Innovatie 2009-2010

Innovatie 2009/2010

Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding NVBR

De NVBR is de branchevereniging van en voor de brandweerzorg en rampenbestrijding in Nederland. Wij willen de kwaliteit van de brandweerzorg en rampenbestrijding verhogen en daarmee de fysieke veiligheid van onze samenleving vergroten.

Als landelijke netwerkorganisatie zetten wij ons in voor een intensieve samenwerking tussen organisaties die betrokken zijn bij de fysieke veiligheidszorg en crisisbeheersing.

4

5

Inhoudsopgave Voorwoord

p. 06

Combivoertuig

p. 56

Vmbo-leerlingen halen BHV-diploma

p. 08

Meer ruimte voor zelfredzaamheid

p. 58

Met stages nieuwe mensen werven

p. 10

Snelle en effectieve noodhulp

p. 60

Het gemak van het gierkelderpak

p. 12

Loos alarm terugdringen met speciale prijs

p. 62

Lekker makkelijk: elektronisch brandkranenboek

p. 14

Workshops zelfredzaamheid schudden mensen wakker

p. 64

RISC-systeem levert informatie én risicobeoordeling

p. 16

Mobile data terminals

p. 66

Blussen met hoge druk in droge stijgleiding

p. 18

Snel schakelen met de opstartbox

p. 68

Efficiënter zoeken met Welanker

p. 20

Vergroten van veiligheidsbewustzijn bij kinderen

p. 70

Op huisbezoek in het kader van brandveiligheid

p. 22

Met één hand een zware aanvalsslang bedienen

p. 72

Geen nood bij brand, veiligheid in de zorg

p. 24

Maatschappelijke stage in teken van brandveiligheid

p. 74

Cobra-systeem: sneller, effectiever, veiliger

p. 26

Helmsteun ‘gewoon een handig ding’

p. 76

Werken aan een groter veiligheidsbewustzijn

p. 28

Dataterminal op telescopische arm

p. 78

Brandveiligheids APK voor gebouwen

p. 30

Snellere inzet met ladderduikstoel

p. 80

Een pijl richting veiligheid

p. 32

Slachtoffers afvoeren wordt een stuk makkelijker

p. 82

LEGO Incidentencity: speels én educatief

p. 34

De toegevoegde waarde van onbemand vliegende waarnemingssystemen

p. 84

Uitruk live op scherm in kazerne

p. 36

Digitale Brandweermarkt voorkomt verspilling

p. 86

Brandweergreep voor slachtoffers met ademluchttoestel

p. 38

Onderzoek naar voordelen ontgassen bluswater

p. 88

Mobiel GIS-systeem bewijst meerwaarde

p. 40

Brandweerscholendag unieke happening

p. 90

Snelsluiting vergroot veiligheid duikers

p. 42

Prioriteit voor brandveiligheid in studentenhuizen

p. 92

Digitale Bereikbaarheidskaart: innovatie in techniek én werkwijze

p. 44

Small-Pack een licht alternatief voor het aanvalskrat

p. 94

Nieuwe besturingssoftware: logisch, simpel en duidelijk

p. 46

Brandweerman Cor populair bij Utrechtse kinderen

p. 96

HeartSafe redt levens

p. 48

Brandweer als professioneel risicoadviseur

p. 98

Een rookmelder die het altijd doet

p. 50

Ruim baan voor talentontwikkeling

p. 100

Toeleiding naar geüniformeerde beroepen stimuleren

p. 52

Augmented Reality voor de brandweer

p. 102

Ruim baan voor de woonwachter

p. 54

De mogelijkheden benutten van scannen op afstand

p. 104

7

6 Voorwoord Innovatie speerpunt voor Brandweer Nederland

Innovatie Moed

De brandweersector werd de afgelopen jaren geconfronteerd met een vreemde paradox. Aan de

Innovatie Moed schrijven we bewust met een ‘d’. Omdat we allemaal weten dat het moed vraagt

ene kant het beeld van een behoudende branche, aan de andere kant een organisatie die in staat

van brandweermensen gestructureerd inhoud te geven aan innovatie: de moed om dingen

blijkt om steeds weer goede, innovatieve ideeën voort te brengen. Voor de NVBR en de Raad van

te willen veranderen. Maar de alternatieve ‘t’ is ook op z’n plaats: innovatie moet! Het zal de

Regionale Commandanten (RRC) was dat in 2009 reden om het programma ‘Innovatie Moed’

komende jaren voor onze sector een van de belangrijkste speerpunten blijven. Daarom roep ik

te lanceren. Hiermee willen we het innoverende vermogen van Brandweer Nederland verder

iedereen nu vast op volgend jaar mee te dingen naar de

vergroten. Het programma staat niet op zich, maar vindt zijn ankers in de doelstellingen van de

Jan van der Heydenprijs 2011!

Strategische Reis en het programma Lerend Vermogen. Aan mij, als regionaal commandant van Limburg-Zuid, is de eer gegund voorzitter te mogen zijn van de stuurgroep van het programma.

We hebben Brandweer Nederland gevraagd ideeën voor innovatie in te zenden en mee te dingen naar de Jan van der Heydenprijs. De inzendingen bestrijken de meest uiteenlopende gebieden en ik ben zeer onder de indruk van het hoge niveau. Iedereen die een bijdrage heeft geleverd zijn wij daar zeer erkentelijk voor.

Voorzitter Regiegroep Innovatie Moed

Fotografie: Rens Plascheck

Jan van der Heydenprijs

Gerard van Klaveren

Inzendingen voor de Jan van der Heydenprijs 2011 kunnen worden gezonden naar: innovatiemoed@nvbr.nl. Voor meer informatie: www.nvbr.nl/innovatiemoed.

De stuurgroep heeft de inzendingen uitvoerig bekeken en beoordeeld. In totaal om precies te zijn 49 innovaties, verdeeld over de jaren 2009 en 2010. De winnaar van de Jan van der Heydenprijs 2009 was het project ‘BHV voor VMBO’ van Brandweer Zeist. Op het moment dat

Jan van der Heyden

ik dit voorwoord schrijf zijn de genomineerden voor de prijs van 2010 ook bekend, maar tijdens het NVBR-jaarcongres mogen de aanwezigen hun stem laten horen en gezamenlijk de winnaar

De NVBR-innovatieprijs is niet zomaar vernoemd naar Jan van der Heyden.

Dat Jan van der Heyden stierf als bemiddeld man was niet te danken aan zijn

kiezen.

Van der Heyden leefde van 1637 tot 1712 en vond onder andere de

schilderijen. De geboren Gorinchemmer (maar vanaf zijn 12e woonachtig in

slangbrandspuit uit. Hij ontwikkelde een beter pompsysteem en een leren

Amsterdam) had ook veel gevoel voor werktuigbouw. Zo ontwierp hij in 1669

Waarom dit boekje?

brandslang, die brandweerlieden in staat stelde een brandhaard dichter te

een betere straatverlichting voor de stad Amsterdam. Ruim 1.800 door hem

Dit boekje, waarin de meeste inzendingen van 2009 en 2010 zijn beschreven, wordt tijdens het

benaderen.

ontworpen lantaarns werden geplaatst. Later volgden er nog vele duizenden

jaarcongres 2010 op 23 en 24 september gepresenteerd. Omdat we razend trots zijn op alle

in onder meer Haarlem, Groningen, Den Haag en Berlijn.

innovatieve ideeën die dit en vorig jaar uit de brandweerorganisatie zijn voortgekomen. Met dit

Hoewel hij brandmeester was bij het brandspuitgilde, was Jan van der Heyden

boekje delen we kennis met elkaar en kunnen we van elkaar leren. We mogen het behoudende

van beroep geen brandweerman maar architectonisch landschapsschilder.

De verbeterde slangbrandspuit van Jan van der Heyden kwam in 1672 op

beeld -dat ik in de eerste alinea schetste- dan van ons hebben afgeschud, het kan geen kwaad

Hij behoort tot de belangrijkste 17de-eeuwse schilders van Nederlandse

de markt. Hij demonstreerde zijn uitvinding bij het stadhuis en vanaf de

de voortdurende vernieuwing binnen onze organisatie geregeld voor het voetlicht te brengen.

stadsgezichten. Opvallend, volgens kenners, was zijn vaardigheid in het

Westertoren. De burgemeester was zo onder de indruk dat hij gelijk voor alle

Met deze uitgave presenteren we deze ideeën en hopen we te bewerkstelligen dat met een flink

weergeven van perspectief.

zestig wijken van de stad een nieuwe brandspuit bestelde.

aantal ideeën daadwerkelijk iets wordt gedaan. Iets waar ik alle vertrouwen in heb.

8

WINAAR 2009

Categorie Maatschappelijk belang Korps:

Brandweer Zeist

Project:

BHV op school

Initiator: Frank Slob

Tientallen leerlingen van de Openbare vmbo/

instantie uit naar stages op het gebied van

mavo Zeist kwamen aan het eind van het

veiligheid. Brandweer Zeist kwam vervolgens

schooljaar 2009-2010 niet alleen met een

met het idee leerlingen op te leiden tot

vmbo-diploma van school, maar ook met het

Bedrijfshulpverlener.

diploma Bedrijfshulpverlener (BHV’er). Het

Frank Slob: “Zo’n opleiding is waardevol voor

fraaie resultaat van een initiatief van de school

iedereen, zeker ook voor jongeren. Omdat je

en Brandweer Zeist.

er het veiligheidsbewustzijn mee vergroot. In dit geval is er ook een voordeel voor ons. Met

Frank Slob van Brandweer Zeist: “Een leerling

dit project slaan we een brug tussen vmbo-

die de school verlaat met een BHV-diploma

leerlingen en de brandweer en dat zou in de

op zak, is geschoold in het omgaan met

toekomst de nodige vrijwilligers op kunnen

beginnende incidenten en heeft daarom

leveren.”

Frank Slob: “Het is allemaal heel goed uitgepakt. Ik vind het vooral mooi voor de

meer kansen op de arbeidsmarkt. Deze leerlingen vertegenwoordigen voor iedere

Motivatie

leerlingen zelf. Het vmbo-onderwijs ligt nogal

werkgever een meerwaarde. Temeer daar de

Het plan van Brandweer Zeist werd enthousiast

eens onder vuur, terwijl er niks mis mee is.

bedrijfshulpverlening bij veel bedrijven een

ontvangen en uitgewerkt voor alle leerlingen

Nu valt er tenminste ook eens iets positiefs te

onderschoven kindje is.”

die de richting Sport, Dienstverlening &

melden.”

Veiligheid (SDV) volgden. Bij de jongeren Beter perspectief

zelf viel het initiatief ook in goede aarde. De

Het project werd in gang gezet door de

motivatie was groot en alle leerlingen slaagden

gemeenteraad van Zeist en de Openbare

voor het examen. De BHV-diploma’s werden

Meer informatie:

vmbo/mavo Zeist, een onderdeel van

in mei aan de leerlingen uitgereikt door

Herman Wesseling,

Scholengemeenschap Schoonoord. Om

burgemeester Janssen van Zeist en Frank Slob.

communicatiemedewerker Brandweer Zeist

vmbo-leerlingen een beter perspectief

Ook andere medewerkers van Brandweer Zeist

(h.wesseling@zeist.nl)

te bieden gingen de gedachten in eerste

waren bij de ceremonie aanwezig.

2009

Vmbo-leerlingen halen BHV-diploma

10

Categorie Organisatie Korps

Brandweer Bronckhorst

Project

Stageplaatsen

Initiator Bennie Hekkelman

Vergrijzing is een maatschappelijk probleem

snuffelen aan het korps, de organisatie en de

Begeleiding

en ook sommige korpsen zien de gemiddelde

activiteiten van de brandweer.”

Bennie Hekkelman: “Het leuke is dat de aanpak heel snel vruchten heeft afgeworpen. De

leeftijd van (vrijwillige) brandweerlieden de laatste jaren omhoog schieten. Bennie

Kweekvijver

eerste drie stagiaires hebben zich allemaal bij

Hekkelman van Brandweer Bronckhorst

De stages kunnen uitgroeien tot een

het korps aangesloten. Ik denk dat het echt

bedacht een nieuwe, laagdrempelige vorm

structurele kweekvijver voor nieuwe aanwas,

een manier is om nieuwe mensen aan boord

van ‘werving en selectie’: stages voor mensen

vermoedt Hekkelman, temeer daar Brandweer

te krijgen. De meeste tijd gaat zitten in de be-

vanaf 17 jaar die geïnteresseerd zijn in de

Bronckhorst er serieus invulling aan geeft.

geleiding van stagiaires, maar het vinden van

brandweer.

Zo worden stagiaires niet aan hun lot

begeleiders kost bij ons geen enkele moeite.

overgelaten, maar worden ze gekoppeld

Mensen vinden het juist leuk om hun kennis

Bennie Hekkelman: “Als je mensen vraagt of

aan een persoonlijke stagebegeleider. De

over te dragen. Het voordeel voor het korps

de brandweer iets voor ze is, hoor je vaak: ‘Het

aspirant-brandweerman of -vrouw krijgt

is dat we nieuwe aanwas krijgen en dat de

klinkt leuk, maar ik weet niet goed wat ik me

vanaf de eerste dag ook eigen kleding om de

mensen die officieel instromen al weten van de

er bij voor moet stellen’. Mensen willen weten

betrokkenheid bij het korps te onderstrepen.

hoed en de rand.”

waar ze aan toe zijn en wat is dan een betere

De personeelsafdeling van de gemeente is

vorm om kennis te maken dan een stage? Ik

bereid gevonden arbeidsvoorwaardelijke zaken

heb het hier intern aangekaart en het idee

en verzekeringen te regelen.

Meer informatie

vond veel weerklank. Geïnteresseerden kunnen

Bennie Hekkelman

hier nu via een stage van maximaal een jaar

(brandweer@bronckhorst.nl)

2009

Met stages nieuwe mensen werven

12

2009

Het gemak van het gierkelderpak Categorie Techniek Korps

Brandweer Skarsterlân (Joure)

Project

Gierkelderpak

Initiator Hein van Dijk

Het is geen lolletje te moeten afdalen in een

Leverancier

maken meerdere korpsen in heel het land

gierkelder om een koe of ander dier dat daarin

Toen het idee er eenmaal was, begon de

gebruik van het pak. De onderlinge contacten

is gevallen te redden. Toch is de brandweer

zoektocht van Hein van Dijk naar iemand die

leidden ook anderszins tot kruisbestuiving.

hiermee belast en in Skarsterlân (bij Joure in

het gierkelderpak kon maken. Uiteindelijk

Hein van Dijk: “De blusgroep die bij ons is

Friesland) komt het nog regelmatig voor ook.

bereikte hij overeenstemming met Matcon in

belast met het redden van vee dat in een

Hein van Dijk ontwikkelde om die reden een

Midden-Beemster, een bedrijf dat onder meer

gierkelder is gevallen, maakt ook gebruik

speciaal gierkelderpak. Een soort aangepast

beschermende kleding maakt. Het prototype

van een speciale takel. Ook daar hadden

waadpak met een capuchon en een uitsparing

van het pak bleek in de praktijk uitstekend

veel andere korpsen nog nooit van gehoord.

om het noodzakelijke ademluchttoestel

bruikbaar. Er werden slechts enkele kleine

Nu worden wij in een steeds groter gebied

inwendig te kunnen dragen. Het gierkelderpak

aanpassingen gedaan voordat tien exemplaren

ingeschakeld voor het redden van vee. De

doet precies wat het moet doen: voorkomen

van het gierkelderpak werden geproduceerd.

aanrijdtijd is vaak iets langer, maar dat wordt gecompenseerd door het feit dat we een dier

dat hulpverleners in aanraking komen met (de geur van) mest of gier.

Het resultaat is zeer tot tevredenheid van Hein

sneller kunnen redden.”

van Dijk. “Het pak is perfect geslaagd. Het Hein van Dijk over zijn vinding: “In een

ademluchttoestel blijft schoon en droog en

gierkelder heb je een ademluchttoestel nodig

als een fles moet worden gewisseld is het een

anders hou je het er echt niet in uit van de

kwestie van de rits openen, de fles vervangen,

stank. Het probleem was dat die toestellen

en de rits weer sluiten. Een kind kan de was

na iedere inzet zo waren vervuild dat je ze

doen.”

eigenlijk net zo goed weg kon gooien. Ik zocht dus naar iets dat het ademluchttoestel

Kruisbestuiving

Meer informatie

helemaal omsluit en ben uiteindelijk

De verhalen over het gemak van het

Hein van Dijk

uitgekomen bij een heel pak.”

gierkelderpak gingen snel rond en inmiddels

(h.vandijk@skarsterlan.nl)

14

11

2009

Lekker makkelijk: elektronisch brandkranenboek Categorie Techniek Korps

Brandweer Boxtel

Project

Tomtom voor bluswatervoorziening

Initiator Peter Hacken In Boxtel en steeds wijdere omgeving zijn

De brandkranen worden als ‘nuttige plaats’

ze enthousiast over het systeem en is het in

(POI, Point of Interest ) in het scherm van het

gebruik. Boxtel zelf gebruikt de vinding al

navigatiesysteem weergegeven.

vier jaar voor de ondergrondse brandkranen.

Vorig jaar zijn ook de geboorde putten, de

Update

grootwatertransport opstelpunten (GWT)

Het is wel handig eens in de zoveel tijd een

en de zogenaamde WAS-masten ingevoerd.

update uit te voeren. Een kwestie van het

Volgens de bedenker is het elektronisch

converteren en inlezen van de coördinaten

brandkranenboek een goed alternatief voor de

in het navigatiesysteem. Peter Hacken: “Wij

papieren brandkranenboeken, die uitgaan van

hebben met het waterleidingbedrijf hier de

straten en huisnummers.

afspraak dat ze elk kwartaal de coördinaten

Peter Hacken: “Het systeem is goedkoop

van de ondergrondse brandkranen doorgeven.

In het gewone navigatiesysteem alle

en makkelijk up-to-date te houden. Dit in

Met een paar simpele handelingen kunnen we

beschikbare bluswatervoorzieningen in één

tegenstelling tot de papieren versie.”

het systeem dan updaten. In de regio BrabantNoord zet de waterleidingmaatschappij de

oogopslag in beeld bij de locatie waar je je bevindt. Het kan met de ‘Tomtom’ die

Coördinaten

nieuwe coördinaten gewoon iedere keer op

Peter Hacken, onderhoudsmedewerker van

Voor het systeem in gebruik kan worden

intranet. Dan weet je zeker dat je beschikt

Brandweer Boxtel, heeft ontwikkeld.

genomen moeten de coördinaten van de

over de meest actuele informatie.”

brandkranen bij de waterleidingmaatschappij Een ‘elektronisch brandkranenboek’ noemt

worden opgevraagd. Ze moeten vervolgens

hij zijn vinding. De werking is simpel. Bij een

worden omgezet, zodat ze herkenbaar zijn

uitruk loopt het systeem gewoon mee met de

voor het navigatiesysteem. Eventueel kan

route die wordt gereden en alle beschikbare

aanvullende informatie worden toegevoegd,

Meer informatie

bluswatervoorzieningen verschijnen

zoals bijvoorbeeld de diameter van de

Peter Hacken

automatisch op het scherm.

leiding en het nummer van de brandkraan.

(pha@boxtel.nl)

Hoofdscherm

Kaart scherm met aanvullende informatie OBK. Zoals nummer en eventueel diameters.

