BRUZZ - editie 1547

van 17 tot 23 november 2016

+ uit in brusse

l | vos sorties

à bruxel les

| out and

about in brusse

ls

UIT IN BRUSSEL SORTIR À BRUXELLES OUT AND ABOUT IN BRUSSELS 18

24 | 11 | 2016

# 1 5 47

leS | aFGIFTekaNT

ooR bRUSSel

x P702124

nl Fr en

1050 elSeNe/Ixel

N° 1547 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW, FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE, AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X P303153

weekblad |

eeN UITGaVe

VaN VlaaMS-bRU

SSelSe MedIa

VZw | FlaGeYPleIN

18 Place FlaGeY,

Coffee, cigarette and cool s,

1547_01

jim jarmus

_cover.in

dd 1

joost vandeCaste boubaCar traorele wim willaerté la Femm emy koopm e niColas anCioan aleksandran Chaushova

ch 14-11-16

18:29

COHOUSING

is het nieuwe wonen p 8-9

DE TUIN IS VAN IEDEREEN © SASKIA VANDERSTICHELE

OSCAR JESPERS IN WOLUWE

Parkeerexpert Eric Dubois over wildparkeren

Huurder schuift meubels opzij voor fijne expo

‘In Brussel zwieren ze hun auto om het even waar’

p 20 - 21

p 19

Schepen Annalisa Gadaleta over ‘jihadgemeente’ Molenbeek

‘ Moslims trouwen te weinig met iemand van een andere overtuiging’ p6-7

© SHUTTERSTOCK

2 I BRUZZ 1547 I Donderdag 17 november 2016

EDITO Populisme

Steven Van Garsse Chef Weekblad “Waarachtigheid in de politiek is een mooie deugd. En een conditio sine qua non voor het overleven van de democratie”

COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België 20 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw.

Buiten België 30 euro per jaar.

OPLAGE 62.609 exemplaren.

ADVERTEREN? Barbara Hartert: sales@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Jo Mariëns HOOFDREDACTIE Klaus Van Isacker (Nieuws), Jeroen Roppe (Strategie), Robert Esselinckx (Adjunct) WEEKBLAD & MAGAZINE Steven Van Garsse (chef ) EINDREDACTIE Karen De Becker ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier REDACTIE Jean-Marie Binst, Bettina Hubo, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn MEDEWERKERS Hilke Andries, Michaël Bellon, Hanne De Valck, An Devroe, Wauter Mannaert, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet FOTOGRAFEN Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele DISTRIBUTIE Ute Otten VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van de nv Roularta en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

ONS MAILEN? Al onze mailadressen zijn volgens dezelfde structuur opgebouwd: voornaam.naam@bruzz.be

Woensdag werd de wereld wakker met een nieuwe Amerikaanse president. Europa reageerde met afschuw.

Niet zozeer het feit dat Donald Trump nu aan zet is, is een probleem – hij zal op zijn daden beoordeeld moeten worden. Wel de manier waarop hij kon winnen. Hij deed dat door schaamteloos leugens en halve waarheden te verkopen. Hij sprak zich geregeld tegen, soms binnen een en dezelfde speech. Hij schoffeerde hele bevolkingsgroepen. En lanceerde volstrekt onrealiseerbare voorstellen.

Het is die fact free politics die een gevaar betekent voor de democratie.

Men zegt om het even wat, en wordt toch verkozen. De rede is helemaal zoek. Dat was bij hij het Brexitreferendum ook al het geval.

Beleid-zonder-feit is er niet alleen in de VS en de UK. Schepen en parlementslid Els Ampe pleitte vorige week voor een autotunnel, onder de middenring, van Pleinlaan tot Docks.

In de goedkoopste uitvoering, met een cut-and-cover, kost dit plan al snel 1,3 miljard euro. Brussel heeft dat geld niet. En dan spreken we nog niet over de overlast door de werf, en de enorme termijnen waarin hier iets gerealiseerd wordt. Neem metro

Noord. Al jaren geleden beslist. Maar de metro is ten vroegste in 2021 operationeel.

Het effet d’annonce staat al lang met stip in het woordenboek van de Brusselse politicus over alle partijgrenzen heen. Projecten aankondigen in het volle besef dat ze geen schijn van kans maken. Een monorail in de Noordwijk? Een zwembad aan het kanaal? We noemden ze ooit Smetjes.

Het klinkt lekker. De media springen erop, de politicus staat in het middelpunt van de aandacht, het zet zijn ideeën in de verf en hij of zij kan weer hopen op wat procentjes meer.

Het probleem is dat de kiezer zich geen honderd keer opnieuw illusies wil laten oplepelen. Hij raakt, ontgoocheling na ontgoocheling, vervreemd van de politiek. De paradox is nu dat Trump juist op die golf kon surfen, door nochtans exact hetzelfde te doen wat bij de kiezer weerzin heeft opgewekt. Dingen beloven die nooit gerealiseerd kunnen worden, of verwachtingen creëren die niet ingelost kunnen worden.

Waarachtigheid in de politiek is een mooie deugd. En een conditio sine qua non voor het overleven van de democratie. Ook in Brussel.

WAUTER MANNAERT

“

Net als Londen en Parijs is Brussel steeds meer een verdeelde stad, de polarisatie is er erg groot” Armoedespecialist IVE MARX (UA) in ‘Knack’ over de ongelijke inkomensverdeling in België.

“

Dit is blijkbaar de Brusselse cultuur van ‘donnantdonnant’. Het doet me denken aan Antwerpen voor het Visaschandaal: hallucinant” JAN VAN ESBROECK (Sportpaleis) in ‘De Morgen’ na de toewijzing van het Koninklijk Circus aan de vzw Brussels Expo.

Donderdag 17 november 2016 I BRUZZ 1547 I 3

POLITIEK Spanning in Haren

NAVO verhuist over twee maanden

CULTUUR Ravensteingalerij krijgt fresco van kersenbloesems

Creatief met zelfklevers

Dak. Philippe Chléré klimt door een klein raampje op het dak

HAREN - Het wordt aftellen naar de verhuizing naar het nieuwe NAVO-hoofdkwartier - met zwembad - aan de overkant. Direct na Nieuwjaar draait de enorme ITdienst al proef op de nieuwe site.

Over negen weken pakt vierduizend man in de nieuwe ‘spin’ de koffers uit.

© SASKIA VANDERSTICHELE

van glasdallen om de pixels te kleven.

© SASKIA VANDERSTICHELE

BRUSSEL – Sinds begin dit jaar probeert de Fransman Philippe Chléré de Ravensteingalerij aantrekkelijker te maken met Japanse decoraties. Bij wijze van apotheose is nu het glazen dak aan de beurt. Daarop moet over enkele weken een fresco van rozerode kersenbloesems verschijnen.

Philippe Chléré probeert al zo’n dertig jaar om Europa warm te maken voor Japanse mode en gadgets. In de loop der jaren had hij meerdere winkels in Brussel. Dit jaar is het de honderdvijftigste verjaardag van de Belgisch-Japanse bilaterale relaties. Een uitgelezen moment voor hem om zijn liefde voor Japan nog maar eens te demonstreren.

Hij koos hiervoor de Ravensteingalerij, een plek die hem nauw aan het hart ligt. “Ik vind het zo jammer dat die doorgang verworden is tot een banale transitgalerij. Het moet weer een plaats worden waar mensen flaneren.”

Met de beheerder, die ook wel wat meer schwung in de winkelgalerij wil, gooide hij het op een akkoordje. Daardoor kon hij begin dit jaar een pop-upwinkeltje openen met Japanse hebbedingetjes, ook eigen creaties – Chléré noemt zichzelf een serie-uitvinder. Voorts hing hij vliegers, beschilderd met koi, op in het ronde atrium en plaatste

hij in de lente honderdvijftig Japanse kerselaars, hét symbool voor leven in Japan.

De kerselaars zijn inmiddels uitgebloeid en staan er een beetje treurig bij. Maar Chléré is al bezig aan zijn volgende project: een plafondfresco. Het dak van de galerij bestaat uit 27.000 glasdallen. Door een flink

“Ik beschadig niets, dus kan Monumenten en Landschappen niet moeilijk doen” Philippe Chléré aantal van hen volgens een bepaald schema te bedekken met transparante zelfklevers in tinten van roze, rood en grijs moet er, over de hele lengte van het dak, een tekening van kersenbloesems ontstaan die bij daglicht zichtbaar is voor de passanten beneden. De vierkante zelfklevers, pixels noemt hij ze, heeft hij op maat laten maken. Daar had hij

ervaring mee. Ooit ontwierp Chléré zelfklevende muurdecoraties.

Als hij even de tijd heeft, neemt hij de lift naar de hoogste etage van de galerij en kruipt hij via een klein bovenraampje op het mannentoilet op het dak om te werken aan zijn fresco.

Dat verkeert nog in een pril stadium. Het is dan ook een hels karwei voor één man: de glasstenen zijn bemost en moeten eerst een voor een gepoetst worden voor de zelfklevers erop kunnen. En bij regenweer kan er niet gewerkt worden.

Maar Chléré wil zijn kunstwerk koste wat het kost afmaken voor hij terugkeert naar Japan, waar hij het grootste deel van zijn tijd doorbrengt.

Subsidies krijgt hij niet, dus moet hij het hebben van crowdfunding en sponsoring.

Wie wil, kan een pixel adopteren voor vier euro.

Of Monumenten en Landschappen geen bezwaar maakt tegen dit project in de beschermde galerij? “Ik beschadig niets, dus kunnen ze niet moeilijk doen,” zegt Chléré.

Bettina Hubo

>

www.sakura150.com

netheid ‘Aantal tags op ramen nemen toe’

Graffitiplaag kost overheid steeds meer geld BRUSSEL – Er lijkt een serieuze toename van het aantal tags in de stad. Dat blijkt uit verschillende cijfers.

Zowel bij de MIVB als bij Net Brussel is er een spectaculaire

toename van de kosten om tags en graffiti te verwijderen. Dat blijkt uit antwoorden op een vraag van parlementslid Vincent De Wolf (MR).

Bij de MIVB steeg het budget in

een jaar tijd van 159.000 euro (2014) tot meer dan 311.000 euro (2015). “De stijging is te verklaren door een algemene sterke toename van het fenomeen in de openbare ruimte,” zegt mobili-

teitsminister Pascal Smet (SP.A).

“Het gaat voor 99 procent om tags, handtekeningen dus. Het gaat bijna nooit om grotere tekeningen,” klinkt het bij de schoonmaakfirma Köse Cleaning die instaat voor de graffitiverwijdering in de MIVB-stations.

Net Brussel staat in voor het verwijderen van graffiti op gewestelijke infrastructuur en gebouwen.

Het budget verachtvoudigde in

In september en oktober was de spanning te snijden op de NAVO-zetel in Haren. “Mocht Donald Trump de Amerikaanse verkiezingen winnen, kunnen we de prestigieuze eerste NAVO-top in Brussel wel vergeten,” vreesde het personeel gedurende weken voor verkiezingsdag 8 november. Trump trok al meermaals van leer tegen de huidige verdeling van staatsbijdragen in de veiligheidspolitiek van de NAVO. De Verenigde Staten staan nu in voor twee derde van het budget. Het Transatlantische partnership zal herbekeken moeten worden, orakelt Trump, iets luider dan Obama. België kan mogelijk sneller dan gepland twee procent in plaats van 0,9 procent, moeten bijdragen voor het NAVO-defensiebudget. Vorige week woensdag, daags na de verkiezingen, ontving minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) al meteen de NAVO-topman in het Egmontpaleis.

Deze week raakte bekend dat België voorlopig - 2 miljard euro investeert in een aankoopcontract van mijnenjagers en fregatten in partnership met Nederland.

NAVO. Het nieuwe gebouw.

© ASSAR ARCHITECTS

De eerste NAVO-top in de nieuwbouw staat al lang gepland voor mei 2017.

Dat Trump daar zelf niet aanwezig zal zijn, of de verwachte domper zet op de conferentie, is sinds een week een nog grotere vrees geworden voor de NAVO-zetel. Er wordt vooralsnog met alle scenario’s rekening gehouden voor de organisatie en beveiliging van de eerste topconferentie en de inhuldiging van de nieuwbouw. Ook de try-out van de nieuwe IT-installaties wordt al zorgvuldig voorbereid. Jean-Marie Binst

twee jaar tijd, tot meer dan 80.000 euro.

Ook de stad Brussel krijgt steeds meer aanvragen om gevels te reinigen. Dus ook particulieren hebben er altijd meer last van. “Een toenemend fenomeen is de tags op ramen en glaspartijen,” zo klinkt het daar.

“En dat is vervelend, want ze zijn erg moeilijk te verwijderen zonder het glas te beschadigen.”

LV/SVG

4 I BRUZZ 1547 I Donderdag 17 november 2016

DE WEEK

IN BEELD Op 31 december 2009 ging de oude en vervallen Melkerij in het Josaphatpark in vlammen op, een geval van vandalisme.

Zeven jaar later wordt die heropgebouwd.

Het wordt het enige hedendaagse gebouw in het park. Deze week lanceert de gemeente Schaarbeek de oproep voor de concessie voor een nieuwe horeca-uitbating. (SVG)

in het NIEUWS Stop Donald Trump Woensdagochtend 9 november (Belgische tijd) viel het verdict over de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten. De republikein Donald Trump won het van de democrate Hillary Clinton. Op donderdagavond 10 november ontstond een protestactie van de Franstalige studentengroep Etudiants de Gauche Actifs (EGA).

De studenten protesteerden tegenover de Amerikaanse ambassade op de Regent-

laan, met slogans als Stop racisme. Stop seksisme. Stop Donald Trump.

Cécile Jodogne in China Brussels staatssecretaris voor Buitenlandse handel Cécile Jodogne (Défi, ex-FDF) trok op Wapenstilstandsdag naar het Chinese Shanghai met een delegatie Brusselse architecten en ondernemers uit de sectoren bouw, nieuwe technologieën en diensten.

Jodogne ziet economisch potentieel in de Brusselse ervaring in duurzame bouwtechnologieën voor de Chinezen. De delegatie doet ook Hongkong, Shenzhen en Kanton aan. In Kanton ontmoet Jodogne de organisatoren van de Guagzhou International Award for Urbain Innovation. Drie Brusselse bouwprojecten - Abattoir 2020, Greenbizz en Urban marketing - staan op de nominatielijst voor de Award 2016. Het

publiek kan nog online stemmen. Begin december komen de Chinezen de projecten in Brussel bekijken.

Abattoir 2020

Winteropvang begonnen Maandag 14 november is de winterhulp begonnen voor daklozen. Al wie in het gewest onderdak vraagt, een slaapplaats, maaltijden, douches, medische hulp, psychosociale begleiding, kan terecht bij coördinator Samusocial. Er zijn 1.282 opvangplaatsen.

Odisee Hogeschool gaat vreemd

Laatste keer innovatiesalon

In drie jaar tijd is het aantal buitenlandse studenten aan de Odisee Hogeschool met twintig procent gestegen, tot 512. Vooral de Campus Brussel en de Engelstalige opleiding Bachelor of Business Management blijkt populair bij die groep. Nederlanders (177) trekken de kop, gevolgd door Spanjaarden (21).

Donderdag opent voor de laatste keer het innovatiesalon Innova op de Heizel.

Volgend jaar verkast het evenement naar Barcelona. Volgens directeur Florent Godin doen de Brusselse overheden te weinig voor innoverende bedrijfjes. De 65ste editie van Innova vindt van 17 tot 19 november plaats in Paleis 10 van Brussels Expo. Bezoekers krijgen er zowat driehonderd Belgische en internationale innovaties te zien.

Waarschuwing van Staatsveiligheid Topbaas Jaak Raes van de Staatsveiligheid waarschuwt voor de dag van vrijlating van de honderdvijftig veroordeelde terroristen in de gevangenis. In de gevangenissen radicaliseert een nog groter aantal, en dat vormt een potentieel risico, stelt Raes.

Samengesteld door Jean-Marie Binst en Laurent Vermeersch

MEER NIEUWS DE HELE WEEK ROND OP

© IVAN PUT

Donderdag 17 november 2016 I BRUZZ 1547 I 5

UITGELICHT Langverwacht bestemmingsplan opnieuw ter discussie

‘Meer groen op Thurn & Taxis’ BRUSSEL - Jarenlang was het wachten op een Bijzonder Bestemmingsplan (BBP) voor Thurn & Taxis om de verdere ontwikkeling van de site in goede banen te leiden. Nu er eindelijk een plan op tafel ligt, zwelt de kritiek aan. Meerderheidspartij SP.A wil het plan in extremis nog bijsturen om het park te vergroten.

Het begon met protest van verschillende stads- en buurtverenigingen. Via het platform ‘Toutpubliek’ verzamelden die bijna tweeduizend handtekeningen om te pleiten voor een groter park, minder bebouwing en meer sociale mix. De vrees is dat het op termijn een soort exclusieve gated community zou worden.

