BRUZZ actua - editie 1680

Rubrieknaam

#1680 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

16 | 10 | 2019

KORPSCHEF MICHEL GOOVAERTS

‘Natuurlijk heb ik sympathie voor sommige betogers’

© BART DEWAELE

VLAAMS MINISTER VAN BRUSSEL BENJAMIN DALLE

‘Vlaanderen kan Brussel versterken’

EEN KIND KAN DAT TOCH OOK? Love. Hate. Debate.

Start a conversation with the ING Collection.

Expo in het ING Art Center 23.10.2019 – 15.03.2020

ING België nv - Bank/Kredietgever - Vennootschapszetel: Marnixlaan 24, B-1000 Brussel - RPR Brussel - Btw BE 0403.200.393 - BIC : BBRUBEBB - IBAN : BE45 3109 1560 2789. Verzekeringsmakelaar ingeschreven bij de FSMA onder het nummer 12381A - www.ing.be - Verantwoordelijke uitgever: Philippe Wallez - Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel. Pia Fries, Untitled, 2000 © SABAM, Belgium, 2019. Courtesy Galerie Mai 36 © Foto Vincent Everarts.

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

JONATHAN FRANZ, BETLEHEMPLEIN SINT-GILLIS "Ik kom uit Bonn in Duitsland, waar ik als kind al op het podium stond. Toen kon in me echter nog niet inbeelden er ooit mijn beroep van te willen maken. De idee om als kunstenaar te leven en te werken werd pas aangewakkerd

door mijn leerkracht film in Florida.

Terug in Duitsland trok ik zo snel mogelijk het huis uit en belandde ik na een tocht in spiraalvorm door verschillende steden in Duitsland in Antwerpen. Daar studeerde ik modeontwerp. Na een jaar had

ik geen zin meer in de academie en haar stijve omgeving. Zonder veel over Brussel of het RITCS te weten, maakte ik de cirkel rond en keerde terug naar het medium theater. Ik ervaar een solidariteit en creativiteit in de manier waarop

de mensen hier de samenleving vormgeven, wat ik heel bijzonder vind. De Belg negeert Brussel, waardoor buitenlanders hier eerder een thuis vinden. Dat maakt het zo waardevol voor mij om hier te wonen."

16 O K T O B E R 2 0 1 9

I

3

Inhoud

Interview

Benjamin Dalle 12

Spreektijd

Michel Goovaerts

“We doen al veel, maar niet genoeg” 14

Literatuur

Thomas Gunzig over zijn nieuwe boek 24

NOG MEER BRUSSEL BIJ BRUZZ

Bestel nu je spaghetti op

Het Huis van de Architect

BRUSSELHELPT.BE

Kijk binnen in de persoonlijke woning van de architect Fernand Lefever en ontdek de prachtige Koekelbergse art-nouveauparel uit 1913.

Steun Brussel Helpt en doe mee aan de Grootste Spaghettislag ter Wereld, op 30 november 2019.

De volledige opbrengst van Brussel Helpt 2019 gaat naar DoucheFLUX.

Woensdag 16 oktober en zondag 20 oktober BRUZZ tv Herbekijk de reeks op BRUZZ.be

Nightlife special Hoe gaat het met onze Brusselse DJ’s? Luister naar een exclusieve uitzending naar aanleiding van het Asterdam Dance Event dat dit jaar focust op de Brusselse Dancescene.

Donderdag 17 oktober BRUZZ radio

Edito

EDITO

Rebellie Reportage

— STEVEN VAN GARSSE

Gevlucht uit Syrië, hier aan het werk

03

Chou de Bruxelles

05

Edito

06

In beeld

08

De week

11

Samenleving

22

Enfant Terrible

27

Beeldspraak

29

Ondernemen

30

Nick Trachet

31

Big City

Vrijheidsfestival Kate Tempest schopt iedereen een geweten.

BRUZZ magazine Volgende week

Anuna De Wever had ervoor gewaarschuwd. Als de overheden Oost-Indisch doof blijven voor de klimaatbetogingen, dan kunnen er weleens hardere acties volgen.

In Brussel was het zaterdag D-day. Actiegroep Extinction Rebellion kondigde vooraf aan dat er nieuwe grenzen overschreden zouden worden. Zo wilden ze de tuin van het koninklijk paleis bezetten. Iedereen wist dat het er weleens hard aan toe zou gaan.

De acties liepen helemaal uit de hand. De beelden die we te zien kregen, liegen er niet om. Geboeide manifestanten kregen ervan langs. De getuigenissen achteraf suggereren ongebreideld machtsmisbruik door agenten van het korps.

Een ding staat vast: de politie is wel heel doortastend tekeergegaan. Dat commissaris Pierre Vandersmissen, die de reputatie heeft een hardliner te zijn, het commando had over de operatie, heeft hier wellicht weinig goeds aan gedaan.

In een democratie heeft de overheid altijd het monopolie van het geweld. Dat is in Brussel niet anders.

Vraag is dan altijd of dat geweld in proportie is met wat er gebeurde.

Dat zal deel uitmaken van het onderzoek, dat burgemeester Philippe Close vrij snel aankondigde. Maar in het voordeel van de politie spreekt toch wél dat zij koste wat het kost het Koningsplein moest vrijmaken. Dat zij herhaaldelijk gevraagd heeft aan de manifestanten om er weg te gaan. Dat het openbaar vervoer lamgelegd dreigde te worden omdat de tramsporen waren bezet.

Als de taal van het bevel niet meer werkt, dat kan de politie moeilijk anders dan naar de hardere middelen te grijpen. Dat weet iedereen die gaat manifesteren in de neutrale zone.

Bottom line van het verhaal is dat nu iedereen spreekt over het politieoptreden. En niemand over het klimaat. In die zin kan de actie als mislukt worden beschouwd. Dat is allemaal niet zo nieuw. Wie de rebellie preekt, komt meestal van een kale reis terug. Dat heeft de geschiedenis meermaals bewezen. Toch iets om over na te denken.

BRUZZ | VOORAF

18

“Als de taal van het bevel niet meer werkt, dat kan de politie moeilijk anders dan naar de hardere middelen te grijpen”

16 O K T O B E R 2 0 1 9

I

5

6

I

16 O K T O B E R 2 0 1 9

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

In het nieuw

Š SASKIA VANDERSTICHELE

De eerste fase van de restauratie van de Sint-Henricuskerk in Sint-Lambrechts-Woluwe is ingegaan. De neogotische kerk (1908-1911), een ontwerp van architect Julien Walckiers, is een kopie van de Predikherenkerk of kerk van de Dominicanen in de Jacobijnenstraat in Gent. Die kerk werd in 1860 afgebroken. Toen in 1901 een nieuwe parochie in Woluwe ontstond, zou koning Leopold II, die de Gentse kerk erg bewonderde, de pastoor van die nieuwe parochie gevraagd hebben om zich voor de nieuwe kerk te laten inspireren door het verdwenen Gentse bouwwerk. En zo geschiedde.

16 O K T O B E R 2 0 1 9

I

7

De week

Terugblik op het nieuws

Neckermann

Gosseliesbrug

12

De Spaanse touroperator Wamos Group neemt 62 van de 91 gesloten filialen van Thomas Cook/Neckermann over. Met enige voorzichtigheid zegt de groep ook dat 200 van de 500 werknemers worden overgenomen. In Brussel zullen alle Neckermannagentschappen weer opengaan en één van de twee Thomas Cook Travel Shops. De grote knip gebeurt in Vlaanderen.

De voetgangersbrug over het kanaal tussen de Nijverheidskaai en de Mariemontkaai gaat vrijdag open.

De brug is verstelbaar, maar blijft nog even in de hoge stand. Tweewielers moeten nog wachten.

Infrabel start de week met grote digitaliseringswerken aan het spoor rond Brussel-Zuid. Infrabel moet 170 nog elektromechanisch werkende wisselmotoren en 65 treinsignalen vervangen door de nieuwe elektronische generatie. Twaalf piekuurtreinen rijden tot 12 november niet en 35 andere worden omgeleid of beperkt.

TRAANGAS, WATERKANON EN WAPENSTOK BIJ A CTIE VAN EXTINCTION REBELLION

BRUZZ | DE WEEK

Politie opnieuw onder vuur voor geweld Honderden arrestaties, plots gebruik van traangas, waterkanon en wapenstok. Het politieoptreden tijdens de actie van Extinction Rebellion zaterdag mag op zijn minst fors heten. “Dit is buitensporig geweld en niet voor het eerst,” zegt de directeur van de Ligue des Droits Humains.

— KRIS HENDRICKX

E

en duizendtal manifestanten blies zaterdag verzamelen aan het Koningsplein voor een ‘Royal Rebellion’. De vreedzame actie van Extinction Rebellion pleitte voor een snelle en radicale aanpak van de klimaatopwarming. Een klein deel van de betogers probeerde ook nog door te dringen tot in de tuin van het nabijgelegen koninklijk paleis.

Betogen op het Koningsplein mag in principe niet en dus besliste de politie tegen het eind van de middag om de plek te ontruimen. Dat gebeurde met de grove borstel.

Uiteindelijk werden ruim vierhonderd betogers opgepakt en werd het waterkanon ingezet. De agenten gebruikten ook op grote schaal traangas.

Het politieoptreden kon op heel wat kritiek rekenen. Van de organisatie zelf natuurlijk, die spreekt over

8

I

16 O K T O B E R 2 0 1 9

buitensporig geweld. Het meest sprekende voorbeeld daarvan is wellicht nog het beeld van een gehandboeide betoger die van dichtbij traangas in het gezicht krijgt gespoten, terwijl hij al op de grond ligt.

De man in kwestie was een van de activisten die willens nillens probeerde het paleis te bereiken, ook nadat hij al geboeid was. Maar ook nietsvermoedende gezinnen zagen plots agenten opduiken die zonder hoorbare waarschuwing hun traangas inzetten. “Je verwacht op zijn minst een aankondiging door een luidspreker dat je weg moet,” vertelt een gechoqueerde deelneemster die liever niet met haar naam in de krant komt.

Even verderop kwamen Mark Breddy en zijn tweejarige zoontje dan weer in een wolk traangas terecht. Niet omdat de politie hem

De Brusselse politie onderzoekt twee gevallen waarbij pepperspray mogelijk fout gebruikt werd door agenten tegen betogers die al op de grond lagen. © FRANÇOIS DVORAK

viseerde, maar omdat we in de dampen raakten die bedoeld waren voor omstanders aan het plein, vertelt hij. “Mijn zoontje heeft een kwartier gehuild, maar het was vooral choquerend om te zien hoe mensen die in de eerste plaats toeschouwers waren aan het plein lukraak werden bewerkt. Dat waren niet eens de hardcorebetogers.”

Het optreden van de politie herinnert aan eerdere incidenten waarbij het korps van Brussel Hoofdstad-Elsene buitensporig geweld wordt verweten. “Dit is in elk geval niet de eerste keer,” zegt Pierre-Arnaud Perrouty, directeur bij de Ligue des Droits Humains.

“We hebben dit soort massa-arrestaties al vaker gezien. In sommige gevallen worden mensen zelfs preventief opgepakt, nog voor ze bij een betoging aankomen. Dat is vollédig illegaal.”

OMZENDBRIEF Het optreden lijkt alvast een inbreuk op de omzendbrief die het gebruik van traangas (en ook pepperspray) regelt. “De collectieve spray wordt in principe niet op een reactieve wijze aangewend om bijvoorbeeld een passief verzet te breken, om reactieve operaties (terugdrijven, ontruimen, uiteendrijven ...) te ondersteunen, om collectieve

Dokter gezocht

CDH krijgt geld

Seksmarathon

Samen met de Brusselse Huisartsenkring lanceert de Federatie van de Brusselse HuisArtsen Verenigingen (FAMGB) de drietalige nieuwe website doctorbrussels.be. Die moet de zoektocht naar een huisarts vereenvoudigen, vertrekkend van locatie en moedertaal van de patiënt.

Het Brussels parlement verlaagt de drempel voor steun aan kleinere partijen. Daardoor krijgt CDH meer subsidies in de toekomst. Een Franstalige partij moest zeven gekozenen hebben, nu maar vier meer. Voor Nederlandstaligen is één gekozene genoeg.

De Vrije Universiteit Brussel (VUB) lanceert een lesmarathon van twaalf uur over seksualiteit op 23 oktober. Experten geven lezingen over alles wat rond seksuele beleving geweten mag zijn, van plezier tot probleem.

