BRUZZ actua - editie 1644

Rubrieknaam

#1644

WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

09 | 01 | 2019

‘Het wij-gevoel moet terugkomen’ ECOLO-VOORZITTER ZAKIA KHATTABI over de Molenbeekse jongeren

© BART DEWAELE

REPORTAGE IN DE ONDERBUIK VAN HET NOORDSTATION

‘Wij doen het werk dat de overheid niet wil doen’

WANNES VAN LAER

‘Zonder Brussel was ik nooit olympisch zeiler geworden’

LE AP Q PA U R AR T TI EM ER EN 8 5% E T PR UR S D VE ÊT OP E R À ÉE AP ND EM N P U , O M L’ O R ÉN T T S A AG N I T U ER E T ÉS ZA E VE NT N RE TE M .

85 APPARTEMENTS ET 7 SURFACES COMMERCIALES TERRASSES SPACIEUSES LOCALISATION PRIVILÉGIÉE FINITIONS HAUT DE GAMME PERFORMANCE ÉNERGÉTIQUE CLASSE A

COMMIT TE D TO E XCE LLE NCE A N O T H E R S U C C E S S S T O R Y B Y O R Y X- P R O J E C T S . B E

WWW.LESBALCONS.BE I INFO@LESBALCONS.BE I T. 09 370 75 05

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

AIKO ( 17 ) , KLEERKOPERSSTRAAT

“Ik studeer handel en talen en ben vooral bezig met muziek en kunst. Ik was met mijn vriendin Yona in Brussel.

Niet op zoek, kocht ik een jas voor een zeer goede prijs. Ik droom ervan om tattoo-artieste te worden en de wereld rond te reizen. Ik heb nog geen tattoos, maar denk erover na. Waarschijnlijk zal mijn linkerarm vol traditionele tattoos zoals hartjes en ankers staan. Misschien studeer ik volgend jaar criminologie, of iets met kunst of talen. Ofwel neem ik een sabbatjaar om te werken en te reizen.�

9 JANUARI 2019

I

3

COLOFON

Inhoud

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

FLITS 07

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, 02-650 10 61 sales@bruzz.be

18

Theater

Groots theaterstuk JR naar Paleis 12

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE

Jo Mariens HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur), Kim Verthé, Steven Van Garsse NIEUWSMANAGEMENT

Bram Van Renterghem, Sara De Sloover, Mathias Declercq

RUBRIEKEN

CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx REDACTIE

Jean-Marie Binst, Filip De Rycke, Tim Gatzios, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Stefanie Nijs, Jasmijn Post, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Vera Tylzanowski, Roan Van Eyck, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Jasper Croonen, Céline Emmerechts, Patrick Jordens, Tom Peeters, Véronique Rubens, Niels Ruëll, Tim Schoonjans, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden

03

Chou de Bruxelles

05

Edito

08

In beeld

23

Opinie

31

Michaël Bellon

32

Enfant Terrible

34

Nick Trachet

35

Big City

© IVAN PUT

LOS VAN DE TIJD

EINDREDACTIE

Karen De Becker, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Tom Zonderman VORMGEVING

Heleen Rodiers (art director), Ruth Plaizier

24

Sport

28

Strips

VERTALING

Johan Arblaster, Martin McGarry, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke, Info voor kalender sturen naar/ Envoyez vos infos à publier dans le calendrier à/Send event details to

Brussels eremetaal: drie topsporters tonen hun favoriete medaille

Negentig jaar Kuifje: het feestjaar is begonnen

VISITBRUSSELS Koningsstraat 2 Rue Royale 1000 Brussels/Bruxelles 02-549.50.95, info@agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

6

MELD NIEUWS

Hebt u nieuws uit Brussel, dan kunt u ons dat melden via het WhatsApp-nummer 0489-988.988 Persberichten kunnen via nieuws@bruzz.be

12 © BART DEWAELE

© SASKIA VANDERSTICHELE

Edito

DE VERHALEN 12

Spreektijd

16

Analyse

18

Reportage

Zakia Khattabi (Ecolo): ‘We moeten opnieuw een ‘wij’ opbouwen voor Brusselse jongeren’

Het antisemitisme in Brussel gaat in stijgende lijn

© HERGÉ/ MOULINSART 2019

16

Een harde dobber Ecolo is een wonderbaarlijke partij, zeker als we kijken naar de kiesresultaten van de laatste twee decennia. De partij springt in de regionale Brusselse verkiezingen tussen 1995 en 2014 van 10 procent naar 20 procent en weer terug. En zo drie keer. Een op-en-neergaan waar je haast de klok kan op gelijkzetten.

Zoiets laat sporen na binnen de partij.

Natuurlijk heeft dat tot momentane euforie geleid, maar voor de partijbonzen was het toch vooral traumatisch. De partij heeft na de laatste terugval serieus moeten snijden in de partijwerking, met pijnlijke ontslagen en een schielijk vertrek uit de gebouwen van Flagey.

Hierdoor moet elke partijvoorzitter van Ecolo zich wel de existentiële vraag stellen wat de Brusselse kiezer telkens weer bezielt.

Vandaag staat Ecolo op winst. De gemeenteraadsverkiezingen katapulteerden de groenen naar de tweede plaats in Brussel. De partij is in veertien gemeentebesturen aan de macht en levert drie burgemeesters. Ze haalt weer zo’n twintig procent van de stemmen.

Huidig voorzitter en kandidaat-minister-president Zakia Khattabi kent haar pappenheimers. Ze weet maar al te goed dat het zaak zal zijn om dat momentum van 14 oktober vast te houden, minstens tot eind mei.

Makkelijk krijgt Ecolo het niet. Het moet nu het spel spelen van de grote partijen.

En voor hen is Ecolo nu aangeschoten wild. Vooral N-VA en MR schieten met scherp, aangejaagd door burgers die

vrezen dat Ecolo aan hun vrijheden zal knagen.

Khattabi en haar Waalse covoorzitter Jean-Marc Nollet zullen voorzichtig moeten laveren tussen de principiële verdediging van de Ecolo-standpunten en tegelijk een antwoord geven op de vaak meedogenloze vragen van het volk. Want dat laat zich niet meer in de luren leggen.

En voor je het weet is ‘groene taliban’ weer een graag gebezigde uitdrukking in de volkscafés.

De tijdsgeest heeft Ecolo zeker mee. De meeste Brusselaars beseffen dat het met de dichtgeslibde stad zo niet verder kan en dat het vijf voor twaalf is met de uitstoot van CO2. Maar willen ze ook hun auto laten staan, en vinden ze het oké dat Ecolo het hoge btw-tarief op elektriciteit wil handhaven?

In La Libre Belgique schetst politoloog Vincent de Coorebyter een somber beeld van het opkomend populisme in de westerse landen, met in de achtergrond het gelehesjesprotest in Frankrijk.

Door de democratisering van onze maatschappij en de toegenomen kennis zijn de elites verdwenen. Het volk omarmt zijn eigen vertegenwoordigers niet meer.

Het kijkt niet meer naar hen op.

Dat zorgt voor een diepe legitimiteitscrisis, zeker als die politici er niet in slagen om aan de grote problemen van deze tijd het hoofd te bieden: de ongelijkheid, de migratie en de klimaatverandering.

De politici van de toekomst zullen uit het goede hout gesneden moeten zijn om dat vertrouwen weer te herstellen.

BRUZZ | VOORAF

Een dag in de humanitaire hub in het Noordstation

— STEVEN VAN GARSSE

9 JANUARI 2019

I

5

BRUZZ MAGAZINE Elke week in je bus Neem nu een gratis abonnement LEVEN IN DE STAD I UIT IN BRUSSEL I NIEUWS I ACHTERGROND & OPINIE

Flits

Nieuws heet van de naald

Megatheaterstuk JR naar Paleis 12

Vier uur duurt het theaterstuk JR, dat in maart op de Heizel te zien is. © DRIES SEGERS

JR, het theaterstuk met topcast dat zich afspeelt in een nagebouwd kantoorgebouw van vier verdiepingen, komt naar Brussel. Door een samenwerking van KVS, Kaaitheater, De Munt, Théâtre National, CC Westrand, CC Strombeek en CC De Factorij is de satire op het kapitalisme van FC Bergman in maart te zien zijn in Paleis 12 op de Heizel. — MICHAËL BELLON

W

ie Stijn Van Opstal, Marie Vinck, Gene Bervoets, Frank Focketeyn, Oscar Van Rompay, Jan Bijvoet, Geert Van Rampelberg en Michael De Cock nog eens op de planken wil zien in plaats van op televisie moet naar de groots opgezette Wall Street-satire JR van het Antwerpse gezelschap FC Bergman. Met vier voorstellingen voor telkens 1.200 man beleeft het stuk zijn Belgische demièrereeks, na eerdere speelbeurten in Gent, Antwerpen en Amsterdam, en voor de afreis naar Parijs.

JR is gebaseerd op de lijvige visionaire cultroman van de Amerikaanse auteur William Gaddis uit 1975. Theaterkoppel Marie Vinck en Stef Aerts van FC Bergman regisseren het verhaal van speculatie, ambitie en opportunisme in een dolgedraaid en gefragmenteerd universum waar een elfjarige schooljongen zonder morele scrupules een ravage aanricht in zijn omgeving, de financiële wereld en de wereldpolitiek.

Voor de vier uur durende megalomane enscenering die bij dit thema past, is geen enkel theater groot genoeg. Het decor is een torengebouw van 14 meter hoog waar het publiek omheen zit. Twee

cameramannen - Joé Agemans en Thomas Verstraeten - lopen continu op en neer en heen en weer om de actie te capteren. Door de projectie op de vier wanden van het gebouw krijg je zo een labyrintische combinatie van theater en livecinema.

15 acteurs, 21 figuranten, 11 technici en 27 crewleden zijn nodig om dit huzarenstukje in goede banen te leiden. Michael De Cock - die net als Junior Mthombeni en Rashif El Kaoui van coproducent KVS meespeelt in het stuk - heeft het over een evenement. “Technisch neemt dit Werchter-achtige proporties aan. Zonder de brede samenwerking zouden we dit niet kunnen doen. Tijdens de speelreeksen in andere steden hebben we ook gemerkt dat dat een dynamiek van samenhorigheid creëert tussen de huizen.” Een paar duizenden toeschouwers vinden moet ook lukken. “Dat publiek is er in Brussel en de Rand. Dankzij de Franse en Engelse boventitels kunnen we naar een ruim publiek ontsluiten.” De gezamenlijke verkoop van de tickets begint op 9 januari. > JR, FC Bergman, 18, 20 en 21 maart om 19 uur, 22 maart om 15 uur

VACATURE

Lerian (www.lerian.be) is een dynamische talenschool met kantoren in Antwerpen, Brussel, Gent en Luik. Al meer dan 20 jaar biedt Lerian een waaier van kwaliteitsvolle taaldiensten aan bedrijven aan.

Voor de regio Brussel werft Lerian dynamische, gemotiveerde en creatieve freelance taaltrainers Nederlands aan

TAAK het geven van privé, duo- en/of groepsopleidingen (drie tot zes cursisten) aan volwassenen in professionele context.

De opleidingen zijn functioneel en interactief met focus op communicatie.

AANBOD - Een freelance contract met degelijke vergoeding, een job vol uitdagingen in een multiculturele omgeving - Een doorgedreven opleiding door onze pedagogen, didactische onder-

Bozar en Square willen ondergrondse doorgang Al jaren dromen het Paleis voor Schone Kunsten (PSK) en het congrescentrum Square van een ondergrondse verbinding. Op die manier zou Square voor heel grote congressen makkelijker de Henri Le Boeufzaal kunnen gebruiken en zou Bozar voor bepaalde evenementen kunnen uitwijken naar het congrescentrum aan de overzijde.

Beide instellingen hebben intussen al een gang gemaakt die uitkomt in de tunnel van de Terarkenstraat, een doodlopend straatje onder de Ravensteinstraat. Bezoekers moeten dan alleen de tunnel oversteken om van het PSK in Square te geraken.

Simpel, maar niet ideaal, zeker niet in de winter. Daarom willen Bozar en Square de tunnel met een glaswand afsluiten en vanbinnen inrichten zodat het een aangename doorsteek wordt.

Beliris bleek bereid het project te financieren. In 2012 gaf het Brussels federale samenwerkingsverband een

subsidie van 230.000 euro. Mede door de opmerkingen van de brandweer en van Monumenten en Landschappen moest het ontwerp aangepast worden. Ook werd het duurder. Daarom kende Beliris nog een extra subsidie van 270.000 euro toe. Nu is het wachten op de stedenbouwkundige vergunning van Brussel-Stad. Het openbaar onderzoek loopt eind deze week af.

HUB

steuning met inhouse ontwikkelde syllabi - Een zeer goed geoliede organisatie.

Samen met de planner stel je zelf je uurrooster samen in functie van je beschikbaarheden

Geïnteresseerd?

Mail je cv naar conny. awouters@lerian.be.

We ontmoeten je graag voor een gesprek!

Tot binnenkort.

BRUZZ | VOORAAN

SAMENWERKING THEATERS IN BRUSSEL EN CULTURELE CENTRA IN DE RAND

8

I

9 JANUARI 2019

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

BIETEN

Š SASKIA VANDERSTICHELE

Langs de Woluwse Hof ten Berglaan ligt nog open veld dat Vlaanderen en meer bepaald Kraainem toebehoort. Van 3 tot 6 januari ligt er een zeventig meter hoge bietenmuur, alsof er Mexicaanse grensgebiedtoestanden tussen beide gewesten zijn.

En waar de Brusselaar dan wel zijn auto kwijt moet, verzuchtte men.

