BRUZZ - editie 1563

van 23 tot 29 maart 2017

N° 1563 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW, FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE, AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X P303153

uit in brusse

l | vos sorties

à bruxel les

| out and

+ about in brusse

UIT IN BRUSSEL SORTIR À BRUXELLES OUT AND ABOUT IN BRUSSELS

ls 24

30 | 3 | 2017

#1563

nl fr en

Spetterende lette

ren

eeN UITGaVe

VaN VlaaMS-bRU

SSelSe MedIa

VZw | FlaGeYPleIN

18 Place FlaGeY,

1050 elSeNe/Ixel

leS | aFGIFTekaNT

ooR bRUSSel

x P702124

passa porta

festival

weekblad |

MOLENBEEK WAT NU?

1563_01

performatik17 millenium festiv al kaori ito sun ra roméo elvis laura colm x le motel enares guerr a

_cover.in

dd 1

20-03-17

18:51

GASTHOOFDREDACTEUR MOHAMED EL BACHIRI maakt een krant die naar de toekomst kijkt p 4 - 16

© SASKIA VANDERSTICHELE

Françoise schepmans

WIJKACADEMIE

p 10 - 11

WORKSHOP TEGEN IS-MANIPULATIE © JUDITH VANISTENDAEL

p6-8

p9

2 I BRUZZ 1563 I Donderdag 23 maart 2017

EDITO 22/03

Steven Van Garsse Chef Weekblad “Voor de nabestaanden en slachtoffers is er geen oplossing. Het leven zal nooit meer zijn zoals voorheen”

COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België 20 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw.

Buiten België 30 euro per jaar.

OPLAGE 62.609 exemplaren.

ADVERTEREN? Ineke Le Compte, Ute Otten: sales@bruzz.be 02-650 10 63 ALGEMENE DIRECTIE Jo Mariens HOOFDREDACTIE Klaus Van Isacker WEEKBLAD & MAGAZINE Steven Van Garsse (chef ) EINDREDACTIE Karen De Becker ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier REDACTIE Jean-Marie Binst, Bettina Hubo, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn MEDEWERKERS Hilke Andries, Michaël Bellon, Hanne De Valck, An Devroe, Wauter Mannaert, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet FOTOGRAFEN Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele DISTRIBUTIE Ute Otten VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van de nv Roularta en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

ONS MAILEN? Al onze mailadressen zijn volgens dezelfde structuur opgebouwd: voornaam.naam@bruzz.be

Vandaag woensdag 22 maart is een dag van sereniteit. Hoogwaardigheidsbekleders zullen van Zaventem naar Maalbeek trekken voor een dubbele herdenking. Zulke momenten zijn nodig om de rauwe herinneringen weg te spoelen. De media hebben afgelopen dagen via getuigenissen van slachtoffers en nabestaanden laten weten hoeveel menselijke pijn de aanslagen hebben veroorzaakt.

Het zijn schokkende verhalen die niemand onberoerd laten. Het leed is ontastbaar. Het doet de vele analyses over de impact van de aanslagen op onze samenleving, op Brussel, in het niets verdwijnen. Het is waar: ook Brussel houdt littekens over aan 22/03. Maar daar zitten we in het schema van het zoeken naar oplossingen. Voor de nabestaanden en slachtoffers is er geen oplossing.

Het leven zal nooit meer zijn zoals voorheen.

Zo ook voor Mohamed El Bachiri, die zijn geliefde verloor in de aanslagen: Loubna Lafquiri, de goedlachse en energieke turnjuf die lesgaf in in Schaarbeek. Voor Mohamed El Bachiri en zijn drie kinderen is het

leven na de aanslagen zwaar om dragen. Heel zwaar.

En toch heeft Mohamed El Bachiri ergens een uitweg gevonden. Het is de jihad van de liefde. Jihad is kracht, niet de oorlog zoals wij ze meestal begrijpen. El Bachiri impressioneert. Hij is twee keer slachtoffer. Als mens, en als moslim. Voor hem is het gesprek, de dialoog de enige manier om uit deze ellende te raken. Als hij dat zegt, is dat nooit gratuit. Zijn woorden zijn onderbouwd, telkens weer met andere voorbeelden. Met verwijzingen naar Allah, Homeros en Averroes.

De dialoog is ook de rode draad in deze krant die Mohamed El Bachiri als gasthoofdredacteur mee heeft gemaakt. We dringen door in het hart van Molenbeek. Praten met mensen die, wij ook bij Bruzz, misschien soms te weinig aan het woord laten. Niet voor een zoetsappig verhaal over de weldaden van de multiculturele samenleving.

Wat fout loopt, moet gezegd. Er zijn geen taboes. Maar voor een verhaal waarbij er licht is aan het einde van de tunnel. Dat is het enige mogelijke verhaal.

WAUTER MANNAERT

“

De Vlamingen blijven komen. Zij zijn de Amerikanen van Europa. Hun energie, hun mentaliteit zal Brussel redden” Frédéric Nicolay, Horecaondernemer (in ‘De Tijd’)

“

In Vlaanderen zien ze me misschien niet als bruggenbouwer. Daar ben ik sinds 2002 geproblematiseerd.

Maar ik merk dat ik bij veel Vlaamse Brusselaars dat vertrouwen wel geniet” Dyab Abou Jahjah denkt erover in Brussel een partij à la Podemos te beginnen. Hij wil de brug slaan tussen autochtonen en allochtonen, moslims en niet-moslims, seculieren en gelovigen (in ‘De Morgen’).

Donderdag 23 maart 2017 I BRUZZ 1563 I 3

CULTUUR Brasserieproject van topchef bloedt dood

SAMENLEVING Beslist om economische, religieuze en ecologische redenen

Mattagne niet naar Museum Schone Kunsten

Begraven mag voortaan ook in kartonnen doos of zak TOPCHEF. Yves Mattagne zal niet koken in de museumbrasserie.

BRUSSEL - Het Brussels Gewest maakt werk van een soepelere wetgeving voor begrafenissen. Binnenkort kan de teraardebestelling ook gebeuren in een lijkwade, of een kartonnen kist.

Een begrafenis kan vandaag niet zonder een traditionele kist, maar in 2013 keurde het Brussels parlement met een brede meerderheid een ordonnantie goed die

© ID MAITRISE

BRUSSEL – Topchef Yves Mattagne van Sea Grill had het plan om, tien jaar na de passage van Peter Goossens, de leiding te nemen over de brasserie van het Museum voor Schone Kunsten (KMSKB). Maar het project is afgelopen met een sisser.

De museumbrasserie, ideaal gelegen op het Koningsplein, is sinds vorige zomer dicht.

De bedoeling was dat uitbater GL Events het restaurant samen met Mattagne zou verbouwen en dat het in oktober 2016 weer zou opengaan. Mattagne, die behalve zijn sterrenzaak Sea Grill ook wat laagdrempeligere concepten beheert, zou er een dag of twee per week in de potten komen roeren.

De werken begonnen eind van de zomer, maar lagen na enkele weken al stil. Volgens Isabelle Bastaits van het KMSKB rees er een conflict over het bouwbudget tussen opdrachtgever en architect. Bovendien bleek het niet simpel om in het geklasseerde mu-

seumgebouw een gloednieuwe keuken in te richten.

Voor het museum is de mislukking van het project heel frustrerend. “Wij hebben een prestigieus restaurant nodig,” zegt Bastaits.

“Mattagne zou ideaal geweest zijn. Maar wij kunnen helemaal niets doen. Wij baten de brasserie en ook het museumcafé niet zelf uit en de exploitant betaalt elke maand de huur.”

Bastaits hoopt dat de uitbater zo snel mogelijk met een ander project voor de museumbrasserie komt. “Ik geef toe dat het niet zo simpel is. Het is een geklasseerd gebouw, eigendom bovendien van de Regie der Gebouwen, er zijn tal van restricties.”

Mattagne heeft ondertussen wel een vinger in de pap aan de overkant van het plein, in het Belvue Museum. Samen met zijn zoon bedenkt hij de recepten voor Jars, het nieuwe restaurant van het museum dat half januari in de plaats kwam van Green Kitchen.

Bettina Hubo

“Het maakt een verschil als het OCMW moet opdraaien voor de begrafeniskosten van daklozen” Kabinet minister-president Rudi Vervoort

andere manieren van begraven mogelijk moet maken. Nu heeft de Gewestregering daarvoor een uitvoeringsbesluit goedgekeurd.

“Begraven worden in enkel een lijkwade zal mogelijk worden, maar ook in een lichtere kist van karton,” klinkt het bij

politiek MR ziet nieuw manoeuvre van burgemeester Cerexhe

Eén voorzitter voor de prijs van twee SINT-PIETERS-WOLUWE - Philippe van Cranem (Libéraux et Indépendants) volgt Anne-Marie Claeys (CDH) op als OCMW-voorzitter. “Anne-Marie Claeys is al de vijfde vrouw die moet geslachtofferd worden om de meerderheid in Sint-Pieters-Woluwe te redden,” zegt Jean-Claude Laes (MR) vanop de oppositiebanken. Volgens Laes heeft burgemeester Benoît Cerexhe (CDH) “eindelijk” begrepen dat hij geen cadeaus meer kan uitdelen.

Zonder de affaire-Publifin zou Claeys OCMW-voorzitter gebleven zijn tot aan de volgende verkiezingen. Nu moet ze opstappen omdat Cerexhe niet langer kan verantwoorden dat hij voor Van Cranem ‘postjes’ heeft gecreëerd, zegt Laes.

Om te begrijpen waarom Claeys nu moet opstappen, moeten we terug naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2012. In Sint-Pieters-Woluwe zijn de liberalen al decennialang aan de macht en daar wil Cerexhe een einde aan stellen. Maar de meerderheid die hij kan vormen - CDH, FDF, Ecolo en Li-

béraux et Indépendants - is krap en hij heeft geen schepenzitjes genoeg om iedereen te plezieren. Voormalig schepen Philippe van Cranem, verkozen op de lijst van oud-burgemeester Jacques Vandenhaute, valt uit de boot. Maar Cerexhe heeft hem nodig om een meerderheid te hebben. En hier beginnen volgens Laes de ‘onfrisse’ zaakjes: “Van Cranem wordt beheerder van drie gemeentelijke vzw’s, maar om hem te kunnen betalen moeten de statuten gewijzigd worden. Voor de vzw Centre Culturel et de Congrès krijgt hij maandelijks 1.500 euro, voor Art et Culture 1.250 en voor de Mediathèque 1.250 euro per jaar. Die laatste vergoeding krijgt hij als vrijwilliger omdat dat fiscaal interessanter is.

Dat is echt wel een farce,” zegt Laes.

Hiermee was Van Cranem niet tevreden, zegt Laes. “We hebben horen zeggen dat er was afgesproken dat Claeys zich een aantal dagen per jaar zou laten vervangen door Philippe van Cranem. Nu moet je weten dat bij afwezigheid van de burgemeester de schepen die hem vervangt niet extra vergoed wordt. Van Cranem werd echter altijd vergoed, Sint-Pieters-Woluwe betaalde dus een aantal dagen

per jaar twee OCMW-voorzitters om de coalitie recht te houden.”

Dat die praktijken niet langer blijven bestaan, vindt Laes uiteraard een goede zaak: “Maar het smaakt wel wrang dat het opnieuw

“Sint-Pieters-Woluwe betaalde een aantal dagen per jaar twee OCMW-voorzitters om de coalitie recht te houden” Jean-Claude Laes Oppositielid

een vrouw is die moet opstappen. Met de verkiezingen van 2012 was er maar één Nederlandstalige verkozen, Carla Dejonghe, maar die werd samen met ons naar de oppositie-

minister-president Rudi Vervoort (PS).

De voorbije jaren werkte de administratie Leefmilieu Brussel nieuwe normen uit voor lijkomhulsels.

De versoepeling komt er onder meer op vraag van Brusselse moslims. Die willen vaak het liefst in hun stad begraven worden, maar dat kan nu niet in een lijkwade zoals de traditie voorschrijft. Daarom verkiezen velen van hen nog altijd een begrafenis in het land van hun (groot)ouders.

Daarnaast moet de nieuwe regelgeving begrafenissen goedkoper maken voor mensen die het niet breed hebben of daar geen geld in willen steken. “Dat maakt bijvoorbeeld een verschil als het OCMW moet opdraaien voor de begrafeniskosten van daklozen of andere noodlijdende mensen.”

Tot slot speelt de versoepeling ook in op de groeiende vraag naar meer ecologische manieren van begraven. De nieuwe normen voor kisten en lijkwaden moeten de milieuschade beperken en de biologische afbraak bespoedigen.

Aan de vraag van sommigen om ook zonder omhulsels te kunnen begraven worden, is nog niet voldaan. “Dat bestuderen we nog,” klinkt het bij Vervoort. “Het is nog niet duidelijk of dat haalbaar is in het Brussels Gewest.”

Voor de beslissing in voege kan gaan, is het nog wachten op het fiat van de Europese administratie. De nieuwe regelgeving is voor een deel geïnspireerd op een Vlaams decreet dat al in voege is sinds 2004.

Laurent Vermeersch

banken verwezen. Om de huidige schepen, Helmut De Vos van CD&V, Vlaams schepen te maken heeft Cerexhe vier vrouwen van zijn eigen partij moeten vragen om ontslag te nemen uit de gemeenteraad.”

Burgemeester Benoît Cerexhe noemt de lezing van Jean-Claude Laes kwaadwillig. “Toen wij in 2012 aan de macht kwamen, kreeg de afgevaardigde-beheerder van Sport City 1.000 euro per maand bruto, de gedelegeerd bestuurder mocht onkostennota’s binnenbrengen. Wij wilden transparantie en hebben besloten om Van Cranem te vergoeden, ook al omdat hij belangrijke hervormingen moest voorbereiden. Die vergoedingen werden trouwens door de raad van bestuur goedgekeurd.

Nu er een directeur aangesteld is, wordt de functie van gedelegeerd bestuurder minder belangrijk.” En wat de ‘afgesproken’ afwezigheid van Anne-Marie Claeys betreft: “Het is ridicuul om te beweren dat mevrouw Claeys afwezig geweest is om mijnheer Van Cranem te plezieren. Het klopt dat hij ook betaald werd, maar de regels van het OCMW zijn nu eenmaal anders dan die van de gemeente.

Mevrouw Claeys is een grootmoeder die in de schoolvakanties haar kleinkinderen in het buitenland bezoekt.” Over haar ontslag zegt Cerexhe: “Mevrouw Claeys is 66 jaar en gaat met pensioen, bovendien hebben we beslist om samen met de Libéraux et Indépendants naar de verkiezingen te trekken. Zo kan Van Cranem zich inwerken.”

Danny Vileyn

4 I BRUZZ 1563 I Donderdag 23 maart 2017

IN gesprek Mohamed El Bachiri en Kristien Hemmerechts roemen de kracht van dialoog

‘Door liefde het drama BRUSSEL - Een jaar na de terreuraanslag waarin Mohamed El Bachiri’s vrouw en soulmate stierf, bruist de stuwkracht van zijn liefdesrelatie over de gemeenschappen heen. “Tolerantie zal de maatschappij van morgen tekenen. Wat uiteindelijk telt, is de open houding van de man en de vrouw, die de andere niet beoordeelt. Elke vrouw beslist zelf waar ze staat en wat ze doet, hoofddoek incluis. Iedereen is haar respect voor haar keuzes verplicht.”

