Portretten van vrijwilligers

Portretten van vrijwilligers

Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding NVBR

De NVBR is de branchevereniging van en voor de brandweerzorg en rampenbestrijding in Nederland. Wij willen de kwaliteit van de brandweerzorg en rampenbestrijding verhogen en daarmee de fysieke veiligheid van onze samenleving vergroten.

Als landelijke netwerkorganisatie zetten wij ons in voor een intensieve samenwerking tussen organisaties die betrokken zijn bij de fysieke veiligheidszorg en crisisbeheersing.

Inhoudsopgave Anton van Leest

6

Maarten Derkzen van Angeren

42

Harrie Constant

78

Henry de Goei

8

Frits Huigen

44

Hettie Bergsma

80

Toine Knipping

10

Dick Maliepaard

46

René de Jong

82

Tineke Smedts

12

Saskia Terwindt

48

Rob Gitmans

84

Jenny Cazemier

14

Dirk Slootweg

50

Sjors Wit

86

Anne Nijzingh

16

Jacob Stouten

52

Ibo Oosterdijk

88

Jan Donker

18

Vincent Medema

54

Edwin Plug

90

Kees-Jan Wildeboer

20

Ingeborg Smit-de Jonge

56

Johan Post

92

Wendy van Dijk

22

Rob Leenders

58

William van Leeuwen

94

Jan Scheele

24

Frans Claessens

60

Ruben Piet

96

André Vogelaar

26

Anke Terpstra

62

Peter IJff

Bonne van der Schaaf

28

Anetta Francke-Boogaard

64

Jeroen Neefjes

100

Edwin Exoo

30

Roy Post

66

Arno Senders

102

Linette Habben Jansen-Verdouw

32

Harm Drewel

68

Ivo Vrusch

104

Geert Broens

34

Koos en Marcel Polderman

70

Jan van Reeden

106

Rob Hermans

36

Sebastiaan Wout

72

Sietske Verschuren

108

Ferdinand van ’t Veen

38

Jan de Bie

74

Jackie de Vries

40

Anneke Hulleman

76

98

Voorwoord De brandweer in Nederland draagt bij aan de veiligheid van onze samenleving. Ruim 31.000 professionals zetten zich hier met hart en ziel voor in. 80% van de medewerkers is vrijwilliger.

Zij combineren hun dagelijks werk als zelfstandige of in loondienst met de vrijwillige inzet voor de brandweer. Toegewijd en trots op de brandweer, bereid om uit te rukken wanneer dat nodig is, collegiaal en betrokken bij hun werkgever als organisatie. Passie en trots zijn een terugkerend thema. Dat blijkt allemaal uit hun eigen verhalen die wij in dit boekje voor u hebben verzameld.

Het jaar 2011 was het Europees jaar van het vrijwilligerswerk. Ook in Nederland was er veel aandacht voor het belang van vrijwilligerswerk en werden zo’n vijf miljoen vrijwilligers in de schijnwerpers gezet. Wij vonden dit een uitgelezen moment om de vrijwilligers van de brandweer een gezicht te geven. Daarom plaatsten wij het afgelopen jaar wekelijks een verhaal van een brandweervrijwilliger op onze website NVBR.nl. Deze korte maar indrukwekkende verhalen hebben wij voor u gebundeld en dit boek is hiervan het resultaat. Het ongelooflijk dat er zoveel mensen in Nederland klaar staan voor de samenleving, ongeacht het tijdstip, de weersomstandigheden of de vaak vreselijke situaties die ze zullen aantreffen. Dit toont de kracht van de Brandweer in Nederland. Wij willen als branchevereniging op deze manier onze waardering uitspreken voor al deze mensen, zowel vrijwillig als beroeps. Dank voor jullie toewijding!

Bernard Tilman Directeur NVBR

6 Anton van Leest Nog acht maanden en dan is Anton van

Zeer grote brand Chemie-Pack

is veranderd, is het aantal schijven waarover

Leest al dertig jaar in dienst van de vrijwillige

Zo ook op 5 januari bij de zeer grote brand

nu beslissingen moeten worden genomen.

brandweer Moerdijk. De toenmalige

bij Chemie-Pack. Van Leest kwam daar als

Dat kost veel meer tijd. Als vrijwilliger voel je

brandweercommandant was op zoek

bevelvoerder van de eerste tankautospuit ter

je daar dan soms te ver van af staan’, aldus

naar vrijwilligers die ook overdag konden

plaatse. “Het allereerste wat er dan door je

Van Leest. Hij zou graag zien dat zij meer bij

uitrukken. Omdat Van Leest als palingvisser

hoofd gaat is: ‘Zouden er nog mensen binnen

beslissingen betrokken worden. ‘Tegelijkertijd

seizoensgebonden werk uitvoert, werd hij

zitten?’. Dat bleek gelukkig niet het geval.”

zijn de lijnen nu veel korter. “Kijk maar naar

aangesproken door de commandant. Van

Van Leest is daarop direct met zijn ploeg aan

de slagkracht die in no-time bij de brand

oudsher had hij niet veel met de brandweer,

de slag gegaan. Doordat er regelmatig wordt

in Moerdijk ter plaatse was! Binnen vijf

maar in de loop van de jaren is hij ontzettend

geoefend, wist men hoe zij zich moesten

minuten kunnen er zes korpsen op het plaats

fanatiek geworden. Zo fanatiek dat hij op zijn

opstellen en waar de waterwinning vandaan

van incident staan om zo’n grote brand

55e blij is dat hij niet verplicht met FLO moet.

gehaald kon worden. Vervolgens zijn ze

te beheersen. Dat is toch waar het bij de

Zo lang hij zich fit voelt en in goede conditie

met een kanon en straal gaan koelen om

brandweer om draait.”

verkeert, is hij van plan zo lang mogelijk

explosies te voorkomen. Al snel was de eerste

brandweervrijwilliger te blijven. Tot die tijd

tankautospuit ingebouwd door voertuigen

probeert hij zijn fanatisme, kennis en ervaring

uit verschillende regio’s en crashtenders van

op zijn collega’s over te brengen.

de Luchtmachtbasis. Na dertien uur werd de ploeg van Van Leest afgelost. Maar ook nu

Moerdijk

nog zijn ze druk met de nasleep en aflossing

Het vrijwilligerskorps Moerdijk bestaat uit

van de ploegen op het plaats incident.

18 man. In theorie is dat voldoende, maar overdag zijn er steeds minder mensen

Dertig jaar brandweer

beschikbaar. Voor een korps met gemiddeld

In de afgelopen dertig jaar heeft Van Leest

147 uitrukken per jaar en vele risico’s in het

de brandweer zien veranderen. Zo is hij nog

gebied, wordt er veel van de vrijwilligers

opgeleid met een aflegsysteem van negen

gevraagd. Zo heeft het korps onder andere te

man. Ten tijde van de veranderingen leek het

maken met snelwegen, spoorlijnen (waaronder

niet altijd ten goede van de brandweer te zijn,

de HSL) en een groot industriegebied. Hier

maar achteraf is de meerwaarde wel gebleken.

hebben zich in de afgelopen jaren al meerdere

‘Zo maakt men nu gebruik van beter materiaal,

branden en stofexplosies voorgedaan.

compleet uitgeruste voertuigen, goede kleding en betere veiligheidsvoorschriften. Wat ook

n

7

Wie:

Anton van Leest

Wat: Onderbrandmeester/ Bevelvoerder Waar: Brandweer Moerdijk, post Moerdijk Sinds: 1981

8 Henry de Goei Ooit begonnen bij de bedrijfsbrandweer en nu

Heidebrand 2010

tijd en toewijding van de vrijwilliger. “Maar

actief als vrijwilliger bij het vrijwilligerskorps

Wat De Goei is bijgebleven is de grote

het komt wel ten goede van de kwaliteit”,

in Maurik, en in de stad waar hij werkt,

heidebrand in Lierop in juli 2010: “We werden

aldus De Goei. “Er wordt veel van je gevraagd,

Buren. De Goei werkt als teamchef in twee

toen ’s middags gevraagd om bijstand te

zowel tijd als energie, maar er worden dan

ploegendienst bij Recticel Technical Foams.

verlenen en die avond werden we met de

ook professionele en goede brandweermensen

Met zijn werkgever heeft hij de afspraak dat

touringcar opgehaald. We hoefden alleen

afgeleverd.”

hij altijd weg mag als hij opgeroepen wordt.

onze persoonlijke beschermingsmiddelen mee

te nemen, voor de rest werd gezorgd. Toen we

“Ik zou nooit toe willen staan kijken zonder

aankwamen, zagen we één grote afgebrande

te (kunnen) helpen. Ik wil juist helpen, van

vlakte en overal stonden voertuigen en

oudsher wilde ik eigenlijk op de ambulance.

mensen van de brandweer en defensie. De

Na een brand bij mijn werkgever Recticel in

volgende middag mochten we weer naar huis.

Kesteren, waar we met chemische stoffen

Dat was een hele bijzondere, maar ook bizarre

werken, ben ik in 1992 gevraagd bij de

ervaring.”

bedrijfsbrandweer te gaan.” De Goei is vervolgens in 1996 bij de vrijwillige brandweer

Hobby

gegaan, in reactie op een wervingsbrief van

“Sommige mensen voetballen of hebben een

de Commandant van Maurik. Omdat hij één

andere hobby. Mijn hobby is de brandweer.”

straat van de brandweerkazerne van Buren

Als De Goei vroege dienst heeft, dan oefent hij

af werkt rukt hij, als hij aan het werk is, ook

op maandag in Maurik, op dinsdag in Buren

met Buren uit. “De korpsen kennen elkaar

en op donderdag met de BHB, de Brandweer

Toewijding

goed. We oefenen regelmatig samen met de

Hulp Boot. Daar komen dan ook nog de

Niet alleen van de vrijwilliger vraagt het

korpsen Maurik, Buren, Lienden en Beusichem.

bijscholingen voor bijvoorbeeld gevaarlijke

trouwens veel toewijding, ook van het

En hebben we jaarlijks onze gezamenlijke

stoffen en het realistisch oefenen bij.

thuisfront: “Als het thuisfront je niet steunt,

korpsavond. Je komt elkaar natuurlijk ook

Afgelopen jaar heeft hij met de groep Buren

dan kun je dit werk ook niet uitvoeren. Mijn

vaak tegen bij een inzet voor bestrijding van

als nummer 1 mee gespeeld in de hoofdklasse

vrouw heeft me gelukkig al die tijd gesteund.

middelbrand of een hulpverlening.” In totaal

vaardigheidstoets. Hierbij zijn ze zelfs vijfde

Ze staat ‘s nachts zelfs met me mee op om me

bestaan deze korpsen uit tachtig vrijwilligers,

geworden bij de landelijke finale! Kortom:

de autosleutels aan te geven en de deur open

ongeveer twintig man per korps.

vrijwilliger zijn bij de brandweer vraagt veel

te houden!”

n

9

Wie:

Henry de Goei

Wat: Brandmeester (Bevelvoerder/ Instructeur) Waar: Brandweer Buren/Culemborg, post Maurik en Buren Sinds: 1992

10

Wie:

Toine Knipping

Wat: Adjunct Hoofdbrandmeester 1e klasse Waar: Brandweer Lingewaard Sinds: 1992

11 Toine Knipping Van een passie je beroep maken. Dat is wat veel

Inmiddels vervult hij als vrijwilliger, zoals reeds

beschik je vaak al over de benodigde

mensen in Nederland zouden willen doen. Veel

benoemd, verschillende functies. “Het is

papieren wat je weer aantrekkelijk maakt

brandweermensen hebben dit gedaan, zo ook

ontzettend mooi om alle verschillende facetten

voor de beroepskorpsen. Dat scheelt een

Toine Knipping. Zo is hij parttimer in Bemmel,

van de brandweer te kunnen zien. De ene dag

hele investering!” Knipping maakt daarbij

postcommandant in Bemmel, plaatsvervangend

zit ik op de tankautospuit om vervolgens die

wel de kanttekening met betrekking tot de

commandant Lingewaard en OvD in het cluster

avond met de burgemeester aan tafel te zitten

Arbeidstijden Wet (ATW). “Hierdoor wordt het

Betuwe en als beroeps is hij ploegcommandant

of op te treden als OvD. Voor mij is het een

de brandweermensen erg moeilijk gemaakt

in de Veiligheids- en Gezondheidsregio

grote meerwaarde om bijvoorbeeld als OvD te

om zowel vrijwillig als beroeps actief te blijven.

Gelderland-Midden bij de afdeling repressie in de

weten wat je manschappen en bevelvoerders

Je komt al snel aan je uren. Dit is ontzettend

24-uurs dienst. Dit is allemaal begonnen in 1992.

doormaken, omdat ik die functies zelf heb

zonde, omdat het juist zo’n grote meerwaarde

uitgevoerd en nog steeds uitvoer.”

heeft voor de brandweer!”

Knipping werkte in de bakkerij van zijn famile.

Naast al deze activiteiten geeft Knipping ook

Zuinig zijn op de vrijwilligers

Dat maakte hem tot een goede kandidaat

nog les op het NIFV. Op deze manier kan hij zijn

Knipping geeft aan dat er zuinig met de

voor de brandweer, want hij was 24 uur per

kennis en ervaring overdragen op anderen en

vrijwilligers omgegaan dient te worden.

dag inzetbaar en had een groot rijbewijs.

blijft hij tegelijkertijd bij in de les- en leerstof.

“Vrijwilligers zijn steeds moeilijker te vinden,

Zodoende is hij gevraagd als vrijwilliger bij

Ook neemt hij deel aan de projectgriep

dus de vrijwilligers die we in Nederland hebben

brandweer Bemmel te komen. Knipping

‘Nieuwbouw Bemmel’, de kazerne zal op 6

moeten we zo goed mogelijk behouden.”

en de brandweer bleek al snel een goede

mei ’11 opgeleverd gaan worden. Je kunt je

Dit kan volgens hem door de vrijwilligers te

combinatie. Alhoewel het meermaals heeft

voorstellen dat hij vele uren per week aan zijn

blijven betrekken bij de ontwikkelingen van

geresulteerd in te zwarte broodjes…

hobby besteedt. Één avond in de week is hij

de eigen post en waardering te blijven tonen.

thuis. “Tja, sommige mensen voetballen, en ik

“Om bij de brandweer te gaan en blijven

zit bij de brandweer”, aldus Knipping.

vraagt immers veel van de mensen. Veel

Goede combinatie

Toen hij in 1997 de kans kreeg om van

brandweermensen doen dit dan ook met hart

zijn passie zijn beroep te maken heeft Knipping besloten om voor de brandweer te

Meerwaarde van de combinatie beroeps

en ziel, zonder dat daar iets tegenover hoeft te

kiezen. Hij volgde destijds de opleiding tot

en vrijwilligers

staan. Behalve dan dat zij willen weten waar

Adjunct Hoofdbrandmeester bij het NIBRA

“Als je zowel vrijwilliger als beroeps bent, dan

ze het voor doen. Dat maakt de binding met

en heeft gesolliciteerd als brandwacht bij

levert dit voordelen voor beide korpsen op.

de gemeenschap zo belangrijk! En dat geldt

de gemeentelijke brandweer in Arnhem.

Als beroeps neem je je ervaring die je opdoet

natuurlijk ook voor de beroeps”.

Hier is hij aangenomen en uitgegroeid tot

mee naar je vrijwilligerskorps. Dat kan een

ploegcommandant.

grote meerwaarde hebben. Als vrijwilliger

n

12 Tineke Smedts Eigenlijk wist Tineke Smedts, toen zij zich

een paar dagen gewoed. Als beginneling sta

2011 geregionaliseerd. Ik ben trots op het feit

opgaf voor de vrijwilliger brandweer in

je dan meteen vooraan in het heetst van de

dat de vrijwilligers de schouders eronder zijn

Blerick, nog niet zo veel van de brandweer.

strijd!”

blijven steken. Dat is ook de reden dat ik bij de brandweer ben gegaan: om de gemoedelijke

Behalve dat ze in rode brandweerwagens rijden en branden blussen. Maar het was de

Fusietraject

sfeer die ik bij de brandweer in Venlo ervaar.”

sfeer die de vrijwillige brandweer uitstraalde

Inmiddels is de post in Tegelen samengegaan

In de komende tijd ziet ze als uitdaging om de

wat haar aantrok. Helaas woonde ze net

met de post in Venlo. Met het samenvoegen

beroeps en vrijwilligers nog dichter bij elkaar te

te ver weg voor het korps Blerick om lid te

heeft Smedts gesolliciteerd op de functie

brengen en de gang van zaken nog beter op

worden.

als vrijwillig postcommandant. Daar is zij in

elkaar af te stemmen.

aangenomen. Haar functie is de dagelijkse Met de voeten in de klei

gang van zaken op de post te coördineren.

Officier van Dienst

Vervolgens is Tineke in 2005 de

Het verzorgen van afstemming tussen de 30

In het dagelijks leven is Smedts coördinator

officiersopleiding op de Brandweeracademie

vrijwilligers en 37 beroeps op de hoofdpost

Opleiden en Oefenen in district Venlo, dus

gaan volgen. Hier heeft ze echt kennis

ook beroepsmatig is zij bij de brandweer

gemaakt met de brandweer. Zowel als

betrokken. Daarbij vervult zij sinds tweeënhalf

manschap, bevelvoerder en als OvD. Tijdens

jaar de functie als OvD. Dit was voor haar

deze opleiding is Tineke alsnog bij de

ook de reden om niet langer mee uit te

vrijwillige brandweer in Venlo & Tegelen

rukken als brandwacht. Het bleek lastig om

gegaan. “Ik wilde nog steeds graag bij de

deze functies te combineren. De toekomst

vrijwilligers. Zeker met het beeld dat ik later

ligt voor Smedts zeker bij de brandweer. “De

leiding zou gaan geven als OvD. Ik wilde

vele ontwikkelingen waar de brandweer mee

weten hoe het voelt om met mijn voeten in

te maken heeft bieden veel kansen voor de

de klei te staan. Wat de manschappen en

brandweer, dus ook voor de vrijwilligers.”

bevelvoerder meemaken tijdens een uitruk.”

Zowel als vrijwilliger en als beroeps wil zij daarom bij de brandweer betrokken blijven.

Twee jaar lang is Smedts als brandwacht uitgerukt met de Brandweer Tegelen. Het

Venlo. “Er is in de afgelopen jaren veel van

hoogtepunt daarvan was in een van mijn

onze vrijwilligers gevraagd. Zij hebben te

eerste weken als vrijwilliger.”Ik was net

maken gehad met vele veranderingen. Zo is de

vrijwilliger en toen hadden we een grote

post Tegelen dus samengegaan met de post

brand in een industriepand. Deze brand heeft

in Venlo en is brandweer Venlo sinds 1 januari

n

13

Wie:

Tineke Smedts

Wat: Postcommandant Waar: Brandweer district Venlo, post Venlo Sinds: 2005

14 Jenny Cazemier Tijdens een wervingscampagne van het

het douchen na een inzet of oefening: wilde

ik de kinderen bij haar brengen. Omdat mijn

brandweerkorps Winschoten kwam Jenny

ik een eigen douche, gezamenlijke douche

man nachtdiensten had, hielp zij ons ook als

Cazemier in contact met de brandweer.

of kon ik nadien thuis wel douchen? Ook

ik ’s nachts uit moest rukken. Dan kon ik haar

Sindsdien heeft de brandweer haar niet meer

tijdens de opleidingen kreeg je als vrouw soms

bellen en sliep ze in ons huis.” Cazemier gaat

losgelaten. Inmiddels is zij ploegchef en rukt zij

te maken de opmerking dat je de examens

vervolgens altijd op de fiets naar de kazerne.

al 18 jaar lang mee uit met de brandweer.

toch wel zou halen omdat je vrouw bent.

In maart wordt begonnen met de bouw van

Zelf voelde ik juist altijd de extra druk om te

een nieuwe kazerne welke medio november

bewijzen dat ik het kon.”

opgeleverd zal worden. “Dat houdt in dat ik

De vier musketiers

vanaf november nog harder zal moeten gaan

De wervingscampagnes van het korps leverde vier aanmeldingen op, twee mannen en twee

Plan B

vrouwen. De club van vier werd gekscherend

Wat Cazemier het meest is bijgebleven, is een

de vier musketiers genoemd. Onder andere

ongeval waarbij de trauma-arts haar heeft

Dit gevoel van betrokkenheid is erg belangrijk

omdat zij als eerste niet de opleiding

gevraagd om plan B voor te gaan bereiden.

voor de brandweer. Niet alleen de onderlinge

gevaarlijke stoffen, maar de opleiding

“Het was een ongeval met beknelling waarbij

betrokkenheid, maar ook de betrokkenheid

Hulpverlening wilden volgen. Hiervoor hebben

wij gewend zijn om het slachtoffer er als het

met de gemeenschap. Deze betrokkenheid

ze zich hard gemaakt en dit is ze dan ook

ware uitgepeld uit de auto te kunnen krijgen.

lijkt volgens Cazemier de afgelopen jaren af

gelukt. Toentertijd zaten er ook nog niet

Het was even slikken bij de gedachte dat het

te nemen: “Brandweer Nederland is de laatste

zoveel vrouwen bij de brandweer en Cazemier

misschien niet zo zou gaan als dat we zouden

jaren enorm in ontwikkeling. Mijn hoop is

en De Winter waren de eerste vrouwen voor

willen. Hier denk ik nog wel eens aan terug.

dat er goed word nagedacht over dat wij

het korps Winschoten. “De meningen in het

Het wordt je geleerd: heb een B plan in je

vrijwilligers zijn en wij dit vaak als ‘uit de hand

korps waren toen verdeeld. De een zag het

hoofd. Het uitvoeren van plan B is wat anders.

gelopen hobby’ erbij doen. Als je gaat kijken

wel zitten en de ander juist niet. Het was iets

Gelukkig hebben we het slachtoffer heelhuids

naar de opleidingen en oefeningen wordt er

nieuws in ‘brandweermannenland’ en de

uit de auto kunnen krijgen.“

steeds meer gevraagd. Niet in de zin van de

fietsen!”

kwaliteit, want hier kunnen we juist goed

toenmalige commandant heeft zich daar hard voor gemaakt. Terugkijkend kan ik wel lachen

Betrokkenheid bij de brandweer

mee voor de dag komen. Maar de extra verlof

om wat ik toen allemaal heb meegemaakt.”

Dat niet alleen de vrijwillig brandweerman of –

dagen die er moet worden opgenomen voor

Geeft Cazemier aan. “Zo zijn er tijdens het

vrouw zelf bij de brandweer wordt betrokken,

opleidingen of oefeningen, dit gaat vaak ten

sollicitatiegesprek vragen gesteld als: je hebt

blijkt ook uit het verhaal van Cazemier: “Ik

koste van de vrije dagen voor het gezin.“

nu drie kinderen, is het de bedoeling dat er

gaf vroeger, toen de kinderen nog klein

nog meer komen? Want zwangere vrouwen

waren, altijd mijn diensten door aan mijn

Cazemier geeft aan dat het van belang is

daar kon je niets mee. En hoe ik dacht over

buurvrouw. Als ik dan een oproep kreeg, kon

voor de (regionaal) commandanten om

15

meer betrokkenheid bij de (vrijwilligers) korpsen te tonen: “Luister naar je vrijwilligers, samenwerking is goed en samen sta je sterk.

Behoud je trots op de vrijwilligers van je korps, waarvoor ze staan en voor wie ze dit doen.

Sta naast en tussen je mensen. Je hoeft ze niet in de watten te leggen, maar geef ze de aandacht en de genegenheid die ze verdienen!

Ze staan wel 24 uur per dag en 7 dagen in de week binnen 4 tot 6 minuten klaar voor iedere klus. Zonder deze collega’s geen vrijwillig brandweerkorps.”

n

Wie:

Jenny Cazemier

Wat:

Brandmeester / Ploegchef

Waar: Brandweer Oldambt, Post Winschoten Sinds: 1993

16 Anne Nijzingh Al meer dan 55 jaar verbonden met de

zozeer gekeken of de man wel geschikt

je daar ook voor inzetten. Zonder vrijwilligers

brandweer en nog steeds spreekt Anne

was, maar juist of de vrouw geschikt was.

kunnen verenigingen niet bestaan. Je hebt

Nijzingh vol vuur over de brandweer. Het is

Die moet er helemaal achter staan! Want

verplichtingen tegenover een ander, maar

meer dan een hobby: het is een verbinding.

als je bij de vrijwilliger brandweer gaat, dan

het is wel de bedoeling dat je plezier hebt in

ben je gedwongen vrijwillig! Als er brand

wat je doet! Het is niet de bedoeling dat je

55 jaar verbonden met de brandweer

is dan moet je uitrukken! Je hebt helemaal

het alleen maar doet omdat het moet. Dan

Op 15 november 2010 werd Nijzingh verrast

geen keus. Er is wel veel veranderd. Nu moet

houdt je zoiets niet vol. Trouwens, het houdt

met een bloemetje door postcommandant

je wonen en werken in Diever om bij de

ons ook jong om nog met zoveel bezig te zijn.

