villa’s, oude herenhuizen, garages,...

Enkel privé - Vrijblijvende schatting - Snelle verkoop Diesterstraat 27b2 • Sint-Truiden 0471 03 68 62 • agstone144@yahoo.com

Profiel: minimum diploma lager secundair onderwijs Wij bieden: mooie work-life balance • maaltijdcheques 7,50 euro • hospitalisatieverzekering • fietsvergoeding • gratis abonnement openbaar vervoer woon- en werkverkeer • meerekenbaarheid relevante dienstjaren Interesse?

Solliciteren kan tot uiterlijk 11 juni 2020 naar personeelsdienst@machelen.be.

AANKOOP

Meer info op www.machelen.be/vacatures

machelen.be DB619748H9

DB666057E0

Vind een leuke job in jouw buurt.

A&G Stone

DB666218E0

nertspels (bontjassen) ■ parels oude merkhorloges ■ oud goud zilveren en gouden munten ■ tin tandgoud ■ allerlei zilver porselein ■ zijden tapijt rode koralen ■ edelstenen schilderijen (16e - 17e - 18e E) merkhandtassen ■ diamanten

regiotalent.be

BELL 0489 94 49 72 GRATIS OFFERTE DB666219E0

DB623070I9

een Directeur (voltijds) Gemeentelijke Basisschool De Waterleest

De Brusselse Maatschappij voor Waterbeheer (BMWB) is een overheidsonderneming die belast is met het verzamelen en zuiveren van afvalwater evenals de bestrijding van overstromingen met het oog op verbetering van het leefmilieu en de levenskwaliteit van de burgers in het Brussels gewest.

In het kader van de uitbating van het zuiveringsstation in het Zuiden van Brussel (Anderlecht/Vorst) is onze maatschappij momenteel op zoek naar een (M/V):

Deze selectie wordt georganiseerd in functie van: - de aanstelling van een voltijds directeur voor de gemeentelijke basisschool De Waterleest - de aanleg van een wervingsreserve voor de duur van 2 jaar, met mogelijke verlenging van een jaar, voor onze drie gemeentelijke basisscholen (De Waterleest, De Pimpernel en De Regenboog) Functie Als directeur basisonderwijs neem je efficiënt en doelgericht leiding in de onderwijsinstelling. Dit impliceert: instaan voor de optimale werking ervan met het oog op het behalen van de doelstellingen conform het pedagogisch project, de leerplannen (ontwikkelingsdoelen en eindtermen) en het schoolwerkplan. Je zal het gemeentelijk onderwijsbeleid voor wat betreft het basisonderwijs voorbereiden, adviseren en uitvoeren.

Productieagent Behandeling van afvalwater RIOOLWATERZUIVERINGSSTATION Brussel Zuid

Profiel De aanwervingsvoorwaarden kan je terugvinden via onze website www.zemst.be Aanbod Wat kunnen wij jou bieden?

• Indiensttreding, indien mogelijk vanaf 1 september 2020, voltijds • Opname in een wervingsreserve van 2 jaar, verlengbaar met een jaar • Een aanstelling op proef, waarbij uiterlijk op het einde van het tweede volledige schooljaar de directeur in vast verband wordt benoemd na een positieve evaluatie.

Werk in ploegen (ochtend en namiddag) – werkplaats: Vorst

9

juni

2020

via

volgende

link:

DB665656E0

Inschrijven kan tot uiterlijk dinsdag https://www.jobsolutions.be/register/5638

Het OCMW-bestuur van Wemmel werft aan:

TECHNISCH ASSISTENT - LOODGIETER (D1-D3) De job: Je onderhoudt en herstelt de sanitaire installaties, de airco’s, centrale verwarming, waterverzachters, luchtgroepen en fonteinen van de gemeentelijke gebouwen. Je neemt de meterstanden op en staat in voor de keuringen en risicoanalyses van de centrale verwarming. Je doet ook cameracontroles in het rioolnetwerk en helpt bij het onderhouden van rioolpompen en het ontstoppen en kuisen van riolen.

Jouw profiel: Je bent behulpzaam, pakt problemen meteen aan, je bedenkt graag een oplossing voor een technisch defect. Je werkt grondig, veilig en nauwgezet. Je kan een werkplanning volgen en overlegt met de werkleider.

Ons aanbod: een groene werkomgeving | een positieve werksfeer | maaltijdcheques | gunstige verlofregeling | fietsvergoeding of terugbetaling openbaar vervoer voor woon-werkverkeer | hospitalisatieverzekering | opleidingsmogelijkheden | Interesse? Stel je ten laatste op 30 juni 2020 kandidaat!

Via e-mail naar personeelsdienst@wemmel.be of per post naar Gemeente Wemmel, dienst Interne zaken, Dr. H. Folletlaan 28, 1780 Wemmel.

PROFIEL • HSO-niveau (of technicus A2) in elektromechanica of waterbehandeling.

• Professionele ervaring van MINIMUM 2 jaar in de behandeling van water of in het onderhoud van elektromechanische installaties.

