Brainport Monitor 2021

Brainport monitor 2021 - 14e editie samenvatting

Totaalbeeld

Flexibel en slagvaardig

Inleiding van de monitor hierin verwerken, volgt nog

Flexibel en slagvaardig Het jaar 2020 stond volledig in het teken van de coronacrisis. Veel van de cijfers in deze 14e editie van de monitor rapporteren over de ontwikkelingen in dat jaar en laten zien dat sommige indicatoren flink zijn opgeschud terwijl anderen zich weinig aantrokken van de pandemie. Uit deze monitor blijkt dat het Brainport ecosysteem, met haar zwaartepunt in Zuidoost-Brabant, snel wist te herstellen na de crisis in 2020.

Naast deze samenvatting is er in 2021 een nieuw online dashboard ingericht met ruim 30 statistieken. De indicatoren in de monitor zijn onderverdeeld in de drie pijlers die ook in de Brainport Agenda centraal staan: Innovatie, technologie & ondernemen, Talent en Leef- en vestigingsklimaat. Dit dashboard is te vinden op www. brainporteindhoven.com/monitor

De Brainport Monitor Brainport Eindhoven kenmerkt zich door een sterke hightech maakindustrie, een heel bijzondere designsector en een uniek samenwerkingsmodel. Het cluster van kennisintensieve maakindustrie wordt gekenmerkt door productie in kleine volumes, van technisch complexe, goed ontworpen producten. Daarnaast is er een levendige creatieve industrie die volop ruimte biedt aan innovatieve startups. De Brainport Monitor biedt achtergronden en kennis over de innovatieve prestaties, economische vooruitgang en veranderende competitieve positie van Brainport Eindhoven voor een brede doelgroep van beleidsmakers, onderzoekers, bedrijven en andere geïnteresseerden.

Omdat het Brainport Eindhoven ecosysteem zich niet laat vangen in een geografische omkadering wordt er in de Brainport Monitor voor gekozen om cijfers van het COROP schaalniveau Zuidoost-Noord-Brabant te presenteren, de regio waar Brainport Eindhoven haar zwaartepunt heeft. De cijfers in deze monitor hebben daarmee betrekking op de 21 gemeenten die gezamenlijk bestuurlijk samenwerken onder de naam Metropoolregio Eindhoven (MRE).

2|

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

Daar waar mogelijk worden cijfers zoveel mogelijk op regionaal schaalniveau (COROP) gebruikt. Wanneer deze niet beschikbaar zijn worden cijfers op provincieniveau gebruikt. Bij iedere parameter wordt gebruik gemaakt van de meest recente cijfers voorhanden. Het liefst presenteren we cijfers over de afgelopen tien jaar, met als meest recente jaar 2021 of 2020. Omdat de Brainport Monitor sterk afhankelijk is van de beschikbaarheid van cijfers op regionaal niveau moeten we het helaas soms doen met oudere cijfers. Van een groot aantal indicatoren zijn geen recente cijfers structureel op regionaal niveau beschikbaar. Samen met andere regio’s werken we er hard aan om dit te verbeteren.

Totaalbeeld Met €2,4 mld. aan investeringen in R&D is het bedrijfsleven in Brainport Eindhoven goed voor ruim een vijfde van de totale private R&D-uitgaven in Nederland (22,4%). Als percentage van het BBP bedraagt de private R&D-uitgaven in Brainport Eindhoven 6,1%. Dit is ruim boven de nationale (2,5% van het BBP) en Europese (3,0%van het BBP) R&D-doelstellingen. Ondanks dat het jaar 2020 volledig in het teken stond van de covid-19 pandemie, geeft het merendeel van de bedrijven en kennisinstituten aan dat de uitvoer van R&D-projecten onverminderd is doorgegaan.

De coronacrisis zorgt na zeven jaar economische groei voor een krimp van de economie. De krimp van 2,6% in de Brainportregio valt lager uit dan het landelijke gemiddelde van 3,7%. In het eerste kwartaal van 2021 trok de regionale economie weer aan en groeide de economie met 2,0%. In het tweede kwartaal 2021 was dit zelfs 13% t.o.v. 2020 en in het derde kwartaal 7%.

In 2020 ligt het regionale werkloosheidspercentage ligt op 3,7% (16.000 personen). Naast deze groep werklozen kent de arbeidsmarkt ook semiwerklozen. Samen zijn zij het onbenut arbeidspotentieel zonder werk. Deeltijders die meer uren willen werken en hiervoor direct beschikbaar zijn (onderbenut), vormen het onbenut arbeidspotentieel met werk. De totale groep onbenut arbeidspotentieel met en zonder werk in de regio bestaat uit 49.000 personen.

Door de coronacrisis in 2020 is het totaal aantal banen in de Brainportregio licht teruggenomen met 0,5%. Het totaal aantal banen komt hiermee op 438.000. Dit is 4,9% van het totaal aantal banen in Nederland. De meeste werknemers in de regio zijn actief in de Hightech Systemen en Materialen (HTSM) sector. Deze topsector is regionaal goed voor 75.703 banen. Dit is een toename van 1,3% ten opzichte van 2019.

Van de 7.974 meisjes op het voortgezet onderwijs in ZO-Brabant kiest 39% in 2020 voor een technologisch profiel. Van deze 3.139 meisjes is 57% scholier op het vwo, 36% op de havo en 7% op het vmbo. Voor de jongens geldt dat 50% voor technologie kiest. 45% van de 3.879 jongens doet dit op het vwo, 29% op de havo en 26% op het vmbo. In Zuidoost-Brabant kiezen bijna 33.000 studenten voor een technologische studie in 2020. Van alle landelijke technologie studenten studeert 9% in Zuidoost-Brabant. Van de technologie studenten in de regio studeert 26% op het mbo, 35% op het hbo en 39% op de universiteit.

In 2020 telt de provincie Noord-Brabant 13.141 internationale studenten. Hiervan volgen 10.371 studenten een bachelor- en 2.770 studenten een masteropleiding. Ruim eenderde (33%) van het aantal internationale studenten volgt een technologische opleiding in de provincie Noord-Brabant (4.135 studenten). De grootste groep internationale technologie studenten komt uit Bulgarije.