Arend Biemolt. Nijzingh was op die dag maar

brandweer te kunnen. En vroeger hadden we

Soms kunnen we dingen niet meer, maar dan

liefst 55 jaar verbonden met de brandweer

voornamelijk te maken met branden, zoals

kijk je naar wat je nog wel kunt doen.” Daar

in Diever. Zijn opa en vader hebben bij de

bos- en heidebranden, hooibroei en brand in

brandweer gezeten en in 1955 is ook Nijzingh

boerderijen met rieten daken. Op den duur

zelf bij de brandweer gegaan als chauffeur/

kwamen daar steeds meer ongevallen en

pompbediende. In 1987 moest hij afscheid

gevaarlijke stoffen bij. De eisen zijn strenger

nemen van zijn functie, maar is nog altijd

geworden maar dat moet ook wel. Je moet als

nauw verbonden aan de brandweer in Diever.

brandweerman wel alles kunnen en je moet weten wat je moet doen.”

Als oud-lid komt Nijzingh nog iedere oefenavond en zaterdagmiddag van vijf tot zes

Actieve vrijwilligers

naar de kazerne. Bij een uitruk zorgt hij ervoor

Mevrouw Nijzingh, met wie hij in mei dit jaar

dat de fietsen, auto’s en kazerne afgesloten

maar liefst vijftig jaar getrouwd is, heeft altijd

zijn zowel de heer als mevrouw Nijzingh het

zijn. Maar ook bij de overige activiteiten staat

achter hem gestaan. Beide zijn nog steeds

absoluut over eens.

hij klaar. Zo is de brandweer in Diever dit jaar

erg actief in de vrijwilligerswereld van Diever.

al 40 jaar verbonden aan de brandweer in

Zowel de heer als mevrouw Nijzingh zijn actief

Ereburger

Neukirchen DL. Dit jaar zullen zij de brandweer

voor het koor, de toneelvereniging en zelfs als

In 2002 is Nijzingh uitgeroepen tot ereburger

in Diever bezoeken en daar is Nijzingh bij

verkeersregelaar tijdens de wandelvierdaagse.

van zijn woonplaats voor zijn jarenlange inzet

betrokken.

Ze zijn altijd erg trouw geweest aan de

als vrijwilliger bij diverse verenigingen en zijn

verenigingen. “Als je je eenmaal hebt

ruim 30 jaar trouwe dienst bij de brandweer.

Vroeger

aangesloten, dan ga je er ook voor. Zo hoort

Zelf geeft hij aan dat hij het daar uiteindelijk

Nijzingh vertelt: “Vroeger mocht iedereen

dat. Dat hebben wij meegekregen van onze

toch niet voor doet: “Dat ‘stukje blik’, daar

nog bij de brandweer. Dan werd er niet

ouders. Als je in een dorp woont, dan moet je

doe ik het niet voor. Ik doe het voor de

17

waardering die ik achteraf heb ontvangen van alle mensen die aanwezig waren op de receptie in de brandweerkazerne. Daar doe je het voor!”

Dat Nijzingh nog steeds bij de brandweer betrokken is, ligt volgens hem ook voor een groot deel aan de groep. De oud-leden kunnen nog veel voor het korps doen en dat wordt door hen gewaardeerd. Er bestaat een sterk gevoel van saamhorigheid en verbondenheid: voor elkaar klaar staan en ervoor gaan. Dat is volgen Nijzingh ook de reden dat een klein korps als Diever bij de brandweerwedstrijden al twee maal tot de laatste tien behoorde: “Er bestaat een sterke sociale band. Wij gaan voor kwaliteit en zetten ons meer dan 100 procent in. Dat doen ze nog steeds en daar wil ik graag een deel van uitmaken.”

Wie:

n

Anne Nijzingh

Wat: Chauffeur/pompbediende Waar: Brandweer Westerveld, Post Diever Sinds: 1955-1987

18

Wie:

Jan Donker

Wat:

‘Manusje van alles’

Waar: Brandweer Appelscha Sinds: 1979

19 Jan Donker Jan Donker werkt al 32 jaar bij de brandweer.

dat gaat wel een beetje ten koste van het

Schietende bewoner

Naast zijn werk als accountmanager bij

plezier. “Bij de beroepskorpsen worden de

Zijn er dan geen ludieke momenten die

een bedrijf in kipspecialiteiten in het Friese

beslissingen genomen en wij moeten daar

hij in de afgelopen drie decennia heeft

Oosterwolde is hij vrijwilliger bij de brandweer

gehoor aan geven. Dat druist weleens in tegen

meegemaakt? “Jawel hoor. Ik kan mij

in Appelscha. ‘Manusje van alles’, zo omschrijft

mijn gevoel van wat goed is en wat niet. We

herinneren dat toen wij bij een huis een brand

hij zijn eigen rol bij het plaatselijke korps.

moeten iets te veel en mogen iets minder.

wilden blussen, er door de bewoner op ons

Dat is jammer.” Donker doelt onder andere

werd geschoten. Wij moesten met zijn allen

Via kapper bij brandweer

op het feit dat er in zijn korps niet meer als

wegduiken en hebben hem later samen met

Donker is werkzaam bij de Interregionale

zevende man achter de brand mag worden

de politie kunnen overmeesteren. Maar dat

Brandweer Oost- en Westellingerwerf. Een

aangereden.”Dat gaat weleens ten koste van

is al lang geleden hoor”, zo bagatelliseert

groot plattelandsgebied met veel bos. “Ik wilde

mijn motivatie. Teveel regelingen, en dat is niet

Donker de situatie.”Weet je wat ik nog steeds

vroeger al bij de brandweer en was vrijgesteld

goed.”

mooi vind? Jaarlijks organiseren wij een 112-survival voor de politie, ambulancedienst

voor militaire dienst. Ik hoorde dat als je bij de brandweer zat, je geen alternatieve dienstplicht

Succes

en de brandweer, waarbij we veelal

hoefde te vervullen. Mijn plaatselijke kapper

De ontwikkelingen binnen zijn korps zijn

wandelend door de bossen met z’n allen

was destijds commandant van de brandweer. Je

echter niet louter negatief. Hij heeft veel

allerlei opdrachten moeten vervullen. Dat

raadt het al, ik heb net zo lang bij hem gezeurd

geleerd van de dreigende sluiting van kazernes

schept een band.” Inmiddels is Donker met

dat ik werd aangenomen. Ik ben nog nooit zo

in zijn regio, de laatste in 2008. ”Het ging

zijn 56 jaar de oudste van het korps, dat uit

vaak bij de kapper geweest.”

allemaal om geld, maar de gemeenschap zou

dertien personen bestaat. “Ik mag het werk

de dupe worden. Er liep een onderzoek, maar

van brandweervrijwilliger nog zo graag doen.

De tijden veranderen

bij ons zijn ze nooit langs geweest. Ik had daar

Eigenlijk moest ik al eerder weg, maar ik heb

De tijden zijn volgens Donker wel erg

grote bezwaren tegen. Dat was de reden dat

een brief naar het bestuur geschreven en

veranderd, niet alleen in positieve zin. “Dat

wij individuele gemeenteraadsleden zijn gaan

mocht blijven. Gelukkig maar.”

is wel jammer. Ik vind dat er tegenwoordig

bezoeken om ze te overtuigen dat sluiting een

te weinig rekening wordt gehouden met de

slechte zaak zou zijn. Met succes.” De situatie

vrijwilligers. Wij hebben veel verplichtingen en

in de regio is nu omgedraaid, in positieve zin

moeten minimaal één keer in de veertien dagen

volgens Donker. “Er zijn nieuwe kazernes

oefenen. Ik ben bang dat we straks elke week

bijgekomen en er is geld voor een nieuwe auto

moeten oefenen.”

ter beschikking gesteld. Noem het een soort

De Friese brandweerman vindt dat er veel druk

herstart. De goede dingen zijn uit het rapport

wordt gelegd op de brandweervrijwilliger en

gehaald, ik ben daar erg blij mee.”

n

20 Kees-Jan Wildeboer Kees-Jan Wildeboer werkt elf jaar bij de

vernieuwen en de noodzaak om te bezuinigen,

blijven hun unieke kennis en vaardigheden

brandweer. In zijn ‘andere leven’ is hij eigenaar

wordt de lat voor zijn vrijwilligers nóg hoger

voor de brandweer behouden.

van een autoschadebedrijf met vestigingen in

gelegd.” Kees-Jan maakt zich best zorgen

Maasland en Schipluiden. Na onderaan te zijn

over de gevolgen van de regionalisering:

Trots op de mensen van zijn post

begonnen, klom hij op tot postcoördinator.

“Een betere registratie van de geoefendheid

“Het doet me steeds weer deugd om te zien

Eerst was hij ‘plaatsvervangend’ in Schipluiden,

en taakgerichte testen zijn heel zinvol, maar

hoe wij met z’n allen, als team opereren.

inmiddels is hij als brandmeester de

het drukt zwaar op de schouders van mijn

We houden ervan om flink aan te pakken

postcoördinator in Maasland.

vrijwilligers. Dat vernieuwingsproces vraagt

en het geeft een kick dat we er altijd

om tijd… er is nog een lange weg te gaan.”

samen weer uitkomen. Wat het ook is, een verkeersincident, een brand of een geval van

Hoe het zo gekomen is…

Op een dag werd bij zijn autoschadebedrijf

Vrijwilligheid moet je koesteren

wateroverlast. En hoe we er toch steeds weer

werd er een tankautospuit ter reparatie

Toch zijn er al genoeg positieve dingen

in slagen om tussen onze ‘andere bedrijven’

aangeboden. Omdat zijn vader en opa ook

te melden. Kees-Jan: “We hebben er een

door die tankautospuit zoveel mogelijk

al bij de brandweer zaten, was Kees-Jan’s

tijdelijke oefencoördinator bij gekregen, die

inzetbaar te houden”, zo besluit Kees-Jan zijn

interesse gelijk getrokken. Hij raakte in gesprek

mij veel tijd en zorgen uit handen neemt.

verhaal.

met de bestuurder van het voertuig en van

Zo’n aanvulling op het repressieve team

het een kwam het ander. “Zeg, is het niet iets

verlicht niet alleen de werkdruk, maar

voor jou om vrijwilliger bij de brandweer te

komt ook de kwaliteit van de oefeningen

worden?”, en Kees-Jan hoefde daar niet lang

ten goede.” Een ander waardevol punt dat

over na te denken.

hij noemt, is een grootschaliger inzet van vrijwilligers. Hij beseft dat een deel van de

Ontwikkelingen binnen de brandweer

veranderingen gericht is op het behoud van

Ook in de regio Haaglanden verandert er

al die loyale mensen: “Als de pieper gaat,

momenteel veel, zowel in de organisatie alswel

dan springen ze bij nacht en ontij in de

in het dagelijkse werk van de vrijwilligers.

auto om de meest uiteenlopende klussen te

Dat merkt men ook bij de post Maasland.

doen; ik zou dat van de medewerkers in mijn

Kees-Jan: “Het repressieve werk vraagt veel

autoschadebedrijf niet durven vragen.” Door

tijd en aandacht, voor oefening, onderhoud,

aandacht te schenken aan het verwerven van

voorbereidingen en allerhande vergaderingen

nieuwe vrijwilligers, aan het onderhouden van

en bijeenkomsten. Maar door die nieuwe

goede contacten met hun werkgevers en aan

ontwikkelingen, voortgekomen uit de wens te

het waarborgen van een veilige werkwijze

n

21

Wie:

Kees-Jan Wildeboer

Wat:

Postcoรถrdinator

Waar: Brandweer Maasland Sinds: 2000

22 Wendy van Dijk In het verpleeghuis in Apeldoorn waar Wendy

vanzelfsprekend dat het brandweerkorps haar

“Gelukkig heb ik regelmatige werktijden.

van Dijk werkte, werd haar nieuwsgierigheid

voordroeg voor deelname aan dit team. Zij is

Dan valt het allemaal goed te plannen en

gewekt door een team dat met enige

één van de twee vrouwen op een totaal van

kun je ook afspraken maken.” Als Van Dijk

regelmaat geblinddoekt door de tuin liep en

15 mensen uit de regio. Het team, ván en vóór

geen piket heeft, heeft ze geen moeite om

veel samen sportte. Het bleek het team van

collega’s, geeft vrijwillig nazorg na ernstige

de pieper te negeren als deze weer eens gaat.

de bedrijfsbrandweer te zijn. Dat leek haar

incidenten. Van Dijk: “Soms is dat maar eens

“Ik vind het allemaal heel leuk en belangrijk,

ook wel wat. Na een korte opleiding van één

in de drie of vier maanden, maar soms ook

maar uiteindelijk staat het thuisfront toch op

week in Ede, was het certificaat voor perslucht

een paar keer per maand. Ik denk dat het

nummer één!”

binnen en maakte Van Dijk deel uit van het

team tien tot twaalf maal per half jaar wordt

persluchtteam van het verpleeghuis. Dat was

ingezet.”

in 2000.

Brand Cellesbroek Brandweer Kampen

Wat Van Dijk nooit zal vergeten was -tijdens

Vijf jaar later, na verandering van werkgever,

haar eerste piket- een inzet bij een dodelijk

heeft Van Dijk op goed geluk de brandweer

ongeval. “Wat je dan allemaal ziet maakt wel

in haar woonplaats gebeld. “Ik was thuis en

heel veel indruk!” zegt Van Dijk.

besloot gewoon te bellen. Ik kreeg daar een

Ook de brand in de wijk Cellesbroek in 2009,

man aan de lijn en vroeg hem plompverloren

waarbij vier broertjes omkwamen bij een

of ze nog iemand nodig hadden. Later, nadat

brand op zolder, zal ze niet vergeten. “Hierbij

ik was uitgenodigd voor een kennismaking,

was ik dubbel betrokken. Eerst tijdens de inzet

bleek deze man de commandant te zijn.” Niet

en daarna met de nazorggesprekken. Het is

lang daarna had de brandweer Kampen haar

natuurlijk een hele trieste gebeurtenis, maar

eerste vrouwelijke medewerker...Inmiddels zijn

voor mij voelde dat wel goed. Gelukkig heb ik

er dat vijf.

inmiddels wel zoveel ervaring, dat ik ook weet wanneer ik het zelf even rustiger aan moet

Nazorgteam brandweer

doen.”

Vanwege haar werk in de verpleging heeft Van Dijk veel ervaring opgedaan met het praten

Nummer één

met mensen over hun ervaringen en het

Met een baan in een verpleeghuis, een

voeren van slecht-nieuws-gesprekken. Toen

gezin met drie kinderen en een vrijwillige

de regio IJsselland in 2005 startte met het

‘job’ bij de brandweer is het natuurlijk best

nazorgteam brandweer, was het dan ook bijna

druk, maar alles valt goed te combineren.

n

23

Wie:

Wendy van Dijk

Wat: Hoofdbrandwacht, nazorg en bediening hoogwerker Waar: Brandweer Kampen Sinds: 2000

24 Jan Scheele Als 17-jarige jongen is hij bij toeval bij de

beroepsbrandweer, aangevuld met vrijwilligers,

realistisch oefenen weet je veel beter wat je

bedrijfsbrandweer van Beijersdorf in Hilversum

waaronder Scheele. In 2010 ontving hij, samen

kunt verwachten bij een echte brand. Het

terecht gekomen. Hij heeft er nooit over

met enkele collega-vrijwilligers een Koninklijke

kost wel wat, maar van de andere kant kun

nagedacht, maar toen hij gevraagd werd om

onderscheiding voor jarenlange trouwe dienst.

je sneller en beter een brand bestrijden, want je bent beter getraind. En daar profiteert de

vrijwilliger te worden, leek het hem wel wat.

38 Jaar later werkt hij nog steeds als vrijwilliger

Grote brand restaurant Boedha

bij de brandweer en hij heeft daar nooit spijt

Een van de dingen die Scheele het meest

van gehad.

bijgebleven is, is de grote brand bij een Chinees restaurant in Hilversum, waarbij

Dienstplicht

enkele doden vielen. “Tijdens het flamberen

In 1975 werd Scheele opgeroepen voor

vatte de kerstboom vlam en via het plafond

militaire dienst. Hij had het geluk dat hij bij de

verspreidde het vuur zich razendsnel. In die tijd

Luchtmachtbrandweer geplaatst werd, waar

was de nazorg niet zo goed geregeld als nu.

hij na de dienstplicht nog enkele jaren kon

In de loop der jaren leer je wel te relativeren,

blijven werken als K.V.V.-er. Helaas sloegen de

maar wanneer er slachtoffers vallen, dan blijft

bezuinigingen toe en werd zijn contract niet

dat je altijd bij.”

verlengd.

Professionalisering Plichtbrandweer

De brandweer is de laatste jaren wel

Daarna werkte Scheele als procesoperator bij

veranderd, vindt Scheele. “Door de

Quest International en kon hij in hetzelfde

professionalisering wordt de belasting voor

bedrijf aan de slag bij de bedrijfsbrandweer.”

de vrijwilligers steeds groter; er moet meer

In die tijd was er in Hilversum nog geen

tijd worden besteed aan opleiden en oefenen,

beroepsbrandweer, maar had je alleen de

waardoor het steeds moeilijker wordt om

plichtbrandweer. De korpsleden waren in de

nieuwe vrijwilligers te krijgen. Zelf mag ik

eerste plaats medewerkers van de technische

wel weg als er onder werktijd een brand

dienst Publieke Werken. Daardoor maakten ze

uitbreekt, maar eigenlijk liever niet als het

automatisch deel uit van de brandweer”, zegt

niet per se moet.” Het positieve is wel dat

Scheele. Het Hilversumse brandweerkorps was

er tegenwoordig veel meer realistisch wordt

het allerlaatste korps in ons land dat in 1985

geoefend. Vroeger ging je op cursus en daarna

veranderde van een plichtbrandweer naar een

moest je je maar zien te redden. Door het

samenleving weer van!”

n

25

Wie:

Jan Scheele

Wat: Bevelvoerder Waar: Brandweer Hilversum Sinds: 1973

26 André Vogelaar Zijn vader zat bij de brandweer in Numansdorp

Vrijwilliger én beroeps

doen. “Je kunt je vrijwillig opgeven voor de

en heeft daar de jeugdbrandweer opgericht.

Naast vrijwilliger in zijn woonplaats

brandweer, maar daar stopt de vrijwilligheid

Toen André Vogelaar twaalf jaar werd is

Numansdorp, is Vogelaar sinds 2000 ook

dan ook. Er gaat veel tijd in zitten om opgeleid

hij meteen bij de jeugdbrandweer gegaan.

beroeps in Rotterdam. Hij heeft daar op

en geoefend te raken en te blijven.”

Sindsdien heeft hij de brandweer niet meer

verschillende posten verschillende functies

verlaten.

vervuld. Op dit moment is hij plaatsvervangend

Vogelaar houdt het werk bij de vrijwillige- en

wachtcommandant in Schiedam. “Als

beroepsbrandweer naar eigen zeggen nog wel

Opgegroeid met de brandweer

beroeps doe je ontzettend veel kennis en

even vol. “Zolang ik zoveel plezier aan mijn

“Mijn vader zat bij de brandweer zolang ik

ervaring op, die je vervolgens kunt delen

werk beleef, blijf ik dit doen.” Op de vraag of

me kan herinneren”, begint Vogelaar. “Ik was

met het vrijwilligerskorps. Maar andersom

de traditie weer van vader op zoon over zal

als kleine jongen al onder de indruk van de

komt natuurlijk ook voor. Zo maakten we

gaan kan Vogelaar nog geen antwoord geven.

brandweer en mocht vanaf mijn negende jaar

in Cromstrijen gebruik van een speciale

“Dat kun je nu natuurlijk nog niet zeggen. Wel

mee naar de oefenavonden om slachtoffer te

plakbandrol voor het glasmanagement: deze

neem ik mijn kinderen, Tess van twee en Kevin

spelen. Het is me met de paplepel ingegoten.

rol je zo over het raam heen. In Rotterdam

van vier, nu al mee naar de brandweer. Dus

Dat ik me opgaf voor de jeugdbrandweer, en

werkte we toen nog met gewone ducktape.

wie weet!”

vanaf mijn achttiende ben doorgestroomd

Dat nam veel meer tijd in beslag. Ik heb

naar de brandweer was voor mij een

toen het glasmanagement van Cromstrijen

vanzelfsprekendheid. Het zit in mijn bloed.”

geïntroduceerd.”

Leider Jeugdbrandweer

Voor Vogelaar is het een perfecte combinatie:

15 Jaar later is Vogelaar zelf leider en voorzitter

vrijwilliger en beroeps. “Beide kunnen van

van de Jeugdbrandweer Cromstrijen. Eenmaal

elkaar profiteren en het is goed te combineren.

per week komt de groep bijeen om te oefenen.

Gemiddeld werk ik twee, soms drie dagen in

Jaarlijks nemen ze deel aan lokale, regionale

de week. Als ik niet hoef te werken, kan ik

en landelijke wedstrijden. Vogelaar vindt het

overdag tijd aan mijn gezin besteden. ’s Avonds

vooral leuk om deze ‘kar te trekken’ omdat

ben ik vaak bezig met de vrijwillige brandweer:

hij weet hoeveel plezier je kunt beleven bij de

reguliere oefenavonden, informatieavonden,

jeugdbrandweer. “Met het oog op de toekomst

de jeugdbrandweer, oefenen voor wedstrijden,

is de jeugd natuurlijk ook nog eens een hele

enzovoorts.” Volgens Vogelaar volstaat de

belangrijke groep. Ongeveer tweederde van ons

term vrijwilliger dan ook niet voor het werk

korps komt uit de jeugdbrandweer.”

dat een brandweervrijwilliger behoort te

n

27

Wie:

AndrĂŠ Vogelaar

Wat:

Brandmeester

Waar: Brandweer Cromstrijen, post Numansdorp Sinds: 1996

28

Wie:

Bonne van der Schaaf

Wat: Manschap/duiker Waar: Brandweer Lelystad Sinds: 2007

Bonne van der Schaaf op zijn zelfgebouwde motor: ‘Een uit de hand gelopen hobby!’