16 RISC: gedetailleerde object informatie voor verschillende partners

Categorie Organisatie Korps

Veiligheidsregio Utrecht

Project

Risico-objecten Informatiesysteem voor Calamiteiten (RISC)

Initiator René Roke kunnen delen van digitale informatie van Het klinkt bijna te mooi om waar te

is dat die informatie vervolgens ‘versleuteld’

verschillende partijen en de analysemethodiek

zijn. Een systeem waarop je één keer

heen en weer gezonden kan worden.

die eraan is gekoppeld. “Tijdens incidenten is nu altijd real time informatie beschikbaar

inlogt en vervolgens toegang krijgt tot verschillende informatiebronnen met

Analysemethodiek

voor iedereen die toegang heeft tot deze

data over bijvoorbeeld het aantal mensen

Aanvullend op de verzameling met elkaar

beveiligde webapplicatie. Daarnaast ontstaan

in een pand, bluswatervoorzieningen,

communicerende databases, is een

door het bundelen van informatie nieuwe

bereikbaarheidskaarten, de opslag van

analysemethodiek ontwikkeld waarmee

inzichten in de inschatting van risico’s en daar

gevaarlijke stoffen, GHOR-specifieke

automatisch, per object en aan de hand van

kan pro-actief op worden geanticipeerd. Een

informatie en gegevens over cultureel

een vragenlijst met risico-indicatoren, een

uitwerking die ook past in de visie die de

historisch erfgoed. En dat allemaal inclusief

risicobeoordeling kan worden gemaakt. De

brandweer in de nota ‘Strategische Reis’ heeft

een risicobeoordeling en beschikbaar in

uitkomst van de analyse van deze ‘gestapelde’

vastgelegd.”

zowel de ‘koude’ als de ‘warme’ fase van de

risico’s, wordt inzichtelijk gemaakt in

hulpverlening.

objectgerelateerde staafdiagrammen. Deze

Gedurende de looptijd van dit project

kunnen per geografisch gebied worden

hebben studenten van de opleiding Integrale

Op initiatief van René Roke ontwikkelde de

getoond. Op die manier wordt er inzicht

Veiligheidskunde data van de duizenden

Veiligheidsregio Utrecht (VRU) zo’n systeem:

verkregen in die objecten waarvan de

objecten verwerkt. Daarnaast heeft de VRU

het Risico-objecten Informatiesysteem voor

voorspelbare scenario’s zodanig zijn dat

nauw samengewerkt met verschillende

Calamiteiten (RISC). Iedere ketenpartner die

het basiszorgniveau ontoereikend is en

professionals van brandweerkorpsen in deze

meedoet in het traject zorgt zelf voor het

er meer anticipatie vereist is dan normaal

regio. “Daarmee zorgen we gelijk voor een

beheer en de actualiteit van de eigen data.

(geaccepteerde risico’s).

breed draagvlak”, aldus Hendriët Wanders.

Binnen de RISC-familie communiceren de verschillende databases ‘achter de schermen’

Hendriët Wanders, medewerker Pro-actie bij

met elkaar, waarbij slechts de informatie

de VRU en actief betrokken bij RISC, is laaiend

Meer informatie

wordt gedeeld die relevant is voor de

enthousiast, met name over de combinatie

via www.vru.nl of bij Hendriët Wanders

risicobeoordeling. Een bijkomend voordeel

van twee aspecten: het snel en eenvoudig

(h.wanders@vru.nl of risc@vru.nl)

Bij toename van het geschatte risico, van een object, neemt ook de afwijking ten opzichte van standaard toe.

Analysemethodiek Aanvullend op voornoemde verzameling van met elkaar communicerende databases is een analysemethodiek ontwikkeld waarmee per stationair object (geo-georiënteerd) automatisch een risicobeoordeling wordt gegenereerd aan de hand van een vragenlijst met risico-indicatoren. De uitkomst van deze gestapelde risico’s wordt inzichtelijk gemaakt in staafdiagrammen; expert judgement wordt hierdoor concreet gemaakt.

Sommatie van de objectgerelateerde diagrammen leidt tot een weergave die aansluit bij het sturingsdriehoek (zie figuur). Uitgangspunt hierbij is dat er in ieder geografisch gebied objecten zijn met voorspelbare scenario’s waarvan de gevolgen potentieel zo groot zijn dat het basiszorgniveau alleen niet meer toereikend is.

Innovatie Naast dat de informatie snel en eenvoudig digitaal wordt gedeeld tussen de verschillende partijen, is de aanvullende analysemethodiek als onderdeel van het systeem een kers op de taart. Door het bundelen van informatie leidt de inschatting van risico’s tot nieuwe inzichten waarop proactief kan worden ingespeeld; een uitwerking die past binnen de visie van de ‘Strategische Reis’.

Uitwerking Voor de dataverwerking van de duizenden objecten in de regio werkt de VRU samen met studenten van de opleiding Integrale Veiligheidskunde. Het gedachtegoed achter de analysemethodiek verschaft hen inzicht in de proactieve denkwijze en dat leidt tot een boeiende stage. Daarnaast heeft het betrekken van verschillende professionals vanuit de brandweerkorpsen in de regio gezorgd voor een breed draagvlak.

Meer informatie Wilt u meer weten? Mail naar RISC@vru.nl of neem contact op met de afdeling Risicobeheersing van de Veiligheidsregio Utrecht, www.vru.nl.

2009

RISC-systeem levert informatie én risicobeoordeling

Het klink te mooi om waar te zijn, maar de VRU heeft het gerealiseerd: een systeem waarmee via één inlog toegang mogelijk is tot verschillende informatiebronnen met data over bijvoorbeeld het aantal mensen in een pand, bluswatervoorziening, bereikbaarheidskaarten, opslag gevaarlijke stoffen, GHOR specifieke informatie en kennis over cultureel historisch erfgoed. Dit alles inclusief een risicobeoordeling!. Ook zijn deze gegevens zijn beschikbaar voor zowel de ‘koude’ als de ‘warme’ fase van de hulpverlening. De Veiligheidregio Utrecht (VRU) ontwikkelde zo een systeem waarbij slechts die informatie wordt gedeeld die voor de desbetreffende hulpverlener relevant is. Iedere partij zorgt zelf voor het beheer en de actualiteit van de data; de verschillende databases communiceren binnen RISC met elkaar.

18

17

Categorie Techniek Korps

Brandweer Leerdam

Project

Droge stijgleiding hoge druk

Initiator Johan den Hertog

Iedereen in de brandweerwereld kent de

Met een lage druk droge blusleiding moet

Volgens bedenker Johan den Hertog,

droge blusleidingen. Leidingen in gebouwen

altijd eerst worden gecontroleerd of alle

preventiemedewerker bij de Brandweer

waarmee grote afstanden worden overbrugd.

afsluiters in het gebouw dicht zijn.

Leerdam, zitten er tal van voordelen aan

De droge blusleiding is een hulpmiddel om

het nieuwe systeem. “Allereerst heb je heel

sneller water op het vuur te krijgen. Dat kan

Minder belasting

snel water op het vuur met een minimale

met een lage druksysteem en met een hoge

Een groot voordeel is dat de brandweer met

belasting voor het brandweerpersoneel.

druksysteem. Een innovatieve techniek maakt

een lichte en compacte hoge drukslang onder

Daarnaast heb je geen tijdverlies omdat de

het nu mogelijk het hoge druksysteem ook te

de arm naar boven kan lopen. Met een lage

afsluiter moet worden gecontroleerd en de

gebruiken in een droge stijgleiding.

druksysteem moeten twee brandweerlieden

nevenschade is beperkt omdat met minder

eerst een loodzwaar aanvalskrat van 60 kilo

water wordt geblust. Daar komt nog bij dat

In het nieuwe blussysteem is de tankinhoud

naar boven sjouwen. Met als gevolg dat

geen extra communicatie noodzakelijk is met

van 2.000 liter bluswater van een

een brandweerman al behoorlijk afgemat is

de pompbediende. Allemaal voordelen die

brandweerauto voldoende voor de eerste

voordat hij Ăźberhaupt met de eerste blussing

niet opwegen tegen de geringe kosten van de

bluspoging. Het leidingwerk is binnen een

kan beginnen.

noodzakelijke aanpassingen.

aantal minuten gevuld met water, waarna de brandweer direct over kan gaan tot het

Naast een aanpassing van de stijgleiding moet

blussen onder hoge druk (40 bar). Dat kan

voor het gebruik van dit nieuwe systeem ook

door gebruik te maken van een speciaal

het brandweervoertuig een kleine aanpassing

ontwikkelde knikkoppeling. De hoge drukslang

ondergaan. De Brandweer Leerdam heeft

kan altijd en direct worden gekoppeld,

inmiddels de koppelingen vernieuwd en bij elk

Meer informatie

ongeacht of de druk al in de leiding aanwezig

voertuig zijn vier lichtgewicht slangen van elk

Johan den Hertog

is. Dit is ook het bijzondere van het systeem.

20 meter bijgeplaatst.

(johan.den.hertog@leerdam.nl)

2009

Blussen met hoge druk in droge stijgleiding

20

2009

Efficiënter zoeken met Welanker Categorie Techniek Korps

Brandweer Zoetermeer

Project

Welanker

Initiator René van Wel

René van Wel ontwikkelde een technisch

Het Welanker is door het korps Zoetermeer

Waardevolle aanvulling

hulpmiddel voor duikers bij zoekacties onder

uitvoerig getest. Duikinstructeurs hebben zich

“Een vervelende situatie”, vindt René van

water. Welanker noemt hij zijn vinding, die

gebogen over de toepassingsmogelijkheden in

Wel, die onderzoekt hoe het probleem

zorgt voor een betrouwbare verankering

relatie tot verschillende zoekmethoden en er

kan worden opgelost. “Voor mij en voor

van de zoeklijn in het gebied waarin wordt

is een film gemaakt waarin de mogelijkheden

de hele werkgroep Duikers Haaglanden is

gezocht. Het anker (soms met een boei eraan)

worden toegelicht. Alle veiligheidsregio’s in

duidelijk dat het Welanker een waardevolle

wordt in de grond gedraaid. Vervolgens wordt

Nederland hebben via hun duikwerkgroep een

aanvulling is op de bestaande hulpmiddelen

de zoeklijn aan het anker vastgemaakt, zodat

kopie van de film ontvangen.

bij het brandweerduiken. Met het anker kan

Het voordeel hiervan is dat duikers effectiever

Toetsing

efficiënter, worden gezocht. Daarnaast zijn

kunnen zoeken.

De film en alle testresultaten zijn gebundeld

zoekmethoden die voorheen niet of moeilijk

en ter toetsing aangeboden aan de Vakgroep

toe te passen waren, nu wel uitvoerbaar.

René van Wel: “Het Welanker kan worden

BWB (Bestrijding Waterongevallen Brandweer).

Volgens mij vergroot deze vinding de

gebruikt bij het zoeken vanaf de boot en

In juli gaf de vakgroep toestemming voor het

mogelijkheden die er zijn in het ‘gouden uur’,

bij alle gangbare zoekmethoden: de hele

gebruik van het Welanker en kort daarna

het eerste uur na een ongeval, aanzienlijk.”

cirkelmethode, de diagonaalmethode en de

werd bekend dat in de nieuwe les- en leerstof

bodemlijnmethode. Daarnaast hebben we een

Brandweerduiken van de Nbbe (Nederlands

nieuwe, snelle zoekmethode ontwikkeld, de

bureau brandweerexamens) de bestaande

Welanker halve cirkelmethode. Deze wordt

zoekmethoden zijn geschrapt, omdat deze

gebruikt op plaatsen waar je met de huidige

in de praktijk niet werken. Het bestaan van

zoekmethoden niet uit de voeten kunt.”

Het Welanker was bij het opstellen van de nieuwe leerstof echter nog niet bekend, met

Meer informatie

als gevolg dat gebruik in de praktijk in principe

René van Wel

nog niet is toegestaan.

(r.van.wel@zoetermeer.nl)

Fotograaf: Eric de Vries, Den Haag

door duikers sneller en nauwkeuriger, dus

de duiker de lijn altijd strak kan zwemmen.

22

GENOMINEERD 2009

2009

Op huisbezoek in het kader van brandveiligheid Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Amersfoort

Project

Veilig Wonen

Initiator Bas Gul

Overal waar mensen wonen bestaat

bij mensen thuis. Tijdens zo’n bezoek wordt

Inspireren

brandgevaar. Gelukkig kan veel leed worden

samen met de bewoner gekeken naar de

Bas Gul, senior adviseur veiligheid bij

voorkomen door de risico’s te verkleinen

brandveiligheid, met als doel mensen bewust

Brandweer Amersfoort over het project:

en bewoners zo goed mogelijk voor te

te maken van mogelijk brandonveilige situaties

“Deze aanpak is nieuw voor Nederland,

bereiden op een eventuele brand. Amersfoort

in hun woning. Ook wordt aangeboden gratis

maar in Engeland werken ze al langer zo.

startte als eerste gemeente in Nederland

rookmelders te monteren. In 85% van de

Wij hebben ons laten inspireren door een

een project om de kans op woningbranden

huizen bleek geen rookmelder aanwezig of ze

vergelijkbaar project met woningbezoeken

te verkleinen: Veilig Wonen. Het project,

functioneerden niet goed.

in Liverpool. Cijfers daar tonen aan dat het

dat werd genomineerd voor de Jan van der

project erg succesvol is. Of dat hier ook zo is

Heydenprijs, gaat over het vergroten van

7.000 woningbranden

zullen we moeten afwachten, maar de eerste

het brandveiligheidsbewustzijn bij mensen

In Nederland breekt jaarlijks in ongeveer

voortekenen zijn goed. Er zijn veel rookmelders

in combinatie met het verbeteren van de

7.000 woningen brand uit. Daarbij overlijden

geplaatst en onderzoek wijst uit dat bewoners

brandveiligheid in woningen.

gemiddeld zo’n 60 bewoners en raken 500

zich nu meer bewust zijn van brandgevaarlijke

mensen gewond. De meeste slachtoffers

Een indrukwekkend document met veel

De Veilig Wonen-aanpak draait om community

worden verrast in hun slaap en stikken. Engels

informatie over hoe de brandveiligheid

safety. Een begrip dat door de Amersfoortse

onderzoek heeft aangetoond dat het aantal

van woningen systematisch kan worden

brandweer wordt omschreven als: ‘Het

doden en gewonden met minimaal de helft kan

gecontroleerd en verbeterd, en hoe het

vergroten van de fysieke en sociale veiligheid

worden teruggebracht als alle woningen worden

brandveiligheidsbewustzijn van bewoners

in de wijk in samenwerking met andere

voorzien van rookmelders. De dekkingsgraad

kan worden vergroot. Het handboek, dat

betrokken partijen. De eerste focus ligt op

van rookmelders in woningen in Nederland

gratis is te downloaden van de site www.

brandveiligheid met aansluiting op andere

wordt op dit moment door het Ministerie van

veiligwonenamersfoort.nl, is samengesteld

veiligheidsthema’s’.

VROM geschat op ongeveer 70%.

op basis van ervaringen, methoden en

Meer informatie

middelen van Brandweer Amersfoort. Het

Bas Gul (b.gul@amersfoort.nl) of www.veiligwonenamersfoort.nl

Centraal in het project staat de mogelijkheid

In mei 2010 verscheen in het kader van het

korps paste de Veilig Wonen-aanpak van 2006

van een vrijblijvende brandveiligheidscontrole

project het Handboek Veilig Wonen.

tot 2010 toe in drie Amersfoortse wijken.

situaties.”

24

2009

Geen nood bij brand, veiligheid in de zorg Categorie Maatschappelijk belang Korps

Hulpverlening Gelderland-Midden

Project

Geen nood bij brand, veiligheid in de zorg

Initiator Hulpverlening Gelderland-Midden afdeling Brandpreventie

Wist u dat in 2007 in gezondheids-

Jos Meeuwsen van Hulpverlening

dat situaties die niet goed zijn, sneller worden

Twintig Gelderse zorginstellingen doen

zorginstellingen in Nederland liefst 1.100

Gelderland-Midden: “‘Geen nood bij

aangepakt zonder dwang. Uiteraard adviseert

inmiddels mee en ook de Veiligheidsregio

binnenbranden waren met een totale schade

brand’ is een samenwerkingsproject tussen

de brandweer daarbij ‘op maat’ hoe bepaalde

Drenthe heeft het project omarmd.

van 84 miljoen euro? Vast niet. Bij de afdeling

brandweerkorpsen en zorginstellingen. De

situaties kunnen worden verbeterd.

Meeuwsen: “De reacties zijn uitsluitend

Brandpreventie van Hulpverlening Gelderland-

praktijk is dat een brandpreventiemedewerker

Midden deden deze cijfers de wenkbrauwen

en medewerkers van zorginstellingen samen

Jos Meeuwsen: “In die fase start ook het

fronsen. En dat niet alleen. Er werd een project

met bewoners ‘op expeditie’ gaan door een

e-learningtraject dat helemaal is toegesneden

ontwikkeld: ‘Geen nood bij brand, veiligheid

gebouw. Ze kijken naar wat goed en fout is

op het eigen gebouw. En eventueel houden

in de zorg’.

op het gebied van veiligheid. De rol van de

we nog een ontruimingsoefening met de

brandpreventiemedewerker is niet controlerend,

bhv’ers van de instelling.”

Doel van ‘Geen nood bij brand’, dat in april

positief.”

maar adviserend en informerend.”

