BRUZZ - editie 1539

van 22 tot 28 SEPTEMBER 2016

N° 1539 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW, FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE, AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X P303153

JUNKIEVERDRIET in het hart van de stad p 3, 6 - 7

© PETER DETAILLEUR

DE AANSLAGEN ZES MAANDEN LATER

Michael Bellon (Laptopia) aan het zwembad

HortaMUSEUM breidt uit

‘ Er komt altijd een dag waarop Leo en Haribo het halen van Speedo’

‘ We kunnen eindelijk wedijveren met Europese art-nouveauhuizen’

p 25

p 20 - 21

zes maanden later DE AANSLAGEN OVERLEVENDEN VERTELLEN

Overlevenden vertellen p 10 - 13

2 I BRUZZ 1539 I Donderdag 22 september 2016

EDITO Sof

STEVEN VAN GARSSE, Chef Weekblad “De invoering van tweetalige lijsten zou een substantieel machtsverlies voor de Nederlandstaligen inhouden”

COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België 20 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw. Buiten België 30 euro per jaar.

OPLAGE 62.609 exemplaren.

ADVERTEREN? Barbara Hartert 0478-84.01.93 ALGEMENE DIRECTIE Jo Mariëns ALGEMENE HOOFDREDACTIE Jeroen Roppe WEEKBLAD & MAGAZINE Steven Van Garsse (chef ) EINDREDACTIE Elien Haentjens ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier.

REDACTIE Jean-Marie Binst, Laurent Vermeersch, Bettina Hubo, Danny Vileyn.

MEDEWERKERS Michaël Bellon, An Devroe, Elien Haentjens, Wauter Mannaert, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet.

FOTOGRAFEN Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Jo Voets.

DISTRIBUTIE Ute Otten VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van de nv Roularta en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

ONS MAILEN? Al onze mailadressen zijn volgens dezelfde structuur opgebouwd: voornaam.naam@bruzz.be

Minister-president Rudi Vervoort (PS) is er bij het begin van het parlementair jaar in geslaagd om de aandacht naar zich toe te trekken.

Hij lanceerde in Le Soir enkele boude voorstellen voor de hervorming van de Brusselse instellingen. Werkt altijd.

Politieke opponenten kunnen niet achterblijven en voeren hun nummertje op.

Ook nu. Iedereen tevreden.

Vervoort vertelde er slechts en sourdine bij dat zijn voorstellen een tweederdemeerderheid behoeven in het federaal parlement, waar de PS in de oppositie zit. De kans dat zijn voorstel nog maar besproken wordt, is nihil.

Vervoort kreeg een dag later applaus van Laurette Onkelinx, maar de ‘straffe’ uitspraken waren niet meer dan een sof. Ze vallen onder de categorie profileringsdrang, die, zo zou men kunnen denken, het gebrek aan daadkracht moet verhullen van het eigen regeerwerk. De openingszitting van het Brussels parlement zelf was er alvast één in mineur.

Als we dan toch de communautaire boodschap van Vervoort tegen het licht houden, zien we aan de ene kant een voorstel dat aan Vlaamse verzuchtingen tegemoetkomt. Vervoort stelt voor om parlement en gemeenteraad af te slanken en raakt daarbij niet aan belangrij-

ke verworvenheden van de Nederlandstalige minderheid in dit stadsgewest: de gewaarborgde vertegenwoordiging in het parlement en de dubbele meerderheid in de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie.

Maar er zit ook een flinke angel aan.

Vervoort wil tweetalige lijsten voor de gewestverkiezingen. Op zich valt daar iets voor te zeggen. Wie een Brussels beleid wil voeren, doet dat best wars van taalregimes.

Alleen heeft politiek ook met macht te maken. En dan is het onmiskenbaar zo dat de invoering van tweetalige lijsten een substantieel machtverlies voor de Nederlandstaligen inhoudt.

Het volstaat om naar het recente verleden te kijken. Alleen Groen en PVDA zijn erin geslaagd om bij de laatste federale verkiezingen een tweetalige lijst te maken. Open VLD, SP.A, CD&V en N-VA moesten node met een minilijstje aan een kamikazeopdracht beginnen.

Zonder succes.

Als Nederlandstaligen ooit zomaar met tweetalige lijsten akkoord zouden gaan, quod non, dan zijn ze veroordeeld om de rol van lakei te spelen. Dan zijn ze à la merci van de Franstalige partijhoofdkwartieren. Dan hebben de Vlamingen op termijn niets meer in de pap te brokkelen in hun eigen hoofdstad.

WAUTER MANNAERT

“

Bij de Turkse overheid heerst, los van wie er aan de macht is, de mentaliteit dat je de staat tegen zijn eigen onderdanen moet beschermen, in plaats van omgekeerd” Mete Öztürk voormalig hoofdredacteur van Zaman Vandaag ( in ‘Knack’).

“

Vijftig procent van de 18.196 boetes uit 2014 en 2015 in Molenbeek werd niet betaald.

Vreemd is dat niet.

Vreemd is wel dat er geen herinnering wordt gestuurd” JEF VAN DAMME SP.A-gemeenteraadslid (in ‘La Dernière Heure’).

Donderdag 22 SEPTEMBER 2016 I BRUZZ 1539 I 3

MILIEU Culinair feest voor Schaarbeekse kriek afgelast

Grondvervuiling zet kriekenfeest een hak BRUSSEL - Het blijft wachten op meer onderzoeksresultaten naar de grondvervuiling van de Navez-site achter de Schaarbeekse FrançoisJoseph Navezstraat. Daardoor blaast organisator Kriekenboomsage zijn culinair kriekenfeest zaterdag af.

De site van anderhalf hectare is eigendom van Infrabel en ligt op Brussels grondgebied. Ze wordt voor een half hectare beheerd door de Kriekenboomsage, in 2014 in het leven geroepen door de Dienst Cultuur van Schaarbeek. Op het terrein werd een kriekengaard geplant, om de herinnering aan de Schaarbeekse kriek levendig te houden. Twaalf kriekenbomen leveren er elk een pluk van een honderdvijftig kriekjes op, of enkele honderden grammen. Vorig jaar werd een eerste keer een terreinfeest gegeven met aandacht voor gerechten met Schaarbeekse krieken. Dit jaar wordt de activiteit echter afgeblazen.

hopeloos Vergeleken met andere landen loopt België hopeloos achter.

WELZIJN Hulpverleners vragen aanpassing federale drugwet

‘Brussel heeft spuitruimtes nodig’ BRUSSEL - In Nederland, Duitsland en en Zwitserland bestaan ze: ruimtes waar drugsgebruikers op veilige wijze harddrugs kunnen consumeren. Hulpverleners uit de sector zijn voorstander van een dergelijke ruimte in Brussel en ook het Brussels Gewest is ervoor gewonnen.

‘Gebruiksruimtes’ zijn plaatsen waar drugsgebruikers op een veilige manier hun zelf meegebrachte middelen kunnen gebruiken.

Het aanwezige personeel verleent eerste hulp en kan fatale overdosissen voorkomen.

Steriele spuiten voorkomen dat ziektes als hiv en hepatitis C worden doorgegeven. Bovendien daalt het verbruik in het openbaar, en de bijhorende overlast. “Vergeleken met andere landen lopen we in België hopeloos achter,” zegt Tommy Thiange van de vzw Dune, de grootste Brusselse organisatie op het gebied van straathoekwerk. “Strengere politiecontroles zijn geen oplossing. Een gebruiksruimte is dat wel.”

Brussel wil wel De Brusselse regering staat overwegend positief tegenover een gebruiksruimte. Er zijn op initiatief van minister-president Rudi Vervoort (PS) al verschillende bijeenkomsten geweest met de andere gewesten.

Op 24 oktober komt de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid samen. Kurt Doms van de Cel Drugs van de FOD Volksgezondheid: “De vraag voor een gebruikersruimte komt vooral uit Brussel. Er wordt nu onderzocht of het haalbaar is: zorgorganisatorisch, wettelijk en financieel. Het is een moeilijke kwestie, vooral op het gebied van

“De grond blijkt ernstig vervuild en we vonden recent nog drugsspuiten, een situatie die we de bezoeker willen besparen,” aldus Philippe Debroe, coördinator van de Kriekenboomsage. “Ook al gingen we niet koken met krieken van het perceel - het fruit komt van een kweker uit Pepingen, we willen niet raken aan onze beste intenties met de experimentele sfeerboomgaard. Daarom lassen we het feest af.” De site blijkt vervuild door een opstapeling van huishoudelijk sluikafval en werfafval. De gemeente is vorig jaar een onderzoek gestart. De eerste resultaten spreken van gedeeltelijke vervuiling en niet overal op de site. Infrabel bezorgde al resultaten van grondvervuiling door zware metalen en koolwaterstof. Verder onderzoek zou pas tegen midden 2017 rond zijn. Enige geruststelling: krieken behoren niet tot de top vijf van fruitsoorten die gevoelig zijn voor grondvervuiling. De pit zou zo goed als Jean-Marie Binst alles concentreren.

STEDENBOUW Promotoren willen af van bouwverplichting

‘Parking heeft afgedaan’

aansprakelijkheid. Wie is er bijvoorbeeld verantwoordelijk als iemand ter plaatse een overdosis krijgt?”

Op dit moment is er in de Kamer al een PS-wetsvoorstel hangende dat het installeren van dergelijke ruimtes mogelijk moet maken. Sébastien Alexandre van Fedito, dat verschillende spelers uit het veld overkoepelt: “Veel van de bevoegdheden in de zorg zijn geregionaliseerd sinds de zesde staatshervorming. Dat is heel goed, maar we zijn er nog niet. De basis voor de drugswetgeving stamt uit 1921. Het is een federale wet.

Die wet moeten we aanpassen om een dergelijke ruimte in Brussel te kunnen instal-

“De federale drugswet dateert uit 1921” Sébastien Alexandre Fedito

leren. In de huidige federale regering zitten een aantal partijen zoals N-VA en CD&V die er niet voor gewonnen zijn.”

Alexandre hoopt op een doorbraak in november. “Als het wetsvoorstel er nu niet door komt, dan blijven we met wetgeving zitten die stamt uit 1921. Ten opzichte van onze buurlanden lopen we tientallen jaren achter,” besluit Alexandre.

Jasmijn Post

ALTERNATiEF Steeds meer mensen kiezen voor autodelen, of voor een elektrische fiets.

© PETER LORRE

BRUSSEL – De wettelijke verplichting om bij elk nieuwbouwappartement een plekje in een parkeergarage te voorzien is niet meer van deze tijd.

Dat is te horen bij projectontwikkelaar Atenor.

Nieuwbouwprojecten moeten per woning ook één parkeerplaats buiten de openbare weg voorzien. Dat staat in de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening die dateert uit 2006. Promotoren sturen aan op een versoepeling van die regel. Onder meer Atenor is daarvoor vragende partij.

“We zien steeds meer kandidaat-kopers die liever geen parkeerplaats willen,” zegt William Lerinckx van Atenor. “Bij ons project Up-site hadden we bijvoorbeeld parkeerplaatsen over. We hebben dat wel kunnen opvangen omdat sommige kopers van grotere appartementen geïnteresseerd waren in een tweede parkeerplaats.”

De dalende vraag maakt het voor ontwikkelaars minder interessant om evenveel te blijven investeren in parkeerinfrastructuur. Volgens Atenor moet de wetgeving evolueren met de veranderende mobiliteitsgewoonten. “Bij veel jonge mensen is de mentaliteit echt aan het veranderen,”

aldus Lerinckx. “Ze investeren niet meer in een eigen auto. Er zijn dan ook steeds meer mogelijkheden. De elektrische fiets is in opmars, en er zijn verschillende autodeelsystemen waarmee mensen toch een auto kunnen gebruiken als het nodig is.”

Een versoepeling dringt zich ook op omdat steeds meer projecten gemengd zijn, met zowel woningen als kantoren bijvoorbeeld.

Atenor zet in op die vermenging van functies, bijvoorbeeld met het project City Dox, een nieuwe wijk vlakbij het Biestebroekdok in Anderlecht. “Het zou al een goed begin zijn als we parkeerplaatsen op verschillende momenten kunnen gebruiken voor verschillende functies: overdag voor kantoren en ateliers, ‘s avonds en in het weekend voor bewoners,” aldus nog Lerinckx. “Vandaag moeten wij echter een bestemming toekennen aan elke parkeerplaats. Dat is niet flexibel. Tenzij we de parking publiek maken, maar dan zitten we weer in een heel ander verhaal.”

De vorige Brusselse regering zette in op een vermindering van het aantal parkeerplaatsen bij bedrijven, maar de residentiële projecten bleven voorlopig buiten schot.

Laurent Vermeersch

4 I BRUZZ 1539 I Donderdag 22 september 2016

DE WEEK

IN BEELD Fietsers en voetgangers vergapen zich aan een koorddanser die op grote hoogte de Anspachlaan oversteekt. De waaghals was te zien tijdens de zestiende autoloze zondag.

in het NIEUWS Uniforme frietkoten

Brussels schepen van Handel Marion Lemesre (MR) wil de bestaande frietkoten zoals dat aan IJzer weg uit het straatbeeld. Via een wedstrijd wil ze komen tot een nieuw en uniform model voor alle frietkoten op het grondgebied van Brussel-Stad. “We willen een herkenbare architectuur, iets waaraan mensen kunnen zien dat ze in Brussel zijn,” aldus de schepen. Die hoopt nog dit jaar de wedstrijd te kunnen lanceren. Lemesre kondigde eerder ook al nieuwe kiosken

Renovatie voor City 2

aan voor de voetgangerszone. Die moeten onder meer het karakollenkraam van Jef & Fils vervangen. Ook met foodtrucks zet de schepen in op een vernieuwing van het streetfood-aanbod. Complementariteit met het andere handelsaanbod is daarbij een uitgangspunt.

Petitie voor groter park

Er was negen hectare groen beloofd op de site van Thurn & Taxis, maar uiteindelijk zal het eigenlijke park maar zes hectare groot zijn. Dat zegt Toutpublic, een platform van dertien verenigingen waaronder Bral. “Het park is nu al smaller dan voorzien: 68 meter in plaats van de beloofde 90,” zegt An Descheemaeker. “Ook worden stukken meegeteld die op zijn minst discutabel zijn. Zo wordt de parking tussen de Havenlaan en het koninklijk

pakhuis als groene ruimte ingekleurd, net als de stenen esplanade tussen dat pakhuis en het nieuw Vlaams Administratief Centrum. En men telt het trechtervormige stuk voor Parckfarm mee, dat al een park is. Terwijl het om negen hectare nieuw park zou moeten gaan.” Toutpublic vreest ook dat het park ‘s nachts afgesloten kan worden en vindt het jammer dat er geen sociale woningen komen. Het platform is een petitie gestart.

Eigenaar AG Real Estate pompt 40 miljoen euro in de renovatie van winkelcentrum City 2. De kleinere winkels in het midden van de drie verdiepingen verdwijnen om de zichtbaarheid van de andere winkels te verbeteren. Dat moet nieuwe merken aantrekken. De voedselhal beneden wordt uitgebreid, en elders komen ruimtes voor evenementen die meer klanten moeten aantrekken. De vernieuwing moet City 2 wapenen tegen de komst van Docks en andere nieuwe winkelcentra aan de rand van de stad. De werken moeten in de loop van volgend jaar starten en zouden anderhalf jaar duren. Het winkelcentrum blijft al die tijd open, maar doet niet meer mee aan de zondagsopeningen.

Metrostation Toots Thielemans

Het geplande metrostation onder het Grondwetplein, op het kruispunt van de Kleine Ring en de Stalingradlaan krijgt mogelijk de naam Toots Thielemans. Dat vertelde minister van Mobiliteit Pascal Smet (SP.A) in ons televisieprogramma De kenners. Het metrostation ligt vlakbij de Marollen, waar de onlangs overleden muzikant opgroeide. “De eerste contacten met de familie zijn gelegd. Ik heb begrepen dat zij positief staan tegenover het idee,” aldus Smet.

Samengesteld door Laurent Vermeersch

MEER NIEUWS DE HELE WEEK ROND OP

© IVAN PUT

Donderdag 22 sEPTEMBER 2016 I BRUZZ 1539 I 5

UITGELICHT MASTERPLAN BOZAR VERSCHUIFT VAN RENOVATIE NAAR KUNSTINTEGRATIE

‘BOZAR BLIJFT VERTIMMEREN’ BRUSSEL - Om de circulatie en de veiligheid in het Paleis voor Schone Kunsten (Bozar) te optimaliseren komt tegen de heuvelrug aan de Koningsstraat een nieuwe toegangsschacht met liften. Verder wil Paul Dujardin, CEO van Bozar, de grote Le Boeufzaal herinrichten door 650 stoelen ‘mobiel’ te maken.

Met de intentie om in juli 2019 samen met De Munt een groots Beethovenconcert te organiseren, met twee orkesten in de zaal, pakt Paul Dujardin het vijftiende jaar op rij een deel van de megaverbouwing van Bozar aan. In het kader van het masterplan wordt bekeken hoe de rijen stoelen van de parterre van de Henry Le Boeufzaal weggehaald kunnen worden.

In plaats van de in de grond gevezen stoelen komt er een systeem met individuele hendelvergrendeling. In entiteiten van zes stuks kunnen die in een paar uur uit de zaal worden verwijderd, en ernaast worden gestockeerd.

Daardoor kan de zaalcapaciteit verminderd worden tot 1.400 plaatsen, terwijl die nu standaard bijna 2.100 plaatsen omvat. Zo komt er een soort agora vrij, waardoor er plaats komt voor andersoortige producties: van concerten tot (muziek)theater.

Het is meteen een gooi naar een alternatieve hedendaagse programmatie waarvoor zaalcapaciteit nodig is in de stad. Het enige probleem dat nog rest: het bestuderen van de akoestische kwaliteiten van de zaal na de verwijdering van de 650 zitjes.

Nieuwe ingang Koningsstraat Na ruim vijftien jaar is het masterplan voor de renovatie en verbouwingen van Horta’s cultuurtempel voor drie vierde uitgevoerd.

Het accent en de intentie is vandaag echter verschoven naar ‘kunstinterventies’ toevoegen in plaats van historische en functionele renovatie. Zoals het ‘kunstproject’ Victor Bozar Café dat recent openging, en wordt uitgebaat door Antwerpenaren. De Brusselse kunstenares Valérie Mannaerts ontwierp de akoestische gordijnen. Ook de installatie van de nieuwe boekenwinkel, links in de Hortahal, zal onder de noemer ‘kunstwerk’ van een projecttoelage kunnen genieten.

Ander nakend plan van het Bozar-bouwteam (de architectenbureaus van Barbara Van der Wee, Paul Lievevrouw, Robbrecht & Daem, Laurent Ney en Arup Group) is een extra circulatiecircuit in het gebouw. Daarvoor voorziet Dujardin in zijn jaarlijkse uitgave van om en bij de vijf miljoen euro de vertimmering van het heuvelruggedeelte van het pand tegen de Coudenberg (Koningsstraat). Onzichtbaar langs die zijde is dat het gebouw acht niveaus

diep is. “We hebben - door onder meer de veroudering van ons publiek - een probleem van vlotte circulatie in het gebouw. Er bestaat eigenlijk maar één grote lift,” stelt Dujardin.

“Met respect voor de geklasseerde muur van de tweede stadsomwalling kunnen we een schacht bouwen langsheen de diverse ondergrondse niveaus. Daarmee kan het probleem

“Een circulatieschacht kan de niveaus aan de Koningsstraat verbinden” Paul Dujardin , CEO Bozar van de mobiliteit en veiligheid opgelost worden. Het wordt een nieuwe en makkelijkere toegang voor het personeel en de orkesten, maar ook voor de kunstcollecties die in en uit de tentoonstellingen moeten,” aldus nog de Bozar-topman.

Jean-Marie Binst

De spraakmaker Wim Ballieu is de man achter het restaurantconcept Balls & Glory.

Afgelopen weekend opende hij een tweede Brusselse vestiging vlak aan de Beurs. Balls & Glory serveert gevulde gehakballen met stoemp. Niet meer, niet minder. Hoe strakker het concept, hoe beter, zo lijkt het devies in de hedendaagse horeca.

Opvallend is echter de keuze voor de Beurs. Een zaak openen in het midden van de veelbesproken voetgangerszone terwijl de heraanleg nog even op zich laat wachten, daar zijn ook spreekwoordelijke ballen voor nodig. De locatie schrikt Ballieu echter niet af. “Ik ben opgegroeid in Gent, en daar heb ik die hele evolutie al eens meegemaakt,” vertelde Ballieu in de aanloop naar de ope-

ning. “Vroeger kon je nog parkeren in de Veldstraat, maar stap voor stap is het voetgangersgebied uitgebreid. Dat ging elke keer gepaard met protest, maar je ziet wat voor een bruisende stad Gent erdoor geworden is.” Ballieu ziet nu hetzelfde potentieel in Brussel.

Veel meer dan voor de autovrije binnenstad was Ballieu bevreesd voor de hoge huurprijs. 8.000 euro per maand kost de stek in de Henri Mausstraat. Onrealistisch veel volgens Ballieu.

