Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd zonder vooraf gegeven toestemming van de uitgever Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend
Het team van Bastion X Communicatie Partners, de uitgever van Briellenaer, Hellevoeter en Westvoornaer heeft niet stil gezeten. Naast deze reeds bekende magazines is er een nieuw magazine bijgekomen.
Zoals we allemaal reeds weten zijn de gemeenten Brielle, Hellevoetsluis en Westvoorne op 1 januari 2023 een fusie aangegaan. Dat is één van de belangrijkste redenen om met een overkoepelend blad te verschijnen.
Het is zeker niet de bedoeling dat dit de vervanger wordt van de hierboven genoemde periodieken. Het blad heeft een iets andere formule. De inhoud krijgt meer diepgang en zal Voornebreed georiënteerd zijn. En uiteraard nog steeds met bekende personen uit gemeente Voorne aan Zee.
De vormgeving is ‘blonder’ van opzet en daardoor leesbaarder .
We hopen dat iedereen veel leesplezier beleeft aan ZieZee, het ‘megazien’ voor Voorne aan Zee!
Als buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand, kortweg babs, heb ik inmiddels 357 huwelijken in mijn boekje ‘Huwelijksvoltrekkingen’ staan Dat boekje schafte ik in juli 1999 aan, kort nadat ik mijn oud-leerling Sarah Jane Toet en Stefan Brinkman ‘in de echt mocht verbinden’ zoals het zo plechtig in het huwelijksformulier staat En ik kan de namen van dit koppel hier gerust noemen, want ze zijn nog steeds bij elkaar en naar eigen zeggen nog steeds gelukkig met elkaar. Dat is bij een groot aantal van het vermelde aantal huwelijksvoltrekkingen - ik schat zo ’ n 100 - natuurlijk niet het geval Het lijkt wel of mensen tegenwoordig net zo makkelijk scheiden als trouwen Dat heeft natuurlijk met de toegenomen onafhankelijkheid van de vrouw te maken, maar toch ook vaak met de verwachtingen die de partners van een huwelijk hebben Ik kom daar later op terug
Toen ik destijds door Brielles oud-burgemeester Trix van der Kluit werd gevraagd om babs te worden, voelde ik me zeer vereerd. Het leek me een leuke aanvulling op mijn banen als docent en correspondent van diverse regiobladen En dat bleek ook zo te zijn, want wat heb ik veel leuke gesprekken gevoerd met meestal jonge mensen die het met elkaar zagen zitten. Meestal leidde dat bij mij tot positieve gedachten, maar eerlijkheidshalve voorvoelde ik na een aantal van die zogeheten ‘voorgesprekken’ in bepaalde gevallen ook al dat zo ’ n huwelijk op termijn gedoemd was te mislukken Maar dat kon je natuurlijk nooit zeggen. Vaak leidden die voorgesprekken ook tot hilarische toestanden, bijvoorbeeld als mijn vraag ‘ waarom hij of zij nu juist op haar of hem gevallen was ’ niet of nauwelijks beantwoord kon worden en vooral de eigen kwaliteiten geroemd werden Mooie huwelijken, chique huwelijken, ontroerende huwelijken, niet-alledaagse huwelijken, ze kwamen allemaal voorbij!
Ook de keuze voor een huwelijkslocatie kon problemen opleveren, want lang niet elke plek leent zich voor een huwelijksvoltrekking Voor mezelf heb ik op een bepaald moment een streep getrokken; als babs wil je op deze voor het bruidspaar zo belangrijke dag toch een zekere kwaliteit bieden en dat kan niet op plekken waar een geluidsinstallatie te wensen over laat of de voetballen je tijdens de plechtigheid rond de oren vliegen Ik houd het als babs tegenwoordig bij het stadhuis in Brielle of de Sint-Catharijnekerk Plaatsen waar ik me vertrouwd voel en waar ik aan de verwachtingen kan voldoen.
Hellevoetsluis, Brielle en Westvoorne zijn aan het begin van dit jaar ook een huwelijk aangegaan. Geen huwelijk uit vrije wil, maar een door een hogere overheid gearrangeerd huwelijk Een groot deel van de inwoners van de oude vertrouwde gemeenten zag dat huwelijk uiteraard niet zitten, maar gaandeweg groeit het besef dat er hoe dan ook met elkaar toch het beste van gemaakt moet worden en dat die nieuwe gemeente op termijn ook als een vertrouwde plek met een onderlinge verbondenheid moet gaan voelen. Dat gaat uiteraard niet zonder slag of stoot. Het is een gewenningsproces waarbij veel afhangt van de rol die lokale politici spelen Zij kunnen er, door goed naar de inwoners te luisteren en oude gemaakte afspraken na te komen, voor zorgen dat dit gearrangeerde huwelijk op de lange duur toch een succes wordt Want scheiden is bij dit huwelijk namelijk geen optie Een nieuwe kordate kroonbenoemde burgemeester kan medio 2024 bij onverhoopte ‘huwelijksproblemen’ hoogstens een belangrijke rol als mediator vervullen Maar laten we er hoe dan ook op vertrouwen dat Voorne aan Zee een succesvol huwelijk wordt!
Klaas Schipper
Phishing...
Uit onz
dat u no onze nieuw betaalp fraudu zich aa voorschriften betreft bankzaken. Klik hier om kosteloos uw nieuwe betaalpas aan te vragen en volg de benodigde stappen om uw aanvraag te voltooien
inloggegevens, pincodes of andere gegevens van jou te krijgen Daar komt ook het woord phishing vandaan Ze hengelen naar jouw informatie, zodat ze je vervolgens geld afhandig kunnen maken
De feiten
Met vriendelijke groet, De Rabobank.’
Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waren er in 2021 2.5 miljoen mensen slachtoffer van online criminaliteit In ruim honderdduizend gevallen betrof het phishing en verloren de slachtoffers daadwerkelijk Het is maar een kleine percentage (0.8 procent) van het aantal mensen die in 2021 een phishingbericht hebben ontvangen 66 procent van de Nederlanders heeft namelijk aangegeven wel eens een verdacht mailtje of telefoontje te hebben ontvangen Het mag dus duidelijk zijn dat criminelen hun weg op het internet goed weten te vinden en dat wij daar ook rekening mee moeten houden
Zo herken je een phishingmail
We weten wat phishing is, we kennen de feiten, maar hoe herken je zo ’ n nepmail? Hiernaast staan een paar kenmerken uitgelicht.
1 Een onverwachte en opvallende boodschap
Wat ook opvalt in het nepbericht van de Rabobank is dat de oplichter gebruik maakt van een opvallende boodschap om je aandacht te trekken ‘U maakt nog geen gebruik van onze nieuwe betaalpas’, waarna alle positieve kanten ervan worden belicht Vaak wordt er aangespoord dat je snel moet reageren en persoonlijke gegevens moet achterlaten. Eigenlijk moet er dan direct een belletje gaan rinkelen Laat je nooit onder druk zetten en geef nooit zomaar persoonlijke gegevens door op het internet, zoals je pincode
2 De onpersoonlijke aanhef
Oplichters sturen de mail naar zoveel mogelijk mensen door en weten meestal niet jouw naam en klantgegevens Een nepmail kun je dan ook vaak herkennen aan de aanhef Meestal zal dit namelijk een algemene aanhef zijn, zoals: ‘Geachte meneer/mevrouw/relatie ’ Je kunt hier alleen niet helemaal meer op vertrouwen, omdat oplichters het steeds beter voor elkaar krijgen om bij de aanhef jouw naam te zetten
3 Taalfouten
Een hele belangrijke indicator: taalfouten Professionele bedrijven zijn over het algemeen niet te betrappen op taalfouten, maar nepmails daarentegen kunnen er vol mee zitten. Met nadruk op kunnen, want door de steeds beter wordende technologie worden nepmails taalkundig ook steeds beter.
4 Controleer de link
In een phishingmail zal altijd een link aanwezig zijn Het is belangrijk om deze link te checken, zonder dat je erop klikt. Hoe doe je dat? Je beweegt met je muis naar de link, waardoor er een URL tevoorschijn komt Door te kijken naar de domeinnaam, kun je zien of de link jou daadwerkelijk doorstuurt naar de site van de zogenaamde afzender, of toch naar iets anders In het geval van de nepmail die we in dit artikel aanhouden, is de URL: http://rabobank nl condoclima com/raboaanvraag/inloggen html In eerste instantie denk je: ‘rabobank nl, dat is veilig ’ Maar achter rabobank nl staat ‘condoclima’ en dat is de echte domeinnaam. Een goede indicator om deze mail als nep te bestempelen
5 De afzender
Bovenaan kun je altijd het mailadres van de afzender bekijken Hier kun je meestal zien dat het mailadres niet van de instantie is die wordt genoemd Controleer dus altijd of het mailadres daadwerkelijk gebruikt wordt door bijvoorbeeld op de website van instantie te kijken
6 Bijlagen
Het kan zo zijn dat er bijlagen worden meegestuurd bij de mail Wees hier uiterst voorzichtig mee wanneer je de indruk krijgt dat het niet klopt Deze bijlagen kunnen namelijk virussen bevatten Klik je toch per ongeluk op de downloadknop, voer dan direct een virusscan uit.
7 Crypto
Online munten, zoals bitcoin, worden soms in nepmails aangehaald als betaalmiddel Dit zal een officieel bedrijf nooit doen Wordt er dus op enige manier aangedrongen tot het betalen met een cryptomunt, weet je zeker dat het nep is.
Echt of nep?
Ben je nu in staat om aan de hand van bovenstaande informatie een phishingmail te onderscheiden van een echte mail? Welke van de onderstaande mails is echt?
Mail 1
Van: PostNL [mailto:noreply@notificatie postnl nl] Onderwerp: Uw PostNL Pakket ‘Beste heer/mevrouw, Vandaag bezorg ik bij u een pakket van XPO / ZIGGo, met barcode 3SZGO452694526 Kijk op PostNL, om te zien hoe laat ik bij u langskom Mocht u niet thuis zijn dan ontvangt u een bericht met een ‘Niet-thuis-code’ Met deze code kunt u vandaag voo 22 00 uur een keuze maken voor een tweede bezorgafspraak. Maakt u geen keuze, dan kom ik morgen nog een keer bij u langs (m.u.v. zon- en feestdagen). Met vriendelijke groet, Uw PostNL Pakketbezorger’ URL: https://p.notificatie.postnl.nl/public[...]
Mail 2
Van: Susan Hagenaar [mailto:administratie@action nl]
Onderwerp: Fout geadresseerde factuur ‘Beste heer/mevrouw, Wij hebben een factuur van u ontvangen maar wij zijn helemaal geen klant van u. Wij hebben de factuur die wij van u ontvangen hebben bijgevoegd in de bijlage Kunt u ons laten weten hoe dit in onze mailbox terecht is gekomen? Wij hopen spoedig van u te vernemen Met vriendelijke groet, Susan Hagenaar www action nl’
De Rabobank geeft nog wat tips over waar je op moet letten om veilig te kunnen bankieren
Veilig bankieren, waar moet je op letten?
Als Rabobank zien we het bestrijden van fraude als één van onze prioriteiten. We ondernemen op verschillende onderdelen actie om klanten te beschermen en weerbaar te maken tegen digitale oplichting. Daarbij werken we voortdurend aan het veilig houden van het betalingsverkeer met verschillende (technische) maatregelen. We zien dat criminelen goed georganiseerd zijn en (digitaal) hun slag slaan in alle lagen van de bevolking.