M

et zijn ‘liefdesboodschap’ tijdens TEDxHilversum in Nederland, raakte metrobestuurder Mohamed El Bachiri (°1980) in één dag bekend als Marokkaanse Belg, geboren in Brussel, moslim, Molenbekenaar, vader van drie zoontjes en weduwnaar van Loubna Lafquiri, die tijdens de terreuraanslag van 22 maart 2016 omkwam. Kristien Hemmerechts, schrijfster en docente aan de KU Leuven, bracht zijn Franse brief ‘Mijn jihad van liefde’ naar het zuiden mee en bezorgde die aan De Standaard. De vertaling sloeg aan.

VRT liet El Bachiri in De Afspraak ‘de mooiste kerstboodschap van de eeuw’ verkondigen: een oproep tot respect en liefde voor elkeen. Inmiddels zijn de levenslessen en gedichten van El Bachiri opgetekend door David Van Reybrouck in Een jihad van liefde, uitgegeven bij De Bezige Bij. Als gasthoofdredacteur voor de herdenkingsweek rond 22 maart 2017 opent El Bachiri nog meer deuren voor de vreedzame strijd voor een humane samenleving. “De vrouw, ook in Molenbeek, heeft een belangrijke positie in de maatschappij,” stelt El Bachiri.

MOHAMED EL BACHIRI: Of het een man of een vrouw is die spreekt, de maatschappij moet er eenzelfde aandacht voor hebben. Inzake cultuur zie ik op gendervlak geen verschillen. Op enkele nuances in hun kijk op de wereld, is de gelijkheid volledig. Een boek dat me aansprak, toen Loubna nog leefde, was Mannen komen van Mars, vrouwen van Venus. Het prikkelt tot bewondering voor de vrouw. We hangen nog vast aan het historische beeld van de man, de strijder uit de Griekse Oudheid, die het meeste land en de meeste vrouwen moet veroveren.

Dat imago blijft onderhuids present, getuige nog Hollywoodfilms waarin de held de strijdlustige is. Het is tijd voor een nieuwe definitie van het woord held, of het de man of vrouw is.

KRISTIEN HEMMERECHTS: Misschien was het vroeger gemakkelijker voor de man: oorlog voeren, zijn vaderland verdedigen, sterk zijn voor zijn gezin. En voor de vrouw gemakkelijker om voor een thuis te zorgen, haar kinderen, haar werk. Wat maakt een man nog ‘moedig’ als hij niet meer vecht? Is de moedige man een ‘papa’? En hoe ervaart men dat in de moslimgemeenschap?

EL BACHIRI: De moslimgemeenschap, als andere religies, blijft patriarchaal, zeker als men terugvalt op teksten. Maar er is de contextualisering. Sommige teksten uit de middeleeuwen stonden de emancipatie van de vrouw wel toe, als je ze leest in hun tijdsgeest. Maar wat was de rol van de vrouw in het Westen, honderd jaar terug, zonder stemrecht? De strijd om het statuut van de vrouw is verre van gestreden.

Vandaag is de vrouw de gelijke van de man, in alle opzichten, ook al is zij anders-actief en verschillend. Ik ben moslim met een westerse cultuurorigine, dus met openheid van geest. Mijn relatie met mijn vrouw was er alleszins een van openheid en gelijkheid. Ik denk niet dat ik daarin een uitzondering was binnen de maatschappij en mijn familie.

HEMMERECHTS: De gendergelijkheid is nog niet altijd zichtbaar in de openbare ruimte, als ik de theesalons zie waar alleen moslimmannen zitten.

EL BACHIRI: Mannen willen soms onder elkaar zijn om te discussiëren, en zoeken deze plekken op, net als de pub. Ik zie in Molenbeek stilaan meer salons, ook van het type crêperie, waar beide geslachten komen. Zodra het geloof iets van het

“Hoe kunnen verbitterde werklozen in Molenbeek zich deelgenoot voelen van een maatschappij?”

Mohamed El Bachiri Gasthoofdredacteur van deze krant

“We leven nog steeds niet in een open samenleving, voor wie zich niet conformeert” Kristien Hemmerechts

MOHAMED EL BACHIRI EN KRISTIEN HEMMERECHTS

© SASKIA VANDERSTICHELE

Zij haalde zijn liefdesboodschap, die hij in december als spreker op TEDx in Hilversum bracht, naar Vlaanderen.

hart wordt, dat je in jezelf koestert, en niet iets patriarchaals is wat dicteert, gaan mensen die openheid wel aanvaarden. Voorlopig is de mixité sterker in Marokko dan hier, geef ik toe. Het komt me voor dat de gemeenschapsvorming hier moeilijker spontaan evolueert.

HEMMERECHTS: Dat neemt niet weg

dat de islam een slechte reputatie krijgt door te kennen te geven dat hij de vrouw en haar seksualiteit wil controleren of oriënteren.

EL BACHIRI: De paradox is dat seksualiteit in de islam geen taboe is.

Maar er zijn veel islams, ook die islam - zoals in andere religies - die het resultaat is van wat mannen er-

van maken door interpretatie. Bovendien is het eerder een teken van zwakte van de man, als hij uit nood aan dominant gedrag zich gaat refereren aan Gods woord. Een argument als ‘een vrouw moet haar man gehoorzamen’ is een dooddoener en getuigt eerder van zwakte dan van evenwaardigheid.

Donderdag 23 maart 2017 I BRUZZ 1563 I 5

overstijgen’ Ook de hoofddoek is zo’n punt waar een man geen oordeel over kan vellen. Het hoort haar toe om hierin een vrije keuze te maken. Sowieso evolueert de discussie daarrond, omdat een godsdienst of visie in de loop der eeuwen evolueert. Dat een man de hoofddoek zou opdringen, is onaanvaardbaar, zelfs vanuit spiritueel standpunt. Sociale druk, maatschappelijke context, en dies meer, komen nog wel aan bod in dit thema. Uiteindelijk moet de dialoog opengetrokken worden. De mening van de vrouw zelf moet op het voorplan treden.

HEMMERECHTS: Eenzelfde conservatisme tegenover openheid rond homoseksualiteit stuit wel tegen de borst.

Anders-zijn EL BACHIRI: De islam veroordeelt

homoseksualiteit niet, hij heeft een Hebreeuwse traditie, op het verhaal van Sodom en Gomorra na. De enige kwestie is tolerantie. Want zodra men de andere als zijn broeder of zuster, zijn zoon of dochter beschouwt, is de aanvaarding compleet. Trouwens, homoseksualiteit houdt op een bepaald punt een lijden in. Het soort lijden dat iedereen ondervindt die zich in een positie bevindt van minderheid en anders-zijn. En anders-zijn is geen vrije keuze van het individu.

Vandaar mijn oproep tot openheid en tolerantie, in plaats van stigmatisering en veroordeling. Meer nog, u bent als mens niet uw seksualiteit.

Zodra er te conservatief en orthodox gedacht wordt, sluit men zich af van de rede. En nog eens: ook een vrouw herleid je niet tot haar seksualiteit.

HEMMERECHTS: Dat neemt niet weg dat er andere regels over schaamtegevoel zijn in de westerse en niet-westerse cultuur. Zogeheten westerlingen zijn minder tolerant dan we graag geloven. Toen ik in 1988 een echtscheiding aanging, werd ik als dertiger uit kringen geweerd. Het was not done. De emancipatie heeft wel een weg afgelegd, maar heeft nog een lange te gaan.

EL BACHIRI: Ook islamfobie is iets wat meespeelt. Het klimaat is duidelijk nog niet gezond. Mijn vrouw heeft daar als sportlerares veel in trachten bij te sturen bij meisjes. Moslima’s durven soms niet met de fiets te rijden of niet zonder hoofddoek buiten te lopen. De emancipatie is een proces van jaren, maar het gaat de goede richting uit. Molenbeek wordt nog als een soort getto gezien, terwijl er veel actieve vrouwen in associaties bezig zijn en prachtige dingen realiseren.

HEMMERECHTS: Wij denken inderdaad dat we open zijn, hoewel iedereen zich schikt naar de groep waar hij of zij deel van wil uitmaken. Mijn

vrienden dragen dezelfde kleren en ontvangen elkaar op dezelfde manier. Onze kinderen doen hetzelfde.

We reizen naar dezelfde steden. Wie anders doet, maakt het zich moeilijk in deze maatschappij. Mocht ik in Molenbeek wonen, zou ik me mogelijk ook anders kleden. Zich conformeren hoort erbij, om erbij te horen.

“Het is tijd voor een nieuwe definitie van het woord held, of het de man of vrouw is” Mohamed El Bachiri Gasthoofdredacteur van deze krant

Genadigheid EL BACHIRI: Focus toch niet op de hoofddoek of het aanpassingsgedrag. Er zijn zoveel andere meisjes die geen hoofddoek dragen. Het gaat toch maar over hoe ze zich willen kleden, meer niet. Uiteindelijk, wat betekent de kijk van de man, en soms ook van de vrouw, op de andere, om die te beoordelen? Men denkt dat moslims eeuwen achterop boeren, terwijl deze situatie amper enkele decennia geleden ook westers was (met het sjaaltje of hoedje naar de kerk, red.).

HEMMERECHTS: Elke groep en samenleving heeft haar conventies en codes. Ik heb veel gereisd en heb geleerd hoe cruciaal respect tonen is.

Ik zal bijvoorbeeld de uitdrukking insjallah (Arabisch voor ‘als God het wil’,red.) gebruiken. Je ziet dan een gezicht openbloeien in een glimlach.

Het is door respect te tonen dat je makkelijker in gesprek komt met elkaar. Je mag je niet superieur opstellen.

EL BACHIRI: Dit getuigt van wijsheid.

Je vraagt beter niet (meteen) wat de afkomst van iemand is, de andere zal er alleen maar van dichtklappen. Enige genadigheid past wel bij nieuwe ontmoetingen. De stap naar openheid moet van beide kanten komen, ook van de kerk, de moskee, de synagoge,... Er is een gemeenschappelijk werk te leveren op dat vlak.

En er zijn grotere problemen dan de religie om elkaar te begrijpen, zeker in een samenleving als Molenbeek.

Het grote aantal werklozen voelt zich er minder gelukkig. Hoe kun-

nen verbitterde werklozen in Molenbeek zich deelgenoot voelen van een maatschappij, als ze niet betrokken worden? Mochten die moslims allemaal werken, dan zou de islam wel nog een plaats in hun leven innemen, maar eerder in hun hart en spiritualiteit dan in de samenleving binnen één stad. Want een werkplek voedt de communicatie en ontmoeting. Terwijl de werkloze in het isolement van zijn huis en wijk leeft. Trouwens welke openheid verwacht je van hem? Welke evolutie in zijn houding? Niets. Ook daar zit het probleem.

Broederschap en burgerschap HEMMERECHTS: België heeft jaren

niets gedaan voor wie toen ‘gastarbeiders’ genoemd werden. Nu kunnen we niet verwachten dat mensen die zich jaren uitgesloten voelden plots transformeren tot verantwoordelijke en actieve burgers. Het was logisch zich op te sluiten in een gemeenschap waar je respect krijgt, en af te zien van de rest. Burgerschap werkt in twee richtingen.

Het gaat ook om kansen aanreiken.

Onze zogeheten openheid betekent nog te vaak dat de andere zich moet aanpassen, zodat die wordt als de dominante groep.

EL BACHIRI: Assimilatie lijkt me onmogelijk. Want zelfs als ik me zoveel als kan identiek aan jou gedraag, komt er een dag dat ik word ‘herkend’ als Marokkaan om mijn voornaam. Maar integratie moet kunnen én burgerschap. Je kan een andere cultuur in eigen land ook als een bijkomende rijkdom zien. Broederschap en burgerschap houden in dat je dezelfde wetten deelt, en eenzelfde patroon van samenleven volgt in deze westerse maatschappij. Daar hoort een discussie over allochtone afkomst niet in thuis, wel over de mengeling van schoonheid uit de wereld, die gedeeld wordt. Als ik me goed voel bij de andere, hebben zijn oorsprong en gemeenschap geen belang. We zijn allemaal burgers van eenzelfde land en wereld, zeg ik als humanist en pacifist. Vrouwen spelen daarin hun rol. Moslima’s hebben bij ons doorgaans meer gestudeerd dan jongens, hebben hogere diploma’s. Getuige de arbeidsmarkt.

Zodra iedereen van jongsaf tot een kritische geest wordt ontwikkeld en iedereen iedereen erkent om zijn intellectuele bekwaamheid, dan zijn we er. De sleutel ligt in de dialoog en het open debat. De staat moet iedereen als volwaardige burger zien.

Als die weg moeilijk lijkt, los het dan op met menselijkheid en liefde: daar put je alle kracht uit. Daar kan je altijd op terugvallen als je je verliest in iets, en wanneer je iets wat je o zo dierbaar is, verloren bent.

Jean-Marie Binst

© ILLUSTRATIE JUDITH VANISTENDAEL

6 I BRUZZ 1563 I Donderdag 23 maart 2017

© SASKIA VANDERSTICHELE

BURGERINITIATIEF. Aziza El Miamouni (links) en Malika Aberkan van de wijkacademie: “Na de arrestatie van Salah Abdeslam waren ook wij uit ons lood geslagen.”

Donderdag 23 maart 2017 I BRUZZ 1563 I 7

reportage Rondetafelgesprekken in de wijkacademie brengen noden in Molenbeek aan het licht

‘We zitten diep, dus moeten we hulp bieden’ SINT-JANS-MOLENBEEK - Hoe kon het dat de daders van de aanslagen om de hoek zijn opgegroeid en hebben kunnen toeslaan? Die vraag ontwricht het sociale weefsel in Molenbeek tot op de dag van vandaag. Aziza El Miamouni en Malika Aberkan willen de wonden laten helen. “Molenbekenaren hebben recht op herstel.”

E

l Miamouni en Aberkan, ingeweken Molenbekenaren, hebben het de afgelopen weken geweten dat de verjaardag van de aanslagen eraan kwam. “Onze telefoon staat roodgloeiend, vaak zijn het journalisten.”

We zijn op bezoek in de wijkacademie. Dat is het vrijwillige burgerinitiatief van El Miamouni en Aberkan dat buren rond de dialoogtafel brengt. “Sinds de aanslagen hebben Molenbekenaren veel meegemaakt. Ze komen niet meer makkelijk met hun verhaal naar buiten.

Er is wantrouwen tegenover elkaar, en er leeft af keer tegen de politie en de media. Onze wijkacademie moet het vertrouwen in vele richtingen herstellen,” legt Aberkan uit.

Samenkomen doen ze in scholen, in gebedshuizen, en straks, als de tijd er rijp voor is, zelfs in het lokale politiekantoor. Meestal is de uitvalsbasis het gemeenschapshuis Pierron, nabij de Sluis van Molenbeek.

Buurtbewoners samenbrengen, het klinkt niet nieuw. Waarom dan toch het idee?

AZIZA EL MIAMOUNI: Wat wij doen, is inderdaad

niet nieuw. Maar wij verbinden. Kijk, wij hebben hetzelfde meegemaakt als mensen uit Molenbeek, want we wonen hier zelf. Na de arrestatie van Salah Abdeslam waren ook wij uit ons lood geslagen. Wij worstelden met vragen: ‘Hoe komt het dat dat allemaal in

voelden ons als stalkers. Dat was onaangenaam, maar onze herkenbaarheid hielp. We zijn allebei vrijwilliger in de scholen van onze kinderen. Mensen zien ons als ‘iemand van hier’. Op ons eerste informele ontbijt dat we organiseerden, kwamen veertig mensen af.

Dat gaf een enorme boost. Intussen bereiken we driehonderd mensen. Elke week zien we nieuwe gezichten.

Waarom de naam ‘academie’?

EL MIAMOUNI: We willen mensen laten proeven van nieuwe zaken, hun blikveld verruimen.

