BRUZZ actua - editie 1610

Rubrieknaam

#1610 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

ANDERLECHT

04 | 04 | 2018

‘ ER IS NIETS

MIS MET DISCI PLI NE ’ DE ENIGE VROUWELIJKE GENERAAL IN BELGIË

BRUSSEL, STAD VAN EEUWELINGEN

‘Ik ben jong van karakter’

Elisabeth De Proost (110)

HET SUCCES VAN DE COÖPERATIEVE SUPERMARKT

‘Deze winkel is van iedereen’

procent Met een werkloosheidsgraad van 16,6 lijk este gew zit Koekelberg net boven het © SASKIA VANDERSTICHELE . gemiddelde (16,4%)

Thuis je MOBIB-kaart herladen, da’s easy!

Klik, herlaad en reis dankzij goeasy.mivb.be

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

MOHAMED ENWER ( 37 ) , GENTSESTEENWEG MOLENBEEK

“Entrez entrez!” schalt met extra galm uit de boxen op de stoep. Mohamed kocht de ‘gouden’ microfoon twee weken geleden. Zijn aanpak werkt. “De winkel zit aardig vol. Ik ben het gewoon te spreken voor publiek: ik doe dat vaak in de moskee.” Er staat liquidation totale op de etalage. “We verhuizen naar de Brabantstraat, daar is er meer passage.” “Entrez entrez,” zingt de Pakistaanse charmezanger nog een keer.

4 APRIL 2018

I

3

Inhoud

COLOFON BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 20 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw.

Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

12

FLITS 07

Onderwijs

Brusselse kan beste leerkracht Nederlands van België en Nederland worden

ADVERTEREN?

Marthe Paklons, sales@bruzz.be, 02-650 10 61 DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE

Jo Mariens HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs WEEKBLAD

© SASKIA VANDERSTICHELE

Steven Van Garsse (chef)

DE VERHALEN

COORDINATIE UIT

Gerd Hendrickx EINDREDACTIE

Karen De Becker, Geert Van der Hallen

12

Spreektijd

16

Interview

18

Reportage

VORMGEVING

Heleen Rodiers (art director), Ruth Plaizier KERNREDACTIE

16

Jean-Marie Binst, Gerd Hendrickx, Bettina Hubo, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Hilke Andries, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Roel Daenen, Céline Emmerechts, Luc Joris, Tom Peeters, Jasmijn Post, Niels Ruëll, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden

© SASKIA VANDERSTICHELE

VERTALING

Johan Arblaster, Martin McGarry FOTOGRAFEN

Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele ILLUSTRATOREN

Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Wide Vercnocke, Jurgen Walschot Info voor kalender sturen naar/ Envoyez vos infos à publier dans le calendrier à / Send event details to

VISITBRUSSELS Koningsstraat 2 Rue Royale 1000 Brussels/Bruxelles 02-549.50.95, info@agenda.brussels

BRUZZ-TV brengt op 4 april een politieke thema-uitzending vanuit het gemeentehuis van Anderlecht. Burgemeester Eric Tomas (PS) en Vlaamse schepen Elke Roex (CD&V) worden door Filip De Rycke op de rooster gelegd. Sarah Koraichi vertelt hoe het is om in de gemeente te wonen en te werken. Ze is geboren en getogen in Kuregem. Nicole Honorez (wijkcontract Biestebroek) is onze gids door de gemeente. Om 18u.

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

BRUZZ-RADIO staat op 4 april maart in het teken van Anderlecht.

Met Beatsforbeaches, de nieuwe playbox van KETMET en Mo & Ben live. De BRUZZ-bus staat van 7u tot 10u voor het gemeentehuis. Luisteren kan op FM 98.8.

Iets gemist? www.bruzz.be © JURGEN WALSCHOT

Lutgardis Claes, rector van de KMS: 'Wij eisen keiharde inzet van onze studenten' Elisabeth De Proost is de oudste vrouw van Brussel Coöperatieve supermarkt Bees Coop

Edito

18

Erop of eronder

RUBRIEKEN 03

Chou de Bruxelles

05

Edito

08

In beeld

22

Opinie

29

Michaël Bellon

32

Big City

33

Nick Trachet

34

Enfant Terrible

DE RONDE VAN BRUSSEL ANDE RLE CH T Tweewekelijks dossier in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen 24 29

Politieke analyse Michaël Bellon

Muscles from Brussels 30

Portretten

Inwoners van Anderlecht

32

Big City

Hoe komt het dat Anderlecht als enige Brusselse gemeente een topclub in het nationaal voetbal levert?

24

Met het reces van de paasvakantie in zicht was het voor de Brusselse regering erop of eronder. Zelfs voor wie het van een afstand bekijkt, kan moeilijk ontkennen dat Vervoort-II un drôle de gouvernement is geworden. Oppositieleider Vincent De Wolf (MR) vroeg zich af of überhaupt nog een regering is in Brussel, met die kakofonie en dissidenties binnen meerderheid.

Het antwoord is dus ja. Er is een akkoord gevonden over de kinderbijslag, wat een hele prestatie mag worden genoemd, gezien de egelstelling waarin de regering was beland. Moeten de armen meer krijgen? Laat Brussel daarmee de middenklasse niet in de kou staan? Dat soort ideologische discussies.

Iedereen heeft water in de wijn moeten doen, niet het minst minister van Begroting Guy Vanhengel (Open VLD) die serieus zal mogen cijferen om de kinderbijslag de komende jaren betaalbaar te houden.

Maar dat is kritiek in de marge. Wat Vervoort heeft bereikt, is zeker een tour de force. Niet alleen heeft hij de regering op een lijn gekregen. De regering kan ook naar de kiezer met een aantrekkelijke boodschap: niemand verliest bij de nieuwe Brusselse kinderbijslag. Drie vierde zal zelfs meer krijgen dan voordien De euforie binnen de felgeplaagde regering kon vorige week dan ook niet op.

Eerder al kon de regering de plannen voorstellen voor Kanal, het andere

projet-phare voor Vervoort-II. Een museum aan het kanaal in het magnifieke Citroëngebouw. Het zijn van die projecten die doen dromen. Het viel een beetje tussen de plooien van het nieuws, maar in La Libre verklaarde staatssecretaris Zuhal Demir (N-VA) dat ze er niet tegen is om kunst uit de federale musea aan Kanal uit te lenen. Welaan!

Ook een derde groot project van de regering krijgt binnenkort definitief vorm: de lage-emissiezone. Daarmee komt de regering (te traag wellicht) tegemoet aan de kritiek van de steeds groter wordende groep actievoerders voor een propere lucht.

Het is intussen ook uitkijken naar de vergroening van de verkeersfiscaliteit die minister Guy Vanhengel heeft aangekondigd en die versneld tot een ontdieseling van Brussel moet leiden.

Dat kan makkelijk door de aankoop van diesels en grote zware vervuilende auto’s extra te belasten. Als Brussel het slim speelt, kan de taks ook worden ingezet om de auto-aankoop zelf af te remmen en zo de overstap van auto naar andere vervoersmodi te stimuleren. Dat is coherent met het Gewestelijk mobiliteitsplan.

De timing is strak, want de hervorming van de verkeersfiscaliteit moet door het parlement en iedereen begint in verkiezingsmodus te raken.

De redactie zag op het Flageyplein zelfs de eerste affiche opduiken voor de gemeenteraadsverkiezingen van oktober. Dat zijn beslist geen vijgen na Pasen. — STEVEN VAN GARSSE

4 APRIL 2018

BRUZZ | VOORAF

© IVAN PUT

I

5

Flits

Nieuws heet van de naald

ONTWERP VAN ORDONNANTIE IN EERSTE LEZING GOEDGEKEURD

Ook Brusselse regering zet stappen richting meer transparantie De Brusselse regering heeft vorige week in eerste lezing een ontwerp van ordonnantie goedgekeurd rond openbaarheid van bestuur. — SARA DE SLOOVER

A BRUZZ | VOORAAN

ls de ordonnantie er komt, dan zullen regeringsbeslissingen voortaan met bijbehorende nota’s online gezet worden.

En niet alleen van de regering, maar ook van de gemeenteraden, Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie- en Cocof-colleges, en het bestuur van intercommunales. De Commissie voor Toegang tot Bestuursdocumenten (CTB) moet meer slagkracht krijgen.

De regering trekt 470.000 euro uit voor de grotere transparantie, zo blijkt uit de nota over het wetsontwerp.

© PHOTONEWS

"Het gewest zet ook in op actieve openbaarheid van bestuur" JEF VAN DAMME SP.A-PARLEMENTSLID

Het Brusselse parlement pakte eind november al uit met zijn eigen ordonnantie rond openbaarheid van bestuur. Die focuste op (neven)mandaten en bezoldigingen.

“Over de regering was nog niets beslist,” zegt parlementslid Jef Van Damme (SP.A). “Met deze nota komt daar verandering in. Het gewest zet ook in op actieve openbaarheid van bestuur, iets wat SP.A in januari 2017 op de agenda heeft gezet.”

SCHOORVOETEND De Brusselse regeringsbeslissingen worden pas sinds ongeveer een jaar schoorvoetend gepubliceerd. Het gaat echter enkel over een lijst met beslissingen, niet doorzoekbaar en zonder achtergrondnota’s. De lijst wordt ook pas elf dagen na de ministerraad gepubliceerd.

Voortaan zouden dus ook de bijbehorende nota’s gepubliceerd worden. Hoeveel dagen na de ministerraad wordt pas later beslist. De federale regering publiceert voorafgaand ook een agenda, maar dat is Brussel niet van plan.

De Brusselse regering wil dat de nieuwe regels ook zullen gelden voor de negentien gemeenteraden,

Discussie over kinderopvang: hoeveel plaatsen zijn er te kort?

Vlaams parlementslid Elke Van den Brandt (Groen) klaagt dat er tijdens de huidige bestuursperiode maar 110 plaatsen bijgekomen zijn in de hoofdstedelijke Nederlandstalige kinderopvang. Collegelid Bianca Debaets (CD&V) antwoordt dat er 610 inkomensgerelateerde plaatsen zijn bijgekomen. © PHOTONEWS

Van den Brandt vroeg aan Vlaams minister voor Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) cijfers op over de plaatsen in de Vlaamse en Brusselse (Nederlandstalige) kinderopvang. “Ondanks enorme tekorten komen er amper plaatsen bij,” klaagt Van den Brandt, “Vandeurzen en Debaets verklaarden eerder deze maand dat ze samen voor duizend extra plaatsen gezorgd hadden, maar ze hielden geen rekening met de plaatsen die verdwenen.”

Eric Laureys, woordvoerder van Debaets

6

I

4 APRIL 2018

repliceert: “Alle cijfers zijn sowieso een momentopname, de aantallen zijn continu in beweging door werven die klaar zijn en stoppers. Maar van twee cijfers kan je zeker zijn: in het begin van de bestuursperiode waren er 3.870 inkomensgerelateerde plaatsen, vandaag zijn dat er 4.480.

Binnen het jaar willen we dat het er 4.800 zijn.”

Laureys verzekert dat er geen enkele inkomensgerelateerde plaats is verloren gegaan. In

het bestuur van intercommunales waar het gewest toezicht op uitoefent, en de Colleges van de GGC en de Cocof. “Brussel kan niet beslissen over de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC),” legt Van Damme uit.

“Het is aan het VGC-college om de regels aan te passen, en ik vermoed dat dat geen probleem zal zijn.”

De CTB moet een ‘volwaardig daadwerkelijk’ karakter krijgen, iets wat volgens de nota ‘vandaag vaak niet zo is’.

Dat betekent dat de CTB voortaan ook zelf documenten aan de burger zal kunnen bezorgen. Nu kan ze alleen adviseren aan Brusselse besturen om informatie openbaar te maken, waarna die dat advies vaak vrolijk naast zich neerleggen.

Daarnaast moet ook de identiteit van de leden van kabinetten bekendgemaakt worden, en een onafhankelijke ombudsman of -vrouw worden aangesteld. Elsene en Schaarbeek hadden er al zo één. De ombudsdienst zal ook bevoegd zijn voor de andere gemeenten, die geen eigen bemiddelaar in dienst hebben.

Een hele resem instanties moeten nog hun advies geven voor de tweede lezing.

de niet-inkomensgerelateerde sector daarentegen zijn er crèches gestopt omdat ze te weinig kinderen aantrokken, andere crèches zijn overgestapt van Kind en Gezin naar het Franstalige ONE. “Die plaatsen zijn niet verloren, maar van taalregime veranderd,” zegt Laureys. “Met ons budget hadden we duizenden niet-inkomensgerelateerde plaatsen kunnen creëren, maar die hadden leeggestaan, omdat de Brusselaars ze niet kunnen betalen.

We kiezen resoluut voor inkomensgerelateerde plaatsen.”

Maar de overstap van Kind en Gezin naar ONE en onthaalmoeders die ermee ophouden, kunnen volgens Van den Brandt niet verhullen dat er ‘enorme’ tekorten zijn, ze verwijst naar een cartografie uit 2016 die het tekort aan Nederlandstalige kant tegen 2020 op 4.000 schatte. Maar dat klopt niet, zegt Laureys: “Als je de 50-procentnorm (waarbij er opvang moet zijn voor de helft van de kinderen, red.) neemt die de Vlaamse regering hanteert, is er een tekort van 1.200 plaatsen.” DV

Flits

Nieuws heet van de naald

ANKI NAUWELAERTS SCOORT OOK BIJ DE NOORDERBUREN

Brusselse kan beste leraar Nederlands worden

© PETER DETAILLEUR

Nederlands geven in Brussel, geen evidentie als de meeste leerlingen een andere taal spreken. Maar Anki Nauwelaerts van het Maria Assumptalyceum haalt alles uit de kast om iedereen mee te krijgen.

En dat is ook onze noorderburen niet ontgaan. — STEFANIE NIJS

W

ie het taalonderwijs in Brussel genegen is, mag zondag de BRUZZ-frequentie verlaten en afstemmen op de Nederlandse radio NPO1. Want dan is de Brusselse leerkracht Anki Nauwelaerts te gast in het programma De Taalstaat, samen met haar collega Annemie Verbeeck. De jury nomineerde Nauwelaerts voor de titel ‘Beste leraar Nederlands in Nederland en België 2018’, na een overtuigende brief van Nauwelaerts. Er zijn een tiental kandidaten, op 26 mei weten we wie de winnaar is.

“We moeten er niet flauw over doen. Nederlands geven in Brussel is een verhaal apart. Dat heeft er

waarschijnlijk toe geleid dat ik geselecteerd ben.” Nauwelaerts (39), leerkracht Nederlands en taalcoördinator aan het Maria Assumptalyceum in Laken, blijft er nuchter onder. “Ik hoop nu vooral dat het Brusselse taalonderwijs extra aandacht krijgt.”

TAALBALLAST AFSTOFFEN Op Maria Assumpta, met vooral ASO-, maar ook BSO- en TSO-richtingen, hebben de meeste leerlingen een andere thuistaal.

Frans is de taal van de straat, Nederlands horen ze vaak alleen binnen de klasmuren. “Hoe kan je het niveau behouden en toch alle leerlingen meekrijgen? Dat is nog steeds heel hard zoeken. We

"Nederlands geven in Brussel is een verhaal apart" ANKI NAUWELAERTS LEERKRACHT NEDERLANDS

BRUZZ | VOORAAN

Anki Nauwelaerts werkte zeven jaar bij productiehuis De Mensen, maar lesgeven is haar roeping.

leggen de lat hoog, zodat de leerlingen net op hun tippen staan.

Maar alle ‘taalballast’ moeten we afstoffen.”

Moeilijke woorden in het eerste jaar biologie, bijvoorbeeld. “In de cursus staan zeven synoniemen voor het woord ‘borstkas’. Voor leerlingen die minder goed Nederlands spreken, passen we de cursus aan en gebruiken we steeds hetzelfde woord. Zo kunnen ze tenminste mee. Uitgebreide woordenschat komt in de jaren daarna wel.”

En ook in het vijfde jaar ASO weet Nauwelaerts wat echt belangrijk is.

“Ik organiseer bijvoorbeeld een heus debat in de klas. Een moeilijke oefening, zelfs voor Nederlandstaligen. Maar als de leerlingen met onderbouwde argumenten komen en goed inpikken op wat de anderen zeggen, dan ga ik niet vitten op een rammelende zinsstructuur of een Frans woord dat ertussen glipt.”

Debatten organiseren, het roept herinneringen op aan Nauwelaerts’ vorige carrière. “Ik heb zeven jaar bij productiehuis De Mensen gewerkt. Een fijne omgeving, waarin ik leerde outside the box te denken. Maar lesgeven is mijn roeping.” En dus begon Nauwelaerts als leerkracht Nederlands in Brussel. “Plots stond ik voor een groep Brusselse pubers, per definitie niet geïnteresseerd (lacht). Een vuurdoop.”

Ondertussen staat Nauwelaerts al negen jaar met plezier voor de klas. “Echte voldoening? Als er onverwachts een heel goed gesprek ontstaat tijdens de les. Bij het boek Liefde in tijden van cholera van Gabriel García Márquez maakten de leerlingen zélf de link met de #metoo-beweging, inclusief de kritiek daarop. De literatuurles werd een spiegel van het leven. Dan ben ik zo blij.” > De Taalstaat, NPO1.

Zondag 7/4 van 11.00 tot 13.00.