“De huurprijzen zijn in Brussel vaak te hoog voor het rendement dat je kan halen,” zegt hij. Maar de jonge

Wim Ballieu

kok-ondernemer heeft hier een oplossing voor gevonden door samen te werken met een complementaire

partner. Voor de eerste vestiging in de Lakensestraat deelde hij de ruimte al met het ondertussen failliete Café Flamingo. Aan de Beurs doet hij nu hetzelfde met een nieuwe vestiging van gezondketen Foodmaker. Die laatste trekt vooral volk op de middag, Balls & Glory toch vooral ‘s avonds.

Samen hopen beide partners de gehuurde ruimte optimaal te benutten.

Ballieu hield Balls & Glory in 2012 boven de doopvont in Gent en al snel ging ook Antwerpen voor de

bijl. Ondertussen verhuisde Ballieu naar Brussel en wilde hij absoluut ook in de hoofdstad scoren met zijn concept. Vorige zomer ging de eerste Brusselse stek open vlakbij de KVS, nu staat de teller dus op twee en daar blijft het waarschijnlijk niet bij. “Voor een volgende opening kijk ik naar de buurt van het Flageyplein of het Kasteleinsplein,” zegt Ballieu.

Brussel is voor Ballieu overigens geen einddoel, maar een springplank. De hyperambitieuze dertiger wil immers ook internationaal potten breken. In Eindhoven ging al een eerste Nederlandse vestiging open, Amsterdam is mogelijk de volgende etappe. Het ultieme doel is New York. Niet meer, niet minder.

Laurent Vermeersch

6 I BRUZZ 1539 I Donderdag 22 september 2016

reportage Op bezoek bij de drugsverslaafden in premetrostation Beurs

‘Ga hier weg’ BRUSSEL - Station Beurs is een van de drukste haltes van Brussel. Tegelijk is het de plek waar voor een handvol mensen de tijd stil blijft staan.

Ze gebruiken drugs. Veel drugs. In het hart van de stad. “Na een week gebruik je heroïne niet meer om high te worden, maar om je normaal te voelen.” Een reportage uit het hart van de stad.

A

an de ene kant van het premetrostation Beurs proberen pendelaars en toeristen de doordringende pislucht en aanwezige junks te negeren terwijl ze zich van de roltrappen naar de toegangspoortjes van de metro haasten. Dit is het functionele deel van het station, het deel dat wordt gebruikt waarvoor het is gemaakt.

Aan de andere kant, in het gedeelte dat gaat van de roltrappen die uitgeven op het Beursplein tot aan de roltrappen die nooit werken en uitgeven op de Carrefour op de Anspachlaan, voeden anonieme personages hun drugsverslaving.

“Dode ruimtes,” volgens minister Pascal Smet (SP.A), die er grote kuis wil houden. Hij zegt dat er vanaf nu strenger zal worden opgetreden tegen die “mensen die hier niet moeten zijn.” Maar wie zijn ze, en hoe beleven zij het premetrostation?

“Maak dat je hier wegkomt!” Yassin wil het dreigend laten overkomen, maar slaagt daar niet helemaal in.

“Je wil hier niet blijven. Kijk hoe wij leven!” Hij is een van de drugsverslaafden van station Beurs. Samen met wat anderen zit hij tegen de muur tussen de kapotte roltrappen.

“Ik kom hier al lang. Al heel lang.

En ik heb hier al veel mensen mee naartoe gebracht. Ze zijn allemaal gebleven. Je kan je niet voorstellen hoeveel spijt ik daarvan heb. Trap er niet in. Voor je het weet, zit je hier vast. Geloof me, ga weg.”

Yassin is rond de veertig, stevig gebouwd, heeft een rond gezicht en een flinke buik die goed zichtbaar is omdat hij geen T-shirt draagt.

Gehurkt neemt hij een velletje aluminiumfolie. Hij strooit er wat wit poeder op, en daarnaast wat bruin spul. ‘La blanche’ en ‘la brune’, zoals hij ze noemt. Cocaïne en heroïne.

Hij rolt een stukje papier op tot een buisje, en rolt daar ook wat aluminiumfolie rond. Met een aansteker verwarmt hij de onderkant van het velletje folie ter hoogte van de coke.

De dampen die eraf komen, zuigt hij op met het buisje. Daarna doet hij hetzelfde met de heroïne. Wanneer

hij klaar is, geeft hij het pijpje aan een man die voor hem zit, en houdt voor hem de vlam onder de folie.

Het wordt drukker in de dode ruimte. Léo is een vriendelijke jongen van een jaar of negentien. Zijn kleren zijn netjes en zijn glimlach charmant. Terwijl we tegen de barricade in het midden van het premetrostation zitten, vertelt hij dat hij uit Congo komt. Op zijn tiende is hij naar België verhuisd. “Iedereen hier heeft zijn eigen problemen. Op deze plek ontsnappen we daaraan. We zijn heel arm, we hebben niets. Maar toch willen we het leven omarmen.”

Een duidelijk ondervoed meisje komt erbij zitten. Haar kleren hangen los om haar lichaam. Ze zou mooi kunnen zijn, maar nu is ze vooral verslaafd. Lise is amper twintig jaar. Ze bindt twee schoenveters aan elkaar en geeft ze aan een kompaan. “Hier, gebruik dit als riem voor je broek.”

Lise ligt goed in de groep, de rest begroet haar hartelijk. Ze opent haar rugzak en neemt er naalden en een veter uit.

Ze staat recht en trekt haar T-shir t wat omhoog om iets uit haar ondergoed te halen. Haar Léo bekken steekt ongezond ver uit. Haar armen zijn een verzameling van wonden en littekens. Ze grabbelt in haar broek en neemt er een wit zakje uit. Op het gevoel strooit ze wat coke in een flessendopje en giet er wat water bij.

Terwijl ze de naald gebruikt om het poeder met het water te vermengen, met dezelfde nonchalance waarmee iemand in koffie roert, vraag ik naar een ontstoken wonde op haar arm.

“Ik ben ermee naar het ziekenhuis geweest. Ze hebben het behandeld en zeggen dat het nu vanzelf zal genezen.” Zo ziet het er niet uit.

De man naast haar heet Dawid en rookt een joint. Verder zegt hij dat hij vaak coke rookt. Hij heeft een vriendelijke blik in zijn ogen en praat rustig. Hij zit in met Lise. “Ik heb nog nooit iemand zo veel zien gebruiken als zij. Ze doet zowel het witte als het bruine spul. Ze rookt

het niet eens, ze spuit enkel. Het doet me pijn aan het hart om haar zo te zien.” Lise laat de woorden aan zich voorbijgaan. De coke blijkt voldoende vermengd met het water.

Ze trekt het goedje in de spuit. Ik vraag haar of ze hier graag komt. Ze antwoordt zonder op te kijken, op een resolute maar vriendelijke toon: “Neen, je moet hier altijd op je hoede zijn. De mensen zijn hier niet eerlijk.” Of ze niet wil stoppen? “Denk je dat het makkelijk is?”

Ze kiest een ader uit en laat de spuit haar huid binnendringen. Haar gezichtsuitdrukking verandert niet.

Dawid schudt zijn hoofd: “Wat doe je toch?”

Duurzame methodes Het is tien uur ‘s avonds. In het functionele deel van het station lopen nog steeds pendelaars voorbij.

Het is verbazingwekkend hoe snel je de buitenwereld hier vergeet.

Een man van middelbare leeftijd met een baard, sjofele kleren en twee grote, afgetrainde honden stelt zichzelf voor als Mathieu. “Ik kom hier al bijna twintig jaar.”

Ik vraag hem waarom hij net naar deze plek komt. “Dit is het centrum. Je kan hier alles vinden. Drugs, mensen om geld aan te vragen, en de politie laat ons hier meestal met rust. Ze hebben geen zin om ons telkens in de cel te stoppen.”

Mathieu lijkt ondanks zijn situatie een zelfzekere man. Hij is heroïneverslaafd, maar probeert te stoppen.

Hij wil werk zoeken en weet dat die twee niet samen gaan. “De eerste week is heroïne lekker. Je neemt het en je voelt je beter dan ooit tevoren.

Maar met elke dosis wordt het effect minder. Na een week word je wakker met pijn. Je moet braken, hebt buikkrampen en hebt het veel te warm. Het enige wat je op dat moment beter doet voelen, is heroïne.

Dan neem je het niet meer om high te worden, maar om je normaal te voelen.”

Later op de avond wagen twee mannen die er niet uitzien als gebruikers zich in de dode ruimtes. Het zijn straathoekwerkers van vzw Dune.

“Op deze plek ontsnappen we aan onze problemen”

Ze delen er spuiten en aluminiumfolie uit. “Veel mensen vinden het niet oké wat we doen,” zegt Tommy Thiange. “Ze vinden dat we verslaafden aanmoedigen om te gebruiken.

Maar die zullen sowieso gebruiken, of ze nu steriel materiaal hebben of niet. Spuiten doorgeven en aluminium hergebruiken tot het pikzwart ziet, brengt grote risico’s met zich mee. Zo’n 70 procent van de gebruikers die we kennen heeft hepatitis C. We proberen altijd een verpleger mee te nemen op onze rondes, maar we zijn onderbemand.”

“Hier werden volgens mij altijd al drugs gebruikt, maar de laatste tijd toch meer. Volgens mij zijn ze verhuisd van het deel van het station voor de ingang van de AB naar hier. Tweeënhalf jaar geleden zag ik daar gebruikers die nu altijd onder het Beursplein zitten. Ik neem aan dat de politie daar hard heeft opgetreden en ze zo heeft weggejaagd. Ze zijn gewoon enkele meters opgeschoven. Het wordt tijd dat de overheid snapt dat repressie geen oplossing is. Er zijn andere, meer duurzame methodes. België loopt nogal achter op dat vlak. Nadat dit deel van het station vernieuwd is, zullen de gebruikers weggaan. Ze zullen niet verdwijnen, maar gewoon wat verderop een andere plek kiezen.”

twee delen Premetrostation Beurs is opgesplitst in twee delen: een functioneel deel voor de pendelaars, en een verlaten deel waar de drugsverslaafden verblijven.

Wens In het midden van het premetrostation zit Lise met een nieuwe vriend tegen de barricade. Ze gieten wat sauzen bij elkaar in een zakje, met de bedoeling die brij op te eten. Ze is in het gezelschap van Youssef, een dertigjarige man uit Brussel. Hij is goedlachs en ziet eruit alsof hij hier nog niet lang komt. Lise stelt hem voor als “een eerlijke man. Ik kan naast hem slapen met al mijn spullen, en wanneer ik wakker word, ligt alles er nog net zoals ik het heb achtergelaten.”

Youssef vertelt dat hij even zonder werk zit. Enkele maanden geleden werkte hij in de Beenhouwersstraat, als ronselaar. “Maar de schoonbroer van mijn baas had werk nodig, dus werd ik op straat gezet. Sindsdien ben ik op zoek naar werk, maar het is moeilijk.”

Voorbijgangers bekijken Lise scheef terwijl ze met Youssef over de Ans-

pachlaan loopt. Ze koopt chocoladekoeken in de Carrefour, die ze op de Grote Markt wil opeten. Onderweg komen we voorbij de videospellenwinkel in de Steenstraat. Ze blijft staan en kijkt in de etalage. “Oh, Assassin’s creed, j’adore! Maar dit is mijn favoriet: Counter strike. Als je me de keuze geeft tussen een dag Counter strike spelen, of een beetje heroïne, kies ik voor Counter strike.

Het is erg verslavend.”

Als ze eenmaal naast Youssef zit op de Grote markt, is ze heel wat minder levendig. Haar ogen vallen dicht en ze knikkebolt. Youssef zegt dat ze haar chocoladekoek niet moet vergeten. “Sorry,” zegt ze, “ik ben uitgeput.” Op de terugweg naar het

Donderdag 22 september 2016 I BRUZZ 1539 I 7

© PETER DETAILLEUR

© PETER DETAILLEUR

station zegt Lise: “Ik mag een wens doen, ik loop tussen twee jongens!”

Ze droomt van een eigen plek: “Een eigen appartement. En een goede, eerlijke man. En een kind. Ik heb al een kind, weet je.” Ze vertelt verder: “Toen ik veertien was, ging ik een avond drinken met een vriend. We hadden seks. De volgende maand kreeg ik mijn regels niet, net als de maanden daarna. De dokter zei dat ik zwanger was. Aborteren ging niet meer, ik was al vier maanden zwanger. Ze leeft nu bij adoptieouders.

Ik heb haar nooit meer gezien.” En haar eigen ouders? “Die wonen zelf op straat, ik heb ze al lang niet meer gezien.”

Een doordeweekse dag, rond half ne-

© PETER DETAILLEUR

gen ’s morgens. Er zit niet veel volk in de dode ruimtes van het premetrostation. Een enkeling zit tegen de muur, drie anderen roken wat verderop coke. Tussen de barricade

en de muur ligt een zwarte jongen op zijn buik op de grond te slapen.

Het is Léo, de charmante jongen uit Congo. Een schoonmaker die een poetsmachine voortduwt gaat lang-

zaam zijn richting uit. In een grote boog gaat hij eromheen. Iets later stappen twee politieagenten langs Léo. Ze twijfelen even, en proberen hem dan toch wakker te maken.

Léo reageert, maar hij wil nog wat slapen. De politieagenten stappen voort. In het functionele deel van het station gaat het leven verder.

Peter Detailleur en Jasmijn Post

8 I BRUZZ 1539 I Donderdag 22 september 2016

T

SERIE

DENKERS & D democratie homas Jefferson, een van de founding fathers en derde president van de VS, zegt dat democratie bestuur is door, voor en van het volk. Wat moeten we ons daar anno 2016 bij voorstellen?

DE SCHUTTER: Laten

we teruggaan naar het ontstaan van de nationale staten. Voordien gold een solidariteit op familie- en dorpsniveau. Die is eind achttiende eeuw naar het niveau van de natiestaat gebracht.

Mensen werden solidair met anonieme anderen, met wie ze op tal van domeinen van mening verschilden.

Met de Europese Unie maken we een nieuwe uitbreiding mee. Omdat het land waarin je geboren bent moreel gezien een volstrekt arbitrair gegeven is, en toch het gros van ons belastinggeld vandaag nog terugstroomt naar enkel landgenoten, is die uitbreiding toe te juichen.

Daarom pleit ik voor Europese solidariteit. Ik weet dat we nog lang niet zover zijn, maar we moeten er wel naar streven. Europa mag trouwens het eindpunt niet zijn. We moeten Europa inzetten als opstapje naar een morele wereldgemeenschap.

e democratie is in crisis. De aanslagen, maar ook de reactie op de coup in Turkije hebben ons met de neus op de feiten gedrukt: niet iedereen in ons land houdt er dezelfde mening op na over hoe de democratie er fundamenteel zou moeten uitzien. In een superdiverse stad zijn de tegenstellingen duidelijker dan ooit. Het debat wordt steeds ruiger gevoerd.

INTERVIEW Welke taal hoort bij welk volk?

‘Wij omarmen het Engels als blije slaven’ BRUSSEL - Helder De Schutter buigt zich als filosoof over taalrechtvaardigheid. Dan valt er over het meertalige Brussel wel een en ander te zeggen.

“Ik zeg: laten we de wereld verbrusselen.”

Volgens de Duitse filosoof Jürgen Habermas moeten we de natiestaten achter ons laten en is een gedeelde culturele en talige identiteit niet meer van belang. We moeten ons alleen aan de grondwet houden.

sociale ladder op te klimmen, moeten mensen uit de rest van de wereld kunnen delen in onze rijkdom.

DE SCHUTTER: De visie van Habermas

is zeer lovenswaardig. Maar ze is niet de mijne. Het zou fijn zijn als we cultuur en taal terzijde konden schuiven bij het uitwerken van een politieke gemeenschap, maar dat is onmogelijk.

De rechtspraak bijvoorbeeld gebeurt altijd in een welbepaalde taal.

Ik blijf in de nationaal-culturele verankering van de politieke gemeenschap geloven. In die zin ben ik een nationalist. Dat is ons model sinds de achttiende eeuw geweest en daarvan weten we tenminste dat het heeft gewerkt.

Het heeft bijvoorbeeld de totstandkoming van de welvaartstaat mee mogelijk gemaakt.

In plaats van dat nationaal-culturele beginsel opzij te schuiven, moeten we het aanpassen en uitbreiden: we moeten het bijvoorbeeld verenigbaar maken met multinationale federale staten en met migratie. Als het over rechtvaardigheid gaat, telt alleen het individu. Wij hebben onze rijkdom niet verdiend. De kansen die ik gekregen heb, kan je vergelijken met het middeleeuwse geboorterecht. Ze worden bepaald door de plek waar mensen geboren zijn. Net zoals arbeiderskinderen kansen moeten krijgen om de

Weg van de waan van de dag trokken we naar drie poltieke filosofen met prangende kwesties waar iedereen vragen zou bij moeten stellen. Thomas Decreus legde eerder uit waarom de parlementaire democratie ziek is.

Tinneke Beeckman onderstreepte vorige week hoezeer we onze liberale democratische verworvenheden dreigen te vergeten en Helder De Schutter legt deze week uit waarom Brussel het model van de toekomst is.

Europa is vooralsnog geen natie.

Nationale taalgroepen moeten politieke rechten krijgen. In eentalige gebieden is dat eenvoudig. Maar wat met meertalige regio’s zoals Brussel?

DE SCHUTTER: Er is nog veel werk aan

DE SCHUTTER: Veel interessante den-

de winkel. Europa is inderdaad nog geen natie, maar we moeten er wel naar streven. Europa moet een groot België worden: een multinationale federale staat. We moeten geen kap zetten op het nationalistisch verhaal, we moeten het uitrekken.

kers gaan uit van het territorialiteitsbeginsel, waarbij in een bepaald

En toch houdt u vast aan de natie.

DE SCHUTTER: Ik hou vast aan de natie

als een instrument om solidariteit en vertrouwen aan te kweken en te behouden. Een natie is als de batterijen die een politieke gemeenschap doet werken. Maar ik hou ook vast aan de natie om identiteitsredenen.

Ik ben in het Nederlands opgevoed, ik bekijk de wereld door een Vlaamse bril. Doordat ik in Vlaanderen opgevoed ben, ken ik Hugo Claus bovendien beter dan een anderstalige die het Nederlands goed beheerst.

Noem die reden ‘talige ingebedheid’.

Een andere identiteitsreden is waardigheid: de geschiedenis van het Nederlands in België werd tot enkele decennia geleden door veel Nederlandstaligen in Vlaanderen ervaren als de geschiedenis van de neerbuigendheid waarmee Franstaligen Nederlandstaligen bejegend hebben.

lopen en op zondag deelnemen aan de activiteiten van de Franstalige scouts. Bij ziekte kunnen de Brusselaars een beroep doen op een Nederlandstalige dokter, maar ook naar het Franstalig theater gaan.

Voor wie opkomt voor talige rechtvaardigheid is dat pluralistisch model ideaal. Let wel: we moeten die tweetaligheid heel streng bewaken. Dat is een conditio sine qua non.

Het is onbegrijpelijk dat hooggeplaatste rechters niet in staat zouden zijn om Nederlands te leren: daar moeten we zo intolerant als redelijk mogelijk voor zijn.

“Een natie is als de batterij die een politieke gemeenschap doet werken” Helder De Schutter Filosoof

grondgebied één taal de scepter zwaait. Mijn goede vriend Philippe Van Parijs (UCL) zegt: territorialiteit is de norm, Brussel is de uitzondering.

Daarop zeg ik: laten we de wereld verbrusselen. Ik denk dat het Brusselse taalpolitieke model het meest rechtvaardige systeem is. Ik vind het trouwens jammer dat heel België niet tweetalig is geworden.

In Brussel kunnen kinderen in het Nederlandstalige onderwijs school-

Moeten allochtone talen dezelfde rechten krijgen als autochtone of nationale talen?

DE SCHUTTER: Dat is een moeilijke

vraag. De filosoof die een argument vindt om aan te tonen dat autochtone talen meer rechten moeten hebben dan allochtone wordt onmiddellijk wereldberoemd.

Als een Amerikaan naar Zweden verhuist, kan hij geen aanspraak maken op Engelse taalrechten. Dat lijkt evident. Het is een mooi en eenvoudig principe om te zeggen dat de nationale talen primeren.

HELDER DE SCHUTTER °1978 Brugge 2000 Germaanse talen (KU Leuven) 2006 Doctor in de filosofie (KU Leuven) sinds 2009 Hoogleraar verbonden aan het Hoger Instituut voor de Wijsbegeerte (KU Leuven) 2008 Gastprofessor aan de UCL en in Oxford 2013 Onderzoek aan Princeton via Fung Global Fellow

Donderdag 22 september 2016 I BRUZZ 1539 I 9

1 THOMAS DECREUS

“

Er duiken nieuwe vormen van solidariteit op”

Danny Vileyn en Ken Lambeets

Maar het principe werkt niet bij complexere verhalen, zoals migratie. Van een derdegeneratie-Belg met Turkse roots kan je vanuit een moreel oogpunt niet zeggen dat hij gekozen heeft om te verhuizen en dus geen aanspraak kan maken op Turkse taalrechten.

Van hem mogen we toch verwachten dat hij Nederlands of Frans spreekt.

DE SCHUTTER: Zeker. Ik denk dat het

cruciaal is voor kansengelijkheid dat wie zijn leven hier leidt de taal van het land kent. Maar wie zegt: ‘ze moeten maar Nederlands leren en de kous is af’ kan van de Franstaligen hetzelfde te horen krijgen.