Zo hebben we bijvoorbeeld een academie opgezet rond diabetes. Dan nodigen we een dokter uit uit de buurt. Tijdens zo’n bijeenkomst blijkt dan dat veel mensen geen huisarts hebben. Dan verwijzen wij door. Maar ook in het onderwijskluwen rijden mens zich vast en snakken ze naar informatie. We zien ook dat sommige geïsoleerde gezinnen nooit naar een toneelvoorstelling of een museum gaan. Ze blijven in hun comfortzone in de Gentsesteenweg.

MALIKA ABERKAN: We werken ook andersom.

We hebben al de ‘Dansaertmensen’ uitgenodigd naar de Al Khalilmoskee in Molenbeek.

“Ik vrees dat veel jongeren denken dat ze niets te verliezen hebben” Malika Aberkan Wijkacademie Molenbeek onze buurt, die van de Vierwindenstraat, is gebeurd?’ De jongens die dat hebben gedaan, zijn in onze ogen monsters, maar ze waren ook herkenbaar. En dan: ‘Hoe komt het dat wij dat niet hebben gezien? Hoe komt het dat ouders of buren dat nooit gemeld hebben?’ Er groeide argwaan.

Bovendien constateerden we dat hier in Molenbeek zoveel organisaties goed werk leveren. Maar iedereen zit op zijn eiland, waardoor je altijd dezelfde mensen bereikt. De wijkacademie wil de missing link zijn.

Hoe hebben jullie het aangepakt?

EL MIAMOUNI: Afgelopen zomer zijn wij mensen beginnen aan te spreken, hier in het Pierronpark. Wij zijn gaan aanbellen bij mensen. We

Hoe vermijden jullie dat jullie dialoogtafel een praatbarak is?

EL MIAMOUNI: Dat is het nooit ( fel). Onze me-

thodiek is die van geweldloze communicatie.

Dat houdt in dat we mensen laten spreken en dat anderen luisteren. Dat klinkt misschien evident, maar wij bereiken mensen die nog nooit in een vergadering hebben gezeten, voor wie een oudercontact het dichtst in de buurt komt. Als je daar geen methodiek in steekt, creëer je luidruchtige communicatie.

Zo willen we bijvoorbeeld graag de Molenbekenaren samenbrengen met de lokale politieagenten. Dat kunnen we niet zomaar doen, want dan krijg je gegarandeerd geroep, gezien de trauma’s. Maar uiteindelijk willen we aan slachtoffer-daderbemiddeling doen. Dat is voor ons de kern van herstelrecht. > p8

Wijkacademie en Insjalet, een goed huwelijk De wijkacademie, die ondersteuning krijgt van vzw Vormingplus Citizenne, slaat de handen in elkaar met de Insjalet van hogeschool Odisee. De Insjalet is een mobiele houten constructie, waarmee verhalen van buurtbewoners digitaal worden geregistreerd en getoond aan elkaar en aan een groter publiek.

“We willen met onze verhalen naar het beleid stappen.

Hopelijk kunnen we ze tonen in de commissie terreurbestrijding, als hulpkreet uit Molenbeek,” zegt Aziza El Miamouni van de wijkacademie.

“

Khadija

Enkele dagen na de aanslagen in Parijs, ben ik in de Gentsesteenweg. We gaan van winkel naar winkel, om te vragen of we affiches op de ramen mogen hangen. We doen met buurtbewoners een oproep om kaarsjes te komen branden

op het Gemeenteplein. Uit solidariteit met de slachtoffers van Parijs en om te tonen dat Molenbeek een warme gemeente is. Journalisten van ik-weet-niet-welke nationaliteit stappen botweg de winkels binnen. ‘Hoeveel keer

per dag worden jullie lastiggevallen?’ Ze stellen vragen die wij, noch de handelaars in Molenbeek begrijpen. Ik ben verbouwereerd. Wij worden aangevallen door journalisten die Molenbeek niet kennen.

Die zelfs België niet kennen.”

8 I BRUZZ 1563 I Donderdag 23 maart 2017

Bereiken jullie ook de familie van jongeren die naar Syrië zijn getrokken? Ik kan me inbeelden dat die gezinnen enorm geïsoleerd zijn geraakt in Molenbeek.

EL MIAMOUNI: We bereiken ze, maar moeilijk, en het is eigenlijk te laat. Weet u, drie à vier jaar vóór de vorige verkiezingen in 2012, vingen wij al noodkreten op van die ongeruste ouders. We hebben toen een viertal vrouwen hun verhaal laten vertellen aan verschillende politici. Onder hen waren wel ouders van wie de kinderen betrokken waren bij de aanslagen of die gesneuveld zijn.

Maar op dat moment voelden wij dat er alleen interesse was in het ronselen van stemmen. Na die bijeenkomst begrepen wij dat het niets zou helpen. Die vrouwen zijn naar huis gegaan, en daar is nooit iets mee gedaan. Ik ben nog altijd beschaamd ten opzichte van die families. En dan durven politici te zeggen: ‘We hebben het niet gezien.’ Jawel, er zijn wél signalen geweest.

overheid mij wel een erkenning geven’, dan sta ik daarvan te kijken.

EL MIAMOUNI: Ook het harde discours van Trump, Wilders en Le Pen helpt niet, noch de haatspraak over de islam op het internet.

ABERKAN: Ik hou echt mijn hart vast voor de toekomst.

Vrezen jullie dan nieuwe aanslagen?

ABERKAN: Ik maak me zorgen, ja. Ik vrees dat veel jongeren denken dat ze niets te verliezen hebben.

EL MIAMOUNI: Ik maak me geen zorgen over aanslagen, de overheid zet zo hard in op veiligheid.

Maar ik denk dat we niet veraf zijn van rellen. Ik denk dat ze jongeren gaan opzetten om rellen te organiseren. En dat kan nog veel erger zijn dan een aanslag. De schade die je dan aanricht, is nog groter.

reportagE Workshop tegen IS-manipulatie

“

Ik heb moeilijke momenten gekend in mijn leven. Dankzij de contacten via de school hou ik mij recht. De mensen die ik via de school van mijn kinderen heb leren kennen, zijn familie geworden. Ze zijn van allerlei origine. Ik heb mijn man verloren.

Zíj hebben me erdoor gesleurd. Ze zeggen me: ‘Luister, je moet vooruit en je moet denken aan je kinderen.’ Ik heb ook vrienden die racisten zijn. Ik apprecieer dat niet. Ze verwijten me dat ik Marokkanen verdedig. Dan word ik kwaad.”

Waar ligt volgens jullie de oplossing?

EL MIAMOUNI: Onderwijs, onderwijs, onderwijs.

En de jongeren, vinden zij de weg naar de wijkacademie?

EL MIAMOUNI: We werken samen met scholen en jeugdorganisaties. De animatoren weten bovendien hoe ze moeten omgaan met ook de ‘moeilijke’ jongeren van Beekkant en Pierron.

ABERKAN: Het is zo dat een harde kern van een zestal jongeren hier in Pierron regelmatig vernielingen aanricht. En dan zoeken wij contact, de animatoren met de jongeren, wij met de ouders. Als je naar hun motieven luistert, komt het telkens weer op hetzelfde neer. ‘Waarom zijn wij hier buitengesjot? Deze plek was van ons.’

EL MIAMOUNI: Wij proberen daarom ook hun reële noden te beantwoorden. We spreken over jongeren tussen de 19 en de 24. Dat zijn jongeren die aan het werk zouden moeten zijn. Maar ze willen niet meer naar Actiris of de VDAB. Ze gaan ervanuit dat ze toch geen job krijgen. Dus dan proberen wij Actiris naar hier te halen. Dat zou niet mogen, jongeren zouden uit zichzelf initiatief moeten nemen, maar we zitten zo diep, dat we hulp moeten bieden. En als we hén meekrijgen, volgen veel andere jongeren in Molenbeek.

ABERKAN: Uiteindelijk gaat het om het lage zelfbeeld van veel jongeren. Ze dromen niet meer.

Onlangs zei de Molenbeekse antiradicaliseringsambtenaar in de commissie terreurbestrijding dat het aantal jongeren dat radicaliseert in Molenbeek nog toeneemt. Akkoord?

ABERKAN: Ik denk van wel, ja. Wat wij zien, is dat

jongeren vooral radicaliseren door stigmatisering, en pas in de tweede plaats door toedoen van malafide individuen. Wanneer intelligente jongeren uit het vijfde middelbaar er rotsvast van overtuigd zijn dat ze later geen job zullen hebben, dan noem ik dat radicaliseren. Als knappe meisjes zeggen te weten dat hun hoofddoek hen zal belemmeren in latere studies en werk en vervolgens dan maar willen trouwen op hun achttiende, desnoods met een man uit Marokko, en kinderen willen krijgen ‘want dan moet de

“

Het Franstalig onderwijs heeft hier lang gefaald. De scholen in Molenbeek waren concentratiescholen. Het Nederlandstalig onderwijs boekt nu wel goede resultaten, maar we zijn er nog niet.

Wat vonden jullie van de uitspraken van Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits, over het gebrek aan betrokkenheid van allochtone ouders bij de school van hun kinderen?

‘Ze komen nu

ABERKAN: Crevits had het over de tweede gene-

ratie. Dat zijn wij dus. Wij ervaren net het omgekeerde van wat zij beweert. Als wij te mondig uit de hoek komen op oudercontacten of tijdens het jaar, voelen leerkrachten zich onwennig. Ik spreek uit ervaring, want ik sta zelf in het onderwijs.

EL MIAMOUNI: Ik was kwaad. Zo lijkt het alsof ons werk niet wordt geapprecieerd. Al jarenlang vechten wij er - vrijwillig - voor om ouders te betrekken bij de scholen van hun kinderen. Dan is er zo’n uitspraak (veegt met de arm over tafel).

Zo duw je mensen collectief naar beneden.

ABERKAN: Ik vind wel dat ouders beter geïnformeerd moeten worden over rechten en plichten.

Taalbeheersing mag geen voorwendsel zijn om ouders slecht te informeren.

EL MIAMOUNI: Neem nu de CLB’s, die in Molenbeek vaak de mist ingaan. Ik zit al zestien jaar de ouderraad voor van een school in Molenbeek.

Wanneer het CLB uitleg komt geven aan ouders van wie de kinderen naar het middelbaar gaan, dan krijg je - minister Hilde Crevits zal het niet graag horen - een zaal vol allochtonen. De Brusselse Vlamingen komen niet, want ze weten al lang waar ze hun kinderen willen inschrijven.

Wat krijgen de allochtone ouders te horen? Informatie over het TSO en het BSO, het ASO komt niet aan bod. Noem jij dat degelijk informeren?

Dus, wij pushen ouders op eigen houtje om hun kinderen, als die veel in hun mars hebben, naar het ASO te sturen. Anders gaan talenten verloren. Gelukkig luisteren de moeders uiteindelijk Kim Verthé naar ons.

Nadia

Mijn zoon is bijna 20. Hij is laatstejaarsstudent, hij wil aan de slag in de veiligheidssector. Onlangs gebeurd: hij is met twee maten aan het discussiëren op straat.

De politie nadert. Mijn zoon toont zijn identiteitskaart.

De politie wil hem fouilleren.

Mijn zoon zegt: ‘U mag me fouilleren, u zult niets vinden.’ Waarop de agent zegt:

Francine

‘Bent u zeker dat we geen kleine joint vinden?’ Mijn zoon, rustig: ‘Ik rook niet.’ De agent grinnikt, en tegen de andere agent, in het Nederlands: ‘Wedden dat ik iets in zijn zakken vind?’ Mijn zoon antwoordt zelfzeker, in het Nederlands: ‘Neen, u zult niets vinden.’ Politieagenten bekijken Marokkanen uit Molenbeek die Nederlands

spreken, doorgaans als buitenaardse wezens. De agent geeft mijn zoon zijn identiteitskaart terug en bijt hem toe: ‘Casse-toi.’ Zulke politiecontroles behoren tot de dagelijkse realiteit voor jongeren in Molenbeek.”

DIT ZIJN SCHUILNAMEN. NAMEN BEKEND BIJ DE REDACTIE.

“

Rachida

Er is me iets bijgebleven. Het staat in mijn geheugen gegrift als een van de donkerste dagen uit mijn leven. Ik voel een enorme angst, voor mijn familie, mijn kinderen, mijn buren, de hele wereld.

Er is iets gebeurd in Molenbeek. Ik spring in de auto, het is de dag waarop ze Salah Abdeslam vatten. Ik haal mijn kinderen op, duw hen in de wagen. Ik rijd naar mijn ouders. Ik denk na. Ga ik Brussel verlaten? En als ik blijf, waar dan?”

>

De Insjalet staat op 22 maart om 16 uur op het Gemeenteplein.

JUIST OF NIET. De jongeren krijgen een reeks fotoduo’s voorgeschoteld, waarvan er telkens één gemanipuleerd is.

VALKUILEN. Bachir legt de aanwezige jongeren uit hoe ze de valkuilen van het internet en de IS-propaganda kunnen doorprikken en vermijden.

Donderdag 23 maart 2017 I BRUZZ 1563 I 9

via je Playstation’

dan 15 op 18, één duo blijft steken op amper de helft juiste antwoorden. “Pfff, het zit soms echt in details,” zucht Ilias (16).

In een tweede deel mogen de jongeren dan zelf manipuleren. Ze krijgen een filmpje van een wandelend groepje jongeren, maar kunnen zelf aan de slag met muziek, achtergrondkleur en locatie. Een dreigend deuntje, een rode achtergrond en een donkere voetgangerstunnel. Meer is niet nodig om van de vriendengroep een jeugdbende te maken. Of zo voelt het toch.

Meester-klungelaars

© FOTO’S BART DEWAELE

SINT-JANS-MOLENBEEK - Hoe vermijd je dat jongeren radicaliseren? De terreurspeurder, de imam en de weduwnaar van de aanslagen die we de voorbije weken spraken, wisten het alledrie: met meer kritische zin. Vzw Foyer brengt dat idee nu in de praktijk, met workshops die de IS-propaganda doorprikken. “Sommige jongeren laten zich helemaal opeten door het internet.”

E

en verduisterd zolderkamertje bij Foyer, vlak bij het kanaal in Molenbeek. Een vijftiental jongeren en drie moeders tekenen present voor de eerste workshop ‘Hoe reëel is het virtuele?’ Het volgende anderhalf uur zal de vooral Franstalige groep onderduiken in de wereld van mediamanipulatie.

De sessie begint met een soort quiz. De jongeren krijgen een reeks fotoduo’s voorgeschoteld, waarvan er telkens één gemanipuleerd is. We herkennen een aantal voorbeelden: Hillary Clinton die uit het presidentiële gezelschap weggegomd werd door een joods-orthodoxe krant, terwijl ze de executie van Bin Laden volgt. De wonderbaarlijke vermenigvuldiging van Noord-Koreaanse hovercrafts ook, alweer met dank aan Photoshop.

Echt van vals onderscheiden, blijkt een helse klus. Geen enkel jongerengroepje haalt meer

“We mogen jongeren niet als imbecielen behandelen, maar moeten hen leren kijken en leren nadenken” Bachir Lesgever

De hoofdmoot van de sessie is echter een montage van allerlei IS-propaganda, doorspekt met fragmenten die de boodschap van de terreurgroep net onderuit halen. We zien trotse jongetjes van tien met een kalasjnikov, gevolgd door de mededeling dat ze ondertussen gestorven zijn. Propagandabeelden van strak geregisseerde militaire trainingen door IS, gevolgd door de bekende scène waarin IS-strijders als meester-klungelaars ten strijde trekken tegen Peshmerga’s.