4 APRIL 2018

I

7

8

I

4 APRIL 2018

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

PARKING 58

© SASKIA VANDERSTICHELE

Samen met een wolkenzee boven Parking 58, hartje Vijfhoek, doet de paasschoonmaak zijn werk. De betonnen parking maakt plaats voor een doorzichtig, gloednieuw administratief centrum Brucity, eigendom van AG Real Estate. Met ondergronds 559 parkeerplaatsen en boven 37.000 m² kantoren voor 1.500 ambtenaren en een openbare daktuin om van het hinterland én de stadhuistoren te genieten.

Om vanaf 2021 zalig weg te waaien. JMB 4 APRIL 2018

I

9

De week

Terugblik op het nieuws

Nominatie

Hotel failliet

12

De Molenbeekse Françoise Schepmans (MR) is genomineerd voor ‘beste burgemeester ter wereld’ door The City Mayors Foundation. Vorig jaar was die titel voor de Mechelaar Bart Somers (Open VLD). Dit jaar ligt de nadruk op vrouwelijke burgemeesters en moet Schepmans het opnemen tegen de Parijse Anne Hidalgo.

Het Spaanse hotel Husa President Park, achter de Noordwijk, wordt failliet verklaard. De curator gaat met de Catalaanse eigenaar op zoek naar een overnemer. De 300 kamers blijven nog twee weken open.

Voor het vijftiende jaar op rij starten de Brusselse slechtvalken met broeden. In totaal zijn er twaalf koppels in Brussel, Ukkel en Sint-Pieters-Woluwe. Een wijfje op de kathedraal is al zestien jaar oud, voor zover bekend de oudste slechtvalk ter wereld die nog broedt. Vanaf 5 april volgt de webcam hun broedgedrag. Te zien op valkenvooriedereen.be.

RUDI VERVOORT HOUDT ZIJN BELOFTE

Akkoord over kinderbijslag BRUZZ | DE WEEK

Minister-president Rudi Vervoort (PS) beloofde een akkoord over de kinderbijslag voor de paasvakantie. Hij heeft woord gehouden, want vorige woensdag raakte de Brusselse regering het eens over een eigen Brussels kinderbijslagstelsel. Daarbij krijgt elk kind eenzelfde bedrag.

— FILIP DE RYCKE

D

e Brusselse gezinnen weten waar ze aan toe zijn.

Na Vlaanderen en Wallonië heeft Brussel een eigen kinderbijslagstelsel. Een relatief royaal stelsel ook. Vanaf 2020 krijgt elk nieuwgeboren ketje een basiskinderbijslag van 150 euro.

Boven op het basisbedrag kunnen sociale toeslagen komen. De criteria zijn het gezinsinkomen en het aantal kinderen. Die toelagen kunnen oplopen tot 120 euro per kind.

Omdat voor de Brusselse regering elk kind gelijk is, is beslist om te kiezen voor le basculement of in het mooi Nederlands: de volledige inkanteling. Dat zal geleidelijk gebeuren. Kinderen die nu onder het oude systeem vallen, krijgen vanaf 2020 140 euro. Vanaf 2026 komt daar 10 euro bij en zijn alle Brusselaartjes gelijk bediend. Er is ook in een geboortepremie voorzien. 1.100 euro voor het eerste kind, voor alle kinderen nadien is dat 500 euro.

BUDGETNEUTRAAL Met de overheveling van de kinderbijslag is véél geld gemoeid. In de eerste jaren gaat het om een 10

I

4 APRIL 2018

totaalbedrag van 875,2 miljoen euro. Dat gaat snel richting het miljard om vanaf 2026 te stijgen tot 1,127 miljard euro. Het systeem is eveneens zo’n 30 miljoen euro duurder dan het huidige federale stelsel. Maar dat wordt zo opgelost: “Bij de begrotingsopmaak 2019 zal het gewest de dotatie van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) verhogen met 30 miljoen euro, en zullen de collega-ministers 30 miljoen euro besparen om de dotatie voor de kinderbijslag te kunnen verhogen,” aldus Brussels begrotingsminister Guy Vanhengel (Open VLD). Op die manier blijft de Brusselse kinderbijslag ook budgetneutraal. En dat is voor Guy Vanhengel altijd dé voorwaarde geweest om tot een akkoord te komen.

In vergelijking met Vlaanderen, waar een pasgeboren kind 160 euro zal krijgen, ligt het basisbedrag voor de Brusselse kinderbijslag 10 euro lager. Maar de bedragen evolueren wel met de leeftijd van de kinderen.

“Tot 170 euro voor jongeren die hoger onderwijs volgen,” aldus GGC-verantwoordelijke Pascal Smet

(SP.A). En ook sociale toelagen liggen hoger. Die beantwoorden volgens Rudi Vervoort (PS) dan weer aan de specifieke samenstelling van de Brusselse gezinnen. “Meer dan drie vierde van de Brusselse gezinnen zal vanaf 2020 winnen in vergelijking met hun huidige situatie,” maakt de ministerpresident zich sterk.

Ook bij de Gezinsbond horen we positieve geluiden. Het stelsel zou eerlijker zijn, omdat ook reeds geboren kinderen een hoger bedrag krijgen om later helemaal gelijkgeschakeld te worden.

LASTIGE BEVALLING In tegenstelling tot Vlaanderen en Wallonië heeft een Brussels akkoord over de kinderbijslag een hele poos op zich laten wachten. Dat heeft enerzijds te maken met de aankondiging van CDH-voorzitter Benoît Lutgen, vorige zomer, om in Franstalig België én Brussel niet langer met de PS te willen regeren.

En dan waren er de visies die ver uit elkaar lagen. CD&V en CDH wilden van bij aanvang een Brussels systeem dat niet al te veel zou

© PHOTONEWS

afwijken van dat in Vlaanderen en Wallonië. Socialisten en Défi wilden dan weer een systeem ‘op maat van Brussel’ met lagere basisbedragen en hogere sociale toelagen. De PS wilde de nieuwe kinderbijslag ook nog in één klap invoeren. Wat dan weer op verzet stuitte bij de coalitiepartners wegens onbetaalbaar.

Maar kijk, de ploeg van Vervoort is er “dankzij discretie uitgeraakt. Het was een werk van lange adem,” zegt Céline Frémault (CDH). “Er was een politieke wil om tot een akkoord te komen,” klonk het na afloop van de persconferentie.

Politieke wil of niet. Het akkoord komt niets te vroeg, want het werk is hiermee niet gedaan. Integendeel.

De bevoegde ministers Smet en

Brexit blues

Mission Locale

Scenarioprijs

Caroline Pauwels, rector van de Vrije Universiteit Brussel (VUB), en Stuart Croft, vice-chancellor van de University of Warwick, ondertekenen in Londen een samenwerkingsovereenkomst. In de slipstream van de nakende Brexit blues zullen beide instellingen toch sterker samenwerken.

Etterbeek laat zijn vzw Mission Locale doorlichten. De vzw helpt werkzoekenden bij hun zoektocht naar een job. De directeur wordt door een werknemer beschuldigd van fraude. Bevoegd schepen van Werkgelegenheid Jean Laurent (MR-LB) ontkent dat er sprake is van fraude.

De Vlaamse Scenaristengilde bekroont de tv-reeks ‘Beau Séjour’ en de film ‘Façades’ met een scenarioprijs. De regie was telkens in handen van Brusselaars Nathalie Basteyns en Kaat Beels.

Ik maakte een inschattingsfout VOOR MINISTER GUY VANHENGEL (OPEN VLD)

BRUZZ | DE WEEK

is het Eurostadion een afgesloten hoofdstuk.

Hij laakt de verborgen agenda’s in dit dossier, maar blijft voor altijd fan van RSCA (In Shout Out op BRUZZ)

Cartoon Wauter Mannaert Drie vierde van de Brusselse gezinnen zou winnen bij het kinderbijslagakkoord.

Frémault moeten nu dat hele plan in een ordonnantie gieten die dan door het Verenigd College moet worden gestemd. En dan is er nog de uitbouw van een hele nieuwe administratie. De kinderbijslag wordt op termijn ondergebracht in Iriscare. Dat is een nieuwe Instelling van Openbaar Nut die verantwoordelijk is voor alle GGC-bevoegdheden die zijn overgedragen via de zesde staatshervorming.

Intussen blijft de federale overheid, via Famifed, verantwoordelijk voor de uitbetaling en het beheer van de kinderbijslag. Het valt af te wachten wanneer Iriscare operationeel is. De ultieme deadline voor de overname van de kinderbijslag is 1 januari 2020, de datum waarop het nieuwe stelsel van kracht wordt.

4 APRIL 2018

I

11

Spreektijd

Vrouw aan de legertop: generaal Lutgardis Claes

BRUZZ | DE VERHALEN

‘Er is niets mis met discipline’

12

I

4 APRIL 2018

De Koninklijke Militaire School (KMS), de universiteit van Defensie, moet de komende jaren een pak meer officieren opleiden. Bovendien wil de school diverser worden. “We willen niet alleen de blanke man aanspreken, ook de rest van de bevolking,” zegt generaal Lutgardis Claes, sinds kort de eerste vrouwelijke rector van de KMS. — BETTINA HUBO, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

De komende jaren heeft het leger veel meer rekruten nodig door een nakende

LUTGARDIS CLAES: Nu zijn er 105 eerstejaars, binnen drie jaar moeten dat er 250 zijn, een hele uitdaging. Niet iedereen komt immers in aanmerking.

De kandidaten moeten medische en sportieve proeven afleggen, karaktertesten doen en ook slagen voor de ingangsexamens Nederlands, Frans en wiskunde. Om voldoende jongeren te vinden, houden wij tal van rekruteringscampagnes en proberen we bij zoveel mogelijk scholen langs te gaan.

Maar niet elke school ziet ons bezoek zitten. Als het lerarenkorps niet zo legergezind is, raken we moeilijk binnen.

De populariteit van het leger is inderdaad al een tijdje tanende.

Defensie wordt niet gezien als een hippe werkgever.

CLAES: Het klopt dat het leger vijf à tien jaar geleden niet meer als nuttig werd gezien. In België en andere landen had het waanidee postgevat dat er door het verenigd Europa en door het wegvallen van het IJzeren Gordijn geen vijand meer was. Kwam er nog bij: de figuur van Xavier Waterslaeghers, de sergeant uit FC De Kampioenen.

Allesbehalve een toonbeeld van nut en efficiëntie. Leuk voor tv, maar niet de waarheid.

De recente aanslagen hebben de bevolking echter doen inzien dat veiligheid niet meer zo vanzelfsprekend is. Bescherming door het leger blijft nodig. ▲

Lutgardis Claes: “Zelf zou ik nooit waarachtig overkomen mocht ik wijdbeens, armen gekruist en brullend bevel voeren.”

pensioengolf, ook extra officieren.

Is het moeilijk om studenten aan te trekken?

BRUZZ | DE VERHALEN

D

e campus van de KMS, vlak bij het Jubelpark, is een vredige enclave van 5,5 hectare. Hier heerst orde, rust en regelmaat. Van het woelige Brussel of van de storm waarin de legertop op dit moment verkeert door de F16-crisis, is niets te merken.

Het was hier dat Lutgardis Claes in 1978 als zeventienjarige vliegtuigbouw kwam studeren. Ze behoorde tot de eerste groep meisjes die in de Koninklijke Militaire School aan de officiersopleiding mocht beginnen.

Na een gevarieerde carrière werd ze vorig jaar gepromoveerd tot generaal – de enige vrouwelijke op dit moment – en benoemd tot rector van de KMS. In de loop van veertig jaar is er in de school toch een en ander veranderd, stelt Claes vast. “Gelukkig maar.”

De KMS is nu een volledig erkende en geaccrediteerde opleiding, vergelijkbaar met een burgeruniversiteit. “We hebben twee masteropleidingen: ingenieurswetenschappen en sociale en militaire wetenschappen.”

Voorts werd de school rond de eeuwwisseling grondig gerenoveerd en uitgerust met de modernste sportfaciliteiten. “Ook qua logement is het nu beter. In mijn tijd logeerden de jongens met tien tot twaalf op een kamer.

Vandaag hebben ze een tweepersoonskamer tijdens de bachelor en een individuele kamer tijdens de master.

Dat is een verandering die voor de jonge student toch wel van belang is.”

4 APRIL 2018

I

13

Lutgardis Claes, rector rector Koninklijke Militaire School

▲

Na de aanslagen zagen we vooral militairen die uren en uren op wacht stonden. Niet meteen een aanlokkelijk vooruitzicht voor jongeren met zin voor avontuur.

CLAES: Vlak na de aanslagen was het

BRUZZ | DE VERHALEN

nodig dat het leger steun gaf aan de politie. Maar voor onze militairen was het niet de ideale oefening. Wij trainen geen mensen om ergens te staan en te kijken. Psychologisch was het ook zwaar. Die soldaten moesten voor drie tot zes weken naar Brussel komen en hier ergens bivakkeren. Voor een jongere is het natuurlijk leuker om een opdracht in het buitenland te vervullen. Van de bevolking kregen ze wel dankbaarheid, een goeiedag, een bloemetje of een doos koekjes. Dat gaf voldoening. Maar het werd tijd om het af te bouwen. Begin dit jaar zijn we overgegaan tot een dynamischere aanpak, meer rondrijden, meer afwisseling.

Een groot verschil met burgeruniversiteiten is de strenge discipline hier. De meeste jongeren zijn dat niet meer gewend.

CLAES: We proberen onze studenten een zekere universitaire vrijheid te geven, maar tot een bepaald niveau. De studenten zijn verplicht intern, ze moeten op tijd opstaan, op tijd in de les zijn en eerst nog meedoen aan de vlaggengroet. Na de les moeten ze studeren. In het eerste jaar mogen ze maar één keer per week uitgaan.

Natuurlijk houden ze zich daar niet altijd aan. Er zijn er altijd die de muur gaan doen, zoals dat hier heet. Als je militairen traint voor een hindernissenparcours, moet je niet verwonderd zijn dat ze hier over de muur kunnen.

Maar het mag niet.

Wat als ze gesnapt worden?

CLAES: Dan krijgen ze straf, het weekend niet naar huis bijvoorbeeld.

De straf hangt af van hun punten. Een zwakke leerling wordt strenger gestraft, of beter gezegd, strenger gecoacht. Dat is nodig, want bij ons mogen de studenten in heel de opleiding maar één keer dubbelen.

Anders vliegen ze eruit.

Wij eisen van onze studenten dat ze zich keihard inzetten, ook al omdat ze werknemer zijn. Als ze bij ons binnenkomen, tekenen ze een contract van kandidaat-beroepsofficier, waardoor ze meteen een militair statuut hebben en ook een loon. Wie buitenvliegt, moet een deel van dat loon terugbetalen.

14

I

4 APRIL 2018

Maar is zo’n strenge discipline nog van deze tijd?

CLAES: Discipline klinkt misschien negatief. Het is ruimer dan dat. Het gaat om het geheel van waarden dat wij hier hanteren: eergevoel, zelfdiscipline, engagement, moed en respect.

Daaraan wordt het gedrag van de studenten voortdurend getoetst.

Discipline laat toe om als groep op een aangename manier vooruit te gaan.

Onze studenten worden opgeleid tot leiders. Die strenge aanpak in het eerste jaar is nodig om hen te leren zichzelf in de hand te houden.

Wanneer ze als jonge luitenanten in hun eenheid komen, dan hebben ze meteen dertig tot tachtig mensen onder hun bevel die extreem kritisch zijn. Als ze dan niet de zelfdiscipline hebben om het voorbeeld te geven, worden ze binnen de drie maanden opgevreten door hun peloton.

Defensie wil meer vrouwen aantrekken. Nu telt de hele krijgsmacht amper acht procent vrouwen.

CLAES: Hier in de KMS doen we het nog redelijk, met twintig procent vrouwelijke leerlingen. Maar het is niet altijd makkelijk om vrouwen na de opleiding te houden. Onze personeelsdienst spant zich in om de jobs binnen defensie aantrekkelijk te maken. Maar de diploma’s die wij afleveren, zijn erg gewild in de burgermaatschappij.

Het is ook geen evidente job voor een vrouw, zeker met een gezin. Je bent regelmatig van huis weg.

CLAES: De combinatie met het gezin is niet altijd eenvoudig, maar dat geldt evengoed voor mannelijke militairen.

En er zijn oplossingen te bedenken.

Voor mij was het leger een meisjesdroom, een roeping. Ik doe het dolgraag en blijf het belangrijk vinden dat België een goed functionerende, efficiënte defensie heeft, die haar bevolking kan beschermen, dichtbij en veraf. Er zijn in het leger ook zoveel

“Xavier Waterslaeghers is leuk, maar het is niet de waarheid” LUTGARDIS CLAES RECTOR KMS

LUTGARDIS CLAES 57 jaar Opgeleid tot burgerlijk ingenieur aan de KMS Verschillende functies binnen de luchtmacht en defensiestaf 2013-2017 militair attaché bij de VN in New York 2017 benoemd tot generaal-majoor van het luchtvaartwezen (tweede vrouwelijke generaal in geschiedenis Belgisch leger) 2017 eerste vrouwelijke rector van de KMS Woont in Brussel, op de KMS-campus

verschillende beroepen. Zelf zou ik nooit voor de infanterie hebben gekozen, de grondtroepen, want dat beantwoordt niet aan mijn talenten. Ik wou de techniek in en heb voor vliegtuigbouw gekozen. Daarvoor moet je gezond zijn en de nodige kennis hebben, maar of je nu hard of traag loopt, maakt voor deze functie niet zoveel uit. De infanterie is veel fysieker, daar ga je marcheren, rugzak op de rug, wapens mee. Er zijn meisjes die dat perfect doen. En ze zijn nodig. In Mali bijvoorbeeld kunnen mannelijke soldaten niet in contact treden met de vrouwelijke bevolking. Daardoor loop je meer risico.

