BRUZZ actua - editie 1605

Rubrieknaam

#1605 WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE

AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

L E V E N

I N

D E

S TA D

|

N I E U W S

|

A C H T E R G R O N D

&

O P I N I E

28 | 02 | 2018

PHILIPPE MOUREAUX ‘Met de N-VA wordt het een nachtmerrie’

PIERRE MARCOLINI

’Belgische chocolade bestaat niet’

OP STAP MET DE POLITIE VAN MOLENBEEK

‘Die boefjes?

We kennen ze’ © SASKIA VANDERSTICHELE

LIVE RADIO

VAN 7U TOT 10U

1180

UKKEL

WOE

7/3 Kom volgende week naar naar het gemeentehuis, Jean Vander Elstplein 29, tussen 7u en 10u, voor koffie, live radio vanuit de BRUZZ-bus, en een koek van de warme bakker. Volg de Ronde van Brussel in ons magazine, online, op social media en op televisie.

Chou de Bruxelles

BRUZZ | VOORAF

Fotograaf Ivan Put trekt wekelijks door de stad voor een portret

ELEINE M’BALLIA SYLLA, ANDERLECHT

Eleine is net achttien geworden. Op 11 januari 2000 werd ze in Conakry in Guinee geboren. “Ik ben gek op muziek en dans.

Ik zit in het vijfde jaar Auxiliaire administratif et d’accueil. Ik droom ervan om een belangrijke zakenvrouw te worden en een vzw te stichten voor de rechten van kinderen en vrouwen in mijn geboorteland. Graag zou ik nog Nederlands en Engels leren. Brussel is gezellig en interessant divers. Dat de jongeren een beetje te veel vrijheid hebben, is wel een minpunt.”

28 FEBRUARI 2018

I

3

Inhoud

COLOFON

20

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80, Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Rest van België: 20 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393, BIC: BBRU BE BB van Vlaams Brusselse Media vzw.

Buiten België: 30 euro per jaar.

OPLAGE : 62.609 exemplaren.

FLITS 07

ADVERTEREN?

30

Tour & Taxis

Nieuwe wijk op komst

Marthe Paklons, sales@bruzz.be, 02-650 10 61 DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE

Jo Mariens

RUBRIEKEN

HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs WEEKBLAD

Steven Van Garsse (chef)

03

Chou de Bruxelles

COORDINATIE UIT

05

Edito

08

In beeld

Gerd Hendrickx EINDREDACTIE

Karen De Becker, Geert Van der Hallen

24

Opinie

Heleen Rodiers (art director), Ruth Plaizier

26

Enfant Terrible

KERNREDACTIE

29

Michaël Bellon

33

Big City

34

Nick Trachet

VORMGEVING

Jean-Marie Binst, Gerd Hendrickx, Bettina Hubo, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Laurent Vermeersch, Danny Vileyn, Tom Zonderman MEDEWERKERS

Nicolas Alsteen, Hilke Andries, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Roel Daenen, Céline Emmerechts, Luc Joris, Tom Peeters, Jasmijn Post, Niels Ruëll, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet, Tom Van Bogaert, Michel Verlinden

© IVAN PUT

VERTALING

Johan Arblaster, Martin McGarry

DE VERHALEN

FOTOGRAFEN

Bart Dewaele, Ivan Put, Saskia Vanderstichele ILLUSTRATOREN

12

Spreektijd

16

Reportage

20

Interview

Wauter Mannaert, Noémie Marsily, Steve Michiels, Wide Vercnocke, Jurgen Walschot Info voor kalender sturen naar/ Envoyez vos infos à publier dans le calendrier à / Send event details to

VISITBRUSSELS Koningsstraat 2 Rue Royale 1000 Brussels/Bruxelles 02-549.50.95, info@agenda.brussels VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Steven Van Garsse, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

Bruzz is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt op de persen van Eco Print Center (De Persgroep) en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

Philippe Moureaux: 'Ik had de armen in Molenbeek meer moeten spreiden'

BRUZZ rijdt mee met de Molenbeekse politie: 'Ze zoeken vooral aandacht'

Gouverneur Lode De Witte: 'Hoge heren remmen de vooruitgang'

© CHARLOTTE VAN HACHT

12 © SASKIA VANDERSTICHELE

Edito

LOS VAN DE TIJD 30

Pierre Marcolini

Meester-chocolatier vecht voor de toekomst van 'onze' chocolade

16

GOK op de schop?

Daar zijn de wachtrijen weer. Ondanks de vrieskou hebben tientallen ouders in Grimbergen ervoor gekozen om te kamperen voor de schoolpoort.

Als alles goed gaat, zijn die er dit jaar niet in Brussel. Het gros van de Nederlandstalige scholen in de hoofdstad, zowel secundair als basisonderwijs, heeft voor de centrale aanmelding gekozen.

Vlaanderen wil die centrale aanmelding al een tijdje veralgemenen. N-VA staat echter op de rem. Het dossier zit muurvast. De N-VA heeft geen probleem met de centrale aanmelding. Ze wil wel komaf maken met het voorrangsbeleid. Dat is al sinds 2002 gemeengoed in het Nederlandstalig onderwijs. Nederlandstaligen en GOK-leerlingen krijgen voor een bepaald percentage voorrang. De toenmalige Vlaamse regering wou de concentratiescholen verwitten en de witte scholen meer kleur geven.

Is dat een succes gebleken? Het antwoord is complex. Zeker in de beginjaren heeft het tot een omgekeerd effect geleid. Witte scholen kwamen plots in de aandacht als de ‘betere scholen’. Gevolg: ze werden nog witter. Zo erg dat het bijwijlen obsceen werd. Dat hadden de ouders nu ook weer niet gewild.

Nadien ontdekten de ouders de voordelen van ‘Samen naar school’. Voormalige concentratiescholen werden plots erg hip.

Andere ‘zwarte’ scholen bleven superdivers. Lees: met een sociaal achtergestelde schoolpopulatie.

Een voorzichtige conclusie luidt dat het GOK-decreet in beperkte mate heeft

bijgedragen tot die sociale mix. En dat het dat deed zonder al te veel aan de vrijheid van schoolkeuze te raken. In het zoeken naar die moeilijke balans, heeft het decreet zijn werk gedaan. En één ding is zeker: zonder GOK-decreet was het nog veel erger geweest. Zeker gezien de enorme druk op het Nederlandstalig onderwijs die er vandaag heerst. En dat is meteen de tweede conclusie. Segregatie verhoogt als er schaarste is: als er een tekort is aan scholen.

Waar al meteen die andere pregnante vraag opduikt. Waarom wil de N-VA af van de voorrangsregels? Het mag duidelijk zijn dat de partij van Bart De Wever in dit dossier, net zoals in andere hoogst maatschappelijke zaken, aanstuurt op een paradigmashift.

Het algemeen aanvaarde liberale idee dat stelt dat iedereen met de talenten die hij heeft, gelijk aan de start moet kunnen komen, en dus in de schoolloopbaan zoveel mogelijk dezelfde kansen moet krijgen, is niet iets waar de N-VA-voorzitter warm voor loopt. Het ruikt te veel naar het pamperen van wie sociaal zwak is.

De N-VA stelt daar ruw geschetst de meritocratie tegenover. Iedereen wordt met bepaalde talenten geboren en moet, los van de sociale thuissituatie, er maar het beste van zien te maken.

Dat is een erg harde manier om naar de samenleving te kijken en leidt in ons onderwijs zo goed als zeker naar een nog grotere segregatie. Het is maar de vraag of onze samenleving daarmee gediend is.

BRUZZ | VOORAF

© PHOTONEWS

— STEVEN VAN GARSSE

28 FEBRUARI 2018

I

5

Flits

Nieuws heet van de naald

VLAANDEREN WIL LEEUW NAAST ‘N’

Heisa over logo’s Nederlandstalige instellingen en organisaties in Brussel moeten naast het N-logo ook het logo van Vlaanderen met halve leeuwenkop afficheren. Elke Roex (SP.A), Nederlandstalige schepen in Anderlecht, vindt dat nonsens. — LAURENT VERMEERSCH

BRUZZ | VOORAAN

S

inds twee jaar gebruiken alle Nederlandstalige initiatieven in het Brussels Gewest het vernieuwde N-logo van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC). Het gaat om een gestileerde variant op het oude N-logo dat het Nederlandstalig onderwijs sinds 1995 gebruikte.

De nieuwe N prijkt ondertussen op de voorgevel van meer dan 350 scholen, crèches, gemeenschapscentra en andere instellingen.

De Vlaamse administratie vraagt nu om daarnaast ook het Vlaamse logo aan te brengen. Dat bestaat uit een halve leeuwenkop en de slogan ‘Vlaanderen. Verbeelding werkt’.

Begin februari kregen tal van Nederlandstalige instellingen en organisaties daarvoor een brief in de bus. Die is ondertekend door

Jeroen Windey, topman bij de administratie Binnenlands Bestuur en voormalig kabinetschef van minister Liesbeth Homans (N-VA). “[…] uw instelling heeft al een N-logo aan de gevel? Dan verwachten we dat u ook een Vlaams logo aanbrengt,” klinkt het onomwonden. Daarbij kan gekozen worden tussen een plaatje uit plexiglas, of een sticker op een raam. De afmetingen zijn in beide gevallen dezelfde: 40 bij 15,6 centimeter. De Vlaams-Brusselse instellingen krijgen tot begin maart om hun voorkeur kenbaar te maken.

De brief is niet alleen verstuurd naar instelling die mee gefinancierd worden door de Vlaamse Gemeenschap, maar ook naar initiatieven die alleen steun krijgen van de VGC. Het initiatief doet dan ook de wenkbrauwen fronsen bij enkele Vlaams-Brus-

Het N-logo alleen is niet genoeg voor de Vlaamse administratie.

Er hoort ook een leeuwenkop bij.

selse politici.

Volgens Anderlechts schepen Elke Roex (SP.A) heeft Brussel meer dan genoeg aan het N-logo.

“Dat is een schoolvoorbeeld van duidelijke communicatie,” zegt ze.

“Het is open in plaats van beperkend, en niet afstotend, maar verwelkomend voor wie het Nederlands (nog) niet machtig is.

Maar blijkbaar wringt dat voor deze Vlaamse regering. Behalve het enorme tijdverlies en verkwisting van belastinggeld vraag ik mij af waarom dat tweede - extra logo nodig is?”

De SP.A-politica meent dat Brusselaars “niet wakker liggen

© MABO

van een logo extra of uiterlijk vertoon”.

“Zij vragen daarentegen inspanningen van beleidsmakers om ook van hun stad de stad van morgen te maken. Als verbeelding werkt, dan kiest de Vlaamse regering ook nu voor terreinwerk - in kinderopvang, in scholen, of in de zorg dat mensen echt vooruithelpt.

Voor een engagement waarvoor ze daarna gerust meer dan één pluim op haar hoed mag steken. Maar aan een leeuw die klauwt (of een haan die kraait), daar hebben de Brusselaars die ik ken lak aan.”

Roex ziet dan ook geen redenen om gehoor te geven aan de brief.

Flits

Nieuws heet van de naald

Nieuwe wijk op komst 271 appartementen, 14.000 vierkante meter winkelruimte en wel duizend parkeerplaatsen. De site van Tour & Taxis maakt zich op voor een belangrijke stap in zijn herontwikkeling. — LAURENT VERMEERSCH

Naast het goederenstation aan Tour & Taxis zou een woonzone komen.

© EXTENSA

E

xtensa, eigenaar en ontwikkelaar van het Tour & Taxis-terrein, vraagt toelating om het grote goederenstation op de site een nieuwe bestemming te geven en ernaast een woonzone uit de grond te stampen.

De eerste woningen op de site werden vorig jaar al ingehuldigd, maar nu gaat het om een veel groter project, met behalve 271 appartementen ook een woonzorgcentrum met bijna 200 bedden en een 80-tal serviceflats.

De verschillende woonvormen worden ondergebracht in acht bouwvolumes met verschillende vorm en hoogte – met uitschieters tot twaalf verdiepingen. Gelijkvloers zal er plaats zijn voor winkels en vrije beroepen.

Het gaat om een eerste fase van de nieuwe woonwijk waarvoor in 2015 een internationale architectuurwedstrijd was uitgeschreven in samenwerking met bouwmeester Kristiaan Borret. De opdracht werd binnengehaald door het Brusselse architectenbureau noA samen met het Antwerpse AWG en het Londense Sergison Bates. Hun ontwerpen variëren, maar hebben de baksteen als gemene deler, met daarnaast ook plaats voor andere materialen. De nieuwbouw wordt zo een herinterpretatie van het bestaande patrimonium op de site.

Het voormalige goederenstation, de zogenoemde Gare Maritime, is een van de belangrijkste pijlers van dat patrimonium. De renovatie daarvan is ondertussen al even aan de gang en de vergunningsaanvraag geeft nu ook een inkijk in de toekomstige invullingen van deze grote, industriële hallen, samen goed een oppervlakte van vier hectare.

Architectenbureau Neutelings Riedijk, dat eerder al tekende voor het Herman Teirlinckgebouw langs de Havenlaan, ontwierp brede doorgangen met daarlangs in totaal twaalf paviljoenen, met commerciële ruimtes, kantoren en andere invullingen.

ETEN EN DRINKEN De activiteiten zullen draaien rond enkele thema’s, in de eerste plaats eten en drinken. “Er komt een food hall, met aandacht voor Belgische producten en een opleiding master in voedingswetenschap,” zegt Kris Verhellen, topman bij Extensa. Andere thema’s zijn technologie, en gezondheid en wellness.

De commerciële ruimten (inclusief onderin de woningen) zijn in totaal goed voor bijna 14.000 vierkante meter. Daarnaast moeten er nog andere functies komen. “We zoeken ook iets cultureel-artistieks om de site een toeristisch potentieel te geven,” aldus Verhellen. “Daarvoor praten we met enkele federale culturele instellingen.”

Onder de woonzone moet een parkeergarage komen van twee verdiepingen, goed voor 923 plaatsen. Op die manier kan de huidige zee van auto’s in het midden van de site verdwijnen.

Tegelijk wil de ontwikkelaar wel weer een andere een tijdelijke bovengrondse parking van 173 plaatsen aanleggen voor de al bestaande woningen. Die situatie zou echter maar maximaal vijf jaar mogen duren. Het vergunningsdossier is nog in te kijken tot 20 maart. Opmerkingen en bezwaren komen aan bod tijdens een overlegcommissie op 28 maart.

Vanhengel wil ook gemeentelijke Be Homepremie Minister van Financiën Guy Vanhengel (Open VLD) wil de Be Homepremie uitbreiden naar de lokale besturen.

De onroerende voorheffing op woningen vormt, via opcentiemen, een belangrijke bron van inkomsten voor de lokale besturen in het Brussels Gewest.