Vlamingen in Brussel moeten dan maar Frans leren.

De Vlamingen kunnen wel historische argumenten aanbrengen om het Nederlands in Brussel te behouden.

DE SCHUTTER: Historische argumen-

ten hebben geen morele waarde. Stel dat iemand poneert: mijn familie is altijd rijk geweest. Ik wil rijk blijven dus wil ik minder belastingen betalen. Een dergelijk argument lachen wij filosofen weg.

Als minderheidsgroepen om taalerkenning vragen zullen we daar moeten op ingaan. Anders krijgen

2 TINNEKE BEECKMAN

“

Wij springen heel slordig om met de idealen van de verlichting”

Danny Vileyn en Bettina Hubo

we het terechte verwijt van ongelijkheid. Anderzijds moeten we ook vaststellen dat die vraag nauwelijks gesteld wordt. Alleen Dyab Abou Jahjah heeft dat één keer geopperd en zelfs die ‘eis’ was in de voorwaardelijke wijze. Het betekent dat vele migranten de niet-erkenning van hun taal niet als een aanslag op hun waardigheid aanvoelen.

Welk model moet België in de toekomst kiezen: bestuur door twee gemeenschappen, met als ultieme uitkomst in Brussel de subnationaliteit of bestuur door vier gewesten?

DE SCHUTTER: We hebben de wereld

ingedeeld in landen met territoriale grenzen. Maar er zijn ook andere mogelijkheden zoals het model dat in 1899 uitgetekend werd door Otto Renner en Karl Bauer. Deze twee marxisten zochten een oplossing voor de taalproblemen in het toenmalige Oostenrijks-Hongaarse rijk.

Renner en Bauer stelden een parlement voor dat niet territoriaal gebonden was, maar dat een gemeenschap vertegenwoordigt. Dat is zeker een interessante denkpiste voor een alternatieve wereldorde.

Ze is niet helemaal uit de lucht gegrepen. De katholieke kerk werkt als een niet-territoriale gemeenschap. Waar een katholiek zich ook

bevindt, de paus kan hem altijd excommuniceren.

Sommige volkeren zullen in de nabije toekomst wel eens voor een niet-territoriaal parlement moeten kiezen, willen ze blijven bestaan.

Het territorium van de Kiribatieilanden in de Grote Oceaan dreigt door de opwarming van de aarde te verdwijnen. Wat gaat het volk doen?

Ze staan voor de keuze: ze kunnen proberen een ander land te bemachtigen of zich verspreiden over de rest van de wereld en een nietterritoriaal parlement kiezen.

Het model van Renner en Bauer is van grote waarde voor zeer antagonistische groepen die tot elkaar veroordeeld zijn zoals Palestijnen en Joden in Jeruzalem. Dit model laat toe dat ze hetzelfde territorium delen, maar met andere wetten.

Een tegenargument is dat het tot meer lokale ongelijkheid leidt, maar volgens mij is dat niet zo. Bovendien stel ik me de vraag: is extreme armoede in mijn eigen straat moreel gezien erger dan elders in de wereld? Is armoede minder problematisch als ze zich ver weg voordoet?

In Brussel krijgen we in dat systeem dan de invoering van de subnationaliteit...

DE SCHUTTER: In Brussel bestaat het

Renner-Bauer model al in beperkte

3 HELDER DE SCHUTTER

“

Europa moet een groot België worden”

Danny Vileyn en Steven Van Garsse

mate. De twee taalgroepen hebben er een zekere mate van zelfbestuur.

Het verder doordrijven is niet zo een goed idee omdat de identiteitsvorming van de inwoners er niet heel antagonistisch is.

Er is in Brussel veel hybriditeit en meertaligheid. Er zijn te veel taalgemengde gezinnen om subnationaliteit in te voeren. Ik vind wel dat bijvoorbeeld de Vlaamse Ge-

ben: laten we over heel de wereld Engels spreken, dan zijn er heel veel problemen van de baan.

DE SCHUTTER: Als ik straks naar een

drietalige vergadering ga waar ik voor de keuze gesteld wordt: iedereen spreekt zijn eigen taal of we praten allemaal Engels, dan is de tweede optie inderdaad gemakkelijker en efficiënter.

Toch ben ik sceptisch geworden over het Engels. Het Angelsaksisch samenlevingsmodel wordt ons opgedrongen.

Ik heb soms de indruk dat onze kranten de New York Times van gisteren zijn.

Eigenlijk houden onze kranten de lezers voor dat de VS het culturele model is en wij slechts de periferie. Als ik Nederlands spreek, hoed ik mij ervoor om te veel Engelse woorden te gebruiken.

Er zijn redenen te over om ons niet te laten opslorpen door het Engels. In een wereld gedomineerd door het Engels zullen de moedertaalsprekers altijd een streepje voor hebben, terwijl wij moeite moeten doen om Engels te leren.

Ook mijn ‘Vlaamse’ horizon is een reden om niet mee te gaan met het Engels. Dat is de talige ingebedheid waar ik het over had.

Ten slotte is er het waardigheidsargument: Philippe Van Parijs vertelde me dat een Engelstalige moedertaalspreker hem zei dat hij verstomd stond omdat zijn Franstalige huisbaas na drie jaar nog altijd geen Engels sprak. Dat is precies hetzelfde als de Franstalige arrogantie waartegen de Vlamingen hebben gestreden.

En toch heb ik de indruk dat de Vlamingen de Engelstalige overheersing als blije slaven omarmen.

Tegelijk zullen we allemaal meer en goed Engels moeten spreken om te communiceren met talige anderen: we kunnen de Engelse hegemonie niet stoppen. We moeten daarom goed nadenken over de manier waarop we dat doen.

Ik heb daar wel een idee over. We moeten streven naar een Engelse variant per taalgroep. Ook Nederlandse metaforen kunnen ons Engels kleuren en deels cultureel toeëigenen. Er bestaan nu al varianten van het Engels: Brits, Amerikaans en Australisch. En tegen een Indiër hoor je ook terecht niet meer te zeggen: spreek eens mooi Engels. Onlangs veroorzaakte een Nederlandse professor in Delft wat onrust door in zijn les te zeggen: the bullet is through the church, de kogel is door de kerk. In mijn optiek is daar helemaal niets mis mee; eigenlijk is dat toch schitterend?

“Als minderheden om taalerkenning vragen, zullen we daar moeten op ingaan” Helder De Schutter Filosoof meenschapscommissie moet blijven bestaan: als minderheid is het belangrijk dat er Nederlandstalige, duidelijk zichtbare polen zijn.

Is één gemeenschappelijke taal een voorwaarde voor een goed werkende democratie? En als we het dan over een mondiale democratie heb-

ENGELS “Er zijn redenen te over om ons niet te laten opslorpen door het Engels.”

Danny Vileyn en Steven Van Garsse

© BART DEWAELE

10 I BRUZZ 1539 I Donderdag 22 september 2016

DE AANSLAGEN

Zes maanden later Op 22 september is het zes maanden geleden dat de bomaanslagen in de luchthaven van Zaventem en het metrostation Maalbeek het hele land tot stilstand brachten. De taferelen die zich die dag afspeelden, staan voor eeuwig op het netvlies van de overlevenden gebrand. BRUZZ sprak met vijf mensen die elk op hun manier proberen om te gaan met de psychologische gevolgen van die bewuste dinsdag.

Mathias Declercq

R

oberto bracht op dinsdag 22 maart zijn vrouw naar de luchthaven. Zij zou van daar afreizen naar de Verenigde Staten. Hij begeleidde haar tot aan de incheckbalie van Delta Airlines. Daar werd hun afscheid brutaal onderbroken toen de eerste bom op zo’n 40 meter van hen ontplofte.

“De tweede bom hoorde ik zelfs niet meer. Wat me vooral bijblijft, is de steekvlam die van links kwam. Mijn jas vatte meteen vuur, dus ik deed die zo snel mogelijk uit. Toen zag ik mijn vrouw op de grond liggen. Ik heb haar meteen opgepakt en ben met haar naar buiten gelopen.

Waar ik de kracht vandaan haalde, weet ik niet.

Het moet de adrenaline geweest zijn,” vertelt Roberto.

Pas toen het koppel zich een weg naar buiten had gebaand, werden hun verwondingen duidelijk. “Iets moet mijn benen geraakt hebben, want ik kon niet meer stappen.” Ook het besef van de impact van de gebeurtenissen kwam maar geleidelijk. “Eerst dacht ik dat we de enige gewonden waren, gewoon omdat we zo overhaast uit de luchthaven waren gevlucht en niet achterom hadden gekeken. Pas toen we voor de luchthaven een gewonde Amerikaanse vrouw zagen die we herkenden van binnen, begon het te dagen dat er meer gewonden waren.”

Volledige omvang Toen Roberto en zijn vrouw uiteindelijk in een brandweerpost werden opgevangen, ontvouwde de ware toedracht zich helemaal. “Het bloed stroomde in kleine riviertjes langs ons. Ik denk ook dat een man die naast mij lag, gestorven is terwijl ik daar lag. Toen pas besefte ik dat we er goed vanaf waren gekomen.”

Eenmaal aangekomen in het militair ziekenhuis hoorde Roberto het nieuws van de andere aanslag. “Komt u van de luchthaven of van de

metro?” was de eerste vraag die hij te horen kreeg. “Pas toen zag ik al de slachtoffers van de aanslag op de metro binnenkomen en besefte ik de volledige omvang van de gebeurtenissen. Ook mijn zonen zijn op dat moment aangekomen. Dat zicht, die grote zaal vol gewonden, dat had ik mijn veertienjarige zoon willen besparen.”

Blender Zes maanden later zijn Roberto en zijn vrouw fysiek goed gerevalideerd. Zijn vrouw had uiteindelijk veertien diepe wonden over het hele lichaam - veroorzaakt door de stukjes metaal die de spijkerbom bevatte - en werd geopereerd.

Roberto zelf is hersteld van de verwondingen aan zijn benen, maar heeft nog steeds last van oorsuizingen als gevolg van de explosie. “Alsof er een blender 24 uur op 24 in mijn oor zit te malen. Dat is verschrikkelijk vermoeiend, maar zelfs specialisten kunnen er niet veel aan doen.”

Maar wat het koppel blijft meedragen, zijn de psychologische gevolgen van die zwarte dag.

“Bepaalde beelden blijven me achtervolgen. Die steekvlam. De stilte meteen na de explosies. Het lopen naar de uitgang. De angst dat daar nog iemand staat te wachten om de klus af te maken,” vertelt Roberto met een glazige blik in zijn ogen.

Tien minuten file Hij blijft zichzelf ook dezelfde vragen stellen. “Ik had daags voordien nog aan mijn vrouw gezegd dat we zeker op tijd moesten vertrekken. Op dat uur naar de luchthaven rijden is immers om file vragen. We zijn dus vroeg vertrokken en hebben geen kilometer file gehad. Wat als we wel, zoals zo vaak, tien minuten oponthoud hadden gekend? Tien minuten file op de Brusselse Ring.

Meer was er niet nodig om op dat noodlottige moment niet in de luchthaven te zijn.” Maar ook de omgekeerde vraag stelt zich. “Wat als we drie minuten vroeger waren? Als we even daarvoor niet aan de foute incheckbalie stonden? Dan waren we veel dichter bij de explosie geweest en hadden we het niet overleefd.”

Sinds de aanslagen kampt Roberto met een onveiligheidsgevoel dat hem ervan weerhoudt bepaalde dingen te doen. “Ik durf niet meer naar drukke plaatsen gaan. Naar Ikea of een grote winkel gaan op zaterdag, dat doe ik niet meer.”

Toch wil Roberto de schuld niet afschuiven op de veiligheidsdiensten. “Ik weet zeker dat ze hun werk doen. Maar dat het nog zal gebeuren, daar ben ik van overtuigd. Er moet maar één persoon door de mazen van het net glippen. Mensen die zo met onze waarden van democratie en vrijheid spelen, zijn niet tegen te houden.”

“Het voelt alsof er 24 uur op 24 een blender in mijn oor zit te malen” Roberto

Roberto (51) - overleefde samen met zijn vrouw de aanslag op de luchthaven - blijft zich steevast dezelfde vragen stellen en mijdt openbare plekken waar veel volk samenkomt

Donderdag 22 september 2016 I BRUZZ 1539 I 11

A

urelie was op dinsdag 22 maart onderweg naar haar werk.

Op de metro kreeg ze een berichtje van een van haar broers, die haar vertelde over de aanslag in Zaventem.

“Ik heb er zelfs niet aan gedacht om van de metro te stappen. Ik heb er niet bij stilgestaan dat er een tweede aanslag zou kunnen plaatsvinden. Stom van mezelf.” Eenmaal het nieuws van de aanslag in Zaventem doorsijpelt, ziet Aurelie wel de sfeer in haar wagon omslaan.

“Mensen keken om de haverklap naar hun smartphone om de laatste updates te lezen, maar waren tegelijkertijd ook heel veel met elkaar in gesprek. De nervositeit begon toe te slaan.”

Enkele minuten later slaat het noodlot toe. Aurelie zit tussen de eerste en de tweede deur van de wagon. Later leert ze dat de zelfmoordterrorist zich opblies aan de vierde deur, niet meer dan zes meter van haar verwijderd. “Het plotse licht, dat vergeet ik nooit meer. Ik had nog nooit zoiets gezien. Ik heb de explosie zelfs niet gehoord, zo onwezenlijk luid en licht was het allemaal.”

Verbrand vlees Aurelie probeert niet te kijken naar wat de explosie heeft aangericht.

Maar haar andere zintuigen vertellen haar genoeg. “De misselijkmakende geur van verbrand vlees. De onwezenlijke stilte die meteen na de explosie volgde. Pas na enkele seconden begon het gekerm en het gehuil.” Daarna volgt een hartverscheurend dilemma. “Natuurlijk wou ik onmiddellijk vluchten, maar mijn hoofd zei me te blijven liggen, te doen alsof ik dood was, zodat een eventuele andere terrorist me niet zou opmerken. Maar ik kon daar niet blijven, in die hel.”

Dus besluit Aurelie via een van de opengeblazen deuren naar buiten te kruipen. “Het schoot door mijn hoofd dat iemand bovenaan de trap zou kunnen staan wachten om de klus af te maken. Maar alles was beter dan daar ondergronds te blijven. Dus waagde ik het erop.”

Uiteindelijk komt ze boven aan de drukke Wetstraat. “Surreëel was dat. Ik kwam echt van een ondergrondse hel, een apocalyps, en dan stond ik opeens midden in de Europese wijk, waar mensen in pak met hun aktetas zich naar het werk haastten.”

Oorverdovende stilte Volledig onder het stof en het bloed -“vooral van andere mensen”- gaat Aurelie het dichtstbij-

zijnde café binnen. “Daar wist nog niemand wat er gebeurd was.

Iedereen schrok zich rot. Na wat een ondraaglijk lange 45 minuten leek, heeft een van mijn broers me uiteindelijk opgehaald en naar het ziekenhuis gebracht.”

Uiteindelijk zou Aurelie nog maanden last hebben van rugklachten en gehoorverlies, maar ze beseft dat ze aan veel erger is ontsnapt.

Met die gedachte worstelt ze nog steeds. “Als het niet was om te sterven, waarom zat ik dan in die wagon?” vraagt ze zich af. “Ik was er nochtans zeker van dat ik ging sterven. Je kan je dat niet voorstellen. Het is zoals in een film. Het ene moment is alles nog full colour met HD-geluid, een seconde later is alles zwart-wit en heerst er een oorverdovende stilte. Zomaar, van de ene seconde op de andere.”

beneden dwarrelt, zie je haar ogen schichtig heen en weer schieten.

“Ik weet het,” zucht ze. “Het is nog erger met felle lichten. Een flash van een camera kan ik absoluut niet meer verdragen. Het licht van de explosie doemt nog vaak bij me op.”

Een speciale therapie voor traumatische ervaringen moet Aurelie helpen om afstand te nemen van haar angsten. Maar Brussel voelt sinds die dag anders aan. Onveilig.

“Brussel is altijd al een stad geweest waar veel verdwaalde zielen rondlopen. Mensen zonder werk of doel in het leven, die overal lijken rond te hangen. Echt veilig heb ik me hier nooit gevoeld.” Of ze overweegt om de stad de rug toe te keren? “Daar heb ik op 22 maart zelf wel aan gedacht. Maar uiteindelijk wil ik dat niet. Ik wil die dag mijn leven niet laten beheersen.”

Voor Aurelie is het overigens geen toeval dat de aanslagen net hier en in Parijs plaatsvonden. “Twee hoofdsteden van landen die de migratiegolven verschrikkelijk slecht hebben aangepakt. Je ziet dat gemeenschappen naast elkaar leven en dat er weinig dialoog is.

Dat jongeren van bepaalde gemeenschappen dan sterk beïnvloedbaar zijn wanneer ze een doel wordt aangereikt door extremistische groeperingen, mag niet verbazen.”

Opvallend: Aurelie nam onmiddellijk na de aanslagen opnieuw de metro. Niet alleen omdat het voor haar de efficiëntste manier is om op haar werk te geraken. “Ik wil 22 maart mijn leven niet laten controleren. Ik probeer niet meer aan die dag te denken, ook al spelen die angsten af en toe op. Ik ga door met mijn leven.”

Opnieuw op de metro Zes maanden later vertelt Aurelie nog steeds zichtbaar aangedaan over die bewuste 22 maart. Ook de idyllische setting van het Egmontpark en het middagzonnetje kunnen niet verbergen dat ze vooral op psychologisch vlak nog worstelt met de herinneringen. Tijdens ons gesprek springt ze meermaals op, omdat een achtergrondgeluid haar plots te fel wordt of iemand te dicht bij haar op de bank komt zitten.

Zelfs wanneer er een blad naar

“Ik kwam van een ondergrondse hel, en stond opeens midden in de Europese wijk” Aurelie > p12

Aurelie (43) - bevond zich in de metrowagon waar de zelfmoordterrorist zijn bom liet ontploffen - worstelt nog met enkele angsten maar nam onmiddellijk opnieuw de metro na de aanslagen

12 I BRUZZ 1539 I Donderdag 22 SEPTEMBER 2016

>

A

l acht jaar werkt Geoffroy bij Brussels Airlines. Hij ontvangt reizigers aan de incheckbalie, assisteert hen bij het vervolg van hun reis en staat steeds paraat om op vragen te antwoorden. Die dagelijkse routine eindigt abrupt wanneer op 22 maart zijn vertrouwde werkvloer het decor wordt van de bomaanslagen die het hele land tot stilstand brengen.

“De eerste bom ontplofte ver van onze incheckbalie, maar mensen renden meteen alle kanten op. Ik besefte onmiddellijk dat het om een aanslag ging, daarvoor was de explosie gewoon té groot. Maar ik verwachtte geen tweede bom. Ik bleef dus gewoon rechtstaan, niet goed wetend wat te doen.”

Negen seconden later ontploft de tweede bom, nu wel vlakbij Geoffroy. “De explosie vond plaats op zo’n tien meter van onze balie. Nu werd ik wel omvergeblazen. Ik heb me na enkele seconden terug weten rechttrekken en ben naar een van onze kantoren achter mij gevlucht.

Daar hebben collega’s de wonden aan mijn benen kunnen afbinden. Ik vreesde voor mijn andere collega’s, die voor mij stonden aan de balie, maar ik had niets kunnen zien in de hal. Daarvoor was er te veel rook en puin.”

Geoffroy kon nog net twee telefoontjes plegen voor het netwerk overbelast raakte: één naar zijn bejaarde moeder en één naar zijn vrouw. Daarna evacueerden de hulpdiensten hem naar buiten.

Stappen kon hij niet meer. Na een uur werd hij naar het militair ziekenhuis gebracht, waar de dokters constateerden dat zijn beide knieën ernstig geraakt waren door rondvliegende stukken metaal. Hij werd overgebracht naar het UCL SaintLuc in Sint-Pieters-Woluwe, waar hij als een van de eerste slachtoffers aankwam en meteen kon worden geopereerd.

Zes maanden later kijkt Geoffroy met een opmerkelijke gemoedsrust terug naar de gebeurtenissen. “Ja, het was traumatiserend. Ja, ik heb verschrikkelijke dingen gezien in de ziekenhuizen. En ja, ik heb maanden moeten revalideren om terug te kunnen stappen,” vertelt hij zonder verpinken. Maar Geoffroy beseft vooral dat hij ontsnapt is aan erger.

“Het leed van de andere slachtoffers zit me tot op vandaag het meest dwars. Een uur na de explosies zag ik een man die zijn twee jonge

DE AANSLAGEN

dochters probeerde te kalmeren.

Die meisjes begrepen niet wat er gebeurd was. Hun moeder was omgekomen bij de explosie. Hoe die man zich in zo’n omstandigheden zo kalm kon houden om zijn dochters te kunnen opvangen, dat is onwaarschijnlijk.”

Respect Geoffroy is sinds augustus opnieuw aan het werk. Op de luchthaven, aan zijn vertrouwde balie. Mensen verwelkomen, hen inchecken, assisteren. Op dezelfde plaats waar de bommen ontploften. “Dat kan vreemd klinken, dat besef ik.