De montage vormt het vertrekpunt voor een groepsdiscussie, geleid door docent Bachir.

Centraal staat de rol van de computer en internet in het leven van de jongeren.

“Internet is in jullie leven gekomen, zonder dat het ooit echt gereguleerd is,” begint Bachir. “Jullie spelen online met mensen die je niet kent, maar die je na verloop van tijd vertrouwt. Ronselaars spelen daarop in. Vroeger via Facebook, nu steeds meer via de Playstation. Na weken van onschuldige chats bij het spelen, wil zo’n ronselaar je dan persoonlijk ontmoeten. Van het een komt het ander. Ook dat is manipulatie.”

Terwijl de jongeren geboeid luisteren, tonen de moeders zich licht wanhopig door het relaas van Bachir. “Ik ben vaak al blij dat mijn kinderen voor de computer zitten en niet buiten rondhangen,” zegt een moeder. “Hoe kan ik mijn zoon beschermen? Er is overal wifi.”

Profilers van IS Bachir houdt een pleidooi voor sterk gereguleerd computer- en internetgebruik. “Jongeren moeten bijvoorbeeld geen telefoon op hun kamer hebben ’s avonds. Er bestaat zoiets als een gewone wekker.”

Hoeveel computertijd normaal is? “Twintig tot dertig minuten per dag alleen voor een computerscherm is het maximum voor een dertienjarige”, poneert Bachir. De jongeren proesten het uit. “Maar allez meneer. En je kan de computer toch niet de schuld van alles geven?”

De lesgever gaat onverstoorbaar door: “Besef goed hoe kwetsbaar je als adolescent bent.

Het is het moment waarop je je plaats zoekt in de wereld. En plots is daar iemand die je een plaats aanbiedt. Ronselaars zijn heel goed in het herkennen van zoekende tieners, IS heeft daar echte profilers voor.”

De jongeren zelf tonen zich na afloop best wel onder de indruk van de workshop. “Ik heb het gevoel dat ik vanaf nu anders naar foto’s ga kijken,” zegt de veertienjarige Chaimae. “Tot nog toe dacht ik min of meer dat alles dat waar leek het ook was.”

Docent Bachir is na zijn testsessie alvast klaar voor nieuwe groepen. “We kunnen deze workshop elke dag organiseren als de vraag er is.”

Bovenal hoopt de lesgever dat dit soort aanpak zijn weg naar het gewone onderwijs vindt. “We mogen jongeren niet als imbecielen behandelen, maar moeten hen leren kijken en leren nadenken. Alleen zo maak je er intelligente en verantwoordelijke mensen van. Met een eenmalige workshop alleen zullen we daar niet raken.”

Kris Hendrickx

10 I BRUZZ 1563 I Donderdag 23 maart 2017

INTERVIEW Burgemeester Françoise Schepmans over paternalisme en radicalisme

‘We zijn allemaal Molenbekenaren’

Françoise schepmans.

© BART DEWAELE

SINT-JANS-MOLENBEEK - Sinds de aanslagen in Parijs en het bashen dat erop volgde, is Molenbeek niet langer gespleten.

Er is een veel grotere betrokkenheid. Dat zegt burgemeester Françoise Schepmans (MR): “De daders hadden evengoed in een Anderlechtse of Schaarbeekse wijk kunnen opgroeien.”

M

olenbeek werd al lang voor de aanslagen op 22 maart in verband gebracht met terrorisme. Vooral na de aanslagen in Parijs is de gemeente gebrandmerkt als een broeihaard van jihadisme. De negatieve aandacht versterkte de roep om orde op zaken in het oude bolwerk van PS-boegbeeld Philippe Moureaux.

Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon beloofde om Molenbeek op te kuisen. Heeft u ondertussen zicht op wie komt en gaat en vooral wie blijft?

FRANÇOISE SCHEPMANS: Molenbeek is een grote

gemeente met bijna 100.000 inwoners en met

“Het was moeilijk vanaf de eerste dag dat ik burgemeester werd” Françoise Schepmans Burgemeester Molenbeek

heel uiteenlopende wijken. Het centrum van Molenbeek is heel dicht bevolkt, er zijn veel grote families die in kleine appartementjes wonen, en er wordt heel veel verhuisd, ook binnen de gemeente. Het is belangrijk om te weten wie waar woont. Vroeger ging de politie één keer langs om te weten of een nieuw ingeschrevene op een bepaald adres woonde, nu twee keer. Het was niet de bedoeling om iedereen te controleren, maar wel om te kijken in eengezinswoningen die per verdieping verhuurd worden wie waar woont. Dat was geen grote kuis, maar het broodnodige op punt stellen van de administratie. Het voorbije jaar hebben we 1.100 ambtelijke schrappingen gehad, de jaren voordien waren er dat maar 600.

Ik zeg altijd: ‘In Molenbeek zijn er geen wijken waar wetteloosheid heerst, er zijn wel mensen die buiten de wet leven.’

Sinds de aanslagen zijn er minder Syriëgangers, maar volgens mensen op het terrein is de radicalisering niet verminderd, wel integendeel. Ervaart u dat ook ?

SCHEPMANS: Voor de aanslagen had je in Mo-

lenbeek en in andere delen van Brussel twee strekkingen. De eerste strekking ontkende alle problemen, het centrum van Molenbeek was een multicultureel lab en iedereen kwam goed overeen met iedereen. De tweede strekking

“Nu, na de aanslagen voelt iedereen zich betrokken, Molenbeek staat symbool voor de problemen en uitdagingen van steden nu en in de toekomst.”

zei boudweg: met het centrum van Molenbeek hebben we niets te maken, de problemen die zich daar stellen, zijn niet onze problemen. De grote onverschilligheid. Nu, na de aanslagen voelt iedereen zich betrokken, Molenbeek staat symbool voor de problemen en uitdagingen van steden nu en in de toekomst. Er zijn geen wetenschappelijke studies over radicalisme in Molenbeek. Mijn gevoel is dat er niet meer radicalisme is, maar dat we het niet langer ontkennen. Het is vergelijkbaar met de drugsaanpak: vandaag sluiten we veel meer plaatsen voor drugshandel, vroeger waren die er evengoed, maar er werd minder tegen opgetreden.

We hebben nu drie jaar ervaring met radicalisme, we kennen het fenomeen echt wel beter.

Radicalisme is een zware uitdaging die veel tijd vraagt: het gaat over scholing, over vorming, burgerschap. Maar ik ben optimistisch. In het centrum van Molenbeek zie je de tegenstelling: er zijn vrouwen van wie je alleen het gezicht ziet, andere vrouwen zijn modern gekleed.

Hun herkomst is dezelfde. Het is maar een deel dat zich terugplooit op zichzelf en zijn gemeenschap, ook daar moeten we aan werken.

De moslimexecutieve wordt een betrouwbare partner, de huidige voorzitter wil goede contacten met de autoriteiten en met de religieuze verenigingen, hij is veel meer bij de les dan zijn voorgangers. Hij wil bijvoorbeeld dat de

Donderdag 23 maart 2017 I BRUZZ 1563 I 11

moskeeën hun erkenning aanvragen en op die manier contractueel verbonden zijn met de autoriteiten. In Molenbeek hebben maar vijf van de 26 moskeeën een erkenning aangevraagd. Daaronder belangrijke moskeeën met duizenden gelovigen. Sommige moskeeën zijn al in Molenbeek sinds de jaren zeventig. Erkenning zou beter zijn voor iedereen: ze zouden goed opgeleide leraars voor de lessen Arabisch kunnen aantrekken die ook goed betaald zouden worden.

Huis van de Culturen, ze gaan nadien samen eten in het sociaal restaurant Les Uns et Les Autres. En ik heb nadien reacties gekregen: ‘We zijn tevreden dat we gekomen zijn.’ De jeugdherberg heeft vorig jaar wel klappen gekregen, en er waren ook minder schoolbezoeken.

Het was uw droom om burgemeester te worden. Is die droom verworden tot nachtmerrie ?

SCHEPMANS: Neen, helemaal niet. Burge-

Doet het Brussels Gewest genoeg in de strijd tegen radicalisering ?

SCHEPMANS: We hebben hulp gevraagd om de diensten bevolking en stedenbouw op punt te zetten. We hebben de lijst met 72 jongeren die een link met Molenbeek hebben die vatbaar zijn voor radicalisering. Het is zeer intensief om hen te volgen. Salah Abdeslam bijvoorbeeld had een criminele achtergrond, was lid van verenigingen en was eigenaar.

We hebben personeel gevraagd aan het gewest, maar nog geen antwoord gekregen.

Voor preventie hebben we voor 2017 wel 150.000 euro gekregen.

Wat kunt u doen voor jongeren die dreigen het slechte pad op te gaan ?

SCHEPMANS: Jongeren die de weg kwijt zijn, moeten we een doel in het leven schenken met een vorming, stage of werk. Achttienjarigen willen werk, zelfs om het even welk werk. Hiervoor hebben we straathoekwerkers nodig. De verenigingen, zoals Bonnevie, de Foyer, Jeugd en Stad, Centrum West, L’Association des Jeunes Molenbeekois en andere waren ter plekke voor de overheid. Sommige al een halve eeuw, dus zij kennen de situatie zeer goed. We hebben die verenigingen hard nodig.

Molenbeek werd symbool van het kwaad, maar de terroristen zaten evengoed in Anderlecht, Schaarbeek of Etterbeek. Vond en vindt u het etiket niet onrechtvaardig?

SCHEPMANS: Als Molenbeekse was ik het meest getroffen door de aanslagen in Parijs, Abaaoud was een charismatisch figuur die de broers Abdeslam en Abrini heeft beïnvloed en ze kwamen allemaal uit dezelfde wijk. Maar ze hadden elkaar evengoed kunnen leren kennen in de wijk rond het Lemmensplein in Anderlecht of het Liedtsplein in Schaarbeek.

Het zijn de omstandigheden die ertoe hebben geleid dat het terroristische netwerk zich in Molenbeek heeft ontplooid.

Is de verhouding tussen hoog- en laag-Molenbeek veranderd sinds de aanslagen?

SCHEPMANS: Ik zeg nooit hoog-Molenbeek, ik zeg altijd nieuw-Molenbeek. Na de aanslagen heerste er heel veel angst, vooral, maar niet alleen in het centrum van Molenbeek. Ook de ouderen in nieuw-Molenbeek waren bang.

De kinderen in de scholen werden bang omdat toenmalig minister van Onderwijs Joëlle Milquet opgeroepen had om de (Franstalige) scholen te sluiten. Dat was geen verstandige boodschap. Er was echter geen wantrouwen tussen de wijken, integendeel, de reactie van de mensen uit nieuw-Molenbeek was: we zijn allemaal Molenbekenaren. Ook in nieuw-Molenbeek wonen er mensen van Marokkaanse origine. Iedereen voelde zich geviseerd door de onophoudelijke bashing. Sindsdien wil iedereen Molenbeek zien. De UCL wil Molenbeek onderzoeken. Er is zelfs interesse vanuit Amerikaanse universiteiten.

We hebben ook toeristen gehad, er komen veel groepen naar Molenbeek. Niet om te gluren, maar om de situatie te begrijpen. Ik zie vaak groepen begeleid door Hans Vandecandelaere. Ze bezoeken de wijken, gaan naar het

meester worden was misschien een ambitie, geen droom. Ik weet dat er politici zijn die die droom hebben. Ik heb wijlen Jacques Simonet (burgemeester van Anderlecht die tien jaar geleden op 44-jarige leeftijd gestorven is, red.) gekend van kindsbeen af en die zei al als adolescent dat hij net als zijn vader

tijd gevraagd om het vertrouwen te winnen.

De aanslagen hebben me gechoqueerd, maar we moesten dag na dag besturen en de angst proberen weg te nemen bij de mensen. Dat is werk van een heel andere aard. Na de aanslagen voelde ik de steun van de administratie en de bevolking. De politique politicienne was weg, maar is nu terug. De malaise was eigenlijk al begonnen in Verviers 2015 en heeft geduurd tot de grote vakantie vorig jaar. Dat was een zeer intense periode waarin de kleine ego’s van de politici werden opzijgezet, er was solidariteit tussen verkozenen en bevolking, ook op de gemeenteraad, maar met de verkiezingen in het vooruitzicht beginnen de politieke spelletjes opnieuw.

Waren er dan geen spanningen binnen het college?

SCHEPMANS: We zijn een equipe die trouw

“Er zijn geen wijken waar wetteloosheid heerst, er zijn wel mensen die buiten de wet leven.”

Françoise Schepmans Burgemeester Molenbeek

Henri minister wou worden. Ik woon al heel mijn leven in Molenbeek, ik volg de actualiteit, engageerde mij in de turnclub van mijn atheneum, ben naar de ULB gegaan, ik ben schepen geworden in het college van Philippe Moureaux, maar toen ik schepen werd, was het niet mijn ambitie om op de stoel van Moureaux te gaan zitten. Alles is bij mij langzaam gegaan, stap voor stap. Mijn ambitie was om deel te nemen aan het bestuur, maar met Moureaux was dat niet evident.

Maar sinds de aanslagen is het wel een aartsmoeilijke opdracht.

SCHEPMANS: Dat klopt niet. Het was moeilijk vanaf de eerste dag dat ik burgemeester werd.

Ik ben in januari 2013 burgemeester geworden van een gemeente die een socialistische meerderheid had sinds 1939. Binnen de administratie heerste er een bepaalde cultuur: ‘We hebben het altijd zo gedaan, dus doen we het verder zo.’ Maar ik wou een andere manier van werken, maar in een sfeer van wantrouwen is dat aartsmoeilijk. Ook bij de bevolking van het centrum heerste wantrouwen: er werden geruchten verspreid als ging ik moskeeën sluiten, vrouwen verbieden de hoofddoek te dragen en jongeren laten controleren. Ik werd met andere woorden versleten voor een sectair individu. Het heeft veel

het bestuursakkoord uitvoert. De aanslagen waren uiteraard niet voorzien en binnen het college zijn er verschillende gevoeligheden wat de aanpak aangaat. In het kader van het Kanaalplan heeft de procureur-generaal gevraagd om alle verenigingen door te lichten.

Sommige verenigingen waren gechoqueerd, en daar heb ik begrip voor, de politie had het beter kunnen aanpakken, ze had meer uitleg moeten geven, maar dat is de enige kritiek die ik heb. De opdracht luidde dat alle verenigingen, ook de verenigingen waarmee de gemeente nauw samenwerkt, moesten bekeken worden, anders ging de politie het verwijt krijgen alleen verenigingen in het centrum of islamitische verenigingen te viseren.

Er zijn 1.600 verenigingen in Molenbeek, er zijn er vierhonderd die de facto niet meer bestaan, er zijn er vierhonderd die zich moeten in orde stellen en er zijn er honderd waarvan minstens een lid er illegale activiteiten op nahield (in de helft van die gevallen zijn er vermoedelijk terreurbanden, red.).”

Met welke boodschap trekt u naar de kiezer ?

SCHEPMANS: Laten we positief blijven, we

hebben de troeven om vooruit te gaan. We zijn een grote diverse gemeente, met heel wat groene ruimten, parken. Er zijn heel veel initiatieven in de Kanaalzone, de Ninoofsepoort wordt heraangelegd, we hebben allerhande sportterreinen en zalen. Er zijn steeds meer jongeren die gevechtssporten volgen en we hebben karatekampioenen. En om de demografische boom te volgen, openen we binnenkort twee nieuwe middelbare scholen, boven op de twintig bestaande scholen.