Ook Brussels bouwmeester Kristiaan Borret gaf blijk van twijfel tijdens zijn recente passage in het BRUZZ-interviewprogramma ‘De Kenners’. “We mogen ons afvragen of de dichtheid haalbaar is,” klonk het.

“Verdichten is te verantwoorden omwille van de bevolkingsgroei, maar we moeten er tegelijk over waken dat de leefkwaliteit hoog blijft. We moeten bekijken of het park toch niet wat groter kan.”

De kritiek vindt nu ook politiek gehoor, niet alleen bij de oppositie, maar ook bij SP.A. Die partij zit zowel in de stad als in het gewest in de meerderheid en hoopt dat het BBP via die twee niveaus in extremis kan worden bijgestuurd.

“Het is goed dat er eindelijk een plan is,” zegt schepen Ans Persoons. “Met het BBP kunnen we voorkomen dat er nieuwe stommiteiten worden begaan zoals de in-

planting van het gebouw van Leefmilieu Brussel.” Het gebouw staat als het ware in de weg van het park en bemoeilijkt zo de groene verbinding tussen het kanaal en Laken. “Daarom is het belangrijk dat we de ruimte tussen de gebouwen vergroenen. Bovengronds parkeren moet er verboden worden. Daar is het plan nu niet duidelijk over. We vragen ook dat het park in erfpacht wordt gegeven aan Leefmilieu Brussel. Dat is de beste garantie dat het toegankelijk blijft.”

SP.A wil het plan dus niet afvoeren, maar vraagt wel enkele verduidelijkingen en aanpassingen. Zo zou het aantal toegelaten vierkante meter nog bijgesteld kunnen worden, door een bouwperceel dat grenst aan het park te schrappen bijvoorbeeld.

“Met weinig vierkante meter minder kan je gevoelsmatig al een hele verandering teweegbrengen,” zegt parlementslid Jef Van Damme. “We mogen de site niet bekijken als een eiland. De aanpalende wijken in Molenbeek en Laken zijn al erg dichtbevolkt. De groene ruimte moet dus voldoende groot zijn om ook die bewoners te bedienen.”

Verder hameren Persoons en Van Damme

ook op het belang van voorzieningen zoals scholen en crèches, en publieke woningen. Daarvoor zou echter geen aanpassing van het BBP nodig zijn. Bij een volgende vergunningsaanvraag kunnen publieke woningen worden afgedwongen via de stedenbouwkundige lasten. “De sleutel ligt niet bij één persoon of één niveau,” klinkt het. “Alle betrokken diensten van stad en gewest moeten samen aan de kar trekken.”

“We mogen de site niet bekijken als een eiland” Jef Van Damme Parlementslid Net die samenwerking tussen de verschillende bestuursniveaus bleek in het verleden problematisch. Het is één van de redenen waarom het dossier al zo lang Laurent Vermeersch aansleept.

Spraakmaker Brussel heeft er een nieuwe grote naam bij, Philippe Vandermaelen.

Deze negentiende-eeuwse visionaire geograaf en cartograaf heeft zijn plotse bekendheid te danken aan Marguerite Silvestre, conservator Kaarten & Plannen van de Koninklijke Bibliotheek, die jarenlang onderzoek deed en deze week een lijvig boek over het leven van deze ware homo universalis uitbrengt.

Vandermaelen, geboren in Brussel in 1795 als zoon van een rijke zeepfabrikant, was handelaar in chemische producten toen hij in 1825, als autodidact, een ambitieuze en revolutionaire wereldatlas publiceerde.

In zijn Atlas universel werd de aarde voor het eerst op eenzelfde, uitzonderlijk grote schaal weergegeven.

Vervolgens bracht hij een atlas van Europa uit, minder spectaculair, maar uitermate precies.

In 1830, na de Belgische onaf hankelijkheid, legde hij zich toe op de studie van onze contreien. Het Belgische grondgebied was in die tijd immers amper bestudeerd op natuurwetenschappelijk vlak.

De Ardennen waren minder bekend dan de Alpen of zelfs de Andes.

Vandermaelen maakte twee topografische kaarten van de jonge Belgische staat en begon ook aan een geografische beschrijving van de provincies.

Als geograaf had Vandermaelen een

PHILIPPE VANDERMAELEN

grote bewondering voor zijn Duitse tijdgenoot Alexander von Humboldt, die alle natuurwetenschappen in de geografie integreerde.

Toen hij, vlak voor de Belgische onafhankelijkheid, zijn ‘Établissement Géographique de Bruxelles’ oprichtte in Molenbeek, trok hij die logica helemaal door. Het ‘Établissement’, een voorloper van het Nationaal Geografisch Instituut, was in die tijd het meest actieve wetenschappelijke centrum van België. Het omvatte een bibliotheek over geografie en natuurwetenschappen, een school voor plantkunde en prachtige serres met zeldzame planten dankzij de door Vandermaelen gefinancierde overzeese expedities.

De homo universalis Vandermaelen was ook begaan met onderwijs.

Als reactie op het verval van het openbare lager onderwijs na de Belgische onaf hankelijkheid, richtte hij een kosteloze lagere school op waar alle kinderen, ongeacht geloof of afkomst, samen zaten en proefondervindelijk onderwijs kregen, afgestemd op de capaciteiten van elkeen.

Vandermaelen stierf in 1869. Van zijn indrukwekkende ‘Établissement Géographique’ is niets meer over. In de plaats van de statige beboomde oprijlaan kwam de grauwgrijze Vandermaelenstraat, die later bekend werd door de Pandymoorden.

Bettina Hubo

6 I BRUZZ 1547 I Donderdag 17 november 2016

E

igenlijk kan je de bende van Abdeslam een beetje vergelijken met de maffia,” zegt Annalisa Gadaleta, sinds 2012 schepen in Molenbeek. “Het terrorisme van Salah Abdeslam begon met criminaliteit in Molenbeek, is territoriaal en ze houden de lippen stijf op elkaar wanneer ze gepakt worden. Evengoed is de vergelijking absurd. De maffia is een economische factor, terwijl de Abdeslams van deze wereld overlevingscriminelen zijn die zich ontpoppen tot religieuze terroristen.”

Het was zoeken voor Gadaleta. Sinds het terrorisme meer dan een jaar geleden begon - ook voor de aanslagen in Parijs leidde menig verdacht spoor naar Molenbeek - wilde zij antwoorden zoeken op de vraag wat er in haar gemeente aan de hand is. Meermaals heeft zij Molenbeek in de buitenlandse pers verdedigd. In haar geboorteland Italië is zij er bekend door geworden. Nu, een jaar na Parijs, geeft zij als hoofdpersoon zelf antwoorden in het boek Entretien à Molenbeek - La dérive fondamentaliste du quartier le plus redouté d’Europe van de Italiaanse socioloog Leonardo Palmisano.

INTERVIEW Molenbeekse schepen Annalisa Gadaleta geeft emancipatie als antwoord op Brusselse moeilijke jaren

‘Huwelijk houdt mensen in hun klasse’ SINT-JANS-MOLENBEEK - Een jaar geleden barstte de hel los in Europa toen islamitische terroristen honderddertig doden maakten in Parijs. Een paar maanden later sloegen leden van dezelfde kliek rond Salah Abdeslam en Oussama Atar toe in Brussel met 32 doden tot gevolg. Het jihadistisch terrorisme zette Molenbeek op de kaart als ‘jihadhoofdstad’ van Europa. Schepen van Cultuur en Nederlandstalige Aangelegenheden Annalisa Gadaleta (Groen) kwam tot de conclusie dat links te lang heeft gezwegen. “Nu is het tijd voor echte emancipatie.” Vandaag staat haar wedervaren te boek.

‘België geeft kansen om te slagen’, ‘Moslims trouwen niet vaak buiten hun geloofsgemeenschap’, ‘Links heeft te lang gezwegen over cultuur’ en ‘Er zijn vrouwen die werken en studeren, maar ook veel vrouwen die kiezen om te trouwen en stoppen met werken om culturele redenen’. Het is maar een greep citaten uit uw boek. U meent het.

ANNALISA GADALETA: In de media dreigen der-

gelijke uitspraken al gauw binnen een kamp geplaatst te worden, en uit hun context gerukt. Dat is niet mijn bedoeling. Ik benoem, zonder te veralgemenen. Dat is het verschil met rechts. Zij bieden geen oplossingen en perspectief. Ik schrijf ook dat racisme en discriminatie wel degelijk bestaan. Maar ik wil wel spreken uit een bezorgdheid die ik heb, en die bezorgdheid is gebaseerd op mijn ervaring als politica in Molenbeek. Ik vind het belangrijk om als progressieve politica duidelijk de problemen te benoemen en oplossingen aan te reiken.

U zoekt tegenwoordig het gezelschap op van de Gentse imam Khalid Benhaddou, een adviseur op het Vlaamse ministerie

Dat beleid helpt soms, maar het probleem is dat sommige scholen in mijn gemeente sociaal en etnisch te homogeen zijn, en dat kinderen een elementaire basis missen om mee te zijn met de Vlaamse leerplannen. Ik wil de normen niet verlagen. Leerkrachten zeggen mij: ‘Wij laten kinderen ook niet graag een jaar overdoen, maar vaak hebben we geen keus.’

Het zij zo. In mijn boek zeg ik: ‘Als je het wil maken in België, dan moet je studeren. Hard studeren.’

Dat is één verhaal. Het andere is dat we de omkadering veel intensiever moeten maken ten behoeve van migrantenkinderen.

Ik wil dat kinderen langer op school blijven, zodat we hen kunnen laten kennismaken met cultuur en met nuttige tijdsbesteding.

Tegelijkertijd vangen we hen op. Er is een tekort aan kinderopvang, en dat is een reden voor moslimvrouwen om geen carrière te maken. Welaan, laten we dan grondig inzetten op opvang waarbij kinderen naast hun normale lessen ook blijven leren. Zo helpen we ook de vrouwen bij hun emancipatie. Meerdere vliegen in één klap.

“We doen al zeer veel in Molenbeek.

Maar ik wil de onderwijsnormen niet verlagen” Annalisa Gadaleta, schepen in Molenbeek

van onderwijs, die pleit voor een rationele islam. Benhaddou roept op tot dialoog tussen moslims en niet-moslims, vooral op school. Wat moet er volgens u gebeuren?

GADALETA: Eerst en vooral zou ik willen zeg-

gen dat we al zeer veel in Molenbeek doen.

We omkaderen leerkrachten om met diversiteit om te gaan, we proberen ouders te betrekken bij het schoolleven van hun kind,…

De sociale druk op vooral moslimvrouwen is moordend, ook op de hoogopgeleide. Religie

en de familie kunnen vrouwen in een leven duwen dat ze niet altijd willen. Wat kunt u daaraan doen?

GADALETA: Moslims trouwen nog te weinig met iemand van een andere overtuiging. Ik ben nogal overtuigd van de sociologische hypothese dat het huwelijk mensenlevens bepaalt. Het huwelijk reproduceert vaak de socio-economische situatie. In Molenbeek hebben de klassieke politici te lang de fout begaan om alle problemen af te schuiven op de sociaal-economische achterstelling van migranten. Dat is maar een deel van de waarheid en een deel van de oplossing.

Het andere deel is dat culturele gebruiken, zoals religie en de zoektocht naar identiteit, ook zwaar doorwegen, en dat het huwelijk dat denkkader bepaalt. Dat zeggen ook veel moslims uit Molenbeek mij zelf. Wel, we moeten dan meer naar de moslimvrouwen luisteren die zich inzetten voor de samenleving en eigen keuzes maken. We moeten vooral opnieuw emancipatie vooropstellen. Met de emancipatie van de vrouw ligt de weg naar echte keuzevrijheid open.

Bovenop de sociaal-culturele familiale achtergrond van moslims ent zich dan nog de salafistisch-religieuze druk. Ik moet toegeven dat de Nederlandse oorlogsfotograaf Teun Voeten (zie interview in ‘Brussel Deze Week’ van 19 maart 2015 ‘Oorlogsfotograaf in Molenbeek’, red.) gelijk had in zijn analyse van het salafisme in Molenbeek: radicale moslims heb-

ben een veel te grote invloed, en dat jongeren hiervoor vallen heeft vaak niet alleen te maken met armoede.

Hoe omgaan met familiale én salafistische religieuze druk? Concreet zouden we bijvoorbeeld een cursus ‘Hoe omgaan met sociale druk’ kunnen geven op school. Ook pleit ik voor dialoog, net zoals Khalid Benhaddou dat doet. Het recht op godsdienstvrijheid is mij heilig, ik wil niet de hele islam criminaliseren omdat een groep salafisten het verziekt.

We moeten hervormers zoals de Franse politoloog Rachid Benzine en Khalid Benhaddou omarmen.

Voor alle duidelijkheid: u blijft pleiten voor het recht op migratie, en wil niet dat de grenzen dicht gaan?

GADALETA: Neen, ik wil inderdaad niet dat de

grenzen dicht gaan. De huidige migratiecrisis is een crisis op mondiaal niveau die mondiaal ontwricht. Maar dat wil niet zeggen dat mensen uit Afrika niet het recht hebben om hun geluk hier te beproeven. De Europese Unie bouwt echter muren. Als je weigert die evolutie op te vangen - dus ook als je verplichte integratie weigert - dan ontstaan er wantoestanden. Kijk naar Zuid-Italië, waar ik vandaan kom: daar is er geen beleid, en daar wonen migranten in nieuwe getto’s en leven ze van zware arbeid. De maffia buit hen uit. Daar is een woord voor, en dat is slavernij. Dat krijg je als de overheid migratie weigert op te vangen.

Donderdag 17 november 2016 I BRUZZ 1547 I 7

U hebt terrorisme meegemaakt in Italië, met extreemlinks en extreemrechts geweld. Wat kunnen we leren van de aanpak uit het zuiden?

GADALETA: De ‘Jaren van lood’ waren geen

lachertje, en hoewel België zich nu mentaal in dezelfde polarisatie bevindt, was de situatie in Italië in de jaren 1970 en 1980 erger dan nu. Mensen in zowel België als Italië moeten en moesten leren leven met dodelijke terreur, en met de angst dat de democratie er bij zou inschieten. Dat is gelukkig niet gebeurd. En wel omdat de strijd op twee fronten werd gevoerd: er werd hard opgetreden tegen terroristen, zowel wat veiligheid als justitie betreft, en de bevolking is dicht bij elkaar gaan staan en heeft gezegd: ‘Wij laten niet toe dat de democratie onder druk komt.’ Staatsmanschap deed de rest. Al kwam nadien wel Berlusconi (lacht).

ANNALISA GADALETA “Ik vind het belangrijk om als progressieve politica duidelijk de problemen te benoemen en oplossingen aan te reiken.”

En wat kan er institutioneel veranderen in Brussel?

GADALETA: Ik hoef u niet uit te leggen dat

de negentien gemeenten in Brussel een grondige aanpak van de problemen moeilijk maken. Molenbeek telt tien procent sociale woningen. Dat is veel. Maar waarom moeten er zoveel sociale woningen geconcentreerd worden in één erg homogene gemeente? Een slim beleid op gewestniveau zou al kunnen verhinderen dat je getto’s creëert. Dat is sociaal-economisch.

Op cultureel niveau stel ik voor dat we beter luisteren naar wat moslims zelf vertellen over maatschappelijke evoluties: het waren Molenbeekse moeders die aan de alarmbel trokken toen hun zoons naar Syrië vertrokken. Zij werden niet serieus genomen.

U gaat vanavond (16 november, red.) met Khalid Benhaddou in debat in Molenbeek, en begin december zal u ook uw eigen boek uitvoerig toelichten en luisteren naar wat uw bevolking ervan denkt. Maar waarom hebt u het nog niet in het Nederlands vertaald?

GADALETA: Er was geen enkele Nederlands-

talige uitgeverij geïnteresseerd. Maar dat kan nog komen. Voorlopig is het alleen in het Frans en Italiaans te verkrijgen.

Christophe Degreef

>

Entretien à Molenbeek Boek te verkrijgen via www.radicifuture.it/shop-3/

Gespreksavond met Khalid Benhaddou en Annalisa Gadaleta op woensdag 16 november van 19u tot 21u, Le Palais du Balkis Gentsesteenweg 163a Sint-Jans-Molenbeek

©BART DEWAELE

8 I BRUZZ 1547 I Donderdag 17 november 2016

reportage Op bezoek bij L’Échappée, samenhuizen naar Deens model

‘COHOUSING

is een minimaatschappij’ LAKEN - Delen is het nieuwe hebben, ook bij de zoektocht naar duurzame huisvesting in de stad. De gemeenschappelijke woonvormen zitten in de lift, maar is dat cohousen ook het nieuwe wonen voor een breed publiek? En hoe laat je dit samenleven harmonieus verlopen? Bij L’Échappée, een nieuwe cohousing in Laken naar Deens model, zochten we uit hoe het kan.