Van alle werknemers in ZO-Brabant, woont 65% ook in ZO-Brabant. 22% van alle werknemers in ZO-Brabant woont buiten de Brainportregio maar wel in Zuidoost-Nederland. 13% van alle werknemers woont buiten Zuidoost-Nederland. Gepaard met het aantal werknemers dat in de regio woont én wil gaan wonen is het woningtekort. In 2021 is er een tekort aan woningvoorraad in Brainportregio van 12.910 woningen. Dit is een tekort van 3,6% aan gewenste woningvoorraad ten opzichte van de daadwerkelijke voorraad. In de periode tot 2025 worden er 19.290 nieuwe woningen gerealiseerd wat het geschatte woningtekort omlaag zal brengen naar 2,9% (10.910 woningen).

155 scale-ups

€2,4 miljard private R&D-investeringen

3.246 patent-aanvragen

45% meisjes voortgezet onderwijs kiest technisch profiel

6.0000 hightech vestigingen

3.667 internationale technologie studenten

3|

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

75.700 banen in de hightech

19.100 private R&D- medewerkers

€30 miljard aan export van goederen

Innovatie, technologie en ondernemen

Bekijk direct online: Innovatie Economie Ondernemen Internationale handel

4|

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14 14eeditie editie

Innovatie

Top 10 Private R&D-uitgaven (in mln. euro’s, naar bedrijf, 2020)

Private R&D-investeringen In 2018 geeft het bedrijfsleven van Brainport Eindhoven ruim €2,4 mld. uit aan research & development (R&D), een lichte afname van €39 miljoen (1,6%) ten opzichte van 2017. Het bedrijfsleven in Brainport Eindhoven is goed voor ruim een vijfde van de totale private R&D-uitgaven in Nederland (22,4%). Als percentage van het BBP bedragen de private R&D-uitgaven in Brainport Eindhoven 6,1%. Dit is ruim boven de nationale (2,5% van het BBP) en Europese (3,0%van het BBP) R&D-doelstellingen.

In Brainport Eindhoven investeert ASML het meest in R&D. In 2020 is dit €1.540 miljoen, 13,3% meer dan in 2019. Philips volgt met €778 mln. aan R&D (+6,1%).

Naast deze twee bedrijven staan er nog drie bedrijven uit Brainport Eindhoven in de landelijke top 10: NXP (€201 mln.), VDL (€159 mln.) en DAF (€125 mln.). De vijf Brainport bedrijven zijn samen goed voor 58% van de totale R&D-uitgaven uit de landelijke top 30. Samen met Prodrive (€61 mln.), Vanderlande (€75 mln.), DEMCON (€30 mln.) en Neways (€17,1 mln.) voor 62%.

ASML Philips Janssen KPN DSM NXP VDL DAF Thales Canon €0

€ 200

€ 400

€ 600

€ 800

€ 1.000

€ 1.200

€ 1.400

€ 1.600

Private R&D-uitgaven (in mln. euro’s, naar tien grootste regio’s, 2018) 3.000

7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0%

Private R&D uitgaven (linker as)

Signify

Philips

1419

691

NXP

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

182

310 DSM

348

Airbus

327

5|

CNH Industrial

ASML

308

STMicroelectronics

323

Percentage van BBP (rechter as)

lft Re

gi

o

De

nt e Tw e o gi Re

o gi Re

Re

gi

o

De

NO -B ra ba nt

ge in en ag

Re

gi

o

W

em nh Ar gi

o

nH aa g

n

en eg -N

Le o gi Re

tt Ro o Re

gi

ijm

id

da er

re Ut o gi Re

en

t ch

m da er st Am o

gi

Re

Br

ai

Top 8 bedrijven in patentaanvragen in Nederland 2020

Re

np

or

tE ind ho ve

n

In de top 8 van Nederlandse patentaanvragers staan vier bedrijven uit Brainport Eindhoven. Philips, Signify, NXP en ASML hebben in 2020 gezamenlijk 2.728 octrooiaanvragen gedaan. Deze vier bedrijven zijn samen goed voor 83% van de aanvragen uit de provincie Noord-Brabant en voor 43% van de totale Nederlandse patentaanvragen.

m

2.500 2.000 1.500 1.000 500 0

Economische groei Regionale economie krimpt in 2020 met 2,6% door Corona Na zeven jaar economische groei zorgt coronacrisis voor krimp economie in 2020. De krimp van 2,6% in de Brainportregio valt lager uit dan het landelijke gemiddelde van 3,7%. In het eerste kwartaal van 2021 trok de regionale economie weer aan en groeide de economie met 2,0%. In het tweede kwartaal 2021 was dit zelfs 13% t.o.v. 2020 en in het derde kwartaal 7%. Landelijk bleef de groei nog achter en kromp deze in eerste kwartaal van 2021 nog met 3,7%. In het tweede kwartaal groeide de landelijke economie met 9,7% t.o.v. 2020 en in het derde kwartaal met 5%. In 2020 kreeg de regio Amsterdam de grootste klap te verduren. De regionale economie kromp met -8,4%.

Ondanks de coronacrisis in 2020 is het gemiddelde over de afgelopen 10 jaar voor de meeste regio’s positief. De regionale economie van Brainport groeide met gemiddeld 2,8% per jaar ten opzichte van een gemiddelde nationale groei van 1,0% per jaar. Dit gaat regionaal wel gepaard met sterke fluctuatie over tijd vergeleken met een minder fluctuerende economische groei landelijk. De economie in Amsterdam groeit in die periode met 2,4%. In Utrecht groeit de economie met 1,2%, in Rotterdam met 1,1% en in Den Haag krimpt de economische over de afgelopen tien jaar met 0,1%.