Het leger telt al 43 jaar vrouwen in zijn rangen. U bent nog maar de tweede generaal. Is er een glazen plafond?

CLAES: Niet structureel. Maar je moet het wel uithouden. Je kunt maar

een old boys network, heb je als vrouw nodig om het glazen plafond te doorbreken

Geven vrouwen op een andere manier leiding?

CLAES: Ik denk het wel. Zelf zou ik

nooit waarachtig overkomen mocht ik wijdbeens, armen gekruist en brullend bevel voeren. Dat zit niet in mijn aard.

Ook denk ik dat vrouwen minder autoritair leiding geven, meer participatief, via dialoog en consensus, en ervoor zorgend dat er voldoende draagvlak is.

Maar in tijden van crisis, chaos en oorlog is het anders. Dan onderhandel je niet meer, maar val je terug op je drills.

Behalve op vrouwen wil het leger ook inzetten op allochtonen. Waarom zijn er zo weinig?

“De diploma’s die wij afleveren, zijn erg gewild in de burgermaatschappij” LUTGARDIS CLAES RECTOR KMS

CLAES: We doen daar momenteel onderzoek naar zodat we meer gegevens hebben. Er is zeker de wil om minder wit te rekruteren.

Kunnen religieuze motieven meespelen?

CLAES: Moeilijk te zeggen. Er is in elk geval plaats voor religie binnen defensie. We hebben pastoors, rabbi’s, dominees, morele consulenten en ook imams. Natuurlijk, er zijn de vestimentaire vereisten. Die zijn gebonden aan ons land en cultuur.

Een hoofddoek is niet toegelaten?

CLAES: Neen.

De KMS is de enige tweetalige federale universiteit. Hoe werkt dat in de praktijk?

CLAES: De studenten volgen de bachelor in het Frans of het Nederlands. De master is gezamenlijk, in het Engels.

Ook sporten Frans- en Nederlandstaligen samen en gaan ze samen op kamp.

BRUZZ | DE VERHALEN

generaal worden nadat je een hele carrière hebt doorgesparteld. Je moet eerst gekozen worden voor majoor, dan voor luitenant-kolonel, dan voor kolonel.

Ik was al jaren kandidaat generaal, maar werd nooit gekozen. Uiteindelijk was het vorig jaar mijn laatste kans, anders moest ik met pensioen. Maar het is gelukt.

Het vraagt volharding en ook een stuk geluk. Je moet op het juiste moment de persoon zijn met de juiste competenties. Ik heb het geluk gehad dat mijn chefs en mentoren me altijd aanmoedigden en verschillende richtingen uitstuurden. Daardoor heb ik heel veel diverse beroepen uitgeoefend, ook functies die ik vooraf niet zag zitten en waarvoor ik heb moeten zwoegen. Maar het was telkens weer een extra pijl op mijn boog.

Zo’n omgeving, het alternatief voor

Is er ruimte voor nationalistische gevoelens, Vlaamse reflexen bijvoorbeeld?

CLAES: Neen. Wij zijn Belg, wij zijn militair, wij zweren trouw aan de koning en gehoorzaamheid aan de Belgische grondwet en daar staan we heel strikt op. Er moet hier niemand de Vlaamse leeuw uithangen.

Meteen een loon De Koninklijke Militaire School, opgericht in 1834, is een militaire universiteit waar jongeren opgeleid worden tot officier. De school biedt een academische opleiding in twee richtingen: master in de ingenieurswetenschappen (polytechniek) en master in de sociaal en militaire wetenschappen (vroeger: alle wapens). Behalve een academische scholing krijgen de studenten ook een karaktertraining en een sportieve en militaire vorming. Zo hebben ze vijf uur sport per week en gaan ze ’s winters en ’s zomers op legerkamp.

Momenteel telt de KMS alles tezamen 528 studenten, die verplicht intern zijn. Elke nieuwe eerstejaars ondertekent een contract van kandidaat-beroepsofficier, waardoor hij of zij meteen een loon van ongeveer 1.100 euro netto ontvangt. Ook het logement en de studies zijn gratis. Hier staat tegenover dat de officieren na afloop minstens anderhalve keer de duur van hun opleiding voor het leger dienen te werken.

4 APRIL 2018

I

15

Interview

Elisabeth De Proost (110)

‘Ik ben jong van karakter’ BRUZZ | DE VERHALEN

In 1914 zag ze als zesjarige hoe Duitse soldaten te paard Brussel innamen. Ze maakte twee wereldoorlogen en de depressie van de jaren dertig mee, en ze was al een dame van zestig toen de jeugd in mei 1968 op straat kwam. De oudste inwoner van het Brussels Gewest, Elisabeth De Proost, werd begin februari 110. “Ik ben nog altijd jong, van karakter dan.” — SARA DE SLOOVER

16

D

onderdag 20 augustus 1914. Op en rond de Bergensesteenweg in Anderlecht zingt het rond dat de Duitse troepen eraan komen.

Een bende buurtkinderen haast zich om een glimp van die vreemdelingen op te vangen. Elisabeth De Proost, zes jaar, is erbij. “We waren natuurlijk nieuwsgierig. Toen zagen we eerst hun mooie paarden, en vier ulanen (ruitersoldaten, red.), met indrukwekkend blinkende helmen op. Dat maakte grote indruk.”

Nu is De Proost 110, en zowat de enige Brusselse die dat nog kan navertellen. Ze werd in 1908 als enig kind geboren van een koppel in de Biestebroekstraat vlak bij het kanaal.

Haar grootouders waren binnenvaartschippers, haar ouders werkten allebei in fabrieken in de buurt. Ze bleef haar hele leven in dezelfde wijk wonen. Tot haar 106de woonde ze zelfstandig, sindsdien verblijft ze in het rusthuis Ten Prins.

Begin februari kwam Anderlechts burgemeester Eric Tomas daar langs om Elisabeth te feliciteren voor haar verjaardag. Ook vorig jaar was ze al de ouderdomsdeken van de stad, maar ze is nog maar de derde Brusselse die die symbolische kaap rondt. Hoewel haar ogen en oren het stilaan laten afweten, doet haar geest het nog prima. Dat bleek ook toen de burgemeester zich vergiste in haar geboortedatum. “U heeft al te diep in het glas gekeken, meneer de

I

4 APRIL 2018

burgemeester,” zei ze volgens L’Avenir. “U bent nog altijd even brutaal,” repliceerde Tomas lachend.

In de maalstroom aan herinneringen van een 110-jarig leven is het moeilijk om data te plakken op flarden uit de kindertijd, maar Elisabeth diept ze makkelijk op, terwijl de laatste decennia een oogwenk lijken. Over de vluchtelingen die tijdens WO I soms in haar school verbleven, waardoor de lessen opgeschort werden. “Ze hebben ons het jaar laten overdoen, omdat we te veel gemist hadden.” Over haar moeder die in 1918 de gevreesde Spaanse griep kreeg, en jarenlang graatmager bleef. Over de winter dat het kanaal verschillende weken dichtvroor, en de inwoners van Anderlecht zo van een handige shortcut naar hun fabrieken voorzag.

Over haar kranige oma die als weduwe het kanaal bleef bevaren en twee keer mensen van de verdrinkingsdood redde. “De meeste

mensen konden niet zwemmen, ik ook niet.”

Elk weekend ging de jonge Elisabeth met familie of vrienden naar het centrum. Om te wandelen, en om te kijken wat er in de mode was. “Iedereen ging te voet, dat was de gewoonte. On entretenait ses jambettes. Het enige vervoersmiddel dat wij kenden, was de tram. Maar die namen we pas later.”

Op achttien jaar begon ze te werken. In een schoenenfabriek in Koekelberg deed ze de boekhouding en de loonadministratie. “Er zijn dingen die je haarscherp bijblijven,” zegt ze. “Ik moest op hetzelfde uur beginnen als de arbeiders, vroeg in de ochtend. Ik nam een open ‘tram chocolat’ (zo noemde iedereen de bruinkleurige trams van een Brusselse buurttrammaatschappij, red.) die de arbeiders uit Vlaanderen oppikte. En die zat bomvol, ik raakte er dikwijls gewoon niet op. Op een ijskoude dag – het had gevroren,

Elisabeth De Proost: “Het geheim van zo’n lang leven?

Liefde, dat vooral.

En blijven dansen.”

weet ik nog – was ik tien minuten te laat. De chef had het lef om te zeggen: ‘Je had maar een vroegere tram moeten nemen.’ Toen dacht ik: ‘Je doet al het mogelijke om op tijd te komen, en dan kaffert die me uit. Ik ga op zoek naar ander werk.’”

Speelde ook mee: dat ze op haar nieuwe werkplek een centiem meer kon verdienen.

DANSEN HOUDT JE JONG

“Ik ben niet in het wit getrouwd.

In de arbeidersklasse was dat niet de gewoonte” ELISABETH DE PROOST (110) OUDSTE INWONER VAN BRUSSEL

In die periode begon ze op zaterdagnamiddag te dansen, en dat zou ze tot haar 95ste blijven doen. “We dansten de Weense wals. Die zagen we altijd in de bioscoop, in de feestjes in de films. Ook de Scottish, uit de tijd van mijn ouders.” En de charleston? “Ja natuurlijk, maar die kwam pas later.” In haar kamer in het rusthuis hangt een foto van een

© SASKIA VANDERSTICHELE

bruinharig meisje in een typische charlestonoutfit – zijzelf in 1928.

Een ondernemer die een grote danszaal opende in het centrum, surfte mee op de hype na de geboorte

van kroonprins Boudewijn in 1930.

In de Baudouin ontmoette Elisabeth haar toekomstige man. “Mijn vriendin was vertrokken met haar flirt. Ik was alleen, deed een tour

mijn ouders me naar de kelder hebben gebracht. Ze hebben me laten slapen op zakken vol steenkool.” Bij een ander bombardement kreeg het gezin niet genoeg tijd om te vluchten. “Ik zie nog altijd mijn roze bedje. Mijn ouders hadden zich verstopt achter een paneel, en mijn vader hield een kussen over mij om me te beschermen tegen de glasscherven toen de ramen braken.” In 1948 kreeg Elisabeth een tweede kind, een jongetje.

De mooiste herinnering uit haar leven? “Toen ik mijn man heb leren kennen. We waren heel gelukkig samen.” Dertig jaar geleden stierf Louis, na vijftig jaar huwelijk. “Ik kwam drie maanden lang niet meer buiten, ik vergat te eten. Ik liet me gaan, franchement. Uiteindelijk riepen mijn kinderen me tot de orde.”

Elisabeth herpakte zich en trok met een buurvrouw eropuit. “Ik had nooit gedacht zo lang te leven. Je leeft van dag tot dag. Ik denk vaak: dit is toch niet mogelijk (lacht). Maar ik zeg geen nee! In relatief goede staat, dat vooral.” Christiane: “Mijn moeder heeft nog nooit gezegd dat ze oud of bejaard is.” Elisabeth: “Ik ben nog altijd jong. Van karakter dan.”

Het geheim van zo’n lang leven?

“Liefde, dat vooral. En optimistisch zijn, aanvaarden wat er gebeurt.”

Dochter Christiane: “Als er iets niet goed ging, was haar slogan ‘ça ira mieux demain’.” In een eerder interview gaf Elisabeth blijven dansen nog als tip mee. “Ja, dat klopt, dat zou ik voor geen goud gemist willen hebben. Elke zaterdag gingen we dansen, mijn man en ik.

Ook daarna ben ik blijven doorgaan.”

Christiane: “Nu lukt het niet meer, maar op haar 100ste verjaardagsfeest danste ze nog de wals.”

BRUZZ | DE VERHALEN

d’horizon en zag een mooie jongen die ik niet kende (glimlacht). Hij had een hoofd vol golvend haar.” Praten werd er die eerste keer nog niet gedaan. Elisabeth: “De week nadien keek ik wel meteen of hij ook terug was. De derde keer vroeg hij me: “Gaan we een wandelingetje maken in het park? Toen zijn we helemaal tot het Ter Kamerenbos gelopen.

Tijdens de daaropvolgende wandelingen spraken we over alles en nog wat. Hij luisterde meer in het begin (lacht).”

In 1937 trouwde Elisabeth met haar grote liefde Louis, in de kerk van Sint-Guido. Niet in het wit, want côté ouvriers was dat niet de gewoonte. “Maar ik heb wel een parelgrijze jurk gekozen, ik wou toch iets speciaals.” In 1942 kregen ze een eerste kind, een meisje.

Op zondag 3 september 1944, bijna exact dertig jaar nadat ze als ukkepuk Duitse soldaten de stad had zien binnenrijden op de Bergensesteenweg, zag ze de geallieerde bevrijders via diezelfde weg hun intrede maken. De tweede wereldoorlog in Elisabeths leven liep ten einde. “We zijn met de hele familie gaan kijken. Zelfs mijn grootmoeder, die toen diep in de tachtig was. Een Amerikaan omhelsde haar en heeft haar op zijn tank gezet. Ze was zo trots als een pauw (lacht).”

Maar de Duitsers gaven zich nog niet gewonnen. Op 29 januari 1945 bombardeerden ze met hun gevreesde V1’s en V2’s het toenmalige ziekenhuis van Anderlecht, niet ver vanwaar het gezin MoensDe Proost woonde. Bij het bombardement vielen 2 doden en 148 gewonden. Het is de eerste herinnering van Elisabeths dochter Christiane, intussen een kwieke 75-jarige. “Ik was bijna drie en herinner me dat

DEMOGRAAF PATRICK DEBOOSERE

Veel 100-plussers in Brussel In 2017 woonden er ruim 1.750 eeuwelingen in België. “Verhoudingsgewijs wonen er meer 100-plussers in Brussel,” analyseert demograaf Patrick Deboosere van de VUB. “Per 100.000 inwoners vind je er hier ongeveer twintig, tegen ongeveer vijftien in Vlaanderen en Wallonië.

Rond 2000 lag dat aantal in Brussel al even hoog, terwijl er in de andere twee gewesten toen maar twaalf eeuwelingen per 100.000 inwoners woonden.”

Hoe onwaarschijnlijk het nu ook lijkt, de Brusselse bevolking was tot in de jaren tachtig gemiddeld ouder dan

die in de andere gewesten.

“Doordat de levensverwachting toeneemt, zijn er nu overal iets meer eeuwelingen,” klinkt het bij Deboosere. “Maar in Brussel wordt die stijging geneutraliseerd door de groeiende bevolking, die vanzelfsprekend vooral een instroom van jongeren betekent.”

100-plussers vind je meer in de rijkere buitenwijken van Brussel. “Hogere inkomens vertalen zich in een hogere levensverwachting,” vertelt Deboosere. “Maar daarnaast moet je natuurlijk ook rekening houden met het feit dat de extra jongeren in de sterkst groeiende gemeenten de verhouding

naar beneden trekken.”

Verhoudingsgewijs zijn daarom Ukkel (41,3/100.000 inw), Sint-Pieters-Woluwe (41,2) en Jette (40,4) de plekken waar eeuwelingen zich in hun sas lijken te voelen. In absolute aantallen spannen Ukkel (34), Brussel-Stad (23) en Jette (21) de kroon. SDS 4 APRIL 2018

I 17

Reportage

Zeg nooit klant tegen een coöperant

‘Hier staat de mens en niet het geld centraal’ BRUZZ | DE VERHALEN

Met zijn 2.000 zijn ze straks, de Brusselaars die een aandeel kochten van Bees Coop en er elke maand enkele uren komen werken.

In die coöperatieve supermarkt in Schaarbeek staat de mens en niet het geld centraal.

— KRIS HENDRICKX, FOTO’S IVAN PUT

E

en maandagmiddag in de Van Hovestraat in Schaarbeek. Bij Bees Coop gaat het er gemoedelijk aan toe.

Bezoekers staan te kletsen over het afgelopen weekend. Her en der worden kussen uitgewisseld. Twee kassiersters - knus naast elkaar aan dezelfde kassa – maken grapjes met wie ze bedienen. Een wat oudere gelegenheidsbezoeker merkt op dat hij ‘een orgasme krijgt van de kwaliteit van de groente’. Het glijdt van ze af als water van een eend.

We bevinden ons in de eerste echt coöperatieve supermarkt van het land, de tweede van Europa na het ook nog piepjonge La Louve in Parijs. Coöperatief, dat verwijst hier niet alleen naar de bedrijfsvorm van de winkel. Het betekent ook dat iedereen die wil inkopen mede-eigenaar moet worden van Bees Coop (of met zo’n eigenaar moet samenwonen). Bovenal betekent het dat die leden ook werken in de winkel.

2,5 uur per maand vullen ze rekken, bemannen ze kassa’s, dweilen ze vloeren of doen ze administratieve

18

I

4 APRIL 2018

klussen. Een blik op de onregelmatig geplamuurde muren boven leert dat de leden ook bij de renovatie bijsprongen.

Hoe komen mensen erbij om 100 euro neer te tellen voor een aandeel en dan nog tijd te stoppen in banale winkelbezigheden? De meest aantrekkelijke troeven voor een winkel lijken het niet. Toch groeit Bees Coop, dat pas opende in september, snel. De ledenteller staat vandaag al op 1.930 en dat aantal blijft stijgen, zonder noemenswaardige reclamecampagne.

DE EIERKWESTIE Wie lid wordt van Bees Coop krijgt dan ook een paar dingen in ruil. Een supermarkt met kwaliteitsproducten – meestal biologisch - tegen scherpe prijzen bijvoorbeeld. Een winkel die vooral op lokale en seizoensproducten mikt. Maar ook het gevoel deel te zijn van iets groters, een project dat consumptie radicaal anders aanpakt.

