Αζόρ
Αζόρ
Αυτός είναι ο . Είναι τεριέ, η ράτσα σκύλου που αρχικά προοριζόταν να διώχνει ποντίκια από φάρμες και σπίτια. Στις μέρες μας, τα περισσότερα τεριέ είναι μόνο οικόσιτα, αλλ’ ακόμα μπορούν να μυρίσουν ένα ποντίκι! Βέβαια, «Αζόρ» δεν είναι το πραγματικό του όνομα, αφού πρόκειται για σκύλο. Συγκεκριμένα, στη μεταξύ τους επικοινωνία οι σκύλοι χρησιμοποιούν μυρωδιές και όχι ονόματα. Ωστόσο, γνωρίζει ότι, όταν ένας άνθρωπος λέει «Αζόρ», εννοεί αυτόν, κι έτσι ανταποκρίνεται.
Μυρωδιές, Μυρωδιές, Μυρωδιές Τι σημαίνει ένας σκύλος σαν τον Αζόρ; Δεν είναι ενήλικας ούτε παιδί, μα ούτε κάποιος εξωγήινος. ενήλικας παιδί
σκύλος
εξωγήινος
Συμβουλές
από τον
Dr John Bradshaw
Οι σκύλοι μάς μοιάζουν σε πολλά. Βλέπουν, ακούν και νιώθουν όπως κι εμείς. Έχουν όμως και μια υπερδύναμη: την όσφρηση. Γι’ αυτό και συνέχεια μυρίζουν τα πάντα. Τα περισσότερα ζώα κατοικούν στον Κόσμο των Οσμών. Εσείς κι εγώ ζούμε στον κόσμο που είναι ακριβώς αυτό που βλέπουμε. Οι σκύλοι, οι γάτες, τα ποντίκια, τα φίδια, τα μυρμήγκια, οι σκώροι και πολλά άλλα ζώα, κινούνται στον Κόσμο των Οσμών, ο οποίος μοιάζει με τον δικό μας αλλά είναι πολύ πιο βρομερός.
ρ πε ύ Σομύτη
Ο
καλυτερος μου φίλος:
Ζώντας
μια μέρα με τον
Αζόρ
Είναι γεμάτος μυρωδιές από κακά, ούρα,
φύλλα,
ιδρωμένα πόδια…
τόνους από άλλες δυσοσμίες, για τις οποίες δεν έχουμε ούτε καν τα ονόματα, επειδή η μύτη μας δεν είναι τόσο «έξυπνη» όσο η δική τους.
Συμβουλές
από τον
Dr John Bradshaw
Οι άνθρωποι το πρώτο πράγμα που παρατηρούν συνήθως είναι πώς φαίνονται τα πράγματα. Οι σκύλοι όμως ενδιαφέρονται περισσότερο για το πώς μυρίζουν. Γι’ αυτό κι εσείς κάνετε κέφι να βλέπετε τηλεόραση και YouTube, αυτό όμως δεν συμβαίνει στους σκύλους. Για κείνους, το YouTube θα ήταν στην κυριολεξία ένας σωλήνας απ’ όπου θα έβγαιναν συνέχεια άσχημες μυρωδιές.
Ο
καλυτερος μου φίλος:
Ζώντας
μια μέρα με τον
Αζόρ
Σιχαμερό, θα σκεφτείτε. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι το σκυλίσιο You Tube θα έκανε το σπίτι σας να βρομάει και να ζέχνει. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν θα ίσχυε κάτι τέτοιο, επειδή η μύτη των σκύλων είναι τόσο ευαίσθητη, ώστε χρειάζεται μόνο μια ελαφριά μυρωδιά, τόσο ελαφριά που εσείς δεν την αντιλαμβάνεστε. Παρ’ όλα αυτά, η όρασή τους δεν είναι εξίσου καλή με τη δική σας, μα λίγο τους νοιάζει αν κάτι είναι ροζ ή μπλε, αρκεί να έχει ενδιαφέρουσα μυρωδιά. Για τον λόγο αυτό, οι φωτογραφίες σ’ αυτό το βιβλίο είναι ασπρόμαυρες, επειδή έτσι βλέπουν οι σκύλοι τον κόσμο. Τα χρώματα γι’ αυτούς είναι οι μυρωδιές. Η αίσθηση της όσφρησής τους δεν είναι κάτι μαγικό, είναι απλώς ένας τρόπος για να βιώνουν τον κόσμο διαφορετικά από εσάς. Να το θέσουμε αλλιώς: επειδή δεν μπορείτε να δείτε κάτι, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει.