In verkeersassen die wijken verbinden zou 50 kilometer per uur moeten blijven gelden CHRISTOPHE DE BEUKELAER,

BRUZZ | DE WEEK

Brussels parlementslid (CDH) over de verruiming van zone 30 vanaf 2021 door het Gewest (in ‘La Dernière Heure’)

Cartoon Kim Kim Duchateau en Wauter Mannaert wisselen elkaar af voor hun kijk op de week

aanhoudingen te vergemakkelijken in het kader van een evenement ...,” heet het in de omzendbrief.

Voor de Ligue des Droits Humains is het tijd dat de Brusselse politie het geweer van schouder verandert.

“De korpsleiding moet voor een proportionele aanpak kiezen in plaats van bij te dragen tot een escalatie van geweld op het terrein.”

De Brusselse politie onderzoekt nu twee gevallen waarbij pepperspray mogelijk fout gebruikt werd door agenten tegen betogers die al op de grond lagen. In beide gevallen circuleerden er al foto’s van de incidenten in de pers.

16 O K T O B E R 2 0 1 9

I

9

OOK AL HOOR JE DE TRAM NIET, ZORG DAT JE HEM ZIET

DE TRAM HEEFT ALTIJD VOORRANG safety.mivb.brussels

Samenleving

Dit jaar al vijfhonderd dossiers opgestart

Aantal procedures gedwongen opname verdubbeld

A

ls iemand een acuut en ernstig gevaar vormt voor zichzelf of zijn omgeving, dan kan de politie een procedure opstarten voor een gedwongen opname: de zogenoemde Nixon-procedure. Dat kan alleen maar als de persoon geestesziek is en vrijwillige hulp weigert, en nadat de politie contact heeft opgenomen met de magistraat van wacht.

Het aantal opgestarte Nixon-procedures is de voorbije jaren in stijgende lijn, zo blijkt nu uit de cijfers van de politiezone Brussel Hoofdstad-Elsene zelf. In 2015 werden nog 489 procedures opgestart, in 2016 waren dat er 587, in 2017 ging het om 601 opgestarte procedures en in 2018 waren het er 687. Dat is 109 procent meer dan in 2010, toen het om ‘slechts’ 329 opgestarte procedures ging.

Bekijken we de cijfers van 2019, dan zien we dat de zone op 30 september van dit jaar al op hetzelfde niveau zat als eind 2015, toen in een heel jaar tijd 489 procedures werden opgestart.

INGRIJPEND Of de personen na de opstart van zo’n procedure ook effectief worden opgesloten, bepaalt de psychiater van wacht.

“Van de opgestarte Nixon-procedures gaat ongeveer tien procent in observatie,” zegt

woordvoerder Ilse Van de Keere.

Hoe het daarna verder moet, wordt geval per geval bekeken.

De overige negentig procent gaat niet in observatie en wordt dus niet in een psychiatrische afdeling opgesloten. Een gedwongen opname is immers zo’n ingrijpende gebeurtenis dat die alleen maar in het uiterste geval is toegestaan.

“Regelmatig stellen we vast dat mensen hulp op vrijwillige basis niet aannemen” ILSE VAN DE KEERE POLITIEWOORDVOERDER

Toch zijn ook deze mensen vaak gebaat bij professionele hulp.

“Maar regelmatig stellen we vast dat ze die hulp op vrijwillige basis niet willen aannemen,” zegt Van de Keere. “Daar kunnen wij als politiedienst weinig aan doen.”

OVERLAST Een deel van deze mensen is verantwoordelijk voor een flink deel van de overlast in het centrum, stelt de korpschef van de politiezone Brussel Hoofdstad-Elsene, Michel Goovaerts, in een interview met dit magazine (zie p. 14-17), maar die feiten zijn niet dermate ernstig dat het parket hier gevolg aan geeft.

“Hierdoor glippen zij door de mazen van het net.”

BRUZZ | DE VERHALEN

In 2018 heeft de politie van de zone Brussel Hoofdstad-Elsene 687 procedures opgestart voor een gedwongen opname in de psychiatrie. Dat zijn er ruim twee keer zoveel als in 2010. Volgens korpschef Michel Goovaerts veroorzaakt een deel van die groep overlast in het centrum. — BRAM VAN RENTERGHEM

Volgens de korpschef veroorzaken sommige mensen met psychische problemen overlast in het stadscentrum. © PHOTONEWS

16 O K T O B E R 2 0 1 9

I 11

Interview

Vlaams minister voor Brussel Benjamin Dalle

‘Politici worden betaald voor oplossingen, niet voor ruzie’ Hij wil een uitwisseling tussen Frans- en Nederlandstalige leerkrachten opzetten, het overleg tussen gewesten moet beter en Vlaanderen vult zijn bevoegdheden in Brussel best zo breed mogelijk in. Kersvers Vlaams minister voor Media, Jeugd en Brussel Benjamin Dalle (37) weet waar hij met zijn Brusselbeleid naartoe wil. Hoe zijn eigen partij in de grootstad moet overleven, is minder duidelijk. “Dat is de vraag van een miljoen.” — KRIS HENDRICKX EN STEVEN VAN GARSSE, FOTO’S BART DEWAELE

T

BRUZZ | DE VERHALEN

oen hij bij de gewestverkiezingen naast een Vlaams parlementszitje greep, bereidde Benjamin Dalle zich voor op een voortzetting van zijn carrière in de luwte. Als bolleboos, onderhandelaar en directeur van de studiedienst. Binnen CD&V geldt de hoorbaar West-Vlaamse Brusselaar echter al jaren als ‘coming man’. Het leverde hem een onverwachte ministerpost op. “Maar ik ben een doener, dit ligt me wel.”

U geldt al lang als een politieke belofte. Dat statuut had u sneller kunnen verzilveren buiten Brussel en er werd ook al vaker aan uw mouw getrokken. Waarom bleef u toch?

BENJAMIN DALLE: Ik vind dit een fantastische stad met heel veel mogelijkheden. Ondertussen heb ik ook een vrouw, en drie kindjes. Die gaan hier naar school en we hebben ons leven hier ontwikkeld. Ik ga mijn persoonlijke leven niet laten bepalen door politieke keuzes. Het klopt natuurlijk dat je electoraal minder weegt als Brussels politicus. Maar het zou ook jammer zijn als sterke politici – ik heb het niet over mezelf – niet meer opkomen in Brussel. Ik heb al contact gehad met het VGC-college en ben blij dat ik daar sterke partners heb.

Onder Jos Chabert was CD&V ooit de leidende Nederlandstalige partij in het gewest. De voorbije decennia zijn de resultaten bij elke verkiezing geslonken en onder uw Brussels voorzitterschap bleef er uiteindelijk maar één zitje in het Brussels parlement over. Waar ging het mis?

12

I

16 O K T O B E R 2 0 1 9

DALLE: Dat is de vraag van een miljoen voor ons. Een deel van ons klassiek electoraat is ofwel gestorven of weggetrokken. Tegelijk hebben we onvoldoende de nieuwe Nederlandstalige kiezers kunnen aantrekken. Bij de laatste verkiezing zag je dat er ook veel niet-Nederlandstaligen op Nederlandstalige lijsten zoals Agora of DierAnimal hebben gestemd. Dat heeft ons, maar ook Open VLD of SP.A parten gespeeld.

Maar hoe komt het dat u die nieuwe Nederlandstaligen niet bereikt?

DALLE: Als voorzitter heb ik geprobeerd om CD&V in de markt te zetten als echte stadspartij. De mens centraal stellen, verenigingen, wijkwerking, bottom-up werken, een plaats voor geloof in de stad. Ik geloof dat zo’n project veel mensen kan aanspreken, maar we hebben dat onvoldoende kunnen overbrengen. Misschien is de perceptie ook nog te zeer dat we een puur Vlaamse partij zijn, die vooral ingebed is op het Vlaamse platteland. Ook in Antwerpen en Gent slaan we nog niet aan.

Is het verhaal van de partij gewoon niet te wollig? Groen kon zich duidelijk profileren rond schone lucht en verkeersveiligheid, SP.A rond moderne stadsvernieuwing en zachte mobiliteit. CD&V is vooral ‘middle of the road’.

DALLE: Dat is inderdaad een uitdaging. We zijn een volkspartij die op alle maatschappelijke thema’s probeert te wegen. We vinden zowel ecologie belangrijk als economische groei en sociale vooruitgang. Dat is

niet zo scherp als sommige andere partijen, maar ik denk wél dat er nog toekomst is voor centrumpartijen.

Want de meeste Brusselaars vinden al die dingen ook belangrijk. Ze willen wat meer verdienen maar ook tijd voor hun gezin. Ze willen duurzamer leven, maar wel vlot met de auto blijven rijden.

Het regeerakkoord lijkt moslims als een probleem te bestempelen: strengere eisen voor islamscholen en moskeeën, inburgering die betalend wordt ... Die indruk wordt nog versterkt wordt door het discours van een aantal N-VA’ers.

“In onze wijken – ik ben zelf Molenbekenaar – zijn er heel wat plaatsen waar ik graag verscherpte controles zou hebben” BENJAMIN DALLE VLAAMS MINISTER VOOR BRUSSEL

DALLE: Dat is elk geval niet hoe CD&V naar de kwestie kijkt. We vinden het belangrijk dat iedereen zijn religie vrij kan beleven. Tegelijk willen we vermijden dat er radicalisering ontstaat. In onze wijken – ik ben zelf Molenbekenaar – zijn er heel wat plaatsen waar ik graag verscherpte controle zou hebben. Ik denk dat heel wat Brusselaars het daarmee eens zijn: respect voor moslims én controle op de extremen.

Wordt de inburgering ook in Brussel betalend?

DALLE: Het Nederlandstalige traject moet aantrekkelijk genoeg blijven.

Mede door ons aandringen zal inburgering in Brussel daarom gratis blijven.

U bent minister van Media en moet de rol van de VRT inperken en ook besparen, terwijl uw vrouw VRT-journaliste is. Zit u niet met een belangenconflict?

DALLE: Neen, omdat we dat soort dingen helemaal gescheiden houden.

Er moet inderdaad bespaard worden op verschillende domeinen. Media is daar één van en ik zal dat loyaal doen.

Het Brusselluik in het regeerakkoord bevat vooral continuïteit, maar wil ook scherper toezicht op de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Welke

DALLE: De VGC beschouw ik vooral als een partner. Wat die accenten betreft: mijn algemene rol is om erop toe te zien dat de verschillende beleidsdomeinen juist worden toegepast in Brussel en dat er genoeg geïnvesteerd wordt. Daarnaast zijn er concrete projecten. In de cultuurwereld denk ik bijvoorbeeld aan de renovatiewerken in het Kaaitheater.

Er is het Amerikaans Theater waar we een culturele pool van willen maken.

U tweette over het Amerikaans Theater alsof dat al beklonken was.

Maar de beslissing zit bij de volgende federale regering die nog moet gevormd worden. Een beetje voorbarig?

DALLE: Ik tweette dat ik blij was dat het in het akkoord is opgenomen.

We hebben daar trouwens ook de budgetten voor gereserveerd.

In het regeerakkoord heet het dat de plek een ‘Vlaamse culturele pool’ moet worden. Is dat niet contraproductief? Burgemeester Close liet al weten dat hij er alles wil aan doen om het Amerikaans Theater bij de Stad onder te brengen.

DALLE: Wat u zegt is pertinent. We zullen goed moeten kijken hoe we

het aanpakken met de Stad én het Gewest. We zijn het er, denk ik, allemaal over eens dat het jammer is dat die plek vandaag leeg staat.

Het Vlaams Brusselfonds moet flink inleveren, maar financiert Muntpunt voor een deel. Hoe belangrijk is Muntpunt nog voor het Vlaams Brusselbeleid?

DALLE: Het is een van de iconen van de Vlaamse gemeenschap in Brussel.

Het spreekt voor zich dat we dat verder duurzaam gefinancierd willen zien.

Wat weet u al over de besparingen in Brussel?

DALLE: Op heel wat subsidies zal zes procent bespaard worden in Vlaanderen én in Brussel. Bij welke instellingen zal in de komende weken blijken als de begroting wordt opgesteld.

bezighield. Neem nu mobiliteit: van de vijftien Vlaamse fietssnelwegen in Vlaams-Brabant lopen er maar twee door tot in het centrum van Brussel.

Door goed overleg kan dat anders.