Economische groei (BRP volumemutaties) 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2%

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

-4% -6% EU27

Nederland

Brainport Eindhoven

Economische groei

(vijf economisch grootste regio’s) Brainport Eindhoven Regio Amsterdam Regio Utrecht Regio Rotterdam Nederland

Het bruto binnenlands product (bbp) is een maat voor de omvang van de economie.

De verandering van het volume van het bruto binnenlands product in een bepaalde tijdsperiode is een maat voor de groei (of krimp) van de economie.

EU27 Regio Den Haag -9,0% -8,0% -7,0% -6,0% -5,0% -4,0% -3,0% -2,0% -1,0% 2010-2020

6|

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

2020

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

Sectorale specialisatiegraad Zuidoost-Brabant kent sterke specialisatie in sector industrie De specialisatiegraad (of locatiequotiënt) van Zuidoost-Brabant geeft een goed beeld van het economische profiel van de regio. Vergeleken met Nederland als geheel is Zuidoost-Brabant sterk gespecialiseerd in de sector industrie, een relatief sterk conjunctuurgevoelige sector. Dit maakt Zuidoost-Brabant gevoelig voor schommelingen in de conjunctuur. Naast de industrie is de regio gespecialiseerd in (specialistische) zakelijke diensten. De 208% betekent dus dat de Brainport economie ruim twee keer zoveel industrie kent dan gemiddeld, en daarmee sterk op deze sector drijft. Ten opzichte van 2017 (202%) is de specialisatiegraad van de industrie toegenomen.

De specialisatiegraad geeft aan of een sector in een regio meer of minder dan gemiddeld bruto waarde toevoegt in vergelijking met een andere regio. Het regionale aandeel van de bruto toegevoegde waarde in een sector wordt afgezet tegen het nationale aandeel van die sector. Als het aandeel in de sector op regionaal niveau hetzelfde is als op nationaal niveau dan is de specialisatiegraad 1 (100%). Is het regionale aandeel lager, dan is de score lager dan 1 (ondervertegenwoordiging) en bij een hoger aandeel is de specialisatiegraad hoger dan 1 (oververtegenwoordiging).

De gedachte achter de specialisatie-index is dat een sectorale oververtegenwoordiging het resultaat is van kostenvoordelen en productiviteitsvoordelen, die samenhangen met specifieke gunstige regionale factoren. In economisch jargon ook wel comparatieve voordelen genoemd,zoals unieke kennis, kunde, menselijk kapitaal, (internationale) bereikbaarheid, vertrouwen, etc. Deze voordelen bepalen in belangrijke mate de concurrentiepositie van bedrijfsactiviteiten binnen de regio. Ook hangen hier, in combinatie met ruimtelijke concentratie van mensen, voorzieningen en bedrijven, zogenaamde agglomeratie- of clustervoordelen mee samen.

7|

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

Sectorale specialisatiegraad ZO-Brabant (bruto toegevoegde waarde, 2018) Industrie Specialistische zakelijke diensten Verhuur en overige zakelijke diensten Verhuur en handel van onroerend goed Onderwijs Bouwnijverheid Handel Landbouw, bosbouw en visserij Cultuur, sport en recreatie Informatie en communicatie Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening Financiële dienstverlening Horeca Openbaar bestuur en overheidsdiensten Vervoer en opslag Huishoudens Delfstoffenwinning

0%

50%

100%

150%

200%

250%

Aantal vestigingen Ruim een derde van de vestigingen in Brainport Eindhoven behoort tot topsector

Vestigingen topsectoren (als percentage van totaal aantal vestigingen) Creatieve industrie Agri & Food HTSM

In 2020 telt Brainport Eindhoven 81.185 bedrijfsvestigingen, ruim 3.500 meer dan in het jaar daarvoor. 24.486 bedrijven hebben twee of meer personen in dienst. 229 bedrijven in de regio hebben 200 of meer personen in dienst. Net als landelijk bestaat de grootste groep bedrijfsvestigingen uit bedrijven met 1 persoon in dienst.

Logistiek Water Tuinbouw Life Sciences & Health Energie

Bijna 34%, 27.546 bedrijven, van alle bedrijfsvestigingen in de regio behoort tot een van de negen topsectoren. Landelijk is dit aandeel 33%. De negen topsectoren zijn: Agri & Food, Chemie, Creatieve Industrie, Energie, Logistiek, Life Sciences & Health, Tuinbouw, Water of Hightech Systemen en Materialen (HTSM). Met ruim 7.800 bedrijfsvestigingen in de creatieve industrie is dit de grootste groep (9,6%).

Dit is ook landelijk het geval (10,9%). Het grootste verschil tussen de regionale en landelijke verdeling zit in de topsector HTSM. Ruim 6.000 bedrijfsvestigingen (9,6%) behoren tot deze topsector terwijl dit landelijk iets minder dan 6% is.

Aantal nieuwe buitenlandse vestigingen loopt in 2020 terug In 2020 hebben 15 buitenlandse bedrijven zich gevestigd in Zuidoost-Brabant, ten opzichte van 28 in 2019. Daarnaast zijn er 5 uitbreidingen van buitenlandse vestigingen in ZO-Brabant. In 2020 hebben twee nieuwe buitenlandse bedrijven uit de Verenigde Staten, Turkije en India zich in de regio gevestigd. De overige vestigers in 2020 zijn afkomstig uit Estland, Rusland, Luxemburg, Oostenrijk, Finland en Frankrijk, die allemaal één vestiging openden. Over de periode 2012-2020 komen de meeste bedrijven uit de VS (24), China (16), Duitsland (11), België (11) en India (11). Van de top 10 herkomstlanden van vestigers komen alleen uit Duitsland, België en Taiwan geen nieuwe vestigers in 2020. Het aantal uitbreidingen wordt sinds 2015 bijgehouden.

