101 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΕΙΣ

101 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΕΙΣ

Δ Η Μ Η Τ ΡΗ Σ ΚΟΛ ΙΟΔ Η ΜΟΣ

101 Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ε Σ ΤΑ Ι Ν Ι Ε Σ ΠΟΥ Π ΡΕ Π Ε Ι ΝΑ Π ΕΘΑ Ν Ε Ι Σ Π ΡΙ Ν Τ Ι Σ Δ Ε Ι Σ COP Y R IG H T © 202 1 Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ή ΓΛ Ώ Σ Σ Α:

Δ Η Μ Η Τ Ρ Η Σ ΚΟΛ ΙΟΔ Η ΜΟΣ - BR A I N F O OD Ε Κ ΔΟ Τ Ι Κ Ή Μ Ε Π Ε COP Y R IG H T Κ Ε Ι Μ Έ ΝΟΥ © 202 1: Δ Η Μ Ή Τ Ρ Η Σ ΚΟΛ ΙΟΔ Ή ΜΟΣ ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ

Ιωάννα Πεπελάση Σ Ε Λ Ι ΔΟΠΟΊ Η Σ Η

ΟΞΥ

Σ Χ Ε Δ Ι Α Σ ΜΌΣ Ε Ξ Ω ΦΎΛ ΛΟΥ

Πάρις Κούτσικος

BR A I N F O OD Ε Κ ΔΟ Τ Ι Κ Ή M Ε Π Ε

Εμπεδοκλέους 28 & Σουρή 20, 12131 Περιστέρι Τηλ.: 210 2514123, Φαξ: 210 5227768 Email: info@brainfoodmedia.gr www.brainfood.gr • www.brainfoodmedia.gr Σεπτέμβριος 2021

ISBN: 978-960-436-817-4

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις του Ελληνικού Νόμου (Ν. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως η άνευ γραπτής άδειας του εκδότη κατά οποιοδήποτε μέσο ή τρόπο αντιγραφή, φωτοανατύπωση, αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή (ηλεκτρονική, μηχανική ή άλλη) και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΛΙΟΔΗΜΟΣ

••• 101 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΕΙΣ •••

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος................................................ 7

L: Εγώ είμαι........................................... 60

Ο Άγιος Πρεβέζης... και η παπαδιά..... 12

Ελευθέριος Βενιζέλος: 1910 - 1927............................................. 62

Το αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού........................................... 14

Ελεύθερο θέμα.....................................64

Άγρια νειάτα......................................... 16

Εν πλω................................................... 66

Αθήνα - Κωνσταντινούπολη............... 18

Έναστρος θόλος................................... 68

Αθώος ή ένοχος.................................... 20

Εξορία.................................................... 70

Το αίμα των αγαλμάτων...................... 22

Η εποχή των δολοφόνων..................... 72

Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά...................... 24

Ο εχθρός μου........................................ 74

Αλληγορία............................................ 26

Ηνίοχος................................................. 78

Ο αστακός............................................. 28 Attenberg.............................................. 30

Ο Θανάσης και το καταραμένο φίδι.................................. 80

Αυτόπτης μάρτυς................................. 32

Θυμήσου, αγάπη μου…........................ 82

Ο βάλτος................................................34

Ι.Χ. ώρα μηδέν......................................84

Ο Βαμβακούλος και η γκολάρα του...................................... 36

Ιφιγένεια............................................... 86

Ο βιασμός της Αφροδίτης.................... 38

Kala azar............................................... 90

Γενέθλια πόλη.......................................40

Το καλοκαίρι της Μήδειας.................. 92

Wild Duck............................................. 42

Καρκαλού.............................................. 94

Wasted Youth.......................................44

Κατάσκοποι στον Σαρωνικό............... 96

The Waiter............................................46

Κατάσκοπος Νέλη................................ 98

The Zero Years......................................48

Η κόκκινη μαργαρίτα........................ 100

The... κόπανοι....................................... 50

Κόκκινος δράκος................................ 102

Δεξιότερα της δεξιάς............................ 52

Η κόρη................................................. 104

Η διαδικασία......................................... 54

Ο κος εξουσίας.................................... 106

Δοξόμπους............................................. 56

Κραυγή γυναικών.............................. 108

Δύο ήλιοι στον ουρανό........................ 58

Οι κυνηγοί.......................................... 110

Ζίζοτεκ.................................................. 76

Καζαντζάκης......................................... 88

Ο κυρ' Γιώργης εκπαιδεύεται........... 112

Η παρεξήγηση.................................... 166

Λόρδαν, ο βάρβαρος.......................... 114

Πατρίς, ληστεία, οικογένεια............. 168

Λουκουμάδες με μέλι......................... 116

Το πεθαμένο λικέρ............................. 170

Μαγικός καθρέφτης........................... 118

Περιπλάνηση...................................... 172

Μάης.................................................... 120

Το πέταγμα του κύκνου.................... 174

Μαραθώνιος....................................... 122

Πέφτουν οι σφαίρες σαν το χαλάζι

Με τον Ορφέα τον Αύγουστο............124

κι ο τραυματισμένος καλλιτέχνης

Η μεγάλη στιγμή του '21: Παπαφλέσσας..................................... 126

αναστενάζει........................................ 176

Μέσα στο δάσος................................. 128

Πρόσωπο με πρόσωπο....................... 180

Μήλα.................................................... 130

Ρένα τα ρέστα σου!............................ 182

Μητριαρχία......................................... 132

Ροζ.......................................................184

Μια μέλισσα τον Αύγουστο..............134 Μια μέρα, τη νύχτα............................ 136 Miss Violence...................................... 138 Ο μπλοφατζής..................................... 140 Bordello............................................... 142 Η νίκη της Σαμοθράκης..................... 144 Νίκος Μερτής..................................... 146 Νορβηγία............................................. 148 Το ξένο είναι πιο γλυκό!.................... 150 Ξενοδοχείο Kastri.............................. 152