Vlaanderen lijkt in dit regeerakkoord nadrukkelijk op weg naar een ‘Vlaamse natie’, waarbij de eigen bevoegdheden maximaal ingevuld worden, denken we maar aan de nieuwe bevoegdheid Justitie of de bijkomende Vlaamse sociale bescherming. Hoe kijkt u daar naar?

DALLE: Ik ben er voorstander van dat

Vlaanderen zijn eigen bevoegdheden zo breed mogelijk invult, om Brussel te versterken. Ook buiten Brussel zijn we voor die brede invulling, maar wel binnen een federaal kader. Zo staat het ook in het regeerakkoord.

Welke eigen accenten wil u verder nog leggen?

Zitten we niet op een kantelpunt?

Gaan we naar een België met vier gewesten of worden de gemeenschappen nog versterkt?

DALLE: Ik wil echt werk maken van de uitwisseling tussen Franstalige en Nederlandstalige leerkrachten.

Verder wil ik ook wegen op de gewestbevoegdheden van Vlaanderen. Dat is misschien een cultuurbreuk met het verleden, waar de Brusselminister zich vooral met gemeenschapsbevoegdheden

DALLE: Ik vind het vooral belangrijk dat we blijven investeren in Brussel en dat de gemeenschappen in Brussel actief blijven. Als dat met een ander model dan vandaag kan, mij niet gelaten. Velen zeggen vandaag ‘Alles aan het Brussels Gewest, want het is te complex.’

Maar zeg mij dan hoe we onze

crèches vanuit de Vlaamse Gemeenschap kunnen blijven organiseren, ons Nederlandstalig onderwijs, onze cultuurinstellingen ...

Klimaat is een van de belangrijkste thema’s van deze tijd, maar de ambitie van het regeerakkoord is erg laag. Vlaanderen wil zich er bijvoorbeeld niet toe verbinden om CO2-neutraal te worden tegen 2050.

Is dit niet een beetje een ‘Après nous le déluge’-regering?

DALLE: Het is niet omdat je een doelstelling vastlegt, dat je die ook haalt. Het is vooral belangrijk dat je maatregelen neemt en dan zullen we doen. In Wallonië en Brussel menen ze dat ze veel verder kunnen gaan, maar ik zie de maatregelen niet om dat te bereiken. Vlaanderen is ambitieus in de vergroening van woningen en van het wagenpark, in de investeringen in fietspaden.

We blikken even vooruit naar 2024. Is het denkbaar dat Vlaams Belang en N-VA een absolute meerderheid halen en de onafhankelijkheid uitroepen?

DALLE: Ik denk dat we een antwoord moeten bieden op de vragen van de kiezers. Daarom bevat dit regeerakkoord ook een verhaal van rechten, plichten en verantwoordelijkheid.

We hopen de mensen te overtuigen dat de politiek ertoe doet. Want los van de migratiethema’s waar Vlaams Belang op teert, is er steeds minder vertrouwen in de politiek. Dat heeft ook te maken met onenigheid binnen de federale regering. ‘Ze zijn daar precies betaald om ruzie te maken,’ dachten veel mensen.

Als we tonen dat we in de plaats oplossingen kunnen leveren, kunnen we dat vertrouwen hopelijk herstellen.

BRUZZ | DE VERHALEN

accenten wil u zelf leggen in het Brusselbeleid?

Benjamin Dalle 37 jaar, geboren in Damme

assistent rechten aan de KULeuven

getrouwd met VRT-journaliste Maité Piessen, drie kinderen, woont in Molenbeek

kabinetsmedewerker voor verschillende CD&V-ministers

studeert rechten in Gent, buitenlandse studieverblijven in Parijs en New York advocaat in Brussel,

hoofd van de CD&V-studiedienst Ceder 2016-2019 Vlaams minister van Jeugd, Media en Brussel in de regering Jambon

16 O K T O B E R 2 0 1 9

I 13

Spreektijd

Korpschef Michel Goovaerts zoekt oplossingen voor de overlast in het stadscentrum

BRUZZ | DE VERHALEN

‘We moeten extra capaciteit hebben op de centrale lanen’ De politie staat in het middelpunt van de belangstelling de laatste weken. De ene keer krijgt ze het verwijt te laks op te treden, bijvoorbeeld tegen de overlast en kleine criminaliteit in het centrum. Andere keren vliegt ze er volgens getuigen dan weer te stevig in, zoals bij de ontruiming van het Koningsplein zaterdag. BRUZZ sprak erover met Michel Goovaerts, de grote baas van de politiezone Brussel Hoofdstad-Elsene.

— BRAM VAN RENTERGHEM, FOTO’S BART DEWAELE

D

it interview met de korpschef is vorige week al afgenomen, enkele dagen voor de klimaatactivisten van Extinction Rebellion de koninklijke tuin probeerden te bezetten, waarna ze hardhandig van het Koningsplein werden verdreven. De korpschef wenste daar maandag niets meer aan toe te voegen. De actie kwam in het interview wel aan bod, net omdat het verzoenen van de verplichtingen als wijkpolitie met die van de grote evenementen en betogingen volgens Goovaerts een van de grote uitdagingen voor de politiezone Brussel HoofdstadElsene is. “Er zijn 4.500 evenementen en 1.000 betogingen per jaar.

14

I

16 O K T O B E R 2 0 1 9

Morgen zijn het de Koerden, zaterdag is het Extinction Rebellion.

We zijn zelfs naar Londen geweest om te kijken hoe ze dat daar organiseren.”

Hoe kijkt u naar de bezetting van de koninklijke tuin?

MICHEL GOOVAERTS: De burgemeester

staat alle betogingen toe, maar niét in de neutrale zone. Bon, we zullen Extinction Rebellion de kans geven om te betogen, en zolang er geen schade is … Maar ook dan verwachten we dat ze vooraf overleggen met de politie, om te bekijken wat is toegelaten en wat niet. Wij onderhandelen veel en oeverloos met de betogers, iemand doet dat fulltime.

Hebt u voor de ene betoging meer sympathie dan voor de andere? En speelt dat mee in de manier waarop u het aanpakt?

afpakken (lacht). Maar voor het beheer geldt voor iedereen hetzelfde en wij praten ook met iedereen.

GOOVAERTS: Ik heb die sympathie, ja.

De laatste gelehesjesbetoging was nochtans verboden.

Alles wat met climate change te maken heeft bijvoorbeeld, daar hebben we uiteraard sympathie voor.

Maar dat verandert niks aan onze aanpak als wij vaststellen dat ze de neutrale zone willen bezetten. Ik kan mij soms wat ergeren aan de pers wanneer die ons sympathie voor deze of gene groep verwijt. Het is de burgemeester die beslist, en wij beheren dat als een goede huisvader, ongeacht of wij sympathie of antipathie hebben. Dat is onze mening, die mogen ze ons niet

GOOVAERTS: Zij wilden principieel

niet overleggen. Hetzelfde met de extreemrechtse mars op Brussel.

Door interne twisten was er geen officiële aanvraag en geen dialoog.

Dan moet ik de burgemeester wel zeggen dat het niet kan doorgaan.

Al ligt de eindbeslissing altijd bij hem.

In het centrum zou u dan weer niet doortastend genoeg ingrijpen. Een VTM-reportage toonde een niet zo’n

BRUZZ | DE VERHALEN

Korpschef Michel Goovaerts: “De burgemeester moet altijd zijn telefoon bij zich hebben. Ik moet hem dag en nacht kunnen bereiken.”

Ik zie ’s nachts zelden of nooit politie in het centrum.

GOOVAERTS: Eerst sprak men van een

GOOVAERTS: Dat zou kunnen. Wij

no man’s land, dan over no-gozones, later over een danger-zone en nu hoor ik de Wild West. Voor alle duidelijkheid: no-gozones bestaan niet. De politie komt overal. Ik ontken niet dat er aan de Beurs problemen zijn. Door de voetgangerszone zijn de trappen van de Beurs nu de place to be. Daar komt iedereen op af, ook mensen met minder goede bedoelingen. Wij zetten daar met de politie zwaar op in, in burger en in uniform. 0ok ’s nachts, ja. Onder burgemeester

hebben ook niet de capaciteit om daar permanent acht agenten te laten rondlopen. We doen al veel, maar doen wij genoeg? Absoluut niet. We moéten extra capaciteit hebben op de centrale lanen, want er is daar een enorme begankenis. Het Beursplein is een beetje de Times Square van Brussel hé. Daar is dag en nacht volk, zeven dagen op zeven.

Yvan Mayeur (PS) hebben we de aanwezigheid ’s nachts opgetrokken.

Nog een mogelijke vergelijking is het Amsterdamse Rembrandtplein. Dat

uitgangsplein heeft tijdens het ‘valmoment’, wanneer de cafés dichtgaan, ook last van een omslaande sfeer. Daar zijn ‘pleinhosts’ ingezet. Is dat een oplossing?

GOOVAERTS: Ik ken het Rembrandtplein heel goed, en inderdaad: de politie alleen zal dat probleem niet oplossen. Zo hebben wij in het centrum van Brussel steeds meer tussenkomsten voor mensen die eigenlijk psychiatrisch behandeld zouden moeten worden. Die cijfers pieken al enkele jaren (zie ook het artikel op p.11). Zij vallen mensen lastig, schreeuwen, gebruiken drugs en zijn voortdurend dronken. De vraag is wat de politie daartegen kan doen.

U kunt ze oppakken voor openbare dronkenschap.

GOOVAERTS: Dat doen wij, soms zitten onze cellen vol. Maar als ze hun roes na een nacht hebben uitgeslapen, staan ze daar weer.

(Stellig) Die mensen hebben hulp nodig. En de politie kan die niet bieden. Als we hen naar het ziekenhuis brengen, zodat een psychiater hen kan onderzoeken, dan ziet die vaak geen voldoende reden voor gedwongen opname.

Voor het parket zijn de door hen gepleegde feiten dan weer niet ernstig genoeg. En de hulp die Samusocial aanbiedt, weigeren ze.

Zij glippen dus tussen de mazen van het vangnet. ▲

fraai beeld van het Beursplein. Een bevraging van cafébazen leerde dat de overlast inderdaad fel is toegenomen en ook volgens collega’s lijkt het daar in de vroege uurtjes op de Wild West.

16 O K T O B E R 2 0 1 9

I

15

Korpschef Michel Goovaerts

▲

Hoe werd dat vroeger opgelost?

GOOVAERTS: Tot 1993 hadden we de

wet op de landloperij en bedelarij.

Dolende mensen gingen naar de opvangtehuizen in Wortel en Merksplas. Dat waren geen gevangenissen, maar ze werden wel verplicht om zich te laten behandelen (onder meer via tewerkstelling op boerderijen, red.). Dat ontbreekt momenteel.

Pleit u dan voor een herinvoering van de wet op de landloperij?

BRUZZ | DE VERHALEN

GOOVAERTS: Absoluut niet. Wel voor een wet die het mogelijk maakt om iemand verplicht te laten verzorgen als hij een drugs- of een drankprobleem heeft. Vorig jaar is beslist om mensen bij al te erge kou manu militari van straat te halen, en hen in hun eigen belang administratief aan te houden. Strikt genomen laat de wet dat niet toe. Administratieve aanhouding is voor iemand die wanorde veroorzaakt, niet voor iemand die weigert naar een opvangcentrum te gaan.

De mensen over wie u het tot nu toe hebt, veroorzaken overlast. Maar er is ook echte straatcriminaliteit.

GOOVAERTS: (knikt) Dat is de tweede groep, de multirecidivisten in illegaal verblijf. Er zijn een aantal nationaliteiten waarmee de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) moeite heeft om hen het land uit te zetten.

Welke nationaliteiten?

GOOVAERTS: Vermeende Algerijnen, hoor ik. Algerije wil hen niet terugnemen, maar de feiten zijn voor het parket niet altijd ernstig genoeg om een onderzoeksrechter te vorderen. Ligt de oplossing dan bij de politie? Dat is een internationale kwestie.

Zijn het vooral die twee categorieën, de veelplegers en geesteszieken, die het onveiligheidsgevoel veroorzaken?

GOOVAERTS: Als je dat aanpakt heb je toch een groot deel van het probleem opgelost. Het gaat makkelijk om een paar tientallen feiten per nacht.

Maar het raakt niet opgelost. Snapt u dat sommige mensen zeggen dat er straffeloosheid heerst?

