BRUZZ actua - editie 1629

Rubrieknaam

#1629 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

12 | 09 | 2018

DE PITBULL in NORA SLEIDERINK JONGE BRUSSELSE BIJT VAN ZICH AF

+

MOBILITEIT ‘ Zich in Brussel verplaatsen is voor niemand nog leuk’ Komt het nog goed tussen de automobilist en de fietser?

Hoe krijgen we het verkeer weer vlot?

Vier trambestuurders over hùn Brussel

© SASKIA VANDERSTICHELE

BOÏNG

Goed verzekerd voor Brussel ?

In Brussel is een ongeluk snel gebeurd : twee auto’s die botsen, een val met de fiets, een bal die door een ruit vliegt… Het is niet altijd makkelijk om te weten wat te doen in dergelijke situaties. Precies daarom stellen de experten van KBC Brussels u KBC Brussels Assist voor, een app die het u mogelijk maakt online een ongeval aan te geven, uw verzekeringsmakelaar te contacteren of foto’s van de feiten op te slaan. www.kbcbrussels.be/verzekeren V.U. : KBC Group NV, Havenlaan 2, 1080 Brussel, België. BTW BE 0403.227.515, RPR Brussel.

2018-021-KBC BR-Insurance campaign_BRUZZ_215x290_NL.indd 1

13/08/18 12:23

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

BRUNO GENIN, KARDINAAL MERCIERPLEIN

“Ik was houthakker in de Gaume, een prachtige streek in Belgisch-Lotharingen. Voor de liefde ben ik naar Brussel gekomen. Ze vertrok, maar ik vond iemand anders en bleef in de hoofdstad. Ik werd glazenwasser op grote hoogtes.

Sinds mijn auto-ongeluk in 1976 ben ik niet meer zo goed ter been. Vorig jaar viel ik op mijn knieën en sinds dan zit ik een rolstoel. Met kine hoop ik binnen zes maanden weer te stappen. De claxon dient enkel voor de kinderen op de stoep. Auto’s horen me toch niet. Vroeger zat ik de prachtigste wouden, nu zit ik hier tussen de stenen.”

9 SEPTEMBER 2018

I

3

Inhoud FLITS

COLOFON

10

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

Franse sterarchitect Jean Nouvel stelt ontwerp voor

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 25 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw.

Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

DOSSIER MOBILITEIT

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, sales@bruzz.be, 02-650 10 61 DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

16

Vijf oplossingen

20

Analyse

22

Reportage

27

Trend

ALGEMENE DIRECTIE

Jo Mariens HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs WEEKBLAD

Steven Van Garsse (chef) COORDINATIE UIT

Gerd Hendrickx EINDREDACTIE

Karen De Becker VORMGEVING

Heleen Rodiers (art director), Ruth Plaizier KERNREDACTIE

Jean-Marie Binst, Gerd Hendrickx, Bettina Hubo, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Hilke Andries, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Jasper Croonen, Roel Daenen, Céline Emmerechts, Patrick Jordens, Luc Joris, Tom Peeters, Jasmijn Post, Niels Ruëll, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden

Congrescentrum aan de Heizel

Hoe krijgen we het verkeer weer vlot?

Kunnen fietsers en automobilisten nog door één deur?

Trambestuurders aan het woord: Liefde voor de rails

De elektrische step is de nieuwste hype

© STEVE

KALENDER UIT

Sam De Ryck

16

VERTALING

Johan Arblaster, Martin McGarry FOTOGRAFEN

Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

27

ILLUSTRATOREN

Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Wide Vercnocke, Jurgen Walschot Info voor kalender sturen naar/ Envoyez vos infos à publier dans le calendrier à / Send event details to

VISITBRUSSELS Koningsstraat 2 Rue Royale 1000 Brussels/Bruxelles 02-549.50.95, info@agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

DE VERHALEN 12

Dit magazine staat ook online issuu.com/bruzz.be © IMAGEDESK

Spreektijd

Nora Sleiderink (22): 'Ik gehoorzaam niet graag'

Edito

Slechte wil

03

Chou de Bruxelles

05

Edito

08

In beeld

29

Opinie

31

Celia Ledoux

32

Enfant Terrible

35

Nick Trachet

36

Big City

12

Het kon niet treffender vorige week.

Terwijl burgemeester van de stad Brussel Philippe Close (PS) en onderwijsschepen Faouzia Hariche (PS) een gloednieuwe Franstalige school openden in Neder-Over-Heembeek, sijpelde hier op de redactie het bericht binnen dat het plafond van de Nederlandstalige stadsschool Anneessens-Funck naar beneden was getuimeld. Waterinsijpeling. De leerlingen zullen een tijd les moeten volgen op locatie.

Het is symptomatisch voor het Nederlandstalig stedelijk onderwijs in Brussel, en bij uitbreiding in de rest van Brussel: de Vlamingen zijn quantité négligeable. In de stad Brussel kampen alle Nederlandstalige scholen met meer of minder infrastructurele tekorten. Dat blijkt uit verhalen die hier op de redactie belanden.

Dat blijkt ook uit de inspectieverslagen van de Vlaamse Gemeenschap.

In 2014 kondigde de toenmalige schepen Ans Persoons (SP.A) trots aan dat er een gloednieuwe Nederlandstalige school zou komen in de Vijfhoek. Zoals afgesproken in het bestuursakkoord. De Zenneschool zou in september 2018 de deuren openen. Vandaag blijkt dat de eerste stap, de indiening van de bouwvergunning, nog maanden op zich kan laten wachten. Als de school in september 2020 open kan, dan zullen we blij mogen zijn.

Toegegeven, wie naar de cijfers kijkt, ziet dat de lokale besturen het nog niet zo slecht doen. De Brusselse gemeenten doen wel degelijk moeite om Nederlandstalig onderwijs aan te bieden. In de stad Brussel draait het aantal Nederlandstalige leerlingen in het gemeentelijk

onderwijs rond de tien procent, in het hele Brusselse Gewest is dat marktaandeel 12,5 procent. Dat komt zowat overeen met het aandeel Nederlandstaligen in Brussel. En dan is er nog Défi-gemeente Schaarbeek. Daar opende zopas de tweede Nederlandstalige gemeenteschool.

Toch is er weinig reden om te juichen. Ten eerste omdat de aandacht voor het Nederlandstalig onderwijs zeer ongelijk verdeeld is over de negentien lokale besturen. Sommige gemeenten voeren geen klap uit, en investeren intussen massaal in het Franstalig onderwijs. Zoiets heet: de verfransing aanhouden op kosten van de Nederlandstalige belastingbetaler.

Ten tweede omdat de 12,5 procent belachelijk weinig is in verhouding met het totale marktaandeel van het Nederlandstalig basisonderwijs in Brussel. Dat schommelt rond de 22 procent. Een inhaalbeweging is dus zeker gerechtvaardigd.

Wie naar het socio-economisch profiel van de Brusselse bevolking kijkt, weet dat er één beproefde remedie is om het tij te keren: massaal in onderwijs investeren.

De lokale besturen mogen daarbij het Nederlandstalig onderwijs niet uit het oog verliezen. Hier is dus een belangrijke taak weggelegd voor de toekomstige Vlaamse schepenen.

Want de gemeentebesturen hebben vaak de beste kaarten om de bouw van een nieuwe school vlot te krijgen. Ze hebben er de terreinen voor in handen en kunnen de bouwvergunningen faciliteren.

Tenminste als ze van goede wil zijn.

BRUZZ | VOORAF

RUBRIEKEN

— STEVEN VAN GARSSE

© SASKIA VANDERSTICHELE

12 SEPTEMBER 2018

I

5

stoemp!

Bru sse lse Caféc onc er ten

gratis!

DI 18 SEP

STOEMP! ON TOUR

Boucan & Sparrow

Bar Eliza – 20u

DO 20 SEP

Stef Kamil Carlens (solo)

Het Goudblommeke In Papier – 21u

DO 27 SEP

BRUSSEL BROST

TheColorGrey, Blu Samu, Danny Blue & The Old Socks, Indigo Mango, AliA b2b Mambele, Red Stags, Very Disco

Tour & Taxis – 13u

DI 02 OKT

Static Party Poses (Album Launch)

Archipel – 21u

VR 05 OKT

BASSIN RECORDS PRESENTS

Ozferti (Live), Tsugi, Yassassin, Beatsforbeaches, Ezzy, Koolbear (Live), Wifi Mandela

Kumiko – 21u

DI 09 OKT

Okkupeerder & Grover

Novanois – 18u

(i.s.m. GC De Kriekelaar & LUCA School of Arts)

WO 10 OKT

Bert Dockx

Beursschouwburg – 21u

WO 17 OKT

DO 18 OKT

ODISEE & KUL CAMPUS KICK-OFF

Borokov

– 18u

STOEMP! DELUXE: BRUSSELSTUUB

CPTN Töbie, Fake The Effort, Bosum, Rollmops, Julie Benwa

RITCS Café – 20u

DO 25 OKT

Mooneye

Merlo – 21u

WO 07 NOV

The Calicos

Monk – 21u

DO 08 NOV

Esinam

Bar Du Matin – 21u

DI 13 NOV

VR 16 NOV

STOEMP! VAN DE CHEF

Pascal Deweze (solo) & The Leslies - Le Coq

– 20u30

REBEL UP! PRESENTS

Babylon Trio & Sebcat

De Koer – 21u

ZA 17 NOV

STOEMP! ON TOUR VERSCHOLEN KLANKEN PRESENTS

Sparrow, DK & Boucan

De Kruitfabriek – 20u

stoemplive.be

Flits

Nieuws heet van de naald

‘Bredere Ring compenseren met ontharding’ Woensdag proberen de negentien Brusselse burgemeesters een gezamenlijk standpunt te formuleren over de herinrichting van de Ring rond Brussel. Brussels bouwmeester Kristiaan Borret vindt alvast dat er netto geen vierkante meter asfalt bij mag komen. — LAURENT VERMEERSCH

Voor de herinrichting van de Ring mag voor bouwmeester Kristiaan Borret geen bijkomende ruimte worden opgeofferd.

XXXX

A

Wilderbos in de steigers De instandhoudings- en renovatiewerken aan de houtconstructies in het Wilderbos in Sint-Agatha-Berchem gaan eindelijk van start. Het park en bos van ruim acht hectare werd in 1991 voor een beheersconcessie van 99 jaar aan Brussel Leefmilieu overgedragen door de gemeente. Al in 2014 bezorgde de gemeente een rapport aan de beheerder om noodreparaties uit te voeren. Na een lange administratieve procedure en vertragingsproblemen, zoals een aannemer die in gebreke bleef, starten nu de werkzaamheden. Vooral de vlonders, passerellen, relingen, loopbruggen en de pergola het halfnatuurlijk gebied hebben na ruim twintig jaar hun beste tijd gehad en zijn aan vervanging toe. Ook een veertigtal zieke of gevaarlijke bomen worden geveld. Verder krijgt de vijver, begeerd door salamanders en bruine kikkers, een grondige reinigingsbeurt. De werken kosten 208.000 euro en duren tot januari 2019. JMB

BRUZZ | VOORAAN

BOUWMEESTER PLEIT VOOR NULBALANS VERKEERSASFALT

© PHOTONEWS

ls we de Ring rond Brussel verbreden, moeten we dat compenseren door bestaande stukken weg te ontharden.

Dat principe verdedigt bouwmeester Kristiaan Borret in een advies dat hij afgelopen zomer instuurde tijdens de publieke raadpleging over de zogenoemde start- en procesnota voor de herinrichting van de Ring tussen Groot-Bijgaarden en Sint-Stevens-Woluwe.

Borret pleit voor wat hij noemt een nulbalans verkeersasfalt. “Dat betekent eenvoudigweg dat er voor elke vierkante meter verkeersasfalt die wordt uitgebreid, er elders een vierkante meter moet verdwijnen,” leest zijn advies.

De bouwmeester kant zich niet tegen de door Vlaanderen beoogde scheiding van doorgaand en lokaal verkeer, maar vindt een verdere verharding onverantwoord. “Bijkomende ruimte opofferen aan autoverkeer is binnen een hedendaagse duurzame visie op mobiliteit en stadsontwikkeling geen gepast antwoord meer.”

De compenserende ontharding moet volgens Borret gebeuren binnen de perimeter van het project. “Op sommige plekken zouden pechstroken smaller kunnen worden, of ongebruikte op- en afritten verdwijnen,” zegt de bouwmeester. “Ook de bouw van ecoducten zou als compensatie kunnen gelden. We moeten streven naar een duurzaam ruimtegebruik en we weten dat elke vierkante

meter die we vandaag verharden moeilijk te ontharden is in de toekomst.”

De bouwmeester trekt een parallel met bouwprojecten die streven naar een nulbalans grondverzet.

“Dat betekent dat we afgegraven grond hergebruiken op de site, bijvoorbeeld om een heuveltje aan te leggen. Het gaat om een duurzaamheidsprincipe.”

POLITIEK GEVOELIG De herinrichting van de Ring ligt politiek erg gevoelig in Brussel. Gemeenten zoals Jette en Vorst, waar de groenen mee besturen, hebben zich al duidelijk uitgesproken tegen de plannen.

Vanuit het Brusselse schepencollege kwamen dan weer tegenstrijdige geluiden en ook het Brussels Gewest slaagt er maar niet in met één stem te spreken.

De Bouwmeester formuleerde een advies en dat deed ook de milieuadministratie Leefmilieu Brussel. Planningsbureau Perspective en Brussel Mobiliteit spraken zich tot nu toe echter niet uit en de regering houdt zich al een hele legislatuur op de vlakte. Minister-president Rudi Vervoort (PS) beperkt zich doorgaans tot het vragen van meer inspraak.