Omdat heel wat gemeenten in ademnood verkeren, verhogen ze stelselmatig de opcentiemen. Maar ze willen tegelijk ook hun eigen burgers ontzien. Zo heeft Schaarbeek een tijd geleden, na een forse belastingverhoging, een sociale compensatie ingevoerd. Wie in de gemeente woont, eigenaar is van één woning, die volledig betrekt en niet té veel verdient, kan die belastingverhoging terugkrijgen via een premie.

Het Brussels Gewest heeft sinds twee jaar een gelijkaardig systeem: Be Home. Die premie moet eveneens de belastingverhoging op woningen compenseren voor wie eigenaar is van één woning en in het Brussels Gewest woont. Het gaat om een premie van 120 euro. Het Brussels Gewest maakt gebruik van de Kruispuntbank om de eigenaars op te sporen. Zo moeten de eigenaars niet zelf een aanvraag

BRUZZ | VOORAAN

CRUCIALE ETAPPE VOOR TOEKOMST TOUR & TAXIS

indienen. Ze krijgen de premie automatisch. Vorig jaar zijn er 180.000 eigenaars geïdentificeerd.

Minister Vanhengel stelt nu voor om de lokale besturen die dat wensen, te laten aansluiten bij het Be Homesysteem. Schaarbeek zal als proefgemeente functioneren. Ook andere gemeenten tonen al interesse.

De voordelen van het dubbel spoor gewest-gemeente zijn legio: een geharmoniseerd systeem voor het hele gewest, minder administratieve lasten voor de gemeenten, een soepele dienstverlening aan de bevolking en een versterking van het beleid van het Brussels Gewest voor het behoud van de middenklasse in de stad. SVG 28 FEBRUARI 2018

I

7

8

I

28 FEBRUARI 2018

BRUZZ | DE WEEK

In beeld

De stofzuiger en de Sahel Het is halfacht vrijdagochtend 23 februari in Brussel. Een eenzame man stofzuigt het tapijt van de enorme inkomhal van Het Ei van Van Rompuy, het lijkt wel een nieuwe versie van David tegen Goliath. Tien uur later heeft de Franse president Emmanuel Macron een privĂŠonderonsje met de president van MauretaniĂŤ Mohamed Ould Abdel Aziz. Vlak voor de Europese top zaten meer dan dertig staatshoofden en regeringsleiders in Brussel samen met hun ambtsgenoten uit vijf Sahellanden.

BELGA

28 FEBRUARI 2018

I

9

De week

Terugblik op het nieuws

Tunnellucht

Brucargo

7.455

De ventilatieschachten van de Leopold II-tunnel, die vervuilde lucht uit de tunnel in het Elisabethpark blazen, gaan na de renovatie van de tunnel definitief dicht. Dat herbevestigt Mobiliteitsminister Pascal Smet (SP.A) in het parlement op een vraag van Bruno De Lille (Groen). De lucht zal gefilterd aan de in- en uitritten naar buiten komen.

Op Brucargo, de vrachtzijde van Brussels Airport, wordt een nieuw gebouw van pakjesbedrijf DHL Express ingehuldigd. Goed voor 200 nieuwe jobs. In de nieuwe hub, waarin tot 42.000 pakjes per uur kunnen worden verwerkt, werken 1.200 mensen.

In 2017 verkregen 7.455 gezinnen in Brussel verlaagde registratierechten bij de aankoop van een privéwoning.

De maatregel van Begrotingsminister Guy Vanhengel (Open VLD) kwam er in de plaats van de woonbonus.

BRUZZ | DE WEEK

POLITIE ETTERBEEK DWINGT DAKLOZEN NAAR OPVANG

‘Niet onwettig, maar moet uitzondering blijven’ Daklozen in deze extreme koude naar de opvang sturen, is volgens mensenrechtenspecialist Luc Walleyn niet onwettig. Maar het moet een uitzonderingsmaatregel blijven. — BETTINA HUBO

S

ommige daklozen verkiezen, zelfs in de winter, de straat boven een bed in een opvangcentrum. De redenen hiervoor zijn divers.

Sommigen hebben zodanig veel psychische problemen dat het zelfs niet in hen opkomt om naar de opvang te gaan. Anderen zijn bang om hun vaste plekje op straat kwijt te spelen. Nog anderen kunnen niet tegen de regels die in de winteropvang gelden, niet roken en geen alcohol bijvoorbeeld, of nog, geen honden. Ze hebben ook veel moeite met het gebrek aan privacy en aan veiligheid. In de daklozencentra liggen ze immers op een slaapzaal, samen met andere daklozen van wie sommigen kampen met zware verslavings- of psychiatrische problemen.

De barre winterkoude drijft de meeste daklozen uiteindelijk toch naar de opvangcentra. Maar er is een harde kern die ook als het vriest dat het kraakt, op straat blijft. Dat is

10

“Als iemand dreigt te sterven op straat, moet de overheid tussenbeide komen,” zegt advocaat Luc Walleyn.

I

28 FEBRUARI 2018

ook nu, met de huidige siberische temperaturen, het geval.

Daarom nam de burgemeester van Etterbeek, Vincent De Wolf (MR), afgelopen weekend een opzienbarende maatregel: de daklozen moeten verplicht naar de opvang.

Wie niet wil, wordt door de politie administratief aangehouden. “Om hen tegen hun eigen wil te beschermen,” aldus de burgemeester, die hiervoor een politieverordening uitvaardigde. Het is de bedoeling dat daklozen overgebracht worden naar een verwarmd huis van de gemeente, waar ze door een arts worden onderzocht. Als die bepaalt dat ze een gevaar lopen, moeten ze tot de ochtend in het gemeentelijke lokaal blijven. De politieverordening, die van kracht blijft tot 8 maart, geldt immers alleen tussen acht uur ‘s avonds en zeven uur ‘s ochtends.

INDIVIDUELE VRIJHEID Ook de stad Brussel en enkele andere Brusselse gemeenten willen

daklozen dwingen om in de winteropvang te slapen, maar ze gaan niet zo ver als Etterbeek. Er komen geen administratieve aanhoudingen, maar de politie kan wel ingeschakeld worden als de stadswachten of sociale werkers de daklozen niet kunnen overtuigen om naar de opvang te gaan.

Maar kan dat zomaar, daklozen verplichten om de straat te verruilen voor een opvangcentrum?

“In principe heeft iedereen het recht op individuele vrijheid,” zegt advocaat Luc Walleyn, gespecialiseerd in mensenrechten. “Niemand mag opgesloten worden tegen zijn wil en op willekeurige wijze.” Dat kan volgens de advocaat alleen als

er een absolute noodzaak is, en ook een wettelijke grondslag. “Die is hier aanwezig: de burgemeester heeft de verplichting de openbare orde te handhaven en de burger te beschermen. Als iemand dreigt te sterven op straat, moet de overheid tussenbeide komen. Iemand die doodvriest, is een verstoring van de openbare orde, net als iemand die ermee dreigt zelfmoord te plegen.”

Maar een dergelijke maatregel moet wel goed gekaderd en gemonitord worden, zegt Walleyn. “Een persoon die volgens de arts geen gevaar loopt, toch vasthouden, zou misbruik zijn. Het kan niet dat deze maatregel gebruikt wordt om de straat te reinigen van daklozen.”

Cipiers

Bright Brussels

Magrittewijk

Een akkoord tussen Justitieminister Koen Geens (CD&V) en de cipiersbonden smoort de crisis die escaleerde. Tegen augustus moeten er 460 nieuwe cipiers aan het werk zijn in de Belgische gevangenissen. Voor de huidige cipiers komen er meer promotiekansen.

Bright Brussels, het Brusselse lichtfestival, lokt van donderdag- tot zondagavond meer dan 120.000 bezoekers. Er zijn in totaal elf lichtinstallaties te zien op deze tweede editie.

De gemeente Jette krijgt van het gewest bijna 15 miljoen euro om de Magrittewijk op te waarderen. Burgemeester Hervé Doyen (CDH) zal het geld investeren in bepaalde delen van de wijk om die uit hun isolement te halen.

De Franstaligen kunnen de benoeming van Nederlandstalige ministers weigeren BRUZZ | DE WEEK

BRUSSELS PARLEMENTSLID ALAIN MARON (ECOLO) wil zeker niet regeren met N-VA (in La Libre Belgique).

Cartoon Wauter Mannaert

© PHOTONEWS

Een algemeen verbod op overnachten op straat kan voor Walleyn niet door de beugel. “Het zou ons terugvoeren naar de tijd van de landloperswet, toen dak- en thuislozen systematisch opgepakt werden en opgesloten in een landloperskolonie.”

Bovendien is het vandaag de dag moeilijk te handhaven. “Als je mensen zonder slaapplek wegjaagt, los je het daklozenprobleem niet op.

Je stuurt ze naar de buren.”

Voor Walleyn moet zo’n verbod altijd uitzonderlijk zijn. “Tijdelijk of gebonden aan een plek, een historische site bijvoorbeeld, of aan personen. Je kan verbieden dat kinderen op straat slapen.”

28 FEBRUARI 2018

I

11

Spreektijd

BRUZZ | DE VERHALEN

Philippe Moureaux

‘Ik had de armen van Molenbeek meer moeten spreiden’ 12

I

28 FEBRUARI 2018

Het Gial-schandaal zal nazinderen tot aan de verkiezingen. En hij herinnert zich nog goed hoe het aantal hoofddoeken in zijn gemeente in korte tijd toenam.

Philippe Moureaux mag voor velen de baarlijke duivel zijn, hij blijft een Brusselkenner met een uitgesproken mening.

“De MR is bang van de N-VA in Brussel.”

D

at zijn gezondheid niet brillante is, waarschuwt hij aan de telefoon. Philippe Moureaux (78) lijdt aan een ongeneeslijke kanker en heeft er net weer een chemobeurt op zitten. Als hij de deur van zijn bescheiden appartement in hoog-Molenbeek – krap keukentje, krappe werkkamer – opent, blijkt hij echter fitter dan verwacht.

Moureaux is wat je een man met een staat van dienst noemt. Hoogleraar, minister in een pak federale regeringen, lange tijd Brussels PS-voorzitter en twintig jaar burgemeester van zijn Molenbeek. Bourgmaître, zegt hij zelf consequent. Een oude variante op bourgmestre, die wel past bij de politicus die jarenlang de onbetwiste patron was in Molenbeek.

“Mijn opvolgster wijst na zes jaar nog steeds naar mij.”

Dat u kanker hebt is geweten, maar hoe stelt u het eigenlijk?

PHILIPPE MOUREAUX: Ik krijg nu voor

de tweede keer chemotherapie en ben daar erg vermoeid door. Hopelijk kunnen ze het nog een tijdje rekken. Ik zit zo’n beetje op de dodengang bij de terdoodveroordeelden (lachje).

Hoe brengt u uw dagen door?

haalt er een handgeschreven tekst uit).

Een nota die ik geschreven heb net na de crisis met Boudewijn die de abortuswet niet wou ondertekenen. Ik wist niet meer dat die bestond en het is een veel nauwkeurigere weergave van de feiten dan wat er tot nog toe is over verteld (kijkt liefdevol naar het document). Dit wil ik graag laten publiceren. Verder speel ik nog wat spelletjes op mijn computer. Patience en zo.

Het nieuws volgt u wel nog?

MOUREAUX: Jazeker. Dat is een dagelijks ritueel: ik bekijk de websites van de RTBF, Le Soir, La Libre, de Franse nieuwssites op mijn tablet. Ik vergelijk die met wat ik op Russische websites vind. De verschillen tussen westerse en Russische berichtgeving zijn vaak boeiend. De Russen zijn in veel gevallen sneller met nieuws over internationale evenementen.

In Brussel werd dat nieuws de voorbije dagen gedomineerd door een nieuw schandaal, bij de vzw Gial. Het gaat opnieuw om een PS-verantwoordelijkheid, het is opnieuw bij de stad Brussel.

Wat is daar eigenlijk aan de hand?

MOUREAUX: Men dacht bij de stad dat alles zomaar kon. Ik herinner me dat ik als voorzitter van de Brusselse PS ook altijd moeite had om vat te krijgen op de stad Brussel. Om eerlijk te zijn: ik vermoedde wel dat er iets niet pluis was met al hun structuren. Maar ik had nooit gedacht dat Yvan Mayeur er

▲

MOUREAUX: Door veel te lezen en af en toe wat te werken. Bij het opruimen van persoonlijke spullen stoot ik af en toe nog op pareltjes (diept een versleten kartonnen kaftje met opschrift ‘Article 82’ op uit een klaarliggende map en

BRUZZ | DE VERHALEN

— KRIS HENDRICKX, FOTO’S SASKIA VANDERSTICHELE

28 FEBRUARI 2018

I

13

Philippe Moureaux

▲

middenin zou zitten. Je suis tombé de très haut quand j’ai entendu ça. Toen hij burgemeester werd, heb ik er nog bij hem op aangedrongen om wat orde op zaken te stellen. De laatste jaren waren de relaties wat bekoeld, omdat ik vond dat hij erg zelfingenomen werd. En toen het Samusocial-schandaal uitbrak, is hij steeds dieper weggezakt. Had hij zijn stommiteit toegegeven en het geld terugbetaald, dan was er aanzienlijke schade geweest, maar niet zo erg als nu. Het dieptepunt was toen hij uitlegde dat het helemaal niet zoveel was, die tienduizenden euro’s die hij extra verdiende voor een armoedeorganisatie. Pas op, Mayeur had zijn kwaliteiten en heeft heel veel gedaan voor het OCMW.

Dit komt dan nog eens vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen.

BRUZZ | DE VERHALEN

MOUREAUX: Ik vrees dat die twee affaires een zeer negatief effect zullen hebben. Weet u, in de politiek kan je een stommiteit begaan. Als je dan meteen maatregelen neemt, zal het gewicht van die blunder met de tijd verminderen. Tenzij je hervalt.

En dit is een zeer ernstige vorm van hervallen. (Verheft zijn stem op theatrale wijze) Álles komt daardoor opnieuw naar boven. Ik heb ook mijn brood goed verdiend als minister en burgemeester. Maar die nood om allerlei voordelen op te stapelen kan ik niet begrijpen.

U zegt dat u geen grip kreeg op de PS-afdeling van de stad. Een beetje een afspiegeling van de conflicten tussen de gewestregering en het stadsbestuur dus? Stad en gewest lijken vaak concurrenten van elkaar.

MOUREAUX: Ja. Charles Picqué (zijn partijgenoot die negentien jaar minister-president van het gewest was, red.) en ik hadden het er vaak over. ‘Charles, zou je niet iets doen aan die situatie in Brussel-Stad?’

‘Oh, maar Philippe, ik dacht dat dat meer iets voor jou was als Brussels PS-voorzitter.’ Uiteindelijk ontbrak het ons aan de juiste hefbomen, terwijl de stad die net wel had. Zodra je dingen probeerde te veranderen, merkte je ook dat de stad een heel goed netwerk had.