Maar het laatste wat ik wil doen, is mijn leven in angst leiden en me verschuilen. Ook al begrijp ik dat andere slachtoffers wel oprecht bang zijn. Ik wil verder met mijn leven. Wat gebeurd is, is gebeurd.”

Sterker nog, Geoffroy is niet uit zijn lood te slaan en heeft het steevast over de positieve ervaringen die zijn deel zijn na de aanslagen. “De band

die ik heb opgebouwd met mijn collega’s is van onschatbare waarde.

We hebben samen geweend, getreurd, gerouwd. Daarna is er iets speciaal ontstaan. Ik had het nooit voor mogelijk kunnen houden dat collega’s, mensen die mekaar niet goed kennen, zo dicht naar mekaar toe kunnen groeien. Dat is voor mij echt dé ervaring van mijn leven.”

Op dezelfde manier wil Geoffroy zich niet laten verleiden tot haat.

“De personen die dit gedaan hebben, die onschuldige mensen op een willekeurige manier hebben vermoord, zijn dood. Hen kan ik niet meer haten. Bij het waarom van hun daden, daar wil ik niet bij stilstaan. Ik weiger ook om me te laten verleiden tot stereotypen. Ik besef dat mensen met een lange baard en een Arabisch accent extra in het vizier worden genomen na de aanslagen, maar daar doe ik niet aan mee. Het enige dat telt, is het respect dat mensen voor elkaar moeten hebben.”

“I

k heb niets aan mijn vrouw Chantal gezegd om haar niet ongerust te maken, maar ik vond het al vreemd dat er na de gebeurtenissen in Parijs geen politieagenten of soldaten te bespeuren waren bij de luchthaven.

Enfin, je zet dat van je af en gaat gewoon naar binnen,” zegt Serge.

Het gepensioneerde koppel staat aan te schuiven bij de balie van Delta Airlines om op vakantie te vertrekken naar de Verenigde Staten wanneer de bommen ontploffen. Het hele gebeuren is één groot zwart gat voor Chantal. “Ik herinner me van de dag zelf en van de dag voordien helemaal niets meer. Ik heb pas terug ingepikt wanneer ik thuis in mijn bed lag en mijn dochter me wakker kwam maken.”

Nochtans verloor Chantal op geen enkel moment het bewustzijn. “Chantal is degene die me meetrok na de explosie, die riep dat we naar buiten moesten,” vertelt haar man Serge.

“Zelf stond ik wat doelloos rond te draaien.”

Eenmaal buiten de luchthaven bleef Chantal haar man vragen of hij haar bril en tas niet had gezien. “Nu weet ik dat het de shock was, maar ik was die vragen beu en ben dan domweg gewoon teruggekeerd naar de luchthaven.

Toen ik binnenging, zag ik het vuur woeden. Ik vroeg aan een van de brandweermannen die ondertussen ter plaatse was of hij soms een bril en een tas had gezien. Hij beval me natuurlijk onmiddellijk de hal te verlaten.”

Het koppel vertelt het verhaal alsof het een droom betrof. Voor Chantal is het dat ook. Het

“De band met de collega’s is van onschatbare waarde” Geoffroy

Geoffroy (48) - stond aan de incheckbalie van Brussels Airlines toen de bom in Zaventem ontplofte. Hij werkt terug op dezelfde plek - wil vooral de positieve kanten van het drama onthouden

© BART DEWAELE

Donderdag 22 SEPTEMBER 2016 I BRUZZ 1539 I 13

is de shock, zeggen de dokters, die haar verhindert om zich ook maar iets te herinneren van 21 en 22 maart. Haar man Serge heeft wel bepaalde beelden die op zijn netvlies gebrand staan. “Toen ik in die verwarring terug naar de luchthaven liep, zag ik de doden en de gewonden. Het vuur, het puin. Een apocalyps. Dat is de enige term die ik er op kan plakken.”

Zes maanden na 22 maart hebben Serge en Chantal hun leven hervat. De fysieke verwondingen – gescheurd trommelvlies, verwondingen aan de rug en handen door het rondvliegende metaal – zijn geheeld. “Het is een mirakel dat we dit overleefd hebben. Er moet een paal geweest zijn die in de weg stond en zo de grootste klap heeft opgevangen, dat kan niet anders,” vertelt Chantal.

Het koppel ging intussen zelfs opnieuw op reis. De reis die ze hadden moeten maken op 22 maart, maar dan via Schiphol. Maar eerst moesten ze hun achtergelaten koffers nog af-

halen op Zaventem. “Al die bestofte en vernielde koffers. En dan vooral die kinderrugzakjes.

Toen ben ik echt gekraakt. Ik heb de koffers lang thuis opgeborgen zonder ze te openen. Ik wou eigenlijk alles weggooien. Maar dat voelde aan als opgeven. Dus heb ik een week voor we opnieuw vertrokken de koffers afgestoft en hebben we ze gebruikt.”

Te gek voor woorden Het is niet omdat Chantal en Serge hun leven verderzetten, dat de gebeurtenissen achter hen liggen. “Ik weet dat ik blij mag zijn dat ik mijn kleinkinderen nog mag zien opgroeien.

Maar langs de andere kant zijn we nog kwaad.

Kwaad op de daders, die onschuldigen en kinderen de dood injoegen. Dit is niets minder dan een oorlogsdaad.”

Dus moeten de daders als dusdanig behandeld worden, vindt het koppel. “Moet ons land echt zoveel tijd en geld steken in mensen die als

“We mogen deze oorlogsdaad niet banaliseren” Serge en Chantal

enig doel hadden zoveel mogelijk onschuldige mensen te doden? Zo’n mensen mogen zelfs niet voor een burgerlijke rechtbank verschijnen. Een militair tribunaal is de enige juiste weg,” klinkt het unaniem.

Ook de veiligheidsmaatregelen volstaan niet, fulmineert Chantal. “Zelfs nu is er nog altijd onvoldoende beveiliging op de luchthaven. Op Schiphol moet je door allerlei scanners, worden je vingerafdrukken genomen, kom je maar één per één binnen. In België kan je in Zaventem en Charleroi nog steeds zomaar binnenwandelen. Dat is toch te gek voor woorden?”

Het koppel wil niet dat dergelijke gebeurtenissen gebanaliseerd worden. “We merken nu al dat er gewenning optreedt bij de reeks incidenten die na Zaventem plaatsvonden. Maar we mogen dit niet aanvaarden als een voldongen feit. Dit zijn oorlogsdaden. Als we dit banaliseren, dan geven we toe. En dan is het allemaal voor niets geweest.”

Serge en Chantal (65) - vertrokken op vakantie naar de Verenigde Staten toen de bommen ontploften in de luchthaven van Zaventem - willen waarschuwen voor banalisering en nemen geen genoegen met de huidige veiligheidsmaatregelen

“Moet ons land echt zoveel tijd en geld steken in mensen die als enig doel hadden zoveel mogelijk onschuldige mensen te doden?”

Serge en Chantal

© BART DEWAELE

14 I BRUZZ 1539 I DONDERDAG 22 SEPTEMBER 2016

WELZIJN Ook jongeren kunnen nu aan yoga doen

Yoga leert jongeren terugschakelen ZORG DRAGEN Dankzij yoga leren jongeren zorg dragen voor hun lichaam.

© SASKIA VANDERSTICHELE

Yogastudio’s schieten vandaag als paddenstoelen uit de grond. Zo’n 6,5 jaar geleden was de Sampoorna Yoga studio in het centrum van de stad een pionier. Terwijl in Amerika iedereen wekelijks sinds de jaren 1980 staat te puffen op een yogamat. Ons land hinkt nog steeds achterop, maar een inhaalbeweging is ingezet. “Mensen hebben lang gedacht dat yoga doen een beetje ademen is en nietsdoen op een mat.”

N

aast verschillende lessen voor breed benaderen, het gaat niet enkel volwassenen hebben ze bij over fysiek. Het gaat ook over leren Sampoorna Yoga Studio ervarespect te hebben en vriendelijk zijn ring met kinderen van amper voor de anderen in een groep. Je leert vier jaar oud. Vanaf eind september delen, emoties herkennen en ermee komen er ook lessen voor tieners van omgaan,” vertelt medeoprichter van twaalf tot zestien jaar onder begeleiSampoorna, Erwin Vanslembrouck ding van Ilse Simoens. “In de lessen alias Eknath. leren de jongeren de zonnegroet en de In de prestatiemaatschappij waarin yogabasishoudingen op het ritme van we leven ondervinden volwassenen de ademhaling. De houdingen zien er zowel mentale als fysieke klachten. vaak heel sierlijk en acrobatisch uit, Helaas sijpelt dat ook door naar onze maar na enkele lessen zien we dat iekinderen op school, in de academie of dereen er weg mee kan en zich beter de sportclub. Dat in combinatie met in zijn vel voelt. Dat is het bijzondere een zeer sedentaire levenstijl. Het aan yoga. Yoga is voor iedereen en het lijkt wel of we de hele dag naar een is nooit een wedstrijd. De les eindigt scherm turen, van tv tot tablet. Ook steeds met een hier geldt de diepe ontspanaloude wijsning. Daarna heid: “Jong voel je je herbogeleerd is oud ren en volledig gedaan.” Als in balans. We kinderen van leren ook ontjongsaf aan spanningstechin aanraking nieken die de komen met jongeren thuis yoga, dan zelf k unnen wordt het een doen en die helconstante in pen om zwaarhun latere leEknath dere periodes ven. Ze leren medeoprichter Sampoorna Yoga Studio makkelijker zorg dragen door te komen. voor hun liNa de les is er steeds tijd om samen chaam in het belang van hun huidige nog een thee te drinken en wat na te en toekomstige welzijn. Er gaan dan praten,” vertelt Simoens. ook stemmen op om yoga te integreIn tegenstelling tot de lessen voor ren in het lessenpakket op school. volwassenen is er extra ruimte voor Het nieuwe project, Relax in de klas, speelsheid en humor, afwisseling en begeleidt leerkrachten en leerlingen creativiteit. Yoga helpt je om je meer om te leren terugschakelen in hun nu bewust te worden van je lichaam en al drukke leven. om dichter bij jezelf te komen. Zo voel je beter hoe het met je gesteld is. Dit is zeker bij jongeren, bij wie het lichaam sterk verandert, van groot belang. Het is bewezen dat yoga voor opgroeiende Yoga voor jongeren kinderen en jongeren positieve effec- zondag 25/9: gratis proefles in de ten heeft op de concentratie en het Sampoorna Yoga studio om 16 uur. geeft een extra boost aan je zelfver- Daarna gaan de lessen tieneryoga trouwen. Rust in de geest bevordert (elke sessie duurt anderhalf uur) het verwerken van informatie. Dat elke zondag door in de studio heeft een invloed op onder andere de (Hopstraat 40, 1000 Brussel). schoolprestaties. “Yoga moet je zeer

“Yoga gaat ook over leren respect te hebben en vriendelijk zijn voor de anderen”

>

ADVERTENTIE

‘Beklim de berg en maak deel uit van een monumentale gebeurtenis.

Een etmaal lang.’

Op 24 september brengt het gezelschap van Jan Fabre “Mount Olympus” in een uitverkocht Kaaitheater. Op BRUZZ.be zit je 24u onafgebroken op de eerste rij, op TV krijg je een 2 uur durende special over de productie.

Mount Olympus op BRUZZ: op 24/9 vanaf 16u live online en special op TV om 20u.

24u LZIZV.bEe op BRU

ADVERTENTIE

De Grote Brussel

QUIZ La Madeleine - Duquesnoystraat 14 - Brussel vrijdag

21.10

Inschrijven: brusselquiz.be

16 I BRUZZ 1539 I Donderdag 22 september 2016

Stel zelf je vraag EN STEM op BRUZZ.BE

ALAN uit ELSENE:

Wat is het oudste gebouw of bouwwerk van Brussel?

“De crypte onder de kathedraal dateert uit het einde van de elfde eeuw” Paul De Ridder

Historicus

Als we restanten van bouwwerken meetellen, moeten we in Watermaal-Bosvoorde zijn. In een uitloper van het Zoniënwoud zijn overblijfselen gevonden van een nederzetting uit de Nieuwe Steentijd (rond het jaar 4.000 voor onze tijdrekening). “De versterkingen bestaan uit aarden wallen en brede grachten die vandaag nog altijd zichtbaar zijn tussen de bomen door,” vertelt Ann Degraeve, departementshoofd archeologie bij de Directie Monumenten en Landschappen. “De uitzonderlijke bewaringstoestand heeft er ook toe geleid dat deze nederzetting in 2002 als archeologische site werd beschermd door het Brussels Gewest. In de onmiddellijke omgeving bevinden zich ook twee heuvels, vermoedelijk grafheuvels uit dezelfde periode.”

De volgende periode waaruit restanten gevonden zijn, is de Romeinse. Zo zijn er bijvoorbeeld sporen van een villa in het Laarbeekbos van Jette.

“De site werd beschermd in 1995 en het oude grondplan is opnieuw zichtbaar gemaakt met moderne materialen,” aldus nog Degraeve.

Als we kijken naar gebouwen die vandaag nog rechtstaan, dan komen we terecht bij de middeleeuwse kerken in de binnenstad. Die zijn door de eeuwen heen vaak ver- en herbouwd, maar hebben in enkele gevallen nog elementen die dateren uit hun beginjaren. De oudste delen zijn waarschijnlijk te vinden in de kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele. “De crypte onder het koor van de kathedraal dateert vermoedelijk uit de jaren 1080-1100, dus het einde van de elfde eeuw,” zegt historicus Paul De Ridder. “Het is een bouwwerk in romaanse stijl waarvan de buitenmuren en de zuilen nog rechtstaan, maar het plafond is weggenomen voor de bouw van de gotische kerk die we nu kennen. De bouw daar-

Een van de twee grafheuvels in Bosvoorde. Om de tumulus te beschermen zijn de bomen gekapt. van begon in 1225 en duurde tot 1500. De crypte werd pas herontdekt bij de restauratie in de jaren 1980-90.”

De restanten van de eerste stadsomwalling, zoals de Zwarte Toren aan Sint-Katelijne en de Anneessenstoren op de Keizerslaan gaan terug tot de dertiende eeuw. Het stadhuis werd gebouwd in de eerste helft van de vijftiende eeuw, maar werd net als veel andere gebouwen op en rond de Grote Markt zwaar beschadigd door een Frans bombardement in 1695. Daarna werd het heropgebouwd.

De oudste woonhuizen in Brussel dateren al uit de zestiende eeuw, zoals het Erasmushuis in Anderlecht. “Anders dan bijvoorbeeld in Gent, waar op de Graslei nog een romaans huis staat in Doornikse steen,” zegt De Ridder. “In Brussel hebben ongetwijfeld ook dergelijke huizen gestaan, maar ze zijn verdwenen.”

ADVERTENTIE

VAN KINETISCHE EXPLOSIE TOT VERSTILDE BEWEGING Dit najaar tonen de strafste makers uit binnen- en buitenland je wat dans vandaag kan zijn.

METTE INGVARTSEN ANNE TERESA DE KEERSMAEKER/ROSAS & ICTUS LEMM&BARKEY & NEEDCOMPANY CLAIRE CROIZÉ VERA MANTERO SIMON MAYER MEG STUART & TIM ETCHELLS ESZTER SALAMON SALVA SANCHIS ZITA SWOON GROUP NOG MEER DANS? >> www.kaaitheater.be /KAAITHEATER

© IVAN PUT

NEDERZETTING

In een dichtbebouwde stad is het natuurlijk niet uit te sluiten dat er vroeg of laat nog resten van oudere huizen opduiken in kelders en dergelijke.

In het verleden zijn er echter al tal van archeologische kansen gemist. “Bij de bouw van de Noord-Zuidverbinding is men dwars door het hart van middeleeuws Brussel getrokken, maar men heeft zogezegd geen enkele restant gevonden,” aldus De Ridder. “Dat is onmogelijk. De realiteit is dat men dat verzwegen heeft en met de bulldozer vernield heeft. Een schande!”

Laurent Vermeersch

VOLGENDE WEEK Waarom zijn er zo weinig geldautomaten in Brussel?

Donderdag 22 SEPTEMBER 2016 I BRUZZ 1539 I 17

JOUW MENING

lezersbrieven@bruzz.be en 1960 toen ik jong was. Ik ben dus goed geplaatst om er te kunnen van meespreken. Het boerenbrood bijvoorbeeld was fantastisch maar ook de gewone bakker maakte smakelijk brood. Nu is dat helaas niet meer het geval.

Ziedaar kort en bondig verteld wat de werkelijkheid is. Je moet maar geleefd hebben in de jaren 1950 en 1960. A bon entendeur Fluwijn P., Elsene salut.

BEDANKT

Aan Steven Van Garsse voor het terugvinden en publiceren van mijn brief van 18 juli 2016: hartelijk bedankt.

Aan Ken Lambeets: die boksmatch Delannoit-Cerdan heb ik bijgewoond maar het waren geen lichtgewichten maar middengewichten van circa 72 kilogram. Dat Ken Lambeets zich hier vergist verwonderd mij, of was het misschien opzettelijk om te zien of er een reactie zou komen op die vergissing?

De uitslag van die match had wellicht billijker geweest met een match nul. Het enthousiasme voor Delannoit was enorm toen. Hierbij komt mij in herinnering: het chanson van Yves Montand, Battling Joe. Daarin bezingt hij de opgang en ook neergang van een beloftevolle bokser.

In ieder geval doet het plezier om nog eens aan een sportgebeurtenis van toen (lang geleden) herinnerd te worden. Bedankt Louis Gaudeus, Anderlecht hiervoor!

BROOD (2)

Eerst en vooral proficiat met jullie prachtige tijdschrift. Ik ben al heel lang een enthousiaste lezer, hoewel ik (nog) niet in Brussel woon. Maar ik werk er wel al enkele decennia. Ik heb een vraag over jullie goede artikel over brood in het meest recente nummer.

In dat artikel duikt plots deze regel op: “Le Pain Quotidien slaagt er al bijna een kwarteeuw in om industrieel brood met een hoog prijskaartje te verkopen dankzij een imago van authenticiteit en is zo uitgegroeid tot een wereldmerk.” Ik vind dat een straffe zin, het lijkt bijna een afrekening.

SPORTagenda Ik heb geen enkele band met de keten, wil ESTAFETTE Ken LaMBeeTS ook niet per se de verdediging opnemen, maar koop er wel al heel lang regelmatig een brood. Dat vind ik zeer lekker, en beter dan het brood dat ik in natuurvoedingswinkels vind. Om een of andere reden kan Tarzans tour de force ik het ook beter verteren. Het is inderdaad duur, maar je eet er veel minder van dan van een klassiek brood van de doorsnee bakker. Dus ik vind dat het met die prijs toch meevalt.

Ik wist echt niet dat het hier over industrieel brood gaat. Dus de info over hun brood die op hun website staat, klopt niet?

BaSkeTBal Drie europese toppers komen naar neder-over-Heembeek Misschien ben ik te goedgelovig. Maar Topbasketbal met nieuwkomers waarop baseren jullie je om bovenvermelde zin te schrijven in jullie artikel? Kunnen jullie me dat alstublieft even laten weten?

Ik geef u mijn commentaar met betrekHartelijk dank voor een antwoordje, en king tot uw artikel ‘Bakkers bij de vleet, dank voor jullie unieke tijdschrift. Het is maar wie heeft nog lekker brood?’. De rewekelijks een groot plezier om het te lezen.

Stefaan Hendrickx, Antwerpen aliteit is dat het brood van heden ten dage smaakloos is vergeleken met het brood ANTWOORD uit mijn jeugd. Dit is te wijten aan het feit Bedankt voor uw reactie. De zin die u dat het brood van heden gebakken wordt aanhaalt, is misschien scherp gesteld, met de hulp (!) van chemische producten. maar het punt van het artikel was dat de Dat was niet het geval in de jaren 1950 DonDerDag 8 SePTeMBer 2016 I BRUZZ 1537 I 29

Het allermooiste aan de Olympische Spelen? Sporters die zich jarenlang opofferingen getroosten om zichzelf op dat ene moment van de waarheid onder zware druk te overtreffen. Enkele Belgische medaillewinnaars in Rio bezorgden me dan ook tranen in de ogen.

Daar hadden de 20.000 toeschouwers op zondag 23 mei 1948 in het Heizelstadion ook last van, toen een kleine Belgische bokser zichzelf overtrof.

Cyriel Delannoit, bijgenaamd Tarzan, is op dat moment 22 jaar. Hij is een van de twaalf telgen van een arbeidersgezin uit Geraardsbergen.

Delannoit neemt het in het Europees Kampioenschap der Lichtgewichten op tegen de grote Franse kampioen Marcel Cerdan – de Muhammed Ali van zijn tijd, zeg maar. Eén cijfer zegt genoeg: zijn vorige 104 wedstrijden heeft Cerdan allemaal gewonnen.

De gezaghebbende krant Sportwereld vat de krachtsverhoudingen op voorhand als volgt samen: “Wat wij vooral vrezen voor onze jeugdige belofte is een knock-out. Het is geen oneer op deze manier door Cerdan overwonnen te worden, echter wel een gevaar om hem, al is het maar tijdelijk, in zijn opgang te stuiten.”