Dat merken we toch in gesprekken met bezoekers. Zeg trouwens nooit klant tegen een coöperant.

“Ik hou van de utopische kant van dit project,” zegt Yi (47). De graficus met Chinese roots wacht op haar beurt aan de kassa, een trotse broccoli in de hand. “Deze winkel is van iedereen hier. Waaraan je dat ziet? Het is maar een klein voorbeeld, maar in een gewone supermarkt zou ik de eieren nemen die nog het langst houdbaar zijn. Hier doe ik het andersom. Want dit is ook mijn winkel en eieren die overblijven zijn een verlies voor iedereen.”

De 37-jarige Patrizia apprecieert dan weer de sfeer in de winkel. “Dit is gewoon een gezellige plek om te komen,” zegt de lerares, die ondertussen haar kinderwagen zachtjes heen en weer duwt. “Je ontmoet hier mensen die je kent en

de sfeer aan de kassa is altijd heel tolerant, ook als er fouten worden gemaakt. Je weet dat je op een dag zelf op die plek zult zitten. Eux, c’est aussi nous.”

De dingen radicaal anders aanpakken, dat was een van de drijfveren van de oprichters van Bees Coop, dat zijn wortels heeft in de universiteitsstad Louvain-la-Neuve.

“Net als de meeste oprichters woonde ik er in een geëngageerd kot, un kot à projet,” vertelt Quentin Crespel, een van de zeven betaalde werknemers. “We wilden er de wereld heruitvinden of het nu over sans-papiers ging of over voeding.

Na onze studies zochten we een manier om verder te gaan op dat elan. En dat is uiteindelijk Bees Coop

BRUZZ | DE VERHALEN

Bees Coop: verse groente en fruit, maar ook rijst in bulk, toiletpapier en remblokjes .

Aan de kassa: nu kassierster, straks gewoon even winkelen.

▲

geworden. Met een voedingswinkel raak je aan heel veel maatschappelijke sectoren: dit gaat over gezondheid, landbouw en het is ook een sociaal project.”

Crespel is vooral blij dat Bees Coop buiten de typische economische logica is gestapt. “Die vraagt dat je zoveel mogelijk geld uit een bedrijf puurt om dat aan de aandeelhouders door te sluizen. En daardoor zet je dan weer veel druk op de producenten. Wij willen uitdrukkelijk geen winst maken en kunnen producenten net wel een eerlijke prijs geven.”

In de winkel zien we vooral één type bezoeker: hoogopgeleid en milieubewust. Nochtans wil de supermarkt een solidair project zijn, dat ook minder gegoede

4 APRIL 2018

I

19

Coöperatieve Bees Coop

“De betrokkenheid zorgt voor ledentrouw die er niet alleen is bij goed weer. Om duurzaam te zijn, wil je leden die je ook steunen als het stormt” WIM VAN OPSTAL EXPERT BIJ SOCIALPROFITKOEPEL VERSO

▲ BRUZZ | DE VERHALEN

buurtbewoners bereikt. Alleen blijkt dat makkelijker gezegd dan gedaan.

“Met Hafid hebben we een halftijdse en gesubsidieerde kracht in dienst die contact zoekt met de buurt, waar onder meer veel Marokkanen en Turken wonen,” legt winkelmanager Valentin uit. “Wie minder verdient, kan voor een verminderd tarief lid worden. Maar het blijft moeilijk.

Veel van die mensen trekken grote ogen. ‘Wat, ik moet wérken om te mogen winkelen?’”

Tijdens ons bezoek komt er daadwerkelijk een wat andere groep op bezoek: een tiental deelnemers van een alfabetiseringscursus uit de buurt, samen met hun begeleiders.

De bezoekers blijken vaak Turks en Marokkaans. Welwillend luisteren ze naar de uitleg van de gids, bestuderen ze de prijzen en het infoblaadje over Bees Coop in tien talen. Als we de Turkse Ali – 18 jaar in Brussel en met een bijzondere belangstelling voor het bierassortiment – naar zijn mening vragen, loopt de conversatie al snel vast. Ali (niet de man op de foto) spreekt alleen Turks en wij niet.

Aan de kassa van Bees Coop zien we hem nog niet snel plaatsnemen.

Op termijn wil Bees Coop nog meer linken knopen met de buurt. Zo komt er een boodschappenbedeling voor minder mobiele en oudere bewoners per fiets. En op de bovenverdieping is er nu ook een keuken, waar buurtorganisaties gebruik van zullen kunnen maken.

Bees Coop heeft vandaag amper zes maanden op de teller. Toch oogt de supermarkt als een geoliede machine. Klanten die binnenkomen, moeten hun kaart scannen. Er is een gedetailleerd reglement met sancties voor wie een shift overslaat (die moet dubbel inhalen). En het aanbod in de supermarkt is verrassend volledig (we spotten er zelfs remblokjes voor een fiets).

20

I

4 APRIL 2018

Een van de redenen dat de winkel zo vlot draait, is dat Bees Coop het warm water niet moest uitvinden.

Dat werd namelijk 45 jaar geleden al ontdekt in Brooklyn, New York. De Park Slope Food Coop werd er in 1973 opgericht, bestaat nog steeds en was hét voorbeeld voor de Schaarbeekse oprichters, die er ook op bezoek gingen.

Het minste wat je over het New Yorkse project kan zeggen is dat het tot de verbeelding spreekt. De pioniers tellen vandaag liefst 17.000 leden en zijn veel meer dan een bijzonder druk bezochte supermarkt. Park Slope geeft ook een krant uit voor zijn leden (de Linewaiters Gazette), organiseert concerten, films, lezingen over voedsel en infosessies over huurrechten. Voor de bezoekers en vrijwilligers is er zelfs een kindercrèche.

“Eigenlijk moet je schrijven dat we máár 17.000 coöperanten hebben,” vertelt Joe Holtz, een van de founding fathers aan de telefoon uit New York. “We kunnen er gewoon niet meer aanvaarden omdat de winkel niet nog meer mensen kan slikken.”

VALLEN EN OPSTAAN Hoe slaag je erin om een coöperatieve 45 jaar draaiende te houden?

“Ach, het was vallen en opstaan omdat we alles zelf moesten uitvinden,” herinnert Holtz zich.

“Toen we nog geen sanctiesysteem hadden, bleven de leden bijvoorbeeld snel afwezig, waardoor het hele systeem bijna kapseisde. Maar de basis is toch dit: het is gewoon erg motiverend voor mensen om met anderen te werken aan iets dat ze zinvol vinden. Ze moeten dus meedoen. Je creëert daar sterke banden door, tussen mensen en deze plek én tussen de leden onderling.

Want dit is ook een ontmoetings-

Bees Coop organiseert regelmatig rondleidingen in de winkel voor de buurt. Deze man is opgetogen over de bescheiden prijzen.

plek. Hier zijn al hopen koppels gevormd, they must be millions by now.”

Coöperatieven blijken de voorbije jaren in de lift te zitten. In Brussel krijgt Bees Coop nu al navolging van kleinschaligere projecten als kruidenier Bloum in Vorst.

En in Ukkel is er sinds 2015 ook kruidenier L’Epi. De twee zaken zijn alleen toegankelijk voor meewerkende leden-eigenaars.

En ze kaderen in een bredere trend.

Het aantal erkende coöperaties in België steeg de voorbije jaren sterk.

In 2015 waren het er 513, een aantal dat vorig jaar al tot 605 aangroeide.

“Een deel van de verklaring ligt in de financiële crisis van 2008,” denkt

Wim Van Opstal. Als onderzoeker specialiseerde hij zich in coöperaties en vandaag is hij expert bij socialprofitkoepel Verso. “Veel mensen hebben toen gemerkt hoe weinig ze uiteindelijk te zeggen hebben over de banken waar ze hun geld hebben, hoe machteloos ze staan. Met een coöperatie neem je een stuk van de economie opnieuw in eigen handen.

Je verankert dat ook meteen lokaal, want het kapitaal uit bedrijven kan snel de grens oversteken.”

Bij die nieuwe coöperatieven valt het op dat die vaak het algemeen belang vooropstellen, merkt Frédéric Dufays, econoom aan de KU Leuven.

“Het doel overstijgt vaak de voordelen van de eigen leden. Je ziet dat bij

BEES COOP Van Hovestraat 19 1030 Schaarbeek bees-coop.be

Bees Coop, dat ook de buurt wil bereiken en iets voor milieu en gezondheid doet, maar ook bij coöperatieve aankopen van groene energie.” Aan de basis van zulke initiatieven ziet Dufays vaak een staat die niet genoeg doet. “Mensen gaan dan het heft in eigen handen nemen.”

FOERTHOUDING Dat zulke coöperaties hoge eisen stellen – zelf meewerken én een financiële bijdrage bij Bees Coop - is tegelijk ook hun sterkte, denkt Dufays. “De leden zijn daardoor veel meer betrokken.” Van Opstal ziet het net zo: “De betrokkenheid zorgt voor ledentrouw die er niet alleen is bij

goed weer. Om duurzaam te zijn, wil je leden die je ook steunen als het stormt.”

Zijn er dan geen nadelen aan de formule? De experts zien een risico als een coöperatie erg groot wordt.

“Het principe van één persoon en één stem kan dan blokkeringen veroorzaken,” zegt Dufays. “Hoe groter de organisatie, hoe minder een stem weegt,” vult Van Opstal aan. “Dat kan tot een foerthouding

“Wij willen uitdrukkelijk geen winst maken en kunnen producenten net wel een eerlijke prijs geven” QUENTIN CRESPEL OPRICHTER BEES COOP

BRUZZ | DE VERHALEN

Yi is grafisch vormgever en was ook al bij de voorbereiding betrokken. “Ik hou van de utopische kant van dit project.”

leiden. Maar met een duidelijke ideologie en een lokale verankering kan je dat tegengaan.”

Terug naar Schaarbeek. De shift van de kassierster zit erop en ze stapt nu als koper door de winkel.

Voor de deur staan twee dames bij te praten, zoals moeders voor de schoolpoort. Of hij Bees Coop ook als een ontmoetingsruimte ziet, willen we van oprichter Crespel weten. Hij knikt instemmend. En of daar soms meer van komt? Op zijn gezicht verschijnt een brede glimlach. “In juni word ik de vader van de eerste 100 procent Bees Coop Baby. De moeder ken ik van de planningsfase. Is dat voorbeeld goed genoeg?”

4 APRIL 2018

I

21

Opinie

Forum & lezersbrieven

BRUZZ-redacteur Jean-Marie Binst ziet lege fietsenstallingen met lede ogen aan

Een lege fietsstalling aan Bizet. © JEAN-MARIE BINST

Meer fietsstallingen mét fietsen Investeren in plaatsen om fietsen te stallen is een goeie zaak. Maar die dure infrastructuur staat in Brussel op veel plekken leeg. Vooraleer de bergstek voor duizend fietsen aan de Beurs er komt, wat realiteitszin alsjeblieft. Anders liever een boom meer. — JEAN-MARIE BINST BRUZZ | DEBAT

E

22

lke euro uit belastinggeld besteed aan niet-recycleerbaar straatmeubilair is slecht besteed, zegt de ecologist in mij. Bij die stelling respecteer ik de kritiek, en onderbouwd zal die niet min zijn.

En elke euro uitgegeven aan een metalen fietsstalling die niet wordt gebruikt, is vergooid geld, zegt de economist in mij. Op die uitspraak komt vast minder tegenwind. Hoe kan het dat het fietsersbeleid van de gewestelijke en lokale overheid, in combinatie met instanties als de MIVB, geen realistische behoefteanalyse kan uitcijferen? Over iets simpels als: waar fietsers het best hun rijwiel bergen. Of het aan een overstapparking, metrostation, marktplein of de Ancienne Belgique is.

De visuele bezoedeling van de openbare ruimte door aan elke straatlantaarn, verkeersbordpaal, bank, nadar, speelpleinhek of ander straatmeubilair schots en scheef een fiets te hangen, is de Eurohoofdstad niet waardig, stelt de milieubewuste politicus. Al vorige bestuursperiode, onder Brussels minister Brigitte Grouwels (CD&V), bevoegd voor Mobiliteit, zag ik met lede ogen aan dat een afschuwelijk gegalvaniseerd modulair hok als frame voor fietsenberging neerge-

I

4 APRIL 2018

poot werd op metroparking Bizet (Anderlecht). Het duurde geen weken of het enige wat aan de rekken bleef hangen was het skelet van twee fietsen. Zeer bemoedigend en uitnodigend voor de passant die wellicht tweemaal nadenkt vooraleer de fietsoverkapping te gebruiken. Nadien hing er gedurende maanden dag en nacht een voorhistorisch brommertje aan een beugel vast. Met veel zware kettingen vol hangsloten uiteraard.

Tot ik op een dag zag dat een overbuur van de parking, de eigenaar was van het voertuig.

Vandaar, die ene gebruiker, wist ik toen. En plots kwam er zomaar uit het staatsbudget nog een net zo grote fietsenberging bij, andermaal voor een twintigtal fietsen. Terwijl niemand ooit een behoefte had

vastgesteld, integendeel een teveel aan stalling op deze plek is eerder waar. Maar de politiek is als het zandmannetje, dat niet met zand maar met cijfers strooit, om de burger te doen indommelen in contentement. Vandaag gebruikt zelfs geen local nog de fietsenberging Bizet. Kortom, er zijn door de fietshokken geen twee, maar zes parkeerplaatsen voor auto’s minder op de ‘overstapparking’ om auto’s uit de stad te houden.

EUROPEES GELD Huidig bevoegd minister Pascal Smet (SP.A), geprikkeld door zijn dienst Fietsmanagement, heeft geen andere strategie dan zijn nobele voorgangster. Ook hij promoot de georganiseerde fietsenberging in het straatbeeld. Met de renovatie-

“Een lege fietsenstalling betekent nog een boom minder” JEAN-MARIE BINST REDACTEUR BRUZZ

© PHOTONEWS

werken van premetrohalte Beurs blijkt er nood te zijn aan een fietsstalling voor achthonderd tot duizend tweewielers. Duizend?

Alsof het AB-publiek en masse met de fiets komt. Of de Dansaertiens er hun 3.000-euro-plooifiets zouden achterlaten. De fast-pendelaars er geen vrees voor diefstal zouden hebben - zo veilig is die buurt, waar geen bank meer rechtstaat. En of er fietsgependeld wordt met tassen vol inkopen, van en naar die plek? Gaat Brussel de politiek van Bulgarije volgen, waar Plovdiv, Culturele Hoofdstad 2019, door Europees geld begunstigd werd met een fietspadeninfrastructuur waar Brussel jaloers op mag zijn.

Afzonderlijke tweerichtingsfietspaden en -stroken voor honderden kilometers in de stad. En amper één sportieveling op te bespeuren.

Ik ben voor fietsstallingen, begrijp me niet verkeerd. En ik gun de Brussel-fietser onderweg een fraaie en veilige ontvangstplek voor zijn tweewieler. Maar een omge-

lezersbrieven@bruzz.be In BRUZZ 1608 lazen we de uitspraak van minister Sven Gatz ‘Het zijn de Franstaligen die in Brussel de lakens uitdelen. Is dat een schande? Neen, dat is

In Frankrijk ligt die koek ook naast de croissants. Als ik daar un pain aux raisins vraag, verloochen ik ook precies mijzelf. Maar misschien moeten we ons niet te veel enerveren. Op internet heb ik Schneckenkuchen (slakkenkoek) gevonden in Duitsland en schneck lorrain in Frankrijk. Misschien kan Nick Trachet het eens uitpluizen?

Marianne Destoop, Antwerpen Opinie

Forum & lezersbrieven

lezersbrieven@bruzz.be

Rubrieknaam

#1605 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

28 | 02 | 2018

PHILIPPE MOUREAUX ‘Met de N-VA wordt het een nachtmerrie’

“Een fietsenberging als aan Amsterdam-Noord is de chaos, maar lege stallingen zijn al even erg,” zegt Jean-Marie Binst.

keerd U-ijzer of stalling, al dan niet in polycarbonaat of gerecycleerd oceaanplastiek, blijft een onding in de straat, als het niet gebruikt wordt. Zo vol als de kooien en fietsrekken aan het treinstation van Amsterdam-Noord hoeft het nu ook niet weer. Maar als er amper of geen fietsen in die kooien staat, dan liever een boom meer in de straat. Zo niet denken de mobiliteitsverantwoordelijken niet zoveel anders dan Charly De Pauw vorige eeuw. U weet nog wel, de Brusselse vastgoedmagnaat en projectontwikkelaar van onder meer de Manhattan-Noordwijk. Een legendarische uitspraak van hem was: “Als ik een boom in een straat zie, zucht ik, nog een parkeerplaats minder.” Bezin vooraleer je begint, minister Pascal Smet en mobiliteitsschepen Els Ampe. Een lege fietsenstalling betekent nog een boom minder.

Suissen

Mijnheer Binst, uw ergernis over de koffiekoek (BRUZZ 1609) was heerlijk om te lezen. In Antwerpen zeg ik altijd: een ronde met rozijnen. Ik wist niet dat het ook een suisse heette. Die uit-de-hoogtedoenerij van de Fransen, ik erger me eraan kapot.

’Belgische chocolade bestaat niet’

OP STAP MET DE POLITIE VAN MOLENBEEK

‘Die boefjes?

We kennen ze’ © SASKIA VANDERSTICHELE

BRUZZ | DEBAT

democratie.” Democratie?