O

ok op een koude zaterdagochtend in november gonst het van de bedrijvigheid op en rond de ruime gemeenschappelijke tuin van L’Échappée.

Negenentwintig volwassenen en vijftien kinderen hebben beslist in de buurt van Thurn & Taxis samen een toekomst op te bouwen in Brussel. L’Échappée is hun ultieme droom: een gloednieuw sociaal en ecologisch woonproject, samen opgebouwd vanaf nul op een oud industrieterrein.

In de ruime gemeenschappelijke tuin trapt een vader een balletje met de kinderen, groeten en kussen buren elkaar joviaal en wordt er druk gepolst naar de laatste nieuwtjes. Rondom zijn de voorbije jaren achttien appartementen opgetrokken, in lage energiebouw, waarvan het gros intussen al bewoond is. Door een diverse groep van verschillende generaties, koppels en alleenstaanden, met en zonder kinderen.

Door de gemeenschappelijke tuin loopt ook Matthieu Lietaert, op zoek naar de gemeenschappelijke stofzuiger. Lietaert is de aanstoker, uit zijn koker komt het beginidee. Hij bezocht een vijftiental cohousingprojecten in het buitenland, en draaide er een documentaire over.

“L’Échappée is gebaseerd op het Deense type,” legt hij uit. “Omdat het een gemeenschappelijke keuken heeft, en dat is het centrum van de Deense cohabitat. Bij de Denen is het begonnen in ’72, toen architect Bodil Graae een artikel schreef met als titel ‘Elk kind moet honderd ouders hebben’.

Dat trok toen veel aandacht, omdat de communes van de jaren zestig overal zowat uiteengespat waren, en de bewoners allen naar de stad waren getrokken om elk hun eigen leven uit te bouwen. Hij kwam met iets tussen beide in. Een woonproject waar ieder zijn eigen keuken en leefruimte heeft,

maar ook een gemeenschappelijke keuken. Samen koken en eten smeedt de groep en maakt haar hechter.”

“Dat doen wij ook, al heb je in een Deense cohousing elke dag een gemeenschappelijke maaltijd, met een beurtrol onder de volwassenen. Wij beginnen met een keer om de tien dagen tot twee weken. Verplicht is het niet. Je kan er ook voor kiezen niet deel te nemen aan de maaltijd, of het eten mee te nemen naar je privéruimte, omdat je te moe bent of gewoon geen zin hebt. Je moet wel eens om de maand mee koken voor de anderen, dat is verplicht.”

“Cohousing kan voor veel mensen, zolang je maar beseft dat jij de waarheid niet hebt gevonden” Matthieu Lietaert, initiatiefnemer L’Échappée

Nu de privéflats bijna allemaal af zijn, beginnen binnenkort de werkzaamheden aan de gemeenschappelijke keuken, die een extra lange tafel krijgt. Verder komt er ook nog een moestuin op het dak, helemaal rondom, geïnspireerd op de Dakakker in Rotterdam. Maar ook een atelier, een grote fietsenstalling, een gezamenlijke wasplaats, een gastenkamer, en een gemeenschappelijk salon, en veel gemeenschappelijk materiaal delen de bewoners van L’Échappée binnenkort.

Ann De Cannière is één van hen. Zij leidt ons rond langs de gemeenschappelijke ruimtes.

“Wat werkt is als je gemeenschappelijke ruimtes groot genoeg zijn en je heel veel verschillende manieren van gebruik mogelijk maakt,” zegt De Cannière. “We hebben ze ook ingepland op een centrale plek, waar iedereen toch moet voorbijkomen. Als je ’s avonds van het werk komt en je fiets parkeert,

Donderdag 17 november 2016 I BRUZZ 1547 I 9

zie je meteen dat er leven is in de zaal, en dan spring je makkelijk nog even binnen om te praten en iets te drinken. Dat zal werken, het was ook echt de keuze.”

De kracht van de overtuiging hebben de cohousers van L’Échappée onmiskenbaar. Maar wat is de sleutel voor geslaagd harmonieus samenleven in zo’n woonproject? “Dialoog,” zegt Matthieu Lietaert beslist. “Dat hebben we de voorbije zes jaar wel geleerd. Als iemand niet akkoord gaat, zegt hij dat.

En iedereen durft dat, intussen, niet akkoord te gaan. De anderen luisteren, en we zoeken samen een oplossing. Actief luisteren noemen we dat, l’écoute active. Dat hebben we intussen bereikt. We beslissen niet meerderheid tegen minderheid. We zijn samen een groep, en gaan samen vooruit. Dat is de sleutel.”

Charter “Samenleven in een cohousing kan in principe voor veel mensen een optie zijn, zolang je maar beseft dat jij de waarheid niet hebt gevonden, alleen maar een deel van de waarheid,” oordeelt Lietaert. Hij leerde veel van zijn eerste poging om een cohousing op

te zetten, in Italië. Na anderhalf jaar onderhandelen, spatte de groep daar plots uiteen, in enkele uren tijd. De stad of het platteland, huren of kopen, de visies liepen te ver uiteen. Het leerde Lietaert om te werken met een charter, waarin je de grote lijnen van het project uiteenzet, en de waarden waar de woongroep achter staat. Dat kan dienen als kompas. In het handvest van L’Échappée lezen we onder meer dat ze ecologisch willen bouwen en leven, conflicten vreedzaam en luisterend willen oplossen, en dat het fundamenteel is dat iedereen actief deelneemt aan het project en zich verantwoordelijk opstelt. Bovendien beloven ze zich open te stellen voor hun Lakense buurt.

“Onze gemeenschappelijke zaal heeft ook een deur aan de straatkant,” zegt Ann De Cannière. “Ook de buurt zal er gebruik van kunnen maken, of wij zullen iets organiseren waarbij we de buren uitnodigen.” Ze willen duidelijk tot elke prijs vermijden dat ze een gated community worden. Zelfs met de beste bedoelingen bestaat dat risico bij elke cohousing, geeft Lietaert toe. “We zullen een eiland zijn, zeker, maar tot op welke hoogte? Dat is altijd de vraag.

Een gesloten eiland, of superopen?

Ook daar zal het belangrijk zijn om uit te proberen, te dialogeren, te zien wat ons bevalt. In onze groep zijn er zovelen met de overtuiging om ons te openen naar de buurt dat het zal lukken, daar ben ik van overtuigd.” Zo samenleven, met elkaar en de buurt, is hun manier om de anonimiteit van de stad te doorbreken, zeggen ze.

“Als moeder van jonge kinderen zie ik deze woongroep ook als een soort minimaatschappij waar de kinderen de tussenschaal leren tussen de cocon van het gezin en de wereld buiten,” zegt De Cannière. “Leren dat de dingen besproken moeten worden, dat elk gezin zo zijn regels heeft en dat we met elkaar moeten rekening houden.

Dat iedereen zich leert uitdrukken ook, en aandacht heeft om iedereen aan het woord te laten. Dat hebben we tijdens dit hele proces al gedaan, en zeker voor beslissingen die zo’n impact hebben op langere termijn, is dat de moeite waard.” Thomas Verbeke

>

www.echappee.collectifs.net

‘Brussel verzoent de motivatie van cohousers met het beleid’

Michael Ryckewaert, docent Stedenbouw aan de VUB

De interesse in gemeenschappelijk wonen neemt sterk toe bij de burgers, analyseert professor Michael Ryckewaert, docent Stedenbouw aan de VUB. De overheid moet volgens hem vooral de inspraak van de bewoners en de woonkwaliteit garanderen.

In het aanpassen van de wet aan gemeenschappelijk wonen staat Brussel al een eindje verder dan de andere Belgische regio’s. Het concept van solidair wonen is ingevoerd in de Brusselse huisvestingscode, ze hebben een actievere werking rond samen huren, en ondersteunen en subsidiëren Community Land Trust, waarbij je eigenaar wordt zonder grond, en het terrein eigendom is van een stichting. Brusselaars die moeilijk eigenaar kunnen worden, vinden zo toch een betaalbare plek. De Brusselse regering onderzoekt volop hoe ze de positieve aspecten van cohousing en de motivatie die ontstaat bij veel mensen kan verzoenen met het beleid.

Voor welke valkuilen moet de overheid uitkijken?

MICHAEL RYCKEWAERT: Een belangrijk dilemma is de vraag hoe de wetgever ook bij gemeenschappelijk wonen dezelfde kwaliteitsgaranties kan inbouwen die we vandaag kennen. Dat ieder gezin een eigen badkamer heeft, is bijvoorbeeld een belangrijk recht. Cohousing ondersteunen mag er niet toe leiden dat zulke rechten worden afgebouwd. In Brussel gaat het de goede kant op, maar de Vlaamse regering bijvoorbeeld lijkt cohousing als een kans te zien om de woonmarkt te liberaliseren en op de kwaliteit te beknibbelen.

Hoe kan die kwaliteit gegarandeerd worden?

RYCKEWAERT: Een van mijn suggesties is dat de over-

heid gemeenschappelijke woonprojecten alleen zou mogen ondersteunen als de bewoners voldoende inspraak krijgen in het beheer. Een publieke instantie kan een stem krijgen in het beheer, om de doelstellingen van gemeenschappelijk wonen te bewaken. Ook de overheid kan een rol spelen in groepen bewoners verzamelen, in de groepsvorming, en kan de mogelijkheid creëren om elkaar te leren kennen, om te debatteren over de gemeenschappelijke ruimte of om samen te sparen.

Zit er toekomst in?

RYCKEWAERT: Er is vrij grote interesse. Ook veel senio-

© BART DEWAELE

ren blijken geïnteresseerd in samenleven in een kleine woongroep, zoals de zogenoemde Abbeyfield-huizen in Etterbeek en Watermaal-Bosvoorde. Er is zeker ook een pleidooi om dat te integreren in de sociale huisvesting, waar lange wachtlijsten bestaan. Het kan de woonkosten drukken, maar om het woonproject te doen slagen, is het zeker belangrijk dat alle deelnemers het ook uit overtuiging doen. Dat kan vanuit verschillende motieven zijn: ouderen die zo op elkaars zorg kunnen rekenen bijvoorbeeld, maar je kan ook uit religieuze overtuiging samenwonen. Of uit ecologische overtuiging, want door cohousing kan je compacter bouwen, heb je minder verwarming nodig, is er minder uitstoot, of kan je samen een auto delen.

Die motivatie is belangrijk, want het zou jammer zijn als mensen alleen voor gemeenschappelijk wonen kiezen om de kosten te drukken. Op heel grote schaal zie ik het nog niet meteen gebeuren.

Het is een mogelijkheid, maar we moeten uitkijken dat we de woonformules van studenten niet door gezinnen laten overnemen, uit noodzaak. De overheid mag niet beknibbelen op de kwaliteitsnormen voor wonen die we nu kennen, anders verwaarloost ze haar taak om betaalbaar wonen te garanderen. Neem het voorbeeld van de sociale huisvesting: het zou niet goed zijn als mensen om sneller aan een sociale woning te raken, intekenen op cohousing. Ook daar kan je de plaatsen reserveren voor wie echt het engagement Thomas Verbeke heeft om voor cohousing te kiezen.

10 I BRUZZ 1547 I Donderdag 17 november 2016

reportage Verhalenverwendag in Minor-Ndako Anderlecht

Thuiskomen in boeken ANDERLECHT - Kinderen en jongeren in kwetsbare situaties verwennen met de schoonheid van verhalen en illustraties.

Dat was de inzet van een gezamenlijk leesbevorderingsinitiatief van ‘Iedereen leest!’ en het Brusselse opvangcentrum Minor-Ndako. “Een boek kan je redding betekenen.”

H

erfstvakantie, een stralende donderdag. In het mooie opvangtehuis Minor-Ndako in Anderlecht stroomt een dertigtal kinderen en jongeren mondjesmaat toe.

“Wij willen een v o e t b a lt o er no oi houden!” roept één van de jongeren meteen bij het startschot van de dag. Dat zal niet lukken. Vandaag moet de sport wijken voor creativiteit en cultuur: de leesbevorderingsorganisatie ‘Iedereen leest!’ wil de jongeren op een speelse, interactieve manier laten

“Met een boek ontsnappen uit de realiteit kan soms wonderen doen” Miek Stevens Stafmedewerker bij Minor-Ndako proeven van boeken. Of beter: van verhalen, want ook in tekeningen, foto’s, film en liedjes zitten vaak vertellingen verborgen.

De organisatie biedt op deze vakantiedag een bijzonder breed gamma van workshops aan: van stripteke-

nen met illustrator Tom Schoonooghe tot fotograferen met Atilla Erdem, van liedjes zingen in de thuistaal onder leiding van Koor & Stem, tot toneelspelen op basis op boeken.

Het gonst binnen de muren van Minor-Ndako al gauw van de activiteit, vaak een licht geïmproviseerde uitwisseling tussen nieuwsgierige kinderen, afwachtende tieners en gepassioneerde boekenlief hebbers. Schrijver/tekenaar Jan De Kinder en schrijfster Khadija Timouza brengen afwisselend in het Nederlands en het Arabisch het beeldverhaal ‘Van de ezel die bleef staan’ in kamishibai-versie. Een jongetje begrijpt geen Arabisch en kan niet meer blijven stilzitten. Hij staat op en leest zelf mee met verteller De Kinder.

In de hoek van de luisterboeken barst een twaalfjarige tiener spontaan in lachen uit wanneer hij in de koptelefoon plots een wiegeliedje hoort in zijn eigen taal. “Dat zongen ze vroeger ook voor mij,” zegt hij in gebroken Nederlands.

Amper enkele paar maanden geleden kwam hij hier aan uit zijn thuisland Afghanistan.

Bij illustrator Merel Eyckerman vervangt het tekenuurtje het bekendere spreekuurtje. Ze tekent wat het kind graag afgebeeld ziet. Tussendoor vertelt Eyckerman over haar tekenmateriaal of over de boeken die ze al heeft gemaakt. Ook bij de enthousiaste jongeren komen de tongen los. Zo raken vertellingen

EMOTIES Tom Schoonooghe toont in zijn workshop ‘striptekenen’ hoe je emoties kan leggen in een gezicht.

Verdronken ‘De verdronken kat’, het project van een tienjarig meisje.

bij beelden vermengd met meer persoonlijke anekdotes, in de geest van de beste orale verteltraditie.

Vluchtelingen In Minor-Ndako zitten Belgische kinderen die door een problematische thuissituatie zijn opgenomen, maar de meeste jongeren zijn niet-begeleide minderjarige vluchtelingen, uit Afghanistan, Irak, Syrië of Eritrea. Jonge mensen die vaak in hun eentje een lange gevaarlijke reis hebben ondernomen, op zoek naar een menswaardig leven.

“De meeste jongeren die hier zonder ouders of familie belanden, zijn ouder dan twaalf. Toch hebben we hier ook al kinderen van tien of zelfs maar acht jaar opgevangen,” vertelt Farid Ahmad, medewerker van Minor-Ndako. “Vorig jaar kwamen in België vijfduizend alleen-

staande kinderen en jongeren aan.

Sommigen van hen raakten hun ouders kwijt tijdens de overtocht.

Anderen waren het slachtoffer van mensensmokkelaars, die de ouders een te rooskleurig plaatje voorhielden. Lang niet alle ouders kunnen zich een vertrek met de hele familie veroorloven. Ze laten hun kinderen noodgedwongen alleen gaan, omdat ze in levensgevaar verkeren, of omdat ze ten prooi kunnen vallen aan kinderarbeid, zoals in Afghanistan bijvoorbeeld.”

Boeken en taalplezier, het lijken niet meteen de belangrijkste bekommernissen van die jongeren die slachtoffer waren van zulke schrijnende situaties. En toch. “In boeken kan je thuiskomen, ze bieden herkenning en troost,” zegt Miek Stevens, stafmedewerker bij Minor-Ndako.

“Ze hebben niet altijd zin in een

ADVERTENTIE

Donderdag 17 november 2016 I BRUZZ 1547 I 11

dragen, amper bereiken met onze leesbevorderende acties, in scholen of bibliotheken. Aanvankelijk wilden we alleen boekenpakketten schenken om het aanbod van Minor te verbreden en te vernieuwen, maar bij nader inzien vonden we dat niet genoeg. Een dag als vandaag is voor ons een eerste stap, een testcase, maar we zien mogelijkheden op langere termijn. Daarover denken we na met de begeleiders. Ook willen we meer werk maken van kwaliteitsvolle boeken in de thuistalen van de vluchtelingenkinderen, zoals Pasjtoe of Arabisch. Dat aanbod is vandaag in België nog te beperkt.”