29 Bonne van der Schaaf Bonne van der Schaaf werkt bijna vier jaar

Auto te water

bij de brandweer. Als jongen had hij nooit de

“Wat mij het meeste is bijgebleven….? Ik

droom om brandweerman te worden. Sterker

herinner me nog goed mijn eerste uitruk.

nog, het is nooit bij hem opgekomen dat

Op een maandagochtend ging de pieper.

werken bij de brandweer iets voor hem zou

Ik was dichtbij de kazerne aan het werk en

zijn. Hoe is het dan toch zo gelopen?

ging er direct naartoe. Er was een auto in het water gevonden. Achteraf bleek dat het een

Leuke combi

gestolen auto was en gelukkig zaten er geen

Van der Schaaf: “Ik heb een reparatiebedrijf

slachtoffers in. Maar de spanning van ‘niet

voor vorkheftrucks . Vier jaar geleden kreeg

weten wat je aantreft’, dat blijft me altijd bij.”

ik de heftruck van de brandweer Lelystad voor de keuring. In een gesprek kwam ter

Carrière

sprake dat ze vrijwilligers zochten, ondermeer

“Die spanning bij een uitruk, dat maakt

duikers. Ik was 25 jaar lang actief sportduiker

het voor mij leuk. Het is iedere keer weer

geweest, maar door de drukte van een eigen

een avontuur. Maar ook bij de wekelijkse

onderneming had ik al enkele jaren niet

oefeningen steek ik steeds weer iets op, zelfs

gedoken. Dit was een mooie aanleiding om

met 25 jaar duikervaring. Het boeiende is ook

het duiken weer op te pakken en het leek

dat ik nu dingen leer, waar ik vóór mijn tijd

me een leuke combinatie: duiken voor de

bij de brandweer nooit bij stilstond. Dat leren

brandweer.”

spreekt me aan en daar wil in me ook verder in ontwikkelen. Door mijn leeftijd, 49 jaar, is niet

Nooit gedacht

ieder ‘carrièrepad’ meer voor mij weggelegd

Om als duiker te worden ingezet, moest Van

bij de brandweer.” Van der Schaaf besluit

der Schaaf ook de algemene opleiding voor

enthousiast: “Maar oefenleider, dat lijkt me

brandweerman volgen. “Tijdens de opleiding

een hele leuke volgende stap. Want een

ontdekte ik dat ik ook de uitrukken voor brand

toekomst bij de vrijwillige brandweer, die zie ik

interessant vond. Ook op het technische vlak

zeker nog voor me.”

kan ik met mijn technische achtergrond mijn ei wel kwijt bij de brandweer. Kortom, de brandweer bleek mij veel meer te bieden dan ik ooit had gedacht.”

n

30

Wie:

Edwin Exoo

Wat: Brandwacht Waar: Brandweer Nijmegen Sinds: 2008

31 Edwin Exoo Een goede bekende bij de brandweer had al

begrijpen dat we wilden helpen. Nadat het uit

een aantal keer geroepen dat ‘het ook wel

de modder was bevrijd, liep het paard terug

iets voor hem zou zijn’. Maar Edwin Exoo had

naar ‘zijn maatjes’ in de wei. Maar halverwege

er vanwege zijn drukke baan eigenlijk geen

draaide het zich weer om en gaf mij en mijn

tijd voor. Totdat hij in 2008 iets rustiger werk

collega een ‘knuffel’ op de schouder. Dat was

kreeg…

wel een hele bijzondere en indrukwekkende reactie.”

Totaalpakket Natuurlijk leek het Exoo – net als elke jongen-

De toekomst

altijd al spannend om in een grote rode auto

In het dagelijks leven runt Exoo een eigen

te mogen rijden. Maar wat voor hem nu toch

bedrijf ‘GTSzorg’, dat verpleegkundigen en

de grootste motivatie is, is het totaalpakket:

verzorgenden de mogelijkheid biedt om zich in

“Je doet wat terug voor de samenleving, je

te zetten als ZZP-er. Daarom heeft hij voorlopig

bent bezig met techniek, het is soms spannend

geen plannen om echt promotie te maken

en het houdt je fit”.

binnen de brandweer. “Ik vind het wel lekker

Ook de diversiteit binnen de groep vrijwilligers

om alleen brandwacht te zijn. Dat valt ook

spreekt hem erg aan: “Allemaal verschillende

goed te doen naast mijn eigen bedrijf.”

mensen, maar met dezelfde motivatie”.

Daarnaast draait hij af en toe ook nog een 24-uursdienst met de beroepscollega’s. “Dat is een leuke combi en je leert altijd.”

Paard uit de modder Omdat Exoo nog maar kort bij de brandweer werkt, heeft hij nog geen grote incidenten meegemaakt met menselijke slachtoffers. Dat is natuurlijk mooi, maar als brandweerman doe je het daar eigenlijk voor… Wat Exoo wel is bijgebleven was de inzet waarbij ze een groot trekpaard uit de modder hebben bevrijd. “Het paard bleef heel rustig en leek te

n

32 Linette Habben Jansen-Verdouw Sinds een jaar of negen is Linette Habben

dichtbij huis en als ik naar een uitruk moet,

letsel aan zijn vinger beperkt. De geavanceerde

Jansen-Verdouw bij de brandweer Nieuwerbrug

dan let hij op de kinderen. Twee zijn inmiddels

instrumenten van de brandweer bleken ook

in Hollands-Midden. Twee jaar geleden werd

oud genoeg om hun pappa te bellen, zodat

hier weer uitkomst te bieden.”

ze bevelvoerder en inmiddels is ze ploegchef

ik snel weg kan. Dit werk valt zo goed te

van de post die 15 medewerkers telt. “Het

combineren met ons privéleven.”

Trots “Het werk is wel zoals ik verwachtte toen ik

kost veel tijd, maar het is erg leuk om te doen en het geeft me veel voldoening”, zo

Die eerste keer vergeet je niet snel

ermee begon”, zo besluit Habben Jansen.

begint Habben Jansen haar verhaal. “Ik help

“Tijdens een van mijn eerste uitrukken

“Natuurlijk wist ik als beginnend brandwacht

graag andere mensen”. Als ploegchef is ze

kwamen we bij een autobusje dat met

niet hoe mijn brandweercarrière zou verlopen.

onder andere medeverantwoordelijk voor de

een trein in botsing was gekomen. Het lag

De opleiding tot bevelvoerder was best zwaar,

werving van nieuwe vrijwilligers. Haar post

ondersteboven en de hectiek eromheen was

maar met steun van mijn man en mijn collega’s

kan nog uitgroeien tot 18 medewerkers en dat

enorm. Er vloog een heli boven het terrein

is me dat gelukt. Daarop ben ik nog steeds erg

schijnt te gaan lukken. “Met een persoonlijke

en dat gaf nog extra rumoer. Een kwestie

trots. En natuurlijk ook wel omdat ik daarna

benadering bereik je een hoop. De sfeer

van je hoofd proberen koel te houden en het

gevraagd werd om ploegchef te worden. Dit

binnen het team is erg goed en men staat

werk heeft verrassend veel bijgedragen aan

altijd voor elkaar klaar. Als er maar eenmaal

mijn persoonlijke ontwikkeling.”

de wil is om eens te komen kijken en mee te oefenen, dan volgt daar toch regelmatig een sollicitatie uit.” Ze is het aanspreekpunt voor de post en zorgt ervoor dat alles op de kazerne goed blijft lopen.

Flexibiliteit van huis uit “Toen ik negen jaar geleden gevraagd werd, was ik nog maar net bevallen van mijn derde kind. Ik koos bewust voor de brandweer, want

incident daarna zo goed mogelijk verwerken.

brandweervrouw worden doe je niet zomaar.

Erover praten met collega’s en m’n partner

Het is heel verantwoordelijk werk en het grijpt

hielp enorm, maar vergeten doe je dit niet

je soms best aan”, zo vervolgt Habben Jansen.

meer.” Habben Jansen noemt nog een ander

Mijn man heeft een agrarisch bedrijf en

voorval: “We hebben eens iemand uit een

daarmee zijn we altijd druk. Maar hij is altijd

keukenmachine bevrijd. Gelukkig was het

n

33

Wie:

Linette Habben Jansen-Verdouw

Wat: Ploegchef Waar: Brandweer Nieuwerbrug Sinds: 2002

34 Geert Broens Hij was al een paar keer gevraagd door

een caravanbedrijf in vlammen opging. Of de

vrienden van de Brandweer Grave om ook

periode dat een pyromaan actief was. “Iedere

bij de brandweer te komen. Maar omdat

vrijdagnacht was het raak en stond er weer

Geert Broens elders werkte kwam het er

een auto in de brand. Dat was een heel drukke

niet van. Totdat hij in 1991 een andere

tijd.”

baan kreeg in Grave. “Vanwege alle veranderingen betreffende het werk was

Wat Broens opvalt is dat er na 2000 minder

ik nog niet echt met de brandweer bezig,

uitgerukt hoeft te worden voor branden, maar

maar op een zaterdagmiddag stond ineens

meer voor hulpverlening. “Ik denk dat er

de plaatsvervangend commandant op de

minder branden zijn door betere voorlichting

stoep.” Dat was het moment dat Broens bij de

over brandveiligheid en dat steeds meer

vrijwillige brandweer in Grave begon en startte

mensen een rookmelder hebben.”

met de opleiding tot brandwacht. Sinds 2004 is hij bevelvoerder.

Fatsoenlijk omgaan met vrijwilligers Sinds 1 januari 2011 is de brandweer Brabant-

Centralist

Noord geregionaliseerd. Wat dat precies voor

Het lijkt of het hele leven van Broens in het

hem gaat betekenen, weet Broens nog niet.

teken van veiligheid staat. Als hij niet hoeft

“Ik weet nog niet of het positief is… Het is

uit te rukken na een melding, dan neemt

even afwachten. Nog niet alles is uitgewerkt

hij wel de melding in ontvangst. Naast

en staat vast. Ook wat betreft eventuele

brandweervrijwilliger heeft hij namelijk een

bezuinigingen is er weinig zekerheid. Maar

volledige baan als centralist in de meldkamer

wat er ook gebeurt: ze moeten wel fatsoenlijk

in ’s Hertogenbosch. Toen hij daar in 2000

en respectvol met vrijwilligers blijven

begon, was het nog de meldkamer van

omgaan!“

de brandweer, maar sinds 2004 is het de gemeenschappelijk meldkamer.

Minder brand, meer hulpverlening Net als bij veel brandweercollega’s, blijven incidenten uit je beginperiode het meest bij.

Bijvoorbeeld een grote brand in 1992, waarbij

n

35

Wie:

Geert Broens

Wat: Bevelvoerder Waar: Brandweer Brabant-Noord, post Grave Sinds: 1991

36

Wie:

Rob Hermans

Wat: Bevelvoerder Waar: Brandweer Zandvoort Sinds: 1981

37 Rob Hermans In oktober van dit jaar is Rob Hermans 30 jaar

voldoening die dit werk geeft is nog altijd even

“De O.R. vergadert altijd overdag, en dan

vrijwilliger bij de brandweer; ooit begonnen

groot. Nu er ook AED (Automatische Externe

wordt er geklaagd dat er zo weinig vrijwilligers

in Breukelen, daarna werkzaam in Woerden

Defibrillator) aanwezig is, rijden we ook op

komen!”

is hij nu bevelvoerder in Zandvoort. Zijn opa,

hartstilstand. Je maakt echt mee dat je iemand

vader en nu ook zijn zoon zijn allemaal bij de

redt, je ziet het gebeuren en dat geeft veel

brandweer (geweest); het zit in de genen!

voldoening.” Maar, zegt Hermans: “Je kunt het niet doen als er thuis niet iemand achter je

Hobby en werk vullen elkaar aan

staat. Je moet de ruimte krijgen om naast een

Begonnen bij de jeugdbrandweer en daarbij

baan ook nog als vrijwilliger te werken, anders

meegedaan bij de wedstrijden heeft Hermans

houd je het zo lang niet vol. Want vooral

er bewust voor gekozen om geen beroeps te

die beschikbaarheid maakt dat je niet altijd

worden maar als vrijwilliger bij de brandweer

zomaar kan gaan en staan waar je wilt.

te gaan. “Ik vind dat mijn hobby haaks op mijn dagelijkse werk moet staan. In het dagelijks

Ruggengraat

leven ben ik salesmanager en het werk bij de

Hermans maakt zich wel zorgen over

brandweer is toch meer het handwerk, het

de huidige ontwikkelingen binnen de

doen. Zo vullen zij elkaar prima aan.

Veiligheidsregio’s. Als lid van de werkgroep

Zijn eerste grote incident kan Hermans zich

‘Vrijwilligers’ merkt hij dat alle zeilen bijgezet

nog goed herinneren: “Ik was pas net als

moeten worden om de positie van de

vrijwilliger begonnen toen er een grote

vrijwilliger overeind te houden. “Er wordt wel

scheepstanker met benzine in het Amsterdam-

gezegd dat de vrijwilligers de ruggengraat

Rijnkanaal uitbrandde. Die enorme brand is me

vormen van de brandweer, maar dat zien we

altijd bijgebleven.”

nog te weinig in het beleid terug. Zo moeten nieuwe bevelvoerders nu ook stage lopen bij

Niet meer stoppen bij 55 jaar

een andere post. Gezien de opkomsttijden

Hermans is blij dat de bovengrens van 55 jaar

is het nagenoeg onmogelijk om op tijd

niet meer bestaat. Als het aan hem ligt wil hij

aanwezig te zijn. Ik vraag me af waartoe dit

nog heel wat jaren bij de brandweer blijven

gaat leiden en waarom dit is. We kunnen hier

werken.” Vooral de dynamiek en het handelen

prima zelf de mensen opleiden in de post.”

als er echt wat gebeurt, spreken hem erg aan.

Als tweede voorbeeld noemt Hermans de

“Ik merk wel dat ik wat ouder wordt, maar de

Ondernemingsraad van de Veiligheidsregio:

n

38 Ferdinand van ’t Veen Ferdinand van ‘t Veen heeft net zijn

onderdeel van het vak dat verder gaat dan

met een baan. Voor hen komt het slecht uit. Ik

twaalfeneenhalfjarig jubileum gehad. Samen

alleen gesprekken. Je houdt je collega’s na

hoor nu al verhalen van werkgevers die zeggen

met collega-jubilarissen krijgt hij binnenkort

een traumatische ervaring ook gewoon goed

dat ze voor een automatische melding niet

een feestavond aangeboden. De hoofd

in de gaten om te weten of het goed met

meer weg mogen. Ik begrijp dat wel, het is

brandwacht en instructeur van het korps

hem gaat. In dit vak moet je elkaar blind

een enorme belasting. De procedure klopt ook

Oldenzaal heeft in het brandweervak veel aan

kunnen vertrouwen, kameraadschap is de

niet, misschien moeten de rollen wel worden

zijn baan bij een brandbeveiligingsbedrijf, waar

pijler waar het brandweervak op steunt. En

omgedraaid en moet er eerst een andere

hij werkt als instructeur. Ferdinand geeft onder

bij de vrijwilligers heb je bovendien nog te

dienst worden gebeld. Nu wordt de brandweer

andere reanimatietrainingen en adviseert bij

maken met mensen met verschillende banen

als eerste gebeld en zij krijgen dan te horen

bedrijfshulpverlening.

en verschillende achtergronden die allen vanuit

dat er niets aan de hand is. Op dat moment

hun eigen expertise input leveren. Dat is heel

zijn er al meer dan dertig vrijwilligers gebeld.

“In mijn baan kom ik bij veel bedrijven over de

mooi om mee te maken en bovendien erg

Het moet simpeler kunnen volgens mij.”

vloer. Ik zie en hoor veel dingen waar wij als

leerzaam.”

Papieren brandweer

brandweer ons voordeel mee kunnen doen.

In ons gebied zit bijvoorbeeld een bedrijf met

Dubbel gevoel

“Ik kan volmondig zeggen dat ik mijn

een olie en gas pijpleiding. Wij hadden als

“Wij rijden standaard met z’n zessen uit,

werk nog erg leuk vind. Sterker nog, het is

brandweer niet de noodzakelijke kennis als het

met een redvoertuig van twee personen er

geweldig wat ik mag doen. Waar ik niet van

daar mis was gegaan en waren bovendien niet

achteraan. Ik kan me voorstellen dat je met

houd is een papieren brandweer. Er komen

op de hoogte van de specifieke procedures die

minder brandweermensen uitrukt, zeker als

teveel administratieve handelingen aan te

bij dit bedrijf gelden.”

het voor de zoveelste keer voor niets is, maar

pas, dat is niet leuk en volgens mij ook niet

ik heb daar wel een dubbel gevoel over. Ik

altijd noodzakelijk. Nu wij ons ook nog in

Nazorg

vind dat je nooit concessies mag doen aan de

een fase van regionalisering begeven, is

“Ik heb als brandweerman de ramp in

veiligheid. De procedures en trainingen zijn

soms het vrijblijvende er een beetje van af.

Enschede meegemaakt. Het verliezen van

namelijk wel afgestemd op zes personen, dus

Het zijn teveel veranderingen tegelijk die het

collega’s is het ergste wat je in dit vak kan

bij een groot incident ben je - als er minder

brandweerwerk minder leuk maken. Een

overkomen. De pijn die je dan voelt, is

dan zes zijn - wel je eerste slagkracht kwijt.”

ander voorbeeld is dat oefenavonden vaak oefenmiddagen worden. Dat alles heeft

onbeschrijfelijk. Rampen van deze omvang zetten je met beide benen op de grond. De

Loze meldingen

een reden, maar er moet ook wel naar de

nazorg was altijd een ondergeschoven kindje,

“Als je voor de zoveelste keer voor niets de

consequenties worden gekeken.”

maar dat is tegenwoordig een stuk beter

kazerne uitrijdt, dan heeft dat invloed op de

geregeld. En terecht, het is een belangrijk

beleving van vrijwilligers, zeker voor diegene

n

39

Wie:

Ferdinand van ’t Veen

Wat: Hoofd brandwacht en instructeur Waar: Brandweer Oldenzaal Sinds: 1998

40 Jackie de Vries Jackie de Vries is werkzaam bij de vrijwillige

rondloop, maar ik ben natuurlijk wel een

Toen ik promotieonderzoek deed, was ik

brandweer in Vleuten. Het brandweerkorps –

beetje trots op het feit dat ik bij de brandweer

drie tot vier dagen per week thuis. Dat was

dat tegenwoordig uit 27 vrijwilligers bestaat

werk. Het is ook best speciaal en ik hoop dan

ideaal. Nu heb ik in Odijk een adviesbureau

– is al sinds 1927 ‘paraat’. Per 1 januari 2001

ook dat ik in ieder geval tot mijn vijftigste door

en werk ik als adviseur Huisvesting. Wij

zijn de vrijwillige brandweerkorpsen Vleuten-

kan gaan. Mensen onderschatten het werk

adviseren bijvoorbeeld ook gemeentes en

Haarzuilens en De Meern geïntegreerd in

wel eens, je moet er best veel voor doen. Het

de Veiligheidsregio’s Utrecht en Rotterdam-

de gemeentelijke brandweer Utrecht. Deze

is bijvoorbeeld noodzakelijk om flink te sporten

Rijnmond. Het is erg leuk werk omdat de

organisatie kent naast drie vrijwilligersposten

om fysiek in orde te blijven. Vroeger zou je mij

vraagstukken ook de brandweerorganisatie

in Vleuten, De Meern en Zuilen nog vier

niet horen zeggen dat het voor vrouwen wat

raken. De variabele voertuigbezetting

beroepsposten. De integratie in de Utrechtse

zwaarder is dan voor mannen, maar daar denk

bijvoorbeeld, heeft een directe link met de

brandweerorganisatie heeft tot gevolg

ik nu af en toe een beetje anders over...”

vastgoedportefeuille van de gemeente en met de vraag waar je de kazernes plaatst.”

gehad dat de werkzaamheden in hoofdzaak bestaan uit de klassieke brandweertaken: het

Met vier, vijf of zes op de tankautospuit

repressief optreden en de nazorg. “Wij zijn als

“Onze regio zit in de pilot Voertuigbezetting.

Stormdagen

vrijwilligers blij met elke uitruk. Dit gebeurt in

Dat betekent dat wij ook met vier of vijf

“Speciale incidenten blijven mij het meeste bij.

onze post ongeveer 140- tot 150 keer per jaar.

personen moeten kunnen uitrukken en dat

Op ernstige gebeurtenissen waar kinderen bij

Daarnaast ben ik – weliswaar in piket – ook

gebeurt ook een aantal keren per jaar. Er

betrokken zijn, zal ik -nu ik zelf kinderen heb-

chauffeur logistiek voor de regio. Daar wordt

gelden dan uiteraard speciale protocollen en

ongetwijfeld anders reageren. Persoonlijk vind

nog een keer of zestig per jaar uitgerukt.”

er wordt opgeschaald wanneer dat nodig

ik de zogenaamde stormdagen, waarvan wij

is. Deze variabele bezetting heeft niet tot

er de laatste jaren een aantal hebben gehad,

Jeugdsentiment

problemen geleid, hoewel het de eerste keer

erg leuk. Het is speciaal om als hulpverlener

“Ik ben sinds 2006 bij deze post werkzaam.

wel spannend was. Ik weet nog goed dat

van ’s morgens tot ’s avonds met dezelfde

Toen wij in Vleuten kwamen wonen,

onderweg naar een brandmelding er in een

mensen op pad te zijn, takken en bomen op te

wees ik tijdens de avondvierdaagse op de

flits door mij heen schoot dat ik als chauffeur

ruimen en met elkaar een andere werkelijkheid

brandweerkazerne. ‘Jeugdsentiment’, zei

van de TS dus ook de waterwinning moest

te beleven. Ik hoop dit nog jaren te kunnen

ik, waarop mij gelijk werd gevraagd of ik er

opbouwen. Oh jee, dacht ik toen. Maar we

doen.”

bij wilde komen. Ik had tien jaar niet meer

hebben veel getraind dus het was uiteindelijk

als brandweervrouw gewerkt, maar ik was

niet meer dan even omschakelen. Meestal zijn

bekend met het vak en zei ja. Eerder werkte

er voldoende vrijwilligers in ons dorp, maar het

ik namelijk bij de bedrijfsbrandweer. Het is nu

komt ook wel eens voor dat er wordt gevraagd

niet zo dat ik de hele dag in kazernekleding

wie ‘in huis’ is in verband met onderbezetting.

n

41

Wie:

Jackie de Vries

Wat: Brandwacht en chauffeur logistiek Waar: Brandweer Vleuten Sinds: 2006

42 Maarten Derkzen van Angeren Het brandweervirus zit er in bij de familie

veranderen. De brandweer is steeds

en als vrijwilliger. Ik zie het werk van de

Derkzen van Angeren. Zijn opa en vader

professioneler geworden. Daarnaast is het

brandweer daardoor van verschillende

werkten bij de brandweer en nu is hijzelf

taakveld verlegd. We rukken nu steeds vaker

kanten.”

brandweerman: Maarten Derkzen van

uit voor hulpverlening bij ongevallen. De

Angeren. Maarten was van kinds af aan al

druk op vrijwilligers is de laatste jaren flink

Vroeger werd je bedankt

gek op de brandweer. Als 8-jarig mannetje

toegenomen doordat meer opleidingen en

“Vroeger werd je bedankt en nu vraagt

reed hij met een vriendje op een zelfgemaakt

de burger waarom je zoveel schade hebt

brandweerwagentje rond in het dorp. Als

gemaakt. Dat is helaas de harde waarheid

12-jarige croste hij met zijn fiets achter de

in deze tijd. Burgers verwachten heel veel

uitrukkende brandweerwagen aan. Niet

van de brandweer, terwijl ze zelf meer

verwonderlijk dus dat Maarten bij de brandweer

verantwoordelijkheid moeten nemen. Op het

ging toen hij 18 werd.

moment dat je de brandweer nodig hebt,

“De spanning, sensatie en de inzet voor de

dan ben je al te laat en is schade niet te

maatschappij”, begint Maarten, “en het feit dat

voorkomen. Het bewustzijn bij de burger dat

je op plaatsen komt waar je normaalgesproken

ze zelf veel kunnen betekenen in preventie,

nooit zal komen. Dat maakt het werken bij

dat is helaas nog lang niet voldoende. Daar

de brandweer zo bijzonder. Natuurlijk zijn er

kunnen we als brandweer nog veel winst

ook vervelende incidenten. Als er dodelijke

behalen!”

slachtoffers zijn of er is een kind betrokken.

Maar ook de hilarische uitrukken blijven me bij.

oefeningen verplicht zijn. Door de 24-uurs

We moesten op pad om een dier uit de sloot te

economie is het voor het bedrijfsleven ook

halen. Een collega had een wit T-shirt aan…dat

moeilijker om vrijwilligers voor een uitruk

bleef uiteraard niet smetteloos. We waren goed

tijdens hun werk weg te laten gaan. De

en wel weer weg - mijn collega had net weer

bedrijfsprocessen kunnen niet zomaar stil

een schoon wit shirt – en er volgde een nieuwe

liggen. Belangrijk dus dat de brandweer zich

melding. Ligt hetzelfde dier weer in de sloot.

richt op werkgevers om samen oplossingen te

Daar ging het smetteloze witte shirt weer!”

zoeken. Zelf werk ik als beleidsmedewerker binnen de veiligheidsregio, waardoor ik zelf

Met werkgevers op zoek naar oplossingen

minder met die problematiek te maken heb.

