BRUZZ actua - editie 1612

#1612

50 JAAR

EVERE

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

S P E C I A L18 | 04 | 2018

| RUBRIEK

L E V E N

MEI ’’68 68

WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

procent Met een werkloosheidsgraad van 16,6 elijk zit Koekelberg net boven het gewest gemiddelde (16,4%).

oppositie zit.

‘Mei ’68 was hier niet veel soeps’ 1

© SASKIA VANDERSTICHELE

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

GÁBOR ZIMÁNYI, BERGENSESTEENWEG ANDERLECHT “Ik ben 24 en woon met mijn vriendin en haar familie in Vardomb, een dorpje in Hongarije. Ons gezin was erg arm, zeker na het overlijden van mijn moeder. Via youtubevideo’s leerde ik jongleren. In 2014 kwam ik voor het eerst naar Brussel om geld te verdienen, zodat ik me kon inschrijven als economiestudent aan de universiteit. Nu reist mijn jongleerbedrijfje af en toe naar Brussel. Het is mijn droom om met mijn vriendin een boerderijtje te kopen in Hongarije, met dieren en gewassen. En een paar kinderen. Dat is alles wat we willen.”

18 APRIL 2018

I

3

Inhoud

COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

FLITS 07

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 20 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw.

Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE

Jo Mariens

Rotonde 58 weer open, voor even althans

03

Chou de Bruxelles

05

Edito

08

In beeld

25

Michaël Bellon

Kristof Pitteurs

28

Big City

WEEKBLAD

Steven Van Garsse (chef)

29

Opinie

COORDINATIE UIT

30

Enfant Terrible

32

Nick Trachet

HOOFDREDACTIE

Gerd Hendrickx EINDREDACTIE

50 JAAR

MEI ’’68 68 SPECIAL

RUBRIEKEN

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, sales@bruzz.be, 02-650 10 61

Expo 58

Karen De Becker VORMGEVING

Heleen Rodiers (art director), Ruth Plaizier KERNREDACTIE

Jean-Marie Binst, Gerd Hendrickx, Bettina Hubo, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn, Tom Zonderman

LOS VAN DE TIJD

MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Hilke Andries, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Roel Daenen, Céline Emmerechts, Luc Joris, Tom Peeters, Jasmijn Post, Niels Ruëll, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden

18

12

Geschiedenis Waar komt de naam Marollen vandaan?

VERTALING

Johan Arblaster, Martin McGarry FOTOGRAFEN

Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele ILLUSTRATOREN

Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Wide Vercnocke, Jurgen Walschot Info voor kalender sturen naar/ Envoyez vos infos à publier dans le calendrier à / Send event details to

VISITBRUSSELS Koningsstraat 2 Rue Royale 1000 Brussels/Bruxelles 02-549.50.95, info@agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

BRUZZ-TV brengt op 16 april een politieke thema-uitzending vanuit het gemeentehuis van Evere.

Burgemeester Rudi Vervoort (PS) en Vlaamse schepen Martine Raets (Open VLD) worden door Robert Esselinckx op de rooster gelegd.

Michèle Wilikens vertelt hoe het is om in de gemeente te wonen. Kapster Dominique Collaerts is onze gids door de gemeente. Ze vertelt onder meer waarom ze het Moeraske zo geweldig vindt. Om 18u.

BRUZZ-RADIO staat op 16 april maart helemaal in het teken van Evere. De BRUZZ-bus staat van 7u tot 10u voor het gemeentehuis.

Luisteren kan op FM 98.8.

Iets gemist? www.bruzz.be © JURGEN WALSCHOT

© SASKIA VANDERSTICHELE

Edito

16

© BART DEWAELE

EEN HALVE EEUW MEI '68

16

Wim en Pepijn Kennis Stadsactivisten van vader op zoon Anne Morelli 'Er moet een wereldwijd mei '68 komen'

Hybris

DE RONDE VAN BRUSSEL E VERE Tweewekelijks dossier in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen 20

Politieke analyse

25

Michaël Bellon De NAVO

26

Portretten

Inwoners van Evere

28

Big City

Klopt het dat de wereldhit Kili Watch is ontstaan bij de scouts van Evere?

20

Yvan Mayeur heeft een boekje geschreven.

Citoyen de Bruxelles. Hij schrijft de moeilijke periode na zijn ontslag in juni vorig jaar van zich af. Het is een therapeutische schrijfoefening om de ellende die hij heeft meegemaakt te vergeten.

Wie het boekje leest, kan maar één vaststelling te maken. De man, voormalig burgemeester van de stad Brussel, leeft nog altijd in de ontkenning. Er valt hem, zo vindt ie zelf, niets te verwijten. Hij heeft niets dan goeds gedaan voor de stad. De Samusocial-affaire noemt hij een pseudoschandaal. “Het grootste schandaal zou er pas geweest zijn als Samusocial nooit was opgericht.”

Zowel de pers als zijn aartsvijanden, de ministers Pascal Smet (SP.A) en Rudi Vervoort (PS), krijgen er stevig van langs.

Die laatste was er alleen maar op uit om hem uit te schakelen, zodat hij zelf de macht kon grijpen binnen de PS. Het is zeker waar dat Mayeur belangrijke verwezenlijkingen op zijn conto kan schrijven. Hij heeft het Sint-Pietersziekenhuis van het failliet gered, hij heeft van het OCMW van Brussel een dynamisch sociaal bedrijf gemaakt, goed voor een omzet van 300 miljoen euro. Dat zullen niet velen hem nadoen. Hij was het ook die als eerste burgemeester het autovrije stadscentrum met zijn volle gewicht heeft gesteund.

Maar Mayeur is ook de machtspoliticus die niet tijdig gezien heeft dat de zon zijn vleugels weldra zou verschroeien. Hij vloog te hoog en tuimelde naar beneden. Hij was de supercumulard: burgemeester en Kamerlid en tegelijk bestuurder van Samusocial en voorzitter van Vivaqua. Hij was de socialist die opkwam voor de kleine

man, die de armoedebestrijding hoog in het vaandel droeg, maar die tegelijk sloten geld verdiende.

Het is onbegrijpelijk dat Mayeur, gepokt en gemazeld in de politiek, ook vandaag nog niet wil inzien dat hij zo onmogelijk nog in de politiek kon functioneren. Dat heeft voor een deel met perceptie te maken. Na de Publifin-affaire was iedereen die te veel van de publieke middelen profiteerde, aangeschoten wild.

Meer fundamenteel is er die andere fout in de carrière van Mayeur: dat is precies de vermenging van macht en het publieke geld. Dat is een gevaarlijke cocktail, waar maar één remedie tegen bestaat: transparantie.

Mayeur vindt ook vandaag nog dat hij met Samusocial geen verantwoording moest afleggen aan de subsidiërende overheid.

Dat hij zijn eigen bestuurdersloon mocht bepalen en het sociaal bedrijf volgens de eigen inzichten mocht bestieren. Hij was ‘zot geworden van macht’ en dacht zich samen met zijn compagnon de route Pascale Peraïta van alles te kunnen permitteren. De disfuncties bij Samusocial staan zo te lezen in het verslag van de parlementaire onderzoekscommissie.

En toch heeft de hele Samusocial-affaire, inclusief het ontslag van Yvan Mayeur een grote verdienste. Het was een wake-upcall voor de Brusselse politiek die heel snel heeft ingezien dat het zo niet langer kan.

Er zijn ingrijpende maatregelen genomen, die het politiek bedrijf en de democratie ten goede zullen komen. Als Mayeur voor één reden de geschiedenis zal ingaan, dan is het omwille daarvan.

BRUZZ | VOORAF

12

— STEVEN VAN GARSSE

18 APRIL 2018

I

5

22 04 2018 U

MUSEUM MUSÉE BELvue

GR AT GR AT IS UIT

WOENSDAG 18 APRIL

VAN 13:00 TOT 17:00

Meer weten? Ga naar www.brusselbazaar.be/buitenspeeldag

ONTDEK HOE BRUSSEL DE LENTE VIERT! VENEZ DÉCOUVRIR COMMENT BRUXELLES FÊTE LE PRINTEMPS! PALEIZENPLEIN 7 PLACE DES PALAIS 7 met de steun van:

ZO KIES JE STRAKS DE JUISTE OPLEIDING KOM NAAR HET INFOMOMENT

Wil je ook persoonlijk met een docent spreken? Schrijf je dan in op syntrabrussel.be.

25 APRIL

14U - 20U

MEER INFO OP SYNTRABRUSSEL.BE

018_Syntra_Bruzz_215x142,5mm_V02.indd 1

CAMPUS TOUR & TAXIS CAMPUS UKKEL

11/04/2018 17:22

Flits

Nieuws heet van de naald

Rotonde Expo open, althans voor even

© WOW ARCHITECTEN

Vrijdag gaat de Rotonde van Expo 58 vlak bij het Atomium na jaren van verloedering weer open. — BETTINA HUBO

H

et grijsblauwe paviljoen werd ooit neergezet als ticketkantoor voor Expo 58. Daarna was het een kaarterslokaal en nog later verhuurde Brussel-Stad het aan de vzw Atomium. De afgelopen jaren stond het leeg en verloederde het compleet.

Twee jaar geleden liet het burgerinitiatief Rotonde BXL zijn oog vallen op het gebouwtje. De buurtbewoners zagen er de ideale plek in voor een buurthuis. Maar dat was buiten Brussels schepen Alain Courtois (MR) gerekend. Courtois, bevoegd voor Senioren, kondigde aan dat hij het wilde renoveren tot ontmoetingsplek voor de

senioren van de wijk. Rotonde BXL zocht dan maar een alternatief en opende vorig jaar een tijdelijk - buurthuis in het leegstaande winkelpand Raemdonck.

Inmiddels heeft de stad de Rotonde deels gerenoveerd. Het paviljoentje werd geverfd en er kwam nieuw glas in de ramen. Ondertussen werd de stad na overleg bereid gevonden om ook intergenerationele activiteiten toe te staan in het gebouwtje. Senior-friendly activiteiten, zo heet het officieel. Rotonde BXL zal zijn werking dan ook in het paviljoen voortzetten. Raemdonck gaat dicht.

“De senioren gebruiken het paviljoen overdag, maar na schooltijd, op woensdag en in het

weekend kunnen wij activiteiten plannen,” zegt Indra Van Gisbergen van Rotonde BXL. “Onze wekelijkse afspraak met de buurt op vrijdagavond en ook het Repair Café zullen dus zeker kunnen blijven plaatsvinden.”

Maar moet alles nu specifiek senior-friendly zijn?

“Dat zal wel meevallen. Ik neem aan dat een knutselatelier met kinderen ook onder de noemer ‘intergenerationeel’ kan vallen.”

Probleem is wel dat de Rotonde over enkele maanden opnieuw voor een hele tijd dichtgaat voor de eigenlijk renovatie. Ook de benedenverdieping wordt dan opgeknapt.

Vraag is waarom het paviljoentje dan nu al met veel toeters en bellen ingehuldigd wordt.

Sommigen vermoeden dat het met de nakende gemeenteraadsverkiezingen te maken heeft.

Kateleen Verbanck van Stad-Brussel legt uit dat de renovatie zwaarder en duurder bleek dan aanvankelijk gedacht. “Het duurde even om het nodige budget te vinden. Daarom gebeurt het in twee etappes.”

Rotonde BXL hoopt alvast dat de stad voor die periode een alternatief verschaft. Van Gisbergen: “De nieuwe dynamiek mag niet stoppen, anders zal de teleurstelling groot zijn.”

DOCUMENTAIREMAAKSTER OP TWEETALIGE LIJST

Dolf Cauwelier overleden

Groen strikt Lotte Stoops De Lakense documentairemaakster Lotte Stoops komt bij de gemeenteraadsverkiezingen in Brussel-Stad op voor de lijst Ecolo-Groen. “Ik wil een lans breken voor de burgers die lokaal mooie dingen realiseren, maar nu niet au sérieux worden genomen,” zegt ze. — MATHIAS DECLERCQ

I

k heb lang geworsteld met het voorstel. Maar voor mijn jonge kinderen en deze stad, moet ik dit doen.” En dus zal de 42-jarige Lotte Stoops bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen op ‘een zichtbare plaats’ opkomen voor Groen op de tweetalige lijst in Brussel-Stad.

De thema’s waar de groenen op willen inzetten liggen Stoops nauw aan het hart. “Vooral op het vlak van burgerparticipatie wil ik een lans breken voor de burgers die zulke mooie dingen realiseren op lokaal niveau, maar noodgedwongen in de marge rommelen omdat ze niet au

BRUZZ | VOORAAN

GRONDIGE RENOVATIE GEBEURT VOLGEND JAAR

Bart Dhondt en Lotte Stoops aan Au bord de l’eau. © PIM NOTEBAERT

sérieux genomen worden door de huidige politiek.”

Ook op het vlak van mobiliteit wil de initiatiefneemster van het burgerproject Au bord de l’eau vanuit de gemeenteraad wegen op het beleid. “Ik woon op vierhonderd meter van de school van mijn kinderen, maar het is gewoon te onveilig om hen met de fiets te brengen. Een stad kán daar iets aan doen, een gemeente móet maatregelen nemen die haar bewoners dienen.”

Dat het de ambitie is om met de groenen niet langer oppositie te voeren, maar het beleid zelf uit te stippelen in Brussel, steekt

kopstuk Bart Dhondt niet onder stoelen of banken. “We hebben een aantal concrete voorstellen om van deze stad een gezonde en leefbare omgeving te maken.

Minder plaats voor auto’s, meer groen en dus een betere luchtkwaliteit. Een stad op kindermaat ook, een stad waar mensen niet uit wegtrekken na hun studies.”

“Lotte belichaamt perfect de ambitie die we voor Brussel hebben en de manier waarop we die willen bereiken,” zegt Dhondt.

“Niet vanuit de ivoren toren met megalomane projecten, maar met inspraak van de burger en op basis van hun noden.”

Dolf Cauwelier, de eerste Nederlandstalige groene in het Brussels parlement, is op 86-jarige leeftijd overleden.

Toen Cauwelier in 1989 verkozen werd, heette de partij nog Agalev, wat stond voor Anders Gaan Leven. Hij bleef parlementslid tot 1995. Na zijn pensioen ruilde hij Anderlecht voor Tervuren.

Cauwelier was een beminnelijke man, maar hij aarzelde niet om stevige standpunten in te nemen, radicaler dan Ecolo, de zusterpartij waarmee hij samen op de oppositiebanken zat. Zo vond Cauwelier dat een aanzienlijk deel van het Zoniënwoud aan de natuur moest worden teruggegeven, terwijl Ecolo de nadruk legde op gezinsrecreatie. Ook had Cauwelier een stevige Vlaamse reflex, niet om met vlaggen te zwaaien, zijn bezorgdheid ging over kwetsbare mensen. Hij kon zich behoorlijk opwinden over Nederlandsonkundige artsen in de bicommunautaire ziekenhuizen. “Die doen niet aan geneeskunde, maar aan diergeneeskunde,” zo zei hij kort en bondig. Het leverde hem een krantenkop op in Het Laatste Nieuws, maar weinig applaus op de banken van het parlement. Omdat hij een bondgenoot had in de regering, de Vlaamse socialist Rufin Grijp, heeft hij wel zijn stempel kunnen drukken op het taalgebruik in de ziekenhuizen. DV 18 APRIL 2018

I

11

8

I

18 APRIL 2018

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

Vierhonderd paar schoenen

Een opmerkelijk tafereel afgelopen woensdag. Op het plein voor het Centraal Station lagen vierhonderd paar gedragen schoenen uitgestald. Hiermee wilde het Platform Solidariteit Afrin aandacht vragen voor de dodelijke burgerslachtoffers van de recente Turkse bombardementen op Afrin, een Koerdische stad in het noordwesten van SyriĂŤ.