Jos Meeuwsen beaamt dat ‘Geen nood bij

2010 de Innovatieprijs Brandveiligheid 2010 won, is samenwerken aan het verbeteren

Brandweermensen die meewerken krijgen

brand’ een flinke investering vraagt van

van de brandveiligheid in zorginstellingen

vooraf een communicatietraining die

brandweerkorpsen, maar volgens haar verdient

door kennisuitwisseling met medewerkers

gericht is op het omgaan met bewoners

het project zichzelf terug. “De bewustwording

én bewoners. Binnen het project is nog een

van zorginstellingen. Na de veiligheidscheck

van brandveiligheid in de instellingen gaat

aanpalend traject, namelijk het trainen van

bespreken ze de bevindingen en leggen

met sprongen vooruit en je krijgt een zekere

medewerkers door e-learning. Centraal hierin

die vast in een verslag met foto’s. Voor de

continuïteit in veiligheidsmanagement.

staan de antwoorden op de vragen: wat te

leidinggevenden van een instelling en de

Onze ervaring is bovendien dat meer met

doen om brand te voorkomen en hoe te

brandweer is dan in één oogopslag te zien

aanbevelingen wordt gedaan als er, zoals bij

Meer informatie

handelen als het onverhoopt mis gaat.

waar het aan schort. Het belangrijkste effect is

dit project, geen dwang op zit.”

www.geennoodbijbrand.nl

26

27

GENOMINEERD 2009

Categorie Techniek Korps

Gezamenlijke Brandweer, Rozenburg

Project

Cobra-blussysteem

Initiator Raymond Bras

De Gezamenlijke Brandweer in Rozenburg

samenwerkingsverband van meer dan vijftig

brand worden beperkt. Eventueel kan het

nam in het voorjaar van 2009 het Cobra-

bedrijven in het haven en industriegebied

systeem worden gebruikt in combinatie met

blussysteem in gebruik. Met dit apparaat

van Rotterdam en de gemeente Rotterdam.

een geltoevoeging. Een object dat is bedekt

kunnen binnenbranden, bijvoorbeeld in

“Neem alleen het gevaar van een backdraft of

met gel is gedurende een bepaalde tijdsduur,

moeilijk toegankelijke ruimten zoals containers

een flash-over. Binnen een paar seconden is

afhankelijk van de intensiteit van de brand,

en scheepsruimen, van buitenaf worden

dat ingedamd. Ook dikke stalen of betonnen

beschermd tegen brandoverslag.

geblust. Met het Cobra-systeem wordt de

muren zijn geen probleem. Als de grit wordt

inzet van de brandweer sneller, effectiever en

toegevoegd, heb je gegarandeerd binnen de

Het apparaat van de Gezamenlijke Brandweer

veiliger.

kortste keren een gat in de wand. Met gebruik

in Rozenburg is aangeschaft met een subsidie

van relatief weinig water bovendien.”

van het Ministerie van Binnenlandse Zaken

Met een trekker op de Cobra-bluslans kan de

en gestationeerd in de kazerne in Hoogvliet.

brandweerman een grit van ijzeroxide aan het

Knock down

Bij het verstrekken van de subsidie is het

water toevoegen. Hierdoor ontstaat binnen

Bras erkent dat de brand in sommige gevallen

ministerie er vanuit gegaan dat het systeem

enkele seconden een gaatje in de wand van de

niet gelijk is geblust. “Maar er is op z’n minst

ook bij andere incidenten dan brand kan

ruimte waarop wordt gespoten. Door dit gat

sprake van een flinke knock down, die het

worden ingezet. De Gezamenlijke Brandweer

kan vervolgens een hoge druk waterstraal (300

eenvoudiger en veiliger maakt de ruimte te

heeft toegezegd de inzetmogelijkheden in

bar) worden verneveld. Omdat de verneveling

betreden en de rest van de brand op een

multidisciplinair verband te onderzoeken en

tien keer zo groot is als normaal, wordt de

traditionele manier te blussen.”

daar verslag van uit te brengen.

brand in de ruimte op een effectieve manier bestreden.

Veiliger, effectiever en sneller zijn niet de enige pluspunten van het Cobra-systeem,

Meer informatie:

“Het Cobra-systeem heeft een aangetoonde

dat van Zweedse makelij is. Ook de schade

www.gezamelijke-brandweer.nl of

meerwaarde”, stelt Raymond Bras van de

die wordt aangericht is in vrijwel alle gevallen

www.ccs-cobra.com

Gezamenlijke Brandweer, een publiek-privaat

minder, waardoor de herstelkosten na de

2009

Cobra-systeem: sneller, effectiever, veiliger

28

2009

Werken aan een groter veiligheidsbewustzijn Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Amsterdam-Amstelland

Project

(Brand)veilig leven in de praktijk: evidence based voorlichting over brandveiligheid

Initiators Annette de Wolde (Brandweer Amsterdam-Amstelland), Rob Baardse (Brandwonden Stichting)

Op de vraag waarom andere

is tussen doden en slachtoffers bij een brand,

(vrijwillige) korpsleden. Het materiaal is getest

Andere partners waarmee Brandweer

brandweerkorpsen ‘Brandveilig leven’ over

het wijktype, het woningtype, de oorzaak,

in verschillende wijken in Amsterdam met een

Amsterdam-Amstelland en de Brandwonden

zouden moeten nemen, is het antwoord van

rookmelders en vluchtgedrag. Dit aangevuld

hoog percentage sociale huurwoningen (90%

Stichting samenwerken zijn Stichting

de projectleiding kort maar krachtig: omdat

met de uitkomsten van een eerder onderzoek

en meer). De bewonerspopulatie bestond

Consument en Veiligheid, het Nederlands

het eenvoudig is te implementeren en omdat

van de Brandwonden Stichting, dat aantoont

gemiddeld uit 50% autochtonen en 50%

Instituut voor Fysieke Veiligheid (NIFV), de

de effecten, naar verwachting, groot zijn. Of

dat voorlichting effectief is.

allochtonen.

NVBR en de Vrije Universiteit Amsterdam.

Voorlichtingsmodel

Begonnen is met een nulmeting over

Annette de Wolde van de Brandweer

Het voorlichtingsmodel gaat uit van het voor

brandveiligheid aan de hand van een

Amsterdam-Amstelland over ‘Brandveilig

Het project, dat door het Ministerie van

de hand liggende gegeven dat onveilig gedrag

vragenlijsten. De meting is uitgevoerd

leven’: “We verwachten dat deze aanpak

VROM met 40.000 euro is gesubsidieerd,

sneller tot brand leidt dan veilig gedrag.

door studenten van de opleiding Besturen

leidt tot een groter veiligheidsbewustzijn. Als

gaat uit van de aanname dat bewoners die

Waarbij de brug van onveilig naar een groter

van veiligheid van de Vrije Universiteit van

dat werkelijk zo blijkt te zijn kunnen we het

dicht bij een pand wonen dat is afgebrand,

veiligheidsbewustzijn kan worden geslagen

Amsterdam. Tegelijkertijd werden twee

project via de NVBR landelijk uitrollen.”

na de brand meer openstaan voor

door gerichte voorlichting, met name aan

brandweermensen opgeleid tot voorlichter.

voorlichting over brandveiligheid. Hiervoor

risicogroepen die niet worden bereikt met

Om de verschillen te meten wordt voorlichting

is een gestandaardiseerd voorlichtingsmodel

reguliere campagnes. Deze aanpak moet

gegeven voor en na een brand door

ontwikkeld, inclusief voorlichtingsmateriaal.

leiden tot minder doden door brand, minder

brandweermensen in uitrukpak. Hierbij

brandwonden en minder inhalatietrauma’s.

zijn ook consulenten van de Brandwonden

Meer informatie:

Stichting betrokken.

Annette de Wolde

dat werkelijk zo is, valt uiteraard pas te zeggen als meer resultaten bekend zijn.

‘Brandveilig leven’ is gestoeld op de bewezen feiten dat twee op de drie branden ontstaan

In principe kan de voorlichting met een

(a.dewolde@brandweeraa.nl),

door menselijk handelen en dat er een relatie

minimum aan training worden gegeven door

Rob Baardse (rbaardse@brandwonden.nl)

30

Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Haaglanden

Project

Brandveilig Gebruik Bouwwerken

Initiator Brandweer Haaglanden

Om het bewustzijn van gebruikers met

opgesteld met 21 aandachtsvelden. De

organisatorische brandveiligheidsaspecten. Het

betrekking tot brandveiligheid te vergroten

‘verzwaring’ in vergelijking met normale

rapport met bevindingen komt in het bezit

heeft de Brandweer Haaglanden in 2008 het

brandveiligheidsaspecten ligt vooral

van de gebouweigenaar. Wanneer voldoende

project Brandveilig Gebruik Bouwwerken (BGB)

op het organisatorische vlak (aantal

punten worden gescoord en geen ‘ko’s’

geïnitieerd. Het project is gebaseerd op het

ontruimingsoefeningen, aantal BHV-ers, etc.).

worden behaald, wordt het pand door KIWA gecertificeerd. Als er niet voldoende punten

idee van een APK-keuring voor gebouwen, die nooit een wettelijke basis heeft gekregen. Het

De bedoeling is om bij bestaande gebouwen

worden gehaald of ‘ko’s’ worden uitgedeeld,

BGB-project gaat uit van vrijwillige deelname.

te komen tot een ‘geaccepteerd niveau van

krijgt de gebruiker de mogelijkheid de

brandveiligheid’. Een aantal onafhankelijke

geconstateerde gebreken te verhelpen, waarna

Eigenaren van gebouwen wordt de

partijen is gerechtigd de controles ten

een tweede opname mogelijk is.

mogelijkheid geboden hun pand te laten

behoeve van het keurmerk uit te voeren.

controleren op alle brandveiligheidsaspecten.

Het niveau wordt bepaald door het bereiken

Haaglanden is de eerste regio waar gebouwen

Gebouwen die goed uit de controle komen

van een score via een opnamerapport, dat is

het keurmerk hebben gekregen. Inmiddels is er

krijgen het keurmerk ‘Brandveilig Gebouw’.

vastgesteld door de klankbordgroep. Hierin

in het hele land beweging zichtbaar. Met name

De hoop en verwachting zijn dat als gevolg

hebben zitting vertegenwoordigers van

veiligheidsregio’s, verzekeringsmaatschappijen

van deze aanpak ook de beheerders van

Brandweer Haaglanden, KIWA en Dijkoraad

en adviesbureaus benadrukken het belang van

het gebouw en de gebruikers van panden

Viavesta, een bedrijf dat is gespecialiseerd

het keurmerk ‘Brandveilig gebouw’.

bewuster met brandveiligheid omgaan.

op het gebied van brandpreventie en brandweerondersteuning.

Beoordelingsrichtlijn Voor de certificering van gebouwen

Opname

is in samenwerking met KIWA

In de praktijk betekent dit dat een

Meer informatie:

en een aantal zorginstellingen in

gecertificeerd bedrijf een opname doet van

www.brandveilig.info

Haaglanden een beoordelingsrichtlijn

alle bouwkundige, installatietechnische en

2009

Brandveiligheids APK voor gebouwen

32

2009

Een pijl richting veiligheid Categorie Techniek Korps

Brandweer Amsterdam-Amstelland

Project

aanpassing hoge drukslang

Initiator Wessel Slagter

De simpelste ideeën zijn vaak de beste. Wat

De redenatie van de Amsterdamse

daarmee is gemoeid kan nooit hoog zijn en de

te denken van het plan van Wessel Slagter

brandweerman is dat er in brandsituaties altijd

veiligheid is er mee gediend. Zeker in een tijd

van Brandweer Amsterdam-Amstelland

een slang mee naar binnen wordt genomen.

als deze waarin veiligheid overal als een rode

om brandweerslangen te voorzien van een

Waarom die slang dan niet laten bedrukken

draad doorheen loopt, leek het me een aardig

fluorescerende pijl die wijst in de richting van

met duidelijke pijlen die de richting aangeven

idee.”

de uitgang? Een kleine moeite en iedereen

naar buiten, daar waar het veilig is. Zo’n

begrijpt dat de veiligheid ermee is gediend.

aanwijzing kan nooit kwaad, zeker niet in

Dat het idee goed is, lijdt geen twijfel. Maar

noodsituaties.

ingangen bij productiebedrijven van slangen heeft Wessel Slagter nog niet. “Als iemand mij

Toen het idee in zijn hoofd was geboren ging Wessel Slagter op internet op zoek

Investering

op het spoor kan zetten laat hij dan contact

naar korpsen die zo’n aanwijzing al op hun

Wessel Slagter: “Op hoge drukslangen staat

met me opnemen.”

slangen hadden staan en naar bedrijven die

vaak een heleboel informatie. De maximale

hoge drukslangen kunnen bedrukken. Tot zijn

drukbelasting, diameter, product- en

verbazing vond hij geen van beide. “Het idee

typenummer en meer van dat soort zaken. Het

Meer informatie:

is natuurlijk heel simpel, maar blijkbaar is er

mooiste zou zijn als er in het productiestadium

Wessel Slagter

toch niemand eerder opgekomen.”

voortaan ook pijlen op worden gedrukt.

(w.slagter@amsterdamaa.nl)

Bijvoorbeeld om de meter. De investering die

34

Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Houten en Brandweer De Meern

Project

LEGO Incidentencity

Initiators André Overeem en Evert de Graaf

Hoe brengen we het werk van de brandweer

spannend is. Een leuke branche dus om in te

en van een brand op de tribune van een

op een speelse en educatieve wijze onder de

werken of als vrijwilliger in actief te zijn.”

voetbalstadion tot een paard dat in de sloot is beland. André Overeem en Evert

aandacht? Op die vraag bedachten André Overeem en Evert de Graaf een origineel

19 vierkante meter

de Graaf: “LEGO is prachtig speelgoed om

antwoord. Met tienduizenden LEGO-steentjes

De eerste opzet van LEGO Incidentencity

iets zichtbaar te maken. De Incidentencity

bouwden ze een stad, waarin van alles

dateert van 2004. De stad, die toen te zien

is zo langzamerhand een wat uit de hand

gebeurt. Vandaar de toepasselijke naam

was tijdens LEGOworld in Zwolle, was in het

gelopen hobby, maar we bereiken er wel

LEGO Incidentencity. De stad is net als onze

begin 3 vierkante meter groot. Inmiddels

mee dat de activiteiten van de brandweer

samenleving voortdurend in beweging en dat

bestrijkt de oppervlakte van de stad 19

onder de aandacht komen van kinderen, de

oefent een grote aantrekkingskracht uit op

vierkante meter. LEGO Incidentencity speelt

brandweerlieden van de toekomst.”

kinderen.

voortdurend in op actuele incidenten die aan bod komen in het Jeugdjournaal op televisie.

“De kracht van LEGO Incidentencity ligt in de

De opstelling wijzigt dus steeds en zo blijft

eenvoud, de omvang en de herkenbaarheid”,

de City uniek. Nergens anders in de wereld

zeggen André Overeem en Evert de

bestaat een vergelijkbare educatieve opstelling

Graaf. “We zijn allemaal jong geweest en

specifiek gericht op de brandweer.

bijna iedereen heeft met LEGO gespeeld.

De Incidentencity is jaarlijks op verschillende

De imposante gebouwen en tientallen

plaatsen in ons land te zien. Veel korpsen

brandweerwagens hebben een magnetische

halen de activiteit in huis bij de opening van

aantrekkingskracht op kinderen én ouders.

een nieuwe kazerne of voor een Open Dag.

En het is allemaal zo realistisch mogelijk.

We maken het niet spectaculairder dan het

In de Incidentencity zijn momenteel 23

Meer informatie:

is. Zo ervaren kinderen op speelse wijze dat

incidenten verwerkt, variërend van een

www.incidentencity.nl

het brandweervak veelzijdig, uitdagend en

vliegtuigcrash op Schiphol tot een bosbrand

2009

LEGO Incidentencity: speels én educatief

36

2009

Uitruk live op scherm in kazerne Categorie Techniek Korps

Zuidwest-Drenthe

Project

videobeelden

Initiator Willy Alberts

‘Zien doet verkopen’, gaat volgens Willy

een kijkje nemen om te weten hoe en wat.

opgeroepen. Dat is handig voor oefeningen

Alberts op voor zijn vinding om videobeelden

Met dit systeem is dat niet meer nodig en het

en evaluaties”, aldus de initiatiefnemer, die

van een brand of ander incident live over te

werkt nog heel eenvoudig ook. Daarom zeg ik:

denkt dat het systeem met videobeelden ook

brengen naar een kazerne of andere locatie.

‘zien doet verkopen’.”

zijn nut kan bewijzen bij andere, grootschalige incidenten.

Alberts: “Geen onhandig gedoe meer met piepers, maar gewoon op een scherm kunnen

Kastje

volgen wat er gebeurt. Ik denk dat hier een

De camera waarmee de opnamen worden

Belangstelling

grote vraag naar komt.”

gemaakt is gemonteerd op de hoogwerker en

Op dit moment is alleen nog de hoogwerker

is aangesloten op een SpyBox, een speciaal

van Brandweer Zuidwest-Drenthe voorzien

Van een ploeg brandweerlieden die wordt

kastje dat data verzamelt en opslaat. Met

van het systeem, maar de bedoeling is dat snel

gealarmeerd als een brand wordt gemeld,

een WiFi-verbinding worden de opnamen

meerdere auto’s volgen. Andere korpsen en

kan doorgaans slechts een beperkt aantal

online doorgestuurd naar de server op de

diensten tonen inmiddels ook belangstelling.

mensen in de auto mee naar de plek van

kazerne. Daar kunnen de niet-aanwezige

Willy Alberts: “Bijvoorbeeld het Regionaal

het onheil. De anderen blijven achter in de

brandweerlieden de GPS-positie van de auto

Operationeel Team. Daar hebben we het

kazerne in afwachting van de dingen die

volgen op de kaart en de beelden op een

systeem gepresenteerd tijdens een oefening

komen gaan. Om toch ‘aanwezig’ te kunnen

scherm.

hier in de regio. Of ze overgaan tot aanschaf

zijn ontwikkelde Willy Alberts samen met

De hoogwerker van Brandweer Zuidwest-

is nog niet bekend, maar de reacties waren

het bedrijf BySpy een systeem dat opnamen

Drenthe is tevens uitgerust met een

positief. Zoals eigenlijk van iedereen.”

van de plaats van het incident rechtstreeks

warmtebeeldcamera en er zijn sensoren aan

doorstuurt naar de achterblijvers.

gekoppeld waarmee concentraties gevaarlijke

Willy Alberts: “Voor brandweerlieden in

stoffen kunnen worden gemeten.

Meer informatie: Willy Alberts

de kazerne is het heel onbevredigend niet te weten wat er gaande is. In het verleden

Willy Alberts: “Het voordeel is ook dat

gingen collega’s na een brand dan ook vaak

alle informatie later opnieuw kan worden

(w.alberts@meppel.nl)

38

Categorie Techniek Korps

Brandweer Zuid-Limburg en Brandweer Chemelot

Project

nieuwe brandweergreep

Initiator Thei Speetjens

Iedereen die bij de brandweer werkt kent

nog niet) te beschrijven. Het slachtoffer ligt op

Niet belastend

de rautekgreep. Een greep, uitgevoerd door

de grond en omdat hij een ademluchttoestel

Proefpersonen omschrijven de methode als

één of twee personen, om iemand snel over

draagt zal hij vrijwel altijd op zijn zij of buik

‘niet belastend’ en ‘lang vol te houden’,

korte afstand te verplaatsen. Toch heeft Thei

liggen. Het slachtoffer kan door één persoon

mede omdat het hoofd door de helm en het

Speetjens van Brandweer Sittard-Geleen een

over korte afstand worden verplaatst als

ademluchtmasker in een goede stand wordt

nieuwe brandweergreep bedacht. Niet ter

deze persoon wijdbeens over het slachtoffer

gehouden en de ademhaling niet zo zwaar

vervanging maar ter uitbreiding, en speciaal

heen gaat staan ter hoogte van de borstkas,

wordt belemmerd als bij de rautekgreep. Ook

bedoeld om gewonde brandweerlieden die

met zijn gezicht in de richting van het hoofd

voor de helpers van slachtoffers is de nieuwe

een ademluchttoestel dragen snel te kunnen

van het slachtoffer. Door iets door de knieën

brandweergreep niet meer belastend dan de

afvoeren.

te gaan en het slachtoffer vast te pakken

rautekgreep.

aan de handgrepen of de riemen van het Thei Speetjens: “De rautekgreep is niet

ademluchttoestel, kan het slachtoffer iets

Thei Speetjens: “Het is een snel en makkelijk

toepasbaar als iemand een ademluchtfles

worden opgetild (20 à 30 cm is genoeg) en

toepasbare methode die voortkomt uit ‘best

draagt. Dus als je in het verleden een gewonde

veilig in de richting van het hoofd worden

practice’. Hoe meer andere korpsen ertoe

collega snel in veiligheid wilde brengen,

weggesleept.

over gaan, hoe meer levens gered kunnen worden.”

moest je eerst het ademluchttoestel afdoen.