8|

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

Chemie 0%

2%

4%

6%

Brainport Eindhoven

8%

10%

12%

14%

Nederland

Verdeling nieuwe/uitbreiding buitenlandse vestigingen

45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2012

2013

2014

2015

Nieuwe buitenlandse vestigingen

2016

2017

2018

2019

Uitbreidingen buitenlandse vestigingen

2020

Internationale handel Brainport Eindhoven hoger percentage exporterende vestigingen In 2019 telt Brainport Eindhoven 8.775 exporterende bedrijven, 5,7% meer dan het jaar ervoor. 6,0% van de exporterende vestigingen in Nederland is gevestigd in Brainport Eindhoven. Als percentage van het totaal aantal bedrijfsvestigingen telt Brainport Eindhoven met 12% van alle bedrijven meer exporteurs dan gemiddeld in Nederland (9%).

Exporterende vestigingen (als percentage van totaal aantal vestigingen) 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0%

HTSM grootste aandeel export uit Brainport De topsectoren in Brainport exporteren in 2019 voor €30,0 mld. aan goederen naar het buitenland. De landelijke export bedraagt €255,0 mld.

Met een aandeel van 12% is Brainport, na Rotterdam, de grootste exporteur van goederen die voortkomen uit de topsectoren. Van de topsectoren in Brainport exporteert de HTSM sector het meest. In 2019 is deze sector goed voor €22,9 mld. Dit is 76,3% van de totale export van goederen uit Brainport en komt neer op 35,3% van de totale Nederlandse export van goederen in de HTSM.

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Brainport Eindhoven

2015

2016

2017

2018

2019

Nederland

Goederenexport naar topsector Zuidoost-Brabant (in miljoenen euro’s, 2019) € 25.000

€ 22.931

€ 20.000 € 15.000 € 10.000 € 5.000

€ 2.722

€ 507

€ 477

€ 443

€ 47

Energie

Chemie

Creatieve industrie

€0 HTSM

9|

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

Agri & Food Logistiek

Talent: De brandstof voor onze technologische motor

Bekijk direct online: Beroepsbevolking Onderwijs Arbeidsmarkt Internationaal

10 |

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

Hoogopgeleiden

(Beroeps)bevolking In 2020 telt Brainport Eindhoven 760.000 inwoners. Het overgrote deel hiervan (590.000 inwoners) is tussen de 15 en 75 jaar oud. Van deze groep behoren 427.000 (72,3%) tot de beroepsbevolking. Dit is de bruto arbeidsparticipatie. 164.000 inwoners in de leeftijd van 15 tot 75 horen tot de niet-beroepsbevolking. De niet-beroepsbevolking(164.000 personen) bestaat voor het overgrote deel uit mensen die niet recent naar betaald werk hebben gezocht én niet direct beschikbaar zijn om te gaan werken.

Het gaat vooral om scholieren en studenten, mensen die zorgen voor gezin of huishouden, arbeidsongeschikten en gepensioneerden.

Van de 15 tot 75 jarigen zijn 411.000 personen werkzaam, dat is 69,6%. De netto arbeidsparticipatie is het aandeel van de werkzame beroepsbevolking in de bevolking (beroeps- en niet-beroepsbevolking). De werkzame beroepsbevolking bestaat uit voltijd en deeltijdwerkers. De deeltijdwerkers werken per definitie niet fulltime, wat zorgt voor een groep van 17.000 onderbenutte deeltijdwerkers.

Het regionale werkloosheidspercentage ligt op 3,7%. Dat zijn 16.000 personen.

Werklozen hebben geen betaald werk, hebben recent naar werk gezocht en zijn hiervoor direct beschikbaar. Daarnaast zijn er in 2020 ongeveer 16.000 semiwerklozen in de regio Zuidoost-Brabant. Semiwerklozen hebben geen betaald werk en hebben óf niet recent gezocht naar werk, óf zijn niet direct beschikbaar.

De werklozen en semiwerklozen vormen samen het onbenut arbeidspotentieel zonder werk. De deeltijders die meer uren willen werken en hiervoor direct beschikbaar zijn (onderbenut), vormen het onbenut arbeidspotentieel met werk.

De groep onbenut arbeidspotentieel met en zonder werk in de regio bestaat uit 49.000 personen (8,3%).

2,8%

3,4%

Hoogopgeleiden

Middelbaaropgeleiden

2,8%

3,4%

6,4%

Hoogopgeleiden

Middelbaaropgeleiden

Laagopgeleiden

3,4%

6,4%

Middelbaaropgeleiden

Laagopgeleiden

Werkloosheidspercentage (Zuidoost-Brabant, 2020)

Bevolking in cijfers Onbenut arbeidspotentieel in 2020

Totaal aantal inwoners Brainport regio 760.000

15 - 75 jarige inwoners 590.000

6,4% 100%

Laagopgeleiden

Beroepsbevolking

bruto arbeidsparticipatie

netto arbeidsparticipatie

69,6%

Niet beroepsbevolking 164.000

427.000 72,3%

100%

Werkzaam 411.000

Voltijd

Werkloos 16.000 96,3%

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

Semi-werkloos 16.000 3,7%

27,7%

Deeltijd

Onderbenutte deeltijdwerkers 17.000

11 |

overige inwoners 170.000

Onbenut arbeidspotentieel 49.000 8,3%

Technologie onderwijs Een derde van de meisjes en helft van de jongens kiest voor techniek op het voortgezet onderwijs

Technologie studenten (aantal technologie studenten in Zuidoost-Brabant, naar onderwijsniveau) 12.000 10.000

Van de 7.974 meisjes op het voortgezet onderwijs in Brainport Eindhoven kiest 39% in 2020 voor een technologisch profiel. Van deze 3.139 meisjes is 57% scholier op het vwo, 36% op de havo en 7% op het vmbo. Voor de jongens geldt dat 50% voor technologie kiest. 45% van de 3.879 jongens doet dit op het vwo, 29% op de havo en 26% op het vmbo.

8.000 6.000 4.000 2.000

Duidelijke verschuiving onderwijsniveau van technologie studenten zichtbaar over het afgelopen decennium In Zuidoost-Brabant kiezen 32.720 studenten voor een technologische studie in 2020. Van alle landelijke technologie studenten studeert 9% in Brainport Eindhoven. Van de technologie studenten in de regio studeert 26% op het mbo, 35% op het hbo en 39% op de universiteit. Deze verhoudingen zijn in het afgelopen decennium aanzienlijk veranderd. In 2010 kwam 42% van de technologie studenten van het mbo, 25% van het hbo en 33% van de universiteit.