Fantasie

© SASKIA VANDERSTICHELE

gesprek, maar het kind kan net zo goed een weg afleggen in zijn hoofd door een verhaal te lezen waarin het iets van zichzelf terugvindt, of door nieuwe inzichten of vragen uit een boek te halen. Een van onze meisjes voelt zich al een tijdje heel slecht en komt amper haar kamer uit, maar onlangs vroeg ze naar een Harry Potter-boek. Daar heeft ze duidelijk iets aan. Ontsnappen uit de realiteit kan soms wonderen doen. Het voorleesmoment voor het naar bed gaan, is hier uitgegroeid tot een vast en gekoesterd ritueel.”

“Deze kinderen zijn in de eerste plaats gewoon kinderen. Ze hebben net zo goed honger naar verbeelding,” pikt Eva Devos van ‘Iedereen leest!’ in. “Wij zetten als organisatie bewust de stap naar Minor-Ndako, omdat wij jonge mensen die zo’n beladen geschiedenis met zich mee-

De meeste jongeren spreken en begrijpen al een aardig mondje Nederlands, maar af en toe was de taalbeperking voor een volledig geslaagde verhalenverwendag toch een obstakel.

Schrijver/illustrator Jan De Kinder had daar geen last van. Met enkele kinderen tussen vijf en tien jaar wilde hij in zijn workshop vooral de tekentaal exploreren. “Ik werk eerder zintuiglijk: met beeld en vorm kan je ook veel vertellen, en kijken is ook lezen. Ik heb de kinderen uitgenodigd om een dummy te maken van hun eigen prentenboek(je).

Ik reikte hen materialen aan die ze vaak niet kennen: sjablonen, stempels of kleefletters en toonde hen hoe ze zelf een boekje kunnen vouwen. Zo gaan er deurtjes open in hun fantasie om hun eigen verhaal in beeld te brengen, met een vorm die bij hen past. Een vijfjarig jongetje knutselde een boek met een heel bijzondere architectuur in mekaar, het leek wel een burcht (lacht). Hen even verwonderd doen staan, al was het maar over hun eigen mogelijkheden, maakt deze dag voor mij al geslaagd.”

De Kinder was ook meteen gewonnen voor dit initiatief. “Een boek kan je redding betekenen. Als kind was ik erg timide, en werd ik vaak gepest. Door boeken van anderen te ontdekken, en zelf te tekenen en schrijven heb ik me leren uit te drukken, en raakte ik uit mijn isolement.”

Een hoopvolle gedachte om mee terug naar huis te gaan. En die hoop wordt nog versterkt door het enthousiasme van het kleine meisje C. (10) die tijdens in De Kinders workshop een eigen verhaal heeft bedacht en dat graag aan me kwijt wil. ‘De verdronken kat’ noemde ze het. “Het gaat over een mooie kat, zo mooi dat ze duizenden trofeeën heeft gewonnen. Op een dag wil ze pootjebaden in zee, maar ze gaat te ver, en verdrinkt. Haar baasje, dat naar haar op zoek gaat, hoort van de politie dat ze verdronken is. Hij is heel triestig, maar later koopt hij een andere kat. Die is niet zo bijzonder als de eerste, maar toch…”

“Moet een verhaal geen happy end hebben?” vraag ik haar nog. Daar hoeft ze niet lang over na te denken.

“Een happy end, dat vind ik wel heel belangrijk, ja!”

Patrick Jordens

NACHT VAN DE KENNIS OVER BRUSSEL NUIT DU NIGHT OF SAVOIR SUR BRUXELLES KNOWLEDGE ON BRUSSELS

MICCITY ✚ ✚ ✚ ✚ ✚ ✚ ✚ ✚ ✚ ✚ ✚ ✚

SOCIAL INEQUALITY NATURE C U LT I V E R L A T E R R E HANDICAP & INCLUSION C U LT U R E S U R B A I N E S BRUSSELSE STADSBOUWERS RELIGIONS SLIMME STAD SANTE ET EGALITE VIVRE ENSEMBLE PIETONNIER GENRE

SPEECHES≡DOCUMENTARY≡DEBATES≡MUSIC

25/11/2016 19:00>00:00 KAAITHEATER • 5 EURO • INFO > BSI-BRUSSELS.BE

Organized by

Supporting universities

Media sponsors

Supported by Verantwoordelijke uitgever Editeur responsable: Joost Vaesen Avenue Depage 1 - 1050 BRU

ADVERTENTIE

NAAR DEZELFDE SCHOOL ALS BROER OF ZUS? Ga naar de school tussen 7.11 - 21.11.2016

KLEUTER EN LAGER ONDERWIJS SCHOOLJAAR 2017 - 2018

OOK VOOR ALLE KINDEREN GEBOREN

IN 2015

Heb je al een kind in de kleuter- of lagere school? Dan hebben broers en zussen voorrang in die school. Ga naar de school tussen 7 en 21 november 2016. En schrijf broer of zus in! Ook kinderen van schoolpersoneel hebben dan voorrang.

Belangrijk! n Na 21 november 2016 is er geen voorrang meer voor broers, zussen of kinderen van schoolpersoneel. n Schrijf ook broers en zussen in, geboren in 2015. Ook als ze pas naar school gaan vanaf 1 september 2018. n Alle andere kinderen meld je aan op inschrijveninbrussel.be, tussen 9 januari en 3 februari 2017.

Vragen? Surf naar inschrijveninbrussel.be.

ADVERTENTIE

Zorg je voor een ander, zorg dan ook voor jezelf.

Jij bent mantelzorger en daar mag je best fier op zijn.

Met MOK geven de mantelzorgverenigingen je informatie, motivatie en inspiratie die jou helpen bij je zorgtaak. Voor al jouw vragen over mantel-

zorg, hulp aan huis of premies, contacteer ons: Tel: 02/546.14.71, E-mail: mzbrussel@gmail.com

Donderdag 17 november 2016 I BRUZZ 1547 I 13

PORTRET Hinde Boulbayem staat aan het hoofd van transportfirma Sumy

‘Logistiek die de stad spaart’ BRUSSEL - Zelfstandigenorganisatie Unizo vroeg fotograaf en journalist Kurt Deruyter om twintig portretten te maken van Brusselse ondernemers met een migratie-achtergrond. Als voorsmaakje publiceren we een portret van Hinde Boulbayem, CEO van transportfirma Sumy.

H

et portret van Hinde Boulbayem staat in het boek ‘Ondernemer in Brussel’, dat op vrijdag 18 november, Dag van de Ondernemer verschijnt. Fotograaf en journalist Kurt Deruyter schreef de twintig verhalen. “Het zijn allemaal portretten van ondernemers voor wie etniciteit een toegevoegde waarde is,” zegt Anton Van Assche van Unizo. “We wilden de diversiteit van de Brusselse ondernemer laten zien. Ook hopen we met dit boek het beeld van het allochtone ondernemerschap te verbreden, weg van de nachtwinkel en de kebabzaak.”

Unizo kreeg voor dit - tweetalige boek de steun van Brussels staatssecretaris voor Gelijke Kansen Bianca Debaets (CD&V).

Hinde Boulbayem is op z’n zachtst gezegd een ietwat vreemde eend in de bijt in het rijtje van geportretteerde ondernemers. Als vrouw werd ze min of meer toevallig actief in de transportsector. Maar toevallig betekent in dit geval niet ondoordacht. Haar vader werkte voor een Vlaamse transportfirma als vrachtwagenchauffeur. Toen de eigenaar ermee wou stoppen, vond die niet meteen een overnemer.

Vader Boulbayem besloot de gok

Hinde Boulbayem vormde het bedrijf waar haar vader ooit als vrachtwagenchauffeur werkte om tot een moderne onderneming.

nemen, omdat ze het businessmodel compleet achterhaald vond.

Ze besliste een masteropleiding in Mobility Management te volgen en een nieuw plan te ontwerpen om IC Transport om te vormen tot een moderne onderneming. Ze richtte zich op het transport van producten die gevoelig zijn voor temperatuur zoals voeding en geneesmiddelen en bestudeerde inplantingsmogelijkheden, vlootalternatieven en logistieke vraagstukken.

Het resultaat is Sumy, Sustainable Urban Logistics & Mobility, dat logistieke en transportoplossingen biedt aan bedrijven. Sumy werkt met kleine flexibele bestelwagens die rijden op gas, de chauffeurs rijden vooral in de daluren in de stad om zo de stad leefbaar te houden en het werk van de chauffeurs beheersbaar en overzichtelijk. Sumy beheert autonoom de logistiek voor verschillende bedrijven als de VRT en Ocean Marée.

Daar stopt het verhaal niet. Boulbayem is voortdurend op zoek naar optimalisatie en vernieuwing met de mens als centraal uitgangspunt.

Hinde Boulbayem CEO Sumy © KURT DERUYTER

te wagen en zag zich plots eigenaar van de firma Ivan Crabbe Transport (IC Transport). Een klassieke trans-

portfirma, die in opdracht goederen vervoerde van A naar B tegen betaling.

Toen haar vader ziek werd, kwam dochter Hinde te hulp, maar zij wou het bedrijf niet zomaar over-

ADVERTENTIE

Een GEZOND WEEKEND voor jong en oud, vol met gratis gezondheidstips, kookdemo’s, workshops, bewegingssessies en gezondheidstests !

GeZondheids GeZondheids GeZondheids GeZondheids -salon 27 salon 26salon 2626 26 - -27 -27 2 salon 26 26 27 27 salon salon salon 26 - 27 publieksbeurs voor een gezonde levensstijl

Paleis 1

Brussels publieksbeurs voor publieksbeurs een gezonde levensstijl een gezonde gezonde levensstijl beurs voorvoor een levensstijl

Expo 1 2016Paleis november november 2016 201 2E Paleis 1november www.gezondheidssalon.be november www.gezondheidssalon.be www.gezondheidssalon.be www.gezondheidssalon.be Paleis 1

Medisch • Voeding • Technologie • Beweging • Welzijn • Brussels Informatie Brussels november november 2016 Expo2016 Expo Brussels www.gezondheidssalon.be www.gezondheidssalon.be online : •www.gezondheidssalon.be, de deur Expo : op vertoon online online : www.gezondheidssa online : www. : www.

Medisch • Voeding Medisch • Technologie • Voeding • •Technologie Beweging •Welzijn Beweging • Informatie • Welzijn •aanInformatie gebruik reductiecode GS16PLUS van deze advertentie gebruik gebruik gebruik reductiecode reductiecod reductie GS

november 2016 LEZERSACTIEwww.gezondheidssalon.be : € 2 KORTING LEZERSACTIE LEZERSACTIE LEZERSACTIE : €: 2€: €KORTING 2 2KORTING KORTING • Medisch • Voeding • Technologie • Beweging • Welzijn • Informatie LEZERSACTIE LEZERSACTIE : €22€ KORTING : € 2 KORTING KORTING:

online : www.gezondheidssalon.be, online : www.gezondheidssalon.be, aan de deur : op vertoon aan de deur : op vertoon gebruik reductiecode gebruikGS16PLUS reductiecode vanGS16PLUS deze advertentie van deze advertentie

code GS16BRUZZ

14 I BRUZZ 1547 I Donderdag 17 november 2016

Erfgoed Père-Lachaise in Brussel

Kerkhof Laken geeft ondergrondse De restauratie van de unieke grafgalerijen op de begraafplaats van Laken is bijna klaar. Liefhebbers van dark tourism en funeraire kunst kunnen op dat zogenoemde stukje Père-Lachaise in Brussel terecht voor een blik op een parallelle wereld in de ondergrond.

G

ent heeft zijn Campo Santo, Antwerpen gaat prat op zijn beroemde Schoonselhof. En Brussel? Daar is het goed toeven op de diverse historisch belangrijke begraafplaatsen.

Met name de dodenakkers van Ukkel-Dieweg, Molenbeek en Laken verdienen om een aantal redenen beslist uw bezoek.

Wie voor het eerst voet zet op het kerkhof van Laken – overigens een echt ‘kerk-hof’, dat nog altijd wordt gebruikt – merkt allicht aanvankelijk niets van de hele parallelle wereld in de ondergrond. Zeer zeker, de graven en monumenten op de begane grond zijn ook bijzonder. De monumentale pracht en praal in steen hadden een duidelijke functie voor de levenden: onderstrepen dat de - familie van de - overledene belangrijk was, en goed in de slappe was zat. Groot, groter, grootst dus.

Hoe dan ook, ten tijde van de enorme groei van Brussel in de negentiende eeuw, anticipeerden de beleidsvoerders op de steeds vollere kerkhoven. Zo lanceerde de schepen van Openbare Werken Emile Bockstael rond 1870 het plan om met de bouw van grafgalerijen het ruimteprobleem van het Lakense kerkhof op te lossen. Grafgalerijen waren op dat moment een noviteit in Noord-Europa. Goed zes jaar later werd begonnen met de bouw van de galerijen. Het meest recente deel werd beëindigd in 1935. Het oudste deel is in neoklassieke stijl opgetrokken, de laatste galerijen in art-decostijl.

Voordelen Het restauratieproject kostte vier miljoen euro. “Het was een uniek en vernieuwend plan,” zegt projectcoördinator Barbara Pecheur van het restauratiebureau Origin. “In de dichtbevolkte steden in Italië bestonden grafgalerijen al veel langer. Bockstael wilde dat ook in Laken realiseren. Het ging hem niet alleen om het prestige van zo’n nieuw project, maar de formule had ook onmiskenbaar praktische en hygiënische voordelen. De grafgalerijen bespaarden heel wat plaats: het is een soort van appartementsblokformule. Bovendien kon de geurhinder tot het minimum herleid worden.”

“De galerijen bevatten welgeteld 4.061 individuele nissen en een reeks grafkelders van diverse omvang, bestemd voor vermogende en adellijke Brusselse families, zoals Bockstael, Poelaert en Van Volxem, maar ook de beroemde negentiende-eeuwse operazangeres Maria Malibran. De ondergrondse gangen zijn meer dan een kilometer lang. De langste gang strekt zich uit over een lengte van ongeveer driehonderd meter.”

“Laken is werkelijk uniek. Er bestaan nog wel wat andere grafgalerijen in Brussel, maar geen daarvan is zo groot en monumentaal als die

van Laken. Het prijkt daarom, met recht en reden, in de top tien van de Brusselse toeristische attracties. Ook komen toeristen speciaal kijken naar ‘De Denker’ van Auguste Rodin, een bronzen afgietsel van het beroemde beeldhouwwerk dat op het kerkhof staat.”

Het oudste deel van de grafgalerijen en de ermee verbonden bovengrondse monumenten zijn sinds 1997 beschermd. Toch bleek die status van beschermd monument relatief.

“Door de jarenlange waterinfiltratie waren de galerijen in verval geraakt,” vertelt Pecheur.

“Het regenwater sijpelde langs overal naar binnen. Door het water kwam er kalkafzetting en begonnen de bouten die de stenen vasthiel-

“Door de jarenlange waterinfiltratie waren de galerijen in verval geraakt” Barbara Pecheur Restauratiebureau Origin den, te roesten. Daardoor kwam uiteindelijk ook de stabiliteit van de betonnen draagstructuur in gevaar. Onder de oudste galerijen was er geen fundering, wat leidde tot verzakkingen. Een groot deel van de galerijen was sinds de jaren tachtig voor het publiek afgesloten, net door het verregaande verval. Dat was bijzonder jammer. Ik ijverde al sinds 2001 voor de restauratie, samen met een resem andere mensen die de site belangrijk vinden.

De grote kostprijs van de werkzaamheden verklaart waarom het zo lang duurde voor we van start konden gaan. Al die tijd is het verval blijven doorgaan, en het werd steeds erger.”

© SASKIA VANDERSTICHELE

Puzzelwerk “De restauratie begon vier jaar geleden eindelijk. Het is een huzarenstukje, want we hebben de standaardgrafmonumenten allemaal, een voor een, gedemonteerd en gerestaureerd.

Dat was een gigantisch puzzelwerk: alles moest geïnventariseerd en genummerd worden, waarna de restauratie pas kon beginnen.

De oorspronkelijke betonnen en bakstenen gewelven in de galerijen hebben we bewaard door ze te bevestigen aan de nieuwe bovengrondse, gewapende betonnen platen. Daar moest dan een waterdichting bovenop komen, waarna de grafmonumenten pas konden worden teruggeplaatst. Daarmee hebben we nog altijd onze handen vol.”

De restauratie is nog niet helemaal afgerond.

Pecheur: “We vonden het erg belangrijk om

© SASKIA VANDERSTICHELE

het nu te tonen, zodat het publiek zou beseffen hoeveel tijd, zorg en energie in zo’n restauratie kruipen. Zodra het werk is afgelopen, is dat moeilijker om te laten zien.”