Het spreekt voor zich dat daar kostbare tijd

Thei Speetjens: “Eigenlijk is het heel

mee verloren kan gaan. Met de nieuwe greep

eenvoudig. Je maakt gebruik van de

kan iemand met toestel en al snel worden

handgrepen van het ademluchttoestel. Dat

opgepakt en afgevoerd.”

kan makkelijk, want bij alle merken zijn die stevig genoeg om het slachtoffer aan op te

Meer informatie:

Wijdbeens

tillen. Deze nieuwe greep kan ook door twee

Thei Speetjens

We doen een poging de nieuwe

of drie mensen worden uitgevoerd en ook trap

(ts@brwk.nl)

brandweergreep (een officiële benaming is er

op of en trap af.”

2009

Brandweergreep voor slachtoffers met ademluchttoestel

40

Categorie Organisatie Korps

Brandweer Nijmegen

Project

City GIS-systeem

Initiator Boy Janssen

Bij Brandweer Nijmegen staat innovatie

het object in de omgeving, van mogelijke

vlamafbrekend, geeft geen verlaging van het

hoog op de agenda. Bijna jaarlijks worden

gevaren, van aanwezige personen en van de

zuurstofgehalte en geen drukverhoging in de

initiatieven opgepakt en uitgewerkt. Voor de

waterwinning in het gebied. Met die kennis

te blussen ruimte.

Jan van der Heydenprijs 2009 zoemen we in

kan hij vervolgens beter inschatten wat er aan

op het City GIS-systeem, een project dat draait

inzet nodig is.”

Praktische zaken Boy Janssen: “Naast digitale innovaties

om het hebben en delen van digitale beelden en andere informatie. Het systeem heeft z’n

Inzetplan

zijn we ook altijd alert op praktische zaken

waarde inmiddels ondubbelzinnig bewezen.

Eenmaal ter plaatse kan met een tekenmodule

die verbeterd kunnen worden. Zo zijn we

een inzetplan worden gemaakt, dat via het

momenteel aan het testen met een speciaal

Al vanaf 2006 verzamelt Brandweer Nijmegen

GIS-systeem direct integraal beschikbaar is.

zeil om slachtoffers te verplaatsen. Het is een

beelden van incidentlocaties. De beelden zijn

Zodra de Officier van Dienst (OvD) aanwezig is

compact zeil met een harde opvouwbare

mobiel beschikbaar en er is een koppeling

kan hij het tekenwerk overnemen. In sommige

achterplaat ter bescherming van de rug,

gemaakt met andere informatie, zoals het

gevallen kan ook gebruik worden gemaakt

banden om het slachtoffer mee te fixeren

basisregistratiesysteem van de gemeente

van beelden die zijn gemaakt door camera’s

en handgrepen om grip te hebben op het

Nijmegen.

op de hoogwerkers. Boy Janssen: “Het delen

slachtoffer. De eerste ervaringen zijn positief.”

Directeur Boy Janssen: “Met dit systeem lopen

van beelden heeft bij recente branden in

we voorop. We waren het eerste korps in

Nijmegen aanzienlijke tijdswinst opgeleverd

Nederland dat gebruikmaakte van een digitale

in de besluitvorming. Met alle prettige

bereikbaarheidskaart van de gemeente. Het

bijkomstigheden van dien.”

grote voordeel van dit City GIS-systeem is dat de bevelvoerder bij een incident direct de

Een andere innovatie van Brandweer Nijmegen

Meer informatie:

omgeving kan verkennen door verschillende

is het Dry Sprinkler Powder Aerosolsysteem

Boy Janssen

kaartlagen over elkaar heen te leggen.

(DSPA), dat is ontworpen om de halon

(info@brandweer.nijmegen.nl)

Zo krijgt hij een beeld van de ligging van

blussystemen te vervangen. Het poeder werkt

2009

Mobiel GIS-systeem bewijst meerwaarde

42

Categorie Techniek Korps

Brandweer Groningen

Project

snelsluiting seinlijn

Initiators Ab Johan de Vries en Thijs Berghuis

Het brandweerduiken staat de laatste jaren

van de communicatielijn (die vastzit aan de

verbeterpunten wordt onderschreven door

enorm in de schijnwerpers. Enkele dodelijke

seinlijn) tegelijk met het loskoppelen van de

de Arbeidsinspectie en het ministerie van

ongevallen, rapporten van de Inspectie

seinlijn losgetrokken, zonder dat er spanning

Binnenlandse Zaken.

Openbare Orde en Veiligheid (IOOV) en

op het gelaatstuk komt. Een relatief simpele

nieuwe systeembeschouwingen hebben

oplossing en ook goedkoop. Het aanpassen

Trots

ervoor gezorgd dat de veiligheid rond het

van één duikuitrusting kost slechts ongeveer

“Het Nederlands bureau brandweerexamens

brandweerduiken in sneltreinvaart wordt

150 euro.

werkt daar momenteel aan”, zegt Thomas Faber, commandant van Brandweer

ontwikkeld.

De snelsluiting van de seinlijn ‘model

Groningen. Hij is trots dat twee leden van

Brandweer Groningen is met die veiligheid al

Groningen’ is als aanbeveling opgenomen

zijn korps zo’n belangrijke vinding hebben

langer bezig en dat leidde tot een vinding van

in de jongste systeembeschouwing

gedaan. “Eenvoudige oplossingen zijn vaak

duikinstructeur Ab Johan de Vries en duiker

brandweerduiken. Deze

de beste. Ik verwacht dat heel veel duikteams

Thijs Berghuis. Het gaat om een snelsluiting

veiligheidsbeschouwing is uitgevoerd door de

op korte termijn over gaan tot het aanpassen

aan de seinlijn. Een kleine investering die

IOOV en NVBR, onder meer naar aanleiding

van de uitrusting. Voor weinig geld veel meer

volgens de bedenkers de veiligheid van het

van een duikongeval in Terneuzen op

veiligheid, dat wil toch iedereen?”

brandweerduiken aanzienlijk vergroot.

12 maart 2008. De systeembeschouwing heeft duidelijk gemaakt dat de uitvoering van

Meer informatie:

Losgetrokken

het huidige brandweerduiken op een aantal

Thomas Faber

Bij de technische oplossing die De Vries en

essentiële punten moet worden verbeterd.

(thomas.faber@hvd.groningen.nl)

Berghuis hebben bedacht wordt de connector

De urgentie van het implementeren van deze

2009

Snelsluiting vergroot veiligheid duikers

44

2009

Digitale Bereikbaarheidskaart: blussen met informatie Categorie Organisatie Korps Veiligheidsregio Limburg-Noord Project Digitale Bereikbaarheidskaart Initiator

meerdere regio’s

Alle neuzen dezelfde kant op. Het klinkt mooi,

Betere kwaliteit

standaardisatie is het steeds eenvoudiger

Ogen en oren

maar het is vaak o zo lastig iedereen positief te

Het project beoogt het tot stand

informatie van meerdere bronnen te

De bedenkers hopen te bereiken dat

stemmen. Zeker als het gaat om complexe ICT-

brengen van een betere kwaliteit digitale

combineren tot één up-to-date systeem met

gebruikers zorgen voor een terugmelding

projecten. Gelukkig zijn er uitzonderingen. Het

bereikbaarheidskaarten. De kaarten worden

een maximum aan relevante informatie. Zo’n

aan de bronhouder als een fout wordt

landelijke project Digitale Bereikbaarheidskaart

geoptimaliseerd door gebruik te maken van

systeem maakt de primaire werkprocessen een

geconstateerd. Want van die fout heeft niet

(DBK) is zo’n uitzondering. Het project is

zoveel mogelijk bronleveranciers, waaronder

stuk eenvoudiger. Een bijkomend voordeel is

alleen de brandweer last, maar ook alle andere

begin dit jaar brandweerbreed met veel

de basisregistraties. Mario van Wanrooij, die

dat we erin zijn geslaagd de basisregistraties

overheidsdiensten die gebruik maken van

enthousiasme ontvangen.

er namens de Veiligheidsregio Limburg-Noord

op een innovatieve, gebruiksvriendelijke

dezelfde registratie. Mario van Wanrooij: “De

van het begin af aan bij is betrokken, durft

manier te ontsluiten voor eindgebruikers. En

brandweerman wordt de ogen en oren van

“Met één druk op de knop alle gegevens

een gewaagde stelling aan: “De Digitale

omdat we het aanbod beter afstemmen op

de bronhouder van de basisregistraties. Dat

beschikbaar”, is het veelgebruikte statement

Bereikbaarheidskaart is een innovatie in

de gebruikers, zie je dat ook de aanbieders

vergt een iets andere werkwijze, houding en

van de Limburgse regionaal commandant

techniek én werkwijze.”

van basisregistraties en de leveranciers van de

discipline, maar het kan niet anders of dat leidt

producten blij zijn met ons initiatief.”

na enige tijd tot een kwalitatief hoogwaardige

Sjoerd van der Schuit over het project, dat wordt uitgevoerd door de NVBR, meerdere

Doel van de Digitale Bereikbaarheidskaart is

brandweerregio’s en gemeenten, en dat wordt

weten wat je als brandweer gaat aantreffen op

Begin dit jaar is dit na een succesvolle

gefinancierd door de Veiligheidsregio Limburg-

de plaats van het incident en het proces van

proefperiode aangetoond. Met de DBK kan

Meer informatie:

Noord en het ministerie van Binnenlandse

het maken, beheren en gebruiken van deze

iedere brandweerman straks beschikken over

Mario van Wanrooij (m.v.wanrooij@

Zaken.

kaart te optimaliseren.

de juiste informatie op het juiste moment op

brandweerln.nl) of BVIM (bvim@nvbr.nl)

Mario van Wanrooij: “Door verdergaande

de juiste plek.

informatievoorziening.”

46

Categorie Techniek Korps

Brandweer SABIC-IP

Project

besturingssoftware

Initiator Brandweer SABIC-IP Brandweerauto’s zijn geen gewone auto’s.

Uniek

werking van het materieel. Onze mensen

Ze zijn groter dan de meeste andere en

De nieuwe besturingssoftware is volgens

staan zeven dagen in de week 24 uur per

ook complexer vanwege alle onderdelen

Frank Gillesse van de SABIC-brandweer

dag paraat en op het moment dat hun inzet

die aangestuurd moeten kunnen worden.

meer dan een verbetering van de bestaande

wordt verlangd moeten ze hun werk optimaal

Gebruikers zijn dus gebaat bij intelligente en

technologie. “We maken gebruik van

kunnen doen.”

interactieve besturingssoftware. Op dat gebied

bestaande componenten, maar de toepassing

maakte SABIC Innovative Plastics met een

die wij hebben bedacht is uniek. Onze kennis

Simpele dingen

eigen ontwikkeling een flinke stap vooruit.

van de procesindustrie en processturing

De vernieuwingen vallen niet alleen in de

is geïmplementeerd in de software van

categorie ‘technische hoogstandjes’. Ook

SABIC IP is een wereldwijde leverancier van

ons brandweervoertuig. Dat heeft geleid

op het eerste gezicht simpele dingen zijn

kunststoffen en compounds, die worden

tot een besturingsprogramma dat logisch,

erin verwerkt. Zo geeft het display alleen de

gebruikt in uiteenlopende sectoren; van de

simpel en duidelijk is. Daarnaast genereert

informatie die op dat moment noodzakelijk is.

automobielindustrie tot de gezondheidszorg.

het programma automatisch alle mogelijke

“Meer informatie leidt alleen maar af”, meent

Het bedrijf bestaat uit dertien fabrieken die

waarschuwingen en oplossingen voor de

Frank Gillesse. “Om die reden gebruiken we

zijn gegroepeerd op een bedrijfsterrein van

gebruiker.”

ook geen felle kleuren, zoals rood. Hoe meer rust in een hectische situatie hoe beter.”

ongeveer één vierkante kilometer in Bergen op Zoom.

De reden om zelf over te gaan tot de ontwikkeling van besturingssoftware was

Omdat in het productieproces chloor en

onvrede over de werking van de bestaande

fosgeen wordt gebruikt is SABIC-IP een BRZO-

techniek. Frank Gillesse: “De voertuigen

bedrijf (Besluit Risico’s Zware Ongevallen).

worden steeds complexer en dat geldt ook

Onderdeel van de veiligheidsvoorzieningen

voor de bediening. Om ervoor te zorgen dat

is een eigen brandweerorganisatie met vijf

mensen er toch mee kunnen blijven werken is

beroepskrachten en meer dan honderd

het van het grootste belang dat de besturing

Meer informatie:

vrijwilligers die voornamelijk werken in een

gebruiksvriendelijk blijft. Want de inzet van

frank.gillesse@sabic-ip.com

vijfploegendienst.

een brandweerkorps staat of valt met de

2009

Nieuwe besturingssoftware: logisch, simpel en duidelijk

48

2009

HeartSafe redt levens Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Barneveld

Project

HeartSafe

Initiator Brandweer Barneveld

De eerste zes minuten, dáár gaat het om

en daarom heeft het project een vervolg

het aantal vrijwilligers voor de traditionele

tot vijftien opgeleide en gediplomeerde

na een hartstilstand. Als binnen die zes

gekregen. De gemeenteraad van Barneveld

brandweertaken. Je ziet ook dat dat invloed

burgerhulpverleners die het apparaat kunnen

minuten wordt begonnen met reanimeren

heeft ervoor gekozen om naast de first

heeft op ons imago. De waardering voor wat

bedienen. In geval van een hartstilstand

zijn de overlevingskansen van het slachtoffer

responder-taak een AED-netwerk op te

we doen is toegenomen.”

worden de vrijwilligers gealarmeerd met een

beduidend groter dan wanneer er meer

zetten met inzet van burgerhulpverleners. Alle

tijd overheen gaat. Onderzoek heeft dat

deelnemende wijken krijgen AED-apparatuur

HeartSafe houdt concreet in dat

ondubbelzinnig aangetoond.

(automatische elektronische defibrillatoren)

brandweerlieden en burgerhulpverleners

Ellen van den Berg: “De belangstelling

waar vrijwilligers in voorkomende gevallen

worden ingezet bij het reanimeren van burgers

voor het project is groot. Niet alleen van

In 2000 al werd in de gemeente Barneveld het

gebruik van kunnen maken. Het project heeft

die door een hartstilstand zijn getroffen. In de

maatschappelijke organisaties die meewerken

initiatief genomen de brandweerkorpsen in

als naam gekregen HeartSafe Barneveld.

praktijk blijkt de aanpak uitstekend te werken.

aan het project, maar ook burgers zijn

Overleefde in het verleden maar 5% van de

enthousiast. Op dit moment hebben we

Kootwijkerbroek, Zwartebroek en Garderen

sms-alert.

toe te rusten met de first responder-taak.

Taakverbreding

mensen, tegenwoordig zweeft dit percentage

elf kringen met AED-apparatuur waarin

De brandweer beschikt nu eenmaal over

Ellen van den Berg van Brandweer Barneveld:

in Barneveld en omgeving rond de 30.

vrijwilligers actief zijn. Dat moeten er de

een dicht netwerk van kazernes en kan dus

“Als brandweer zijn we belast met de

normaal gesproken sneller aanwezig zijn dan

beleidsvoorbereiding, de besluitvorming,

Cirkels

ambulancediensten, die werken met een

de uitvoering en het beheer van het

De wijken die onderdeel uit maken van

aanrijdtijd van (maximaal) vijftien minuten.

project. Dat betekent een behoorlijke

het AED-netwerk zijn opgedeeld in cirkels

Meer informatie:

verbreding van onze taken. Inmiddels is

van ongeveer 700 meter doorsnede. Elke

Ellen van den Berg

De afgelopen jaren kwam Brandweer

het aantal burgerhulpverleners dat zich

cirkel heeft een AED-apparaat (centraal

(e.vdberg@barneveld.nl)

Barneveld veelvuldig succesvol in actie

vrijwillig inzet voor HeartSafe, groter dan

geplaatst in een afsluitbare kast) en tien

komende jaren nog meer worden.”

50

Een rookmelder die het altijd doet Categorie Techniek Korps

Brandweer Heerhugowaard

Project

rookmelder zonder batterij

Initiator Rob Zeeman

Temperatuurschommeling

Provisorisch

heb ik er zeker vijf liggen. Ze zijn alleen niet in

De rookmelder van Rob Zeeman reageert op

Rob Zeeman heeft thuis provisorisch een

gebruik. Ik heb de batterij eruit gehaald omdat

een plotselinge temperatuurschommeling.

rookmelder-nieuwe-stijl in elkaar geknutseld,

ze om de haverklap begonnen te piepen,

Als die binnen enkele minuten meer dan 20

maar een echt prototype is er niet. Het is ook

terwijl er niets aan de hand was. Dat zette

graden bedraagt wordt een stukje bimetaal

maar de vraag of die er ooit komt. Zeeman:

me aan het denken en dus heb ik een nieuw

vrijgegeven, waardoor een sterkere veer

“Ik denk dat het idee goed is, maar ik zou

soort rookmelder ontwikkeld. Eentje die geen

wordt geactiveerd. Deze veer zet een soort

niet weten hoe je dat vermarkt. Het gaat mij

elektriciteit nodig heeft.”

slaghoedje in beweging en vervolgens wordt

nu eerst even om het idee. Of er een vervolg

een eenvoudige luchtdrukpatroon in werking

komt zie ik later wel. Maar als er mensen zijn

gesteld waardoor een schel fluitsignaal afgaat.

die meer willen weten of er iets in zien, laat ze

Het woord is aan Rob Zeeman van de

dan gerust contact opnemen.”

brandweer en rampenbestrijding van de gemeente Heerhugowaard. Hij wil geen

“Heel eenvoudig eigenlijk”, vindt Rob Zeeman.

‘uitvinder’ worden genoemd (‘Ik ben

“Voor weinig geld heb je een apparaat dat

brandweerman’), maar een feit is dat hij een

het altijd doet, nooit stuk gaat en je dus geen

ingenieus apparaat heeft ontworpen. Een

batterijen kost. Een doorontwikkeling zou nog

nieuw soort rookmelder die altijd doet wat-ie

kunnen zijn dat aan de rookmelder een met gas

Meer informatie:

moet doen: een signaal afgeven als er in een

gevuld patroon wordt gekoppeld. Als het gas

Rob Zeeman

ruimte rookontwikkeling is.

vrijkomt op het moment dat de melder afgaat,

(r.zeeman@heerhugowaard.nl)

wordt het vuur nog automatisch gedoofd ook.”

2010

“Rookmelders zijn fantastische dingen. Thuis

52

Toeleiding naar geüniformeerde beroepen stimuleren Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Zoetermeer

Project

Op naar geüniformeerde beroepen’

Initiator Jack Ruibing

Ook de werkloosheid onder jongeren loopt

Combinatie

geüniformeerde werkgevers. Dit schooljaar,

in deze economisch slechte tijden snel op.