0 2010

2011

2012

2013

2014 MBO

2015 HBO

2016

2017

2018

2019

WO

Technologie scholieren (als percentage van totaal aantal meisjes / jongens met een technologisch profiel, 2020)

Meisjes

Jongens

7% 26%

45% 36% 57% 29%

vmbo

12 |

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

2020

havo

vwo

vmbo

havo

vwo

Internationale studenten Internationale studenten

In 2020 telt de provincie Noord-Brabant 13.141 internationale studenten.

Hiervan volgen 10.371 studenten een bachelor- en 2.770 studenten een masteropleiding. Dit is een groei van 14% in bachelor studenten en 9% in master studenten ten opzichte van 2019. Het afgelopen decennium is het aantal internationale bachelor studenten gegroeid met 99% en het aantal internationale master studenten met 123% gegroeid.

14.000

100% 90%

12.000

80%

10.000

70%

8.000

60% 50%

Ruim eenderde (33%) van het aantal internationale studenten volgt een technologische opleiding in de provincie Noord-Brabant.

De provincie telt 4.135 internationale technologie studenten. Ten opzichte van 2019 is het aantal internationale technologie studenten in de provincie gegroeid met 12,8%, terwijl dit nationaal 7,8% is. Voor het eerst sinds 2015 ligt de regionale groei boven de nationale groei. De grootste groep internationale technologie studenten komt uit Bulgarije. 629 Bulgaarse studenten studeren technologie in Brabant. De top 6 wordt verder aangevuld door Duitsland, Roemenië, India, China en Italië.

6.000

40%

4.000

30% 20%

2.000

10% 0%

0 2010

2011

2012

Bachelor (linker as)

2013

2014

2015

Master (linker as)

2016

Duitsland

13 |

Bulgarije

1.354 studenten 47% in technologie

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

Roemenië

778 studenten 50% in technologie

Italië

594 studenten 25% in technologie

India

407 studenten 71% in technologie

China

2018

2019

2020

Aandeel int. tech. studenten (rechter as)

Top 6 herkomstlanden (Noord-Brabant, 2020)

3.399 studenten 12% in technologie

2017

459 studenten 51% in technologie

Banen Aantal banen in HTSM neemt toe Door de coronacrisis in 2020 is het totaal aantal banen in de Brainportregio licht afgenomen met 0,52% (-2.292 banen). Het totaal aantal banen komt hiermee op 437.538, 4,9% van het totaal aantal banen in Nederland. In Brainport Eindhoven behoort 47,2% van de banen in 2020 tot een van de negen topsectoren. Dit percentage ligt ruim boven het nationale aandeel van 31,8%. In 2020 zijn dit 206.340 banen. De negen topsectoren zijn: Agri & Food, Chemie, Creatieve Industrie, Energie, Logistiek, Life Sciences & Health, Tuinbouw, Water of Hightech Systemen en Materialen (HTSM).

De meeste werknemers in de regio zijn actief in de HTSM. Deze topsector is regionaal goed voor 75.703 banen. Dit is een toename van 1,3% ten opzichte van 2019. Op nationaal niveau daalde het aandeel banen in de HTSM met 0,2%.

Het regionale aandeel in het landelijke aantal banen in de HTSM neemt per jaar toe. In 2010 kwam 9,7% van de landelijke banen in de HTSM voort uit de Brainportregio. In 2020 is dit inmiddels 12,0%. Het regionale aandeel van het totaal aantal banen kent een lichte stijging in het afgelopen decennium. Dit was 4,8% in 2010 en is 4,9% in 2020.

Aantal banen Brainport Eindhoven Aantal banen Brainport Eindhoven 500.000 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 2010

2011

2012

2013

Aantal banen HTSM

2014

2015

2016

Overige banen Topsectoren

2017

2018

2019

2020

Overige banen Totaal

Aandeel regionale banen in landelijk totaal 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 2010

2011

2012

2013

2014

Aandeel alle banen

14 |

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

2015

2016

2017

Aandeel banen in HTSM

2018

2019

2020

Vacatures

Index ontwikkeling nieuwe tech- en IT vacatures Brainport Eindhoven (Q1 2016 = 100)

Aantal vacatures bereikt hoogtepunt in Q3 2021 Het aantal nieuwe online vacatures is in 2020 landelijk met -10,1% gedaald.

In Zuidoost-Brabant bleef de daling beperkt tot -4.9% en kwam in totaal uit op 42.576 vacatures. In de eerste drie kwartalen van 2021 werd de forse daling op nationaal en regionaal niveau al tenietgedaan en werd er een nieuw hoogtepunt in ZO-Brabant bereikt van 48.915 nieuwe online vacatures. Q3 2021 telde het hoogste aantal vacatures sinds begin 2016.

500% 450% 400% 350% 300% 250% 200%

Binnen de tech- en It-sector bleef de daling beperkt met -2.3% op nationaal niveau en -0.3% voor de Brainportregio. In 2020 waren dit 13.226 vacatures.

In Q3 2021 staat de teller al op een totaal aantal tech- en IT vacatures van 13.944 (+5,4% t.o.v. 2020). De geindexeerde toename van het aantal techen IT vacatures ligt daarmee boven die van het totaal van alle beroepen.

In 2020 is nagenoeg een derde van de 42.046 geplaatste vacatures binnen Zuidoost-Brabant Zuidoost-Brabant een tech- of IT-vacature (31%). Ten opzichte van 2019 stijgt Zuidoost-Brabant Nederland het aandeel tech- en IT- vacatures met 4.6% tot 13.218.