GOOVAERTS: Vast en zeker, maar ik denk dat we daar als maatschappij een collectief antwoord op moeten vinden. Politie en parket zijn daar een onderdeel van, maar er is ook nood aan tewerkstellingsprojecten, of aan begeleiding van mensen die 16

I

16 O K T O B E R 2 0 1 9

zich op een bepaald moment willen settelen.

U werkt nu al dertig jaar voor de Brusselse politie, wat hebt u zien veranderen?

GOOVAERTS: Het geweld bij interventies. Vroeger kalmeerde de situatie als de politie binnenkwam. Die tijd is voorbij. Mijn gasten moeten nu altijd voorzichtig zijn als ze tussenbeide komen.

En qua veiligheid voor de burgers?

GOOVAERTS: Als ik dat vergelijk met vroeger vind ik het … (aarzelt) ik ga niet zeggen verbeterd, maar het is toch onder controle.

Is er dan een hogere gevoeligheid tegenover geweld? Zo was er veel te doen rond een getuigenis van een vrouw, in wier auto herhaaldelijk is ingebroken. Maar misschien hoort dat gewoon bij de stad.

GOOVAERTS: Dat hoort er waarschijnlijk wel bij, maar we mogen ons daar niet bij neerleggen. Ik kan mij daar behoorlijk kwaad in maken als men zegt: ‘We zijn in Brussel, dat is normaal.’

Dat is nochtans wat de politie tegen haar gezegd zou hebben, toen zij aangifte deed.

geïnformeerd. Als het initiatief van de burgers of van handelaars komt, ondersteunen we dat. We hebben trouwens al twee BIN’s, maar dan met handelaars: aan de Zavel en op het Kastelijnsplein. In de Nieuwstraat doen we een bevraging.

maar er wel slachtoffers vielen, beslist om mee te doen. Met een taser hadden we misschien levens kunnen sparen. Daarom proberen onze anti-overvalbrigades, die van de ‘zwarte wagens’, het uit. Ik hoop dat we in 2020 kunnen beginnen.

Hoe werkt u samen met zo’n BIN?

Het vierde wapen dan: Skyfall, een Europees project om vijandige drones uit de lucht te halen.

GOOVAERTS: Burgers of handelaars

hebben een whatsappgroep waarin ze verdachte zaken kunnen melden.

Onze buurtregisseur staat in contact met de verantwoordelijke van dat groepje, die die info doorspeelt.

En werkt het?

GOOVAERTS: Toch wel. Op de Zavel zijn een aantal zaken opgelost door informatie verkregen via het BIN.

Jullie hebben nog andere nieuwe ‘wapens’. Te beginnen met de ‘batmobiel’: een cabine met camera’s die acht meter omhoog kan. Wordt die nog gebruikt?

GOOVAERTS: Wij huren dat voertuig en zullen dat ook tijdens de volgende kerstmarkt doen. De meerwaarde is echter beperkt, je kan de massa overzien, maar dat is het dan ook. Wel is het een eyecatcher: iedereen komt eens kijken en komt een praatje slaan, maar dat geldt net zo goed voor een paard of een hond.

“We doen al veel, maar doen wij genoeg? Absoluut niet” MICHEL GOOVAERTS KORPSCHEF

GOOVAERTS: We hebben haar daarover gecontacteerd, want we nemen dit heel ernstig. (Gedecideerd) Zo’n antwoord geef je niet aan de mensen.

Burgers en politie werken soms ook goed samen. Via Buurt Informatie Netwerken (BIN) bijvoorbeeld, waar de buurt verdachte zaken doorspeelt aan de politie. Burgemeester Close (PS) was tegen, maar nu stemt hij er toch mee in. Wat is er veranderd?

GOOVAERTS: Vroeger dacht men bij BIN’s aan privémilities die met de bottines aan gingen patrouilleren.

Intussen heb ik de burgemeesters van Elsene en Brussel daar extra over

Hebt u nog bereden politie?

GOOVAERTS: Wijzelf niet, de federale politie wel. Soms doen we daar een beroep op. De operationele meerwaarde is enorm. Bij de gelehesjesbetoging van december 2018 waren er overal problemen en moesten we snel tussenbeide komen om mensen uiteen te drijven. Dan kun je niet beter hebben dan een paard.

Een ander wapen is de taser of het stroomstootwapen. Daarvan zouden jullie er twaalf besteld hebben in het kader van een proefproject.

GOOVAERTS: We hebben na enkele incidenten waarbij uit wettige zelfverdediging werd gehandeld,

GOOVAERTS: Op YouTube zag ik hoe er tijdens een speech van Angela Merkel plots een drone voor haar gezicht hing (een stunt van de Piratenpartij, red.). Toen besefte ik dat we niet klaar zijn voor drones. Bij het eerste bezoek van Donald Trump heb ik daarom een beroep gedaan op de Nederlanders, die een arend inzetten. In de voorbereiding van het tweede bezoek van Trump hebben we samen met de federale politie geïnvesteerd in detectie. We hebben nu al oplossingen, maar die zijn nog niet honderd procent uitgewerkt.

Daarom doen we nu mee met het

Wat is het gevaar van drones? Kan iemand daar een bom op monteren?

GOOVAERTS: Het volstaat je drone te

laten vallen.

GOOVAERTS: Wij bellen of whatsappen elkaar vanaf 6.30 uur ’s morgens tot 23 uur. In de praktijk bijna zeven dagen op zeven, dag en nacht.

Het is het eerste dat ik aan nieuwe burgemeesters zeg: je moet je telefoon altijd bij je hebben, ik moet je dag en nacht kunnen bereiken.

Dan moet je al goed kunnen mikken.

GOOVAERTS: (lacht) Dat bedoel ik niet.

Paniek is hier het grote gevaar. Stel dat er boven het Paleizenplein een drone vliegt, dan worden de mensen ongerust en bang. Als die drone dan naar beneden valt, kan er paniek uitbreken en dreigen mensen vertrappeld te worden.

Ik hoor dat u een goede relatie hebt met burgemeeser Close.

GOOVAERTS: Ik mag het hopen. Ook met Mayeur kon ik goed opschieten.

Het was mijn voorganger die een wat moeilijkere relatie met hem had.

Hoe vaak hoort of ziet u burgemeester Close?

Dat vereist een grote motivatie.

Waarom bent u bij de politie gegaan?

GOOVAERTS: Het is een roeping. Ik

wist al op mijn zestiende dat ik bij de politie zou gaan om mensen te helpen. Dat geldt voor het overgrote merendeel van het korps. De Nederlanders gebruiken het woord ‘diender’. Dat geeft het goed weer.

We dienen de maatschappij.

Zou u die maatschappij beter kunnen dienen vanuit een eengemaakte politiezone?

GOOVAERTS: Ik pleit voor samenwerking, maar niet voor een eengemaakte zone. In het buitenland zien we dat alle lokale besturen teruggrijpen

Michel Goovaerts 55 jaar geboren in Etterbeek, groeit op in Sint-Stevens-Woluwe loopt school in Sint-Jozefschool in Sint-Lambrechts-Woluwe, studeert criminologie aan de VUB In ’85 bij de gemeentepolitie van Brussel gegaan In 2012 adjunct-kabinetschef ministerie van Binnenlandse Zaken Op 1 januari 2017 ingezworen als korpschef van de politiezone Brussel Hoofdstad-Elsene

naar hun gemeentepolitie. Ik weet nog dat de Préfecture de police – de politie van groot-Parijs – in 2017 tegen Anne Hidalgo, de burgemeester van de gemeente Parijs zei: ‘Geen kerstmarkt dit jaar, want we hebben geen capaciteit.’ Natuurlijk pleit zij dan met het oog op een herverkiezing voor meer gemeentepolitie.

De politie van de ‘gemeente’ Parijs is de politie van 2,2 miljoen inwoners.

GOOVAERTS: De proporties en de principes zijn dezelfde. Het gaat erom dat je als burgemeester over manschappen kan beschikken om je werk te doen.

Misschien moeten die burgemeesters ook weg?

GOOVAERTS: Zij komen op voor de belangen van hun bevolking.

Bovendien is er altijd een aanzuigeffect van problemen, waardoor sowieso manschappen naar de probleemzones zoals het centrum worden verplaatst. Dan vragen de mensen buiten het centrum zich af: waar is mijn politie? Waar is mijn commissariaat? Als ik nu iets moet organiseren en Sint-Joost is betrokken, dan weet ik dat ik met Emir Kir (PS) rekening moet houden.

Hij zorgt ervoor dat ik de Tennodenaars niet kan verwaarlozen.

BRUZZ | DE VERHALEN

Europese project, dat getrokken wordt door de Antwerpse politie.

Dan bent u tevreden met hoe het is?

GOOVAERTS: Ja, maar de coördinatie kan nog beter. Gelukkig is het crisiscentrum van het Gewest in aanbouw, waar alle zones en hulpdiensten, tot en met de MIVB toe, samen zullen zitten bij grote evenementen of een terreurdreiging.

Klopt het bericht van begin deze maand dat de politie geen nieuwe terreurdreiging aankan?

GOOVAERTS: De federale politie zit op haar tandvlees, waardoor de lokale politie moet bijspringen. Ik kan de bevolking geruststellen: geen zorgen, wij zullen dat beheren. Maar dan wel ten nadele van de basispolitiezorg.

Wijkinspecteurs zullen opgevorderd worden, de fietsbrigades zullen de zwakke weggebruiker minder kunnen beschermen en de recherche zal zich alleen nog met terreur kunnen bezighouden en niet met gewone diefstallen. Daarom zeg ik: herfinancier de federale politie. De grote baas van de federale politie Marc De Mesmaeker heeft daar honderd procent gelijk in. En dat is een beetje droevig.

16 O K T O B E R 2 0 1 9

I

17

Reportage

Gevlucht en aan de bak in Brussel

‘Wij Syriërs zijn van nature erg ondernemend’ BRUZZ | DE VERHALEN

Het conflict in Syrië escalleert opnieuw, nu Turkije het noorden van het land is binnengevallen. In 2015 kreeg ons land al te maken met een ongekende toestroom van Syrische vluchtelingen. Velen vroegen en kregen asiel.

Hoe verging het hen intussen op de arbeidsmarkt?

BRUZZ zocht drie Brusselse Syriërs op die er, ondanks de moeilijke start, in geslaagd zijn hun leven snel weer op de rails te krijgen en hun eigen boontjes te doppen.

— BETTINA HUBO, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

Kunstenaar Abdalla Al Omari (33) vluchtte in 2014 naar ons land en wist drie jaar later met zijn opvallende schilderijen de wereldpers te halen. Nu opent hij een falafelzaak.

O

ok in Damascus was Abdalla Al Omari aan de slag als kunstschilder, hoewel hij een diploma Engelse literatuur op zak had. “Schilderen is mijn ware roeping,” vertelt hij. “Toen in 2011 het conflict uitbrak, was ik net gelanceerd. Ik had een galerie in Damascus. Mijn

18

I

16 O K T O B E R 2 0 1 9

toekomst oogde schitterend.

Maar alles veranderde toen ik portretten begon te maken van gedode kinderen.

Dat was een doorn in het oog van het regime.

Bovendien kreeg ik een oproep mee te vechten met het regeringsleger. Ik besloot te vertrekken.”

Al Omari verbleef eerst twee jaar in Tbilisi in Georgië. Vandaar ging het naar Europa. “Dat ging vrij vlot. In Tbilisi kreeg ik een visum om naar een expo in Parijs te gaan.” Omdat de asielvoorwaarden in ons land gunstiger leken, reisde hij door naar Brussel. Hij kon er tijdelijk terecht bij een vriend, de enige persoon in ons land die hij kende.

Bij aankomst in Brussel had hij twee schilderijen bij zich. “Die kon ik verkopen.

De opbrengst was voldoende voor de huur van een flat.”

De asielprocedure leverde weinig problemen op. Al Omari kreeg vrij snel een verblijfsvergunning en kan binnenkort de Belgische nationaliteit aanvragen.

Ook op artistiek vlak ging het hem voor de wind. De kunstenaar begon in België aan The Vulnerability Series, een opvallende schilderijenreeks waarbij wereldleiders als Trump, Merkel en Assad afgebeeld zijn als vluchtelingen.

Toen de doeken in Dubai tentoongesteld werden, kwamen ze onder de aandacht van de zender Al Jazeera. Het filmpje werd 14 miljoen keer bekeken en Al Omari werd gebeld door CNN, BBC, Reuters, de Washington Post en tal van andere media over de hele wereld.