Het beste preventiemiddel voor elke vorm van fraude blijft om de alertheid en waakzaamheid van klanten te versterken Daarom waarschuwen we klanten via al onze kanalen voor verschillende vormen van fraude. Ook de sector werkt hier volop aan met bijvoorbeeld de campagne ‘ zo werkt fraude’ van Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) In 10 online lessen leer je hoe je fraude herkent en voorkomt. Kijk op zowerktfraude.nl
Dit zijn zaken de bank nooit zal doen of van je vragen:
• Je bank vraagt nooit aan de telefoon of in een tekstbericht om geld over te boeken naar andere rekeningen, ook niet in noodgevallen;
• Je bank stuurt nooit een medewerker thuis langs om uw bankpas, inlogapparaatje voor internetbankieren of pincodes af te halen;
• Je bank vraagt nooit om je bankpas of inlogapparaatje voor internetbankieren per post op te sturen, ook niet via hun website;
• Je bank vraagt nooit aan de telefoon of in tekstberichten om je pincodes, wachtwoorden of andere beveiligingscodes af te geven;
• Je bank vraagt nooit om toegang tot je computer of smartphone of om software of apps op je computer, tablet of smartphone te installeren;
• In geval van nood kan de bank op afstand al je bankrekeningen, saldo’s, bankpassen of inlogapparaatjes voor internetbankieren blokkeren. Daar hoef je zelf helemaal niets voor te doen. De bank belt je dan meestal wel even, alleen om je te waarschuwen, niet om je iets te laten doen;
• Een afgedankte bankpas kun je doorknippen, in de lengte, dwars door de kopergouden betaalchip heen en weggooien Je hoeft je bankpas nooit af te geven aan je bank of aan de politie en je hoeft die ook nooit op te sturen;
• De pincode van je bankpas moet je nooit op een website intikken, ook niet op de website van je bank je kunt je pincode niet wijzigen via een website, dat kan alleen op een geldautomaat van Geldmaat en alleen bij sommige banken
Houd je geld veilig, laat je niet oplichten. Je kunt op de website rabobank.nl/veiligbankeren veel informatie vinden over hoe je phishing en fraude kunt herkennen en voorkomen
Iedereen elke dag een beetje... zeew
wier
ZEEWIER. NATUURLIJK GEZOND, LEKKER VEELZIJDIG. HET ZIJN
DE WOORDEN VAN ZEEWIEREXPERT KEES BOENDER DE TINTESE ONDERNEMER HEEFT ZEEËN AAN INFORMATIE OVER DEZE ‘WONDERPLANT’. LAAT JE ONDERDOMPELEN IN DE WERELD
VAN ZEEWIER EN LEES MEE OVER ALLES WAT DEZE WATERPLANT
TE BIEDEN HEEFT.
WAT IS ZEEWIER?
Een van de oudste levende organismen op aarde Daar mogen we zeewier onder scharen Zo’n 2 miljard jaar oud, als je het de experts vraagt De zeeplant is een macroalg: een alg die je met het blote oog kunt zien en leeft in zout water Eén van de belangrijkste kenmerken van zeewier, is dat het CO2 opneemt en zuurstof teruglevert aan de aarde Er wordt zelfs gezegd dat onder andere zeewier zuurstof op aarde bracht en daarmee ‘het leven’ is ontstaan: ‘God created seaweed, seaweed made the world’, een veelvoorkomend gezegde uit Ierland dat hierop van toepassing is Er zijn 10 000 soorten zeewier te onderscheiden in groen-, bruin- en roodwieren Maar het zijn ongeveer vijftien wieren die bekend en populair zijn in Europa. De paradepaardjes zijn de planten die we eten Denk aan de nori-zeewiervellen die we gebruiken voor sushi en wakame dat we verwerkt zien in Oosterse salades Ook zeesla, zeespaghetti en kombu zijn erg populair
DE SMAAK VAN ZEEWIER
‘Het is een smaak die veel mensen kunnen waarderen’, vertelt Kees Boender Deze
zeewierkenner weet alles over de wonderplant Hij gaat verder: ‘Een bekende term voor de smaak van zeewier is umami ofwel de vijfde smaak ’ Er wordt veel mee gewerkt in de horeca Chef-koks gebruiken de umami-producten graag; het geeft net die extra touch aan een gerecht Zeewier wordt dus al een tijd goed gebruikt in de horeca. ‘Het bereiden van gerechten met zeewier in eigen keuken dat blijft een grote uitdaging voor velen Iedereen elke dag een beetje zeewier is mijn doel Maar het gaat hier om het veranderen van een eetpatroon van consumenten, daar gaat veel tijd in zitten ’
ZEEWIEREXPERT KEES
Gepassioneerd ‘zeewierman’ Kees Boender begon twaalf jaar geleden met ondernemen in zeewier. Hij zag al vroeg dat deze plant veel mogelijkheden biedt in de natuurvoedingsbranche Daar was een kiempje gelegd dat ontpopte tot zijn groothandel Your Well, waarin hij alles met zeewier verkoopt Van voeding tot lichaamsverzorgingsproducten tot supplementen Kees vertelt: ‘Wat ik zag toen ik mijn onderneming startte, is dat er voor die tijd vooral zeewier werd verkocht in de horeca Er kwamen steeds meer
Japanse restaurants in het Nederlandse straatbeeld Thuis werd er nog niet veel gebruik gemaakt van zeewier Om die reden hebben we eerst Stichting Zeewierwijzer opgericht Dit met als doel om zeewier te gaan promoten in algemene zin. Daar rolde zeewierwijzer.nl uit, een online informatiebron waarin je alles vindt over zeewier Van de herkomst tot laagdrempelige recepten ’
BOOMING BUSINESS OF TOCH NIET?
‘Ik ben begonnen met de import van zeewierproducten uit Frankrijk Laagdrempelige producten als tapenade, mosterd en mayonaise, alle met zeewier Mensen vragen vaak Kees; de verkoop van zeewierproducten dat is vast ‘booming business’? Dan stel ik direct de vraag terug: eet jij weleens zeewier? Dan hoor je toch wat gesputter De meeste producten lever ik aan natuurvoedings-, gezondheidsen viswinkels. Ook kom ik bij horecagroothandels, waar steeds meer andere horeca hun zeewierproducten halen Ook interessant is dat ik zeewierproducten lever aan de voedingsindustrie, zoals kruidenbedrijven, vleesvervangerproducenten, salademakers en bakkers In zeewier zit weinig natrium, iets waar mensen met een zoutarm-dieet veel baat bij hebben. Bakkers verkopen brood met zeewier Er hoeft dan minder zout toegevoegd te worden, terwijl het zeewier het brood ook nog verrijkt met jodium Wat ik veelal verkoop? Van thee, drop, cosmetica, pasta tot wraps met zeewier, mosterd en voedingssupplementen Heel Nederland iedere dag een beetje zeewier is waar ik mijn bed voor uitkom Een hoeveelheid van 5 tot 10 gram gedroogd zeewier per dag is al genoeg om alle goede stoffen binnen te krijgen ’
VOL VITAMINES EN MINERALEN
De waterplant zit boordevol vitamines en mineralen Denk aan mineralen als ijzer, calcium en magnesium Ook sporenelementen als zink en jodium vind je terug in de planten. Dat is interessant voor de voedingsindustrie, maar ook de gezondheidsindustrie heeft de smaak van zeewier te pakken Zeewier heeft een hydraterende en ontgiftende werking Iets wat je huid en lichaam goed kunnen gebruiken Het is dan ook helemaal niet gek, als je een verzorgingscrème smeert waar bestanddelen van zeewier in terugkomen Of als je een voedingssupplement slikt waar zeewier in voorkomt Zeewier-
Wakame salade
cosmetica is iets wat aan de kust van de Atlantische Oceaan al jaren in trek is Nog een stapje verder gaan de Ieren: die baden in heuse zeewierbaden die heilzaam zouden zijn voor het lichaam
ZEEWIER KWEKEN
Zeewier komt van oudsher uit het Verre Oosten Your well haalt het zo veel mogelijk uit Europa (Spanje, Ierland, Frankrijk en Nederland) In Europa wordt nog weinig geweekt, hoewel het nu wel langzaam opkomt Waarom zou je denken? Kees: ‘Het kweken van zeewier is een dure aangelegenheid. Tot nu toe was het gebruik van zeewierproducten ook niet dusdanig hoog, dat het zelf kweken in Nederland zin had Zeewier kweek je door zaadjes te laten ontkiemen in een laboratorium De zaadjes worden op touw uitgezet en deze touwen worden vervolgens vastgebonden aan een touw dat het water ingaat.’
VAN HOLLANDSE BODEM
Kees vertelt: ‘Er zijn twee Nederlandse bedrijven die zeewier kweken in de Oosterschelde Voor de kust van Zierikzee in de Schelphoek en in Vrouwenpolder in de Jacobahaven Daar worden mooie wieren, zoals wakame en royal kombu, gekweekt die ook nog biologisch gecertifieerd zijn Er ligt zo ’ n 2 tot 3 hectaren wier In oktober gaat de wakame erin en in januari kan je al een eerste oogst verwachten met planten van 1,5 tot 2 meter
In de zomer wordt er niet geoogst, dan is het water te warm Naast gekweekt zeewier zijn er natuurlijk ook immens veel planten die in het wild groeien en zo worden geoogst In Yerseke woont Jan Kruijsse Hij is de enige fulltime zeewiersnijder in Nederland Bij laag water gaat hij de Oosterschelde in Het is arbeidsintensief werk waardoor de prijs van dat zeewier ook relatief hoog is, hetgeen weer een negatieve rol speelt om het populairder te maken ’
HOE EET JIJ JE ZEEWIER?
Kees eet iedere dag een beetje zeewier
Bijvoorbeeld een norivel op zijn boterham met kaas Op receptenmetzeewier.nl vind je een scala aan mogelijkheden voor zeewierrecepten Kees zijn favoriet? Zeewierspaghetti met geitenkaas op een toastje
R E C E P T
Zeewierspaghetti met geitenkaas
Dit recept is elke keer een succesnummer bij feestjes en partijen. Het is in vijf minuten klaar en heerlijk om op een toastje te smeren
INGREDIËNTEN
• 200 g jong belegen geitenkaas (geraspt)
• 250 g zeespaghetti (uitgelekt BIO)
• 100 ml (zeewier)mayonaise
WERKWIJZE
• Kook de zeespaghetti 3 minuten in een pan met een beetje water Giet het vocht af, maar gooi het kookvocht niet weg! Laat goed afkoelen anders smelt de kaas en dat willen we niet
• Snijd de zeespaghetti in stukjes van 4 - 5 cm Meng de zeespaghetti en de mayonaise door elkaar en meng beetje bij beetje de geraspte kaas erbij tot een smeuïg geheel is verkregen
VERKRIJGBAAR
Je vindt de zeewierproducten van Your Well lokaal in Voorne aan Zee Onder andere bij:
• Tuincentrum Aralia in Hellevoetsluis
• De Vierstee in Vierpolders
• C-vis&Co in Oostvoorne
• G&W Gezondheidswinkel
De Goudsbloem in Hellevoetsluis en Spijkenisse
• Viswinkel Habraken in Stellendam
• En onder andere op het menu bij: Aan Zee in Oostvoorne
Zoet of Zout in Stellendam
• Of online via: www.wereldvanzeewier.nl met afhaalmogelijkheid bij Your Well
Het brein
Mila en Liz doen onderzoek naar de werking van het brein
Het brein, niet iedereen weet er evenveel over Het is erg ingewikkeld, daarom was er vroeger ook niet veel over bekend Dat is nu gelukkig anders. We weten nu meer dan ooit over ons brein. Dat is maar goed ook ,want hierdoor zijn er ook medicijnen uitgevonden, die ons brein kunnen helpen In dit artikel schrijven wij over het brein
Dementie
Dementie is de naam voor een combinatie van symptomen (een syndroom), waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken Ook is het een verzamelnaam voor ruim vijftig hersenziektes. De meest voorkomende soorten dementie zijn:
• Ziekte van Alzheimer (iemand met Alzheimer krijgt problemen met het geheugen, naarmate de ziekte erger wordt krijgt men steeds meer moeite met dagelijkse vaardigheden en wordt niet meer beter);
• Vasculaire dementie (deze ziekte wordt veroorzaakt door problemen in de doorbloeding van de hersenen);
• Frontotemporale dementie (FTD) (dit komt vaak voor op jongere leeftijd Bij FTD valt verandering in het gedrag vaak als eerste op Ook de taal en spraak kunnen bij FTD aangetast zijn);
• Lewy body dementie (LBD) (LBD is te herkennen aan schommelingen in iemands geestelijke achteruitgang Ook heeft iemand met LBD vaak verschijnselen van de ziekte van Parkinson).
Helaas kan dementie (nog) niet genezen worden, maar met de juiste behandeling kunnen de symptomen en de achteruitgang wel worden geremd.
Hoe denken werkt
Vanuit je omgeving vang je allerlei prikkels op Maar hoe worden die prikkels nu in acties omgezet? Prikkels worden opgevangen in de zintuigcellen en daar vervolgens omgezet in elektrische stromen, impulsen. In je hersenen worden alle binnenkomende impulsen omgezet in een denkproces Zo wordt er dus van prikkels een denkproces gevormd
Relatie tot stress
Wanneer je stress ervaart, wordt een stressreactie in je hersenen geactiveerd. Tijdens deze reactie maakt je brein stresshormonen aan, zoals adrenaline en cortisol Door deze stofjes komt er energie vrij Deze extra energie is nodig voor je spieren, je denkprestaties, zintuigen en reactievermogen. Hierdoor kun jij bijvoorbeeld op tijd wegspringen voor een auto, of een sprintje trekken naar de trein als je bijna te laat bent Wanneer de stressreactie voorbij is, geeft jouw brein het signaal af dat het niet meer nodig is om stressstofjes aan te maken.