“In de veertien jaar dat ik nu als vrijwilliger

Ik vind het trouwens een hele boeiende

bij de brandweer werk, heb ik veel zien

combinatie, mijn werk als beleidsmedewerker

n

43

Wie:

Maarten Derkzen van Angeren

Wat: Ploegchef Waar: Brandweer Spaarndam Sinds: 1997

44

Wie:

Frits Huigen

Wat: Bevelvoerder, oefenleider en instructeur Waar: Brandweer Brummen Sinds: 1994

45 Frits Huigen Empenaar Frits Huigen is bevelvoerder,

gedaan en tenslotte nog de module

ook wel iets om op dat tijdstip nog wat eten te

oefenleider en instructeur bij post Brummen.

oefenleider. In de dagsituatie is het voor mij

regelen bij de plaatselijke horeca…”

Sinds 1994 – toen hij werd gevraagd om als

goed te doen, want de gemeente is bereid

vrijwilliger bij de brandweer te komen – heeft

om mij te laten gaan zodra de pieper gaat.

“Wij rukken in principe niet met minder dan

hij het hele traject van opleidingen doorlopen.

De kazerne is achter het gemeentehuis, dus

met zes personen uit. Maar ik kan me wel

In het dagelijkse leven werkt Frits (49) als

ik ben heel snel inzetbaar. ’s Avonds en in de

voorstellen dat we in de toekomst bij een

integraal handhaver bij de afdeling bouw,

weekenden is dat wat lastig, omdat ik in Empe

automatische melding, ook best met vier of

brandveiligheid en milieu voor de gemeente

woon. Verder heb ik het goed doorgesproken

vijf personen kunnen gaan, zeker als we toch

Brummen. “In feite loop ik daarom de hele

met het thuisfront en zij staan achter me. Ze

al weten er aan de hand is. Maar zolang je dat

dag met twee petten op.”

weten dat dit mijn hobby is en dat ik er veel

niet helder hebt moeten we gewoon met z’n

voor over heb.”

zessen op pad”

woningtoezicht bij de gemeente Brummen

Calamiteiten buiten de regio

“Welke ervaring mij het beste is bijgebleven?

en dat sloot prima aan bij de brandweer. De

‘Wij worden ook opgeroepen bij grote

Nou, eigenlijk wel meer dan één, vooral de

brandweer, dat leek me gewoon een leuk

calamiteiten buiten onze regio. Zo hebben

ernstige ongevallen met auto’s die op treinen

vak en een leuke hobby. Ik zag dat echt heel

wij onder andere ook bij de natuurbrand

botsten. In Leuvenheim heb ik eens in de

breed, dus niet zozeer om de brandjes, maar

in Brabant en de duinbrand in Schoorl

spoorsloot in een auto moeten kruipen met

juist dat totale pakket van de brandweer.

meegedraaid. Het is altijd interessant om met

een overleden persoon er in…dat was een

En zo zie ik dat nog steeds. In mijn werk als

andere mensen te werken. Of dat moeilijk is?

wat vreemde gewaarwording. De meest rare

handhaver bij de gemeente Brummen kijk ik

Ik vind het juist interessant en leerzaam. Ik heb

ervaring was misschien toch wel dat mijn

– doordat ik al vele jaren bij de brandweer zit

daar ervaren dat, als de afstemming goed is

eigen schuur afbrandde en dat je eerst zelf

- met meerdere ogen: vanuit een theoretische-

en de neuzen dezelfde richting op staan, alles

112 moet bellen en vervolgens de collega’s

en wetgevingskant en puur praktisch. Dat is

als een trein loopt. Brandweermensen hebben

van Voorst het terrein op ziet komen. En toch

handig, maar ook wel eens lastig. Eerlijk is

allemaal dezelfde opleiding en je merkt ook

schoot ik ook al heel snel weer in mijn rol als

eerlijk, het kwartje valt vaak naar de praktische

dat we hetzelfde denken in dit soort situaties.

bevelvoerder, probeerde van alles te regelen.

kant.”

De inzet in Schoorl was overigens een lange.

Pas de volgende ochtend toen ik de gordijnen

Wij zijn ’s morgens om 9 uur vertrokken

opendeed realiseerde ik me pas echt dat mijn

“Ik heb vele cursussen gevolgd. Toen ik

en om 21 uur waren we klaar. Echter, we

schuur weg was. Je voelt dan pas wat het

eenmaal als bevelvoerder werkte, vond

hadden pech met ons voertuig (de TAS 8341,

betekent als iemand zoiets overkomt.”

ik het leuk om meer van mijn kennis en

een bosbrandbestrijder), waardoor wij rond

vaardigheden over te brengen bij oefeningen

middernacht uit Schoorl vertrokken en om

en heb ik zodoende de instructeurcursus

2 uur ’s nachts thuiskwamen. Het heeft dan

“Ik werkte destijds bij bouw- en

n

46 Dick Maliepaard In augustus 2011 viert Dick Maliepaard dat

en conserven. We hebben een week staan

hij al weer twaalf en half jaar actief is bij de

blussen. Maar het gebouw dat er vier meter

brandweer van Stad aan ’t Haringvliet. Het

naast stond hebben we kunnen behouden.”

begon allemaal tijdens de wateroverlast op Goeree-Overflakkee in 1998. “Ik ging even

Voor de toekomst

buurten bij de brandweer, die op dat moment

Op persoonlijk vlak zijn er wel plannen: “Het is

druk bezig was. En zo komt van het één het

erg druk op mijn werk, dus eigenlijk heb er ik

ander. Je begint met interesse en een praatje,

nu geen tijd voor. Maar in de toekomst zou ik

vervolgens wordt je gevraagd of je bij de

de opleiding voor hoofd brandwacht nog wel

brandweer wilt.” Naast zijn ‘gewone’ taken bij

willen volgen.”

de brandweer, neemt Maliepaard ook nog deel

Binnen de brandweerorganisatie ziet

aan het CBRN-peloton. “Het peloton is sinds

Maliepaard ook veel gebeuren. Binnen

januari 2008 inzetbaar. Maar gelukkig hebben

de regio worden een aantal kazernes die

we nog geen echt incident meegemaakt.”

dicht bij elkaar liggen samengevoegd. Die

In het dagelijks leven werkt Maliepaard op de

schaalvergroting ziet Maliepaard niet alleen als

onderhoudsafdeling van Kenbri Fire Fighting;

een verbetering: “De organisatie kan daardoor

een bedrijf dat zich bezighoud met het leveren

traag en log worden. Maar je kunt elkaar wel

van brandweermaterieel en –diensten. Maar

makkelijker opvangen of bijstaan”.

hij was al actief bij de brandweer toe hij daar

Ook wordt er elders in de regio (Rotterdam-

aan de slag ging.

Rijnmond) geëxperimenteerd met een Snel Interventie Voertuig (SIV). “Persoonlijk denk

Een week blussen

ik dat dat bij ons niet zou werken omdat

Natuurlijk blijft je eerste inzet je altijd bij. “Dat

de afstanden hier nogal groot zijn”, besluit

was bij een brand op een recreatiecentrum.

Maliepaard.

Ik was nog niet eens gecertificeerd!” Ook vergeet je nooit de incidenten waarbij slachtoffers zijn gevallen.

Een inzet die Maliepaard ook niet snel zal vergeten was de brand in een grote loods in 2005. “Dat was één grote loods van 10.000 vierkante meter met papier, hout

n

47

Wie:

Dick Maliepaard

Wat:

Chauffeur en pompbediener

Waar: Brandweer Stad aan ’t Haringvliet Sinds: 1998

48

Wie:

Saskia Terwindt

Wat:

Beleidsadviseur Brandweerzorg

Waar: Brandweer Veldhoven Sinds: 2007

49 Saskia Terwindt De afspraak met Saskia Terwindt was snel

De brandweercollega die mij destijds meer

project ‘Veilig Leven’ meer tussen burger en

gemaakt. De brandweervrouw was één van de

kon vertellen over de brandweer, had zo’n

brandweer in gaan zitten. Wat kunnen wij zelf

bezoekers van het vierde Nationale Congres

enthousiast verhaal dat ik niet kon weigeren.

doen en wat moeten anderen oppakken?”

Fire Safety Engineering, dat het NIFV in

Ik heb de versnelde opleiding gevolgd: in

Arnhem organiseerde.

augustus werd ik aangenomen, in januari zat ik al op de uitruk.”

In het dagelijkse leven is Saskia (47) werkzaam als beleidsadviseur Brandweerzorg voor de

Saskia Terwindt vindt het vak fysiek wel erg

Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost. Dat doet zij

zwaar. “Je merkt dat ik een dagje ouder ben.

vanuit het gemeentehuis in Veldhoven. En dat

Recent ben ik weer gekeurd, dus ik kan weer

is gemakkelijk. Aangezien Saskia ook één van

twee jaar mee. Maar om het fysiek ook goed

de 47 vrijwilligers is van het brandweerkorps

bij te houden, valt niet altijd mee.”

Veldhoven, hoeft zij de uitrukken van de brandweer in ieder geval niet meer te missen.

Prullenbakje “Bij ons in Veldhoven rukken wij meestal

Enthousiast verhaal

nog uit met acht man, maar soms ook wel

“Wij hebben twee kazernes in Veldhoven,

eens minder. Dat mag eigenlijk niet, maar

waarvan er eentje staat tegenover mijn werk.

voor een ‘prullenbakje’ die we gemakkelijk

Samen met drie andere collega’s gaan wij

met minder aankunnen, rukken wij ook wel

dus bijna altijd mee.” Saskia is nu vier jaar

eens met vier personen uit. Er loopt nu een

werkzaam bij de brandweer in Veldhoven.

project in de regio om voor een bepaald

“Ik werkte als afdelingshoofd en één van mijn

soort incidenten met vier man uit te rukken.

collega’s vroeg mij of hij mocht uitrukken

Dan moet natuurlijk wel iedereen helemaal

tijdens werktijd. Ik vroeg hoe vaak dat was

sterk genoeg zijn. Dat maakt het werk dus

en hij zei mij dat dit ongeveer 25 keer per

wel zwaarder. Wij denken in Veldhoven

jaar gebeurde. Toen ikzelf verhuisde naar

ook na over een satellietpost met een klein

Veldhoven en ook op sociaal gebied wilde

interventievoertuig. Het is erg leuk om met dit

‘inburgeren’, zeiden mijn collega’s dat ze

soort innovatieve ontwikkelingen bezig te zijn.

nog wel een vrouw bij de brandweer konden

Je merkt toch dat het een voordeel is dat ik

gebruiken. ‘Mag ik dan ook tijdens werktijd

ook vanuit praktisch oogpunt mee kan denken

uitrukken?”, was gelijk mijn tegenvraag.

bij beleidsbeslissingen. Zo willen wij met ons

n

50

Wie:

Dirk Slootweg

Wat: Manschap HV, chauffeur waterongevallenvoertuig, voorzitter OC, Informatiecoรถrdinator CoPi. Waar: Brandweer Zaanstad Sinds: 2002

51 Dirk Slootweg Op zijn 38e besloot Dirk Slootweg om als

beroepskrachten uit en daarna komt de

op mensen uit de wijk waar de brand is, zijn

vrijwilliger bij de brandweer te gaan werken.

‘dichtstbijzijnde TAS of HV’. “ Deze voertuigen

de mensen in de praktijk altijd binnen drie

“Een laatbloeier”, concludeert Slootweg

worden bemenst met vrijwilligers uit de wijk

minuten op de kazerne. Op zaterdag, wanneer

zelf. “Ik werkte als vertegenwoordiger en

waar de brand is”, legt Slootweg uit. “We

het druk is in de stad, zijn de vrijwilligers zelfs

was veel van huis. Werken bij de brandweer

hebben op dit moment een proef draaien

de hele dag op de kazerne aanwezig. “Op

zat er eerder niet in. Maar toen ik het

met een inlogsysteem waar je precies kunt

deze manier is er zowel in Zaanstad Noord

assurantiekantoor van mijn schoonvader

zien hoeveel vrijwilligers er op een bepaald

als -Zuid altijd een bezetting aanwezig. We

overnam, kon ik mijn droom waarmaken.”

moment beschikbaar zijn. Ga je de stad uit,

hebben een enorme slagkracht en kunnen snel

Slootweg is eigen baas en zijn kantoor ligt

dan meld je je af.”

opschalen”, zegt Slootweg. “Wij hebben een unieke samenwerking tussen de vrijwilligers en

vlakbij een van de kazernes in Zaanstad.

Hij zit voornamelijk als manschap op

Uniek systeem

de als beroeps aangestelde collega’s, waar wij

een hulpverleningsvoertuig (HV) of

Een paar jaar geleden zijn in Zaanstad vier

zeer trots op zijn.”

tankautospuit (TAS), maar is ook chauffeur

kazernes gesloten. De kazernecommandanten,

van het waterongevallenvoertuig, voorzitter

het MT, en de OC hebben toen de uitruk-

van de Onderdeelcommissie (OC) én

procedure gewijzigd om te zorgen dat er altijd

Informatiecoördinator van het CoPi bij

genoeg mensen beschikbaar zijn voor een

Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland.

alarmering.

“Mensen vragen wel eens waarom ik geen

Zaanstad kent een dagdienst van 7.30 - 17.30

bevelvoerder geworden ben. Ik ben natuurlijk

uur. De beroepskrachten hebben allemaal een

pas laat begonnen, maar ik vind het prima

vaste beheersmatige taak, bijvoorbeeld bij

zo. Ik doe heel veel verschillende dingen en

de Technische Dienst of de afdeling Proactie

juist de afwisseling van manschap, chauffeur,

& Preventie. Minimaal één vaste dag in de

mijn werk voor de OC en sinds maart ook nog

week doen ze dienst en zijn ze de hele dag

Informatiecoördinator voor de Veiligheidsregio,

beschikbaar voor de uitruk. Bij een grote brand

maakt het een afwisselende en uitdagende

overdag kunnen zij een beroep doen op de

baan.”

vrijwilligers. De avond, nacht en weekend situatie wordt geregeld door vrijwilligers.

Wijkspuit

Daarnaast bestaat er voor vrijwilligers ook

In Zaanstad zijn acht kazernes, verdeeld

een consignatierooster. Op de dag dat je

over Zuid en Noord. Als er overdag brand

ingeroosterd bent, moet je beschikbaar zijn.

is, dan rukt als eerste de dagdienst met

Omdat er altijd eerst een beroep wordt gedaan

n

52 Jacob Stouten Als klein jongetje woonde Jacob Stouten

brand nog veel kunnen betekenen. Nee, laat

Bruinisse hebben. En we zijn binnen vier

bij de brandweerkazerne in de straat. ‘Als

mij maar knippen”, zegt Stouten.

minuten uitgerukt! Wel kunnen we nog een paar vrijwilligers gebruiken, maar het is de

de brandweer uitrukte, dan vonden mijn broertjes en ik dat machtig mooi natuurlijk.

Koude kleren

laatste jaren moeilijk om die te krijgen. Voor

Daarom zijn we destijds lid geworden van de

“De uitrukken die me het meeste zijn

mij is een bijscholing goed te doen, omdat ik

jeugdbrandweer. Op mijn achttiende ben ik bij

bijgebleven, zijn twee ernstige auto-

al in het vak zit. Maar een nieuwkomer moet

de vrijwillige brandweer gegaan. Als eerste van

ongelukken. Bij de eerste was een auto

nu wel heel veel opleiding volgen voordat

de familie overigens…en nog steeds de enige.’

frontaal op een vrachtwagen gebotst. De

hij als vrijwilliger aan het werk kan. Ik snap

De 42-jarige Jacob Stouten werkt samen

bestuurder was zo goed als onthoofd en

wel dat het nodig is zodat we veilig kunnen

met zijn broer en zus in hun familiebedrijf

daarnaast lag een jong meisje dat ook op slag

werken. Mensen hebben die tijdsinvestering

Stouten Fourage. “Eigenlijk zijn we een

dood was. Ook dat andere ongeval zal me

er niet meer voor over. En ook qua geld

palingvisserij, maar door een wetswijziging

altijd bijblijven. Daarbij was het hoofd van de

levert het niet zoveel op. Het meeste gaat

moesten we dit jaar stoppen. Er zijn onder

bestuurder voor de helft eraf. Dat was zo’n

toch weer naar de Belastingdienst. Dat is wel

andere dioxines in de bodem gevonden. Dit

verschrikkelijk gezicht. Het was voor mij heel

eens zuur.” “Maar”, besluit Stouten stellig,

kan in de paling terechtkomen en levert in een

heftig omdat ik als bevelvoerder als eerste

“brandweerman ben je en het blijft een passie.

bepaalde hoeveelheid gevaar op voor de

en alleen bij de betreffende auto was. Dat is

Dus hoe dan ook, ik blijf voorlopig echt wel

volksgezondheid. Voorlopig kunnen we dus

me niet in de koude kleren gaan zitten. Maar

met plezier bij de brandweer aan het werk.”

niet meer op paling vissen. Gelukkig loopt het

gelukkig kan ik goed praten over dergelijke

andere deel van ons bedrijf goed: de transport

zaken. Zowel met de ploeg als privé praat ik

en fourage.”

het wel van me af waardoor ik er gelukkig niet wakker van lig. Dat makkelijke praten, dat is

Liever knippen dan blussen

ook de reden denk ik, dat ze me voor het BOT-

Stouten over zijn werk bij de brandweer: “Ik

team hebben gevraagd”, grapt Stouten.

sta graag voor anderen klaar, wil anderen helpen. Daarom werk ik bij de brandweer. Ik

Trots

zeg wel eens: ‘Waar alle mensen hard vandaan

“Korte lijnen en elkaar niet voor de gek

rennen, daar ren ik als een gek naartoe!’ Bij

houden. Daar houd ik van. Maar doordat

een uitruk ga ik liever naar een ongeval dan

we één regio worden, zullen er toch meer

een brand. Bij een ongeval heb ik het gevoel

schijven komen. Daar wordt het werk niet

dat onze hulp er meer toe doet. We moeten

leuker van. Ik ben er overigens heel trots op

wel heel snel ter plaatse zijn, willen we bij een

dat we overdag voldoende mensen op post

n

53

Wie:

Jacob Stouten

Wat:

Bevelvoerder, lid BOT-team

Waar: Brandweer Bruinisse Sinds: 1987

54 Vincent Medema “Ik hoopte dat de portofoon kapot was,

22 vrijwilligers en wij beschikken over twee

doe bij de brandweer. Natuurlijk zijn er ook bij

maar het bleek helaas waarheid.” Aan het

tankautospuiten, een motorspuitaanhanger

ons veranderingen en bezuinigingen gaande,

woord is Vincent Medema, hoofdbrandwacht

(msa), een grootwatertransport en een

maar dat speelt vooral op de achtergrond. Ik

van de post Zuidlaren. Hij vertelt over 9 mei

container met een rampenterreinverlichtingsset.

heb wel begrepen dat de vrijwilligers zo veel

2008, toen drie brandweermannen om het

De laatste twee worden regionaal ingezet

als mogelijk worden gespaard.”

leven kwamen in een grote botenloods in

bij grotere incidenten. Het aantal meldingen

Yde (De Punt). De drie probeerden via een

is de laatste periode eigenlijk wel hoger dan

binnenaanval de brandhaard te bereiken,

dat het is geweest. Hoe dat kan weet ik niet,

maar werden overvallen door een plotselinge

maar daarbij heeft ook een aantal ongelukken

branduitbreiding. “Bij aankomst op de

plaatsgevonden met dodelijke afloop. Je zet

kazerne om naar De Punt te gaan hoorden

je altijd voor de volle honderd procent in

wij het tragische nieuws. We hebben daar

maar helaas zijn er af en toe ook dodelijke

geblust, maar ik weet niet meer hoe lang. Ik

slachtoffers te betreuren.”

was alle besef van tijd kwijt. Later op de dag werden we door het BOT opgevangen op het

Druk bestaan

vliegveld. Twee maanden later hebben wij

Als er bij Vincent Medema een melding

twee mensen kunnen redden uit een brandend

binnenkomt en hij is alleen met de kinderen

huis. Eén van hen konden we met een ladder

dan rijdt hij via zijn ouders naar de kazerne.

uit het achterraam halen, de ander werd door

“Handig hoor, zij wonen op de rijroute naar

een politieagent gered. Dat gaf een fijn gevoel

de kazerne en dan kan ik snel de kinderen bij

en kwam zo vlak na het ongeluk bij De Punt

hen afzetten. Wij gaan met minimaal met zes

op een goed moment. We hadden nu iemand

personen in de eerste auto, de bezetting van

kunnen redden. Een heftige periode was dat.”

de tweede auto is afhankelijk van de opkomst en aard van het incident. Mijn eerste uitruk

Meldingen

was een binnenbrand in een loods, vlak nadat

In de gemeente Tynaarlo zijn drie posten: Eelde,

wij ons ademluchtcertificaat hadden gehaald.”

Vries en Zuidlaren. Drie mooie Drentse dorpen.

Medema - getrouwd en vader van twee kleine

Met twee kleine kinderen en zijn werk heeft

kinderen - is daar sinds juli 2002 werkzaam

Vincent Medema het druk zat. “Dat is ook de

als vrijwilliger. “Bij de post Zuidlaren werken

reden waarom ik tevreden ben met wat ik nu

n

55

Wie:

Vincent Medema

Wat: Hoofdbrandwacht Waar: Brandweer Tynaarlo Sinds: 2002

56

Wie:

Ingeborg Smit-de Jonge

Wat: Hoofdbrandwacht Waar: Brandweer Leeuwarden Sinds: 1992

57 Ingeborg Smit-de Jonge “Ik ben bij de brandweer gegaan om mensen

Dat nummerbord en die geluiden vergeet

Leeuwarden speelt het sluiten van kazernes

te helpen, maar geef toe dat ik ook wel

je niet meer

overigens niet en het is nog te vroeg voor

van spanning houd”, zegt ze. Al 19 jaar

Een brand is natuurlijk mooi om van nabij te

conclusies, maar zorgen maak ik me wel. Naar

is Ingeborg Smit-de Jonge vrijwilliger bij

zien, maar ook minder leuke dingen horen

mijn idee moet je bij hulpverleningsinstanties

de vrijwillige brandweer in Leeuwarden.

bij het vak. “We hebben eens een lijk uit een

niet willen bezuinigen.”

“Eigenlijk vanaf het begin. Toen ik in opleiding

woning gehaald, het verkeerde al in vergaande

was hadden we nog niet eens een auto.

staat van ontbinding. En ik herinner me een

Firefighter for life!

Ook geen kazerne trouwens. Maar toen de

hulpverlening aan een jongeman die met zijn

Als hoofdbrandwacht heeft Smit het goed

eerste lichting vrijwilligers klaar voor uitruk

auto uit de bocht gevlogen was. Dat was

naar haar zin. Naast haar brandweerfunctie is

was, waren ook die praktische middelen

behoorlijk mis. Wij deden natuurlijk ons werk,

Smit managementassistent bij een landelijke

beschikbaar. Ik was eigenlijk op zoek naar een

maar dat beeld van zijn auto, het nummerbord

welzijnsinstelling. “Daarmee help ik ook

administratieve functie omdat ik toentertijd

en de geluiden van de reanimatie vergeet

mensen, maar anders.” Vastbesloten reageert

werkloos raakte, maar de repressieve dienst

je niet meer. Maar samen met mijn team én

ze op de vraag ‘Nog 19 jaar erbij?’: “Minstens,

van de brandweer was weer eens iets anders.

mijn man, die ook bij de vrijwillige brandweer

ik heb niet voor niets Firefighter for Life

Ik houd wel van het avontuur.”

van Leeuwarden zit, kon ik zulke emotionele

achterop mijn motorvest staan. Motorrijden:

dingen verwerken.”

nog zo’n heerlijke, avontuurlijke bezigheid.