Š BELGA

18 APRIL 2018

I

9

De week

Terugblik op het nieuws

Fietstelpalen

Goede paasvakantie

13.000

Het gewest plaatst extra fietstelpalen, onder meer aan Van Praet, in de Graystraat en langs de Vorstlaan. De eerste fietstelpaal in de Wetstraat registreerde sinds begin dit jaar al meer dan 150.000 passerende tweewielers.

De toeristische sector heeft een prima paasvakantie achter de rug. Tijdens het eerste weekend noteren hotels een bezettingsgraad tot 90 procent en meer. Onder de bezoekers veel Brazilianen, Chinezen, Russen en IndiĂŤrs.

In 2016, het jaar van de aanslagen, kreeg het toerisme rake klappen, maar de sector heeft zich herpakt.

De twaalfde editie van het gratis circusfestival Hopla van 9 tot 15 april is goed voor meer dan 13.000 bezoekers. Na een passage in verschillende wijken, strijkt het festival neer op en rond de Vismarkt. In totaal zijn er zestien voorstellingen en tal van randactiviteiten.

SNELHEIDSBEPERKING MOET OOK AFGEDWONGEN WORDEN

Zin en onzin van zone 30 BRUZZ | DE WEEK

Na bijna twee decennia politiek getouwtrek zetten enkele gemeenten serieuze stappen richting een veralgemeende snelheidsbeperking tot 30 kilometer per uur. Vraag is of de naleving ook zal worden afgedwongen met een aangepaste weginrichting en de nodige controles. — LAURENT VERMEERSCH

I

n een dichtbebouwde stedelijke context zijn er tal van objectieve argumenten om de invoering van een zone 30 te rechtvaardigen.

Eerst en vooral op het vlak van verkeersveiligheid. De vertraging van het autoverkeer kan het aantal verkeersdoden namelijk drastisch verminderen. Wie aangereden wordt met 30 kilometer per uur heeft 90 procent overlevingskans. Met 50 kilometer per uur is dat slechts 20 procent.

Daarnaast hebben verkeersdeskundigen en mobiliteitsexperten al gewezen op tal van andere voordelen. Trager rijden in combinatie met minder nodeloos optrekken en afremmen kan leiden tot minder vervuiling, minder lawaaioverlast en zelfs vlotter verkeer. Een zone 30 kan ook sluipverkeer ontmoedigen en is in het voordeel van alternatieven zoals de fiets en het openbaar vervoer.

De zone 30 is kortom een maatregel die niet alleen de verkeersveiligheid, maar ook de leefbaarheid en dus de aantrekkelijkheid van de stad ten

10

I

18 APRIL 2018

Een zone 30 zonder flankerende maatregelen, maakt het verkeer niet veiliger, stellen VUB-onderzoekers.

goede kan komen. Politiek ligt de snelheidsbeperking tot 30 kilometer per uur traditioneel echter gevoelig.

Al in 2000 pleitte toenmalig staatssecretaris voor Mobiliteit Robert Delathouwer (SP.A) voor de invoering ervan op 80 procent van de Brusselse wegen. Hij werd prompt teruggefloten door Jacques Simonet (MR), op dat moment minister-president.

Ondanks goede intenties in mobiliteits- en andere plannen (onder meer Iris 2) bleef de veralgemening van de zone 30 ook in de jaren nadien dode letter door politieke onenigheid.

Het idee dat een snelheidsbeperking een onpopulaire maatregel is, wordt echter stilaan ondermijnd door burgerbewegingen die opkomen

voor verkeersveiligheid zoals 1030/0 in Schaarbeek.

Wakkere burgers wijzen politici op hun verantwoordelijkheid en na verschillende interventies op de gemeenteraad lijken de Schaarbeekse bestuurders de boodschap begrepen te hebben. Ze beloven alsnog werk te maken van een algemene zone 30. Ook andere gemeenten zetten plots in de verf dat ze werk (willen) maken van een snelheidsbeperking. De aangekondigde ingrepen waren vaak al opgenomen in gemeentelijke mobiliteitsplannen die ergens in een lade waren beland. Voortschrijdend inzicht of opportunistische communicatie in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen? De toekomst zal het uitwijzen.

Het jarenlang politiek getalm zou tot slot bijna doen vergeten dat zodra deze of gene zone 30 uiteindelijk is ingevoerd, het moeilijkste nog moet komen. Om zinvol te zijn, moet de snelheidsbeperking immers ook gerespecteerd worden. Geen evidentie, zo bleek bijvoorbeeld al bij de invoering van een zone 30 in de Vijfhoek, eind 2010. Uit een steekproef van onze redactie bleek toen dat tot vijf op de zes bestuurders de snelheidsbeperking niet respecteerden.

STRAKKE HANDHAVING De observatie vond enkele jaren later bevestiging in een onderzoek van de Vrije Universiteit Brussel. De gemiddelde snelheid binnen de Vijfhoek bleek in 2014 nog altijd

Union gered

Minisloppenwijk

Valkje in Ukkel

Voetbalclub Union verzekert zich na een zenuwslopende zege (0-1) bij directe degradatieconcurrent Tubeke van een nieuw seizoen in 1B. Zonder tegenslag bij de renovatiewerkzaamheden kan Union volgend seizoen bovendien opnieuw in het vertrouwde Dudenpark spelen.

Roemenen richten met de bouw van een tiental houten hutjes aan het Noordstation een minisloppenwijk in. De gemeente vraagt de eigenaar om de site, gelegen naast de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, vrij te maken.

Naar jaarlijkse traditie broeden slechtvalken hun eieren uit in de toren van de Sint-Michiels-enSint-Goedelekathedraal, maar ook op andere hoge gebouwen in Brussel. Het eerste valkje werd afgelopen week geboren in de Sint-Jobkerk in Ukkel.

De verplichting om passief te bouwen is een goeie zaak, geen rem op innovatie.

Integendeel BRUZZ | DE WEEK

ARCHITECTE CHRISTINE CONIX (in La Libre Belgique)

Cartoon Wauter Mannaert

© PHOTONEWS

boven de toegestane maximumsnelheid te liggen en het verkeer was er niet veiliger op geworden.

De onderzoekers weten dat aan een gebrek aan flankerende maatregelen. “Borden met zone 30 plaatsen is niet genoeg,” klonk het. “Je moet ook de straat aanpassen. Dan kan door paaltjes, wegmarkeringen of versmallingen te plaatsen.

Of door de hele straat opnieuw aan te leggen in functie van de zone 30.”

Behalve straten en pleinen hertekenen, duidelijke signalisatie en voldoende sensibilisering, vraagt een zone 30 ook een strakke handhaving. Zonder regelmatige controles én bijhorende boetes, zullen hardrijders een zone 30 in veel gevallen aan hun laars lappen.

18 APRIL 2018

I

11

Een halve eeuw mei ’68 50 JAAR

MEI ’’68 68 SPECIAL

Vijftig jaar stadsactivisme van vader op zoon

‘Het blijft leuk om aan deze stad te werken’

12

I

18 APRIL 2018

Al meer dan vijftig jaar zet socioloog-planoloog Wim Kennis zich in voor Brussel. Hij stichtte Brukselbinnenstebuiten en Bral, en is voorzitter bij GC De Kriekelaar. Ook voor zoon Pepijn, coördinator bij vzw Toestand, is Brussel het werkterrein bij uitstek. Twee generaties over stadsactivisme sinds mei ’68.

— MICHAËL BELLON, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

U woont hier sinds 1978, maar bent al in Brussel sinds 1967. Op tijd om mei ’68 mee te maken.

WIM KENNIS: Ik kwam in ’67 naar Brussel voor een

Waren de Marollen er zonder die op mei ’68 geïnspireerde acties ook aangegaan, zoals de Noordwijk?

WIM KENNIS: Dat zou kunnen, al hadden we in onze contreien al wel een voorbode van mei ’68 gehad met de volkshogescholen en woongemeenschappen in Scandinavië, en Provo en de Kabouterbeweging in Nederland. Vandaar dat ik zo content was dat Pepijn voor zijn afstudeerproject op Maria Boodschap Provo als onderwerp koos, en dat hij als lid van de nieuwe generatie de stad mee durft in te palmen.

Hoe komt een middelbare scholier er in de 21ste eeuw nog bij om een eindwerkje over Provo te maken?

PEPIJN KENNIS: Provo speelde een spel met wat

mag of kan, maar niet altijd toegelaten wordt. Er is geen wet die zegt dat je je niet mag wassen in een fontein, maar het wordt niet toegelaten. Er is geen wet die zegt dat je niet mag voetballen op een plein, maar als op dat plein terrassen staan, komt de politie je wel wegjagen als je voetbalt.

Ik weet nog dat de kaft van het eindwerk een fantastisch grafisch beeld was van hoge rijlaarzen van een rijkswachter die trappen op een klein wit mannetje met een pinnemuts, dat met een klein hamertje op de teen van de rijkswachter slaat.

Voor mij is dat Provo, en ook stadsactivisme: je brengt niet meteen grote veranderingen teweeg, maar duwt wel op de pijnpunten, zodat je gehoord en gezien wordt. Liefst op een positieve, constructieve, en als het kan ook feestelijke manier, met ideeën die een meerwaarde hebben. Ik denk dat je daar veel meer mensen mee op de kar krijgt dan 18 APRIL 2018

▲

onderzoek over jeugdparticipatie, en zo verzeilde ik in de entourage van Arau (Atelier de Recherche et d’Action Urbaines, red.) waar ik mensen als architect Francis Strauven, sociaal bewogen priester Jacques Van Der Biest en mijn mentor en professor sociologie Albert Martens ontmoette.

Zo begon ik lezingen te geven over de weldaden en de diversiteit van de stad, tot Felix Florquin van Stichting Lodewijk de Raet mij vroeg waarom ik dat in zo’n onnozel zaaltje stond uit te leggen in plaats van het te laten zien op straat. Zo is in 1971 Brukselbinnenstebuiten ontstaan. Als een vorm van bewustmaking, hopend dat dat tot wat emancipatie zou leiden bij een aantal Vlamingen die niet van de stad - laat staan van Brussel - hielden. Echt activisme was dat niet, al hebben we met Brukselbinnenstebuiten wel publicaties uitgegeven als Een trein van Troje over de hogesnelheidstrein, en Eurotaurus over de impact van de Europese gemeenschap op Brussel.

Activisme - met dossiers, maar ook op straat was meer een zaak van stadsbeweging Bral (Brusselse Raad voor het Leefmilieu).

Maar mei ’68 was hier niet veel soeps hoor. Ik zat toen in Sint-Lambrechts-Woluwe om het westerndorp Wolu-City te helpen kelderen. Van enkele jongeren van het Maison des jeunes die naar Parijs waren gegaan, hoorden we dat het daar

grote bagarre was. Maar voor de rest wisten wij van niets. Alleen in Leuven gebeurde iets. Wel was er iets aan het gisten. In de schoot van organisaties als Lodewijk de Raet, de Brusselse jeugdraad ANBJ en de Beursschouwburg ontstond een emancipatiebeweging. Maar met het idee dat je in een stad als burger het heft in handen kon nemen en echt iets teweeg kon brengen waren ze in Frankrijk net iets vroeger. De actie voor het behoud van de Noordwijk en de Marollen volgde hier in ’69.

BRUZZ | DE VERHALEN

W

anneer ik arriveer aan de voordeur van het ouderlijke huis Kennis, zijn daar drie niet-bewoners in een intense discussie verwikkeld. Wim en Pepijn Kennis zijn niet verbaasd hen daar aan te treffen. Al van toen hij in 1978 naar Schaarbeek verhuisde, heeft Wim nooit anders geweten dan dat uitgerekend zijn trapportaal door Jan en alleman wordt uitgekozen om even te gaan neerzitten. “Omdat het groot genoeg, altijd droog, en half op het zuiden gericht is,” zegt hij. Een mooi voorbeeld van hoe ‘stadsinfrastructuur’ het gedrag van mensen bepaalt. En laat dat nu net een essentieel element zijn van de corebusiness van beide Kennissen.

I

13

Een halve eeuw mei ‘68

▲

met louter protest, en dat je daardoor je verhaal beter kan vertellen.

Picknick the Streets is daar een recent voorbeeld van. Onze vzw Toestand is begonnen omdat we ruimte nodig hadden om te feesten, ruimte die de politiek niet gaf, terwijl er tegelijk miljoenen vierkante meter leegstaan in Brussel.

Activisme is dus vooral een werkwoord: het is doen, ondernemen, tonen dat het beter kan. Al mag het daar niet bij blijven: een beleid mag zijn verantwoordelijkheden niet ontlopen omdat activisten de stad beter maken.

BRUZZ | DE VERHALEN

Hebt u uw engagement van thuis, waar u zag wat er mogelijk was?

ZOON VAN

29 jaar

kind merkte ik niet zo meteen dat mijn vader bezig was met de stad. Ik wist niet waarvoor die vergaderingen dienden. Ik ben weleens mee geweest naar de Witte Mars, met een plakkaat met een bord spaghetti waarvan ik toen niet wist wat het betekende.

Ik denk dat het eerder komt door het netwerk van school- en scoutsvrienden. Via de scouts raak je bijvoorbeeld in de jeugdraad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC), waar je op een beleidsmatige manier meedenkt over jeugd in de stad. Maar via schoolkameraden hang je evengoed rond op het Sint-Katelijneplein, waar dan weer andere dingen uit voortvloeien.

Vroeger hoorde ik soms dat ik de ‘zoon van’ was, nu zeggen ze soms al eens tegen Wim dat hij mijn vader is. Ik zit nu ook in de algemene vergadering van Bral, maar daar ben ik in verzeild geraakt via een collega bij Toestand, niet via mijn vader.

Studeerde sociologie aan de VUB en stadsontwikkeling in Brussel, Wenen, Kopenhagen en Madrid

Maar alles komt terug. Zo gaat dat. Twee jaar geleden hergebruikte Pepijn de protestbeweging voor het behoud van het publieke karakter van het Sint-Katelijneplein Free 54 met ‘Uw stad is verkocht’ nog exact dezelfde slogan die zijn vader in 1974 gebruikte tijdens een algemene mobilisatie tegen stadsspeculatie, waar Bral, de beruchte mei ’68-beweging Mass Moving, en de Beurschouwburg toe opriepen. En dat op dezelfde plek aan de Beurs waar ook in de jaren negentig met de beweging rond Hotel Central een gelijkaardige strijd werd gevoerd.

PEPIJN KENNIS: Het is niet nieuw dat mensen zich

verenigen, maar ik zie de laatste tien jaar toch weer meer en meer initiatieven. Dat heeft te maken met een overheid die minder middelen heeft, een veranderende demografie, en meer mensen die niet alleen weten wat er allemaal scheelt, maar het ook niet meer pikken, en er zelf iets aan willen doen. En natuurlijk met het nog gemakkelijker kunnen verenigen en oproepen tot actie via de sociale media.