Stress blijkt dus belangrijk en nuttig te zijn Je kunt zelfs niet zonder stress Het zorgt voor energie, focus en het prikkelt je lichaam en geest Om de zoveel tijd is een beetje stress dus helemaal niet zo erg Zolang je hersenen maar genoeg rust- en hersteltijd krijgen, is er niets aan de hand.
Fysieke beweging helpt mentaal
Door fysieke beweging gaat je concentratie omhoog. Wanneer je beweegt, gaat er op plekken door je hele lichaam meer bloed stromen Dus ook in je brein En omdat er meer bloed in je brein komt, wordt het actiever en kun je je dus beter op iets concentreren Ook kan fysieke beweging helpen bij de mentale gezondheid Wanneer jij veel beweegt en regelmatig wat nieuws probeert te doen en datgene ook goed lukt, ga je er plezier in krijgen. De motivatie om te blijven bewegen wordt hierdoor ook groter
Hoe werkt het brein bij verschillende stoornissen?
Niet iedereen heeft een ‘normaal brein, sommige mensen hebben ook bepaalde ‘stoornissen’ Maar hoe werkt je brein nu bij die verschillende stoornissen?
• ADHD/ADD: Bij mensen die ADHD of ADD hebben, werkt het brein anders dan bij mensen die dat niet hebben. Zij hebben namelijk een tekort aan neurotransmitters (dopamine en noradrenaline), waardoor zij zich minder goed kunnen concentreren en dus snel afgeleid zijn Ook hebben ze vaak meer behoefte aan beweging dan andere mensen en kunnen dus ook moeilijk lang stilzitten;
• Autisme: Mensen met autisme hebben vaak moeite met sociale interactie, communicatie, flexibiliteit in het denken en handelen en het filteren en integreren van informatie. Dit komt door de sterke connecties met de thalamus, het gedeelte van de hersenen waar de zintuiglijke prikkels binnenkomen, waardoor zij deze prikkels veel sterker ervaren dan mensen zonder autisme;
• OCD: OCD wordt vaak gezien als een dwangstoornis Mensen met OCD hebben de behoefte en dwang om alles via een bepaald patroon te doen omdat zij anders een onafgemaakt gevoel beleven Door deze dwanggedachten kunnen mensen met OCD zich vaak niet concentreren op werk en vriendschappen Doordat er niet goed gefocust kan worden op de vriendschappen verliezen zij die ook vaak, wat uiteindelijk bij veel mensen leidt tot een depressie. Er zijn geen duidelijke oorzaken voor het krijgen van OCD bekend Wel is de kans groot dat als iemand in je familie een dwangstoornis heeft, het zich ook bij jou kan gaan ontwikkelen
De nieuwste ontdekkingen over het brein
• SLYM: In januari 2023 hebben Kjeld Møllgård en zijn team op de universiteit van Kopenhagen een nieuw hersenvlies ontdekt: het subarachnoid lymphaticlike membrane (SLYM) Dit hersenvlies scheidt schoon hersenvocht van hersenvocht waar afvalstoffen in zitten. Dit nieuwe hersenvlies is het vierde hersenvlies in onze hersenen;
• Immuuncellen: In mei 2019 ontdekten onderzoekers van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) nieuwe immuuncellen die mogelijk iets te maken hebben met de ziekte van Alzheimer. Onderzoekers verrichtten dit onderzoek met behulp van individuele hersencellen van zowel gezonde als zieke muizen
Hieruit bleek dat er variaties zijn in immuuncellen, afhankelijk van de plek waar ze zich in de hersenen bevinden. Zo zijn er op nieuwe plekken in de hersenen microglia gevonden, de lokale immuuncellen van het centrale zenuwstelsel die hun omgeving nauwgezet op infectie en mogelijke schade controleren
De microglia bleken op deze plek minder actief te zijn. Vergelijkbaar met de microglia toxische eiwitafzettingen bij de ziekte van Alzheimer
Wat is wel/niet goed voor je brein?
Je zult altijd dingen hebben die beter voor je zijn dan andere, dat geldt ook voor je brein Een paar voorbeelden van dingen die goed voor je brein zijn;
• Gezonde voeding;
• Voldoende slaap;
• En regelmatig bewegen.
Deze dingen kunnen onder andere helpen om je brein zo gezond mogelijk te houden en het risico op hersenaandoeningen te verkleinen. Het is ook belangrijk voor je brein om ze uit te blijven dagen Onderzoek uit 2019 toont opnieuw aan dat de kans op een hersenaandoening wordt verkleind door een gezonde leefstijl
Voldoende beweging, een goede nachtrust en sociale interactie verkleinen de kans op depressieve klachten én verbeteren het cognitief functioneren van de mens Dit blijkt uit een meta-analyse uitgevoerd door de VU, Amsterdam UMC/GGZ in Geest en Erasmus MC onder leiding van prof dr Brenda Penninx Hersenstichting.nl.
Natuurlijk zijn er ook nog dingen die niet goed zijn voor je brein Een paar voorbeelden van voedingsmiddelen die niet goed voor je brein zijn - je hoeft deze voedingsmiddelen natuurlijk niet helemaal te vermijden, maar matig gebruik is beter voor het hart en de bloedvaten en daarmee ook voor het brein:
• Zout. Dit is belangrijk voor het lichaam, maar we krijgen er makkelijk te veel van binnen Dat kan leiden tot een hoge bloeddruk (één van de risicofactoren van dementie) Het advies is om niet meer dan 6 gram zout per dag te eten;
• Suiker. Er bestaan geen gezonde vormen van suiker. Alle vormen van suiker leveren veel calorieën en dragen daardoor bij aan overgewicht Gewicht neemt vaak ongemerkt met de jaren toe. Daarmee neemt je kans op dementie of andere ziektes ook steeds een beetje toe; Mensen met ernstig overgewicht op middelbare leeftijd (tussen de 40 en 65 jaar) hebben ongeveer 30% meer kans op dementie dan mensen met een gezond gewicht;
• Verzadigd vet Dit verhoogt het LDL-cholesterol van het bloed Een te hoog cholesterol is niet goed voor de bloedvaten Onze hersencellen worden gevoed door een uitgebreid vaatstelsel van vele kilometers hele kleine, dunne bloedvaten Wanneer vaten dichtslibben krijgen de hersencellen geen zuurstof en voeding en sterven ze af
• Witte graanproducten Deze leveren weinig voedingsvezels Die zijn belangrijk voor je lichaam en voor je vertering Al met het eten van twee opscheplepels volkoren graanproducten of drie volkoren boterhammen per dag verlaag je het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 (suikerziekte) en darmkanker. Diabetes en hart- en vaatziekten zijn risicofactoren voor dementie. Daarnaast lijken vezels ook nog bij te dragen aan het verminderen van ontstekingen in het lichaam En ontstekingen spelen weer vaak een rol bij dementie.
Wist je dat de linkerhelft van het brein de rechterkant van je lichaam bestuurt en de rechterhelft van het brein de linkerkant van je lichaam bestuurt?
Wist je dat als je rond de 20-25 jaar oud bent, je brein volgroeid is? Het brein groeit niet meer, maar verandert nog wel steeds
Wist je dat vanaf je 30e je hersenvolume begint af te nemen? Daar merk je overigens niet zo veel van.
Wist je dat vanaf je 50e bepaalde functies merkbaar minder goed werken? Het kan bijvoorbeeld moeilijker worden om op een naam te komen of om jezelf iets nieuws aan te leren.
Wist je dat je 100% van je brein gebruikt? Er is geen enkel gebied in je brein dat niets doet Zelfs bij makkelijke handelingen werkt bijna ieder deel van je hersenen mee
Wist je dat het brein van vrouwen kleiner is dan die van mannen? Toch presteren mannen en vrouwen hetzelfde, dit komt doordat vrouwen efficiënter omgaan met het brein
Wist je dat je brein voor maar liefst 60% uit vet bestaat?
Wist je dat je hersenen maar liefst 20% gebruiken van alle zuurstof die wij opnemen?
Wist je dat je brein 1- tot 1,5 kg weegt?
Wist je dat de linker- en rechterhersenhelft evenveel werken? Wanneer je linkerhersenhelft informatie verwerkt, doet hij dat in samenwerking met de rechterhersenhelft. Zo doen ze dus beide even veel!
MAAR WEINIG HOBBY’S ZIJN ZO VEELZIJDIG ALS S T E R R E N K U N D E .
IN HET DONKER GENIETEN VAN DE STERRENHEMEL, JE VERDIEPEN IN DE WETENSCHAPPELIJKE MATERIE OF LOSGAAN MET ASTROFOTOGRAFIE.
DAT LAATSTE IS EEN VAN DE DINGEN WAAR A R J A N K I E V I T S (52) UIT
HELLEVOETSLUIS ZICH HET LIEFSTE MEE BEZIGHOUDT... FOTOGRAFEREN
VAN DE MOOISTE STERRENSTELSELS, PLANETEN EN KLEURRIJKE NEVELS.