7
Συμβουλές
από τον
Dr John Bradshaw
Ξέρετε να χρησιμοποιείτε το τηλεχειριστήριο της τηλεόρασης, έτσι δεν είναι; (Εντάξει, τουλάχιστον καλύτερα από τους γονείς σας.) Δεν μπορείτε να αντιληφθείτε ότι στην πραγματικότητα το τηλεχειριστήριο δίνει εντολή στην τηλεόραση, και η τηλεόραση κάνει αυτό που της λέει. Το τηλεκοντρόλ «μιλάει», με υπέρυθρες ακτίνες, που εσείς δεν μπορείτε να δείτε. Κάπως έτσι λοιπόν λειτουργούν και οι μυρωδιές για τους σκύλους. Υπάρχουν άπειρες μυρωδιές που τις βρίσκουν συναρπαστικές και για τις οποίες εμείς δεν έχουμε την παραμικρή ιδέα, αφού η δική μας μύτη δεν μπορεί να τις «πιάσει».
Πρωινό ξύπνημα Όταν ο Αζόρ ξυπνάει το πρωί, μυρίζει τον αέρα πριν καλά καλά ανοίξει τα μάτια του. Η μύτη του τού λέει ότι κανείς δεν έχει κατεβεί ακόμα, αφού η μυρωδιά δεν έχει αλλάξει από χθες βράδυ. Δεν είναι ακόμη ώρα για βόλτες!
Συμβουλές
από τον
Dr John Bradshaw
Λίγα λεπτά αργότερα, εμφανίζεται η μαμά ντυμένη και ανοίγει την πόρτα που οδηγεί στον κήπο. Ο Αζόρ πετάγεται έξω. Θέλει απελπισμένα να κάνει τσίσα, πρώτα όμως πρέπει να μυρίσει τον κήπο, για να ανακαλύψει τι συνέβη όσο αυτός κοιμόταν. Έπειτα, φτάνει στο σημείο του γκαζόν, όπου το βράδυ μια γάτα έκοβε βόλτες. Δεν βλέπει κάτι, ούτε βαθουλώματα στο χορτάρι ούτε σιχαμερές τριχόμπαλες, όμως η μύτη του ανιχνεύει κάθε πατημασιά της· μόνο από αυτή την ελάχιστη μυρωδιά που άφησε η πατούσα της. Μάλλον είναι πιο ευχάριστη από εκείνη του ανθρώπινου ποδιού – γι’ αυτό φταίνε οι κάλτσες, για να μην αναφέρω και τις γαλότσες. Συγγνώμη, ας επιστρέψουμε στις γάτες.
Ο
καλυτερος μου φίλος:
Ζώντας
μια μέρα με τον
Αζόρ
Ο Αζόρ, λοιπόν, είναι σε θέση να καταλάβει τη διαδρομή της γάτας, από τις διαφορές στη μυρωδιά που άφησαν οι πατημασιές της. Όσο πιο φρέσκες είναι, τόσο πιο έντονα μυρίζουν, γεγονός που σημαίνει ότι η κατεύθυνση που πήρε φεύγοντας μυρίζει πιο δυνατά από την κατεύθυνση που είχε πάρει, όταν ερχόταν.