Niet voor lang, daags na Driekoningen zijn de suikerbieten alweer verdwenen. JMB 9 JANUARI 2019

I

9

De week

Terugblik op het nieuws

Uber

NAVO-zwembad

600

De activiteiten van vervoersplatform Uber in Brussel zijn illegaal. Dat zegt de Brusselse ondernemingsrechtbank in een recent vonnis. Het dossier past in een lange juridische strijd tussen Uber en Taxis Verts.

Met grote vertraging door een constructiefout, waardoor het zwembad lekte, opent zaterdag uiteindelijk de indoorpool voor het NAVO-personeel. In mei wordt de eerste triatlon Ironmanneke in het complex georganiseerd.

Een brand op zaterdagnamiddag in de Stroobantsstraat in Evere leidt tot een vreemde ontdekking door de brandweer. De elektrische installatie die de brand zou hebben veroorzaakt diende voor een cannabisplantage in het pand. De Brusselse plantage zou een zeshonderdtal planten tellen.

GROENEN TREKKEN NIEUWE METROLIJN OPNIEUW IN VRAAG

De Slag om Stalingrad BRUZZ | DE WEEK

De geplande Noord-Zuidmetro zorgt opnieuw voor beroering. De nieuwe gemeentebesturen van Brussel en Sint-Gillis uitten hun bedenkingen naar aanleiding van de vergunningsaanvraag voor een nieuw metrostation onder de Stalingradlaan. TreinTramBus ziet echter niet meteen een alternatief. — LAURENT VERMEERSCH

D

e bestaande premetro tussen het Noordstation en Albert, voornamelijk gebruikt door trams 3 en 4, moet de komende jaren vervellen tot een volwaardige metrolijn. Die wordt tegen 2030 verlengd richting Schaarbeek en het station Bordet in Evere. De langverwachte metrolijn 3.

Tijdens de voorbije kerstvakantie stak het oude debat over het nut van het dure metroproject echter opnieuw de kop op. Aanleiding was het overleg op 19 december over de vergunningsaanvraag voor een nieuw metrostation Toots Thielemans. Het nieuwe station onder de Stalingradlaan moet het bestaande Lemonnier vervangen. Dat tramstation stamt nog gedeeltelijk uit 1957 en kan niet worden omgebouwd tot metrostation.

De gemeenten vragen onder meer bijkomend onderzoek naar de socio-economische impact van de werf en compensaties voor de handelaars. De lokale besturen

10

I

9 JANUARI 2019

geven zo gehoor aan de ongerustheid van de buurt. Die ziet logischerwijze op tegen de jarenlange, ingrijpende werf. Daarnaast klinkt ook de vraag om de tramlijnen 51 en 82 bovengronds te brengen en de openbare ruimte in de buurt te herbekijken.

De vragen zijn eerder ook al gesteld door verschillende experten en verenigingen. Maar de MIVB had ondertussen wel al verschillende scenario’s onderzocht. Een vorige vergunningsaanvraag werd ingetrokken en het nieuwe stationsproject aan Stalingrad is anderhalf jaar terug al afgeslankt. Reizigersvereniging TreinTramBus ziet dan ook niet meteen een alternatief.

“Geen station tussen Zuid en Anneessens is geen optie en Lemonnier is sowieso een bottleneck die je vroeg of laat moet oplossen, ook als je gewoon de frequentie van de bestaande tramlijnen wil opvoeren,” zegt voorzitter Stefan Stynen. “Dat kan nu niet omdat de verschillende lijnen elkaar gelijkgronds moeten

kruisen en reizigers over de sporen moeten om sommige perrons te bereiken.”

De nieuwe opmerkingen zijn vermoedelijk vooral een politieke zet van Ecolo-Groen. De groenen zitten sinds kort mee aan de knoppen in Brussel en Sint-Gillis en zijn geen fan van de metro. Met het geld kunnen in hun ogen veel andere projecten gefinancierd worden.

“Veel groenen hebben het principieel moeilijk met de metro,” zegt Stynen. “Ze vinden dat het openbaar vervoer bovengronds plaats moet krijgen. Grotendeels ga ik daarmee akkoord. Metro is zware en dure infrastructuur die zeker niet overal te rechtvaardigen is. Maar hier is dat wel het geval. De premetro tussen Noord en Zuid nadert zijn verzadigingspunt en in de meeste Schaar-

beekse straten is geen plaats voor echte vrije beddingen voor tram 55.

Voor reizigers kan de metro hier echt voor een kwaliteitssprong zorgen. Daarnaast moet Brussel natuurlijk ook blijven inzetten op de uitbouw van het tram- en busnet.”

OVERSTAPPROBLEEM Een reëel nadeel van het metroproject is wel de overstap aan Albert.

Aangezien een verlenging van metro 3 naar het zuiden niet voor meteen is, verliezen veel reizigers uit Ukkel hun rechtstreekse verbinding met de binnenstad.

Parlementslid Bruno De Lille (Groen) stelt daarom voor om enkel tussen Bordet en Rogier een nieuwe metro te bouwen en de premetro te behouden. Dat vindt Stynen evenwel geen goede oplossing. “Het is

Bloktijdveldrit

Identiteitskaarten

Nieuwe coach

Ondanks gemor van studenten is in hun volle blokperiode zondag de eerste veldrit op de campus van de VUB georganiseerd. Goed voor bijna vijfduizend toeschouwers. De commerciële inrichter Golazo wil de wedstrijd in 2020 nogmaals organiseren.

In de eerste helft van 2018 zijn in Brussel ongeveer 12.000 identiteitskaarten als verloren aangegeven bij de cardstop-dienst Doc Stop. Dat betekent dat ongeveer één op de honderd Brusselaars zijn identiteitskaart als verloren opgeeft.

RSC Anderlecht neemt met de Nederlander Fred Rutten (56 jaar) een nieuwe trainer in de arm. Landgenoot Arno van Zwam wordt zijn assistent. Ruttens contract is ‘uitzonderlijk’ van onbepaalde duur.

Het is tijd om halt te roepen aan de exodus van de Brusselse middenstand ETIENNE DUJARDIN EN ZES ANDERE MR-VERKOZENEN (in ‘La DH’)

BRUZZ | DE WEEK

Onder de Stalingradlaan komt een nieuw metrostation. Het naburige tramstation Lemonnier is niet gebouwd op de metro.

Cartoon Kim

Kim Duchateau en Wauter Mannaert wisselen elkaar af voor hun kijk op de week

technisch niet haalbaar om een metroterminus in te richten in Rogier en tegelijk de doorgaande tramlijnen te behouden,” klinkt het.

“Bovendien ga je het overstapprobleem dat je wil oplossen aan Albert verleggen naar Rogier.”

Stynen ziet meer heil in het doortrekken van trams 4 en tram 7 van Albert tot het Zuidstation. “Dat is een belangrijke bestemming die veel meer overstapmogelijkheden biedt.” Om de trams uit Ukkel te verlengen richting Zuid is een extra verbinding nodig langs het Park van Vorst. Vanaf het Rochefortplein kan het dan over bestaande sporen via Wiels en de Fonsnylaan.

Het einde van het metrodebat is nog niet in zicht. Het advies van de overlegcommissie is intussen uitgesteld tot 22 januari.

9 JANUARI 2019

I

11

Spreektijd

Ecolo-covoorzitter Zakia Khattabi

BRUZZ | DE VERHALEN

‘Het wij-gevoel moet terugkomen’

12

I

9 JANUARI 2019

— KRIS HENDRICKX EN STEVEN VAN GARSSE, FOTO’S BART DEWAELE

H

De groenen zijn een van de grote winnaars van de voorbije verkiezingen. Hoe verklaart u die zege?

ZAKIA KHATTABI: Dit zal misschien vreemd BRUZZ | DE VERHALEN

Als covoorzitter van Ecolo is ze is een van de belangrijkste architecten van de groene verkiezingszege in oktober. En als het even kan is ze bereid om straks de eerste groene minister-president van het land te worden. Toch blijft Zakia Khattabi (42) bescheiden na het succes. “Ik zal pas tevreden zijn als ik over zes jaar de resultaten zie in die veertien gemeenten waar we meedoen.”

et is acht uur ’s morgens als Khattabi ons ontvangt in haar knusse appartement in Elsene, met een fraai uitzicht over het westen van Brussel. De groene baas is al twee uur uit de veren, want de kerstvakantie zit er net op en de mailbox loopt ongenadig vol. Op de tafel ligt een boekje, Histoires du soir pour filles rebelles. Met haar vranke meningen en soms radicale voorstellen lijkt het op het lijf geschreven van de covoorzitter. Haar Facebookpagina, die heeft Khattabi deze ochtend niet bezocht. Daar vindt ze de laatste tijd zoveel racisme en seksisme dat je er je geloof in de mensheid bij verliest, zal ze later uitleggen. “En daar heeft de regering-Michel een verantwoordelijkheid in.”

klinken van een partijvoorzitter, maar ik vind dit meer de zege van de bewustwording dan de overwinning van een partij. Mensen zijn beginnen te beseffen dat er echt iets schort aan de luchtkwaliteit, aan onze voeding. Dit is niet meer zoals in 1999 met de dioxinecrisis, toen we wonnen na een eenmalig dossier. Dit is structureel. Wij zijn de eerste generatie die de concrete effecten van de klimaatopwarming beleeft en de laatste die er iets kan aan doen.

Ik hoop dat die bewustwording er zal toe leiden dat ook andere partijen een ecologische basishouding integreren. Dat moet verder gaan dan oppervlakkige milieumaatregelen, zoals de invoering van de lage-emissiezone.

Die doet het aantal auto’s niet dalen en de CO2-uitstoot in de zone verhoogt zelfs doordat er meer benzinewagens rijden. Het doet me denken aan wat Nicolas Hulot (de voormalige Franse milieuminister, red.) zei toen hij uit de regering stapte. ‘Het schip zinkt en men vraagt me om met een lepeltje te hozen, terwijl mijn collega’s me ook nog eens tegenwerken.’

Sinds de verkiezingen is Ecolo ook de schietschijf geworden van verschillende partijen, onder meer van de MR. KHATTABI: Klopt. Plots zouden we voor een

▲

écologie punitive zijn (die vooral focust op het bestraffen van milieuonvriendelijk gedrag, red.), Olivier Maingain beweert zelfs dat we voor geboortecontrole zijn! In welk programma van ons heeft hij dat gelezen, vraag ik me af ? We hebben onze overwinning met de gepaste nederigheid gevierd, omdat we tegelijk het gewicht van de verantwoordelijk-

9 JANUARI 2019

I

13

Zakia Khattabi

▲

heid voelen. Ik zal vooral blij zijn als ik over zes jaar zie welk verschil we hebben kunnen maken in de gemeenten.

Theo Francken zegt dat jullie voor open grenzen zijn. Welk beleid zou Ecolo voeren op Asiel en Migratie?

KHATTABI: (Windt zich een beetje op).

BRUZZ | DE VERHALEN

Om te beginnen lees ik niets meer van wat Francken schrijft, het is zodanig met het haar getrokken … Dat hij dan eens toont waar staat dat wij voor open grenzen zijn? In onze partij zitten individuen die dat verdedigen, maar dat doen we niet als partij. Ik denk dat ik meer aan België gehecht ben dan Francken. België heeft mij gemaakt tot wie ik ben. Mijn vader was in Marokko nog een weeskind zonder kansen, en een generatie later ben ik partijvoorzitter. Brussel, dat is in zekere zin mijn erfenis. Mijn vader neemt me soms mee door Brussel en toont me dan aan welke gebouwen hij heeft meegewerkt.

De vraag was welk soort asiel- en migratiebeleid u zou voeren.

KHATTABI: Ik ben daar niet naïef over.

Je moet de zaken in de eerste plaats op Europees niveau regelen. Ik zou daar alvast een sterk Belgisch standpunt over Dublin lanceren. Italië en Griekenland worden nu veroordeeld om alle miserie te dragen door het gebrek aan een duidelijk Europees beleid. En wie daar als eerste geregistreerd werd en in België belandt, wordt ook nog eens naar die landen teruggestuurd. Dat kan anders: België heeft wel degelijk de mogelijkheid om die mensen asiel te verlenen. We hebben Europese solidariteit nodig. En hier in België hebben we een beleid nodig dat mensen met waardigheid behandelt. In de plaats werd er chaos georganiseerd door bijvoorbeeld maar vijftig asielaanvragen per dag te aanvaarden.

Als België als enig land de Dublinakkoorden soepeler interpreteert, riskeert u dan geen aanzuigeffect?

KHATTABI: Ja, dat hebben we ook in

Duitsland gezien. Maar dat mag geen reden zijn om mensen slecht te behandelen. Het moet wel een reden zijn om ook in de omliggende landen bondgenoten te zoeken. Dat kan, kijk maar naar het aantal Italiaanse steden en dorpen dat neen zegt tegen het migratiebeleid van Matteo Salvini (Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken, red.). Voor de rest moet er natuurlijk ook een terugkeerbeleid zijn. Mensen van wie de asielaanvraag 14

I

9 JANUARI 2019

afgewezen is, moet je op een goede en snelle manier kunnen repatriëren.

Het probleem met de N-VA is dat al wie geen witte Vlaamse man van rond de 50 is, vroeg of laat slachtoffer wordt van hun beleid. Eerst zijn het de vreemdelingen, dan zijn het mensen met een uitkering … De partij organiseert ondertussen een soort strijd tussen de armen. Terwijl ze de aandacht afleidt met het vreemdelingenthema, doet de partij niets tegen de fiscale fraude.

De oudejaarsnacht werd in Molenbeek ontsierd door relletjes. Wat loopt daar mis?

KHATTABI: Je kan het moeilijk in de

schoenen van Catherine Moureaux (PS) schuiven, die nog maar net in functie is. Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) had daarentegen vier jaar geleden beloofd om Molenbeek op te kuisen.