‘IK KAN EVEN MIJN GEDACHTEN VERZETTEN EN LOSLATEN ALS IK BEZIG
BEN MET DEZE HOBBY ’
Astronomie, ook wel sterrenkunde genoemd, houdt zich bezig met de observatie en studie van alle objecten buiten de atmosfeer van de aarde Als klein jochie verwonderde Arjan zich al over de sterrenhemel Zo’n vijftien jaar geleden kocht hij zijn eerste telescoop Tot groot genoegen van zowel Arjan zelf, als zijn vrouw en dochters, was de planeet Saturnus het eerste wat hij door de lens zag Arjan en zijn gezin waren direct verkocht Om zich nog meer te verdiepen in de materie rondom sterrenkunde bezocht hij verschillende musea, lezingen en trainingen Inmiddels brengt hij zijn kennis op een toegankelijke manier over op anderen en geeft hij zelf lezingen Daarnaast is hij vrijwilliger bij de sterrenwacht Mercurius in Dordrecht
‘Het is een uit de hand gelopen hobby en ik wil anderen nu ook graag enthousiast maken over sterrenkunde’
ASTROFOTOGRAFIE
Arjan haalt vooral uit astrofotografie veel plezier Met name de sterrenstelsels en nevels zoals de Orionnevel vindt hij interessant Bij een heldere nacht wordt zijn telescoop direct uit de schuur gehaald en buitengezet. De telescoop draait computergestuurd mee, ter compensatie van de beweging van de aarde Urenlang maakt de telescoop opnames van één specifieke plek aan de hemel ‘Mijn camera koelt tot min tien graden Celsius Je fotografeert natuurlijk in de nacht en dan is het erg donker Je wil zo veel mogelijk informatie vangen en zo min mogelijk ruis op de foto’s krijgen Door de camera te koelen, onderdruk je de ruis zo veel mogelijk Vaak heb je meerdere nachten nodig en moet je continu fotograferen om één goed plaatje te creëren De honderden foto’s worden na afloop met speciale software over elkaar gelegd en bewerkt. Het eindresultaat levert regelmatig astronomisch, mooie plaatjes op ’
ONEINDIG HEELAL
Met deze hobby wordt Arjan weer even met beide voeten op de grond gezet Vooral het onbekende is hetgeen wat hem zo interesseert en aantrekt ‘Als ik fotografeer, voel ik me altijd heel klein Als je naar de sterren kijkt word je je bewust van het feit hoe klein wij eigenlijk zijn in het oneindige heelal. Je relativeert de dingen dan weer wat beter
Deze hobby is een mooie manier om even te ontsnappen aan de drukte van het dagelijks leven en te genieten van de schoonheid en rust van de natuur Laten we ons nou eens wat meer richten op de dingen die echt belangrijk zijn Goed zorgen voor deze planeet is een van die dingen ’
SUPERNOVA
Afgelopen maand had Arjan een uitblinker in zijn amateurcarrière Er was al ontdekt dat er recent een ster supernova is gegaan: een verschijnsel waarbij een reusachtige ster op spectaculaire wijze explodeert De uitbarsting is herkenbaar door de enorme hoeveelheid licht die hierbij wordt uitgestraald De ster vlamt op met de lichtkracht van honderd miljoenen tot meer dan miljard zonnen Op een heldere avond zocht hij deze supernova op Deze bevindt zich in een ander sterrenstelsel (Messier 101, op ongeveer 20 miljoen lichtjaar). Bij toeval heeft Arjan het sterrenstelsel een aantal jaar geleden al eens gefotografeerd Toen hij hoorde dat de ster in supernova was gegaan, heeft hij dezelfde foto van een aantal jaar geleden nog een keer gemaakt Deze foto’s heeft hij vervolgens over elkaar gelegd en hier heeft hij een kort filmpje van gemaakt Op het filmpje is duidelijk te zien dat de ster inderdaad in supernova is gegaan Waar eerst nog geen duidelijke ster te zien was, bevindt zich nu een heldere stip die als bewijs gezien kan worden van een supernova. De ster zal allang niet meer bestaan omdat het licht er 20 miljoen jaar over gedaan heeft om bij ons te komen
We kijken dus terug in de tijd, maar dat levert wel hele spectaculaire beelden op
VAKANTIES
Ook de familievakanties worden uitgekozen op basis van plekken waar Arjan en zijn vrouw ongehinderd naar de sterrenhemel kunnen kijken Ze zoeken de meest donkere plekken op vanwege de weinige lichtvervuiling Donkere plekken zorgen ervoor dat je veel meer kan zien van de sterrenhemel Bovendien zijn donkere plekken beter voor de foto’s van lichtzwakke objecten als nevels Dit jaar gaan zij, net als vorig jaar, naar Bourgondië ‘Als mijn vrouw en ik op vakantie zijn, liggen we allebei onderuitgezakt in een stoel uren naar boven te turen. We moeten dan rond een uur of drie echt tegen elkaar zeggen dat we naar bed moeten Je gedachte dwaalt namelijk helemaal af waardoor je regelmatig de tijd vergeet Wat is er namelijk mooier dan op een mooie, heldere avond de twinkelende sterren te bewonderen? In Bourgondië kun je met het blote oog zelfs de Melkweg, een zwakke melkachtige band van licht aan de hemel, zien Dat kan je in Hellevoetsluis en omstreken wel vergeten. Van de twintig dagen dat we in Bourgondië waren, heb ik er achttien continu staan fotograferen ’
‘Het eindresultaat levert regelmatig astronomisch, mooie plaatjes op ’
UNIVERSUM
Hoe groot het universum is weet Arjan niet ‘Niemand weet dat’, zegt hij Ons zonnestelsel heeft één zon en telt acht planeten: Mercurius, Venus, de aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus Daarnaast hebben wetenschappers inmiddels bijna 5000 ‘exoplaneten’ gevonden Dat zijn planeten die draaien rond andere sterren in onze Melkweg De schattingen van het aantal melkwegstelsels in ons heelal lopen van 100 tot 200 miljard en sommige astronomen schatten zelfs 500 miljard ‘Ruim anderhalf jaar geleden is er een nieuwe telescoop gelanceerd: de James Webb-ruimtetelescoop Deze telescoop kijkt zo ver terug in de tijd dat er een heleboel vragen opnieuw gesteld moeten worden Hoe is het heelal eigenlijk ontstaan? Hoe kan het gevormd zijn zoals het nu is? En kloppen de wetten zoals die van Einstein en Newton die we nu hanteren nog wel? Er zijn namelijk dingen ontdekt die niet kloppen met wat men dacht. Arjan legt uit dat de leeftijd van het universum mogelijk ouder is dan we dachten
‘De gangbare leeftijd nu is ongeveer veertien miljard jaar We kunnen ook slechts zien wat de telescopen toelaten, maar daarna houdt het universum niet op ’ Volgens hem is het een redenatie dat het universum zich nog steeds aan het uitdijen is, waardoor sterrenstelsels, clusters van sterrenstelsels en alles wat we nog niet kunnen zien of nog niet weten, zich steeds verder van elkaar verwijderen. Wat is het universum eigenlijk? En wat is daarbuiten? Is daar wel iets buiten en is er maar één universum? Arjan geeft aan dat hij - net als veel anderen - deze vragen graag beantwoord zou willen hebben
EXOPLANEET
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft een planeet ontdekt die bijna net zo groot is als de aarde en waar misschien leven mogelijk is De planeet die Wolf 1069 b wordt genoemd, staat in de leefbare zone rond zijn ster, die relatief dicht bij onze zon staat. Dat wil zeggen dat het in theorie mogelijk is om daar vloeibaar water te vinden Wolf 1069 b is een exoplaneet De onderzoekers ontdekten dat de nieuw ontdekte planeet verschillende overeenkomsten heeft met onze eigen aarde Zo is de planeet ook rotsachtig net als onze aarde en is de grootte van het hemellichaam te vergelijken met de aarde Daarnaast vermoeden de onderzoekers dat er op de exoplaneet, net als op aarde, sprake is van een atmosfeer. Toch is de vondst van de exoplaneet niet zo bijzonder Astronomen hebben al duizenden exoplaneten buiten ons zonnestelsel ontdekt
Sterrenkundige zijn al een langere tijd bezig met het onderzoeken van leefbare planeten die op de aarde lijken Zo moet een bewoonbare planeet op zo ’ n afstand van zijn ster staan dat er vloeibaar water op het oppervlak kan voorkomen Tot nu toe vallen alleen de aarde en Mars binnen de bewoonbare zone
‘Of we zijn alleen, of we zijn niet alleen, maar beide zijn even angstaanjagend’
ZIJN WIJ ALLEEN?
Arjan grinnikt wanneer de vraag wordt gesteld of wij alleen zijn ‘Ik vind dit een hele leuke vraag ’ , zegt hij ‘De quote van Arthur C Clarke vind ik altijd erg interessant Deze luidt namelijk als volgt: ‘Of we zijn alleen, of we zijn niet alleen, maar beide zijn even angstaanjagend ’ Met name de laatste zin vindt Arjan erg pakkend en interessant ‘Als we alleen zijn, moet je je eens realiseren wat wij aan het doen zijn Dan is er dus naast ons geen intelligent leven meer Als we niet alleen zijn, waar hebben we het dan over? Hebben we het dan over een soortgelijk intelligent leven of misschien wel veel intelligenter?’ Arjan is ervan overtuigd dat er wel nog
intelligent leven naast de mensheid is Maar wat voor soort intelligent leven weet hij niet ‘Je kan je hier helemaal suf over filosoferen ’
De Lagune van Voorne ...droom of echt?
Dat klimaatverandering van invloed is op de zeespiegelstijging is alom bekend. Met als zorgwekkend gevolg: versnelde erosie van de kust in de zuidwestelijke delta. Een bedreiging; niet alleen
voor de Voornse kust. Want, bestaat er over 30 jaar nog wel een Voordelta? Renée Bron is mede-initiatiefnemer van Gebiedscoalitie
‘De Banjaard’ en onderzoekt samen met een netwerk van experts, studenten en ‘streekholders’ de mogelijkheden om de kracht van de natuur te benutten om onze kust te beschermen.
Er moet iets gebeuren!
“Ik kon er wakker van liggen”, vertelt Renée Bron, ondernemer op Goeree-Overflakkee, gepassioneerd “Nederland heeft vanaf de jaren 60 in 25 jaar de Deltawerken aangelegd, maar in de toekomst is dat niet voldoende Deze geweldige technische werken zijn namelijk niet ontworpen op de zeespiegelstijging die nu verwacht wordt. Er is een grens aan steeds hogere, bredere dijken en dammen op (schaars) land Daarom kijkt onze Gebiedscoalitie zeewaarts Het is onze overtuiging dat we de kracht van de natuur niet alleen kunnen en moeten gebruiken om de situatie aan te pakken, maar ook in ons voordeel kunnen laten werken ”
Zeespiegelstijging is niet nieuw
Om te begrijpen waar Renée op doelt, gaan we terug in de tijd “14 000 jaar geleden kon je bij wijze van spreken lopend naar Schotland”, vertelt zij Doggerland was een groot en zeer vruchtbaar grondgebied op de plaats waar nu het zuiden van de Noordzee ligt Het was doorsneden door rivieren en strekte zich uit van Engeland tot aan Nederland en Denemarken Gedurende honderdduizenden jaren was het gebied dat wij nu als Noordzee kennen het domein van mammoeten en wolharige neushoorns
Zeespiegelstijging is niets nieuws. Door klimaatopwarming smolt steeds meer ijs en langzaam maar zeker stroomde het Noordzeebekken vol De doorbraak van een ijsmeer in het huidige Canada en een tsunami voor de Noorse kust gaven het laatste zetje om Doggerland definitief onder water te laten verdwijnen
Natuurlijke kustverdediging
“Het materiaal van Doggerland is de basis geworden van ons kustfundament, waarop duinvorming heeft plaatsgevonden En daarachter ontstond een lagune Door sediment uit onze rivieren - dat zijn de deeltjes die door de rivieren meegenomen worden en verderop bezinken - groeide de bodem van deze lagune mee met de zeespiegelstijging En zo was de Nederlandse kust eeuwenlang in staat om zichzelf te beschermen tegen de langzame maar gestage zeespiegelstijging “Weinig mensen zijn zich daarvan bewust, maar de natuur heeft hier zélf een kustverdediging gebouwd”, vertelt Renée
Natuurlijke buffer verdwenen
En toen greep de mens in dit systeem in Rond het begin van onze jaartelling begonnen de Romeinen het veen af te graven voor zoutwinning. Zout was het goud van die tijd. Tot in de vroege Middeleeuwen gingen we hiermee door, totdat het veen volledig was afgegraven en verdwenen uit het landschap Zo verdween de natuurlijk buffer tussen de stijgende zeespiegel en het verzakkende achterland Bij grote stormen ontstonden openingen in het landschap, waardoor de zee vrij toegang tot het achterland kreeg De zeearmen Haringvliet en Grevelingen zijn zo ontstaan In onze zuidwestelijke delta is dat bijna 200 dorpen fataal geworden. Zij verdwenen in de golven. En daarbij is het niet gebleven Door de komst van gemalen werd de ontwatering versterkt en daalde de bodem nog sneller Het verschil tussen de hoogte van de zee en de laagte van het land nam alleen maar meer toe “Goed beschouwd hebben we ons eigen graf gegraven ” , concludeert Renée.
Voordelta breekt af
En het afbraakproces gaat nog steeds door in de Voordelta, het ondiepe deel van de Noordzee voor de Zeeuwse en ZuidHollandse kust En ook dát komt door ons Door de aanleg van dammen komt er vanuit de rivieren geen sediment meer naar zee Dat begon al aan het einde van de 19de eeuw met de aanleg van de Kreekrakdam in 1867 en de Nieuwe Waterweg in 1872. De Deltawerken blokkeerden definitief de route van de rivieren naar de Voordelta De Voordelta breekt hierdoor steeds sneller af Onder invloed van het getij en de winden bewegen de zandbanken en platen zich in rap tempo naar het noordoosten en landen dan aan op onze kust
Bescherming tegen de zee
Op Google Time Lapse, dat vanaf 1984 de kijker meeneemt door de tijd, is dit proces schrikbarend goed te zien. Bij versnelde zeespiegelstijging zal het aanlanden van de zandplaten doorgaan, steeds verder landinwaarts “Ook nu al slijt de kust voortdurend onder invloed van wind, golven en stroming. Rijkswaterstaat versterkt daarom jaarlijks de kust met zand Zo houden we de kust kunstmatig op zijn plaats en blijft ons land beschermd tegen de zee Maar hoe lang kunnen we met die zandsuppleties (opspuiten van zand) de huidige kust nog beschermen? Bij versnelde zeespiegelstijging zal dit proces heftiger worden en de kust steeds verder afslijten We hebben een ander plan nodig! Maar hoe ziet dat eruit?”