De afgelopen twee jaar stelde hij tentoon in

Abdalla Al Omari: “Ik ben veel meer dan alleen vluchteling. Het is nu tijd voor iets anders.”

Yousef Rajab werkte ook in Syrië als ingenieur.

BRUZZ | DE VERHALEN

“Hoewel ik nog in mijn asielprocedure zat, kreeg ik toch een contract aangeboden” YOUSEF RAJAB Hamburg en op de biënnales van Kiev en Zuid-Korea. Bovendien kon hij het werk The Boat, onderdeel van het project, verkopen aan het toekomstige landverhuizersmuseum in Rotterdam.

“Die aandacht, die plotse bekendheid was overdonderend,” zegt hij.

Maar het leverde hem ook veel op, alleen al financieel. Hij investeert nu in de falafelzaak Maha die hij samen met zijn broer opent aan de Vlaamsesteenweg.

Schilderen doet hij momenteel niet. “Ik ben in between projects.” Het Vulnerability-project heeft hij afgesloten. Eigenlijk wil hij het liefst de hele vluchtelingenperiode achter zich laten. “Ik ben veel meer dan alleen vluchteling. Het is nu tijd voor iets anders.”

INGENIEUR

Y

▲

ousef Rajab arriveerde eind 2014 in Brussel. Hij had er toen een helletocht op zitten. Rajab woonde in Aleppo toen de gewelddadigheden in zijn land losbarstten. Hij was net getrouwd, had een goede baan als ingenieur bij de Syrische poot van de internationale gsm-operator MTN en woonde in een eigen appartement. Aanvankelijk wilde hij niet weg. Maar nadat hij opgeroepen was voor het regeringsleger besloot hij uit te wijken naar Turkije.

“Het plan was om daar een eigen zaak te beginnen,” vertelt hij.

Omdat zijn broer, die mee gevlucht was, kampte met medische problemen, moest Rajab zijn plannen wijzigen. Het reisdoel werd verlegd naar Europa. Zijn vrouw bleef achter in Turkije.

De reis – via Griekenland en Italië naar Brussel – duurde drieënhalve maand, kostte achtduizend euro per persoon en was extreem gevaarlijk. Vooral de oversteek naar Italië doet hem nog steeds huiveren. “Met meer dan zestig man zaten we in een piepklein bootje, doorweekt en verkleumd, elf uur lang werden we als popcorn door elkaar geschud. Dat nooit meer.”

In Brussel kon Rajab terecht bij familie. Hij vroeg asiel aan, maar dat liep niet van een leien dakje omdat hij via Italië was binnengekomen en in principe daar de aanvraag had moeten 16 O K T O B E R 2 0 1 9

I

19

Werken als vluchteling

▲

BRUZZ | DE VERHALEN

doen. Eén jaar en twee maanden moest hij wachten op zijn verblijfsvergunning.

Voor die tijd had hij echter al een job. “Na de verplichte wachttijd solliciteerde ik eerst bij lokale telecomoperatoren zoals Voo en Orange.

Zij struikelden telkens over het feit dat ik alleen Engels sprak en nog niet erkend was als vluchteling.” Vervolgens probeerde hij het bij een internationale operator, BICS, een dochter van Proximus die wereldwijd telefoonverkeer regelt en ook samenwerkt met MTN. “Daar was de werktaal Engels. De HR-verantwoordelijke vond mijn profiel interessant en toen ik vertelde dat mijn asielprocedure nog niet afgerond was, liet ze onderzoeken of er wettelijke bezwaren waren. Die waren er niet en ik kreeg een contract.”

Inmiddels werkt Rajab ruim drie jaar bij BICS in de Noordwijk en promoveerde hij tot gespecialiseerd ingenieur.

Dat hij snel werk vond, heeft volgens hem te maken met verschillende factoren: zijn opleiding en werk in Syrië, zijn goede kennis van het Engels en de steun van zijn familie.

“Zonder die steun was het niet gelukt. Toen ik hier aankwam, had ik meteen onderdak en kon ik me volledig focussen op het vinden van

een job.” En dan is er nog het feit dat hij botste op een personeelsverantwoordelijke die extra inspanningen deed om hem een kans te geven.

Niet alle vluchtelingen hebben evenveel geluk, beseft hij. “Een vriend van me die in het bezit is van een Syrisch diploma van veearts, maar dat diploma niet gelijkgeschakeld kreeg, werkt nu als dierenverzorger aan de universiteit.” Ook zijn eigen vrouw, die hier een jaar na hem aankwam, werkt onder haar niveau. “Ze heeft een administratieve job, maar is nucleair ingenieur. Daarom wil ze weer gaan studeren.”

Syriërs zijn van nature erg ondernemend, legt Rajab uit. “Ze beseffen dat ze hun eigen leven in handen moeten nemen. Veel jongeren in Syrië hebben op hun zestiende al een eigen zaakje.”

Hoewel hij tevreden is met zijn nieuwe bestaan in België, is hij nog steeds getekend door zijn vluchtelingenverleden en wil hij het liefst terug. “Ik ben van nature iemand die graag plant en controle heeft. Het is hard om van de ene dag op de andere alles kwijt te raken en in de onzekerheid te belanden. Ik ben daar in het begin erg boos om geweest.”

Ingenieur Yousef Rajab (34) vond vrij vlug werk bij een internationaal telecombedrijf en maakte intussen al promotie.

20

I

16 O K T O B E R 2 0 1 9

“Ik wil hier graag blijven werken tot mijn pensioen” OMAR ALAHMAD FACILITY COÖRDINATOR BIJ WAEG

H

et IT-adviesbureau Waeg zit ietwat weggestopt boven een winkel in de goulet Louise. De internationale kmo – 63 medewerkers verspreid over zes landen - bouwt e-commerceplatformen voor grote bedrijven als Solvay en Barry Callebaut.

In het nog nieuwe, met felgroene kleurtjes ingerichte kantoor vervult Omar Alahmad (56) de rol van facility coördinator, een kruising tussen klusjesman en conciërge. “Zonder hem draait het hier niet,” zegt Chris Timmerman, CEO van Waeg. “Omar zorgt ervoor dat de vergaderzaal er netjes bij ligt en dat alle toestellen - de printer, het koffieapparaat - het doen. Hij haalt de aangetekende post op en gaat voor de medewerkers langs bij de droogkuis. En dan is er nog zijn fijne humor. Die komt goed van pas in dit hectische bedrijf.”

Hoe Alahmad bij Waeg terechtkwam? Timmerman: “Ik kende iemand bij het burgerplatform voor steun aan de vluchtelingen. Toen wij op zoek waren naar een nieuwe medewerker, stelde zij ons voor aan Omar. Er was meteen een klik.”

Dat Omar weliswaar redelijk Frans, maar bijna geen Engels of Nederlands sprak, was geen probleem.

“Wij rekruteren vooral op attitude, eerder dan op skills.

Bovendien is hij ingenieur van opleiding. Als het koffieapparaat stuk is, vijst hij dat gewoon open.”

Alahmad was jarenlang aan de slag als ingenieur

Omar Alahmad (links) met Chris Timmerman, CEO van IT-adviesbedrijf Waeg.

elektronica in Syrië en werkte vervolgens in verschillende Afrikaanse landen. Toen zijn Senegalese werkgever failliet ging, kon hij niet terug naar zijn geboorteland omdat daar intussen de oorlog woedde.

Hij besloot uit te wijken naar ons land, waar zijn schoonbroer al woonde.

Begin 2015 landde hij, na een tussenstop in Spanje, in Brussel. Zijn vrouw kwam acht maanden later via de Turkije-Griekenlandroute.

Hun zoon van vijftien bleef achter bij familie in Senegal.

In Brussel startte hij de asielprocedure. Ondertussen begon hij met lessen Frans bij het burgerplatform, waar hij ook vrijwilliger werd, en deed hij klusjes in de buurt van Abattoir. Vandaag wacht hij echter nog steeds op zijn

erkenning als vluchteling.

Vanwege zijn langdurige verblijf in Senegal werd zijn asielaanvraag afgewezen en moest hij in beroep gaan.

“We hebben dus een risico genomen,” geeft Timmerman toe. “We investeren in Omar en steunen hem, bijvoorbeeld bij het behalen van zijn Belgische rijbewijs, maar we weten niet of hij uiteindelijk hier zal kunnen blijven.

Toch doen we het omdat we vinden dat ook werkgevers hun rol te spelen hebben in de opvang van vluchtelingen.”

Alahmad werkte de eerste vijf maanden met een contract voor Individuele Beroepsopleiding, waardoor de sociale lasten voor Waeg iets lager lagen. Inmiddels heeft hij al geruime tijd een

vast contract.

Zal hij ook kunnen doorgroeien en ooit als ingenieur werken in het bedrijf ? Timmerman denkt het niet. “Het is moeilijk om hem inhoudelijk in te schakelen. De software waar wij mee werken is heel specifiek.”

Geen probleem, vindt Alahmad zelf. Hij houdt zich ook niet bezig met de gelijkschakeling van zijn Syrische diploma. “Ik werk hier heel graag en wat ik doe, is ook een beetje technisch,” zegt hij. Hij hoopt zo vlug mogelijk asiel te krijgen zodat hij zijn vrouw, die ondertussen terugkeerde naar Senegal, en zoon kan laten overkomen. “En ik wil graag bij Waeg blijven tot mijn pensioen.”

VLUCHTELINGEN OP DE ARBEIDSMARKT

Eerst wachten, dan werken Asielzoekers mogen werken in ons land, maar pas na een wachtperiode van vier maanden vanaf de asielaanvraag.

Zelfstandigen moeten een beroepskaart aanvragen.

Een recente studie van het Vlaamse Steunpunt Werk geeft een idee van de mate waarin asielzoekers deelnemen aan de arbeidsmarkt. Van degenen die zich hadden ingeschreven bij de VDAB vond ruim twaalf procent een job binnen de zes maanden. Na een jaar was bijna een kwart aan de slag.

Uit het onderzoek bleek ook dat Syriërs sneller een job vonden dan bijvoorbeeld Irakezen en Afghanen, na de Syriërs de belangrijkste groepen die in 2015 een veilig heenkomen zochten in ons land.

Voor Brusselse cijfers verwijst Actiris naar de statistieken van Eurostat. Daaruit blijkt dat de tewerkstellingsgraad van recente niet-Europese nieuwkomers in het Brussels gewest in 2017 40,7 procent was, een stuk lager dan de tewerkstellingsgraad van de Belgen, die 60,1 procent bedroeg.

Werk vinden als vluchteling is niet vanzelfsprekend, zegt Jan Gatz, woordvoerder van Actiris. “Er zijn verschillende drempels, te beginnen bij de talenkennis.

De meesten spreken Nederlands noch Frans, terwijl die talen voor de meeste

BRUZZ | DE VERHALEN

Omar Alahmad, ingenieur uit Aleppo, is aan de slag bij het hippe IT-adviesbureau Waeg. Hoewel hij onder zijn niveau werkt, wil hij er blijven tot zijn pensioen.

“Er zijn veel drempels om als vluchteling werk te vinden,te beginnen met de taal” JAN GATZ ACTI R IS

vacatures een minimumvereiste zijn.”

Ander probleem volgens Gatz is de erkenning van buitenlandse diploma’s.

“Dat is gemeenschapsmaterie. Bij de Vlaamse Gemeenschap gaat het redelijk vlot en is het gratis. Bij de Franse Gemeenschap moet je er 200 à 250 euro voor betalen en sleept het lang aan. En zolang je diploma niet erkend is, val je in de categorie ‘geen diploma’.” Voorts kunnen oorlogstrauma’s en andere psychologische problemen de zoektocht naar werk flink bemoeilijken.

16 O K T O B E R 2 0 1 9

I

21

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

Soms voelt het publiek als een warm bad Evgenia Brendes, actrice

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Of ik op een wolk leef door de prijs voor beste theateractrice? Laten we zeggen dat het een grote én zeer aangename verrassing was. Die prijs wordt toegekend door de Vlaamse acteursgilde - collega’s dus - en dat betekent wel wat. Ik was ook erg blij omdat het voor de voorstelling Dounia B was (een coproductie van Het paleis en MartHa!tentatief, red.). Ik speelde voor het eerst een kindervoorstelling, een monoloog bovendien. En het stuk is deels autobiografisch: het gaat over een meisje dat nog maar een paar jaar in België woont en onder meer worstelt met de Nederlandse taal. Regisseur Bart Van Nuffelen had me lang van tevoren gevraagd en heeft een aantal anekdotes uit mijn eigen leven in het stuk verwerkt. Dus eigenlijk is het een heel persoonlijk project geworden, en dan doet zo’n erkenning des te meer deugd.