De negentien gemeenten proberen woensdag nog eens de violen te stemmen. Het dossier komt dan op tafel van de Conferentie van Burgemeesters.

Naar de markt met Bruksel Brukselbinnenstebuiten, Klare Lijn, Korei, Muntpunt en Cactus Brussel à Vélo slaan tussen 22 en 30 september 2018 de handen in elkaar om de Brusselse markten te verkennen - en te promoten.

En dat geeft best pas als je het aantal markten en de verscheidenheid aan markten overschouwt. Het verhaal dat u te horen krijgt gaat niet alleen over de koopwaar die er verhandeld wordt - vlees, antiek of bioperen, zeg maar - maar ook over de samenhang tussen buurt en markt. De verenigingen baseren zich op een studie over de typologie van markten van Benjamin Wayens van de ULB. Er zijn tochten te voet en per fiets, in het Nederlands, Frans en Engels. Een voorbeeld: Bruksel bezoekt de markten van Sint-Gillis, Bockstael en ‘den Abattoir’. Vanaf donderdag meer details op bruzz.be. DV 12 SEPTEMBER 2018

I

7

8

I

12 SEPTEMBER 2018

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

Streetart in de supermarkt Ooit een rolschaatsbaan, jarenlang een supermarkt en nu het terrein van het internationaal streetartplatform Strokar Inside: ziehier de Delhaize Molière aan de Waterloosesteenweg nieuwe stijl. Het pand zou gesloopt worden en plaats moeten maken voor appartementen, maar de buurt protesteerde en de bouwaanvraag werd geweigerd. Supermarkt versie 4.0, noemen de initiatiefnemers van Strokar het zelf, met tientallen internationale streetartartiesten die de vijfduizend vierkante meter onder handen namen, vaak met verwijzingen naar de rijke geschiedenis van het pand. Š SASKIA VANDERSTICHELE

12 SEPTEMBER 2018

I

9

De week

Terugblik op het nieuws

5000

Transmigranten

Arabisch

Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) en staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) kondigen aan dat het gesloten centrum 127bis in Steenokkerzeel hét nationaal administratief centrum voor transmigranten wordt. Illegalen op doortocht in Brussel, Vlaanderen en Wallonië zullen hier terechtkomen.

Gazet van Jette, het magazine van het Jetse gemeenschapscentrum Essegem, publiceert - niet voor het eerst - een artikel in het Arabisch. Vlaams Belang zegt een klacht te zullen indienen bij de Vaste Commissie voor Taaltoezicht.

Union en KV Mechelen moeten na de knokpartij van afgelopen zondag in het Joseph Marienstadion elk al minstens 5.000 euro boete betalen. Die sanctie legt de Pro League, de vereniging van de profclubs, op. De match ontspoort in de slotfase waarbij Lucas Bijker (KVM) en Serge Tabekou (Union) allebei van het veld werden gestuurd na een schermutseling aan de zijlijn.

BRUZZ | DE WEEK

FRANSE STERARCHITECT STELT ONTWERP CONGRESCENTRUM VOOR

‘Eindelijk een gebouw van Jean Nouvel’ Op de plek waar nu het metrostation Heizel staat, moet tegen 2024 Neo 2 verrijzen, een congrescentrum voor vijfduizend man en een viersterrenhotel. Architect Jean Nouvel liet zich voor zijn ontwerp inspireren door de omgeving van de Heizelvlakte. — BETTINA HUBO © CFE/COFINIMMO

In juli was al bekendgemaakt dat Brussel-Stad en het Gewest, verenigd in de cvba Neo, het project Neo 2 hadden toegewezen aan het consortium bestaande uit bouwgroep CFE en vastgoedgroep Cofinimmo, met als architect de internationaal vermaarde Jean Nouvel. Afgelopen vrijdag kwam de Franse sterarchitect in Paleis 12 zijn ontwerp toelichten. Nouvel tekende in het verleden spectaculaire gebouwen zoals het Institut du Monde Arabe in Parijs en de Torre Agbar in Barcelona. In Charleroi bouwde hij een nieuw politiekantoor.

In Brussel werd de meester met veel égards ontvangen door minister-president Rudi Vervoort (PS) en Brussels burgemeester Philippe Close (PS). “Eindelijk zal Brussel een gebouw hebben van Jean Nouvel,” zei Close trots. Acht jaar geleden maakte de Fransman al een ontwerp voor een nieuw Zuidsta10

I

12 SEPTEMBER 2018

tion, maar dat project ging uiteindelijk niet door. Na een wedstrijd die maar liefst vier jaar in beslag nam, krijgt hij nu toch de kans om zijn stempel op Brussel te drukken.

Het congrescentrum en het hotel worden één gebouw, de Brussels Pavilion Gardens, dat neergezet wordt boven op de metrosporen van station Heizel. De ingang van dat station wordt dan ook verplaatst.

Het terrasvormige congrescentrum zal vier verdiepingen tellen.

Bovenop wordt een toren neergezet met 250 hotelkamers. Op de

Architect Jean Nouvel.

vijftiende en hoogste verdieping is een panoramarestaurant gepland.

Nouvel vertelde dat hij zich voor de Pavilion Gardens liet inspireren door de omgeving van de Heizel, met het Atomium en de bomenrijen. De architect ontwierp een soort enorme serre, een constructie van glas en staal. Zowel binnen als op de terrassen buiten komen er bomen.

RITME EN LICHT Voor de gevel gebruikt Nouvel verschillende soorten beglazing.

“We spelen met ritme en herhaling, en ook met licht en het effect van lichtbreking,” aldus de architect.

Binnen zal het congrescentrum verschillende zalen omvatten die kleiner of groter kunnen worden gemaakt. De grootste zaal biedt plaats aan 5.000 congresgangers.

“Het podium kan ofwel in het

midden ofwel vooraan staan, dat is uniek,” zegt Marie Moignot van architectenbureau MDW, de Belgische partner van Nouvel.

Volgens burgemeester Close zal Neo 2 tegen 2024 klaar zijn, een jaar na het megashoppingcenter van Neo 1. Of die timing gehaald wordt, hangt af van de uitkomst van de lopende en nog te verwachten beroepsprocedures tegen de plannen. Close verwacht niet dat die procedures roet in het eten zullen gooien. Volgens hem wordt het stedenbouwkundig attest voor Neo 1 nog deze maand afgeleverd, zodat de vergunning meteen daarna kan worden aangevraagd.

Hoe de Pavilion Gardens betaald worden? Het hotel is een zaak van de privé. CFE/Cofinimmo financiert de bouw en zal het hotel later uitbaten. Hiervoor wordt een beroep gedaan op NH Hotels.

Vermiste gevonden

School dicht

Voetgangerszone

De federale politie doet donderdag een oproep naar een vermiste jongeman van 21 jaar, die het laatst gezien werd aan de ULB-site aan de Rooseveltlaan. Zondag treffen wandelaars in het Zoniënwoud zijn lichaam aan. Een autopsie moet de doodsoorzaak vaststellen.

Het instituut Anneessens-Funck sluit vrijdag voor drie dagen de school. Een plafond van een klas stort donderdagnacht in. Er zijn geen gewonden. Op maandag moet een vijftigtal kinderen les volgen in het Zuidpaleis.

Als protest tegen de aanslepende werken én om het voortbestaan van de kleinhandel in de voetgangerszone van de centrale lanen te garanderen, verzamelen zaterdag honderd actievoerders aan het Fontainasplein.

Initiatiefnemer is het restaurant Jour de Fête, dat klaagt over de gebrekkige steun van het stadsbestuur.

Jean Nouvel kwam in Brussel zijn ontwerp voor Neo 2 toelichten.

Brussel luistert weer als Antwerpen spreekt BRUZZ | DE WEEK

ANTWERPS BURGEMEESTER EN N-VA-VOORZITTER BART DE WEVER denkt ‘in alle bescheidenheid’ dat hij daar een groot aandeel in heeft (in ‘De Zondag’)

Cartoon

Kim Duchateau en Wauter Mannaert wisselen elkaar af voor hun kijk op de week

Het Congrescentrum daarentegen wordt betaald door de Brusselse overheden, maar niet meteen. Het consortium prefinanciert de bouw.

“Pas als het klaar is, zal Neo cvba beginnen met de terugbetaling, in de vorm van een huur gedurende twintig jaar. Wij blijven instaan voor het onderhoud. Na twintig jaar wordt de Brusselse overheid eigenaar voor één euro,” zegt Fabien De Jonge van CFE. Brussel-Stad en het Gewest maakten hiervoor een spaarpotje waarin ze elk 167 miljoen euro stoppen. Stad Brussel gebruikt hiervoor de erfpachtvergoeding die de promotor van Neo 1 zal moeten betalen. Het Gewest zal er twintig jaar lang jaarlijks ruim 8 miljoen in steken. De spaarpot dient ook voor de aanleg van wegen en groene zones en de bouw van een sportpark.

12 SEPTEMBER 2018

I

11

‘Ik gehoorzaam niet graag’

Nora Sleiderink, jonge Brusselse, bijt van zich af

Nora Sleiderink Geboren in Elsene 22 jaar oud Studeert rechten aan de KU Leuven Opmerkelijk: was hoofdredacteur van Veto Bekend van: Twitter en haar clinch met minister Sven Gatz

12

I

12 SEPTEMBER 2018

Spreektijd

Met een compleet gebrek aan respect voor gezag tackelt Nora Sleiderink, Brusselaar, rechtenstudent en opkomend journalistiek talent, grote politieke namen zoals Sven Gatz en Theo Francken op Twitter en op televisie.

“Tegelijk pleit ik voor meer vergevingsgezindheid. De mens zegt niet de hele tijd doordachte dingen.”

— MAARTEN GOETHALS, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

Waarom?

NORA SLEIDERINK: Omdat een

cordon médiatique even lui is als het klakkeloos overnemen van wat Schild & Vrienden zegt.

Bovendien, het gaat niet om een marginaal fenomeen, maar mogelijk om de hoogste, potentiële elite van het land. Van Langenhove zat in de raad van bestuur van de UGent. Alt-right weet trouwens zonder de reguliere media ook haar boodschap te verspreiden. Dus ligt de taak van de klassieke media erin om kritische kanttekeningen te plaatsen, bijvoorbeeld via een interview.

Begrijpt u de aantrekkingskracht van Schild & Vrienden?

SLEIDERINK: Deels. De radicaliteit

Wat ook opviel tijdens uw hoofdredacteurschap van ‘Veto’: de vele maatschappelijke onderwerpen.

Zoals seksisme onder studenten.

Zoals gender. De focus lag minder op het universitaire nieuws.

aankaarten die beleidsmakers weleens durven te vergeten.

Een beetje zoals in de tijd van De Morgen: de krant die u een geweten schopt?

SLEIDERINK: Eerder het bewustzijn vergroten, aanscherpen. Zowel dat van het bestuur van de universiteit, als dat van de student.

Is de huidige generatie twintigers niet ‘woke’ dan, op een hyperbewuste manier ethisch?

SLEIDERINK: Sommige stemmen zeggen inderdaad dat jongeren van

“Terug naar Brussel verhuizen, naar het centrum, was een fantastische beslissing die me gelukkig maakt en die me rust schenkt” NORA SLEIDERINK OUD-HOOFDREDACTEUR VETO

SLEIDERINK: Dat gebeurde spontaan.

Toen ik kandidaat-hoofdredacteur was, stelde ik mezelf de vraag: waarom wil ik aan journalistiek doen? Wat drijft mij? En dan bleek ik vanzelf bij het maatschappelijke uit te komen. Een gevoeligheid die heel de redactie deelde.

De meerwaarde van Veto, en eigenlijk van elk studentenblad, ligt in de geëngageerde toon. Een nationale krant moet meer terughoudend blijven, de feiten presenteren. Een blad van en voor studenten kan net iets assertiever uit de hoek komen. En kan onderwerpen

mijn leeftijd racisme en seksisme niet meer dulden. Voor een beperkt aantal klopt die vaststelling. Maar de grote groep studenten ligt daar niet extreem hard van wakker, lijkt daar ook niet extreem gevoelig voor.

Welnu, die bereiken, daarin ligt de functie van Veto.

Gaat u sowieso de journalistiek in? U krijgt nu al het etiket van ‘prille pitbull’.

SLEIDERINK: Toegegeven, een leuke

beschrijving. Maar ik vind het toch vooral bizar dat een samenleving en de media het verwonderlijk vinden

SLEIDERINK: Zo Vlaams, die opmerking. Om dat meteen als het summum van anarchie te zien. In Nederland zou ik niet opvallen.

Eigenlijk moeten veel meer jongeren politici ter verantwoording roepen, wat overigens nog nooit zo makkelijk ging met een twitteraccount.

U moet het allicht een leuke tijd vinden. Al die debatten. Al die tegenstellingen. Al die polemiek.

SLEIDERINK: Het is inderdaad een interessante tijd. Aan de ene kant is daar die gigantische informatiestroom, waaraan eenieder zich kan laven, om vervolgens positie te kiezen. Aan de andere kant lijkt alles zo complex, en de impact om de grote lijnen te verkleinen tegelijk zo gering. En wat het extra moeilijk maakt: alle antwoorden van het spectrum zijn gekend.

Hoe te wegen dan op het maatschappelijke debat?

SLEIDERINK: Niet door oplossingen aan te reiken, maar door problemen op te werpen. Wie rond een bepaald onderwerp de nodige aandacht kan creëren, die bepaalt de teneur en de krantenkoppen. Dat is impact hebben vandaag. Neem abortus.