Wortels
Als het aan Renée en haar coalitiegenoten ligt, bevinden de wortels van een alternatief plan zich in het verleden, in het natuurlijke systeem van onze delta Maar voor we daaraan toekomen, willen we natuurlijk weten hoe Renée - in het dagelijks leven algemeen-directeur van Zeelenberg Architectuur in Ouddorp - bij dit plan betrokken is geraakt Haar wortels liggen
op Goeree-Overflakkee Renee’s verre voorvader trok al in de 16de eeuw met zijn gezin vanuit het verarmde Steenbergen naar het nieuwgewonnen land op Flakkee. Steenbergen was een bloeiende handelsstad geweest, een doorvoerhaven tussen Holland en de Vlaamse steden, maar door verzanding (ook toen een probleem!) nam dat belang rap af Een jaar of vijf geleden realiseerde Renée zich steeds meer dat haar kinderen wel eens in hetzelfde scenario terecht konden komen als haar verre voorvader Zij maakte zich daar grote zorgen over
Tijd voor actie
En toen, in februari 2019, ontmoette zij fysisch geograaf Idco Duijnhouwer. Ook Idco was al lang met het thema bezig. Zijn wortels liggen op Tholen en die van zijn schoonfamilie in Wemeldinge Idco was in oktober 2018 mede-initiatiefnemer geweest van het Kennis Congres Oosterschelde, waar kennis, inspiratie en kansen gedeeld werden voor de zuidwestelijke delta, ondanks zeespiegelstijging en klimaatverandering “We waren allebei uitgenodigd voor de feestelijke opening van het vogeleiland Bliek in het Haringvliet Bij het fotomoment belandden we naast elkaar”, blikt Renée terug Idco en Renée raakten aan de praat en bleken dezelfde zorg te delen Het was tijd voor actie!
Een plan!
“Ons bondgenootschap is eigenlijk door toeval ontstaan Idco had een plan, maar kon het niet verbeelden en ik had een architectenbureau vol verbeelders maar geen plan,” vertelt zij als we bij haar op bezoek zijn “We hebben onze krachten gebundeld met anderen uit de regio en zo is Gebiedscoalitie ’De Banjaard’ ontstaan Om onze kust te beschermen en verdere afbraak van de Voordelta te voorkomen zien wij maar één oplossing: we moeten het natuurlijke systeem omarmen en de kracht van de natuur vooropstellen De verstoorde balans in
onze zuidwestelijke delta en de dreigende versnelde zeespiegelstijging dwingen ons om niet tegen de natuur in te werken, maar mét de natuur te bouwen aan een toekomst waarin waterveiligheid, natuurwaarden, sociale, culturele en economische belangen samen kunnen komen ”
Zandplaat ‘De Banjaard’ Hoe ziet dat er praktisch uit? In zee, zo ’ n zes kilometer voor de Kop van Schouwen-Duiveland, ter hoogte van het Banjaardstrand, ligt zandplaat ‘De Banjaard’ die het strand zijn naam heeft gegeven Ooit stak die plaat boven het water uit en beschermde zo Schouwen en de Oosterschelde tegen de noordwesterstorm Door menselijk toedoen is die plaat geërodeerd en ligt hij inmiddels altijd onder water Met een slimme suppletie wil Gebiedscoalitie ‘De Banjaard’ deze zandplaat herstellen Vervolgens moet de herstelde zandplaat dynamisch vervormen in noordoostelijke richting door daarop experimenten uit te voeren met ‘natuurlijke bouwers’. Denk bijvoorbeeld aan schelpdieren en wieren
Maasvlakte
De grote vraag is: kunnen we weer een strandwal van eilanden laten ontstaan richting de Tweede Maasvlakte met daarachter een lagune die, met sediment van zee, kan gaan meegroeien met de verwachte zeespiegelstijging? Kunnen we het proces dat ooit onze kust vormde weer op gang brengen? Kunnen we het landschap tijdig en effectief aanpassen aan het verwachte klimaat, zodat een waterkerend landschap ontstaat dat waterveiligheid biedt en ruimte geeft aan de natuur en de mens? Op die vraag willen Renée en haar coalitiegenoten een antwoord krijgen. De intensieve betrokkenheid van jongeren vinden zij daarbij van het grootste belang Vooral de komende generatie jongeren zal de nodige experimenten met biobouwers op de herstelde Banjaard uit moeten voeren. Het gaat immers om hun toekomst!
Niet dromen maar doen!
Onder begeleiding van Gebiedscoalitie ‘De Banjaard’ hebben in de afgelopen jaren verschillende groepen studenten van de Wageningen Universiteit, Hogeschool Rotterdam en de Hogeschool Zeeland al voorbereidend onderzoek gedaan voor ‘De Banjaard’. Ook hebben Technasium-leerlingen van Scholengroep Pontes in Goes en Zierikzee ideeën voor de gedroomde kustwal-eilanden uitgewerkt “Maar”, vindt Renée, “het wordt hoog tijd dat scholieren en studenten in het veld aan het werk kunnen onder leiding van experts We hebben nog een generatie, 30 jaar, de tijd om te experimenteren voordat serieuze besluiten over onze delta genomen moeten worden Laten we die tijd dan ook gebruiken Onderzoeken en rapporten schrijven is goed, maar er moet ook een moment komen waarop we proef-ondervindelijk aan de slag gaan En dat moment is wat mij betreft nu!”
Kansen
“Darwin leerde ons al dat niet de sterkste soort overleeft en ook niet de slimste, maar de soort die zich het beste aanpast aan verandering” aldus Renée “Het scheppen van een tweede kustlijn en de vorming van een lagune daarachter zie ik als zo ’ n aanpassing Het biedt bescherming voor de kust en stopt de voortgaande afbraak van de Voordelta Het biedt daarnaast
enorm veel kansen, zeker voor de kustplaatsen op Voorne Er is natuurlijk veel ongerustheid over de toenemende verzanding voor de kust van Voorne en de negatieve gevolgen daarvan voor de bewoners zelf, de ondernemers en de toeristen Wij zijn ervan overtuigd dat er kansen zijn, altijd! Ik kan me zelfs voorstellen dat de Voornse kust nog aantrekkelijker wordt dan nu
De Voornse Lagune
Stel je eens voor; vanaf de randen van Rockanje en Oostvoorne heb je zicht op een prachtig lagunelandschap, net zoals voor de kust van het Portugese Faro. En na een ontspannen tocht in een fluisterboot kom je aan de overkant van die lagune op de tweede kustlijn met duinen aan de zeezijde en aan de binnenzijde ruimte voor wad-achtige activiteiten, voor oesterriffen, zeewiercultuur en een enorm biodivers leefgebied voor flora en fauna Aan de buitenzijde is de wat stoerdere natuur en eco-toerisme te vinden en sporten als zeezeilen en kitesurfen Een unieke ervaring voor onze bewoners en onze gasten “Eén extra aanpassing is dan trouwens misschien wel nodig”, sluit Renée met een knipoog af. “Want wie weet verandert de ‘Gemeente Voorne aan Zee’ haar naam in 2050 dan wel in ‘Gemeente De Voornse Lagune’”
https://earthengine google com/timelapse/ www.sharedconcepts.nl www onzeoosterschelde nl https://www zwdelta nl/nieuws/vijf-lokale-initiatieven-geselecteerd/
Vossen op Voorne
De vossenpopulatie in Nederland is de afgelopen jaren flink toegenomen Zo ook in de natuurgebieden op Voorne. Steeds vaker worden vossen gezien in onze bossen en duinen. Fotograaf René Boet ging op pad en legde de bijzondere beestjes voor ons vast
De vos is prachtig om te zien En waar je er eentje ziet, zijn er vaak meer! Door zijn grote aanpassingsvermogen, goed ontwikkeld gehoor en reuk, nachtelijke leefwijze, grote schuwheid en zijn slimheid verspreidt hij zich steeds verder over Nederland. Met de melding van een nest jongen in 2017 in de Van Baarsenvallei is het definitief bevestigd dat de vos vaste voet heeft gezet op Voorne. In 2018 en 2019 zijn vossen op de droogvallende oevers van het Quackjeswater gespot en is er een bij de lepelaarskolonie gezien In 2018 kwam ook vanuit het Quackgors een melding van een paartje met jongen In februari 2019 is de eerste vos buiten de duinen gespot, bij de Strypse Wetering (Rockanje) en later in oktober in de Beningerslikken Vanaf 2021 legde René Boet de beestjes geregeld vast op de gevoelige plaat.
KNAPPERD
Vossen hebben een mooie volle roodbruine vacht. Maar er zijn ook vossen met een beige of helderrode vacht. In de winter is deze extra dik tegen de kou. Aan de achterkant van zijn oren heeft hij zwarte haartjes Een vos kan zijn oren alle kanten op draaien om gevaar goed te kunnen herkennen. Zijn pootjes zijn donker gekleurd, alsof hij zwarte sokjes aan heeft De punt van de staart is wit, net als de hals en zijn snuit Zijn zwarte neus en donkere oogjes ten slotte geven hem een eigenzinnig kopje Vossen zijn iets groter dan een kat en kunnen als ze volwassen zijn tussen de vijf en zeven kilo wegen
ALLES IS FAMILIE
De droom van iedere vos is om een familie groot te brengen Meneer vos moet daarvoor op zoek naar de ideale vrouw. Een mannetjesvos wordt een rekel genoemd en een vrouwtjesvos een moer Als de rekel een moertje heeft gevonden gaan ze paren Na de ‘ranstijd’ - rond begin januari - wordt het moertje gedekt Ieder jaar in de lente krijgt het moertje na ongeveer 53 dagen vier tot zeven blinde jongen. Jonge vosjes zijn heel klein en wegen maar ongeveer 100 gram De eerste twee tot drie weken zijn ze helemaal afhankelijk van hun moeder. Vader vos mag zelfs het hol niet meer in komen
ZORGZAAM
Vader vos is een trouwe echtgenoot en een goede vader. Hij haalt eten voor de moeder. Zo kan de moeder de hele tijd bij haar kinderen blijven Na ongeveer twee weken gaan de ogen van de kleine vosjes open en vier
weken later komen ze het hol uit om te spelen en de omgeving te verkennen Ze zijn nog wel 3-4 maanden afhankelijk van voedsel van de ouders en tantes en daarna moeten ze op eigen benen gaan staan
De moertjes kunnen bij de familie blijven, maar de rekels moeten een eigen territorium gaan zoeken, want al in de herfst zijn ze geslachtsrijp
SLUW OF SLIM
Vossen staan bekend als slimme en sluwe dieren
Daar zit een kern van waarheid in Als huis gebruikt hij bijvoorbeeld graag de oude holletjes van andere dieren
Zelf een hol graven duurt ‘ m veel te lang! Konijnen en dassen zijn prima werklui om een mooi huis te laten maken, dat heeft de vos slim gezien Maar als de vos geen oud holletje kan vinden, graaft hij er zelf een.
Want stiekem kan hij dat best De vos is meestal slim genoeg om zijn vijanden te ontlopen, maar soms gaat het mis. In Nederland heeft de vos nauwelijks natuurlijke vijanden, maar soms worden ze slachtoffer van het verkeer of worden ze beschoten.
LEKKER HAPJE
Veel boeren houden niet van vossen op hun erf, want ook boeren is de vos vaak te slim af Ze weten vaak wel een gaatje te vinden in het hek van een kippenhok Zo niet, dan graven ze er soms onderdoor. Als een boer zijn kippen niet goed beschermt, kunnen ze ten prooi van de vos vallen. Hij ziet een hok met gaten als een gratis snackbar zonder wachttijd Het hoofdvoedsel van de vos bestaat uit kleine knaagdieren zoals muizen Maar als echte opportunist lust hij ook bessen, fruit, insekten, aas, afval, eieren, konijnen, vogels, muizen, ratten en soms zelfs lammetjes en reekalfjes Het is een echte omnivoor dus!
BIJTEN
Sommige mensen zijn bang dat ze gebeten worden door een vos en hierdoor ziektes krijgen, maar dat is niet nodig. Vossen bijten niet zolang je ze met rust laat. Bovendien worden er in Europa bijna nooit ziektes door vossen verspreid In Nederland komt hondsdolheid - de meest gevreesde ziekte die vossen zouden verspreiden - zo goed als niet meer voor Een vossenbeet kan wel pijn doen, dus laat de vos gewoon met rust Dan gebeurt er ook niets ergs
Wist jij dat?
• Dit roodbruine hondachtige dier met prachtige staart, witte keel en buik vooral ‘ s nachts op pad gaat?
• Zijn territorium afbakent met uitwerpselen en urine, zogenaamde pekel?
• Een vossenkeutel op een hondendrol lijkt? Maar dan met een karakteristiek vezelig puntje aan één kant
• Mannetjes- en vrouwtjesvossen hun hele leven bij elkaar kunnen blijven?
• Als je een uitgegraven konijnenhol vindt met uitwerpselen en prooiresten bij de ingang er vermoedelijk een vossenfamilie woont?
• De vos zijn staart gebruikt om lekker zacht te slapen? Zo heeft hij altijd een kussentje bij zich.
• Vossen bijna kleurenblind zijn?