Samen met zeven anderen maak ik sinds

Niet vies van een mooie fik En avontuur kreeg Smit genoeg: “In al die

Modernisering is nodig

dit voorjaar deel uit van de Red Knights in

jaren maak je veel mee, maar een paar dingen

Desgevraagd laat Smit weten dat ze

Nederland, een internationale motorclub die

zijn me goed bijgebleven. Tijdens een inzet

modernisering binnen de brandweer

zijn oorsprong heeft in de USA, voor en door

bij een grote brand van Zuidema hadden

noodzakelijk vindt. “Het is goed dat een

brandweermensen”. Smit zou het leuk vinden

we te maken met loodsen vol goederen,

organisatie met z’n tijd meegaat. De

als meer collega’s met dezelfde passie zich bij

waaronder flessen Baileys en pakken met

ontwikkelingen in de samenleving vragen

hen aansluiten.

pannenkoekenmeel. Dat wilde dus wel

daarom. Maar helaas brengt de tijdgeest ook

branden. Op een gegeven moment - ik liep

bezuinigingen met zich mee. Ik maak me

over het terrein - stortte achter mij het hele

zorgen over het verdwijnen van kazernes. Dat

dak in en het vuur sloeg uit, dat maakte erg

leidt tot langere aanrijtijden, er gaat kostbare

veel indruk op me. Prachtig!”

tijd verloren als het om redding gaat. In

n

58

Wie:

Rob Leenders

Wat: Hoofdbrandwacht Waar: Brandweer Lingewaard, post Doornenburg Sinds: 1987

59 Rob Leenders Toen Rob Leenders in 1987 bij de brandweer

de brandweer. Als de pieper gaat kan ik snel

los loopt”, zegt hij. “De post Doornenburg

Doornenburg begon, was hij 19 jaar. “Een

op de kazerne zijn. Als ZZP’er heb ik ook geen

zit in een uithoek, maar heeft een paar grote

oom van mij was al bij de brandweer. Op een

baas die daar eventueel een probleem van kan

risicogebieden en -objecten, zoals de rivieren

verjaardag vertelde hij dat het brandweerkorps

maken.”

en de Betuwelijn. Daarnaast doen wij ook nog de reanimaties. Zelf denken we dat de post

wel wat verjonging kon gebruiken.

Daarom ben ik maar eens gaan kijken en

Grootste brand en reanimatie

wel blijft bestaan, maar ja... misschien denken

kennismaken.” Niet veel later werd ´de oude

Doornenburg is geen grote stad met veel grote

de mensen achter het bureau daar anders over.

generatie´ aangevuld met drie jonge collega´s.

incidenten. De grootste brand die Leenders

Ik hoop in ieder geval nog een aantal jaren bij

“Sinds die tijd is er wel veel veranderd bij ons

zich kan herinneren, is van ongeveer twintig

de post Doornenburg te kunnen blijven en de

korps”, vertelt Leenders. “De kazerne was

jaar terug. “Dat was een enorme houten

volgende TS nog mee te maken.”

toen niet meer dan een grote schuur waar het

bedrijfsloods aan de Koffiemolen. Verder heb

materieel stond, er was zelfs geen toilet. In

ik natuurlijk meer meegemaakt, maar je moet

1994 kregen we een nieuwe echte kazerne.

proberen vervelende gebeurtenissen zo snel

Afgelopen voorjaar is de kazerne nog weer

mogelijk te vergeten.”

uitgebreid. Ook hebben we nu een redelijk

Als één van de eerste brandweerkorpsen in

jonge ploeg: de oudste is 46 jaar en de jongste

Nederland is het korps Doornenburg in 2000

is 28.”

ook begonnen met reanimaties (Medische Ondersteuning Brandweer), omdat de

Heilig avondje

ambulances vaak niet op tijd konden komen.

De redenen dat Leenders bij de brandweer zit,

“Onlangs betrof het een reanimatie van

zijn onder andere ´de spanning´ en ´het helpen

iemand uit mijn familie. Helaas is dat niet goed

van anderen´. “Dat klinkt een beetje cliché,

afgelopen, maar we hebben in ieder geval

maar is het is echt zo. Maar belangrijker nog

geprobeerd... het is beter dan niets doen.

vind ik de gezelligheid en samen bezig zijn met

Maar het is wel heftig.”

het team.” De wekelijkse trainingsavond is voor Leenders dan ook heilig. “Het is voor mij

Van gemeente naar regio

een echt avondje uit. En daar moet alles voor

De gemeentelijk brandweer (Lingewaard) zal

wijken, zelfs het werk!”

binnenkort opgaan in de regio (Gelderland-

Naast de brandweer heeft Leenders een

Midden). Wat er dan gaat gebeuren met de

schilderbedrijf. “Ik heb veel klanten in de

post Doornenburg weet Leenders nog niet.

buurt van Doornenburg en dat is ideaal voor

“Ik denk dat het met de regionalisering wel

n

60

Wie:

Frans Claessens

Wat:

Bevelvoerder / chauffeur

Waar: Brandweer Zuid-Limburg, post Schinnen Sinds: 1997

61 Frans Claessens Frans Claessens, 51 jaar, werkt sinds 1997

legt Claessens uit. Hij geeft aan dat er gelukkig

bij de brandweer, post Schinnen. In het

veel aandacht is voor dit soort situaties. Er

dagelijks leven werkt hij als operator bij een

wordt op getraind en ook is er begeleiding na

chemisch bedrijf. Een collega van hem was

afloop. Maar het vak kent ook zo zijn leuke

postcommandant en vroeg of de brandweer

kanten. Claessens herinnert zich bijvoorbeeld

niets voor hem was. “Ik had al veel verhalen

nog de keer dat een kat uit de boom gehaald

van hem gehoord en toen hij het vroeg leek

werd. Toen de kat op de grond stond rende

het me wel wat. De spanning, de collegialiteit,

deze meteen weer de boom in. Of de keer dat

dat trekt me nog steeds aan”, vertelt

ze een melding kregen dat een 18-jarig meisje

Claessens.

in de badkamer opgesloten zat. “De auto stond nog niet stil of de brandweermannen

Jeugdbrandweer

renden het pand binnen”, vertelt Claessens

Naast zijn functie van bevelvoerder/chauffeur is

lachend.

Claessens erg actief bij de jeugdbrandweer.

“Ik heb meegewerkt aan de oprichting van

Regionalisering positief

de jeugdbrandweer in Schinnen ben nu bezig

Claessens ziet zijn toekomst bij de brandweer

met de integratie van de jeugdbrandweer in

positief in: “De regionalisering pakt goed uit.

de regionale brandweer Zuid-Limburg. Post

Minpuntje is wel dat de vrijwilligers nu minder

Schinnen heeft nu 14 jeugdleden in de leeftijd

vaak uitrukken omdat eerst de beroepskorpsen

van 12 tot 18 jaar en we willen de leeftijd

worden ingezet. Maar daar staat tegenover

verhogen naar 15 jaar. We richten ons steeds

dat er nu veel meer samengewerkt wordt. De

meer op doorstroming naar de brandweer en

samenwerking met andere korpsen - vrijwillig

we zijn een kweekvijver voor de regio Zuid-

en beroeps - verloopt prima en ik vind het een

Limburg”, zegt Claessens trots.

goed zaak dat we nu eens kunnen kijken in de keuken van andere korpsen. Daar kun je alleen

Leuke incidenten “Als brandweerman heb je natuurlijk vaak te maken met vervelende situaties. Als twee collega’s met ernstige brandwonden in het ziekenhuis worden opgenomen, dan word je weer eens met de neus op de feiten gedrukt”,

maar van leren.”

n

62 Anke Terpstra In 1999 werd Terpstra gevraagd zich op te

om teamwerk. Ik ben bevelvoerder, maar in je

eventuele schade. Maar ik haal veel meer

geven als vrijwilliger bij de brandweer. Iedereen

eentje kun je heel weinig. Met zijn allen vorm

voldoening uit een inzet als je deze technisch

vond dat bij haar passen. Maar wanneer past

je een team. Tegelijkertijd moet een team ook

en tactisch aan kunt pakken. Een goede

het bij je om brandweervrijwilliger te worden?

geleid worden.” Deze samenwerking gaat

aanpak waarin het team goed presteert is

“Als je een type bent wat kan doorpakken,

verder dan de samenwerking in je eigen team,

voor mij heel belangrijk. Dat geeft mij pas echt voldoening.”

dingen kan combineren, als je een goede gezondheid en inzicht hebt, maar vooral als je

Community Safety als toekomst

een echte teamspeler bent“, geeft Terpstra aan.

Over de toekomst is Terpstra duidelijk.

De betrokkenheid van de

Aan de warme kant is ze tevreden over de

brandweervrijwilligers

huidige situatie. Dit doet ze graag en met

Terpstra was de eerste vrouw in het Korps

veel passie. Aan de koude kant liggen voor

Heerenveen. Zelf heeft ze dat nooit als

haar nog een aantal ambities. “Graag zou ik

belemmering ervaren, maar ze was vanuit haar

een bijdrage willen leveren aan Community

werk bij de belastingdienst al gewend om in

Safety. Voorlichting geven aan bedrijven en instellingen. Nu geef ik al voorlichting aan

een mannenwereld te werken. Daar is ze ook door een collega benaderd of het misschien iets

geeft zij aan. Een inzet die haar het meest

scholen, maar dat wil ik graag verbreden. De

voor haar was om bij de brandweer te gaan.

bij is gebleven, is dan ook een inzet waarin

brandweer is continue in ontwikkeling en

Haar werkgever vond het goed, maar wel in

de samenwerking van verschillende diensten

bepaalde dingen veranderen of verdwijnen.

eigen tijd. Het is bijzonder om steeds weer te

centraal stond. Door de goede samenwerking

Dat is erg jammer, maar je moet toch verder

zien dat de brandweervrijwilligers zo betrokken

en afstemming konden we het leven van een

kijken.” Als voorbeeld haalt zij het duikteam

zijn en er zoveel vrije tijd steken. Zo ook

vrouw te redden, die reeds tot 23 graden

aan. “Mogelijk wordt deze door reorganisatie

Terpstra; zij is naast bevelvoerder ook duiker,

onderkoeld was. “Dat is waar je het voor doet.”

opgeheven. Verstandelijk kan ik het misschien wel begrijpen, maar emotioneel niet. Ik ben

duikploegleider en duikinstructeur en minimaal De voldoening van een goede inzet

duiker en duikploegleider met veel plezier.”

Zoals zo velen denken, is een grote

Toch blijft ze niet bij de pakken neerzitten.

Teamwerk

brand niet het mooiste dat Terpstra als

Ze gaat op zoek naar andere mogelijkheden.

“Als bevelvoerder is het belangrijk om rust te

brandweervrijwilliger kan overkomen. “De

“Wellicht dat we onze expertise dan op een

hebben in je kop. Als je rust hebt in je kop,

grootte van een brand of ongeval maakt voor

andere manier in kunnen zetten, bijvoorbeeld

dan straal je dat ook op je team uit“, geeft

mij niet uit. Begrijp me niet verkeerd, een

bij oppervlaktereddingen of bijstand.”

Terpstra aan. “Het draait bij een inzet allemaal

grote brand kan geweldig zijn, afgezien van

twee avonden in de week actief als vrijwilliger.

n

63

Wie:

Anke Terpstra

Wat: Brandmeester Waar: Brandweer Heerenveen Sinds: 1999

64

Wie:

Anetta Francke-Boogaard

Wat: Bevelvoerder Waar: Brandweer Veere, Post Serooskerke Sinds: 2004

65 Anetta Francke-Boogaard Anetta Francke is het levende bewijs dat het

bent, beroeps of vrijwilliger, ondernemer of

brand een gebouw (gedeeltelijk) kan redden.

werven van brandweervrijwilligers via huis-

huismoeder, je gaat voor hetzelfde doel. Je

Maar de momenten waar ik het echt voor

aan-huis folders wel degelijk werkt. Toen

vindt echt van alles terug bij de brandweer.

doe, zijn de momenten dat je samenwerkt,

zij de folder van Brandweer Veere op haar

Toch heb ik als eerste vrouwelijke bevelvoerder

het groepsgebeuren. En dan niet alleen tijdens

deurmat vond was haar interesse gewekt.

in Walcheren wel het idee dat ik me extra

een inzet, maar ook tijdens een opleiding of

Na het bijwonen van een oefenavond wist ze

wil en moet bewijzen. Maar dat houdt me

oefenavond.”

het zeker: hier wil ik deel van uitmaken. “Het

scherp.” Dat idee heeft ze niet alleen bij de

helpen van mensen, het teamgebeuren, met

uitrukken, maar ook bij de vaardigheidsproef

Plezier

de groep samen hulpverlenen, dat wilde ik

van het ABWC waar ze in het najaar als

Als Anetta naar de toekomst kijkt, is zij

ook!”, verklaart Anetta.

bevelvoeder aan deel zal nemen.

tevreden met haar huidige functie als

Van manschap tot onderbrandmeester

Teamwerk

met een functie als ‘instructeur manschappen’.

“Toen ik bij de brandweer kwam, dacht ik dat

Op de vraag wat haar het meest is

“Ik kan me herinneren dat ik dat destijds

ik zou stoppen als ik had wat ik nodig heb

bijgebleven, geeft Anetta aan dat er vele van

een ontzettend leuke opleiding vond. Graag

bevelvoerder. Wel zou ze dit graag aanvullen

om manschap te worden. Dus eerst heb ik

zou ik nu mijn kennis en kunde, maar ook

de opleiding tot manschap en hulpverlening

het plezier dat ik toen had, en nog steeds

afgerond. Maar daarna werd ik toch

heb, overdragen aan anderen.” Want dat

nieuwsgierig en leergierig. Ik vroeg me af wat

ze plezier heeft in wat ze doet blijkt uit het

er nog meer was. Toen heb ik de opleiding

enthousiasme waarmee zij over de brandweer

tot hoofdbrandwacht gevolgd en afgerond”,

spreekt. Het gesprek wordt dan ook afgesloten

geeft Anetta aan. “Drie jaar geleden ben

met de opmerking van Anetta dat als je iets

ik vervolgens gevraagd om de opleiding tot

leuk vindt, dat geen moeite kost, dat doe je

onderbrandmeester te volgen. Daar heb ik in

met plezier en passie.

het begin toch wel even aan getwijfeld. Zou ik dat wel kunnen? Maar de testen wezen uit dat ik hiervoor geschikt zou zijn.”

die momenten zijn. “Natuurlijk blijven veel inzetten je bij en dat zijn vaak geen leuke

Begin dit jaar heeft Anetta de opleiding tot

momenten. Er zijn ernstige inzetten die veel

onderbrandmeester afgerond, en is zij actief

indruk op je maken, maar dat is voor mij niet

als bevelvoerder. Dat zij vrouw is maakt voor

de kick. Het geeft wel veel voldoening als je

haar geen verschil. “Of je nu man of vrouw

een mensenleven kan redden of tijdens een

n

66 Roy Post Dat zijn opa vroeger ook brandweervrijwilliger

veel vergaderervaring op en zie hoe processen

parate brandweerploeg. De beroepskrachten

geweest is, was voor Roy Post niet direct

lopen. Dat bevalt mij erg goed en ik heb het

verrichten in de kazerne hun werkzaamheden

een reden om dat ook te doen. Hij werd

idee dat het mij ook goed vergaat. Het is best

in 12-uurs diensten van 7.00 tot 19.00 uur. Zij

pas echt enthousiast toen hij tijdens een

wel veel allemaal, maar dat vind ik niet erg.”

verzorgen tevens de parate sterkte met één tankautospuit, een standaard blusvoertuig.

jeugd-EHBO-cursus op bezoek ging bij de brandweer. “Vanaf mijn 13e jaar ben ik actief

HBO-studie

Als Roy dienst heeft, dan is dat van 19.00

geweest bij de jeugdbrandweer. Dus de

Eigenlijk is Roy Post nog gewoon student. In

uur tot 7.00 uur. “Dat is voor mij ideaal

interesse is er altijd al geweest.” Aan het

Rotterdam studeert hij Integrale Veiligheid,

en de enige reden waarom ik dit werk kan

woord is Roy Post, brandweervrijwilliger in

een HBO-studie die goed te combineren is met

combineren met mijn studie. De vrijwilligers

Pijnacker-Nootdorp uit de Veiligheidsregio

zijn brandweerwerkzaamheden. “De interesse

oefenen ‘s avonds in hun dienst van

Haaglanden

voor die studie heeft rechtstreeks te maken

19.30 tot ongeveer 22.00 uur. Er wordt

met mijn interesse voor de brandweer. Wat

uitvoering gegeven aan een vooraf bepaald

Ondernemingsraad

ik mij nog goed herinner is mijn stageperiode

oefenprogramma. De vrije uren daarna gebruik

Roy Post is niet alleen een erg jonge

bij de brandweer. Een dag na de brand liep ik

ik regelmatig om te studeren. Voor mij is dat

brandweerman (22 jaar), hij was ook de

rond in het afgebrande TU-gebouw in Delft,

handig. Ik denk dat ik ook na mijn studie in de

jongste van zijn korps die lid werd van

hetzelfde gebouw waar ik kort daarvoor nog

wereld van de veiligheid blijf werken.”

de Ondernemingsraad (OR). “Dat was

Bouwkunde had gestudeerd. Wel heftig hoor.”

eigenlijk toeval. Toen ze mij vroegen voor de OR, waren er in eerste instantie geen andere

Het korps van Pijnacker-Nootdorp beschikt

kandidaten. Ik heb ‘ja’ gezegd. Toen er zich

over een goed getraind, modern uitgerust

toch nog een tweede kandidaat meldden,

korps van bijna 100 personen, waaronder

draaide het uit op een verkiezing. Die heb

twee beroepsploegen van zeven personen

ik uiteindelijk gewonnen, waar ik uiteraard

en 11 vrijwilligersploegen van zes à zeven

blij mee ben. Natuurlijk moeten wij er voor

man. Per 1 september 2008 is een nieuwe

zorgen dat wij gehoord worden, maar op

brandweerpost in gebruik genomen aan de

het persoonlijke vlak leer ik ook veel. Zo heb

Nootdorpseweg in Pijnacker. Dit gebouw

ik ook de andere kant van het vak - met

vervangt de twee kazernes die tot die

name de beleidskant - leren kennen. En als

tijd operationeel waren in Nootdorp en

lid van de Ondernemingsraad heb ik het hele

Pijnacker. Ook is de nieuwe organisatievorm

traject vanaf de regionalisering tot hoe de

in werking getreden waarbij het gebouw

organisatie nu is, goed kunnen volgen. Ik doe

24 uur per dag bemenst wordt door een

n

67

Wie:

Roy Post

Wat:

Vrijwillig manschap

Waar: Pijnacker-Nootdorp

68 Harm Drewel “Een prachtige tijd, met zowel heel mooie,

Vogel gevlogen

brandweer een leuke hobby. Ik zal mijn

maar ook heel heftige momenten”, zo

“In mijn beginjaren hadden we wel

kleinzoon, als hij ouder is, ook zeker aanraden

omschrijft Harm Drewel zijn tijd bij de

vijftien uitrukken per week. Dat waren

om bij de brandweer te gaan. Want zoals

vrijwillige brandweer in Hoogezand. “Toch heb

vaak automatische meldingen bij het

ik al eerder zei: ‘Ik heb er een prachtige tijd

ik die 25 jaar geen moment gemist sinds mijn

winkelcentrum. Toch vond ik die uitrukken

gehad!’, besluit Drewel.

afscheid in januari van dit jaar. Ik heb weer

machtig mooi. Ook vond ik het altijd leuk

tijd voor andere hobby’s zoals voetbal. Ik ben

om een kat of een papegaai uit een boom te

namelijk jeugdscheidsrechter. Ook breng ik

halen. De grap was natuurlijk dat die beesten

veel tijd door met mijn vierjarige kleinzoon.”

er meestal zelf uit gingen op het moment dat wij eenmaal boven in de boom waren en

In een minuut

dichtbij kwamen”, lacht Drewel.

Het korps van Hoogezand-Sappemeer heeft een samenwerkingsverband met het korps

“Minder prettig waren de vele ongevallen met

Slochteren. De dagdienst is gehuisvest in de

dodelijke afloop en ook een woningexplosie in

kazerne in Hoogezand. De dagdienst bestaat

het dorp Kropswolde zal ik nooit vergeten. De

uit 13 personen (11,25 fte). De uitrukdienst

bewoner had het huis vol met gas laten lopen

bestaat uit vier blusploegen van 12 personen

om zelfmoord te plegen. Toen wij arriveerden,

die eens in de vier weken een week dienst

vond er een enorme explosie plaats. Het huis

hebben.

was totaal verwoest en helaas waren er ook brandweercollega’s gewond. Bij drie van hen

Harm Drewel werkt sinds 1976 bij de

heeft het herstel lang geduurd en dat had

Gemeente Hoogezand-Sappemeer. ”De

grote impact binnen ons korps. Een heftige

kazerne ligt vlakbij de gemeentewerf. In

periode was dat.”

1985 ben ik gevraagd om chauffeur bij de brandweer te worden. Daar hadden ze

Een aanrader

overdag een dringend tekort aan en ik kon

De laatste paar jaren is er wel heel snel, heel

door mijn werk binnen een minuut in de

veel veranderd voor de vrijwilligers. Het leek

wagen zitten. Ik was destijds helemaal niet

wel of alleen de aanmelding nog vrijwillig was.

bekend met de brandweer, maar het leek me

Daarna bestond er alleen nog een ‘moeten’.

wel heel boeiend. Vooral het groepsgebeuren

Dat was wel jammer en zorgde voor onvrede

sprak me aan en daarom heb ik ‘ja’ gezegd.”

onder de vrijwilligers. Toch blijft de vrijwillige

n

69

Wie:

Harm Drewel

Wat:

Chauffeur

Waar: Brandweer HoogezandSappermeer Sinds: 1985 tot januari 2011

70 Koos en Marcel Polderman Dit keer een dubbelinterview met twee broers,

heb ik van mijn hobby mijn beroep gemaakt

een plek gekregen, maar als je pas net bij de

die allebei als vrijwillig korpscommandant bij

en ben ik in dienst gekomen bij de regionale

brandweer bent komt het extra hard aan. Dan

de Brandweer Alkmaar werken en óók allebei

brandweer, afdeling Vakbekwaamheid. Ik

heb je als broers ook weer steun aan elkaar.”

in dienst zijn van de Veiligheidsregio Noord-

houd mij bezig met het grootschalig oefenen,

Holland Noord.

zegt Koos. Marcel vult aan dat hij in 2008 de

Sociëteitsgevoel

overstap naar de regio heeft gemaakt. “Ik was

Alkmaar was een van de laatste grote

‘Kracht en vlugheid’

al freelance docent en toen er een vacature

gemeentes waar de brandweertaken voor

Marcel is korpscommandant bij het oudste

kwam voor ‘coördinerend docent/specialist

het grootste deel door vrijwilligers werden

korps van Alkmaar: ‘Kracht & Vlugheid’.

Opleiden oefenen’ heb ik de stap genomen

uitgevoerd. Nu is dat inmiddels niet meer

“Dit korps is in 1879 opgericht en komt

om er mijn beroep van te maken. We werken

zo. In Alkmaar loopt een pilot ‘vier op

voort uit een voormalige turnvereniging,

nu dus weer samen, alleen de accenten liggen

de TS’. De eerste TS wordt bemand door

vandaar die naam. De leden wilden naast

anders.” Op de vraag of ze nooit eens genoeg

beroeps en daarna komt er een TS met zes

het turnen ook iets voor de gemeenschap

van elkaar hebben zegt Marcel lachend: “Nee

vrijwilligers. “Omdat de eerste inzetten met

betekenen en hebben destijds aangeklopt bij

hoor, we gaan zelfs een paar keer per jaar met

beroepskrachten uitgevoerd worden, is het

de gemeente met de vraag: kunnen we niet

beide gezinnen samen op vakantie; we hebben

aantal uitrukken voor vrijwilligers met 80%

gaan blussen? Drie maanden later werd het

echt een heel hechte band met elkaar!”

gedaald. Jongeren zijn niet anders gewend, maar voor de oudere garde was het wel even

korps ‘Burgerplicht’ opgericht en opeens was Alkmaar 2 bluskorpsen rijker.”

Brand op het Waagplein

wennen”, zegt Koos.

Marcel was pas een half jaar bij de brandweer Koos is korpscommandant bij het korps ‘Paraat’,

toen er een heftige brand op de kaasmarkt

Marcel: “Omdat het aantal uitrukken is

in het centrum van Alkmaar. Daarnaast is hij,

in Alkmaar uitbrak. Samen met zijn broer zijn

verminderd, is het sociëteitsgevoel erg

net als zijn broer, ook duikploegleider en duiker

ze uitgerukt en beiden noemen ze meteen

belangrijk. Voor de binding met het korps

geweest. “Twee jaar geleden is het duikteam

dit incident bij de vraag wat hen het meest

gaan we met elkaar naar de film en hebben

opgeheven en hebben we in de regio nog maar

is bijgebleven. “We zagen een vrouw met

we drie maal per jaar een uitje, waarvan één

twee duikteams. Dat er bezuinigd wordt snap

een kind op de arm voor het raam staan. Zij

keer met partners erbij.” “Maar gelukkig

ik wel, maar het is een waterrijke regio, en het

kon het huis niet uit en wij konden het pand

wordt er tegenwoordig veel aan realistisch

moet niet ten koste gaan van de veiligheid.”

niet in. Een tweede kind, autistisch, lag in

oefenen gedaan”, zegt Koos. “Dat is natuurlijk

bed. Moeder en kinderen zijn bij de brand

nodig voor het vak, maar daarmee wordt ook

Hechte band

omgekomen, dat was heel heftig”, zegt Koos.

de ‘smaak van de brandweer’ behouden.”