Door het opnieuw te problematiseren, zoals onlangs gebeurde, krijgt het relevantie. Klimaat krijgt in mijn ogen dan weer niet de nodige aandacht tussen de vele duizenden debatten. Frustrerend.

Frustratie die u dan weer op Twitter gooit, zonder dat het veel verschil uitmaakt.

SLEIDERINK: Ik hoop natuurlijk het tegendeel, maar vaak blijft het bij een soort continue ‘woordkots’.

Daarmee worstel ik wel: wat kan ik eraan doen? Wat helpt het dat ik

▲

ervan. De ondoordachtheid ervan.

Het duidelijke concept van mannelijkheid en seksualiteit. Dat spreekt

jongeren als levensstijl aan.

Onderhuids speelt een angst voor onduidelijkheid, chaos, gebrek aan zekerheden, als gevolg van een samenleving in transitie. Veel evidenties verbrokkelen, onder andere door het feminisme, en dat schept verwarring. Ik zie Schild & Vrienden daarom als symptoom.

Theo Francken. Sven Gatz. Zuhal Demir. U ontziet ze niet op Twitter, of op televisie. Opboksen tegen gezag: geniet u daarvan?

BRUZZ | DE VERHALEN

E

en ontzettend moeilijk dilemma, zo noemt Nora Sleiderink haar keuze om destijds Dries Van Langenhove in het Leuvense studentenblad Veto te interviewen. Na de Pano-reportage over Schild & Vrienden vorige week ligt zowel de groep onder vuur, als de media die hen een forum gaven.

Met dezelfde meedogenloosheid waarmee ze tegenstanders aanpakt die racisme, seksisme of kolonialisme goedpraten, neemt ze nu haar eigen beslissing onder de loep. “Veto heeft altijd getracht met een kritische blik naar extremen te kijken,” zegt de gewezen hoofdredacteur, die onlangs de fakkel doorgaf. “Wat inderdaad niet wegneemt dat het blad in februari een neofascist aan het woord liet. Maar ik sta nog altijd achter die keuze.”

dat een 22-jarige een mening verkondigt die ingaat tegen wat machthebbers zeggen. Dat lijkt me nochtans de evidentie zelve.

Maar om op je vraag te antwoorden: ik weet het nog niet. Journalistiek lijkt wel mijn ding. Maar soms heb ik het gevoel dat ik nog veel te weinig weet om met verstand van zaken te kunnen schrijven. De kwestie stelt zich nog niet. Eerst afstuderen.

12 SEPTEMBER 2018

I

13

Nora Sleiderink

▲

Waarom koos u eigenlijk voor rechten als opleiding aan de KU Leuven?

weet dat het slecht gaat met derde wereld? Of dat uitbuiting nog steeds bestaat? Hoe kan ik dat in godsnaam concreet oplossen?

Of dichter bij huis: straatintimidatie. Ik woon nog maar een paar weken in Brussel, en ik kan nu al niet meer bijhouden hoe vaak ik er slachtoffer van werd. Echt, de hele tijd: mannen die mij willen aanspreken, mij willen aanraken, mij achtervolgen en lastigvallen. Ik voel me fysiek niet onveilig, maar het is denigrerend. Twee dagen geleden nog: een man grijpt me bij mijn kont.

Ik draai me kwaad om en hij kijkt me laconiek aan. Erger nog: hij begint me vierkant uit te lachen wanneer ik ermee dreig de politie te bellen. Dan ben je machteloos. Want het gaat om dominantie, alsof hij wil zeggen: gij zijt maar een vrouw.

Veel politici studeerden rechten.

Mocht journalistiek niets worden, ziet u zichzelf in de politiek gaan?

SLEIDERINK: Neen. Nooit.

Wegens de verantwoordelijkheid?

SLEIDERINK: Neen, wegens te vermoeiend. Het lijkt me ook niet boeiend, de hele tijd toneel moeten spelen. Zeker in een particratie als België, waar een politicus als een marionet de partijlijn moet volgen.

En waar de partijlijn nog eens bepaald wordt door een ander zijn partijlijn, enzovoort. Bovendien gehoorzaam ik niet graag.

BRUZZ | DE VERHALEN

Hoe zou u het aanpakken?

SLEIDERINK: Lokagentes inzetten. En het idee bijschroeven dat zo’n gedrag niet typisch tot Brussel behoort. Wie dat denkt, maakt deel uit van het probleem. En voor alle duidelijkheid: het gaat heus niet alleen om de typische daders, die iedereen in gedachten heeft. Maar evengoed om blanke, rijke vijftigplussers.

Daarom dat u tweette: ‘God, mannen worden zo kut als je lacht op straat.’

Waarom dat onnodig veralgemenen?

SLEIDERINK: Kijk. Dat mannen dat veralgemenend vinden, kan ik begrijpen. Maar dat vind ik veel minder problematisch dan het naakte feit dat ik word lastiggevallen.

Bij veel getuigenissen gaat het trouwens vaak zo: omdat niet alles volledig klopt, moet plots het slachtoffer zich verantwoorden, en niet de dader.

En zeker in tijden van sociale media geldt die vaststelling, waar tweets van jaren geleden ineens tot controverse leiden en de geloofwaardigheid van de persoon in kwestie moeten onderuithalen.

SLEIDERINK: Zoals bij Jihad Van Puymbroeck (die socialmediaredacteur bij de vrt werd, red.). Twitter veroorzaakte op dat vlak een vreemde tegenstelling: nog nooit werden jongeren zo hard gepusht om kleur te bekennen, nog nooit werden diezelfde jongeren zo hard aangepakt eenmaal kleur bekend.

Als we dit twittertijdperk willen overleven, pleit ik daarom voor 14

SLEIDERINK: Omdat ik niet kon kiezen. Omdat ik zoveel wilde doen.

Ik ben blij met de keuze, want de opleiding geeft een brede kijk op de samenleving. Ik voel de passie voor het vak groeien.

I

12 SEPTEMBER 2018

U staat op uw vrijheid. U wil kunnen zeggen wat u denkt. Bij delen van rechts bestaat nochtans de opvatting dat de gedachtepolitie onze taal filtert en aan banden legt. Terecht die bekommernis?

“Vrijheid van meningsuiting komt met een zekere verantwoordelijkheid. Woorden hebben een effect” NORA SLEIDERINK OUD-HOOFDREDACTEUR VETO

vergevingsgezindheid, en moeten we leren aanvaarden dat niet iedereen de hele tijd doordachte dingen zegt.

Zo werkt de mens nu eenmaal niet.

Ook uw vader - hoogleraar Remco Sleiderink - tweet actief. Het lijkt soms op een familiebedrijfje, zeker als jullie samenspannen.

SLEIDERINK: Soms stuur ik hem weleens een bericht met de mededeling: like eens mijn laatste tweet. Of omgekeerd. Dat hij vraagt om iets te retweeten naar mijn volgers.

En uw moeder?

SLEIDERINK: Die houdt ons in de gaten via een anoniem account. (lacht)

SLEIDERINK: Sommigen doen inderdaad alsof ze niets meer mogen zeggen. En schreeuwen dat vervolgens uit op Twitter, waar iedereen dat kan lezen. Wat net hun punt ontkracht. Voor mij is het eenvoudig: vrijheid van meningsuiting komt met een zekere verantwoordelijkheid.

Woorden hebben een effect. En veel mensen lijken dat te vergeten.

Wat betekent Brussel voor u persoonlijk?

Maar slaat de slinger niet door?

Iedereen voelt zich tegenwoordig geschoffeerd bij het minste. Al die gevoeligheid.

SLEIDERINK: Brussel geeft mij een gevoel van thuiskomen, eerder dan van trots. Ik beschouw het als mijn heimat. Ik ben geboren in Elsene, maar verhuisde op mijn tiende naar de Vlaamse Rand. Ik bleef hier wel naar school gaan. Terug naar Brussel verhuizen, naar het centrum, was een fantastische beslissing die me gelukkig maakt en die me rust schenkt. Wat ik dan weer niet begrijp: Vlamingen die naar Brussel trekken omwille van de slechte kanten ervan. Wat het zogezegd spannend en aantrekkelijk maakt.

Maar dat is pervers. Het romantiseert wat verkeerd loopt.

SLEIDERINK: Hoe kan gevoeligheid ooit een probleem zijn? En zeker als die oprecht blijkt? Een echte dialoog voeren met elkaar betekent die gevoeligheid als gegrond erkennen, en niet belachelijk maken, uitdagen of provoceren. Het betekent, aan de andere kant, tegelijk aanvaarden dat over veel nog veel onwetendheid bestaat.

Ik vind mijn positie van blanke vrouw verrijkend, omdat ik tegelijk bevoorrecht en benadeeld ben. Wat ik weglach in het racismedebat, zou ik nooit aanvaarden als seksisme.

Die tweespalt maakt me uiteindelijk bewuster.

Mobiliteit

p 16 - 27

â–²

Wie wint het steekspel in de stad?

12 SEPTEMBER 2018

I

15

Mobiliteit

Vijf oplossingen om de verkeersknoop te ontwarren

Just do it

AUTOLOZE ZONDAG >

BRUZZ | MOBILITEIT

De Week van de Mobiliteit (14 tot 24/9) begint met een parade van de Kunstberg tot Thurn&Taxis van de Very Important Cyclists van Brussel, zij die nu al dagelijks door de stad fietsen. De site van Thurn&Taxis wordt trouwens drie dagen de arena voor animatie en activiteiten rond (betere) mobiliteit. Er is onder meer de commerciële fietsbeurs Bike Brussels (7 euro), volledig gewijd aan fietsen en micromobiliteit, met aandacht voor nieuwe rijtuigen als monowielen, e-scooters en steps. Thurn&Taxis wordt ook de plek voor fietsverhuur, gegidste fietstours door de stad, riksjaritjes, testrijden met nieuwe twee- en driewielers, fietshersteldiensten en fietscircuits voor het kleine grut.

Alle info op www.bikebrussels.be

>

Evenement bij uitstek tijdens de Week van de Mobiliteit is Autoloze Zondag op 16 september (9.30-19u). In diverse gemeenten is er die dag extra animatie, zoals een markt voor tweedehandsfietsen in Sint-Jans-Molenbeek. Lees vooral de verkeersregels na die van kracht zijn op Autoloze Zondag. Elektrische fietsen en steps mogen de stad in, maar de er geldt een maximumsnelheid 25km/uur voor alle verkeer. In tunnels mogen (de toegelaten) auto’s niet rijden.

Alle info op www.mobilmix.brussels

WIN ELEKTRISCHE CITY BUG STEP 36v in het zwart

+ HELM Abus scraper V2 black

t.w.v. 50 €

t.w.v. 1.199 € Luister vanaf maandag 18 september naar BRUZZ op 98.8, quiz mee en win deze elektrische step en helm.

Het Gewest timmert aan alweer een nieuw mobiliteitsplan, dat de blitse naam Good Move meekrijgt. Het voorontwerp bevat enkele goede ideeën, maar het is nog maar de vraag of het de Brusselse mobiliteitsknoop kan ontwarren. BRUZZ zocht en vond vijf maatregelen die wel een verschil maken. — KRIS HENDRICKX

A

ls Brussel één ding goed kan, dan is het wel uitgebreide plannen opstellen. Op het vlak van mobiliteit heetten die de voorbije twee decennia Iris en Iris2. Ze bepaalden in de eerste plaats dat het aantal autokilometers met twintig procent naar beneden moest.

In zo’n gewestelijk plan staan vaak intelligente zaken. Maar als het op de uitvoering of meetbaarheid van resultaten aankomt, durft het schoentje al eens te knellen. De doelstelling om het autoverkeer met een vijfde te doen krimpen, werd bijvoorbeeld flagrant gemist door de vorige regeringen: het autoverkeer in het Gewest daalde met amper twee procent, als we de cijfers mogen geloven.

We konden de kladversie van opvolger Good Move inkijken. De doelstelling in verband met het autoverkeer klinkt plots veel voorzichtiger. “Het is de ambitie om het aandeel van de verplaatsingen met individuele motorvoertuigen te verminderen van een derde tot een kwart tegen 2030,” luidt het nu. De ambitie voor het fietsaandeel is een groei van drie procent naar elf procent (een vreemd startcijfer aangezien we vandaag al rond zes procent zitten).

En het openbaar vervoer moet van 33 procent marktaandeel naar 35 procent stijgen de volgende twaalf jaar. Het netwerk is dan ook verzadigd. Op de peperdure metro en een nieuw busplan na heeft het beleid niet veel uitbreidingsplannen in de pijplijn.

Op één vlak is het nieuwe plan een onbetwist succes: het ontstond na een uitgebreide participatieronde, waarbij zowel gemeenten, verenigingen, experts als burgers betrokken waren. Het draagvlak lijkt daarmee veel breder dan voor de voorgangers.

Hoe de doelstellingen moeten gehaald worden, daarover is Good Move dan weer niet altijd even duidelijk of scherp. We legden daarom ons oor te luisteren bij een reeks mobiliteitsexperts met de vraag: Met welke vijf maatregelen ontwar je de Brusselse mobiliteitsknoop?

1 VOER EEN PARKEERBELEID DIE NAAM WAARDIG Het gewestelijk parkeerbeleid is vandaag een flop. Dat beleid moest hét instrument worden om de autodruk in het gewest te verminderen. Het recept is snel uitgelegd: © IMAGE DESK

16

I

12 SEPTEMBER 2018

alles in goede banen moest leiden, had nog eens jaren nodig om op te starten.