Als Delannoit de Franse bokskampioen wil verschalken, zal hij met andere woorden behendig moeten zijn en gebruik moeten maken van de openingen die Cerdan zo nu en dan laat. Hij zal het gepaste ogenblik moeten afwachten om een plotselinge inval te wagen – uiteraard met het risico om op een counter te lopen van de tien jaar oudere Fransman.

De bokswedstrijd is in heel België een onderwerp van gesprek. In Brussel kan je kaartjes kopen in Sportsman Bourse in de Ortsstraat en in het Café des Artistes in de Onderwijsstraat. Maar ook in Luik, Antwerpen, Geraardsbergen, Charleroi, Doornik, Gent en enkele andere steden gaan er tickets over de toonbank.

Het wordt een drukke sportnamiddag in het Heizelstadion. Om 16 uur vinden de eerste bokswedstrijden plaats, een uur later komt de laatste rit van de Ronde van België in het stadion aan. De rit tussen Charleroi en Brussel wordt gewonnen door André Declerck, de Antwerpse volksheld Stan Ockers is de eindwinnaar van de wielerwedstrijd. Maar de meeste mensen in het stadion zijn toch gekomen voor de wedstrijd tussen de jonge Belg en de ervaren Fransman.

Delannoit is niet onder de indruk van de gebeurtenissen en gaat furieus van start. In de eerste van vijftien ronden treft hij Cerdan meteen met een uppercut en een linkse in de maag. Een ronde later probeert Delannoit enkele korte hoekslagen, maar incasseert hij ook een eerste uppercut.

Het eerste deel van de wedstrijd is duidelijk in het voordeel van de dappere Belg. In de tiende ronde geeft Cerdan zelfs een vermoeide indruk, maar dan maakt hij zich op voor een slotoffensief. Met enkele hoekslagen in de elfde ronde treft hij Tarzan voortdurend.

NEDER-OVER-HEEMBEEK – Basketbalclub Basic-Fit Brussels staat voor een stevige uitdaging. Tijdens de tweede editie van hun Brussels European Tournament tekenen Telenet Oostende, Frankfurt Skyliners en Cibona Zagreb present.

BROOD (1)

Het is nog een kleine maand tot Basic-Fit Brussels op 1 oktober aan het seizoen begint tegen Okapi Aalstar, maar volgende

Delannoit schuddebolt en zwijmelt in de koorden. Even lijkt de kamp voorbij, maar de Belg weet toch rechtop te blijven. In de laatste ronden staat Delannoit opnieuw iets steviger in de schoenen, maar tot echt gelukte slagen komt het niet meer.

De wedstrijd wordt op punten beslecht. De neutrale toeschouwers denken dat Cerdan het nipt zal halen, maar Delannoit wordt ietwat verrassend aangeduid als winnaar. Het zal de toeschouwers worst wezen. Sportwereld schrijft daags nadien: “De zegepraal was niet verdiend, maar zij was niettemin schitterend en zodanig onverhoopt, dat wij ze mogen beschouwen als de mooiste overwinning die een Belgische bokser ooit haalde.”

Delannoit mag op bezoek in het Brusselse stadhuis bij burgemeester Joseph Vandemeulebroek, net als Churchill, Eisenhower, Montgomery en De Gaulle enkele jaren eerder. Ook in Geraardsbergen wordt Delannoit als een ware held ontvangen. Het volksbal duurt tot in de vroege uurtjes.

Enkele maanden later, op 10 juli, vecht Delannoit opnieuw tegen Cerdan, ditmaal in een volgelopen Sportpaleis in Schaarbeek. Tarzan is deze keer duidelijk de betere, maar Cerdan krijgt zijn revanche en wint op punten. In november herovert Delannoit de Europese titel na een overwinning tegen de Nederlander Luc Van Dam, een jaar later is hij de titel alweer kwijt aan een Italiaan. Het laatste grootste wapenfeit uit Delannoits carrière is een kamp tegen wereldkampioen Sugar Ray Robinson in 1951 in Turijn.

Na drie rondes gooit Tarzan de handdoek in de ring.

Delannoit woont nog twintig jaar in Brussel tot hij eind jaren 1970 volledig berooid naar Geraardsbergen terugkeert. Hij overlijdt er in 1998 aan een slepende ziekte.

Toch zal Tarzan vooral herinnerd worden om zijn prestatie op 23 mei 1948, de dag waarop hij even boven zichzelf uitsteeg.

23 mei 1948

De dag dat Tarzan even boven zichzelf uitsteeg.

maand van de sportclub

In september begint het nieuwe sportseizoen, een mooie gelegenheid om sportclubs en –disciplines in de kijker te zetten. Verschillende clubs organiseren proeflessen. Zo kunt u bij The Vertical Club klimmen, of turnen bij Turnkring Hermelijn. Op www.sportinbrussel.be vindt u een overzicht van de deelnemende clubs.

nieuwe lessenreeksen

Bent u op zoek naar nieuwe lessen? Neem dan een kijkje op www.cultuurcentrumbrussel.be.

Lessen Qigong in gemeenschapscentrum Wabo of lessen capoeira in gemeenschapscentrum Pianofabriek: sporters van diverse pluimage vinden er ongetwijfeld een aanbod op hun maat.

Brussels Gay Sports verwacht dit weekend zowat 600 sportievelingen voor hun Brussels Games.

Op vrijdag worden de sporters ontvangen in de Sint-Gorikshallen, vanaf zaterdag moeten ze vol aan de bak. Badminton, futsal en volleybal staan op het programma, net als zwemmen en wandelen. Naar goede gewoonte sluit een feest de Brussels Games af. Op www.brusselsgames. bgs.org ontdekt u het programma.

zaTerDag 10 SePTeMBer Jogging Foyer

Foyer vzw en zijn atletiekclub Atlemo organiseren zaterdag voor de 23ste keer hun jaarlijkse jogging. De start en de aankomst liggen aan de Molenbeekse Werkhuizenstraat 25. Het parcours leidt de lopers door oud-Molenbeek. Kinderen jonger dan tien beginnen vanaf 14 uur aan hun één kilometer lange tocht, tien minuten later beginnen jongeren ouder dan tien aan hetzelfde parcours. Daarna kunnen volwassenen het vijf kilometer lange parcours één of twee keer afleggen.

Meer informatie vindt u op jogging.foyer.be.

Royal Racing Club Bruxelles laat u WatermaalBosvoorde ontdekken aan de hand van een mooi parcours (5 of 9,7 kilometer), dat heuvelachtig en technisch is. Alvorens via de Nymphenlaan de gemeente in te trekken start de tocht om 10.30 uur met een rondje in het Drie Lindenstadion.

Op www.rcb-gal.be komt u meer te weten over inschrijvingen. De kostprijs bedraagt negen euro.

week zullen ze al grotendeels weten hoe ver ze staan. Op 14 en 15 september zakken er namelijk drie toppers af naar de sportzaal in Neder-Over-Heembeek. Zowel Oostende, Frankfurt (de huidige FIBA-bekerhouder) als Zagreb nemen deel aan de komende Champions League basketbal en zullen de Brusselaars zwaar op de proef stellen.

Basic-Fit neemt het woensdag om 20.30 uur in de halve finale op tegen Cibona Zagreb om zich te proberen plaatsen voor de finale. Om

18 uur neemt Oostende het op tegen Frankfurt. De wedstrijd voor de derde plaats wordt donderdag om 18 uur gespeeld, de finale vindt om 20.30 uur plaats.

Het tornooi is niet enkel een mooie gelegenheid om topbasketbal te zien, u kunt er ook kennismaken met de nieuwkomers van Basic-Fit Brussels. Met Litouwer Augustas Peciukevicius en de Amerikanen Jeremy Simmons, Chavaughn Lewis en Chris Dowe hebben de Brusselaars flink ingekocht. Ze hopen na het kunststukje van vorig seizoen (halve finale van de play-offs) dit jaar te bevestigen en misschien zelfs beter te doen.

Op www.brusselsbasketball.be vindt u het laatste nieuws en kunt u tickets kopen. Voor acht euro kunt u de twee wedstrijden van de dag bijwonen. Abonnees mogen gratis binTim Schoonjans nen.

Er zijn duizenden manieren om brood te maken. We zetten enkele varianten op een rij.

Directeur van Flagey over de democratisering van muziek (op ‘Klara’).

“

Men zegt weleens dat de stad eenzaam is. Toen ik in de Westhoek zat, ontdekte ik dat het platteland nog veel eenzamer kan zijn” DAVID VAN REYBROUCK, Schrijver (in ‘Knack’).

“Het is een s den,” zegt Ma voerster van h Straatsburg. “ strengere veil gebouw. De worden verste glazen panele De fabrikant volg is dat er n aan het gebou teem niet kon voor is het no een bepaalde

WAUTER MANNAERT

BRUZZ

Het nieuwe H schiedenis in 18 november feest. Maar h besliste maa voor onbepa diverse rede

Flageyplein 18, 1050 Brussel 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België 20 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw. Buiten België 30 euro per jaar.

OPLAGE 62.609 exemplaren.

STEDENBOU

ADVERTEREN? Barbara Hartert 0478-84.01.93 ALGEMENE DIRECTIE Jo Mariëns

Koten en mis

ALGEMENE HOOFDREDACTIE Jeroen Roppe WEEKBLAD & MAGAZINE Steven Van Garsse (chef ) EINDREDACTIE Elien Haentjens ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier.

REDACTIE Jean-Marie Binst, Laurent Vermeersch, Bettina Hubo, Danny Vileyn.

ETTERBEEK willen de vro Jacqueslaan Een werkgro vulling gefo menten zou misschien o

MEDEWERKERS Michaël Bellon, An Devroe, Elien Haentjens, Wauter Mannaert, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet.

FOTOGRAFEN Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Jo Voets.

DISTRIBUTIE Ute Otten VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van de nv Roularta en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

In de kazerne van de federa menteel alleen ling van de fe vertrekt binn wen.

Naar verwach nes nog deze

ONS MAILEN? Al onze mailadressen zijn volgens dezelfde structuur opgebouwd: voornaam.naam@bruzz.be

Etterbeek

SPELREGELS VOOR LEZERSBRIEVEN: Mail uw bijdrage naar lezersbrieven@bdw.be. Schrijven kan naar BRUZZ-Brieven van Lezers, Flageyplein 18, 1050 Elsene; faxen naar 02-226.45.69. Vergeet niet uw adres te vermelden, ook in e-mails: zonder het adres van de afzender beschouwen we een brief als anoniem, en wordt hij niet gepubliceerd. De maximumlengte van een bijdrage is 2.500 tekens, inclusief spaties. Wilt u graag een langere, meer uitgewerkte opiniebijdrage schrijven (max. 5.000 tekens)? Neem dan eerst contact met ons op voor overleg via lezersbrieven@bruzz.be. De redactie mag lezersbrieven redigeren of weigeren. Moties, manifesten of omzendbrieven worden niet (in deze rubriek) opgenomen.

ADVERTENTIE

Sociale Verhuurkantoren (SVK)

Verhuur uw woning zonder risico en zonder zorgen

Bakker geldt al jaren als een knelpuntberoep, maar misschien is er wel een kentering aan de gang. Bij Coovi in Anderlecht is de opleiding voor bakker na jaren van achteruitgang opnieuw in trek.

“Voor het eerst sinds een jaar of tien à vijftien hebben we de inschrijving voor het derde beroeps bakker stopgezet omdat we volzet zijn,” zegt Luc Jenet, sectorverantwoordelijke en al 36 jaar voor de klas. “We hebben de klas zelfs ontdubbeld. Dat is, denk ik, de eerste keer.”

BRUSSEL - Waar koop je lekker brood? Het is een vraag die menig stadsbewoner bezighoudt. Het aanbod is gevarieerder dan ooit, en de grens tussen artisanaal en industrieel is helemaal vervaagd.

© SHU

TTER

STOCK

Hoe verklaart u het succes?

JENET: Misschien is er opnieuw meer interesse in het beroep. Of leveren we gewoon goed werk. Het is te vroeg om dat te zeggen, maar de stijging is al enkele jaren bezig. Voordien hebben we een dipje gekend en was het knokken gedurende een zestal jaar om het leerlingenaantal opnieuw op pijl te krijgen.

klanten naar het verkooppunt. Het is minder vervuilend om naar de supermarkt om de hoek te gaan dan om kilometers te rijden naar een boerenmarkt.”

Als we het duurzamer willen aanpakken, moeten we dus eigenlijk terug naar de thuisbedeling. “Die is destijds afgeschaft omdat steeds meer mensen uit werken gingen en niemand thuis dat brood kon binnennemen, maar de opkomst van thuiswerk kan de zaak opnieuw veranderen.”

“De industrie is heel flexibel” Nick Trachet, foodcolumnist

Luxeproduct Dan is er nog de kwestie van de prijs. Het broodaanbod is gevarieerder dan ooit, en dat zien we ook aan de uiteenlopende prijzen. Bij sommige bakkers betaal je al snel een veelvoud van de standaard broodprijs. “De ingrediënten maken het verschil en spelt of rogge is nu eenmaal veel duurder dan gewone tarwe,” zegt Brusselmans. Op die manier is het o zo nederige brood voor velen een luxeproduct ge-

worden. “Bij sommigen koop je brood alsof het een merk is, nog net niet gehandtekend door de kunstenaar,” aldus nog Trachet.

Prijsbewuste consumenten kunnen nog altijd terecht bij vele bakkers die uit andere (brood) culturen komen. Vooral bakkers van Marokkaanse origine vind je overal in de stad. Kwaliteit van ingrediënten staat bij hen niet altijd voorop omdat ze vooral de prijs laag willen houden. Toch zijn er heel wat die zich onderscheiden, zeker qua patisserie. Desondanks blijft de drempel om er binnen te stappen voor velen hoog.

“Voor een stuk gaat het om verschillende codes,” zegt Nicolas Dehon van Atrium, het gewestelijk agentschap dat handelaars ondersteunt. “Zij hebben in onze ogen geen aantrekkelijk logo, velen hebben ook geen eigen broodpapier. Mede daardoor stralen ze geen kwaliteit of betrouwbaarheid uit.”

Natuurlijk is het belangrijkste argument uiteindelijk de smaak en die is erg persoonlijk.

Veel mensen zoeken smaken die ze kennen, al dan niet van hun kindertijd. Anderen willen net variatie.

Ook andere gevoelsmatige elementen kunnen een rol spelen. Voor contact met de maker en een persoonlijke toets kan je uiteindelijk niet buiten de artisanale bakker. “Die maakt unieke producten die je nergens anders vindt,” zegt Brusselmans. “Niet in de supermarkt, maar ook niet bij andere artisanale bakkers, want ze werken allemaal met andere producten en zijn afkomstig uit andere streken.”

JENET: Ik hoor al 30 jaar zeggen dat onze stiel verdwijnt, maar er zullen altijd bakkers zijn. Mensen eten stilaan opnieuw meer brood. Leerlingen die bij ons afstuderen, komen meestal goed terecht en verdienen goed. Er is nog altijd vraag naar geschoolde arbeiders, ook bij de vele Marokkaanse bakkers bijvoorbeeld.

De supermarkten en ketens kent iedereen, maar waar vind je de artisanale bakkers? Journalist Géry Brusselmans schat dat er om en bij de 60 zijn in Brussel. Hij bezoekt ze één voor één en verzamelt ze op zijn website Tartine & Boterham.

“Artisanale bakkers klagen soms dat ze het moeilijk hebben, en tegelijk zijn er veel mensen op zoek naar goed brood,” vertelt Brusselmans. “Online aanwezigheid is vandaag heel belangrijk om potentiële klanten te bereiken, maar veel bakkers zitten heel de dag in hun atelier en hebben daar geen tijd voor.

Vandaar het idee om een soort Tripadvisor te maken met de beste bakkers van Brussel.”

Ook voor Tartine & Boterham is het echter moeilijk om te beslissen wie het label artisanaal krijgt. “Wij hanteren drie criteria: het atelier moet vlakbij de winkel liggen, minstens 80 procent van het aanbod moet in het atelier gemaakt zijn, en ze moeten goede ingrediënten gebruiken. Een bakker die werkt met industriële meelmengsels nemen we niet op.”

>Tartine-et-boterham

a Gegarandeerde huur elke maand

Ziet u de toekomst rooskleurig in?

Artisanale bakkersgids

Het ene brood is het andere niet

CoLoFon

GILLES LEDURE

Tim Schoonjans

Boterham deluxe

Terwijl de industrie zich een authentiek imago aanmeet, grijpt de kleine bakker soms naar industriële hulp. Het mag duidelijk zijn dat de tweedeling artisanaal versus industrieel nog moeilijk vol te houden is.

Zijn er dan nog objectieve criteria om kleinschalig boven industrie te verkiezen? Niet echt. Zelfs het argument dat iemand die ter plekke produceert en verkoopt voor minder milieuvervuiling zorgt, is betwistbaar. “De industrie werkt efficiënter en volgens velen dus ook duurzamer,” zegt Trachet. “De grootste milieukost is bovendien niet het transport van de fabriek naar de winkel, maar van de vele

De heer Mannaert zit er met zijn cartoon in BRUZZ van 15 september flink naast.

Uit de officiële gegevens blijkt juist dat hoewel het fietsvolume is verdubbeld (!) het aantal slachtoffers gelijk is gebleven.

De enige te betreuren dode was iemand op een skateboard die omwille van de statistiek als fietser is ingeboekt. U kunt uw fout natuurlijk makkelijk herstellen met een nieuwe cartoon volgende week die laat zien dat voor fietsers in Brussel blijkbaar het principe van safety in numbers geldt.

Julius op de Beke (lid European Union Cycle Group),

de zesde staatshervorming. Mobiliteit is een gewestbevoegdheid. Het gewest heeft het laatste woord. Van een gewestelijk parkeerbeleid, zeven jaar geleden in een wet gegoten, is nauwelijks iets te merken. Een nieuw gewestelijk vervoersplan (Iris III). Iets van gehoord? Laten we wel wezen: het Brusselse Gewest is op vlak van mobiliteitsbeleid een lame duck.

Gelukkig is er nog de MIVB. Wie zich vroeger mateloos ergerde aan de blokkering door de lokale besturen was Pascal Smet. Een stad, één bestuur.

Vandaag horen we het hem niet meer zeggen. De Franstaligen zouden moeten beseffen dat een sterk gewest (en ondergeschikte lokale besturen) ook hun belang dient. Het Brussels Gewest zou dan misschien de minister-president krijgen die het verdient. Want zeg nu zelf. Wie is het bekendst? Yvan Mayeur (stad Brussel) of Rudi Vervoort (Brussels Gewest)?

Die interne concurrentie doet de stad geen goed.

Gemeenten moeten niet op de schop. Dat zou een foute keuze zijn. Maar ze zouden wel in de hiërarchie een trapje lager moeten staan.

Het is waar. Dit zal nooit gebeuren in dit ingewikkelde land. Maar het zal ons niet verhinderen om het te herhalen. Keer op keer.

Concerten in kleinere steden?

Dat moeten we steunen”

Zowel competitiebeesten als liefhebbers van petanque komen zondag aan de bak naast de loods van gemeenschapscentrum Op-Weule. Het petanquetornooi gaat omstreeks 14.30 uur van start en kost drie euro.

‘Een bakker kiest zelf hoe goed hij bakt’

Imago

STEVEN VAN GARSSE, Chef weekblad ”gemeenten zouden in de hiërarchie een trapje lager moeten staan”

FIETSERS

Zondag is er weer autoloze zondag. Het is een mooi voorbeeld van samenwerking tussen de negentien gemeenten en het Brussels Gewest, dat al bijna vijftien jaar standhoudt.

Maar het is tegelijk een van de enige voorbeelden. Een doekje voor het bloeden. Voor de rest is het in Brussel nog steeds elke gemeente voor zich.

Een concreet voorbeeld. Het Brussels Gewest wil graag fietspaden op de Kleine Ring. Het is een speerpunt van het beleid van mobiliteitsminister Pascal Smet (SP.A). Maar voor elke aanpassing aan de weg, als er bomen verdwijnen, parkeerplaatsen of rijvakken, moet het gewest de toestemming krijgen van de gemeente.

Dat tart elke logica. Het gaat hier om een regionaal project op wegen waar het Brussels Gewest wegbeheerder is. De gemeenten zijn hier helemaal niet voor bevoegd.

Die regel, gemeente en gewest proberen in consensus de stad te besturen, is een herenakkoord dat al decennia bestaat.

Dat is op zich toe te juichen. Maar in Brussel komt het neer op een absoluut vetorecht door de lokale besturen. En dan is het niet werkbaar.

De regel strookt ook niet met de akkoorden die gesloten zijn in het kader van

“

petanquetornooi

Voeding Artisanale en industriële bakkers strijden om gunst van veeleisende consument

J

2 I BRUZZ 1538 I DonDerDag 15 SePTeMBer 2016

Het Drie Lindenstadion is zondag ook het decor van de tweede editie van de Sports Open Day. Clubs als Yama Tsuki Karate, de Bosvoordse rugbyclub en La Maison de l’Escrime laten bezoekers kennismaken met hun sporten. De toegang tot het zwembad is bovendien gratis. Het programma vindt u op www.watermaal-bosvoorde.be.