Ik was elf toen we van Kazachstan in Antwerpen zijn terechtgekomen, en de eerste jaren waren behoorlijk lastig, ja. Vooral op sociaal vlak. Ik was een verlegen kind en voelde me vaak anders, onder meer omdat je de taal nog niet beheerst. Ik werd ook geregeld gepest door mijn gebrekkig Nederlands, én ik schaamde mij enorm als mijn ouders Russisch tegen mij spraken. Die schaamte, dat kan ik nu nog nauwelijks bevatten (lacht). Maar je wil er gewoon bij horen en er zijn zoveel obstakels in het begin. Ik moest me ook met administratieve zaken bezighouden, of vertalen voor mijn ouders. Dat zijn best ongewone ervaringen voor een kind.

Theater is altijd een lichtpunt geweest, al van kleins af aan. Mijn ouders namen me als kleuter al mee naar toneelvoorstellingen in Kazachstan. Zelfs op vierjarige leeftijd kon ik genieten van een stuk als Hamlet (lacht). Waarschijnlijk begreep ik de meeste dingen niet, maar op een intuïtief niveau kwam het wel binnen. Ik was betoverd, heel benieuwd ook naar wat er allemaal achter de schermen gebeurde, naar hoe het verder ging met de personages enzovoort.

Maar de keuze voor een carrière als actrice was niet evident. Ik was eerst begonnen aan farmacie aan de universiteit in Leuven, deels voor mijn ouders, maar tijdens mijn studententijd stond ik meer te repeteren dan dat ik in de aula zat. De drang om te spelen was te sterk. Ik heb ingangsexamen gedaan aan het Conservatorium Antwerpen, en intussen zijn mijn ouders helemaal bijgedraaid (lacht).

Momenteel gaat het hard, ja. Ik ben net terug van twee maanden op reis omdat ik even afstand moest nemen. Het voorbije seizoen heb ik ook mijn debuut gemaakt op televisie, in de serie Over water.

Superinteressant, maar ook confronterend. Want het is toch een heel andere vorm van acteren dan op scène. Technischer misschien. Theater blijft mijn grote passie. Daar moet je echt het moment pakken.

Door het contact met de toeschouwers is elke avond anders. Soms voelt het publiek als een warm bad, op andere momenten is het afstandelijk of zelfs intimiderend. Zoals bij een schoolvoorstelling van Dounia B, waar een bende balorige veertienjarige jongens vlak voor mijn neus kwam zitten om me uit te dagen. Maar net door me kwetsbaar op te stellen gingen zij geleidelijk ook ‘ontdooien’… Goh, er zijn zoveel redenen waarom ik van acteren hou. Op dit moment vind ik het leven zelf zo verwarrend dat ik blij ben dat ik mij in een rol kan vastbijten, omdat me dat een soort veiligheid biedt. Omdat ik daarin altijd mezelf terugvind. Begrijp je?

Een jaar woon ik nog maar in Brussel, maar het voelt al heel goed. Het ongeregelde van deze stad vind ik ronduit bevrijdend. De verscheidenheid in mensen ook, iedereen heeft hier zijn eigen stijl … dat is zo verfrissend. Antwerpen werd me te benauwend.

Een favoriet plekje? Ken je de boekenwinkel Piolalibri in Schaarbeek? Iedereen praat er Italiaans, er zijn enkel Italiaanse boeken en ze hebben er geweldige koffie. Zoiets kan toch alleen maar in Brussel! — PATRICK JORDENS

Evgenia Brendes (30) is geboren in Kazachstan en woont sinds haar elfde in België. Ze volgde een acteeropleiding aan het Conservatorium Antwerpen, en maakte afgelopen seizoen haar televisiedebuut in de serie ‘Over water’. Onlangs ontving ze de prijs voor beste theateractrice. Een jaar geleden verhuisde ze van Antwerpen naar Brussel.

22

I

16 O K T O B E R 2 0 1 9

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D © SASKIA VANDERSTICHELE

16 O K T O B E R 2 0 1 9

I

23

Interview

Schrijver Thomas Gunzig doet boekje open over precair schrijversbestaan

‘Mensen denken dat iemand die bekend is wel rijk zal zijn’ Thomas Gunzig: “Veel mensen blijken zich in dit boek te herkennen.”

24

I

16 O K T O B E R 2 0 1 9

ONTMOETING Feel good, Thomas Gunzig, 400 blz., 20 euro, www.audiable.com Ontmoeting met Thomas Gunzig en Gil Bartholeyns (in het Frans), 22 oktober, 19 uur, boekhandel Tropismes, www.tropismes.be

O

ok al is hij populair in Franstalig België, geeft hij uit in Frankrijk, en is hij zelfs langs onze kant van de taalbarrière bekend van zijn filmscenario’s (Le Tout Nouveau Testament), theaterteksten (Kiss & Cry, Raymond) en het recente album De Laatste Farao in de Blake en Mortimer-reeks - op zijn lauweren rusten kan Thomas Gunzig niet.

Zijn nieuwe roman Feel good is helemaal geen feelgoodroman, maar morrelt zo subtiel aan dat genre, dat het juist begint te schuren. Het is een vermakelijke roman met veel vaart en met Gunzigs typische onderkoelde humor, maar de tragikomedie kaart ook op een moedige manier de financieel precaire situatie aan waarin ook mensen uit de middenklasse kunnen verzeilen als het even tegenzit. Of ze nu schoenen verkopen - zoals hoofdpersonage Alice - of boeken schrijven - zoals het andere hoofdpersonage Tom.

Voor het motto van de roman greep u terug naar een uitspraak van uw eigen moeder.

THOMAS GUNZIG: Tout finit toujours

Hoewel dit een roman is en dus fictie, spreekt u als auteur die veel gelijkenissen vertoont met de schrijver in het boek blijkbaar uit ervaring.

GUNZIG: Ik had twee basisideeën voor dit boek. Om te beginnen wilde ik praten over mijn diepe angst met betrekking tot geld - of beter gezegd het gebrek aan geld. Ik kom uit een familie die weinig geld had en ik heb dus ook geen geld aan de kant staan.

Ik verdien door boeken en andere teksten te schrijven, maar ik heb geen vangnet als het eens minder gaat.

Zoals de twee personages in de roman heb ik ook al verschillende keren in nesten gezeten. Vorig jaar nog. Als er één contract in het water valt op het moment dat de belastingaanslag en de eerste schoolfacturen eraan komen, dan is er een probleem. Ik heb drie kinderen en er zijn momenten dat ik me afvraag wat ik binnen vijf of tien jaar zal doen.

Dat geeft stress. De angst voor geldgebrek is een angst die veel plaats opeist in je leven. Je denkt eraan van het moment waarop je opstaat tot het moment waarop je gaat slapen. De hele dag reken je.

Maar er bestaat grote schroom om

En als u het nu niet gezegd had, zou het grote publiek er zich ook niet van bewust zijn. Je gaat er vanuit dat wie het scenario van een Blake en Mortimer mag schrijven de zaakjes wel op een rijtje heeft.

GUNZIG: Met 20.000 euro is dat een voorbeeld van een ‘goed’ contract, maar aan zo’n project ben je alles samen ook vier jaar bezig. In Franstalig België heb ik wel wat bekendheid, kom ik op de radio enzovoort. Maar die bekendheid brengt geen geld in het laatje. ▲

par s’arranger. Dat herhaalde ze dikwijls en de tijd heeft haar gelijk gegeven. Zelfs wanneer je compleet aan de grond zit en denkt dat je er nooit meer zal uitraken, blijkt een

jaar later meestal dat je het overleefd hebt, en dat het zelfs weer beter gaat.

daarover te praten. Naar de buitenwereld geef je aan dat het wel gaat.

En mensen die wel geld hebben, zullen zeggen dat je van geld niet gelukkig wordt. Maar wie geen geld heeft, weet dat dat een leugen is.

Het tweede idee kwam toen ik bezig was aan de promotie van mijn vorige roman. Zoals gewoonlijk dweilde ik weer alle boekenbeurzen en literaire avonden af voor een boek waarvan ik al op voorhand wist dat het gemiddeld zou verkopen: zo’n tienduizend exemplaren, goed voor tienduizend euro voor twee jaar werk. Zulke boeken schrijf ik al dertig jaar. De bestseller die me enigszins veilig zou stellen, zat er nog niet in. Daardoor ga je je de vraag stellen of het niet je talent is dat ‘gemiddeld’ is. En of het dan de moeite is om zoveel energie en tijd in die boeken te blijven stoppen, in plaats van ergens een baan met een vast salaris te zoeken.

Ook daar praten schrijvers weinig over. De Franstalige rentrée littéraire in september is keihard. Er komen zesduizend boeken tegelijk uit, waarvan er vijftien echt opgepikt worden. De andere schrijvers zijn gedoemd om voortdurend de verkoopcijfers op Amazon te checken en te kijken of ze op sociale media worden genoemd. Maar niemand van hen zal dat toegeven.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

In zijn nieuwe, uitstekende roman ‘Feel good’ niet vertaald naar het Nederlands, maar perfect leesbaar in het Frans - voert de Franstalige Brusselse schrijver Thomas Gunzig de schrijver Tom Peeterman op. Die vertoont autobiografische trekjes, en heeft ondanks zijn relatieve bekendheid moeite om de stand van zijn zichtrekening boven nul te houden. — MICHAËL BELLON, FOTO’S IVAN PUT

16 O K T O B E R 2 0 1 9

I

25

▲

Terwijl mensen wel denken dat iemand die bekend is wel rijk zal zijn. Met al mijn projecten en projectjes kom ik aan een gemiddeld maandloon van een gewone bediende, maar dan één zonder veel sociale bescherming.

In het boek maakt u er een zaak van om uw personages die in precariteit verkeren bij echt elke kleine aankoop de financiële rekening te laten maken.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

GUNZIG: Ook in mijn leven heeft dat altijd gespeeld. Zoals bij veel mensen. Toen mijn ouders scheidden, zat mijn moeder echt in nesten.

Wanneer de elektriciteitsrekening kwam, begon ze te wenen. En als het echt niet meer ging, stal ze in winkels, net zoals Alice in het boek. Mijn vader heeft zelfs in de gevangenis gezeten wegens illegale praktijkjes. Wanneer het slecht begint te gaan, verliest de moraal snel terrein.

“De angst voor geldgebrek eist veel plaats op in je leven” THOMAS GUNZIG SCHRIJVER

geboren in 1970 in Brussel en woont er nog altijd was boekhandelaar bij Tropismes, en docent literatuur debuteert al in 1993 met de verhalenbundel Situation instable penchant vers le mois d’août krijgt de Prix Victor Rossel voor zijn debuutroman Mort d’un parfait bilingue uit 2001 levert geregeld bijdragen in Le Soir en voor RTBF-radio

‘Feel good’ is een echte roman met alles erop en eraan, maar ziet u het ook als een activistisch boek?

GUNZIG: Nee. Ik hou te veel van fictie, van verhalen en personages.

Dat gaat voor alles. Maar het is wel zo dat het in de literatuur vaak ofwel gaat over heel arme mensen in de marginaliteit, ofwel over bourgeoismilieus waar er altijd geld genoeg is.

Over de middenklasse die op het scherp van de snee leeft, lees je weinig fictie. Het boek is nu zes weken oud en enorm veel mensen blijken zich erin te herkennen. Door de gebrekkige herverdeling van de rijkdom wordt ook de middenklasse steeds fragieler.

En dan verbaast men zich over het extremisme aan de stembus.

GUNZIG: Terwijl daar natuurlijk een logica in zit. De klassieke economische recepten sinds de Tweede Wereldoorlog hebben de middenklasse niet afdoende beschermd en de armen aan hun lot overgelaten.

Extreemlinks en extreemrechts zijn wanhopige pogingen om het systeem met een schok een herstart te geven.

is een gevierd scenarist

Het noorden en het zuiden van het land lijken voor andere uitersten te kiezen.

GUNZIG: Ik ben geen specialist, maar misschien is een stem voor extreemrechts er één van iemand die bang is om te verliezen wat hij al heeft, terwijl een stem voor extreemlinks er één is van iemand die al verloren heeft. In het noorden van het land zijn er mensen die wel een zeker comfort hebben, maar voelen dat ze kwetsbaar beginnen te worden.