Behalve de vertraging was er vooral een verwatering. De oorspronkelijke hoofddoelstelling – ‘minder auto’s’ - verdween vrijwel en het parkeeragentschap streeft nu vooral een harmonisering van de tarieven na. Een gemeente als Brussel-Stad verlaagde haar parkeertarieven voor de openbare weg dit jaar zelfs tot één luttele euro per uur, of dat nu in het centrum is of daarbuiten. Een blik

“Als je de autocapaciteit wil verlagen, lijkt het alsof iedereen elke dag zijn oudere schoonmoeder moet ophalen” KRIS PEETERS MOBILITEITSEXPERT

op de buurlanden leert dat dat lachwekkend weinig is. In het centrum van Keulen betaal je drie euro per uur, in Parijs vier (en vanaf twee uur steeds meer) en in Amsterdam vijf euro. Over de prijzen van bewonersparkeerkaarten, die bijna gratis zijn, hebben we het dan nog niet.

Smet is de belangrijkste politieke verantwoordelijke voor het parkeerbeleid, maar hem met de vinger wijzen, is niet helemaal terecht. De gemeenten en coalitiepartners lagen de voorbije jaren zo

▲

maak parkeren in het centrum en in gemeentekernen veel duurder dan erbuiten. Beperk ook het aantal parkeerplaatsen in de openbare ruimte. Mensen gaan dan vanzelf op zoek naar alternatieven én de stad wordt er een stuk aantrekkelijker door.

Toenmalig staatssecretaris voor Mobiliteit Pascal Smet (SP.A) kondigde die principes al in 2003 aan, maar zijn ordonnantie rond het parkeerbeleid raakte pas zes lange jaren later goedgekeurd. Het gewestelijk parkeeragentschap, dat

12 SEPTEMBER 2018

I 17

Een eigen auto ?

Neen. Ik deel er een.

.09 16 >A2U2 TOLOZE 16.09 !

ZONDAG

#mobilmix www.mobilmix.brussels

Hoe de verkeersknoop ontwarren?

▲

2 BOUW DE PENDELSTAD OM TOT WOONSTAD “Je hoort dit minder in mobiliteitsdiscussies, maar het is misschien wel de allerbelangrijkste maatregel,” zegt Kris Peeters. “De mensen die in Brussel komen werken, zouden er veel vaker moeten wonen en het beleid zou dat volop moeten stimuleren. Want de beste mobiliteit is nabijheid. Je krijgt dan kortere en dus duurzamere verplaatsingen. Die mensen kunnen meer te voet en met de fiets doen.”

Zo’n beweging kan dan een soort opwaartse dynamiek creëren, voorspelt Peeters. “Een stad met meer fietsers en voetgangers wordt op haar beurt opnieuw aantrekkelijker om te wonen, waardoor je weer nieuwe bewoners lokt.”

Het komt er voor Peeters op neer om de probleemopgave anders te formuleren. “Nu wordt mobiliteit nog te veel bekeken als ‘Die mensen moeten hier allemaal geraken en weer weggeraken’, terwijl je van een leefbare stad kan vertrekken.”

De expert ziet dan ook nog heel wat groeimarge in Brussel: “De bevolkingsdichtheid is niet zo groot en er is veel leegstand. Daarnaast is het woningenbestand vaak verouderd, dat biedt kansen voor nieuwe projecten.”

3 DURF PLAATS TE MAKEN VOOR FIETSERS EN VOETGANGERS In theorie geldt in Brussel het STOP-principe. Bij de heraanleg van openbare ruimte moet eerst aandacht gaan naar Stappen, daarna naar Trappen, vervolgens naar het Openbaar vervoer en dan pas naar Personenwagens.

Die nadruk op zwakke weggebruikers is her en der zichtbaar.

Denk maar aan de voetgangerszone

van het centrum, het Spiegelplein of de prille fietspaden op de Kleine Ring.

“Maar vaak zie je ook een gebrek aan moedige keuzes,” vindt verkeersdeskundige Eric Caelen.

“Als het over fietsbeleid gaat, lijken de makkelijke maatregelen al genomen. De moeilijke betekenen vaak dat je ook aan het autoverkeer moet raken. In de praktijk worden fietsers en voetgangers daardoor dikwijls samengepropt op een te kleine ruimte.” De Wetstraat, het kanaalfietspad en de onlangs nieuw aangelegde Verhaeghenstraat in Sint-Gillis zijn daar voorbeelden van. Caelen pleit voor een netwerk van autovrije straten in elke gemeente, waar auto’s volledig worden verbannen.

Ook mobiliteitsexpert Xavier

ken: meer elektrische deelfietsen installeren bijvoorbeeld, en meer beveiligde fietsstallingen bouwen voor die duurdere fietsen.”

4 TAST IN DE PORTEMONNEE Wie vandaag enkel op de centen let, stapt vaak automatisch in de auto. Daar zit het parkeerbeleid voor iets tussen, maar ook de miljarden die de Belgische overheid besteedt aan het subsidiëren van salariswagens (jaarlijks 3,75 miljard euro). “Brussel betaalt een zware tol voor die salariswagens,” zegt Kris Peeters. “Aangezien die regeling er kwam als een soort belastingvoordeel, kadert de afschaffing ook best in een nieuwe belastingregeling.”

“In de praktijk worden fietsers en voetgangers dikwijls samengepropt op een te kleine ruimte,” zegt verkeersdeskundige Eric Caelen.

Tackoen pleit voor doortastendheid. “Je hoort voortdurend dat bedrijven zullen wegtrekken als de stad minder toegankelijk wordt voor de auto. Maar op een termijn van tien jaar is dat onzin. Als je erin slaagt om je stad aantrekkelijker te maken, dan zullen ook bedrijven er willen gevestigd zijn.”

Kris Peeters breekt ten slotte een lans voor de elektrische fiets.

“In een heuvelachtige stad als Brussel moet je dat beter aanpak-

Peeters pleit er daarnaast ook voor om gratis bedrijfsparkings af te schaffen. “Electrabel deed dat aan het Noordstation en plots bleken veel werknemers probleemloos een alternatief te vinden.”

En ook een slimme kilometerheffing voor personenwagens verdient een plaats in dit rijtje.

Iedereen lijkt het erover eens dat het logisch is om auto’s meer te laten betalen in het centrum en tijdens de spits. Toch modderen de

gesprekken tussen de gewesten over het onderwerp al lange jaren aan. Peeters wijst op een minder belicht aspect aan dat rekeningrijden. “Zodra we massaal overstappen op elektrische auto’s, moet de overheid een alternatieve inkomstenbron vinden voor de verloren brandstoftaks. De kilometerheffing kan dat opvangen.”

5 ZET DE PENDELAAR OP DE TREIN Wie uit zijn auto wordt gehaald, moet een alternatief hebben. Voor een groot deel van de chauffeurs van vandaag zijn die alternatieven er wel degelijk. “In mobiliteitsdiscussies heb je een fenomeen dat ik het ‘omgekeerde Lazaruseffect’ noem,” zegt expert Peeters. “Zodra je de autocapaciteit wil verminderen, lijkt het alsof een pak gezonde mensen plots verlammingsverschijnselen vertonen. Tegenstanders doen dan alsof niemand zonder auto kan en alsof iedereen elke dag zijn oudere schoonmoeder moet ophalen. Dat is intellectueel oneerlijk.”

Toch is er nood aan extra inspanningen voor pendelaars.

“Het Gewestelijk Expresnet moet sneller en het ontbreekt ook nog steeds aan overstapparkings buiten het centrum en buiten het gewest,” zegt Michel Hubert, mobiliteitsdeskundige aan de Facultés Saint-Louis. Eric Caelen van zijn kant wijst erop dat het gros van die parkeercapaciteit een flink stuk buiten het gewest moet liggen. “Ik denk dan bijvoorbeeld aan Aalst en Aarschot.

Als je de parkings aan de gewestgrens legt, zullen pendelaars die al lang in hun auto zitten gewoon willen verder rijden tot op de bestemming, dat is menselijk.”

Het pendelhoofdstuk toont aan dat er ook een soort beleid moet zijn dat het gewest overstijgt. “Er is nog steeds geen integratie van tarieven of informatie,” zucht Michel Hubert. “We hebben een metropolitane structuur nodig die dat aanpakt.”

Bovenal lijkt er in Brussel nood aan meer actie en minder plannen.

“Neem Kopenhagen, die hebben niet zo’n gedetailleerd plan als Good Move, hoor,” zegt één expert.

“Maar op het terrein gaat het wel vooruit.”

12 SEPTEMBER 2018

BRUZZ | MOBILITEIT

vaak dwars over het parkeerbeleid, dat een ambitieuze uitvoering van de intenties er nooit inzat.

Mobiliteitsexpert Kris Peeters betreurt de gang van zaken. “Dit parkeerbeleid zegt eigenlijk aan de autobestuurders: ‘Neem de auto, van de oprit tot aan de bestemming.’”

I 19

Analyse

Komt het nog goed tussen fietsers en automobilisten?

Oorlog op straat

BRUZZ | MOBILITEIT

Harde cijfers over gevallen van agressie tussen fietsers en automobilisten in Brussel zijn er niet, maar wie zich door Brussel verplaatst, ziet dat het er bitsig aan toe kan gaan.

Getuige daarvan fietsers die op het dak van een verkeerd geparkeerde auto slaan, de vele opgestoken middelvingers en scheldtirades. Wat is er aan de hand op de Brusselse weg en hoe kan het beter? — VERA TYLZANOWSKI , ILLUSTRATIE STEVE

20

H

et is vrijdag, spitsuur. Ik zit in de bus op weg naar huis. Die kan door de file maar stapvoets rijden. Een fietser zoeft voorbij. Hij is de auto’s te snel af. Iets verderop zie ik hem weer. Een chauffeur van een bestelbusje heeft zijn vehikel pal in het midden van het fietspad geparkeerd. De fietser is razend. Hij is van zijn stalen ros gestapt en neemt als een bezetene foto’s. De nummerplaat, de plaats van het busje: alles wordt op gevoelige plaat vastgelegd.

Misschien belanden zijn foto’s later wel op sociale media. Fora als ‘Brussels Bicylce Lanes inc.’ en ‘à Vélo, à Bruxelles’ verzamelen kiekjes van verkeerd geparkeerde wagens, chauffeurs die telefoneren, absurde verkeerssituaties en meer van dat fraais. Blijkbaar vinden veel fietsers het belangrijker om op zo’n moment hun rit te onderbreken om foto’s te nemen dan om rond het obstakel heen te fietsen.

“Het is een manier om met frustraties om te gaan,” zegt de man achter ‘à Vélo, à Bruxelles’. Hij richtte vier jaar geleden de twitteraccount op, toen hij net was beginnen te fietsen in onze hoofdstad en ervan schrok hoe chauffeurs zich gedroegen. Vooral het feit dat iedereen dat normaal leek te vinden, viel hem op.

Intussen post hij minder foto’s, maar meer artikels en analyses over

I

12 SEPTEMBER 2018

mobiliteit. “Ik merkte dat de foto’s geen effect hadden. Die veranderen het gedrag van de chauffeurs niet.

Rijden ís namelijk ook frustrerend.

Bovendien lijkt de auto een magisch psychologisch effect te hebben op mensen. Zelfs redelijke mensen veranderen in monsters.”

NEUSPEUTEREN Dat beaamt Ludo Kluppels, verkeerspsycholoog bij Vias, tot voor kort het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV). “In de auto ben je afgesloten van de buitenwereld. Dat merk je aan het gedrag van chauffeurs wanneer ze bijvoorbeeld aan een verkeerslicht wachten. Ze doen dan zaken die ze zelfs niet in de wachtzaal bij de dokter zouden doen, zoals in hun neus peuteren. Ze zijn alleen gericht op hun eigen activiteiten, waardoor ze zich egocentrisch gedragen.”

Daarbij komt nog dat Brussel historisch gezien een plek is waar de auto een dominante positie inneemt.

Dat zie je aan de grote invalswegen, zoals het Reyerscomplex en het Herrmann-Debroux-viaduct, maar ook aan de grote lanen. Volgens professor Bas de Geus (VUB), die onderzoek doet naar de invloed van de omgeving op fietsgedrag, ontwikkelden automobilisten daardoor vastgeroeste gewoontes.

“Nu zitten we met een generatie chauffeurs opgescheept die niets anders gekend heeft. Ze hebben nooit moeten nadenken over welk transportmiddel ze zouden gebruiken.”

Maar de vrijheid van de auto stoot op haar grenzen. De files blijven jaar na jaar toenemen, zo blijkt uit cijfers van Touring. In 2017 stond er gedurende 1.400 uur meer dan 100 kilometer file op onze wegen, in

“We gebruiken de fiets nu ook om naar het werk te gaan.

En dan moet het snel en efficiënt zijn” LUDO KLUPPELS VERKEERSPSYCHOLOOG VIAS

2011 was dat nog maar 853 uur.

Diezelfde cijfers tonen dat auto’s steeds vaker buiten de spitsuren moeten aanschuiven en dat de files uitdijen. “Automobilisten zijn het gewend om snel te gaan, maar dat komt niet meer overeen met de realiteit,” zegt De Geus. “Dat wekt wrevel op.”

De auto als persoonlijke cocon, een stad ingericht voor vierwielers en dichtslibbende straten, al die factoren werken de conflicten op de weg in de hand. Maar volgens verkeerspsycholoog Kluppels veroorzaakt ook ons veranderende fietsgedrag meer problemen.