Samen met wijlen Jean-Luc Dehaene bent u een van de architecten van de huidige Brusselse instellingen. Een maand geleden stelde Ecolo-voorzitster Zakia Khattabi voor om die struc14

I

28 FEBRUARI 2018

tuur grondig te hervormen. U reageerde afwijzend en wees vooral op de complicaties. Moet er dan niets veranderen?

MOUREAUX: Voor ik daarop antwoord

even deze anekdote: in het vorige Brusselse regeerakkoord hebben we iets vastgelegd dat relatief eenvoudig is: de grenzen van de gemeenten aanpassen op plekken waar ze onlogisch zijn. Zelfs zo’n maatregel waarover een akkoord was, bleek uiteindelijk te ingewikkeld om uit te voeren wegens allerlei knelpunten.

Om maar te zeggen dat mooie ideeën snel vastlopen.

Oké, maar toch: wat moet nog anders? Ook aan Franstalige kant wordt vandaag meer gediscussieerd over een hervorming van Brussel.

MOUREAUX: Alles wat met het verkeer te maken heeft, hoort voor mij bij het gewest. Als er een ongeval in een tunnel gebeurt, moet nu eerst uitgedokterd worden welke politiezone verantwoordelijk is. Dat is absurd. Veiligheid is nog zoiets, dat nu al gedeeltelijk naar het gewest is gegaan. Ik was een van de eerste Franstaligen die voor meer veiligheid op het gewestniveau heeft gepleit toen we nog een mogelijke PS-N-VA-coalitie voorbereidden op federaal niveau. Weet u wie niet mee wou? De N-VA.

Moeten de gemeenten niet op de schop? Het nabijheidsniveau kan je met arrondissementen ook garanderen.

MOUREAUX: Neen, gemeenten hebben wel degelijk zin als je die nabijheid van het beleid ernstig neemt. En er is ook de factor democratie. Op het gewestniveau is dat aspect vertekend omdat je taalgaranties hebt (een Nederlandstalig parlementslid kan met veel minder stemmen verkozen raken. En in de gewestregering is een soort evenwicht tussen de twee taalgroepen vastgelegd, red.). Ik heb dat systeem zelf mee bedacht, dus ben ik er ook voor. Maar in de gemeenten is een stem nog een stem. Tweetalige lijsten bij het gewest toelaten, dát lijkt me een goed idee. Ook de SP.A ging daarmee akkoord, maar het is er niet van gekomen.

Het is interessant om te zien hoe de sfeer tussen Nederlandstaligen en Franstaligen de voorbije decennia is omgeslagen in België. Vlaanderen is geradicaliseerd, met de komst van de

PHILIPPE MOUREAU Geboren in 1939 als zoon van de liberale minister Charles Moureaux Historicus en hoogleraar aan de ULB Federaal minister in verschillende regeringen tussen 1980 en 1993 Twee keer minister-president van de Franse Gemeenschap in de jaren 1980 Kamerlid 1981-1995 en senator 1999-2014 Voorzitter van de Brusselse PS-federatie tot 2010 Burgemeester van Molenbeek 1992-2012 Ex-man van PS-politica Françoise Dupuis Vader van onder anderen Catherine Moureaux, huidig PS-lijsttrekster in Molenbeek Getrouwd met Latifa Benaicha sinds 2010

N-VA. Tegelijk is er ook een soort communautaire rust ontstaan, in Brussel bijvoorbeeld. Als burgemeester merkte ik al dat veel Vlamingen hier willen komen werken omdat het zo’n meertalige stad is. En ook aan Franstalige zijde is iets veranderd.

Toen ik in de politiek stapte (in 1980, red.) was de grote massa van Franssprekende Brusselaars van Waalse komaf of waren het Vlamingen die verfranst waren. Vandaag komen die bewoners vaak uit andere landen, zoals Marokko. Het Frans domineert nog steeds, maar de sprekers zijn geen franskiljons meer.

Dat heeft zeker druk van de ketel genomen. En nu het beter gaat, spreekt men ervan om de N-VA in de Brusselse regering op te nemen …

gededouaneerd, het taboe op de partij bij Franstaligen is daardoor verdwenen. De MR heeft het beleid van Theo Francken goedgekeurd en zorgt er daardoor voor dat Franstalige Brusselaars die angst hebben voor migranten zich tot de N-VA aangetrokken voelen. Voordien was er nog een soort van morele rem, die is weg.

Het gevolg is dat de MR moet vrezen dat haar kiezers in Brussel naar de N-VA overlopen. Door te zeggen dat ze in Brussel met de N-VA willen samenwerken hoopt de MR dat die kiezers gewoon bij hen blijven.

Maar wat spreekt tegen een Brusselse regering met de N-VA?

U staat, geloof ik, op het punt om dat te doen.

MOUREAUX: De partij haat het Brusselse model en wil alles wat de gemeenten doen zoveel mogelijk reduceren. Met de N-VA zou je hier voortdurend toestanden à la Francken krijgen. Ze kunnen flink wat schade aanrichten, onder meer op het vlak van de budgetten die van het gewest naar de gemeenten gaan.

De N-VA denkt maar aan een ding: zoveel mogelijk macht bij de gemeenschappen. Het zou een nachtmerrie worden.

MOUREAUX: Door samen met die partij in een regering te stappen heeft de MR de N-VA steeds meer

Jihadi’s en terroristen kwamen de voorbije jaren heel vaak uit Molen-

Didier Reynders liet inderdaad weten dat hij best met de N-VA wil regeren in Brussel. Wat is daar mis mee?

MOUREAUX: De MR! Gelooft u een woord van wat ze daar zeggen over de N-VA? Hebt u goed ontcijferd wat de partij eigenlijk zegt?

het erg handig gespeeld. Als het fout ging, was het meestal de fout van haar schepenen of van mij, ook voor dingen die deze bestuursperiode gebeurden.

Als het goed ging, stak ze die pluim zelf op haar hoed.

Waar bent u het meest trots op als burgemeester?

Is die vermenging niet eerder een droom van twintig jaar geleden? De voorbije decennia was er toch vooral een terugplooien op de eigen cultuur, zeker voor de moslims?

MOUREAUX: Dat fenomeen was reëel, ja.

Maar vergeet niet dat dat de vrijere en breeddenkende moslims niet direct in de kijker lopen …

beek. U bent daarvoor met de vinger gewezen. Natuurlijk bent u niet voor alles verantwoordelijk wat gebeurd is, maar zijn er dingen waar u spijt van hebt in dat verband?

trouwens geen illusies maken. Ze zijn er nog altijd, hoor ik uit goede bron.

Alleen kunnen ze niet meer naar Syrië en blijven ze onder de radar.

MOUREAUX: Die zijn er. Maar op een andere manier dan men misschien verwacht. Ik wou dat ik erin geslaagd was om de arme bevolking in mijn gemeente meer te spreiden. Dat is me niet gelukt.

De concentratie die je nu ziet (in oud-Molenbeek, red.) leidt tot een soort collectieve wanhoop bij een bepaalde groep, tot een sociaal weefsel met grote gaten en met weinig rolmodellen. De reden waarom dat niet gelukt is? Door massieve tegenkanting van de liberalen, die niet wilden dat er ook sociale woningen kwamen in Hoog-Molenbeek. Rechts heeft daar een zeer opmerkelijke houding over: ‘Armoede mag je niet concentreren’ is hun algemeen devies, en als je dan wil verspreiden, dan blijkt dat het niet in de betere buurten mag. Er werd echt een soort paniekbeweging georganiseerd over de criminaliteit die naar die betere wijken zou komen. Ik had daar voet bij stuk moeten houden. Dat steekt nog.

Over die kleine groep van jongeren die verloren lopen, moet u zich

Neemt u er even uw kristallen bol voor de gemeenteraadsverkiezingen bij. Wat verwacht u in uw eigen gemeente en daarbuiten?

MOUREAUX: Dat is moeilijk. De algemene regel is dat de nationale actualiteit de resultaten van de vorige verkiezingen met twee à drie procent beïnvloedt, naar boven of naar beneden. Maar door de schandalen in de stad Brussel, die veel dichterbij liggen, zouden we weleens een heel ander resultaat kunnen krijgen.

Bovendien hebben verschillende formaties bij de stad kopstukken verloren: behalve Mayeur verdwenen ook Joëlle Milquet en Hamza Fassi-Fihri bij CDH, Marie Nagy bij Ecolo, Marion Lemesre bij de MR. MOUREAUX: Ja, dat maakt het er erg delicaat om de kaarten te lezen. In mijn eigen gemeente blijft de PS populair in de volkswijken. Hopelijk zet mijn dochter (lijsttrekster Catherine Moureaux, red.) daar een goed resultaat neer.

Burgemeester Schepmans zal het volgens mij niet slecht doen. Ze heeft

“Ik herinner me dat ik als voorzitter van de Brusselse PS ook altijd moeite had om vat te krijgen op de stad Brussel” PHILIPPE MOUREAUX OUD-BURGEMEESTER MOLENBEEK

… en vaak verhuizen uit hun geboortewijken, zoals Doug Saunders schetste in ‘Arrival City’.

BRUZZ | DE VERHALEN

MOUREAUX: Op het Huis van de Culturen. Met de nadruk op het meervoud. Dat paste in de logica van diversificatie die ik wou stimuleren in mijn gemeente. Er gingen stemmen op voor een huis van de Marokkaanse cultuur, een van de Franse cultuur ... Ik wou een plek waar mensen van verschillende origine elkaar ontmoeten. Op de lange duur is dat hoe dan ook de toekomst: vermenging.

MOUREAUX: Inderdaad. Over dat terugplooien wil ik trouwens nog dit kwijt: wist u dat ik het aantal hoofddoeken in de gemeente in twee tot drie weken heb zien vermenigvuldigen? Dat was in 1996, toen Nabela Benaïssa, de zus van de vermoorde Loubna, op televisie was gekomen. Ze droeg een hoofddoek, sprak een prachtig Frans en werd door alle media als perfect voorbeeld van integratie voorgesteld.

De voorbije maanden stormde het politiek over de Soedankwestie. Hoe beoordeelt u het migratiebeleid van de federale regering en Theo Francken?

MOUREAUX: Ik ben geen koorknaap. Ik besef best wel dat je ook middelen nodig hebt om migratie te beperken.

Het probleem ontstaat als je jezelf daarover op de borst gaat kloppen. Of als je mensen gaat terugsturen naar landen als Soedan, waarvan de president gezocht wordt als oorlogsmisdadiger. Op verbaal vlak gaat de N-VA zelfs verder dan het migratiebeleid dat ze voert, om toch maar de stemmen van Vlaams Belangkiezers niet te verliezen. Maar zo worden wel antimigratiegevoelens in de bevolking aangewakkerd.

28 FEBRUARI 2018

I

15

Reportage

BRUZZ | DE VERHALEN

‘Ze zoeken vooral aandacht’

Jongeren die agenten met stenen bekogelen, politieen zelfs brandweerwagens aanvallen. Afgaand op die berichten lijkt het hier wel de Far West, met een politiemacht zonder tanden, het uniform als mikpunt van spot. Heeft de politie nog autoriteit?

BRUZZ volgde drie dagen de politie van de niet zo verre zone West, en zag dat het nog meeviel.

— BRAM VANRENTERGHEM, ILLUSTRATIE CHARLOTTE VAN HACHT 16

I

28 FEBRUARI 2018

W

e krijgen een missie van een moeder. Haar zoon is op zijn broers en zussen beginnen te slaan. Van de Heyvaertwijk, waar we voor een onvindbaar messengevecht zijn, scheuren we naar Jette. Bij aankomst staat de hele familie op het brede voetpad. Als de zoon de agenten in de gaten krijgt, begint hij te gillen en te schelden. Hij staat achter zijn zus en zijn moeder en noemt hen vuile klootzakken. Dat laten de agenten, behalve een paar ho’s en hé’s, gewoon gebeuren. In plaats van te reageren,

agent. Die uitleg zal ik nog vaak horen.

‘Hen’, dat zijn jongeren van Marokkaanse origine.

‘Hen’, dat is ook het groepje waar we aan het Edmond Machtensstadion op botsen. Vijf jongens met bontkragen en het haar strak opzij, hangen er in een Corsa, de deuren wijd open.

“Papieren, alstublieft.” Geroutineerd geven de kerels hun identiteitskaart, terwijl ze in de auto moeten blijven zitten.

Het is zonnig en er kwam geen rook uit de auto. Ik vraag de agenten wat ze verkeerd

deden. “Ze rijden niet, maar staan hier gewoon.

Tijdens de schooluren,” zegt agent Mathias, uit Waterloo. “Dit is een plek waar veel kinderen komen, maar waar ook drugs gedeald of gebruikt worden. Nu zitten ze in het systeem, en als ze iets van plan waren, dan houden ze zich gedeisd.”

De hele controle duurt tien minuten, waarna de jongens – sportinstructeurs, zo blijkt – op hun gemakje het stadion binnengaan.

“De meeste jongeren hier zijn dat gewoon,” verklaart Jonathan. Ik zeg nog nooit gecontro28 FEBRUARI 2018

▲

snellen ze naar binnen. De jongen laten ze ongemoeid.

“Eerst zicht krijgen op de situatie,” zeggen ze achteraf. “Wie weet zijn er echte slachtoffers.”

Dat blijkt niet het geval. De moeder en zussen verontschuldigen zich honderduit, maar dienen geen klacht in. De jongen is intussen bij zijn buurvrouw – ook een familielid – binnengeglipt, buiten het bereik van de agenten. Die meteen vertrekken.

“Alles wat openbare orde is, is slecht voor hen,” zegt Jonathan, een Nederlandstalige

BRUZZ | DE VERHALEN

Onze redacteur loopt drie dagen mee met de Molenbeekse politie

I

17

BRUZZ loopt drie dagen mee met de politie

▲

leerd te zijn. Hij glimlacht. En even later. “Twee van hen waren bij ons bekend voor feiten.”

Ook het duo agenten met wie ik de volgende dag meega, meent het met de controles. Aan de ingang van de blokken aan metrostation Ossegem, bijvoorbeeld, waar jongeren in de portieken voor overlast zorgen. Maar alle controles verlopen correct, speels bijna.

Zijn dit nu de baldadige Molenbeekse jongeren, zonder enig respect voor het uniform?

“Vroeger werden al eens eieren of blikjes naar ons gegooid,” zegt Greg. “Of bleven ze voor onze auto staan, om ons een beetje te intimideren.

Maar dat is veel verminderd de laatste vijf jaar.

Er is precies een andere generatie nu, een die minder stoer is.”

GEDEELD TERRITORIUM

BRUZZ | DE VERHALEN

Het draait rond elven wanneer er uit de nachtwinkel recht tegenover het commissariaat veel lawaai komt. Een groepje van zeven nog jonge jongens staat half binnen, half buiten, met flessen in de hand. Een van hen is Jamel, een slungel van 14, die van de rechter na 20 uur niet meer buiten mag.