Op de site is er een bijzonder museum, het Museum voor Grafkunst. Dat heeft onderdak gekregen in het atelier van de beeldhouwers Ernest Salu. “De familie Salu heeft een bijzon-

Donderdag 17 november 2016 I BRUZZ 1547 I 15

ADVERTENTIE

geheimen prijs Ga één jaar lang met drie vrienden naar veertien topevents* Huzarenstukje De restauratie is nog niet helemaal afgerond, maar de eerste resultaten zijn wel al te zien.

Doe mee op www.uitinvlaanderen.be /vrienden en win één van de tien superdeluxe inspiratieboxen

© SASKIA VANDERSTICHELE

ondergronds De galerijen bevatten 4.061 individuele nissen en een reeks grafkelders van diverse omvang, bestemd voor vermogende en adellijke Brusselse families.

der aantal mooie grafmonumenten gemaakt,” zegt Pecheur. “We zijn heel blij met de samenwerking. De mensen van het museum en de funeraire erfgoedvereniging Epitaaf hebben zich

>

Kerkhof van Laken Open het hele jaar door Dinsdag-zondag : 8.30u - 16u

met hart en ziel ingezet voor deze restauratie.

Onze restaurateurs mogen bovendien in dat atelier werken. Zo is de cirkel heel mooi rond.”

Roel Daenen

* Elke inspiratiebox bevat 56 tickets of vouchers verdeeld over: Gent Smaakt - Bootjes in Mechelen - muziektheater in deSingel Lokerse Feesten - Rapunzel, de Sprookjesmusical - Saint Amour van Behoud de Begeerte - film in Kinepolis - Chaplin, de Musical Spartacus van Ballet Vlaanderen - ZOO Antwerpen/Planckendael concert in Het Depot Leuven - Cursus bij WISPER - Trademarks, Stadstriënnale Hasselt-Genk - Ice Magic Hasselt

ADVERTENTIE

p a c i d n a h n e e t e en we mensen m

Samen help

RINCKCAFÉ 26/11 GC De Rinck

JUKEBOX DINER IN FUNDRAISING HET DUISTER: PARTY ETEN VOOR 01/12 GC Elzenhof HET GOEDE DOEL 02/12 Muntpunt

NIC NAC DRAAIT DOOR 03/12 GC Nekkersdal

SLOTCONCERT BRUSSEL HELPT: ZAP MAMA & STIKSTOF 04/12 AB Club

Ontdek alle andere activiteiten met onder andere een boekenverkoop, filmavonden, tentoonstellingen en nog veel meer op brusselhelpt.be

DONDERDAG 17 NOVEMBER 2016 I BRUZZ 1547 I 17

STEL ZELF JE VRAAG EN STEM OP BRUZZ.BE

JOHAN UIT ANDERLECHT:

Waarom zijn er geen trams meer die Brussel met andere steden verbinden (Vilvoorde, Halle, Leuven)?

O “Trams werden toen beschouwd als ouderwets” Jean-Louis Mottet Trammuseum

oit kon je inderdaad met de tram van Brussel naar Halle, Vilvoorde of Leuven.

Meer zelfs, tientallen dorpen in de ruime rand hadden een rechtstreekse tram naar de hoofdstad. De meeste van die lijnen werden uitgebaat door de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen (NMVB), de voorloper van de Vlaamse vervoersmaatschappij De Lijn en haar Waalse tegenhanger TEC. Het hele land lag letterlijk bezaaid met tramlijnen. Vanaf de jaren 1950 werden de zogenaamde boerentrams echter een voor een vervangen door bussen. “Trams werden toen beschouwd als ouderwets,” zegt Jean-Louis Mottet van het Trammuseum. “Men vond het veel gemakkelijker om bussen te laten rijden. Zo moest men geen sporen leggen of onderhouden. Ook in Brussel zijn in die tijd veel tramlijnen vervangen door bussen en later door de metro.”

De kostprijs voor het onderhoud was een belangrijke factor. Daarnaast wilde men ook plaatsmaken voor de auto. De boerentrams reden vaak in het midden van de weg. Buiten de stad was er bovendien soms slechts één spoor, waar trams in twee richtingen over reden. Dat was niet houdbaar met het toenemende autoverkeer.

Bijna elke vernieuwing van een weg betekende toen het einde van de tram. Het speelde ook mee dat de bussen die in de plaats kwamen makkelijker nieuwe verkavelingen en bedrijventerreinen konden bedienen.

De laatste streeklijnen die eraan moesten geloven, waren die naar Wemmel, Grimbergen en

Koningslo in de zomer van 1978. De tram naar Vilvoorde hield het nog vol tot 1994, maar die werd uitgebaat door de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB. Toch werd ook lijn 58 opgedoekt, omdat Vilvoorde de tram was gaan zien als een importeur van grootstedelijke problemen. Vandaag rijden de trams van de MIVB nog slechts op enkele plaatsen de gewestgrens over: zo kan je met de tram naar Groot-Bijgaarden (lijn 19), Kraainem en Wezenbeek-Oppem (lijn 39) of Tervuren (lijn 44).

Was het een historische vergissing om al die tramlijnen op te doeken? In elk geval staan veel bussen vandaag hopeloos vast in het verkeer.

Door de fi le- en milieuproblematiek, en de stijgende brandstofprijzen kende de tram ondertussen een heuse revival in veel steden.

Ook De Lijn heeft plannen om opnieuw tramlijnen aan te leggen rond Brussel onder de noemer Brabantnet. Het project omvat een sneltram langs de A12 naar Willebroek, een tram tussen

ADVERTENTIE

LEZING | DEBAT | MUZIEK | FILM

NACHT VAN DE KENNIS OVER BRUSSEL: MIXITY VR 25/11 19:00>00:00 KAAITHEATER Brussel en zijn inwoners hebben niet één, maar veel identiteiten. Dat is waar MIXITY voor staat. Voor deze vijfde editie deelt een keurteam onderzoekers en denkers hun kennis over de Brusselse diversiteit met je.

IN HET NEDERLANDS, FRANS EN ENGELS IN SAMENWERKING MET HET BRUSSELS STUDIES INSTITUTE, BRUSSELS ACADEMY, BRUSSELS STUDIES-TIJDSCHRIFT & RHEA

KOOP JE TICKET OP >> WWW.KAAITHEATER.BE

© MICHEL REPS

VERDWENEN De tram naar Wemmel reed tot de zomer van 1978.

Brussel en de luchthaven en de Ringtram tussen Jette en Zaventem via Vilvoorde. Onlangs werd wel beslist om die laatste lijn in eerste instantie uit te baten met bussen. “Voor de start van de exploitatie van de Ringtrambus mikken we op 2019,” zegt Joachim Nijs, woordvoerder van De Lijn Vlaams-Brabant. “Hetzelfde jaar zouden ook de werkzaamheden voor de twee andere lijnen moeten beginnen.” Plannen om opnieuw tramlijnen aan te leggen naar Ninove en Haacht blijven voorlopig in de schuif. En wie naar Vilvoorde, Halle of Leuven moet, kan natuurlijk ook gewoon de trein nemen.

Laurent Vermeersch

VOLGENDE WEEK Waar eet je de lekkerste wafels in Brussel?

Vraag van Ingrid uit Laken.

ADVERTENTIE

Bij Boels huurt u direct het gereedschap dat u nodig heeft.

S I T A GR N HURE *

A12 / R0 knooppunt Strombeek-Bever Rue

Ma riaCh

nu Ave

oc

ile B Em

at

ed Ave nu

ue du ai d Por t/ es Ha Pé ven nic Quai d he laa eW s/ n ille Ak bro en ek kaa Wil i l eb roe kka

Ave n

R20

Qu

nne l

Allé e end ree f/

Gro

uP ort /H ave

nla a

n

B ld du Jub ilé Bld

A10 / R0 knooppunt Groot-Bijgaarden

II tu

Brux ruxelles-Nor rux elles-Nord elles-Nor d Brussel-Noor russel-Noord russel-Noor d

Palais

Leo pold ld

Meer adressen zie www.boels.be

Rue de

*SPELREGELS: • Gratis huren is geldig op de actiedagen 16, 17, 18 en 19 november 2016, uitsluitend bij de nieuwe Boels vestiging in Brussel Haven aan de Havenlaan 79. • Gratis huren voor maximaal 1 dag. • Maximaal 1 artikel tot een huurwaarde van H50,- (incl. btw) per klant. • Identificatie d.m.v. geldig legitimatiebewijs verplicht • Voor elke verhuring wordt een waarborgsom gevraagd • Aanbieding is niet geldig i.c.m. andere kortingen en niet voor schadeafkoop, transportkosten, brandstof, slijtagekosten aan zaagbladen, toebehoren als schuurpapier, nietjes, boren, parketlak, enz. en niet voor partyartikelen en autoverhuur.

ai

N277

nstraat Paleize

Havenlaan 79 • Tel.: 02 700 27 80

N201

laan nn e ngi

BRUSSEL HAVEN

i Kon

a Str ns s se lae C e Ru

ne R ei

NIEUW:

Openingstijden Maandag t/m vrijdag 07.00 - 17.00 uur Zaterdag 08.00 - 12.30 uur

e la

kst ae

l

r is tin aS tra at

ed

n vrij. 18 e , 7 1 . o d wo. 16, 9 november za. 1

Ver te

S G N I N OPE IE ACT

• Keuze uit meer dan 2500 verschillende machines, gereedschappen, steigers, hoogwerkers en units • Direct beschikbaar • Bedrijfsklaar geleverd • Uitgekiende logistiek • 24-uur servicedienst • Oplossingen op maat

Bruxelles / Brussel Centrum

ADVERTENTIE

ONTDEK WAAROM WONEN IN PLAZA ECHT UNIEK IS

1 slaapkamer vanaf € 179.500* * Prijzen excl. btw, notariskosten en aansluitingskost nutsvoorzieningen.

2 slaapkamers vanaf € 219.500*

4 REDENEN WAAROM WONEN IN PLAZA-APPARTEMENTEN ECHT UNIEK IS: 1. Golf, parken, sportvelden en manèges, allemaal rondom je appartement 2. Gezellig en autovrij wonen in DE nieuwe woonwijk van Brussel 3. Met de metro en de bus op wandelafstand behoren files definitief tot het verleden 4. Je woont in de rust en het groen van het Pajottenland en toch is Brussel nooit veraf

3 slaapkamers vanaf € 289.500*

Bezoek ons modelappartement ter plaatse Elke zaterdag tussen 10 en 12 uur en elke woensdag tussen 17 en 19 uur Alle info op www.erasmusgardens-plaza.be

NOG MEER REDENEN? BEL 02 / 661 18 50 OF SURF NAAR WWW.ERASMUSGARDENS-PLAZA.BE

© STEVEN VAN GARSSE EN KWINTEN LAMBRECHT

MIJN GEDACHT

Donderdag 17 NOVEMBER 2016 I BRUZZ 1547 I 19

WILDPARKEREN “Mensen laten hun auto achter op plekken waar dat niet mag, omdat ze weten dat ze daar geen kans lopen op de parkeerbonnen die ze op legale parkeerplaatsen wel kunnen krijgen.”

‘Pak foutparkeren aan om stad leefbaar te houden’ Parkeerexpert Eric Dubois ergert zich aan de parkeerchaos in de stad. Terwijl het aantal auto’s - en bewonerskaarten - elk jaar stijgt, doet hij zes concrete voorstellen zodat Brusselaars en pendelaars hun wagens op legale en betaalde parkeerplaatsen zouden stallen. En dat helpt ook tegen de files: zowat drie op de tien chauffeurs in Brussel cirkelen rond op zoek naar een parkeerplek.

Af en toe fietst Eric Dubois, de directeur van het Brusselse Parkeeragentschap, naar zijn kantoor in de binnenstad. “Dan zie je veel duidelijker hoe erg het gesteld is met het foutparkeren in de stad. Vaak is er geen sprake van parkeren, het is eerder de wagen ergens achterlaten. Daar moet dringend iets aan gedaan worden, al was het alleen maar voor de leefbaarheid van de stad.”

“De parkeerdruk in Brussel is enorm, net zoals in de meeste grote steden,” zegt Dubois.

“De bevolking neemt toe, dat betekent meer auto’s in de stad, en ze vergrijst, dat betekent dat bestuurders die auto ook langer gebruiken.

Daarnaast zijn er meer eenoudergezinnen en meer immigranten uit zuidelijke culturen, wat ook tot meer wagendruk leidt. Specifiek voor Brussel is dat er te weinig aandacht is besteed aan een gecoördineerd parkeerbeleid voor het hele grondgebied van het gewest.”

Dubois doet zijn voorstellen om de parkeerchaos het hoofd te bieden “als betrokken burger”, niet in naam van het agentschap waar hij hoofd van is. “Ik denk aan zes concrete dingen. Eén: voer overal GAS-boetes voor foutparkeren in. Nu kan alleen de politie foutparkeerders beboeten, maar die heeft andere dingen te doen. Daardoor is de pakkans vrij klein. In sommige gemeenten is een GAS-reglement ingevoerd, waardoor ook parkeerwachten boetes kunnen uitdelen. Al het parkeertoezicht gebeurt dan door dezelfde groep. Dat maakt de situatie duidelijker, ook voor de bestuurders.”

“Twee: handhaving is enorm belangrijk. Drijf het aantal controles op,” zegt Dubois, die vergelijkt met Antwerpen waar hij eerder het lokale parkeeragentschap leidde. “Ik heb de indruk dat daar misschien net iets minder foutgeparkeerd werd. Niet omdat de mensen

Eric Dubois Parkeerexpert

“Meer GAS-boetes voor foutparkeren, en duurdere bewonerskaarten”

fundamenteel anders zijn, maar omdat ze wisten dat ze kans maakten op een fikse boete.

Chauffeurs moeten weten dat er intensieve controles zijn, vooraleer ze daar rekening mee houden. Anders krijg je de totale chaos die je nu ziet. Mensen laten hun auto achter op plekken waar dat niet mag, omdat ze weten dat ze daar geen kans lopen op de parkeerbonnen die ze op legale parkeerplaatsen wel kunnen krijgen.”

“Daarnaast zijn er ook meer structurele oplossingen nodig. Zo kom ik aan mijn derde punt: het gewest heeft nieuwe regels in het leven geroepen over het aantal vrijstellingskaarten voor bewoners, en de prijs van die parkeerkaarten, wat een heel positieve evolutie is.

De besluiten verschijnen binnenkort in Het Staatsblad. Maar het aantal vrijstellingskaarten ligt volgens mij te hoog, en de prijs ervan nog veel te laag. Er is een financiële stimulans nodig vooraleer mensen overwegen om hun auto voortaan in een ondergrondse parkeergarage te stallen in plaats van op de straat. Nu zijn parkeergarages nog een stuk duurder.”

“Vier: de Brusselse regering moet zo snel mogelijk werk maken van de tienduizend plaatsen op pendelparkings die in het regeerakkoord staan. Begin volgend jaar beginnen de werkzaamheden aan Coovi in Anderlecht. Het aantal ‘park & ride’-plekken zal er stijgen van 200 naar 1.300. Hoeveel extra pendelparkings er bijkomen tegen het einde van de legislatuur weet ik niet, maar het staat zo goed als vast dat de tienduizend plekken nog niet allemaal gerealiseerd zullen zijn tegen 2019. Dat is ook een gevolg van de enorm lange termijnen voor bouwprocedures in Brussel. Mijn vijfde voorstel is daarom een oproep aan de Brusselse beleidsmakers. Kunnen ze voor publieke voorzieningen die in ieders voordeel zijn, zoals pendelparkings, geen verkorte bouwprocedures in het leven roepen?”

Dubois doet tot slot een oproep aan bedrijven en supermarkten om hun parking ‘s avonds open te stellen voor buurtbewoners. “Dat wordt in 2017 een prioriteit voor het Parkeeragentschap, maar het is niet makkelijk hen te overtuigen. We zullen eerst bedrijven contacteren in de gebieden waar de nood het Sara De Sloover hoogst is.”

20 I BRUZZ 1547 I Donderdag 17 november 2016

VADROUILLE KUNST Expo Oscar Jespers in vroegere woning

Beeldhouwer keert terug naar huis SINT-LAMBRECHTS-WOLUWE - De beeldhouwer Oscar Jespers (1887-1970) heeft nooit veel erkenning gekregen van de gemeente waar hij meer dan veertig jaar woonde en werkte. Nu is er in Sint-Lambrechts-Woluwe eindelijk een expo over hem, en wel in zijn schitterende woning in de Erfprinslaan.

E

r is in de gemeente wel een straat naar hem vernoemd en er staat ook een beeld aan het zwembad Poseidon, maar dat is het zo’n beetje. Terwijl Jespers overal ter wereld – van New York tot Boekarest – tentoonstellingen kreeg, werd zijn werk nooit in de eigen gemeente getoond. Meer nog, toen de kunstenaar er eind jaren twintig een woonhuis annex atelier wilde laten bouwen door architect Victor Bourgeois, probeerde de toenmalige burgemeester het strakke, modernistische project met zijn ‘disproportionele’ ramen tegen te houden.