DonDerDag 8 september 2016 I BRUZZ 1537 I 11

wereldmerk. De laatste jaren is het aanbod in de supermarkten geëxplodeerd en zij beroepen zich evenzeer op artisanale methodes en kwaliteitsingrediënten. Delhaize heeft bijvoorbeeld zelf een in onbruik geraakte tarwesoort geherintroduceerd en werkt met verschillende bakkerijen om een gevarieerd aanbod te hebben.

“Het toont dat de industrie heel flexibel is en behalve goedkoop spul ook exclusieve, kwaliteitsvolle producten kan maken,” zegt onze foodcolumnist Nick Trachet. Het gevolg is dat sommige mensen hun brood eerder in de supermarkt gaan zoeken dan bij de bakker om de hoek. Zeker als die laatste om de prijs te drukken of om krachten te sparen zijn toevlucht zoekt in door de industrie aangeleverde mengsels. “Ze moeten enkel nog water toevoegen, laten rijzen en bakken,” aldus Trachet.

Een paar maanden terug zat ik in Iran.

Daar wonen zeer behulpzame mensen.

Maar wat merkte ik in deze aan banden gelegde samenleving? Jongeren lopen er de kantjes af met fel rode lippen, hypekleding onder de manteau, modieuze schoenen en glimlachjes als mijn vriendin en ik hand in hand door de straten liepen. Eens het donker was, kregen we navolging.

Mijn advies: reageer niet op boerkini’s aan EDITO zee, en sluit ze uit in zwembaden als niet Lamme eend hygiënisch. Verbieden roept tegenspraak op. Het principe om geen religieuze kentekens bij een publieke functie te aanvaarden moet strikt worden nageleefd. Dat de pers stopt met alles zo op te blazen.

CULTUUR D Ernest Gillioen, Leuven Europ

sports open day

10 I BRUZZ 1537 I DonDerDag 8 september 2016

aar in jaar uit eten we minder brood.

De traditionele boterham wordt, wegens smaak of snelheid, vervangen door andere graanproducten, van muesli tot quinoasalade. Maar de laatste jaren neemt de interesse voor het ouderwetse basisvoedsel opnieuw toe. Vooral speciaalbroden zijn in trek. Dat past in de trend om op zoek te gaan naar gezonder voedsel, slow food of smaken van vroeger.

De broodrevival zorgt de laatste jaren voor een bescheiden golf van nieuwe broodzaken.

Tegelijk verdwijnen er nog steeds bakkers uit het straatbeeld, maar die zijn meestal te oud of te moe - het is een zwaar beroep - om zich nog aan te passen aan de nieuwe trends. “Veel Belgische bakkers die al twintig jaar of langer meedraaien hebben hun aanbod niet laten evolueren,” zegt Géry Brusselmans van Tartine & Boterham (zie kadertje).

Bij de nieuwkomers zitten opvallend veel zuiderburen: Charli, Gateau, Caillier... Zij verspreiden de rijke Franse broodtraditie in de stad, zij het vooral in de betere wijken, waar ze kunnen terugvallen op een stukje Frans clienteel. “De Franse bakkers zien hier potentieel omdat ze weten dat de vraag naar goed artisanaal brood groter is dan het aanbod.”

In Brussel is de industrie echter al veel vroeger op de spreekwoordelijke kar gesprongen.

Le Pain Quotidien slaagt er al bijna een kwarteeuw in om industrieel brood met een hoog prijskaartje te verkopen dankzij een imago van authenticiteit en is zo uitgegroeid tot een

BOERKINI

vrIjDag 9 SePTeMBer brussels games

zonDag 11 SePTeMBer urban trail tour

Journalist Ken Lambeets houdt van literatuur en van echte sporten

grens tussen industrieel en artisanaal heel moeilijk te handhaven is. Heel wat kleine bakkers werken met (minderwaardige) ingrediënten aangeleverd door de bakkersindustrie, en aan de andere kant zijn er heel wat ketens en supermarkten die op industriële schaal werken, maar wel kwalitatieve ingrediënten en methodes gebruiken. Le Pain Quotidien hoort daar ontegensprekelijk bij. Zij bieden dus kwaliteit aan, maar produceren wel op industriële schaal. Dat is dus niet noodzakelijk slecht, en het feit dat mensen ervoor betalen bewijst dat ook. redacteur Laurent Vermeersch

© Saskia Vanderstichele

LUc Jenet woont in Koekelberg en gaat geregeld brood kopen bij bakkerij Maes.

Leggen jullie de nadruk op artisanaal of industrieel bakken?

“België heeft het beste, zachtste brood” Luc Jenet Sectorverantwoordelijke bakkerij bij Coovi

Jullie publiek is erg divers geworden.

Hoe gaan jullie daarmee om?

LV

www.tartine-et-boterham.be

Laurent Vermeersch

JENET: Communicatie met de ouders is cruciaal. We merken dat meer en meer Marokkaanse moeders ook Nederlands spreken en dat is heel tof. Op die manier worden voor de kinderen kansen gecreëerd. Leerlingen van wie de ouders geen Nederlands praten, zijn een vogel voor de kat. Die kinderen zijn heer en meester van die taal en kunnen hun ouders alles wijsmaken als er problemen zijn.

JENET: Onze leerlingen moeten in elk geval de basis van het brood bakken beheersen. Maar we kunnen niet verzwijgen dat de industrie hulpmiddelen aanbiedt. De leerlingen moeten de twee manieren van werken kennen.

Afhankelijk van hun interesse kunnen ze stage doen bij een kleine bakker of een semi-industriële bakker.

Sommigen vinden het brood van de supermarkt beter dan bij de bakker om de hoek...

JENET: Dat spreek ik ten stelligste tegen! Het brood van de supermarkt is afgrijselijk. Bij een kleine bakker is het brood altijd vers. In de supermarkt hebben ze remrijskasten waarmee ze het brood tot 72 uur kunnen stockeren alvorens het te bakken. Het resultaat is een rosse in plaats van een bruine korst, met blaasjes. Dat brood is ook taai. Voor mij is dat smeerlapperij.

Als mensen dat lekker vinden, is het omdat hun smaakpapillen dat gewoon geworden zijn.

Zijn er dan geen slechte bakkers?

JENET: Een bakker kiest natuurlijk zelf hoe goed hij bakt. Op twee uur kan je geen goed brood maken. Hoe meer tijd je erin steekt, hoe meer smaak het heeft. Dat hangt zelfs niet af van de prijs. Met de simpelste grondstoffen kan je nog goed brood maken. Een bakker die het niet goed doet, jaagt zijn klanten naar de supermarkt.

a

Verzekerd verhuurbeheer

a

Onderhoud van uw woning

a Hulp bij renovatie a Fiscale voordelen

Spelen jullie in op trends zoals zuurdesembrood?

JENET: Ja, maar ik heb mijn twijfels.

Men wil graag terug naar vroeger, maar niemand weet nog hoe het vroeger was. Zelfs toen ik het vak leerde, was er geen sprake van zuurdesem. Dingen van vroeger zijn niet noodzakelijk beter. Het brood van de oude Egyptenaren of Grieken zouden wij vandaag niet meer eten. Je hoort vaak zeggen dat het brood lekkerder is in Frankrijk, maar mensen eten dat enkel op vakantie. Als je dat dag in dag uit eet, knabbel je je dood (Lacht). In België hebben wij het beste, zachtste LV brood.

VOLKORENBROOD

ROGGEBROOD

SPELTBROOD

GLUTENVRIJ

KAMUTBROOD

DUBBELGEBAKKEN

ZUURDESEM

Traditioneel bruin brood, gemaakt met volkorenmeel. Dat wil zeggen meel waar de zemelen niet zijn uitgehaald. Voedzamer dan wit brood.

Gemaakt met rogge in plaats van tarwe. Was in onze gewesten courant voor de opkomst van tarwe. Roggebrood bevat minder koolhydraten en meer vezels.

Gemaakt met spelt, een oude variant van tarwe die uit de vergetelheid is gehaald omdat het gezonder zou zijn.

Sommige mensen verteren geen gluten, een eiwit dat onder meer in tarwe te vinden is. Glutenvrij brood kan worden gemaakt met granen die van nature glutenvrij zijn zoals boekweit, of van andere granen waar de gluten zijn uitgehaald.

Gemaakt met Kamut of Khorasantarwe, een oude tarwesoort afkomstig uit Centraal-Azië.

Brood dat extra gebakken is en zo een hardere korst heeft. Was lang populair in Brussel, maar is nu wat vergeten.

Gefermenteerd deeg waarmee men brood kan laten rijzen zonder bakkersgist. Erg arbeidsintensief, dus gebruiken sommige bakkers zuurdesempoeder. Dat geeft dezelfde smaak, maar niet dezelfde voedingseigenschappen.

www.fedsvk.be 02 412 72 44

ADVERTENTIE

VERKEN DE STAD

Schrijf in voor een WOONTOUR en ontdek de wijken van BRUSSEL. WWW.WONENINBRUSSEL.BE

WAAR WIL JE WONEN? IN BRUSSEL. Op zoek naar een plek in Brussel om te huren of te kopen?

Alleen, met z’n tweeën of met je gezin en de hond?

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestaat uit 19 gemeenten en 118 wijken. Van rustige buitenwijken tot het levendige centrum. Ontdek je stad.

ADVERTENTIE

Activiteitenreeks van Leve de Geus

SEKS

In 2016-2017 verdiept Leve de Geus zich in seks en de seksindustrie. Onze eerste activiteit:

Wandeling door Brussel: de liefdespijlen van Eros Zaterdag 1 oktober van 10u00-13u00 Afspraak aan Centraal station

Met deze historische wandeling verkennen we de geschiedenis van betaalde en onbetaalde liefde in Brussel.

We volgen de sporen van de badstoven uit de Middeleeuwen tot de liefdescentra van het heden.

Tijdens de wandeling maken we kennis met hapjes die gekend zijn omwille van hun afrodiserende werking zoals paardenmelk en passievruchtjenever.

Inschrijven via: info@osb.be of 02 644 64 60 Gratis voor leden - € 5 voor niet-leden Info over onze volgende activiteiten vind je op vrijzinnigbrussel.be of levedegeusbxl

Donderdag 22 september 2016 I BRUZZ 1539 I 19

STELLING

Maak van zone 30 de norm in Brussel Elk jaar sterven op de Brusselse wegen gemiddeld dertig mensen, zeggen de groene Brusselse parlementsleden Bruno De Lille en Céline Delforge. Zij pleiten voor de invoering van een algemene zone 30 op alle lokale wegen in het gewest, zoals de afgelopen drie Brusselse regeringen al planden tegen 2015.

Door Sara De Sloover

VOOR “In een zone 30 sterven minder zwakke weggebruikers” Bruno De Lille Battaille & Céline Delforge parlementsleden bij Groen & Ecolo

“Dertig doden: als je dat vergelijkt met Vlaanderen (49 doden/miljoen inwoners) en Wallonië (73 doden/miljoen inwoners), dan komen we er op het eerste gezicht nog goed uit. Dat er zo ‘weinig’ doden zijn, komt doordat de gemiddelde snelheid in onze hoofdstad eerder laag ligt. Minder goed nieuws is dat het aantal doden en zwaargewonden in Brussel de laatste jaren stabiel blijft.”

“We moeten daarvoor in eigen boezem kijken, want sinds de zesde staatshervorming is verkeersveiligheid geregionaliseerd. De Brusselse regering heeft er sindsdien een staatssecretaris voor aangeduid. Verder is het enige nieuwe in het beleid een eerder symbolische daad: het monument dat zij plant ter nagedachtenis van de vele verkeersslachtoffers. Een mooi teken van respect, maar het aantal doden zal er niet door dalen.”

“Wij stellen voor om de symboliek achter ons te laten. Er bestaat namelijk een gedenkteken dat echt een verschil kan maken: een ronde witte schijf met een rode rand en een zwart cijfer 30.”

“Als we dit langs alle wijk- en lokale wegen zetten, daalt het aantal slachtoffers gegarandeerd. Vergeet niet: bij een aanrijding aan 30 km/u overleeft 90 procent van de zwakke weggebruikers, bij een aanrijding aan 50 km/u sterft de helft. Studies wijzen uit dat het aantal doden en zwaargewonden in Brussel met een kwart kan verminderen als we de effectieve snelheid nog met 5 km/u doen dalen.”

“Het streefdoel van de voorbije drie Brusselse regeringen was om tegen 2015 op alle lokale wegen een zone 30 in te voeren.

Tot nu toe waren het de gemeenten die moesten beslissen of ze de snelheid wilden aanpassen. In de praktijk zien we dat de meeste gemeenten daar geen haast mee maken. Amper een derde van de wegen is aangepakt.”

“Wij vragen dat de gewestregering de nieuwe bevoegdheden sinds de zesde staatshervorming gebruikt en dus van 30 km/u de norm maakt in Brussel. Ze kan dan nog altijd met de gemeenten overleggen op welke (verbindings)wegen er uitzonderlijk toch nog sneller mag worden gereden. Deze maatregel redt levens, is goed voor de luchtkwaliteit en zelfs voor de doorstroming van het verkeer.”

ZONE 30 Overal zone 30 invoeren of beslissen op basis van de specifieke functie van de weg?

TEGEN “Een algemene zone 30 invoeren in Brussel helpt de verkeersveiligheid niet en doet files en vervuiling toenemen”, reageert Danny Smagghe, de woordvoerder van automobilistenfederatie Touring. Hij zegt zich daarvoor te baseren op een onderzoek van de technische universiteit van Zürich. Al onze collega’s van de internationale automobielfederatie FIA delen dat standpunt.”

“Overal 30 km/u is een gemakkelijkheidsoplossing. Het is niet omdat je bordjes neerzet dat chauffeurs die snelheidslimiet zomaar gaan opvolgen. Ofwel moet je de snelheid overal voortdurend controleren, ofwel moet je de weg heraanleggen. Dat eerste is uiteraard onmogelijk, en wegen lenen zich niet altijd voor het tweede.”

“De weginrichting dan toch veranderen – van twee rijstroken naar één bijvoorbeeld – zou het verkeer in files kunnen duwen op plekken waar dat vroeger niet het geval was. Dat brengt meteen ook

meer manoeuvres en dus luchtvervuiling met zich mee. Bovendien krijg je het perverse effect dat chauffeurs alternatieve routes gaan zoeken door woonwijken, iets wat we allemaal willen vermijden.”

“Uit onderzoek blijkt ook dat de verlaging van het geluidsniveau bij een verandering van 50 naar 30 km/u verwaarloosbaar is. Bovendien leidt een zone 30 net tot méér ongelukken met voetgangers, omdat ze minder opletten.”

“Eerder dan een ongeloofwaardige snelheidslimiet invoeren pleiten wij ervoor elke weg op zijn functie te beoordelen, en niks te veralgemenen. Om dezelfde redenen trouwens zijn wij ook gekant tegen de algemene zone 70 die volgend jaar ingevoerd wordt op de gewestwegen in Vlaanderen. Onlogische snelheidslimieten zijn een van de grootste frustraties voor chauffeurs, en leiden dus tot agressie. En dat maakt het verkeer wéér minder veilig.”

“Een zone 30 leidt tot méér ongelukken met voetgangers, omdat ze minder opletten” Danny Smagghe woordvoerder Touring

20 I BRUZZ 1539 I Donderdag 22 september 2016

VADROUILLE erfgoed Nieuwe inkom, bibliotheek en exporuimte moeten Hortamuseum opnieuw op de kaart zetten

Hortamuseum breidt uit SINT-GILLIS – Met de uitbreiding riching Huis Hilst op nummer 27 van de Amerikaansestraat krijgt het Hortamuseum vanaf 21 oktober een apart onthaal- en expopand.

Het nieuwe bezoekersparcours spaart meteen Horta’s oorspronkelijke voor- en gangdeur van de nefaste slijtage.

Hopelijk komen de Japanners en Fransen, die na 22 maart wegbleven, daarmee ook terug.

VOORKANT

© HORTAMUSEUM

Het Huis Hilst, links van het Hortamuseum, wordt de nieuwe toegang met exporuimte en bibliotheek.

BINNEN

De bibliotheekkasten zijn in populier, omdat het de enige houtsoort is die geen geur op boeken afgeeft.

© HORTAMUSEUM

N

a de Parijse en Brusselse terreuraanslagen ging het slecht met de interesse voor het gerenommeerde Hortamuseum (zie kaderstuk). Maar over enkele weken neemt de veiligheid van de bezoekers sterk toe. Ze hoeven dan niet meer buiten te wachten tot de 45 personen - het maximum dat per uur door het museum kan - de deur uit zijn. Het zal het Hortamuseum vergaan zoals het Anne Frankhuis in Amsterdam toen daar de ingang, boekenwinkel, documentatie- en expositieruimte naar een naburig pand werden verplaatst. Het interne bezoekerscircuit wordt gefaciliteerd. De ticketbalie wordt een stuk ruimer en toegankelijker. De ellenlange wachtrijen op de stoep behoren tot het verleden. Om dit alles te realiseren opent een groot aanpalend pand links van het Hortahuis en –atelier, met name het gerenoveerde Maison M. Hilst.

Het eclectische Huis Hilst (1900) werd gebouwd door ingenieur-architect Jules Brunfaut (1852-1942), telg van een befaamde architectendynastie. Brunfauts ontwerp leunde tegen de private artnouveauwoning en het atelierhuis (1898-1908) van Victor Horta (1861-1947). Het bleek een schoolvoorbeeld van eclecticisme, een van de vele bouwstijlen waarin Brunfaut uitblonk. Er was de gevel die straalde in Toscaanse zebrastijl met polychrome baksteenlagen. En er was de klassieke indeling van de typisch Brusselse burgerijwoning: telkens drie kamers achter elkaar, daarnaast de hoge gangpartij. Architect Christophe Gilles van Ozon Architects, het bureau dat de renovatie sinds 2015 uitvoert, had er een hele klus aan: “Het huis onderging

talloze transformaties: in 1930, 1950, 2000 en 2008. We vonden wel alle plannen terug, maar enkel een paar plaastermoulures bleven over uit de originele bouw.”

Ozon focuste vooral op het functionele karakter en gebruikerscomfort van de nieuwe binnenstructuur. Alhoewel de hedendaagse invulling voor de alerte architectuurliefhebber ook linken verraadt met het Hortahuis.

Zo ligt er beneden een granitovloer uit rode Belgische marmer, en telt de houten trap

“We zullen eindelijk kunnen wedijveren met andere Europese art-nouveaumusea” Françoise Aubry conservator

vlindertredes: twee referenties naar decoratie-elementen in het Hortahuis. Ook de hele afwerking, zoals populieren boekenrekken, verwijst naar de ambachtelijke finesse die Horta toepaste. “Populier is het enige materiaal, naast koel metaal, dat geen geur afgeeft op boeken,” zo tipte conservator Françoise Aubry de architect.

Reeds twintig jaar terug had PS-burgemeester Charles Picqué (tevens voorzitter van de

Donderdag 22 september 2016 I BRUZZ 1539 I 21

>

HORTAMUSEUM Amerikaansestraat 27 (vanaf 21 oktober), nu nog via nr. 25, Sint-Gillis 02-543.04.90 www.hortamuseum.be

vzw Hortamuseum) zin om het huis Hilst te kopen. Teneinde het Hortahuis dat in 1961 gekocht werd en al in 1969 als museum openging een kans op uitbreiding te gunnen. “Maar het zou vreemd overgekomen zijn mocht ik dat gedaan hebben, en het huis nadien aan de overheid verkocht hebben,” geeft Picqué toe op de persconferentie van de inhuldiging van nummer 27. “Toch verdiende het eerste artnouveauhuis dat in België geklasseerd werd (in 1963 – een periode waarin nog neergekeken werd op de stijl, JMB) extra ruimtes om lezingen, workshops, schoolateliers en exposities te kunnen houden.” Uiteindelijk stak bevoegd minister Didier Reynders (MR) uit de pot van Beliris (het samenwerkingsverband tussen de federale overheid en het Brussels gewest, JMB) in 2007 1,25 miljoen euro voor de aankoop toe, en nadien nog eens 2,15 miljoen euro voor de verbouwing. De gemeente Sint-Gillis werd eigenaar.

Voortaan zit de toegang dus in het Huis Hilst.

De drielobbige benedenverdieping is heringedeeld met vestiairekastjes, een ticketbalie en een boekenwinkel. De tuin wordt toegankelijk, zodat je de achtergevel van het Hortahuis te zien krijgt. Zo zie je de uitnodigende, hoge plantenserre bij de slaapkamer van Horta’s dochter. De tuin achter het Hortahuis blijft trouwens ontoegankelijk, omdat er gravelsteentjes liggen die de binnenvloeren van het museum zouden kunnen beschadigen. Interessant is dat er met de verhuis van de administratieve diensten uit het Hortahuis, ruimtes vrijkomen die in het bezoekerscircuit passen.

In een tot de nok gevulde boekenstapelplaats komen 480 moules van decoratie-elementen van Horta. Ze lagen in slechte conservatieomstandigheden te wachten op een beter leven.

Exposities De klassieke indeling van de burgerwoning Hilst werd in een modern kleedje gestoken.