Ecolo zat er ook in de meerderheid de voorbije zes jaar.

KHATTABI: Dat is juist. Wij pleiten

ervoor om zulke problemen van twee kanten tegelijk te benaderen. Je hebt een degelijk veiligheidsbeleid nodig. Ik ben links, maar ik wil wél dat mijn tachtigjarige vader veilig over straat kan ’s avonds. De nabijheidspolitie kan daarbij een belangrijke rol spelen.

Een politie die de buurtbewoners kent en van wie ze niet bang zijn. Tegelijk moet je iets doen aan de wortels van het fenomeen. Hoe kan het dat jongeren zich zodanig buiten onze gemeenschap voelen, dat ze geen beetje respect meer hebben?

Zegt u het maar, hoe kan dat?

KHATTABI: De werkloosheid bij

jongeren is in elk geval één factor.

Verder moeten we ook bekijken hoe we beter met diversiteit kunnen omgaan, hoe we beter kunnen samenleven. De grote meerderheid doet dat al, nu moeten we die jongeren nog meekrijgen. Als ik de kwaliteit van sommige ‘vuilbakscholen’ zie waar die jongeren zitten, dan kan je trouwens ook van institutioneel geweld spreken.

Pas op, ik praat het geweld door die jongeren helemaal niet goed. Maar kijk eens naar de jongeren die naar Daesh zijn gegaan. Dat zijn mensen die hier op een bepaald moment geen verhaal vonden waar ze zichzelf in herkenden.

Daesh heeft dat wel geboden: ‘Zij willen jullie niet, maar wij ontvangen jullie met open armen en wij dit en wij dat …’ Het is die ‘wij’ die we opnieuw moeten opbouwen.

“Ik verwijt Charles Michel dat hij op geen enkel moment de samenhorigheid binnen de bevolking heeft proberen te herstellen” ZAKIA KHATTABI COVOORZITTER ECOLO

Even terug naar de vorige verkiezingen.

Heel wat van uw nieuwe kiezers komen van MR. Maakt dat het niet moeilijker om een duidelijk groen beleid te voeren? U riskeert de autorijdende liberalen tegen de borst te stuiten.

KHATTABI: Die kiezers die MR voor

Ecolo inruilden, zijn volgens mij niet diegenen die met hun SUV naar de bakker rijden. Ik respecteer die nieuwe kiezers en ga ervan uit dat ze weten voor wie ze kozen. Ons project verandert daarom niet.

In mei trekken we alweer naar de stembus. Wij hebben de indruk dat er nu al een tripartite klaarstaat aan Franstalige kant: PS-Ecolo-Défi. Juist?

KHATTABI: In de media wel, ja. Maar

enkel daar.

In de gemeentebesturen ook. De drie gaan erg vaak samen.

KHATTABI: Onze enige partner die vooraf vastlag in de gemeentes was Groen.

Voor de rest hebben we gekeken naar de partijen waarmee we het meeste konden realiseren. In Ukkel was dat bijvoorbeeld de verzwakte MR. Wat

Als u de gewestverkiezingen wint, wat worden dan uw prioriteiten?

KHATTABI: Veel details kan ik nog niet

geven. Maar aangezien we in veertien Brusselse gemeenten meedoen, willen we ook de verhoudingen tussen de gemeenten en het Gewest veranderen.

Dat lijkt banaal, maar is fundamenteel. We willen deel uitmaken van een gewestmeerderheid die het gemeentebeleid versterkt en omgekeerd. De twee moeten echte partners worden van elkaar en van Brussel een model maken voor de omschakeling naar een duurzame stad. Qua beleidsdomeinen zullen mobiliteit en huisvesting erg belangrijk worden. En op een ander vlak willen we de Brusselse identiteit versterken. Na de aanslagen lag er een kans om daaraan te werken, die het Gewest heeft gemist.

Zal dat eigenlijk iets veranderen, groenen in de regering? In 2009 stapten Ecolo en Groen met een sterke score in

Zakia Khattabi 42 jaar Opgegroeid in Schaarbeek (de gemeente van mijn hart), woont in Elsene Sociaal assistente en licenciaat sociale arbeid (ULB) Brussels parlementslid 2009-2014 Kamerlid 2014-2015 Co-voorzitster Ecolo sinds maart 2015 Ridder in de Leopoldsorde sinds 2014

de gewestregering, maar het resultaat oogde maar mager. Er kwam een passiefnorm, dat was het ongeveer. En de ventweg van de Louizalaan werd een fietsstraat waar de situatie in de praktijk helemaal niet verbeterde voor fietsers. Voor de rest werd Brussel er niet veel duurzamer op en veranderde de mobiliteit ook amper.

heeft proberen te herstellen, dat hij op geen enkel moment uitspraken van Francken heeft veroordeeld. Ik heb daarvan de weerslag gevoeld op sociale media. Daarnaast is er ook de verantwoordelijkheid van de media.

Francken krijgt echt buitensporig veel aandacht.

KHATTABI: Dat zijn harde woorden. We

Toen Emanuelle Praet werd buitengegooid bij RTL, beweerde Francken dat u haar ontslag had gevraagd.

waren niet de grootste partij in de regering. En om tot één maatregel te komen, was het soms een heel gevecht. De overwinning van oktober lijkt me structureel genoeg om tot echte veranderingen te komen.

Daarom zeg ik dat ik van een groene minister-president droom, omdat ik wil dat we bakens verleggen.

Zit een deel van de verklaring er ook niet in dat er een cultuurverschil is tussen Groen en Ecolo? De Vlaamse groenen associëren wij meer met een concreet beleid, zoals de mobiliteitskeuzes in Gent, waar de autodruk drastisch wordt verlaagd. Bij Ecolo denken we meer aan termen als ‘sociale cohesie’ en andere zachte accenten en veel woorden.

KHATTABI: Niet akkoord. In Schaarbeek

hebben we bijvoorbeeld de energiefactuur drastisch verlaagd door het plaatsen van zonnepanelen. Dat is concreet beleid.

U stopte onlangs met Facebook en waarschuwde op Twitter dat u trollen en fascisten zou blokkeren. Wat is daar aan de hand?

KHATTABI: Tegen het einde van het jaar

kon ik gewoon niets politieks meer op Facebook posten zonder dat een soort schreeuwende minderheid daarop reageerde met haatboodschappen, racisme en seksisme. Als ik iets over mobiliteit postte, dan heette het bijvoorbeeld dat ik een mobiliteit voor de moslims wou. Compleet krankzinnig. Als je die dingen elke dag leest, kan je daar je geloof in de mensheid bij verliezen.

Is dat een nieuw fenomeen?

KHATTABI: Ik heb het vooral de voorbije

twee jaar zien groeien en de regering van Charles Michel heeft daar een verantwoordelijkheid in. Theo Francken bijvoorbeeld als hij zegt dat hij de meerwaarde van de Marokkaanse migratie niet inziet. Of nog Francken als hij een animatie liket waarin hijzelf een zwarte man met een zuignap wegslingert. Ik verwijt Michel dat hij op geen enkel moment de samenhorigheid binnen de bevolking

KHATTABI: Ja, en dat is trouwens niet

de enige leugen die N-VA verspreidt.

Jan Segers van Het Laatste Nieuws schreef zelfs al eens dat ik weiger Bart De Wever de hand te schudden.

Terwijl ik nog niet eens de kans kreeg om dat te doen, aangezien hij nooit naar het parlement komt.

Een tijdje geleden lanceerde u het voorstel om Brussel helemaal te hertekenen, met een focus op het gewest en met minder macht voor de gemeenschappen. De gemeenschapscommissies konden voor u op de schop.

Ziet u dat nog steeds zo?

BRUZZ | DE VERHALEN

wél klopt, is dat de PS bij de onderhandelingen steevast Défi meebracht in zijn rugzak. In Elsene en Vorst niet, maar dat is omdat wij dat zo wilden.

KHATTABI: Jazeker, we moeten Brussel

hervormen. Het is toch niet normaal dat mijn Vlaamse onderbuur een ander aanbod heeft qua werkopleidingen dan ik? Of een heel ander voorbeeld: iedereen lijkt nu bang dat N-VA 6 procent zal halen bij de gewestverkiezingen en zo de instellingen kan blokkeren. In het model dat ik voorstel, met tweetalige lijsten, heb je dat risico niet. Ik begrijp best dat er een erfenis is, en dat je bijvoorbeeld over garanties voor de Nederlandstaligen moet spreken. Maar we moeten af van het model waarbij politici eigenlijk het belang van een niveau buiten Brussel vertegenwoordigen. Brigitte Grouwels (CD&V) is zo’n Vlaams paard van Troje, die nooit uit naam van de Brusselaars spreekt. Guy Vanhengel (Open VLD), die politiek nochtans ver van mij staat, apprecieer ik op dat vlak dan weer wel. Hij heeft een echt Brussels bewustzijn.

Als Ecolo grootste partij wordt, bent u bereid om minister-president te worden, lazen we al eens in de Franstalige pers. Juist?

KHATTABI: Als de vraag op tafel komt,

zal ik mijn verantwoordelijkheid nemen. Alain Maron zal alvast de lijst voor het Gewest trekken en ikzelf voor de Kamer. Maar het minister-presidentschap is niet ons belangrijkste doel. We willen vooral deel uitmaken van een regering die van Brussel een echte duurzame stad maakt.

9 JANUARI 2019

I

15

Analyse

Antisemitisme in Brussel in stijgende lijn

‘Onze gemeenschap wordt elke dag kleiner’ Op 10 januari begint het proces over de aanslag op het Joods Museum, die op 24 mei 2014 het leven kostte aan vier mensen. In de Brusselse joodse gemeenschap heerst er tot op vandaag een gevoel van onveiligheid. “Het zit in ons hoofd ingebakken dat we ons moeten verstoppen.” — VERA TYLZANOWSKI

I

BRUZZ | DE VERHALEN

n vergelijking met Antwerpen is de Brusselse joodse gemeenschap minder zichtbaar. Hier geen typisch joodse buurten, en amper orthodoxe joden met de typische peies of pijpenkrullen in het straatbeeld. De discrete aanwezigheid van de joodse gemeenschap in Brussel valt ook op in een van de weinige koosjere winkels in de hoofdstad, waar de klanten geen typisch joodse

Volgens het gelijkekansencentrum Unia zit het aantal antisemitische incidenten in ons land de afgelopen vijf jaar in een stijgende lijn, maar aparte cijfers voor Brussel zijn er niet. “Bovendien blijkt uit een recente enquête van het Europees Bureau voor de grondrechten dat het onveiligheidsgevoel bij de joodse gemeenschap in twaalf landen toegenomen is. Verontrustend is dat

“De aanslag op het museum was eerder een bevestiging van het onveiligheidsgevoel, dan een keerpunt” © PHOTONEWS

JOËL RUBINFELD BELGISCHE LIGA TEGEN ANTISEMITISME

symbolen als davidsterren of keppels dragen. Eigenaar Maurice Tal, een joodse Brusselaar van Marokkaanse afkomst, herinnert zich de dagen na de aanslag nog goed. “Voor de deur stonden plots soldaten. De klanten bleven weg. Die aanslag heeft een grote impact gehad op de joodse gemeenschap in Brussel,” zegt hij.

Dat is ook te merken in zijn winkel.

De etalage werd deels dichtgemaakt, en in zijn bureau is op een monitor te volgen wat er in elk hoekje van de winkel gebeurt. Sinds de aanslag heeft hij verschillende joodse Brusselaars zien vertrekken naar Israël. “Onze gemeenschap wordt met de dag kleiner.”

16

I

9 JANUARI 2019

blijkt dat joden nergens in de Europese Unie zoveel vijandigheid ervaren op straat als in België, op Frankrijk na,” zegt directeur Els Keytsman.

EEN ANDER GEZICHT Keytsman benadrukt ook dat antisemitisme verschillende vormen kan aannemen. In 2018 werden bijvoorbeeld verschillende verkiezingsposters tijdens de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen beklad met hakenkruizen. Ook werd een Europese ambtenaar veroordeeld voor antisemitisme nadat hij een collega-ambtenaar bij een ruzie in het gezicht had geslagen en gezegd

had het spijtig te vinden dat “Hitler zijn werk niet had afgemaakt”. In mei startte een gerechtelijk onderzoek naar een Brusselse politiecommissaris wegens antisemitisme, omdat hij onder meer naziliederen zou hebben afgespeeld voor agenten met joodse grootouders.

Ook de Brusselse rabbijn Menachem Margolin, voorzitter van de federatie European Jewish Association (EJA) kreeg ermee te maken, toen bij de start van het joodse feest Chanoeka de grote kandelaar die hij op het dak van zijn auto geïnstalleerd had, beschadigd werd.

“Dat gebeurde niet in Molenbeek, maar vlak bij de EU-wijk in Etterbeek. We zeggen en horen het al jaren: Brussel is niet meer comfortabel voor onze gemeenschap,” reageert hij.

Zahava Seewald, zangeres en curator bij het Joods Museum, stelt dat veiligheid een belangrijker thema geworden is in de joodse gemeenschap sinds 2014. “Het valt op dat antisemitisme een ander gezicht gekregen heeft. Nu spuien mensen hun haat op sociale media, waar ook absurde complottheorieën of ideeën over de joodse gemeenschap verspreid worden. Zo denken velen dat alle joden rijk zijn of dat ze het bankensysteem bezitten.”

Zelf heeft ze in Brussel nog maar zelden in persoon te maken gekregen met antisemitisme. “Aan mijn uiterlijk zie je niet dat ik joodse ben.

Het is beter om bepaalde symbolen niet te dragen in Brussel, zoals een davidster. Dat zit echt in onze mentaliteit ingebakken. Maar eigenlijk is het toch abnormaal dat

Maurice Tal in een synagoge: “Sommigen noemen mij naïef, maar ik voel me niet onveilig hier.”

joden zich zo moeten verstoppen.”