Stemmen op een andere partij volstaat niet meer als protest. Als burger ga je noodgedwongen aan de slag om je eigen stad te maken. Met de fietsdemonstraties van Masse Critique krijgen wij I

PEPIJN KENNIS

PEPIJN KENNIS: Eigenlijk denk ik van niet. Als

WEINIG TEGENGAS

14

“Stadsactivisme is op een positieve, constructieve en liefst feestelijke manier op pijnpunten duwen”

18 APRIL 2018

2012 Begint als vrijwilliger bij vzw Toestand, sinds 2014 is hij er coördinator 2015 Is lid of bestuurder van Bral, K.A.K., Growfunding en Brukselbinnenstebuiten.

Woont in Vorst

elke laatste vrijdag van de maand gemakkelijk drie- tot vierhonderd fietsers bij elkaar. Ook Pool is Cool (initiatief dat pleit voor zwemgelegenheid in de openlucht, red.) toont dat er mensen op de been te brengen zijn voor zwemmen in de openlucht.

Een overheid die tekortschiet zou je in Brussel een constante kunnen noemen.

PEPIJN KENNIS: Ja, al is het daarom tegelijk een

overheid die weinig tegengas geeft. Ik herinner me dat we in Mabo met de Brusselse vzw Imagica een namiddag rond media werkten en op het idee kwamen een filmpje te maken om te zien hoe hoog we in het Justitiepaleis konden doordringen.

We zijn helemaal boven in de koepel geraakt! Op veel andere plekken zou het ondenkbaar zijn dat een school en een gesteunde vzw aan zo’n idee meewerken. Hoewel de niet-geautoriseerde betoging tegen de nieuwe kraakwet voor wonin-

De strijd in ’68 was er ook één tegen het kapitaal.

Toen streed je tegen de plannen voor de Noordwijk, nu tegen die van Neo. PEPIJN KENNIS: Alle verhoudingen in acht genomen

vertegenwoordigen de handelaars die het publieke gedeelte van het Sint-Katelijneplein innemen het kapitaal. Dat kapitaal maakt mee de stad, maar je moet dat op een goede manier kanaliseren.

Terrassen hebben zeker bestaansrecht, maar daarom moeten ze nog niet een goed functionerend plein koloniseren. De bouwmeester speelt een rol in het verzoenen van belangen, maar het blijft een moeilijke oefening, en je moet sommige zaken aan de kaak blijven stellen. Met Toestand proberen we de restproducten van het kapitaal zoals leegstand te laten benutten door mensen die er de dupe van zijn of er nood aan hebben.

“Als kritische gids kunnen we vandaag trotser zijn op Brussel dan veertig jaar geleden” WIM KENNIS VADER VAN

77 jaar Socioloog-planoloog 1971 Sticht gidsenvereniging Brukselbinnenstebuiten 1974 Sticht Bral, en strijdt onder meer voor het behoud van de Marollen Vandaag Voorzitter GC De Kriekelaar

Kan je met het kapitaal in discussie gaan?

PEPIJN KENNIS: Moeilijk, maar ik denk dat we daar

zelf ook wat vies van zijn. De politiek zou het belang van de burgers moeten vertegenwoordigen, maar vertegenwoordigt vaak het belang van de stadsontwikkeling en dus van het kapitaal.

WIM KENNIS: De rationaliteit van een op toeristen gerichte middenstand is totaal anders dan die van burgers. De stad moet het evenwicht zoeken tussen het geld dat de stad maakt en de mensen die de stad maken.

’68 had een component van Vlaamse ontvoogding.

Speelde dat in Brussel ook?

WIM KENNIS: Ik heb Brussel leren kennen als een bijna Vlaams hatende stad. Stilaan is er, onder meer door het werk van de Nederlandse Cultuurcommissie (NCC) en de VGC, een grotere openheid ontstaan, en nu is de wijsheid ingetreden dat zuiver Franstaligen hier ook een minderheid aan het worden zijn. Samenhorigheid tussen de, vaak ingeweken, Vlamingen was er zeker. Het ‘Brussels gedorpte’ noemde ik dat in de tijd dat ze allemaal samentroepten op Mallemunt. Die samenhorigheid heeft ook bijgedragen tot een activiteit die maatschappelijk interessant werd.

PEPIJN KENNIS: Langzaamaan schrijven die Nederlandstalige Brusselaars zich meer in het stedelijk geheel in, en maken ze ‘gemeenschapscentra’ voor een lokale gemeenschap die het onderscheid tussen Franstaligen en Nederlandstaligen overschrijdt. De bubbels zijn er nog, maar ze worden poreuzer. Met Toestand werken we daar heel bewust aan. We willen geen tijdelijke bezettingen met alleen maar artiesten of alleen maar start-ups. We kiezen de moeilijke weg daarom krijgen we ook overheidssteun om een weerspiegeling van de stad samen te krijgen. Zowel de Marokkaanse mama als de skater, zowel de studio van Stikstof, als de integratie- en taallessen van het Brussels onthaalbureau BON. WIM KENNIS: Ook in De Kriekelaar komt er meer diversiteit. De Turken, Grieken, Marokkanen en Vlamingen hebben het in zich om elkaar op te zoeken en daar is niets mis mee, maar ik merk een grotere openheid naar de andere groepen.

BRUZZ | DE VERHALEN

gen voor iedereen onlangs wél meteen door veertig agenten is beëindigd.

Als we dan weer even uitzoomen en de periode van ‘68 tot nu overschouwen, wat is dan het beeld?

WIM KENNIS: Ik vind dat het beeld veranderd is.

Toen we met Brukselbinnenstebuiten begonnen, zat je in een negatieve spiraal van een weinig leefbare stad die kreunde onder de druk van de afbraak, verschrikkelijk openbaar vervoer had en waar geen fiets te zien was. Dat is zeker gebeterd.

Ook als je naar de milieubeweging of de gemeenschapscentra kijkt, zijn er in die vijftig jaar echt wel stappen gedaan. Als kritische gidsen kunnen we bij Bruksel vandaag trotser zijn op Brussel dan veertig jaar geleden. Behalve problemen kunnen we nu ook positieve voorbeelden tonen.

18 APRIL 2018

▲

Hebben aanslagen, tunnels, zinkgaten en politieke schandalen ons niet even terug in de tijd geslagen?

I

15

Een halve eeuw mei ‘68

50 JAAR

MEI ’’68 68 SPECIAL

▲

PEPIJN KENNIS: Die zaken zijn zeker een wake-up-

call geweest. We hebben de afgelopen twintig jaar misschien niet meer echt naar de politiek omgekeken, omdat die toch maar aan het aanmodderen was. Nu beseft iedereen plots dat ze van alles aan het doen waren, of net niet aan het doen waren, en dat met geld dat eigenlijk van iedereen is.

Zowel op gemeentelijk als op gewestelijk niveau - met initiatieven als WeBrussels, #1bru1vote (One Brusseleir One vote), of Reboot Democracy - zie je nu dat men ook bezig is om dat bestuur terug te kapen, de democratie opnieuw te democratiseren. Die dynamieken maken het leuk om aan deze stad te blijven werken.

WIM KENNIS: Daarvoor is wel een sterke oppositie nodig. Als meer mensen beseffen waarover het gaat, dan krijg je vanzelf een beter beleid.

Misschien moeten we het oude ideaal van de volkshogescholen herdenken om de kritische massa te vergroten?

BRUZZ | DE VERHALEN

WIM KENNIS: Er is in deze stad een massa mensen die verstandig genoeg zijn om van alles te doen en aan te pakken. Maar ze krijgen de opleiding niet en de stad nodigt hen daar ook niet toe uit. Zo hou je de zelfkant in stand. Infrastructuur en opleiding zouden mensen een eigenwaarde kunnen bezorgen die de basis is voor emancipatie.

Vzw Toestand toont dat aan.

PEPIJN KENNIS: Al merk je wel dat een job en een huis op de eerste plaats komen. Dan denk ik nog weleens aan het devies van Bertolt Brecht dat ik thuis heb geleerd: Erst kommt das fressen, dann kommt die Moral. Het kan tof zijn om wat te zeefdrukken en een filmpje te maken, maar minder als je niet aan een job raakt of op het einde van de maand met de rekening in het rood gaat. En het is niet de bedoeling de jeugdwerkloosheid te doen afnemen door de woningprijzen omhoog te duwen en mensen naar Aalst te duwen, maar door mensen te emanciperen en aan een job en een dak te helpen.

Boekpresentatie

Op dinsdag 8 mei brengt vzw Toestand het boek Leegstond uit, een handleiding voor het gebruik van leegstaande ruimte op basis van de expertise opgebouwd met projecten als Allee Du Kaai en Biestebroek. De feestelijke boekpresentatie heeft plaats in Brussel (locatie wordt bevestigd) om 19.30 uur met sprekers als Riet Steel, Caroline Pauwels, Kristiaan Borret en Sven Gatz. toestand.be, leegstond.be 16

I

18 APRIL 2018

Stadstours

Brukselbinnenstebuiten organiseert nog altijd stadstours te voet, per bus, op de fiets en met de tram, voor individuele deelnemers en voor groepen. Voor individuele inschrijvers is er een nieuwe tour over Street Art in de kanaalzone op 6 en 12 mei. Op 15 mei kan u in het kader van Broodje Brussel deelnemen aan een toer op en over de site van Thurn & Taxis. brukselbinnenstebuiten.be en 02/218.38.78.

Anne Morelli (ULB) over de jaren van protest

‘Er is een wereldwijd mei ‘68 nodig’ Iedereen wil mei ‘68 herdenken, zelfs flaminganten.

Dat is verdacht, vindt ULB-historica Anne Morelli: “Het neoliberalisme heeft de slogan L’imagination au pouvoir gerecupereerd. Iedere bedrijfsleider zal u vertellen dat hij mensen met verbeelding zoekt om te innoveren, maar daar gaat het natuurlijk niet over. Exigez l’impossible. Dát is het ordewoord.”— DANNY VILEYN

A

nne Morelli is radicaal. Dat was ze op haar twintigste en dat is ze een halve eeuw later als emeritus nog altijd. Maar niet zomaar. “Ik ben radicaal links, radicaal antiracist, radicaal atheïst en radicaal voor gelijkheid,” zegt ze desgevraagd.

Dat is niet evident in rechts-nationalistische tijden waarin religie bovendien heropleeft.

ANNE MORELLI: Bij ons leeft de indruk

dat alles goed gaat. Er is een atheïstische vereniging die boeken uitgeeft en colloquia organiseert, maar de situatie in de rest van de wereld is anders. Diezelfde vereniging kan niet bestaan in Pakistan, Egypte of de Verenigde Arabische Emiraten.

Is de ULB nog het atheïstische bastion van weleer?

MORELLI: In ‘68 was de ULB nog een

bastion van het atheïsme. Nu is dat duidelijk niet meer zo. We zijn een ‘volkse’ universiteit geworden, wat ik zeer goed vind. Maar de bevolking van Brussel, dat zijn voor een groot deel jongeren uit de immigratie. We hebben een cercle d’étudiants musulmans, net zoals een cercle d’étudiants juifs. Het imago van de ULB anno 2018 is er een van tolerantie en diversiteit. Er zijn nog weinig professoren die zich militant atheïst noemen.

Dat het studentenpubliek divers is geworden, was ook merkbaar in de

tussenkomsten tijdens de colleges. Ik heb gedurende een kwarteeuw historische kritiek onderwezen. Daarin had ik het over de rol van het toeval in de geschiedenis. Naar het einde van mijn carrière toe had ik studenten, lid van een protestantse kerk, die me zeiden: ‘Mevrouw, u bent de rol van de goddelijke voorzienigheid in de geschiedenis vergeten.’ De meeste studenten lachen daarmee, maar in mijn studententijd was een dergelijke opmerking niet denkbaar.

U pleit als linkse denker voor een nieuw mei ‘68.

MORELLI: In 1968 was er hoop om de

maatschappij te veranderen, en op individueel vlak zijn er zaken ten goede veranderd, zoals de relaties tussen mannen en vrouwen. De legerdienst is afgeschaft en culinair is er een brede waaier aan mogelijkheden, van overtuigde vleeseters, over flexitariërs tot vegetariërs en veganisten. Ik ben nog naar school geweest in een verplichte blauwe schort, die we ervoeren als het uniform van een kazerne of een psychiatrische instelling.

De ongelijkheid daarentegen is vandaag veel groter dan in ‘68. Er worden aanslagen gepleegd op de sociale zekerheid en gezondheidszorg en de driestheid waarmee het patronaat fabrieken verhuist naar

Het zwaartepunt van mei ‘68 lag in Leuven met als eerste eis: Leuven Vlaams. Hoe keek u daar vanaf de ULB tegenaan? Waren er contacten?

HOE ANNE MORELLI DE JAREN VAN PROTEST HEEFT ERVAREN

Jongens praten, meisjes luisteren Anne Morelli was een van de weinige meisjes die mee de ULB bezetten in 1968. Ze zit voor het standbeeld, de benen gekruist, haar zwarte haren hangen tot op haar schouders.

Morelli: “De meisjes luisterden naar wat de jongens te zeggen hadden, maar namen zelf het woord niet.”

Op een van de bijeenkomsten vroeg een maoïst aan de aanwezigen wie pamfletten Aujourd’hui à Paris, demain à

Bruxelles in de middelbare scholen wou uitdelen. Morelli stelde zich kandidaat. Ze begon haar tocht voor het lyceum in de Maria Christinastraat in Laken waar twee politieagenten in burger haar oppakten. “Ik verdeelde pamfletten zonder verantwoordelijke uitgever, onnozel als ik was,” zegt Morelli.

In het secretariaat zagen de politieagenten dat ze een ‘minderjarige vreemdelinge’ was en dus moest haar vader

worden verwittigd. Zo ging dat eraan toe in pre-computertijden. “Ze hebben me lang ondervraagd, maar ik heb de idioot uitgehangen. Wie die jongen daar is? Ik heb geantwoord: ‘Eric misschien, of was het toch Jacques.’ Ik ben ervan overtuigd dat ze dachten dat ik lichtjes mentaal gehandicapt was, misbruikt door de communisten van de ULB.” Waarop Morelli in de politiecel opgesloten werd: “Daar is een jonge

politieman me komen vragen of ik mee wou naar het bal de zaterdag daarop, hij had twee kaartjes. Ik heb geantwoord dat mijn vader Italiaan was en heel streng. Het eerste was waar, het tweede niet. Mijn vader is me vaak komen bezoeken tijdens de bezetting van de ULB.” BRUZZ is de eerste die zich voor haar herinneringen aan mei ‘68 interesseert. “Omdat ik maar een meisje was,” zegt ze. DV

MORELLI: Nee, er waren geen

contacten. De eisen van de Leuvense studenten waren voor ons nationalistisch én katholiek. Het waren studenten van een katholieke universiteit die in opstand kwamen tegen de Belgische bisschoppen. En de rector van die universiteit was dan ook nog eens een priester.

De slogan ‘Walen buiten’ joeg ons schrik aan. Had men ‘Negers buiten’ of ‘Joden buiten’ gescandeerd, dan was de verontwaardiging - terecht - zeer groot geweest. Maar ‘Walen buiten’ werd op sympathie onthaald.

De ULB was in 1968 al heel internationaal, het was de periode van de dekolonisatie en er waren veel internationale beurzen. De oorlog in Vietnam en het brutaal neerslaan van studentenopstanden in Mexico, dát waren onze topics.