20%31%

Aandeel tech en IT vacatures van totaal aantal vacatures

31%

Zuidoost-Brabant

69% 20%

69% 80%

2016

80%

Tech en IT

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

2018

2019

Totaal vacatures

2020

2021

Tech- en IT vacatures

Nederland

Ontwikkeling nieuwe online vacatures Brainport Eindhoven (totaal vacatures)

20%

25.000

15.000

10.000

5.000

Overig

0 Q1

69%

2017

80%

Tech en IT Overig

Tech en IT

15 |

Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3

20.000

Nederland

31%

150% 100%

Q2

Q3

2016

Overig

Q4

Q1

Q2

Q3

2017

Q4

Q1

Q2

Q3

2018

Q4

Q1

Q2

Q3

2019

Q4

Q1

Q2

Q3

2020

Q4

Q1

Q2 2021

Q3

Leef- en vestigingsklimaat

Bekijk direct online: Pendel Mobiliteit Wonen en werken

16 |

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

Inkomende pendel Daling aantal werknemers in Brainport Eindhoven vanuit Limburg

Aantal banen - naar woonregio, 2019 5000

Van alle werknemers in ZO-Brabant, woont 65% ook in ZO-Brabant in 2019. Ten opzichte van 2018 daalde het aantal inwoners uit Noord-, Midden-, en Zuid-Limburg dat werkt in ZO-Brabant. Van 43.200 in 2018 naar 41.500 in 2019. Hetzelfde geldt voor Midden-Brabant waarvandaan 1.800 minder pendelaars komen (-11%). Het aantal pendelaars uit NO-Brabant (+1.300; +5%) en West-Brabant (+100; +1%) steeg licht.

22% van alle werknemers in ZO-Brabant woont buiten de Brainportregio maar wel in Zuidoost-Nederland. 13% van alle werknemers woont buiten Zuidoost-Nederland.

Het aantal pendelaars uit de regio’s Arnhem-Nijmegen (+1.800; +32%), Zuidwest-Gelderland, (+1.200; +71%), Veluwe (+700; +21%), en Delft (+100; +20%) groeide het hardst.

Buiten ZO-Brabant telt Tilburg de meeste pendelaars naar ZO-Brabant (7.700). Gevolgd door Meierijstad (7.000, ’s-Hertogenbosch (6.400) en Weert (5.100).

Inkomende pendel (werknemers in Brainport Eindhoven naar woonregio, 2019)

13%

Woont en werkt in Zuidoost-Brabant

22% 65%

Woont buiten Zuidoost-Brabant in Zuidoost Nederland Woont buiten Zuidoost-Nederland

17 |

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

1000 0

Mobiliteit Aantal passagiers Eindhoven Airport neemt in 2020 met 69% af Het aantal passagiers in Eindhoven Airport is in 2020 met 69% afgenomen ten opzichte van 2019. In 2020 zijn dit 2.112.785 passagiers, verdeeld over 17.875 vluchten (-56% t.o.v. 2019). De bezettingsgraad per vliegtuig was in 2020 dan ook lager dan voorheen. 118 ten opzichte van 169 in 2019.

Passagiers Eindhoven Airport - (index 2010 = 100) 8.000.000

350%

7.000.000

300%

6.000.000

250%

5.000.000

200%

4.000.000

De luchthavens van nationaal belang (Amsterdam Airport Schiphol, Eindhoven Airport, Groningen Airport Eelde, Maastricht-Aachen Airport en Rotterdam-The Hague Airport) zagen eveneens het aantal passagiers teruglopen. In 2020 met 71% ten opzichte van 2019. Het aantal vluchten liep terug met 54%. De gemiddelde bezettingsgraad was 91 (143 in 2019).

150%

3.000.000

100%

2.000.000

50%

1.000.000 0

0% 2010

2011

2012

2013

2014

2015

Aantal passagiers Eindhoven Airport (linker as)

In 2020 vervoerde Eindhoven Airport 9% van het aantal landelijke passagiers.

De luchthaven biedt passagiers 79 bestemmingen (2019: 89) verspreid over 32 landen uitgevoerd door acht luchtvaartmaatschappijen. Er is een directe verbinding met 22 hoofdsteden.

Minder treinreizigers op alle stations in Brainport in 2020 De impact van corona is ook zichtbaar in het aantal reizigers dat in de regio per trein reist. In 2020 telde de stations in de Brainportregio gemiddeld 44.105 reizigers per werkdag. Dit is 56% minder dan in 2019, toen het aantal nog 100.263 reizigers betrof. In 2019 waren er op een gemiddelde werkdag 68.154 reizigers die in- en uitstapten op Eindhoven Centraal. Dit is een stijging van 2.686 reizigers (+4,1%) ten opzichte van 2018. In 2020 is dit aantal teruggelopen naar 28.975 reizigers.

2016

2017

2018

2019

2020

Index Eindhoven Airport (rechter as)

Index luchthavens van nationaal belang (rechter as)

Treinreizigers per station in Brainport Eindhoven (aantal treinreizigers op een gemiddelde werkdag)

Eindhoven Centraal Helmond Best Deurne Eindhoven Strijp-S Helmond Brouwhuis Heeze

In de periode 2018-2019 groeide het aantal reizigers op alle stations in de regio (gemiddeld +4,8%). In die periode kende Helmond Brandevoort (+16%), Eindhoven Strijp-S (+13%) en Maarheeze (+10%) de grootste stijging. Eindhoven Centraal behoort tot de 10 drukste stations in Nederland en staat op plek 7, tussen Amsterdam Zuid (#8) en Schiphol (#6).

Geldrop Helmond Brandevoort Maarheeze Helmond 't Hout 0

5.000

10.000

15.000

20.000 2020

18 |

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

25.000

30.000

35.000

Wonen Gemiddelde verkoopprijs koopwoning in Brainport Eindhoven volgt nationale en provinciale stijging De gemiddelde verkoopprijs van een bestaande koopwoning is in Zuidoost-Brabant €364.007. Hiermee zijn de huizen in de regio gemiddeld genomen duurder dan elders in Noord-Brabant (€337.960) en Nederland (€334.48).