Er zijn jonge ondernemingen, we hebben kunstenaars. Maar er zijn ook de problemen van emancipatie. Er is te lang een paternalistische cultuur geweest: ‘Ik zorg wel voor een woning, ik zorg ervoor dat je zoon een baan als straatveger krijgt.’ Daar moeten we vanaf. We moeten een deel van de bevolking dat nog niet geëmancipeerd is, emanciperen.

Danny Vileyn en Laurent Vermeersch

1 JAAR KANAALPLAN Een jaar na de start van het Kanaalplan presenteerde de politie een activiteitenrapport.

- 72 (ex-)Syriëstrijders: 26 in Syrië of Irak, 20 in de gevangenis, 26 anderen worden opgevolgd

- 50 extra agenten, 104 extra politieacties - 8.603 woningen gecontroleerd, goed voor 22.600 bewoners

- 1.617 vzw’s doorgerlicht, 102 verdacht van illegale praktijken, 51 verdacht van terreurbanden

- 1.113 mensen geschrapt uit het bevolkingsregister

- 6.168 mensen gecontroleerd, 277 aangehouden

12 I BRUZZ 1563 I Donderdag 23 maart 2017

SAMENLEVING Een onbevangen blik op Molenbeek

Er zijn mensen ‘Tonen dat hier mensen wonen zoals u en ik’ De aanslagen wekten beroering tot in Nederland toe. Schrijfster Sytske van Koeveringe, die binnenkort haar debuut voorstelt bij De Bezige Bij, kon moeilijk geloven dat Sint-Jans-Molenbeek de hellhole was die de media ervan hadden gemaakt. Ze trok met fotografe en documentairemaker Raffaella Huizinga naar Molenbeek om met mensen te praten.

Om te begrijpen wat in hun hoofd speelt. Ze maakten er dit verhaal van.

Donderdag 23 maart 2017 I BRUZZ 1563 I 13

BEELDEN © RAFFAELLA HUIZINGA

J

a, natuurlijk heb je hier óók gebouwen die leegstaan, vervallen panden, graffiti op muren, hangjongeren en afval op straat. Er zijn zwervers, bedelaars, weinig blanke mensen en er is zelfs een verlaten metrostation.

Maar wat velen niet weten is dat deze wijk uit hoog- en laagbouw bestaat. In de hoogbouw rijden bussen, auto’s en zijn de wegen breed.

Er zijn stoplichten die lang op rood staan, mensen die hiervoor geduldig wachten.

Er zijn schone flats én huizen. Er zijn rechte, dunne bomen die naast de kant van de weg staan.

Er is een vrouw: Liliane, die veertig jaar in een van de flats woont en iedere dag met haar hondje Vicky door het Scheutbospark loopt.

Er zijn mensen zoals zij die het jammer vinden dat de media afgelopen jaar deze wijk in negatief daglicht hebben gezet. Juist omdat ze blij zijn met de multiculturele mix en zij blijven praten.

Er zijn keurige vrouwen met jassen en mutsen van bont.

Er lopen mannen die van het werk komen, of ernaartoe gaan. Mensen die een bus moeten halen of naar de supermarkt moe-

ten. Echt struinen wordt hier niet gedaan, ze lopen doelgericht, dat kan je zien aan hun lichaamshouding. Alsof het bovenlichaam al weet waar hij naartoe moet, nu alleen die benen nog. In de laagbouw bevindt zich het centrum. Dit deel bestaat uit kleine, smalle straten. Hier zijn minder hoge flats en lage huizen.

Er zijn winkels waar ze lange, kleurrijke jurken verkopen. Of plastic bakjes, lampen met glinsteringen, roze banken, spiegels, sieraden en andere prullaria.

Er is een kattenopvangplek.

Er wonen mensen die twaalf jaar geleden zijn gevlucht uit Afghanistan en hier biologie studeren.

Er zijn kinderscholen waar vaders en moeders voor staan te wachten.

Er is een gemeente met een kunstwerk voor de deur, waar velen vragen over hebben, zoals dat gaat met kunstwerken in openbare ruimtes. Op dit plein, voor de gemeente, is twee keer per week een grote markt, waar maandelijks een moeder met haar twee zoons van zeven en negen op afkomt: nee, ze wonen hier niet, ze komen hier voor de markt, moet je al die spullen zien!

Er zijn vrouwen met trolleys, mannen die wolkjes koude lucht uitblazen,

meisjes met hoofddoeken.

Er is een slager die honderddertig kilo vlees op zijn schouders kan tillen.

Er zijn restaurants, waarvan eentje genaamd: restaurant Sociaal. Hier heb je een voor-, hoofd- én nagerecht voor maar vijf euro.

Er is een koppel dat elkaar hier anderhalf jaar geleden heeft ontmoet, waarvan de man vertelt dat je nooit te oud bent om de liefde te vinden.

Er zijn jongens die na iedere trek van hun sigaret op de straat spuwen, mannen die naar meisjes kijken.

Er zijn etende, glimlachende, gesluierde mensen: wit, bruin.

Er zijn mensen die werken in een houtwerkplaats: Atelier Groot Eiland.

Waar werklozen opgeleid worden als meubelmaker of schoonmaker.

Er zijn mensen die bellen met hun tante, die struinen, elkaar begroeten.

Er zijn mensen. Ook al is het meer dan een jaar geleden dat de aanslagen in Parijs waren, en is het een jaar geleden dat Salah Abdeslam werd opgepakt, en iedereen naar Molenbeek keek, hier zijn ook gewoon mensen.

Sytske van Koeveringe

14 I BRUZZ 1563 I Donderdag 23 maart 2017

VADROUILLE samenleving Eerste Joods-Arabisch festival in Het Huis der Culturen (Molenbeek)

Spreken zonder SINT-JANS-MOLENBEEK - Misschien een beetje in de luwte, maar desalniettemin met een krachtige boodschap, vond zopas het eerste Joods-Arabisch festival plaats in hartje Molenbeek. Bruzz was erbij en zag dat het goed was.

J

oden en Arabieren met getrokken messen tegenover elkaar, niet zo in het Huis der Culturen, waar de gemeente Molenbeek haar eerste Joods-Arabisch festival presenteerde, een initiatief van schepen van Sociale Cohesie Sarah Turrine (Ecolo).

Een tentoonstelling met boeiende zwart-witfoto’s van de Joden toen ze nog in groten getale in Marokko leefden, een gezamenlijke les Arabisch-Hebreeuws, en een groot broodfestijn waar deeg voor Marokkaans, Iraans, Joods, Iraaks en Belgisch brood gekneed werd door handen van een even divers publiek.

Is de wat naïeve multiculturele boodschap van de jaren tachtig terug van nooit weggeweest? Dat zou zo kunnen lijken, maar dat is het niet. Het broodkneedevenement komt uit de koker van het Collectif D’Accord de ne pas être d’accord. Zes Brusselaars van Joodse, Marokkaanse en Belgische origine, die vinden dat men moet kunnen redetwisten zonder elkaar in de haren te vliegen. Danielle Perez en Michel Gheude van het Collectif lichten het initiatief toe.

DANIELLE PEREZ: “Toen in 2014 het Israëlisch-Palestijns conflict losbarstte, hebben we gemerkt hoe de spanningen ook in ons land hoog opliepen. Tussen de gemeenschappen, maar ook onder vrienden, zelfs bij ons die elkaar al kennen sinds jaar en dag. Voor je het wist was je of pro-Palestijns, of pro-Israël, zelfs al ben je Palestijns noch Joods.”

“We wilden daar een pacifistische boodschap tegenover stellen: laten we eerst de andere leren kennen, laten we uit onze kleine gemeenschap stappen waarin we ons in veilig voelen, om iets samen te doen.”

MICHEL GHEUDE: “We hebben ge-

merkt dat er, als het over Israël en Palestina gaat, geen plaats is voor nuance of voor een kritisch geluid.

Wie vragen stelt, is meteen een verrader. Wij zeggen: het is niet omdat we het oneens zijn, dat we elkaar op de bek moeten slaan.”

“We stellen de dialoog in de plaats.

We willen dat niet doen via de geschiedschrijving, via het argumentarium, via het internationaal recht. Dat haalt allemaal niets uit.

We gaan via het menselijke: via cultuur, via fictie. Dat zijn de plekken bij uitstek waar een ontmoeting mogelijk is.”

PEREZ: “De sociale media hebben veel voordelen, maar er is ook een keerzijde. Er is geen fysieke ontmoeting. Het onlinedebat kan zonder probleem ontaarden in een scheldpartij. Je weet zelfs niet zeker of de foto die je ziet, die is van de spreker. Of men blijft in het eigen veilige cirkeltje, waar iedereen dezelfde mening heeft. Wie elkaar in de ogen kijkt, of elkaar de hand geeft, zal sneller op wederzijds begrip kunnen rekenen. In zulke gesprekken hebben slogans geen plaats.”

Voor het Collectif D’Accord de ne pas être d’accord is het woord erg belangrijk. Niet alleen het praten met elkaar, ook het luisteren. Ze nodigden twee schrijvers uit naar het broodfestijn in het Huis der Culturen: Ronny Someck en Salah Al Hamdani. Een Jood en een Arabier. Allebei in Bagdad geboren, in hetzelfde jaar. Het verhaal is bijna te mooi om waar te zijn. In 2010 ontmoetten ze elkaar in het Franse Sète op een mediterraans poëziefestival.

Toen ze van elkaar ontdekten dat ze allebei banneling zijn uit dezelfde stad, vielen ze in elkaars armen.

Hun vriendschap resulteerde in 2014 in een gezamenlijke poëziebundel in Arabisch, Hebreeuws en Frans (zie hiernaast).

PEREZ: “Ronny Someck, intussen

66, ging op jonge leeftijd naar Israël wonen, waar hij in een kleine, maar hechte Iraaks-Joodse gemeenschap terechtkwam. Hij spreekt nog altijd Arabisch. Kwam Someck meer uit een bourgeois milieu, dan was Salah Al Hamdani af komstig uit een volkse buurt in Bagdad. Hij was arm, een straatvechter die in het leger belandde, bij de commando’s.”

“Hij zag als soldaat hoe zijn Koerdische buren vervolgd werden. Hij hielp hen, werd betrapt en belandde in de gevangenis. Hij werd ter dood veroordeeld en gemarteld. In

“Wie elkaar in de ogen kijkt, of elkaar de hand geeft, zal sneller op wederzijds begrip kunnen rekenen” Danielle Perez Collectif D’Accord de ne pas être d’accord

de gevangenis begon hij te schrijven. Gedichten. Eerst moeizaam.

Zijn celmakkers wezen hem op de schrijffouten. Hij is niet gestopt met schrijven. Hij heeft er ook zijn eerste literaire held ontdekt: Albert Camus. Later vluchtte hij naar Frankrijk en werden zijn gedichten gepubliceerd. Someck en Al Hamdani hebben elk intussen tientallen boeken uitgegeven.”

“Het straffe is: je kan Someck en Al Hamdani moeilijk uit elkaar houden. Wie is de Arabier, wie is de Jood? Het valt haast onmogelijk te zeggen.”

Steven Van Garsse

RONNY SomecK en Salah Al HamdanI.

Een Jood en een Arabier, allebei in Bagdad geboren. Hun vriendschap resulteerde in 2014 in een gezamenlijke poëziebundel in Arabisch, Hebreeuw en Frans.

Donderdag 23 maart 2017 I BRUZZ 1563 I 15

slogans Spijt Die dagen Opgegroeid aan de rand van onze ochtenden Heb ik ze geplukt voor jou Dag na dag En ik weet niet meer wat doen Wanneer d’ochtend nadert In het licht van de wassende maan Verloren in de zonsopgang Die zich werpt boven de muren van de stad

Bij de vernieuwing van het Iraaks paspoort Tussen de lippen van de klerenmaker Die mijn pak van de terugkeer naait Zal de naald trillen Wanneer hij zijn mond opent Zal ze hem prikken Ik zal een nostalgie bedenken Door het meetlint gevangen Het geheugen Van Bagdad, de ontrouwe Zal zijn hals omzwachtelen Als het touw van de gehangene © IVAN PUT

GEDICHTEN UIT DE BUNDEL BAGDAD - JÉRUSALEM, À LA LISIÈRE DE L’INCENDIE

16 I BRUZZ 1563 I Donderdag 23 maart 2017

ENFANT TERRIBLE Rayan essaih zanger

© SASKIA VANDERSTICHELE

Ik ben geboren en opgegroeid in Molenbeek.

Mijn ouders spreken Arabisch en Frans, maar mijn moeder had het goede idee om mij naar een Nederlandstalige school te sturen. Al mijn neven en nichten zaten in het Nederlandstalig onderwijs. Na de basisschool volgde ik sociaal-technische, eerst in Don Bosco in Groot-Bijgaarden, daarna in het Imelda-Instituut in Brussel. Het verschil tussen de twee scholen was groot: Imelda was een stuk chiller, we mochten er zelfs Frans spreken.

Vorig jaar heb ik mijn diploma secundair gehaald, maar ik studeerde niet verder omdat ik met muziek bezig wilde zijn. Dat combineer ik nu met een administratief baantje.

Ik ben al vanaf mijn tien, elf jaar bezig met muziek en dansen. Het begon met gedichten en rap en af een toe een optreden op een feestje in de gemeente. Op mijn vijftiende ben ik naar het muziekatelier van Saleh gegaan in jeugdhuis Centrum West. Ik wilde weten wat hij van mijn stem vond. Hij heeft me alles geleerd, muziektheorie, noten lezen.

Met rappen ben ik snel gestopt, er zijn in Molenbeek al zoveel rappers, ik wilde iets anders doen. Zingen.

Ik schrijf mijn eigen nummers, altijd in het Frans met een beetje Arabisch. Ik heb het wel geprobeerd in het Nederlands of Engels, maar in die talen kan ik mij minder goed ui-

Ik zing Hallelujah om te tonen dat een moslim ook een liedje van een joodse zanger kan zingen in een christelijke kerk” ten. Mijn stijl is een mix van Franse r&b en rai, rai&b noemen ze dat.

Ik heb ook een tiental covers gemaakt. Nadat ik een cover van Maître Gims op YouTube had gezet, werd ik drie maanden geleden opgepikt door The Magic’s, een professionele producer. Dat helpt, want met mijn muziekstijl kom je moeilijk op tv of radio. Voordien had ik altijd twee- tot drieduizend views op YouTube. Mijn eerste nummer met The Magic’s leverde meteen een miljoen views op.

Het is wel harder werken nu. Tegen die of die datum moet ik een nummer af hebben.

Dat is niet erg, want ik schrijf elke dag. Ze hebben me ook gevraagd om al mijn oude nummers en covers van YouTube te halen.

Alles moet professioneel zijn nu, ook de

RAYAN ESSAIH (19) is rai&b zanger uit Molenbeek. Op 22 maart zingt hij Hallelujah van Leonard Cohen op het interreligieus concert van Foyer in de Sint-Jan-de-Doper-kerk van Molenbeek.

videoclips. En mijn naam is lichtjes aangepast. Officieel heet ik Rayane, maar zij vonden dat vijf letters beter oogde.

Mijn nummers gaan bijna allemaal over de liefde en relaties. Ik kan alleen over mooie dingen schrijven, zeker niet over politiek.

Op 22 maart zing ik Hallelujah om te tonen dat een moslim ook een liedje van een joodse zanger kan zingen in een christelijke kerk.

Ook wil ik laten zien dat ik tegen de aanslagen ben. De periode na 22 maart was heel raar: iedereen keek heel negatief naar Molenbeek, terwijl ik in mijn hele leven nog geen terrorist of Syriëstrijder heb ontmoet in de gemeente. De aanslagen maakten mij ook heel triest, omdat het beeld van de islam besmeurd werd. Zelf ben ik gelovig, maar niet praktiserend.