BRUZZ | DE VERHALEN

Anne Morelli bij de bezetting van de ULB in 1968.

Wat was de draagwijdte van mei ‘68 in Brussel?

MORELLI: Ik had u graag verteld dat

de revolutie in Brussel geslaagd was, maar dat was niet het geval. De contestatie beperkte zich tot de onderwijsmiddens van de ULB en La Cambre, en artistieke middens zoals het Paleis voor Schone Kunsten.

Tijdens mei ‘68 en lang nadien nog bestreden klein-linkse strekkingen elkaar. Tekenen maoïsten, trotskisten en leninisten nog altijd present?

MORELLI: Jawel, dat zie ik op onze

Sri Lanka of een ander Aziatisch land om mensen tegen één euro per dag te laten werken is schandalig.

In 1968 was het patronaat, ik noem het het steenkolenpatronaat, paternalistisch, maar met een menselijke kant. Die ontbreekt vandaag. Als de arbeiders ontevreden waren, trokken ze naar het huis van de patron. Maar waar moeten ze met de globalisering heen? We hebben een wereldwijd mei ‘68 nodig. De voorbeelden van de arrogantie van het patronaat zijn flagrant: betaald verlof wordt voorgesteld als een gunst, terwijl het het resultaat is van een harde arbeidersstrijd. Er wordt de werkenden gezegd: je hoeft geen 35 uur per week te werken, 60 uur mag ook. De sociale afbraak is ingezet.

Ziet u die ongelijkheid ook in de straten van Brussel?

MORELLI: In 1968 had ik niet durven

te denken dat de arme slager die in het dorp van mijn grootmoeder per fiets zijn bestellingen bezorgde ooit zou terugkeren. Nu zie ik jonge mannen per fiets pizza bezorgen of mensen na hun dagtaak taxichauffeur spelen om rond te komen.

De opgang van de petits métiers maakt me opstandig. Ieder jaar studeert aan de ULB een vloot studenten journalistiek af. Iedere keer vraag ik me af hoeveel er met het statuut van schijnzelfstandige voor een habbekrats zullen moeten werken. Dat is toch wraakroepend?

Maar ze doen het omdat het een prestigeberoep is.

maandelijkse lezingen L’ Histoire de la gauche. Niet lang geleden verklaarde een student die zijn thesis over La Ligue des Travailleurs (Revolutionaire Arbeidersliga aan Vlaamse kant, red.) kwam toelichten dat hij niet tot die trotskistische strekking (LRT) behoorde, al vond hij ze heel boeiend.

Hoe ziet u de toekomst van de democratie?

MORELLI: Ik ben historica, geen

“De opgang van de pétits métiers zoals bij Uber of Deliveroo maakt me opstandig” ANNE MORELLI © BART DEWAELE

PROF. EMERITUS ULB

futuroloog. De rol van het toeval in de geschiedenis is groot. De moord op Frans Ferdinand van Oostenrijk in Sarajevo is een bekend voorbeeld. Ik heb tijdschriften van de maand januari 1940 bestudeerd waarin de lezers een gelukkig nieuwjaar wordt gewenst en een jaar van vrede wordt vooropgesteld. Op dat ogenblik was de oorlog in Polen al bezig.

18 APRIL 2018

I

17

Geschiedenis

Nieuw licht over oorsprong naam Marolle(n)

‘Hoertjes voor het leger’

De Marollen zoals we ze vandaag kennen, kenden eerst geen meervoud.

Marolle verwees naar het hoerige gedrag in de befaamde rosse buurt.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

XXXXX

© PIM NOTEBAERT

Historici en onopgeleide stadsgidsen hebben zich jaren laten meesleuren door een groot misverstand. De naam Marolle(n) komt in dit stadsdeel niet van een kloosterorde, maar van de lichtekooien die er gedoogd werden. Dat zegt Luc Surdiacourt in een nieuw historisch werk. — JEAN-MARIE BINST

A

ls we op een groezelige lentedag vanaf het bordes achter het Justitiepaleis de Marollen overschouwen, voelen we dat we van hieruit in restanten van het verleden kunnen duiken. We zien de Builestroet, waar de ‘scherpvechter’ woonde die geen belastingen moest betalen (nu Valkstraat - links op de foto) en de Marollestroet (Monserratstraat), deel van de enige echte Marolle. Ja, ver van het Vossenplein en de Blaesstraat.

18

I

18 APRIL 2018

Luc Surdiacourt, oud-VRT-medewerker en gids, heeft twintig jaar lang talloze archieven uitgeplozen en duizenden bladzijden gelezen, om de ware historiek van de naam Marolle (zonder n) te kaderen. In tegenstelling tot wat algemeen wordt gedacht, is volgens Surdiacourt de naam Marollen niet afkomstig van een kloosterorde.

Om zijn woorden kracht bij te zetten, neemt hij ons mee op sleeptouw langs de schaarse plekken die ooit, onder een andere naam, de

ruchtbaarheid aan de wijk gaven, beginnend met de vaaif stroete tussen de Wol- en Monserratstraat.

“Dat de bouw van het Justitiepaleis in 1875 schoon schip kon maken met een hoerenwijk, is historisch wat met de haren getrokken,” zegt Surdiacourt. “De hoogliggende terreinen waren tuinen die de prinsen De Merode toebehoorden. Het was dus louter bouwspeculatie: duur geld van de staat voor hun grond,” zo zegt de auteur van het boek De Marollen.

Een eeuwenoud misverstand.

“Er stond een ‘kloosterkapel’, op de hoek van de Montserratstraat en de Valkstraat. Daarnaast lag ooit wel een kerkhof, pastoor Vanderbiest zou in de kelder van zijn hoekhuis op de Voorzorgstraat/Montserratstraat nog beenderen gevonden hebben, zo gaf hij in een interviewopname aan mij toe.”

Maar hier gaat de geschiedschrijving wat overhaast uit de bocht, oordeelt Surdiacourt. “Gedacht werd

dat in de wijk het klooster van de arme Marollekens (van Mariam colentes verbasterd tot zusters Maricolen, red.) heeft gestaan. Maar de Apostolinnen kwamen in 1691 naar Brussel om er des filles repenties - berouwvolle gewezen prostituees - in de Heilige Cruyskapelle, hun verbeteringsinstelling, op te vangen, naar een idee van de infante Isabella.

Het toevluchtsoord om van ‘800 kinderen van den dûijvel, kinderen godts te maecken’ lag evenwel aan de Schuiterskaai in de benedenstad.

Later bleek dat ook een ander klooster niet meer dan een pastorie was, afhangend van de Kapellekerk, en bestemd voor een pastor, een kapelaan met hun meid.”

“De Marollekens hebben nooit een klooster in hartje Brussel gehad,” merkt Surdiacourt op. “De devote dochtersorde ontstond in 1663 in Dendermonde, kreeg kloosters in Brugge (Marullen) en elders in het land, maar in Brussel woonden ze niet. Wel komt de naam

BOEK De Marollen, Een eeuwenoud misverstand door Luc Surdiacourt, Davidsfonds/Standaard Uitgeverij 192 blz, 22,50 euro Boekvoorstelling i.s.m. Erfgoedcel Brussel op 23/4, 12u30, in Muntpunt

ROSSE DATABANK Maar wat is dan de betekenis van de naam Marolle, die niet de 55 hectare van de Marollen uitmaken, maar wel verankerd ligt aan de wijk van vijf hoge straatjes, amper vijf hectare groot, boven de Hoogstraat? Het comité des Marolles zou immers pas in 1967 dat meervoud lanceren voor een hele wijk die gespaard moest

blijven van bouwpromotie, waarmee schepen Vanden Boeynants een hak werd gezet. Een slag die de Marolliens thuis haalden.

Het ware karakter van de Marolle vond Surdiacourt vooral in vijfduizend bladzijden van het Archief van de officialiteit (kerkelijke rechtbank) van het aartsbisdom Mechelen.

Daarin bevindt zich een lijst van de Brusselse bordelen, zeg maar de ‘rosse databank’ van de Kerk. In de zeventiende eeuw spanden wijken als de Sint-Katharinaparochie, rond de Zenne en Boven-dael de kroon met huizen van ontucht. De stad verbood ongehuwde vrouwen weliswaar om in herbergen met mannen te drinken en dansen. Hoeren kregen straffen, zoals bedevaartstochten naar Halle of Scherpenheuvel. Maar het indijken van de prostitutie trof Boven-dael (de Marolle) niet. Of het nu het Spaanse leger, het garnizoen van Albrecht van Oostenrijk, of de Fransen betrof, hun kampementbarakken tegen Boven-dael waren altijd ‘tactisch’ gelegen.

“De Zwitser Thomas Platter schrijft in 1599 al dat in de vijf steegjes enkel hoeren en soldaten vooral Spanjaarden - te vinden zijn.

Dat het een gedoogzone is van bedenkelijk allooi en vertier, wordt almaar duidelijker. Van beperkende ‘zuiveringsregels’ door de overheid bleef de prostitutie in de wijk toch opvallend gespaard. In een Brusselse Ordonnantie (1596) werd al gesteld dat slechts drie hoeren per compag-

“De Marollekens hebben nooit een klooster in hartje Brussel gehad” LUC SURDIACOURT GIDS

NOCTURNE BIJ EXPO

nie van tweehonderd soldaten mochten ingeschreven staan, als ‘meerderjarige wasvrouw’. En ordonnanties van 1580, 1589 en 1599 hernemen wel dat hoerenwijken moeten worden ingedijkt, maar weliswaar tot de driehoek Boven-dael (nu Montserratstraat), de Zwaardstraat en Waaierstraat. Lichtekooien zouden straf krijgen, mochten ze gezien worden in de ‘chique’ Hoogstraat.

Ook mochten soldaten in die straten niet wonen, maar nergens wordt er gewag van gemaakt dat ze verbod krijgen om er te lopen. In Boven-dael werd zelfs bier gebrouwen en geschonken zonder accijnzen, wat alleen kon buiten de stadswallen in Ganshoren en het Pajottenland. Een wetteloze gedoogzone dus.”

Blijft nog de etymologische oorsprong van het woord maroles of marioles. Het is een miserabel geklede vrouw, une pucelle de Marolle, vrij vertaald als een ‘slet’, uit het dorp Maroilles in Noord-Frankrijk. Dat dorp stond erom bekend dat benedictijnenpaters er gretig van bil gingen met dorpsmeisjes, die die naam kregen. Marolle in het enkelvoud is net als het oudste stadsberoep eeuwenoud. Het meervoud Marollen is een product van de revolterende mei’68-generatie, die Vanden Boeynants’ bouwwoede wou indijken.

APENKEN STRE

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Marolle voor in een stuk van toneelschrijver Willem Ogier (1618-1689), opgevoerd door de rederijkerskamer De Violieren.

Marolle stond hier eerder om te schimpen met hoerig gedrag in de befaamde Brusselse, rosse buurt. ‘Ich had den Wegh van Brusselen genomen, om te sien het Heerlijck en vermaert Boven-dael, maar och armen ich vont het daer soo cael.’ Dat is een verwijzing naar de ruchtbaarheid van de Marollebuurt, waar alleen ellende en hoeren te zien waren. Dat blijkt ook uit een volkstelling.”

Surdiacourt diept met een stadskaart een volgend bewijs op. Op die kaart uit 1695 is de naam Marollestraet, naast Oude Justice (plaats van de gehangenen), en ‘t Boven dael te lezen. Boven-dael blijft op kaarten tot 1750 aanwezig, en wordt pas in 1827 als Rue de Marolle genoteerd. In 1850 wordt de straat opgeslorpt door de Miniemenstraat. En als het Justitiepaleis in 1875 gebouwd wordt, wordt de straat Monserratstraat gedoopt, tot vandaag.

EXPO > 26.08.18

Ontdek wel 60 apensoorten in hun leefwereld en hoe je ze kan beschermen.

17u30 - 21u30: vrij bezoek expo + lezing om 19u = €12

03.05.2018 Zjef Pereboom (Zoo Antwerpen) Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel www.natuurwetenschappen.be

18 APRIL 2018

I

19

Ronde van Brussel

Tweewekelijks dossier in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen

EVERE

Mossel noch vis B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

Evere is een kleine gemeente, maar met politieke zwaargewichten. Al twintig jaar is Rudi Vervoort (PS) er aan de macht, en daar wil hij graag nog zes jaar bij doen. Als minister-president stelt hij dat elke Brusselaar recht heeft op een veilige wijk, met zo weinig mogelijk geluids- en visuele hinder, met minder files en een zuivere lucht. Maar hoe scoort Evere op die punten?

— BRAM VAN RENTERGHEM, ILLUSTRATIE JURGEN WALSCHOT, FOTO IVAN PUT

I

kwamen in Evere vooral grote blokken, schijnbaar lukraak ergens neergepoot.

In elk geval wil titelvoerend burgemeester Rudi Vervoort (PS) de resterende stukken groen – die er wel degelijk zijn – goed beschermen. “Bijvoorbeeld aan de Macquisstraat, waar binnenkort het park Mandela komt. Maar er wordt inderdaad nog bijgebouwd, wat ook moet, want de bevolking groeit. We doen dat vooral op terreinen die sowieso al bebouwd waren. En waar mogelijk vormen we kantoren om tot appartementen.”

Toch verdwijnt er nog steeds open ruimte, bijvoorbeeld op de Josaphatsite, een voormalig goederenstation op de grens met

B E VO L KINGSDIC H TH E ID

8.050

inw/km2

Met 8.050 inwoners per vierkante kilometer scoort Evere iets hoger dan het gemiddelde voor het hele gewest (7.384 inw/km²). Op 1 januari 2017 telde Evere 40.394 zielen.

20

I

18 APRIL 2018

Schaarbeek. Daar komen 1600 woningen, waarvan een deel op Evers grondgebied.

VERKEERSDRUKTE “Het gaat niet alleen om de extra woningen,” zegt Griet Hubrechts van oppositiepartij Groen. “Alles hangt samen. Door die woningen zijn er meer auto’s. En zowel de verkeersdrukte als de verkeersagressie is fel toegenomen de laatste jaren."

Philippe Surmont van de N-VA deelt die analyse, en komt met een voorstel dat verrassend goed op het Gentse circulatieplan lijkt. “We moeten wijken creëren waar geen doorgaand verkeer mogelijk is,” zegt hij. “Met bewonerskaarten die alleen voor die wijk gelden.”

"Er zijn niet zoveel Vlaamse stemmen meer te rapenvanin16,6 Evere" Met een werkloosheidsgraad procent zit Koekelberg net boven het gewestelijk

MICHELgemiddelde GOETHALS (16,4%).

CD&V-VOORZITTER

Verkeersveiligheid leeft in Evere. De vraag is of de oppositie hier garen bij kan spinnen. Ook de meerderheid heeft het thema ontdekt, en zet het bovenaan het lijstje. “Dat thema is overal in het gewest belangrijk,” zegt Vervoort.

“Net als veiligheid en netheid.”

Mede omdat de gemeentelijke thema’s voor iedereen dezelfde zijn, hebben ook dit keer weer drie Vlaamse partijen – CD&V, SP.A en Open VLD - zich op de Lijst van de Burgemeester gezet. “Ook maken we zo meer kans op verkozenen,” zegt de plaatselijke CD&V-voorzitter Michel Goethals. “Er zijn niet zoveel Vlaamse stemmen meer te rapen in Evere.”