In het afgelopen decennium zijn de verkooprijzen in Brainport Eindhoven gelijk gestegen met de rest van het land. Zo stegen de prijzen in Brainport Eindhoven met 28%, landelijk met 29%, en provinciaal met 22%. Eindhoven spant de kroon, daar steeg de verkoopprijs van bestaande koopwoningen met bijna 60% in de afgelopen 10 jaar.

Gemiddelde verkoopprijzen bestaande koopwoningen (2009 = 100) €400.000 €350.000 €300.000 €250.000 €200.000 €150.000 €100.000 €50.000 €0 2010

Huurprijzen stabiel, zowel nationaal als regionaal In 2020 zijn de gemiddelde huurprijzen in Eindhoven en Veldhoven ten opzichte van het jaar 2019 met 0,5% gestegen. De gemiddelde huurprijs per vierkante meter per maand in deze twee gemeenten bevindt zich nog onder het hoogtepunt van €13,88 in 2019. De gemiddelde huurprijs in de gehele provincie Noord-Brabant ligt net zo hoog als het gezamenlijke gemiddelde van Eindhoven en Veldhoven, op €13,53. Het landelijke gemiddelde ligt met €16,56 stukken hoger.

In de provincie N-Brabant is de gemiddelde huurprijs het hoogst in Eindhoven (€14,61). Daarna in Breda (€14,57), Den Bosch (€14,08), Tilburg (€13,35), en Veldhoven (€12,44). Landelijk is de gemiddelde huurprijs €16,56. In NoordBrabant ligt deze met €13,53 per maand een stuk lager.

2011

2012

2013

2014

Zuidoost Brabant

2015

2016

Noord-Brabant

2017

2018

2019

2020

2020

2021*

Nederland

Gemiddelde huurprijzen (per vierkante meter per maand) € 16,95 € 15,95 € 14,95 € 13,95 € 12,95 € 11,95 € 10,95 € 9,95 € 8,95 2011

2012

2013

2014

2015

Eindhoven/Veldhoven

19 |

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

2016

2017

Noord-Brabant

2018

2019

Nederland

Wonen Regionaal woningtekort blijft maar neemt licht af Regionaal en landelijk heerst momenteel een tekort aan woonruimte. In 2021 is er een tekort aan woningvoorraad in Brainportregio van 12.910 woningen (gewenste voorraad minus de daadwerkelijke woningvoorraad). Dit is een tekort van 3,6% aan gewenste woningvoorraad ten opzichte van de daadwerkelijke voorraad.

Prognose totale woningenvoorraad t.o.v. aantal huishoudens Brainport Eindhoven 14.000

500.000

13.000

450.000

12.000 400.000

11.000

350.000

10.000 9.000

300.000

8.000

250.000

In de periode tot 2025 worden er 19.290 nieuwe woningen gerealiseerd wat het woningtekort omlaag brengt van 3,6% naar 2,9%. In diezelfde periode zullen er 16.360 huishoudens bijkomen wat het totaal aantal huishoudens brengt op 376.340, het tekort komt dan neer op 8.860 woningen. Vanaf 2025 zal de toename in aantal huishoudens afvlakken. De prognose is dat het aantal huishoudens in de regio in 2035 tot 406.130 huishoudens groeit. Mede door dit aantal zal de vraag naar woningen toenemen. In 2050 is er naar verwachting een tekort van 1,7%, 7.320 woningen.

Landelijke is er ook een tekort aan woonruimte. Nederland heeft gemiddeld een tekort van 3,5% aan woningvoorraad. Landelijke zijn er plannen gemaakt om het woningtekort terug te brengen naar 2% in 2035. Landelijk zal de piek van het woningtekort bereikt worden in 2025 met een landelijk tekort van 3,8%. In de regio Zuidoost-Brabant wordt de daling van het woningtekort eerder in gang gezet.

7.000 6.000

200.000

5.000 150.000

4.000

100.000

3.000 2.000

50.000

1.000

0

0 2021

2025

Gewenste woningvoorraad (linker as)

2030

2035

Woningvoorraad (linker as)

2040

Aantal huishoudens (linker as)

Verwacht woningtekort als % van de woningvoorraad 5,0%

4,0%

3,0%

2,0%

1,0%

0,0% Brainport Eindhoven 2021

20 |

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14 editie

2025

Nederland 2030

2035

2040

2045

2050

2045

2050

Woningtekort Brainport Eindhoven (rechter as)

Nieuwe technologiemarktcombinaties

21 |

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14 editie

Artificial Intelligence AI activiteiten in Noord-Brabant richten zich met name op mobiliteit, gezondheidszorg en technische industrie.

De provincie Noord-Brabant behoort met 137 AI-gerelateerde patenten tot de top vier Europese regio’s met patenten op deze technologie. Daarmee laat Brabant de Duitse regio’s Stuttgart, Karlsruhe, Darmstadt en Keulen achter zich. Lijstaanvoerder is de regio rond Parijs (île-de-France) met daarop volgend de regio rond München (Oberbayner) en Neurenberg (Mittelfranken).

Uit een eerste inventarisatie in 2020 komen 208 bedrijven naar voren in de provincie Noord-Brabant die AI ontwikkelen en/of toepassen in hun producten.

Het grootste deel hiervan (19%) is actief in de sectoren mobiliteit, transport en logistiek. Daarnaast is 18% actief met AI ontwikkeling in de gezondheidszorg (medtech) en 18% in de bredere technische industrie.

AI patenten naar regio île-de-France Oberbayern Mittelfranken Noord-Brabant Stuttgart Karlsruhe Darmstadt Köln East Anglia Lombardia 0

50

150

200

250

300

350

AI toepassingsgebieden bedrijvigheid in Noord-Brabant

Mobility, transport and logistics

19%

23% Binnen AI kunnen zeven subdisciplines worden gedefinieerd waar Nederland sterk in is. Deze zijn: Agents & Robotics, Computer Vision, Decision Making, Information Retrieval, Knowledge Representation & Reasoning, Machine Learning (inclusief Deep Learning) en Natural Language Processing. De meeste bedrijven (41%) in Brabant zetten AI in voor machine- en deep learning doeleinden. 18% past kunstmatige intelligentie toe om informatie uit afbeeldingen te halen en specifieke concepten te herkennen (computer vision). 14% past AI toe om bijv. zelfrijdende robots te ontwikkelen.