Het projecttraject bestaat uit een combinatie

2010-2011, hopen we de eerste jongeren voor

Om te voorkomen dat jongeren langdurig

van theorie en praktijk. De deelnemende

het project te interesseren.”

aan de kant staan, heeft het kabinet de

jongeren krijgen extra begeleiding op de

afgelopen jaren extra maatregelen genomen.

werkplek en worden gecoacht ‘on-the-job’. De

‘Strategische reis’

Deze zijn gebundeld in het ‘Actieplan

kennis en vaardigheden die nodig zijn voor het

Jack Ruibing wijst erop dat het project goed

jeugdwerkloosheid’. Geprobeerd wordt

werk worden in een compacte functiegerichte

past in de ‘strategische reis’ van de brandweer,

onder meer om jongeren langer op school

training aangeleerd in de context van het

waarin een visie is neergelegd voor de

te houden, ze intensiever te begeleiden naar

geüniformeerde beroep. Deelnemers sluiten

komende jaren. “‘Op naar geüniformeerde

vacatures en ze leerwerkplaatsen en stages

het project af met een AKA-diploma op mbo-

beroepen’ is een mooi voorbeeld van een

aan te bieden.

niveau 1, waarmee ze kunnen doorstromen

vernieuwende aanpak. Bovendien is het een

naar vervolgopleidingen of regulier werk.

project met een heel sociaal karakter. We willen jongeren ermee helpen iets van hun

Zoetermeer is één van de gemeenten met een

leven te maken.”

Initiatiefnemer van het project ‘Op naar

en zonder startkwalificatie de school verlaat

geüniformeerde beroepen’ is Jack Ruibing,

en niet deelneemt aan het arbeidsproces. In

tot voor kort directeur Brandweerzorg en

aanvulling op de initiatieven van de overheid

Rampenbestrijding in Zoetermeer en per 1

hebben ketenpartners in Zoetermeer een

januari 2010 programmadirecteur Kwaliteit en

lokaal uitvoeringsplan opgesteld met vier

Innovatie van de Veiligheidsregio Haaglanden.

programmalijnen, die moeten leiden tot een

Ruibing: “In oktober 2009 zijn we begonnen

sluitende aanpak van de jeugdwerkloosheid.

met een brainstormbijeenkomst om de

Eén van de activiteiten in het kader van

haalbaarheid te onderzoeken voor een traject

Meer informatie:

het uitvoeringsplan is het project ‘Op naar

richting geüniformeerde beroepen. Er is toen

Jack Ruibing

geüniformeerde beroepen’ van de lokale

een breed samengestelde werkgroep opgericht

(j.a.ruibing@zoetermeer.nl)

brandweer.

om zoveel mogelijk draagvlak te creëren onder

2010

toenemend aantal jongeren dat vroegtijdig

54

Ruim baan voor de woonwachter Categorie Maatschappelijk belang Korps

Veiligheidsregio Haaglanden

Project

‘De Woonwachter’

Initiator Jack Ruibing en Daan Dohmen Hoe zorgen we dat steeds meer senioren

Als er iets mis is kan dat worden gesignaleerd

In elkaar vlechten

zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen

door sensoren en camera’s, die de informatie

Jack Ruibing: “De maatschappelijke

blijven wonen? Hoe waarborgen we hun

doorgeven aan een gespecialiseerd callcenter.

woonwachter kan zaken in elkaar vlechten

veiligheid? Hoe voorkomen we dat de kosten

Het callcenter schakelt hulp in via 112, maar

en aan elkaar binden ten dienste van de

uit de hand lopen door een toenemend aantal

roept tegelijkertijd via een sms-wijkalert

samenleving. Zo kunnen we de groeiende

alarmoproepen en (onnodige) uitrukken van

woonwachters op. Dat zijn door brandweer,

problemen het hoofd bieden zonder de

brandweer, politie en zorgdiensten? En wat is

politie en zorg opgeleide vrijwilligers die in

zorgkosten van de Wmo (Wet maatschappelijke

de rol daarin van mensen zelf?

de buurt wonen en snel eerste hulp kunnen

ondersteuning, red.) verder te laten oplopen.

verlenen. Bijvoorbeeld bij het vermoeden van

Het geld dat beschikbaar is zetten we effectief

Deze (en andere) zorgpunten hebben Jack

brand, inbraak of een overvalpoging bij een

in.”

Ruibing van de Veiligheidsregio Haaglanden en

zelfstandig wonende senior of iemand die ten

Daan Dohmen van innovatiebedrijf Focus Cura

val is gekomen.”

De initiatiefnemers hopen dat op korte termijn een pilotproject kan worden opgestart om hun

ertoe gebracht om vanuit een publiekprivate Ruibing en Dohmen denken dat woonwachters

te ontwikkelen: ‘De Woonwachter’. Bij dit

mantelzorgers en vrijwilligers kunnen

project draait het om vier B’s: basiszorgveiligheid,

ondersteunen, ook met voorzieningen, en

brandveiligheid, braakveiligheid en burenhulp.

de sociale samenhang in een wijk kunnen

De samenhang tussen deze begrippen zal

bevorderen. Bovendien zouden ze de

niemand ontgaan en de twee initiatiefnemers

maatschappelijke participatie van mensen met

koppelen er een integraal plan aan dat is

een beperking kunnen stimuleren. Kortom: het

gebaseerd op het anders organiseren door de

hechten en verbinden van aanwezige structuren

inzet van technologie.

zonder tussenkomst van bureaucratie, en zo

gedachtegoed in de praktijk te toetsen.

2010

filosofie een zelfregulerend oplossingsconcept

met behulp van bestaande technieken mogelijk

Meer informatie:

Callcenter

maken dat mensen langer en gelukkiger in hun

Jack Ruibing (j.a.ruibing@zoetermeer.nl) of

Jack Ruibing: “De moderne technologie maakt

vertrouwde omgeving blijven wonen.

Daan Dohmen (d.dohmen@focuscura.nl)

het mogelijk woningen in de gaten te houden.

56

Combivoertuig Categorie Techniek Korps

Brandweer Dordrecht

Project

combivoertuig

Initiators Frans Hoeksma en Tip de Vos

In Dordrecht wordt in 2011 een tweede

stafmedewerker Repressie en projectleider

Brandweer Dordrecht een flinke bezuiniging

brandweerpost ingericht. Een uitbreiding

‘innovatie combivoertuig’ van Brandweer

gerealiseerd en tegelijkertijd is de efficiency

die gestalte moet krijgen zonder dat er

Dordrecht. “Toen dat positief uitpakte hebben

van de bedrijfsvoering verbeterd. Frans

personeel bij komt. Een flinke opgave voor

we een Magirus Multistar-combivoertuig

Hoeksma, commandant Brandweerzorg: “Met

de zittende mensen, maar die denken dat

uitvoerig getest. Allerlei scenario’s zijn

de zes man die we hebben kunnen we het

met de aanschaf van een combivoertuig in

vergeleken, er is gekeken naar de tijd die

redden, ook in de nieuwe situatie met een

plaats van een aparte tankautospuit en een

nodig was om tot blussen of redden over

tweede post. Het blijft mogelijk met twee keer

aparte hoogwerker, het probleem kan worden

te gaan en we hebben rijproeven gedaan

twee mensen een pand in te gaan voor een

getackeld.

met de auto. Alle collega’s hebben steeds

blussing of redding. De veiligheid komt dus

evaluatieformulieren ingevuld en uiteindelijk

in geen enkel opzicht in gevaar. Dat gegeven

Brandweer Dordrecht ging niet over één

is alles op een rij gezet. De uitkomst was

alleen al levert een grote bijdrage aan de

nacht ijs bij het nemen van een beslissing.

eenduidig: voor ons korps is de aanschaf van

positieve motivatie van de collega’s.”

Eerst werden de (on)mogelijkheden en de

een combivoertuig een goede investering.”

toepasbaarheid van een combivoertuig De verwachting is dat de Magirus Multistar

bekeken, ook in relatie tot de aard en grootte

in oktober wordt geleverd. Na een

van het verzorgingsgebied.. De veiligheid

opleidingtraject dat is gericht op de bediening

van het personeel werd afgewogen en onder

en de tactische inzet, zal het voertuig

datzelfde personeel werd geïnventariseerd of

waarschijnlijk in maart 2011 in gebruik worden

er draagvlak was voor de aanschaf.

genomen.

Werkgroep

Bezuiniging

Frans Hoeksma

“Een breed samengestelde werkgroep heeft

Met de aanschaf van een combivoertuig in

(f.hoeksma@brw.vrhz.nl)

intensief onderzoek gedaan”, zegt Tip de Vos,

plaats van twee verschillende auto’s heeft

2010

(inzetbaar als blusvoertuig en als redvoertuig)

Meer informatie:

58

GENOMINEERD 2010

Meer ruimte voor zelfredzaamheid Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Amsterdam-Amstelland

Project

Benutten en versterken van zelfredzaamheid

Initiators Barry van ’t Padje en Jelle Groenendaal

Wetenschappelijk is al een jaar of dertig

om op vakinhoudelijke gronden te kunnen

redden. Voor deze groep, die voor een

bekend dat burgers en organisaties tijdens

beslissen om wel of niet met burgers samen te

deel zelfstandig woont en voor een deel in

noodsituaties zichzelf en elkaar helpen. Dit

werken.

tehuizen, is een aparte aanpak ontwikkeld. De kern van deze aanpak is het stimuleren van

inzicht is echter tot nu toe maar mondjesmaat doorgedrongen in de werkwijze van de

Publiekscampagne

eigen verantwoordelijkheid. Want, zo blijkt

brandweer en de crisisbeheersing. Terwijl (zelf)

Tegelijkertijd is op het gebied van preventie

uit onderzoek en de pilot, deze kwetsbare

redzaamheid allerlei mogelijkheden biedt

de vernieuwende publiekscampagne ‘Wat

groep neemt minder initiatief om hun eigen

om het werk effectiever en efficiënter te

doe je?’ ontwikkeld, die als doel heeft

veiligheid te versterken dan mensen die in

organiseren.

mensen enthousiast te maken om te

principe wel in staat zijn zichzelf te redden in

investeren in hun (zelf)redzaamheid. De

nood.

eigen verantwoordelijkheid van burgers

van (zelf)redzaamheid’ van de Brandweer

staat centraal en er is veel aandacht

Het proefproject ‘Benutten en versterken

Amsterdam-Amstelland zijn operationele

voor de kwaliteit van de geboden

van zelfredzaamheid’ is binnen het korps

werkafspraken gemaakt over de manier

handelingsperspectieven. In het kader van de

Amsterdam-Amstelland geëvalueerd.

waarop burgers betrokken kunnen worden bij

campagne heeft de Brandweer Amsterdam-

De verwachting is dat de bestuurlijke

de hulpverlening en de crisisbeheersing. Er is

Amstelland ook twee cursussen ontwikkeld.

besluitvorming erover medio september 2010

een beeld geschetst van de zelfredzaamheid

Met het Rode Kruis en het Oranje Kruis de

zal plaatsvinden.

benuttende professional en een training

cursus ‘Wat doe je in nood?’, en met het

ontwikkeld om daar invulling aan te geven.

bedrijf Fylgjur de cursus ‘Urban Survival’.

Ook is een manier ontwikkeld om het thema zelfredzaamheid te verankeren in

Kwetsbare mensen en organisaties

Meer informatie:

de planvorming, oefeningen en evaluaties.

Hoewel de meeste Nederlanders (zelf)

Barry van ’t Padje

De kern van de aanpak is operationeel

redzaam zijn, is er een kleine groep die

(b.vantpadje@brandweeraa.nl)

leidinggevenden in de gelegenheid te stellen

zichzelf tijdens nood niet altijd zelf kan

2010

In het proefproject ‘Benutten en versterken

60

Snelle en effectieve noodhulp Categorie Organisatie Korps

Brandweer Flevoland

Project

Multidisciplinaire First Response Unit

Initiator Peter Heere

Hoe bereiken we dat mensen in nood snel

First Response Unit in? Een klein, wendbaar

zo nodig extra noodhulp inroept. Op deze

behoeft nadere uitwerking. De opvatting

worden geholpen? Die vraag stelde Brandweer

voertuig met een bezetting van maximaal drie

manier wordt snel en effectief gehandeld

van de bedenker is dat een multidisciplinair

Flevoland zichzelf. Zij bedacht dat niet alleen

personen. Volgens mij is dat een veel betere

en is de overlevingskans voor het slachtoffer

voertuig het best bemand kan worden door

in de eigen kolom moet worden gekeken,

oplossing.”

groot. Ik denk dat veel kleine incidenten door

multidisciplinair opgeleid personeel.

het team van een First Response Unit kunnen

maar dat het beter is als de partners in de hulpverleningsketen hun krachten bundelen.

Op weg

worden verholpen zonder dat meerdere

Peter Heere: “Hoe langer ik over het idee

Een oplossing: een Multidisciplinaire First

Het multidisciplinaire voertuig in de ogen

hulpdiensten uitrukken. Effectiever, sneller en

nadenk hoe meer mogelijkheden ik zie. Ik

Response Unit. Hiervoor werd Peter Heere

van Peter Heere is een auto die dagelijks op

goedkoper.”

merk ook dat er weerstand is. Veel mensen

ingeschakeld om dat verder vorm te geven.

de weg is om te patrouilleren (gelijk aan de

denken in problemen in plaats van in kansen.

Inventaris auto

Ik blijf er in ieder geval in geloven. Wie weet

Peter Heere: “Je hebt drie

noodhulp is vereist. Er gaat geen tijd verloren

Goed gekeken zal moeten worden naar de

gaat het er van komen.”

hulpverleningsdiensten, brandweer, politie

en als de auto arriveert kan het personeel

inventaris van de auto. Een Multidisciplinaire

en ambulance, die alle drie noodhulp bieden.

direct een goede inschatting maken van de

First Response Unit kan niet een complete

Ieder voor zich rukken ze vaak uit naar de plek

aard van het incident.

tankautospuit en ambulance in één zijn. Het voertuig is bedoeld voor noodhulp en moet als

des onheils. Zelfs bij de kleinste incidenten zie je soms dat alle drie de hulpverleningsdiensten

Peter Heere: “Stel dat iemand een hartstilstand

zodanig worden uitgerust. Peter Heere heeft

Meer informatie:

aanwezig zijn. Volledig onnodig. Waarom

heeft. Twee medewerkers kunnen direct

inmiddels een conceptinventaris samengesteld.

Peter Heere

kiezen we niet voor een Multidisciplinaire

beginnen met het reanimeren, terwijl de derde

Ook de deskundigheid van de inzittenden

(p.heere@brandweerflevoland.nl)

2010

politie) en die terstond kan uitrukken als

62

Loos alarm terugdringen met speciale prijs Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Zeist

Project

Gouden Rookmelder

Initiator Brandweer Zeist

Loos alarm, in de wereld van de brandweer

aantal loze meldingen wordt geaccepteerd.

Financieel rendabel

kent iedereen het. Aan loos alarm zitten alleen

Gaat het alarm toch vaker onnodig af, dan is

Onderzoek van het Nederlands Instituut

maar vervelende kanten. Het uitrukken van

er sprake van een overschrijding en volgt een

Fysieke Veiligheid (NIFV) heeft inmiddels

de brandweer kost (weggegooid) geld, het

officiële waarschuwing met de mededeling

aangetoond dat de aanpak van Brandweer

doet de motivatie van vrijwilligers en hun

dat een dwangsom kan worden opgelegd.

Zeist effectief en financieel rendabel is. Tijdens

werkgevers geen goed, er zijn verkeersrisico’s

Verschillende keren is dat ook gebeurd.

een symposium over het onderwerp in maart 2010 werd bekend dat Zeist volgens de

mee gemoeid (zeker bij een uitruk met spoed), de beschikbaarheid voor andere noodhulp is

Aanpak effectief

landelijke trend 805 loze meldingen gehad zou

tijdelijk minder en loos alarm zorgt ook nog

Maar dan het positieve nieuws. In 2009 is

moeten hebben in de periode 1999-2008. In

eens voor geluidsoverlast voor omwonenden

de lange termijndoelstelling met betrekking

werkelijkheid waren het er ‘slechts’ 490.

van een kazerne.

tot het beperken van de overschrijding gehaald. Met andere woorden: de aanpak van handhaving in combinatie met een speciale

meldingen terug te dringen. Brandweer

prijs is effectief. De Gouden Rookmelder blijkt

Zeist heeft daarom een jaarlijkse prijs in het

een positieve stimulans te zijn voor instellingen

leven geroepen voor de instantie die er het

om het aantal meldingen binnen de perken te

best in slaagt het aantal loze meldingen

houden of helemaal te voorkomen.

terug te dringen. Er is een toepasselijke en

Uiteraard wordt van de jaarlijkse uitreiking van

aansprekende naam voor de onderscheiding

de Gouden Rookmelder een feestje gemaakt.

Meer informatie:

bedacht: de Gouden Rookmelder.

De burgemeester is van de partij en de media

Herman Wesseling,communicatiemede-

wordt attent gemaakt op de uitreiking. Met als

werker Brandweer Zeist

De praktijk is dat op basis van het aantal

gevolg dat de bekendheid zienderogen ogen

(h.wesseling@zeist.nl)

rookmelders dat bij een pand hangt, een

toeneemt.

2010

Redenen genoeg om te proberen het aantal

64

Workshops zelfredzaamheid schudden mensen wakker Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Zeist

Project

Workshop zelfredzaamheid

Initiator Brandweer Zeist

In de media was in het voorjaar van 2010 veel

belangrijk is op tijd te worden gewaarschuwd

René Timmerman, toezichthouder

prachtig. In het algemeen gesproken vormen

aandacht voor het congres ‘Brandweer over

(rookmelders!) en dat verantwoord moet

brandveiligheid bij Brandweer Zeist: “We

de workshops een mooie aanvulling in het

morgen’. Ruim 500 bestuurders, partners en

worden omgegaan met huishoudelijke

krijgen positieve reacties op de workshop

hele informatietraject.”

brandweermensen maakten de start mee van

apparatuur en open vuur (denk aan kaarsen en

zelfredzaamheid. Je ziet dat deelnemers na

een ‘reis naar de toekomst’. Een speerpunt de

brandende sigaretten).

afloop even blijven hangen om ervaringen

De toezichthouder van Brandweer Zeist

uit te wisselen. Dan komen ook vragen over

zou het een goede zaak vinden als meer

komende jaren, in het kader van die reis, is de Presentatie

waar ze terecht kunnen voor bijvoorbeeld

korpsen vergelijkbare workshops inzetten als

gaf daar op eigen initiatief een vervolg aan

Aansluitend wordt een presentatie gehouden

rookmelders en blusmiddelen.”

voorlichtingsinstrument. “In het verleden is

met een workshop over dat onderwerp voor

met veel beeld- en filmmateriaal, waarin

inwoners van de gemeente.

wordt ingegaan op brandonveilige situaties,

Arbeidsintensief

geschoten, terwijl de meeste doden nota bene

preventieve maatregelen en wat te doen bij

René Timmerman erkent dat een aanpak met

vallen door brand in woningen. Daar kunnen

De workshop bestaat uit een presentatie en

brand. De workshops worden afgesloten

workshops arbeidsintensief is met slechts 20

we met deze aanpak wat aan doen.”

een praktijkonderdeel. Uitgangspunt is de

met een praktijkonderdeel. Door met gebruik

deelnemers per sessie. Daar staat volgens hem

opkomsttijd van de brandweer. Eerst wordt

van een handblusser een vloeistofbrand te

tegenover dat op deze manier veel informatie

Meer informatie:

met een filmpje duidelijk gemaakt hoe snel

blussen en met een blusdeken een vlam in de

kan worden gegeven. “We zien deelnemers

Herman Wesseling,communicatiemede-

brand zich kan ontwikkelen. Bij de aanwezigen

pan te doven, wordt het geleerde in praktijk

die nog dezelfde avond iets aan gevaarlijke

werker Brandweer Zeist

dringt dan gelijk het besef door dat het

gebracht.

situaties in hun huis willen doen. Dat is toch

(h.wesseling@zeist.nl)

de aandacht voor burgers er een beetje bij in

2010

zelfredzaamheid van burgers. Brandweer Zeist

66

MBT-box: het gemak dient de mens Categorie Techniek Korps

Brandweer Zeist

Project

Mobiele Data Terminal (MDT)

Initiator Brandweer Zeist

Het digitaal ontsluiten van gegevens wordt

interface (voor de ‘vertaling’ van data naar

hooguit vijf minuten in beslag. Iedereen

steeds meer de norm. Denk alleen maar

bruikbare gegevens voor de pc).

ervaart het ook als heel prettig dat alle componenten van de terminal zijn ingebouwd

aan bereikbaarheidskaarten, waterwinning, Borgingen

in een kast. Je hebt geen losliggende

kader van die ontsluiting en om te voorkomen

Al deze onderdelen hebben een plaatsje

onderdelen die kwijt kunnen raken. Ook bij

dat in alle voertuigen dure randapparatuur

gekregen in een kunststof kastje van 30 x

storingen is dat makkelijk. In de MDT-box zijn

moet worden ingebouwd, heeft Brandweer

25 x15 centimeter, dat is voorzien van alle

die snel op te sporen.”