Iedereen die de landkaart van België kent, weet dat Brussel in Vlaanderen ligt en dus een Vlaamse stad is. Niet ‘was’, maar ‘is’. Door de taalwetgeving inzake bestuurszaken van 1932 (dankzij de eendracht van alle Vlaamse partijen) werd ‘In Vlaanderen Vlaams’ werkelijkheid, behalve in Brussel, dat officieel tweetalig werd omdat de Vlaamse politici aanvaardden dat Brussel - als hoofdstad van een tweetalig land - zelf tweetalig zou zijn. Dat was en is een Vlaamse toegeving.

Maar die wettelijke tweetaligheid hebben de Franstalige politici nooit aanvaard en zij pogen nog steeds van Brussel een Franstalige stad te maken. Is die weigering om een Belgische wet toe te passen democratisch? Neen, dat is erger dan een schande, dat is incivisme. Mijnheer de minister, een programmapunt voor de volgende verkiezingen: geen coalitievorming met Franstalige partijen die weigeren de taalwet toe te passen. Vlaanderen zal er u dankbaar voor zijn!

Steven van Haelst, Anderlecht

PIERRE MARCOLINI

Joost Rampelberg (BRUZZ 1607) vindt dus dat BRUZZ Philippe Moureaux niet had mogen interviewen.

Misschien kan hij uw weekblad snel een lijstje bezorgen met namen van personen die volgens hem nog wel hun zegje mogen doen? In de Vlaamse media wordt Philippe Moureaux weggezet als de baarlijke duivel die tijdens zijn burgemeesterschap het extremisme in de armen sloot. In debatten komt de man nogal drammerig over, hetgeen zijn imago geen goed doet. Toch is Philippe Moureaux een echte humanist die weigert bevolkingsgroepen uit te sluiten. Dat siert hem, ondanks het feit dat hij te weinig oog had voor individuen die, zoals later bleek, daar bewust misbruik van maakten. Voor mij verdient hij in ieder geval meer respect dan de populistische roepers aan de Vlaamse rechterzijde die er alleen op uit zijn haat te zaaien en mensen tegen mekaar op te zetten.

Overigens, mijnheer Moureaux, word snel weer gezond.

Geert Leenders, Jette

Vuilnis Met interesse heb ik de lezersbrief van Bruno Vrancx (BRUZZ 1606) over de chauffeurs van de vuilniswagens gelezen. In Schaarbeek, tenminste in de wijk waar ik woon, houden de chauffeurs zich wel goed aan de snelheid, maar ik heb eerder een probleem met Net Brussel.

Toen ik half januari enkele goederen met het grof huisvuil wou meegegeven, kreeg ik bij het tekenen van het document, volgende vragen van de Franstalige ophaler: - Of ik aan hun nieuwjaarsgeld gedacht had? Ik had dat al had vereffend toen ze er deur voor deur naar kwamen vragen.

- Of een toestel van tien jaar oud nog werkte? Ik zei dat het verbrand was door een kortsluiting.

Ik heb Net Brussel hierover een mail gestuurd, maar niet eens antwoord gekregen over het toch wel erg onprofessionele gedrag van hun medewerker.

Mia Joosten, Schaarbeek

Belazerd? #1606 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

UKKEL L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

07 | 03 | 2018

O P I N I E

WAT A LS L AG E R ONDERWIJS N I E T LUK T ?

Atheneum pakt B-klassers anders aan

OV E R H E T AG E N TS C H A P VO O R I N B URG E R I N G E N I N T E G R AT I E

‘Vlaams voorbeeld van een mismeesterd dossier’

‘Neen, ik ben GEEN KNUFFELALLOCHTOON’ van 16,6 procent

Met een werkloosheidsgraad het gewestelijk DYAB ABOU JAHJAH net boven zit Koekelberg gemiddelde (16,4%).

© SASKIA VANDERSTICHELE

Wat niet in het interview met Dyab Abou Jahjah

oppositie zit.

(BRUZZ 1606) stond, is dat zijn asielaanvraag werd geweigerd. In 1996 werd hij Belgisch staatsburger door het huwelijk met een Belgische vrouw, van wie hij niet veel later scheidde. Heeft hij ons land belazerd met het verkrijgen van de Belgische nationaliteit door een schijnhuwelijk?

Dat zo’n individu een week lang de voorpagina krijgt, is onbegrijpelijk.

Michiel Plaizier, Laken

Nagestaard #1607 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

14 | 03 | 2018

BRUZZ-redacteur Jean-Marie Binst is het beu dat hij een escargot moet bestellen

‘Een suisse heet een suisse’ Is het niet godgeklaagd dat je in je beste Frans geen koffiekoek meer kan benoemen in Brussel? Als ik een ‘suisse’ kies bij de bakker, corrigeert een Française me met ‘un escargot’. Wil de bakkersbond eens ingrijpen alsjeblieft?

— JEAN-MARIE BINST

SCHRIJVERS HELEEN & DEBEUCKELAERE MELAT NIGUSSIE

WALTER BENJAM IN, SLACHTOFFER VAN DE AANSLAGEN

‘Moslims moeten beseffen dat Europa aan de basis joods-christelijk is’

ANALYSE

Hoe N-VA salonfähig wordt in Brussel

‘LINKS HEEFT NOOIT KUNNEN OMGAAN MET DIVERSITEIT’ © SASKIA VANDERSTICHELE

“Als je in Vlaanderen een café binnenkomt, word je nagestaard,” zegt Melat Nigussie in BRUZZ 1607.

Dat vind ik een erg stereotiepe opmerking, die zeker niet klopt in (ook kleinere) steden. Misschien wel op het platteland, maar ook daar worden de mensen nu geconfronteerd met asielzoekers, enz.

Een spijtige, eenzijdige opmerking.

Met welk doel in feite?

Carlo Pollart, Leuven

SPELREGELS VOOR LEZERSBRIEVEN: Mail uw bijdrage naar lezersbrieven@bruzz.be. Schrijven kan naar BRUZZ-Brieven van Lezers, Flageyplein 18, 1050 Elsene; faxen naar 02-226.45.69. Vergeet niet uw adres te vermelden, ook in e-mails: zonder het adres van de afzender beschouwen we een brief als anoniem, en wordt hij niet gepubliceerd. De maximumlengte van een bijdrage is 2.500 tekens, inclusief spaties. Wilt u graag een langere, meer uitgewerkte opiniebijdrage schrijven (max. 5.000 tekens)? Neem dan eerst contact met ons op voor overleg via lezersbrieven@bruzz.be. De redactie mag lezersbrieven redigeren of

J

uisttalige Belgische namen voor Belgische ontbijtkoeken voor Belgen, dat hebben we nodig. Of respect voor het regionalisme: in Brussel heet een suisse een suisse. Het enige verschil mag een lange of een ronde suisse zijn. Ik heb genoeg van het soort ‘Académie française de la viennoiserie’, dat ons overspoelt. En waardoor ik als welwillende Franssprekende Vlaming wel een taalonkundige lijk, omdat ik een doordeweekse koek niet zou weten te benoemen in de taal van Molière. Ouderwets gezellige boterkoeken krijgen bij de soi-disant artisanale boulangerie met Franse roots - en die zijn er alsmaar meer - botweg een andere naam dan wij al generaties gewoon zijn. Plots verbetert men mij met: une ronde aux raisins, dan weer met un escargot aux raisins of botweg un pain aux raisins. Allemaal voor dezelfde suisse, de licht geglazuurde rolkoek met rozijnen en wat crème. Het komt allemaal door de Franse bakkersketeninvasie in Brussel, een eeuw na de West-Vlaamse bakkersgolf. Al geef ik toe, ik heb te doen met hun migratiestroom naar het betere leven, werk en fiscaal kader die in Brussel moeten worden gezocht. Hun inconsistent gedrag daarentegen om klassieke ontbijtkoeken zo maar uit het Frans ‘anders’ te gaan hertalen en te ‘verfransen’, is van een ongeziene afdwaling. En getuigt van

Hoe noemt u deze lekkernij?

© IVAN PUT

misprijzen voor onze Franse woordenschat.

Het is niet omdat de Turons - inwoners van Tours - de mooiste uitspraak van het Frans hebben, zoals ik veertig jaar terug ervoer in de tolkenschool, dat het Franse Frans een hegemonie van correct vocabularium moet poneren over de grenzen heen. Dan zou geen Waal, Canadees, Zwitser, of inwoner van nog bijna dertig landen waar tezamen meer dan in Frankrijk Frans wordt gesproken, een eigen Franstalige woordenschat hebben mogen ontwikkelen.

Laatst voelde ik me andermaal de domme flamand de service, die stond te sukkelen als een kind van vijf jaar om koeken met het vingertje te kiezen in La fleur du pain, Place Flagey, nog Franser dan de grootketen Paul. Waarom ze daar een suisse hautain in je gezicht hertalen tot escargot? Om me op te voeden? ‘On est une boulangerie française,’ gaat het pedante excuus, alsof het Brusselse Le Pain Quotidien zoiets in Parijs zou durven.

Ik geef toe, ik ben een slechte Vlaming (geworden). Entre parenthèses: na jaren uit de winkel weggaan als er geen Nederlands werd gesproken – en liefst als alles bij de kassa kon worden achtergelaten, stuk venijn dat ik was. Na aanvaarding van het excuus van de winkelier dat hij of zij geen Nederlands begrijpt/ spreekt in de ‘multiculturele’ – voor mij dus taalverloederende - hoofdstad, stap ik over op het Frans. In Franse etablissementen let ik dan wel op de tuitmonduitspraak van ba, be, bi, bo, bu, bou, ban, bon, bun, bin, boi, beu. Maar als ik in het Frans geen chocoladekoek, boterkoek met rozijnen, lange suisse of appelflap meer kan bestellen, omdat de couque plots un petit

pain au chocolat of chocolatine is geworden en de lange suisse een pain aux raisins, dan ga ik wel in het verweer.

RESPECT VOOR MIJN KOEK Verstaanbaar Frans voor een Vlaamse én Franstalige Belg, meer wil ik niet horen bij de bakker van vreemde (dus Franse) origine. Een quatre-vingt-dix of soixante-dix in plaats van nonante of septante, wil ik gerust tijdelijk accepteren. Vermits tellen vaak een automatisme is, voor elke aanspoeler uit Frankrijk. Maar als ik zo galant ben om het voor Belgen nochtans onbestaande verschil tussen une couque au chocolat en un pain au chocolat naargelang van de identiteit van de verkoper te gebruiken, dan eis ik op zijn minst respect voor mijn suisse. En geen drie andere woorden uit het door God en de Fransen verlaten Frankrijk.

Want zo kunnen we elkaar een eeuw verder blijven misverstaan. En ik zal niet zeuren over een boule de l’Yser, waar mijn bakkerinnetje aan Flagey nog nooit over heeft gehoord. Ook al was die bagel zonder gat voor Wereldoorlog I (en sinds enkele decennia terug) hetzelfde als een

boule de Berlin. Zo een gefrituurde koude oliebol vol banketbakkersroom is in Duitsland - trouwens met wat jam aangevuld - geen Berlijnse bol, maar eigenlijk een Puffer mit Rosinen, Krapfen of Pfannkuchen. Voor mij blijft de associatie van boule de l’Yser en venters op het Vlaamse strand een nationaal beeld. Neen, zo moeilijk doe ik nog niet in la boulangerie véritablement artisanale de tradition française. Ik wil gewoon dat die nieuwe Fransen onze producten niet gaan noemen als in hun thuisland.

Aan hun taalgrillen wordt anders al genoeg toegegeven. De MIVB, zo bevestigt de woordvoerder zelfs, heeft een viertal jaar toegegeven om in trams en bussen de namen van haltes tussen Legrand en Vanderkindere, weer te ontdubbelen qua uitspraak. Versta: je hoort nu de Nederlandse uitspraak Vanderkíndere, maar ook Vanderkindere, met klemtoon op de laatste e. Sindsdien zijn er bij de MIVB geen klachten meer van Fransen over de onverstaanbaarheid van Belgische namen, stelt de MIVB. Bon, over volksontwikkeling en alfabetiseringswerk voor nieuwkomers geen kwaad woord.

Maar mijn suisse uit onze taal schrappen is een brug te ver.

Het is dan ook dringend nodig dat het stigmatiseren en als ondergeschikt bestempelen van onze Franse taal tegenover het taaltje van over de zuidergrens, wordt afgeblokt. Zeker voor de benoeming van ons dagelijks brood. Wie daar de aanzet toe moet geven? De bakkersfederaties. Ja alle, zelfs Bakkers Vlaanderen en al hun bonden voor wie een ronde koek met rozijnen sinds generaties bakkerswaren een suisse blijft. En garde, les suisses.

BRUZZ | DEBAT

Moureaux

“Over alfabetiseringswerk voor nieuwkomers geen kwaad woord.

Maar mijn suisse uit onze taal schrappen is een brug te ver” JEAN-MARIE BINST REDACTEUR BRUZZ

weigeren. Moties, - manifesten of omzendbrieven worden niet (in deze rubriek) opgenomen.

24

I

28 MAART 2018

Fietsen

28 MAART 2018

I 25

De fiets moet de norm worden.

Werkelijk een subliem idee, maar zeker niet toepasselijk in Brussel.

Het is praktisch onrealiseerbaar, een utopisch plan wegens gebrek van de noodzakelijke infrastructuur, organisatie van de stedelijke mobiliteit, de heuvelachtige aspecten, en de overdreven pollutie. Wie het in die omstandigheden aandurft om spontaan dagelijks zijn fiets te gebruiken ter vervanging van zijn auto of openbaar vervoer moet er rekening mee houden dat hij ook dagelijks riskeert te vallen (wegens ontbrekende aangepaste fietspaden) en te worden aangereden (door het omzeggens permanente gevaar van auto’s).

Vooraleer aanhoudende sensibiliseringscampagnes te blijven organiseren om méérfiets-en-minder-auto aan te moedigen, moet er eerst ernstig worden overwogen hoe het dagelijkse fietsen publiekelijk kan worden gereorganiseerd met als eerste - utopische - voorwaarde dat er overal veilig berijdbare fietspaden voorhanden zouden zijn. Vanzelfsprekend is dat onmogelijk en zal dat altijd een struikelblok blijven in Brussel. Het

is zichtbaar en bekend dat er niet overal fietspaden kunnen worden aangelegd, dat idee moet worden opgeborgen. Vandaar moet er onverwijld worden overwogen om het fietsen slechts in bepaalde en beperkte omstandigheden toe te laten. Zo niet blijft het beleid met vuur spelen en zullen ongetwijfeld de ongevallen toenemen. Het is zelfs verwonderlijk dat er tot heden minder dodelijke slachtoffers zijn in vergelijking met Antwerpen. Er is bijgevolg maar één uitweg: selectief fietsen moet de norm worden. Het is met andere woorden van algemeen belang door de invoering van een gewestelijk verkeersreglement het fietsen niet overal toe te laten.

Jonas Wille, Oudergem

Moureaux

Ik wou even reageren op de lezersbrief van Geert Leenders (BRUZZ 1609), waar deze de verdediging opneemt van Philippe Moureaux naar aanleiding van uw interview met hem. Want ik weet niet waar Geert vertoefde de laatste twintig jaar, maar volgens mij zéker niet in Brussel of zelfs België. Elke blinde met ogen dicht zag waarmee Moureaux bezig was: niets minder dan de bewust (!) doorgedreven islamisering van Brussel. Én: het lukte hem met bravoure. Hij was zelfs zo ‘goed’ bezig dat ... PS Wallonie zich ervan distantieerde.

Dus ook een Di Rupo of Magnette vonden dat hij overdreef, mijnheer Leenders blijkbaar niet. Maar zijn quote ‘Moureaux weigerde bevolkingsgroepen uit te sluiten’ slaat toch echt alles: de PS’er zei ooit ‘er bestaan geen gematigde Vlamingen’. Als dat geen uitsluiting, haatzaaierij of racisme is, ben ik Barack Obama. Of ben ik maar ineens ‘ultra-rechts’, mijnheer Leenders, zoals men in Brussel vaak zo graag stigmatiseert? Neen hoor, gewoon open realist, dus geen feiten-ontkenner.

Carlo Pollart, Leuven

BRUZZ | DEBAT

Democratie?

SPELREGELS VOOR LEZERSBRIEVEN: Mail uw bijdrage naar lezersbrieven@bruzz.be. Schrijven kan naar BRUZZ-Brieven van Lezers, Flageyplein 18, 1050 Elsene; faxen naar 02-226.45.69. Vergeet niet uw adres te vermelden, ook in e-mails: zonder het adres van de afzender beschouwen we een brief als anoniem, en wordt hij niet gepubliceerd. De maximumlengte van een bijdrage is 2.500 tekens, inclusief spaties. Wilt u graag een langere, meer uitgewerkte opiniebijdrage schrijven (max. 5.000 tekens)? Neem dan eerst contact met ons op voor overleg via lezersbrieven@bruzz.be. De redactie mag lezersbrieven redigeren of weigeren. Moties, - manifesten of omzendbrieven worden niet (in deze rubriek) opgenomen.

4 APRIL 2018

I 23

Ronde van Brussel

Tweewekelijks dossier in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen

ANDERLECHT

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

DE VERGETEN REUS Anderlecht vecht al decennia tegen verarming en vergetelheid.

Vandaag is de derde gemeente van Brussel echter vooral in de ban van een ongeziene bouwwoede. De nieuwe bewoners en inkomsten zouden weleens voor een nieuw elan kunnen zorgen.

— LAURENT VERMEERSCH, ILLUSTRATIE JURGEN WALSCHOT, FOTO IVAN PUT

O

is dat negatief. Dan heb ik liever dat we minder aan bod komen. Al zijn we in Anderlecht misschien soms te bescheiden.”