Beide broers werkten oorspronkelijk in de

Marcel vult aan: “De nazorg is gelukkig goed

autobranche, een familiebedrijf. “In 1995

geregeld. Het incident heeft inmiddels wel

n

71

Wie

Koos en Marcel Polderman

Wat Korpscommandant Waar

Brandweer Alkmaar

Sinds

1987 en 1989

72 Sebastiaan Wout Op de afgesproken tijd voor het interview nam

Natuurlijk zijn er ook incidenten die je

gebruiken kom je een heel eind”, aldus Wout.

Sebastiaan Wout zijn telefoon niet op… Bij

nooit zult vergeten. “Eén keer moesten we

“En natuurlijk is het heel belangrijk dat je goed

een brandweerman kan je zo iets verwachten,

assistentie verlenen bij een auto te water.

met elkaar contact hebt en communiceert.”

want – inderdaad- hij had een uitruk.

Het bleek een vriend van mij te zijn die werd

Op zijn 14e is Sebastiaan Wout als manschap

gereanimeerd… Op zo’n moment zet je een

Eigen toekomst

begonnen bij de jeugdbrandweer. De

knop om en ga je gewoon door. Maar dat was

Wat alle veranderingen binnen de brandweer

jeugdbrandweer was bij hem op school bezig

wel heel heftig.”

voor hem zelf zullen betekenen weet Wout nog niet. “Maar ik heb het nog enorm naar

met een wervingsactie. “Ik was net gestopt met voetbal, dus ben ik maar eens gaan kijken

Twee op een voertuig

mijn zin bij de brandweer en hoop nog lang

en heb ik me daarna aangemeld.”

Wout ziet dat er binnen de brandweer veel

door te gaan. Met als doel door te groeien als

Ongeveer een jaar later werd hij bevelvoerder.

veranderingen aan de gang zijn. “Dat is voor

brandmeester.”

Samen met zijn ploeg schopte hij het zelfs tot

de burger een voordeel, omdat de brandweer

de landelijke finales, waarbij ze op de vijfde

steeds sneller kan reageren en voorrijden.

plaats eindigden.

Maar voor veel vrijwilligers hangt de toekomst

Toen Wout 18 werd stroomde hij automatisch

aan een dun draadje. Vooral mensen die iets

door naar de vrijwilligers van het korps

verder van de kazerne wonen, kunnen niet

Bussum.

meer op tijd op de kazerne zijn om de eerste uitruk te pakken. Ik ben bang dat we daardoor

Waardering

in de toekomst misschien afscheid moeten

“Het mooist is natuurlijk het blussen van

nemen van een aantal vrijwilligers.”

een brand. De ellende van een ander is

Toch staat Wout niet negatief tegen

onze uitdaging, zeg ik wel eens.” Maar wat

veranderingen. Hij maakt zelfs deel uit van de

Wout vooral aanspreekt bij de brandweer is

werkgroep Materieel van de pilot ´2 op een

dat je werk echt gewaardeerd wordt door

TS´. “In het begin was ik heel sceptisch over

de burgers. “Hier bij de kazerne woonde

twee man op een wagen. Want: wat kan je nu

bijvoorbeeld iemand die regelmatig klaagde

doen met z´n tweeën?” Maar na een excursie

over geluidsoverlast als wij een uitruk hadden.

naar Denemarken was Wout toch om. Daar

Tot het moment waarop wij zijn auto moesten

zag hij hoe je met een andere aanpak, modern

blussen… Daarna was het klagen over en

materieel en alternatieve blusmiddelen, zoals

werden we zelfs getrakteerd op taart en

‘One Seven’, veel kan uitrichten. “Maar ook

drinken!”

door gewoon goed je boerenverstand te

n

73

Wie:

Sebastiaan Wout

Wat: Hoofdbrandwacht Waar: Brandweer Bussum Sinds: 2008

74

Wie:

Jan de Bie

Wat: Hoofdbrandwacht Waar: Brandweer HardinxveldGiessendam Sinds: 1982

75 Jan de Bie Jan de Bie had al in Goudriaan bij de

haalden we iemand zo snel mogelijk uit een

dan ga je er ook voor. Ongeacht het weer of

brandweer gezeten toen hij in 1991 het

auto. Nu stabiliseren we in samenwerking met

het tijdstip.” De goede sfeer is voor De Bie

korps van Hardinxveld-Giessendam mocht

de ambulance het slachtoffer en gaan we op

de reden geweest om op vijfenvijftig-jarige

versterken. Sindsdien heeft hij het erg naar

aanwijzingen van het ambulancepersoneel

leeftijd nog steeds niet aan stoppen te denken.

zijn zin bij de brandweer. Niet alleen omdat

te werk. Ook zijn we tegenwoordig bezig

“Zolang het nog kan blijf ik er bij!”

hij anderen in tijd van nood hulp kan bieden,

met een andere vorm van brandbestrijding,

maar ook om de unieke sfeer in het korps.

volgens het zogenaamde ‘RSTV-model’. Door middel van het gebruik van een warmtebeeld

BOT-Team

camera, het analyseren van de rook, de juiste

Naast ‘Instructeur algemeen’ is De Bie ook één

ventilatie en een goede straalpijpvoering,

van de vier BOT-Team leden. Hij geeft aan dat

bemerk je dat je met weinig water grote

er in de 27 jaar dat hij bij de brandweer zit

resultaten kan bereiken. Hier hebben we laatst

wel het een en ander is veranderd. “Vroeger

in Zweden nog uitgebreid op geoefend. Uit

bestond er nog een echte machocultuur.

zo’n week in Zweden blijkt trouwens wat

Je mocht toen niet zeuren en ging gewoon

voor een hecht team ons korps is. Ondanks

door. Maar ook brandweermensen zijn maar

dat het soms zwaar is, het spannend is of de

gewoon mensen. Als lid van het BOT-Team

nabesprekingen soms fel gevoerd worden, was

beschikken we over een aparte piepercode

de sfeer ontzettend goed.”

en hebben we een opleiding moeten volgen.

Daarin leer je hoe je collega’s op kunt vangen

Bijzondere sfeer bij de brandweer

na een ernstig incident en op langere termijn

“Er hangt echt een bijzondere sfeer bij de

(de symptomen van) een Post Traumatische

brandweer, in ieder geval bij ons korps.

Stress Stoornis kunt herkennen.

Misschien kijkt men er van buitenaf naar als een club met vrolijke en lollige spuitgasten,

Veranderingen in de loop van de tijd

maar de brandweer is een heel serieuze groep.

De nieuwe kijk op hulpverlening en op

Je moet ook wel een bepaalde drive hebben

brandbestrijding benoemt De Bie als

om er zoveel in eigen tijd mee bezig te zijn.

beste ontwikkelingen in de afgelopen

Want het kost veel tijd en energie; we worden

zevenentwintig jaar. “Door de nieuwe kijk

ook steeds professioneler. Je moet overigens

op hulpverlening is de overlevingskans van

wel een beetje prettig gestoord zijn om bij de

een slachtoffer vele malen groter. Vroeger

brandweer te gaan, want als je pieper gaat,

n

76 Anneke Hulleman “Spannende beroepen hebben me altijd al

Omdat de kinderen toen al vrijwel uit de luiers

slachtoffers en ook een vierde persoon later in

getrokken”, verklaart Anneke Hulleman haar

waren, was het ook te doen. En ik heb nog

het ziekenhuis overleed. Dat hakt er wel in.”

interesse voor de brandweer. In het dagelijks

geen dag spijt gehad van mijn keuze voor de

leven werkt ze in de zwakzinnigenzorg met

vrijwillige brandweer. Alleen de opleiding viel

B(r)oeiende uitruk

verstandelijk gehandicapten. Een fysiek zwaar

niet altijd mee omdat het veel tijd kost. Na de

“Een uitruk die ik niet snel zal vergeten is die

beroep, maar Anneke staat haar mannetje wel.

opleiding van manschap ben ik maar meteen

voor een hooibroei. Dat was een uitzonderlijk

“Ik ben opgegroeid met zeven broers, ik ben

doorgegaan voor bevelvoerder. Deze opleiding

lange uitruk die werkelijk uren duurde. Vanuit

dus wel wat gewend”, zegt ze lachend.

heb ik in januari van dit jaar afgerond en daar

mijn passie voor de brandweer zou ik best

houdt mijn ambitie voorlopig ook wel even op.

willen dat er wat meer incidenten zijn zodat

Handig

Ik wil nu eerst meer ervaring opdoen. Ervaring

we vaker kunnen uitrukken. Het blijft nu

Anneke is getrouwd met Hans en ook hij zit bij

komt met de jaren en ik hoop dat ik nog vele

voor veel situaties bij oefenen. Daarbij vind ik

de vrijwillige brandweer, als hoofdbrandwacht.

jaren kan meedraaien bij de brandweer. Al is

ongevallen met gevaarlijke stoffen (OGS) de

Ze hebben vier kinderen in de leeftijd van

de toekomst voor ons korps onzeker. We zijn

grootste uitdaging en het meest interessant

7 tot 19 jaar. “Een van de oudere kinderen

vrij klein dus of we blijven bestaan, vraag ik

omdat er zoveel bij komt kijken. Het gaat er

past vaak op de jongste als we een uitruk

me wel eens af.”

allemaal om dat we mensenlevens kunnen behouden. Daar doe ik het voor”, besluit

hebben. Heel handig want anders is het met kleine kinderen moeilijk te regelen. En met

Gouden team

de vergoeding die we voor ons werk bij de

“Het komt vaak voor dat Hans en ik samen

brandweer krijgen, doen we als gezin de

uitrukken. Dan zijn we een gouden team

extra dingen. Zo houden we de kinderen

voor de brandweer”, grapt Anneke. ”Dit zal

gemotiveerd voor de uit de hand gelopen

ik wel weer om mijn oren krijgen als jullie

hobby van Hans en mij!”

dit publiceren! Maar het is leuk om samen een uitruk te hebben”, vervolgt Anneke.

Ervaring

“Natuurlijk worden hierover de nodige

“Voor mijn werk draai ik met name avond- en

grapjes gemaakt door ons of onze collega’s.

weekenddiensten. Ik ben daardoor overdag

Maar tijdens een uitruk zijn we altijd serieus.

veel beschikbaar voor de brandweer. Daarom

Het voordeel is dat Hans en ik elkaar goed

ben ik destijds ook gevraagd. Ze hadden in

begrijpen als we een heftige uitruk hebben

Wapenveld vooral overdag mensen nodig.

gehad. Dan houden we elkaar ook goed in de

En een vrouw zou een goede aanvulling zijn

gaten en praten we erover. Zoals de keer dat

op het team dat alleen uit mannen bestond.

we een incident hadden met drie dodelijke

Anneke stellig.

n

77

Wie:

Anneke Hulleman

Wat: Bevelvoerder Waar: Brandweer Wapenveld Sinds: 2006

78 Harrie Constant Harrie Constant werkt als beroepsmilitair

dosis gezond verstand ben ik begonnen met

te brengen aan de civiele collega’s zie ik als

bij de Koninklijke Luchtmacht op vliegbasis

de reanimatie van het kind. Hij heeft het

een uitdaging.”

Volkel. Sinds drie jaar is hij daar hoofd

uiteindelijk overleefd en dit gaf mij zo’n goed

Preparatie bij de brandweer. Naast zijn

gevoel dat ik besloot om hulpverlener te

Oorlogservaring gebruiken bij bijzondere

preparatieve taak heeft hij een operationele

worden. Ik hoef jullie niet uit te leggen wat

inzetten

taak als ‘on scene commander’ en is hij

het betekent als je iemand op zo’n manier

Constant: “Als militair ben ook ik naar

plaatsvervangend hoofd Calamiteiten.

hebt kunnen helpen.”

Afghanistan uitgezonden. Eenmaal kort, voor een brandpreventieve controle van

“In 2001 volgde ik de studie Brandpreventie aan de Nibra. Na het behalen van het

Continu paraat voor een vliegincident

de Nederlandse ‘compound’ in Kandahar

certificaat ‘adjunct hoofdbrandmeester

“Op vliegbasis Volkel staan wij tijdens de

en in 2009 voor langere tijd naar Kamp

Preventie’ in 2002, werd ik hoofd Preventie.

openstelling continu paraat om in geval

Holland in Tarin Kowt. Daar was ik

Die preventieve ervaring komt goed van pas

van een luchtvaartincident in te grijpen.

commandant brandweer. Mijn mensen

als OvD bij de brandweer. Op 1 september

De eerste crashtender, ‘E-One’, moet

deden hun repressieve werk onder bijzondere

van dit jaar startte ik als schaduw-officier van

binnen twee minuten bij het vliegtuig

omstandigheden, altijd beschermd door

dienst in Brabant-Noord in district Leijgraaf

zijn dat in moeilijkheden verkeert; de

bewapende eenheden. Dat is een bijzondere

(Boekel, Landerd, Uden en Veghel). Als alles

tweede één minuut na aankomst van de

ervaring en het vraagt om improvisatie. In

naar wens verloopt, begint mijn eerste dienst

eerste crashtender. Als ‘on scene commander

Nederland ga je voor een hulpverlening met

op 1 november,” zo begint hij zijn verhaal.

heb ik de leiding over het incident totdat

een tankautospuit of hulpverleningsvoertuig

de civiele OvD ter plaatse is. Wij oefenen en

naar een incident. Maar in de woestijn zijn

Hulpverlening geeft zóveel voldoening

trainen regelmatig samen, omdat ons werk

geen wegen en is het ook te gevaarlijk,

“Op een zomerdag in 1995 heb ik op de

in geval van een luchtvaartincident om een

dus verplaatsen we ons per helikopter. Het

randweg van Eindhoven assistentie verleend

optimale afstemming vraagt. Er is weinig

veiligheidsvest zoals we in Nederland bij

bij een verkeersongeval. Een verstandelijk

tijd om na te denken, dus onze mensen

verkeersongevallen dragen is in Afghanistan

gehandicapte jongen van ongeveer acht

trainen veel.” Constant ziet mooie kansen

vervangen door een kogelvrij vest, een militaire

jaar oud was de weg ter hoogte van

om de samenwerking te versterken en zoveel

helm en een persoonlijk wapen. Want de

industrieterrein ‘De Run’ overgestoken. Hij

mogelijk ervaringen en kennis uit te wisselen:

eigen veiligheid staat natuurlijk voorop.

was met ongeveer tachtig kilometer per uur

“Binnen de oefencyclus van de korpsen in de

Waar ook ter wereld kunnen we zo mensen

aangereden door een auto en lag levenloos

regio is er ruimte om onze specifieke ervaring

helpen.”

op de snelweg. Ik was als eerste ter plaatse

met vliegtuigbrandbestrijding te delen.

“De lessen die in Afghanistan zijn geleerd,

en vond het mijn plicht om te handelen.

De kennis van brand in vliegtuigen en alle

komen in ons eigen land ook weer goed van

Met mijn militaire kennis van EHBO en een

bijkomende risico’s en specifieke gevaren over

pas”, zo vervolgt hij zijn verhaal. “Defensie

79

kan om bijstand worden gevraagd bij grootschalige incidenten, zoals recentelijk nog in Moerdijk. In het kader van ICMS (Intensivering Civiel-Militaire Samenwerking) worden eenheden en materiaal van defensie ingezet om onder leiding van een Officier van Dienst hulp te verlenen. De specialistische ervaring van de Koninklijke Luchtmacht draagt dan bij aan een zo goed mogelijke, multidisciplinaire aanpak van het incident.

Voor ongevallen met gevaarlijke stoffen kennen we in Nederland al Adviseurs Gevaarlijke Stoffen (AGS); misschien dat er voor luchtvaartongevallen ook zoiets kan komen.�

n

Wie:

Harrie Constant

Wat:

Hoofd Preparatie en OvD

Waar: Vliegbasis Volkel en Brandweer Brabant-Noord district Leijgraaf Sinds: 2002

80

Wie:

Hettie Bergsma

Wat:

Hoofdbrandwacht en nazorger

Waar:Â Brandweer Steenwijkerland, blusgroep Steenwijk Sinds: 1981

81 Hettie Bergsma Ze was 25 jaar lang de enige vrouw in haar

Een paar anderen hadden minder geluk, dat

er natuurlijk ook emoties naar boven. Ik heb

blusgroep. Ze stond haar mannetje, draaide

zijn toch hele ingrijpende dingen”.

dat allemaal met veel plezier gedaan, maar nu is het mooi geweest. Ik ga verder met mijn

gewoon mee. Het was soms zwaar werk, maar ze ging ervoor. “In het begin hadden

Van centralist tot brandweervrouw

administratieve werk voor een SW bedrijf, dat

de mannen nog wel eens de neiging om mij

Bergsma raakte steeds meer betrokken bij

ik ook al 38 jaar met veel plezier doe”.

te ontzien”, zegt Bergsma. “Maar mijn vader,

de brandweer. “Op een gegeven moment

plaatsvervangend commandant in het korps,

raakte het mobilofoonverkeer binnen het

riep dan dat ik het allemaal prima aankon. Op

korps in zwang. Daarvoor was op de kazerne

handen gedragen? Nee. Ik werd al snel een

een aparte ruimte ingericht. De meeste

van hen.”

brandweermannen wilden liever uitrukken en niet op de centrale achterblijven. Zo zat ik

Als de alarmbel rinkelde

regelmatig achter de mobilofoon en kon ik de

“Mijn vader was bij de brandweer. Ik kreeg

inzet op afstand, maar toch van nabij volgen”.

het vak dus van kinds af aan mee”, zo begint

Vanaf 1979 werden de verbindingen vanuit

ze haar verhaal. “Dat pappa brandweerman

Zwolle geregeld en raakte Bergsma dit werk

was ontging mij als kleine dreumes al niet.

kwijt.

Als de brandbel ’s nachts ging en de schellen rinkelden, dan zat ik - vier jaar oud - rechtop

“Maar gelukkig werd ik door de commandant,

in bed en vroeg ik hem of ik kon helpen”.

de heer Huisman, gevraagd om écht mee te

Dat ze graag voor anderen klaarstaat werd

gaan doen. Ik volgde de opleidingen voor

dus al snel duidelijk. “Natuurlijk hadden die

brandwacht 1e en 2e klas, en daarna een

inzetten effect op ons privéleven, maar vanuit

cursus voor het gebruik van ademlucht; die

het gezin was er alle begrip en steun voor

les- en leerstof is tegenwoordig ingebed

zijn werk. Bij het avondeten, op verjaardagen

in de reguliere opleiding. Later heb ik nog

we wachtten geduldig af of hij erbij zou zijn,

een cursus hoofdbrandwacht gevolgd.

of nog zou komen.” Dat werk bracht ook

In november 2005 werd ik lid van het

gevaren met zich mee: “Op een dag belandde

Nazorgteam van de regio IJsselland. In een

het blusvoertuig tijdens een uitruk tegen een

soort piket staat ons team dag en nacht

boom en raakte hij gewond. Hij kwam er

klaar om bijstand te verlenen. We zijn vooral

gelukkig met een gebroken knieschijf vanaf en

een luisterend oor. Naast de technische

kon zijn diensten tot z’n 61e jaar voortzetten.

nabespreking over de gebeurtenissen komen

n

82

Wie:

René de Jong

Wat: Hoofdbrandwacht, chauffeur en pompbediener Waar: Brandweer Dongen, post ’s-Gravenmoer Sinds: 1991

83 René de Jong Sinds 1991 is René de Jong hoofdbrandwacht

de brandweer. “Ik werd destijds gevraagd

materieelvoertuig. René de Jong vertelt met

bij de post ’s Gravenmoer in de Brabantse

door de gemeentelijke commandant. Hij had

veel enthousiasme over zijn passie bij de

gemeente Dongen. Het dorpje ‘s Gravenmoer

een schildersbedrijf en kwam bij ons thuis.

brandweer. “Ik wil dit nog lang blijven doen,

heeft 2.300 inwoners. Het cluster Dongen,

Hij vroeg mijn schoonvader – die al bij de

zolang het mag en zolang ik het nog kan.

Loon op Zand en Waalwijk behelst de

brandweer zat – of ik er ook bij wilde komen.

Fysiek heb ik gelukkig nog geen problemen.”

plaatsen Dongen, ’s Gravenmoer, Waspik,

Hij wilde zich er niet mee bemoeien, maar mij leek het wel leuk. En dus geschiedde.”

Aanbod niet weigeren

De eerste uitruk staat ook De Jong nog

De brandweer is bij de familie De Jong de

helder voor de geest. “Twee koeien in een

afgelopen jaren in het bloed gekropen. “Mijn

privézwembad. Tegenwoordig haalt dat soort

schoonvader zat bij de brandweer en mijn

nieuws het journaal.” Wat bij René ook indruk

zoon vier jaar bij de jeugdbrandweer. En weet

heeft gemaakt is een ongeval met een vrouw

je wat het leuke is? Sinds vier jaar is mijn

en haar twee kinderen. Tijdens die uitruk

vrouw ook bij de brandweer. Inderdaad, de

leverde de brandweer assistentie aan de GGD.

enige vrouw van onze brandweerpost. Met

“Bij terugkomst op de kazerne bleek het om

regelmaat zitten wij dus op dezelfde uitruk. “

mijn buurvrouw te gaan, maar dat heb ik

Toen mijn vrouw in 2007 hoorde dat er drie

helemaal niet door gehad. Wat ook erg veel

vacatures waren bij de brandweer, zij een

indruk heeft gemaakt is het overlijden van een

vriendin van ons: ‘Dit is je laatste kans. Als

brandweercollega uit Dongen. Hij overleed op

jij gaat solliciteren en je wordt aangenomen,

30-jarige leeftijd door een noodlottig ongeval

dan pas ik tijdens uitrukken op de kinderen’.

nabij zijn huis.”

Haar man werkt ook bij de brandweer dus zij wist heel goed wat het brandweervak

Zolang het kan

betekent. Maar dit aanbod kon mijn vrouw

De vrijwilligers van de post ’s Gravenmoer

niet weigeren.”

Sprang-Capelle, Waalwijk, Loon op Zand

oefenen elke vrijdag. Daarnaast gaan ze

en Kaatsheuvel, en dat valt weer onder de

twee keer per jaar realistisch oefenen,

Veiligheidsregio Midden- en West Brabant.

zoals dit jaar in Barneveld. “We nemen dan

“Onze post bestaat uit 18 mannen en een

een extra voertuig van een buurgemeente

vrouw, allemaal vrijwilligers. En die ene vrouw

mee en zij nemen onze taken over.” De

is mijn eigen vrouw. Leuk hè?”

post ’s Gravenmoer beschikt zelf over

René de Jong kwam in september 1991 bij

een tankautospuit en een personeel- en

n

84 Rob Gitmans De brandweerpost in Belfeld (Veiligheidsregio

maar liefst vijf dodelijke slachtoffers. Gelukkig

Limburg-Noord, district Venlo) wordt

komen we na iedere uitruk waarbij we

bemand door 16 personen, Rob Gitmans

ernstige dingen meemaken, bij elkaar. Het is

is één van hen. Hij is hoofdbrandwacht,

goed te zien dat bij ons de oudere vrijwilligers

voertuigbediener (chauffeur pompbediende)

de jongere in de gaten houden. Je wordt

en instructeur op de post die een lange traditie

bijvoorbeeld de volgende dag gebeld om te

kent. Tot 2001 was brandweer Belfeld een

vragen hoe het gaat. De sociale controle is bij

zelfstandig korps, maar als gevolg van de

ons groot en dat is erg belangrijk.”

gemeentelijke herindeling zijn brandweer Belfeld, brandweer Venlo en brandweer

Brandweerwedstrijden

Tegelen vanaf dat moment samengegaan in

“Voor ons korps en voor ons dorp is het

het nieuwe brandweerkorps Venlo. Belfeld

wedstrijdgebeuren heel speciaal”, zo

bezit een tankautospuit, een personeels- en

vervolgt Gitmans. “Ieder jaar zijn wij druk

materieelvoertuig, en bemant de regionale

bezig met de vaardigheidstoetsen. Wij

Ontsmettingsunit.

hebben het gepresteerd om in de afgelopen tien jaar drie keer op een landelijke

Sociale controle

brandweerwedstrijd te mogen strijden om

“Zoals bij velen slaat het enthousiasme

de hoogste eer. Vroeger met de hoge druk,

voor de brandweer over van generatie op

nu de 112-klasse, deze is gevarieerder.

generatie. Ook mijn vader zit erbij, weliswaar

De klasse 112 is thematisch van opzet. Te

niet meer bij de uitrukdienst, maar nog wel

denken valt hierbij aan brandbestrijding met

in Venlo bij het Opleiden en Oefenen”, zegt

zowel hoge als lage druk of één daarvan,

Rob Gitmans. “Het is niet altijd onderwerp

hulpverleningswerkzaamheden, maar

van gesprek, maar natuurlijk sparren wij

ook een chemicaliëninzet behoort tot de

wel eens over het brandweervak, zeker als

mogelijkheden. Het leuke is dat de hele post

we iets ergs hebben meegemaakt.” Rob

bij de wedstrijden aanwezig is, de binding is

Gitmans herinnert zich - zoals elke vrijwilliger

sterk.”