Voor gemeenteraadslid Guy Vanhengel (Open VLD) liggen

▲

k ben die dag in de buurt van de NAVO-gebouwen van de bus gestapt, liep langs het militair domein, langs de eindeloze muur rond het oude kerkhof, dwarste talloze lange zielloze straten om zo terecht te komen in de ooit stemmige wijk Paduwa. Nu kwam ik er warempel een luxehotel tegen, een stuk of wat troosteloze restaurants en het schamele, nauwelijks honderd jaar oude kerkje van Sint-Jozef.”

In zijn boek Een gehucht in een moeras is Marc Didden hard voor Evere. Maar hij heeft een punt. De gemeente lijkt niet verstandig te zijn omgegaan met de toenemende verstedelijking. Waar andere dorpen rond Brussel-Stad een eigen smoel wisten te bewaren,

HUI S KO P E N

331.500

euro

oppositie zit.

Een huis kopen kost in Evere 331.500 euro, een appartement 200.000 euro. Daarmee zit de gemeente onder het gemiddelde voor het gewest: 429.689 euro voor een huis, en 234.736 euro voor een flat.

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

1140 EVERE

18 APRIL 2018

I 21

▲

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

de zaken nog anders. Aanhoudende strubbelingen met de Franstalige liberalen en een persoonlijke band met Rudi Vervoort hebben hem in 2012 overgehaald de lijst van Vervoort te duwen. Aan Vlaamse kant haalt hij veruit de meeste stemmen, maar hij laat, als minister van Begroting in het gewest, de honneurs aan Martine Raets, die schepen van Nederlandstalige Aangelegenheden is.

Behalve drie Vlaamse partijen heeft de Lijst van de Burgemeester nog enkele onafhankelijken op de lijst. Op dit moment heeft die lijst een coalitie met Défi. Veel oppositie rest er dus niet. En als bijvoorbeeld de MR of CDH al tegen iets zijn, onthouden ze zich eerder dan tegen te stemmen - voor kletterende gemeenteraden moet je niet in Evere zijn.

“Wij hebben een dorpse, maar gezellige manier van politiek bedrijven,” zegt Vanhengel daarover.

Als er dan toch grote verschillen zijn tussen meerderheid en oppositie, zitten de fractieleiders samen om het probleem op te lossen.

RUSTIGE VASTHEID Een beetje gezapig dus, wat kan wijzen op consensusdenken, maar evengoed op een gebrek aan grote projecten, die onvermijdelijk tegenstand oproepen. Het is dan ook de vraag of met zo’n koers de

gemeente Evere ingrijpend zal veranderen.

Niet dat de gemeente slecht wordt bestuurd, maar echte ambitie is ver te zoeken bij de bestuursleden.

Zo zou Evere werk kunnen maken van een eigen smoel, door naar het voorbeeld van Jette een eigen Kardinaal Mercierplein aan te leggen, waar horeca en middenstand zich rond clusteren. Een centrum dus, dat in Evere nu ontbreekt.

“We hebben hier inderdaad geen Voorplein zoals in Sint-Gillis, of een Kardinaal Mercierplein zoals in Jette,” zegt Vervoort. “We hebben dat geprobeerd rond het gemeentehuis, maar het is moeilijk om dat aan te pakken en om te zeggen: dat is nu hét centrale punt.”

Op het gebied van verkeersveiligheid gaat het college niet vrijuit. Ook de meerderheid klaagt over verkeersagressie en straatraces. Als hoofd van de politie kan de burgemeester daar strenger op toezien. “Daarop zeggen ze dat de meeste problemen zich op de gewestwegen voordoen,” zegt Hubrechts. “Maar met Vervoort en Vanhengel zijn er toch deuren genoeg om dat aan te pakken, denk ik.”

Toch lijkt Vervoort stevig in het zadel te zitten. In 2012 kreeg hij met 2.744 voorkeursstemmen ruim drie keer meer kiezers achter zich dan de nummer twee: Alain Vander Elst (MR).

Maar zelf verkiest hij het gewest boven de gemeente. De vraag is dus wie zijn plek zal innemen – het half jaar dat hij nog minister-president is, en de periode erna, mocht hij opnieuw een mandaat hebben in de gewestregering.

Huidig waarnemend burgemeester Pierre Muylle (PS), wordt het alvast niet. “Ik ben moe,” zegt hij.

“Ik ben 67, heb vier kleinkinderen, het is genoeg geweest.”

In de politieke wandelgangen klinkt de naam van Ridouane Chahid

(PS) als coming man. Hij was ondervoorzitter van de MIVB en adviseur op de kabinetten van Charles Picqué en Vervoort, en werd door die laatste meteen tot schepen gebombardeerd, ook al haalde hij helemaal niet zoveel stemmen. “Chahid is een goede kandidaat,” zegt Vervoort.

“Maar Christian Beoziere is dat ook. En daarbij, ik wil niet vooruitlopen op de feiten. Eerst zien welk mandaat we van de kiezer krijgen.”

"We bouwen bij, maar waar mogelijk vormen we kantoren om tot appartementen" RUDI VERVOORT © PHOTONEWS

TITELVOEREND BURGEMEESTER

DE COA LITIE Rudi Vervoort (PS) is de verkozen en titelvoerend burgemeester.

Omdat hij minister-president van het gewest is, doet Pierre Muylle het werk als waarnemend burgemeester. De coalitie bestaat uit de Lijst van de Burgemeester en Défi.

22

I

18 APRIL 2018

P LU S P U N T EN + De gemeente geeft veel steun aan het

M I N P UN T E N -

Door de grote verkeersstromen is Evere lawaaierig

-

De politici tonen weinig ambitie

verenigingsleven

+ De Everse politici zijn erg toegankelijk + Vergeleken met andere gemeenten oogt Evere relatief proper

Evere heeft een saai imago en geen eigen gezicht

1140 EVERE

"Wij hebben een gezellige manier van politiek bedrijven" GEMEENTERAADSLID

'De volgende tien jaar komen er achtduizend mensen bij' "Ze doen hun best." Dat hoor je zowat overal, als je naar een evaluatie van het Nederlandstalige beleid in Evere vraagt. Dat houdt in dat er nieuwe scholen gebouwd worden. Al mag dat van de oppositie best wat vlugger.

W

K E R KH OVEN (1 ) Evere telt drie begraafplaatsen op zijn grondgebied: die van de stad Brussel, Schaarbeek en Evere zelf.

VO O R H EF F I N G

3.200 Je bent in Evere relatief veel kwijt aan onroerende voorheffing (3.200 opcentiemen tegenover 2.917 voor het hele gewest). Daartegenover staat een lage personenbelasting van 5,9 procent (tegenover 6,47).

aangelegenheden Martine Raets (Open VLD).

Volgens Philip Surmont (N-VA) doet de gemeente het inderdaad niet slecht, maar is een en ander wel voor verbetering vatbaar. “De communicatie van de gemeenschapswachten bijvoorbeeld. Of de medewerkers die aan de ingang van het gemeentelijk containerpark staan. Die spreken geen Nederlands.” Volgens Raets valt het allemaal nog wel mee. “Ook zij doen hun best.”

De Nederlandstalige instellingen dan. Die bloeien. Zo draait het gemeenschapscentrum Everna op volle toeren. En het jeugdhuis Schabernak, vorig

▲

anneer je het uit de kluiten gewassen gemeentehuis binnenstapt, merk je dat er belang aan wordt gehecht. Het onthaal is tweetalig, net zoals de meeste medewerkers én de waarnemend burgemeester. Op de benedenverdieping liggen de Nederlandsen Franstalige bibliotheek zusterlijk tegenover elkaar, en in de gemeenteraad zijn tolken zelfs niet nodig – daar waar in andere gemeenten het eerste woord Nederlands naar de hoofdtelefoon doet grijpen. “Er zijn hier dan ook geen communautaire twisten,” zegt schepen voor Nederlandstalige

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

© PHOTONEWS

GUY VANHENGEL

NEDERLANDSTALIG BELEID

KER KH OV E N ( 2 ) In 1843 raadde onder anderen sociaal hervormer Edwin Chatwick al aan kerkhoven, net als stortplaatsen, in het (noord)oosten van de stad aan te leggen.

"De wind komt bij ons het meest uit het (zuid)westen, en als die dan uit het oosten komt, houdt de droge lucht minder goed de rottingsgassen vast.”

18 APRIL 2018

I 23

▲

jaar omgedoopt tot ’t Schab, herleeft nu het in datzelfde Everna is geïntegreerd.

“Ik weet waarover ik praat,” zegt Raets lachend. “Ik woon ernaast.” Verder zijn er nog de toneelvrienden, de muziekmaatschappijen, de Wit Lof Parade en de Jeannekes Boys & Girls – een cafévoetbalploeg waar Guy Vanhengel (Open VLD), trouwens al 21 jaar werkgever van Raets, nog in meespeelde.

daarin bij. “De volgende tien jaar komen er achtduizend nieuwe mensen bij. De huidige capaciteitsuitbreiding zal niet volstaan.” Een waarschuwing

"Er zijn hier geen communautaire twisten"

SCHOLEN EN CRÈCHES

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

Om de bevolkingsgroei aan te kunnen, wordt geïnvesteerd in scholen, ook aan Nederlandstalige kant. “De gemeentelijke basisschool Everheide krijgt een nieuwe vleugel,” zegt Raets. "Met op termijn plaats voor 250 extra leerlingen.”

De nieuwbouw van gemeenschapsschool Papageno werd in december vorig jaar ingehuldigd.

Het gemeentelijk kinderdagverblijf De Hummeltjes verhuist naar een nieuw gebouw, ook weer aan Everheide, maar breidt nauwelijks uit. Wel komt er een nieuwe Go!-crèche, goed voor vijftig plaatsen, vlak bij de Decathlon, een plek waar de gemeente mee heeft over onderhandeld.

De oppositie vreest echter dat het niet zal volstaan. “Er wordt inderdaad gebouwd, maar de infrastructuur volgt niet snel genoeg,” zegt gemeenteraadslid Griet Hubrechts (Groen).

Surmont (N-VA) treedt haar

VO N DE L ING ENSCHU IF Evere had bijna een vondelingenschuif, maar Pierre Muylle verbood die. "Kinderverlating is een misdrijf." De vzw Corvia wacht nu op een uitspraak van de Raad van State.

24

I

18 APRIL 2018

cliënten. “Daarvoor heb ik meer plaats en meer tijd per cliënt nodig,” zegt ze.

Die tijd gaat onder meer naar persoonlijke begeleiding,

MARTINE RAETS

VANHENGEL DUWT

VLAAMSE SCHEPEN

De precieze plaatsen op die Lijst van de Burgemeester zijn nog niet bekend. Het enige wat al zeker is, is dat Vervoort trekt en Vanhengel duwt.

Bij de groenen wacht Griet Hubrechts dan weer de onderhandelingen met Ecolo af. Surmont wordt wel zeker lijsttrekker voor de N-VA, dat absoluut apart wil opkomen. Of het Vlaams Belang een lijst neerlegt, is nog onzeker. BVR

dus aan de gemeente. En aan Vanhengel, dit keer als VGC-collegelid bevoegd voor scholenbouw.

OCMW Martine Raets is niet de enige Nederlandstalige in het Everse bestuur. Ook OCMW-voorzitter Katrien Debeuckelaere (SP.A) spreekt thuis de taal van Conscience. Ze nam in 2016 de portefeuille over van Christian Beoziere (PS), die nu voogdijschepen OCMW en Sociale Zaken is. Hij verving op zijn beurt Joseph Corten (PS), die met pensioen ging.

“Evere is een middengemeente,” zegt ze. “We hebben evenveel leefloners als in Ukkel, dat dubbel zoveel inwoners kent. En na Watermaal-Bosvoorde hebben wij procentueel het grootste aantal sociale woningen. Toch is Evere niet armoedig.”

Haar prioriteit is een betere begeleiding van de OCMW-

opleidingen, de energiecel of schuldbemiddeling. “Evere kent ook het hoogste aantal alleenstaande ouders van het gewest."

"En doordat de bevolking stijgt, stijgt ook het aantal aanvragen voor een leefloon.

We moeten dat kunnen blijven bolwerken,” aldus Debeuckelaere.

"De verkeersdrukte en de verkeersagressie zijn fel toegenomen" GRIET HUBRECHTS GROEN

Ook zij zal, net als Raets, opnieuw op de pluriforme lijst van burgemeester Rudi Vervoort (PS) staan. Ze krijgt daar concurrentie van Tina Martens (SP.A), die als regeringscommissaris de Samusocial-vergoedingen mee aan het licht bracht, en zich ook op sociale thema’s profileert. Voor de CD&V schuift zeker Ingrid Haelvoet (CD&V) opnieuw mee aan.

Nieuwjaarsoptreden in gemeenschapscentrum Everna, dat het goed doet.

M ED I AA N I N KO M E N

20.554

euro

20.554 euro is het mediaan inkomen (2015), een beetje hoger dan het gemiddelde voor het gewest.

Michaël Bellon

1140 EVERE

Onze columnist trekt elke week naar een plek die tot de verbeelding spreekt

Vrijdag 30 maart, 12u

NAVO

de perfect afgelijnde gebouwen kan zien, slechts de topjes waren van gigantische cirkelvormige gebouwen die grotendeels onder de grond verstopt zitten. In dat geval zou ik als niet-lid van de club toch schrik beginnen te krijgen.

Maar de behuizing is nu waarschijnlijk al te groot. De omheining is honderden en honderden meters lang, rond een vlakte van groen en beton waar niemand ooit op zal gaan zitten om zijn ciabatta op te eten. Hypnotiserend is de ritmische, mathematisch perfecte herhaling van hekken, paaltjes en camera’s die elke vierkante meter van de vlakte beveiligen. Het bedrijf dat het order voor die paaltjes heeft binnengehaald, is voor altijd binnen. Ik mag alleen hopen dat binnen de muren niet dezelfde repetitieve eentonigheid heerst. Verveling is gevaarlijk voor een militaire alliantie waar iedereen te allen tijde het hoofd koel moet houden.

En van conflicten gesproken: Vladimir Poetin zal het tegenspreken, maar eigenlijk staan er hier niet zo gek veel vlaggen voor de deur. Nauwelijks meer dan voor het Europees Parlement. Er blijven dus nog vijanden genoeg over.

De oude NAVO dan. Dat zijn de buren van schuin tegenover. Vergeleken met de nieuwe stek is deze site bezaaid met koterij, omzoomd met Heras-hekjes waar na verloop van tijd nog een tweede hekje naast is gezet, nog wat prefabuitbreidingen, en een afgedankt tuinfeesttentje om het onthaal te huisvesten. De rollen prikkeldraad zijn gerecycleerd na het neerhalen van het IJzeren Gordijn. De bronzen 3D-versie van de bekende NAVO-ster is intussen verhuisd naar de overkant, opdat er echt geen sprake meer zou zijn van enige uitstraling. Maar ik weet natuurlijk wel wat de bedoeling is. Als de slechteriken ooit toch te weten komen dat ze niet in Evere moeten zijn, en zo een flinke bres slaan in het bondgenootschap, dan komen de secretaris-generaal en zijn staf zich verstoppen in het oude hoofdkwartier, waar niemand hen ooit zal komen zoeken.