100

Healthcare (medtech) Technical industry

7%

18% 16%

Consulting and technology services Telecommunication and digitization

17%

Other

AI subdisciplines bedrijvigheid in Noord-Brabant

Ga naar de website voor meer informatie over AI in Brabant en Brainport.

5%

Machine learning en deep learning

12%

Computer vision 41%

10%

Autonomous agents and robotics Knowledge representation and reasoning

14%

Decision making 18%

22 |

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14 editie

Other

Semiconductors

Verdeling bedrijven Semicon

Brainport Eindhoven huisvest 34% van de bedrijven actief in de Nederlandse semicon waardeketen De Brainportregio kent een groot aantal spelers dat actief is in de Nederlandse halfgeleiderindustrie (semicon). Landelijk zijn er 188 bedrijven actief in de productiewaardeketen van semiconductors, waarvan 63 (34%) in Brainport Eindhoven. Deze 63 bedrijven vertegenwoordigen 76% van de totale 31.295 werknemers die landelijk werkzaam zijn in deze industrie.

De semicon waardeketen bestaat uit verschillende segmenten en activiteiten.

Van design tools (software voor ontwerp van chips / architecturen) tot chips (bedrijven die halfgeleiders produceren, i.e. niet-verticaal geïntegreerde foundries), en van equipment (machines voor de productie, testing, packaging en assemblage van halfgeleiders) en equipment components (componenten voor equipment/fabrieken die halfgeleiders maken, testen, packagen, assembleren) tot bedrijven die vertically integrated zijn (multi-segment business modellen als OSAT / Foundry / EMS / IDM / Semi Engineering Service Providers / Fabless).

Het grootste aantal bedrijven actief in de halfgeleiderindustrie in Brainport werkt aan equipment components (23 bedrijven) en equipment (16 bedrijven). Ook landelijk zijn dit de grootste groepen, met respectievelijk 31% van de bedrijven actief in dit segment en 26%. Systems (1 bedrijf) en design tools (1 bedrijf) vertegenwoordigen de kleinste groep bedrijven in de regio. Landelijk zitten de minste bedrijven in chips (1%) en raw materials (3%).

Brainport Eindhoven

34,2%

Elders in Nederland

65,8%

Verdeling werknemers Semicon

Brainport Eindhoven

29,6%

Elders in Nederland

76,4%

Aantal bedrijven naar type activiteit in Brainportregio

Ga naar de website voor meer informatie over micro- en nano elektronica in Brainport Eindhoven.

25 20 15 10 5

ss in gA

rti

ag ck Pa

s em st

to ol s n

sig De

at m w

Ra

Sy

ial s

s

er

s ip em

Ap

bl yS

er

Ch

vic e

n tio

d

pl ica

te

e ur ca ll

yI nt

eg ra

ct te ch i Ar

Eq

ui

pm

Ve

ui

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

Eq

23 |

pm

en

tc

om

po

ne

nt

en

s

t

0

Aantal bedrijven per therapeutisch gebied in Brabant

MedTech 20,1 % van alle Nederlandse MedTech bedrijven zijn in Brabant gevestigd Met 331 bedrijven in de Medische Technologie (MedTech) neemt Noord-Brabant een vooraanstaande positie in als het gaat om bedrijven die actief zijn in de deze sector in Nederland. 20,1 % van alle Nederlandse MedTech bedrijven zijn in Brabant gevestigd, de grootste concentratie van die bedrijven in totaal 55% (183 bedrijven) ligt in Brainport Eindhoven.

Naar verhouding zijn dit relatief veel grotere corporates en startups. Meer dan 100 bedrijven vinden hun oorsprong in de keten van de complexe machinebouw (maakindustrie). Daar is volop potentie om richting de medische technologie op te schuiven bijvoorbeeld als toeleverancier (diversificatie).

Andere regio’s met een hoge concentratie MedTech bedrijven in Nederland zijn Zuid-Holland (16,6%), Limburg (14,6%) en Twente (14,6%).

Other Orthopaedics and physiotherapy Diagnostics and imaging E-health, home automation/robotics Laboratory equipment General hospital and plastic surgery Care products Home adaptation equipment/supplies Dental Drug delivery Respiratory equipment Medical aids Neurology Ear, nose and throat Cardiology Ophthalmic Diabetic care Contraception

Ga naar de website voor meer informatie over MedTech in Brabant en Brainport.

0

Vestigingsplaats MedTech bedrijven Brabant

50

100

150

Aantal MedTech bedrijven naar type in Brabant

44

61

148 183

226

24 |

Brainport monitor 2021 - samenvatting - 14e editie

Branport Eindhoven Brainport Eindhoven

Noord-Brabant elders Noord-Brabant elders

Corporate

Corporate

SME

Start-up

SME

Start-up

Colofon Redactie Brainport Development NV

Bronnen Arbeidsmarktinzicht.nl, CBS, European Patent Office, LISA, Nuffic, Pararius.nl, Techniekpact, Technisch Weekblad, UWV

Disclaimer Bij de samenstelling van deze publicatie is gebruik gemaakt van diverse bronnen en informatie die door vele organisaties is verstrekt.

Brainport Development NV kan niet de juistheid of nauwkeurigheid van de in deze uitgave voorkomende gegevens, informatie of meningen, noch met betrekking tot de geschiktheid daarvan voor enig doel, enige situatie of enige toepassing garanderen.

Brainport Development NV is dan ook niet aansprakelijk voor eventuele schade, verliezen of andere gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave voorkomende gegevens, informatie of meningen.

Brainport Development NV Achtseweg Zuid 159H Postbus 2181 5600 CD Eindhoven 040 751 24 24 info@brainporteindhoven.nl www.brainporteindhoven.nl/monitor Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend. © Brainport Development NV, 2021