“Vroeger gebruikten we de fiets vooral om naar school te gaan en als ontspanning. Intussen is de fiets ook een functioneel vervoersmiddel geworden. We gebruiken hem bijvoorbeeld ook om naar het werk te gaan. En dan moet het snel en efficiënt zijn.”

Een verkeerd geparkeerd busje wekt meer frustratie op als je na een drukke ochtendroutine op tijd op je werk moet raken. “Iedereen wil zo snel mogelijk op zijn of haar bestemming aankomen. Andere weggebruikers zijn objecten die je belemmeren. Je bent dan ook niet met hen begaan.”

Ook Danny Smagghe van Touring wijst erop dat het probleem niet alleen bij de chauffeurs ligt. “Hoe meer weggebruikers en hoe meer de

met die plannen al begonnen in de jaren tachtig.”

Eigenlijk is Brussel te laat gestart met het verdelen van de openbare ruimte. “We hebben ons veel later dan op andere plekken gerealiseerd dat er ook fietsers en voetgangers zijn,” stelt de verkeerspsycholoog van Vias Kluppels.

POSTERS EN FILPMJES Onze wegen zijn overbevraagd, dat is duidelijk. Dat probleem zal bovendien niet vanzelf verdwijnen.

Volgens cijfers van het federaal planbureau zou de bevolking in Brussel tussen 2016 en 2060 met 28 procent groeien, en die evolutie zal de openbare ruimte nog meer onder druk zetten.

Sommige weggebruikers uiten die frustraties door agressie. Een middelvinger opsteken naar een auto

Vraag is of enkele posters met aanmanende slogans onze overkokende wegen kunnen afkoelen. “Je kan nooit één maatregel nemen en hopen dat het probleem zo opgelost raakt,” zegt De Geus. “Het moet gaan om een geheel van push- en pullmaatregelen.

Je moet mensen vooruitduwen en aantrekken. Onder dat laatste vallen dit soort campagnes. Onder het vooruitduwen vallen maatregelen zoals het systeem van de bedrijfswagens schrappen en de open ruimte herverdelen.”

Over dat laatste is zo goed als iedereen het over eens. Maar wie krijgt welk stukje van de beschikbare ruimte? “Je moet goed nadenken over welk verkeer je in welke zone van de stad wil,” zegt Wies Callens van de Fietsersbond. “Daar liep het volgens ons fout met de inrichting van de voetgangerszone in het centrum. Op zich

“Mensen moeten af van het idee dat de auto alle beschikbare ruimte zomaar mag innemen” BAS DE GEUS ONDERZOEKER VUB

die je de pas afsnijdt kan misschien even helend werken, maar eigenlijk haalt het niets uit. “Agressie lokt alleen maar agressie uit,” zegt De Geus. Verkeerspsycholoog Kluppels is het met hem eens. “Je kijkt best in eerste instantie uit voor je eigen veiligheid. Dan kan je eventueel uitleggen aan de chauffeur waarom zijn gedrag problematisch is.”

Dat proberen de beleidsmakers ook met campagnes duidelijk te maken. Dit jaar trok het Gewest al 87.000 euro uit voor een nieuwe campagne rond respect in het verkeer: #GoedopWeg. In een eerste fase wordt er gewerkt met posters en filmpjes. Touring lanceerde in 2015 een campagne, met als focus het ‘wederzijdse respect’ in het verkeer. Maar hoeveel effect heeft dat? “Dat hebben we niet gemeten,” geeft Danny Smagghe van Touring toe.

een goed idee, maar er is niet over nagedacht hoe het verkeer opnieuw ingedeeld moest worden in de straten errond.”

NU OF NOOIT Campagnes, een herverdeling van de ruimte en een herdenking van de infrastructuur. De oplossingen voor onze frustraties op de weg lijken voor de hand te liggen. Toch is het niet zo eenvoudig. “Je moet natuurlijk ook keuzes maken in het beleid,” zegt De Geus. En dat is niet zo simpel in Brussel. “Brussel mist slagkracht door de ingewikkelde politieke structuur. In Londen hebben ze beslist: ‘nu is het genoeg, de auto krijgt minder plaats.’ Er werd een budget vrijgemaakt en ze hebben fietssnelwegen aangelegd. Dat kan, omdat de politieke structuur daar niet zo ingewikkeld is.”

Hier trekt niet iedereen aan hetzelfde zeel, zegt De Geus. “Er zijn in Brussel nog altijd politici die denken in termen van de auto. Ze willen vooral autorijden weer comfortabel maken, door parkeren goedkoper te maken en in meer plaatsen voor wagens te voorzien.”

De Geus ziet de nakende verkiezingen dan ook als een nu-of-nooit-moment. “Mobiliteit, luchtvervuiling en de leefbaarheid van de stad staan nu hoog op de politieke agenda omdat de mensen het beu zijn. De druk van de burgers zal niet eeuwig blijven duren. We moeten nu beslissingen nemen.”

12 SEPTEMBER 2018

BRUZZ | MOBILITEIT

doorstroming belemmerd wordt, hoe meer frustraties. Eigenlijk is het voor niemand nog leuk om zich te verplaatsen.”

Ten slotte moeten chauffeurs hun kostbare ruimte ook nog eens afgeven aan andere weggebruikers.

En dat lokt felle reacties uit. Daar zijn in Brussel talloze voorbeelden van: de rechtszaak die Droit à Rouler et Parker (DRP) heeft aangespannen tegen minister van Mobiliteit Pascal Smet (SP.A) omdat hij parkeerplaatsen schrapt, de saga rond de fietspaaltjes op de Gentsesteenweg in Molenbeek, de doodsbedreigingen die Smet ontving na heisa rond de sluiting van het Herrmann-Debrouxviaduct vorig jaar.

“Mensen moeten af van het idee dat de auto alle beschikbare ruimte zomaar mag innemen,” stelt professor De Geus. “Kijk naar chauffeurs die op het fietspad parkeren. Ze doen dat niet om de fietser te pesten, maar vanuit de reflex om het autoverkeer niet te hinderen. Ze staan niet op de straat, omdat ze dan andere auto’s zouden kunnen belemmeren.”

Nog niet iedereen ziet de fiets als volwaardige speler in het verkeer. In dat opzicht speelt hun aantal een belangrijke rol. “In de literatuur noemen we dat safety in numbers.

Simpelweg gezegd: hoe meer fietsers, hoe veiliger en hoe meer respect ze krijgen,” legt De Geus uit.

Ook de Fietsersbond wijst op het belang van de ‘kritische massa’. “Nu kennen chauffeurs de verkeersregels die gelden voor fietsers vaak niet.

Probeer maar eens op de fietsstraat op de ventweg langs de Louizalaan te fietsen. Daar kan je niet doen wat je mag doen: voor de auto’s blijven fietsen,” zegt Wies Callens van de Fietsersbond. “Ook het bordje dat aangeeft dat fietsers aan bepaalde kruispunten bij rood licht toch mogen doorrijden of rechts afslaan, is nog niet bekend bij automobilisten. Zij werpen dan verwijtende blikken naar fietsers die door het rood rijden: ‘ik moet hier blijven staan, en jij gaat gewoon door’.”

Hoe meer fietsers, hoe meer chauffeurs rekening zullen houden met hen. Maar fietsers die nu hun plek opeisen in de stad lijken daar geen geduld voor te hebben. “Ze willen geen langzame transitie. Maar zo werkt het niet,” oordeelt De Geus.

“Gent, dat nu toch geldt als een voorbeeldstad inzake mobiliteit, is

I

21

Reportage

Vier trambestuurders over hun job

Liefde voor

BRUZZ | MOBILITEIT

DE RAILS

22

I

12 SEPTEMBER 2018

— BRAM VAN RENTERGHEM, FOTO’S IVAN PUT

M Eric (42).

RESPECT Maar er is nog een andere reden waarom de trambestuurders de nieuwe trams verkiezen. “In de oude trams hoor je alle beledigingen die ze naar je hoofd slingeren,” zegt Nadia. “In de nieuwe zit je apart. En dan hoor ik niet dat ze me vervloeken omdat ik te traag rij (lacht).”

Verwensingen, beledigingen, bedreigingen: het gebeurt allemaal.

“Mij hebben ze al eens in het gezicht gespuwd,” zegt Eric. Alleen bij Cindy (42) lijkt het nog mee te vallen, al werkt zij nog maar zeven maanden als wattman. “Reizigers zijn respectvoller voor vrouwen,” zegt ze. “Bovendien ben ik opvoeder van opleiding. Ik weet daar wel mee om te gaan.”

Volgens Hugo, die al 23 jaar tramchauffeur is, is het erger dan vroeger. “De frequentie is nu zodanig hoog dat mensen voor een of twee haltes op de tram springen. Daardoor tonen ze ▲

Cindy (42).

ijn favoriete lijn is tram 4,” zegt Eric. Hij is 42 en is al vijf jaar wattman voor de MIVB. “Vooral de afwisseling bevalt me, met behalve een bovengronds traject, ook een stukje ondergronds. De hele tijd in het donker rijden, zoals metrobestuurders, zou ik niet zien zitten. Maar zo nu en dan eventjes, dat is wel aangenaam, omdat er daar geen ander verkeer is. Je bent meer op je gemak.” Zijn collega Hugo (47), al 23 jaar bij de MIVB, treedt hem bij.

“En doordat de tram in eigen bedding rijdt, kan je snelheid maken.”

En dat doen ze. Vooral tussen Lemonnier en Anneessens geven chauffeurs al eens goed gas, waardoor de tram wel van de rails lijkt los te komen. “Er is daar een kleine afdaling waardoor je gezwind kan optrekken,” legt Hugo uit. “Zelf geef ik nooit plankgas, net omdat de tram dan begint te schommelen.” De reizigers hoeven zich geen zorgen te maken, snelheidsduivels zijn ze niet.

Sneller rijden dan daar toegelaten, gaat zelfs niet. “Dan schiet het automatisch remsysteem in actie, en komt de tram nogal bruusk tot stilstand.”

Tramlijn vier mag dan wel de favoriete lijn zijn van de chauffeurs in stelplaats Marconi in Ukkel, als ze mogen kiezen uit alle lijnen van Brussel, dan valt al snel het legendarische cijfer 44, de tram naar Tervuren. “Je vertrekt vanuit de stad, maar je komt in een heel andere wereld terecht,” vertelt Hugo met blinkende ogen. “De natuur, de dieren, het veranderende landschap, zo speciaal. Hier in de stad zijn zomer en winter min of meer gelijk, maar daar is ‘s winters alles anders: de dode bladeren, de

sneeuw, de bloemen in de lente. Je krijgt het volledige pakket.”

Niet iedereen deelt die passie.

“Ik háát tram 44,” lacht Nadia (43).

“Ik hou niet van de snelheid op die lijn. En voor je het weet, waait er een tak op je dak. Maar het ergste vind ik de tram zelf.” Nadia heeft het over de oude PCC-trams van de jaren zeventig, die onder meer op lijn 51, 55, 81 en 44 worden ingezet. “Je hebt chauffeurs die er graag mee rijden, omdat ze die tram beter aanvoelen. Maar voor mij rijdt hij erg zenuwachtig, en is er gewoon veel minder comfort.”

De andere chauffeurs bevestigen haar visie. “De nieuwe trams zijn véél comfortabeler en stiller, en ze hebben minder panne,” zegt zowel Hugo als Eric. “Ze zijn beter toegankelijk voor buggy’s, en ze rijden beter.”

BRUZZ | MOBILITEIT

Honderden trams rinkelen en kletteren dagelijks door de Brusselse straten, sommige zelfs al bijna vijftig jaar lang. Stad en tram kennen de bestuurders intussen op hun duimpje, maar welke lijn vinden ze zelf het leukst? En aan wat hebben ze een hekel? Vier trambestuurders bezingen hun liefde voor de rails.

“Een bus? Dat is gewoon een grote auto.”

“Foutparkeerders beseffen niet dat de tram breder is dan de rails” HUGO TRAMBESTUURDER

12 SEPTEMBER 2018

I

23

Take a test drive!

EU tion oga

BIKE BRUSSEL

ol DS hom ROA C I L PUB FOR

September 15th - 17th 2018 Shed 3 | Stand: H01

THE FOLDABLE ELECTRIC SCOOTER FOR COMMUTING, RECREATION AND FUN WITH RETRACTABLE SADDLE

For the special promotion go to: Worldwide patented and a brand name of Orange Ventures BV

www.veeley.com/promotion

Trambestuurders over hun job

▲

minder respect. Ze bevuilen de tram, blokkeren de deuren. Ook tegen de chauffeur houden ze zich niet in. Vroeger was er meer respect, maar dat is een algemene maatschappelijke tendens. Het openbaar vervoer weerspiegelt dat gewoon. Trouwens, tram 44 is ook op dat gebied de beste lijn,” zegt Hugo. “De reizigers op die lijn zijn aangenamer, ik denk dat dat is omdat ze het openbaar vervoer meer appreciëren. In Brussel vindt men dat al te vanzelfsprekend.”

NIET ALLEMAAL KOMMER EN KWEL Onbeleefde passagiers, dreigende chauffeurs, vertragingen: trambestuurder zijn is een helse job, zo lijkt het wel. Niet voor de vier geïnterviewden, zij doen hun werk heel graag. “De meeste reizigers zijn vriendelijk,” zegt Nadia. “Zeker op lijn 82, een lijn die ik vaak krijg.” Die vriendelijkheid heeft wellicht ook met de trambestuurders zelf te maken.