• De oudste wilde vos in Nederland werd twaalf jaar Deze vrouwtjesvos leefde in de duinen
• Vossen hun eigen taal hebben? Ze kunnen wel 28 geluiden maken Daarnaast gebruiken ze ook lichaamstaal
• Een vos wel 60 kilometer per uur kan rennen? Dat is een snelheid waar veel wielrenners jaloers op zijn!
• Vossen kunnen goed zwemmen
• De Latijnse naam van de vos is Vulpes Dit klinkt wellicht bekend. De naam van de vosachtige Pokémon Vulpix is van de Latijnse vossennaam afgeleid
Maak een reis door de geschiedenis in Historyland
SCAN MIJ
Ontmoet levensechte zeedieren uit de Oeroceaan.
www.histor yland.nl
Wetenschap en plezier. . . gaan samen in Historyland!
Bezoek Historyland, een museum en themapark op negen hectare binnen en buitengebied. Zie echte skeletten en oeroude fossielen van miljoenen jaren oud. Vergaap je aan dino’s, wisenten, mammoeten en een mosasaur us en zie lang uitgestor ven oervissen je tegemoet zwemmen in de Oeroceaan. Wandel op het buitenterrein met Romeinenland, historische golfbaan, tanks uit de Tweede Wereldoorlog (o a een T34) en goudzoekersdorp. Wil je meer weten? Bezoek onze site www.historyland.nl
Vouwen maar ...
De Galaxy Z
Flip5
GTS Navigator
De fatboy onder de hybride fietsen Een echt stoere fatbike met trap ondersteuning, waarmee je ‘ easy and fast’ kunt rijden. De hybride bike is voorzien van acht versnellingen, LED verlichting en sterke schijfremmen Dit maakt je fietstocht nog prettiger De GTS Navigator is verkrijgbaar in de kleur antraciet. Voor deze fiets is geen rijbewijs nodig, waardoor de fatbike geschikt is voor jong en oud!
Een groot (beeld)scherm is de wens van elke smartphone gebruiker Het ‘mobieltje’ van vroeger is inmiddels uitgegroeid tot een bijna volwaardige computer. Betalingen, belastingzaken, aankopen, correspondentie, maar ook tv kijken doe je op de smartphone De smartphone van tegenwoordig wordt werkelijk voor alles gebruikt Vervelend is wel dat een groot scherm, dus een groot toestel, veel ruimte inneemt in je broekzak, jaszak of tas(je) De Samsung Galaxy Z Flip 5 biedt uitkomst. Het formaat is uitgevouwen 6,7 inch en eenmaal gevouwen past de Samsung dus makkelijk in je broekzak Op het scherm aan de buitenkant zie je ook berichten zonder dat je de Flip5 openklapt Je hebt de keuze uit 256 GB of 512 GB. Aanrader!
Grill goeroe!
De naam zegt het al... de Grill Guru Large Elite. Door de zwarte kleur en de chromen accenten heb je een geweldige blikvanger De chip feeder geeft groenten, vlees en/of vis een heerlijke bbq rooksmaak Door de verschillende levels (hoogtes) kun je direct en indirect grillen Lekker makkelijk als je gelijktijdig meerdere gerechten klaar wilt maken met verschillende bereidingen Deze Grill Guru Elite heeft een Charcoal Basket met een handige divider waarmee je je directe en indirecte vuurbron kunt verdelen
Supercool!
Ultra... Apple Watch
Een watch voor de echte actionman of -vrouw. Het uit titanium vervaardigde, waterdichte horloge is uitermate geschikt om te dragen tijdens het sporten of een ruige activiteit. Het kan tegen een stootje Het 49 mm scherm zorgt voor een goede leesbaarheid De batterij gaat wel 36 uur mee De gps sensor is zeer nauwkeurig en werkt ook goed in een bos Dankzij de grotere kroon en nieuwe actieknop is de watch makkelijk te bedienen, ook met natte handen Dankzij 4G bel en verstuur je berichten zonder je iPhone bij je te hebben, maar je hebt dan wel een eSim abonnement nodig
Deze ‘Amerikaanse koelkast’ van Samsung heeft een inhoud van maar liefst 634 liter; 409 liter koelen en 225 liter vriezen Het bijzondere van deze koelvriescombi is dat je de vriezer ook kunt gebuiken als extra koeler. Toets de temperatuur van de vriezer op een hogere temperatuur en jouw mega koelkast is geboren Handig bij een verjaardag of een ander feestje. Je kunt het koel-gedeelte tijdens jouw vakantie ook gewoon uitzetten lekker duurzaam SpaceMax™-technologie zorgt voor super efficiënte isolatie, waardoor de wanden veel dunner zijn Deze Samsung is een stille, energiezuinige en milieuvriendelijke koelvriescombi, die je dus een lagere energierekening oplevert
In de buitendeur vind je de watertap, heerlijk gefilterd en gekoeld water, en de ijsblokjesmaker. Aan de binnenkant is door de transparante opvangbak te zien, hoeveel ijs er nog over is Oh ja hou je van crushed ijs? Dat regelt jouw ijsmaker in deze Samsung ook Een aanrader voor iedereen met een groot gezin én een klein huishouden Een megakoelkast!
De Terra is het nieuwste bruiswatertoestel van SodaStream In een mum van tijd verandere jij gewoon water in echt fris bruiswater Het apparaat is helemaal afgestemd op de moderne keuken van nu De koolzuurcilinder is makkelijk te plaatsen door de vernieuwde techniek (Quick Connect). Met een lekkere siroop of vers fruit zal je elke gast verrassen met je eigen gemaakte limonade!
‘’Have you heard about the new dance craze?
Listen to us, I'm sure you'll be amazed Big fun to be had by everyone It's up to you, it surely can be done”
In dit artikel duiken we in de geschiedenis muziek. Wat is disco, wanneer werd het p en welke artiesten zijn er belangrijk gewe voor dit vrolijke, swingende genre?
Kenmerkend geluid
De disco is beïnvloed door de funk-, soul- en salsamuziek en de d horende dansjes. Het geluid herken je aan de "vier-op-de-vloer b met een tempo van 115-130 beats per minute (BPM) Verder be het uit strakke en ritmische baslijnen of basloopjes op de basgita viool partijen, elektrische piano, synthesizers en elektrische gitar waarop ook ritmes worden gespeeld Naast het drumstel kwame ook drumcomputers bij kijken Hierbij speelt de zogeheten Hi-hat belangrijke rol (een dubbele bekken wat met een voetpedaal ' op en dicht' kan)
Hoe het begon
Disco begon tijdens de late jaren 1960 en begin 1970 als een m van muziek van de Afro-Amerikanen, Hispanics en Italiaanse Amerikanen in Philadelphia en New York Disco is min of meer een vrolijk klinkende reactie op de hardere muziekstijlen uit de ja zestig, zoals rock-'n-roll en punkmuziek.
Stijging in populariteit
Vele artiesten maakten in de jaren ‘70 beroemde discoplaten En de optredens en artiesten veel aandacht van het publiek trokken waren de producenten van langspeelplaten druk bezig achter de schermen en speelden zo een belangrijke rol bij de ontwikkeling “disco sound”
Films als "Saturday Night Fever" (1977) en "Thank God It's Friday (1978) droegen verder bij aan de populariteit van de discotheek de bijbehorende muziek
Aan het einde van de jaren 70 hadden veel grote Amerikaanse s lopende discoclubs en dj's mixten dansplaten in beroemde clubs in Manhattan, die ook wel het nachtelijke walhalla voor kunstena en filmsterren werden genoemd. Het was de tijd van seks, drugs Studio 54 was de tempel waar het allemaal gebeurde
This is the end... Disco was de laatste populaire muziekbeweging aangedreven do zogenaamde babyboomers; jongeren die kort na de Tweede We waren geboren Disco was op haar hoogtepunt halverwege de la zeventig Daarna nam het af, maar bleef het een belangrijke invlo op de ontwikkeling van elektronische dansmuziek zoals house, h en postdisco Hoewel er geen nieuwe discobeweging meer is ge het verval, heeft de stijl sinds de jaren '90 verschillende heroplev De invloed blijft sterk in de Amerikaanse en Europese popmuziek
Our disco favorites!
Onze redactie heeft zes favoriete singles op rij gezet. Disco - en muziek in het algemeen - is natuurlijk volledig afhankelijk van smaak en voorkeur Maar voor de echte discoliefhebbers onder ons mogen deze zes absoluut niet ontbreken in de collectie.
Special voor onze lezers is een afspeellijst samengesteld met de beste discomuziek Beleef de jaren 70 op een moderne manier via Spotify!
Benieuwd geworden naar deze sound?
Scan de QR-code en beluister onze disco op Spotify! Zoek ook op BastionX.
Chic... Rodgers & Edwards
Chic is een Amerikaanse disco/funkband die in 1976 werd gevormd door gitarist Nile Rodgers en bassist Bernard Edwards Chic is vooral bekend geworden door hun vele discosongs, waaronder beroemde platen zoals ‘Le Freak’, ‘Good Times’ en ‘Everybody Dance’. Het duo ontmoette elkaar in 1970 en al snel vormden ze een rockband; The Boys Ondanks de vele interesse voor hun vroege demo's kregen ze geen platencontract Platenmaatschappijen haakten af zodra ze erachter kwamen dat de bandleden zwart waren; in die dagen werden zwarte artiesten niet geacht om rockmuziek te spelen Maar gelukkig gingen de twee onverschrokken door.
In 1977 werd Tony Thompson, voormalig drummer van Labelle en Extacy, Passion & Pain, gevraagd om deel uit te gaan maken van de band en enige tijd later voegde zangeres Norma Jean Wright zangeres zich ook bij de band. Zij zong vanaf dat moment op de demotapes en op alle nummers van het eerste album, die simpelweg ‘Chic’ heette Het debuutalbum en de singles ‘Dance Dance Dance’ en ‘Everybody Dance’ werden onmiddellijk een succes
Eind 1978 bracht de band het album C'est Chic uit, met daarop het nummer ‘Le Freak’ Dit nummer werd als single uitgebracht en was een enorm succes. Het haalde de eerste plaats in de Amerikaanse hitlijsten en er werden meer dan zes miljoen exemplaren van verkocht Het daaropvolgende jaar bracht de groep het album Risqué uit en de single ‘Good Times’. Dit werd een van de belangrijkste singles uit die tijd Samples van het nummer werden onder meer gebruikt door Grandmaster Flash en door de Sugarhill Gang in hun single ‘Rapper’s Delight’, die de doorbraak van de hiphop betekende Het nummer is later nog talloze malen gesampled door diverse hiphop- en danceacts.
Naast hun eigen successen, componeerden, arrangeerden en produceerden Edwards en Rodgers vele invloedrijke disco- en r&b-platen voor andere artiesten, onder wie Diana Ross, Sister Sledge, David Bowie, INXS, Duran Duran, Grace Jones en Madonna Dat Nile Rodgers niet alleen hits kan produceren, maar ook kan schrijven, bewees hij in 2013 Samen met Daft Punk en Pharrell Williams bedacht hij niet alleen één van de grootste hits van dat jaar, 'Get Lucky' is ook een van de bestverkochte singles aller tijden
Bee Gees
De Bee Gees ontstaat in een periode dat harmonieus zingen bijna vanzelfsprekend is (zoals The Beach Boys en The Beatles) Maar het geluid dat de tweeling Maurice en Robin Gibb en hun oudere broer Barry produceren valt op
De broertjes Gibb zijn geboren op een eilandje in Australië, maar verhuizen al op jonge leeftijd naar Manchester, waar hun jongste broer Andy geboren wordt.
De drie gaan als tieners gezamenlijk muziek maken en treden in hun beginjaren op als The Rattlesnakes en later als Wee Johnny Hays and the Blue Cats. Wanneer het gezin in 1958 naar Australië verhuist, begin het pas goed te lopen met hun muziekcarrière. De talenten worden onder de aandacht gebracht door een lokale radio DJ en al snel treedt het trio op als de Bg’s (een afkorting van ‘Brothers Gibb, later verbasterd naar ‘Bee Gees’)
Het eerste platencontract wordt in 1963 getekend bij Spin Records Even later scoren The Bee Gees hun eerste nummer 1 hit ‘Spicks and Specks’, dat ook in Nederland een redelijk succes wordt Een aantal jaar later keert de familie terug naar Engeland en brengt de band het debuutalbum Bee Gees 1st (1967) uit. Dit is meteen een groot succes De daaropvolgende jaren gaan de heren regelmatig op een solo avontuur, wegens aanhoudende meningsverschillen. Maar toch, komen ze steeds weer bij elkaar.