26

I

16 O K T O B E R 2 0 1 9

Zo werd uw boek op een heel toegankelijke manier ook een boek over het metier van het schrijven en de kleine kanten van het schrijverswereldje.

GUNZIG: Als je begint als jonge schrijver denk je heel naïef maar oprecht dat je een belangrijk schrijver bent. Er was eerst Aristoteles, dan Kafka en dan jij. Als je zo niet zou denken, zou je ook niet schrijven. Daarna botst die ongelooflijke ambitie op de realiteit, die ervoor zorgt dat je dertig jaar later gewoon een van die schrijvers bent op de Foire du Livre aan wie niemand een handtekening vraagt.

Maar in tegenstelling tot de jonge schrijver heeft de oudere schrijver vaak wel gezocht naar de antwoorden op vragen over wat schrijven is, hoe een personage eruitziet, hoe een scenario in elkaar steekt, en wat de functie kan zijn van literatuur in een wereld met een belangrijke beeldcultuur en alomtegenwoordige sociale media. Het komt er voor een schrijver op aan zonder wanhoop naar de antwoorden op die vragen te zoeken. Want het is niet waar dat vandaag niemand nog kan lezen en dat iedereen maar naar Netflix kijkt. De échte literatuur, de échte roman die niet geschreven is uit commerciële berekening vindt nog altijd duizenden lezers. Als ik naar mijn eigen kinderen kijk, dan zie ik dat zij en hun vrienden behalve snel consumeren ook lezen. Ik denk dat we op dat vlak een karikaturaal beeld hebben van de jeugd. Het is aan ons om hen boeiende verhalen te blijven aanbieden.

De rijken willen vooral verhalen lezen die de bestaande situatie bevestigen, zegt schrijver Tom Peeterman in het boek. Daarvoor kunnen ze dus niet echt in deze roman terecht. Het is geen echte feelgood.

De auteur in uw roman besluit de onverhoopte bestseller uiteindelijk uit te geven bij de kleine uitgeverij van weleer. Terwijl ‘nouveaux riches’ weleens de neiging hebben om juist te breken met alles en iedereen dat hen aan hun middelmatige bestaan herinnert.

GUNZIG: Het feelgoodgenre is in essentie een conservatief genre.

Omdat het leeft van gemeenplaatsen, stereotypen en clichés. Zo’n boek zegt dat als je je niet goed voelt, je de zaken alleen wat positiever moet bekijken en dat het dan wel goed komt.

Wat ik eerder verwacht van literatuur, en wat deze roman misschien voorstelt, is dat misschien niet in alle gevallen jijzelf, maar soms ook de wereld moet veranderen.

GUNZIG: Mijn uitgever sinds twintig jaar, Au Diable Vauvert, is een onafhankelijke uitgever in het zuiden van Frankrijk. Ik weet goed dat ik meer kans maak op prijzen of successen bij grote huizen als Gallimard, Grasset of Seuil, en ik heb ook al aanbiedingen gehad. Maar ik heb geen zin om hun vriendschap en trouw te verraden. Mijn verlangen is op een dag een bestseller te schrijven waarvan behalve ikzelf ook mijn uitgever en de andere auteurs zouden profiteren.

Beeldspraak

Op zoek naar de juiste gang van zaken

Impasse

1973, Rue d’une personne, Eenpersoonsstraat, Brussel. © PHOTONEWS

Marco Polo had er geen zin meer in. Maar omdat de vervelend machtige Kublai Kahn beloofde dat het de laatste stad was waarover hij iets wilde horen, groef de ontdekkingsreiziger nog één keer in zijn geheugen.

Om te vertellen over Gudila, de stad die van alle wonderbaarlijke steden die hij had bezocht het onmogelijkst te beschrijven was. Niemand kende Gudila echt. De bewoners ervan misten het overzicht, de omwonenden wendden

er het hoofd van af, en de bezoekers liepen er verloren. De stad lag niet in het Noorden en niet in het Zuiden, en lag ver van het Oosten en het Westen. Je kon er alle talen spreken.

Alleen wist je nooit welke taal tegen wie. Eigen aan Gudila was ook dat je haar makkelijker kon bereiken vanuit de andere steden die Marco Polo al had beschreven, dan vanuit haar eigen voorsteden.

Reizigers die haar langs een verkeerde weg benaderden,

zagen hun resterende reistijd toenemen naarmate ze dichterbij kwamen.

Maar het meest bijzondere was wel dat wanneer alles er goed uitzag in de stad, het er slecht mee ging: tijdens ogenschijnlijke voorspoed merkte immers niemand wie allemaal afhaakte omdat hij niet meer kon volgen, tot plots de eenvoudigste diensten niet meer werden geleverd.

Omgekeerd ging het beter met Gudila naarmate men zei dat het slechter ging.

Bezorgde mensen gooiden dan met verhoogde inzet het roer om, en bouwden ongemerkt een voorsprong uit op wie hopeloos de verkeerde koers bleef varen.

Door dat alles klopte het dus nooit wat je vertelde over Gudila. De reden waarom de vermoeide Marco Polo er niet over begonnen was tegen zijn meester, die vóór alles op duidelijkheid uit was.

Duidelijkheid was er alleen geweest bij het ontstaan. Eén man baande zich toen een smal pad van een onvolkomen oord in de buurt naar het nulpunt van de toen nog onzichtbare stad, waar het ontegensprekelijk wél goed toeven was. Door het gerucht van de honderdduizenden die volgden, werden de houtsnippen die deze eerste bewoner hadden omringd echter al snel verjaagd, en het water van de drassige gronden in diepe slotgrachten geduwd.

Ook koningen en keizers lieten zich niet tegenhouden en verlegden hun routes om langs Gudila te kunnen passeren. Stadsmuren werden eerst verplaatst en dan afgebroken. Het water van de slotgrachten versluisd naar kanalen, die pal in het

binnenland een havenstad deden ontstaan. Al wie elders werd uitgestoten en nergens anders terechtkon, was hier thuis.

Maar zoals gezegd lag in die grenzeloze opgang ook neergang besloten.

Gebouwen in het wingewest groeiden en bleven dan leegstaan. Stadsdelen verzakten, werden overwelfd of gedempt, waardoor de haven een twijfelachtige herinnering werd. Uit gewoonte waren er inmiddels zoveel koningen en keizers gevestigd dat de meesten over andere gebieden dan Gudila heersten, en de stad zelf het slechtst geregeerd werd van al.

Dat het ommeland met dédain over de onpeilbare stad sprak, leidde er in lijn met de dubbelzinnige gang van zaken uiteindelijk tot goede maatregelen en hernieuwd zelfvertrouwen.

Helaas met het eens te meer onvoorziene gevolg dat de stedelingen in de warme omhelzing met de verre vrienden in hun straat, de relaties met hun goede buren verbraken. Te midden van onenigheid over tol, weginfrastructuur en luchtschepen, had niemand in het geïsoleerde Gudila in de gaten dat uit de omliggende regio alleen nog zelfgenoegzaamheid werd geïmporteerd. Pas wanneer begin november de houtsnippen weer zonder omkijken de stad overvlogen, dachten sommigen terug aan het paadje dat leidde naar de plek waar het ondubbelzinnig beter was geweest dan elders. Ooit was het zelfs met enthousiasme geplaveid. Maar tot wanhoop van Kahn moest Marco Polo melden dat niemand het meer kon terugvinden.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Elke week verzint Michaël Bellon een nieuw onderschrift bij een oude persfoto

— MICHAËL BELLON

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/beeldspraak 16 O K T O B E R 2 0 1 9

I 27

Opendeurdag 20/10

ICONIC LIVING

2019/09/25_Print_Bruzz_215x142,5_v5.indd 1

01/10/2019 17:09

I don’t like learning a language from a book…

Match made in Brussels Kom, we gaan op café!

Oefen je Nederlands of een andere taal met www.patati.be

Ondernemen

Brusselse start-up brengt thuistests voor SOA’s op de markt Wie na een onbeschermde, wilde nacht schroom heeft om naar de dokter te stappen, kan vanaf 13 november opgeluchter ademhalen. Brusselaars Ella Ameye en Marie-Noel Achkar werken met hun start-up abel.care aan thuistests voor chlamydia en gonorroe. “We willen ook de mensen bereiken die zich anders gewoon niet zouden laten testen.” — STEFANIE NIJS

V

ier jonge mensen uit drie verschillende werelddelen, het geeft een kleurrijk beeld aan de Brusselse start-upscene. De Belgische Ella Ameye, de Libanese Marie-Noel Achkar (allebei Brusselaars), de Argentijnse Florencia Anzorena en Emiliano Viscarra (in Berlijn) willen met abel.care een gat in de Belgische markt vullen: zelftests voor seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s). In Nederland of de VS bestaat het al langer – in het Verenigd Koninkrijk heeft de nationale gezondheidsdienst NHS de zelftests bovendien opgenomen in zijn werking, zegt Achkar. Maar in België doet het nieuwe fenomeen de wenkbrauwen fronsen.

“Je laten testen bij de huisdokter is nochtans ongemakkelijk, tijdrovend en niet discreet,” zegt Ameye. “Je moet vrij nemen op het werk, je fysiek verplaatsen en wachten in de wachtzaal. Je moet met de dokter praten over intieme onderwerpen. Veel mensen voelen zich daar ongemakkelijk bij. Dat kan beter, vinden we, zeker in 2019. We willen mensen de mogelijkheid geven om zichzelf te testen, waar en wanneer ze willen.”

Ameye, met een rechtendiploma op zak, zat al langer te broeden op het idee. “Ik herinner me dat ik als student naar zoiets op zoek was.

Tijdens een ondernemersprogramma in Berlijn ontmoette ik businessexpert Marie-Noel, en Florencia, die een medische achtergrond heeft.

Samen hebben we ons idee gepitcht

bij KBC Start-it in Brussel, een incubator voor start-ups, en sinds april zijn we aan de slag.”

STALEN Abel.care werkt met een medisch laboratorium samen, zonder de tussenkomst van een huisdokter.

Vanaf 13 november kan wie wil online een test bestellen voor chlamydia en gonorroe, de twee meest voorkomende SOA’s.

Daarvoor kan je thuis gemakkelijk een urinestaal nemen of een vaginaal uitstrijkje, met een soort groot uitgevallen wattenstaafje, aan de hand van een gedetailleerd stappenplan.

De stalen stuur je vervolgens op naar het laboratorium. Het gecertificeerde laboratorium onderzoekt de stalen en abel.care maakt de resultaten beschikbaar in een persoonlijke account op de website www.abel.care. De resultaten zijn betrouwbaar, aangezien het laboratorium ook testen uitvoert die dokters afnemen bij hun patiënten.

Wellicht valt de test met 49 euro iets duurder uit dan bij de dokter. “Je betaalt voor het gemak en de discretie,” klinkt het.

SOA-labtests zonder tussenkomst van de huisarts, mag dat wel? Ja, weten we nu. Maar juriste Ameye had wel een hele boterham aan het juridische deel, waarvoor ze een specialist medisch recht in de arm nam.

“Je moet natuurlijk aan bepaalde richtlijnen voldoen. De zelftest bijvoorbeeld moet foolproof zijn:

“We willen mensen de mogelijkheid geven om zichzelf te testen, waar en wanneer ze willen” ELLA AMEYE ABEL.CARE

iedereen moet hem feilloos kunnen uitvoeren. We werken daarom samen met farmaceutische bedrijven voor gecertificeerde testkits.”

De onderneemsters gingen ook te rade bij het ministerie van Volksgezondheid en de Orde der Artsen.

Ze willen het diagnosewerk van de dokters absoluut niet buitenspel zetten. “We willen net mensen bereiken die anders gewoon niet naar de dokter gaan, die de tests uitstellen of in ontkenning leven,” zegt Ameye.

Want als je test positief is, wordt de dokter onvermijdelijk. Achkar: “Online krijg je het resultaat van de test te zien. Iemand met een positief resultaat, gaat best naar de dokter.

Die diagnosticeert je effectief met chlamydia of gonorroe en begint een behandeling. ” B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Online bestellen kan vanaf 13 november

BRUSSEL BOUGEERT Achkar, Anzorena, Ameye en Viscarra hopen op 13 november van start te kunnen gaan met de verkoop. “We beginnen klein, maar we willen snel uitbreiden naar een ruimer testaanbod en naar andere landen,” klinkt het. En dan is starten in Brussel ideaal: “België heeft een kleinere markt, een goede test. We werken al in het Frans, het Nederlands en het Engels, wat uitbreiden naar de buurlanden gemakkelijker maakt,” zegt Achkar, die op het Women Code Festival vorige week nog een publieksprijs won voor haar pitch over abel.care. “Je voelt dat er iets aan het bewegen is hier.”