Als de twee agenten de identiteitskaarten willen, beginnen de jongeren wild door elkaar te roepen. Dat ze niks gedaan hebben, dat ze braaf zijn, dat ze de agenten toch niet meer beledigd hebben, de laatste maanden. De agenten kennen iedereen bij naam. Zelfs als uit het donkere Bonneviepark iemand de agenten iets toeroept, roept Greg luid: “Ayoud, nu moet je zwijgen,” wat hij uiteindelijk ook doet. “Wij kennen die mannen,” zegt Greg daar later over. “En we zijn correct. Zo verdienen we hun respect.”

Alle jongeren worden gefouilleerd, en weer begrijp ik niet goed waarom. Ze zien er dan ook zo onschuldig uit, deze moderne Kwik en Flupkes, nog maar eens onbedoeld in strijd met wijkagent 15.

“Vergis je niet,” zegt Greg. “Jamel heeft al in twee wagens ingebroken. Ook zijn maten staan bekend voor talloze sackjackings en kettingdiefstallen. En naar de agenten die na hun shift naar hun privéwagen stappen, gooien ze soms stenen.” Geen gewone kwajongens dus.

Wat ook later diezelfde avond blijkt.

VAARTKAPOENEN Maar eerst leggen we nog tweemaal een feestzaal vol gespierde Roemenen stil wegens nachtlawaai, brengen we een SKZ (skele zatte) naar huis, vinden we een gestolen chihuahua en schrapen we het schroot van de baan van een auto met Franse nummerplaat, die iets te zwierig de uitgang van de Leopold II-tunnel nam. “Wat doe je hier?” vraagt Greg aan de ongedeerde chauffeur.

“Neuken?” De jongen knikt. De Aarschotstraat, bekend tot in Rijsel.

Net als we even uitblazen bij een koffie, 18

I

28 FEBRUARI 2018

“Er is precies een andere generatie nu, een die minder stoer is” GREG POLITIEAGENT

“De thuissituatie van die mannen is vaak niet om jaloers op te zijn” MARTIJN POLITIEAGENT

krijgen we een nieuwe missie: de kassa van de Vaartkapoen is gestolen. Vier van de zes patrouillewagens zijn al op weg, op zoek naar de daders die nauwkeurig beschreven werden.

Amper vijf minuten later vinden we ze, in een snackbar in de Dansaertstraat. En jawel, het zijn Jamel en zijn trawanten. Ze ontkennen in alle toonaarden, maar mogen toch mee naar het politiekantoor.

In de kerkers van het commissariaat worden vingerafdrukken gezet, foto’s genomen en wordt er vooral heel veel geschreeuwd, ook door de agenten. “Ferme ta gueule!” “Ja, maar daarnet vroeg je mij nog antwoorden!” “Zwijg, zeg ik!”

Dat soort discussies. De jongens doen denken aan die leerlingen die de aandacht van de juffrouw trekken door de klas op stelten te zetten. Maar dan beschonkener.

“Ben je nieuw hier?” vraagt Jamel, in de veronderstelling dat ik agent ben. Nog voor ik kan antwoorden grijnst hij, en zegt: “Welkom in Molenbeek.” Een politieman leidt hem weg, naar het cellenblok, waar hij met drie anderen een nachtje mag brommen. Het feestje daar houdt nog een hele tijd aan.

VAN KWAAD NAAR ERGER Dag drie is de dag van de overvallen. Op een apotheek in hoog-Molenbeek (‘Het was lang geleden’) en een krantenwinkel aan Belgica (‘Al voor de vierde keer’). Ik ben nu mee met hoofdinspecteur Martijn en Bernard, beter bekend als Beire.

Bij het bekijken van de videobeelden in de krantenwinkel herkent Martijn meteen een voortvluchtige, ook al is hij bedekt met een sjaal

PAUL VERHAEGHE

‘Gepast straffen is cruciaal’ Wat zegt dit alles over het gezag van meneer agent? We leggen onze bevindingen voor aan Paul Verhaeghe, hoogleraar psychologie aan de UGent, en auteur van het boek Autoriteit.

D

at jongeren agenten beledigen of belagen is zeker niet beperkt tot die bepaalde wijken, of tot de politie. Ook bijvoorbeeld leerkrachten lager onderwijs krijgen daar in centrumsteden mee te maken. Het is een uitvergroting van een veel breder fenomeen, dat al lang bezig is.”

“Ik heb die kanteling meegemaakt. Vroeger was men heel onderdanig, een professor sprak je bijvoorbeeld niet aan.

Na mei ‘68 was dat helemaal anders, en was autoriteit plots verdacht.”

“Het was het orgelpunt van een proces dat al vijfhonderd jaar bezig is, een afscheid van het vader-weet- het-betermodel, door de sterke sociale mobiliteit, het verdwijnen van religie, de emancipatie van de

vrouw, de stijging van het algemene opleidingsniveau.

Daardoor is ook de klassieke autoriteit van de agenten verminderd. Het is niet langer vanzelfsprekend dat men naar je luistert omdat je een uniform aanhebt.”

FRUSTRATIE Niet dat dat het einde van de autoriteit betekent. “Autoriteit of gezag betekent vrijwillige onderwerping, het is de aanvaarde macht van bijvoorbeeld een leerkracht, of agent.

Maar die macht moet ook afdwingbaar zijn, voor de vijf procent die zich er niet aan houdt.

Als er geen gevolg wordt gegeven aan een overtreding, ondergraaft men die autoriteit.”

“Ik begrijp heel goed de frustratie van agenten die keer op keer

dezelfde jongeren moeten oppakken. Niet straffen is dom. Dat heeft niks met repressie te maken, maar alles met elementaire psychologie. Een straf moet zo kort mogelijk na de overtreding, in proportie en herstelgericht.

De jongens die de krantenwinkel hebben overvallen, zouden dan bijvoorbeeld de schade kunnen herstellen, en indien mogelijk zelfs een tijd meewerken in de krantenwinkel.”

“Gepast straffen is cruciaal willen we voorkomen dat die jongens die de kassa van de Vaartkapoen hebben gestolen, morgen gewapende overvallen plegen. Dat, en iets doen aan de verveling van die jongeren. Daar komen ongelukken van.

Verveling is – en ik gebruik dat woord niet graag – existentieel.

Iets betekenen, iets te doen hebben. Daar draait het om.” BVR

BRUZZ | DE VERHALEN

en een muts. Op het commissariaat legt hij de beelden van de bewakingscamera naast die in zijn databestand, en hij is formeel.

Hij scrolt door zijn fiche, een paginalange lijst van diefstallen met geweld en veroordelingen, en zelfs twee keer een celstraf, ook al is hij nog maar 20. De persoon die in de krantenwinkel door klanten overmeesterd werd, heeft een even lange lijst van criminele feiten.

“De maatschappij moet beschermd worden tegen zulke mensen,” zegt Martijn. “Daar kan niks goeds meer van komen.” Even later: “Hiér had men moeten ingrijpen,” en hij wijst op de laatste regel, de eerste keer dat de voortvluchtige met de politie in aanraking kwam: van huis weggelopen. “De thuissituatie van die mannen is vaak niet om jaloers op te zijn.”

Bij hem thuis langsgaan, dat is exact wat we zullen doen. “Daar is geen huiszoekingsbevel voor nodig omdat het om een ontdekking op heterdaad gaat,” zegt Beire. De jongens van de antibanditismebrigade gaan mee, nog bredere reuzen in burger gekleed en met anonieme zwarte wagens. Ze hebben een koevoet en een gereedschapskistje mee, dat ze echter niet nodig hebben, want de deur gaat open.

Even denk ik dat het de voorvluchtige zelf is, maar het is zijn jongere broer – twee druppels water. Kalm laat hij de agenten binnen. Pas nadat ze elke kamer gezien hebben, gaan de pistolen weer de holsters in.

Het appartement, een duplex, voelt benauwd aan, alsof er al dagen niet gelucht is.

Boven liggen vier lege matrassen tegen elkaar, een dubbele voor zijn zusjes en drie enkele voor de jongens. De kleerkast van de voortvluchtige wordt oppervlakkig doorzocht, en dan zijn we weer weg. De jongen groet ons nog, gelaten, alsof hij dit gewoon is.

“Niet dat we hem hier verwacht hadden,” zegt Beire, “maar nu weten we toch al een beetje hoe het er vanbinnen uitziet, voor als we hier nog eens moeten binnenvallen.”

De drie dagen observatie zitten erop en buiten wat mediterrane show, heb ik geen haat of echte agressie jegens de agenten gezien.

Toch verzekeren verschillende agenten me twee dingen: dat je nooit weet wanneer het de volgende keer uitbarst, en dat jongeren wel degelijk nog altijd met stenen gooien naar agenten, op weg naar hun eigen wagen.

STEENTJES Een zonnige vrijdag. Op amper honderd meter van het commissariaat staat een bendetje van acht, van wie ik er een herken van in de cel. Of zij soms met steentjes gooien naar de politie.

“Wij? Helemaal niet,” klinkt het vrij vriendelijk.

Hoe de jongeren dan tegenover de politie staan? Ze schudden het hoofd, hun gezicht vertrekt. “Niet onze vrienden,” zegt een jongen met een melksnor. “Ze slaan ons, zomaar, zonder reden. Kijk hier,” en ik krijg een foto te zien van een blauw oog, zonder meer.

Na nog wat aandringen, geeft een jongen met mist in de ogen toe met stenen gegooid te hebben. Waarom? “Uit haat,” zegt hij met overdreven zware stem. De groep barst in lachen uit. “Uit verveling dan?” wil ik weten.

“Wij vervelen ons niet,” zegt hij, “wij hebben dit.” En hij toont een fles met alcoholhoudende drank.

Jongens zijn het, en nog redelijk aardige jongens ook. Toch hebben de meesten al een handtas of een halsketting van iemand afgerukt, en ik denk aan wat Martijn zei: “Die gasten hangen daar maar wat rond, zitten zich de godganse dag te vervelen. Wanneer kunnen ze iets betekenen? Om ter zwaarst, dat is de enige manier.”

28 FEBRUARI 2018

I 19

Interview

Lode De Witte, gouverneur van Vlaams-Brabant

‘Hoge heren remmen de vooruitgang’ BRUZZ | DE VERHALEN

Alles is ‘too little, too late’. Provinciegouverneur Lode De Witte is scherp voor de gewestregeringen.

“Ze pakken onderwijs, huisvesting, mobiliteit veel te loom aan.” Aan het overleg tussen Vlaams-Brabant en Brussel zelf ligt het volgens hem niet. — JEAN-MARIE BINST, FOTO’S IVAN PUT

S

inds de splitsing van de provincie Brabant in 1995 ligt Brussel als de dooier van een spiegelei in Vlaams-Brabant. De smaken vermengen zich. Vanuit het provinciehuis in Leuven werkt Lode De Witte als gouverneur aan goede relaties. Voor de federale overheid waakt hij over de veiligheid. En hij heeft nog veel andere taken, onder meer door de va-et-vient van burgers van binnen en buiten de Rand, met gevolgen voor mobiliteit, wonen en werken. Dat stroomlijnen vereist overleg.

Heb ik het mis dat Brussel en Vlaams-Brabant bestuurlijk anders tegenover elkaar staan dan burgers uit beide regio’s?

20

I

28 FEBRUARI 2018

Hoe loopt het voor die twee regio’s met een andere culturele identiteit? Praten ze met elkaar?

DE WITTE: Soms doet men alsof er geen vormen

van overleg bestaan, zelfs alsof die nog moeten gecreëerd worden. Dat klopt niet. Er is altijd een sterk overleg geweest tussen Vlaams-Brabant en Brussel. Voor mobiliteit bijvoorbeeld. Voor de Vlaamse overheid coördineer ik de projecten van De Lijn. Wel, voor elke vergadering worden zowel De Lijn, de MIVB als Brussel Mobiliteit uitgenodigd.

Iedereen – en ik bedoel iedereen – is voor honderd procent vragende partij voor onder meer de verlenging van het tramnet tot op de luchthaven. Daarbij is het mogelijk om over alle technische en andere aspecten te overleggen.

Tot het moment dat het hogere politieke niveau er zich overbuigt. Dan klinkt het zo: we keuren dit niet goed zonder akkoord over een of andere heikele zaak. Daar sta je dan met alle neuzen in een richting.

De politiek legt dus het overleg tussen de regio’s plat?

DE WITTE: Denk vooral niet dat het is omdat de

ene niet met de andere wil spreken. Noch

omdat er onenigheid bestaat. En ook niet omdat er grote visieverschillen zijn - of we het nu over Vlaams-Brabant of Brussel hebben. Voor veel dossiers vat ik samen waar overleg gepleegd, geslaagd en afgerond is en ik zie één zekerheid: als zaken niet vooruitgaan of stilvallen, ligt het niet aan een gebrek aan overlegkanalen.

Een dossier dat op vele manieren positief is gegroeid, na samenspraak tussen Brusselse en Vlaamse instellingen, wordt plots totaal onmogelijk gemaakt door het te conditioneren.

Waaraan? Gewoon zonder verweer aan een ‘memorandum van overeenkomst’ (herenakkoord, red.) over een reeks problematieken tussen de Brusselse en Vlaamse regering. Met als gevolg: het komt er niet meer van.

Er zijn toch wel visies die haaks op elkaar staan?

DE WITTE: Sommige dossiers kennen tegenstrij-

dige visies. Over de ontwikkeling van grote winkelcentra of het Eurostadion bijvoorbeeld.

Ook in mobiliteit zijn er soms visieverschillen.

De provincie is sinds haar ruimtelijk structuurplan van 1997 geen voorstander van overstapparkings dicht bij de stad. Mensen rijden beter niet met de auto tot aan de grens van Brussel, om pas dan het openbaar vervoer te nemen. Het is beter om tot aan het eerste goed georganiseerde treinstation te rijden, of het nu Diest, Leuven, Mechelen of Aalst is.

Met parkings over of aan de gewestgrens worden de files in de grensstrook van Brussel

▲

LODE DE WITTE: De gewesten en gemeenschappen voeren hun eigen beleid sinds de staatshervormingen. Geen wonder dat Brussel en Vlaams-Brabant om institutionele en ook sociologische redenen uit elkaar zijn gegroeid.

Maar het is veeleer de Brusselse regering die haar eigen weg wou gaan, en een reeks zaken niet meer gezamenlijk wou doen. En, eerlijk toegegeven, Vlaams-Brabant was en is geen vragende partij meer.

Wel stemmen het aparte beleid en de realiteit – wat mensen doen – niet overeen.

Neem nu cultuur. Brusselaars gaan naar De Westrand in Dilbeek of het cultureel centrum in Strombeek-Bever. Omgekeerd gaan Randbewoners naar de KVS en de Ancienne

Belgique. Mensen lopen continu bij hun buur binnen. Op het vlak van ruimtelijk beleid blijkt alles nog meer verweven. Dat is de voorbije twintig jaar een moeizaam zoektocht gebleven.