- zijn eerste brandweeroptreden nog goed. “‘s-Nachts om twee uur, een buitenbrandje.

Dat is niet zo speciaal. Maar in mijn eerste jaar bij de brandweer kreeg ik wel te maken met

n

85

Wie:

Rob Gitmans

Wat: Hoofdbrandwacht, voertuigbediener en instructeur Waar: Brandweer Venlo, Post Belfeld Sinds: 2000

86 Sjors Wit Jong, enthousiast en ambitieus; met zijn

doorstromen vanzelfsprekend”, zegt Wit.

“Een voordeel van een relatief jonge ploeg

25 jaar is Sjors Wit de jongste

“Ik ben een manusje-van-alles en ik vind

is ook dat we misschien wat makkelijker

postcommandant in de regio Noord-Holland-

dan ook alles interessant. Veel actie, veel

met veranderingen omgaan. We gaan zeg

Noord en waarschijnlijk één van de jongste

techniek en een hechte knallende ploeg

maar ‘met de tijd mee’. We volgen nieuwe

in Nederland. Hij geeft leiding aan een

zijn de ingrediënten die het vak ontzettend

ontwikkelingen wel kritisch, maar zien ook wel

relatief jonge ploeg en voelt zich dan ook

leuk maken. Het zat er gewoon in dat ik

de voordelen. De regionalisering bijvoorbeeld,

echt in de ploeg opgenomen. Naast zijn

bij de brandweer zou blijven.” Sjors Wit

is door de politiek bepaald, daar doe je niets

functie als postcommandant is hij bezig

heeft bewust voor de vrijwillige brandweer

aan. Van te voren allerlei doemscenario’s

met zijn afstuderen, studierichting HBO-

gekozen omdat hij het uniek vindt dat zo’n

bedenken heeft geen zin. Als het anders kan

vastgoedkunde.

professionele organisatie grotendeels op

zonder dat de risico’s groter worden, dan

vrijwilligers draait. “Niks is mooier dan die

moeten we dat met zijn allen vooral doen.

Hart en nieren

sfeer waarin iedereen nog steeds alles voor

We zien nu al binnen brandweer Hoorn

Zoals bij velen het geval is verspreidt zich het

elkaar over heeft.”

dat de buurgemeente al een stuk van de

brandweervirus van vader op zoon. Dit is bij

Als hij kijkt naar zijn toekomst is de enige

brandweerzorg in de buitenwijken van onze

Wit niet het geval. Sjors komt uit een echte

opleiding die hij nog wilt volgden de cursus

gemeente waarneemt. De binding tussen de

West-Friese bouwfamilie. Op jonge leeftijd is

instructeur. “Het geeft mij voldoening om

verschillende gemeenten is dan al een stuk

hij door Rob ter Hofstede gek gemaakt om

de echte groentjes het één en andere bij te

beter geworden.”

zichzelf aan te sluiten bij de jeugdbrandweer.

spijkeren. Als instructeur heb je toch weer een

“Tja.. en sinds de eerste oefenavond ben

andere invalshoek op de veelzijdigheid die het

ik verslaafd geworden en niet meer weg te

brandweervak ons biedt.”

krijgen. Nu kruipt het brandweerbloed overal.

Je moet maar niet aan mij vriendin vragen wat

Jonge ploeg

zij er van vindt”, zegt Wit. “Het komt wel eens

Bij post Centrum zijn momenteel 34 leden

voor dat zij met een volle boodschappentas

repressieve inzetbaar. Daarnaast heeft

staat, op een plek waar toch echt één minuut

deze post nog eens 7 mensen in een niet-

geleden de auto nog stond geparkeerd.

repressieve functie en 3 mensen in opleiding.

Gelukkig heb je na een uitruk alle tijd om het

“De oudste van de club is 50. De gemiddelde

weer goed te maken!”

leeftijd zal ongeveer rond de 30 jaar liggen.

Je staat midden in de ploeg en met ons

Op zijn 18e is hij doorgestroomd naar

enthousiasme steken we elkaar aan”, zegt

de vrijwillige brandweer. “Voor mij was

Wit.

n

87

Wie:

Sjors Wit

Wat: Postcommandant, bevelvoerder/ chauffeur/manschap en hoogwerkerploeg Waar: Brandweer Hoorn, post Centrum Sinds: 2004

88

Wie:

Ibo Oosterdijk

Wat: Hoofd brandwacht, chauffeur en assistent duikploegleider Waar: Brandweer Twente, Post Noord, kazerne Hengelo Sinds: 2001

89 Ibo Oosterdijk In 2001 startte Ibo Oosterdijk bij de

teamworker en wilde in mijn dagelijkse werk ook

de helm vervormde. Dat vond ik toen heel

bedrijfsbrandweer van Grolsch. “De brouwerij

graag iets voor een ander doen. Die mogelijkheid

indrukwekkend. Tegenwoordig gaan nieuwe

is bij de vuurwerkramp in Enschede fors

kreeg ik een jaar later bij de vrijwillige brandweer

collega’s eerst naar Zweden op oefening

geraakt. Onze bedrijfsbrandweer is toen

in Hengelo. Daar ben ik nu hoofd brandwacht,

uiteraard ook ingezet. Die collega’s hebben

chauffeur van de tankautospuit, ladderwagen

heel wat meegemaakt en dat was voor een

en waterongevallenvoertuig en assistent

aantal aanleiding om ermee te stoppen. Ze

duikploegleider.”

hadden dus weer nieuwe mensen nodig en mij leek het wel wat”, licht Oosterdijk toe.

Indrukwekkend “De bedrijfsbrandweer wordt dit jaar

Vriespunt

opgeheven wegens bezuinigingen. In de

Oosterdijk is bierbrouwer bij Grolsch. “Ik ben

afgelopen 10 jaar heb ik daar wel een aantal

verantwoordelijk voor de samenstelling van het

incidenten meegemaakt, zoals beknellingen

bier en voor de helderheid. Toen ik zestien jaar

tussen machines en een lekkage van een

geleden begon, voegden we de ingrediënten

zoutzuurtank. Bij de vrijwillige brandweer

voordat ze daadwerkelijk hun eerste uitruk

nog handmatig toe. Ik stond dagelijks in

vind ik het duiken het leukst. Het team is

hebben. Dan heb je al veel meer ervaring dan

de kelder bij een temperatuur van rond het

geweldig en de afgelopen jaren is het steeds

ik destijds had.”

vriespunt leidingen te verleggen. Nu is alles

professioneler geworden. Iedere dinsdag

geautomatiseerd en zit ik in een aangename

oefenen we en ik heb al heel wat objecten in

Terugloop meldingen

ruimte vanaf de pc mijn werk te doen. Daar ligt

het water gevonden. Gelukkig heb ik zelf nog

Oosterdijk tot slot over zijn toekomst bij de

meteen de oorzaak van de tien kilo die ik ben

nooit iemand boven water moeten halen. Als

brandweer: “Ik wil me nog graag lange tijd

aangekomen. De collega die de foto maakte

assistent duikploegleider was ik er wel eens

inzetten voor de brandweer. Maar het moet

wees mij op minder subtiele wijze nog even op

bij dat een lichaam door een duiker werd

wel interessant blijven. Ze hebben bij ons

mijn gewichtstoename….”, grapt Oosterdijk.

gevonden. Dat was indrukwekkend.”

de uitrukgebieden veranderd waardoor het

Familie

Eerste inzet

teruggelopen. En de meldingen die er zijn, zijn

Pas toen hij zelf al enige tijd bij de

“Mijn eerste inzet herinner ik me nog goed.

vaak loos. Dan vind ik het best een opgaaf om

bedrijfsbrandweer zat, hoorde hij dat zijn vader

We moesten een woningbrand blussen. Dat

piket te draaien.”

jaren bij de bedrijfsbrandweer van Shell had

deden we vanaf het dak van een garage.

gewerkt op de grote tankers. “Bleek het toch in

Het was zo gloeiend heet dat de verf van

de familie te zitten”, lacht hij. “Ik ben een echte

de kozijnen bladderde. Zelfs het vizier van

aantal meldingen voor onze post sterk is

n

90 Edwin Plug Z’n vader zat al bij de brandweer… en zo

smurrie zagen we onze slangen niet meer

“Tijdens de opleiding leren we al over back-

rolde hij er ook in. “Vroeger hadden we nog

liggen. Deze slangen moest je volgen om het

drafts en flash-overs. We oefenen regelmatig

van die luidruchtige pagers, dan zat ’s nachts

gebouw uit te komen. Dat viel toen niet mee,

om met dergelijke gevaren te kunnen

de hele familie bij het ouderlijk bed om te

en je wilt niet weten hoe onze pakken na de

omgaan”, zo vervolgt hij zijn verhaal. “We

horen wat er aan de hand was”. Edwin Plug

inzet eruit zagen.”

leren dan om de rook te koelen, om de kans op een explosie te verkleinen. Vanuit onze

is hoofd brandwacht, pompbediende en oefenleider bij de post Noordwijkerhout. “Bij

Herkennen van de gevaren

post, die 27 brandweerlieden telt, gaan drie

een beetje serieuze uitruk was ik erbij, ging ik

Plug vertelt ook over een recente inzet:

groepen in toerbeurt oefenen in containers die

op m’n fiets er achteraan. Mijn vader is bijna

“Een paar weken geleden hadden we een

op een terrein van Akzo staan. Dat wordt door

twintig jaar brandwacht eerste klas geweest.

inzet bij een kapitale villa met rieten kap

onze regio geregeld. Een goede zaak, want

Hij vond het beter als ik zou wachten om erbij

in Noordwijkerhout. Het pand was net

oefening baart kunst”.

te komen tot hij eruit ging. Want ja, je weet

vier maanden daarvoor aan de bewoners

maar nooit…” Zo duurde het toch nog tot

opgeleverd en had vast een paar miljoen

Met vertrouwen naar de toekomst

m’n 27e levensjaar voordat ik in de repressieve

gekost. Er stond veel rook in de woning,

“Onze kazerne is in de afgelopen jaren

dienst kwam. “Natuurlijk had ik intussen wel

de schoonmaakster had geen idee waar die

vrijwel geheel vernieuwd. En we hebben

de nodige opleidingen gevolgd, zodat ik zo

vandaan kwam. De verkenners gingen naar

nog niet zo lang geleden twee nieuwe

snel mogelijk kon toetreden. Eenmaal zijn we

binnen en vermoedden dat de brandhaard

tankautospuiten en een personenbus ter

samen uitgerukt, m’n vader en ik, voor een

zich op zolder bevond. In eerste instantie leek

beschikking gekregen. We gaan de toekomst

caravanbrand die overigens niet zo spannend

het een eenvoudige klus. Via een vlizotrap

dus - voorlopig - met vertrouwen tegemoet.

was”.

konden we het luik openen, maar daar

Al speelt dit bij ons niet, ik maak me wel

heerste een temperatuur van meer dan 200

eens zorgen over ontwikkelingen zoals het

Blussen met je knieën in water met lijm

graden. Gewapend met een hogedrukstraal

uitrukken met minder dan zes personen. Dat

“Een aantal jaar geleden was er een zeer

en een warmtebeeldcamera probeerden we

lijkt me gevaarlijk. Het lijkt de inzet te kunnen

grote brand in Warmond. Het betrof

een goed beeld te krijgen, maar dat viel niet

versnellen, maar als je die twee manschappen

een houtfabriek, waar ook houtlijm (op

mee. We konden er niet goed bij en kregen

echt nodig heb voor bijvoorbeeld het redden

waterbasis) opgeslagen lag. Dat werd een

de temperatuur niet omlaag. Ineens zagen we

van slachtoffers, en je moet dan wachten op

vieze troep, want die lijm was zwaarder

dat de rook uit het luik naar buiten en weer

een tweede wagen? En wat dacht je van een

dan het water, waardoor er een dikke laag

naar binnen werd gezogen… We gingen snel

back-up voor de aanvalsploeg, mocht er iets

onder het bluswater kwam te drijven. Op

naar buiten om aan de gevaren van een flash-

mis gaan. Dit kan mensenlevens gaan kosten.

een gegeven moment liepen we tot onze

over te ontkomen. Het pand brandde uit en

knieën in het water met lijm en door die

er volgde een grootschalig onderzoek”.

91

Gevaarlijke hobby Dat Plug een hulpverlener pur sang is, blijkt niet alleen uit zijn vrijwilligerschap. “Ik ben ook ‘rescue marshall’ op het racecircuit van Zandvoort. Zo’n acht jaar geleden werd ik door een vriend gevraagd om erbij te komen en dat heb ik na een paar keer kijken gedaan.

Het is gevaarlijk werk: we rukken uit als er iets gebeurt, we assisteren de artsen en zorgen ervoor dat de racebaan zo snel mogelijk weer veilig is. Het is wel even schrikken als de auto’s met 200+ kilometer per uur voorbij schieten. Bij de brandweer zetten we dan wegafzettingen neer, maar op het circuit gaat dat niet zomaar. The race must go on.”

Wie:

n

Edwin Plug

Wat: Hoofd brandwacht, pompbediende en oefenleider Waar: Hollands Midden, post Noordwijkerhout Sinds: 2000

92

Wie:

Johan Post

Wat: Bevelvoerder / Onderbrandmeester Waar: Brandweer Den Bommel Sinds: Maart 1985

93 Johan Post Al bijna 27 jaar lang kun je ‘s avonds

Een brandweerkorps vergelijken met een

Ondanks dat we maar een klein dorp zijn

Johan Post tegenkomen bij een uitruk in

voetbalploeg

hebben we vaak te maken gehad met zware

Den Bommel. Maar overdag kun je hem

Hoe hij zichzelf zou beschrijven als

ongevallen, ik tel nu al meer dan 30 dodelijke

tegenkomen in een tankautospuit bij andere

bevelvoerder: “Als een bevelvoerder die voor

ongevallen. Je merkt dat sommige rugzakjes

korpsen van Goeree Overflakkee waar hij

de volle 100 procent gaat voor een goede

op dit moment aan het werk is. Zowel als

band in de groep. Techniek is belangrijk, maar

manschap, chauffeur/pompbediende als

een sterk team misschien nog wel belangrijker.

bevelvoerder: Post is van alle markten thuis.

We werken met zestien verschillende mensen aan één doel. Je hoeft niet allemaal hetzelfde

Vrijwilliger bij meerdere korpsen

te denken en er moet ruimte zijn voor

Post werkt overdag voor Feenstra verwarming

diversiteit. Maar als het zover is, moet je een

en is op dit moment in verschillende dorpen

team vormen.” Post vergelijkt het vervolgens

op het eiland bezig om zonnecollectoren te

met een voetbalploeg: “Je kunt op het veld

installeren in combinatie met een HR-ketel.

staan met de 11 beste voetbalspelers ter

“In principe leid ik een dubbelleven: ik heb mijn

wereld, maar als ze niet samenwerken, komt

vol raken en mensen hun verhaal kwijt

werk en ik heb de brandweer. Het werk bij de

er niets van terecht.” Verder is voor hem de

moeten. Gelukkig is de nazorg tegenwoordig

brandweer is voor mij ontspanning. Bovendien

samenwerking met postcommandant Martin

goed geregeld“.

is een dag niet uitgerukt een verloren dag voor

Lugtenburg erg belangrijk geweest: “Hij

mij” geeft Post aan. “Ook omdat veel korpsen

heeft mij gemotiveerd mijn laatste diploma’s

Trots

overdag moeite hebben met de bezetting heb

te halen voor mijn onderbrandmeester, om

Tot slot geeft Post aan dat als je ergens

ik verschillende korpsen op het eiland benaderd

bevelvoerder te blijven in Den Bommel. Want

positieve energie in steekt, je het ook

en laten weten dat ik ook met hen uit wilde

ook een Bevelvoerder moet weleens een

altijd terug krijgt. ”Zo zijn we voor de

rukken. Gelukkig stonden zij daarvoor open,

duwtje in de rug krijgen. Het is fijn als die

allereerste keer eerste geworden bij de

dus nu loop ik rond met twee piepers en heb

contacten hecht zijn.”

brandweerwedstrijden op het eiland. Met een nieuwe bevelvoerder nog wel! We hebben

ik een tweede bluspak in mijn auto liggen.”

Gelukkig heeft Post goede afspraken kunnen

Een hechte band heb je volgens Post ook

hem natuurlijk met z’n alle begeleid, maar

maken met zijn werkgever: “Ik zorg dat mijn

nodig om de zware momenten van het vak op

uiteindelijk heeft hij het zelf gedaan en de

werk voor die dag altijd afkomt. Op een dag

te kunnen vangen. “We zijn natuurlijk allemaal

ploeg natuurlijk!!! Dan ben ik toch echt net

heb ik een bepaalde hoeveelheid werk. Als ik

maar mensen, dus sommige inzetten laten

zo trots als wanneer ik het zelf gewonnen zou

naar een uitruk ga, ga ik daarna weer terug

ook bij ons diepe sporen na. Zeker als je te

hebben!”

naar het werk”.

maken krijgt met een ongeval met bekenden.

n

94

Wie:

William van Leeuwen

Wat: Chauffeur/pompbediende, bevelvoerder, technisch hulpverlener, instructeur, gaspakdrager, duiker, postcommandant.

Waar: Veiligheidsregio Utrecht, District Rijn & Venen, Post Woerden Sinds: 1979

95 William van Leeuwen William van Leeuwen combineert al jaren een

1983 geduurd voordat ik ook brandweerduiker

Proberen aan je identiteit vast te houden

drukke baan met zijn werk als vrijwilliger. “Ik

werd. Later werd ik bevelvoerder . In 2008

Van Leeuwen doet zijn werk met veel plezier

doe mijn werk als manager corporate sales

stopte de toenmalige postcommandant. Deze

en voldoening. “Ik zie mezelf eigenlijk meer als

vanuit huis. Zo kan ik mijn tijd zelf indelen en

stroomde door en men zocht iemand met ruime

parttimer, dan als vrijwilliger. Al met al gaat er

dat komt goed uit als ik moet uitrukken”. In

praktijkervaring en leidinggevende capaciteiten.”

veel tijd in het brandweerwerk zitten. Ik heb dan ook waardering voor mijn collega’s die -

1979 begon hij als aspirant bij de vrijwillige brandweer en in de afgelopen (bijna) 33 jaren is

Sommige dingen vergeet je niet

net als ik - niet op een uurtje meer of minder

hij opgeklommen tot commandant van de post

In al die jaren heeft Van Leeuwen heel wat

kijken. De saamhorigheid is groot en het is

in Woerden. Hij volgde de standaardopleidingen

bijzondere inzetten meegemaakt, maar sommige

een hechte club.” Hij kijkt met vertrouwen

en ontwikkelde zich in diverse specialisaties:

daarvan grepen hem bijzonder aan. “Het

naar de toekomst, want de vrijwilligers

technisch hulpverlener, duiker, gaspakdrager en

gebeurde op een zaterdagmiddag, ik vergeet

worden allemaal door de Veiligheidsregio

instructeur technische hulpverlening . “Onze

het nooit meer. Ik stond mijn net gekochte auto

Utrecht (VRU) goed betrokken. “Wel moeten

post in Woerden is een van de grotere posten in

te wassen toen een jongetje van vier jaar oud

we ervoor uitkijken dat we niet doordraaien.

de regio en we rukken gemiddeld twaalf keer

kwam vragen of hij me kon helpen en uiteraard

We krijgen steeds meer professionele

per week uit. We leveren ook ondersteuning

mocht dat Na een paar minuten is hij het alweer

ondersteuning van collega’s, maar we

aan andere posten, bijvoorbeeld met onze

zat en vertrekt. Later die middag gaat mijn

moeten ervoor zorgen dat we voldoende

hoogwerker en duikers, dus er is veel werk aan

pieper af: er werd verzocht om assistentie met

overzicht, grip en eigen identiteit behouden.

de winkel.”

het duikteam. Ik was chauffeur op de duikwagen

In ons district noemen ze dit ‘eenheid in

en parkeerde deze vlak langs de waterkant,

verscheidenheid’. Het werk is echt niet meer

Bij de brandweer in plaats van de BB

waar een jongetje tussen wal en schip zou

te vergelijken met dat van vroeger: we volgen

“Ik had altijd al interesse in de brandweer”,

zijn geraakt. M’n collega’s hadden hem snel

steeds meer trainingen, maar we leggen de lat

zo vervolgt hij zijn verhaal. “Maar toen ik

gevonden: het was dat knulletje dat me zo fijn

ook steeds hoger. Vroeger was het allemaal

vrijgesteld werd van de militaire dienstplicht

had geholpen…”

wat vrijblijvender… en kon daar - bij wijze van

kon ik eventueel vervangend werk doen bij

“En dan die keer dat we met de hoogwerker een

spreken - een biertje bij gedronken worden.

de toenmalige BB (Bescherming Bevolking)…

terminale patiënt uit een hospice haalden. De

“Dat kan tijdens de uitruk absoluut niet meer.

of bij de brandweer. Een familielid van me zat

vrouw had een erg dikke buik en keek me met

Misschien is het wel daarom dat we proberen

erbij, ook als brandweerduiker, en hij vertelde

haar betraande ogen indringend aan. Ze greep

vast te houden aan onze identiteit en cultuur,

me over de mogelijkheden. Als hij tijdens een

m’n handen en liet ze een tijd lang niet meer

waarin samen ook nog andere leuke dingen

verjaardag werd weggeroepen voor een inzet,

los. Ik weet niet zo goed waarom, maar ook dat

doen en het jaarlijkse kerstdiner met aanhang

dan ging ik er achteraan. Heel spectaculair

beeld heeft me nog maanden beziggehouden.”

een belangrijke rol spelen.

vond ik zijn werk. Uiteindelijk heeft het nog tot

n

96 Ruben Piet Als kind woonde Ruben Piet vlakbij de

Vuurwerkramp

professioneler en er worden ook steeds

brandweerkazerne. Hij speelde slachtoffer bij

Op de vraag welke incidenten hem het meest

hogere eisen aan het oefenen gesteld. Ook

de oefeningen en later was hij het ‘hulpje’ van

zijn bijgebleven noemt Piet de Schipholbrand

zijn er meer regionale overlegorganen en

de oefenleider. Hij is dus opgegroeid met de

en de vuurwerkramp in Enschede. “Bij de

werkgroepen die tijd vragen. Het wordt steeds

brandweer en is als vanzelf doorgegroeid naar

vuurwerkramp zijn wij vanuit Aalsmeer, samen

moeilijker om de balans tussen gezin, werk en

de vrijwillige brandweer.

met collega’s uit Amsterdam, naar Enschede

het werk bij de brandweer te vinden ”, zegt

“Toen ik 18 jaar was solliciteerde ik bij de

gegaan voor het nablussen en de berging

Piet. Zeker voor een vader van jonge kinderen,

commandant. Deze vertelde mij dat ik eerst

van slachtoffers. Ook bij de brand in het

die – als hij gebeld wordt voor dit interview-

mijn dienstplicht moest vervullen en dat ik

cellencomplex van Schiphol is hij ingezet voor

helaas moet afzeggen omdat zijn zoontje ziek

daarna alsnog kon solliciteren. Wij waren

nablussen en berging. “Zodra er slachtoffers

is. “Maar zolang het nog allemaal lukt blijf ik

de laatste lichting dienstplichtigen en dat

vallen blijft je dat altijd bij. Gelukkig word

zeker bij de brandweer want het is een mooi

betekende dat wij geen volle dagen maakten.

je goed opgevangen en zijn wij er als

vak om erbij te doen! “

Ik ben toen naar de brandweer gestapt om te

collega’s voor elkaar. Dat is het mooie van de

kijken of ik toch niet alsnog kon solliciteren.

brandweer.”