Συμβουλές
από τον
Dr John Bradshaw
Ο Κόσμος της Μυρωδιάς αλλάζει συνεχώς Τα ποντίκια άνοιξαν τρύπες στη διάρκεια της νύχτας, αφήνοντας τα ίχνη τους με μικρές σταγόνες ούρων. Μια πλούσια μυρωδιά αναδύεται από το κλαδάκι στο γκαζόν που το αδέξιο περιστέρι έσπασε από το δέντρο. Από τη γωνιά έρχεται η μυρωδιά του χορταριού που κούρεψε χθες ο πατέρας.
Ο
καλυτερος μου φίλος:
Ζώντας
μια μέρα με τον
Αζόρ
Από το φύσημα του αέρα φτάνει ένα περιτύλιγμα καραμέλας που μυρίζει φράουλα. Την επόμενη φορά που θα βρεθείτε σε κήπο, προσπαθήστε να συρθείτε στο έδαφος μυρίζοντας. Με αυτό τον τρόπο θα πάρετε μια μικρή ιδέα τι σημαίνει να είσαι σκύλος, αν και με την ανθρώπινη μύτη σας δεν θα καταλάβετε και πολλά.
Συμβουλές
από τον
Dr John Bradshaw
Ας πούμε ότι βρίσκεστε κοντά σε κάτι πολύ μυρωδάτο – ένα βάζο με λουλούδια.
Σε σοκολατένια μπισκότα που μόλις βγήκαν από τον φούρνο. Μια πραγματικά δυνατή π@ρδίτσα (λόγω τιμής, είναι τσουρέκι!).
Όλες αυτές οι μυρωδιές αλλάζουν με τον άνεμο και τον καιρό, άρα συνεχώς κινούνται. Όλα αυτά κάνουν το πρωινό του Αζόρ πολύ συναρπαστικό.
14
Αντιλαμβάνεται αμέσως αν την προηγούμενη νύχτα έβρεξε, όχι επειδή οι πατούσες του βράχηκαν, αλλά επειδή οι μυρωδιές είναι πιο ενδιαφέρουσες απ’ όσο συνήθως. Η βροχή ξεπλένει παλιές μυρωδιές από το έδαφος και τα φύλλα των δέντρων, κι αυτό θυμίζει στον Αζόρ πράγματα που έγιναν μερικές μέρες πριν. Μοιάζει λίγο με το πώς κοιτάζουν η μαμά και οι φίλες της φωτογραφίες στα κινητά τους, όταν συναντιούνται. Μόνο που οι σκύλοι δεν χρειάζεται να τραβήξουν φωτογραφίες, αφού θυμούνται όσα τους λέει η μύτη τους!
Συμβουλές
από τον
Dr John Bradshaw
Μπορείτε να καταλάβετε πόσο σημαντικές είναι οι μυρωδιές για τους σκύλους, απλώς παρατηρώντας τα ρουθούνια τους όταν μπαινοβγαίνει ο αέρας. ρουθούνια Τα δικά σας ρουθούνια είναι στραμμένα προς τα κάτω. Αυτό ίσως κρατά έξω το νερό της βροχής, αλλά σημαίνει επίσης ότι τα ρουθούνια σας δεν μπορούν να σηκωθούν όταν αγγίξουν κάτι, για να «πιάσουν» όλες τις λεπτομέρειες της μυρωδιάς. Εκτός αν θέλετε να σας κοιτάξουν σαν περίεργο φαινόμενο.