Zeist de Mobiele Data Terminal BOX (MDT)

benodigde aansluitingen. Er zijn borgingen

ontworpen. Hierop kan apparatuur (pc’s,

aangebracht zodat apparatuur niet los kan

Eis

antenne’s en ontvangers) worden aangesloten

trillen en uiteraard bevat het kastje de nodige

Het advies van Marc Bokhove aan andere

die het mogelijk maakt te beschikken over

ventilatieopeningen.

korpsen luidt dan ook: “Neem de MDT-box op als eis bij het inbouwen van een MDT.”

opgeslagen data.

De voertuigen van Brandweer Zeist zijn De MDT-box bestaat uit een accesspoint

inmiddels geschikt gemaakt voor de MDT en

van Cisco, een omvormer (24V > 12V), een

in de praktijk zijn de verwachte voordelen tot

battery-guard (die ervoor zorgt dat de accu’s

uiting gekomen. Marc Bokhove, medewerker

Meer informatie

niet worden leeg getrokken als een voertuig

Preperatie en Crisisbeheersing Brandweer

Herman Wesseling,

zonder walspanning en draaiende motor

Zeist, hierover. “Het gemak waarmee systemen

communicatiemedewerker Brandweer Zeist

staat), een versterker (routebegeleiding

kunnen worden uitgewisseld is enorm. Het

(h.wesseling@zeist.nl)

chauffeur), een P2000-ontvanger en P2000-

ombouwen naar een ander voertuig neemt

2010

gevaarlijke stoffen en routenavigatie. In het

68

Snel schakelen met de opstartbox Categorie Techniek Korps

Brandweer Zeist

Project

Opstartbox

Initiator Brandweer Zeist

nodige aanvullingen daarop. Daarnaast

de aansturing van communicatiemiddelen te

sinds begin 2010 voorzien van een speciale

worden de voertuigen volgebouwd

groeperen, en anderzijds het verzoek tot het

opstartbox en in de regio Zeist/Utrecht wordt

met ondersteunende voorzieningen,

opstarten van de communicatiemiddelen bij

de box tegenwoordig meegenomen als eis

zoals communicatieapparatuur, digitale

het ontnemen van het 230V-laadsnoer uit het

in voertuigbestekken. Dat is het concrete

informatiesystemen en routenavigatie.

voertuig.

resultaat van een ontwikkeltraject van

De aansturende componenten voor deze

Brandweer Zeist.

systemen worden meestal ingebouwd in

De opstartbox heeft zijn waarde binnen het

het voertuig op elke plaats die nog enige

korps Brandweer Zeist bewezen en inmiddels

De opstartbox is een voorziening die het

ruimte biedt. Het nadeel echter van het niet

hebben andere korpsen belangstelling

mogelijk maakt snel en zonder problemen

gegroepeerd inbouwen van componenten

getoond. Een innovatie met grote voordelen

te schakelen tussen apparatuur met een

is dat het opsporen en onderzoeken van

die daarom terecht een plaatsje heeft

verschillend voltage. Bij het gebruik van de

storingen vaak een groot probleem is.

gekregen in dit boekwerk.

opstartbox blijft de aangesloten apparatuur functioneren en data kan onverminderd snel

Verzoeken

worden verzonden.

Om dit probleem te tackelen heeft Brandweer Zeist de opstartbox voor het inbouwen van

Meer informatie:

Standaardbepakking

communicatieapparatuur ontwikkeld. De

Herman Wesseling,communicatiemede-

Moderne brandweervoertuigen

ontwikkeling is in gang gezet op basis van

werker Brandweer Zeist

zitten tegenwoordig overvol met de

twee verzoeken vanuit de brandweermarkt.

(h.wesseling@zeist.nl)

standaardbepakking en vaak ook nog de

Enerzijds de wens om de randapparatuur voor

2010

Alle voertuigen van Brandweer Zeist zijn

70

Brááánd!!!

Brááánd!!!

GENOMINEERD 2010

Jij, de brandweer en veiligheid

Vergroten van veiligheidsbewustzijn bij kinderen Categorie

Maatschappelijk belang

Organisatie Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost Project

‘Brááánd!!! Jij, de brandweer en veiligheid’

Initiator

Wally Paridaans

De vraag zou kunnen luiden: wat wil de

Eigen verantwoordelijkheid

brandweer kan worden overlegd welke rol het

burger anno 2010 van de brandweer weten?

Wally Paridaans van Veiligheidsregio Brabant-

korps kan spelen. Daarmee bieden we ruimte

Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost gaf er

Zuidoost: “De basisgedachte achter het

voor maatwerk.”

een eigen draai aan en vroeg zich wat als

project is die eigen verantwoordelijkheid. We

brandweer aan de burger gemeld móet

trekken nu eens niet op met onze ‘natuurlijke’

Overnemen

worden. Vanuit de gedachte dat mensen ook

partners, maar richten ons rechtstreeks tot een

De ontwikkelkosten van het project zijn

een eigen verantwoordelijkheid hebben. Om

groep die we tot voor kort alleen als klanten

betaald door de Veiligheidsregio Brabant-

dat besef te stimuleren, in eerste instantie bij

beschouwden. Een andere manier van denken,

Zuidoost, dat het pakket kosteloos aanbiedt

kinderen, werd het project ‘Brááánd!!! Jij, de

waarmee we naadloos aansluiten bij de

aan basisscholen. Omdat de landelijke

brandweer en veiligheid’ ingericht.

‘strategische reis’ van de brandweer.”

huisstijl is gebruikt, kan het pakket één op

Het project is gericht op basisschoolleerlingen

Gekozen is voor een professionele aanpak.

overgenomen. Alleen de drukkosten worden

van groep 7 (10-11 jaar). Het lespakket

Hilde van Asveldt: “Eerst zijn doelstellingen

in rekening gebracht.

bestaat uit een leerlingenboekje en een

bepaald en die zijn daarna door een in

Wally Paridaans: “De enige voorwaarde

docentenhandleiding, met ter ondersteuning

onderwijs gespecialiseerd bureau vertaald

die we stellen is dat die drukkosten niet

een interactief spel op internet (www.

naar didactisch verantwoorde teksten

worden doorberekend aan de scholen. Als

brandweer.nl/billybrandkraan). Behandeld

en opdrachten. De leerdoelen van het

ontwikkelaar van het pakket willen we de

worden onder meer het ontstaan van brand,

lespakket sluiten aan bij de kerndoelen van

drempel zo laag mogelijk houden.”

een vluchtplan, rookmelders, 112-bellen

het basisonderwijs en het is zo opgezet dat

en het werk van de brandweer. Ook buiten

scholen het helemaal zelfstandig kunnen

de schooluren om wordt van de kinderen

draaien.”

een bijdrage verwacht. Zo is er een reeks

Hilde van Asveldt benadrukt dat dat niet

Meer informatie:

opdrachten die ze thuis samen met hun ouders

betekent dat de brandweer na het afleveren

Hilde van Asveldt (hildevanasveldt@vrbzo.nl)

kunnen uitvoeren, bijvoorbeeld het maken van

van het lespakket buitenspel staat. “In de

of Wally Paridaans (wallyparidaans@vrbzo.nl)

vluchtplan en het checken van rookmelders.

docentenhandleiding staat dat met de lokale

één door andere regio’s en korpsen worden

2010

72

Met één hand een zware aanvalsslang bedienen Categorie Techniek Korps

Brandweer Wierden

Project

RUPA-standaard

Initiators Patrick Kuipers en Rudie Beldman

Bij een grote brand wordt het vuur vaak met

Prototype

praktische hulpstuk in de toekomst standaard

een grote aanvalsslang (52 mm) bestreden.

Patrick Kuipers: “Wij hebben een prototype

op iedere tankautospuit aanwezig moet zijn.

Het hanteren van de slang is een zware klus

gemaakt en tijdens een test bleek zelfs een

Bij voorkeur naast de aanvalskorf. Daarnaast

voor de aanvalsploeg en om de slang ‘in

slang van 75 mm nog goed door één persoon

moet het gebruik ervan worden opgenomen in

bedwang’ te houden lossen brandweerlieden

te bedienen. Ook toen we de druk opvoerden

de lesstof voor brandwachten.”

elkaar dan ook regelmatig af. Dat kan anders

tot 10 bar. Voor ons het bewijs dat we dit idee

dachten Patrick Kuipers en Rudie Beldman van

verder moeten uitwerken.”

Kritisch Wie de voordelen van de RUPA eenmaal heeft

de blusgroep Enter van Brandweer Wierden. Zij Zover is het nog niet. Wel is er een naam

ervaren, wil niet meer anders is de overtuiging

van de slang kan worden vastgezet.

verzonnen: de RUPA-standaard (de eerste twee

van Patrick Kuipers en Rudie Beldman, die op

letters van beider voornamen). Als het aan de

het idee kwamen tijdens de uitruk bij twee

Eenmaal geklemd in de standaard is de lage

twee bedenkers ligt wordt de doorontwikkelde

grote branden. Ondertussen blijven ze kritisch.

drukslang eenvoudig door één persoon

uitvinding in de toekomst standaard toegepast

“Pas als we er helemaal tevreden over zijn

te hanteren. Het spreekt voor zich dat de

op de voertuigen van het Wierdense korps.

komt de RUPA op het voertuig.”

standaard, die het midden houdt tussen een straatwaterkanon en een hoge drukstraal,

Rudie Beldman: “Arbo-technisch wordt de

het blussen aanzienlijk vergemakkelijkt. Het

RUPA-standaard zeer verantwoord, omdat

Meer informatie:

streven van Patrick Kuipers en Rudie Beldman

brandweerlieden enorm worden ontlast. Een

Patrick Kuipers of Rudie Beldman

is om het hulpstuk zo te maken dat één

effect dat groter wordt naarmate er langer

(patrickrenate@home.nl, r.beldman@home.nl)

persoon de slang met één hand kan bedienen.

moet worden geblust. Wij denken dat dit zeer

2010

ontwierpen een standaard waarin het uiteinde

74

Maatschappelijke stage in teken van brandveiligheid Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Amsterdam-Amstelland

Project

maatschappelijke stage Brandveilig leven

Initiator Bernadette Sourbag

Jong geleerd…

Amsterdam-Amstelland en een geel hesje van

maatschappelijke stage verplicht voor alle

Regisseur Brandveiligheid Bernadette Sourbag

de brandweer met het logo erop.

middelbare scholieren. De stage houdt in

van Brandweer Amsterdam-Amstelland: “Ook

dat jongeren vrijwilligerswerk doen tijdens

hier geldt: jong geleerd is oud gedaan. Daarom

Stageverslag

hun middelbare schoolperiode. Dat is goed

zoeken we op scholen naar maatschappelijke

De stage bestaat normaliter uit het maken

voor anderen en voor hun persoonlijke

stagiaires die hun steentje bij willen dragen aan

van een inspectie in de eigen school, het

ontwikkeling. Veel scholen hebben de

het brandveiliger maken van hun school en

bezoeken van bewoners in de wijk waar de

maatschappelijke stage inmiddels al

andere scholen, van de buurt waarin hun school

school staat en het informeren van kinderen

opgenomen in het onderwijsprogramma

staat en van de eigen thuissituatie. Bijkomende

in de groepen 1, 2 of 3 van basisscholen over

en ook Brandweer Amsterdam-Amstelland

voordelen van de stage zijn dat jongeren hun

brandveiligheid. Het verslag dat leerlingen van

speelt op het fenomeen in. Met een

sociale vaardigheden vergroten en in brede zin

de stage maken komt ook in het bezit van

maatschappelijke stage Brandveilig leven.

kennis maken met het begrip brandveiligheid.”

Brandweer Amsterdam-Amstelland.

Doel van de stage is mensen weerbaarder

De maatschappelijke stage Brandveilig leven

Bernadette Sourbag: “Wij denken dat het

te maken als het gaat om brandveilig leven.

kan continu worden gedraaid met een in

een leuke manier is om middelbare scholieren

Dat kan door ze te waarschuwen voor de

beginsel ongelimiteerd aantal stagiairs.

bekend te maken met brandveiligheid. En via

gevaren van brand en ongevallen, ze te

De inhoudelijk deskundige ondersteuning

die jongeren ook anderen. Het project bevindt

informeren over wat ze zelf kunnen doen

verzorgt uiteraard de brandweer, die bij

zich nog in de pilotfase, maar de kans dat we

om brand en ongevallen te voorkomen, en

de uitvoering van het project samenwerkt

het breed uitrollen is groot.”

mensen te wijzen op wat ze kunnen doen als

met de stagecoördinator van de school. De

er onverhoopt toch brand uitbreekt of zich een

eerste activiteit is altijd een introductieles.

Meer informatie:

ongeval voordoet. Het resultaat moet zijn een

Leerlingen die daarna geïnteresseerd zijn en

Bernadette Sourbag

veiliger samenleving.

een stage willen volgen, krijgen ter legitimatie

(b.sourbag@brandweeraa.nl)

een introductiebrief mee van Brandweer

2010

Vanaf het schooljaar 2011-2012 is de

76

Helmsteun ‘gewoon een handig ding’ Categorie Techniek Korps

Brandweer Nederweert

Project

helmsteun

Initiator Piet Slaats

Aluminium

en inmiddels is de steun bij ons korps en bij

chauffeur van een brandweervoertuig. Er is

De helmsteun die Piet Slaats heeft ontwikkeld

een aantal andere korpsen hier in de regio in

hem alles aan gelegen zijn ploeg veilig naar

is gemaakt van aluminium en helemaal

gebruik genomen. De reacties die ik krijg zijn

een incident te brengen. In het verleden stuitte

geanodiseerd (een oppervlaktebehandeling

zonder uitzondering positief.”

hij daarbij keer op keer op een probleem: waar

waarmee metalen worden voorzien van

laat ik tijdens het rijden mijn helm? Eén keer

een harde en slijtvaste oxidelaag). De pilaar

Handig ding

raden wat vrijwilliger Piet Slaats bedacht; juist,

waar de helm op steunt en het drukstuk zijn

Piet Slaats zou het leuk vinden als de

een helmsteun.

van kunststof. Beide onderdelen (pilaar en

helmsteun bredere bekendheid krijgt. “Ik denk

drukstuk) zijn aan te passen aan de vorm van

dat iedere chauffeur van een brandweerauto

Piet Slaats: “Je hebt niet alleen te maken met

de helm. Het drukstuk wordt bediend door

blij is met de steun. Het is gewoon een handig

de veiligheid op de weg, maar ook met de

een gasveer, zodat er een constante druk op

ding. Met de helmsteun is je helm tijdens het

veiligheid in het voertuig. In de richtlijnen voor

de helm aanwezig is. De helm blijft daardoor

rijden altijd gefixeerd en altijd op een vaste

brandweerchauffeurs staat duidelijk dat de

op z’n plaats tijdens het rijden en als een

plaats.”

helm tijdens het rijden moet worden afgezet.

noodstop gemaakt moet worden. Er is ook

Daar kan ik me in vinden, maar een helm die

een helmsteun die zwenkbaar is.

Meer informatie: Piet Slaats

gewoon maar ergens in de cabine ligt is ook niet echt veilig. Voor je het weet vliegt hij alle

Piet Slaats: “In overleg met de commandant

kanten op.”

hebben we de helmsteun ingebouwd voor een proefperiode. Nadelen bleken er niet te zijn

(p.slaats@tiscali.nl)

2010

Piet Slaats is bij Brandweer Nederweert

78

Dataterminal op telescopische arm Categorie Techniek Korps

Brandweer Nederweert

Project

MDT-steun

Initiator Piet Slaats

Wat zijn ogen zien, kunnen zijn handen

bedienen. Dat is natuurlijk niet de bedoeling

ook de telescoopfunctie worden geblokkeerd.

maken. Dat gaat op voor Piet Slaats van

en daarom ontwikkelde Piet Slaats een speciale

De MDT-steun is inmiddels in gebruik bij

Brandweer Nederweert. In dit boekje komt

MDT-steun voor de manschappencabine achter

diverse korpsen in Noord-Limburg.

hij twee keer aan bod. Met een helmsteun

in het voertuig.

Zitpositie

(pagina ..) en op deze pagina’s met een steun Scharnieren

Piet Slaats: “Zonder de MDT-steun kan

steun, in de vorm van een telescopische arm,

De steun bestaat uit een telescopische arm

niet iedereen in zitpositie bij het scherm

kan iedereen in een brandweerauto eenvoudig

met scharnieren die horizontale bewegingen

komen. Met de steun kan dat wel, terwijl de

van de terminal gebruik maken.

mogelijk maken. De scharnieren (en daarmee

heupgordel of ademluchtbeugel waar iemand

de arm) zijn verstelbaar. Het scherm wordt

in zit gewoon vast kan blijven zitten.”

Steeds meer korpsen beschikken

gemonteerd op de arm, die wordt vastgezet

tegenwoordig over een mobiele data terminal

op een centrale plaats in het voertuig. De

in de auto. Op weg naar een incident kunnen

telescopische arm maakt het vervolgens

de brandweerlieden in de cabine op een

mogelijk het scherm te draaien in de richting

Meer informatie:

scherm belangrijke informatie inwinnen. In

van degene die van de computer gebruik wil

Piet Slaats

veel gevallen echter moet de autogordel los

maken. De arm zwenkt niet tijdens het rijden

(p.slaats@tiscali.nl)

worden gemaakt om de computer te kunnen

omdat de scharnierpunten vastgezet kunnen worden. Door een constructie in de koker kan

2010

voor de Mobiele Data Terminal. Dankzij de

80

Snellere inzet met ladderduikstoel Categorie Techniek Korps

Brandweer Elburg

Project

ladderduikstoel

Initiator Gerrit Pleiter

De veiligheid van het duiken houdt veel

de ladder worden bevestigd, waarna hij er zelf

uit. We hadden een mooiere stoel, maar die is

betrokkenen logischerwijs bezig. Ook Gerrit

op gaat zitten. De stoel biedt voldoende steun

bij de verzinkerij zoek geraakt.”