"Hypnotiserend is de ritmische, mathematisch perfecte herhaling van hekken, paaltjes en camera's"

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

Al sinds altijd wordt gezegd dat het NAVOhoofdkwartier in Evere ligt, terwijl dat niet zo is.

Er zijn er die beweren dat den bureau van het bondgenootschap eigenlijk in Haren ligt, maar ook dat moet eerst nog maar eens worden bevestigd. In ieder geval ligt het niet in Evere, omdat er in Evere niets ligt. Het is ook niet toevallig dat u nog nooit in Evere moest zijn.

Evere is een dekmantel. Destijds was het een van de meest gesofisticeerde militaire innovaties ooit: veel beter dan ervoor zorgen dat je hoofdkwartier afgelegen, verborgen of beveiligd is, kan je ervoor zorgen dat je hoofdkwartier helemaal nergens ligt. Dat is dus het geval met de verloren gelegde NAVO. Onbevoegden zullen aan de voordeur van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie geen parkeerplaats vinden. Er is geen reden waarom je op de road to nowhere die ernaartoe leidt, zou stoppen. De goed uitgeruste tram-, bus- en rijbanen zijn camouflage. Reizigers, pendelaars of buurtbewoners tref je hier niet aan.

Om voor extra verwarring te zorgen zijn er niet in Evere zelfs twee NAVO-hoofdkwartieren. Het oude en nieuwe, de ene en andere overkant van dezelfde luchtspiegeling.

Eerst maar eens de nieuwe NAVO bespieden, die zo belachelijk groot is dat zij als decor in een Star Wars-film ongeloofwaardig zou overkomen.

Voor de hoofdingang ligt een zesbaansvak als oprit. Het is dat de luchthaven ook niet in Evere ligt, anders zou je denken dat dit ze was.

Zaventem is anders wel vlakbij, dus de vliegroutes passeren allemaal vlak boven dit toch niet geheel onbelangrijke centrum van de NoordAtlantische wereld. Terroristen nemen dus beter geen vlieglessen als ze dit strategisch doelwit willen treffen. Crashen bij het opstijgen volstaat.

Het zou ook niet verwonderen indien hier ooit pardoes een Jetair op de retour van Torremolinos op de parking zou landen, wat weinig zin heeft zolang hier geen gegidste rondleidingen of overnachtingen kunnen worden geboekt.

De vorm van de nieuwe NAVO-gebouwen is moeilijk te omschrijven. Jens Stoltenberg en zijn collega’s spreken van een versneden ciabatta.

Wat pas echt cool zou zijn, is dat hetgeen je van

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/laptopia

18 APRIL 2018

I

25

V/M vertelt

BRUZZ wil weten hoe het is om in Evere te wonen. Wij belden aan bij twee opmerkelijke bewoners.

— BRAM VAN RENTERGHEM,

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

FOTO'S SASKIA VANDERSTICHELE

SARA EMMERY

STUDENT CULTURELE AGOGIEK

H

et is paasvakantie, en in gemeenschapscentrum Everna krioelt het van de kinderen. Sara Emmery (24) schiet van links naar rechts, hier een instructie uitdelend, daar er een opvolgend. “Zelf kwam ik hier als kind. Nu ben ik monitor, en doe ik hier mijn stage.” Sara zit in haar derde jaar Culturele agogiek aan de VUB. Evere kent ze op haar duimpje.

Ze woont er dan ook haar hele leven al, waarvan 21 jaar langs de spoorlijn, evenwijdig met de Leopold III-laan. “Met de kinderen gaan we vaak naar het Goede Herderpark, in laag Evere. Je kunt er ravotten, een schattenjacht houden of insecten ontdekken in het aangrenzende Moeraske.” Dat het Goede Herderpark boven op de oude stortplaats van Brussel is aangelegd, vindt ze geen bezwaar.

“Een leuk weetje, toch?”

Ook de andere parken en groene ruimtes kunnen bij Emmery op bijval rekenen. De grote speeltuinen naast het Triton-zwembad bijvoorbeeld, in midden Evere, waar ze ook graag

26

I

18 APRIL 2018

met de kinderen komt. “Of gewoon om in het gras te liggen, en te genieten van het zonnetje.”

De vliegtuigen moet je er dan wel bijnemen, waarmee we bij Emmery's grootste bezwaar komen: het lawaai. Ze zucht. “Je ziet gewoon de wielen van de vliegtuigen, zo laag vliegen ze hier.

En dan zijn er nog de drukke autowegen, en de spoorlijn naast ons huis, waar zo’n zes treinen per uur passeren.”

Daarnaast mist ze ook wat gemeenschapsgevoel in Evere.

“Veel mensen in onze wijk zijn op zichzelf, ze zoeken geen contact met de buren.”

Op dat gebied is Everna een oase. “Er komen veel mensen af op onze activiteiten, en niet alleen kinderen. Er is ook theater, en er zijn workshops. En binnenkort is er een burenbrunch, waar we veel

© BART DEWAELE

volk op verwachten,” klinkt het enthousiast.

Op café gaan doet ze niet in Evere, maar in het centrum of aan de VUB. “Niet dat er hier geen cafés zijn, maar die zijn toch meer voor de iets oudere bevolking,” glimlacht ze. “Behalve dan ons eigen jeugdhuis natuurlijk.”

Dat centrum is trouwens niet ver weg. “Evere is uitstekend

bereikbaar met de trein, de auto, de bus en de tram. Ik raak overal.

Al is dat vaak niet nodig, want je hebt hier heel veel dichtbij: winkels, een uitstekende pizzeria, grootwarenhuizen en de grootste Decathlon van Europa (lacht)."

"Met de kinderen gaan we vaak naar het Goede Herderpark, waar ze kunnen ravotten, of insecten kunnen ontdekken"

1140 EVERE

EX-VOORZITTER VAN DE LOKALE HARMONIE

W

itloof,” zegt hij, kijkend uit het raam.

“Dat was hier vroeger allemaal witloof.”

Walter Nuyts (59) wijst vanuit zijn huiskamer op een veld van wel zeker honderd meter lang, nu onregelmatig verdeeld in verschillende tuintjes. “Mijn vrouw komt uit een Everse witlooffamilie. Ikzelf ben oorspronkelijk van Koersel, Limburg, maar daar heb ik maar één jaar gewoond. Sinds 1960 woon ik hier."

De bankmedewerker en gewezen voorzitter van de plaatselijke harmonie – een fanfare met houtblazers - kent Evere goed.

Al heeft hij het dorp naast Brussel grondig zien veranderen.

“Hier wat verder liep ik school.

In de jaren zestig was het een Nederlandstalige school, met een kleine Franstalige vleugel. Nu is het net omgekeerd, en is de Nederlandstalige afdeling heel klein geworden. De Vlaamse families die hier woonden en de kinderen met wie ik opgroeide, zijn allemaal uitgeweken. Waarheen?

Naar het platteland, Steenokkerzeel en zo. Ze zijn het witloof gevolgd.”

Volgens Nuyts hadden ze het moeilijk met de verstedelijking en de verfransing, die Evere vanaf 1960 grondig veranderde. “Wat nu in Vilvoorde gebeurt, maakten we hier vroeger in Evere mee,” zegt hij.

“De olievlek Brussel. Later is daar de verallochtonisering bijgekomen.

Nu woont de hele wereld in Evere, een ware mozaïek aan gemeenschappen, waartussen spijtig genoeg stevige schotten staan.”

Zelf is hij niet mee verhuisd.

Nog niet. “Als mijn vrouw met haar praktijk stopt, vertrekken we wellicht,” zegt hij. “De gemeente doet echt haar best voor Nederlandstaligen. Maar dat kan niet verhinderen dat ik bijna nergens nog in mijn eigen taal word bediend. Voor grote aankopen winkelen wij liever buiten Brussel.

Want als het technisch wordt, kun

je dat toch het best in je eigen taal.”

Waar het heen moet, is nog niet duidelijk. “Mijn vrouw wil naar de kust, maar dat trekt mij minder aan: veel te saai. En als ik er dan aan denk hoe makkelijk het is om hier eens naar de opera of de Ancienne Belgique te gaan, dan zou ik dat echt wel missen. Misschien moeten we toch hier blijven.”

Nuyts is onbeslist, en kijkt ook een tijdlang zo voor zich uit. “Ik denk dat ik een beetje een haat-liefdeverhouding met Brussel heb.”

Over wat hem in Evere zelf tegenstaat, hoeft hij niet lang te denken. “De zondvloed aan auto’s, de bouwwoede en het gebrekkige fietsbeleid. En de hoge onroerende voorheffing. Mijn oude schoolgenoot Guy Vanhengel weet dat,” knipoogt hij. De goede dingen? “De Molen van Evere, hier vlakbij. En

dat je als verenging echt gesteund wordt door de gemeente, die begrijpt dat verenigingen mensen bijeenbrengen en leven in de gemeenschap brengen.”

Nuyts weet waarover hij spreekt. Hij was jarenlang voorzitter van de Koninklijke Harmonie Sinte-Cecilia. Drie jaar geleden vierde die haar 150ste verjaardag. De harmonie staat bekend voor haar uit de band springende themaconcerten, “zoals Russische muziek of een boogiewoogieconcert met uitvoering van het Everse Kili Watch.”

In januari gaf hij de fakkel door.

“Tijd voor verandering,” klinkt het.

Zelf speelt hij nog piano en altsaxofoon, en hij is dat nog lang van plan. "Benieuwd of dat langs de molen van Evere, of op de zeedijk zal zijn.”

"Wat nu in Vilvoorde gebeurt, maakten we hier vroeger in Evere mee" B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

WALTER NUYTS

© SASKIA VANDERSTICHELE

18 APRIL 2018

I

27

Big City

1140 EVERE

Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

Klopt het dat de wereldhit Kili Watch is ontstaan bij de scouts van Evere?

The Cousins waren begin jaren zestig de eerste Belgische rockformatie die internationaal succes boekte. © GC

Geert uit Evere

K

ili Watch was de eerste echte internationale rock-’n-rollhit van Belgische makelij. De scouts van Evere speelden een rol bij het ontstaan van het nummer, maar de oorsprong van het deuntje zou in Congo liggen.

"Het klopt dat Kili Watch geïnspireerd is op een scoutsliedje," vertelt Serge Demol, auteur van een boek over de scouts in Evere. "Het scoutslied is niet gebaseerd op een indianenlied zoals soms wordt verteld, maar op een lied uit Congo.

Priester Cuyt, destijds aalmoezenier bij de scouts van Evere, hoorde het in Congo zingen door een groep roeiers. Hij bracht het mee naar Evere, waar het vanaf het einde van de jaren veertig gezongen werd op

kamp. Een aantal leden zong het lied, terwijl de anderen voortdurend 'oem pa, oem pa' moesten scanderen."

Een van de scoutsleiders, Gustave Derese, begeleidde het nummer met zijn gitaar. Eind jaren 1950 werd Derese bassist bij de gitaargroep La Jeune Equipe, later omgedoopt tot The Cousins. Dat is een verwijzing naar Les Cousins, een club op de Grote Markt, waar de groep meermaals optrad. "Daar is de groep ontdekt door platenbaas Jean Kluger," aldus Demol. In 1960 bood hij The Cousins een contract aan en liet de groep enkele nummers opnemen, waaronder Kili Watch, gebaseerd op het scoutslied.

Het nummer werd opgepikt door radiostations en bereikte de top van

de hitparade, ook internationaal.

The Cousins produceerden daarna nog een handvol hits, maar het succes van Kili Watch werd niet meer geëvenaard. Halverwege de jaren zestig waren de leden uitgeput van de vele optredens en werd de groep ontbonden.

De geestelijke vader van Kili Watch was er dan al lang niet meer bij. Al kort na de eerste opname verdween Gustave Derese uit de groep. Door een conflict over de royalty's van Kili Watch, gaat het verhaal. Feit is dat Derese het nummer deponeerde bij Sabam.

Mogelijk deed hij dat wel pas na zijn vertrek. "De groep werd geleid door de broers André en Guy Van den Meersschaut," zegt Demol. "Derese kwam als vervanger in de groep toen

een van hen zijn legerdienst moest doen. Toen hij terugkeerde, viel Derese uit de boot." Mogelijk heeft hij dan als vergelding de royalty's opgestreken.

Derese probeerde het nadien met andere muziekprojecten, zonder veel succes. Hij maakte carrière als ambtenaar bij de Dienst Stedenbouw in Brussel-Stad en overleed in 2014 op 85-jarige leeftijd in Evere.

De broers Van den Meersschaut hadden na The Cousins een meubelzaak. Ze stierven in 2003 en 2017.

— LAURENT VERMEERSCH

Volgende week Waarom hangen mensen soms zakjes met brood aan hekken en bomen?

ADVERTENTIE

Het besluit van de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 1 december 2016 uitgebreide producentenverantwoordelijkheid op aan de producenten van fotovoltaïsche zonnepanelen. Die producenten hebben de verplichting de inzameling en recyclage van het afval van hun producten te zonnepanelen hebben beslist de uitvoering van hun verplichtingen toe te vertrouwen aan de vzw PV CYCLE.BE en de modaliteiten van die uitvoering te bepalen, in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, via een milieuovereenkomst met de Brusselse regering.

Overeenkomstig artikel 7 van de ordonnantie van 29 uitgebreide producentenverantwoordelijkheid van de producenten van fotovoltaïsche panelen aan een openbare raadpleging onderworpen. Het voorwerp van de overeenkomst betreft de voorziening voor de inzameling en recyclage van fotovoltaïsche zonnepanelen in Brussel. Binnen de dertig dagen na deze publicatie kan iedere geïnteresseerde zijn opmerkingen formuleren. De tekst kan worden geraadpleegd in het Brussels Instituut voor Milieubeheer, Thurn & Taxis-site, Havenlaan 86C/3000 B-1000 Brussel, van maandag tot vrijdag, van 9h30 tot 16h. Een kopie van de tekst kan ook via elektronische weg worden verkregen op het volgende adres : info@leefmilieu.irisnet.be 28

I

18 APRIL 2018

Opinie

Forum & lezersbrieven

Zijn er te veel sociale woningen?

Waar het blauwe schoentje wringt

A

ls schepen zou mevrouw Ampe moeten weten dat er in de stad Brussel quasi geen sociale woningen worden bijgebouwd. Daartegenover staat dat men op de Papenvest 320 sociale woningen wil afbreken en er slechts 210 weer wil opbouwen. Daarenboven wachten zo’n 500 woningen van het sociaal woningbestand uit de jaren zestig en zeventig op renovatie.

Sommige al meer dan twintig jaar, waardoor tientallen woningen intussen onbewoonbaar zijn. De mensen wachten in niet-geïsoleerde woningen, met enkele beglazing, onoplosbare problemen van tocht en schimmelvorming en energiefacturen die soms meer dan het dubbele bedragen van de sociale huurprijs."

"Ampe suggereert dat de stad genoeg sociale woningen heeft.

Brussel-Stad heeft in totaal 8.681 sociale woningen op een totaal woningbestand van 79.651. Met 10,90 procent is dat inderdaad een behoorlijk percentage vergeleken met andere gemeenten. Maar nog ver onder het streefcijfer van 15 procent dat door het gewest voor 2020 is vooropgesteld."