Na Jespers’ dood in 1970 wilde de familie het pand aan de gemeente schenken, maar die weigerde. Of er moest een fikse som voor het onderhoud bovenop komen.

Maar nu is er dan toch die tentoonstelling in de vroegere woning van Jespers. Het initiatief ging uit van Centre Marinus, een gemeentelijke vzw voor folklore en cultuur. “We overwogen al langer om iets te doen rond Jespers,” zegt directeur Jean-Paul Heerbrant. “Waar kon dat beter dan in het vroegere woonhuis

De burgemeester wou het strakke, modernistische project met zijn ‘disproportionele’ ramen tegenhouden van de kunstenaar? Toen we hoorden dat de huidige bewoner wilde meewerken, hebben we niet geaarzeld.”

Een grote overzichtstentoonstelling is het niet geworden – daarvoor heb je minstens een

Oscar Jespers ruimte als Bozar nodig. Het is eerder een intimistische evocatie van het leven en werk van de beeldhouwer.

Beneden worden sculpturen en foto’s uit de vroege periode in Antwerpen getoond. Jespers woonde en werkte er de eerste veertig jaar van zijn leven. In die periode zocht hij zijn eigen weg, los van die van zijn vader - beeldhouwer Victor - en beroemdere broer, schilder Floris Jespers.

Meermaals kreeg hij forse kritiek op zijn werk.

Alleen de dichter Paul van Ostaijen bleef hem altijd steunen. Jespers was met hem bevriend geraakt tijdens de Eerste Wereldoorlog en mocht later de dichtbundel ‘Bezette Stad’ illustreren.

Eind jaren twintig kende de kunstenaar veel tegenslag. Zijn vijfjarige dochtertje Hella stierf en enkele maanden later ook zijn vriend Van Ostaijen. Het is in die periode dat Jespers overwoog om in Parijs een huis met atelier te laten bouwen door Le Corbusier. Maar de bouwgrond werd voor zijn neus weggekaapt.

Toen Henry Van de Velde, directeur van ‘La Cambre’, hem vroeg om docent beeldhouwkunst te worden, besloot Jespers om met zijn vrouw Mia in Brussel te gaan wonen en vroeg hij architect Victor Bourgeois een huis te bouwen in de Erfprinslaan.

Rik Wouters De beeldhouwer experimenteerde met verschillende stijlen. Op de mezzanine krijg je een overzicht aan de hand van een reeks kleine figuren en bustes. In zijn vroege jaren liet hij zich inspireren door het expressionisme à la Rik Wouters, later door de Egyptische en Griekse oudheid en door Oosterse en Afrikaanse kunst. ‘Perle Fine’, een vrouwenhoofd in wit marmer, is hier een schitterend voor-

in zijn atelier

beeld van. In de jaren vijftig werd zijn stijl meer uitgepuurd. Alleen de trekken van het gezicht waren belangrijk. En in zijn laatste jaren werkte hij zelfs helemaal abstract.

Behalve kleine beelden maakte Jespers ook monumentale sculpturen. Vanaf de jaren dertig kreeg hij steeds meer overheidsopdrachten, onder meer voor de Wereldtentoonstellingen in Brussel, Parijs en New York. Ze hielpen hem het dure huis in Woluwe af te betalen. Van dit monumentale werk zijn modellen in klein formaat en ook een enkel schetsje te zien.

Op de expo is er ook aandacht voor het familiale leven. Centre Marinus publiceert een lang interview met Jespers’ enige zoon Paul. En op de verdieping staan de bustes van zoon, vrouw en schoondochter. Voorts hangt er een schilderij van de hand van zijn broer Floris en werk van zijn vrienden. Oscar Jespers was goed geïntegreerd in het artistieke milieu van zijn tijd. Edgar Tytgat - die even verderop woonde -, Léon Spilliaert, Constant Permeke, Frits Van den Berghe, Hans Arp, Wassily Kandinsky, allemaal kwamen ze langs in de Bettina Hubo Erfprinslaan.

Donderdag 17 november 2016 I BRUZZ 1547 I 21

Het huis Jespers Nu bewoond door kunsthandelaar Jean-François Declercq.

© SASKIA VANDERSTICHELE

‘Als een klein mannetje in een groot schilderij’ Sinds kunsthandelaar Jean-François Declercq in het voormalige huis van beeldhouwer Oscar Jespers in de Erfprinslaan woont, is hij zo goed als genezen van zijn bijna ziekelijke verzamelwoede.

INTERIEUR rond 1930

>

‘Oscar Jespers dans sa maison’ tot 11 december van do tot zo, 13 tot 17u Erfprinslaan 149 Rondleidingen in het Frans.

Perle fine , 1925 © EG FINE ARTS

Jarenlang was Declercq, die ook een reclame- en pr-bedrijfje runt, een verwoed verzamelaar van meubilair, lampen, keramiek, vazen en schilderijen uit de tweede helft twintigste eeuw. “Het ging heel ver, op het maniakale af,” geeft hij toe. “In het appartement waar ik toen woonde, stonden niet een of twee, maar wel veertig bijzondere stoelen en zetels van bijvoorbeeld Eileen Gray of Joe Colombo. Op den duur kon je nergens nog door. En dan had ik ook nog eens tweehonderd stoelen in mijn depot.”

Aanvankelijk hield hij alles voor zichzelf, maar in de loop der tijd werd Declercq ook handelaar in designmeubelen en objecten.

Een en ander veranderde toen hij, na zijn scheiding, per toeval het woonhuis en atelier van Oscar Jespers kon huren. Het witte, modernistische huis uit 1928 met de afgeronde gevel en de brede ramen stond al een jaar leeg en de makelaar kreeg het niet verhuurd.

Het pand, eigendom van Jespers’ zoon Paul, is nog altijd magnifiek, hoewel het niet meer helemaal origineel is. Oorspronkelijk bestond het huis, ontworpen door de avant-gardistische architect Victor Bourgeois, uit een enorm atelier met toonzaal van ruim zes meter hoog. In die ruimte was nog een mezzanine die dienst deed als showroom voor de kleinere objecten. De familie woonde bovenin. Na de dood van Jespers in 1970 besloot de familie om het pand te laten renoveren door een gespecialiseerde architect, zodat het wat geschikter werd voor verhuring en bewoning. Zo kwam er een tussenverdieping in de atelierruimte en werd de betonnen gevel wit geschilderd.

Het pand werd verhuurd aan een fotostudio, daarna aan twee New Yorkse journalisten, nog later aan een diplomaat uit Peru.

Toen Declercq drie jaar geleden zijn intrek nam in het inmiddels beschermde gebouw, trof hij er nog de interieurstijl van zijn voorganger aan: gordijnen met papegaaien, Zuid-Amerikaanse koloniale meubelen en veel kant.

Hij maakte meteen alle muren wit, met hier en daar een wandje in blauw of geel. Vervolgens verhuisde hij zijn hele collectie naar het pand. “Ik realiseerde me al vlug dat ik in een kunstwerk woonde. Ik voel me als een klein mannetje in een groot doek van Mondriaan. Twee, drie schilderijen, één keramieken object en één vaas volstaan voor dit huis.”

Declercq verkocht prompt tachtig procent van zijn verzameling.

Tegenwoordig koopt hij af en toe nog wel iets, maar telkens maar één stuk. En als handelaar beperkt hij zich hoofdzakelijk tot topstukken van meubelontwerper

Jean Prouvé.

Toch begon Declercq na verloop van tijd iets te missen in het huis.

“Dit grote, minimalistische huis met zijn geschiedenis vraagt om tentoonstellingen, om publiek.”

Een jaar geleden begon hij, samen met zijn huidige partner, korte exposities van twintigste-eeuwse en hedendaagse ontwerpers te organiseren. Telkens haalt hij zijn eigen meubelen en boeken weg om van zijn woonhuis een exporuimte te maken. Voor enkele weken trekt hij zich dan terug op de bovenste verdieping waar vroeger ook de familie Jespers woonde.

Zo heeft hij zijn spullen momenteel ook weer opgeborgen om plaats te maken voor de tentoonstelling over de oorspronkelijke bewoner van het huis. Alleen de tafel, commode en zitbank die Jespers destijds voor dit huis liet maken en die Declercq na veel speurwerk op de kop kon tikken, liet hij staan.

HUB

ADVERTENTIE

BRUSSELS READS ALOUD

Voorlezen in vele talen | Reading stories in many languages Lire des histoires en plusieurs langues

VAN 19 TOT 30 NOVEMBER

De Brusselse Nederlandstalige openbare bibliotheken zetten hun deuren open voor meerdere talen MEER INFO: WWW.BRUSSELSREADSALOUD.BE

ANDERLECHT 23/11 – 14:00 uur Arabisch + Nederlands BRUSSEL-LAKEN 23/11 – 15:00 uur Portugees + Nederlands ELSENE 19/11 – 11:00 Lingala/Swahili + Ned. & 15:00 uur Spaans + Nederlands ETTERBEEK 19/11 – 11:00 uur Frans + Nederlands EVERE 19/11 – 10:30 uur Japans + Nederlands GANSHOREN 23/11 – 15:00 uur Roemeens + Nederlands JETTE 23/11 – 15:00 uur Pools + Nederlands

KOEKELBERG 23/11 – 14:30 uur Albanees + Nederlands MUNTPUNT 23/11 – van 15:00 tot 17:00 uur Meerdere talen + Nederlands OUDERGEM 19/11 – 11:00 uur Turks + Nederlands SCHAARBEEK 23/11 – 14:00 uur Chinees + Nederlands SINT-AGATHA-BERCHEM 19/11 – 11:30 uur Spaans + Nederlands SINT-GILLIS 23/11 – 15:00 uur Arabisch + Spaans + Engels + Nederlands SINT-JANS-MOLENBEEK 23/11 – 15:00 uur Arabisch + Nederlands

SINT-JOOST-TEN-NODE 19/11 – 11:00 uur Spaans + Nederlands & 26/11 – 11:00 uur Swahili + Nederlands SINT-LAMBRECHTS-WOLUWE 27/11 – 11 uur Russisch + Nederlands SINT-PIETERS-WOLUWE 26/11 – 10:30 tot 12 uur Italiaans + Nederlands UKKEL 30/11 – 15:00 uur Engels + Nederlands VORST 22 /11 (uitsluitend schoolafspraken) Engels + Nederlands WATERMAAL-BOSVOORDE 25/11 – 9:00 uur Japans + Nederlands

Donderdag 17 NOVEMBER 2016 I BRUZZ 1547 I 23

KUNST Boghossianstichting toont Japanse Zengakunst in Villa Empain

Kracht door eenvoud ELSENE - Een paar lijnen, aangevuld met enkele Japanse karakters. Meer hebben de Zengawerken meestal niet om het lijf. Maar het is precies in die eenvoud en bescheidenheid dat hun enorme kracht ligt.

H

oewel de Zengakunst vooral gelinkt wordt aan Japan en daar haar hoog tepunt bereikte, ontstond de Zenbeweging in India. Wellicht was het de monnik Bodhidharma die Zen (of chan in het Chinees en dhyana in het Indiaas, EH) via China naar Japan bracht.

Het belangrijkste doel van zen is om via meditatie tot een staat van verlichting te komen. Die verlichting kan je bereiken door materiële zaken - en finaal zelfs het eigen zelf - te vergeten. Met dat doel voor ogen schilderen monniken sinds de veertiende eeuw eenvoudige taferelen, meestal voorzien van een koan of spreuk. Zenga betekent dan ook letterlijk ‘zen zien via de lens van de schilderkunst’, en wil een prikkel zijn die ons aanspoort om een beter mens te worden.

Hoewel het allemaal erg serieus klinkt en lijkt, is er in de Zengakunst net veel plaats voor humor.

Zengakunstenaars drijven met alles de spot, ook met zichzelf en zelfs met Boeddha. Bovendien nemen de monniken zichzelf niet te serieus, waardoor fouten niet gecorrigeerd worden. Zo blijven spatten of afdrukken van kattenpoten gewoon bewaard, en vind je op een werk al eens een zin à la ‘Oeps, ik ben een karakter vergeten’.

God van het penseel De Zengawerken waren in eerste instantie dan ook niet bedoeld als kunst, maar wel als didactisch materiaal voor hun leerlingen. Al hebben ze in de loop der eeuwen wel een kunststatus bereikt, en oefenden ze ongetwijfeld een grote invloed uit op Westerse kunststromingen zoals het abstract expressionisme. “Het werk van Ishikawa Jōzan toont bijvoorbeeld duidelijke verwantschappen met abstract expressionistische werken van onder

anderen Robert Motherwell,” zegt curator Asad Raza. “En ook met de performancekunst zie ik parallellen.

Het staat alleszins vast dat een van de Zenga’s er technisch bovenuit springt. Ik vind de prent zelfs bijna te perfect. De rust en beheersing die het werk uitstraalt, worden alleen maar indrukwekkender als je weet dat Jōzan de eerste dertig jaar van zijn leven een samoeraikrijger was.

Daarna heeft hij zich volledig toegelegd op de zengedachte, en werd hij een van de ‘goden van het penseel’.

Ook inhoudelijk behoort die Zenga tot de beste, want de uitgebeelde spreuk ‘Een gedachte drieduizend’

Cirkelvorm

“Zenga is een levende traditie, die nog steeds door de monniken wordt beoefend”

Dit werk van Sokuchōsai Sōsa bestaat uit een ensō, wat cirkel betekent, en een kaō, het monogram van de kunstenaar.

Asad Raza Curator Seeing Zen vormt het fundament van de zenboeddhistische filosofie. Eén interpretatie stelt dat je met één diepe, heldere gedachte alle sferen van het bestaan kan begrijpen. In een andere verklaring wordt een gedachte gezien als iets uit drie lagen, waarbij elke laag uit duizend dimensies bestaat. In één gedachteflits kunnen die allemaal verbonden zijn.”

Unieke selectie Voor Seeing Zen brengt de Boghossianstichting zestig Zengawerken samen. Die zijn afkomstig uit de 560 exemplaren tellende collectie van de Nederlander Felix Hess, die daarmee de grootste westerse collectie

bezit. Curator Asad Raza maakte de selectie in nauw overleg met Hess en met John Stevens, de meest gewaardeerde Zengakenner ter wereld.

“Volgens John Stevens is deze verzameling van zestig werken het beste wat je kan zien buiten China of Japan,” vertelt Asad Raza. “Er zitten werken bij van de veertiende eeuw, maar ook een uit de jaren zestig van de twintigste eeuw. Want Zenga is een levende traditie, die nog steeds door de monniken wordt beoefend.”

Een van de recente werken is meteen een mooi voorbeeld van de extreme eenvoud die zo kenmerkend is voor Zenga. “Het werk bestaat uit een ens ō, wat cirkel betekent, en een kaō, het monogram van de kunstenaar. Met de cirkelvorm schrijft de maker, Sokuchōsai Sōsa, zich in een eeuwenoude traditie in. Want de cirkel behoort tot de oudste symbolen binnen de Zengakunst, en vraagt een perfecte beheersing van het penseel. Als je het leven van Sōsa kent, krijgt deze prent nog een grotere symboliek. Want Sōsa werd geboren in 1901, en maakte de veranderingen in Japan aan den lijve mee.

Net daarom was hij een van de grote voorvechters van tradities, en hielp hij onder meer om de traditionele theeceremonie in leven te houden.”

Om het publiek te laten kennismaken met die tradities organiseert de Boghossianstichting in de tentoonstelling op bepaalde tijdstippen ook meditatiesessies en theeceremonies. Zo kunt u tot 19 december elke maandag tussen 12.30 en 13.30u in de villa terecht voor een meditatiesessie. De volledige programmatie vindt u op hun website.

Elien Haentjens

>

Seeing Zen tot 29 januari, in Villa Empain, Franklin Rooseveltlaan 67, 1050 Brussel. www.fondationboghossian.com

24 I BRUZZ 1547 I Donderdag 17 November 2016

ENFANT TERRIBLE Rahman Ullah Khan journalist Ook al ben ik hier in België veilig, het eerste jaar was ik paranoïde”

NAD

© SASKIA VANDERSTICHELE

Toen ik werd geboren, was het oorlog. Ik heb nooit iets anders gezien in Pakistan, Peshawar. Ik snakte na al die jaren naar rust, geen lawaai meer van bombardementen of gruwelijke oorlogstaferelen rond mij. Al zitten die beelden diep in mijn geheugen gegrift en krijg ik ze moeilijk gewist.

Ik had gelezen dat Noorwegen het meest veilige land in Europa zou zijn. Vijf jaar geleden was het mijn plan me daar te settelen, maar het is na een kort verblijf in een asielcentrum in Antwerpen, Brussel geworden.