Wel herinnert ze zich een ruzie met haar toenmalige buren in Elsene. “Wij hadden kinderfietsen op de gang staan en daar waren ze razend om. ‘Jullie zijn hier niet in Gaza, hier kan je niet zomaar alle ruimte innemen,’ was de boodschap.

Dat choqueerde mij, vooral omdat het een rustig ouder Belgisch koppel was.” Ook haar kinderen krijgen op school af en toe opmerkingen naar hun hoofd geslingerd over de situatie in het Midden-Oosten. “Vaak gebeurt dat als het conflict tussen Israël en Palestina opflakkert. Dan moeten ze zich daar als het ware voor verantwoorden, net als moslims geconfronteerd worden met opmerkingen of verwijten als er een aanslag gepleegd wordt door een andere moslim.”

BRUZZ | DE VERHALEN © SASKIA VANDERSTICHELE

Ook de Belgische Liga tegen Antisemitisme ziet meer incidenten wanneer het conflict tussen Israël en Palestina oplaait. De situatie verergerde volgens de organisatie drastisch na 2000, de start van de Tweede Intifada (toen het conflict tussen de Palestijnen en Israël weer oplaaide na het bezoek van de Israëlische politicus Ariel Sharon tijdens zijn verkiezingscampagne aan de Tempelberg in Oost-Jeruzalem). “Toen kende het antisemitisme plots een opflakkering. We zijn nooit teruggekeerd naar hoe het daarvoor was,” zegt voorzitter Joël Rubinfeld.

Volgens hem heerst er sindsdien een klimaat van angst in de joodse gemeenschap. “De aanslag op het museum was in die zin eerder een bevestiging van dat onveiligheidsgevoel, dan een keerpunt.”

De gemeenschap zelf heeft initiatieven opgestart om de kloof tussen de verschillende religies en culturen te dichten en stereotypes,

van Marokkaanse joden en moslims in België opgericht. “Ik zie dat veel moslimjongeren in Brussel niet eens weten dat er Marokkaan-

“Na de aanslag stonden er voor de deur plots soldaten.

De klanten bleven weg” MAURICE TAL WINKELUITBATER © SASKIA VANDERSTICHELE

mythes en vooroordelen over de joodse gemeenschap uit de wereld te helpen. Zo heeft winkeleigenaar Tal net Mimouna, een vereniging

se joden zijn. We willen hen via onder meer tentoonstellingen en films informeren,” legt hij uit. Het Joods Museum startte in december

dan weer met het project Let’s Meet a Jew, dat de stereotypen en mythes over Joden moet doorprikken.

Maar volgens de joodse gemeenschap is er nood aan meer politieke wil. “Premier Charles Michel heeft vorig jaar gezegd dat België zonder joden België niet is. Dat zijn mooie woorden, maar we moeten die ook weerspiegeld zien in het beleid. Zo moet er werk gemaakt worden van echte nultolerantie,” aldus Rubinfeld van de Liga tegen Antisemitisme.

Ondanks de moeilijkheden blijft winkeleigenaar Tal optimistisch. “Ik voel me hier niet onveilig. Sommigen noemen mij naïef, maar er kan altijd wel iets gebeuren. Dat is niet genoeg voor mij om mijn koffers te pakken.”

9 JANUARI 2019

I 17

Reportage

Vrijwilligers van humanitaire hub in het Noordstation

‘Er is geen humanitaire, maar een politieke crisis in België’ In de buik van het CCN-gebouw aan het Noordstation vangen vrijwilligers en hulpverleners dagelijks gemiddeld tweehonderd migranten op. In de zogenoemde ‘humanitaire hub’ kunnen migranten een dokter of psycholoog bezoeken. “We worden gezien als activisten, terwijl we alleen de mensenrechten gerespecteerd willen zien.”

— JASMIJN POST, FOTO’S IVAN PUT

18

I

9 JANUARI 2019

Vrijwilligers helpen elke dag tweehonderd migranten.

> Humanitaire hub

N

migranten die rond het Noordstation verbleef om asiel aan te vragen bij de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ), die toen nog in het WTC-gebouw was gevestigd, had psychologische en medische hulp nodig vanwege de traumatiserende reis en het harde leven in de buitenlucht. In de hub komen sindsdien gemiddeld tweehonderd migranten elke dag hun telefoon opladen, praten met een psycholoog of arts van Dokters van de Wereld, naar het thuisfront bellen en tweedehandskleding ophalen.

Belangrijk werk, en toch zouden ze liever niet willen dat zij het moesten doen. Als humanitaire organisaties zijn ze gewend om in crisissituaties te werken. Het werk dat ze in Brussel doen, is eigenlijk een taak van de overheid. “Er is geen humanitaire crisis in België, maar

▲

Migranten schuiven aan bij de humanitaire hub in het Noordstation. Ze kunnen er onder meer naar het thuisfront bellen.

aast het busstation van De Lijn bij het Noordstation staan een paar migranten te wachten voor een kleine deur. De rij wordt afgeschermd door een dranghek.

Het is 11 uur ’s ochtends, de humanitaire hub in de buik van het CCN-gebouw is nog niet open. De 34-jarige Issa Ismaël deelt ticketjes uit. Hij is cultureel mediator van de hub, en laat de wachtenden weten dat ze om 13 uur mogen terugkomen. Een paar trappen hoger ligt de humanitaire hub.

Met coördinator Cristian Reynders neemt hij plaats in een kamer die later vandaag gebruikt zal worden door de psycholoog van Artsen zonder Grenzen. “De hub ontstond uit een urgente vraag,” begint Reynders zijn verhaal. Vorige winter was koud, en de groep

Noordstation, waar het via het Brussels Gewest tijdelijk gratis onderdak kreeg. Sindsdien ontvangen de ngo’s dagelijks gemiddeld tweehonderd migranten. Nog de rest van de winter mag de hub zijn werkzaamheden voortzetten. Wat er na het voorjaar zal gebeuren, is nog niet bekend.

BRUZZ | DE VERHALEN

In september 2017 bundelden Dokters van de Wereld, Artsen Zonder Grenzen, Ciré, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Oxfam Solidariteit en BXLRefugees (Burgerplatform voor Steun aan de Vluchtelingen) hun krachten in de Noordwijk.

Begin januari verhuisde de humanitaire hub naar het

9 JANUARI 2019

I

19

▲

BRUZZ | DE VERHALEN

De humanitaire hub aan het Noordstation

een politieke crisis,” zegt Reynders.

“We boden al hulp aan migranten, maar nadat Theo Francken had beslist maximaal vijftig asielaanvragen per dag te behandelen, kwam een nieuwe groep naar ons.

Asielzoekers die door die beslissing hun aanvraag niet eens konden doen bij de DVZ. Ze hadden een flyer met informatie die niet van ons was.

Stuk voor stuk zeiden ze dat ze die informatie hadden gekregen van DVZ. Wat deze mensen zoeken, is bescherming voor lange termijn. Op deze plek bieden we alleen kortetermijnbescherming.”

DESINFORMATIE De eerste mensen komen binnen. Ze koppelen hun telefoon aan de oplader aan de grote houten tafels in de zaal waar ze binnenkomen. In de tweede ontvangstzaal wachten een paar mensen op een bezoek aan de dokter of psycholoog.

Reynders schudt een man van middelbare leeftijd de hand. Hij is blind aan één oog. “How are you doing?” “Not well,” is het antwoord.

“Too much stress.” De Eritrese Alemayen is voor de tweede keer in de hub om een psycholoog te spreken. “Take all the time you need,” spreekt Reynders hem geruststellend toe.

20

I

9 JANUARI 2019

In de gangen van het gebouw hangen posters van het Rode Kruis. Familielid verloren? Zoek je broer of moeder via de actie ‘Trace the Face’. Herinner alleenreizende

zit iemand te wachten. In de kamer ernaast kunnen mensen naar hun familieleden bellen.

Issa Ismaël staat met een groepje mannen te praten. Een Fransman

“Vaak zijn het maar kleine dingen die we doen, maar ik wil niet dat mensen jaren van hun leven verliezen, zoals ik” ISSA ISMAËL CULTUREEL MEDIATOR HUMANITAIRE HUB NOORDSTATION

Issa Ismaël begon in 2015 als vrijwilliger in het Maximiliaanpark, en ging daarna aan de slag bij Artsen

zonder Grenzen.

Met zijn kennis van het Frans, Amhaars, Arabisch en Afar (een taal die uit de

kinderen aan hun naam, moedigt de internationale hulporganisatie de vluchtelingen aan. Zorg ervoor dat ze de namen van hun familieleden niet vergeten.

Voor de deur van de psycholoog

gelijknamige regio in Ethiopië wordt gesproken), kan hij een groot gedeelte van het publiek bedienen.

van Martinique die al een paar jaar op straat leeft, is zijn identiteitsbewijs kwijtgeraakt. Ismaël legt hem uit dat hij eerst naar de ambassade moet om te bewijzen dat hij Frans is.

Vervolgens kan hij aangifte doen bij

de politie voor verlies of diefstal.

Even later helpt hij een jongen om beltegoed op te laden. “Het zijn vaak kleine dingen,” zegt Ismaël. Toch hoopt hij door een helpende hand te bieden te voorkomen dat mensen jaren van hun leven verliezen, zoals hij zelf heeft gedaan, toen hij in 2001 als minderjarige vluchteling naar België kwam. Daardoor kan hij niet lijdzaam toezien hoe mensen in België op de dool zijn, hun leven riskeren of zelfs terugkeren naar een oorlogsgebied, terwijl ze recht hebben op asiel.

“Er is een verplichte levenslange militaire dienst in Eritrea,” zegt hij.

“Het land verlaten wordt gezien als een vlucht uit het leger. Wie terugkeert, wordt op de luchthaven doodgeschoten. Eritreeërs krijgen gemakkelijk asiel. Waarom mensen dan toch hun leven riskeren in een container in een vrachtwagen naar Engeland? Omdat er desinformatie wordt verspreid. Smokkelaars zeggen het, ‘Radio trottoir’ heeft het erover, en bovendien krijgen migranten het te horen als ze worden opgepakt door de politie.”

ZES DODEN Het is rustig vandaag, Reynders trekt zich terug in het bureau dat hij deelt met de coördinators van de

STIGMATISERING Het werk is niet altijd gemakkelijk, zegt Reynders. Als eerstelijns-

medewerker bouwt hij een band op met de mensen die hier dagelijks komen. Soms is er goed nieuws: dan krijgt hij een telefoontje van iemand die in Europa een leven heeft opge-

ontwikkelingen, die voortkomen uit de perceptie ‘de migrant is gevaarlijk’,” zegt Reynders.

Stigmatisering door de media helpt niet mee. “Het is geen analfabete groep, ze lezen en vertalen wat jour-

“Mensenrechten mogen nooit ter discussie staan, door niemand en voor niemand” CRISTIAN REYNDERS COÖRDINATOR HUMANITAIRE HUB NOORDSTATION

Cristian Reynders werkt sinds 2010 bij Artsen zonder Grenzen.

Voor die internationale

ngo trok hij op missies naar onder meer Congo, Pakistan, Afghanistan, Grieken-

bouwd en hem bedankt voor de hulp.

Soms is er slechter nieuws, zoals de uit Egypte afkomstige Belg die aan het eind van de zomer in het Maximiliaanpark drie kogels op zich kreeg afgevuurd. “Dat zijn kwalijke

land en Irak.

Sinds mei dit jaar coördineert hij de humanitaire hub.

nalisten over hen schrijven,” zegt hij. Het haatdiscours tegenover migranten vindt Reynders paradoxaal. “Er komt een vergrijzingsgolf aan, wie gaat er voor ons zorgen? We hebben migranten nodig.”

BRUZZ | DE VERHALEN

verschillende ngo’s. Op zijn computer toont hij de cijfers die de International Organization for Migration (IOM) heeft verzameld van migranten die overleden op doorreis in België van 2014 tot 2018. In 2017 kwam een persoon om bij het Noordstation door een ongeluk met een Flixbus. Het is het enige geregistreerde geval van overlijden dat jaar. Een jaar later schieten de cijfers de lucht in.

“Plotseling gaan we naar zes doden in 2018,” zegt Reynders.

Hij herinnert aan het Koerdische meisje Mawda, dat geraakt werd door een politiekogel. Ook in Brussel kwam het voorbije jaar opnieuw een migrant om het leven die zich onder een bus had geklemd.

“Wij doen hier het werk dat de federale autoriteiten niet willen doen. Honderden mensen krijgen niet waar ze recht op hebben en net voor hen zijn wij hier en tonen wij onze solidariteit. Mensenrechten mogen nooit ter discussie staan, door niemand en voor niemand. Iedereen mag daar aanspraak op maken.”

Het Italiaanse dorp Riace liet eerder zien dat migranten het uitgestorven platteland nieuw leven kunnen inblazen. Migranten kregen in dat dorp in Calabrië gratis onderdak en opvang, maar moesten in ruil werken en Italiaans leren. Maar het bleef niet duren: begin oktober werd de linkse burgemeester gearresteerd vanwege het ‘bevorderen van illegale migratie’. In het huidige politieke klimaat wordt ook het werk dat Reynders doet, steeds lastiger. Het geloof dat wat hij wil niet utopisch is, houdt hem op de been. “We hebben het over achthonderd migranten in Brussel, niet achtduizend.”

De onthaalmedewerkster adviseert een man om morgen terug te komen, wat vroeger op de dag.

Inmiddels zijn de artsen en psychologen al geboekt. Uit de walkietalkie van Reynders klinkt, krakerig, de stem van Ismaël die beneden bij de deur staat. “Besoin de renfort? Non, tout va bien.”