Langs de aparte gangkoker kunnen alle etages ook per lift worden bereikt. Op de eerste verdieping zal het museum tentoonstellingen organiseren. In oktober wordt met artnouveaufotomateriaal gestart. Nadien wil de conservator om het half jaar het accent leggen op een thematentoonstelling die de art nouveau in de verf zet. De eerste expositie in 2017 zal het werk van de Poolse keramist Henryk Lula etaleren. “Het accent voor de expo’s ligt op kunstambachten uit die tijd,” stelt conservator Aubry. “De technieken en realisaties van de smeedkunst, steen- en houtbewerking, glasen juweelkunst verdienen onze aandacht, zo-

ACHTERKANT

De uitbreiding van de dakmansardes tot een volledig nieuwe verdieping moet nog verder afgewerkt worden met een geperforeerde plaat die als zonnewering dient.

© IVAN PUT

dat jongeren zich terug geroepen voelen deze uitstervende beroepen en restauratietechnieken te leren.”

In een eerste stadium zal het personeel de exposities zelf organiseren. Bedoeling is echter dat er geld kan komen om externe curatoren te betalen. Het museum moet het nu stellen met 250.000 euro subsidies per jaar van het gewest. Twee jaar terug werd in de aanloop naar de uitbreiding het personeelsbestand uitgebreid met twee krachten tot tien man.

Verder zal de tweede verdieping gevuld worden met archiefmateriaal: iconografische documenten, manuscripten, tekeningen, persknipsels en kunstmagazines zoals een grote collectie Art et Décoration en Arts décoratifs, die de burger initieerden in de nieuwe bouwen decoratiestijl. Achteraan komt het bureau van de conservator. Op de derde verdieping komt het onderzoekscentrum met een geacclimatiseerde bibliotheek van 7.000 boeken, meteen het grootste art-nouveau-archief van Europa. Helemaal boven volgt een personeelsruimte en een keuken. De uitbreiding van de dakmansardes tot een volledig nieuwe etage moet nog verder afgewerkt worden met een mobiele, gegalvaniseerde en geperforeerde plaat die als zonnewering dient. “We zullen qua capaciteit nu eindelijk voor art-nouveauexposities en lezingen kunnen wedijveren met andere Europese art-nouveaumusea,” glundert de conservator.

Jean-Marie Binst

Terreurdaden domper voor Hortamuseum Het aantal bezoekers van het Hortamuseum is sinds de terreuraanslagen van 22 maart 2016 met dertig procent geslonken. Al na de aanslagen in Parijs (Charlie Hebdo in januari 2015 en Stade de France en Bataclan in november 2015) werd een forse bezoekersterugval van vijftig procent genoteerd.

Vooral school- en andere groepen haakten massaal af.

Het effect was desastreus voor het museum, maar het aantal bezoeken herpakt zich met mondjesmaat.

Een derde van de bezoekers komt sinds jaren uit Frankrijk.

“Er werd in Frankrijk een decreet uitgevaardigd van het ministerie van Onderwijs dat de lycea na de aanslagen niet meer naar België mogen

reizen,” zo verantwoordt Ingrid Desnouck van het museum de afwezigheid. “Deze maatregel is nog van toepassing zodat alle Franse scholen nog steeds wegblijven. Ook Japanse toeristen worden nog zelden opgemerkt sinds 22 maart (Japanners zijn traditioneel zeer geïnteresseerd in Brusselse art nouveau sinds de eerste promotiecampagne in het Japans van oudstaatssecretaris voor Brussel

Annemie Neyts (Open Vld) begin jaren 1980, JMB).”

De jongste jaren klom het bezoekersaantal van ongeveer 62.150 (in 2013) tot 68.500 (in 2015). Verwacht wordt dat het jaar 2016 zich zal herstellen na de opening van de uitbreiding op 21 oktober. Tot het einde van het schooljaar 2016-2017 zijn alle reservaties voor schoolateliers alleszins al volzet.

JMB

Bezoekersaantallen 2013 2015

62.150 68.500

-50%

Na de aanslagen in Parijs

22 I BRUZZ 1539 I Donderdag 22 september 2016

ENFANT TERRIBLE catherine vuylsteke freelancejournaliste Jongeren een venster op de wereld bieden, daar is het me om te doen”

© SASKIA VANDERSTICHELE

“Mijn nieuwe boek, Viet Bleu, is een monoloog van de dochter van een Vietnamese vluchteling. Trauma’s worden immers generatie na generatie doorgeven. Het verhaal is fictief maar gebaseerd op de realiteit. Daar hou ik wel van. Dat ik wou schrijven, wist ik al heel lang. Als achtjarig meisje bedacht ik met een vriendin tal van sprookjes, die tijdens een ruzie in vlammen zijn opgegaan. Ook al was het geen hoogstaande literatuur, toch vind ik het jammer dat die probeersels er niet meer zijn.”

“Om journalist en schrijver te kunnen worden, besloot ik een niet voor de hand liggende taal te leren. Het is Chinees geworden. In die tijd was dat geen populaire keuze. Een andere reden voor die talenstudie was het feit dat het onderwijs erg westers georiënteerd was: we kregen het gevoel dat de rest van de wereld sliep terwijl hier zoveel glorieuze dingen gebeurden. Ik wilde die blinde vlek ontdekken.

Op zich had ik geen band met China. Het heeft zelfs geduurd tot mijn eerste reis als studente naar Thailand vooraleer ik met de Aziatische

keuken kennismaakte. Die reis was een absolute beproeving. Ik hield niet van het vochtige klimaat, had niet de gepaste kledij mee voor de jungletrekking en vond het lastig om als een geldkoe behandeld te worden. Maar reizen moet je leren en voor je het weet, heeft de microbe je te pakken. Ik weet niet meer hoe vaak ik nu al naar Azië ben geweest.”

“China is een beetje mijn tweede vaderland geworden. Ik mis het als ik er niet ben en erger me aan tal van dingen als ik er kom. Zoals het niet netjes je beurt in de rij kunnen afwachten of het expectoreren (red. opgeven van slijm uit de luchtwegen, HA) bij het tanden poetsen. Zou ik naar daar willen emigreren?

Nee. Daarvoor is de lucht te vervuild, is het culturele aanbod te schaars en zijn veel ontspanningsmogelijkheden al te duur. Ook zou ik de multiculturaliteit van Brussel missen. In onze hoofdstad vind je heel de wereld. Achter het Flageyplein heb ik trouwens de beste Vietnamese kruidenier gevonden, tot de nok gevuld met Aziatische specialiteiten. Brussel

“Reizen moet je leren” heeft ook een groot aanbod aan Vietnamese restaurants. Voor mij is het een van de beste keukens ter wereld.”

“Ik werk als freelancejournalist en geef twee dagen per week les in de derde graad van het Atheneum in Brussel. Engels, kunstgeschiedenis en geschiedenis van de twintigste eeuw.

Dat zijn heel verschillende dingen maar ik denk dat in die afwisseling mijn geluk besloten ligt. Hoewel alles soms moeilijk te combineren is, geeft het me ontzettend veel energie.

Met alleen het onderwijs zou ik intellectueel op mijn honger blijven zitten. De kruisbestuiving maakt het boeiend. Als ik voor de krant iemand als de Turkse schrijfster Ece Temelkuran interview, dan probeer ik haar ook naar

catherine vuylsteke is sinologe, journaliste, docente en filmmaker.

mijn klas te halen. Dat lukt, en dat vinden zowel de schrijvers als de leerlingen geweldig.”

“Tijdens de proclamatie van de zesdes in juni kreeg ik het allermooiste compliment. ‘Mevrouw,’ zei een leerling, ‘u hebt voor mij de wereld geopend.’ Jongeren een venster op de wereld bieden, daar is het me om te doen. Ik wil hen Indiase, Nigeriaanse of Turkse literatuur voorschotelen. Hen interessante, mooie dingen tonen, waar ze anders niet meteen mee in contact zouden komen, in onze nog steeds erg blanke media- en cultuurwereld.”

Hilke Andries

>

VIET BLEU Op 29 september stelt Catherine Vuylsteke ‘Viet Bleu’ voor in het Brass-gebouw in Vorst.

Info: blib.be

Donderdag 22 september 2016 I BRUZZ 1539 I 23

NICK TRACHET Brussel en de wereld culinair ontdekt Ieder jaar kiest VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing) een ‘vis van het jaar’. Dat doet de organisatie om een minder bekende vis in de kijker te zetten. Al 28 jaar lang.

Na al die tijd komt dezelfde vis al eens terug, want onze vissers, waarvoor de hele campagne vooral is bedoeld, voeren geen honderden soorten aan. Toch niet in hoeveelheden die een promotiecampagne kunnen voorzien van grondstof.

Maar de zwaartepunten van de campagne zijn in de loop der jaren wel verschoven. Begrippen zoals duurzaamheid van vistechnieken of gezondheid van de visstocks deden hun intrede. De laatste jaren bestaat er ook meer interesse voor lokale producten. Met de erevis van dit jaar zitten we op dat vlak echt wel goed.

Tongschar is weinig bekend, maar wordt wel geapprecieerd. Zijn verwarrende naam (er bestaan ook soorten als schar en schartong) is natuurlijk al een moeilijke zaak, maar hebt u aan zee al van melktong gehoord? Dat is de vissersnaam voor deze vis, naast steenschol en verrassend: hoteltong. Die

Tongschar

laatste omdat hij ervan verdacht wordt als filet vaak te worden gesubstitueerd voor echte tong, die veel duurder is, “De toerist merkt dat toch niet,” luidt de redenering. In Engeland heet hij lemon sole, afgeleid van het Franse limande sole. Eigenaardig genoeg zeggen de Franstalige Belgen sole limande, onder invloed van het Nederlands waarschijnlijk. Het woord wordt in Brussel trouwens nogal vaak in één woord geschreven, als solimande.

Microstomus kitt heet de tongschar voor de wetenschap, hij behoort tot de familie van de pladijs (Pleuronectidae). Op school was er ooit een mode van moppen over breedsmoelkikkers. Microstomus is het tegenovergestelde, het betekent ‘kleine mond’. Waar de kitt vandaan komt, heb ik niet kunnen achterhalen. De tongschar brengt zijn leven liggend op zijn linkerkant door. Zijn huid heet fijn gemarmerd te zijn met kleine vaste schubbetjes, die je niet moet wegdoen voor het bakken. De tongschar komt voor van het Noorden

Europa weinig geld vrij om dat verder te onderzoeken.

Hoe eet je tongschar? Wel, net zoals pladijs eigenlijk: meunière bijvoorbeeld. Ooit bij stilgestaan waar dat woord vandaan komt? Het betekent “van de molenarin”. Zij had immers veel bloem in voorraad. In een oud viskookboek, toen men in ons land echt voor elke term een Nederlands equivalent wou opdringen, las ik de term: vis bakken “als meunen”. Een meun is ook een vissoort, maar ik heb die nog nooit meunière weten bakken.

Maak de vis schoon, of laat dat doen door de visboer. De kop en de vinnen gaan eraf, maar verder is het vel ook erg lekker. Het zou spijtig zijn dat weg te gooien.

Voor het bakken moet je hem goed droogdeppen. Hij is best niet echt koud meer, anders gaat er condensatie optreden. Eenmaal droog wentel je de vis door de bloem, die desnoods gekruid is met peper en zout. Er moet een gelijke laag bloem aan alle kanten zitten.

Dan laat je een pan heet worden en net voor het bakken doe je daar een

“Tongschar wordt ervan verdacht vaak te worden gesubstitueerd voor echte tong, die veel duurder is” van Noorwegen tot de Golf van Biskaje, maar zijn belangrijkste stek is onze Noordzee en de wateren rond Groot-Brittannië. Net waar onze vissers gaan vissen. Hij houdt eerder van stenige ondergrond.

In de buurt van het Nauw van Calais, het Oostelijk Kanaal, zijn de tongscharren vaak mooi oranje van kleur, wat ze een bonus oplevert op de markt.

Heel erg veel tongschar wordt er niet aangevoerd in België, maar de soort staat volgens de wetenschappers niet echt onder druk. Al maakt

ADVERTENTIE

grote klont boter in. Denk eraan dat vis driemaal moet zwemmen.

Die boter begint angstaanjagend te kissen en als je te lang wacht, gaat hij verbranden. Dus snel de vis erbij, want die haalt de temperatuur naar beneden. De traditie wil dat je de vis eerst met de witte kant naar onder bakt. Na enkele minuten kan je de vis dan voorzichtig keren. Nu ligt de witte kant bruin gekorst naar boven. Als de boter te donker wordt, giet je die af en voeg je opnieuw boter toe. Terwijl het beest gaart, strooi je er wat gehakte peterselie over. Dan schep je liefdevol de bakboter over de peterselie en de bovenkant van de vis.

De tongschar is gaar wanneer je met een mes het vlees los kan maken van de ruggengraat. Hier past wat citroen bij en een gekookt patatje. En de bakboter, uiteraard.

Tongschar is wat zachter van vlees dan echte tong. Maar van tong is het vel oneetbaar, bij deze vis is het vel net een bonus. Ik at ook al heel smakelijke stukjes tongschar die gefrituurd waren, als hapje bij het aperitief. Smakelijk.

De hele reeks nalezen? > BRUZZ.be/trachet

ADVERTENTIE

OOGSTF E E 01:26

100%

brusselbazaar.be

JEUGD- EN GEZINSBOERDERIJ

NIEUWS

Kinderen

OOGSTEN

FEESTTAFEL

U

Nieuws

9

Het Neerhof

Ondersteuning

ST

oktober 2016

SPELEN

EHOEVNKEL WI HET NEERHOF

Fuiven

À Fonds

Neerhofstraa t2 1700 Dilbeek

Inclusie

10u – 12u Oogst met ons mee!

Ouders

Jeugdcentrum

Vrije tijd

Word even boer of boerin en kom mee aardappelen rapen, appels plukken en kruiden ontdekken. Inschrijven verplicht.

12u – 14u Eet lekker mee!

02 563 05 79

Jongeren

info@brusselbazaar.be

Verwen jezelf en je gezin met een gezonde lunch van onze eigen bio-producten. Wij serveren je een 3gangen menu in een uniek kader.

Keuze uit vlees (varken of schaap halal) of veggie. Inschrijven verplicht.

Brusselbazaar.be

VGC Jeugddienst

v.u.: Eric Verrept, leidend ambtenaar, Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

Brussel

14u – 18u Speel met ons mee!

Pers mee onze appels, neem deel aan éé n van onze kinderateliers (Thema Obelix en Asterix), geniet van een hapje en een drankje tussen de neerhofdieren. Ook onze verse bio-groenten zullen er uiteraard zijn.

De toegang is vrij, voor €3 heb je een deelnamekaartje voor de ateliers, eten en drinken te verkrijgen aan democratische prijzen.

MEER INFO EN INSCHRIJVING? www.neerhof-vzw.be/feesten

V.U.: JAN PILLE - NEERHOFSTRAAT 2 - 1700 DILBEEK

24 I BRUZZ 1539 I Donderdag 22 september 2016

NOBEL

Joaquim Tenreiro gebruikte nobele materialen als palissanderhout.

kunst Dertien Italiaanse galerijen tonen hun kunst, antiek en design op de Zavel

Sensueel design uit de tropen Op uitnodiging van de Brusselse antiquairs strijken dertien Italiaanse kunst-, antiek- en designgalerijen neer op de Zavel. Zo is er onder meer voor het eerst in Brussel een mooi ensemble Braziliaans modernistisch meubilair te zien. Deze ‘sexy versies van Eames’ verbeelden de gouden Braziliaanse jaren 1950 en 1960.

MINIMALISME

Jorge Zalszupin brengt in deze Paulistana minimalisme met een Braziliaanse touch.

© xxx

V

intage design is al enkele jaren aan een sterke opmars bezig.

Stukken van Belgen als Jules Wabbes, Denen als Poul Kjaerholm of ook Amerikaanse ontwerpers gaan als zoete broodjes over de toonbank. Minder bekend bij ons is het modernistische design uit Brazilië. Maar daar komt de laatste tijd snel verandering in. Zo pakte de Milanese galerij Nilufar, die als een van de meest toonaangevende galerijen ter wereld geldt, in april tijdens de meubelbeurs in Milaan uit met een sterke presentatie rond vintage Braziliaans design. In juni gingen in Parijs een honderdtal stukken onder de

ICOON

hamer bij Pias. Dankzij de Italiaanse galerij Be Modern, die te gast is bij galerij Le Beau, kan ook het Brusselse publiek binnenkort kennismaken met deze vaak sensuele meubels.

Grootmeesters De eerste meubels ontstaan in de jaren 1920 en 1930. Ze zijn sterk be-

ïnvloed door de Europese art deco, spelen in op de wens om een modern Brazilië te creëren en moeten de band tussen het interieur en de nieuwe vorm van architectuur versterken. Het is ook in deze periode, tijdens de wereldoorlogen, dat de latere pioniers van het Braziliaanse modernisme naar Brazilië emigre-

ADVERTENTIE

n e d n a h n e w in vrou

DANSAERTWIJK

MARKANTE WINKELROUTE donderdag 6 oktober 2016

>

19u 22u

ANNEMIE VERBEKE CÎME DRUUM ELS VAN STEELANDT HATSHOE ISABELLE BAJART LA FABRIKA STIJL UNICA BRUSSELS

www.markantvzw.be/vrouwenhanden Deelname gratis. Inschrijven verplicht.

www.gelijkekansenbrussel.be www.facebook.com/be.equal.be.brussels

een initiatief van Markant vzw gesteund door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Directie Gewestelijke Gelijke Kansen.

ren. Die Europese achtergrond voel je in de ontwerpen. Zo was Lina Bo Bardi afkomstig uit Italië, Joaquim Tenreiro uit Portugal en Jorge Zalszupin uit Polen. Tegelijk voegen al deze ontwerpers een niet te missen nationale, Braziliaanse identiteit – die in een jong land als Brazilië nog volop in ontwikkeling was - toe aan de stukken.

Zo combineert Joaquim Tenreiro (1906-1992) zijn savoir-faire op het vlak van schrijnwerkerij – hij was af komstig uit een Portugese schrijnwerkersfamilie – met zijn artistieke sensibiliteit. In Brussel is van hem een eethoek in Braziliaans palissander te zien, een mooi voorbeeld van zijn gebruik van nobele materialen.

Een andere grootmeester uit deze periode is Sergio Rodrigues (1927-

In de stukken voel je de Europese achtergrond van de ontwerpers 2014), die zijn faam dankt aan de integratie van de Braziliaanse wortels en verbeelding in zijn ontwerpen. In Brussel is zijn canapé Tonico (1963) te zien. Het is een van zijn iconische stukken: een rijke, zware houten structuur met daarin grote lederen kussens.

Derde grootmeester wiens werk te zien is in Brussel, is Jorge Zalszupin (1922). Aangezien hij geen passende meubels voor zijn architectuur vond, richtte hij in 1959 een eigen atelier op om alles zelf te produceren. In stukken als de fauteuil Paulistana (1960) is goed te zien hoe hij minimalisme koppelt aan de Braziliaanse geest, en zo zeer sensuele stukken ontwerpt. Bovendien introduceerde hij nieuwe technieken,

Deze Tonico-fauteuil is een van de iconische stukken van Sergio Rodrigues. en dreef hij de mogelijkheden van materialen tot uiterste.

‘Sexy versie van Eames’ Deze grootmeesters ontwikkelen hun werk in de context van de jaren vijftig, op een moment dat Brazilië een sterke bloei doormaakt. Dat leidt in 1961 tot de inhuldiging van Brasilia, de volledig nieuw opgetrokken hoofdstad in het binnenland van Brazilië. De stad en architectuur is grotendeels bedacht door de beroemde architect Oscar Niemeyer. Voor de inrichting van de gebouwen maken zijn collegadesigners meubels. Zo raakt het modernistische ideeëngoed niet alleen via de architectuur, maar ook via het design verspreidt. Vooral de rijkdom van het Braziliaanse hout komt daarbij ten volle tot haar recht.

Intussen zijn veel van die soorten beschermd, en niet meer verkrijgbaar.

Terwijl de consumenten in de jaren zeventig en tachtig meer interesse hebben voor synthetische materialen en serieproductie en de modernistische designers – op Niemeyer en zijn dochter na - in de vergetelheid geraken, wint hun werk de laatste jaren aan belang. Zo stelde Wall Street Journal recent dat de Braziliaanse grootmeesters dezelfde esthetische principes hanteerden als hun wereldberoemde Amerikaanse en Europese collega’s, maar dan met een tropische touch. Of kortweg: een ‘sexy versie van Eames’.

Elien Haentjens

>

ITALIË TE GAST OP DE ZAVEL Van 23 tot 25 september, www.brusselsartsquare.com Light, Galerie Le Beau, tot 4 november 2016, www.galerie-lebeau.com

Donderdag 22 september 2016 I BRUZZ 1539 I 25

ZUSTERS

Deze drie “blue sisters” van het Ruf-label toeren samen kriskras door Europa.

Laptopia Elke week scant Michaël Bellon met zijn laptop een plek in Brussel die tot de verbeelding spreekt, en geeft hij aan wat er eventueel nog aan kan verbeteren.

Zwembad Louis Namèche, Molenbeek dinsdag 13 september, 13 uur

© xxx

muziek Ruf’s Blues Caravan houdt halt in Lyceum Martha Somers

Drie bluesdames, één concert © BENJAMIN HÜLLENKREMER

De Brussels Blues Society slaagde erin om de internationale Blues Caravan naar onze hoofdstad te lokken.