Want terwijl in Vlaanderen de chauffeur met zichtbaar plezier

WEETJES: > De MIVB beschikt over 397 trams en 1.400 tramchauffeurs. > De T3000-tram (vijfdelig) is de populairste, met 150 stellen, gevolgd door model T4000 (zevendelig), met 70 stellen. Van de PCC-trams zijn de 7700-modellen de oudste (bouwjaar ’71–’73).

Daar snorren er nog 65 van rond. > De T3000 en T4000 zijn een ontwerp van Antwerpenaar Axel Enthoven, die ook het Frisk-doosje heeft ontworpen. > Een tram gaat gemiddeld dertig jaar mee, maar de PCC’s houden

het dus al langer vol. > In 2017 waren er 104 gevallen van fysieke agressie tegen tram- of busbestuurders. Dat zijn er 23 meer dan in het jaar 2016. > Van verbale agressie waren er in 2017 exact 582 meldingen, 57 meer dan in 2016.

VERKEERD GEPARKEERD

“In de oude trams hoor je alle beledigingen die ze naar je hoofd slingeren.

In de nieuwe zit je apart” NADIA TRAMBESTUURDER

Hugo (47).

weleens de deur voor je neus dichtknalt, zijn tramchauffeurs in Brussel bereid de hollende medemens nog op te laten stappen. En dat loont soms, zegt Eric. “Zo kwam een tijd geleden een oud dametje aangeschoven en opende ik opnieuw de deuren. Ze zei niks en ging gewoon zitten. In mezelf dacht ik: ‘gaat die mij nu echt niet bedanken?’ Maar op het einde kwam ze dank u zeggen, met een chocolaatje erbij (lacht).”

Ook lijkt de Brusselaar al bij al vrij goed zorg te dragen voor de nieuwe trams. Zeker de T3000- en T4000-stellen liggen er vaak spic en span bij. “We zitten er dan ook heel kort op,” legt Van hamme uit.

“We poetsen de trams heel regelmatig. En haatdragende graffiti wordt meteen verwijderd.

Ook hebben we lang getwijfeld of wel leren zetels zouden gebruiken in de nieuwe stellen. Maar we zijn tevreden met de keuze, want net die stellen worden minder beschadigd. Misschien wel omdat we het respect terugkrijgen dat we tonen aan de reiziger,” zegt Van hamme. “En omdat die tramstellen vol camera’s hangen,” vult Hugo aan.

Deze vier chauffeurs zouden in elk geval niks anders meer willen doen. “In dit werk voel ik me nuttig,” zegt Nadia. “Als buschauffeur zou ik ook nuttig zijn, maar die rijdt doorgaans tussen het verkeer, en dat is stresserend. Geef mij maar de tram.” Ook Eric is een echte tramman. “Ik ben ingenieur elektromechanica, en het is fascinerend om het remsysteem in de praktijk te zien. Een bus is net als een grote auto. Dit is iets helemaal anders.”

12 SEPTEMBER 2018

BRUZZ |MOBILITEIT

Niet alleen de mensen in de tram zijn soms een probleem, ook die naast de tram veroorzaken frustraties. “Om die reden heb ik een hekel aan lijn 97,” zegt Nadia.

“Het drukke verkeer daar is superstresserend. Dat leidt tot vertragingen, waardoor de passagiers op hun beurt nog onbeleefder worden.” Een probleem dat ook Cindy kent met lijn 92, die door Schaarbeek rijdt.

“De Haachtsesteenweg is een verschrikking,” zegt ze.

Een ander probleem is de verkeerd geparkeerde auto. “Een minderheid zet zich bewust op de rails om snel een bakkerij of nachtwinkel binnen te springen,” zegt Hugo. “Veel vaker komt het voor dat de mensen bij het parkeren de afstand tot de tram verkeerd inschatten. Ze rekenen tot aan de rails, maar vergeten dat de tram breder is.”

Dat kan een dure grap worden, want zodra een tram meer dan vijf minuten vertraging heeft, begint de teller te lopen. “De hoogte van de boete hangt af van hoeveel passagiers er in totaal gehinderd worden, maar het kan oplopen tot 2.000 euro,” legt MIVB-woordvoerder An Van hamme uit.

Verder wordt er alles aan gedaan om de tram toch op tijd te laten rijden. “Als de vertraging te groot wordt, vragen we de reizigers in het achtervolgende tramstel over te stappen,” zegt Eric. “Zo kan de eerste tram snel en zonder stoppen naar de terminus.” Voor represailles hoeft de laattijdige trambestuurder niet te vrezen. “Integendeel,” lacht Eric. “De extra uren gaan in de urenpot. We winnen er eigenlijk aan.”

I

25

Straffe avondspits Een beter Brussel, dat is de missie van Bike for Brussels. We willen dan ook zoveel mogelijk Brusselaars op de trappers krijgen. Door de fiets te nemen, dragen we allemaal bij tot een betere stad. Want hoe meer fietsers, hoe minder auto’s en hoe minder lang we allemaal in de file staan.

Bruxelles plus belle, voici le rêve de Bike for Brussels, qui invite tous les Bruxellois à se mettre en selle. En prenant plus souvent le vélo, nous contribuons ensemble à une ville plus agréable et plus verte. Plus il y a de vélos, moins il y a de voitures et plus l’air devient respirable pour tous.

Vooruit met de fiets!

Tous en selle!

Changer d’itinéraire

Dossier Mobiliteit

Goedkoper dan de elektrische fiets en handig in de stad

Elektrische step is een hit Monowheels, elektrische skateboards, segways en hooverboards. Het ontbreekt de laatste jaren niet aan nieuwe vervoerssnufjes op batterijkracht. Maar het is vooral de elektrische step die aan een opmars bezig is.

U

zag ze zeker al: heren en dames die plots langsflitsen op fietssnelheid, maar dan zonder ook maar een pink te bewegen, of zelfs maar een druppel te zweten. De elektrische step wordt steeds zichtbaarder in het straatbeeld.

Verschillende verkopers bevestigen dat.

“Twee jaar geleden verkocht ik honderdvijftig steps per jaar, vandaag zijn dat er ruim driehonderd,” vertelt Serge Werdefroy van Twin Shop. “Vaak aan mensen die naar het werk rijden en niet bezweet willen aankomen. Maar ik heb ook klanten van 75 die er een kopen. Soms moet ik senioren die slecht ter been zijn zelfs overtuigen om er géén te kopen.”

Steps worden niet enkel voor woon-werkverkeer gebruikt. “Ik heb bijvoorbeeld klanten die bij de Europese instellingen werken in erg grote ruimtes, waar ze de step binnen gebruiken,” zegt Werdefroy. “En we hebben ook drugsdealers die er kopen.

Dat is geen grap, neen. Als iemand twee modellen van elk 2.500 euro koopt met enkel kleine geldbriefjes, dan interpreteer ik dat toch zo. Die kunnen dan trouwens 80 per uur, terwijl een normaal model maximaal 25 haalt.”

Ook internetverkoper bol.com noteert een stijging, “van 260 procent tegenover 2017”.

Hoeveel steps dat in absolute aantallen zijn,

wil de onlinewinkel niet kwijt, dat het er “honderden” zijn wel.

Zowel Twin Shop als bol.com ziet de elektrische step veel sneller groeien dan andere nieuwsoortige vervoersmiddelen. Een van de redenen daarvoor is het gebruiksgemak.

Elektrisch steppen kan iedereen vrijwel meteen. “Terwijl je een monowheel bijvoor-

BRUZZ | MOBILITEIT

— KRIS HENDRICKX, ILLUSTRATIE STEVE

veel zichtbaarder is. Tackoen is zelf sinds een jaar een enthousiaste gebruiker. “Ik heb al minstens tien kennissen en vrienden overtuigd om er ook een te kopen.”

Tackoen vindt de e-step een echte revolutie.

“Het is hét vervoersmiddel bij uitstek om te combineren met de trein, tram of een ander voertuig. Zo’n step is immers licht en neemt niet veel plaats in, waardoor het een ideale oplossing is voor de first en last mile. Tegelijk kan je er ook makkelijk vijf kilometer in de stad mee afleggen.”

Ook de prijs speelt een rol in het succes. Vanaf 400 euro heb je een ietwat solide e-step, een veel kleiner bedrag dan wat kopers van een elektrische fiets neertellen.

Zijn er dan geen nadelen?

“Op kasseien is zo’n step met kleine wieltjes geen pretje,” vertelt een gebruiker die we staande houden op het Flageyplein. Expert Tackoen wijst erop dat het beleid het vervoersmiddel ook zal moeten integreren in zijn toekomstplannen.

“Met een step raak je moeilijk op een trottoirrand van een paar centimeter, die voor een fiets geen probleem is. Wat goed is voor de step is goed voor de fiets, maar omgekeerd niet.”

“De e-step is hét vervoersmiddel bij uitstek om te combineren met de trein, tram of een ander voertuig” XAVIER TACKOEN MOBILITEITSEXPERT

beeld echt moet leren gebruiken,” zegt Werdefroy. “Vergelijk het gerust met leren fietsen.”

Mobiliteitsexpert Xavier Tackoen voorspelt dat dit nog maar het begin is van de opmars van de e-step, die in steden als Hongkong nog

12 SEPTEMBER 2018

I

27

Ensemble, faisons bouger Bruxelles avec: Laat ons samen Brussel doen bewegen met:

Serge FautrĂŠ CEO, AG Real Estate www.mo-brussels.be www.sprouttobrussels.be

PUB-MO-FAUTRE-1.indd 1

Urban Mobility Popup

4/09/18 17:33

Opinie

Forum

Open brief aan de burgemeester van Brussel

‘Vraag meer respect van uw bevolking’ Pieter Berwaerts woont in het stadscentrum, aan de rand van de voetgangerszone. Hij vindt dat burgemeester Close meer respect moet eisen van de bevolking voor de investeringen die er gedaan zijn in het stadscentrum en schreef een open brief aan zijn burgemeester.

G

eachte heer Close, U stuurde mij in juli een brief waarin u vertelde dat u trots was op uw verwezenlijkingen. Het gaat goed met Brussel, schreef u, want er is heel hard gewerkt en veel geïnvesteerd in veiligheid, schoonmaakdiensten en infrastructuur.

Als inwoner van 1000 Brussel, aan de rand van de voetgangerszone, ben ik dagelijks een bevoorrechte getuige van de vele verbeteringen die uw bewindsploeg de afgelopen jaren probeerde door te voeren. De voetgangerszone die langzaam maar zeker tot voltooiing komt, heeft het potentieel om een groot succes te worden. Ook de middelen die u inzet om te proberen het centrum proper te houden zijn indrukwekkend.

Wat ik echter totaal niet kan begrijpen, is dat er systematisch niet wordt opgetreden om de groeiende overlast in het centrum tegen te gaan. De voortdurende smerigheid, het lawaai en agressief rijgedrag zijn de laatste jaren niet te harden. Als ik uw diensten

contacteer omdat een dakloze voor mijn deur zijn lunch op het trottoir heeft uitgesmeerd en zijn hebben en houden heeft achtergelaten, krijg ik veel begrip te horen. “Wij weten dat, en u hebt honderd procent gelijk, maar wij krijgen van hogerhand instructies om hier niét tegen op te treden.”

Het discours van de PS ter zake is mij goed bekend: “We mogen de zwakkeren in onze maatschappij niet stigmatiseren en wegsteken.”

In principe ben ik het daarmee eens. Alleen denk ik dat de PS zich in Brussel van zwakkere vergist. De overlast die een kleine groep veroorzaakt, maakt samenleven in onze stad af en toe zéér problematisch. Als er in Brussel mensen zijn die het normaal vinden om een schoendoos op straat te gooien nadat ze schoenen gekocht hebben, is het úw taak als overheid om hiertegen op te treden. Je kan de schoonmaakdiensten die nu al elk half uur voor mijn deur passeren, vragen om elk kwartier langs te komen, maar het is gewoon

“Ik denk dat de PS zich van zwakkere vergist” PIETER BERWAERTS INWONER STADSCENTRUM

Brussels burgemeester Philippe Close.

© PHOTONEWS

dweilen met de kraan open.

Wanneer u als lokale overheid miljoenen investeert om de infrastructuur te verbeteren, is het toch ook uw plicht om van de bevolking te eisen om die investering te respecteren? In steden als Londen, Barcelona en Singapore is onderzocht wat het resultaat is van antisociaal gedrag. Het effect van overlast door afval, agressief rijden of lawaai in de publieke ruimte op het geluksgevoel van de gewone man in de straat is gigantisch.

Door niet aan die basisvoorwaarden te voldoen, drijf je sociaal zwakkere kiezers in de armen van populistische partijen.

De shockerende ongelijkheid in Brussel los je niet op door een kleine groep steeds dezelfde

bedelaars op hun gele kussens naast hun trolleys te laten zitten, met hun kinderen omhooggestoken in de hitte. Dat alomtegenwoordige beeld in de voetgangerszone heeft toch niets meer te maken met de bescherming van de zwakkeren? Of vindt u van wel?

In Londen is men erin geslaagd door concrete Anti Social Behaviour-regels te communiceren en boetes uit te delen om dit soort overlast sinds 2009 sterk terug te dringen. Wordt het niet tijd om in een aantal krijtlijnen heel duidelijk te communiceren wat niet meer getolereerd kan worden in onze publieke ruimte? En in het geval dat die krijtlijnen niet gerespecteerd worden hiervoor duidelijk en onmiddellijk boetes uit te delen?

WAT?! WE ZIJN AL SEPTEMBER? RELAX. JE KAN JE NU NOG INSCHRIJVEN VOOR EEN OPLEIDING BIJ SYNTRA BRUSSEL.