De gemeente heeft inderdaad best wel wat troeven. Mooie parken, een brede waaier aan scholen, naar Brusselse normen nog betaalbare woningen, en uitstekende verbindingen met het stadscentrum, via de metro of het vlakke fietspad langs het kanaal. “Ik woon op honderd meter van de metro en driehonderd meter van een weide met koeien,” zegt schepen Elke Roex (SP.A). “Ik zie heel wat gezinnen die een appartement in het stadscentrum inruilen voor een huis met tuin in

Z ICH TBA R E Z E N N E In Anderlecht loopt de Zenne nog bovengronds over een traject van ongeveer drie kilometer. Voor een stukje loopt er een wandelpad naast, maar verder ligt de rivier verborgen tussen bedrijven en de spoorbundels van het Zuidstation.

24

I

Anderlecht. Het enige wat de gemeente (nog) niet heeft, is een hip café, maar daartegenover staat dat er nog heel wat echte volkscafés zijn.”

NETHEID Anderzijds moet Anderlecht grote uitdagingen het hoofd bieden. Oppositiepartijen zoals N-VA en CD&V laten geen kans onbenut om te wijzen op problemen inzake veiligheid en netheid. De politiezone Zuid blijft kampen met een structureel gebrek aan manschappen en middelen. De laatste jaren ging veel aandacht bovendien naar terreurdreiging en radicalisering.

BEVO LKI N G S D I C H T H EI D

6.664 Met 6.664 inwoners per vierkante kilometer is Anderlecht gemiddeld minder dicht bevolkt dan het gewest (7.384).

Met een werkloosheidsgraad van 16,6 procent zit Koekelberg net boven het gewestelijk gemiddelde (16,4%).

4 APRIL 2018

Desondanks zijn er voorzichtige resultaten geboekt, met de middelen uit het Kanaalplan, de nabijheidsbrigade Virtus rond Sint-Guido en het opvoeren van de strijd tegen de drugshandel. “Globaal is er in heel de zone een daling van de criminaliteit met 15 tot 20 procent,” zegt Tomas. “We zijn er nog niet, maar het gaat de goede richting uit.”

Op het vlak van netheid zijn ook inspanningen geleverd, maar sluikstorten blijft een hardnekkig probleem. “De dienst netheid is van 100 naar 150 werknemers gegaan en we zijn veel beter georganiseerd, maar het is elke dag opnieuw beginnen”, aldus Elke Roex, ook ▲

p de voorstelling van de lijst van burgemeester Eric Tomas (PS) begin februari zaten zes kandidaten tegenover … drie journalisten. Het zegt iets over de beperkte aandacht voor wat nochtans de derde grootste gemeente van Brussel is. Als het niet over voetbal of criminaliteit gaat, laten veel media Anderlecht links liggen.

Tomas maalt er niet om. De voormalige wetenschappelijke assistent aan de ULB is geen tafelspringer.

“Pour vivre heureux, vivons cachés,” zegt hij. “Molenbeek loopt misschien meer in de kijker, maar vaak

Z EV E N D E G RO OTST E Met meer dan 118.000 inwoners is Anderlecht de zevende meest bevolkte gemeente van het land, na Antwerpen, Gent, Charleroi, Luik, Brussel-Stad en Schaarbeek.

oppositie zit.

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

1070 ANDERL

4 APRIL 2018

ECHT

I 25

▲

bevoegd voor Netheid. Volgens haar is de enige echte oplossing de vuilniszakken afschaffen en de ophaling doen met containers.

Daar zal alvast mee geëxperimenteerd worden in de nieuwe wijk Erasmus Gardens. “Zo werkt het in de meeste grootsteden,” zegt Roex.

“Hier zeggen we: twee dagen in de week mag je je vuilnis op straat zetten en vijf dagen niet.

En dan moet je ook nog duidelijk maken wat in welke zak mag.

Dat is heel moeilijk met het grote verloop van inwoners.”

VERARMING

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

De meer fundamentele uitdaging is de voortschrijdende verarming.

Qua gemiddeld inkomen was de gemeente nog niet zo lang geleden een middenmoter in Brussel, maar het voorbije decennium is Anderlecht voorbijgestoken door Sint-Gillis, Brussel-Stad en Schaarbeek. Kuregem, het deel van de gemeente tussen het kanaal en het Zuidstation, is een van de armste buurten van Brussel, maar ook in de historische kern van Anderlecht ligt het gemiddelde inkomen erg laag. Het zijn aankomstwijken met een enorm bevolkingsverloop. Ze trekken voortdurend nieuwkomers aan die opnieuw wegtrekken zodra ze kans zien om te klimmen op de sociale ladder.

De dalende inkomens betekenen niet alleen minder inkomsten voor de gemeente, maar ook stijgende uitgaven, bijvoorbeeld bij het OCMW. Dat nam deze bestuursperiode dertig bijkomende sociaal assistenten in dienst. Het zet de gemeentefinanciën onder druk.

“Onze grootste verwezenlijking is dat we de begroting op orde hielden, en tegelijk ruimte konden maken voor investeren in nieuwe voorzieningen zoals crèches, scholen, de langverwachte renovatie van sociale woningen en sportinfrastructuur,” zegt Tomas. “Het probleem is alleen dat veel projecten te lang aanslepen.”

De nieuwe voorzieningen spelen in op de grote bevolkingsgroei die boven op de verarming komt. De voorbije tien jaar steeg het aantal inwoners met een kwart, en volgens de prognoses zal de groei nog een tijdje aanhouden. Anderlecht nadert nu de kaap van 120.000 inwoners en zal in de volgende bestuursperiode verder groeien richting 130.000, onder meer door de bouw van nieuwe woningen langs het kanaal en aan Erasmus.

De investeringen zijn mogelijk gemaakt door samenwerking met het Brussels Gewest, door Europese fondsen aan te spreken en door een belangrijke fiscale maatregel. De onroerende voorheffing werd

verhoogd en de personenbelasting verlaagd. Dat levert op korte termijn meer geld op, maar de vraag is hoe dat op lange termijn zal uitdraaien.

“Eigendom wordt bestraft, terwijl de gemeente net hogere inkomens zou moeten aantrekken,” zegt Walter Vandenbossche, afscheidnemend gemeenteraadslid voor CD&V. “Dat zal nog meer mensen aanzetten om naar Dilbeek, Sint-Pieters-Leeuw en andere randgemeenten te verhuizen.”

Het gemeentebestuur rekent erop dat de vele nieuwbouwprojecten ook inwoners uit hogere inkomenscategorieën aantrekken. Behalve projecten voor sociale woningbouw, staan inderdaad ook heel wat woningen voor middeninkomens in de steigers, onder meer via de gewestelijke ontwikkelingsmaatschappij Citydev. Daarnaast investeert ook de privésector volop in Anderlecht, met appartementen die ook op hogere inkomens mikken.

"Als we bij elk project moeten vragen of we het wel gaan doen, krijgen we nooit iets gedaan" ERIC TOMAS © PHOTONEWS

BURGEMEESTER

DE COA LITIE Burgemeester Eric Tomas (PS) Meerderheid PS, SP.A, CDH en MR Oppositie Ecolo-Groen, CD&V, N-VA, Défi, Vlaams Belang en Islam

26

I

4 APRIL 2018

P LU S P U N T EN + De Anderlechtse begroting is op orde + Het bestuur investeerde in scholen en andere voorzieningen

+ De criminaliteit daalt al jaren

M I N P UN T E N -

De investeringen in openbare ruimte blijven achter

-

Er is geen duidelijke visie op de toekomst van de Wayezstraat

-

Sluikstorten is en blijft een hardnekkig probleem

"De coalitie tussen PS en MR lijkt wel vaker op een gedwongen huwelijk" SUSANNE MÜLLER-HÜBSCH © ECOLO

GEMEENTERAADSLID GROEN

Het meest omstreden project is dat voor een wooncomplex rond een jachthaven, op de grens tussen Kuregem en de historische kern.

Heel wat verenigingen vinden dat de buurt andere noden heeft en de PVDA vreest voor een rijkengetto omringd door armoede. “Daar moeten we voor opletten,” zegt Roex, “maar waarom zou zoiets niet kunnen in Anderlecht? Voor de sociale mix is het beter dat we dat hier doen, dan pakweg in Oudergem. Daar zouden ze beter sociale woningen bijbouwen.”

Voorstanders hopen dat de nieuwe bewoners van de kanaalzone ook een nieuwe impuls kunnen geven aan de handel in de nabijgelegen Wayezstraat. Die commerciële slagader had tot ver in de jaren 1980 een regionale uitstraling, dankzij tal van betere kledingboetieks. Mensen uit de Rand komen echter al lang niet meer, en de buurtbewoners zijn doorgaans weinig kapitaalkrachtig. Bovendien is er grote concurrentie van de baanwinkels op de nabijgelegen Bergensesteenweg.

Vandaag zijn het winkels met goedkopere kleding of huisraad die het straatbeeld bepalen. Deze meerderheid is er nog niet in geslaagd de straat een nieuwe identiteit te geven.

DAPPERHEIDSPLEIN Ook de heraanleg van het Dapperheidsplein bleef steken in studies en vage verklaringen. “Er was een proefproject waarbij een deel werd afgesloten voor het verkeer, maar er volgde nooit een evaluatie,” zegt Juan Benjumea-Moreno van Groen.

Eigenlijk is alleen beslist om een parking te bouwen, maar dat stuitte dan weer op protest bij buurtbewoners. Participatie is een serieus werkpunt, vinden de groenen.

Tomas toont zich echter geen fan

G O E DKO O P

155.000 euro De gemiddelde prijs voor een appartement in Anderlecht anno 2017 was de laagste in het gewest.

M ET RO

11 Op het grondgebied van Anderlecht liggen elf metrostations. Enkel Brussel-Stad is beter bediend door de ondergrondse.

ANDERL

van het concept. Het is aan de gemeente om belangrijke beslissingen te nemen, daarna kunnen we praten over details, vindt hij. “Als we bij elk project moeten vragen of we het wel gaan doen, krijgen we nooit iets gedaan. Er zijn altijd meer krachten die pleiten voor stilstand dan voor vooruitgang,” aldus Tomas. “Dat is ook het geval met scholen of sociale woningen.

Niemand is tegen, totdat het bij hen in de buurt is.“ De trage vooruitgang van het dossier van het Dapperheidsplein wijst ook op een gebrek aan consensus binnen de meerderheid.

“Het is niet duidelijk wat de visie van het college op het vlak van verkeersveiligheid of mobiliteit is,” zegt Susanne Müller-Hübsch van Groen. “De coalitie tussen PS en MR lijkt wel vaker op een gedwongen huwelijk. Schepenen verdedigen elkaar nauwelijks in de gemeenteraad.”

Nochtans is de meerderheid heel breed. De bevoegdheden zijn echter nogal versnipperd. Dat was het resultaat van de meerderheidsonderhandelingen, waarbij MR evenveel schepenambten binnenhaalde als de lijst PS-SP.A-CDH. Die scoorde een pak beter dan de MR van vorig burgemeester Gaëtan Van Goidsenhoven (MR), maar die laatste haalde wel meer voorkeurstemmen: 5.000 tegen 4.500 voor Tomas. Ondanks zijn leeftijd – hij wordt binnenkort 70 – doet Tomas straks een gooi naar een tweede ambtstermijn. Die zou hij echter niet uitzitten. Ergens halverwege zou hij de fakkel willen doorgeven, vermoedelijk aan Fabrice Cumps, momenteel schepen van Financiën.

ECHT

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

1070

S O C I ALE WO N I N G E N

10 % Met ongeveer 10 procent sociale woningen doet Anderlecht het beter dan gemiddeld (7,3 procent).

4 APRIL 2018

I 27

▲

NEDERLANDSTALIG BELEID

De Koer maakt school Onder schepen Elke Roex waait er een nieuwe wind door het Nederlandstalig cultuurbeleid, onder meer met het nieuwe evenement Zomer op de Koer. Maar voor een deel van de oppositie zou het allemaal wat Vlaamser mogen.

D

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

e Nederlandstalige bevolking is aanzienlijk in Anderlecht en dat is ook weerspiegeld in de gemeenteraad, waar 11 van de 47 zetels worden ingenomen door Nederlandstaligen. De Vlaamse schepen is Elke Roex (SP.A). Zij zette onder meer in op een vernieuwing van het cultuurbeleid. Het traditionele feest van de Vlaamse gemeenschap Tournée Générale werd vervangen door Zomer op de Koer, met een hele reeks concerten en activiteiten.

Bij CD&V en N-VA viel de aanpak niet in de smaak. “De verenigingen zijn opzijgezet en het Vlaamse karakter is verdwenen,” zegt Nadine Van Lysebetten (N-VA). “Het feest is verstopt op een koer en er mag geen Vlaamse leeuw hangen. Roex is niet meer dan een flamand de service, een aanfluiting van wat een Vlaamse schepen moet zijn.”

De schepen is vertrouwd met de kritiek. Het was al vaak een thema in de gemeenteraad. “Ik ga niet met vlag en wimpel staan zwaaien, maar je mag het vragen aan mijn collega’s in het college: ik probeer voortdurend te bewaken dat alles tweetalig is,” aldus Roex.

“Sommigen vinden de Koer een mislukking, maar dat klopt niet. Na vele jaren zat er sleet op de formule van Tournée Générale. We bereikten vooral de mensen uit het verenigingsleven, van wie sommigen niet meer in Anderlecht wonen. Met de Koer hebben we er nieuwe mensen en verenigingen kunnen bij betrekken. We hebben getoond dat er iets kan in Anderlecht. Ook het Franstalig cultureel centrum en de bibliotheek willen nu activiteiten doen in hun tuin, er komen apero’s op het plein, er komen activiteiten voor de jeugd in de parken … Er is een hele dynamiek in gang gezet.”

Ook op het vlak van onderwijs

SC H O L E NMEK K A

51 Op 51 plaatsen in de gemeente kan je terecht voor Nederlandstalig onderwijs, van kleuteronderwijs tot hoger onderwijs, avond- en kunstonderwijs.

28

I

4 APRIL 2018

is niet stilgezeten. In september opent een nieuwe school op de Itterbeeksebaan, de eerste gemeentelijke Freinetschool van Brussel. De gemeenteschool in Kuregem vond een nieuwe stek in de Curo-Hall. “Na vijftien jaar sukkelen voel je echt dat de school openbloeit,” zegt Roex.

“Er is een hecht team en de leerkrachten blijven. Je moet eerst goede infrastructuur hebben, dan kan je focussen op pedagogische vernieuwing.”

SP.A zal opnieuw opkomen samen met PS en CDH, dit keer als Lijst van de Burgemeester.

WEINIG GROTE NAMEN

© PHOTONEWS

"We hebben getoond dat er iets kan in Anderlecht" ELKE ROEX VLAAMSE SCHEPEN

Bij de andere partijen zitten weinig grote namen, zeker nu Walter Vandenbossche niet langer kandidaat is voor CD&V. Anne Mertens heeft er de fakkel overgenomen. Bij Open VLD is Ann Brusseel weg. Vlaamse parlementslid Lionel Bajart is dan weer naar Anderlecht verhuisd.

Vlaams Belang was lang een belangrijke factor in de gemeente, maar werd bij de vorige verkiezing ingehaald door N-VA, die twee zetels binnenhaalde. De nationalisten hopen deze keer op vier zetels, voortgestuwd door de populariteit van de ministers in de federale regering.

Groen komt samen op met Ecolo. Ook zij rekenen op nieuwe winst, en hopen op een progressieve meerderheid. LV

LAN D ELI JKE U I T HO E K

11 % Neerpede is een van de minst bebouwde wijken van Brussel. Slechts 11 procent van de oppervlakte is waterdicht. In de andere uithoek van de gemeente, bij het Zuidstation, is dat meer dan 92 procent.

Michaël Bellon

1070

ANDERL

ECHT

Onze columnist trekt elke week naar een plek die tot de verbeelding spreekt

Muscles from Brussels Van Jef Mermans tot Lukasz Teodorczyk, van Paul Van Himst tot Romelu Lukaku, van Jan Mulder tot Marc Coucke … om zijn opgeklopte reputatie in de sport in stand te houden, deinst Anderlecht niet terug voor wat import. Het nijpende tekort aan sporthelden van eigen bodem wordt al decennialang verdoezeld met dure aankopen. Zo is ook gevechtsportheld Jean-Claude Van Damme, né Van Varenberg, een zestal jaar geleden in de gemeente verzeild geraakt. De street fighter werd geboren in Sint-Agatha-Berchem, en heeft met Anderlecht niets te maken, maar kreeg er toch een standbeeld, dat hij in 2012 onder massale belangstelling hielp inhuldigen.

Zoiets is mogelijk door een over het algemeen erg schimmig standbeeldenbeleid, dat er bijvoorbeeld ook voor verantwoordelijk is dat het ettelijke eeuwen en nog eens twaalf jaar duurde vooraleer Pieter Bruegel de Oude een standbeeld kreeg aan de Kapellekerk, terwijl Toots Thielemans al bij leven en welzijn een standbeeld kreeg in het West-Vlaamse Lissewege, omdat hij daar ooit eens op restaurant was geweest.

In die context hoeft het niet te verwonderen dat een even tanende als getaande actieheld zomaar wam bam als een Griekse held kan worden vereeuwigd op de middenberm van een drukke baan in de buitenwijken van Brussel.

Vooraleer hij terechtkwam op een sokkel, was JCVD carrièregewijs nochtans al even op de sukkel. Maar dat deed er voor de initiatiefnemers blijkbaar weinig toe. ‘The Muscles from Brussels.