Ο
καλυτερος μου φίλος:
Ζώντας
μια μέρα με τον
Αζόρ
Τις περισσότερες φορές στρέφετε το κεφάλι σας προς τα επάνω, κάτι που δεν βοηθά να συλλάβετε όλες τις όμορφες μυρωδιές του εδάφους. Οι σκύλοι χαμηλώνουν το κεφάλι τους στο έδαφος και τα ρουθούνια τους «σημαδεύουν» μπροστά, ώστε να οσμιστούν τι ακριβώς υπάρχει μπροστά τους. Όμως, στο εσωτερικό των ρουθουνιών τους είναι καλύτερα εξοπλισμένο από εμάς. Ο αέρας που μπαίνει σε αυτά στροβιλίζεται μέσα σ’ έναν τρισδιάστατο λαβύρινθο από κοκαλάκια που ονομάζονται «κοχλίες». Αν μπορούσατε να τα ξετυλίξετε, θα πλησίαζαν χονδρικά στο μέγεθος οθόνης δύο κινητών τηλεφώνων. Είναι πολύ μεγάλη επιφάνεια για να χωρέσει σ’ ένα μικρό κεφάλι. Τα τοιχώματα του λαβύρινθου είναι καλυμμένα με οκτακόσια διαφορετικά είδη ανιχνευτών μυρωδιάς. Αυτοί οι ανιχνευτές είναι μικροσκοπικές τρίχες κολλημένες στην επι-
17
Συμβουλές
από τον
Dr John Bradshaw
φάνεια του ρουθουνιού και συλλαμβάνουν τις μυρωδιές καθώς περνούν. Αν είναι το είδος μυρωδιάς που ταιριάζει στον συγκεκριμένο ανιχνευτή, η άλλη άκρη της τρίχας στέλνει μήνυμα στον εγκέφαλο («τριαντάφυλλο», «κακά», «φρεσκοκουρεμένο γρασίδι», «σκόρδο» και πολλά άλλα).
εγκέφαλος
ρινικός κόλπος κοχλίες ρουθούνια
φίλτρο
γλώσσα
ρινικό διάφραγμα [ανιχνευτής οσμής]
Ο
καλυτερος μου φίλος:
Ζώντας
μια μέρα με τον
Αζόρ
Έχουμε κι εμείς τους ίδιους ανιχνευτές, όπως και οι σκύλοι, αλλά μόνο μερικές εκατοντάδες από τον καθένα. Οι σκύλοι διαθέτουν ένα εκατομμύριο περίπου από το κάθε είδος κι ένα δισεκατομμύριο σχεδόν συνολικά. Γι’ αυτό η όσφρησή τους είναι πιο δυνατή από τη δική μας.
Ο νεοφερμένος Ας επιστρέψουμε τώρα στον καλό μας Αζόρ. Βηματίζει τριγύρω στον κήπο, εισπνέοντας όλες τις όμορφες μυρωδιές. Μετά ρίχνει ένα γρήγορο κατούρημα κι επιστρέφει πάλι μέσα, όπου όλοι είναι βιαστικοί, καθώς ετοιμάζονται για το σχολείο και τη δουλειά. Είναι η μαμά, ο μπαμπάς, η Μπέλα, περίπου δέκα ετών, και ο Νεντ, οκτώ ετών.
Ο
καλυτερος μου φίλος:
Ζώντας
μια μέρα με τον
Αζόρ
Ο Αζόρ έχει συνηθίσει όλο αυτό το σούσουρο, αλλά τώρα η προσοχή του επικεντρώνεται σε μια γαργαλιστική μυρωδιά που βγαίνει από τη σχολική τσάντα του Νεντ· έχει ξεχάσει σε μια εξωτερική τσέπη της τσάντας του ένα μισοφαγωμένο σάντουιτς. Αυτός και ο Αζόρ πλησιάζουν ταυτόχρονα στην τσάντα. Ο Νεντ, προσπαθώντας να βάλει μέσα τα σχολικά βιβλία του, αντικρίζει μπροστά του το κεφάλι του Αζόρ. Το αγόρι ρίχνει μία γρήγορη ματιά για να βεβαιωθεί ότι οι γονείς του δεν βλέπουν, και δίνει στον Αζόρ το σάντουιτς.