"Het jongste Armoederapport leert dat 202.133 mensen in Brussel leven van een vervangingsinkomen, grosso modo 100.000 gezinnen. Zij kunnen met een inkomen tussen de 600

en 1.250 euro geen fatsoenlijke woning vinden op de private huurmarkt. Van die 100.000 stellen we vast dat ongeveer 15.000 à 20.000 gezinnen noch in een sociale woning wonen noch op de wachtlijsten staan. Die gezinnen leven volledig onder de radar. Ze zijn de slachtoffers die in mensonterende omstandigheden in kelder- en achterkamers wonen en door huisjesmelkers worden uitgebuit."

"Ampe liegt als ze zegt dat een op de drie woningen in de Vijfhoek eigendom zou zijn van de overheid. De cijfers leren ons dat dat slechts een op de vijf is.

Daarnaast durft Ampe te beweren dat sociale woningen armoede aantrekken. Joy Verstichele stelt terecht in 'Nee, sociale woningen trekken armoede niet aan' (De Standaard van 06/04/18) dat het integendeel de massale stadsvlucht van de middenklasse in de tweede helft van de vorige eeuw is, die de armen aan hun lot heeft

© PHOTONEWS

overgelaten. Sociale woningen zijn net nodig om de armoede te bestrijden."

"In het verhaal van Ampe klinkt ook het betoog voor meer sociale mix. We horen dat betoog dikwijls als het gaat over dure woningen in volkswijken bouwen, maar nooit in de omgekeerde zin.

Het jarenlange verzet tegen de bouw van sociale woningen zoals Dame Blanches in Sint-PietersWoluwe spreekt boekdelen."

"Ampe maakt zoals veel beleidsmakers een amalgaam van sociale woningen en privéwoningen van stad en OCMW. De stad Brussel en haar OCMW heeft inderdaad een grote traditie in woningen bouwen en verhuren, en dat sinds de negentiende eeuw.

Samen bezitten ze bijna vierduizend woningen op een totaal woningbestand van om en bij de 80.000. Omgerekend 4,73 procent. In de Vijfhoek is dat 21,46 procent van de huurmarkt.

Hiermee is de stad marktleider.

Die woningen maken deel uit van het patrimonium van de stad, zijn geen sociale woningen en hun huuropbrengsten moeten wettelijk inkomsten genereren die binnen het budget van stad en OCMW geherinvesteerd worden in sociale actie en algemene

“Het Brussels Gewest blijft ver onder het streefcijfer van 15 procent tegen 2020” MARCEL RIJDAMS ARCHITECT-STEDENBOUWKUNDIGE

uitgaven. Die woningen worden op marktconforme wijze verhuurd met dien verstande dat de stad Brussel die marktleiderspositie gebruikt om de huurmarkt te trachten bij te sturen."

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

"Els Ampe meent de wereld te moeten verbazen met onjuistheden over sociale woningen in Brussel," reageert architect Marcel Rijdams op een artikel in De Standaard van 5 april. "En passant werd de onwaarheid dat er te veel sociale woningen zouden zijn, over heel Vlaanderen uitgesmeerd."

KANAAL "Hier wringt uiteraard het donkerblauwe liberale schoentje.

Ampe zweert bij een vrije markt met haar wilde speculanten.

Daarom moet volgens haar zo weinig mogelijk publiek worden geïnvesteerd."

"Een recente niet-gepubliceerde studie toont aan dat in de Kanaalwijken van Up-site aan het Vergotedok tot Biestebroek in Anderlecht niet minder dan dertig privéprojecten met maar liefst 2.250 luxewoningen worden gebouwd. Die projecten, dikwijls gericht op investeerders, zetten de stadsplanning volledig naar hun hand. Ontwikkelingsplannen worden op verzoek aangepast, en werven beginnen voordat de bestemmingsplannen zijn goedgekeurd. De beste plaatsjes langs het door iedereen zo beaat bezongen en tegelijk ondergewaardeerde kanaal zijn inmiddels ingenomen."

"De lokale overheden en de gewestelijke regering staan erbij, kijken ernaar en proberen een schijntje van de blingbling mee te pikken op internationale immobiliënbeurzen.

Intussen slaagt men er sinds 2005 niet in om meer dan 110 sociale woningen per jaar te realiseren."

"En dan nog durven te beweren dat er te veel sociale woningen zijn? Daar liggen wij wakker van."

18 APRIL 2018

I

29

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

Ik voel me geen vluchteling Feras Abo Dabboseh Initiatiefnemer Arabisch boekencafé

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

In Brussel zijn er heel wat religieus geïnspireerde Arabische boekenwinkels, maar hedendaagse literatuur en boeken over wetenschap, kunst, politiek en filosofie vind je veel moeilijker. De Arabische cultuur is het waard om te delen. Ze heeft meer te bieden dan de negatieve stereotypen die de laatste jaren worden verspreid. Mijn leestips: Mahmoud Darwish, Adonis, Amin Maalouf en Hanna Mina. De eerste twee zijn niet toevallig dichters. Ze kunnen met weinig woorden enorm veel zeggen.

Het project dat ik met een aantal vrienden begonnen ben, heet Lagrange Points. Ik heb bewust geen Arabische naam gekozen, omdat het initiatief openstaat voor iedereen. Een Lagrangepunt is een plaats in de ruimte waar een object een stabiele positie kan behouden ten opzichte van twee hemellichamen die rond een gezamenlijk zwaartepunt draaien, zoals de zon en de aarde. Wij willen een universum creëren in harmonie met de kosmopolitische sfeer in de stad. We zullen niet alleen boeken in Fusha (Modern Standaardarabisch, red.) aanbieden, maar ook in vertaalde versies. Ons team is heel divers qua nationaliteit, leeftijd en achtergrond, en we willen toegankelijk zijn voor een even gemengde groep van geïnteresseerden.

Cultuur is meer dan literatuur. We willen ook aandacht besteden aan beeldende kunst, muziek, film en theater. Ons boekencafé moet een ontmoetingsplek worden, waar je iets kunt eten en drinken en afspreken met vrienden, zoals het Italiaanse Piola Libri in de Europese wijk. We zijn nog op zoek naar een geschikte locatie. Met een geslaagde crowdfundingcampagne willen we aan geloofwaardigheid winnen om het financiële plaatje rond te krijgen.

In 2013 ben ik op legale wijze gevlucht uit

Damascus. Er waren toen gevechten in en om de stad aan de gang en nadat het dictatoriale regime chemische wapens had gebruikt, dreigden de Verenigde Staten met vergeldingsacties. Als politieke wetenschapper kreeg ik een beurs in België. Het was een kans uit de duizend. Ik heb mijn masterjaren voltooid, eerst in Luik, dan aan de ULB. Mijn scriptie heb ik hoofdzakelijk in café Belga geschreven. In 2015 zijn ook mijn mama en twee jaar jongere broer overgekomen. Ze wonen in Den Bosch.

Ik ben in Koeweit geboren. Mijn vader was een Palestijn die zijn land van oorsprong heeft moeten verlaten. Na het uitbreken van de Golfoorlog is ons gezin in 1991 verhuisd naar Damascus, waar mijn mama vandaan komt. Officieel ben ik stateloos, maar ik voel me verbonden met Syrië. Stel je voor dat ik ooit een filiaal van Lagrange Points in Damascus zou kunnen openen. Ik hou niet zo van het label ‘vluchteling’. Ik ben al bijna vijf jaar in België en wil hier als mens mijn steentje bijdragen tot de maatschappij.

Brussel heeft net als Damascus een lange geschiedenis en is open, divers en gematigd qua religieuze opvattingen. Het is de ideale Europese hoofdstad, al zijn de contrasten tussen rijk en arm, mooi en lelijk wel erg groot. Ik voel me in Brussel welkom. Ik ben er just another person. Mijn Duitse vriendin steunt me door dik en dun. Ik moet alleen nog aan mijn Frans en Nederlands werken.

Wat het verhaal achter mijn tatoeage is? Ik ben dol op Arabische kalligrafie en soefistische poëzie. Een Luikse artieste heeft de tattoo gezet.

Vrij vertaald luidt de tekst: je leeft misschien op een kleine planeet, maar in jezelf zit het grootste universum verscholen.

— TOM VAN BOGAERT

Feras Abo Dabboseh (31)

is een politicoloog uit Syrië die in Elsene woont. Hij wil het eerste Arabische boekencafé in Brussel openen en heeft een crowdfundingcampagne lopen. Meer info: lagrangepointsbrussels.com.

30

I

18 APRIL 2018

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D © SASKIA VANDERSTICHELE

18 APRIL 2018

I

31

Nick Trachet

Brussel en de wereld culinair ontdekt

Seafood

BRUZZ | DEBAT

“Na afloop gingen wij grinnikend naar huis met tassen vol gerookte zalm en kisten vol oesters”

32

I

18 APRIL 2018

Volgende week is het weer zover. Dan komt de Seafood Exposition naar Brussel. Voor mensen zoals ik is dat hét evenement van het jaar. Ik heb er al die tijd naar uitgekeken. En met mij ook hoteliers, Uber- en taxichauffeurs, restaurateurs en organisatoren van recepties en afterparty’s. Standenbouwers en schilders, fotografen en printers, verhuizers, koeltechnici en tapijtenverkopers staan klaar om in enkele dagen tijd de Heizelpaleizen vol feërieke paviljoenen te bouwen, en dat voor slechts drie dagen. Ook Sea Shepherd, Gaia en Greenpeace loeren naar elke kans die zich voordoet om aan de metro-uitgang te strooien met pluchen zeehondjes of zich vast te ketenen tegen de tonijnvangst. Het wordt weer kleurrijk!

De wereldbeurs van de vis-, schaal- en schelpdierenhandel is in die zesentwintig jaar van haar bestaan erg veranderd. In het begin ging het schuchter. Toen de vakbeurs op kruissnelheid kwam, werd het ronduit feestelijk. Er waren overal in Brussel avondjes en etentjes van nationale promotieorganen (die van Ierland waren berucht!). Maar ook tussen de stands in, tegen sluitingstijd op de beursvloer zelf, werd er behoorlijk gefeest. Na afloop gingen wij allemaal, of toch degenen die niet met een vliegtuig terug moesten, grinnikend naar huis met tassen vol gerookte zalm, kisten vol oesters en nu en dan een doos bevroren garnalen.

Maar daar is verandering in gekomen. De zakelijkheid slaat steeds meer toe. Met meer dan tien Heizelpaleizen vol lekkers gaat het al lang niet meer over wat proeverijtjes. Er liggen letterlijk tonnen voedsel op de Heizel, die niet echt bewaard worden onder gecertificeerde omstandigheden. De douane gaat al jaren niet meer akkoord, en ook het FAVV houdt een schoongespoeld oog in het zeil. Met de dreigingen zijn er overal veiligheidsagenten die snuffelen tussen wat je binnen en buiten brengt. Alleen enkele organisaties zoals Lions en Rotary mogen voedsel vergaren om aan erkende armenverenigingen uit te delen. De rest wordt vernietigd.

Wat er verder gebeurt tussen de opbouw en afbraak is vooral hard zakendoen. Ik mag er dan al vrolijk van worden, voor veel van de 25.000 deelnemers (of zo) is het gewoon hard labeur, ver weg van huis. Er zijn deelnemers die het hele jaar van de ene vakbeurs naar de

andere hollen om hun waar aan de man te brengen, stands op te bouwen en achteraf weer op te plooien. Leven uit een valies, in een anoniem businesshotel, met één oog op de omzet en een ander op de kosten. De Seafood Exposition Global, zoals die tegenwoordig heet, is een dure aangelegenheid voor wie er een plek betaalt.

Om het verlangen wat op te vangen, ging ik gisteren naar de vishandelaar om de hoek, waar ik kleine pijlinktvisjes vond voor 11,50 euro per kilo. In pijlinktvisjes zit weinig afval. Enkel het papegaaienbekje tussen de tentakels uitnijpen tussen duim en wijsvinger en het ‘plastiekje’, een vreemd stijf doorzichtig inwendig skelet, uit de ‘rug’ of ‘mantel’ trekken. Dat is wat gefiedel. Verder goed spoelen, en laten uitdruppen. Maak een risotto door eerst wat gesnipperde ajuin aan te stoven in een plas olie of boter. Gehakte paprika’s, rode en groene, toevoegen. Wanneer de ajuin glazig is, doe je er een kop risottorijst bij die je ook glazig laat aanstoven. Dan blussen met een glas witte wijn, en kruiden met zout, zwarte peper en geperste look. Al roerend laten koken en water bijvoegen om de rijst te laten zwellen (ongeveer driemaal het volume rijst). Wanneer het er allemaal een beetje uitgedampt en eetbaar begint uit te zien (proeven!), zo na twintig minuten, doe er dan enkele verse blaadjes laurier bij, de pijlinktvisjes en misschien een scherp chilipepertje. Nog drie minuten onder deksel laten garen, niet langer, en dan opdienen met meer van de witte wijn in het glas. Smakelijk.

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/trachet

onze nieuwe weekactie Coca-Cola, Fanta of Sprite diverse varianten 375 ml 1 l = 1.55

solarlamp diverse varianten color changing glazen bol color changing en warm wit 2 LED

Kappa of Umbro sneakersokken

Figenzi giftset

giftset diverse geuren 6x 15 ml

diverse varianten o.a. Marsela eau de parfum 100 ml en hairmist 50 ml

diverse kleuren maten 35-46

1 l = 43.89

3.95

1.93 3 paar

moederdagtip

058

163

199

dames sweater of sweatbroek

Dove shampoo of conditioner

tuinstoel

diverse kleuren polyester/katoen maten s-xl

diverse varianten shampoo 250 ml of conditioner 200 ml

244 bellenblaas grasmaaier

aluminium frame 7-standen

blaast bellen terwijl hij rijdt incl. 2x 118 ml bellenblaas stapelbare tuinstoel 56.5x55.5x73.5 cm

1 l = 5.96/7.45

tuinstoelkussen 120x50x5.5 cm of 117x48x5.5 cm

8.95

6.95

149

695

waterballonpomp

natuur zeemleder

incl. 100 ballonnen

perfecte kwaliteit 48x33 cm

waterbommen diverse kleuren 100 stuks

Spargo ramenreiniger met sprayfunctie incl. 2 raamwisdoeken

0.49

2.89

592

169

Intex kayak explorer K2

incl. aluminium peddels, pomp en reparatieset stevig vinyl 180 kg draagvermogen 2-persoons 312x91x51 cm

2495 auto onderhoudsproducten bekledingsreiniger, remmenreiniger, bandenspray, bumperspray of speedwax 400 ml

kruk 47x41x40 cm

9.95

heren t-shirt diverse kleuren katoen maten m-xl

289 Campana bloempot kunststof Ă˜ 30 cm Ă˜ 40 cm

sweatshort

3.88

2.37

1 l = 3.65

inklapbare balkontafel grijs of wit 60x61x64/70 cm

146 dames capri stretch twill katoen/elastaan maten s-xxl

ByNight dekbedovertrekset diverse dessins katoen 140x220 cm 200x220 cm 240x220 cm

645

695

288

10.95 12.95

795

Aanbiedingen geldig van woensdag 18 april t/m dinsdag 24 april 2018 Altijd op de hoogte blijven van acties en nieuwe producten met onze nieuwsbrief. Meld u aan op action.com/newsletter

137 Ferm grasmaaier

maaibreedte 32 cm verstelbare maaihoogte opvangbak 28 l 1100W

3995 www.action.com

BEVL - Alle prijzen zijn in Euro. Zet- en drukfouten voorbehouden.