De laatste groep mensen mag nog binnen, daarna sluit het centrum voor vandaag. Reynders verlaat de hub via een deur naar het Noordstation. Daar haasten reizigers zich voor hun trein naar huis.

9 JANUARI 2019

I

21

Opinie

Forum & lezersbrieven

‘We moeten het eens hebben over het Franstalig onderwijs in Brussel’ De COCOF – de Franse Gemeenschapscommissie – diende een belangenconflict in tegen een Vlaamse maatregel die inschrijven op school beter wil organiseren. “Een schandalige stap van de COCOF met negatieve gevolgen voor de Brusselaars,” oordeelt staatssecretaris Bianca Debaets (CD&V).

T

erwijl eind vorig jaar alle aandacht naar de val van de regering ging, werd in Brussel onverwacht de communautaire trom geroerd,” stelt staatssecretaris Debaets. “De COCOF heeft een belangenconflict ingediend tegen een Vlaamse maatregel die inschrijven op school beter wil organiseren. Dat Vlaamse inschrijvingsdecreet is ook voor Brusselaars heel erg belangrijk omdat de voorrang voor Nederlandstaligen in Nederlandstalige scholen in Brussel wordt opgetrokken van 55 naar 65 procent.

Daardoor wordt het makkelijker voor Nederlandstaligen om hun kind in te schrijven op school.

Maar het belangenconflict stopt die regeling nu in de koelkast. Het is een schandalige stap van de COCOF met negatieve gevolgen voor de Brusselaars.”

Volgens Debaets duidt de beslissing er ook op dat de Franse Gemeenschap haar prioriteiten niet op een rijtje heeft. “Twee op de drie ouders in de Franse Gemeenschap zijn ontevreden over de kwaliteit van het onderwijs. Dat gevoel van veel ouders wordt bevestigd door alarmerende internationale PISA-cijfers. De leerlingen uit de Franse Gemeenschap scoren slecht voor wetenschappen en wiskunde. Voor lezen bengelen de Franstalige scholen aan de onderkant van het klassement met een 35e plek, met tien punten minder dan het gemiddelde (terwijl Vlaanderen op de 10e plek staat). Eén op de twee leerlingen uit het Franstalig onderwijs heeft

© PHOTONEWS

op zijn vijftiende al een jaar gedubbeld. In Vlaanderen is dat ‘slechts’ een op de vier leerlingen.”

“Het Franstalig onderwijs is niet goed genoeg en bereidt onze jongeren onvoldoende voor op de rest van hun leven. De recente Taalbarometer bevestigt dat. In 2001 gaf één Brusselse jongere op de vijf die naar een Franstalige school was geweest aan Nederlands te spreken. Nu geeft slechts 7,8 procent van de Brusselaars uit Franstalige scholen aan Nederlands te beheersen, een beschamend cijfer in een land waar de meerderheid van de inwoners Nederlandstalig is. Het is nog problematischer in een tweetalig gewest waar werkgevers smeken om tweetalige arbeidskrachten.”

“Geconfronteerd met dit Brussels drama reageerde collega Sven Gatz nog voorzichtig door te zeggen dat het ‘heel verontrustend was’ en dat hij niemand wou ‘culpabiliseren’.

We mogen zeggen waar het op staat: de volledige Franse Gemeenschap draagt hier een loodzware en historische verantwoordelijkheid.

Zij laat duizenden kinderen en hun ouders in de steek. Gezien de

© PHOTONEWS

“Het Franstalig onderwijs is niet goed genoeg en bereidt onze jongeren onvoldoende voor op de rest van hun leven” BIANCA DEBAETS BRUSSELS STAATSSECRETARIS

beleidsverantwoordelijken in Wallonië de keuze laten tussen Engels en Nederlands (in plaats van Nederlands te verplichten) moeten we het misschien in het Engels zeggen: get your shit together. Los. Dit. Op.”

GEKNOEI “Het is bepaald hallucinant dat we met de Brusselse regering via Actiris en met de Vlaamse Gemeenschap via het Huis van het Nederlands Brussel voortdurend méér investeren om anderstaligen Nederlands te leren, terwijl velen van hen dat gewoon op de schoolbanken zouden kunnen (en moeten) leren.”

“En net omdat de kwaliteit van het Franstalig onderwijs alleen maar achteruitboert, komen veel Brusselse leerlingen af op het Nederlandstalig onderwijs, waar ze wél beide landstalen leren. Als zoveel leerlingen die thuis geen Nederlands spreken de Nederlandstalige Brusselaars verdringen, gaat het niveau van het Nederlands ook in die Brusselse klassen achteruit. De Nederlandstalige scholen mogen niet het slachtoffer worden van het geknoei van de Franse Gemeenschap.”

“De voorrang voor Nederlandstaligen in Nederlandstalige scholen in Brussel optrekken van 55 naar 65 procent is een noodzakelijke en terechte maatregel.”

“In plaats van met een belangenconflict te goochelen zou de Franse Gemeenschap al haar energie moeten steken in een forse kwaliteitsinjectie voor haar eigen onderwijs.

Een aantal Franstalige politici heeft dat al begrepen; ze zetten het Excellentiepact op poten, maar er is nog heel veel werk aan de winkel in onder meer de strijd tegen schooluitval.”

“De Vlaamse Gemeenschap doet enorme investeringen in het onderwijs in Brussel. Tegen 2025 hebben de Nederlandstalige scholen in Brussel een derde meer plaatsen dan vandaag. De Franse Gemeenschap creëert er een vijfde meer. Iedereen moet voor eigen deur vegen in plaats van stokken in andermans wielen te steken. Het is tijd dat Franstalige politici verantwoordelijkheid opnemen voor hun eigen onderwijs.”

9 JANUARI 2019

BRUZZ | DEBAT

Bianca Debaets niet te spreken over belangenconflict van COCOF

I 23

Reportage

Brussels erem Bij het begin van een nieuw jaar blikken ook sporters vooruit.

Naar het volgende WK bijvoorbeeld. Of ze hopen op een mooie prestatie die een ticket voor de Olympische Spelen van 2020 oplevert. Maar de honger naar goud begint altijd met een medaille uit de kindertijd of de trofee van de doorbraak.

Met de tv-reeks ‘Eremetaal’ vertelt BRUZZ het verhaal over de weg naar de top van Brusselse sporters uit tien verschillende sporttakken. Judoka Toma Nikiforov uit Schaarbeek, zeiler Wannes Van Laer uit Laken en jiujitsuka Amal Amjahid uit Molenbeek mogen vertellen over ‘hun’ eremetaal.

— GODFRIED ROELANT EN TIM DE NEVE, FOTO’S FELIX GOFFIN

‘Ik ben elke dag aan het vechten, zowel op als naast de mat’ AMAL AMJAHID JIUJITSUKA

Vanaf maandag 7 januari tien weken lang op BRUZZ tv.

Dit zijn de eerste vijf sporters en afleveringen van Eremetaal: Toma Nikiforov judoka > 7/01 Amal Amjahid jiujitsuka > 14/01 Xavier Siméon motorrijder > 21/1 Claire Michel triatlete > 28/1 Wannes Van Laer zeiler > 4/2

J

uni 2013. Een Belgische jiujitsuka neemt het in een door Brazilianen georganiseerd wereldkampioenschap in Los Angeles op tegen de beste Braziliaanse vechtsters van de wereld. In de finale drijft de Braziliaanse partijdigheid haar tot tranen en wanhoop. Maar Amal Amjahid zet door en neemt de wereldtitel mee naar Brussel.

Sindsdien volgden nog zes WKmedailles en een prijzenkast vol eremetaal, trofeeën en kampioenengordels. De Kuregemse sociale woning met fantastisch uitzicht over Vorst wordt bijna te klein. “Maar we vinden altijd wel een plaatsje,” vertrouwt mama Khadija ons toe.

En dan te bedenken dat haar hele carrière te herleiden valt tot een schoolincident. “Ik was nogal klein en tenger en daarom op school een

etaal

trole, vriendschap, respect, solidariteit en moed houden we hoog in het vaandel,” licht Amjahid toe. “We waken erover dat die waarden op de mat worden nageleefd.”

Tweemaal per week geeft de Brusselse les op de mat. Drie keer in de week ontvangt ze kinderen voor naschoolse huiswerkbegeleiding. “Ik jaag mijn eigen ambities na, maar probeer ook een rolmodel te zijn voor de Molenbeekse jongeren. Ik ben hier opgegroeid en zie te vaak mensen die het gemaakt hebben de gemeente verlaten om hun leven elders te leiden. Ik niet.

Molenbeek heeft zoveel jongeren die wachten op mijn kennis en ervaring. Mijn missie is om die te delen.”

Dit jaar werkt ze haar bachelor maatschappelijk werk af. Een studie die ze combineert met haar Molenbeekse missie, een nomadenbestaan als internationale atlete en dagelijkse trainingen.

Sportief resten er haar nog twee grote doelen. Een ervan is een olympische medaille. Daarnaast wil Amjahid de grootste jiujitsuka aller tijden worden. “Een Braziliaanse is tien keer wereldkampioen geworden met verschillende gordels. Dat record wil ik breken.”

Nog vier te gaan. Mama Khadija, maak maar plaats.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

makkelijk doelwit van pestkoppen.

Maar ik ben een vechtersbaasje,” knipoogt Amjahid. “Toen ik zeven was, gooide een jongen mijn pet in het toilet. Ik antwoordde door hem met zijn gezicht in de wc-pot te duwen. Voor de school was de maat vol.” Het enfant terrible probeerde verschillende sporten uit om haar energie te kanaliseren.

Jiujitsu was haar op het lijf geschreven. “De sport gaf me kalmte en discipline.”

Onder de vleugels van haar schoonvader Khalid Houry maakte Amjahid steile progressie. Dat ondervonden zelfs de jongens in haar leeftijdscategorie. “Omdat er te weinig meisjes van mijn niveau waren, moest ik het tijdens competities opnemen tegen jongens. Ik won ook vaak, want leerde mijn gebrek aan kracht te compenseren.” Met haar techniek, souplesse en tactisch vernuft groeide de intussen 23-jarige Amjahid uit tot de internationale sensatie in jiujitsu.

Een killer op de tatami, maar in het dagelijkse leven blinkt de Brusselse uit als stille weldoener.

Samen met haar coach en papa Khalid leidt ze de Molenbeekse Cens Academy. “Door middel van sport proberen we jongeren uit de wijk op te voeden. In onze academy gelden regels. Waarden als zelfcon-

Drie topsporters over die medaille die hun leven veranderde

▲ 9 JANUARI 2019

I

25

Brussels eremetaal

‘Zonder Brussel was ik nooit olympisch zeiler geworden’ WANNES VAN LAER ZEILER

W B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

annes Van Laer heeft een bijzondere relatie met de hoofdstad.

Bij yachtclub BRYC in de Brusselse haven veroverde de piepjonge zeiler zijn allereerste trofee. Meer dan vijftien jaar later sloot BRYC hem opnieuw in de armen. “De club bood me financiële steun en stelde materiaal ter beschikking. Hier is mijn olympische carrière begonnen.”

De liefde voor het zeilen kreeg hij van kleins af mee. Van Laer vertegenwoordigt drie generaties West-Vlaamse zeilers. “Ik zat al in een bootje voor ik kon stappen en zelf beslissingen kon nemen,” zegt de tweevoudige olympische atleet. “Ik heb andere dingen geprobeerd, maar de liefde voor het varen was toen al zo groot.”

Er schuilt een enorme avonturier in Van Laer. Als negenjarige werd hij door zijn ouders op het vliegtuig richting Martinique gezet om er aan zijn

26

I

9 JANUARI 2019

eerste internationale zeilwedstrijd deel te nemen. “Ik was zelf vragende partij, maar het was wel een shock. Je weet niet bij welk gastgezin je terechtkomt en moet natuurlijk je eigen boontjes doppen. Ik ben snel volwassen moeten worden.”

Na zijn studies bedrijfsmanagement besliste Van Laer alles op zijn zeilcarrière te zetten. En gek genoeg moest hij daarvoor naar Brussel komen.

“BRYC bood me de steun die ik nodig had om mijn kans te wagen op de Olympische Spelen. Zeilen deed ik voornamelijk in het buitenland, maar prijsuitreikingen en sponsordiners vonden hier op deze prachtige locatie plaats. Ik voelde me goed in Laken, want ik vond er dezelfde diversiteit terug als op reis.”

Je mag Van Laer gerust een eenzame nomade noemen.

Met zijn zeilboot reist de eenling uit Oostende de wereld rond op zoek naar wind, water

en zon. Maar zelfs avonturier Van Laer heeft nood aan standvastigheid. Zijn sociale leven staat op een laag pitje.

“En het is ook bijna onmogelijk om een intieme relatie met iemand uit te bouwen. Ik ben nu 33. Als ik de kinderen van mijn jongere zus zie, kriebelt het om mijn eigen gezin te stichten.”

Van Laer voelt zich nergens beter thuis dan op het water, maar met die vurige kinderwens in het achterhoofd laat hij wel een huis bouwen in West-Vlaanderen. Dichter bij de familie en weg uit Laken. Al hinkt hij op twee gedachten, want de zeiler verkeert in de beste vorm van zijn leven. “Ik zie het ook niet als een opoffering. Zeilen is mijn leven.”

Twee maanden per jaar vertoeft hij in Japan, waar in 2020 de Olympische Spelen plaatsvinden. “Dat wordt waarschijnlijk mijn laatste wapenfeit. Fysiek ben ik nu de sterkste van de vloot en ik behoor ook tot de meest ervaren zeilers. Ik maak nog steeds progressie en hoop mijn piek te bereiken in Tokio.” In 2012 eindigde hij 34e op de Spelen in Londen. Vier jaar later was hij zeventiende in Rio. “Dat betekent dus goud voor Tokio 2020 (lacht).”