Ella Ameye (links) en Marie-Noel Achkar werken met farmaceutische bedrijven voor gecertificeerde testkits. © BART DEWAELE 16 O K T O B E R 2 0 1 9

I

29

Nick Trachet

Brussel en de wereld culinair ontdekt

Appelsoep

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Half oktober. Ik ging hier de lof van de appel bezingen, de kwintessens van het handfruit. De schooljongen die met een appel in zijn rugzak naar school trekt, de appel als fruitig instrument om een loszittende tand te verwijderen, de wedstrijden langste schil schillen, het schuldige genot van bijten in een appelpit …

Appelen eten is erfgoed.

En dan lees ik in een Franstalige krant dat de appel niet meer ons meest gegeten fruit is.

Wat? Ik neem contact op met de VLAM, om te weten hoe het zit in Vlaanderen en ik krijgen dezelfde statistieken onder de neus. Het meest gegeten fruit in ons appellandje is … de banaan.

Val nu om! Wij eten meer van ver ingevoerde bananen dan appelen uit Haspengouw of Herveland?

Die overwinning van de banaan is trouwens nog maar recent, dit is het eerste jaar dat ze daar krom bovenuit steekt.

Hoe zou dat komen?

Om te beginnen schijnen we steeds minder fruit te eten. In het rapport van de VLAM staat dat het thuisverbruik van fruit al tien jaar

daalt, maar in het laatste jaar wel van 46,9 naar 44,7 kg per capita. Ten tweede zijn er de laatste jaren problemen met de appelen, te droog, te weinig. Dat doet de prijzen stijgen, en anderzijds verpaupert de bevolking. Fruit wordt spijtig genoeg nog te vaak gezien als luxe. Persoonlijk vind ik dat er te veel saaie appelen op de markt zijn: geselecteerd voor opbrengst in plaats van smaak, te vroeg geplukt. Op de markt vraag ik smekend om ‘cox orange’, maar die komen

net geopend. Ik heb van mijn mama witloof leren eten omdat ze slaatjes maakte van gesnipperd witloof met geraspte appel (en daar nog wat plattekaas door). Meng de appel onmiddellijk na het raspen met wat azijn of citroensap, dan wordt het vruchtvlees niet bruin.

Enkele verse noten erbij en het is feest in huis.

Appelen, gekookt in karnemelk, dat is een ander recept dat tot de boerentradities behoort.

De karnemelk werd gemengd met een lepel of twee bloem (goed

“Hoe meer je naar het noorden van Europa gaat, hoe meer appelen in hartige recepten voorkomen” pas later, zeggen ze mij dan. Als ze nog komen …

Als we nu met zijn allen eens wat meer appelen zouden eten? Ze zijn in ieder geval niet moeilijk te krijgen, hier verkoopt men er op elke straathoek. We kunnen met appels trouwens ook groente vervangen. Het seizoen van het witloof is

kloppen tegen het klonteren) en dan gingen de appelen erin tot ze zacht waren. Bruine suiker erbovenop. Zoiets was een aanvulling van de avondlijke broodmaaltijd.

Hoe meer je naar het noorden van Europa gaat, hoe meer appelen in hartige recepten

voorkomen, de Duitse haringen met appelsla zijn misschien nog het best bekend.

Maar in Scandinavië maken ze zelfs appelsoep. Ik vond dit recept uit de Noorse keuken: Epplesuppe med enerbær Bind een eetlepel jeneverbessen, vier kardamoms, drie pimentkorrels en een halve kaneelstok in een stuk stof (of doe ze in een groot thee-ei).

Verwarm een ruime scheut olie in een keteltje en doe daarin drie kookappels, geschild en in stukken, zonder klokhuis. Doe er een fijngehakte seldertak en gehakte sjalotten bij, met een geraspt stuk gember.

Kruid met peper en zout, meng goed en laat zacht stoven onder een aangedrukt alu-folie.

Haal na tien minuten de folie weg, overgiet met een liter kippenbouillon en een kwart liter cider.

Voeg er het zakje met specerijen en een bosje peterselie aan toe. Breng zachtjes aan de kook en laat 40 minuten rimpelen.

Haal de peterselie en het zakje specerijen uit de soep en mix die glad.

Haal ze eventueel door een zeef. Controleer de kruiding. Doe de soep in een andere pan en breng op smaak met room en een scheut armagnac.

Dien heet op, versierd met gehakte peterselie.

Smakelijk.

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/trachet

30

I

16 O K T O B E R 2 0 1 9

Big City Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

In veel steden worden de rivieren weer blootgelegd.

Zijn er nog plannen voor de Zenneblootlegging in Brussel?

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE

Jo Mariens HOOFDREDACTIE

PATRICK UIT MECHELEN

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), Mathias Declercq Steven Van Garsse

E

erder deze herfst kon u het al lezen in BRUZZ: vanaf 2026 zal de Zenne weer bovengronds te zien zijn. Dat bevestigt minister van Leefmilieu Alain Maron (Ecolo). “De Zenne zal tussen IJzer en de Redersbrug, vlak bij Thurn & Taxis opnieuw opengelegd worden (in de Kinderboerderijsite van het Maximiliaanpark, red.).”

Dat ziet er goed uit, alhoewel. Er hebben zich al wat stedelingen, actiegroepen, milieuorganisaties, lokale politici en Brusselse ministers geschaard achter de intentie om de Zenne bovengronds te doen stromen. Al sinds begin deze eeuw zelfs komt het voorstel met regelmaat naar lucht happen.

Vzw ZenneSenne schoof in 2005 toenmalig minister Pascal Smet een studie toe. Ex-reportagemaker Peter Lombaert van vzw Zennezotten had ook al een haalbaarheidsstudie klaar. Hij kanode zelfs voor het VRT-televisieprogramma Vlaanderen Vakantieland in het vuile Zennesop van bron tot monding.

Ook minister Brigitte Grouwels (CD&V) zwom - in gezelschap van een olijke naturist - in de Zenne.

Sjonge, hoeveel gepalaver, moeite, berekeningen en verre beloftes heeft die rotrivier al niet gekost. Want ook al is Brussel zowaar een van de enige hoofdsteden in Europa zonder rivier om langs te kuieren - tenzij een streepje in Vorst en Heembeek - de Zenne heeft niets meer wat dat haalbaar maakt. Of toch? Het simulatiebeeld waarbij de Zenne opnieuw aangelegd wordt, is alvast vrijgegeven. Het echte ontwerp ‘zou’ tegen april 2020 bekend zijn, de aanleg ‘zou’ in 2023 beginnen.

Eigenlijk wordt in een landschappelijk hertekend Maximiliaanpark een waterstraat voorzien van zo een halve meter diep en met een lengte

CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx REDACTIE

Jean-Marie Binst, Eva Christiaens, Filip De Rycke, Sara De Sloover, Tim Gatzios, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Stefanie Nijs, Jasmijn Post, Bram Van Renterghem, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Roan Van Eyck, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Céline Emmerechts, Patrick Jordens, Tom Peeters, Niels Ruëll, Sophie Soukias, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden EINDREDACTIE

Karen De Becker VORMGEVING CULTUUR & UIT Heleen Rodiers ACTUA Ruth Plaizier

van 700 meter. Zowaar een lang eendjeskraam. De heringerichte ‘rivierzone’ komt naast de straatkant van de Willebroekkaai, met daarachter park. Op exact dezelfde plek als de toenmalige Zenne ligt dit waterbekken niet, maar toch aardig in de buurt.

Waarom die Zenne eigenlijk ooit weg moest? We moeten accepteren dat de Zenne om evidente redenen overkapt werd en gerioleerd. Het eerste plan uit 1865 van stadsarchitect Léon Suys (1823-1887) bleek om de rivier recht te trekken en de zijarmen te dempen, maar de politiek - toen had ook de koning nog wat te zeggen - besliste er anders over. Van 1867 tot 1871 werd de loop verlegd en over een tweetal kilometer overwelfd. Nog eens zestig jaar later werd van Laken tot Anderlecht wel zes kilometer Zenneloop in buizen gelegd (1931-1955). Waarom die zware ingreep op de natuur moest gebeuren? Hoofdzakelijk omdat de waterloop een open riool was geworden, door de aanpalende industrie, het plebs dat er langs woonde en soms hangende ‘huisjes’ - toiletten aan achtergevels.

Eigenlijk werd het recente

project van revitalisering van de Zenne - naar onze bescheiden mening - pas echt concreter nadat minister-president Rudi Vervoort (PS) in maart 2019 naar Korea was gereisd. BRUZZ gaf in een artikel in 2017 het voorbeeld van de revitalisering van de stadsrivier Cheonggyecheon in Seoel: ooit een mooie stadsrivier, in de jaren 1960 een open riool, nog later gedumpt en overkapt met een autoweg met daarboven een stadsviaduct (1968-1976). In twee jaar tijd werd het boeltje afgebroken en elf kilometer rivier met instroombekkens gerevitaliseerd, tot een galante groenpromenade met recreatiezones tussen verschillende wijken.

Vervoort zag het met eigen ogen, en die gingen open. Brussel begint nu bescheiden met 700 meter aan te leggen tegen 2026 of een jaar per honderd meter. Ja, Koreanen hebben nu eenmaal snellere groene vingers.

De rivier Cheonggyecheon in Seoel werd blootgelegd. Een voorbeeld voor Brussel? © JEAN-MARIE BINST/ BRUZZ

KALENDER UIT

Sam De Ryck VERTALING

John Arblaster, Martin McGarry, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke

Voer uw evenement in op Encodez votre événement sur Enter your event on www.agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

— JEAN-MARIE BINST

Meld nieuws

VOLGENDE WEEK Waarom kan je op sommige plekken in Brussel, zoals in Vorst Nationaal, alleen cash betalen?

16 O K T O B E R 2 0 1 9

I 31

Hebt u nieuws uit Brussel, dan kunt u ons dat melden via het WhatsApp-nummer 0489-988.988 Persberichten kunnen via nieuws@bruzz.be

DB623068I9

DB619804H9

DB630714J9

Woon- en Zorgcentrum Onze-Lieve-Vrouw

te Wezembeek-Oppem

Onze sterk geëngageerde en gemotiveerde collega’s, die dagelijks het beste van zichzelf geven en een gouden hart hebben voor zorgbehoevende ouderen, zijn op zoek naar m/v

Verpleegkundige (1 weekenddienst op vier) • Je bent Bachelor of gegradueerde verpleegkundige die wenst te werken in een omgeving vol uitdagingen • contract van onbepaalde duur • overname anciënniteit • maaltijdcheques • tewerkstellingspercentage is bespreekbaar.

Zorgkundige (100%, 75%) • Je beschikt over een diploma dat toegang geeft tot de titel zorgkundige • overname anciënniteit • maaltijdcheques • tewerkstellingspercentage is bespreekbaar • contract van onbepaalde duur.

Vind een leuke job in jouw buurt.

Logistiek medewerker (75%) • Je staat in voor het logistiek gebeuren rond ontbijt en middagmaal • je werkt 1 week op twee • overname relevante anciënniteit • maaltijdcheques.

regiotalent.be

DB630633J9

Wij bieden: een aangename, moderne werkomgeving waar een goede sfeer heerst, interne en externe bijscholing, gemakkelijk bereikbaar vanuit de regio.

Interesse?

Neem rechtstreeks contact op met dhr. JP Van Dam, Directeur, Tel. 02 731 27 39 of mail naar info@wzc-olvrouw.be Voor meer info, surf naar www.wzc-olvrouw.be

Steven Van Genechten Accountmanager Nationale Regie

#EenJobMetPassie

mijntoekomstbijroularta.be DB521967F8

UW

E VO

L

BL A

GE R MEU

Nooit gezien! Prachtige 8 daagse rondreis Sardinië voor €1.199 p.p.

DB623518I9

DB629362J9

P

RI

4* halfpension incl. excursies, inkom & Vlaamse gids met audiosysteem.

Afreisdata 2020: 13/5, 3/6, 17/6, 4/7, 18/7, 25/7, 8/8, 2/9

Gratis themadagen Sint-Truiden 6/11 (13 u) Roeselare 7/11 (13 u)

DB630673J9