5995

DB497904D8

Wij bouwen aan uw leven

UITNODIGING OPEN-HUIS-DAG

Kom je graag thuis in een proper huis?

Wij zorgen snel voor een betrouwbare, goed opgeleide poetshulp met dienstencheques!

We investeren in goede arbeidsvoorwaarden, in opleiding en ondersteuning van je poetshulp. Zo garanderen wij jou een verantwoordelijke, stipte en betrouwbare hulp!

1410 - Waterloo

T.PALM | www.tpalm.be | 053 82 56 00

Vraag online poetshulp aan via www.poetshulp.be of bel naar T. 02 209 06 60 DB497296D8

13.30 TOT 18.00 U

RUE VICTOR HUGO, 176

DB499420D8

22 APRIL

VOORDEELBON € 14,99

“ Geen plaats is aangenamer dan thuis„ Marcus Tullius Cicero, Romeins schrijver - 106 v.C. - 43 v.C.

Actie verlengd tot 1 mei

EXPO 58

€650

korting*

Een uniek stukje Belgische geschiedenis

P

recies 60 jaar geleden (17 april 1958) opende Expo 58 haar deuren op de Heizelvlakte in Brussel. Een overweldigende wereldtentoonstelling die zich uitstrekte over meer dan 200 hectare met tientallen paviljoenen, paleizen, pleinen, promenades, fonteinen, waterbekkens, tuinen en standbeelden.

• Beleef en herbeleef ‘Expo 58’ als gewone bezoeker • Volledig nieuw boek met nooit eerder gepubliceerd materiaal • Méér dan 500 nostalgische foto’s

• 214 blz. – full colour

✁

• Niet te koop in de handel. Alleen verkrijgbaar met de voordeelbon of via de webshop

Met uw thyssenkrupp traplift blijft u comfortabel en veilig thuis Uw traplift zet zich steeds in de ideale positie voor maximaal comfort We bieden u als marktleider al meer dan 60 jaar Duitse kwaliteit Uw adviseur en installateur zijn steeds dichtbij, en steeds bereikbaar Wenst u meer info? U kunt ons steeds contacteren:

*Actie onder voorwaarden en enkel geldig op de Flow Swing traplift. Zie www.tk-traplift.be.

DB500294D8

OB70630

Bel ons gratis op 0800 26 672 Surf naar www.tk-traplift.be Ontvang uw gratis informatiepakket

*Actie geldig zolang de voorraad strekt t.e.m.

26/05/2018. Niet cumuleerbaar met andere kortingen en/of promotionele aanbiedingen. Bij uitputting van de promotie kunt u reserveren voor afhaling op een latere datum.

Haall mett ddeze voordeelbon d lb ‘EXPO 58’ bij Standaard Boekhandel voor € 14,99* of bestel online op www.dezeweek.be/expo58 (gratis thuisgeleverd) DB498962D8

DB374215D7

Woon- en Zorgcentrum Onze-Lieve-Vrouw

te Wezembeek-Oppem

Onze sterk geëngageerde en gemotiveerde collega’s, die dagelijks het beste van zichzelf geven en een gouden hart hebben voor zorgbehoevende ouderen, zijn op zoek naar m/v Het gemeentebestuur van Steenokkerzeel werft aan: Dynamische, sociale en gemotiveerde kandidaten voor volgende vacatures:

Zorgkundige

ADMINISTRATIEF MEDEWERK(ST)ER SECRETARIAAT - ONTHAAL

Je beschikt over een diploma dat toegang geeft tot de titel zorgkundige.

• overname anciëniteit • maaltijdcheques • contract van onbepaalde duur.

NIVEAU C1-3 – VOLTIJDS – IN CONTRACTUEEL VERBAND - WAARVAN 2 FUNCTIES VAN ONBEPAALDE DUUR EN 1 FUNCTIE IN TIJDELIJK VERBAND (= VERVANGINGSCONTRACT) - BRUTO AANVANGSWEDDE € 2.133,59/MAAND

Zorgkundige (mobiele equipe tewerkstelling 50%)

TAKENPAKKET: Je bent samen met je collega’s het eerste aanspreekpunt voor de bezoekers van het gemeentehuis. Je luistert naar hun vragen, zowel aan de balie als telefonisch, en helpt hen op een spontane, beleefde en klantvriendelijke manier verder. Je staat in voor de verwerking van de inkomende en uitgaande briefwisseling. Je helpt bij de organisatie van het onthaalmoment voor nieuwe inwoners en andere officiële ontvangsten en huldigingen. Je krijgt uiteenlopende administratieve taken ter ondersteuning van de verschillende afdelingen

Je beschikt over een diploma dat toegang geeft tot de titel zorgkundige.

• overname anciëniteit • maaltijdcheques • beperkt aantal weekend- en avonddiensten • contract van onbepaalde duur.

COMPETENTIES: Klantvriendelijk, diplomatisch en punctueel PC-vaardig teamwerk en samenwerken inzicht hebben in de werking van het gemeentebestuur en de gemeentelijke diensten.

VEREIST: Je bent houder van minstens een diploma hoger secundair onderwijs.

Wij bieden: een aangename, moderne werkomgeving waar een goede sfeer heerst, interne en externe bijscholing, gemakkelijk bereikbaar vanuit de regio.

Interesse?

Neem rechtstreeks contact op met dhr. JP Van Dam, Directeur, Tel. 02 731 27 39 of mail naar info@wzc-olvrouw.be

MAATSCHAPPELIJK ASSISTENT BUDGETBEHEER

Voor meer info, surf naar www.wzc-olvrouw.be

DB498932D8

NIVEAU B1-3 – VOLTIJDS – IN TIJDELIJK VERBAND (= VERVANGINGSCONTRACT) - BRUTO AANVANGSWEDDE € 2.621,66/MAAND TAKENPAKKET: Je analyseert de sociale, familiale en financiële situatie van de cliënt. Je zorgt ervoor dat de belangrijkste kosten van de cliënt betaald worden en dat deze voldoende geld overhoudt om noodzakelijke dingen te kopen. Je begeleidt de klant actief zodat deze ondertussen leert om zijn/haar inkomsten en uitgaven zelf te beheren. Je bereidt individuele dossiers voor en legt deze voor aan de beleidsorganen.

Het gemeentebestuur van Hoeilaart wil overgaan tot de aanwerving van (m/v):

COMPETENTIES: Klantgericht en zelfstandig werken plannen en organiseren werken in teamverband contactvaardig integer en flexibel.

ERVARING: Enige relevante ervaring inzake budgetbeheer binnen een OCMW is een pluspunt.

VEREIST: Je bent houder van een bachelor in het sociaal-agogisch werk met de titel van maatschappelijk assistent, een bachelor in de sociale gezondheidszorg of een daarmee gelijkgesteld diploma.

Financieel deskundige - Financiële Dienst Niveau: B1 - B3 • Voltijds contract onbepaalde duur

SCHOONMA(A)K(ST)ER

Jouw functie: • Je helpt het financiële beleid en de administratieve organisatie mee uitdenken en opbouwen en je werkt mee aan het optimaliseren ervan • Je bereidt samen met de financieel beheerder het meerjarenplan, het budget, de budgetwijziging(en) en de jaarafsluiting (rekening) voor.

NIVEAU E1-3 – CONTRACTUEEL VOOR ONBEPAALDE DUUR VOLTIJDSE PRESTATIES (38/38) – BRUTO AANVANGSWEDDE € 1.576,29

Aanwervingsvoorwaarden: • Je bent houder van een diploma hoger onderwijs dat toegang geeft tot niveau B (bachelordiploma) • Je hebt minimaal 3 jaar relevante professionele ervaring in een soortgelijke functie • Slagen in een selectieprocedure (schriftelijke en mondelinge proef).

TAKENPAKKET: Je staat in voor het normale wekelijkse onderhoud van de woning van bejaarden en/of gezinnen die omwille van gezondheidsproblemen of bijzondere sociale omstandigheden zelf niet meer kunnen poetsen. Je dient de veiligheids- en gezondheidsvoorschriften correct na te leven en toe te passen. Je hebt een degelijke kennis van onderhoudsmaterialen en -producten. Je beheerst de Nederlandse taal.

Deskundige ruimtelijke ordening - Dienst Omgeving

COMPETENTIES: Zin voor kwaliteit en nauwgezetheid volledige discretie zelfstandig kunnen werken communicatievaardig.

VEREIST: Geen diplomavereisten.

Niveau: B1 - B3 • Voltijds contract onbepaalde duur

INTERESSE: Stuur je motivatiebrief, vergezeld van het inschrijvingsformulier en een kopie van je diploma ten laatste op 4 mei 2018 naar het college van burgemeester en sschepenen, Orchideeënlaan 17 te 1820 Steenokkerzeel. Tot en met die datum kun je ze ook mailen naar odette.libotton@steenokkerzeel.be of afgeven bij de personeelsdienst. Enkel de volledige kandidaturen, met kopie van het diploma, worden aanvaard.

WWW.STEENOKKERZEEL.BE

Aanwervingsvoorwaarden: • Je bent houder van een diploma hoger onderwijs dat toegang geeft tot niveau B (bachelordiploma) • Je hebt een grondige kennis van de relevante specifieke wetgeving eigen aan het vakgebied (wetgeving Ruimtelijke Ordening) • Slagen in een selectieprocedure (schriftelijke en mondelinge proef).

Coördinator evenementen - Dienst Vrije Tijd DB500503D8

MEER INFO IS OOK TERUG TE VINDEN OP LINKEDIN: GEMEENTE STEENOKKERZEEL TAAKOMSCHRIJVING, FUNCTIEVEREISTEN EN INSCHRIJVINGSFORMULIER VIND JE OP

Jouw functie: • De deskundige ruimtelijke ordening maakt deel uit van de dienst Omgeving en werkt in hoofdzaak op administratief-juridisch vlak mee aan de lopende omgevingsdossiers (hoofdzakelijk ruimtelijk aspect) • Als dossierbehandelaar sta je in voor de tijdige en kwalitatieve afhandeling van de omgevingsdossiers.

Niveau: B1 - B3 • Voltijds contract onbepaalde duur Jouw functie: • Je bent verantwoordelijk voor het evenementenbeleid en de coördinatie van evenementen in de gemeente • Je draagt bij tot een positief imago van de dienst en het gemeentebestuur in het algemeen.

Aanwervingsvoorwaarden: • Houder zijn van een diploma dat toegang geeft tot niveau B (bachelordiploma) • Slagen in een selectieprocedure (schriftelijke en mondelinge proef).

Wij bieden: Wedde volgens barema (salaris: min. € 2.412,49 – max. € 4.064,97), maaltijdcheques (€ 8), hospitalisatieverzekering, terugbetaling openbaar vervoer woon-werkverkeer, fietsvergoeding en 2de pensioenpijler.

Voor meer informatie en een functiebeschrijving kan je terecht op 02/658 28 40, via secretariaat@hoeilaart.be of www.hoeilaart.be/vacatures.

SICLI N.V. is gespecialiseerd in brandpreventie en beveiliging. Voor de dienst naverkoop zoeken wij (m/v):

voor regio Zaventem en omgeving

Functie: • u staat in voor het nazicht, de herstelling en plaatsing van brandweermaterieel (brandblussers, haspels, …) bij onze klanten.

Uw personeels-

Profiel: • geen specifieke studies of ervaring vereist • u kan zelfstandig werken, bent flexibel ingesteld • rijbewijs B • wonende regio Zaventem en omgeving.

advertentie

hier?

Wenst u ons team te vervoegen? Stuur dan uw sollicitatiebrief, cv + recente foto naar SICLI n.v., t.a.v. dhr. Bruijninckx, Merlostraat 1 te 1180 Brussel of via e-mail: sde@sicli.be

DB500472D8

Wij bieden: • een zeer gevarieerde en aantrekkelijke functie • aangepaste verloning • volledige opleiding • een dienstvoertuig.

contacteer ons snel op rrs@roularta.be of 051 26 67 89 DB486145C8

DB497587D8

Techniekers

Interesse? De kandidatuurstellingen met cv (en kopie van je diploma) worden verwacht ten laatste op 22 april 2018 om 16 uur. Je brief is gericht aan het college van burgemeester en schepenen, Jan van Ruusbroecpark, 1560 Hoeilaart. Je kan deze ook komen afgeven op het secretariaat (gemeentehuis).

Solliciteren kan ook via e-mail: secretariaat@hoeilaart.be.

ANTIQUAIR ZOEKT voor 2 antiekwinkels: alle kwaliteitsbeelden, -klokken, -bronsen, -vazen.

HOGE PRIJZEN CASH GELD

0494/26.21.47. ostantix@hotmail.com

DB498139D8

DB374216D7

Lidl Machelen groeit snel.

LIDL GROEIT.

GROEI MEE.

Elke drie weken een nieuwe winkel, elke drie jaar een nieuw distributiecentrum en elke drie minuten een nieuwe klant. Die groei is nog maar het begin. Het is onze droom om nog meer harten van klanten te winnen met onze verse groenten en ons lekker brood. Elke dag opnieuw. Het geheim van dat succes? Dat zijn onze 7.000 medewerkers. In onze winkels, distributiecentra en op onze kantoren.

Door hun inzet en hun ideeën, maken zij elke dag het verschil en doen zij Lidl groeien. Zin om mee te groeien?

We zoeken (m/v): Winkelbedienden Assistant Store Managers Store Managers

JOBDAG 26 APRIL Schrijf je nu in via werkenbijlidl.be/evenementen

DB497525D8

€

LAAT JE VERBAZEN DOOR HET LEVEN OP EEN BOUWWERF

Open Wervendag

Op zoek naar

REGIO Zot van bouw? Of gewoon benieuwd naar wat er zich allemaal afspeelt achter de bouwhekken? Tijdens Open Wervendag op zondag 6 mei biedt Confederatie Bouw jou de kans om een unieke blik achter de schermen te werpen van tal van verbluffende bouwwerven.

Q

Uw

personeelsadvertentie

Op zondag 6 mei, van 10 tot 17 uur, ervaar je dat de wereld van de bouw er een is vol vakmanschap, hightech en innovatie. En je ontdekt dat de bouw garant staat voor een boeiende job met toekomst.

hier?

contacteer ons snel op rrs@roularta.be of 051 26 67 89

DB486252C8

D

at Open Wervendag zowel door de bedrijven als door de bezoekers geapprecieerd wordt, bewijzen de grote bezoekersaantallen. Vorig jaar bezochten zo’n 82.000 kijklustigen Open Wervendag. En ook dit jaar kan iedereen opnieuw volop zijn ogen en oren de kost geven op de twaalfde editie van Open Wervendag.

UNIEKE TOPPROJECTEN De werven kan je op zondag 6 mei vrij bezoeken.

Inschrijven is voor de meeste werven niet noodzakelijk, tenzij anders vermeld. Check dus de website van Open Wervendag met alle deelnemende projecten en bedrijven. Je kan er gericht zoeken op thema, op provincie, op toegankelijkheid en op activiteiten (onder andere begeleide rondleidingen, demonstraties, animatie). En tot slot nog deze tip: draag aangepast schoeisel.

Info: www.openwervendag.be

sales

functies?

Surf ook eens naar

Streekpersoneel.be DB486167C8

Like us op Facebook!

Facebook.com/ streekpersoneel.be DB486173C8