Als oorlogsjournalist heb je weinig vrienden.

De taliban in Pakistan beschuldigden me ervan omgekocht te zijn om hen in een slecht daglicht te zetten. De politie dacht dan weer dat ik een handlanger was van de taliban. Meer dan eens kreeg ik op straat het gebaar te zien dat ze me de keel zouden oversnijden (gaat met zijn duim over zijn keel). Ik ben beschoten en werd geraakt door twee kogels (wijst naar zijn zij). Drie keer werd ik ‘s nachts overvallen en vastgehouden, maar ik heb niet kunnen zien wie de daders waren. Ik breng mezelf in gevaar

als ik de waarheid vertel. Toch is de drang om de realiteit en problemen bloot te leggen te groot. Ik kan geen wansmakelijke situatie zien die zich voor mijn ogen afspeelt en er tegelijkertijd blind voor zijn. Ik wil niet aannemen wat de politiek ons probeert wijs te maken.

Ik probeer tot de kern door te dringen en het met mijn eigen ogen vast te stellen. Ook hier in Brussel zie ik dingen gebeuren die niet aan het licht mogen komen of door de pers niet worden opgepikt. Die reflex voor rechtvaardigheid zit in mij.

Ik was in het bezit van een wapen om me te beschermen, maar heb het nooit gebruikt.

Een journalist hier in België zit achter zijn computer op een redactie. Ik trok de bergen in voor een paar dagen in de voetsporen van de taliban. Sinds 1992 zijn er al 59 journalisten omgekomen, ik wou niet de volgende zijn. Ik heb twee keer geprobeerd om terug naar mijn vaderland te gaan, maar mijn broer drukte me op het hart dat de situatie te gevaarlijk is voor mij. Ook al ben ik hier in België veilig, het eerste jaar was ik paranoïde en was ik bang als er

“Een journalist in België zit achter zijn computer.

Ik trok de bergen in in de voetsporen van de taliban” iemand te dichtbij kwam of me raar bekeek.

Ik ging zelfs naar een psycholoog, omdat er zoveel nare gedachten in mijn hoofd zaten.

Mensen zeggen vaak dat ik een moedige journalist ben, maar door te vluchten, raakte ik veel kwijt. Ik ben niet moedig, ik ben dom.

Onderwijs is de sleutel tot een betere toekomst. In Pakistan richtte ik een school op, omdat er geen onderwijs was in die regio.

Ik kreeg daarbij financiële hulp van mijn fa-

Rahman Ullah Khan (43) was een oorlogsjournalsit in zijn thuisland, Pakistan.

Hij is ondertussen vijf jaar in België en droomt ervan ooit weer als journalist te kunnen werken.

milie. Ook stichtte ik een meisjesschool. Nu studeren er meer dan honderd leerlingen. Ik wou er een nieuwe kritische generatie laten opgroeien. Ik kan de mensen niet veranderen, maar door de meisjes toegang te geven tot onderwijs, kunnen zij de mannen misschien beïnvloeden.

Zelfs hier in Brussel blijf ik de situatie van mijn thuisland op de voet volgen. Ik lees dagelijks de BBC-website en Pakistaanse kranten.

Ik kan niet leven zonder kranten. Mijn hart blijft bloeden. Ik woon alleen in een studio in Schaarbeek. Gelukkig hoor ik mijn familie in mijn thuisland bijna elke dag. Ik werk in de keuken van het sociale restaurant Elan in Schaarbeek. Als ik aan de afwas begin, voel ik mijn ego een beetje afbrokkelen. Dat ego is bij journalisten nogal groot (lacht). Ik wil niet breken, ik wil veranderen. Ik moet als 43-jarige man mijn leven helemaal heropbouwen.

Ik moet weer van nul beginnen, maar het is nog altijd mijn droom om een groot journalist te worden.

Hilke Andries

Donderdag 17 november 2016 I BRUZZ 1547 I 25

NICK TRACHET Brussel en de wereld culinair ontdekt Volgende zondag is Stir-up Sunday in Engeland. Dat is geen dag om te wokken (stir fry), maar de aanhef van een gebed dat op die dag wordt opgezegd ter voorbereiding van de advent. In de Britse traditie is dit de dag waarop het kerstdessert, de plumpudding, op voorhand wordt klaargemaakt. Ik ontdekte een recept in een boek van Prue Leith, en het heet voluit: King George cannonball plum pudding. Prue Leith is één van de zeldzame hedendaagse auteurs van kookboeken waar je ook echt uit kan koken. Ik heb het grootste deel van de recepten uit haar ‘Cooking for Friends’ uit 1978 al uitgeprobeerd, ze kloppen als een bus en als je doet wat ze schrijft, dan lukt het. Voor een onhandigaard als ik kan dat tellen.

Dit recept is zo bizar dat ik het u niet wil onthouden. Ik heb het zelf al twee keer met succes gemaakt.

Laat 100 gram droge pruimen wellen met een flesje bruin bier. Ontpit ze wanneer ze zacht zijn en hak de pruimen klein. Voeg het sap en de geraspte schil van een citroen toe aan de pruimen en het bier. Voeg twee eetlepels kandijsiroop toe, vier lepels rum en drie eieren. Goed mengen.

Plumpudding

In een grote kom doet u nu 100 g zelfrijzende bloem, 225 g fijngehakt hard kalfsvet (niervet, vragen bij de slager, in Engelse winkels verkopen ze het als shredded sue), 225 g verkruimeld vers wit brood, 350 g bruine suiker, 50 g amandelschilfers, 225 g krenten, evenveel rozijnen en sultana’s, 100 g gekonf ijte sucadeschil (gehakt), een snuif vierkruidenmengsel, kaneel en nootmuskaat. Een snuif zout. Hier giet u het vloeibare mengsel bij en kneden maar. Stir it up! Dat kneden is beter dan roeren, zoals het traditioneel moet. Ieder lid van de familie hoort normaal zoveel keer te roeren als zijn leeftijd in jaren, als iedereen er zijn handen in stopt, dan wordt dat een boel. Tenslotte worden er cadeautjes in verstopt, zoals zilverstukken of hangertjes. Die laatste traditie wordt tegenwoordig wel afgeraden door tandartsen.

De brij giet u nu in een van binnen beboterde stevige polytheen zak (zoals voor de diepvries of zo), die

“Stir up, we beseech thee, O Lord” u dan met koord zo dichtbindt dat er een bal ontstaat. Die bal doet u in een handdoek die u ook stevig dichtbindt en dan hangt u die hele plunjezak in een grote ketel met kokend water. Ik deed dat met een koord, bevestigd met een verfpothaak aan de dampkap. De zak mag de bodem niet raken, anders wordt uw bal plat. Kook dit alles gedurende… tien uur. Doe er regelmatig wat kokend water bij, want het water in de ketel verdampt. Na die tijd laat u de bal wat afkoelen en pelt u er

dan de plastic zak af, die eventueel gescheurd kan zijn, maar dat is niet zo erg. Doe de pudding - die er ondertussen uitziet als een oud brood - in een broodzak en leg in de kelder tot kerstmis.

Op de grote dag gaat de pudding weer in een beboterde zak in een pan met water, maar deze keer voor (maar) drie uur.

Uithalen en opdienen met een takje hulst erop en overgoten met brandende rum of cognac.

Dat van die plastic zak vertrouwde ik niet helemaal en ik ben verder gaan opzoeken hoe men dat deed voor de tijd van de plastic zakken. Een keukendoek wordt eerst grondig ingevet met boter en daarna ruim bestrooid met bloem. In het kokende water vormt dat een ondoordringbare laag. Het kookwater moet buiten de pudding blijven. Bij één van mijn pogingen vergat ik dat grondig te doen en was het resultaat een zompige bal die in de kelder al snel begon te schimmelen. Veel plumpudding wordt vandaag niet meer in bal-

vorm gemaakt, maar in een kom.

Er bestaan daarvoor zelfs speciale pudding bowls. Afgedekt met enkele lagen aluminiumfolie en stevig toegebonden gaart hij dan makkelijker, staande in de ketel met water. Het nadeel is dat je op het einde geen bal, maar een halve bal hebt.

Deze cannonball pudding uit Leiths recept is wel een groot ding, als je gewoon al de ingrediënten optelt kom je aan zo’n 2,4 kilo. Daarenboven bezet de bereiding ervan tijdens de feestmaaltijd het keukenvuur voor wel heel lange tijd. Dus is het misschien verstandiger de plumpudding te serveren op een andere dag, gewoon om de pudding zelf te vieren? Honger zal u er niet aan overhouden.

O, en dat flamberen? Warm hiervoor de rum of brandewijn lichtjes op in een pannetje vooraleer hem aan te steken. Als hij te koud is, wil hij niet branden, als hij te warm is, krijgt u een gevaarlijke steekvlam die snel is uitgebrand, voorzichtigheid is hier de boodschap. Smakelijk.

De hele reeks nalezen? > BRUZZ.be/trachet

ADVERTENTIE

konseirs tejoêter cabaret expo rondlaaidinge talk-show literaire salons one-man shows verkeezing brusseleir van’t joêr en vè et leive brussels stamenei powezee …

www.bebrusseleir.be

ADVERTENTIE

Illustratie: Fulya Toper

ZWIJGSTIL

LUISTERFESTIVAL IN BRUSSEL

18.11 & 19.11

MET FRIEDA VAN WIJCK • SIEN VAN KETNET • JOHAN VERMINNEN • HUBERT DAMEN • GEERT VAN ISTENDAEL • JAN HAUTEKIET • RADIO 1 LIVE • HOORSPELEN • LUISTERQUIZZEN • WORKSHOPS • CONCERTEN • GELUIDSWANDELINGEN • HOOR D’OEUVRES

WWW.LUISTERFESTIVAL.BE be brusseleir

be b

be brusseleir

be b

be brusseleir

be b

be brusseleir

be b

goesting in ‘t Brussels

goesting in ‘t Brussels

goesting in ‘t Brussels

goesting in ‘t Brussels

ADVERTENTIE

Zondag 18 december 2016 10u30 tot 13u30

Benefietconcert @huisvandeMens Brussel

Ten voordele van vzw Vergeet de kinderen niet!

Schrijf je in via www.vrijzinnigbrussel.be/benefiet

Donderdag 17 november 2016 I BRUZZ 1547 I 27

CULINAIR Tweedaagse nostalgie naar witloofteelt en proeverijen

Festival witloof! Harens goud Haren als bakermat van de Brusselse witloofteelt is weer helemaal in.

HAREN - In het volle seizoen van witloof uit volle grond pakt gemeenschapscentrum De Linde uit met een culinair weekend. Voor smakers van het ‘witte goud’ uit landelijk Brussel.

Haren mag zich met Schaarbeek en Evere, de bakermat van de ‘Brusselse’ witloofteelt noemen, met opnieuw telers in volle grond.

Dat vraagt om proeverijen. Vzw Sputnik serveert dan ook de tweede editie van het ‘Festival Witloof!’ met een ovenschotel van geleide wandelingen, cinema (de kortfilm ‘Julien’, over de lokale witloof boer), concerten van Chicón Ritmo en Louise (Fernant Zeste en Celien De Pelecijn), een aperitiefconcert in de Sint-Elisabethkerk, een tentoonstelling ‘Meesterwerkjes van

Marcel Hofmans’ en een kinderatelier.

Ook wordt het nostalgische decor van café Aux Trois Rois heropgebouwd in een tijdelijk pop-upeetcafé. Daar staan volkse stamineespelen en ambachtelijke bieren te wachten en roeren drie kookploegen (van Estafette, het Buurthuis en Maria Assumpta-Opwijk) in de pot, van het verse en lokaal aangeleverde witloof. Voor liefhebbers van streekproducten en dito ambiance.

Jean-Marie Binst

>

Festival Witloof! Harens Goud 19 & 20/11 GC De Linde, Cortenbachstraat 7, Haren www.sputnik.brussels, 0497/284.653

ADVERTENTIE

NIEUWE OPLEIDING

DRONE PILOOT

Laptopia Elke week scant Michaël Bellon met zijn laptop een plek in Brussel die tot de verbeelding spreekt, en geeft hij aan wat er eventueel nog aan kan verbeteren.

Villa Empain Zondag 6 november, 15u

Het is in wezen een rijhuis, want op de Franklin Rooseveltlaan staan alle villa’s netjes op een rij. Maar het is wel het mooiste huis in de rij. En dan ook nog eens het enige waar je zomaar zonder afspraak binnen mag. Op de laan is er hier en daar nog wel een parkeerplaats voor Jan Publiek tussen die voor het corps diplomatique van de ambassades, dat tijdens het weekend immers bij mama thuis in Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten zit om de was van de week te laten doen.

Slechts een klein poortje van het smeedijzeren hek staat open. Dat moet volstaan voor het bescheiden aantal nieuwsgierigen dat de weg naar de villa vindt. Eens dat poortje voorbij, is het toch even naar adem happen. Dit monument verschuilt zich niet achteraan een riante oprijlaan, maar verrijst voor je neus als een bergwand.

De villa is een volle maat groter dan de gebruikelijke modellen. Het is de Magnum van de woongelegenheden, de SUV onder de residentiële verblijven.

Wie een beetje van art deco houdt, blijft niet ongevoelig voor de elegante lijnen, en de manier waarop zij, met de nodige afstandelijkheid, maar ook met superieure precisie, de perfecte verhouding aangaan. De volumes eindigen in perfect afgeronde hoeken, de strakke vlakken kregen een gouden randje. Het licht door de ramen doet het lijken alsof het koele, gepolijste graniet van de gevelstenen van binnenuit wordt verhit.

Binnen wordt ook duidelijk wat de bedoeling is van het maatje meer: ruimte krijgt hier alle ruimte. En als ze uiteindelijk toch moet worden begrensd, dan met edelmaterialen: smeedwerk, mozaïek, bladgoud, alle marmersoorten uit de catalogus, en van exotisch hout planken. Het beste wat de natuur ons te bieden heeft. Ik zou durven te zeggen dat deze bomen niet voor niets zijn gekapt, en dat ook de steen hier beter tot zijn recht komt dan in de groeve. Ook al werden ze omgesmolten

en verzaagd om in nieuwe formaties en patronen te worden gelegd, brons en eikenhout hebben de waardigheid en ongenaakbaarheid die ze daarbuiten uitstraalden niet verloren.

Je ziet duidelijk aan de bezoekers van Villa Empain dat ze genieten van deze sessie huizen kijken. Oneigentijdse luxe en kwaliteit worden even bereikbaar, en dus gaan ze eens goed zitten in die fauteuil die aan de Zavel 20.000 euro zou kosten. Of herschikken ze een bloemetje in het boeket dat de centrale hal nog wat verder opfleurt. Maar echt wennen doet het niet.

Zo’n villa voelt niet vertrouwd aan. Ze ziet er - weliswaar na restauratie - nog steeds uit zoals Michel Polak ze in 1930 op plan tekende. Nergens een gyprocwandje of een achteraf ingebouwde kast te bespeuren.

Niks geen bricolage, wel een ontstellend gebrek aan valse plafonds en surrogaatlaminaat. Zelfs de bakelieten schakelaars zijn stijlvol, en de radiatoren zitten netjes achter een cache. Alles is zonder compromissen gerestaureerd en van slijtage is geen sprake.

De verdeling van de kamers over twee verdiepingen rond de vide is zo transparant als Alpijns bronwater.

De alomtegenwoordige geometrische figuren laten geen plaats voor kromme gedachten. Dat vindt een beetje proleet onleefbaar. Dat Jacky Ickx hier ooit in zwembroek naar het riante zwembad liep, kon misschien nog kloppen, dat een doodgewone bezoeker in dikke jas door de slaapkamer van mevrouw Empain banjert niet helemaal.

“Alles is zonder compromissen gerestaureerd en van slijtage is geen sprake” Michaël Bellon

· Uniek in Brussel · I.s.m. pilotenschool BAFA · Officieel erkend door FOD Meer info?

02 421 17 70 www.syntrabrussel.be

JANUARI 2017

>

In Villa Empain loopt een tentoonstelling over Japanse Zengakunst.

Meer daarover op p 23

De hele reeks nalezen? > BRUZZ.be/laptopia

28 I BRUZZ 1547 I Donderdag 17 november 2016

VOETBAL – Meer dan alleen titelambities met RWDM

‘Nu ben ik een man op het veld’

“Natuurlijk is niets in het voetbal zeker, maar het project van RWDM is ideaal voor mij.”

SINT-JANS-MOLENBEEK – Voetballers die ook supporter zijn van hun club worden schaarser, maar Nicolas Maeyens (24) is er nog zo een. Hij maakte zijn debuut bij FC Brussels en keert nu terug naar RWDM. Een keuze van het hart, maar ook met titelambities.