Hun eerste nummer 1-hit in Amerika is de ballad ‘How Can You Mend A Broken Heart’. Hierna volgden nog vele rustige ballads. Maar na tien jaar veranderen de heren compleet van muziek Samen met producer Arif Mardin (Atlantic Records) ontwikkelen zij een nieuwe muzikale kant met een flinke dosis funk en disco Het album Main Course is het resultaat, (1975) met hits als ‘Jive Talkin’, ‘Nights On Broadway’ en ‘Fanny’. En natuurlijk de discoklassieker ‘You Should Be Dancing’ dat in 1976 overal wordt grijsgedraaid
De rage rondom de disco krijgt een succesvol vervolg, wanneer The Bee Gees de soundtrack verzorgen van de dansfilm Saturday Night Fever dat maar liefst 24 weken op nummer 1 staat! ‘How Deep Is Your Love’, ‘Stayin’ Alive’ en ‘Night Fever’ worden wereldwijde danshits.
The Trammps
The Tramps was een soul-disco-dance-groep uit de jaren ’70 Ze zijn pioniers van de zogenaamde ‘Philly sound’ en vooral bekend van hun wereldwijde hit ‘Disco Inferno’. De muzikale groep telde maar liefst elf leden! Hun eerste single, getiteld ‘Zing went the strings of my heart’ was een cover van een nummer van Judy Garland, uit het jaar 1943. In de jaren die volgden bracht platenmaatschappij Buddah Records verschillende hits uit van de Trammps, waaronder ‘Hold back the night’ en ‘Where do we go from here’ The Trammps verhuizen in het midden van de jaren ’70 naar een andere platenmaatschappij: Atlantic Records. Hier groeien ze uit tot een van de grootste discoacts van dat moment
Het hoogtepunt uit hun carrière was hun filmsoundtrack met de gelijknamige hit 'Disco Inferno' uit 1977 Tot op de dag van vandaag is dit nummer een van de bekendste discohits aller tijden Ze krijgen er in 1979 een Grammy Award voor
Spargo...
Disco van Hollandse bodem De vijf leden van Spargo vormde een ware sensatie De - helaas overleden - zangeres zorgde samen met de leadzanger voor een on-Nederlandse sound Met hun debuutsingle ‘U and me ’ scoorde de ‘disco band- een enorme hit Ook internationaal scoorde de band hoog!
Donna Summer
Praat je over de koningin van de disco, dan praat je over Donna Summer Ze wordt op 31 december 1948 geboren als LaDonna Adrian Gaines in Boston, Massachussetts Als jong meisje begint ze te zingen in de lokale kerk, alvorens ze in 1971 haar debuutsingle ‘Sally Go Round The Roses’ uitbrengt Het liedje (origineel van The Jaynetts) verschijnt onder de naam Donna Gaines Begin jaren zeventig is Summer als achtergrondzangeres actief bij de hitformatie Three Dog Night Met producers Pete Bellotte en Giorgio Moroder neemt ze in 1974 haar debuutalbum Lady Of The Night op Ze scoort haar eerste nummer 1-hit in België met het nummer ‘The Hostage’, ook een dikke hit in Nederland
Als de discomuziek eind jaren 70 haar commerciële hoogtepunt beleeft, scoort Donna wereldwijd de ene hit na de andere. 1979 is het absolute topjaar van Donna. 'Hot Stuff', 'Bad Girls' en 'No More Tears (Enough Is Enough)' bereiken de eerste plaats Maar in het begin van de jaren ’80 loopt de discomuziek op haar laatste benen en wordt het succes van Donna minder Wellicht enigszins beïnvloed door haar man, die rockmusicus is, maakt ze een verrassende keuze: ze wil rockmuziek gaan maken Een dapper besluit, maar het idee pakt niet goed uit Bovendien raakt ze in conflict met haar platenmaatschappij. Om aan haar contractuele verplichtingen te voldoen levert ze vliegensvlug een aantal minder sterke albums af, waaronder 'I’m A Rainbow' dat maar liefst vijftien jaar op de plank blijft liggen. In de jaren daarna heeft Donna nog wisselende successen door het uitbrengen van een aantal singles en albums In mei 2012 komt The Queen of Disco veel te jong te overlijden, na een lang gevecht tegen kanker Donna Summer werd slechts 63-jaar. Na haar overlijden blijft Donna Summer een invloedrijk persoon en zijn haar hits nog regelmatig te horen
Donna Summer en Sjef van Oekel’s discohoek
Een uniek (debuut-)optreden in het legendarische programma ‘Sjef van Oekel’s Discohoek’ Het optreden betekende Donna’s doorbraak De op dat moment nog onbekende zangeres trad op met het nummer The hostage en zou later nog tweemaal langskomen voor een optreden met de nummers Lady of the night en Love to love you baby De optredens betekenden uiteindelijk haar kroning tot Queen of Disco!
Ierland een land om ivoorgoed n het hart te sluiten
Na veelvuldige bezoeken aan vrijwel alle delen van Engeland en Wales en een heerlijke vakantie in een bij toeval door een hittegolf gezegend Schotland, had ik nog altijd de wens Ierland te bezoeken. Die wens ging in 2011in vervulling. Het werden vijf dagen Dublin. De kennismaking met deze mooie stad aan de rivier de Liffey in herfsttooi voldeed aan alle verwachtingen Zelfs meer dan dat, want naast het beroemde
Trinity College, de meest prestigieuze universiteit van het land, in 1592 op de plek van een voormalig kloooster opgericht door koningin Elizabeth de Eerste, Custom House, St. Patrick’s Cathedral, Leinster House, de City Hall, Merrion Square, de uitgaanswijk Temple Bar en O’Connell Street is er natuurlijk veel meer te zien. Het werden vijf dagen van intens genieten: van mooie parken, schitterende musea, een balletvoorstelling en een concert, de hartelijkheid van de bevolking en niet te vergeten traditionele Ierse muziek in pubs en op elke hoek van de straat.
Foto’s
01 Caha Pass
02 Muurschildering in Derry
03 Centrum Belfast
04 Kleurrijke panden in vissersplaats
05 Standbeeld William Butler Yeats
06 Durty Nelly’s
07 Subtropisch Cobh (zuidkust)
08 Bantry House
09 Causeway Coast
10 Kylemore Abbey
11 Haventje in Mullaghmore
12 Keltisch kruis op Monasterboice
13 Devenish Island met ruïnes abdij
Rondreis
Dit voorjaar viel het besluit om een vlieg-bus rondreis met de veelzeggende titel De Highlights van Ierland te boeken Heen van Amsterdam naar Dublin vliegen en voor de terugvlucht Cork-Amsterdam te kiezen
Een efficiënte manier van reizen met een bus die je overal op de meest interessante plekken dropt zodat je tijdens elf dagen heel veel te zien krijgt. Als er dan ook nog sprake is van een geweldige chauffeur en een reisleidster met enorm veel kennis van zaken die ook wel begrijpt dat je bepaalde plekken liever met je eigen reisgenoten wilt bekijken, is dat voor mij de ideale formule. Zelf niet links hoeven te rijden, niet verkeerd rijden, niet naar hotels hoeven te zoeken; gemak dient de mens Op het vliegveld in Dublin vond de ontmoeting met de uiterst charmante reisleidster en de andere reisgenoten plaats Viel op het eerste gezicht zeker niet tegen, kennelijk allemaal mensen die Ierland in al zijn facetten wilden leren kennen. Een aantal van hen was zelfs op herhaling, zij hadden vorig jaar een wat meer gecomprimeerde rondreis gemaakt en gingen nu voor meer
Vluchtig
Er volgde een vluchtig bezoek aan de al genoemde hoogtepunten van Dublin door middel van een stadswandeling en een rondrit met de bus
Voor ons veel bekende plekken die we eerder al uitgebreid bekeken
Een wandeling door Phoenix Park met schitterende bloemperken maakte duidelijk dat ook de zomer in Ierland een mens tot verrukking kan brengen
We overnachtten net buiten Dublin in het grote Plaza Hotel Dublin, waar we tijdens het diner kennismaakten met een vast bestanddeel van elk menu: ‘mashed potatoes’ oftewel ‘aardappelpuree’ Die zou thuis voorlopig niet meer op tafel komen Na de overnachting in het comfortabele hotel – opvallend detail: elke hotelkamer beschikt over een strijkplank met strijkijzer terwijl mengkranen boven de wastafel in elke badkamer node gemist worden – reden we in noordelijke richting op weg naar
Belfast
Opvallende mix
Belfast blijkt niet direct een mooie maar gelet op het verleden wel interessante stad te zijn met een opvallende mix van verleden en heden Maar dan hebben we op weg ernaar toe in Monasterboice al een aantal bijzondere Keltische kruisen bewonderd op de plaats waar ooit een groot klooster stond en passeerden we de rivier de Boyne waar in 1690 de bekende Slag bij de Boyne tussen stadhouder Willem de Derde en zijn schoonader ex-koning James de Tweede plaatsvond In Belfast waar de City Hall, de Albert Memorial Clock Tower, de kathedraal en vooral het vernieuwde havengebied met het schitterende Titanic Belfast Museum een bezoek meer dan waard bleken, trokken vooral de publieke muurschilderingen de meeste aandacht. Tijdens de Troubles (1968-1998) speelde volkskunst een opmerkelijke rol in de propagandastrijd tussen de twee meest onverzettelijke gemeenschappen, die van de protestantse Shankill Road en de katholieke Falls Road De gevels van tientallen huizen werden versierd met muurschilderingen die hun steun betuigden aan politieke en paramilitaire groeperingen. Helemaal onder de indruk bereikten wij tegen de avond het Dunsilly Hotel in Antrim
Giant’s Causeway
Vroeg uit de veren om via een prachtige route langs de Antrim’s Coast waarbij we onder andere de prachtige plaatsjes Carnlough (met masonic hall) en Bellycastle aandeden, bereikten we een van de absolute hoogtepunten van onze reis: Giant’s Causeway Een bijzonder indrukwekkend natuurverschijnsel dat 60 miljoen jaar geleden ontstond. Overweldigend! Zeer onder de indruk vervolgden we de reis naar Derry (Londonderry) waar een wandeling over de 16 e-eeuwse vestingwallen een mooi beeld
van de stad bood Het Pier Head Hotel Mullaghmore dat kort daarvoor vanwege de bijzondere ligging door Koning Charles en Koningin Camilla bezocht werd, bleek de volgende verrassing van deze reis te zijn
Slieve League
Hier wakker worden met uitzicht op het schilderachtige haventje vormde een prachtig begin van alweer een dag met een indrukwekkend natuurverschijnsel: de 600 meter steil uit de zee oprijzende kliffen van Slieve League Fascinerend! Hier moest uiteraard met Irish coffee op gedronken worden en spraken we toch nog even over het gezellige stadje Donegal (bekend van de tweedindustrie), de interessante porseleinfabriek in Belleek en het bedrijvige vissersplaatsje Killybegs met veel felgekleurde trawlers die we eerder op deze dag aandeden en concludeerden we maar vast dat Ierland zonder meer een parel is
Devenish Island
Het regende heel even toen we aan boord gingen om over Lower Lough Erne naar Devenish Island met de ruïnes van een voormalige abdij met twee kerken en historische begraafplaatsen uit de 12e eeuw te varen. Maar eenmaal aangekomen was het al droog en werden we geraakt door de bijzondere sfeer die hier hangt Daarna naar Enniskillen met maar liefst twee kathedralen, een lunch met fish and chips met de locals en vervolgens via de Glencar waterval naar Sligo waar we onder andere de 13e-eeuwse Sligo Abbey bezochten en het opvallende standbeeld van de beroemde dichter William Butler Yeats (1865-1939) bekeken
Op de terugweg naar ons hotel ook nog het kasteel van de vermoorde Lord Mountbatten (1900-19790 bekeken Opnieuw een dag om nooit te vergeten
Connamara
Op deze zondagmorgen al om 08 00 uur met regen vertrokken naar de Connamara, een van de mooiste streken van Ierland Maar het klaarde ook nu weer snel op‘vier klimaten op één dag’ zeggen de Ieren - en na de koffie in het gezellige plaatsje Westport bereikten we Connamara National Park Midden in dit schitterende park ligt Kylemore Abbey, als kasteel gebouwd van 1867 tot 1871. Het imposante bouwwerk waarvan ook het interieur zeer de moeite waard is, wordt nu succesvol gerund door oorspronkelijk uit het Belgische Ieper afkomstige nonnen
Met de Victorian Walled Garden een plaatje! Later in de middag deden we ook het gezellige plaatsje Galway aan met een prachtige nieuwe kathedraal en waar de wereldwijd bekende Ierse schrijver , dichter en estheet Oscar Wilde (1854-1900) en de Estse dichter en schrijver Eduard Vilde (1865-1933) samen op een bankje zitten ’ s Avonds in
het hotel bereidden we ons lezend in de reisboeken op een bankje vast voor op een van de absolute hoogtepunten van deze reis: Cliffs of Moher, een acht kilometer lange rotsformatie die bijna 200 meter loodrecht uit de Atlantische Oceaan oprijst. Zou dit fenomeen nog mooier zijn dan al die andere die we al gezien hadden?
