4 minute read
Koolmonoxide hoe zit het nou precies?
‘Koolmonoxide zwaarder dan lucht? Zeker niet!’, zegt Jet Vroege, dossierhouder koolmonoxide van Brandweer Nederland. ‘Helaas merken we nog steeds dat bij veel mensen dit misverstand bestaat, ook bij collega’s.
Een hardnekkig misverstand is ook dat een moderne cv-ketel geen veroorzaker kan zijn van CO-vergiftiging.’
Voor je eigen veiligheid en voor een juist advies richting publiek zetten we de feiten over CO nog eens voor je op een rij. Doe er je voordeel mee, want de strijd tegen koolmonoxide zullen we met elkaar moeten aangaan!
Jet: ‘Het is belangrijk dat we mensen blijven informeren over de gevaren van koolmonoxide. Zoek maar eens op internet op de term koolmonoxide en de berichten over gewonden en zelfs doden door CO-vergiftiging verschijnen op je scherm. Daarom besteden we twee keer per jaar volop aandacht aan dit onderwerp.’
Advies bij het plaatsen
In de bronruimte: aan het plafond
In overige ruimtes: op ademhoogte
Aanvullingen op het plaatsingsadvies
Mag een CO-melder in de badkamer worden geplaatst? Een CO-melder kan niet tegen vocht. Dan zal hij na enige tijd niet meer (goed) werken. Plaats dus geen CO-melder in de badkamer.
Als er geen CO-melder in de badkamer mag, maar daar wel kachel, geiser of cv-ketel hangt, wat dan? De melder moet dan in de ruimte waar de badkamer op uitkomt. En daar moet de melder op ademhoogte. Is het een overloop, dan ter hoogte van het hoofd als je staat. Is het op een slaapkamer, dan ter hoogte van het hoofdkussen.
Is het advies om in de ruimte met verbrandingsapparaat een combimelder te plaatsen of CO-melder en rookmelder apart? Alleen in de ruimte met een verbrandingsapparaat kan een combimelder gebruikt worden, omdat in dit geval zowel een rookmelder als een koolmonoxidemelder aan het plafond gehangen moet worden. In ruimtes waar geen verbrandingstoestel hangt, moet een rookmelder altijd aan het plafond en een koolmonoxidemelder op ademhoogte.
Kan een CO-melder in de keuken worden geplaatst? Dat kan zeker. Let er wel op dat de melder niet regelmatig wordt blootgesteld aan vocht (door koken of vaatwasser) en dat de melder uit de luchtstroom hangt.
Als de cv-ruimte zich in een aparte ruimte bevindt die alleen via de buitenzijde van het huis te bereiken is, moet er dan nog steeds een CO-melder in het huis worden geplaatst of alleen in de ruimte met cv-ketel? In het huis is dan niet nodig. Je wilt gewaarschuwd worden als er koolmonoxide vrijkomt en je daaraan blootgesteld kan worden. Hang dan de melder in de ruimte waar de cv-ketel hangt. Als je daar naar binnen gaat, word je gewaarschuwd. En dat is ook het moment dat het belangrijk is om te weten dat er koolmonoxide vrijkomt.
Wat doet koolmonoxide met je lichaam?
Als je koolmonoxide inademt, dan hecht het zich aan hemoglobine, het eiwit dat zuurstof transporteert in je bloed.
oolmonoxide bindt zich ongeveer 230 keer sneller aan hemoglobine dan zuurstof, waardoor zuurstof zich niet meer hieraan kan binden. Daardoor ontstaat een zuurstoftekort in de weefsels. De symptomen van CO-vergiftiging zijn hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, braken en wazig zien. Als je langer wordt blootgesteld of de concentratie is hoger, dan kun je verward raken, flauwvallen, pijn op de borst krijgen, benauwd worden en een onregelmatige hartslag en ademhaling krijgen. In geval van een ernstige vergiftiging zijn de symptomen: verlaagde bloeddruk, toevallen, longoedeem, hart-ritmestoornissen, hartstilstand en ademhalingsstilstand. Je kunt uiteindelijk in coma raken en zelfs overlijden.
Wist je dat...
...CO lichter is dan lucht?
Koolmonoxide is iets lichter dan lucht. Lucht heeft een dichtheid van 1, terwijl CO een dichtheid van 0.97 heeft. Koolmonoxide heeft de eigenschap dat het zich heel goed mengt met lucht.
Omdat het verschil in soortelijk gewicht heel klein is, volgt CO feitelijk de luchtstromen. In de ruimte van het verbrandingstoestel zal de melder als eerste afgaan als deze aan het plafond hangt. In overige ruimtes kan de melder het beste op ademhoogte worden opgehangen.
...een CO-melder geen vals alarm kan geven?
CO is een giftig gas dat wordt weergegeven in parts per million (ppm). 1 ppm aan CO is dus 1 deel aan CO per 1 miljoen delen lucht. Een CO-melder bevat een sensor die bestaat uit een gel met onder andere zwavelzuur.
Zodra deze gel langere tijd wordt blootgesteld aan een concentratie CO die hoger is dan de grenswaarde van 50 ppm, gaat de gel een chemische reactie aan met CO en gaat het in alarm. Dit proces zelf is niet te stoppen. Een ‘vals alarm’ bij een CO-melder is dus eigenlijk niet mogelijk.
Bij douchen, koken of als de geiser aanslaat, komt regelmatig een hogere concentratie aan CO vrij. Vaak is dit, bij een afvoerloos toestel, meer dan 200 ppm. Om er voor te zorgen dat de CO-melder dan niet gelijk in alarm komt, bevat de melder een soort ‘timer’. Deze tijdgewogen waarde is vastgelegd in een Europese norm. Wanneer de hogere concentratie langer aanwezig is of wanneer de concentratie verder stijgt, zal de melder wél een alarm geven. Loopt de concentratie aan CO bijvoorbeeld op tot 300 ppm, dan gaat de melder al na drie minuten af.
Ferdi Verhulst, beleidsmedewerker Brandweerzorg & Officier van Dienst bij VR Haaglanden, vertelt in het jongerenprogramma WAAROM?! (Radar van AVROTROS) over het belang van koolmonoxidemelders. Bekijk het filmpje op https://youtu.be/4Fvp2R_ctaE