I

k vind dat je als jonge gast vooral moet spelen, niet op de bank zitten. Daarom heb ik Anderlecht op mijn veertiende verlaten,” vertelt Maeyens. “Ik kwam bij FC Brussels terecht, speelde er op mijn zestiende al bij de reserven en maakte als zeventienjarige mijn debuut in tweede klasse.

Mijn keuze was dus de juiste.”

Het is in een ploeg met onder anderen Le Postollec, Lutula en Veselinovic dat de jonge Maeyens zijn eerste stappen bij de grote jongens zette. Twee seizoenen lang maakte hij deel uit van de eerste ploeg. Dat

ging met ups en downs. “Ik herinner me mijn eerste wedstrijd nog goed: thuis tegen Doornik. We wonnen met 1-0 dankzij een goal van Lutula. Een fantastische herinnering.

Je debuut maken in het Edmond Machtensstadion is toch wel wat.”

“Ik was maar gedurende sommige periodes een titularis. Bij het begin van mijn derde seizoen kreeg ik van Michel De Wolf minder speelgelegenheid en ben ik over mijn toekomst beginnen na te denken. Ik besliste opnieuw te studeren en in een lagere divisie te spelen, bij Woluwe-Zaventem. Dat ik in de vesti-

ADVERTENTIE

S OCIALE V ERHUURKANTOREN (SVK) V E R H U U R U W G O E D ZO R G E LO O S Het SVK garandeert : = een stipte huurbetaling = een degelijk verhuurbeheer = het ouderhoud van uw woning = hulp bij renovatie = fiscale voordelen

www.fedsvk.be - 02 412 72 44

© MICHEL OOSTERS

aire hoorde hoe sommige spelers niet betaald werden, of dat ze thuis ineens geen warm water meer hadden, heeft ook wel een rol gespeeld.

Ik had het geluk dat Vermeersch me graag had en ik op tijd werd betaald (lacht).”

De tocht van de turnleraar in lagere divisies begon goed, want na twee en een half seizoen bij Woluwe-Zaventem, dwong de ploeg de promotie af naar tweede klasse.

Zijn contractverlenging lag achteraf klaar, maar door een misverstand ging dat niet door. Uiteindelijk trok hij naar Waterloo. “Daar werd aan een mooi project gebouwd, maar het werd een raar seizoen, waar de best betaalde spelers op het einde geen cent meer kregen. De voorzitter was nogal speciaal, in de stijl van Vermeersch.”

Vier rode kaarten “Vorig seizoen speelde ik voor Pepingen. Daar had ik een mooi contract. Dat stop ik niet weg, maar de mentaliteit viel tegen. Ze zijn er zeer Vlaamsgezind. Ik ben niet perfect tweetalig, maar het lukt me meer dan behoorlijk. Dat ik dat seizoen ook nog eens vier rode kaarten pakte, hielp uiteraard niet. Al bij al heb ik er wel een degelijk seizoen gespeeld. Daarom vind ik het niet erg om in lagere divisies te spelen.

Ik word nog altijd beter. Door veel te spelen, krijg je veel zelfvertrouwen, neem je meer verantwoordelijk en durf je te ondernemen. Bij Brussels werd me verweten dat ik te lief was op het veld. Wel, nu ben ik een man op het veld.”

Maeyens was vorig seizoen een paar keer te zien in het Edmond Machtensstadion. Niet als speler, maar als supporter. Hij stond meteen ach-

ter het project en was er vorig jaar al graag bij geweest, maar hij had al getekend bij Pepingen. “Tijdens de eerste match die ik bijwoonde, tegen Sterrenbeek, dacht ik: ‘Op dat veld wil ik staan.’ Spelen voor een paar duizend man is veel leuker dan voor vijftig man.”

“Het is overdreven om te zeggen dat tekenen bij RWDM een droom was.

Met die ploeg in eerste klasse spelen zou dat wel zijn. Maar het is natuurlijk fantastisch om terug te keren en voor zo’n enthousiast publiek te spelen. Voor die mensen wil je alles kapot spelen. Ik ben supporter van de club, ja, maar dat maakt geen verschil op het veld. Ik geef altijd alles voor mijn club.”

lers komen en gaan, maar de basis zal blijven, denk ik. Een scenario zoals Beerschot is ook hier mogelijk. De spelers hebben getekend voor de ambitie van de club.”

Niet alleen het ambitieuze project van de club spreekt de spelers aan, ook de goedgevulde tribunes. De trouwe aanhang van RWDM is een echte troef, dat zullen ze zaterdag in de derby tegen Léopold Ukkel opnieuw bewijzen. “Voor zo’n publiek moet je alles geven. Onze supporters zijn het voorbeeld van een twaalfde man. Het is nog iets anders dan bij FC Brussels. Vroeger kwamen ze naar de ploeg kijken die in hun stadion speelde, nu komen ze naar hun ploeg kijken.”

“De derby blijft toch wel iets bijzonders. De supporters kennen mensen uit de gemeente van de tegenpartij en sommige spelers, zoals ik, kennen heel wat tegenstanders. Bij pakweg Manage ken ik weinig volk, bij Ganshoren bijvoorbeeld heel de ploeg. Een derby is toch altijd een tikkeltje specialer.”

Nicolas Maeyens, voetballer RWDM Een zege in de derby moet RWDM helpen om de tweede periodetitel binnen te haMaeyens is als middenvelder de link len. Zoals Maeyens aanhaalde, is tussen de verdediging en de aanval. de titel dé prioriteit. Hij deelt het Hij staat veel aan de basis van acenthousiasme van de tribunes en ties, is belangrijk in balrecuperatie wil hogerop. “Ik heb de afgelopen en heeft een goede trap. Met die seizoenen een paar clubs gehad, kwaliteiten is hij een van de troeven nu wil ik stabiliteit. Natuurlijk is van een ploeg die niet onder stoelen niets in het voetbal zeker, maar het of banken steekt dat ze voor de titel project van RWDM is ideaal voor gaat. “We willen kampioen worden, mij. Wat de toekomst brengt, weet dat is duidelijk. Daar praten we met ik niet. Ik zie mij niet meteen vertrekken. Als ik de kans zou krijgen mekaar over, maar dat betekent niet om nu te tekenen om met RWDM dat we denken dat we er al zijn. We in divisie 1B te spelen binnen zes onderschatten niemand.” à acht jaar, zou ik dat met de ogen “Deze ploeg zal een paar seizoenen Tim Schoonjans dicht doen.” standhouden. Er zullen wel wat spe-

“Onze supporters zijn het voorbeeld van een twaalfde man”

Donderdag 17 november 2016 I BRUZZ 1547 I 29

SPORTagenda

ESTAFETTE FILIP VAN DER ELST Het duel tussen België en Estland stond bol van de mooie momenten. Eden Hazard, Dries Mertens, Romelu Lukaku en hun vrienden legden bijwijlen oogstrelend voetbal op de mat. Het Belgische publiek lijkt zich weer een beetje te verzoenen met de nationale ploeg. Toch is de Belgische voetballiefhebber af en toe iets te veel een verwend nest. De kritiek na het afgelopen EK was over de volledige lijn terecht, laat daar geen twijfel over bestaan. Maar het uitfluiten van Romelu Lukaku, in de vorige wedstrijd en ook zondagavond een klein beetje, raakt kant noch wal. Een speler die goed op weg is om de Belgische topschutter aller tijden te worden, verdient beter. Bij het aarzelende begin van de tweede helft klonk er even gemor, ook al stond het toen al 3-1 en werden we voor de rust getrakteerd op enkele combinaties, doelpogingen en goals om duimen en vingers van af te likken.

Het ergste moest dan nog komen: in de slotminuten gunde bondscoach Martinez de veteraan Timmy Simons een invalbeurt. In extremis opgeroepen ter vervanging van de geblesseerde Kabasele, en 24 uur later de oudste Rode Duivel ooit, met 39 jaar, 11 maanden en 2 dagen. En toch klonk er boegeroep toen de speler van Club Brugge het veld betrad.

Kwam het protest van supporters van een andere club? Of van mensen die vinden dat Simons geen plaats heeft in wat als de beste Belgische ploeg ooit omschreven wordt? Voor geen van beide redeneringen valt veel begrip op te brengen. Uiteraard heeft een speler als Simons weinig te zoeken bij een elftal dat internationale prijzen wil pakken. Maar geconfronteerd met een overvolle ziekenboeg, vooral in de verdediging, had Martinez weinig andere opties die meteen beschikbaar waren.

Ook ik ben geen liefhebber van de voetballer Timmy Simons, wiens beste jaren al even achter ons liggen, maar het eerbetoon dat hij cadeau kreeg van Martinez, heeft hij dubbel en dik verdiend. Door überhaupt te komen opdagen in de jaren dat wedstrijden van de Rode Duivels meer op een aflevering van ‘Fawlty Towers’ leken. Door niet te morren toen hij twee jaar geleden – terecht – werd opzijgeschoven voor het WK in Brazilië. Door onmiddellijk zijn sporttas klaar te maken en naar Brussel te rijden, toen Martinez hem op een rustige zaterdagavond belde. In de drang naar tiki-takavoetbal en wondermooie doelpunten vergeet het Belgische publiek zo nu en dan de waarde van mooie, menselijke verhalen. Een oude kraan, overgebleven uit een mislukte generatie, die in dit

Donderdag 17 november Sportdag aangepast sporten

sterrenensemble zijn moment de gloire krijgt: mooi.

Simons is niet de eerste voetballer die langer doorgaat dan de houdbaarheidsdatum op de verpakking voorschrijft.

In mijn eerste jaren als supporter van RWDM, medio jaren negentig, maakte ik kennis met de onbetwistbare kapitein en een patron in het Belgische voetbal: Guy Vandersmissen. Ooit scoorde hij met Standard in de finale van een Europese finale tegen Barcelona. Slechts vier spelers speelden meer wedstrijden in eerste klasse dan hij, met 577 selecties.

Voor de goede orde: Raymond Mommens van Lokeren en Charleroi is de onbetwiste nummer één.

Zo’n twintig jaar geleden beleefde hij één van zijn mooiste momenten ooit.

Op 2 november 1996 scoorde hij het enige doelpunt voor RWDM in de toen altijd fel beladen derby, in en tegen Anderlecht. De toen al bijna 39 jaar oude Vandersmissen legde het Astridpark het zwijgen op. Ik ken aardig wat supporters van RWDM die nog altijd met veel emotie terugdenken aan dat moment. Toen RWDM later een nieuwe trainer nodig had, werd Vandersmissen speler-trainer: hij was immers een ancien die altijd klaarstond wanneer men hem nodig had. Nog iets waarin hij op Timmy Simons lijkt.

“Papy Guy” speelde zes seizoenen en 184 wedstrijden voor RWDM. Hij was al dik in de veertig toen hij uiteindelijk zijn afscheid vierde. Een afscheid in mineur, want Vandersmissen had niet kunnen voorkomen dat RWDM naar tweede klasse degradeerde. Ik was er als kind bij op zijn laatste wedstrijd als speler, een met 5-1 gewonnen wedstrijd tegen Lokeren, waarin Vandersmissen een vrije trap tegen de touwen knalde.

Het betekende niet het einde van Vandersmissen in Molenbeek: hij had dan wel zijn schoenen aan de haak gehangen, maar bleef wel bij de club als trainer. Lang duurde dat niet, want na een mindere periode werd hij nog voor de winterstop aan de kant geschoven. Vandersmissen was zo gedegouteerd van het voetbal dat hij nooit nog een functie bij een club uitoefende. Intussen is hij hoofdzakelijk spelersmakelaar, onder meer van Rode Duivel Simon Mignolet. De spotlights zocht hij niet meer op, echte erkenning voor zijn imposante carrière heeft hij nooit gekregen.

Laten we hopen dat het Timmy Simons beter vergaat.

Respect voor oude heren

Journalist Filip Van der Elst kijkt bij het betreden van een voetbalstadion eerder naar de tribunes dan naar de grasmat

GYMNASTIEK – Jaarlijks gala brengt gymnasten samen

Gymspektakel voor jong en oud UKKEL – Een spektakel waarvan toeschouwers sterretjes in de ogen krijgen, dat biedt het gala van Gym Pour Tous van zaterdag.

Bij Gymnastique Pour Tous komen al de disciplines van gymnastiek aan bod. Het is een demonstratiediscipline is, en dus non-competitief, en staat open voor iedereen: sporters in alle maten, jong of oud. En: plezier staat centraal. Dat geldt ook voor het jaarlijkse gala van de Franstalige Gymnastiekfederatie, dat dit jaar (zaterdag vanaf 19 uur) plaatsvindt in

het sportief centrum van Neerstalle. GymnoRythmies Ukkel staat in voor de organisatie.

Het gala staat open voor alle clubs van het land. Dat zullen vooral Franstalige clubs zijn, maar er worden ook Nederlandstalige clubs verwacht. Omdat het vroeg op het seizoen komt, verkiezen sommige clubs niet deel te nemen. Het belooft wel de moeite te worden, want onder de deelnemers zijn leden van de Belgische ploegen die het in juli nog uitstekend deden tijdens Eurogym, het grootste Europese evenement voor gymnasten van twaalf jaar en ouder.

Aan het gala nemen gymnasten vanaf vijf jaar deel. Zij voeren oefeningen in ritmische gymnastiek op, oefeningen op de trampoline en tonen nog meer kunstjes. Dat gebeurt telkens in groep. Kwaliteit en spektakel gegarandeerd. Een spektakel vol plezier, want van een competitiesfeer is geen sprake, al zullen de deelnemers wel de nodige zenuwen hebben. Sommige gymnasten komen ’s ochtends samen, leren een choreografie aan en stellen die tijdens het gala voor. Het gala wordt afgesloten met de flashmob die de Belgen tijdens de afgelopen Eurogym hebben getoond om aan te kondigen dat de competitie in 2018 Tim Schoonjans plaatsvindt in Luik.

>

Meer informatie vindt u op www.ffgym.be.

De sportdienst van de Vlaamse Gemeenschapscommissie organiseert samen met Odisee–Campus Parnas een sportdag ‘Aangepast sporten’.

Volwassenen met een matige verstandelijke beperking kunnen in Campus Parnas (Dilbeek) van 10 tot 14.30u springen, dansen en sporten.

Vrijdag 18 november Body Balance Een combinatie van yoga, pilates en tai chi, dat is in het kort wat body balance is. Het biedt een volledige work-out aan waarbij de spieren verstevigd worden en aan het evenwicht en de lichaamshouding wordt gewerkt. Body balance is ideaal voor buik, billen en rug. Geïnteresseerd kunnen terecht in gemeenschapscentrum Den Dam (Oudergem), waar vijf weken lang (van 18 tot 19u) een cursus plaatsvindt. Deelnemen kost 25 euro.

Zaterdag 19 november Boksgala Untouchable Brussels Promotion organiseert in samenwerking met l’Esquive Ixelloise en Emergence XL een boksgala. Op het programma staan drie gevechten van eliteboksers en tien gevechten van amateurboksers, onder meer met de beste boksers van l’Esquive Ixelloise. Er wordt vanaf 18u gevochten in de zaal van Emergence XL (Scepterstraat 13-19, Elsene). Informatie op www.untouchablebxlpromotion.be.

Voetbalderby RWDM ontvangt voor zijn tweede derby van het seizoen Léopold Ukkel in het Edmond Machtensstadion. De thuisploeg gaat vol voor de titel en zal met niets minder dan de zege tevreden zijn.

Ze aast ook op revanche azen, want stamnummer vijf kwam vorig seizoen met 0-2 winnen in Molenbeek. Aftrap zaterdag om 19.30u.

Zondag 20 november Stair Climbing Race Dankzij de trappenloop van het Sheraton hotel heeft stair climbing wat bekendheid verworven in Brussel. Dit jaar kunnen liefhebbers opnieuw de 466 treden beklimmen om de top, op de dertigste verdieping, te halen. Om 9u begint de Kid’s run, vanaf 9.30u is het aan de volwassenen. Zij doen er gemiddeld vijf minuten over. De trappenloop is ten voordele van Unicef Road to Awareness.

Op www.sheratonbrussels.com/stairclimb kunt u terecht voor meer informatie. Het aantal plaatsen is beperkt.

Intergenerationele dansworkshop Wim Vandekeybus nodigt ter gelegenheid van de Kunstendag voor Kinderen (www.kunstendagvoorkinderen.be) choreograaf Seppe Baeyens uit voor een intergenerationele workshop rond hedendaagse dans. Samen met jongeren, volwassenen en ouderen gaat hij met kinderen op zoek naar wat dans voor hen betekent. Techniek is niet het belangrijkste, wel hoe ideeën samen vertaald kunnen worden naar dans. De workshop is voor kinderen vanaf zes jaar en vindt van 10 tot 13u plaats in Ultima Vez (Zwarte Vijverstraat 97 in Molenbeek). Meer informatie op www.sportinbrussel.be.

Tim Schoonjans