BRUZZ | DE VERHALEN Lode De Witte in zijn kantoor: ”Er is veel inzet, en toch staan veel zaken stil.”

28 FEBRUARI 2018

I 21

Lode De Witte, gouverneur Vlaams-Brabant

▲

niet opgelost. Daar is wel een duidelijk verschil in visie. Daarom ontwikkelen we een nieuwe sneltram Willebroek-Londerzeel-Brussel, zodat mensen dat ogenschijnlijk korte traject – in kilometers, maar niet in tijd – niet langer met de auto blijven afleggen.

De stadsvlucht is nooit opgehouden. Veel Brusselaars trekken nog altijd naar de Rand. Een positieve zaak?

DE WITTE: Die tendens was er al in de jaren

BRUZZ | DE VERHALEN

zestig, al ging het om andere populaties. Maar het klopt: heel wat tweeverdieners uit Brussel trekken vandaag naar Vlaams-Brabant.

Waarom? Vlamingen ervaren de woningprijzen in Vlaanderen als te hoog, maar ze zijn nog hoger in Brussel. Het zijn dus de Brusselaars die bereid zijn die voor hen lagere prijzen in Vlaams-Brabant te betalen. Geen enkel bestuur kan of zal dirigeren wat mensen willen uitgeven of waar ze willen wonen. Dat kiezen ze zelf. We zijn geen stalinisten.

Het provinciebestuur Vlaams-Brabant besteedt al jaar en dag beduidend meer aan woonbeleid dan provincies als Antwerpen en Oost- en West-Vlaanderen. Wij promoten dat ook, net omdat we al zo lang geconfronteerd worden met de hoge woningprijzen in de Rand en verder. Daarom focussen we op betaalbare huisvesting. Dat gaat bijzonder moeizaam.

En ik beken, we zijn er zelf niet helemaal tevreden over. Het aantal sociale woningen ligt te laag, omdat de grondprijzen zo hoog zijn. De Vlaamse regering houdt voor de grondprijzen te weinig rekening met de mogelijkheden voor sociale huisvestingsmaatschappijen om te bouwen. Anderzijds heeft de Vlaamse regering op vraag van het provinciebestuur wel Vlabinvest in het leven geroepen, dat betaalbare woningen stimuleert.

Hoe wordt naar de instroom van anderstaligen vanuit Brussel naar uw provincie gekeken?

DE WITTE: In tegenstelling tot wat gepercipieerd

wordt, hebben de mensen die uit Brussel naar Vlaams-Brabant verhuizen meestal werk. Een groot aandeel zijn zelfs tweeverdieners. Het gaat niet om een arme populatie, wel om mensen met een andere culturele achtergrond. Wat maakt dat Vlaams-Brabant een veel diversere populatie heeft dan provincies die verder van Brussel liggen. Zo zijn er mensen met een klassieke immigratieachtergrond, maar ook mensen met een expat-achtergrond. Kijk maar naar de vele Britten, Duitsers en Nederlanders in de Rand. We proberen op die hele vermenging in te spelen.

Dan staat u voor uitdagingen.

DE WITTE: De uitdagingen zijn vooral betaalbaar-

heid van woningen, onderwijs, kinderopvang en de hele problematiek van integratie, Een goed voorbeeld op het vlak van integratie is het Lucht22

I

28 FEBRUARI 2018

“De politiek moet keuzes maken en meer investeren in mobiliteit, openbaar vervoer, onderwijs en sociale huisvesting” LODE DE WITTE GOUVERNEUR VLAAMS-BRABANT

havenhuis, een initiatief dat vanuit Vlaams-Brabant is gestart en waar Actiris vanuit Brussel volledig betrokken werd. Het Luchthavenhuis is een sluis tussen mensen die werk zoeken en het groeiende aanbod aan werk op de luchthaven van Zaventem. Het is een voorbeeld van alsmaar hechtere samenwerking tussen Brusselse en Vlaamse overheden sinds 2005.

Kinderen uit Brussel kiezen tegenwoordig steeds vaker voor een school in Vlaams-Brabant.

DE WITTE: We hebben in het onderwijs veel

investeringen gedaan voor betere begeleiding van anderstaligen die hier kwamen wonen en het Nederlands niet als moedertaal hebben. Zo zijn er al 120 leerkrachten extra aangesteld en misschien moeten we nog meer doen. Maar het volledige plaatje is veel ruimer: we moeten die nieuwkomers al van in de kinderopvang, bij de speelpleinwerking, de sportclubwerking en tot bij hun werkzoektocht begeleiden.

Maar we moeten hier niet negatief over doen.

Het gaat hier door de band om anderstaligen die zich openstellen voor het Nederlands als taal.

Dat was decennia geleden veel minder het geval.

Het voordeel is dat we drietalige burgers krijgen, waarmee je toekomstkansen creëert voor jongeren.

finalisering is nog lang niet in zicht. Ook voor het fietsnetwerk beweegt een en ander, maar het blijft too little, too late. Alles moet gewoon méér en sneller.

En kans op werk?

Is de geluidsoverlast van de luchthaven een onoplosbaar dossier?

DE WITTE: Deze verwevenheid is helemaal niet zo

Het geeft wel mobiliteitsdruk.

DE WITTE: Daarom hebben we altijd samen met

het Brussels Gewest voor het S-net rond Brussel (oorspronkelijk het Gewestelijk ExpresNet of GEN, red.) gepleit. Daarom zijn we pleitbezorger voor de luchthaventram, om de stijging van het aantal mensen uit Brussel dat op de luchthaven komt werken te stroomlijnen. Toch zal die groeiende mobiliteitsdruk blijven. Ik heb de ‘stijgende stilstand’ van het verkeer al in de jaren tachtig en negentig meegemaakt, en waar staan we nu? Om de zoveel tijd blijkt dat de ochtend- en avondspits een half uur langer duren. Dat soort problemen is inherent aan elk verdicht stedelijk netwerk in binnen- of buitenland. Daar moeten we mee aan de slag.

We doen te weinig voor het openbaar vervoer en de fiets. Dat is een feit.

DE WITTE: Het is een ongeziene patstelling van not in my backyard. Het beschouwt de burger in Vlaams-Brabant als een mindere van de Brusselaar. Waarom kunnen de lasten van Brussels Airport en de geluidshinder niet gedeeld worden? Weer een gevolg van een gewestregering die eigen regels oplegt aan een buur.

“Op het vlak van geluidsoverlast wordt de VlaamsBrabander als de mindere beschouwd van de Brusselaar” LODE DE WITTE GOUVERNEUR VLAAMS-BRABANT

Ik stel met iedereen vast dat al generaties regeringen hier werk van zouden maken.

DE WITTE: Ik zie en zeg het al vijftien jaar:

volgens de Europese statistieken was België toen in verhouding tot zijn bruto binnenlands product na Griekenland het land dat het minste investeerde in infrastructuur en mobiliteit.

Vandaag is die rangschikking nog niet veel veranderd. Met ons modern systeem en verdicht netwerk zouden we bij de vijf beste van Europa moeten zijn, maar we bengelen achteraan. Dat heeft alles te maken met politieke keuzes.

Vermits zowel voor Vlaams-Brabant als voor Brussel de mobiliteit een cruciaal probleem is, werken wij erg hard aan projecten. Maar een van de remmen is een gebrek aan bereidheid om in nieuwe projecten te investeren. En anderzijds worden projecten die goed evolueren plots on hold gezet. Niets is uitzichtloos, maar het is wel too little too late. Veel mobiliteitsoplossingen liggen op tafel. Het S-net staat vandaag verder dan tien jaar terug en nog verder dan twintig jaar terug, dat geef ik toe, maar de

LODE DE WITTE (63 jaar)

En hoe gaat uw provincie om met onveiligheid en criminaliteit, ‘de lasten vanuit Brussel’ zoals Louis Tobback ze noemt?

DE WITTE: Tegen de stad wonen biedt veel

voordelen, zoals voor onderwijs en werk. De nadelen van een grootstad neem je er dan bij.

Maar de vooruitgang inzake veiligheid is opmerkelijk. Overal in Vlaanderen en ook in Halle-Vilvoorde daalt het aantal inbraken gevoelig sinds 2014-2015. Dat is een goede evolutie. De woninginbraken verminderen, de carjackings dalen al sinds 2002-2003, de bank- en gewapende overvallen eveneens. Een deel heeft te maken met de samenwerking tussen de politiezones, voor opsporing en preventie. En verder vermoed ik dat het te maken heeft met maatschappelijke evoluties.

Criminelen vinden het wellicht interessanter om van achter een computer wat cybercriminaliteit te plegen dan de straat op te moeten voor een woning- of bankinbraak.

We zijn zeer tevreden dat er in Vlaams-Brabant een eigen openbaar ministerie is gekomen (tengevolge van de splitsing Brussel-Halle-Vilvoorde, red.). Het probleem blijft dat de staf-bezetting, zowel bij de procureur, de substituten als de magistraten, een stuk lager ligt dan in om het even welk ander arrondissement. Voor de federale politie in Halle-Vilvoorde is het niet beter gesteld.

In verband met de rechtbanken die in Brussel zijn gebleven, stel ik vast dat de burgemeesters van Halle-Vilvoorde al een paar keer gezegd hebben dat het tegen hen in werkt. Dat wordt materie voor een volgende staatshervorming.

Afkomstig uit Zwevegem, woont in Kessel-Lo

Kabinetschef en andere functies bij Louis Tobback (1988-1994)

Uit gezin van 15 kinderen, van Ivan De Witte, ceo Bekaert

Regeringscommissaris belast met de splitsing van het unitaire Brabant (1994)

Studeerde Rechten KU Leuven, 1977 Van SP.A-signatuur.

BRUZZ | DE VERHALEN

nieuw. Waar denkt u dat de tewerkstelling van de mensen uit Dilbeek vorige eeuw lag? Wie kwam en komt er allemaal naar de Nieuwstraat shoppen? In welke richting wordt het meest gependeld om school of hogeschool te lopen?

Denkt u dat dé voetbalclub van de Dilbekenaren VC Groot-Bijgaarden is? Waar komen de supporters van RSC Anderlecht vandaan? De uitwisseling tussen Vlaams-Brabant en Brussel is dus niet intenser dan vroeger, wel zijn er nieuwe vormen. Aan zo’n wederkerige uitwisseling zie ik niets verkeerds, al moeten we inspelen op het wijzigend karakter ervan.

Eerste gouverneur van Vlaams-Brabant (sinds 1995)

28 FEBRUARI 2018

I 23

Opinie

Forum & lezersbrieven

Waarom het Brusselse onderwijs op taalvlak bijzondere noden heeft

Alle Brusselaars drietalig?

BRUZZ | DEBAT

Het onderwijs in Brussel leidt de jongeren onvoldoende op tot meertalige burgers. Nochtans is dat onontbeerlijk, want de noden van de Brusselaars verschillen van die van Vlamingen en Walen, oordelen Alex Housen, Anna Sole Mena en Philippe Van Parijs, de coördinatoren van het Marnixplan voor een meertalig Brussel.

24

H

et Marnixplan voor een meertalig Brussel streeft ernaar dat alle Brusselse jongeren beschikken over kennis van het Frans, Nederlands én het Engels - in Brussel een conditio sine qua non voor succesvolle economische, sociale en culturele integratie. De verklaringen van de verschillende regeringen uit 2014 bevatten in dat opzicht een aantal beloftevolle maatregelen. Het is nu tijd om de balans op te maken.”

Die evaluatie gebeurde op een debatavond op 22 februari in het BIP in aanwezigheid van Rudi Vervoort, minister-president van het Brussels Gewest, Guy Vanhengel, voorzitter van het College van de Vlaamse Gemeenschapscommissie, Marie-Martine Schyns, minister van Onderwijs van de Franse Gemeenschap, en parlementslid Brigitte Grouwels, namens de minister van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap.

“Een eerste vaststelling is dat de tijd achter ons ligt waarin Nederlandstalige en Franstalige scholen in Brussel zich richtten tot de kinderen van twee aparte eentalige ‘stammen’ die naast elkaar leefden. De Nederlandstali-

I

28 FEBRUARI 2018

ge en Franstalige Brusselse scholen richten zich nu tot dezelfde, uiterst heterogene leerlingenpopulatie.

Steeds meer onder hen zijn van huis uit Nederlands- noch Franstalig. Beide staan voor dezelfde enorme uitdagingen, in een context van snelle demografische groei en een toenemend tekort aan taalleerkrachten.”

Nederlandstalige scholen kunnen meer terugvallen op de buitenschoolse context om tweetalige leerlingen te vormen.

ningen leveren om hun leerlingen de onderwijstaal aan te leren.

Daarentegen kunnen Nederlandstalige scholen - behalve de lessen Frans die vanaf het eerste leerjaar mogen en vanaf het derde leerjaar moeten worden aangeboden meer terugvallen op de buitenschoolse context om tweetalige leerlingen te vormen.

“De Nederlandstalige en Franstalige scholen richten zich tot dezelfde leerlingenpopulatie” PHILIPPE VAN PARIJS COÖRDINATOR MARNIXPLAN

Maar daar stopt de gelijkenis, tenminste voor het leren van talen, zeggen de coördinatoren. “Brussel biedt immers veel meer mogelijkheden om Frans dan Nederlands te leren. Nederlandstalige scholen moeten bijgevolg grotere inspan-

Ook komen de leerlingen van het Nederlandstalig onderwijs meer in contact met Engels (onder meer via ondertitelde programma’s op de Vlaamse televisie). Vandaar dat de doelstelling om drietalige leerlingen te vormen in het

Brussels Nederlandstalig onderwijs ambitieus, maar niet onrealistisch is.”

“De situatie van de Brusselse jongeren in het Franstalig onderwijs is erg verschillend. De buitenschoolse context biedt minder mogelijkheden om Nederlands te leren. De federale verplichting om Nederlands aan te bieden vanaf het derde leerjaar wordt pas vanaf 2020 volledig door de Franse Gemeenschap gefinancierd. En in tegenstelling tot de lessen Frans in de Nederlandstalige scholen, tellen de lessen Nederlands in het Franstalig onderwijs niet mee voor het certificaat basisonderwijs. Verder is het Engels slechts minimaal aanwezig in veel studierichtingen.”