Pleiter van Brandweer Elburg. In de strijd tegen

om comfortabel te kunnen zitten en zo zit de

de risico’s ontwikkelde hij een ladderduikstoel.

veiligheidsduiker compleet gemaskerd klaar in

Aan het idee doet het weinig af, vindt

Een woord dat nog niet in het woordenboek

afwachting van wat eventueel komen gaat.

ook Gerrit Pleiter. “Ik ben er zeker van dat de ladderduikstoel kan bijdragen aan een

of bij Google is terug te vinden. Wat het Gerrit Pleiter: “In geval van nood hoeft hij

snellere inzet van de veiligheidsduiker bij hoge

een ladder-duik-stoel dus. De vinding vergroot

alleen zijn automaat aan te koppelen en hij

walkades.”

de veiligheid doordat veiligheidsduikers sneller

kan in actie komen. Als de temperatuur hoog

inzetbaar zijn.

is kan hij met de stoel ook in het water gaan

Inmiddels is Gerrit Pleiter bezig een extra

zitten, zodat de kans op hittestuwing afneemt.

steun te ontwikkelen, zodat de stoel ook aan

Gerrit Pleiter werd aan het denken gezet

Een ander voordeel is dat de veiligheidsduiker

wal te gebruiken is. De nieuwe stoel moet

door landelijke beschouwingen, waarin wordt

de reddingsduiker zo nodig kan helpen bij het

comfortabeler worden dan de exemplaren

gesteld dat een duiker vanaf het noodsignaal

bergen van een slachtoffer. En als de ladder

die momenteel veel worden gebruikt. Gerrit:

binnen één minuut bij de duiker in nood moet

gebruikt moet worden door anderen, kan de

“Daar hoor ik veel klachten over. Nog even en

zijn. In het gebied waar hij werkt (Elburg en

stoel eenvoudig in worden geklapt en aan de

de duikladderstoel is in meerdere situaties te

omgeving) zijn veel hoge kades en uit testen

ladder worden gehangen. Veel ruimte neemt

gebruiken.”

bleek dat het daardoor onmogelijk is om in

hij dan niet in.”

zo’n korte tijd hulp te kunnen bieden.

Zoek geraakt Steun

Op de foto’s is de stoel en de werking te

Meer informatie:

De brandweerman, die tevens lid is van het

zien. Gerrit Pleiter tekent er bij aan dat deze

Gerrit Pleiter

duikteam, ontwikkelde daarom een speciale

stoel nog geen oppervlaktebehandeling heeft

(gpleiter@solcon.nl)

stoel. Deze kan door de veiligheidsduiker aan

gehad. “Daarom ziet het er wat minder fraai

2010

precies is, is trouwens niet zo moeilijk te raden:

82

Slachtoffers afvoeren wordt een stuk makkelijker Categorie Techniek Korps

Brandweer Nijmegen

Project

matje voor afvoeren slachtoffer

Initiator Brandweer Nijmegen

Veel innovatieve ideeën raken aan de

Zeil

veel voordelen, het zorgt voor minder direct

doelstellingen van de ‘strategische reis’ van

Kan dit niet anders? Die vraag stelden de

contact met het slachtoffer waardoor de

de brandweer, het toekomstperspectief voor

Nijmeegse brandweerlieden zich direct na

kans op besmetting kleiner is, het is klein en

de komende decennia dat door de NVBR in

de oefening en de oplossing werd bijna à la

compact en dus makkelijk mee te nemen, en

een rapport is geschetst. Zo ook het idee van

minute geboren. Henk van Haalen weer. “We

voor de kosten hoeft geen korps de aanschaf

brandwachten van Brandweer Nijmegen om

deden de oefening samen met de Regionale

te laten.

een zeil te gebruiken als matje waarop een

Ambulancevoorziening en die hadden voor

slachtoffer kan worden afgevoerd. Het klinkt

andere doeleinden een zeil op de grond

Dé oplossing

simpel (en dat is het ook), maar zijn dat niet

liggen. Dat zeil zijn we gaan gebruiken als een

Henk van Haalen: “Ik denk dat collega’s in het

vaak de beste innovaties?

soort matje en dat werkte wonderwel.”

hele land bij het verslepen van slachtoffers

Henk van Haalen van de Nijmeegse brandweer

De goede ervaringen werden uitgewerkt

werken nu aan dé oplossing, dus ik zou

legt uit hoe het idee is ontstaan. “In maart

in een prototype, waarmee testen werden

zeggen: maak er gebruik van als het zeil straks

hadden we een oefendag. Onderdeel van het

uitgevoerd. Die pakten positief uit en

beschikbaar is.”

programma was het omgaan met slachtoffers.

inmiddels (zomer 2010) is de ontwikkeling in

Compleet uitgerust en onder begeleiding van

een afrondende fase terechtgekomen.

tegen dezelfde problemen aan lopen. Wij

2010

ambulancepersoneel moesten we iemand van 100 kilo via een smalle steile trap omhoog

Het gaat om een kunststofzeil waar in

brengen. We liepen prompt tegen allerlei

een noodsituatie een slachtoffer op kan

obstakels aan. Het ademluchtapparaat dat je

worden gelegd, kan worden gefixeerd en

beperkt in je bewegingsvrijheid bijvoorbeeld

getransporteerd. Het matje heeft handgrepen

Meer informatie:

en in dit geval ook het gewicht van het

zodat meerdere personen tegelijk kunnen tillen

Henk van Haalen

slachtoffer. Het lukte ons de man naar boven

en slepen zonder zich in bochten te hoeven

(h.vanhaalen@brandweer.nijmegen.nl)

te slepen, maar makkelijk ging het niet.”

wringen, het matje heeft ‘arbo-technisch’

84

GENOMINEERD 2010

De toegevoegde waarde van onbemand vliegende waarnemingssystemen Categorie Techniek Korps

Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland

Project

Fire-Fly

Initiator Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland

Met de inzet van dit soort systemen wordt de Brandweer en politie hebben tijdens incidenten

betere beeldvorming bij grote branden en

Fire-Fly moet een eerste stap zijn op weg naar

besluitvorming rond hoe te handelen versneld.

en evenementen sterk behoefte aan een

afhandeling van incidenten. Bijvoorbeeld

de aanschaf van geïntegreerde vliegende

Voor hulpverleners op alle niveaus en in de

real-time overzicht van alles wat er gebeurt.

door het doorsturen van luchtfoto’s en

waarnemingssystemen door de brandweer.

verschillende kolommen. Hulpverleners zelf

Informatie die bij voorkeur gedeeld moet

hittebeelden en informatie over de chemische

Het project verschaft de brandweer inzicht in

kunnen ook veiliger worden ingezet en je

kunnen worden met andere veiligheidspartners.

samenstelling van (rook)gassen. Ook kunnen

de eisen, processen en mogelijkheden van dit

mag verwachten dat incidenten beter kunnen

Bij de bestrijding van grote branden, de

live videobeelden worden doorgestuurd naar

soort systemen. Daarnaast is er spin-off naar

worden afgehandeld. Daarmee beperk je ook

opsporing van personen en de handhaving

commandovoeringsystemen en crisisruimten.

andere spelers in de veiligheidssector, zoals

economische schade.”

het KLPD en de politiekorpsen. Ook zij zouden

van de wet kan het soms handig zijn als er Gebruiksconcept

in de toekomst van geïntegreerde vliegende

De VNOG voert het project uit samen met het

waar te nemen.

Projectleider Gerben Seevinck: “We zijn

waarnemingssystemen gebruik kunnen maken.

Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium, Nieuwland BV, Delft Dynamics en Geodan. Het

begonnen met het uitwerken van het Met het project Fire-Fly wil de Veiligheidsregio

gebruiksconcept van luchtwaarneming. We

Systemen

Fire-Fly-project loopt van 1 januari 2010 tot 1

Noord- en Oost-Gelderland (VNOG)

kijken naar de luchtwaarnemingsinstrumenten

De Fire-Fly-projectgroep is overtuigd van de

juli 2011.

onderzoeken op welke manier en onder

die beschikbaar zijn, naar command- en

toegevoegde waarde van laagdrempelige

welke condities kleine, onbemand vliegende

controlprocessen, en naar informatiesystemen

waarnemingssystemen in de lucht en de

waarnemingssystemen geïntegreerd kunnen

en trainingsbehoeften. Naar aanleiding van

integratie daarvan met informatiesystemen

Meer informatie:

worden in de commandovoeringketen.

tests worden er aanpassingen gedaan. De

tijdens de operationele uitvoering bij

Gerben Seevinck

De gedachte is dat dergelijke systemen

bedoeling is in het tweede kwartaal van 2011

incidenten. Gerben Seevinck: “Hoe meer

(g.seevinck@vnog.nl)

een bijdrage kunnen leveren aan een

een kant en klare business case te presenteren.”

‘real-time’ informatie, hoe sterker je staat.

2010

mogelijkheden zijn om vanuit de lucht zaken

86

Digitale Brandweermarkt voorkomt verspilling Categorie

Organisatie

Korps/organisatie Veiligheidsregio Utrecht Project

Brandweermarkt

Initiator

Adriaan Buitink

Bezuinigingen zijn aan de orde van de dag en

Voor een habbekrats

je het voor veel minder ook via de site kunt

ook de brandweer ontkomt er niet aan. Maar

De Brandweermarkt zou best eens een

kopen? De toegankelijkheid van internet is

wat de één graag wil hebben ligt bij de ander

gat in de markt kunnen dichten. Nieuwe

enorm, dus daar kan het niet aan liggen.

misschien al jaren ongebruikt op een plank.

investeringen doen is vaak moeilijk in deze tijd,

Hergebruik is bovendien milieuvriendelijker

Dat gegeven inspireerde medewerkers van de

maar voor een habbekrats materialen kopen

dan alles maar nieuw kopen.”

Veiligheidsregio Utrecht tot het opzetten van

die elders overbodig zijn geworden, dat kan

een soort Marktplaats voor brandweerspullen:

misschien in veel gevallen wel. Ieder korps

Online

de digitale Brandweermarkt.

kan op de site spullen te koop aanbieden

Bij het ter perse gaan van dit boekje was de website www.brandweerverkoop.nl nog

bekeken en gekocht. Adriaan Buitink wil

niet online. De verwachting was dat dit medio

ministerie van Financiën kent het agentschap

niet teveel grenzen stellen. Wat de Utrechtse

… wel het geval zal zijn. Vanaf dat moment

Domeinen Roerende Zaken. Op die site (www.

brandweerman betreft kan alles worden

kan het voor iedereen aantrekkelijk zijn eerst

domeinenrz.nl, red.) worden roerende zaken

aangeboden; van schoenveters tot een

even op de site te kijken als een aankoop

te koop aangeboden. Voornamelijk spullen die

tweedehands tankautospuit.

wordt overwogen.

door Justitie of andere opsporingsinstanties in beslag zijn genomen. Ook worden goederen

Het spreekt voor zich dat met de site de

van het rijk zelf die overtollig zijn aangeboden.

kans groter wordt dat spullen een ‘tweede

Meer informatie:

Als Veiligheidsregio Utrecht komen wij nu met

leven’ krijgen. Bovendien wordt verspilling

Adriaan Buitink

een voor de brandweer vergelijkbaar concept

tegengegaan. Adriaan Buitink: “Waarom iets

(a.buitink@vru.nl)

met de site www.brandweerverkoop.nl.”

nieuw kopen, bijvoorbeeld gereedschap, als

2010

en het aanbod kan door iedereen worden Woordvoerder Adriaan Buitink: “Het

88

Onderzoek naar voordelen ontgassen bluswater Categorie Techniek Korps

Brandweer Midden en West Brabant

Project

Innovatief met water

Initiator Alfred Hamers Cluster Tilburg van de Brandweer Midden

het bluswater van de brandweer. Testen van het

de Brandweer Midden en West Brabant op

en West Brabant heeft samen met Pathema

Tilburgse korps met behandeld en onbehandeld

de rem. “De ontwikkeling staat nog in de

in Goirle het project ‘Innovatief met water’

water bij binnen- en buitenbranden, hebben

kinderschoenen. PTG, een onderdeel van TU

opgestart. De bedoeling is om uit te zoeken

uitgewezen dat er met name bij binnenbranden

Eindhoven, is nu bezig met nader onderzoek,

wat de voordelen zijn van het ontgassen van

een positief effect is. Zoals:

waarna er waarschijnlijk een proefmodel

bluswater. Pathema is een groothandel die

– Minder stoomontwikkeling, ook bij

generator gebouwd gaat worden voor in

producten levert gebaseerd op de Vortex Process Technology®. Een technologie met als pijlers energiebesparing, kwaliteitsverbetering en duurzaam investeren.

‘verkeerde’ blussing – Een grotere afkoeling van de

van ongebonden gassen die met het blote oog niet zichtbaar zijn. Door in een Vortex-generator

praktische toepasbaarheid gaan uitvinden.”

omgevingstemperatuur – Een snellere temperatuurdaling van de brandhaard

In leidingwater zitten micro- en nanobubbels

voertuigen. Pas als het zover is kunnen we de

– Een minder snelle opwarming met als gevolg een beter blussend vermogen – Een lager waterverbruik

Optimistisch is Alfred Hamers wel. “Onze testen wijzen uit dat ontgassing van bluswater een positief effect heeft bij de bestrijding van binnenbranden. De veiligheid is ermee gediend en bovendien is het een, naar het zich laat aanzien, milieuvriendelijke (er worden

(een gepatenteerd product van Pathema) een Waarnemingen die volgens de onderzoekers

geen chemicaliën gebruikt, red.), goedkope

gassen aan het water worden onttrokken.

goed zijn te rijmen met de theorie. De eerste

en eenvoudig toepasbare techniek. Met deze

Doordat de gasbellen verdwijnen krijgen de

testen wijzen derhalve in de richting dat de

bewerking kan water in de toekomst nog

watermoleculen een andere schikking. Het

brandweer met gebruikmaking van de Vortex-

effectiever gebruikt gaan worden.”

behandelde water heeft een lagere viscositeit

technologie in de toekomst met minder water,

(minus 20%), een lagere oppervlaktespanning,

veiliger, sneller en daardoor effectiever kan

een verbeterde warmtecapaciteit en is minder

werken.

Meer informatie:

gevoelig voor kalkafzetting.

Kinderschoenen

Alfred Hamers

Voordelen?

“Maar we zijn er nog lang niet”, trapt

(alfred.hamers@brandweermwb.nl)

De vraag is wat de voordelen daarvan zijn voor

Alfred Hamers van de cluster Tilburg van

2010

krachtige onderdruk te creëren, kunnen deze

90

Brandweerscholendag unieke happening Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Hoogeveen

Project

Brandweerscholendag

Initiator Promotieteam Brandweer Hoogeveen Op maandag 7 juni 2010 kreeg Brandweer

het evenement. Tientallen vrijwilligers van de

waarmee het gevaar van brand onder de

Hoogeveen (een onderdeel van Brandweer

brandweer, aangevuld met beroepskrachten,

aandacht werd gebracht. Het stuk draaide om

ZuidWest Drenthe) bezoek van 1.800

stonden op 7 juni klaar om de leerlingen

de 10-jarige Lotte en aan de spanning op de

leerlingen uit de groepen 5 tot en met 8 van

een leuke en informatieve dag te bezorgen.

gezichten van de kinderen was te zien dat ze

bijna alle Hoogeveense basisscholen.

Een dag die volledig was afgestemd op de

helemaal verdwaalden in de belevingswereld

Het was Brandweerscholendag. Een

speelse belevingswereld van kinderen. Enkele

van hun fictieve leeftijdsgenoot. De

uniek evenement, dat dankzij een goede

andere korpsen in Drenthe hadden aanvullend

brandwondenstichting speelde hierop in met

voorbereiding door het Promotieteam

materieel beschikbaar gesteld.

onder meer een brandwondenquiz.

Hoogeveen op rolletjes liep.

De kinderen konden dertig voertuigen

hadden een gevarieerd programma met actie

bezichtigen, zoals tankautospuiten,

scholen om de brandweerkazerne te

en spektakel, maar ook met een educatieve

hoogwerkers en de veetakels. De vrijwilligers

bezoeken, dat de korpsleiding besloot

kant. Uiteindelijk was het doel van de dag

gaven ook demonstraties met deze voertuigen.

een open dag te organiseren. Bijna

kinderen zo jong mogelijk bewust te maken

Daarnaast kregen de leerlingen uitleg over

1.400 leerlingen maakten destijds van

van brandgevaar, de gevolgen van brand en

de duikgroep en het redgereedschap van de

de gelegenheid gebruik. Begin 2010

ze te wijzen op de mogelijkheden om brand

brandweer en konden ze zelf een brandje

inventariseerde Brandweer Hoogeveen

te voorkomen. Ze werden er ook voortdurend

blussen. Na afloop ontving de schooljeugd

opnieuw of er belangstelling was voor een

op gewezen om er thuis over te praten. Zo

een brandweertasje met een lesbrief over

scholendag, en die interesse was er. Meer dan

bereiken we een grotere bewustwording van

brandveiligheid en een gadget.

dertig scholen reageerden. De vele honderden

brandgevaar bij de ouders en mogelijk een

kinderen vermaakten zich opperbest tijdens de

gedragsverandering. Hierdoor is onze aanpak

Brandweerscholendag en tegelijkertijd leerden

dubbel effectief!�

Meer informatie:

ze van alles over brandgevaar.

Improvisatietoneel voor kinderen

Harmieke Paters

Gevarieerd programma

Een voorbeeld van de speelse aanpak was

(h.paters@dewolden.nl)

Het Promotieteam had veel werk gemaakt van

improvisatietoneel door twee acteurs,

2010

Districtscommandant Ike Kortleven: “We In 2007 waren er zoveel aanvragen van

92

Prioriteit voor brandveiligheid in studentenhuizen Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Enschede

Project

Brandveiligheid Studentenhuizen

Initiator afdeling Risicobeheersing Brandweer Enschede

Brandweer Enschede wil met een eigentijdse

Verschillende zienswijzen

van het studiejaar met het sturen van een

benadering het veiligheidsbewustzijn van

Anne-Marie Kok, Hoofd Risicobeheersing

uitdagende email naar alle studenten van

de ongeveer 30.000 studenten die een

van Brandweer Enschede: “Door samen

de Saxion Hogeschool en de Universiteit

kamer huren in de stad vergroten, en de

de brandveiligheid te bekijken en

Twente. Daarnaast plaatsen we banners op

zelfredzaamheid van studenten in geval

ontruimingsoefeningen te houden, komen

studentensites en op Hyves en verspreiden

van calamiteiten verbeteren. Daartoe is een

ook verschillende zienswijzen op veiligheid

we posters. Ook de mogelijkheden voor free

campagne ontwikkeld die moet leiden tot een

aan het licht. Daar kan dan gelijk over

publicity grijpen we zoveel mogelijk aan.”

gedragsverandering. Een afgeleid doel is het

worden gesproken. De brandveiligheid van

opsporen en aanpakken van onveilige situaties

studentenhuizen heeft voor ons momenteel

Ogen openen

in studentenhuizen.

een hoge prioriteit. Om de doodeenvoudige

Het effect van het project is moeilijk te meten,

reden dat die veiligheid in veel gevallen te

maar Anne-Marie Kok gelooft zeker dat het

In het kader van de actie worden alle

wensen overlaat. Door actief in contact te

helpt. “Door studenten met hun neus op de

180 studentenhuizen en units van

treden hopen we daar verandering in te

feiten te drukken open je hun ogen. Dat is al

kamerverhuurbedrijven die bij de gemeente

brengen.”

in veel gevallen gebeurd. Het bijzondere van het project? Dat is denk ik de brede aanpak

bekend zijn bezocht door inspecteurs van de Brandweer Enschede beperkt zich niet tot het

in combinatie met het integrale concept. De

wordt gekeken naar de brandveiligheid

afleggen van huisbezoeken. Ook de campagne

complete actie gaan we om het jaar uitvoeren,

en meer specifiek naar de aanwezigheid

‘Ken je vluchtplan’ van 2009 krijgt een vervolg.

de communicatiecampagne jaarlijks.”

van rookmelders en een vluchtplan, de

Deze campagne beoogt studenten te prikkelen

doorgangsmogelijkheden op vluchtwegen

en uit te dagen, en tegelijkertijd aan het

en de belasting van elektriciteitsgroepen. De

denken te zetten. Er wordt gebruikt gemaakt

Meer informatie:

controle wordt uitgevoerd in aanwezigheid van

van verschillende kanalen om de student te

Anne-Marie Kok (am.kok@enschede.nl) en

de studenten. Bij de kamerverhuurbedrijven

bereiken.