De activiteiten van de bluesvereniging stonden de laatste tijd op een laag pitje. Na de succesvolle organisatie van de European Blues Challenge in de Ancienne Belgique in 2015 was het windstil, althans op het gebied van concerten. Maar de vereniging is terug. Meer zelfs, ze is terug op een originele locatie, namelijk het domein van Ly-

Tasha Taylor is een polyvalente juffrouw en een volbloed souldochter van haar vader ceum Martha Somers vlakbij het Atomium.

Onder de verzamelnaam Ruf’s Blues Caravan toeren drie “blue sisters” van het Ruf-label gezamenlijk kriskras door Europa. Het zijn nog niet meteen alom bekende sterren maar hopelijk komt daar zo snel mogelijk verandering in.

Tasha Taylor is de dochter van niemand minder dan Johnnie Taylor die Sam Cooke verving bij The Soul Stirrers toen Cooke de solotoer op ging. Tasha zelf bracht ondertussen drie cd’s uit. De meest recente verscheen een paar maanden geleden onder de titel ‘Honey for the biscuit’. Fans van reeksen als House en Ugly Betty kennen haar als actrice. Ze had tevens een rol in de film

Dimples en schreef een aantal soundtracks.

Kortom, ze is een polyvalente juffrouw en vooral een volbloed souldochter van haar vader.

De Canadese Layla Zoe is al langer actief.

Haar ‘The Lily’ (2013) werd door het toonaangevende Downbeat zelfs verkozen tot beste bluesplaat van het jaar. Zij kiest voor een wat ruigere en hardere aanpak die neigt naar de bluesrock van Free, Chicken Shack en Janis Joplin. Ze zette de Spirit 66 in Verviers al een aantal keer op stelten. Dat is terug te vinden op ‘Live at Spirit 66’. Ze is geen katje om zonder handschoenen aan te pakken.

Tenslotte is er de Finse Ina Forsman. Op haar titelloos debuut dat eerder dit jaar uitkwam, hoor je duidelijk dat ze haar klassiekers kent, van Screamin’ Jay Hawkins en Cab Calloway tot Nina Simone en Amy Winehouse. Bovendien zijn de catalogussen van Stax en Motown onweerlegbare referenties. Haar energieke mengvorm van soul en blues, ingekleurd met blazers, zou wel eens eenzelfde impact kunnen hebben als het debuut van Robert Cray indertijd.

Wie haar vorig jaar tijdens de Gentse Feesten het publiek zag inpalmen, heeft wellicht zijn ticket al op zak.

Drie bluesmadammen naar ons hart. Hun versies van ‘Chain of fools’ en ‘Come together’ op Youtube spreken boekdelen.

Georges Tonla Briquet

>

RUF’S BLUES CARAVAN 22.09, 20.00, Kunsthumaniora Brussel (Karel Bogaerdstraat 4, 1020 Brussel), 20 euro. www.brusselsblues.eu info@brusselsblues.be

Misschien moet u zich ook eens laten verrassen door de chemische reactie die chloor teweegbrengt in het brein van iemand die zijn laatste zwemles al decennia geleden heeft gehad. In de giftige wolk die na de explosie maar langzaam optrekt, herken ik onder meer bibberende jongensbeentjes, intimiderende meisjesbadpakken, paars uitslaande lippen, zich snel vermenigvuldigende wratten, de aangevreten schuimrubberen plankjes waarmee de beenslag kon worden geoefend, een hele reeks mooie maar waardeloze brevetten, en sokken die plots niet meer over je voeten willen schuiven.

Omdat ik al een tijdje niet meer over het karakter beschik om onderbroek voor zwembroek in te ruilen tussen een stel spaanplaten op natte tegels, zet ik me vandaag in de cafetaria met zicht op de zwemkom. Naast alle andere van het water weggeëvolueerde mensen die het hoofd niet meer op eigen kracht boven water kunnen houden, en dus ook chocoladewafels eten die niet eerst met een topchrono of een nieuw baantjesrecord werden verdiend.

Er komt altijd een dag waarop Leo en Haribo het halen van Speedo.

Het zwembad Louis Namèche werd recent gerenoveerd, maar is - de olympische afmetingen buiten beschouwing gelaten - een zwembad gebleven zoals alle andere. Troebel geluid weerkaatst op de bewasemde ramen. Troebel licht kabbelt op het geperforeerde plafond. Het mensenaquarium is tot aan de rand met rimpelingen gevuld. Aan de zijkanten kronkelen de stalen handgrepen waaraan iedereen het trapje herkent dat hem uit het water helpt zonder zijn onderste ribben of de binnenkant van zijn knieën te hoeven kneuzen op de harde oevers. Aan de korte kant staan de startblokken die alleen op televisie worden gebruikt om te starten, en hier eerder dienen als houvast om de start nog wat te kunnen uitstellen. Ook de springplank is standaard niet in gebruik, opdat de goed onderhouden lichamen van de vaste klanten niet door onvoorzichtige onverlaten zouden worden gebroken.

Op dit middaguur zonder scholieren profiteren die vaste klanten van de stille

waters. De tribunes zijn leeg, maar zij halen de motivatie voor hun slagen in het water uit zichzelf. Ze glijden door het gedicht van Paul Snoek over de zwemmer die slaapt in spartelend water, en met de vingers de eenzaamheid betast.

Louis Namèche is nu uitgerust met allerlei camera’s en sensoren, waardoor verdrinken aanzienlijk wordt bemoeilijkt.

Maar dat betekent gelukkig niet het einde van de gebronsde badmeester. Vanop zijn tennisstoel tuurt de man van Atlantis naar het heen-en-weer op de waterspiegel.

Hij draagt nog steeds de badsloefen waar hij desnoods meteen uit kan schieten.

Bijvoorbeeld als iemand zich niet aan de badmutsplicht houdt.

Die geldt overigens ook voor mensen die anatomisch al over een badmuts beschikken.

Terwijl mensen die van nature al zwembandjes dragen daar wél mee kunnen volstaan.

Uiteindelijk moeten meerminnen en watermannen toch een baan ruimen voor een school bakvissen die aan de kletterende kleedhokjes is ontsnapt. Dat op de natte vloer niet mag worden gelopen, ligt traditioneel heel moeilijk bij de kleine amfibieën, die dan maar overschakelen naar de gekende zwembadhuppel die nog net door de badmeester wordt getolereerd.

Het gewapper met de armpjes en het sprongetje waarmee de kleuters het water inspringen, vertoont gelijkenissen met de tewaterlating van de pinguïn. In hun hoofdje gaat de chloor nu allerlei hechte verbindingen aan.

“Het zwembad is nu uitgerust met allerlei camera’s, maar dat betekent gelukkig niet het einde van de gebronsde badmeester” Michaël Bellon

>

RADIO 1 - BEL 10-WEEK Naar aanleiding van Laptopia laat Michaël Bellon op zaterdag 24 september zijn licht schijnen over Brussel. Om 7.05 uur is er een gesprek samen met Ann Bellemans uit Kuregem en om 8.30 uur brengt hij een krantenoverzicht.

De hele reeks nalezen? > BRUZZ.be/laptopia

26 I BRUZZ 1539 I Donderdag 22 september 2016

futsal Basic–Fit Brussels Anneessens 25 brengt positief beeld over wijken

‘We zijn het topje van de ijsberg’ BRUSSEL – Basic-Fit Brussels Anneessens 25 heeft de Belgische futsalwereld vorig seizoen verrast. De net gepromoveerde Brusselaars beëindigden het kampioenschap als vijfde en wonnen zelfs de beker van België. Een topprestatie van een vriendenploeg, die het uithangbord is van een club die zich met hart en ziel inzet voor jongeren uit Brussel-Stad.

“De mensen die in de schaduw werken, verdienen alle lof.”

“T De ploeg is in eerste instantie een groep vrienden die al van kleins af aan samen voetbal spelen.

ijdens het seizoen 2011-2012 is het allemaal begonnen,” vertelt speler, secretaris en coördinator van de jeugdploegen Mustapha Rezki (31). “Niet dat er toen iets is veranderd aan onze werking, maar dat seizoen en de seizoenen erna zijn we telkens gepromoveerd. Vorig seizoen natuurlijk niet, maar we hebben wel de beker van België gewonnen en zijn vijfde geëindigd in de competitie, op één punt van de play-offs.”

Om te begrijpen waarom ‘de mayonaise pakt’ bij Basic-Fit Brussels Anneessens 25, moeten we terug in de tijd. In 1980 begon pater Philippe Heymans een sportieve werking in Brussel-Stad die heel wat ketjes een uitlaatklep bood. Die doofde echter stilaan uit tussen 2000 en 2004, toen de pater in het buitenland zat.

“In 2005 zijn we opnieuw begonnen. Om die nieuwe start de nodige luister bij te zetten, hebben we de club Anneessens 25 genoemd. Naar het aantal jaren dat de werking toen bestond.”

“Ons doel was en is jongeren uit moeilijke wijken van Brussel-Stad de kans geven om aan sport te doen.

Daar hebben ze niet altijd de moge-

lijkheid toe. Bij voetbalclubs loopt het lidgeld bijvoorbeeld al snel op tot enkele honderden euro’s. Daarom zijn we in 2005 met een volwassenen- en een jeugdploeg begonnen. Ondertussen hebben we negen jeugdploegen, waaronder sinds dit seizoen een meisjesploeg. Die kwam er na het grote succes van de initiaties die we vorig jaar voor hen hebben georganiseerd.”

De club breidde niet alleen zijn voetbalploegen uit, op vraag van de leden diversifieerde hij ook. Kinderen van drie tot zes kunnen nu ook aan babysport doen, en jongeren kunnen drie uur per week zwemles volgen in het zwembad aan het Vossenplein.

“Bij onze huidige 140 leden komen er een honderdtal bij. Daardoor kunnen we amper volgen. Het vraagt veel werk van onze vrijwilligers. Ze zetten zich belangeloos in voor de jongeren. Daarom zijn deze mensen in de schaduw zo belangrijk.”

straat, nu in de zaal. Wat ons onderscheidt van andere clubs is dat er bij ons niets moet. Ik heb al wat ervaring in de eerste futsalklasse, onder meer bij Puurs en Gooik, en daar hing een andere sfeer. Daar wil de voorzitter resultaten zien.

Wij hebben niet echt een bepaalde ambitie, wij willen in eerste instantie onze supporters plezieren.

Daarnaast willen we natuurlijk to-

Supporters plezieren

nen wat de club allemaal bereikt, wij zijn de vitrine. Tegelijk zijn wij maar het topje van de ijsberg.”

“De automatismen zitten er bij ons goed in. Bij andere ploegen zijn er telkens nieuwkomers en vertrekkers, zij moeten daar meer aan werken. Dit seizoen komen er bij ons twee spelers bij, maar dat zijn twee achttienjarigen uit onze jeugd.

De mannen die in de kijker staan, zijn sinds vorig seizoen de spelers van de eerste futsalploeg. Net als de vorige generatie is het een groep vrienden die wekelijks een wedstrijd speelt. Met dat verschil dat deze ploeg op een uitstekend niveau presteert. “Al van kleins af aan spelen we samen voetbal. Vroeger op

Sinds vorig jaar trainen we één keer per week. Bij andere clubs loopt dat op tot twee à drie keer per week. De spelers daar worden betaald. Daardoor is het grappig om als klein ploegje te winnen tegen die grotere clubs. Al zullen ze dit seizoen anders naar ons kijken. Men houdt ons in het oog (Lacht). We zullen moeten bevestigen.”

Met hun uitstekende prestaties zorgen de mannen van Basic-Fit Brussels Anneessens 25 voor een positief beeld van de wijken die ze vertegenwoordigen. Dat voelen ze.

Maar de inspanningen zullen herhaald moeten worden om op lange termijn echte resultaten te bereiken. “Het is fijn dat onze prestaties een dynamiek op gang brengen.

Dat is motiverend. Maar als gespecialiseerde opvoeder weet ik dat het tijd vergt om echte resultaten te behalen. Als we dit vijf jaar kunnen herhalen, zullen we meer effect hebben. Dan raak je meer mensen.”

“We willen onze werking uitbreiden, maar daarvoor hebben we meer krachten nodig. Dat kan het aanbieden van meer sporten zijn, maar niet eender wat. We beginnen bijvoorbeeld niet met baseball als niemand er interesse voor heeft.

We luisteren naar de mensen. Wel willen we de zwemschool uitbouwen en ook daar een goed niveau halen. Met de futsalploeg willen we dit seizoen de linkerhelft van het klassement halen en zo ver mogelijk gaan in de beker. Maar nogmaals, echte ambitie hebben we niet. Het is eerder onze aanhang die voor druk zorgt.

We willen aan hun verwachtingen voldoen.”

“Echte ambitie hebben we niet. Het is eerder onze aanhang die voor druk zorgt” Mustapha Rezki speler, secretaris en coördinator

Tim Schoonjans

>

ANNEESSENS25 www.anneessens25.be

Donderdag 22 september 2016 I BRUZZ 1539 I 27

SPORTagenda

ESTAFETTE

Donderdag 22 september opendeurdag duiken

Bram Van de velde

Ik heb nooit in de horeca gewerkt. Of toch. Ik hield als tiener op zondagavond wel eens de bar open op internaat in het idyllische Hamont-Achel. De mama’s en papa’s die zoon- of dochterlief kwamen afzetten, kregen van mij een filterkoffietje of een Ops-Ale, een populair biertje uit de streek.

Maar verder, neen, geen ervaring als garçon te koop bij deze jongen.

Siddy heeft dat wel. Ik kwam hem tegen op het gastronomisch festival Eat.Brussels.

Siddy was door restaurant Humphrey’s ingehuurd om knorrende magen het zwijgen op te leggen. Op een luw moment hadden we een gesprek over werken in de horeca: de lange uren, het karige loon en fooi. “In het Hard Rock Café op de Grote Markt werd ik goed betaald,” zei Siddy. “Tot 700 euro per maand extra, gewoon door fooi.”

Zelf ben ik zeer karig met het uitdelen van fooi. Ik ben van nature een spaarzame jongen, waarschijnlijk tot frustratie van personen als Siddy. Als ik al wat extra munten op tafel laat slingeren na een restaurantbezoek, valt dat vaker voor in het buitenland dan in mijn eigen Brussel.

Toen ik zelf voor het eerst een fooi kreeg, was dat dus een zeer bevreemdende ervaring. Een gevoel dat het midden hield tussen dankbaarheid en schuld. Ik had net als stadsgids een Vlaamse familie Brussel laten zien. Al lopend, want het drietal had een gegidste looproute geboekt bij Brussels Sightjogging. Die eerste fooi moet ondertussen een jaar of vijf geleden zijn. Ik herinner me het bedrag niet meer. Enkele maanden geleden stopte een Amerikaanse dame me na een toertje door de stad nog tien euro toe. Dat is super veel.

Royal Wolu Plongée Club opent van 20 tot 22 uur de deuren van zijn training. Liefhebbers kunnen er zelfs meteen gratis een doop krijgen als duiker. Voor mensen met een beperkte mobiliteit is er aangepaste begeleiding voorzien. Plaats van afspraak is zwembad Poseidon in SintLambrechts-Woluwe. Alle details vindt u op www. woluplongeeclub.be.

Vergeef mij de promo, maar Sightjogging is de max. Voor de gegidste is het een milieuvriendelijk, sportief alternatief om de stad te ontdekken.

Voor de gids is het een mooie samensmelting van de liefde voor Brussel met de liefde voor de loopsport. Win-win voor alles en iedereen.

Het is lang geleden dat ik mijn gidspakje heb aangetrokken. Kinderen, weet u wel. Maar dit weekend sta ik weer paraat. Speciaal voor de luisteraars van Radio 1.

Onze collega’s van Radio 1 zenden de hele week uit vanuit het Radio1-café, onderaan de Kunstberg. Onder de noemer #BEL10 mag wie dat wil ideeën komen spouwen om van ons land een betere plek te maken. Voor wie tijdens dat harde werken aan een betere wereld wat ontspanning kan gebruiken zijn dit weekend originele tochten door Brussel gepland. De sportiefste Radio1-luisteraars moeten zich zeker aansluiten bij mijn vrienden van Brussels Sightjogging.

Jawel, u leest het goed: u kan mij boeken. Neen, meelezende cougars, ik ben geen callboy. Maar ik wil u best laten zweten. Als u dat wenst, ben ik zaterdag- of zondagvoormiddag uw loopmaatje met een bovengemiddelde Brusselkennis.

Voor wie enkel in de namiddag tijd heeft: dan neemt een van mijn vijf collega’s u met plezier mee.

U mag, wat mij betreft, uw portefeuille thuislaten. Dat loopt wat gemakkelijker.

Niet voor de poen

Bram Van de Velde is radiopresentator op BRUZZ en actief vrijetijdssporter

Trail Wandelen, fietsen of lopen langs Brusselse groene pareltjes

Ecotrail in het groen BRUSSEL – Een natuurloop in de hoofdstad van Europa? De vijfde editie van de Ecotrail bewijst dat het mogelijk is. Lopers, wandelaars en zelfs fietsers zijn zaterdag welkom.

Wie trail zegt, denkt meteen aan een slopende wedstrijd die de fitheid zwaar op de proef stelt. Uiteraard geldt dat voor de 80 kilometer lange trail die zaterdag op het programma staat (en die ook afgelegd kan worden in team, als run and bike), maar het aanbod is veel ruimer dan dat. Zo krijgen zelfs kinde-

ren een ‘trail’ voorgeschoteld, in de vorm van een schattenjacht. Voor de kleuters zal die 800 meter bedragen, kinderen uit de lagere school verdubbelen of verdriedubbelen die afstand.

Ook volwassenen krijgen een aanbod op maat. Wilt u kennismaken met het traillopen? Dan is er de trail van negen kilometer.

Voor wie meer ervaring heeft, is er een afstand van achttien kilometer (ook in duo af te leggen). Voor het eerst wordt zelfs een marathontrail van 42 kilometer aangeboden, die volledig in het Zoniënwoud zal plaatsvinden.

Voor de diehards is er uiteraard de trail van 80 kilometer. En wie wel wil genieten van het mooie parcours, maar dat liever rustig aan doet, kan opteren om de wandeling van een kleine tien of achttien kilometer af te leggen.

Diverse Brusselse troeven passeren de revue tijdens al deze wedstrijden: het Atomium is voor sommigen een startplaats, voor anderen de finish. Onderweg passeert men onder meer langs het Zoniënwoud, de Groene Wandeling en het Laarbeekbos. Het wordt ongetwijfeld de moeite.

Tim Schoonjans

>

ECOTRAIL Op www.ecotrailbrussels.com vindt u alle details. Ter plaatse kan men nog inschrijven, maar niet voor de 42 en 80 kilometer.

zATerdag 24 september hoe fit bent u?

Wil u weten hoe het gesteld is met uw fitheid, en welke invloed tien weken intensiever sporten op u hebben? Dan moet u in sportzaal Emanuel Hiel (Freesiadreef 7, Schaarbeek) zijn. Het professionele fitheidsteam van Sport Vlaanderen zal er zowel lichaamsmetingen, motorische tests, de S-3 evenwichtstest als een fietstest uitvoeren. De testen duren ongeveer anderhalf uur en achteraf bespreekt een begeleider de resultaten met u. Op zaterdag drie december legt u dezelfde tests af, zodat u kunt zien welke invloed de trainingen op u hebben. Beide tests kosten tien euro. Inschrijven kan via www.sportinbrussel.be.

multimove Zaterdag starten er opnieuw wekelijkse Multimovelessen in het Zuidpaleis (Rogier Van der Weydenstraat 3, Brussel). Kinderen van 2,5 tot vier jaar kunnen tussen 13 en 14.30 uur werken aan twaalf bewegingsvaardigheden, zoals kruipen, springen en rollen. Kinderen tussen vijf en zes jaar kunnen er terecht van 14.15 tot 15.45 uur.

Inschrijven kan via wendy@buurtsportbrussel.be of 0487 45 53 57. Men betaalt twee euro per les.

Inwoners van 1000 Brussel krijgen voorrang.

zondag 25 september fan day brussels Om het einde van de voorbereiding te vieren organiseert Basketbalclub Basic-Fit Brusssels een fandag. Die dag neemt de ploeg het op tegen het Nederlandse SPM Shoeters Den Bosch voor de laatste match voor de competitie. De eerste bal wordt om 16 uur opgeworpen in de sportzaal van Neder-over-Heembeek. Toeschouwers mogen gratis binnen, en ze krijgen er nog een meet en greet met de spelers bovenop.

maandag 26 september inschrijvingen sportkampen Tijdens de herfst- en kerstvakantie organiseert de VGC-sportdienst opnieuw kampen voor kinderen tussen vier en twaalf jaar. Vanaf maandag om 17 uur kunt u inschrijven via www.sportinbrussel.be.

Tussen 17 en 19 uur kunt u ook aan de balie in de VGC-sporthallen in Koekelberg en Schaarbeek inschrijven. Vanaf dinsdag 27 september kunt u in het VGC-administratiehuis terecht.

woensdag 28 september kleuterturnen Kleuters van vier tot zes jaar die graag met de bal spelen, springen, tuimelen en klimmen, moeten vanaf woensdag in Jeugdcentrum Aximax zijn. Elke woensdag kunnen ze er via allerlei bewegingsactiviteiten hun psychomotorische vaardigheden trainen en proberen als beste de Axibox te beklimmen. Alle informatie staat op www.jcaximax.be.

TS