WEINIG IMMERSIE “Toch is er een bescheiden vooruitgang waar te nemen. Het aantal Franstalige Brusselse scholen dat Nederlandse immersie aanbiedt blijft laag, maar stijgt gestaag, terwijl momenteel slechts twee Nederlandstalige scholen de Vlaamse variant, CLIL-onderwijs, aanbieden. Er is nu ook een kader voor de uitwisseling van leerkrachten van de twee gemeenschappen

Innovation

© IVAN PUT

met behoud van salarisschalen, alhoewel ook die mogelijkheid nauwelijks wordt benut. En wellicht het meest veelbelovende initiatief is de gezamenlijke opleiding voor tweetalige leerkrachten van de Haute École Francisco Ferrer en de Erasmushogeschool, waarvoor zich dit jaar zestig studenten hebben ingeschreven en die over vier jaar de eerste lichting leerkrachten moet leveren voor de echte tweetalige scholen waarop zoveel Brusselse ouders hopen.”

“Dat vergt allemaal veel tijd.

Ondertussen telt Actiris in de rangen van werkzoekenden veel (jonge) volwassenen die geen Nederlands kennen, en die nu gedwongen en moeizaam moeten leren wat ze al veel eerder en veel efficiënter hadden moeten leren.

Wat kan er dan op korte termijn worden gedaan? Zolang de Franstalige Gemeenschap niet erkent dat de taalnoden van de Brusselaars anders zijn dan die van de Walen, lijkt de enige oplossing alle Brusselse ouders aan te sporen om hun kinderen maar naar Nederlandstalige scholen te sturen.”

Iets minder dan een jaar geleden verscheen een boek van mij over de brand in de Innovation, de eerste historisch-wetenschappelijke studie over de ramp. Het boek vormde ook de inhoudelijke basis voor de officiële herdenking in Docks Bruxsel in mei.

Op zich was ik daarom, als trouwe BRUZZ-lezer, verheugd toen ik zag dat jullie een serie hebben gemaakt over de brand, zelfs een jaar na de herdenking. Dat de focus van de serie echter eenzijdig op Johan Swinnen en zijn roman ligt, betreur ik enorm.

Dat jullie nu een zesdelige serie wijden aan onbewezen complottheorieën en speculatie, kan ik echt niet begrijpen. In de beschrijving staat dat de kijker zelf mag oordelen of de brand in de Innovation een complot is of niet.

Maar de kijker heeft geen alternatieven: de theorie van Swinnen wordt niet eens getoetst aan een geschiedkundig perspectief. De serie lijkt een reality show over Swinnen te zijn in plaats van een wetenschappelijk, genuanceerd historisch overzicht van een nochtans zeer ingewikkelde kwestie.

In mijn ogen zijn er twee grote problemen met Swinnens theorie.

Ten eerste klopt het niet wat hij zegt. De aanslagtheorie (die overigens even oud is als de brand zelf) is zo lek als een zeef. In mijn jarenlange onderzoek naar de brand heb ik zelf ook uitvoerig gezocht naar de oorzaak en hetzelfde gerechtsdossier kunnen bekijken. Mijn conclusie is duidelijk: de oorzaak was een technisch accident, een vonk uit een tl-lamp boven een vals plafond, die door gaslekken tot een inferno heeft geleid. Die conclusie is geen gezagsgetrouwe assumptie, maar gebaseerd op het werk van jarenlang onderzoek door experts. Een onderzoek dat ik getoetst heb aan andere bronnen

en gesprekken met experts, en waarvan duidelijk niet genoeg bewijzen zijn om de validiteit in twijfel te trekken.

Wie Swinnens redeneringen toetst aan de realiteit van de brand, ziet dat zijn beweringen niet juist zijn.

De chronologie van de feiten valt niet te rijmen met die van een aanslag. Van de duizenden getuigen die na de brand verhoord zijn, heeft niemand een brandbom gehoord of gemerkt. De verkoopster die de brand aanvankelijk ontdekte, heeft de eerste vlammen uit het vals plafond van een opslagkamertje zien komen, bezwaarlijk een

© PHOTONEWS

ideaal terroristisch doelwit. Als bewijs wordt ook opgeworpen dat meerdere getuigen op verschillende plaatsen in het grootwarenhuis tegelijkertijd vuur hebben gezien, wat er wel moet op wijzen dat de brand op meerdere plaatsen is aangestoken. Ook dat valt makkelijk te verklaren. In het onderzoek is duidelijk aangetoond dat het vuur zich snel kon verspreiden over meerdere verdiepingen via trappenhuizen en open ruimtes. Bovendien is het niet zo dat de aanslagtheorie niet is onderzocht. Integendeel, er zijn na de brand wel degelijk veel huiszoekingen en verhoren van verdachten geweest, maar die hebben niets opgeleverd.

Verder gaan de haren van veel historici rechtstaan als ze horen hoe Swinnen tot zijn conclusies komt. Hij beweert dat zijn werk ‘geschiedkundig’ is, maar zijn historische kritiek schiet sterk

tekort. Strijdschriften en opeisingen van zogezegde aanslagen neemt hij voor waar aan. Als al de briefjes die ik heb gezien waar zijn, dan hebben een kampcommandant van Auschwitz, ondergrondse radicalen in de DDR en een lid van een geheime anarchistische groep uit Antwerpen, om er maar enkelen te noemen, in totaal een tiental aanslagen gepleegd die dag. Het grootste probleem is echter dat hij niet transparant is over zijn bronnen. Zijn smoking gun kan niemand verifiëren. De gaten in zijn bewijsmateriaal verhult hij dan maar met redeneringen over doofpotoperaties.

Naar mijn mening is hij ook vooringenomen aan zijn onderzoek begonnen. Al het respect voor het verlies van zijn ouders, maar zijn ‘zoektocht naar gerechtigheid’ maakt hem niet bepaald objectief. Zijn tekort aan bewijsmateriaal en het verhullen van tegensprekende bronnen tonen aan dat hij zijn emotionele onderzoek met oogkleppen gevoerd heeft.

Swinnen hekelt ‘mijn alternatieve werkelijkheid’. Inderdaad, de werkelijkheid is alternatief aan zijn complottheorie. Bovendien schrijft hij zijn sterke stellingen niet neer in een wetenschappelijke publicatie, maar in een roman.

Juist omdat hij de bewijzen en de transparantie niet kan leveren.

Dat nu zijn eigen fictie voor waar wordt aangenomen, vind ik als historicus uiterst problematisch.

Een simpele factcheck toont dus duidelijk de gebreken van de aanslagtheorie aan. Als jullie opzet is om een zo objectief mogelijke reportage over deze belangrijke ramp te maken, dan ben ik er zeer sterk van overtuigd dat jullie op zijn minst Swinnen zeer kritisch moeten bevragen. Ik ben altijd bereid om met mijn expertise daarbij te helpen.

Siegfried Evens, KU Leuven

BRUZZ | DEBAT

lezersbrieven@bruzz.be

SPELREGELS VOOR LEZERSBRIEVEN: Mail uw bijdrage naar lezersbrieven@bruzz.be. Schrijven kan naar BRUZZ-Brieven van Lezers, Flageyplein 18, 1050 Elsene; faxen naar 02-226.45.69. Vergeet niet uw adres te vermelden, ook in e-mails: zonder het adres van de afzender beschouwen we een brief als anoniem, en

> www.marnixplan.org

wordt hij niet gepubliceerd. De maximumlengte van een bijdrage is 2.500 tekens, inclusief spaties. Wilt u graag een langere, meer uitgewerkte opiniebijdrage schrijven (max. 5.000 tekens)? Neem dan eerst contact met ons op voor overleg via lezersbrieven@bruzz.be. De redactie mag lezersbrieven redigeren of weigeren. Moties, - manifesten of omzendbrieven worden niet (in deze rubriek) opgenomen.

28 FEBRUARI 2018

I 25

Enfant Terrible Bijzondere mensen in een bijzondere stad

Alles wat ons omringt, raakt ons

N

Yorick Efira Schilder/beeldend kunstenaar

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

egen was ik toen ik samen met mijn moeder avondlessen schilderkunst volgde aan de Academie van Molenbeek. Ik was er het enige kind tussen de volwassenen, maar voelde me als een vis in het water. En ik kon op die leeftijd al zonder moeite ruim een week werken aan een doek met olieverf. Het lag me meteen, en ik kreeg er ook erkenning voor. De tweede man van mijn moeder werkte in de reclamesector en liet zijn schetsboeken vaak rondslingeren. Tot mijn vreugde, want ik bewonderde zijn tekeningen. Ook mijn halfbroers en -zussen waren artistiek georiënteerd. In dat opzicht heb ik veel te danken aan mijn oudere zus, Virginie, nu een bekende actrice. Zij baande min of meer de weg voor mij om een professioneel leven in de kunst te ambiëren. Als kind van een succesvolle dokter was dat lang niet evident, en Virginie heeft op dat vlak het voorhoedegevecht moeten leveren. Merci Virginie (lacht)!

Toen ik afstudeerde aan de Académie des Beaux-Arts maakte ik met mezelf de afspraak dat ik enkel en alleen zou schilderen. Alles moest wijken voor die grote obsessie. Dat betekende wel dat ik tot mijn 27e inwoonde bij mijn vader, want veel inkomen had ik niet. Tegelijk huurde ik een bouwvallig atelier in Anderlecht, waar ik dagelijks tien uur onafgebroken werkte. Vijf jaar lang heb ik zo geploeterd.

Mijn directe omgeving heeft me altijd sterk geïnspireerd: de straten van Brussel, vrienden en familie, zelfs mijn schoenen ... ik schilder het liefst wat ik van dichtbij ken.

Op een gegeven moment begon ik met papier-maché, louter als ontspanning tussen twee schilderijen door, 3D-maquettes te bricoleren van Brusselse gebouwen. Op een van mijn exposities had ik twee dergelijke maquettes opgesteld, als decoratie.

Bleek dat het publiek er zwaar door gefascineerd was.

Ik zag in de ogen van volwassenen plots een kinderlij-

Yorick Efira (35)

ke verwondering, alsof ze weer met hun poppenhuizen gingen spelen (lacht). Dat die maquettes mijn doeken een beetje overschaduwden, was eerst wel slikken. Maar daarna vond ik er almaar meer plezier in, én ik begon de maquettetechniek ook nu en dan te integreren in de schilderijen, in de traditie van het bas-reliëf of de collage.

In het begin bouwde ik alles eerst in karton na, en schilderde ik nadien de kleuren. Een minutieus werkje, en zo tijdrovend. Nu zoek ik overal naar allerlei soorten gekleurd karton. Je zal me regelmatig op straat de gele zakken zien fouilleren, of ik ga bij de kruidenier zijn kartonafval triëren (glimlacht). Ik zeg altijd: ik recreëer Brussel met wat ik vind in de straten van Brussel. Ik zoek niet zo bewust naar interessante gebouwen, nee, ze komen op me af. Ik rijd gewoon rond, en als het mijn aandacht trekt, is het omdat die architectuur me op dat moment technisch en vormelijk weet uit te dagen.

Of ik Brussel wil doen herontdekken? Goh, je moet er niet te veel achter zoeken. Natuurlijk hou ik van deze stad, het landschap waarin ik ben opgegroeid en me thuis voel. Belangrijker is dat ik véél uren doorbreng in mijn atelier, alleen, en het voornaamste criterium is dat ik plezier vind in wat ik doe én dat het spannend blijft. Al de rest is interpretatie. Iedereen haalt er sowieso iets anders uit. Ik heb ooit iemand een maquette weten te kopen omdat hij de sokkel zo origineel vond (knipoogt).

Als ik al een concept heb, leen ik het wel van popartkunstenaar David Hockney, een van mijn voorbeelden. Die zegt: “Het draait allemaal om leren te kijken. Alles wat ons omringt, raakt ons. Als je geen oog hebt voor het schone dat je omringt, dan zal het lelijke je leven bepalen. Dus laat ons de blik van de mensen ontwikkelen, hen trachten gevoeliger maken, en we zullen vanzelf minder problemen kennen.” Zo waar! — PATRICK JORDENS

Geboren en getogen in Brussel. Studeert Grafisch ontwerp en schakelt vier jaar later over op schilderkunst aan de Académie des Beaux-Arts. Efira woont en werkt in Ukkel. yorickefira.carbonmade.com/about

26

I

28 FEBRUARI 2018

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D © SASKIA VANDERSTICHELE

28 FEBRUARI 2018

I

27

KLARAFESTIVAL PRESENTEERT

WIN 30 duotickets!

Zaterdag 10 maart | Flagey PELLร AS ET MELISANDE VAN CLAUDE DEBUSSY (Lore Binon & Reinoud Van Mechelen) Woensdag 21 maart | Flagey THE PSALMS EXPERIENCE (The Tallis Scholars & Nederlands Kamerkoor) Donderdag 29 maart | Autoworld Reimagine (Africa Express, stargaze & Poliรงa)

Mail jouw voorkeur door naar win@bruzz.be en ga dankzij BRUZZ naar het Klarafestival!

Het Klarafestival loopt van 9 tot 30 maart 2018 op verschillende locaties. | www.klarafestival.be

Michaël Bellon

Onze columnist trekt elke week naar een plek die tot de verbeelding spreekt

woensdag 21 februari, 14u

De Internationale Dag van de Vrouw nadert met de zelfverzekerde schreden van alweer een nieuw paar fuck-me-botjes dat eigenlijk net een halve maat te klein was, maar voor die soldenprijs toch ook echt te mooi om te laten staan. En omdat we - met de scherpe hak van die botjes steeds harder op onze verschrompelende adamsappel - nergens van beschuldigd willen worden, maken we hier graag plaats voor een plassende hommage aan de bevrijde vrouw, haar plaats in de publieke ruimte, en de respectvolle, realistische representatie van haar lichaam en haar seksualiteit.

Het is met de creatie van plassende beeldjes in onze stad een beetje gegaan als met de toekenning van stem- en andere rechten met grote maatschappelijke impact in de wereld: pas vele jaren nadat mannen de eer te beurt was gevallen, kwamen we op het idee dat het misschien ook weleens iets voor vrouwen zou kunnen zijn. Vandaar dat Jeanneke Pis pas in 1987, een slordige zeshonderd jaar na het Manneken, een steeg toegewezen kreeg om haar gevoeg te doen. Dat is pijnlijk, aangezien het geweten is dat ook vrouwen weleens te onpas moeten. Anderzijds was het lange wachten op Jeanneke ook een mooie metafoor voor een euvel dat eigenlijk nog altijd niet verholpen is: vrouwen moeten meestal lang geduld oefenen eer ze ergens een gelegenheid tot verlichting vinden. En als die gelegenheid zich dan aandient, dan staat er meestal nog een hele wachtrij voor.

De komst van Jeanneke Pis heeft het cordon sanitaire rond plassende vrouwen met andere woorden nog niet helemaal opgeheven, maar een eerste stap is wel gezet. Vooruitgang en emancipatie gaan altijd langzaam. Je mag dat niet forceren. Na de inauguratie van Jeanneke Pis duurde het overigens maar vijftien jaar vooraleer er met het Zinneke van beeldhouwer Tom Frantzen ook een standbeeld van een plassende hond in het Brusselse straatbeeld verscheen. Het is dus niet dat er ondertussen niets meer gebeurd is, en het kan dan ook niet lang meer duren vooraleer ook pakweg genderneutraal plassen ergens in de straten van het centrum op gepaste wijze statuair zal worden verankerd.