KIJK OP SYNTRABRUSSEL.BE

donderdag 13 september 2018

OPENING

Kruidvat Maria-Christinastraat 181-183, Laken

Profiteer nu van deze spectaculaire openingsaanbiedingen Head & Shoulders haarverzorging

Pampers luiers midpakken Kies & mix uit het hele gamma.

L’Oréal make-up Keuze uit het hele gamma.

Keuze uit het hele gamma.

1+1 GRATIS

4 VOOR

25.00

2+1 GRATIS

*

Kruidvat Multivitamines

Nivea

Keuze uit het hele gamma Multi A-Z.

*

Kruidvat schepsnoep

Kies & mix uit het hele gamma.

Kom nu kilo’s snoep scheppen!

AM 100 GR

2+1 GRATIS

50%

KORTING

*

*1+1 wordt verrekend als 50% kassakorting. 2+1 als 33%.

0.79

0.49

Deze aanbiedingen zijn alleen geldig bij Kruidvat, Maria-Christinastraat 181-183, Laken, van donderdag 13 september t.e.m. zondag 23 september.

Haal ’m nu in de winkel

Jouw extra voordeelkaart

Steeds verrassend, altijd voordelig!

Celia Ledoux Wekelijkse column

CELIA SCHIET MET SCHERP

Hindernissenparcours kasseien waren erfgoed en zij moest maar andere schoenen aan. Maar het gaat niet alleen om hakken.

Sinds mijn ontmoeting vorige week (*) bekijk ik onze stad met andere ogen. Hoe vaak zat de man met rollator knel in een ontbrekende kinderkop voor zijn deur? In heel Brussel is het met krukken of een wandelstok wegglibberen op kasseien, hobbelen op losse stoeptegels, hoge of scheve trottoirs op en af, op bobbelend asfalt, onverwachte grindstroken en onaffe verlaten werken. Een rolstoelgebruiker of zelfs een ouder met een kinderwagen: geef het ze te doen. Hulp nodig? U kan wel elfendertig verantwoordelijke diensten contacteren en een dozijn websites raadplegen waarvan de helft niet meer werkt.

Het gaat niet alleen om wegen.

Metrostation Montgomery heeft geen lift, Park niet eens een roltrap. Officieel mag je met de buggy trouwens niet op de roltrap, wat had men dan in gedachten? Er met je opvouwbare hovercraft boven vliegen? Dan hebben we het nog niet over gemene metropoortjes die liefst

op een kind, oudere of minder mobiele mens dichtklappen. Of het gebrek aan openbare bankjes en toiletten, die wie oud, jong, zwanger of ziek is, zouden helpen. In de kinderrijkste gemeenten zoals Schaarbeek en Sint-Joost moeten ouders met kleintjes in ganzenpas op smalle trottoirs langs de auto’s.

Er worden inspanningen gedaan, ja: stilaan zijn er minder trams waar kinderwagen of rolstoel niet eens in passen en zonder die steile rottrappetjes. De piétonnier is eenmaal áf goed begaanbaar. Steden lijken vaak ontworpen door kinderloze, perfect mobiele mensen die nooit hakken dragen, en Brussel doet nog wat harder zijn best om je klem te zetten. Of zijn wij werkelijk allemaal een uitzondering? Bijna ieder van ons, een deel van ons leven?

Ik waarschuwde u al, beste lezer. Ik ben deze week niet goed gezind. Keek ik na dat debat te vaak naar de grond, en naar de doodgewone Brusselaar die erop loopt? Tja: als je naar de lucht kijkt, breek je geheid een been.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Ik weet niet of u het kopstukkendebat van BRUZZ zag, beste lezer.

Het maakte me wat humeurig.

Brussel is een grootstad, ja, maar als Nederlandstalige Brusselaars kruisen we mekaar zo vaak dat grote verwijten en boze retoriek raar klinken. Zoals mijn kinderen als die bekvechten: ze moeten nog te lang met mekaar leven om zo kinderachtig te ruziën.

Laten we het over iets vrolijks hebben. Mijn schoenmaker bijvoorbeeld. Hij lacht zo minzaam als zijn evenknie op zijn uithangbord. In zijn boordevol atelier zitten drie papegaaien, en toon en timing van zijn “bonjour”, “ça va bien” en “au revoir” zijn gecodeerd als een Japans theeritueel. Ik zie hem vaker dan mijn vrienden, een verzuchting die ik met veel Brusselse vrouwen gemeen heb. “C’est les talons?” vraagt hij. Het zijn altijd onze hakken.

Zelfs mijn schoenmaker herinnert mij nu aan problemen.

Een goeie maand geleden wilde een Vlaamse vrouwelijke schepen kasseien afschaffen in haar stad, opdat vrouwen hun hakken niet voortdurend zouden kapotlopen.

Een journalist vond dat nonsens:

(*) zie column vorige week

20 JUNI 2018

I

31

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

Mijn fototoestel is mijn pen en papier Bram Penninckx, fotograaf

E B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

en ritje met het openbaar vervoer lijkt banaal, maar dat is het niet. Ik verplaats me dagelijks met bus, tram of metro, want ik ben snel afgeleid in het verkeer en heb ook geen rijbewijs. Ik kijk graag naar medereizigers en de omgeving. Onderweg zijn is vaak leuker dan het doel bereiken. In Brussel is elke reis als een sightseeingtour. Je wordt getrakteerd op een dwarsdoorsnede van de stad. Wat me intrigeert, is het spanningsveld tussen weten en niet weten. Je ziet of hoort iets, maar het blijft een mysterie wie die sjofele heer of opgemaakte dame tegenover je is en waar hij of zij woont.

Even fascinerend: de interactie tussen reizigers of het gebrek eraan. Veel mensen verschuilen zich vandaag achter hun smartphone. Een enkeling kijkt zelfs stiekem porno.

Voor ‘Brussels En Route’ heb ik in anderhalf jaar tijd alle metro-, bus- en tramlijnen genomen, van beginhalte tot terminus, overdag en ‘s nachts. Mijn eerste beeld was een man op een eenwieler die de metro in reed. Uitgeverij Plaizier pikte de zwart-witfoto op voor een postkaartje. De MIVB heeft me de tijd en de ruimte gegeven om het project te realiseren.

Het fotograferen was intens. In meer dan vierhonderd ritten maakte ik slechts één geval van agressie mee.

Een straalbezopen vrouw had het op mij gemunt, om tien uur ‘s morgens nota bene. Het resultaat is geen publireportage geworden, maar een uitsnede van de realiteit, waarmee ik iets wil vertellen over de stad en de maatschappij. De foto’s heb ik gecombineerd met flarden van gesprekken die ik heb opgevangen, soms grappig, soms ernstig.

De aanslag van 22 maart 2016 in Maalbeek is ook in het boek geslopen: de bloemen als eerbetoon aan de slachtoffers, de afgesloten vuilnisbakken,

de militairen op straat. In mijn gesprekken met chauffeurs merkte ik hun verslagenheid. Moslims waren gechoqueerd dat de terroristen in hun eigen stad onschuldige mensen vermoordden, en dat in naam van hun religie. Ook ik en mijn vrouw zijn door het oog van de naald gekropen, want we passeren er vaak. Toen ik het bericht kreeg, ben ik naar de plek des onheils gegaan, waar een surreële sfeer hing. Ik nam er een foto van een man die een T-shirt droeg waarop een atoomexplosie stond afgebeeld.

Mijn respect voor de chauffeurs is enkel gegroeid.

Ze leveren knap en belangrijk werk in soms moeilijke omstandigheden en krijgen veel shit naar hun hoofd geslingerd. Ze verdienen van de reizigers een schouderklopje. Een goedendag of bonjour maakt een wereld van verschil.

Brussel is mijn stad. Een stad die me boeit en ergert en die vaak misbegrepen wordt. Een wendbare stad waar veel mogelijk is en burgers prachtige initiatieven nemen. Cultureghem organiseert kookateliers aan het Abattoir, Molengeek leert Molenbeekse jongeren coderen. De modale Brusselaar bekijkt zijn stad en hoe die bestuurd wordt met de nodige argwaan en ironie, en dat is soms nodig (lacht).

De liefde heeft me naar het groene SintLambrechts-Woluwe gebracht. We hebben het geluk dat we kunnen wonen in het huis van de grootouders van mijn vrouw. De stad is dichtbij en tegelijk veraf.

Mijn fototoestel is mijn pen en papier. Ik kies voor langetermijnprojecten waarvoor ik de tijd kan nemen en waarvan de uitkomst onzeker is. Het risico houdt me scherp. Ik ga voor nuances, ook al is dat misschien niet trendy. Een volgende Brussels project?

Zeker, maar eerst uitblazen. — TOM VAN BOGAERT

Bram Penninckx (38)

brengt in zijn drietalige boek ‘Brussels En Route’, uitgegeven bij Snoeck, het openbaar vervoer in Brussel in beeld. Een selectie van zijn foto’s is vanaf 16 september te zien in de metrostations Ribaucourt, Kruidtuin en Roodebeek. Hij woont met zijn vrouw en drie kinderen in Sint-Lambrechts-Woluwe. www.enroute.brussels.

32

I

12 SEPTEMBER 2018

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D © SASKIA VANDERSTICHELE

12 SEPTEMBER 2018

I

33

VERKEN DE STAD

Schrijf in voor een WOONTOUR en ontdek de wijken van BRUSSEL. WWW.WONENINBRUSSEL.BE

WAAR WIL JE WONEN? IN BRUSSEL. Op zoek naar een plek in Brussel om te huren of te kopen?

Alleen, met z’n tweeën of met je gezin en de hond?

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestaat uit 19 gemeenten en 118 wijken. Van rustige buitenwijken tot het levendige centrum. Ontdek je stad.

Nick Trachet

Brussel en de wereld culinair ontdekt

Spuitwater da Vinci kwam er ooit.

Commercieel wordt het water in flessen verhandeld sinds 1899. Al snel werd het geëxporteerd. Vandaag produceert het bedrijf, dat ondertussen behoort tot de Nestlé-groep en ook het merk Aqua Panna heeft overgenomen, naar eigen

“Wat is er zo geweldig aan S.Pellegrino dat alles ervoor moet wijken?” water zo bijzonder maakte.

Als de Italianen al onder de indruk waren, wij niet.

Enkele decennia later waren al die merkjes verdwenen, er bleven er nog maar een handvol over, hoe kan dat?

Wat is dat eigenlijk, S.Pellegrino? Ik ben het gaan opzoeken. San Pellegrino Terme is een kuuroord in de bergen ten noorden van Bergamo, in de Val Brembana, de vallei van de rivier Brembo, aan de andere kant van de bergen ligt de gastronomisch ook opvallende Valtellina. De bronnen in de vallei zijn bekend sinds de middeleeuwen, Leonardo

zeggen meer dan een miljard flessen frisdrank per jaar. Ze exporteren naar Japan en Australië en vooral naar de Verenigde Staten. Landen die zonder twijfel allemaal ook lekker water produceren.

Maar waarom hier? Hoe komen ze erbij. Het is absurd dat men water in zware flessen en kratten per vrachtwagen 972 kilometer laat afleggen om hier in een gewoon steakrestaurant op tafel te worden gezet. Zonder alternatief.

Als een garçon weer eens met de vraag: “S.Pellegrino?” afkomt, zeg ik hem: “Neen, hebt dan u geen water van de

Amalbergabronnen uit Gavere? Of Bon-Val uit Bavikhove? Allicht Bru uit Chevron? Water van Chaudfontaine? Clémentine uit Spixhe (niet ver van Spa)?

Cristal Monopole van Aarschot of dan Duke (Francorchamps) misschien?

Ginstberg (Scheldewindeke)?

Harre uit Werbomont-Ferrières? Koningsbronnen van Brakel of Leberg uit Roosdaal in Vlaams-Brabant?

U hebt toch zeker Ordal uit Ranst? Echt geen Pouhon de Bande? Of Spa misschien?

Neen, dan ga ik voor Sty uit Céroux-Mousty of Sunco uit Ninove, Top uit Brakel, Volette uit Etalle, Val(vert) uit Boortmeerbeek of Villers Monopole uit Villers-le-Gambon (Philippeville).

Wanneer de kelner dan weer bij is gekomen kan ik hem vertellen dat al deze Belgische waters staan op de lijst van de FOD Volksgezondheid over de ‘natuurlijke mineraalwaters die erkend zijn en die een toelating hebben om in de handel gebracht te worden overeenkomstig het koninklijk besluit van 8 februari 1999 betreffende natuurlijk mineraalwater en bronwater’.

Smakelijk.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Kent u deze discussie?

Ergens in een restaurant: Klant: “Graag ook een fles spuitwater” Garçon, breeduit glimlachend: “S.Pellegrino?”

Klant: “Neen, liever een Belgisch water” Garçon, beteuterd: “We hebben alleen S.Pellegrino” Water is in een restaurant gewoon water, als het maar betaald wordt. Waarom is er geen keuze? En vooral: wat is er zo geweldig aan S.Pellegrino dat alles ervoor moet wijken? En is dat niet een beetje vreemd, die monopolisering van restaurantwater in Brussel door één enkel buitenlands watermerk? Soms is het een ander etiket: Aqua Panna.

Dat lijkt een alternatief, maar waarom moet men in België, spuitwaterland, Italiaans water drinken waar niets beter mee is dan met het onze?