Συμβουλές
από τον
Dr John Bradshaw
Είναι λίγο ξερό και καλυμμένο με χνούδι από την τσάντα, όμως τον Αζόρ δεν τον νοιάζει. Πάει προς το κρεβάτι του μασουλώντας. Απέξω ακούγεται ένα αυτοκίνητο που παρκάρει και κάποιον χαιρετούν στην εξώπορτα. Ο Αζόρ τρέχει να πει «γεια». Για μια στιγμή στέκεται. Είναι κάποιος που δεν έχει ξαναδεί. Πρόκειτα για έναν καινούργιο φίλο του Νεντ που θα τον πάει στο σχολείο η μαμά. Εκείνη διακρίνει ότι το παιδάκι είναι κάπως νευρικό εξαιτίας του Αζόρ, έτσι σκύβει κοντά του και του δείχνει πώς να πει «γεια» στον Αζόρ. Του εξηγεί ότι μπορεί, αν θέλει, να τον χαϊδέψει στην πλάτη, αλλά πρώτα πρέπει να γυρίσει στο πλάι, ώστε ο Αζόρ να μη νομίσει ότι τον περιεργάζεται –μερικοί σκύλοι το αντιπαθούν αυτό– και μετά να του δώσει να μυρίσει τη γροθιά του. Προσεκτικά, ο Αζόρ προχωρεί προς το μέρος τού νεοφερμένου, για να ανακαλύψει περισσότερα για κείνον.
22
Ο
καλυτερος μου φίλος:
Ζώντας
μια μέρα με τον
Αζόρ
Και φυσικά αυτό σημαίνει ότι πρέπει να πιάσει τη μυρωδιά του. Εσείς ή εγώ αναγνωρίζουμε κάποιον κυρίως από το πρόσωπο, ωστόσο οι σκύλοι αναγνωρίζουν τον άνθρωπο από τις μυρωδιές. Ο Αζόρ πλησιάζει τον ξένο και τον μυρίζει, και παρ’ όλο που δεν το αντιλαμβάνεται κανείς, δεν κάνει μόνο αυτό. Οι σκύλοι έχουν έναν μυστικό τρόπο να μυρίζουν τον κόσμο, κάτι που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το γνωρίζουν. Στον δικό τους κόσμο των οσμών, οι σκύλοι δεν αρκούνται μόνο στη μύτη τους. Όταν πλησιάζουν κάποιον –ή άλλο σκύλο– που δεν γνωρίζουν, προσπαθούν να «σουσουνίσουν».
23
Συμβουλές
από τον
Dr John Bradshaw
Με το «σουσούνισμα», ο σκύλος γλείφει το χέρι κάποιου κι έπειτα χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να πάρει ό, τι έγλειψε στο επάνω μέρος του στόματος. Εκεί έχει μια άλλη ειδική μύτη που οι άνθρωποι δεν διαθέτουν. Οι σκύλοι έχουν τη δυνατότητα να θυμηθούν αυτήν τη γεύση εκατοντάδων ανθρώπων και σκύλων, όπως εσείς θυμάστε πολλά ανθρώπινα πρόσωπα. Την επόμενη φορά που θα συναντήσει τον φίλο τού Νεντ, ο Αζόρ θα τον θυμηθεί από το γλείψιμο και τη μυρωδιά του.
Βολτούλες Όλοι έχουν φύγει από το σπίτι, εκτός από τον μπαμπά. Όταν εκείνος πιάνει το λουρί, ο Αζόρ ενθουσιάζεται. Ξέρει ότι είναι η ώρα για τη βόλτα του στο πάρκο! Ο Αζόρ λατρεύει τις βόλτες, επειδή είναι οι πιο «μυρωδάτες» στιγμές της μέρας του. Σε όλη τη διαδρομή για το πάρκο τραβάει εδώ κι εκεί το λουρί του, κι αυτό ενοχλεί τον μπαμπά που μιλάει στο κινητό για κάποια δουλειά.