REEKS EREMETAAL Vanaf maandag 7 januari tien weken lang op BRUZZ tv.

Online te bekijken via bruzz.be/eremetaal

TOMA NIKIFOROV JUDOKA

E

en tank op een tatami (een judomat). Veel beter kan je Toma Nikiforov niet omschrijven in vijf woorden. De Schaarbekenaar was als jonge snaak van alle markten thuis.

Zo deed hij aan zwemmen en speelde hij tennis. Maar judo stak er al snel bovenuit.

“Toen ik vijf was, nam ik voor het eerst deel aan het Sinterklaastornooi van mijn club. Ik verloor er geen enkele wedstrijd en pakte de overwinning. Die medaille was fantastisch, maar het deed mij vooral beseffen dat ik een competitiebeest ben. Bij zwemmen strijd je tegen de klok. Dat is anders bij judo, waar je een fysiek gevecht levert met een tegenstander.

Mijn trainer vertelde me dat het al bijzonder is om de beste te worden in een sport, laat

staan om dat kunstje te flikken in twee verschillende disciplines. De keuze voor judo was snel gemaakt, want ik zou de confrontatie op de mat niet kunnen missen.”

Niet alleen de nood aan trekken en duwen leidde de toekomstige Europese kampioen van 2018 naar het judo. De passie voor de sport werd hem met de paplepel ingegeven. “Mijn vader was zelf een meer dan verdienstelijk judoka. Na de val van de Sovjet-Unie in 1991 is hij samen met mijn moeder vanuit Bulgarije naar Schaarbeek gekomen. Ze kenden de taal niet en hadden in het begin geen werk. Maar langzaamaan hebben mijn ouders hier een leven opgebouwd. Daar heb ik enorm veel bewondering en respect voor. Zelf groeide ik op

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

‘Op de tatami kan ik mijn drang naar confrontatie kwijt’

boven de dojo (judozaal, red.), waar mijn vader trainde en die nu mijn naam draagt. Slechts één trap verwijderd van de tatami. Ik ben er dus bijna letterlijk ingerold (lacht).”

Pijn verbijten, nooit opgeven en bereid zijn om je leven te geven voor de sport.

Dat is het credo van papa Nikiforov en dat credo is er ook bij zoonlief na jaren samen trainen helemaal ingeslepen. “Op het WK van 2015 in Astana mocht ik strijden voor het brons tegen een Fransman die ik al eerder verslagen had. De kaarten lagen dus goed tot mijn duim het tijdens de kamp begaf.

Ontwricht. We zijn het gewoon om de pijngrens op te zoeken, maar dat gevoel was echt ondraaglijk. Toch slaagde ik er nog in om het laken naar mij toe te trekken. Die avond kon ik op restaurant mijn vlees niet meer snijden van de pijn, zo hard had ik mijn lichaam tot het uiterste gedwongen.

Maar het is wel de dag waarop Toma Nikiforov naam heeft gemaakt in de judowereld. Het doel is nu om die met een wereld- en olympische titel nog wat meer glans te geven.

Dat zou top zijn.”

9 JANUARI 2019

I

27

Strips

Negentig jaar Kuifje

Zwartepieten rond Kuifje B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

De aftrap van het internationale evenementenjaar ‘Negentig jaar Kuifje’ wordt gegeven met een pittig debat over ‘De Congo van Kuifje’ en een klein event ‘Hergé feest!’ De scoutsachtige, jonge reporter blijft behalve mondiaal geliefd, ook veelbesproken. — JEAN-MARIE BINST

28

D

e eerste tekeningen van Tintin en Milou verschijnen in 1929, het eerste album Tintin au pays des soviets in 1930. Over striptekenaar Hergé, alias Georges Remi (19071983) en zijn werk zijn wereldwijd inmiddels minstens zevenhonderd boeken geschreven. De originele prenten van Kuifje overtreffen alle recordprijzen in de stripliteratuur.

Een dubbele omslagpagina gaat gemakkelijk twee miljoen euro op de veiling. Gelukkig bezitten het museum in Louvain-la-Neuve en het bedrijf Hergé/Moulinsart aan de Louizalaan ongeveer 85 procent van wat Hergé heeft geproduceerd. Geen wonder dat in afwachting van 2054, als alle auteursrechten publiek worden, Kuifje ‘commercieel’ levend wordt gehouden, ook negentig jaar na zijn geboorte.

Jurist Yves Février, hoofd multimedia bij Hergé/Moulinsart, houdt de vinger aan de pols. “Kuifje heeft een klassiek verkoopnet. Het merendeel zijn private personen, vooral in Frankrijk, gevolgd door de Benelux. Verder zijn in Europa vooral de Scandinavische landen en in het bijzonder Denemarken (Kopenhagen heeft vijf winkels, red.) grote fan, Nadien volgt Spanje. Italië

I

9 JANUARI 2019

is maar matig geïnteresseerd. Via Facebook stellen we vast dat er grote fangemeenschappen leven in Bangladesh, Indonesië, India en China. Sinds de eerste publicatie van bijna alle albums in het Chinees, in 2001, houdt die markt stand.”

Waarom een personage uit 1929 onder nieuwe generaties begeerd blijft, is een complex verhaal. “De maatschappij en interesse van het publiek veranderen snel,” zegt Février. “Het digitale is belangrijk.

Kuifje moet dus ‘geconnecteerd’ en interactief blijven voor de toekomst.

Alles draait rond to be connected, to be interactive, to be fun en to be life.”

De eerste website van Tintin dateert al van 1995. Binnen het digitale tijdperk is Kuifje dus kunnen groeien naar maturiteit. Février geeft daar een voorbeeld van: “Het voordeel van zijn lange internetleven is dat Tintin in 2000 in de Franstalige zoekrobots bij de top vijf stond van Franstalige personaliteiten, na namen als Lodewijk XIV, Charles de Gaulle en Asterix. Die positie blijft bestendigd. Toen we de film met Steven Spielberg maakten, stond de kleine Belgische kmo die we zijn met tintin.com in de top 100.000 van websites in de wereld.”

“Maar een belangrijke uitdaging

“Kuifje opent alle deuren in de wereld voor België. Hij is als een diplomatiek paspoort” YVES FÉVRIER, HOOFD MULTIMEDIA HERGÉ/ MOULINSART

is dat Kuifje zich moet voorstellen aan de jeugd, die niet meer of anders leest, geen tv meer kijkt,” zegt Février. “Er komen maatschappelijke stromingen aan die voor Kuifje nieuw zijn, De inhoud zal anders gepresenteerd moeten worden, door nieuwe opslagmedia, door het visuele en door events. Daarnaast hebben we ons museum. We investeren op langere termijn en niet in one-shots. Twee avant-premières van de film van Spielberg in Brussel, een musical, een museum ... De Dalai Lama heeft ons bekroond, we hebben mensenrechtenactivist Desmond Tutu ontmoet, allemaal dankzij een papieren personage. En alles wat we naar concept en creatie maken rondom Kuifje blijft Made in Belgium, wat van veel bedrijven niet gezegd kan worden.”

Behalve de Rode Duivels, het Atomium en Kuifje zijn er niet veel federale symbolen meer die sterk in het leven van de Belg verankerd staan. “Kuifje opent alle deuren in de wereld voor België,” stelt Février.

“Hij is als een diplomatiek paspoort.

Of het nu in Moskou of in Havana is, overal heeft Kuifje een enorme impact. Los van het personage is Kuifje een sterk icoon. Zelfs met de terreuraanslagen van 2016 bleek duidelijk dat Kuifje vaak als symbool voor België werd genomen.”

DEKOLONISATIE Maar er is ook de actualiteitsdiscussie rond dekolonisatie die richting Kuifje kijkt alsof hij een controversieel personage is. “Het boek Kuifje in Congo is nooit als een racistisch werk bestempeld,” zegt Février.

“Uiteraard interpreteert elke lezer een verhaal anders. Wel is Kuifje een imperialist en kapitalist, want het werk van Hergé zat verweven in de actualiteit van toen. Het zorgt tegelijk voor een prikkelende uitdaging, charme en duurzaamheid.

Het werk genereert nu eenmaal veel commentaren. Misschien kan de jeugd hem anders zien? Draagt hij waarden mee die in deze maatschappij passen? Zijn het fundamentele waarden voor de jeugd? Wat kan men leren van Kuifje? Vragen te over. Gelukkig zijn er verschillende lagen in de lectuur van Kuifje, die evolueren naargelang de leeftijd van de lezer. De moeilijkste leeftijdsgroep is de 13- tot 17-jarige, die duidelijk afhaakt. Bij de videospellen proberen we dat op te vangen, (met

BOEK Les tribulations de Tintin au Congo, van Philippe Goddin, uitgegeven bij Moulinsart/Casterman

Hergé Feest!

10/1 - 13.30 uur, Stadhuis Brussel, Gotische Zaal, Debat ‘De Congo van Kuifje’, met onder meer Barly Baruti, Alain Berenboom, Daniel Couvreur, Philippe Goddin, Kalvin Soiresse Njali.

12/1 – 11-20 uur, Galerie Tintin, Grote Zavel 35, Brussel, Expo facsimile’s Kuifje in Congo; 12-13.30 en 16-17.30 uur: superquiz en missiespel; 15.15-16.15 uur: signeeractie auteur Philippe Goddin, Les tribulations de Tintin au Congo;

trouwens heel realistisch en mooi (verwijzend naar zwarte krijgers, red.). Of Hergé wist wat zich op die missieposten werkelijk afspeelde, daar heeft iedereen het raden naar.

Hij had een beperkte documentatiemap, was nooit in Congo geweest.”

Goddin verdedigt de striptekenaar. “Het is als de veronderstelling die iedereen kan maken over zijn grootvader: heeft die toen iets gezien of gedaan? Ik ga van het principe uit dat Belgen die naar Afrika trokken daar elk hun reden voor hadden: er waren de commerçanten, de bouwondernemers die wegen, spoorwegen en ziekenhuizen bouwden, en zij die mensen gingen verzorgen in ziekenhuizen. En er was het missiewerk. Daarnaast ook mensen die zich louter wilden verrijken, ‘in alle legaliteit’ voor de tijdsgeest. Zelfs al betekende dat de grondstofbronnen van het land plunderen ten gunste van België en de multinationals. Het goede en het kwade gingen toen hand in hand.”

In die context wordt het moeilijk om Hergé te plaatsen. Tenzij men de uitdrukking van Traudl Junge-

Humps (1920-2003), de jonge secretaresse van Adolf Hitler, voor ogen haalt: “Jong zijn is geen excuus voor de keuzes die je maakt.” Daar voedt Goddin al meteen het debat: “Hergé maakte humor. Een Kuifje in Congo was maar zijn tweede stripverhaal, dus amper ontwikkeld en doordacht. Kuifje heeft nog geen reflectie op een leven. Hij bekijkt de zaken, maar confronteert zich niet met het volk, gaat hen zelfs niet tegemoet. Daarvoor moeten we wachten tot de De Blauwe Lotus, waar de Japanse invaller in China wel goed geschetst wordt. Zijn maturiteit komt later. Zijn kijk was speels als van een kind, en de vooroordelen behoorden tot zijn tijdsgeest. Hij was wellicht slecht geïnformeerd over de actualiteit zoals die bijvoorbeeld in Engeland werd omschreven over Congo. Maar kunnen we dat een jongeman die begint te werken kwalijk nemen? Het enige wat we kunnen doen, is de jeugd van vandaag toelichting geven bij sommige strips van Hergé, opdat die niet verkeerd zouden begrepen worden.”

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

een nieuw spel dit jaar, red.), al is daar de moeilijkheid dat we geen consumptieproduct willen maken dat maar twee jaar de mode volgt.

We zitten in een proces van sedimentatie en duurzaamheid, om Kuifje levend te houden tot 2050.”

Het Kuifjesjaar zal driehonderd activiteiten en evenementen tellen, al zullen er niet veel in België zelf zijn. Toch start ‘Negentig jaar Kuifje’ in het Brusselse Stadhuis met een stevig debat. Verschillende gastsprekers wagen zich aan diverse standpunten. Een van hen is professor Philippe Goddin. Hij wordt beschouwd als de grootste Kuifje-specialist en is gewezen secretaris van de Stichting Hergé. De auteur plaatst Kuifje en Hergé in hun tijdsgeest. “In mijn nieuw boek Les tribulations de Tintin au Congo leg ik de vinger op de wonde van toestanden die in de 21e eeuw onmogelijk lijken,” zegt Goddin. “Ze zijn gedragsafwijkend, betreurenswaardig en zelfs revolterend. Niet dat ik Hergé zou beschuldigen van enig racisme, wel wil ik helderheid schetsen over de maatschappij van de jaren 1930 van Hergé. Het beeld dat Hergé schetste, is gelukkig niet meer dat van vandaag, als we Kuifje in de sovjets, Kuifje in Congo en vooral Kuifje in Amerika aanhalen.

De context vraagt om verduidelijking.”

In zijn boek haalt Goddin dan ook diverse invalshoeken aan, zoals de clichés en stereotypen van de kolonisatie in de avonturen van de jonge reporter Kuifje. De eerste editie van Congo (in 1930 en 1931) in Le Petit Vingtième, een rechtskatholiek jongerenblad, werd herwerkt uitgegeven als stripreeks in het Nederlands in Het Laatste Nieuws (1940-1941). In Goddins publicatie wordt die voor het eerst gebundeld heruitgegeven in Franse vertaling. “Hergé neemt afstand van de scherpe pen van het eerste uur, zoveel is later duidelijk,” stelt Goddin. Alhoewel het gebruik van de infinitief en de jij-vorm om zwarten aan te spreken – als in ‘toi venir demain’ – zijn komische stripstijl blijft. “We mogen een en ander niet vermengen,” zegt Goddin. “Wat Hergé tekende voor magazines en losse publicaties, was ‘in opdracht’ als tekenaar. Als een missionaris zwarten aanspreekt die houten afgoden vereren, dan kon Hergé dat alleen maar uitbeelden als tekenaar,

Op de Zavel: Afrikaanse food truck, circus Bouglione-wagen, koffietruck …

Info over alle evenementen in 2019: vanaf 10/1 via tintin.com

Philippe Goddin: “Hergé was nooit in Congo geweest (...), hij maakte gewoon humor.”