Ik ben het gewoon dat mensen met een bepaalde blik naar je kijken als je zegt dat je uit Molenbeek komt. Dat was altijd al zo, ook op school. Op den duur ga je je vragen stellen. Hebben ze gelijk? Zijn we echt zo? Op een gegeven moment heb ik gezegd: ‘Ik ben Belg, ook al beweren anderen het tegendeel.’

Sommige andere jongeren van Marokkaanse afkomst slagen daar niet in en gaan zich steeds meer Marokkaan voelen.

Ik ben echt trots op mijn gemeente. Het zal tijd kosten, maar het zal ons lukken om een ander beeld van Molenbeek te laten zien.

Bettina Hubo

Donderdag 23 maart 2017 I BRUZZ 1563 I 17

Laptopia Dinsdag, 9.11u. Dat was ook het tijdstip waarop een jaar geleden dit onnozele metrostationnetje wereldnieuws werd. Betekent het daarom iets om hier te zijn op dinsdag om 9.11u? Natuurlijk niet. Maar bij dramatische gebeurtenissen zoeken we graag naar een patroontje dat de suggestie wekt dat we er vat op kunnen krijgen. Want het is niet omdat we tegenwoordig zo gretig het modewoord ‘random’ gebruiken, dat random makkelijk is.

Dezer dagen klinkt het herhalen van de datum 22 maart daarom als een gebedje tegen de willekeur van terreur. Een kleine, bezwerende weeklacht. Zoals ‘Maalbeek Maelbeek’ er ook één is. Want dat staat hier in het station overal op de muren: Maalbeek Maelbeek! Wat is u ocharme aangedaan? Wie had ooit gedacht dat de kleine Maalbeek zou aanzwellen tot de maalstroom waarin vorig jaar 21 mensen het leven lieten?

Hoewel het station er opnieuw kraaknet uitziet, wordt het op dit eigenste ogenblik nog verder

opgepoetst. Zou de MIVB de opdracht hebben gegeven om Maalbeek Maelbeek extra proper te houden in deze dagen van hernieuwde media-aandacht? Of wordt het stationnetje sinds die noodlottige dag sowieso extra in de watten gelegd, en zet de poetsploeg hier uit respect altijd nog dat stapje meer?

Er staan vier para’s op het perron. Zij lopen al meer dan twee jaar in de stad rond, maar die verjaardag wordt niet herdacht. En nu je het zegt: de para’s waren niet ter plekke toen de terroristen toesloegen.

Maalbeeks aantrekkingskracht als terreurdoelwit liet zich toen niet aanzien.

Zelfs de terroristen zelf wisten niet dat ze hier zouden toeslaan. Toch heeft het OCAD berekend dat de minieme kans dat er rond de verjaardag van de aanslag opnieuw één zou plaatshebben op deze plek, iets minder miniem is dan dat er op 28 april

Metro Maalbeek dinsdag 14 maart, 9.11u

“Wie had gedacht dat de kleine Maalbeek zou aanzwellen tot een maalstroom waarin 21 mensen het leven lieten?”

Michaël Bellon één zou volgen op de hoek van de Kattenstraat en de Torenlaan in pakweg Temse. We zijn vlak bij 22 maart, en een patroontje zoeken is alles wat we kunnen doen.

Daarom staan er hier para’s en in Temse niet.

ADVERTENTIE

Dat laatste is ook een meevaller voor de cameraploeg die zich op het perron heeft geposteerd en het af-en-aan van de ochtendspits filmt.

Een lange film, maar veel staat er niet op. De para’s stappen al gauw in een rijtuig. Enkele vooralsnog ongedeerde burgers stappen uit. Veruit de meeste reizigers blijven zitten. Zij denken niet meer aan 22 maart. Ze hebben allemaal draadjes in hun oren of schermpjes voor hun ogen en zijn elders. Hun gezichten zijn even uitdrukkingsloos als de gezichten van kunstenaar Benoît die nu twintig jaar de muren van Maalbeek sieren.

De portretten intrigeren omdat het geen portretten zijn, maar zowat het tegendeel.

Portretten van uitdrukkingsloze en zwijgende anonimiteit misschien. Ogen, neus en mond worden normaal altijd van een emotie voorzien, maar de gezichten van Benoît zeggen niets. Dat past

vandaag misschien nog meer dan voor de aanslag bij Maalbeek, waar de reizigers weer argeloos passeren. Aan het einde van het perron zit het zwarte gat richting Kunst-Wet waarin het onheil geschiedde. Telkens een trein nadert, lijkt het alsof er weer een storm opsteekt, maar daar wordt opnieuw naar uitgekeken in plaats van voor teruggedeinsd.

Dit is opnieuw een random plek.

Intussen staan we verder. De metrobestuurder die op die fatale dag niet moest werken, maar hier wel zijn vrouw verloor, heeft met onvermoede kracht en in een zeer verre omtrek zijn boodschap van liefde verspreid. Laten we zijn spoor volgen.

Elke week scant Michaël Bellon met zijn laptop een plek in Brussel die tot de verbeelding spreekt, en geeft hij aan wat er eventueel nog aan kan verbeteren.

De hele reeks nalezen? > BRUZZ.be/laptopia

ADVERTENTIE

Jij koppelt de ‘baby’ aan de ‘sitter’ S OCIALE V ERHUURKANTOREN (SVK) V E R H U U R U W G O E D ZO R G E LO O S Het SVK garandeert : = een stipte huurbetaling = een degelijk verhuurbeheer

Gezocht: Kinderoppascoördinator Zin in een nieuw avontuur? Ben je een vlotte babbelaar en gemotiveerde matchmaker? Dan kan jij, als vrijwilliger, onze kinderoppasdienst versterken. Je leert jonge gezinnen en jongeren uit je buurt kennen en gidst hen -digitaal- naar elkaar toe.

Jij bent een één-uit-de-duizendpoot die

= het ouderhoud van uw woning = hulp bij renovatie = fiscale voordelen

• ouders en kinderoppasser aan elkaar voorstelt • handig is met moderne communicatiemiddelen • babysitters begeleidt en voor hen vorming organiseert • ouders geruststelt met voldoende informatie

Interesse? Meer info? watjijkan@gezinsbond.be of tel. 02 507 89 11

www.watjijkan.be

www.fedsvk.be - 02 412 72 44

18 I BRUZZ 1563 I DONDERDAG 23 MAART 2017

STEL ZELF JE VRAAG EN STEM OP BRUZZ.BE

FILIP UIT JETTE:

ONGEBRUIKT.

Klopt het dat er onder het kanaal, ter hoogte van Sainctelette, een metrostation ligt? (En zo ja, waarom is dat nooit in gebruik genomen?)

De ruwbouw van station Sainctelette werd in de jaren 1980 aangelegd samen met de rest van de lijn tussen Rogier en Simonis en de autotunnel onder de Leopold II-laan.

O

“De investering voor de ruwbouw was beperkt.

We hebben de tunnel op die plek gewoon wat breder gemaakt”

p de kruising van de Kleine Ring en het kanaal ter hoogte van Sainctelette ligt inderdaad de ruwbouw van een ongebruikt metrostation. Dat is nooit afgewerkt omdat het te weinig reizigers zou bedienen.

Wie op de lijnen 2 of 6 de metro neemt tussen IJzer en Ribaucourt kan ergens halverwege de donkere tunnel de onafgewerkte perrons van een spookstation ontwaren. Op de betrokken lijnen is op de wachttijdaanduiders ook een extra lichtpuntje te zien tussen de twee voornoemde stations.

De ruwbouw van station Sainctelette werd in de jaren 1980 aangelegd samen met de rest van de lijn tussen Rogier en Simonis en de autotunnel onder de Leopold II-laan. Die laatste verving, zoals bekend, het viaduct van Koekelberg uit de jaren 1950.

Tijdens de werf werd echter afgezien van plan om op die plaats een station te maken. “Bijkomende studies wezen uit dat het reizigerspotentieel er te zwak was,” zegt Christian Dochy, de ingenieur die het station ontwierp. “Bovendien was de afwerking technisch ingewikkeld en dus erg duur.”

Het zou vooral moeilijk zijn om het station goed toegankelijk te maken, omdat het ondergronds gekneld zit tussen het kanaal, de Leopold II-tunnel en een belangrijke rioolcollector met overloop

Christian Dochy Ingenieur

© WIKIPEDIA

in het kanaal. Daarnaast betekent een extra stopplaats een vertraging voor de hele lijn. Station Sainctelette zou ook relatief dicht bij de haltes IJzer en Ribaucourt liggen, maar niet uitzonderlijk dicht voor het fijnmazige Brusselse metronet. De afstand tussen Maalbeek en Schuman is vergelijkbaar, maar daar is het reizigerspotentieel een stuk groter.

Toch was de ruwbouw geen nutteloos werk, eerder een wissel op de toekomst. “De investering voor de ruwbouw was beperkt,” zegt Dochy. “We hebben de tunnel op die plek gewoon wat breder gemaakt. Over 10 of 15 jaar zou het wel economisch verantwoord kunnen zijn om het station af te werken dankzij de ontwikkeling van nieuwe technologieën en de komst van nieuwe bewoners in de buurt.”

Sinds de metrowerken kreeg de wijk er heel wat kantoren bij en de komende jaren staan er verschillende grote woonprojecten op stapel. Tot het station ooit zou open gaan, moeten bewoners en werknemers een eindje wandelen, of ze kunnen tram 51 en verschillende bussen van De Lijn nemen die de halte Sainctelette bovengronds bedieLaurent Vermeersch nen.

VOLGENDE WEEK: Hoe zagen het station Brussel-Zuid en de stationsbuurt er vroeger uit?

Het antwoord op de vraag: ‘Gaan de prachtige Japanse Toren en het Chinees Paviljoen ooit hersteld worden?’ is te vinden op de website bruzz.be

JOUW MENING

lezersbrieven@bruzz.be

SINGLES

Het volstaat niet om gewoon vast te stellen dat in 2060 de helft van de Brusselse inwoners uit singles bestaat.

Er moet ook dringend preventief gehandeld worden. Of past men liever de gemakzuchtige slogan toe: “Een probleem hoef je pas op te lossen als het zich stelt”? Op enkele moedige politici na die er iets aan doen, beweert men altijd: “We zijn er mee bezig.” Inderdaad, ze zijn er al jaren mee bezig, maar helaas zonder veel concreet resultaat. Het zou bijvoorbeeld al een goed idee zijn om een overzichtelijke website op te stellen voor deze doelgroep met concrete adressen en tips. Ik zou dat zelfs uitbreiden naar onder meer hoteluitbaters, want waarom worden singles gestraft met een extra singletaks ? Ik ken in het Brusselse zeer vele eenoudergezinnen en singles die hard werken voor weinig loon. Ondanks hun harde werk, blijft er na de betaling van alle rekeningen, hoe langer hoe minder over en zijn het vaak boterhammen met confituur vanaf de 20ste van de maand. Men moet niet vergeten dat een eenoudergezin of single alle kosten alleen dient te dragen, dat is véél moeilijker dan gedeeld door twee. Kort gezegd: de eenoudergezinnen en singles zijn niet langer tevreden met loze beloften van

demagogische politici. Ze willen eindelijk actie en vooral concrete maatregelen.

Mia Joosten, Schaarbeek

TOERISME VLAANDEREN

Begrijpe wie kan: ‘Topman’ Toerisme Vlaanderen wijdt in een interview in Bruzz 1560 een hele bladzijde aan Brussel bashing, de moeizame samenwerking met VisitBrussels, en sluit daarom zijn eigen winkel met informatie over Vlaanderen. Qué? Over kerntaken gesproken…

Dus in Brussel niet meer, maar wat met Vlaanderen? In Antwerpen en Brugge zijn ook geen infokantoren, zegt hij. Ja, omdat ze daar lokale toerismekantoren hebben waar je allerlei informatie kan krijgen. Het bureau op de Grasmarkt, vroeger zelfs met enthousiaste medewerkers , wordt nu een conceptstore met streekproducten. Daar zaten we met zijn allen op te wachten… We kunnen natuurlijk nog altijd naar New York om informatie te halen over Vlaanderen. Een regelrechte schande. Een paar honderd meter verder kun je wel informatie over Wallonië krijgen.

Elisabeth Mayer

ELEKTRISCH RIJDEN

Ik kreeg een elektrische wagen van de garage als vervangwagen mee. Het

kostte mij dertien uur om hiermee van Antwerpen (47 km), uiteindelijk pas om 2 uur ’s nachts thuis te geraken.

Enkele bedenkingen: Het zou inderdaad een goed idee zijn meer oplaadpunten ook in de stad te plannen, en langs (auto)snelwegen.

Maar meer nog, moeten die oplaadpunten toegerust zijn met een kabel, zoals onder meer in Parijs en moet opladen hiermee ook mogelijk maken voor niet abonnees. Tot nu toe moet elke gebruiker geabonneerd zijn en zelf zo’n kabel kopen voor 250 euro. Argument van de verdelers: “Kabels worden gestolen.” Niet onlogisch, stel dat men om gewoon benzine te ook een pistool moet hebben van zo’n 250 euro waarde, dan zou het ook niet lang duren of die zouden veelvuldig gestolen worden aan de benzinestations?

We staan nog héél ver van het gebruik elektrische auto’s aan te moedigen, ik heb ondertussen dan maar een hybride gekocht.

Sabine Convent, Sint-Pieters-Woluwe

FIETSEN IN DE HOOFDSTAD

Volgens jaarlijks onderzoek is het gebruik van de fiets in Brussel met dertig procent toegenomen. De protagonisten die

het fietsen in de stad willen bevorderen, springen weer een klein gat in de lucht.

Het onderzoek geeft geen enkel concreet cijfer over de mogelijke toename van ongelukken met fietsen, noch details over de aard van de ongevallen - als ervaren cyclotourist vertik ik het om in de stad te fietsen, wegens permanent risicogevaar voor pech, aanrijding en valpartij, om niet spreken van de luchtkwaliteit.

Het is hierbij maar de vraag hoelang het toenemende aantal koerierfietsers met dezelfde overgave hun intensieve verplaatsingen zullen kunnen blijven uitoefenen. Moet het herhaald dat de toenmalige fietsenburgemeester in Kopenhagen die enkele jaren geleden werd tewerkgesteld in Brussel onmiddellijk dacht al zijn lokale verplaatsingen per fiets uit te voeren, terstond had hij begrepen dat hij nooit in Brussel per

fiets zou rijden. Het enthousiaste nieuws over het succes van het fietsgebruik in Brussel vermeldde niet de bijbehorende toename van de investeringen voor onderhoud, verbetering en aantal fietspadenaccomodaties. Eveneens ontbrak elke informatie inzake het noodzakelijke comfort en de veiligheid om normaal fietsen aanvaardbaar te maken in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest.

Jonas Wille, Oudergem

RECHTZETTING

In Bruzz 1560 werd geschreven dat het metrostation Pétillon is vernoemd naar de laatste gouverneur-generaal van Belgisch Kongo, Leo Pétillon. Dat klopt niet, het gaat om majoor Arthur Pétillon, die ook zijn naam gaf aan de nabijgelegen straat.

SPELREGELS VOOR LEZERSBRIEVEN: Mail uw bijdrage naar lezersbrieven@bruzz.be. Schrijven kan naar BRUZZ-Brieven van Lezers, Flageyplein 18, 1050 Elsene; faxen naar 02-226.45.69. Vergeet niet uw adres te vermelden, ook in e-mails: zonder het adres van de afzender beschouwen we een brief als anoniem, en wordt hij niet gepubliceerd.