Joost Nijenhuis (jnijenhuis@enschede.nl),

wordt ook de naleving van het Gebruiksbesluit

Coördinator Brandveilig Leven Joost

of www.kenjevluchtplan.nl

van de gemeente gecontroleerd.

Nijenhuis: “We beginnen aan het begin

2010

afdeling Risicobeheersing. Tijdens de bezoeken

94

Small-Pack een licht alternatief voor het aanvalskrat Categorie Techniek Korps

Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond

Project

Small-Pack

Initiator Mario Klijn

Ze zijn een crime voor veel brandlieden:

parkeergarages, ziekenhuizen en

de lijnen net even anders dan bij Zandvoort,

de zware aanvalskratten waar soms mee

verzorgingsflats. De meeste korpsen werken in

Heemskerk en Sliedrecht, maar Mario Klijn

moet worden gewerkt. Mario Klijn van de

die gevallen nog met de zware aanvalskratten.

heeft er alle vertrouwen in dat de Small-Pack

Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond bedacht

De inzet van de Small-Pack kan in de praktijk

ook in zijn eigen korps in gebruik wordt

met de Small-Pack een alternatief. De Small-

afhangen van de hoogte en inzetdiepte. Een

genomen.

Pack-draagtas met schouderband weegt nog

combinatie met de Hosemaster is mogelijk.

Om iedere twijfel weg te nemen zet Mario

geen 11 kilo en bevat toch een 20 meter lange hoge drukslang, een koppeling voor de

Bij de uitwerking van zijn idee kreeg Mario

Klijn de voordelen van de Small-Pack nog

overgang van de stijgleiding naar de slang, en

Klijn hulp van drie vrienden: Cees de Groot

eens op een rij: “Compact, licht in gewicht,

een hoge drukstraalpijp. In eenzelfde tas die

van Brandweer Sliedrecht en Hugo Hartman

eenvoudig te dragen, snel inzetbaar, ruimte

nummer twee mee naar boven neemt, zit nog

en Sjaak Kortekaas van Brandweer Heemskerk.

besparend en te gebruiken in combinatie

eens 30 meter slang.

Klijn: “Zonder hun inspanningen was dit

met de Hosemaster. Optioneel zijn een extra hoge drukslang van 30 meter en

Sliedrecht bijvoorbeeld is nauw betrokken

een tweewegkoppeling voor het blussen

boven slepen, kan nu de Small-Pack worden

geweest bij het testen van de Small-Pack.

met twee stralen. De Small-Pack is in alle

meegenomen. Als de aansluiting op de droge

Testen die hebben uitgewezen dat het

opzichten een aanwinst voor de uitrusting van

stijgleiding is gemaakt, kan ‘gewoon’ met

blussend vermogen vergelijkbaar is met hoge

brandweerkorpsen.”

ongeveer 135 liter water per minuut worden

druk-blussing.”

geblust. De belasting voor de brandweerman of -vrouw is met deze tas veel en veel minder.”

In gebruik De korpsen in Zandvoort en Sliedrecht

Meer informatie:

Hoogbouw

werken inmiddels met de Small-Pack, Dit tot

Mario Klijn

De Small-Pack is bedoeld voor objecten

groot genoegen van de gebruikers. Bij de

(mario.klijn@vgnoord.nl)

met een stijgleiding, zoals hoogbouw,

Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond lopen

2010

resultaat niet mogelijk geweest. Brandweer Mario Klijn: “In plaats van het aanvalskrat naar

96

Brandweerman Cor populair bij Utrechtse kinderen Categorie Maatschappelijk belang Korps

Brandweer Utrecht

Project

‘Brandmeester’

Initiator Brandweer Utrecht “Mag je spelen met vuur?”, luidt de vraag van

eenvoudige ezelsbruggetjes. “Wat moet je

en preventievoorlichter achter de rug.

brandweerman Cor. “NEEEEEEE, schreeuwen

doen als je kleren vlam hebben gevat?”,

Hij krijgt bij het project hulp van andere

de kinderen zo hard als ze kunnen.

vraagt hij. “Niet hollen maar…?”, “ROLLEN!”,

preventiedeskundigen en brandweermensen,

Brandweerman Cor heeft de kinderen net

roepen de kinderen. En: “Eerst water en

zowel huidige collega’s als collega’s die al

laten ruiken aan een verbrande sportschoen.

de rest komt…?”, “LATER!”, schreeuwen

met pensioen zijn. Met deze aanpak kunnen

Zo leert hij de kinderen spelenderwijs hoe

ze uit volle borst. Ook het onthouden van

objectverkenning en preventieve checks

belangrijk het is om voorbereid te zijn op

het alarmnummer is makkelijk met een

gecombineerd worden met voorlichting. Een

brand. Niet alleen bij de buitenschoolse

ezelsbruggetje: 1+1=2.

totaalbenadering.

opvang, maar ook thuis.

De verwachting is dat het project het

Gerda Bouma van Brandweer Utrecht:

begrip bevordert voor het werk van de

project ‘Brandmeester’ van Brandweer Utrecht.

“Met ‘Brandmeester’ doen we aan

brandweer bij kinderen, hun ouders en

In het kader van het project krijgen kinderen

preventievoorlichting bij kinderen en via die

leerkrachten. Het leert kinderen en hun

in de leeftijd van 4 tot en met 12 jaar op de

kinderen bereiken we ook hun ouders. Zo

omgeving om brandveiligheid te zien als

Buitenschoolse Opvang (BSO) bezoek van een

bevorderen we het veiligheidsbewustzijn in

een verantwoordelijkheid van ‘ons allemaal’.

ervaren brandweerman. Op speelse wijze legt

de samenleving. Kinderen zijn enthousiast

Gerda Bouma: “Juist kinderen voelen die

hij de kinderen uit wat brand is, wat er kan

en leren snel. Tijdens het bezoek van

verantwoordelijkheid.”

gebeuren als er in huis brand uitbreekt en

brandweerman Cor maken ze bijvoorbeeld zelf

wat je dan moet doen. Brandweerman Cor is

een vluchtplan, dat is gebaseerd op de indeling

inmiddels razend populair. In de weken na de

van hun eigen huis. Het is een interactieve

introductie maakten gelijk tientallen BSO’s hun

bijeenkomst waarbij kinderen worden

belangstelling kenbaar.

uitgedaagd hun mening te geven.”

Ezelbruggetjes

Totaalbenadering

San Peeters

Om ervoor te zorgen dat de informatie

‘Brandweerman Cor’ heeft een

(brandweercommunicatie@utrecht.nl)

blijft hangen, gebruikt brandweerman Cor

jarenlange carrière als brandweerman

Meer informatie:

2010

Afdelingshoofd Proactie & Preventie Deze situatieschets is onderdeel van het

98

Brandweer als professioneel risicoadviseur Categorie Organisatie Korps

Brandweer Limburg-Noord

Project

advisering gemeentebestuur

Initiator Erik Verbugt

Volgens de letter van de wet heeft

Kwaliteitsverbetering

draagvlak. Dat leidt normaal gesproken tot

de brandweer een adviestaak bij de

Met de advisering-nieuwe-stijl die hij

meer maatregelen die de veiligheid van de

verantwoording van groepsrisico. Brandweer

voorstaat, realiseren gemeentebesturen

burger ten goede komen. En meer veiligheid is

Limburg-Noord neemt die taak serieus. Ze

volgens Erik Verbugt een belangrijke

uiteindelijk wat we allemaal willen.”

adviseert het bestuur waar het gaat om de

kwaliteitsverbetering. Verbugt: “Het bestuur

afweging tussen enerzijds wenselijkheid

blijft eindverantwoordelijk en behoudt

Uitwerken

en anderzijds de noodzaak tot het treffen

maximale vrijheid bij het maken van keuzes,

De innovatie is nog niet in het korps

van maatregelen om risico’s bij ruimtelijke

maar met een gerichte impactbeoordeling

Brandweer Limburg-Noord geïntroduceerd.

ontwikkelingen te voorkomen of te beperken.

geeft de brandweer invulling aan haar

De methodiek om de impact te beoordelen

adviestaak. Als zodanig treden we op als

moet nader worden uitgewerkt en daarbij

“Die afweging is door een gemeentebestuur

professioneel risicoadviseur. Een belangrijke

wordt samengewerkt met een gespecialiseerd

vaak lastig te maken”, weet Erik Verbugt,

toegevoegde waarde lijkt me van een modern

bureau. Vooruitlopend op de invoering

adviseur Proactie & Preventie bij Brandweer

korps.”

stelt Erik Verbugt: “Treed als brandweer als eenheid naar buiten en laat zien dat je graag

Noord-Limburg. “Een gemeente kijkt altijd Volgens de bedenker van de nieuwe

en vroegtijdig een bijdrage levert aan de

grip op de term ‘risico’. Wij gaan ‘dieper’ met

adviseringsaanpak wordt het bestuur in de

advisering van het bestuur. De kennis van de

ons advies en sluiten daarmee beter aan bij de

situatie die hij schetst optimaal gefaciliteerd.

lokale situatie die bij de brandweer aanwezig

belevingswereld en behoeften van het bestuur.

En daar is zeker behoefte aan volgens

is, vormt absoluut een toegevoegde waarde in

De impact van een incident met gevaarlijke

Erik Verbugt, niet alleen in Noord- en

het adviestraject.”

stoffen is in een stadscentrum anders dan in

Midden-Limburg. “Er komt zoveel op

het buitengebied. Pas als je de totale impact

gemeentebestuurders af dat een goed

Meer informatie:

overziet komen zaken duidelijker te liggen en

afgewogen advies altijd welkom is. Omdat

Erik Verbugt

kan er een goede afweging door het bestuur

we het hebben over een verbeterde vorm

(e.verbugt@brandweerln.nl)

worden gemaakt.”

van advisering is er automatisch ook meer

2010

naar het grote geheel en heeft vaak weinig

100

Ruim baan voor talentontwikkeling Categorie Organisatie Korps

Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond

Project

TalentManager

Initiator meerdere korpsen Als het gaat om ontwikkeling ligt de nadruk

van de leiding van de korpsen aan een

Leuk en leerzaam

bij de brandweer meestal op de operationele

nieuwe visie op talentontwikkeling. Renée

In 2009 heeft een gevarieerd samengestelde

ontwikkeling van de medewerkers. Veel

Oprel, HR Beleidsadviseur Management

groep van twaalf deelnemers TalentManager

minder wordt stilgestaan bij het werken

Development, Loopbaanontwikkeling

doorlopen. De conclusie is dat het voor de

aan persoonlijke groei en het ontwikkelen

en Competentiemanagement bij de

deelnemers een leuk en leerzaam traject

van strategisch leren denken. De korpsen

Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond: “In

is geweest op diverse vlakken. Naast een

Rotterdam-Rijnmond, Haaglanden, Hollands-

een veranderende arbeidsmarkt moeten we

persoonlijke groei hebben de talenten zich ook

Midden, Zuid-Holland-Zuid en Midden-West

proberen een aantrekkelijke werkgever te

in hun werk ontwikkeld.

Brabant doorbreken dit patroon en hebben het

blijven. Dat betekent dat je ambitieuze, jonge

ontwikkeltraject TalentManager in het leven

mensen moet prikkelen en uitdagen. Met

Renée Oprel: “De manier waarop we het

geroepen.

TalentManager doen we dat.”

programma hebben neergezet is zeker

De doelstelling van het traject is

De kracht van het programma zit volgens

ook met veel ruimte voor eigen initiatief.

brandweertalenten bij te staan in hun

Renée Oprel in de diversiteit van de

De deelnemers houden een belofte in voor

persoonlijke ontwikkeling en ze zo fris, scherp

deelnemers, zowel wat betreft functie en

de organisatie en dus voor de toekomst van

en kritisch te houden. De talenten worden

achtergrond als spreiding over de regio.

Brandweer Nederland. Alleen daarom al zou

een jaar lang ondersteund door een extern

Een belangrijk element bij TalentManager

het goed zijn als ons initiatief door andere

begeleidster (Els van Noorduyn). Zijdelings

is het leren van elkaar. Een sterk punt is

korpsen wordt opgepakt.”

betrokken, naast de korpsen die meedoen, zijn

ook dat de inhoud van het programma

de Academie van Leiderschap en het Landelijk

organisch is. Hoewel er een aantal

en Regionaal Management Development van

managementonderwerpen aan bod komt, is

politie en brandweer.

het de groep die bepaalt waar het over gaat.

innovatief te noemen. Niet alleen breed, maar

Meer informatie:

anders te leren denken (‘out of the box’) en

Renée Oprel

Het idee voor het ontwikkeltraject

bepaalde vaste patronen en structuren los te

(r.oprel@veiligheidsregio-rr.nl)

TalentManager komt voort uit de behoefte

laten.

2010

Hierdoor worden de deelnemers gedwongen Nieuwe visie

102

‘Aanvullende werkelijkheid’ voor meer informatie Categorie Techniek Korps

Brandweer Amsterdam-Amstelland

Project

Augmented Reality

Initiator Richard Jansen

Ondersteunende media

sneller worden bepaald hoe te handelen. Voor

zijn vinding. Vrij vertaald betekent dat zoiets

Richard Jansen: “Ik denk dat augmented

bedrijven kan ook gebouwinformatie worden

als ‘aanvullingen op de werkelijkheid’.

reality een meerwaarde heeft voor de

gekoppeld aan een locatie. Dan wordt in één

Augmented reality is een term die wordt

brandweer. De mogelijkheden zijn enorm

oogopslag zichtbaar of een gebouw gevaarlijk

gebruikt in het vakgebied dat zich bezighoudt

en de manier van informatie onsluiten is

is, of er brandpreventieve voorzieningen zijn

met het toevoegen van gegevens aan

enorm simpel. Augmented reality is de

en minder zelfredzame personen, of hoe

rechtstreekse, reële beelden van een locatie.

techniek voor de toekomst en we worden er

brandwerend de hoofddraagconstructie is.

Dat is ook wat Richard Jansen met zijn idee

al dagelijks mee geconfronteerd. Neem de

voorstaat: het koppelen van een datalaag

eerste de beste voetbalwedstrijd op tv. Om

Richard Jansen: “Met mijn eigen bedrijf en

aan het bestaande beeld dat je ziet door de

te kunnen beoordelen of het wel of geen

zakenpartners hebben we al lagen gemaakt

camera van je telefoon.

buitenspel is, wordt gewoon een lijn op het

en geïmplementeerd voor onder meer

scherm geprojecteerd. Een mooie vorm van

National Geographic, Rabobank, ID&T en

beslissingsondersteunend bezig zijn.”

Walt Disney. De opgedane kennis en ervaring

Om te laten zien wat hij bedoelt, heeft de

Openingsscherm

Data toegevoegd aan het beeld van je camera

wil ik graag met de brandweer delen om

officier bij het korps Brandweer AmsterdamAmstelland een demo gemaakt. Alle

Als pilot is het korps Amsterdam-Amstelland

de beeld-, oordeels en besluitvorming bij

smartphone-gebruikers in Amsterdam

bezig om de informatie over waterdieptes te

incidenten te ondersteunen met ‘aanvullende

kunnen dankzij een speciale datalaag de

koppelen. De camera van een smartphone kan

werkelijkheid’.”

dichtstbijzijnde brandweerkazerne in de stad

data die eraan is gekoppeld op het scherm

vinden, waarbij je direct ziet in welke richting

projecteren, zoals de aanwezigheid van

Meer informatie

je moet lopen en hoe ver het is. Daarnaast heb

objecten onder water, de diepte van het water

Richard Jansen (r.jansen@brandweeraa.nl) of

je via de laag direct toegang tot de website of

en de stroming. Met die informatie zijn de

kijk op de website www.safetytagging.com

kan je direct de brandweer bellen.

operationele risico’s beter in te schatten en kan

Koppel acties aan locaties

2010

Augmented reality noemt Richard Jansen

Lijstweergave en gesorteerd op afstand / dichtstbijzijnde kazerne

Locatie op de kaart

104

De mogelijkheden benutten van scannen op afstand Categorie Techniek Korps

Brandweer Roermond

Project

Scannen op afstand

Initiator Roel Beurskens

Roel Beurskens, medewerker Opleiden &

goederen en van fysische eigenschappen tot

land verspreiden, is de verwachting van de

Oefenen bij Brandweer Roermond, kwam op

bijzondere kenmerken en nog veel meer.”

initiatiefnemer. “Met scannen op afstand kan veel onduidelijkheid worden weggenomen

het idee toen hij een tijdschrift zat te lezen.

Zijn oog viel op een artikel over ‘scannen op

Lange weg

omdat heel snel relevante informatie

afstand’. Na lezing ervan borrelde de vraag op

Invoering van het idee is niet zo eenvoudig

beschikbaar is. Bovendien sluit ik niet uit dat

waarom niet op veel bredere schaal van die

beseft Roel Beurskens, maar dat mag volgens

een barcode nog meer mogelijkheden biedt.

mogelijkheid gebruik zou worden gemaakt.

hem geen belemmering zijn. “Het heeft pas

Dat zou nader onderzocht moeten worden.”

Roel Beurskens: “Voorzie iedere gevaarlijke

met het bedrijfsleven wordt toegepast. Dus is

stof, iedere container, iedere tankwagen en

er nog een lange weg te gaan. Maar omdat

ieder gebouw van een barcode die op afstand

niemand de grote voordelen kan ontkennen,

kan worden gescand. Bij een incident kan

lijkt het me een goed idee te proberen een

de brandweer of politie dan vanaf veilige

begin te maken.”

2010

zin als het idee landelijk in samenwerking

Meer informatie:

afstand alle informatie tevoorschijn halen die via de barcode van het betreffende

Als andere korpsen het idee overnemen

Roel Beurskens

object is opgeslagen. Dat kan variëren van

kan het zich mogelijk via het landelijk

(roelbeurskens@roermond.nl

adresgegevens tot een omschrijving van

brandweeroverleg als een olievlek over het

Colofon Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding (NVBR) Kemperbergerweg 783 Postbus 7010 6801 HA Arnhem t

(026) 355 2455

f

(026) 351 5051

info@nvbr.nl www.nvbr.nl Tekst en redactie: Daan Appels, Appels Communicatie Vormgeving: Carlo Polman, Oud.Zuid Ontwerp Drukwerk: Drukkerij Roos en Roos Š NVBR, september 2010