Het Kleine Gehurkte Meisje krijgt in ieder geval meer aandacht dan ik had verwacht. Ze wordt wat beschut door ruikers plastic bloemen. Op het waterreservoir onder haar, ligt

een raster dat het onmogelijk maakt het geld dat in de fontein geworpen wordt te ontvreemden. Zo kan de volledige som naar onderzoek tegen borstkanker gaan. Voorts heeft Jeanneke ook een eigen Facebookpagina, een website, en kan je haar zelfs bellen.

Toch een kleine kanttekening. Op dit moment pist The Jane eigenlijk helemaal niet.

In de biergoot die de Getrouwheidsgang is, zullen velen recentelijk veel meer gepist hebben dan zij. Waarschijnlijk is het wat te koud om de juiste aggregatietoestand voor een geloofwaardige straal te kunnen garanderen. Of lukt het gewoon even niet meer? Het is niet helemaal duidelijk of de beeldhouwer de pupillen van het kind is vergeten, of dat ze dapper persend de ogen sluit.

Dat het meisje daar helemaal naakt gevangen zit achter een traliehek met twee zware hangsloten, is misschien ook wat vreemd. Maar wel weer typisch Brussels. Je moet de toeristen niet zomaar geven waarvoor ze gekomen zijn, foto’s nemen ze toch wel. Ook buiten het seizoen heeft ze nog behoorlijk wat bekijks. Vooral van groepen in het zog van een gids die graag met dit urinerend curiosum uitpakt. Pas als zo’n groep weer vertrekt, wordt het hachelijker. Hier zomaar wat alleen naar een klein meisje staan staren dat bij min twee haar blote poep laat zien, heeft iets verdachts.

De aanblik van de kleine soupape waaruit normaal gezien het water komt, leidt bovendien tot verwarring, net op een moment dat ik het anatomisch eindelijk allemaal op een rijtje dacht te hebben.

Ik dus weer weg, maar toch pas nadat ik heimelijk nog een koppel heb bespied dat halt houdt voor het standbeeld. Voor de foto neemt de vrouw, die zich met haar man alleen waant, voorwaar min of meer dezelfde houding aan als Jeanneke. Een beetje zoals mensen altijd dezelfde gekke dingen doen op hun foto’s bij de toren van Pisa. Alleen nog wat gênanter. Zo besef ik plots weer wat we met dit beeldje kunnen bereiken. De dag dat wildplassen op straat voor alle geslachten de normaalste zaak van de wereld is, zal de Internationale Vrouwendag geen dag meer van strijd, maar een echte feestdag kunnen zijn.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Jeanneke Pis

“Hier zomaar wat alleen naar een klein meisje staan staren dat bij min twee haar blote poep laat zien, heeft iets verdachts”

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/laptopia

28 FEBRUARI 2018

I 29

Culinair

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Pierre Marcolini, de meester zelf op het Chocoladesalon

© SASKIA VANDERSTICHELE

30

I

28 FEBRUARI 2018

CHOCOLADESALON van 2 tot 4 maart 2018, op Tour & Taxis. brussels.salon-du-chocolat.com

Al een kleine twintig jaar maakt Pierre Marcolini zijn chocolade helemaal zelf.

Terwijl iedereen hem toen voor gek verklaarde, is het zogenoemde bean-to-barprincipe nu een trend. Op het Chocoladesalon presenteert hij zijn nieuwste variant, waarvoor hij de krachten bundelde met twee bevriende chocolatiers. — ELIEN HAENTJENS

Is het label België nog een kwaliteitskenmerk in de chocoladewereld?

PIERRE MARCOLINI: Helaas moet ik daar ‘neen’ op antwoorden. Op internationaal niveau behoort België niet langer tot de beste leerlingen van de klas. Frankrijk heeft onze leidersplaats overgenomen. Te veel Belgische chocolatiers maken nog steeds pralines van 15 of 20 gram, terwijl Aziaten daar bijvoorbeeld niet op zitten te wachten. Zelf vind ik ze ook te zwaar. Al heb ik op mijn kleinere pralines enorm veel kritiek gekregen. Maar voor mij ligt de kracht van een praline in het ontdekken van verschillende smaken na elkaar. Bovendien bestaat iets als Belgische chocolade niet.

Hoe kan het dan anders?

MARCOLINI: Door als chocolatier te vertrekken van de bonen, en zelf je chocolade te maken.

Tegenwoordig wordt dat gezien als de nieuwe revolutie binnen de chocoladewereld. Daar moet ik eens smakelijk om lachen. Want in het begin van de twintigste eeuw maakten alle chocolatiers hun chocolade zelf. Als je er de Petit Robert op nakijkt, maakt dat integraal deel uit van de omschrijving van ons beroep. Het is dus geen revolutie, maar een eenvoudige terugkeer naar onze oorsprong.

Waarom is die traditie verloren gegaan?

H

ij is net terug van Japan, en is in het atelier in Haren volop bezig met een project voor een privéklant en met de volgende kerstcollectie. Als een van de patissiers het bureau komt binnengewandeld met twee chocoladetaarten, volgen een luide ‘yes’ en een high five. Die drive om zichzelf voortdurend heruit te vinden, heeft ertoe geleid dat Pierre Marcolini in een dikke twintig jaar tijd is uitgegroeid tot een artisanaal wereldmerk. Begin april lanceert hij niet alleen een door het Belgische surrealisme geïnspireerde paascollectie, maar ook een gloednieuwe identiteit.

MARCOLINI: Die term is ontstaan in het begin van de twintigste eeuw, toen ons land enorm veel chocolatiers telde. Maar het is de cacaoboon die uit Afrika, Zuid-Amerika of Azië komt die in eerste instantie de smaak bepaalt. In die zin kan Belgische chocolade gewoon niet bestaan. Het enige dat wel klopt, is dat we door onze goede opleidingen over gekwalificeerd personeel beschikken en op die manier onze savoir-faire in leven kunnen houden.

Bovendien kopen heel veel chocolatiers hun chocolade bij massaproducenten als Barry Callebaut en Belcolade. Of die nadien verwerkt wordt door een chocolatier in Hasselt of één in Warschau, verandert niets aan de smaak. Die blijft overal dezelfde. Dat vind ik jammer.

B R U Z Z | LO S VA N E T I J D

‘Ik vecht voor de toekomst van onze chocolade’

Wat bedoelt u daarmee?

© SHUTTERSTOCK

“Cacaobonen zijn voor chocolade wat druiven zijn voor wijn” PIERRE MARCOLINI CHOCOLATIER

MARCOLINI: Dat hangt samen met twee momenten waarop de middenklasse het financieel beter kreeg: in de glorieuze jaren dertig en in de jaren zeventig. Daardoor konden ze vaker naar de bakker of chocolatier om de hoek. Om dat groeiende cliënteel tevreden te houden, moest die een groter assortiment creëren. Tegelijk werden de werknemers een pak duurder. Dat opende het pad voor grote firma’s die de basisingrediënten aanleverden, waardoor de lokale bakker alleen nog moest assembleren.

U was de eerste in België die weer volgens het zogenoemde bean-to-barprincipe werkte. Hoe kwam u daarbij?

MARCOLINI: Toen ik in Lyon het wereldkampioenschap patisserie won, kwam ik toevallig bij chocolatier Bernachon terecht. Ik was meteen verkocht toen ik zijn verschillende soorten zelfgemaakte chocolade proefde. In het begin verklaarde iedereen me voor gek. Maar ik heb materiaal gekocht, en heb gedurende drie à vier jaar van alles uitgeprobeerd. Want op school leer je geen chocolade maken. Veel mensen beseffen het niet, maar cacaobonen zijn voor chocolade wat druiven zijn voor wijn.

Per land worden er diverse soorten geteeld, die allemaal helemaal anders smaken. Tijdens het roosteren van de cacaobonen – de eerste en belangrijkste fase van het productieproces worden die smaakpaletten naar boven gebracht.

28 FEBRUARI 2018

I

31

Pierre Marcolini op het Chocoladesalon

Net die variëteit maakt chocolade zo’n boeiend product.

Intussen zijn er in België een vijftal chocolatiers die hun eigen chocolade maken, en daarvoor zijn erkend in de chocoladebijbel van Georg Bernardini. Samen met twee vrienden, Cédric De Taeye en Jean-Philippe Darcis, presenteer ik tijdens het Chocoladesalon een door ons drieën gecreëerd chocoladetablet op basis van een bijzondere boon uit Indië.

Klopt het dat er tegen 2050 geen cacao en dus ook geen chocolade meer zal zijn?

U bent intussen 22 jaar bezig. Hebt u het ondernemersklimaat in Brussel zien veranderen?

MARCOLINI: Je moet als ondernemer veel moed hebben om in België je zaak uit de grond te stampen. Vaak word je als een rariteit gezien, en als iemand die zeer rijk is, terwijl je al het geld dat je verdient meteen opnieuw investeert.

Gelukkig kon ik rekenen op de steun van de Brusselse investeringsmaatschappij GIMB, maar ik moest wel mijn persoonlijke bezittingen als borg geven. Dat is alsof je in het casino in één keer alles op rood zou inzetten. Gelukkig komt er nu geleidelijk aan meer begrip vanuit politieke en economische hoek voor jonge ondernemers, zodat ze kunnen starten zonder té veel risico’s te moeten nemen. Daarnaast zou het een grote hulp zijn als het - net als in Frankrijk - bij wet verplicht zou worden om de oorsprong van je chocolade te vermelden op de verpakking.

MARCOLINI: Absoluut niet. Het echte probleem is dat er tegen 2050 geen diversiteit in de smaak meer zal zijn, als de grote bedrijven hun politiek blijven doorzetten. Momenteel bedraagt de gemiddelde prijs voor een ton cacaobonen 2.500 dollar. Door de vele tussenpersonen krijgen de boeren zelf daar maar 1.500 dollar van, terwijl ze eigenlijk 3.500 dollar zouden moeten krijgen om goed te kunnen leven en hun kinderen naar school te kunnen sturen. Het gevolg is dat de kinderen van die boeren het bedrijf niet © SHUTTERSTOCK willen overnemen.

Als zogezegde oplossing voor dat probleem stellen de Waarom hebt u uw flagshipgrote bedrijven store op de Zavel gevestigd? cacaoboeren voor om MARCOLINI: Ik hou van de hun eigen authentieke sfeer die het plein uitstraalt. soorten zoals Criollo of Het is enerzijds erg Trinitario niet meer te Brussels, maar tegelijk PIERRE MARCOLINI planten, maar te heeft het een nationale en vervangen door nieuwe internationale uitstraling.

CHOCOLATIER rassen zoals CCN50, Terwijl de buurt rond de CCN51 en Mercedes.

Grote Markt meer commerDie planten zijn in cieel getint is, straalt de achttien maanden Zavel meer klasse en Pierre Marcolini rijp voor een eerste verfijning uit. Dat past beter Geboren in Charleroi in 1964 oogst, terwijl dat bij mijn verhaal.

1983 Wordt meester-patissier bij de authentieke Bovendien hou ik erg 1988 Beste nieuweling van België soorten ongeveer vier van Brussel. Ik reis 1991 Beste patissier van België jaar is. Bovendien tweehonderd dagen per 1991 Eerste prijs Concours Mandabrengen die soorten jaar, maar nergens vind ik rine Napoléon International per hectare achthonzo’n buitengewone 1995 Wereldkampioen Patisserie derd in plaats van levenskwaliteit terug. Zo sta zeshonderd kilogram je hier in amper twintig 2000 Maakt zelf zijn chocolade op, en groeien ze minuten in het bos, is er 2015 Hofleverancier dubbel zo snel. een rijk cultureel aanbod en Op die manier willen is de prijs-kwaliteitsverhoude grote spelers een ding van de restaurants top. antwoord bieden Hoewel de stad amper een op het inkomstenprodik miljoen inwoners telt, is bleem van de boeren. Maar daardoor verliest ze even bekend als megacity’s zoals Shanghai. de chocolade haar smakenpalet.

Ik hou van die mix van het internationale met Daarom wil ik als ondernemer mijn het provinciale. Wellicht daardoor vinden verantwoordelijkheid nemen ten opzichte van buitenlanders de Belgen ook altijd enorm die boeren, en zo de smaak en de toekomst van gastvrij en sympathiek.

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D 32

de chocolade veiligstellen. Daarom betalen we bij Marcolini gemiddeld 5.000 dollar per ton, en voor een uitzonderlijke boon zoals de Chuao zelfs tot 14.000 euro per ton. Daarbij werken we altijd rechtstreeks met de boeren.

“In het begin van de 20e eeuw maakten alle chocolatiers hun chocolade zelf”

I

28 FEBRUARI 2018

Waarom heet het Koningin Astridplein in Jette in de volksmond het Spiegelplein?

Maarten uit Schaarbeek

H

et Koningin Astridplein dankt zijn onofficiële naam Spiegelplein of de Spiegel aan de oude middeleeuwse afspanning ‘t Spiegelhuys, later omgedoopt tot café en feestzaal De Spiegel/Au Miroir. Het etablissement lag op het kruispunt van drie belangrijke wegen: de baan Laken-Ganshoren (huidige Leopold I-straat) en de twee oude wegen van Brussel naar Dielegem en naar Wemmel (huidige Wemmelsesteenweg en Léon Theodorstraat).

Daar was ook de eindhalte van de eerste paardentram die Jette vanaf 1896 met de Beurs verbond.

Volgens Jettenaar André Monteyne, die zich jaren verdiept heeft in de geschiedenis van de Jetse straten en pleinen, was de feestzaal met zijn prachtige draaiorgel de favoriete ontmoetingsplek van de jonge Jettenaren, ook Spiegelmannen (of Speegelmanne) genoemd, en de Molenbeekse jeugd, de Vaartkapoenen. “Maar regelmatig mondden die ontmoetingen uit in ruzie en vechtpartijen.”

Toen begin vorige eeuw het hele blok aan de overkant van de straat werd afgebroken, ontstond er een

Big City

Stel zelf je vraag en stem op BRUZZ.be

plein, door de bewoners het Spiegelplein genoemd. Op 14 juli 1929 werd hier de eerste zondagsmarkt gehouden, die zou uitgroeien tot een van de belangrijkste Brabantse markten.

Na de dood van koningin Astrid, in 1935, gaf de gemeenteraad het plein de naam van de overleden vorstin.

“Dat gebeurde in de emotie van het moment,” zegt Monteyne, die er voorstander van zou zijn dat het plein opnieuw zijn traditionele benaming zou krijgen. “We hebben dat ook gezien bij het andere belangrijke plein van Jette, het Kardinaal Mercierplein.

Dat heette altijd Gemeenteplein, tot kardinaal Mercier naar Jette kwam om het zoveelste lidmaatschap van de christelijke arbeidersbeweging te vieren.”