ILLUSTRATIES © HERGÉ/ MOULINSART 2019

9 JANUARI 2019

I

29

17.01.2019 — 20.01.2019 DANS, MUZIEK, THEATER & INSTALLATIE

Wat (niet) weg is Fien Leysen Huis LOD & Inne Goris I Will Become Someone I Wanna Be SFEER-management & Stien Bovijn Go Figure Out Yourself Ultima Vez & Wim Vandekeybus Rope Ief Spincemaille www.westrand.be www.ccstrombeek.be

Naar een Nederlandstalige secundaire school in Brussel?

SECUND ONDERWAIR IJS S CHOOLJA 2019-20 AR 20

Vind alle info op:

INSCHRIJVENINBRUSSEL.BE Je kind inschrijven in een Nederlandstalige secundaire school in Brussel?

Meld je kind aan op inschrijveninbrussel.be, tussen 7 januari (9 u.) en 1 februari 2019 (16 u.). Meer informatie over de procedure?

Meer informatie over de procedure?

Informatie over het kleuter-, lager en secundair onderwijs? Surf naar inschrijveninbrussel.be.

SCHOOL

inschrijveninbrussel.be

Beeldspraak

Onderzoek naar onopgeloste geboortes

Vroedman

L 6 januari 1965: politieagent Verschueren vertelt hoe hij een vrouw hielp om te bevallen. © PHOTONEWS

aat ons eerlijk zijn.

Tenzij het een al dan niet genetisch gemodificeerd mensenkind in China betreft, of de enige roodharige telg van een eeneiige zesling in een gebombardeerd ziekenhuis in Jemen, interesseert andermans pasgeboren gebroed ons niet. Wie zelf met een baby zit, heeft daarmee al de handen vol.

Wie er één gehad heeft, is blij er eindelijk vanaf te zijn. Wie nog geen kinderen heeft, heeft daar sowieso geen blijde boodschap aan, of is

gewoon jaloers.

Dat zijn trouwens allemaal legitieme sentimenten, en ze verklaren waarom moederhuisbezoeken, doopfeesten en babyborrels zijn uitgevonden. Die maken er namelijk een sociale verplichting van om acte de présence te geven wanneer er een nieuwe mens op aarde wordt verwelkomd. Zo wordt het affront voor de in hun kleine aap gelogeerde ouders vermeden.

Maar als er dus iets uitzonderlijks te melden

valt, kan een geboorte ons eventueel wel boeien. Zo haalden ook begin 2019 weer enkele baby’s de media omdat ze er met die geboorte vroeg bij waren, of omdat ze hun ongenoegen met het gewijzigde systeem van de kinderbijslag lieten blijken. En de foto waar we deze week naar kijken is getuige van een mysterieus kerstverhaal dat in de eerste dagen van 1965 weerklank vond in de gespecialiseerde pers.

Het enige dat we erover weten is dat ene agent de police Verschueren zich op een gegeven moment genoodzaakt zag als vroedman op te treden bij de bevalling van de op dat ogenblik in hevige barensnood verkerende Madame Wisser-Ackermans. Voor de rest laat het opzoekingswerk over deze onopgeloste geboorte alleen maar ruimte voor speculatie. Dat het kind van zijn moeder de naam Millie kreeg bijvoorbeeld, naar de running mate van een verliezende Amerikaanse presidentskandidaat. Die had een antieke baseballknuppel uit een museum gestolen en haalde daarmee de voorpagina van de krant die agent Verschueren over de trapleuning gooide om zich van zijn verloskundige taak te kunnen kwijten. Agent Verschueren had die krant bij zich omdat hij op het moment van de feiten op weg was naar huis na zijn nachtdienst. Op nauwelijks vijfhonderd meter van de krantenwinkel naast het politiebureel was hij er getuige van hoe mevrouw Wisser bij het verlaten van haar woning moest toegeven dat ze het niet

meer zou halen en het alleen niet zou redden.

Nog geen vijf minuten later zat agent Verschueren onderaan de traphal met een kleine jongen in zijn armen. Toen op zijn vraag waar hij meneer Ackermans eventueel kon bereiken geen antwoord kwam, liet hij het daarbij.

De foto is genomen op 6 januari, waardoor de verleiding groot is om de goedige agent te zien als een Jozef-figuur - een tweede vader die er biologisch voor niets tussen zit, maar zijn verantwoordelijkheid opneemt om de Schrift in vervulling te laten gaan.

Met zijn wollen pulloverken kan hij zo de kerststal in.

De reporter speelt dan dezelfde rol als de Drie Koningen, als vertegenwoordiger van de gemeenschap die het in ongebruikelijke omstandigheden ter wereld gekomen kind komt erkennen en verwelkomen.

Maar zoals gezegd zijn dat allemaal speculaties.

De journalist ziet er met zijn hoedje, pen, papier en parka eigenlijk zo stereotiep uit dat het bijna ongeloofwaardig wordt.

De moeder krijgen we niet te zien, de houding van de verloskundige tweede vader komt geposeerd over, en ook de baby in zijn wiegende armen is dermate onzichtbaar dat hij evengoed echt een kind van God zou kunnen zijn.

Als Die Laatste het wil, is dat kind zopas 54 jaar oud geworden. Wie zich meer over dit kerstverhaal herinnert of er zich zelfs in herkent, mag zich altijd melden bij de redactie.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Elke week voorziet Michaël Bellon een oude persfoto van een nieuw onderschrift

— MICHAËL BELLON

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/beeldspraak 9 JANUARI 2019

I 31

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

In mijn hoofd is het altijd 12 beaufort

Anthony Mary aka Mr Donka, kunstenaar

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Tekenen, bricoleren, kunst … het is altijd heel aanwezig geweest in mijn leven. Toen ik zes jaar was en we op restaurant gingen, maakte ik van de placematjes altijd allerlei rare 3D-figuurtjes, of ik tekende ze vol. Mijn vader is ook een groot kunstliefhebber, thuis hadden we een bibliotheek vol kunstboeken en veel schilderijen aan de muur.

Een kunstopleiding bleek geen succes: zes maanden heb ik het volgehouden aan Luca school of Arts. Ik zei vroeger in interviews altijd dat de kunstgeschiedenis er te veel aan was, maar weet je waarom ik het ben afgebold? Omdat de studiebegeleider er verdorie met mijn toenmalige vriendin vandoor ging (lacht). Dat heeft mij echt getekend.

Het heeft tot ongeveer mijn dertigste geduurd vooraleer ik de beslissing nam om van kunst mijn beroep te maken. Twee gebeurtenissen hebben een beslissende rol gespeeld: op mijn 26ste heb ik een zwaar verkeersongeval gehad, waardoor ik mijn rug brak. Zo’n voorval zet een mens aan het denken. Ik stelde me de vraag: wat is er nog mogelijk? Ik denk dat tekenen toen mijn redding was, vooral psychologisch.

De tweede klik kwam er op Ibiza, vijf jaar later. Ik was naar ginder verhuisd omdat ik in België op een dood spoor zat en dacht er te gaan werken als geluidstechnicus voor tuinfeestjes. Dat plan ging om verschillende redenen niet door, maar ik kreeg er de kans om muurschilderingen aan te brengen in een hotelkamer. Mijn eerste grote opdracht! De ontmoeting met het meisje dat de kamer boven mij inrichtte, had misschien nog wel meer impact. Dankzij haar ben ik meer buiten de lijntjes gaan kleuren, ging ik ruwer en impulsiever werken. Daarvoor wilde ik alles altijd veel te precies doen. Resultaat: vroeger maakte ik vijftien schilderijen in vijf jaar, nu maak ik er ongeveer evenveel in drie maanden. Ik ben daarna ook veel meer in series gaan werken. In Ibiza heb ik mijn ‘artistiek reveil’ gekend, zeg maar. Vanaf dan is het redelijk hard gegaan. Op mijn eerste tentoonstelling,

in het Kultuurkaffee van de VUB, heb ik liefst zestig procent van mijn werk verkocht. Maar voorlopig kan ik wel nog altijd geen appartementje huren.

Iedereen denkt dat ik ben begonnen als street artist, maar dat klopt niet. De eerste keer was zelfs een serieuze afgang. Ik had sjablonen gemaakt van Eddy Wally en wilde die aanbrengen op de ruwbouw van de muziekacademie in Dilbeek, en aan de Ring.

Het was acht uur ‘s avonds, ik had bewust een oranje pak aangetrokken om te laten uitschijnen dat ik van de gemeente was. Maar toen ik werd opgepakt, zei de politie: “Maar manneke toch, het is vrijdag, om acht uur zitten die gemeentewerkers al lang thuis.” (lacht) Lap! 250 euro boete en huiszoeking aan mijn been, licht traumatiserend. Sinds een paar maanden heb ik de graffiti wel weer opgepakt, maar dan op plekken waar het is toegestaan, zoals aan de Kunstberg.

Het klopt dat ik graag veel verschillende dingen uitprobeer: assemblages, posters, T-shirts, stickers …

Maar ik voel mij op de eerste plaats een schilder, ik kan meer met de borstel. Wat mij inspireert? Dat is moeilijk te verwoorden, ook omdat het constant in evolutie is. Een ingeving, het werk van een andere kunstenaar, iets uit de actualiteit, een reis … you name it. Vroeger maakte ik zowat alles wat in mij opkwam, nu laat ik de ideeën meer rijpen. Feit is dat ik een rusteloze natuur heb, het is altijd 12 beaufort in mijn hoofd. Storm hierboven. Ik moet gewoon creëren om te overleven, en waarschijnlijk is het ergens ook een vlucht uit de realiteit.

We moeten het nog over Brussel hebben? Wat wil je dat ik zeg? Ik ben een volbloed ketje, hier geboren en getogen. Al woon ik de laatste maanden wel noodgedwongen in het vormingscentrum Destelheide in Dworp, omdat ze onlangs mijn atelier annex studioke in Anderlecht hebben leeggeroofd. Goh, Brussel ja, dat is zoals een lief met wie je al héél lang samenleeft en van wie je niet meer weet waarom je haar nog graag ziet. En toch, als je er te lang van weg bent, moet je terug (lacht). — PATRICK JORDENS

Anthony Mary (36) is geboren in Anderlecht, als zoon van Tony Mary, voormalig directeur van de VRT. Hij volgde zes maanden beeldhouwkunst aan Luca school of Arts en hield het toen voor bekeken. Nu is hij meer dan fulltime beeldend kunstenaar onder de artiestennaam Mr Donka. Vanaf februari loopt er een expo van hem in de Volvo-garage in Zellik: facebook.com/donkaMrart

32

I

9 JANUARI 2019

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D © SASKIA VANDERSTICHELE

9 JANUARI 2019

I

33

Nick Trachet

Brussel en de wereld culinair ontdekt

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Noen

Bij Nieuwjaar horen goede voornemens. Ik heb er nog één voor u. Sommige mensen kunnen dit een trend noemen of een wens, maar het zou weleens gezond kunnen zijn ook. Als we nu onze hoofdmaaltijd weer op de middag gingen nemen?

Eet ’s ochtends als een koning, ’s middags als een prins en ’s avonds als een bedelaar. Deze oude wijsheid komt waarschijnlijk uit Engeland, met zijn grote traditie van ontbijten, maar de moderne tijden hebben het onmogelijk gemaakt.

Misschien zijn we het vergeten, maar het is niet zo gek lang geleden dat bijna iedereen ’s middags warm at, thuis. Hoe deed men dat? Wel, om te beginnen was de vrouw vaker ‘aan de haard’ en dus was er meer kans om vers eten op de middag op tafel te krijgen.

Soms was dat met de hulp van de oudere generatie die

nog onder één dak woonde.

Of er was het huispersoneel, nog zo’n vergeten ambacht.

Maar ook wie uit werkte, kwam ’s middags thuis om te eten. In mijn schooltijd duurde de middagpauze meer dan twee uur. Tijd genoeg om naar huis te fietsen, te eten en naar school terug te keren. Mijn moeder werkte ook uit, maar spurtte onder de noen naar de huiselijke keuken om de aardappelen te schillen, wortelen te krabben en de worst in de pan te gooien. Een gewone familiemaaltijd dus, mét soep en dessertje! Wanneer dat niet kon, dan bleven we op school eten, waar eenzelfde huiselijke keuken werd voorgezet. Leerlingen mochten onder de middag niet buiten wanneer ze niet expliciet naar huis keerden voor de maaltijd.

Op het werk van de volwassenen was er meestal een kantine met warm eten.

Toen de vrouwen massaal naar de werkvloer trokken, werd er in heel wat huisgezinnen thuis zelfs niet meer gekookt. Dat scheelde een stuk in de schoonmaak! Winstbejag en besparingen (twee woorden voor hetzelfde

fenomeen) hebben die kantines doen verdwijnen.

De werknemers kregen dan maar een Ticket Restaurant en het tijdperk van de sandwicherie was daarmee aangebroken. Niet omdat mensen zoveel liever broodjes eten, maar omdat ze daarmee tijd konden besparen. Het zal wel te

ze tot een minimum herleid waardoor de juf sneller weg kan en de dustkes nu al om 15.30 uur worden losgelaten, nauwelijks gevoed. De chipsfabrieken varen er wel bij.