De maximumlengte van een bijdrage is 2.500 tekens, inclusief spaties. Wilt u graag een langere, meer uitgewerkte opiniebijdrage schrijven (max. 5.000 tekens)? Neem dan eerst contact met ons op voor overleg via lezersbrieven@ bruzz.be. De redactie mag lezersbrieven redigeren of weigeren. Moties, manifesten of omzendbrieven worden niet (in deze rubriek) opgenomen.

ADVERTENTIE

BACK TO MOLENBEEK SCHOOL

BRUZZ vroeg Aboubakr Bensaihi (20), hoofdrolspeler in ‘Black’, een documentaire te maken over de impact van de aanslagen van 22 maart op zijn gemeente Molenbeek.

Hij begint met zijn verhaal bij Aziza van de Wijkacademie in Molenbeek. Hij gaat ook langs bij basisschool De Windroos, de school die werd ontruimd bij de arrestatie van Salah Abdeslam. Bensaihi praat met uiteenlopende karakters in Molenbeek.

Moeders, vaders, leerkrachten, jongeren, kunstenaars en de burgemeester.

WIJ ZIJN

22 maart bij BRUZZ op TV om 18u30 en op BRUZZ.be

Aboubakr Bensaihi, hoofdrolspeler in ‘Black’ van Adil El Arbi en Bilall Fallah

ADVERTENTIE

Investeer in een verborgen stukje groen en laat uw geld groeien.

Unieke investeringskans in een groot park aan de Triomflaan in Elsene.

Triomfeer alvast over uw rendement.

• Duurzaam project met hoge afwerkingsgraad op bijzondere locatie • Kapitaalkrachtige huurders: gastprofessoren VUB, eurocraten, medisch personeel nieuw hospitaal, werknemers multi-nationals, gezinnen met studenten Europese School, ...

• In het bruisende centrum van Elsene, vlakbij metro Delta, station en grote invalswegen • Keuze uit studio’s, appartementen en penthouses met zonovergoten terrassen • Eigen verhuurdienst gespecialiseerd in verhuur aan expats, het ideale huurpubliek Wandel door uw investering op www.universalispark.be of bel 02 201 00 02

MIJN GEDACHT

20 I BRUZZ 1563 I Donderdag 23 maart 2017

AANDACHT VOOR ONDERWIJS. “Scholen moeten zeker meer middelen krijgen, extra personeel, geld voor uitstapjes,” zegt correspondente Marijke de Vries.

‘Niemand voelt zich verantwoordelijk voor Molenbeek’

M

arijke de Vries verhuisde op de dag van de aanslagen naar Molenbeek. Inmiddels voelt de correspondente van de Nederlandse krant Trouw er zich goed thuis, maar dat maakt haar niet blind voor de problemen. Op die dinsdagochtend 22 maart 2016 zat ze in een volgeladen auto, onderweg naar Brussel, toen ze op de radio hoorde dat de politie de toegangswegen van de stad wilde afsluiten vanwege terreuraanslagen. Uiteindelijk verhuisden De Vries en haar man die avond toch. Naar een grote mooie loft in een oude bierbrouwerij, in Molenbeek, of all places, op amper driehonderd meter van de plek waar Salah Abdeslam net was opgepakt.

Daar woont ze nu een jaar, en graag. Ze kent haar buren, de winkeliers op het plein, de leden van het wijkcomité. “Maar om meer middenklassers naar Molenbeek te krijgen, zou de gemeente wat moeten doen aan typische ergernissen als het zwerfvuil op straat, of de massa’s foutparkeerders. Laatst fietsten we nog eens op de Gentsesteenweg, en hebben we de auto’s op het fietspad geteld. Dat waren er niet één of twee, maar negentien. Ik besef dat dat typische ‘First World’-beslommeringen zijn, maar deze ‘luxeproblemen’ kun je juist snel oplossen.”

“Qua verkeer is het hier echt onveilig. Een paar maanden geleden werd een kleuter aangereden, vrachtwagens maaien voortdurend paaltjes omver en schampen geparkeerde auto’s. Waarom niet een paar verkeersdrempels, en een grote speelplaats op het Hertogin van Brabantplein voor al die kleintjes die er in de zomer komen spelen? Nu staan er twee wipkippen, da’s alles.”

“Er is een groot tekort aan groen in Molenbeek.

Voorzie eens een grasperk naast een parkeerstrook, of hang bloembakken in de straatlantaarns, zoals het ook in andere steden gebeurt.

En leg dat park aan de Ninoofsepoort eindelijk eens aan, waar al tien jaar sprake van is.”

‘Niet hun kiezers’ De gemeente alleen kan niet alles oplossen, benadrukt De Vries. “Als buitenstaander valt het mij op hoezeer iedereen in België een mening heeft over Molenbeek, maar niemand zich verantwoordelijk lijkt te voelen, tenzij dan de mensen die hier wonen of werken.”

“In Nederland ben ik gewend dat er één stadsbestuur is voor een stad, dat rijk en arm daar belastingen aan betalen, en dat dat geld dan op een hoop wordt gegooid. Molenbeek is arm, en

MARIJKE DE VRIES Correspondente ‘Trouw’

“ Als je dingen wil veranderen, moet je met de kinderen beginnen”

in Brussel lijkt er mij maar weinig solidariteit te bestaan tussen de gemeenten. Er wordt geklaagd over de houding van de Molenbekenaren, maar die mensen voelen zich in de steek gelaten.

“Dan hoor ik bevoegd minister Jan Jambon (N-VA) opscheppen over de vijftig extra agenten die via het Kanaalplan tijdelijk naar Molenbeek worden gestuurd, terwijl er eigenlijk honderdtwintig agenten tekort zijn. Waarna hij zegt dat hij daar niks kan aan doen, omdat het systeem veranderen te ingewikkeld is. ‘Hoe kan zoiets?’, denk ik dan. Dat kan alleen maar omdat de betrokken beleidsmakers de Molenbekenaren niet als hun ‘mensen’ zien. Het zijn hun kiezers niet, het zijn hun kinderen niet die hier naar school gaan.”

“Tegelijk wijst iedereen naar het onderwijs om de problemen ten gronde aan te pakken. In Nederland was ik onderwijsjournalist, dus dat ligt me na aan het hart. Onlangs sprak ik met de directrice van de basisschool Windekind. Ik vond het stuitend om te horen dat de leerlingen jaren les gekregen hebben in gammele containers.

Elders zijn er assertieve ouders die zo’n situatie niet zouden accepteren, denk ik soms. De kinderen hier krijgen onbewust de boodschap: jij krijgt altijd tweede keus.”

Daarom doet De Vries vrijwilligerswerk voor het Toekomstatelier TADA. Via hen geeft ze een puber bijles. “Meld je aan bij zulke initiatieven.

Het is een laagdrempelige manier om ervoor te zorgen dat mensen uit alle lagen en groepen van de bevolking elkaar leren kennen, en jongeren een rolmodel krijgen. Het zou meteen ook de barrière slechten die in de hoofden van sommige mensen lijkt te bestaan. Offer eens een vrije zaterdag op, dat zou voor iedereen een win-winsituatie zijn. Of kom eens naar een culturele activiteit in Molenbeek.”

Verder roept ze op om het boek Jihad van Liefde te verspreiden in alle Brusselse scholen, om insiders in te zetten die jongeren kunnen begeleiden wat hun religie betreft, om de enthousiaste Vlaamse leerkrachten te overtuigen ook in Brussel te komen wonen, om vzw’s en sociale organisaties meer structureel te financieren.

“Scholen moeten zeker meer middelen krijgen, extra personeel, geld voor uitstapjes. Daar zit ook weer een stukje verantwoordelijkheid in vanuit de rest van België. Als je dingen wil veranderen, moet je met de kinderen beginnen.”

Sara De Sloover

Donderdag 23 maart 2017 I BRUZZ 1563 I 21

NICK TRACHET Brussel en de wereld culinair ontdekt Er moet minder zout in onze voeding. Ergens achter onze hoofden hebben de overheid en de bakkers afgesproken om steeds minder zout in ons brood te doen. Daar is niets op tegen, maar steeds minder zout in onze voeding heeft ook een aantal perverse effecten. Zout is niet alleen belangrijk voor onze voeding, maar ook voor de veiligheid van het voedsel buiten onze mond. En voor de smaak.

De gevolgen van weinig zout in brood doen zich reeds voelen als voedselverkwisting. Er wordt meer brood weggegooid dan vroeger.

Dat heeft te maken met de slechte ingrediënten van modern goedkoop brood, maar ook van zout. Eén van de functies van zout in brood is het reguleren van het vochtgehalte. Zout is vochtminnend of met een mooi woord: hygroscopisch.

Het trekt waterdamp aan. Of nog beter, het voorkomt dat brood uitdroogt. Want ik begin het hier zelf te merken aan de ontbijttafel, het brood droogt sneller uit dan vroeger, en de huisgenoten appreciëren dat maar matig. Dus stapelen de sneden brood van de buitenkant zich sneller op om eens per zoveel weken tot bodding (broodpudding) te worden omgetoverd. Maar je

mag nog zoveel wentelteven bakken of paneermeel malen, verloren brood blijft bij een reddingspoging.

Brood is niet gemaakt om op dergelijke manier verloren te gaan.

Er was een tijd dat zoutloos, en dus droog brood de regel was. De eerste keer las ik erover in de avonturen van een Engelse vrouw die in Umbrië ging wonen (Chickens eat Pasta van Clare Pedrick).

Zij beschrijft hoe er in het dorp slechts éénmaal per maand brood werd gebakken.

Het brood werd er zonder zout en zonder vet bereid, want het moest goed kunnen drogen om lang te bewaren. Een vochtig en “verbeterd” brood begint al snel te schimmelen. Geen zout in het brood is hier dus een voordeel, maar wie wil er nog terug naar zo’n leven?

Emilie Carles, een onderwijzeres uit de Alpen schreef haar levensverhaal neer in het fascinerende boek Une soupe aux herbes sauvages.

Voor de Eerste Wereldoorlog werd in haar dorp hoogstens tweemaal per jaar brood gebakken. Dat was na het oogsten van het graan. De

Hardtack “Er was een tijd dat zoutloos, en dus droog brood de regel was” mîches werden op de hanenbalken in huis gestockeerd en telkens als er een nieuw brood nodig was, werd het van de balken op de keukenvloer gegooid waar het in scherven brak. Zo’n brood kon niet gesneden worden, geen mes was ertegen gesmeed.

Hoe at je zo’n brood? Door het te soppen, uiteraard. Men sopte brood in de soep (vandaar de naam soep: iets om brood in te soppen).

Met melk, wijn, bier of pap ging het ook en later kwam daar koffie bij. Vandaar dat koffie ‘s ochtends traditioneel in bols wordt geschonken, daar passen de stukken droog

brood beter in dan in zo’n espresso-eierdopje.

Het summum van zo’n droog zoutloos brood was de scheepsbeschuit of zeekaak, hardtack in het Engels. Dit waren beschuiten in de oorspronkelijke zin van het woord.

Tweemaal gebakken om al het water eruit te krijgen. Zo kon het lange zeereizen overleven, al was dat nog niet zo evident. Voor de komst van het blik, waarin de koeken uiteindelijk werden bewaard, waren ze een broeinest van meelwormen. Er wordt dan ook gezegd dat men in een herberg een matroos kon herkennen omdat die met zijn brood altijd werktuigelijk op tafel klopte in een poging de beesten eruit te slaan.

Vroeger waren die beschuiten eerder groot, een pond per stuk.

Iedereen kreeg dagelijks zijn rantsoen, dat meer brood bevatte dan vandaag, en ging er de rest van de dag naar eigen idee mee om.

Ondanks die nadelen was droog brood in de vorm van scheepsbeschuit een internationaal geëxporteerd product. Overal ter wereld is

ADVERTENTIE

always connected Ontdek een bank die u overal volgt, in één afspraak. www.kbcbrussels.be

Omdat er geen vaste werktijden, weekends en werkplekken meer zijn. Omdat je enerzijds het saldo van je rekeningen moet kunnen raadplegen en anderzijds het advies van een verzekeringsexpert wil krijgen, ook op zaterdag... Daarom biedt KBC Brussels een reeks nieuwe contactmogelijkheden. Eenvoudige en efficiënte mobiele apps, een expert raadplegen zelfs via videochat... en een kantoor op minder dan 2 km van iedere Brusselaar.

#betterforbrussels V.U. : KBC Group NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. BTW BE 0403.227.515, RPR Brussel.

men het gaan bakken en omdat de bewaartechnologie vandaag toch wat verbeterd is, wordt het nu met extra smaakjes en meerdere ingrediënten bereid. China en Korea kennen hun eigen versie. In de Angelsaksische wereld evolueerde de hardtack naar de soda cracker, het neutrale beschuitje dat met de kaas wordt opgediend. Het viel mij op dat zelfs in de verste uithoeken van de Stille Zuidzee dit soort koekjes te koop is. Die op de foto dragen de fijne naam van table water. Ook de soldatenkoek, het vieruurtje bij uitstek in mijn kindertijd, was een overblijfsel van dit pain de guerre.

Omdat scheepsbeschuit en ander droog brood moet weken, werd het meteen een kookingrediënt, een bestanddeel van stoofpotten. Voor de komst van de bloemsaus werden sausen gebonden met zo’n brood.

In de oudste versie van de Gentse waterzooi, die van Cauderlier (1875) zijn Brusselse beschuiten het bindend element.

Hoe zouden die er hebben uitgezien? Smakelijk.

De hele reeks nalezen? > BRUZZ.be/trachet

22 I BRUZZ 1563 I Donderdag 23 maart 2017

BASKETBAL – BC Foyer biedt Brusselse meisjes al tien jaar een houvast

‘Het gaat om meer dan basketbal’ BASKETBALCLUB FOYER. “Voor meisjes uit middenklassengezinnen is dat misschien wat minder, maar voor speelsters uit kansarme gezinnen is de club een leidraad in hun leven, een plaats om even te ontsnappen,” zegt coördinator Wenke Thewis.

van andere ploegen vragen ons soms waarom we met die meisjes werken.

Bij veel clubs vallen zij uit de boot omdat ze niet goed zijn. Wij vinden dat net belangrijk, omdat zij anders thuis zouden zitten. Bij ons doen ze aan sport en leren ze initiatief nemen.”

“Tot vijf jaar geleden kregen we veel negatieve reacties. Elke week hadden we ruzie. Commentaar dat we oudere scheidsrechters moesten inzetten omdat een veertienjarige niet goed floot, bijvoorbeeld. Maar die hadden we niet. Of dat sommige meisjes te agressief speelden. Dat kan je dan weer niet in één week veranderen, je moet de tijd krijgen om dat aan te leren. Vroeger voelde je wel dat er een heel verhaal aan voorafging als de tegenpartij binnenkwam. Ze wisten niet wat ze konden verwachten. Daardoor hing er een grimmige sfeer. Nu is dat zeldzaam geworden, ze kennen ons. Toch blijft het spijtig dat het zo lang heeft geduurd.”

Felle reacties

SINT-JANS-MOLENBEEK – Basketbalclub Foyer bestaat tien jaar. Die verjaardag mag de club met de nodige trots vieren, want ze heeft heel wat neergezet in die periode. Zo creëerden ze een tweede thuis voor kansarme meisjes en overwonnen ze de scepsis van hun tegenstanders. BC Foyer is een club op mensenmaat die klaarstaat voor haar leden. Altijd.