Συμβουλές
από τον
Dr John Bradshaw
Μυρίζει τα ίχνη των ούρων που άφησαν άλλοι σκύλοι σε κάθε φανοστάτη που περνούν, και βέβαια κάνει κι αυτός το ίδιο σηκώνοντας το πόδι, σαν να λέει «ήμουν κι εγώ εδώ!». Οι σκύλοι ανακαλύπτουν τι συμβαίνει, οσφρίζοντας οτιδήποτε και οποιονδήποτε συναντούν. Αυτό ισχύει για εσάς και για όλους τους άλλους ανθρώπους που συναντούν όλα τα ζώα, τους κορμούς των δέντρων, τις πατημασιές στο χορτάρι, όλα τα ξερόκλαδα και βέβαια όλα τα είδη από τα κακά πουλιών, σκύλων, ασβών, αλεπούδων και ποντικών.
26
Τους αρέσει να μυρίζουν τριγύρω, όπου κι αν βρίσκονται, και ειδικά όταν πηγαίνουν βόλτα. Με αυτό τον τρόπο ανακαλύπτουν τι συμβαίνει με τους άλλους σκύλους της γειτονιάς. Γι’ αυτό τους αρέσει να παίρνουν τον χρόνο τους καθώς μυρίζουν έναν φανοστάτη. Για τον ίδιο λόγο στους αρσενικούς σκύλους αρέσει να ουρούν σε κάθε θάμνο και στα χορτάρια. Έτσι, θέλουν να πουν στους άλλους σκύλους ότι κι αυτοί ήταν έξω και πέρασαν από εκεί. (Οι σκυλίτσες είναι λίγο πιο προσεκτικές όταν ουρούν. Δεν θέλουν να τραβήξουν
Συμβουλές
από τον
Dr John Bradshaw
την προσοχή κάποιου μεγαλόσωμου αρσενικού που μπορεί να τις κυνηγήσει.) Μόλις ο Αζόρ φτάνει στο πάρκο, ένας άλλος σκύλος εμφανίζεται στη γωνία. Πρέπει να τραυμάτησε την πατούσα του, επειδή έχει έναν επίδεσμο και χοροπηδάει στα τρία πόδια. Φτάνοντας στην πόρτα του πάρκου, προσπαθεί να σηκώσει το πίσω πόδι για να ουρήσει και πέφτει! Ο μπαμπάς βγάζει το λουρί και ο Αζόρ τρέχει να βρει την πιο ενδιαφέρουσα μυρωδιά. Σήμερα κάτι του λέει ότι εντόπισε πατημασιά αλεπούς.
28
Η υπερδύναμη της όσφρησης Οι σκύλοι χρησιμοποιούν ένα κόλπο που τους βοηθά να εντοπίζουν κάθε μυρωδιά. Όταν οσμίζονται, αλλάζουν τον τρόπο που αναπνέουν. Αυτό κάνει τώρα και ο Αζόρ καθώς προσπαθεί να ανακαλύψει προς τα πού πήγε η αλεπού. Σε μας ακούγεται σαν λαχάνιασμα, οι σκύλοι όμως δεν το κάνουν επειδή λαχάνιασαν. Αλλά επειδή προσπαθούν να βρουν και την παραμικρή λεπτομέρεια μιας συναρπαστικής μυρωδιάς. Πρώτα εισπνέουν λίγο αέρα με τη μεγάλη τρύπα που έχουν στο μπροστινό μέρος κάθε ρουθουνιού, και τον στέλνουν βαθιά μέσα στο κεφάλι, όπου ταξινομούνται οι μυρωδιές. Στη συνέχεια, ξεφυσούν λίγο από τις σχισμές που έχουν στο πλάι κάθε ρουθουνιού, ζαρώνοντας το δέρμα ώστε ο αέρας να μη βγει ευθεία αλλά προς τα κάτω. Με αυτό τον τρόπο, τραβούν περισσότερο αέρα από τον χώρο απ’ όπου έρχεται η μυρωδιά, κι έτσι θα μπει περισσότερος με το επόμενο ρουθούνισμα. Έξυπνο, ε; Στοιχηματίζω ότι δεν μπορείτε να το κάνετε με τη μύτη σας εσείς.
30