In andere landen is dat niet anders. Ook in Frankrijk en Italië was de warme maaltijd op de

“Het is niet zo gek lang geleden dat bijna iedereen ’s middags warm at, thuis” maken hebben met de ‘voorstedelijke villacultuur’: iedereen wou na het werk zo snel mogelijk weer naar huis, ver van de stad. En zo is men noodgedwongen ’s avonds warm gaan eten, laat op de dag en uit diepvries of blik. Ook op school werd de middagpau-

middag de norm. Maar wij kennen die landen vooral van vakantie en uitgaansleven. De dagelijkse sleur is er dan niet bij en wij hebben een vals idee hoe de mensen daar zelf leven. Enkel in de zomers in het diepe zuiden van Spanje en Italië kookt men traditioneel diep in de

nacht, omdat het er anders te heet is.

Nu suggereert nieuw onderzoek dat de opkomst van obesitas ook weleens te maken zou hebben met het uur waarop we eten. We leven immers met een ingebouwde klok en we zijn van nature geen nachtdieren. Wanneer we ‘s avonds, niet te lang voor het slapengaan, nog een copieuze maaltijd achter de kiezen proppen, reageert het lichaam met ‘Ho! Die energie krijg ik vandaag niet meer verwerkt’ en onze hormonen geven het bevel om onze reserves (vet) verder op te bouwen met de overdadige brandstof. Zo worden we slapend dik.

Het toeval van het dagelijks leven wil nu dat wij hier ‘s middags meestal thuis (kunnen) zijn. Ik ben dus weer overgeschakeld op warme maaltijden koken voor de noen. Dat is wel een ingrijpende aanpassing van de dagindeling, maar mijn huisgenoten lijken eerder tevreden. Ook op restaurant is het ‘s middags beter. De prijzen zijn lager en er is minder volk. Smakelijk.

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/trachet

16.01

BRUZZ Vibe 17.01

Omar Perry & One Root 18.01

Galeuscat 19.01

Nieuwjaarsfeest Fête de Nouvel An www.pianofabriek.be

Big City Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

Volgens het Museum van de Stad Brussel werd er in Brussel al in de middeleeuwen Franse literatuur geproduceerd. Over welke boeken gaat het?

FRED UIT SINT-PIETERS-LEEUW

N

avraag bij het Museum van de Stad Brussel (Broodhuis) leverde niets op, want de museumhistorici lieten weten niet op de hoogte te zijn en het blijft nog even wachten op een nieuwe conservator om ons van antwoord te dienen.

In de middeleeuwen werd in de Brabantse stad Brussel voor het overgrote deel Nederlands gesproken, of toch het ‘Breuselsche Dietsch’ (Nog geen Vloms-Brussels).

Daar heeft mediëvist en oud-rijksarchivaris Paul De Ridder een leven lang aandacht voor gehad. De Brusselaar sprak Nederlands. De omgangstaal in de stadsadministratie was het Nederlands, en zelfs veel langer dan in steden als Brugge of Gent. En de Brusselse rederijkerskamers die de taal als hoogstaande kunst én volkskunst op de kaart zetten, waren eveneens Nederlandstalig.

Remco Sleiderink, hoogleraar Middelnederlandse letterkunde aan

de Universiteit Antwerpen onderstreept die taalverspreiding: “De taalgrens lag grofweg waar die nu nog ligt, ze doorkruiste het hertogdom Brabant van west naar oost, ergens halverwege Brussel en Nijvel. Overal werden meerdere talen gehanteerd, die onderling konden verschillen in status en in gebruik. Welke taal in welke context werd gebruikt, hing af van het aanzien van die taal. Voor Brussel betrof het naast het lokale Nederlands vooral het Latijn en (varianten van) het Frans, en soms zelfs het Duits.

In het algemeen had het Latijn steeds een hoge status als literaire taal in kloosters en kerken, en om de geschiedenis vast te leggen. Toen de adel in de twaalfde eeuw geïnteresseerd raakte in een eigen literatuur lijkt dat aanvankelijk in het Nederlands te zijn geweest. Een avonturenroman als Van den bere Wisselau kwam wellicht in de regio rond Brussel tot stand.”

“Halverwege de dertiende eeuw, toen de Brabantse hertogen steeds vaker in Brussel verbleven, was het aanzien van de Franse koningen (ten opzichte van de Duitse keizers) gestegen. Dat vertaalde zich ook in de literatuur. Franstalige poëzie was in de mode bij de elite. Hertog Hendrik III componeerde zelf Franstalige liederen. Een opmerkelijke liefdesleer, de Puissance d’amour, werd vermoedelijk door zijn zoon, hertog Jan I geschreven. Maar met de komst van Jacob van Maerlant werd het Nederlands als literaire taal opgetild op hetzelfde niveau. In kringen van de opkomende burgerij won het Nederlands aan status en belang. Die ontwikkeling was sterker in Brabant dan in Vlaanderen, dat als graafschap afhankelijk bleef van Frankrijk.”

RIDDERROMANS “De politieke isolatie van het hertogdom Brabant zorgde er in de eerste helft van de veertiende eeuw ook voor dat een mysticus als Jan van Ruusbroec, die het Nederlands gebruikte om genuanceerd over spiritualiteit te spreken, het Nederlands tot verdere ontwikkeling tilde. In Brussel werden voor een groeiend lezerspubliek ridderromans, morele handleidingen en spirituele traktaten in het Nederlands gekopieerd. Voor rijke

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Illustratie uit een kroniek van Jean Froissart, die voor de Brabantse hertog Wenceslas een uitvoerige ridderroman schreef.

Brusselse burgers werd eind veertiende eeuw zelfs de bijbel in het Nederlands vertaald.”

Toch verdween het Frans niet helemaal. Het Brusselse hof op de Koudenberg (nu ondergronds paleis van keizer Karel genoemd) werd een aantrekkingspool voor dichters van heinde en verre. Dat brengt ons bij een tweede boek dat een antwoord geeft op de vraag. Sleiderink: “De beroemde Henegouwse dichter en kroniekschrijver Jean Froissart schreef voor de Brabantse hertog Wenceslas - gehuwd met hertogin Johanna - onder meer een uitvoerige ridderroman waarin hij alle Franstalige liedjes verwerkte die de hertog zelf had geschreven. Hun Prison amoureuse maakt veel duidelijk over de tijdsgeest. (Het begint met: ‘Par bien servir son seigneur acquiert-on profit et honneur’, red.). Pas in de vijftiende eeuw, onder de Bourgondische hertog Filips de Goede (1430) nam het belang van het Nederlands aan het hof weer af, met Franse handschriften die voor de hertog werden geschreven.

— JEAN-MARIE BINST

VOLGENDE WEEK Wat zal er gebeuren met het huidige administratieve centrum van Brussel, zodra het Brucity-centrum af is?

9 JANUARI 2019

I

35

onze nieuwe weekactie karpet madras of piramyd

Esselte brievenbak

diverse kleuren gefestonneerd

Fingerlings rattan wasmand kleuren baby aapje of luiaard diverse hoog model

zwart of transparant kunststof A4

diverse varianten

kunststof

130x190 cm

099

1795 Dreamline luxe hoofdkussen

tijk katoen, vulling polyester vezeldons 1200 gram 60x70 cm

Bodymass whey protein

795 Bref toiletblok

mega pack

vanille

diverse varianten power activ 50 gram 1 kg = 19.80

protein bar chocolade 60 gram

2 kilo

795

0.79

1788 chiazaad 150 gram

Natural Happiness power mix

55 liter

1 kg = 13.17

1 kg = 8.94

1 kg = 5.93

0.89

diverse varianten 200 gram

Grundig datakabel of autolader datakabel: micro-usb, wit, 2 meter autolader: zwart, duo-USB, 12-24V

1 kg = 8.45

099

579

Ziki heren boxer

dames boxershort maten xs-xl 2-pack

uni of print diverse varianten katoen/elastaan maten xs-xxl

2.59

2-pack

169 Dunlop autostoelverwarmer 2 standen 12V ca. 98x49 cm

pittenmix 125 gram 1 kg = 7.12

0.89

Ziki dames sokken diverse dessins katoen/polyester/elastaan maten 35-42

188

339

dekbedovertrekset

200x220 cm

diverse dessins katoen 140x220 cm

240x220 cm

11.95 13.95

magnetisch whiteboard diverse varianten 40x60 cm

3 paar

149

dames sjaal

opbergbox met klemdeksel

diverse varianten acryl, geweven 2-zijdig 180x60 cm

onderbedbox 57x39x17 cm of 39x39x26 cm, 32 liter

795

379 Axe douchegel diverse varianten 1 l = 4.98

400 ml

397

342

199

Aanbiedingen geldig van woensdag 9 januari t/m dinsdag 15 januari 2019.

Altijd op de hoogte blijven van acties en nieuwe producten met onze nieuwsbrief. Meld u aan op action.com/newsletter

Baby Needs babydoekjes sensitive, 4x64 doekjes

4-pack

245 www.action.com

BEVL - Alle prijzen zijn in Euro. Zet- en drukfouten voorbehouden.

995

Wij maken úw keuken!®

SPRANKELENDE NIEUWJAARSDAGEN van 11 t.e.m. 21 januari

N IE U WJA A RS H A PP EN IN G:

zo nd ag 13 ja n. m et ha pj es en dr an kje s

DESIGN – Laminaat

€ 8 800,EXCL BTW

Richtprijs= inclusief levering & plaatsing excl. toestellen en met laminaten werkblad.

NU AL BATIBOUWCONDITIES

GRATIS* toestellen t.w.v.

€ 3000 +

B

Grimbergen

Sint-Genesius-Rode

Vilvoordsesteenweg 397 tel. 02 251 30 64

GISCH EL

+

Waterloosesteenweg 246 a tel. 02 380 30 85

+

EXTRA BATIBOUWKORTING* Waver

Chaussée de Namur 237 tel. 010 45 54 84

ALTIJD OPEN OP ZONDAG - WWW.DOVY.BE

FA

AT

MA-ZA: 9U-19U - ZON- EN FEESTDAGEN: 10U-18U - GESLOTEN OP WOENSDAG

B RIK A

AALST l AWANS (LUIK) l BRUGGE l DENDERMONDE l DOORNIK l GOSSELIES l GERAARDSBERGEN l GRIMBERGEN l HAM l HASSELT l HERENT l IEPER l MAASMECHELEN l MARCHE-EN-FAMENNE l MALDEGEM l MECHELEN l NANINNE (NAMEN) l OOSTAKKER l OOSTENDE (NIEUW) l ROESELARE l SCHOTEN l SINT-GENESIUS-RODE l SINT-NIKLAAS l TIENEN l TURNHOUT l WAREGEM l WAVER

10 JAAR GARANTIE

GEEN VOORSCHOT

Actie geldig van 01/01/2019 tot en met 31/01/2019 bij aankoop van een keuken met minimum 4 inbouwtoestellen van een huismerk. Niet cumuleerbaar met andere acties. Voorwaarden > vraag ernaar in één van onze toonzalen

DB570529L8

DB374215D7

nmbs

Word jij commercieel bediende in Brussel?

Collega’s gezocht met passie voor de reiziger.

DB568388L8

Solliciteer nu via nmbs.be/jobs

Do’s en Don’ts

Surf dan snel naar Streekpersoneel.be/ solliciteren

CV?

DB486404C8

CHAUFFEUR / MAGAZIJNIER VROEGmarkt, rijbewijs B of C Sector groenten en fruit Heer of dame met de nodige werkwilligheid (6 dagen op 7)

Gelieve ons te contacteren op nr. 0475857835

DB568784L8

voor je

zoekt

chauffeurs C & CE, magazijniers én bedienden

JOBDAg

DB571718A9

19januari I 9u30 tot 13u

LOCATIE: koningin astridlaan 14 te willebroek I www.werkbijdistrilog.be

Uw

personeelsadvertentie

hier?

contacteer ons snel op rrs@roularta.be of 051 26 67 89 DB486427C8

ZWANGER IN JAPAN Dé documentaire van het najaar.

Zwangere Guy samen met DJ Umi en LeFtO voor een Japans publiek dat geen woord Nederlands spreekt.

Red Bull Elektropedia legde het vast, BRUZZ zendt het uit.

DB501395D8

Op BRUZZ.be Thee. Fruit. Kruiden.

Heerlijk.

ANTIQUAIR ZOEKT VOOR 2 ANTIEKWINKELS DB571182L8

Alle kwaliteitsbeelden, Chinese vazen, klokken, bronzen…

HOGE PRIJZEN, CASH GELD VRIJBLIJVENDE SCHATTING

0494 26 21 47

ostantix@hotmail.com

Ontdek alle reizen op...

GREEN TEA MANGO CHAMOMILE

DB571747A9

# LOVE

LOCAL

-1 euro op 4x40 cl fles Fuzetea Alle smaken

Shop bij lokale handelaars op www.storesquare.be

BLACK TEA PEACH HIBISCUS

Geldig t.e.m. 28/02/2019 DB561012K8

Enkel geldig op de originele papieren versie, met uitsluiting van alle elektronische media en reproducties. Enkel geldig in België en GH Luxemburg. Onmiddellijk aftrekbaar aan kassa. Één bon per gezin en niet cumuleerbaar. Bericht aan de HH. Handelaren: deze bon geldt enkel bij aankoop van het vermelde product. Coca-Cola European Partners Belgium bvba behoudt zich het recht voor de terugbetaling te weigeren bij gebrek aan voldoende aankoopbewijzen. Bonnen terug te sturen vóór 31/05/2019 naar Coca-Cola European Partners Belgium bvba c/o HighCo Data, Kruiskouter 1, 1730 Asse voor controle en terugbetaling.