De Spiegel is altijd het hart van de bloeiende Jetse handel gebleven.

Maar van bloeiende handel is nu al enige tijd geen sprake meer, want het plein is tegenwoordig één grote werf.

Er wordt volop gewerkt aan de aanleg van tram 9, die Simonis met de Heizelvlakte zal verbinden.

En onder het plein wordt een ondergrondse parking gemaakt.

Hierdoor moest ook de zondagsmarkt verplaatst worden naar de rondom liggende straten.

Het einde van de werken is evenwel in zicht. De nieuwe tram zou vanaf de herfst moeten rijden. En de Spiegel zelf zou tegen de zomer omgetoverd moeten zijn tot een aantrekkelijk en grotendeels autovrij plein. Het zal de handelaars hopelijk de broodnodige zuurstof geven.

— BETTINA HUBO

‘t Spiegelhuys, later omgedoopt tot De Spiegel/Au Miroir, gaf zijn naam aan het Jetse plein. © GEMEENTE JETTE

VOLGENDE WEEK Waarom is de Russisch-orthodoxe kerk in Ukkel gelegen?

Nick Trachet

Brussel en de wereld culinair ontdekt

B R U Z Z | LO S VA N D E T I J D

Halva

34

“Als je van dichtbij kijkt, is helva, en al de woorden die erop lijken, een verzamelnaam voor zoetigheden”

I

28 FEBRUARI 2018

Mijn vader had een vriend die geboren was in Polen, voor de oorlog. Het gebeurde dat we bij hem thuis kwamen en hij een vreemde brokkelige zoeternij aan het eten was. Halva, heette die. Het was het snoep van zijn jeugd, zei hij. Later bezocht ik het paleis van de sultan in Istanbul: Topkapı. “Hier is de helva uitgevonden,” vertelde de gids in de gigantische keukens. En inderdaad, overal in die geweldige stad was dat plakkende goedje te koop: dikke blokken in alle kleuren, waar de verkoper volgens het gewicht stukken afsneed. Typisch Turks, dacht ik dan maar. Nog veel later was ik uitgenodigd op een hindoehuwelijk. Wij kregen allemaal een lepel zoete brij in de hand geschept: halawa, heette die. Er zat geraspte wortel in.

Ja maar, wat is het nu? Als je van dichtbij gaat kijken, is helva, en al de woorden die erop lijken, een verzamelnaam voor zoetigheden.

Helva wordt meestal gemaakt van zetmeelrijke stoffen zoals harde tarwe (griesmeel of semolina), gewoon tarwemeel, maar ook bonen en linzen, aardappel, biet, zelfs groente of melk. Het woord komt van het Arabisch en betekent zoet. Ondertussen heeft het begrip (en de vorm in grote blokken) zich verspreid via het Ottomaanse Rijk en zijn handelsbelangen tot ver in Rusland en de Baltische staten en tot Somalië in Afrika, over heel Indië (Pakistan, India, Bangladesh) en naar het westen met de Asjkenazische Joden.

De meest gegeerde helva lijkt ondertussen de Turkse variant. Hier geen bloem of meel, maar tahin. Oorspronkelijk was dit de ‘perskoek’ die overbleef na het winnen van olie uit sesamzaadjes, met toevoeging van honing.

Tahin is als pindakaas, maar dan van sesam: véél aangenamer maar ook duurder. Deze tahin wordt gemengd en gekneed met een hete suikerstroop, in het beste geval van honing, tot men de typische textuur krijgt van helva.

Vroeger was de meeste helva irritant brokkelend. Het was bijna onmogelijk om er mooie plakken of blokjes van te snijden, de massa barstte uiteen in algemene chaos. Ik denk dat de grootschalige fabrikanten van vandaag de voedingstechnologie hebben ontdekt, want tegenwoordig is de massa helva uit de winkel wel wat gewilliger.

Bij de Turk op het plein is er keuze tussen een vijftal vormen, verpakt in moderne plastic dozen. Je vindt er met chocolade, met vanille en vooral met noten zoals pistache en hazelnoot.

De ingrediëntenlijst van mijn doos oogde als die van een echt industrieel product: behalve de gemalen sesamzaden, glucosestroop, pistachenoten … maar dan: soapwort extract/extrait de saponaire. Na verder opzoekingswerk blijkt dat een essentieel onderdeel te zijn van de traditionele Turkse helva. Het gaat om een plantje uit Anatolië dat men daar çöven noemt.

Eigenlijk zijn het verschillende plantensoorten uit de Anjerfamilie (Caryophyllaceae). In die plantengroep zit onder meer het zeepkruid, wat de naam opleverde op de ingrediëntenlijst van de verpakking. Maar çöveni zijn meer bepaald bloemen van het geslacht Ankyropetalum en Gypsophila. Dat laatste kennen wij hier als gipskruid. Je weet wel, de iele groene stengeltjes en bloempjes uit het betere bloemboeket.

Men spreekt ook van ‘schildersverdriet’, omdat de fijne plantjes zo moeilijk te tekenen zijn.

Niet die lieflijke bloempjes, maar de ruige wortelstokken worden geoogst, geraspt en geëxtraheerd door koken. Het extract bestaat uit saponinen of zeepstoffen, waarmee men fijn textiel kan wassen, maar ook voedsel emulgeren. Die natuurlijke saponinen geven de juiste textuur aan Turkse helva. Wel een ontdekking, want ik vond deze bloemen nog in geen enkele lijst van eetbare planten. Nu, dat maakt helva niet minder lekker. Smakelijk.

De hele reeks nalezen? » BRUZZ.be/trachet

Heel veel A-merken voor lage prijzen onze nieuwe weekactie diverse kleuren maten 36-45 kindermaten 27-35

9.95

Tefal Welcome koekenpan

Coca-Cola, Fanta of Sprite

sterke en 100% veilige anti-aanbaklaag EasyPlus (vrij van PFOA), geschikt voor gas, elektrisch en keramisch, Ø 24 cm koekenpan Ø 28 cm wokpan Ø 28 cm

375 ml 1 l = 1.55

6.96

1295

995

Grundig solar grondspot

Lotto sneakersokken Air Wick geurkaars

RVS 36.5 cm

solar LED-lamp 70 cm

1.99

diverse geuren in glas

Cillit Bang of Dettol reiniger

dekbedovertrekset

149

155

995

Palmolive shampoo

Ferm haakse slijper

diverse varianten 440 ml 1 l = 3.52

diverse varianten 350 ml 1 l = 3.69

129

1495

afstand bestuurbare helikopter

Harpic bleekgel citroen/pompelmoes of tropische bloemen 750 ml

099

Valvoline motorolie

Mars, Twix of Snickers 450/500 gram 1 kg = 5.98/5.38

2.49 3.49

diverse geuren 150 ml 1 l = 13.27 douchegel diverse geuren 250 ml 1 l = 6.56

1.64

199 2.99

Nerf super soaker scatter blast of My Little Pony modeshow

795 Leifheit vloerwisserset

Philips speakerset met USB-aansluiting voor de PC 12x8 cm 7 Watt

incl. 5 vloerstofdoeken met telescoopsteel tot 130 cm

1 l = 1.32

995 5w40

229

slijpschijf: RVS, set/12, Ø 125 mm diamantschijf: set/3, Ø 125 mm

1.11

10w40

Axe deospray

kinderspeelgoed

voor schijven tot 125 mm 500 Watt 2 jaar garantie

5W-30, 1 liter

Umbro, Lee Cooper of Kappa boxershort

o.a. Emoji, Paw Patrol of Frozen 140x200 cm + 60x70 cm

douchemelk 250 ml 1 l = 4.44

3-kanaals met stabiliserende gyroscoop diverse kleuren

129

3 paar

144

3.95

058 diverse varianten maten s-xl

199

solar LED-lamp 90 cm

10 LED diverse kleuren 135 cm

12-pack

10.95 14.95

zwart of wit maten 35-46

LED-bloemenslinger

Leifheit vloerstofdoeken droog of vochtig 12 of 20 stuks

995

1.52

kantoorartikelen permanent markers 2-pack, whiteboard markers 2-pack, correctietape roller

10-pack

399

269

119

672

nog véél meer A-merken in onze winkels en op action.com www.action.com Aanbiedingen geldig van woensdag 28 februari t/m dinsdag 6 maart 2018

BEVL - Zet- en drukfouten voorbehouden.

dames/heren Crocs

DB374215D7

Cartoon van de week

Het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds met 46 kantoren draagt zijn ongebondenheid en streven naar een doeltreffende Vlaamse ziekteen invaliditeitsverzekering hoog in het vaandel.

Door AAaRGh…

Binnen de Landsbond van de Neutrale Ziekenfondsen zijn wij gekend als het snelst groeiende ziekenfonds. Ruim 113.000 leden ondervinden reeds onze persoonlijke en klantgerichte aanpak. Om onze krachtige ploeg van 137 personeelsleden te versterken, zijn wij op zoek naar 2 gemotiveerde

KANTOORHOUDERS

Eén voor de regio Mechelen & één voor de provincie Vlaams-Brabant Jouw takenpakket: na een intensieve opleidings- en stageperiode zal je als kantoorhouder zelfstandig instaan voor een kwaliteitsvolle dienstverlening in jouw toegewezen regio. Je voert de wettelijke ziekte- en invaliditeitsverzekering uit en staat onze leden met raad en daad bij.

Jouw profiel: je beschikt minstens over een bachelordiploma en rijbewijs en bent nauwkeurig, stressbestendig en klantgericht. Je getuigt van een sterke verantwoordelijk-

DB434512I7

enkele jaren relevante ziekenfondservaring hebben en/of voeling hebben met de missie van het VNZ. Wij bieden: een leuke en afwisselende job met grote mate van verantwoordelijkheid binnen een gedreven en kameraadschappelijke ploeg. Het contract is voor onbepaalde

Zoekt voor onmiddellijke indiensttreding te Alsemberg

Geïnteresseerd?

www.vnz.be

Magazijnier (m/v)

FUNCTIEOMSCHRIJVING

PROFIEL

WIJ BIEDEN JOU

• Ontvangst, controle en stockeren van onderdelen, • Bestelling van onderdelen, • Klaarmaken van orders en leveren aan diverse afdelingen, • Behandelen van binnenkomende oproepen voor magazijn, • Orde en netheid

• Je bent stipt en georganiseerd, en gaat methodisch tewerk, • Je hebt een goede kennis van Nederlands en Frans, • Je hebt ervaring in de autosector, • Je bent teamgericht en communicatief

• Vast contract • Tewerkstelling in een dynamische onderneming • Een team van enthousiaste collega's • Een aantrekkelijk salarispakket

d? eer s s e ter Geïn

Stuur je cv en motivatiebrief naar adu@ollivierjohan.be, dan nemen wij contact met jou op.

DB480177B8

Dilbeek GAMMA Dilbeek is nog op zoek naar enthousiaste collega’s!

e Weldra opening nieuw k!

GAMMA winkel Dilbee

Ben jij een geboren verkoper (m/v) met interesse voor doe-het-zelf producten of ben jij een vlotte kassamedewerker (m/v) die houdt van klantencontact?

Solliciteer dan snel via info@youcap.be of via onze website www.youcap.be

DB478688B8

DB479878B8

Stuur vóór 1 maart jouw gemotiveerde brief met cv naar het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds, t.a.v. Jürgen Constandt, algemeen directeur, Hoogstratenplein 1 te 2800 Mechelen of vacature@vnz.be met vermelding ‘Vacature kantoorhouder Mechelen of Vlaams-Brabant’.

GAMMA is een sterk groeiende doe-het-zelf keten die actief is in België en Nederland. Wij bieden in onze 86 winkels en webshop een groot assortiment doe-het-zelf materialen aan: verf, bouwmaterialen, isolatie, sanitair, verlichting, gereedschap, tuinartikelen, …

Hoe maakt u het? Samen met GAMMA Dilbeek!

Uw personeelsadvertentie hier?

✆

DB476586B8

contacteer ons snel op rrs@roularta.be of 078 35 33 01

DB337970A7

DB401907G7

WIJ ZOEKEN: EEN LOGISTIEK VERANTWOORDELIJKE FUNCTIEOMSCHRIJVING: • Behandelen van inkomende goederen: controle en registratie.

• Behandelen van uitgaande goederen: controle, registratie, correct verpakken, juist documenteren.

• Zorgvuldig opvolgen van het voorraadbeheer. Efficiënt stockbeheer qua ruimte en plaats.

• Het opmaken van etiketten en verzendlijsten voor een efficiënte verwerking door de transporteur.

PROFIEL: • Je hebt kennis en ervaring opgebouwd in een soortgelijke functie • Je kan nauwkeurig en met oog voor detail werken • Je bent een teamplayer die graag informatie deelt en leert van anderen • Je communiceert correct met de teammanager • Je bent zorgzaam voor je eigen werkplek en materiaal

ons op Facebook!

WIJ BIEDEN: • Een aantrekkelijke werkomgeving • Wij zorgen voor de nodige opleiding en verdere permanente vorming • Aangename werksfeer en boeiende job in een hecht team • Motiverend salaris, aangevuld met extralegale voordelen

Wij zijn een Belgisch bedrijf gespecialiseerd in de distributie van medisch materiaal aan ziekenhuizen en privépraktijken in volle expansie.

Facebook.com/streekpersoneel.be

CONTACTGEGEVENS: lut@rmsmedicaldevices.com WEBSITE: www.rmsmedicaldevices.com ADRES: Omer Devidtslaan 50, 1760 Roosdaal

DB337977A7

Kreta!

NIEUWE AUTO NODIG?

INBEGREPEN ★

Vliegreis, maaltijden op de vlucht, 20kg bagage

Vlaamse hostess Knap 4****-hotel ★ All-inclusive ★ ★

5 afreisdata 2018 op vrijdag

Bekend tophotel Royal Belvedere 4****

11 mei · 25 mei 8 juni 21 september 5 oktober /pp

(score: 8,3/10!)

15 dagen genieten:

€899

NIEUW: kies je luchthaven Brussel of Oostende

Kijk & vergelijk: normale brochureprijs: €1.190/pp

Nummer 1 in België voor nieuwe wagens

19,99

/m²

incl.btw

DB321862K6

Reisfamilie Carlier

19,99

/m²

incl.btw

1 scherpe prijs voor alle afreizen!

Luikerstwg. 62 • St-Truiden • tel. 011 705 500 • meer info: www.deblauwevogel.be DB478093B8

27,99

/m²

incl.btw

extra o

pen

zondag 11 maa rt 13

-18u

Acties geldig t.e.m 31 maart 2018 - meeneemprijzen zolang de voorraad strekt - Prijzen en informatie onder voorbehoud van drukfouten

14,99

/m²

incl.btw

27,99

/m²

incl.btw

26,99

/m²

incl.btw

DB479544B8

34,99

/m²

incl.btw