Een Belgische acteur in Hollywood’ staat er met veel ontzag op het voetstuk geschreven. De machoman die zowel op het vlak van sport, cultuur als belastingontwijking hoge toppen scheerde, is zijn eenvoudige afkomst ontstegen.

En dus werd voor hem een bedje van houtsnippers gespreid waarop enkele geldschieters van het naburige Westland Shopping Center het beeld lieten plaatsen dat extra toeristen en bezoekers naar hun neringdoenerij moest lokken. Firenze had al zijn David, Anderlecht heeft nu zijn Jean-Claude. Al valt met het blote oog niet te zien of er ook effectief veel toeristen naar het beeld komen kijken.

Het standbeeld is gemaakt op ware grootte.

Dat lijkt misschien een interessant gimmick, maar in de beeldhouwkunst - waar de ware genieën aan de proporties morrelen en allerlei perspectieftrucs gebruiken om de afgebeelde helden groter en imposanter te laten lijken - is het een slecht idee. Zelfs in het geval van universal soldier Van Damme is ‘levensgroot’ eigenlijk behoorlijk klein wanneer je naakt op een brede boulevard komt te staan, met een betonblok aan het been en nowhere to run. De 1 meter 73 van het alfamannetje wordt zelfs niet gehaald, omdat hij voor zijn gevechtshouding licht door de knieën buigt. Je zou trouwens ook kunnen denken dat Jean-Claude het verkeer aan het regelen is, en misschien stuurt kunstenaar Guy Ducheyne wel aan op die gelaagde interpretatie van zijn werk.

Van dichtbij ziet de gebronsde er minder onnozel uit. Hij is zorgvuldig geboetseerd.

Kwaadwilligen zouden er ook een niet-gelijkend standbeeld van Christiano Ronaldo in kunnen zien, maar als je het mij vraagt lijkt het beeld écht op de last action hero. De jonge versie dan, zonder getinte bril en kapotgeverfd haar.

Zijn tot pars pro toto opgepompte musculatuur is eerder bescheiden weergegeven, en in zijn kickboxershort met initialen toont hij zich kwetsbaar, maar onvervaard. Deze man heeft niets in de handen en niets in de zakken. Hij is de discuswerper zonder discus, en durft de strijd aan te gaan met blote handen. De kunstenaar mat hem een defensieve, afwachtende, maar waakzame houding aan. Hij speurt onophoudelijk naar een vijand die onzichtbaar is, maar daarom niet denkbeeldig. Het kan gaan om het drukke verkeer op de Ring, maar ook om het onbetrouwbare Vlaanderen dat zich achter de brug verschanst. Ook hier heeft de kunstenaar ruimte gelaten voor interpretatie van de voorbijrijdende toeschouwer, die dit meesterwerk doorgaans danig onderschat.

"Deze man speurt onophoudelijk naar een vijand die onzichtbaar is, maar daarom niet denkbeeldig"

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

dinsdag 27 maart, 11u

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/laptopia

4 APRIL 2018

I

29

M/V vertelt

BRUZZ wil weten hoe het is om in Anderlecht te wonen. Wij belden aan bij twee opmerkelijke bewoners.

— LAURENT VERMEERSCH,

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

FOTO'S SASKIA VANDERSTICHELE

30

GUST VAN DEN BERGHE CINEAST

G

ust Van den Berghe, cineast en docent aan Luca, School of Arts, heeft een appartement in een rustige woonstraat met voortuintjes vlak bij het Astridpark, tot nader order nog altijd de thuishaven van voetbalgrootheid Royal Sporting Club Anderlecht.

“Ik heb niets met voetbal, maar ik vind dat wel een voordeel voor de buurt. Mede door de supporters is hier een groter restaurantaanbod.

En ik denk dat het ook dankzij het voetbal is dat hier zoveel geldautomaten zijn. Ik heb vlak bij het Liedtsplein in Schaarbeek gewoond en daar was de enige automaat vaak defect. Je ziet ook in andere buurten dat geldautomaten verdwijnen. Dat zet een handrem op de ontwikkeling van sommige wijken, want zonder cash ben je niets in Brussel.”

Behalve in Schaarbeek woonde Van den Berghe ook al in Molenbeek. “Ik ben geen centrummens.

Nooit geweest. Het is me te Vlaams. Toen ik studeerde, wilde ik niet voortdurend tussen mijn klasgenoten zitten. Ik woonde toen aan Ribaucourt en dat was ideaal.

Net uit het centrum, maar toch op wandelafstand.”

Van den Berghe verplaatst zich

I

4 APRIL 2018

het liefst te voet door de stad.

“Stappen maakt mij gelukkig. Zelfs als het regent. De architecturale diversiteit is zo groot, het is genieten. Brussel is voor mij een goede wandelstad. Helaas rijden er te veel auto’s door, maar het is toch een stad van wijken, gebouwd op mensenmaat. Geen stad van straten zoals Los Angeles. Mijn enige twijfel om hier te kopen, was de wandelafstand. Als ik iets verder moet zijn, neem ik nu de fiets.”

Dat de filmmaker in Anderlecht terechtkwam, was verder louter toeval. “Ik wilde graag iets kopen en ben beginnen te zoeken met open vizier. Ik kende de buurt helemaal niet. Vreemd genoeg blijft het hier onder de radar, ook qua prijzen. Terwijl je hier echt heel mooi kan wonen. Maar ik ga er niet te veel reclame voor maken.”

Behalve door de ruime voetpaden en het nabije groen, is Van den Berghe ook gecharmeerd door het licht . “Ik heb het gevoel dat hier altijd iets meer zonlicht is, een soort microklimaat. Ik vertrek soms onder een waterzonnetje en

als ik aan het Noordstation kom, is het daar aan het miezeren. Ik kan het niet staven en het klinkt misschien idioot, maar ik ben wel iemand die zich bewust is van het licht en de lichtinval, en het lijkt erop dat de lucht hier altijd net iets harder zijn best doet.” (lacht) Voor alle dagelijkse behoeften kan Van den Berghe terecht in de buurt, maar om een film te zien moet hij wel naar het stadscentrum. “Mijn favoriet is Cinematek.

Ik zou mijn vak en kennis wel graag delen met de buurt. Tijdens Zomer op de Koer heb ik mee de

filmprogrammatie kunnen doen. Ik heb ook al eens voorgesteld om een wekelijkse of maandelijkse avond te organiseren in Zinnema, maar daar kwam nog niets van in huis.”

Anderzijds levert de buurt wel inspiratie voor zijn werk. “Ik ga hier graag op een terras zitten om naar mensen te kijken. Het is echt een wijk met koppen. Het is ook een open wijk. Je kan makkelijk contact leggen en met mensen babbelen. Luisteren naar hun verhalen kan heel inspirerend zijn.”

"Ik heb het gevoel dat hier altijd iets meer zonlicht is"

1070

GEPENSIONEERD HOOFDBIBLIOTHECARIS

R

elinde Raeymaekers, gepensioneerd hoofdbibliothecaris van de HOB, voorloper van Muntpunt, woont al jaren in de Triangle, een bijzondere wijk in een uithoek van Kuregem, gekenmerkt door statige appartementsgebouwen en textielgroothandels. “Ik ben afkomstig van Grimbergen, maar woon al sinds halverwege de jaren 1970 in Brussel,” vertelt ze. Na jaren in Schaarbeek, en een periode in de Diksmuidelaan, kwam ze begin jaren 1990 in deze buurt terecht. “Mijn man speelt piano en dan is het zoeken naar een plek waar je een beetje lawaai mag maken. We hebben toen gewoond in een achterhuis, tussen nog actieve textielateliers. Er werd onder meer sexy lingerie gemaakt.”

Begin jaren 2000 kreeg ze de kans om een eigen stek te kopen, om de hoek. “Ik heb altijd gehuurd, maar wilde toch graag iets kopen.

De zoektocht duurde echter meer dan tien jaar. We zijn dan ook

moeilijke mensen (lacht). Mijn zoon woonde hier in het gebouw en zo kwamen we te weten dat de eigenaar, een vastgoedvennootschap, alles zou verkopen.”

Raeymaekers en haar man verbouwden de oude mansardes op de bovenverdieping tot een heuse penthouse, met verschillende terrassen vol bloemen en planten en een weergaloos uitzicht over de stad. In deze lentedagen zie je er de natuur tot leven komen. De vogels keren terug uit zonnigere oorden. “Ik wil niet weg uit Brussel, maar heb tegelijk een beetje last van claustrofobie. Met mijn planten en het uitzicht, kan ik hier gerust nog lang blijven wonen.”

Het groen en het zicht boven contrasteren met de drukte op de

ECHT

De bestuurlijke versnippering maakt het er niet makkelijker op.

"Al van toen François-Xavier de Donnea burgemeester was in Brussel klaag ik de staat van de oversteek van de Kleine Ring ter hoogte van station Lemonnier aan.

Nu doe ik dat via FixMyStreet.

Maar er gebeurt niets. Voor Brussel telt alleen de parking op de middenberm en Anderlecht wil zich niet moeien. Als burger kan je daar wanhopig van worden, maar ik wil me er niet te veel in opjagen, anders word je een malcontente Brusselaar. Daar heb ik geen zin in.”

“Anderzijds besef ik ook dat het voor de overheid een moeilijke buurt is. Het is en blijft een oude industriële wijk met veel slechte en dus goedkope woningen. Dat trekt arme mensen aan. Bovendien zijn er ook veel mogelijkheden voor zwartwerk, bijvoorbeeld in de autohandel. Dat heeft ook een positieve kant: mensen kunnen zich hier opwerken. Maar daarna trekken ze vaak snel weg.”

Voor Raeymaekers mag de buurt best wat netter en groener worden, maar aan verhuizen denkt ze niet. “Het blijft een bijzonder boeiende buurt, waar je heel wat grote maatschappelijke tendensen ziet. Ik wil hier niet weg. Soms denk ik wel dat het tof wonen zou zijn in een stadje als Mechelen, maar ik denk dat ik mij al snel ontheemd zou voelen.”

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

RELINDE RAEYMAEKERS

begane grond. Toch is Raeymaekers ook verknocht aan haar wijk, al leerde ze die pas echt goed kennen toen ze met pensioen ging.

“Voor het werk of om te winkelen ging ik altijd de Kleine Ring over.

Ik had het te druk om op verkenning te gaan. Nu heb ik wel tijd en kan ik mijn nieuwsgierigheid botvieren. Ik ben actief in het wijkcomité, en zet me in voor organisaties als Medikuregem en Cosmos, een dienstencentrum voor ouderen. Ik kan niet op straat komen zonder iemand tegen te komen die ik ken. Ook in het gebouw kennen we elkaar en dat is fijn. Het is geen anonieme buurt.”

Sinds de jaren 1990 heeft Raeymaekers de wijk zien evolueren. “Vandaag wonen hier heel wat kunstenaars omdat je hier nog betaalbare ruimte vindt, maar destijds was er veel leegstand. Na de teloorgang van de industrie in de jaren 1960-70 zijn mensen hier massaal weggetrokken. De textielsector deed het wel nog goed. De bazen reden rond met dure wagens. Nu is dat allemaal minder en zijn de Chinese brolwinkels in opmars. Behalve kledij verkopen die ook speelgoed.

Tijdens de rage van de spinner is heel het land van hieruit bevoorraad."

In de jaren 1990 braken er ook een keer grote rellen uit, nadat een Marokkaanse jongen was neergeschoten door een rijkswachter.

“Daarna heeft de overheid meer geïnvesteerd. Er zitten hier tegenwoordig tal van organisaties die inzetten op sociale cohesie. Ik heb het gevoel dat het langzaam vooruitgaat, maar het kan allemaal nog beter."

ANDERL

"Ik ken hier veel volk, het is geen anonieme buurt"

4 APRIL 2018

I

31

Big City

1070

ANDERL

Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

Waarom heeft Anderlecht als enige Brusselse gemeente een topvoetbalploeg?

Jef Mermans, een van de iconen van Anderlecht.

Luc uit Tervuren

© GC

D B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

e oprichting van Anderlecht is haast anekdotisch te noemen. Na een overwinning van de Ukkelse club Léopold Football Club in 1908 tegen het Engelse Queen's Park Rangers staken een aantal 'jaloerse' Anderlechtenaren de koppen bijeen in café Concordia en de club was geboren. De eerste voorzitter en medeoprichter Charles Roos kon al meteen een paar voetballers van Union strikken.

Anderlecht bleef lang een bescheiden club tot het in 1935 definitief naar eerste klasse promoveerde. “Maar het zou tot na de Tweede Wereldoorlog duren voor Anderlecht de volkse clubs Union en Daring inhaalde,” zegt onze collega en voetbalkenner Jeroen Roppe.

“Anderlecht heeft de populaire clubs ingehaald dankzij professionalisering, zeg maar modern management. Iemand die daar een heel bepalende rol in speelde, was Eugène Steppé die ervaring bij Shell had opgedaan,” aldus Roppe. Steppé is bij RSCA gebleven tot 1970. De Volkse clubs Union en Daring werden verder op folkloristisch-amateuristische wijze geleid.

Roppe: “Met het beeld van bestuurders die tussen het kaarten door op café de ploegopstelling voor de komende zondag tekenden.”

CHAMPAGNEVOETBAL Succesvol professionaliseren in het voetbal betekent geld binnenhalen waarmee onder meer topspelers kunnen worden aangetrokken. “Jef Mermans is één van die grote namen met wie paars-wit het maakte,” legt Roppe uit. Dankzij Mermans werd RSCA in 1947 kampioen van België.

Jef Mermans is een van de grootste iconen in de geschiedenis van paars-wit. Verrassend is dat niet de Bombardier werd niet minder dan zeven keer kampioen met RSCA en kroonde zich drie keer tot Belgisch topschutter. Hij belandde in 1942 32

I

4 APRIL 2018

bij paars-wit en zou er vijftien jaar blijven. RSCA telde voor Mermans bij Tubantia Borgerhout 125.000 frank (omgerekend 3.125 euro) neer, in die jaren een recordbedrag.

Omdat de Brusselse supporters al 'ingenomen' waren, moest RSCA op supportersjacht buiten Brussel.

“In het boek Aftrap in Brussel van Kurt Deswert, hét standaardwerk over de geschiedenis van het Brussels voetbal, lees je hoe RSCA actief rekruteerde in het Pajottenland. In de jacht op supporters werden voetbaltalenten als Paul Van Himst ontdekt.” Vanaf 1960 kreeg Anderlecht grote nationale uitstraling dankzij le football champagne, vertelt Roppe. Dat champagnevoetbal, sprankelend, attractief en technisch verfijnd, werd in het buitenland bekend toen Reims op die manier het Spaanse Real Madrid versloeg.

Anderlecht zag brood in de aanvallende voetbalstijl en trok de Corsicaan Pierre Sinibaldi als trainer aan, de man die zijn hoogdagen bij Reims had beleefd. “In le football champagne primeert het artistieke op de strijd, het individu op het collectief,” legt Roppe uit. “Dat sprak heel wat voetballiefhebbers van ver buiten Brussel aan. Wie meer houdt van het krijgersvoetbal, waar engagement voorop staat, zal eerder vallen voor Club Brugge of Standard.”

Ook toen Michel Verschueren er in de jaren 1980 aankwam, werd er volop geïnnoveerd, hij installeerde loges en een klasserestaurant. De vraag nu luidt: waarmee gaat de nieuwe eigenaar Marc Coucke de supporters verrassen? “Een nieuw stadion zullen we niet meteen

moeten verwachten. Wel initiatieven om het huidige stadion vol te krijgen en wat te doen aan de beleving.

Want daar heeft Anderlecht toch een grote achterstand opgelopen.

Het is er soms akelig stil.”

Terwijl Anderlecht een grote machine is, winnen Union en Daring (in de vorm van het huidige RWDM) op een bescheiden niveau aan populariteit. “En dat doen ze net door te blijven hechten aan die volkse identiteit,” zo onderstreept Roppe. “Het is mooi om te zien hoe de oudere supporters daardoor terugkeren naar het stadion. En dat terwijl beide clubs er meer en meer in slagen om aansluiting te vinden bij jonge generaties met een migratieachtergrond.”

— DANNY VILEYN

Volgende week Kan je de WTC I-toren bezoeken?

Zijn er ook kantoren of woont er iemand in de toren?

ECHT

Nick Trachet

Brussel en de wereld culinair ontdekt

Ik ben al jaren lid van SKEPP, de Studiekring die pseudowetenschap en paranormale verschijnselen onderzoekt. Ik moest destijds wel, mijn broer was een van de stichters en had nog wat volk nodig. Een zeebioloog kon er nog wel bij.

Pseudowetenschap duikt regelmatig op in de keuken. Vooral als het om ‘gezonde’ voeding gaat, wordt er nogal uit duimen gezogen en lucht gebakken. Maar wetenschap en koken zijn erg lang gescheiden werelden gebleven.

Joshua Lederberg, Nobelprijswinnaar Geneeskunde, schreef nog in een brief in 1986: ‘We kunnen (bijna) de chemie verklaren achter het koken van een ei, een gebakken ei is er nog niet bij.’ Ondertussen zijn we al een stuk opgeschoten, maar er zijn nog veel vragen.

Een van die wetenschappelijke vragen, die een andere Nobelprijswinnaar, de fysicus Richard Feynman te binnen viel, was: waarom breekt spaghetti nooit in twee? Het verhaal is te lezen in het ledenblad van SKEPP, een publicatie met de bevlogen naam Wonder en is gheen Wonder (door de vrienden afgekort als de WoWo). Mijn gewaardeerde collega Geerdt Magiels deed het uit de doeken. Na een avond experimenteren lag Feynmans keuken vol kapotte pasta, maar het antwoord had hij niet.