• Bereid in ploegen te werken (ochtend: 6.00 u.14.00 u./namiddag: 13.00 u.-21.00 u.).

• Kennis van water- en slibbehandeling (of bereid zijn deze kennis te verwerven).

• Operationele kennis van Word, Excel, Outlook en Internet.

• Indien mogelijk, VCAdiploma (of gelijkwaardig), heftruckcertificaat.

• Nauwgezet, dynamisch, analytisch aangelegd, teamgeest, sociaalvaardig, stressbestendig.

• “Oplossings- en resultaatgericht”.

• Snel beschikbaar.

WIJ BIEDEN Een contract van onbepaalde duur [38 uur/week] met variabele shiften [6-14 u. en 13-21 u.] met wachtprestaties op afroep in de week en in het weekend [ongeveer 5 weken per jaar].

Een loonpakket [volgens barema, rekening houdend met uw niveau van opleiding en beroepservaring], aangevuld met verschillende extralegale voordelen [kosteloze groepsverzekering en hospitalisatieverzekering, maaltijdcheques, mogelijkheden om aanvullende opleidingen te volgen ...].

Interesse om in een regionaal bedrijf in volle ontwikkeling te werken waarvan de waarden “welzijn, veiligheid, dienstverlening en duurzaamheid” zijn?

Stuur dan direct uw motivatiebrief en uw cv naar rekrutering@bmwb.be met referentie EXPL/03 EXT t.a.v. van onze HR Business Partner.

Meer informatie op www.bmwb.be.

MEER INFO: WWW.WEMMEL.BE of 02/462.05.40

DB620632H9

DB666687E0

DB665359E0

Interesse? Toch nog een vraag na jouw bezoek aan onze website? Het team Personeel & Organisatie helpt jou graag verder: 015 62 71 22 of personeel@zemst.be

OPDRACHT Op basis van de richtlijnen van een teamleader en – naargelang van de omstandigheden – een ingenieur, verzekert u de goede werking van de zuivering van afvalwater en de behandeling van slib.Concreet zijn uw dagelijkse verantwoordelijkheden de volgende: • Visuele en operationele controles van het zuiveringsstation doen, waarbij alle gebruiksparameters in het oog worden gehouden en indien nodig worden aangepast.

• De oorzaken van technische pannes en/of anomalien zoeken (pompen, kleppen, centrifuges, filters of andere elektromechanische uitrustingen).

• Depannage- en herstellingswerken in eerste lijn verzekeren in afwachting van de interventie van de maintenance-eenheid.

• Invullen en opvolgen van de CMMS-fiches.

• De behandeling van het slib verzekeren (dehydratatie).

• Het standaard opvolgingsdocument vervolledigen (opvolging filterpers, centrifuge, checklist …).

• Toezien op netheid, reiniging en onderhoud van de installaties.

• De nodige monsters nemen voor analyses voor de controle van de waterkwaliteit.

• Volgen en toepassen van de op de site gedefinieerde veiligheidsprocedures.

Op zoek naar passende kandidaten voor je bedrijf?

Wij staan voor je klaar

hallo@regiotalent.be

tel. 051 26 67 89

Un lieu unique qui fédère les habitants et associations

du quartier Jardin aux Fleurs via l’accueil d’évènements et d’activités artistiques, éducatives, sportives et citoyennes.

Een unieke plek die de bewoners en verenigingen

© Georges de Kinder

van de Bloemenhofwijk samenbrengt via artistieke, educatieve en sportieve activiteiten en burgerprojecten.

CENTRE CULTUREL ET SPORTIF TOUR À PLOMB HAGELTOREN - SPORT- EN CULTUREEL CENTRUM © Georges de Kinder

samenvergroenen.brussel.be

vegetalisons.bruxelles.be

ENVIE DE FLEURIR UN PIED D’ARBRE, D’INSTALLER UNE PLANTE GRIMPANTE OU UN BAC À POTAGER ?

WIL JE BLOEMEN ROND DE BOMEN IN JOUW STRAAT? OF LIEVER EEN GEVELPLANT OF EEN MOESTUINBAK?

La Ville de Bruxelles soutient gratuitement vos projets de végétalisation.

Inscrivez-vous sur végétalisons.bruxelles.be De la nature au cœur de la Ville pour nous reconnecter.

De Stad Brussel ondersteunt gratis jouw vergroeningsprojecten.

Schrijf je in op samenvergroenen.brussel.be Natuur in de stad om ons weer met elkaar te verbinden.

2020

21

van Mozart, Beethoven en Brahms, over Tsjaikovski en Sibelius, tot Vaughan Williams en Rautavaara: samen met u reizen we tussen hemel en aarde

ontdek

het nieuwe

concertseizoen op symfonieorkest.be info & tickets

www.symfonieorkest.be 09 292 75 57 (ma—vr 10:00—13:00) of via In&Uit Brugge, ’t Zand 34, 8000 Brugge

SYMFO 2021 ad BRUZZ-juni Seizoen_215x290.indd 1

27/05/2020 17:28