Wat is dat eigenlijk, S.Pellegrino? Een kleine veertig jaar geleden op rugzaktocht, maakten wij ons vrolijk over Italiaans spuitwater. In welk dorp je ook kwam, overal had je ander spuitwa-

ter, meestal genoemd naar een lokale heilige, dat in flessen kwam met daarop een ongehoorde chemische uitleg over wat er allemaal in dat water zat. Een of andere professor van een universiteit ondertekende hoeveel uranium, strontium en andere leuke stofjes het

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/trachet

20 JUNI 2018

I

35

Big City

Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

Waarom is de Congreskolom niet toegankelijk voor het publiek? Vroeger konden de mensen tot aan de top klimmen.

Leopold 1 prijkt boven op de Congreskolom, maar het panoramaplatform is niet meer toegankelijk.

CHRISTOPHE UIT ANDERLECHT

O

h eerbaar symbool, waarvoor in de jaren dertig passanten in de tram nog de hoed afnamen. De Congreskolom langs het koninklijk tracé tussen het kasteel van Laken en het paleis staat er bijna 160 jaar. In de aanloop naar Brussel 2000, Culturele Hoofdstad van Europa, wakkerde een burgerinitiatief van de naburige Onze-Lieve-Vrouwter-Sneeuwwijk, de aandacht voor een broodnodige renovatie aan.

Het mocht wel gerestaureerd, herverlicht en liefst zou zelfs de riante trap naar de onderliggende wijk Bas-Fonds heringeplant worden. Was deze fallus niet het voornaamste symbool van ons aller vrijheden? De Congreskolom

© PHOTONEWS

werd ingehuldigd in 1859 en stond vooral voor de uitvaardiging van de Belgische grondwet door het Nationaal Congres, Vandaar de vier vrouwen van vier ton per stuk aan de voet van de zuil. Zij stellen de constitutionele vrijheden voor: vrijheid van vereniging, van pers, van onderwijs en van eredienst.

Pour la petite histoire, in 2007 werd de Persvrijheid door een rukwind van haar voetstuk geblazen. Maar inmiddels kan de pers weer tegen een stoot.

Voor het ontwerp en de bouw tekende ‘stadsarchitect’ Joseph Poelaert (1817-1879). Bekend om zijn realisaties als de Sint-Katelijnekerk, de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken, de Muntschouwburg (heropbouw 1855) en vooral

het Justitiepaleis, De ranke zuil reikt 47 meter hoog en is duidelijk geïnspireerd op de Zuil van Trajanus in Rome.

De kolom is verfraaid met allerhande allegorieën van de (ooit) negen provincies van het land, en tekstplaten.

Helemaal bovenaan pronkt ‘s lands eerste vorst, Leopold van Saksen-Coburg en Gotha (1790-1865), die op 21 juli 1831 de eed aflegde. Droom eens mee: Leopold I heeft zijn eigen beeld ten-voeten-uit van 4,70 meter boven op de Congreskolom nog zien staan.

En raakte ook tot boven op het panoramaplatform. Wat velen hem mochten nadoen, maar u niet meer.

Een wenteltrap van bijna tweehonderd treden reikt zo hoog. Het ‘dakterras’ kan een gewicht van zestien bezoekers verdragen. Maar zou het niet menig fanatiekeling tot zelfdodingsneigingen

YOU ARE THE CITY.

Abonneer je NU gratis op BRUZZ.be/abonnement en ontvang het BRUZZ magazine elke week in je brievenbus.

NIEUWS UIT BRUSSEL. CULTUUR IN BRUSSEL. BRUSSEL. BRUZZ.

aanzetten of zwangere toeristen in zwijm doen vallen? Neen, naar boven mag u niet meer, trop risqué. Tot dertig dorpen en steden rondom het inmiddels ‘onafhankelijke’ Brusselse Gewest vallen van hieruit te bewonderen, het zou te velen verleiden. Trouwens, onderaan wordt sinds 11 november 1922, alle aandacht gevestigd op het herdenkingsmonument aan de oorlogsslachtoffers van (eerst) de Eerste en later de Tweede Wereldoorlog. Vandaar de stilaan meer courante naam voor het monument: het Graf van de Onbekende Soldaat.

— JEAN-MARIE BINST

VOLGENDE WEEK Zijn er nog overblijfselen van stadsomwallingen onder de grond te vinden in Brussel?

WIN je

JAAR JAAR

25 jaar kleine prijzen, grote glimlach trendy servies

boom speaker muziekkaart XL

geschikt voor vaatwasser en magnetron beker 7 cm of schaal 8 cm diverse kleuren aardewerk

soepkop 12.5 cm of schaal 12 cm

diverse varianten met licht of bas 30x30 cm

bonbedrag terug

JAAR

Ziki heren boxer diverse varianten katoen/elastaan maten xs-xxl 2-pack

Celebrations 1 kg = 14.39

1.26 nieuw

jubileumprijs

091 kussenhoes diverse kleuren polyester 45x45 cm

velours sweatbroek diverse kleuren katoen/polyester maten s-xl

312 gram

295

298

prinsessentent

automattenset

met licht 140x135 cm

dames boxer maten xs-xl 2-pack

2.59

universeel 4-delig

449 SanDisk micro SDHC 16 GB met adapter

32 GB 64 GB

14.95 19.95

stuntprijs

199

498

digitale LED strip

Max&More nagellak

Medisana nageldroger UV, nd 850

diverse varianten

9.95

bekijk de video op action.com

995

Marble koekenpannen tafelkleed geschikt voor gas, elektra, keramisch vuilafstotend en inductie, Ø 24 cm en Ø 28 cm diverse kleuren

diverse kleuren, katoen/polyester 140x250 cm

set van 2

1495

095

Dreft vloeibaar wasmiddel

auto luchtverfrisser

natuurfris 15 wasbeurten 1 liter

499

Little Joe diverse geuren

1388 dames jurk uni, streep of animalprint polyester/elastaan maten s-xl

695

laserlamp outdoor met afstandsbediening timer functie 3 kleuren combinatie 4 lichtfuncties

prijsdoorbraak

222

149

LED sfeerhaard

embossing heat tool set of LED A4 tekenbord

zwart 16x27x14 cm

499

heat tool set: met poeder en lijmpen tekenbord: met 3 dimstanden, USB aansluiting en lader

995

495

projector indoor

1495

om te projecteren 12x8x20 cm

5.95

WIN

je bonbedrag terug

JAAR JAAR

JAAR

Het is feest bij Action, want wij bestaan 25 jaar ! Dat vieren we samen met jou.

Wie in de periode van woensdag 5 tot en met dinsdag 18 september één of meerdere aankopen doet, maakt kans om het aankoopbedrag volledig terug te verdienen.

En je maakt ook nog eens kans op € 250,shoptegoed.

Aanbiedingen geldig van woensdag 12 september t/m dinsdag 18 september 2018 Altijd op de hoogte blijven van acties en nieuwe producten met onze nieuwsbrief. Meld u aan op action.com/newsletter

Meedoen is heel eenvoudig!

1. Bewaar je kassabon na de aankoop bij een Action winkel.

2. Ga naar de actiewebsite action.com/25 en voer daar de gevraagde gegevens in.

Kijk voor de actievoorwaarden op action.com/25

www.action.com DB538444I8

BEVL - Alle prijzen zijn in Euro. Zet- en drukfouten voorbehouden.

eenvoudig in te korten met afstandsbediening maak je eigen lichtshow 5 meter

1495

STOCKVERKOOP TOT -70% T O T UITP U TTIN G VA N DE VOORRA AD ANDREA 3.980€

-50% 1.990€

Onmiddellijke levering tot uitputting van de voorraad

In Master®-leder, hoekopstelling met 1 elektrische relax, 5 verstelbare hoofdsteunen. 276 x 224cm

GUELFO

PALINURO

-50% 2.490€

-60% 1.190€

4.980€

2.980€

Onmiddellijke levering tot uitputting van de voorraad

Onmiddellijke levering tot uitputting van de voorraad

In Master®-leder, 3 zit met 2 elektrische relaxen + 2 zit, 3Z 206cm, 2Z 172cm

In Family®-leder 209 beige 3 + 2 zit 3Z 200cm, 2Z 145cm

VERDI

AMEDEO

-70% 745€

-70% 1.490€

2.495€

4.970€

Onmiddellijke levering tot uitputting van de voorraad

Onmiddellijke levering tot uitputting van de voorraad

3Z + 2Z in stof Easyfabric® ANDERLECHT - TEL. 02/527.23.00 ST. GENESIUS RODE - TEL. 02/358.24.82 ZAVENTEM - TEL. 02/721.76.80 DOORNIK - TEL. 069/58.09.00 BINCHE - TEL. 064/36.72.29 GOSSELIES - TEL. 071/35.69.80

3Z + 2Z in Blauw Master® leder M203, 3Z 191cm 2Z 162cm NAMUR - TEL. 081/73.81.28 AWANS - TEL. 04/247.42.80 NEUPRÉ - TEL. 04/371.49.02 MESSANCY - TEL. 063/38.90.20 BRUGGE - TEL. 050/61.00.21 GENT - TEL. 09/282.05.51

AALST - TEL. 053/70.90.77 AARTSELAAR - TEL. 03/887.27.42 WOMMELGEM - TEL. 03/353.30.05 GENK/HASSELT - TEL. 089/75.61.01 ROESELARE - TEL. 051/317670

F A B R I K A N T

S I N D S

Onderhoud uw salon met ons ‘assistentiecontract 5 jaar ‘ in optie.

Kussens, lendensteunen, accessoires en hoofdsteunen in optie.

Snelle of onmiddellijke levering tot uitputting van de voorraad.

Verantwoordelijke uitgever : Cemepro bvba, Rue De la Chaudronnerie 18-4340 Awans.

Behoudens weglatingen en drukfouten.

1 9 4 8

www.chateau-dax.it

DB539201I8

350 WINKELS WERELDWIJD

DB374216D7

Sleutel mee aan de MIVB KOM NAAR DE JOBDAY VOOR TECHNICI OP VRIJDAG 28 SEPTEMBER 2018 GEZOCHT: (ELEKTRO)MECANICIENS, ELEKTRICIENS, AUTOMATICIENS (M/V) Tijdens deze Jobday: • • • •

Krijg je een helder beeld van je toekomstige job Ga je in gesprek met onze recruiters en technisch verantwoordelijken Krijg je de kans om je technische competenties te tonen Ontmoet je – als je het toptalent bent dat we zoeken – je collega’s in spe en de verantwoordelijke van jouw toekomstige afdeling tijdens een unieke blik achter de schermen

Ga voor je droomjob, schrijf je vandaag nog in!

Hoe? Simpel.

Stuur je cv en motivatiebrief voor 23 september naar jobs@mivb.brussels

DB534081H8

Surf snel naar jobs.mivb.be

OPENBARE VERKOPINGEN

ZELFSTANDIG VERTEGENWOORDIGER In eigen regio

Uw

personeels-

SCHAARBEEK

advertentie

DB538699I8

Je bezoekt “warme” prospects met een concrete vraag naar vochtbestrijding of isolatie van hun woning. Stabiele opdrachtgever met goede prijsafspraken.

Interesse?

Bel Stefaan op 0485/801848 of stuur uw CV / bedrijfsgegevens naar hr@groupprotect.be

hier?

contacteer ons snel op

Spreek erover met je notaris.

rrs@roularta.be of 051 26 67 89 RECHT VAN HOGER BOD

BHANDELS- EN OPBRENGSTHUIS

DB486303C8

Volgens pv van 31 augustus 2018, werd er toegewezen onder voorbehoud van hoger bod : (inbreuk sted.), omv. 2 slpk., badk., wc, kelder.

Opp. 70ca. Bew. opp. 202m2. N.g.k.i. e 2.092. Bwj. 1941. Verh. e 40.800. Sted. handelzaak (glvl) en 2 wooneenheden op verd. EPB G/200kg CO2/m2/an.

Bez. na afspraak. Recht van hoger bod gedurende 15 dagen, art. 1592 G.W. (8120-1) VOOR DE PRIJS VAN E 420.000,00 ............................................................................................................................

Notaris D. DE LANDTSHEER, T 02 216 89 91 61002443 ............................................................................................................................

DB501395D8

LIEDTSPLEIN 14

ANTIQUAIR ZOEKT VOOR 2 ANTIEKWINKELS

Alle kwaliteitsbeelden, Chinese vazen, klokken, bronzen…

Welke notaris kiezen?

Wie u kiest hangt enkel van uzelf af.

Uw eigen notaris kiezen kost niets meer.

Krijgt u problemen als u geen eigen notaris hebt? Neen!

De notaris zorgt ervoor dat de belangen van beide cliënten worden gediend.

Hij is immers een onpartijdig raadsman.

Noorse Fjorden cruise 2019 Met allernieuwste schip van Holland America Line ***** 6 AFREISDATA:

5 mei / 2 en 23 juni 28 juli / 18 augustus 8 sept. 2019

Kom naar de INFODAGEN te Sint-Truiden of Oostende!

(Gratis toegang, wel even online reserveren.)

Alle info aan boord in het Nederlands! (= Nederlandstalige krantjes, menu’s en personeel!)

8 fijne dagen vanaf:

€1.099/pp

Autocar tot Amsterdam, culinair volpension, dranken en prachtige vaarroute inbegrepen!

Reisfamilie Carlier

HOGE PRIJZEN, CASH GELD VRIJBLIJVENDE SCHATTING DB047280

Bij een gerechtelijke openbare verkoop, is er geen recht van hoger bod meer!

0494 26 21 47

ostantix@hotmail.com

DB535424H8

Luikerstwg. 62 • St-Truiden • tel. 011 705 500 meer info: www.deblauwevogel.be