Stoutste verwachtingen overtroffen
En inderdaad onze stoutste verwachtingen werden op deze dag overtroffen Machtig en groots, om stil van te worden Dit komt al op het eerste gezicht binnen Eerst te voet bovenop een flink stuk van deze wereldberoemde Cliffs of Moher verkend en daarna per boot van onderaf dit natuurgeweld bekeken. De toren bovenop op de enorme formatie valt helemaal in het niet Tijdens de lunch in The Ritz in Lisdoonvarna wordt over niets anders gepraat Maar er is vandaag nog meer te zien,
zo vertelt de gids en even later gaat het via The Burren naar Poulnabrone Dolmen, een soort hunebed Maar dat kan zich echt niet meten met sommige Drentse exemplaren. In het West Country Hotel Ennis was het ’ s avonds in de bar opvallend rustig na deze dag met zoveel impressies Maar een enkeling liep nog rond met een pint Guinness
Bunratty Castle
Er stond weliswaar een zelf naar believen in te vullen dag in het reisschema, maar we kozen bewust toch voor een excursie naar Bunratty Castle en Folkpark Het 15e-eeuwse kasteel is gerestaureerd en heeft een middeleeuws interieur. Hoewel de locale gids zijn uiterste best deed om ons van zoveel mogelijk details te voorzien, viel het geheel toch wat tegen Datzelfde gold voor het openluchtmuseum dat een beeld geeft van het armoedige Ierse plattelandsleven in het begin van de 20e eeuw. Maar het kan in onze optiek toch niet meten met het Openluchtmuseum in Arnhem. ’ s Avonds wordt de eerste teleurstellende ervaring van deze reis echter ruimschoots goedgemaakt met een bezoek aan Ierlands bekendste pub Durty Nelly die al meer dan vier eeuwen bestaat Niet alleen het verhaal van Durty Nelly is verrassend, maar dat gold tijdens ons bezoek eveneens voor de voortreffelijke maaltijd in deze bijzondere ambiance en de muziek die in de verschillende vertrekken - lees: sfeervolle hokjes en niet hoekjes - bezoekers in verrukking bracht. Een heel speciale ervaring!
Van ruige kusten naar prachtige meren Het kan niet op met al het moois dat Ierland te bieden heeft Van ruige kusten naar prachtige meren in een subtropische streek. Het viel ons allemaal ten deel tijdens deze prachtige reis Nadat we het hotel in Ennis verlaten hebben, wordt de reis vervolgd via het bekende Limerick en Tralee naar het schiereiland Dingle met prachtige vergezichten. Daar moet een vislunch in Killarney gebruikt worden, kondigt de reisleidster maar vast aan En dat bleek een uitermate goed advies om de weg te vervolgen naar Kenmare om tot slot via de magnifieke Caha Pass met kilometerslange rode fuchsiahagen en gele brometiabermen in het idyllisch gelegen Bantry te belanden. En daar overtreft het Westlodge hotel - ditmaal compleet met mengkranen! – ook nog eens de stoutste verwachtingen Wat een plaatje en wat een service
Mizen Head
Een lange rit van Bantry naar Mizen Head, het meest zuidwestelijke punt van Ierland met opnieuw prachtige kliffen en niet te vergeten het zendstation van de voormalige vuurtoren Hier moet echt een spectaculaire wandeling met hoge trappen en lange omleidingen worden gemaakt om een onvergetelijk uitzicht over de kolkende oceaan te verkrijgen. But we dit it Ook weer zo ’ n hoogtepunt en geenszins te vergelijken met de andere kliffen die we eerder op onze reis bezochten. Stil begonnen we aan de terugtocht om in Glengariff in te schepen naar Garnish Island met zijn subtropische tuinen Daar heerlijk rondgewandeld en mooie foto’s kunnen maken. In de loop van de middag een bezoek gebracht aan Bantry House dat dateert uit circa 1700 en ingericht is met een prachtige collectie kunstwerken en meubelen Hier konden we onder andere de verzameling Aubussontapijten, gemaakt voor Maria Antoinette, bewonderen Tijdens een rondgang door de tuinen vielen we eveneens van de ene bewondering in de andere. En het moet gezegd, ook op deze dag scheen weer volop de zon
Cobh
Kan het nog mooier? Die vraag stelt elke Ierlandreiziger zich ongetwijfeld En toen volgde nog het kleurrijke havenplaatsje Cobh met de hooggelegen Colman’s Cathedral. Cobh heeft een subtropisch klimaat en de palmen langs de haven geven je de indruk of je in Zuid-Frankrijk vertoeft Hier begon de Titanic in 1912 de oversteek naar Amerika en daar wordt de bezoeker op velerlei manieren aan herinnerd Cobh laat een onuitwisbare indruk achter, dan voelt Cork waar we door het centrum wandelden en op het vliegtuig naar Schiphol stapten maar kil aan Snel nog een scone met marmelade en clotted cream, een wollen wintertrui van de Aran Islands en op huis aan Na deze reis heb ik als reiziger met veel ervaring Ierland niet alleen het predikaat ‘onvergetelijk mooi’ toebedacht maar ook de geuzennaam ‘vriendelijke-mensenland’ gegeven
Op de cover Sofie
Naam Sofie Baumann
Leeftijd 12 jaar
School Maerlant College, eerste klas HAVO
Woonplaats Brielle
Hobby’s Basketbal bij (BV Voorne)
Supporter VV Brielle (vriendje Mees) Winkelen (kleding, sieraden en luchtjes)
Netflix kijken
Brielle Het centrum Halloweenoptocht, jeugdwielertour en 1-aprilviering
Dat Brielle klein is, iedereen elkaar kent en dat mijn familie hier woont Het is leuk om bijvoorbeeld mijn nicht tegen te komen tijdens de Halloweenoptocht, maar ook dat ik altijd langs kan komen bij mijn opa’s en oma’s. Niet iedereen heeft dat
Toekomst IK wil ooit fysiotherapeut worden Ik heb er zelf mee te maken gehad en veel van mijn fysiotherapeut geleerd, waardoor ik nu zelf die kant op wil
Wens Ik wil graag weer naar Disney
Leuk Gek op achtbanen
Spanje, zwemmen in de golven en het paraderen op de boulevard -;) December... kerstboom, kaarsjes, lichtjes, kadootjes en gezelligheid met de familie.
Opdekiek
Celluloid, pixels, bits, bytes...
Analoog & Digitaal
Historie
Lees hoe de fotografie zich ontwikkelde van fotorolletje tot megapixels Fotografie is eigenlijk de opvolger van de schilderkunst en de voorloper van de film.
Niépce
Joseph Niépce produceerde de eerste foto in 1816 Hij stelde een plaat met lichtgevoelig materiaal (bitumen) bloot aan licht in een camera obscura, de voorganger van de fotografie De camera obscura was een donkere ruimte met een klein gaatje waardoor een omgekeerde weergave van de buitenwereld op de plaat verscheen. Schilders gebruikten de camera obscura om iets na te schilderen en over te trekken Joseph liet ruim acht uur licht schijnen op de plaat Er ontstond een ‘gebrande’ weergave; de eerste foto was geboren De techniek die hij toepaste kreeg de naam ‘Heliografie’ mee.
Daguerre
Daguerre maakte in 1839 de eerste scherpe foto. Hij verbeterde Niépces methode en maakte gebruik van een apart type plaat (de daguerreotypie) die met bepaalde stoffen werd bedekt. De (haarscherpe) foto kwam tevoorschijn als je de plaat met een ander stofje bedekte, het latere ontwikkelen. Later werd de plaat vervangen door papier
Fotografie bleef zich ontwikkelen. Het werd mogelijk om de foto te fixeren en de introductie van de lens zorgde voor een kortere sluitertijd Lenzen werden steeds scherper en lichtgevoeliger.
Rond 1845 werd het negatief uitgevonden, waardoor het mogelijk werd om het beeld meerdere keren af te drukken
Fotografie bestaat eigenlijk uit drie onderdelen: de camera, het objectief en het vastleggen en houdbaar maken van de afbeelding. Een vierde onderdeel willen wij - de redactie - graag toevoegen Een camera is belangrijk, maar de persoon achter de camera is de belangrijkste factor Gevoel voor timing en styling is nodig om een goede foto te maken
Kleurenfoto
Clerk Maxwell is de uitvinder van de eerste kleurenfoto (1861). Vroeger werden de zwartwit afbeeldingen nog met de hand ingekleurd Dus dat was niet meer nodig
In het begin van de vorige eeuw kwam de eerste commerciële, betaalbare camera op de markt Kodak was koploper Deze camera was makkelijk hanteerbaar en compact van formaat. Vanaf nu kon iedereen zelf foto’s maken Al snel verschenen er meerdere camera ’ s van diverse merken
Ontwikkeling
De ontwikkeling van de forografie raakte in een stroomversnelling In 1930 verscheen het 35mm-negatief
Dat wordt nog steeds in analoge camera ’ s gebruikt. Tot 2000 werden foto’s vooral in doka’s ontwikkeld
Daarbij maakte je gebruik van dompelbaden (fixeer, ontwikkelvloeistof en water) en rood licht
Spiegelreflexcamera's voor consumenten
De eerste spiegelreflexcamera’s kwamen in 1940 op de markt De camera heeft een klapbare spiegel die het licht naar het negatief brengt. Zodra de lens openstaat, klapt de spiegel om het licht op het negatief te laten vallen Het voordeel van deze camera ’ s is dat de fotograaf door de zoeker kan zien wat hij fotografeert. Kleurenfoto’s konden vanaf 1960 door de consument worden gemaakt , maar zwartwit fotografie bleef populair
Direct-klaar foto’s
Polaroid lanceerde de eerste direct-klaar camera De bekende rechthoekige beelden met de wiit omlijsting waar de vloeistof inzat zorgde voor een revolutie. Er hoefde niet meer te worden ontwikkeld in een professionele studio.
Digitale ontwikkeling
Begin jaren 80 was de tijd van de digitale camera ’ s en scanners In de jaren erna namen de (mega)pixels toe en daarmee ook de kwaliteit en scherpte Er werden steeds meer professionele foto’s gemaakt door deze nieuwe techniek Fotobewerkingsprogramma’s zorgde er bovendien voor dat beelden geoptimaliseerd konden worden
Smartphones
Tegenwoordig is het mogelijk om met de smartphone fantastische foto’s te maken De ‘ gewone ’ camera verdwijnt bij vooral bij de consument, maar er is een tendens dat er weer meer traditionele camera ’ s worden gekocht
Licht
Zonder licht geen beeld… Licht is de belangrijkste factor voor het maken van goede foto’s Je hebt immers licht nodig om de foto te belichten Dat geldt voor zowel analoge als digitale fotografie.
Hasselblad
De meest professionele camera is de Hasselblad 500C met een Carl Zeiss lens De klassieke uitstraling van de camera doet vermoeden dat dit een ouderwetse camera is, maar schijn bedriegt en professionals zweren erbij
NU 30% KORTING
OP SIKKENS MUURVERVEN!
De Sikkens Rijks Kleuren zijn mengbaar in vrijwel alle Sikkens Muurverven. Voor het mooiste matte resultaat, net als in het Rijksmuseum, kies je voor deSikkens Alphacryl Pure Mat. In onze winkel adviseren we graag over de juiste verf en kleur!
Bastion X Communicatie Partners bestaat uit gelouterde specialisten op het gebied van communicatie, design en media. Ze hebben de handen ineengeslagen en vormen samen het creatieve hart van het bureau. Want communicatie is een vak en wij verstaan dat vak. Heb je een bepaalde doelstelling met je bedrijf voor ogen of wil je adverteren in een van onze magazines? Neem dan contact op met Bastion X. Wij hebben de creativiteit in het bedenken en ontwikkelen van ideeën, concepten en campagnes om dat doel te bereiken.