Hij stierf in 1988 zonder het te hebben gevonden.

Als je een spaghetto breekt of laat vallen, dan is het resultaat nooit twee halve spaghetti.

De streng breekt minstens in drie. Buiten de keuken gebeurt hetzelfde trouwens met bordkrijt, zoals wij op de middelbare school al opmerkten: het is onmogelijk om een krijtje in twee te breken. Het zijn altijd minstens drie stukken, hoe hard je ook probeert om dat te voorkomen. Probleem.

Nu is recentelijk de oplossing gevonden aan de Universiteit van Parijs IV. Bij het breken van spaghetti ontstaan er golven die zich voortplanten over de lengte van het overblijvende eind pasta. Die doen het eind opnieuw breken en zo verder. De plaatsen waar de spaghetto zal breken, blijken helemaal te voorspellen. Met dank aan de wijze heren Basile Audoly en Sebastien Neukirch die het keurig publiceerden, kennen we nu het antwoord op deze prangende vraag.

Denkt u dat dit tijdverlies is? Neen hoor. Het model van de brekende spaghetto is toepasbaar in de stalen balken van bruggen en wolkenkrabbers, tot grotere veiligheid van ons allemaal.

En dan blijft er het taboe op het breken van spaghetti. Veel Italianen gruwen bij het idee dat iemand spaghetti zou breken voor het koken of, erger nog, achteraf zou snijden in zijn bord.

Waar komt dat vandaan? Moeilijk te zeggen.

Spaghetti is in Italië een vrij recent fenomeen.

Daarvoor at men ginder kortere pasta of gesneden lintpasta. Niemand in Italië maakte spaghetti voor de komst van de machines. Met de hand lange noedels draaien is iets wat alleen Chinezen doen, zoals we hier in een aantal eethuisjes kunnen zien. Door iemand lange noedels voor te zetten, wenst de Chinese kok zijn gast een lang leven toe. Pasta breken of snijden is dus een vorm van doodsbedreiging.

Eens moet dat idee zijn overgeslagen naar het land van Marco Polo, want een andere reden is er niet. Of toch wel: Italianen eten spaghetti enkel met een vork, door de streng op te winden. Met lange spaghetti gaat dat een stuk handiger. Korte stukjes blijven eeuwig in het bord achter, met geklungel tot gevolg.

Goed, veeg nu al die korte stukjes spaghetti van de vloer. U kunt ze aan de kippen geven, als er bij u rondlopen. Of doe ze in kippensoep.

Bijzonder lekker, fijne pasta in kippensoep. En soep eet u met een lepel. Ook dat is wetenschap. Smakelijk.

B R U Z Z | R O N D E VA N B R U S S E L

Spaghetto

"Het model van de brekende spaghetto is toepasbaar in de stalen balken van bruggen en wolkenkrabbers"

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/trachet

4 APRIL 2018

I

33

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

Brussel leek eerst een oprechte culturele mix Emma Lee Amponsah Activiste bij Black speaks Back

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Ik ben oorspronkelijk van Rotterdam, waar ik opgroeide in een sociale woonwijk en naar een ‘zwarte’ school ging. Toen ik tiener was, verhuisde ik en kwam ik terecht in een gereformeerde, hoofdzakelijk witte buurt. Die lag dicht tegen de Nederlandse Biblebelt of de Bijbelgordel, een conservatieve christelijke strook die diagonaal door het land loopt.

Na twee dagen riep er iemand ‘white power’ naar mij.

Dat was indirect het startschot van een persoonlijke zoektocht naar mijn identiteit. Ik nam die negatieve beeldvorming toen over en ging anders kijken naar mezelf. Die queeste kreeg pas echt vorm aan de universiteit van Amsterdam.

In mijn laatste bachelorjaar werd ik op de korrel genomen omdat ik het niet eens was met het eurocentrische discours van bepaalde professoren.

Die proffen bestempelden mij als afrocentristisch, een woord waarvan ik niet eens wist dat het bestond.

Ik besliste om andere oorden op te zoeken en schreef mij in voor een interuniversitaire master gender en diversiteit aan de VUB, hoewel ik Brussel alleen kende van Couleur Café. In het begin voelde de stad heel goed aan. Het leek een oprechtere culturele mix dan Amsterdam, maar na een tijdje barstte de bubbel en zag ik ook hier dezelfde stereotiepe denkpatronen opduiken.

De film Black van Adil El Arbi en Bilall Fallah (2015, red.) is daar een goed voorbeeld van. De trailer zag er vrij goed uit en verbeeldde een Brussel dat ik al kende, vol etnisch-culturele en talige diversiteit. Maar dat gevoel ebde snel weg. Het was pijnlijk om te zien hoe een echt probleem vermarkt en geracialiseerd werd. Het knuffelgehalte van de moeder van het zwarte hoofdpersonage was een van de dingen die me stoorden. Die vrouw stelt in de film haar cultuur open voor een wit publiek. Dat is mooi, maar het probleem is dat ze enkel om die reden als

goede Afrikaan beschouwd wordt. Over de dieperliggende problematiek wordt verder met geen woord gerept.

Uit verontwaardiging over de film ontstond Black speaks Back. Met die groep wil ik streven naar een gedekoloniseerde maatschappij. Over de film hebben we intussen al genoeg gezegd, het is tijd dat we een eigen discours creëren in plaats van alleen maar te reageren. Het is voor mij zeker niet zo dat een wit persoon niets zinvols kan zeggen over racisme en de zwarte gemeenschap, die op zich al heel divers is.

Met groepen mensen monddood te maken, bereik je niets, maar het is van groot belang om stemmen te laten horen die lange tijd geen forum hebben gekregen. We leven vandaag in een wereld waarin gelijkheid nog lang geen vanzelfsprekendheid is. Tot dan kunnen scherpe standpunten helpen om mensen aan het denken te zetten.

Dat is ook precies wat we willen bereiken met de musical die we maken voor het Next Generation, Please!-festival van kunstencentrum Bozar. Samen met een heleboel jongeren met Afrikaanse roots staan we stil bij het belang van het continent Afrika.

Wat als het continent niet meer beschikbaar is voor exploitatie en Europa op zichzelf aangewezen is? Er wordt ook binnen de eigen gemeenschap gekeken naar hoe wij als diaspora binnen een kapitalistisch werelddeel medeverantwoordelijk zijn. Dat is soms confronterend, want het is juist datgene dat ik samen met de rest van Black speaks Back zo hard bekritiseer. — GODFRIED ROELANT > De verfilmde musical gaat in avantpremière op 4 mei in Zinnema in Anderlecht. Op 9 mei kan het grote publiek komen kijken tijdens het Next Generation, Please!-festival in kunstencentrum Bozar.

Emma Lee Amponsah (25)

verhuisde drie jaar geleden van Amsterdam naar Brussel en woont in Molenbeek. Ze behaalde een master gender en diversiteit aan de VUB. Na het zien van de film ‘Black’ van Adil El Arbi en Bilall Fallah, richtte ze samen met schrijver Heleen Debeuckelaere ‘Black speaks Back’ op. Met die organisatie strijdt ze voor een gedekoloniseerde maatschappij.

34

I

4 APRIL 2018

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D © SASKIA VANDERSTICHELE

4 APRIL 2018

I

35

V.U.: Jeroen Roppe

TOURDATA

20 SEP 4 OKT 18 OKT 31 OKT 15 NOV 29 NOV 6 DEC 20 DEC 10 JAN 24 JAN 7 FEB 21 FEB 7 MRT 21 MRT 4 APR 18 APR 3 MEI 16 MEI 30 MEI

ELSENE (KICK-OFF) SCHAARBEEK ST-PIETERS-WOLUWE ST-JOOST-TEN-NODE JETTE OUDERGEM GANSHOREN VORST WATERMAAL-BOSVOORDE ST-LAMBRECHTS-WOLUWE KOEKELBERG ST-GILLIS UKKEL ETTERBEEK ANDERLECHT EVERE ST-JANS-MOLENBEEK ST-AGATHA-BERCHEM BRUSSEL

Citin slakkenbestrijder

korrel, niet giftig, 500 gram 1 kg = 5.90 Gebruik biociden veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

295 onze nieuwe weekactie solar tuinlamp LED 36.5 cm

kunststof bloempot diverse kleuren Ø 30 cm

industriële kapstok

Lotto sneakersokken

met 6 haken, metaal/MDF 56 cm breed

industrieel wandrek met 5 haken metaal/MDF 63.5x13.5x30 cm

Ø 40 cm

4.34

zwart of wit katoen/polyester/ elastaan maten 35-46

7.95 7-pack

3 paar

377

234

dames t-shirt

Dreft afwasmiddel

streep diverse kleuren katoen/elastaan maten s-xl

299

199 Cozzi kinder boxershort

P&G Professional

uni en print katoen/elastaan maten 98-152

Home Deco hobby verf diverse kleuren 250 ml 1 l = 6.36

vaatwastabletten all-in-one 46 tabletten

5.55

1 liter

298

185

Oral-B premium tandpasta

bellenblaaspistool of waterpistool

diverse varianten o.a. 3D White 75 ml

bellenblaaspistool: met licht waterpistool: 6-delig

2-pack

239 telefoon bookcover diverse varianten o.a. iPhone 7 of Galaxy S7 zwart of bruin

1 l = 30.53

159

Kitchen Hero hamburger grill bak gelijktijdig je burger en broodje met indicatielampje 1100 Watt

multi hamburgermakerset

1.99

229

176

Pattex montagelijm of siliconenkit

399

1795

Air Lounger

Kamado BBQ

diverse kleuren 230x85 cm

montagelijm: 400 gram siliconenkit: 300 ml wit of transparant

incl. thermometer en onderstel 38x38x48 cm

1 kg/l = 5.73/7.63

Fantastik tafelkleed diverse dessins vinyl 140x180 cm 140x240 cm

4.95

349

1 kg/l = 6.63

1.99

1295

Ferm decoupeerzaag

dames sweatbroek

instelbare snelheid tot 3000 t.p.m. verstelbare voetplaat snelwisselsysteem incl. zaagblad 550 Watt

1495

diverse kleuren en prints polyester/katoen maten m-xl

Werckmann decoupeerzagen set, opbergboxen set/2 of schroefverwijderset 4-delig

1.69

prijsdoorbraak

498

Aanbiedingen geldig van woensdag 4 april t/m dinsdag 10 april 2018 Altijd op de hoogte blijven van acties en nieuwe producten met onze nieuwsbrief. Meld u aan op action.com/newsletter

8800 www.action.com

BEVL - Alle prijzen zijn in Euro. Zet- en drukfouten voorbehouden.

229

acrylaatkit 300 ml of vuller 300 gram

DB494261C8

“ Geen plaats is aangenamer dan thuis„

Noord India & Rajasthan !

Luxe groepsreis met Blauwe Vogel-begeleiding vanuit Brussel.

16 fijne dagen :

Laatste dagen!

Marcus Tullius Cicero, Romeins schrijver 106 v.C. - 43 v.C.

€2.590/pp

€650

(vliegreis, NL-talige begeleiding, alle excursies, volpension & knappe hotels inbegrepen )

korting

t.e.m. 15/4/2018*

INFODAG: zaterdag 21 april om 11u

gratis toegang, wel even reserveren, aub

Reisfamilie Carlier

2 afreisdata :

10 november 2018 & 9 februari 2019

DB494407C8

in het Blauwe Vogel-auditorium.

Ontdek deze reis van A tot Z & maak kennis met Uw gids.

Luikerstwg. 62 • St-Truiden • tel. 011 705 500 meer info: www.deblauwevogel.be

Uw

personeels-

Met uw thyssenkrupp traplift blijft u comfortabel en veilig thuis Uw traplift zet zich steeds in de ideale positie voor maximaal comfort We bieden u als marktleider al meer dan 60 jaar Duitse kwaliteit Uw adviseur en installateur zijn steeds dichtbij, en steeds bereikbaar

advertentie

hier?

Wenst u meer info? U kunt ons steeds contacteren:

Bel ons gratis op 0800 26 672 Surf naar www.tk-traplift.be Ontvang uw gratis informatiepakket

contacteer ons snel op *Actie onder voorwaarden en enkel geldig op de Flow Swing traplift. Zie www.tk-traplift.be.

DB495325C8

rrs@roularta.be of 051 26 67 89 DB486303C8

DB374216D7

The Information Resource Management Office of the U.S. Embassy in Brussels is seeking eligible and qualified applicants for the position of

TELEPHONE TECHNICIAN

Het gemeentebestuur van Hoeilaart wil overgaan tot de aanwerving van (m/v):

1 Begeleid(st)er kinderdagverblijf Afdeling: Vrije Tijd & Welzijn - kinderdagverblijf ‘Solheide’

MAIN DUTIES AND RESPONSIBILITIES

The incumbent is one of two telephone technician positions under the guidance of the Telecommunications Technician supervisor. The telephone technician maintains the operational integrity of the telephone systems at the U.S. Embassy and performs installation and upgrades on these systems. The incumbent is also responsible for the Embassy radio program which includes installation and maintenance of repeater, base stations radios, handheld radios, vehicle radios, and antennas systems. Additionally, he/she is responsible for the maintenance of the television network utilized throughout the Tri-Mission (bilateral Embassy, U.S. Mission to the EU, U.S. Mission to NATO) and three Ambassador and three Deputy Chief of Mission residences.

Niveau: C1 - C3 • Deeltijds contractueel verband 1 jaar • 26,6 uur (0,7 VTE) Brutomaandwedde: min. € 1.322,68 - max. € 2.420,85.

Jouw functie: • De kinderbegeleid(st)er organiseert het groepsgebeuren in de toegewezen leefgroep en zorgt op een respectvolle en efficiënte manier voor de kinderen • Hij/zij staat in voor een kwaliteitsvolle kinderopvang en is het uithangbord van het kinderdagverblijf.

Aanwervingsvoorwaarden: • Diplomavoorwaarden: raadpleeg de lijst van mogelijke kwalificatiebewijzen op de website van Kind en Gezin op http://www.kindengezin.be/ kinderopvang/sector-babys-en-peuters/personen-in-de-opvang/kwalificaties-en-attesten/ • Beschikken over een blanco uittreksel uit het strafregister, in te dienen bij indiensttreding • De burgerlijke en politieke rechten genieten • Slagen voor een mondelinge proef.

QUALIFICATIONS REQUIRED

De Brailleliga is een vzw die in heel het land actief is. 14.500 blinde en slechtziende personen doen beroep op haar gratis diensten om hun zelfstandigheid, integratie en zelfontplooiing te bevorderen.

De Brailleliga zoekt voor haar Sociale dienst, regio Vlaams-Brabant

EEN MAATSCHAPPELIJK ASSISTENT / ADJUNCT-VERANTWOORDELIJKE (M/V) Voltijds contract

Uiterste datum van indiening van uw kandidatuur is 31/03/2018.

Meer info en voorwaarden vindt u op onze website: www.braille.be/nl/job

“Bij Roularta heb je geen ‘automatische piloot’. De mediawereld biedt elke dag boeiende uitdagingen!” #EenJobMetPassie

› Account Assistant West-Brabant › Accountmanager Lifestyle › Accountmanager Digital › Telemarketeer › Webdesigner Product Manager Digilocal

DB494316C8

DB494513C8

Interesse? De kandidatuurstellingen met cv (en kopie van je diploma) worden verwacht ten laatste op 19 april 2018 om 16 uur. Je brief is gericht aan het college van burgemeester en schepenen, Jan van Ruusbroecpark, 1560 Hoeilaart. Je kan deze ook komen afgeven op het secretariaat (gemeentehuis). Solliciteren kan ook via e-mail: secretariaat@hoeilaart.be.

mijntoekomstbijroularta.be

DB485971C8

WHERE TO APPLY: https://be.usembassy.gov/embassy/jobs

Wij bieden: Wedde volgens barema C1 - C3 • maaltijdcheques (€ 8), terugbetaling openbaar vervoer woon-werkverkeer, fietsvergoeding. Voor meer informatie en een functiebeschrijving kan je terecht op 02/658 28 40, via secretariaat@hoeilaart.be of www.hoeilaart.be/vacatures.

DB494974C8

Applicants must address each required qualification listed below with specific and comprehensive information supporting each item. Failure to do so may result in a determination that the applicant is not qualified.

1. Education and Experience: Secondary/High school education and successful completion of vocational training in a telecommunications field or U.S. Military issued technical training with minimum three years’ experience in a technical position with emphasis on telephone systems, management, and utilization of equipment OR Secondary/High school education with minimum four years’ experience in a technical position with emphasis on telephone systems, management, and utilization of equipment.

2. Language Requirements: Speaking, reading, and writing: level III (good working knowledge) in English, French and Dutch. Must be able to read and write in technical terms and comprehend correspondence and technical manuals.

3. Job Knowledge: Must possess a sound knowledge of electrical, electronic, and telecommunications procedures and practices. Must be highly skilled in the installation, operation, maintenance, testing, troubleshooting, and repair procedures and techniques.

4. Skills and Abilities: Ability to troubleshoot telephone, IT, and electronics, perform technical control tasks, operate various types of diagnostic equipment, use manual and power tools, conduct information analysis, read circuit drawings and schematics, keep accurate records, draft and translate technical documents. Must interact tactfully with all personalities and possess presentation skills. Must be in possession of a valid driver’s license B with a good driving record. Must be able to work on ladders, perform physical labor, and lift 25 kg.