De commandant heeft toen overlegd met de burgemeester, die op zijn beurt weer met

Specialismen

de commandant van het leger ging praten.

Kazerne Aalsmeer kent relatief veel

Gevolg was dat ik drie maanden eerder uit

specialismen. Zo is het steunpunt NBC

dienst ben gekomen en ik bij de brandweer in

en verlenen zij steun aan Schiphol. Het is

opleiding kon.” Dat was in 1992. Inmiddels

een relatief waterrijk gebied en het korps

is Piet bevelvoerder bij het korps Aalsmeer en

beschikt dan ook over een blusvaartuig.

werkt hij In het dagelijks leven als operationeel

In de toekomst wordt er ook een tunnel

manager bij een particuliere veiligheidsdienst.

aangelegd bij de N201 en komt er dus ook

Zijn werkplek ligt op twee kilometer afstand

tunnelbrandbestrijding bij. Dat vergt relatief

van de kazerne en als de pieper gaat kan hij

veel inspanning van de vrijwilligers. “Er

samen met twee collega’s snel ter plaatse

worden steeds meer zaterdagen ingeroosterd

zijn. Het korps Aalsmeer kent een sterk

om te oefenen. Niet alleen voor deze

verenigingsleven en de saamhorigheid staat

specialismen, maar ook in verband met

wat Piet betreft bovenaan.

de regionalisering. De brandweer wordt

n

97

Wie:

Ruben Piet

Wat: Bevelvoerder Waar: Brandweer Amsterdam Amstelland, kazerne Aalsmeer Sinds: 1992

98

Wie:

Peter IJff

Wat:

Brandmeester, instructeur

Waar: Brandweer Zaanstad, korps Assendelft Sinds: 1991

99 Peter IJff “Dat kan ik beter”, dacht Peter IJff toen hij

ik het redelijk goed van me afzetten. Zodra

een collega nogal onhandig het open water

ik het pak aan doe en de helm op zet, gaat

zag peilen om te checken of er voldoende

er een knop om. Dan ben ik aan het werk.

bluswater was. Vervolgens verdwijnt hij zelf

Over ingrijpende incidenten praat ik met

achter de peilstok aan het water in! Een

name thuis, maar ook ben ik wel eens met

hilarisch “dieptepunt” voor Peter IJff in zijn

het BOT in gesprek gegaan om het van me af

twintig jaar bij de vrijwillige brandweer.

te kunnen zetten. Op de vraag of hij in zijn

IJff rolde het brandweervak in dankzij zijn twee

privéleven iets heeft veranderd door zijn werk

broers. Door hun verhalen was ik enthousiast

bij de brandweer geeft hij aan: “Door de vele

geworden en ben ik ook overstag gegaan.

auto-ongevallen waarbij ik ben ingezet, heb ik

Zonder een dag spijt. Het is mijn hobby en

het belang van het dragen van de autogordel

passie geworden. Mijn gezin staat er achter

ingezien. Vroeger deed ik nooit een gordel

dat ik dit doe, anders kan het niet. Mijn inzet

om, maar nu zul je me niet meer zonder in een

voor de vrijwillige brandweer is ook goed te

auto zien rijden.”

combineren met mijn werk als kraanmachinist.

Zeker nu onze kazerne van 07.30 tot 17.30

Veel veranderingen

uur door beroeps wordt bemenst. Maar mijn

“Ik hoop het brandweerwerk nog vele jaren te

baas is er altijd makkelijk over geweest: ‘ben

kunnen doen, maar heb daarbij geen ambities

je elders nodig voor een calamiteit, dan kun je

om voor een hogere rang te gaan. Het werk

op uitruk’.”

is zo leuk genoeg en ik heb ook veel plezier als jurylid van het landelijk wedstrijdcomité.

De knop om

Natuurlijk volg ik de nodige opleidingen om bij

“Daar doe ik het voor: anderen helpen.

te blijven in het vak. De wereld om ons heen

Niemand zit op een brand of ongeval te

verandert snel en de brandweer moet met

wachten en dat is voor mij de reden om

de tijd meegaan. Zo ben ik nu inzetleider bij

slachtoffers te helpen. Uiteraard heb ik

ongevallen met gevaarlijke stoffen. Daar was

de afgelopen twintig jaar ook incidenten

jaren terug nog nauwelijks sprake van. Laat

meegemaakt die nooit meer van mijn netvlies

staan van incidenten met XTC-laboratoria.

zullen verdwijnen. Zoals een brand waarbij

Tegenwoordig is de vrijwillige brandweer van

twee kinderen omkwamen en diverse auto-

alle markten thuis”, concludeert IJff.

ongevallen met dodelijke afloop. Gelukkig kan

n

100 Jeroen Neefjes Een opmerkelijk verhaal van Jeroen Neefjes van

plotseling zag ik het bakstenen regenen in

zodat ze meteen goed konden zien wat zich

het brandweercluster Wijchen-Heumen. Hij is

onze tuin.” Toen, van het ene op het andere

daarachter afspeelde. Een collega bezeerde

bevelvoerder in Malden (gemeente Heumen).

moment werd Neefjes een totaal ander mens,

daarbij zijn duim nog flink. Door deze

In juni 2011 werd hij geconfronteerd met

of beter gezegd: hij werd bevelvoerder. Neefjes:

snelle aanpak is echter erger voorkomen.

brand in zijn eigen woning. Opmerkelijk is

“Ik stond op en kort en bondig gaf ik bevelen:

Bij de buren was gelukkig geen brand. Hun

ook het feit dat Jeroen - de zoon van oud-

We hebben een inslag. Jij pakt de hond en

verwarmingsketel was uit elkaar gespat en ook

commandant Joop Neefjes van Brandweer

gaat naar buiten. En jij Joost belt 1-1-2 en

de schoorsteen lag aan gruzelementen. Daar

Mook – officieel sinds begin jaren tachtig

vertelt precies wat er is gebeurd. Ik ga naar de

kwam die regen van bakstenen vandaan.”

bij de brandweer is, maar al op tienjarige (!)

kazerne.” Erica volgde het bevel van haar man

leeftijd meldingen aannam. “Dan ging de

op en verliet met hond de woning. “Toen ik

Professioneel

telefoon bij ons thuis en rende ik naar het

buiten stond zag ik rook uit het dakraam van

Van het begin tot het eind bleef Neefjes in

gemeentehuis een kilometer verderop. Daar

onze woning komen. Gelukkig hoorde ik op

zijn rol van bevelvoerder. Zijn vrouw vertelt:

stond de brandweerauto en moest ik vertellen

dat moment de sirenes.”

“Ik heb naderhand aan collega’s gevraagd of zij niet met de gedachten hebben gespeeld

wat er aan de hand was. Later hadden wij Regen van stenen

om hem van de klus af te halen, omdat

Neefjes rook al brand toen hij in zijn auto

hij wellicht te betrokken was. Dat bleek

Zaterdagmiddag 11 juni, half 4. Donkere

stapte. Op dat moment wist hij echter nog niet

niet het geval. Iedereen zag dat hij zeer

wolken pakken zich samen boven Malden.

wat er precies aan de hand was. Toch twijfelde

professioneel handelde. Dat vind ik echt

De alarmcentrale had de melding nog niet

hij geen moment. Thuisblijven was in zijn ogen

knap.” Neefjes en zijn vrouw vinden dat ook

binnen. Niettemin reed Jeroen Neefjes,

geen optie. “Ik wilde zo snel mogelijk naar de

de brandweercollega’s van Malden, Overasselt

bevelvoerder in Malden, vanaf zijn woning

kazerne. Net voordat ik daar aankwam, ging

en Nijmegen alle lof toekomen. “Ik had goede

naar de kazerne om vervolgens uit te rukken

de pieper af. Ik zette snel de tankautospuit

mensen om mij heen en dat heeft mij ook zeer

naar een woningbrand. Dit leverde een snelle

klaar en opende de garagedeuren. Toen de

geholpen”, aldus Neefjes. “Warm waren ook

opkomsttijd op van 8 minuten en

collega’s arriveerden, konden we meteen weg.

de vele blijken van medeleven en steun die we

17 seconden.

Ter plaatse aangekomen, heb ik gewoon mijn

naderhand ontvingen vanuit de brandweer, de

Eerder die middag zaten Jeroen, zijn vrouw

werk gedaan. Dat het mijn eigen woning

gemeente en de buurt.”

Erica en zoon Joost in de woonkamer. Dochter

betrof, deed me op dat moment niets. Ik was

Ellen had rijles. Plotseling hoort het drietal

gewoon met die brand bezig. De nummers

Prachtig verhaal

een knal. Erica verwondert zich nog steeds

1 en 2 stuurde ik bij de buren naar binnen

Nadat alles achter de rug was, trok Neefjes zijn

over wat zich de eerste seconden afspeelde.

en 3 en 4 richtten zich op de brand op onze

bluspak uit en gingen zijn collega’s terug naar

“Een bliksem, wit licht, een enorme knal en

zolder. Zij sloegen snel de gipsplaten in,

de kazerne. “Toen pas kwam het besef van

zelfs de kazerne in huis.”

101

wat er allemaal was gebeurd en vooral ook van wat er allemaal had kunnen gebeuren.

Mijn vrouw en ik werken als chauffeur bij busmaatschappij Breng en moesten de nacht na de brand aan het werk, maar dat ging echt niet.” Nu, een paar maanden later, maakt Jeroen een ontspannen indruk. Zij omschrijven de gebeurtenissen van 11 juni als ‘een prachtig verhaal’.

Wie:

n

Jeroen Neefjes

Wat: Bevelvoerder Waar: Brandweer Malden Sinds: 1982

102 Arno Senders In 1999 kwam Arno Senders tijdens zijn

broertje. Hij voetbalt bij het eerste voetbalelftal

ondernemen we veel activiteiten. Zo drinken

stage voor het eerst in aanraking met de

van Gemert. Zij trainen drie keer in de week

we in onze eigen kroeg een potje bier op

brandweer. Daar is hij besmet geraakt met het

van zes tot tien uur en zijn de hele zondag

dinsdag, we vieren Sinterklaas met z’n allen

brandweervirus, zoals hij dat zelf noemt. En

op pad. Dat ervaart hij ook niet als belasting

en gaan bijvoorbeeld een weekend weg. Zo

wat houdt dat virus dan in? Bevangen worden

omdat hij iets doet wat hij leuk vind. Zo werkt

zijn we laatst met 60 man een weekendje naar

door kameraadschap en kwaliteit. Dat is wat

dat bij ons ook. Wij willen graag trainen,

Barcelona geweest. Geweldig! “ geeft Senders

hij terugziet bij zijn ploeg in Gemert.

oefenen, opleiden en uitrukken! En dat moet

aan”. Verder doen we heel fanatiek mee aan

leuk blijven. Zo moet iedereen de kans krijgen

de wedstrijden. Al zo’n zeven jaar op een rij

om uit te rukken, ook al is het ‘maar’ een

spelen we mee in finales van de verschillende

De mooiste baan bij de brandweer Volgens Senders mag hij de mooiste baan bij

klassen van het ABWC. Het is mooi dat je op

de brandweer vervullen: die van bevelvoerder.

deze manier op de hoogte wordt gehouden

“Lekker met de voeten in de klei. Het aller-

van de nieuwste technieken en feedback krijgt

leukste is de variatie en onvoorspelbaarheid.

op je eigen optreden. Maar voor mij is het

Het ene moment ben je bezig met je reguliere

sociale aspect toch wel het belangrijkste. De

werk, en het volgende moment sta je met je

hele ploeg gaat mee naar zo’n finale. We zijn

team een brand te blussen. Het maakt dan

dan echt een dagje uit”.

niet uit wie je bent of wat je doet: we pakken het aan en als we nodig zijn dan staan we

Acteren en reageren vanuit je kracht

er!” Iedere drie weken is hij bevelvoerder

Wat wil Senders nog meegeven aan de

van Dienst, wat hij goed kan combineren

vrijwilligers in Nederland: Weet je, ik vind dat we er trots op mogen zijn dat we bij de

met zijn functie als bedrijfsmanager bij Lips containerbrand. Moet je je voorstellen dat je

brandweer werken. We mogen blij zijn dat

drie keer in de week naar de voetbaltraining

we een pieper hebben en uit kunnen rukken.

Vergelijk het met voetbal

gaat, maar op zondag nooit mee mag spelen.

We moeten proberen ons niet te veel af te

“Er worden inderdaad steeds meer eisen

Dan gaat de lol er af!”

laten leiden door wat er allemaal in Den Haag

Gezondheidszorg.

gebeurt. Wat ik mijn brandweercollega’s mee

gesteld aan de vrijwilligers, maar ik vind dat we daar niet over moeten zeuren”, geeft

Een unieke, hechte groep

wil geven is dat ze het toch echt niet zonder

Senders aan. Op de vraag of hij de functie

“Gemert heeft echt een hele hechte groep,

ons als vrijwilligers kunnen doen. Er zijn nu

als brandweervrijwilliger als zware belasting

ik heb het idee dat we ook uniek zijn.

meer dan 21.000 brandweervrijwilligers! We

ervaart antwoord hij met een resoluut nee:

Alle verdiensten van de leden gaan naar

moeten niet zozeer vanuit angst, maar vanuit

“Ik vergelijk het altijd met de hobby van mijn

de personeelsvereniging. Van dat geld

onze kracht acteren en reageren“.

n

103

Wie:

Arno Senders

Wat: Brandmeester Waar: Brandweer Gemert Sinds: 1 juli 2000

104

Wie:

Ivo Vrusch

Wat: Bevelvoerder in de rang van Brandmeester Waar: Korps Simpelveld Sinds: 2003

105 Ivo Vrusch Doordat enkele familieleden bij de brandweer

uiteindelijk maar de slang neergelegd en om

wat ze gaan aantreffen. De SIE is dus geen

zaten, raakte Ivo Vrusch al als kleine jongen

advies gevraagd bij de commandant. “Met

vervanging van de TS, maar moet gezien

geïnteresseerd in de brandweer. Maar het

hulp van de boer is Herman uiteindelijk veilig

worden als een aanvulling op een mogelijk

duurde tot na zijn studie voor hij de stoute

ingesloten”, aldus Vrusch.

incomplete TS”.

schoenen aantrok en ‘gewoon eens ging informeren bij de kazerne’. “En het bevalt

Snel Inzetbare Eenheid

goed”, vertelt Vrusch.

Sinds twee jaar rukt Ivo Vrusch ook uit met een

Samen met zijn vader heeft Vrusch een

Snel Inzetbare Eenheid (SIE). Zijn ervaringen

fruitbedrijf met appels, peren en aardbeien.

met de SIE zijn goed. “We hebben hier drie

“We hebben onze boomgaarden hier dichtbij.

gemeentes met in totaal vijf posten. Allemaal

Daardoor ben ik bij een oproep vaak als één

met in de dagsituatie een bezettingsprobleem.

van de eersten op de kazerne.”

En dan lukt het niet om met een complete TS op tijd uit te rukken. Daarom is precies in het

Stier Herman

midden van de vijf bestaande posten de post

Simpelveld is een kleine kern. Als er iets

met de SIE geplaatst.” De SIE is uitgerust met

gebeurd waar je naar toe moet, dan heb je

een minimale bepakking: ademluchttoestellen,

een grote kans dat het een bekende betreft;

kleine watertank met pomp, kleine

van jezelf of van iemand uit het team. “Dan

blusmiddelen en een aanvalskorf.

vind ik het altijd heel bijzonder hoe onze kleine groep dat oplost en daarmee omgaat.”

Vrusch: “We zijn er ter ondersteuning

Eén brand die Vrusch niet snel zal vergeten

van de TS en gaan in principe niet

was een grote boerderijbrand. Een grote

alleen. Om te kunnen werken met een

veestal stond in brand en alle koeien waren er

tweepersoonsvoertuig hebben we een extra

al uit. Alleen een stier, ook nog eens met de

opleiding gehad. Meestal komen we als eerste

naam Herman, rende telkens de brandende

aan bij het incident. Als het dan om een kleine

stal weer in en kwam ergens anders weer

brand gaat, zoals een prullenbak of auto,

naar buiten stormen. “Als zo’n beest op je

dan kunnen we zelf blussen. Bij een grotere

afkomt kan je drie dingen doen: de slang

brand is het afhankelijk van de situatie. Als

neerleggen en maken dat je wegkomt, de

we moeten wachten op de TS dan kunnen

straal op de stier richten zonder te weten hoe

we de buitenverkenning al uitvoeren. Via de

die zal reageren, of stoer blijven staan. Ik heb

meldkamer informeren we dan de TS over

n

106 Jan van Reeden Waarom ga je eigenlijk bij de brandweer?

gewenst wordt. Veel mensen denken dat

optreden, zo zijn we opgegroeid. Nu

Weer of geen weer, overdag of midden in

wij alleen voor de branden bij de brandweer

worden sommige beslissingen wel erg ver

de nacht, in de vrieskou of op een snikhete

zitten, maar echt mooie branden zijn op

van ons vandaan genomen. Daarentegen

dag: je kunt altijd opgeroepen worden.

één hand te tellen. Ook bij ongevallen en

worden sommige dingen nu ook sneller

Jan van Reeden, bevelvoerder brandweer

andere dienstverlening staan wij voor de

geregeld. Denk aan de mogelijkheden tot

post Swifterbant, vertelt waarom hij bij de

burger klaar, wat dan ook voldoening geeft.

het gezamenlijk oefenen en het verkrijgen van instructie. Vanuit de regio beschikt men

brandweer zit.

over een helikopterview en kan men deze Als team de klus klaren

dingen in een groter perspectief plaatsen.

“De brandweer staat altijd paraat. We staan

Wel merk je dat het zakelijker wordt en dat

dag en nacht voor de mensen klaar. Voordat

de regelgeving als rode draad gaat gelden

ik bij de brandweer ging wist ik niet eens

(het gezond boerenverstand wordt wel eens

dat je er een vergoeding voor kreeg. Waar

vergeten). Dat kan ten koste gaan van de

ik het dan voor doe? Het is het gevoel van

saamhorigheid en cultuur. We kennen nu een

saamhorigheid; als team klaar je samen de

hechte cultuur en samenhorigheid, dat is wat

klus vanuit het principe van samen uit samen

ons sterk maakt.”Dat is volgens Van Reeden

thuis. Het hoeven niet eens je vrienden te

ook de sterke kant van de brandweer: “Ik vraag me wel eens af of ze ook een beeld

zijn, (hoewel je bij de brandweer vaak wel vrienden opdoet), maar bij een uitruk vorm

Ook het fanatiek oefenen voor de jaarlijkse

hebben van wie wij zijn. Ik zou dan ook aan

je onmiddellijk een team. Net als in een

brandweerwedstrijden, die we ieder jaar met

het management mee willen geven, meer

gezin heb je hier soms ook te maken met

wisselend succes afsluiten, geeft ons veel

gebruik te maken van de aanwezige kennis en

meningsverschillen, maar binnen no-time

voldoening.”

kwaliteiten. De vrijwilligers bij de brandweer zijn ontzettend divers, we hebben allemaal

ben je weer maten.” Het voelde voor Van Reeden als een roeping om bij de brandweer

Meer gebruik maken van de kennis en

een eigen achtergrond: de een is monteur, de

te gaan: “Ik wilde vroeger al bij de brandweer.

kwaliteiten die je in huis hebt

ander manager, de ander weer bouwvakker

Mijn oom zat altijd bij de brandweer en

Ook post Swifterband heeft te maken met

of beleidsmedewerker. Je kunt van deze

dan mocht ik mee naar oefeningen en

de regionalisering: “We zijn altijd onderdeel

aanwezige kennis en kwaliteiten gebruik

brandweerwedstrijden. Nu is het vooral het

geweest van een gemeentelijk korps. Dat

maken, maar dan moet je wel weten wat je

helpen van van mens en dier en op plaatsen

is wat je gewend bent: korte lijnen, veel

al binnen hebt! Dat zou dan ook mijn tip zijn:

komen waar een ander op dat moment niet

beslissingsbevoegdheid en zelfstandig

maak meer gebruik van wat je al in huis hebt.”

107

Jezelf goed leren kennen In de loop der jaren maak je diverse inzetten mee, die je in bepaalde gevallen bijblijven.

Met name ongevallen: “Een van de meest opvallende is mijn inzet tijdens de tweede nacht van de Bijlmerramp.

Je kunt je van tevoren niet voorstellen hoe het daar in het echt aan toe gaat. Als je daar dan aankomt, is het eerste wat je opvalt de stilte die daar heerst. Je wordt ook wel stil van zo’n aanblik. Wat mij vooral (buiten het technische werk) opviel, was hoe eenieder op zijn eigen manier deze inzet verwerkte. Dat is ook wel weer het mooie van ons vak: je leert jezelf goed kennen. Je krijgt te maken met veel verschillende omstandigheden, waarvan je van tevoren niet weet hoe je daar op zult gaan reageren. Veel is in theorie besproken en heb je meermalen geoefend. Maar als het in het echt is, moet je het wel waarmaken. En uiteindelijk ben je niet alleen brandweerman, maar natuurlijk ook mens.”

Wie:

n

Jan van Reeden

Wat: Brandmeester Waar: Flevoland post Swifterbant Sinds: 1989

108

Wie:

Sietske Verschuren

Wat: Hoofdbrandwacht en gaspakdrager Waar: Brandweer AmsterdamAmstelland, kazerne Diemen Sinds: 2002

109 Sietske Verschuren Over de vraag waarom ze bij de brandweer

Vrijwilligers en beroeps

is gaan werken, moest Sietske Verschuren

Naast haar werkzaamheden als

even nadenken. Eigenlijk had ze weinig met

brandwacht, zit Sietske Verschuren ook

de brandweer. Maar een vriend van haar zat

nog in de medezeggenschapsraad en de

bij de brandweer in Brabant en had vaak

Onderdeelscommissie Vrijwilligers van de

mooie verhalen. “Ik werkte destijds parttime

OR van de regio. “De laatste tijd was er veel

bij een tankstation en kreeg een BHV-cursus

te doen om de druk op de vrijwilligers. Ze

van een enthousiaste brandweerman. Toen

werden vaak over één kam geschoren met de

ik vervolgens in het gemeenteblaadje een

beroeps, terwijl de vrijwilligers er vaak nog

oproep las voor brandweervrijwilligers,

een volle baan naast hebben en dus niet zo

ben ik maar eens gaan kijken op de

veel beschikbaar kunnen zijn. Gelukkig zit

informatieavond. Zo is het allemaal

daar nu weer verbetering in en wordt er toch

begonnen”.

weer wat meer onderscheid gemaakt”.

Leuke collega’s De post Diemen heeft per jaar meer dan 300 uitrukken. Het grootste deel van de uitrukken bestaat uit ‘kleine dingen’, zoals liftopsluitingen en containerbrandjes.

Daarnaast heb je natuurlijk ook de uitrukken voor meldingen van automatische brandmeldinstallaties, die vaak ‘loos’ blijken.

“En dan zie je ook nog dat soms een auto uit één van de andere kazernes eerder bij het incident is… en mag je halverwege weer omdraaien. Dat is wel eens jammer“, aldus Verschuren. “Maar toch vind ik het nog steeds leuk. En dat komt door de leuke groep collega’s en de sfeer binnen de groep”.

n

Colofon Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding (NVBR) Kemperbergerweg 783 Postbus 7010 6801 HA Arnhem t

(026) 355 24 55

f

(026) 351 50 51

info@nvbr.nl www.nvbr.nl Wie: Tekst en redactie: Team communicatie NVBR Vormgeving: Carlo Polman, Oud.Zuid Ontwerp Drukwerk: Rikken Print

Toine Knipping

Wat: Adjunct Hoofdbrandmeester 1e klasse Waar: Brandweer Lingewaard Sinds: 1992

Š NVBR, december 2011