T

ien jaar geleden was het een probleem om meisjes aan het sporten te krijgen,” vertelt Wenke Thewis (39), coördinator, trainer en stichter van de club. “Foyer had toen al sportprojecten opgezet voor meisjes, maar die waren mislukt of stopgezet. Toen ze iemand zochten om met een nieuw project voor dames te beginnen, ben ik daarop ingegaan. Ik was al jaren vrijwilliger bij Foyer en als basketbalcoach kwam ik automatisch bij basket uit.”

De twaalf meisjes uit die beginperiode, tussen twaalf en veertien jaar oud, bleken niet gemaakt te zijn voor basketbal. Zij haakten af, maar hun jongere opvolgsters hadden de smaak wel te pakken.

De club zat op de rails en dankzij mond-tot-mondreclame steeg de interesse snel. In een jaar tijd groeide het ledenaantal van iets meer dan tien naar om en bij de vijftig speelsters. “We kwamen toen voor een beslissing te staan: een klein project blijven of een echte club worden. Het werd het tweede, met een professionalisering tot gevolg.”

“Vandaag hebben we honderdtwintig speelsters, met die meisjes van het eerste uur er nog altijd bij. Zij groeiden mee en zijn vandaag de dragende kracht binnen de club. De tijden zijn veranderd.

Intussen is het algemeen aanvaard dat meisjes sporten, al vind ik het wel jammer dat er in Brussel maar twee echte damesclubs zijn: wij en Ganshoren. Sommige clubs

hebben een damesploeg, maar dat is beperkt tot één of twee ploegen.

Meisjes kunnen er niet in alle leeftijdscategorieën terecht.”

De goede reputatie van BC Foyer ging snel rond en leidde zelfs tot te veel succes van de club. Al enkele jaren zijn er om die reden wachtlijsten. Daar staan momenteel een vijftigtal namen op. “Met 120 zitten we aan ons maximum, jammer genoeg. We willen kwaliteit blijven leveren en met eigen jeugd werken, ook wat onze coaches betreft.

Aangezien onze oudste speelsters achttien à negentien zijn, zitten we daar op onze limiet. We willen eerst de coaches hebben en pas dan de speelsters aantrekken.”

“Ook de infrastructuur is een pijnpunt. Doordat de VGC-sporthal in Koekelberg afgebroken is, zijn onze activiteiten verspreid over vijf plaatsen. Dat maakt het moeilijk.

Als de nieuwe sporthal er staat, zullen we daar normaal gezien terechtkunnen. Hopelijk zijn we dan ook nog welkom in de scholen waar we nu trainen, zodat we onze activiteiten kunnen uitbreiden.”

Grimmige sfeer Volgens Thewis is er voor BC Foyer geen betere omschrijving te vinden dan “familiale club”. De club is niet zo groot en iedereen kent iedereen: van coaches tot broers en zussen.

“We steken veel werk in de communicatie met onze meisjes en hun ouders. Na elke training blijft iedereen hangen om bij te praten, er wordt snel getelefoneerd en vergaderd. Gesprekken mogen dan vooral over koetjes en kalfjes

“Tot vijf jaar geleden kregen we veel negatieve reacties.

Elke week hadden we ruzie. Nu is dat zeldzaam geworden” Wenke Thewis Coördinator BC Foyer

gaan, soms worden ook problemen besproken. We gaan regelmatig op huisbezoek.”

“Kansarme meisjes zijn ons doelpubliek. Als je daar geen band mee hebt, gebeurt er niks. In het begin haakten speelsters af, vaak om ‘simpele’ redenen, zoals een gebrek aan vervoer. Daarom hebben we erop ingezet om de ouders te leren kennen, zodat zij met die problemen naar ons zouden komen en ons de kans geven om hen te helpen.”

De club spant zich in om drop-out te voorkomen en slaagt daar met een percentage van minder dan vijf procent zeer goed in. Er wordt alles aan gedaan om de meisjes te helpen, hen aan boord te houden en kansen te bieden. “Onze oudste speelsters/ coaches zeggen dat de club hun leven heeft veranderd. Ze weten dat elk meisje dat stopt mogelijk een kans mist om open te bloeien en te groeien. Voor meisjes uit middenklassengezinnen is dat misschien wat minder het geval, maar voor speelsters uit kansarme gezinnen is de club een leidraad in hun leven, een plaats om even te ontsnappen.

Het gaat om meer dan basketbal.”

“We stimuleren onze meisjes om coach of scheidsrechter te worden, al vanaf jonge leeftijd. Maar liefst tachtig procent van de ploeg die er sinds het begin bij is, is ref of coach.

Ongezien.”

Bij BC Foyer telt niet alleen talent.

Ze hebben ploegen die op landelijk, provinciaal en recreatief niveau actief zijn. Het sportieve en het sociale staan bij de club op gelijke voet. Ook wie niet echt goed is in basketbal kan rekenen op een kans. “Mensen

Onwetendheid voedde dat wantrouwen. Zodra er gepraat werd en het volledige plaatje werd gevormd, vervaagde het negativisme. Die stak vorig jaar wel de kop op toen Brussel werd geraakt door aanslagen.

Een week na 22 maart trok de club op stage, maar daar liep het bijna uit de hand. “We hadden de ouders ondanks heel wat schrik kunnen overtuigen om de kinderen te laten gaan, maar we hebben problemen gehad.

We dachten dat het zou loslopen omdat het op een groot scoutsdomein plaatsvond. Tijdens het nachtspel zijn er confrontaties geweest die uit de hand waren gelopen indien wij er niet waren geweest. Dat was met andere jongeren, zelfs met groepen die werden begeleid, maar waar de begeleiding niet ingreep. Ik had niet verwacht dat het zo fel zou zijn.”

“Gelukkig is het bij één, weliswaar fel, incident gebleven. Die mensen beseffen niet dat ook onze leden verontwaardigd waren. De eerste reactie van onze oudere meisjes was dat ze het nog moeilijker zouden krijgen. Ook zij waren boos.”

BC Foyer focust op het positieve.

Zwaar werk, maar die visie maakt het verschil. In de toekomst zouden ze het competitiegedeelte graag uitbreiden. ”We hebben heel wat potentieel. Sinds vorig seizoen is een van onze jeugdploegen op het hoogste landelijke niveau actief. Ons doel is om dat met andere jeugdploegen ook te bereiken. Het zou mooi zijn mochten we meer ruimte hebben om meer ploegen op te richten. Daarom zouden we onze trainersploeg graag uitbouwen.”

“Meisjes uit kansarme gezinnen zullen we blijven begeleiden, op verschillende vlakken. We hebben het geluk dat we Foyer achter ons hebben staan. Het gebeurt dat we uitzonderingen maken voor meisjes die niet regelmatig kunnen komen, maar wel af en toe op ons terugvallen en langskomen om uit te huilen.

Dat is puur sociaal werk. We zijn en blijven een iets andere club dan de andere.”

Tim Schoonjans

Donderdag 23 maart 2017 I BRUZZ 1563 I 23

SPORTagenda

ESTAFETTE BRAM VAN DE VELDE

Roestig en hoekig. En verre van soepel en licht, zoals ik het graag had gezien. Zo verliep mijn laatste looptraining. Twaalf kilometer in net iets minder dan een uur. Niet al te snel, en ook niet te traag voor mijn doen. Maar een aangenaam en gezapig duurloopje is het allerminst geworden. Ik was aan mezelf een lange training verplicht. Dit weekend lonkt een sportieve uitdaging waarvoor ik elke extra trainingskilometer kan gebruiken.

Ik word er drieëndertig deze week. Hiep hiep hoera voor mezelf. Cadeautjestijd. Met een inschrijving voor de Grand Raid in Nisramont, heb ik mezelf getrakteerd op een uitdaging om u tegen te zeggen: drieënvijftig lastige Ardense kilometers. De Grand Raid is een alternatieve triatlon, uitgevoerd in een ploegje van twee atleten.

Volgt u even mee: de wedstrijd begint met vier kilometer kajakken. Dan: vierentwintig kilometer mountainbiken. Vervolgens: zeven kilometer te voet hossen en crossen door de bossen. Alsof het nog niet genoeg is, volgen er dan nog eens veertien kilometer op de mountainbike. En zelfs dan zijn we nog niet thuis. Het laatste onderdeel is een run-bike van vier kilometer, waarbij telkens een deelnemer fietst en de ander loopt. Wisselen mag naar hartenlust. Tussendoor verzamelen we 1.720 hoogtemeters. Pour la petite histoire: dat zijn er meer dan een beklimming van de Mont Ventoux.

Daarmee weet u wat ik dit weekend van plan ben.

Zeggen dat de voorbereiding niet optimaal is verlopen, is een understatement. Dat laatste loopje had me gerust moeten stellen. Het had me moeten achterlaten met een gevoel à la: optimaal is de conditie niet, maar als we spaarzaam omspringen met de energietank, dan halen we de finish wel. Zoiets.

Maar de houten klaas die afgelopen weekend door het Brusselse groen struinde, kan in de Ardennen weinig gaan doen.

Soit: onder het motto ’t is betaald, gaan we toch.

We, dat zijn ik en sportieve steun en toeverlaat Julien.

Julien is de helft van het team Bruxofors dat bezuiden de taalgrens de hoofdstedelijke eer hoog moet houden. Qua fors geldt Julien waarschijnlijk eerder als twee derde van ons team. Als mijn benen het ergens halverwege koers laten afweten, fungeert hij als mijn buitenboordmotor.

Een lichtpuntje in de voorbereiding voor deze helse race: het is de tweede keer dat team Bruxofors aan de start staat van de Grand Raid. Drie jaar geleden als cadeautje voor mijn dertigste verjaardag - had Julien nog nooit in een kajak gezeten en ik had voor de gelegenheid een fiets gehuurd. Dan kan je ook bezwaarlijk van een degelijke voorbereiding spreken.

Maar we weten wat ons te wachten staat: erg veel hoogtemeters, natte en ijskoude voeten - het parcours leidt de deelnemers twee keer dwars door de rivier de Ourthe - en krampen van aan onze kuiten tot achter onze oren. Maar pijn wordt draaglijker als je samen lijdt. Ook dat leerde ons de eerste deelname. En diezelfde pijn is een peulschil in vergelijking met de voldoening die zal wachten na drieënvijftig kilometer pompen en zweten.

Menigeen heeft me al voor gek verklaard. Heb ik lak aan. Ik duik de Ardennen in met een gezonde dosis roekeloosheid en veel goesting. Hopelijk zal wat zacht Ardens mos mijn val breken.

Bruxofors represent

Bram Van de Velde is radiopresentator op BRUZZ en actief vrijetijdssporter

Zaterdag 25 maart Inschrijven voor de 20km Wie op zondag 28 mei wil deelnemen aan de 20 kilometer van Brussel, staat zaterdag best op tijd op. Om 9u ’s ochtends kunnen geïnteresseerden op www.20kmdoorbrussel.be terecht om hun rugnummer te pakken te krijgen. Inschrijven kan ook in de kantoren in de Kapellestraat 17, 1000 Brussel. Het inschrijvingsgeld bedraagt 25 euro.

Deelnemers moeten minstens 12 jaar oud zijn.

24 uur fietsen De 31ste editie van de 24 uur fietsen in het Ter Kamerenbos belooft opnieuw een van de belangrijkste samenkomsten te worden van scouts en gidsen in België. Elke groep neemt met een of twee fietsen deel en moet zoveel mogelijk rondjes afleggen op het circuit, dat rond het meer in het bos ligt. In totaal zal er om en bij de honderdduizend kilometer afgelegd worden. De start wordt zaterdag op de middag gegeven. Voor kinderen tussen 7 en 12 jaar wordt er op zaterdag vijf uur mountainbiken georganiseerd. Er is randanimatie.

Glory 39 Glory is een toonaangevende kickboksliga, die zaterdag een paar van haar beste vechters naar Vorst Nationaal haalt. Op het programma van Glory 39 Brussels en Glory 39 SuperFight Series staan verschillende gevechten. Enkele daarvan hebben een wereldtitel als inzet. Hét gevecht van de avond wordt dat tussen de Glory-kampioen bij de weltergewichten, Cédric ‘The Beast’ Doumbé, en Yoann Kongolo. Het evenement begint rond 16.15u. Informatie op www.glorykickboxing.com.

Zondag 26 maart Dansatelier De Filipijnse Joshua Fin raakte dankzij dansopleidingen over heel de wereld geboeid door de mogelijkheden om het lichaam te verkennen door beweging en verbeelding, door de kracht van de geest te koppelen aan de kracht van intuïties en het fysieke lichaam. Vandaag woont Fin in Vorst en studeert hij hedendaagse dans bij P.A.R.T.S. Wie zijn dansvisie wil ontdekken (vanaf 6 jaar), kan tussen 16 en 17.30u een dansatelier bij hem volgen. Dat vindt plaats in gemeenschapscentrum Ten Weyngaert en is gratis. Reserveren is wel aanbevolen (www.tenweyngaert.be)

Maandag 27 maart Studiedag VUB

EVenement Thurn & Taxis ontvangt Brussels Play 4 Peace op 25 en 26 maart

Sporten met een boodschap BRUSSEL – De site van Thurn & Taxis staat een heel weekend lang in het teken van sport. De derde editie van Brussels Play 4 Peace belooft opnieuw aan te tonen hoe sterk en belangrijk sport kan zijn, en schotelt een mooi aanbod sporten voor.

Brussels Play 4 Peace is niet alleen een sportevenement, het draagt ook een boodschap uit. Het wordt georganiseerd ter gelegenheid van de Internationale Dag van de Sport voor de Ontwikkeling en de Vrede,

en wil het grote publiek sensibiliseren en duidelijk maken wat sport allemaal kan teweegbrengen. Als instrument voor vrede, als opwekker van de dialoog of als manier om sociale groepen bij elkaar te brengen. Het zet die boodschap zaterdag en zondag in de verf en biedt een dertigtal sportactiviteiten aan, voor jong en oud. Op beide dagen zal er van 10 tot 18u gesport worden.

Op het programma staan zowel klassieke sporten, zoals hockey, volleybal en judo als disciplines die heel wat mensen niet echt kennen. De gevechtssport Mixed Martial

Arts bijvoorbeeld, of American football. De Brussels Tigers zullen aanwezig zijn om hun sport te promoten en te laten ontdekken. Zaterdagnamiddag (van 16.30 tot 18u) wordt er nog een galamatch minivoetbal georganiseerd. Als kers op de taart belooft de organisatie de aanwezigheid van verschillende culturele persoonlijkheden en sportfiguren.

Ze verwachten meer dan zevenduizend sportievelingen.

Deelnemen aan Brussels Play4Peace is volledig gratis. Groepen moeten zich wel inschrijven op de website www.play4peace. be. Aangezien er ter plaatse geen vestiaires zijn, wordt gevraagd om in sportkleding te Tim Schoonjans komen.

>

www.play4peace.be

Nicky Van Rossem organiseert onder leiding van professor Paul Wylleman en met steun van onder meer het Internationaal Olympisch Comité, het World Anti-Doping Agency en het BOIC de studiedag ‘Een holistische kijk op dopinggebruik’.

Samen met (inter)nationale experts wordt er gefocust op het versterken van dopingpreventie en -educatie in topsport.

Dinsdag 28 maart Aangepaste bewegingsdag Volwassenen met een ernstige verstandelijke beperking kunnen zich van 10 tot 14.30u uitleven tijdens deze Aangepaste bewegingsdag. In het sportcomplex van Sint-Agatha-Berchem (Lusthuizenstraat 1) kunnen ze springen, dansen, rollebollen, kortom nieuwe bewegingservaringen opdoen. Informatie op www.sportinbrussel.be.

Tim Schoonjans