Πριν το τέλος του κόσμου................. 178

Ροζ ολοταχώς...................................... 186 Ρομαντικό σημείωμα......................... 188 Ο Σαλονικιός....................................... 190 Ο σεξοκυνηγός................................... 192 CC TV: Cameromania........................ 194 Το σουτιέν του μπαμπά μου.............. 196 Σπιρτόκουτο ...................................... 198 Σχετικά με τον Βασίλη…....................200 Ο τελευταίος των κομιτατζήδων...... 202

Το ξύπνημα της άνοιξης....................154

Τον καιρό των Ελλήνων....................204

Oh Babylon......................................... 156

Τρεις στιγμές......................................206

Οξυγόνο.............................................. 158

Η φούσκα............................................208

Όσο υπάρχει αλκοόλ…....................... 160

Happy Birthday................................. 210

Όστρια, το τέλος του παιχνιδιού...... 162

Τα χρόνια της μεγάλης ζέστης.......... 212

Παρέες................................................. 164

Ευρετήριο σκηνοθετών..................... 214

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Φρίκη! Αυτή η ταινία είναι φρικτή… γιατί συνεχίζω να την βλέπω; Όλοι μας έχουμε κάνει αυτή τη σκέψη. Είτε καθισμένοι στη θέση μας, σε κάποιον κινηματογράφο της γειτονιάς μας, ενώ στη μεγάλη οθόνη γίνονται πράγματα και θάματα, είτε βυθισμένοι στην αναπαυτική πολυθρόνα του σαλονιού μας, μπροστά σε μία 60άρα (ή και πιο μεγάλη) οθόνη, τηλεοπτική ή μη, στην οποία όσα συμβαίνουν έχουν πάψει να μας αφορούν. Οι κακές ταινίες είναι πολλές, πάρα πολλές. Περισσότερες απ’ όσες μπορεί κανείς να φανταστεί. Και μέρα με την ημέρα, σ’ αυτές προστίθενται δεκάδες άλλες, απ’ όλα τα μέρη του κόσμου. Τις πιο πολλές τις έχουμε αναγνωρίσει και επισημάνει πολύ πριν γίνουμε θεατές τους. Και τις έχουμε απορρίψει, για να μην βρεθούμε στην παραπάνω άβολη και δυσάρεστη θέση. Για να μην πρέπει να αποφασίσουμε αν πρέπει να σηκωθούμε και να φύγουμε από την αίθουσα (το έχω κάνει αρκετές φορές – ακόμα και σε περιπτώσεις που θεωρητικά «έπρεπε» να δω την ταινία μέχρι το τέλος) ή αν πρέπει να αλλάξουμε κανάλι στην τηλεόρασή μας ή ταινία στο DVD μας (κι αυτό το έχω κάνει, πολύ περισσότερες φορές, αν και, στην περίπτωση του DVD, πριν το κάνω, συχνά επιχειρώ να δω την ταινία στο… γρήγορο). Υπάρχουν πολλοί τρόποι να διαγνώσεις αν μία ταινία θα σου αρέσει ή δεν θα σου αρέσει. Αν είσαι λάτρης κάποιου φιλμικού είδους, συνήθως δεν σε ενδιαφέρουν οι ταινίες κάποιου άλλου. Για παράδειγμα, ένας φιλικά διακείμενος προς τις ταινίες τρόμου, είναι μάλλον βέβαιο ότι δεν θα ενδιαφέρεται καθόλου για τις αισθηματικές ταινίες – και τανάπαλιν. Αν δεν σου αρέσει ένας ηθοποιός ή αν αντιπαθείς το έργο ενός σκηνοθέτη, είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο ότι δεν πρόκειται να επιλέξεις να δεις κάποια ταινία του ενός ή του άλλου. Αν ο έγκριτος κριτικός κινηματογράφου της αγαπημένης σου εφημερίδας ή του εβδομαδιαίου περιοδικού που διαβάζεις ανελλιπώς έχει «συλληφθεί» κατ’ επανάληψη να επαινεί ταινίες που δεν σου άρεσαν και να επικρίνει άλλες, που εσένα σε είχαν ενθουσιάσει, είναι σίγουρο ότι (από ένα σημείο και μετά) τα γραπτά του θα επιδρούν αντίστροφα πάνω σου: Θα πηγαίνεις να δεις τις ταινίες που κατακρίνει και θα αποφεύγεις όπως ο Διάβολος το λιβάνι εκείνες που εκθειάζει! Οι περισσότερες από τις 101 ταινίες του βιβλίου που κρατάτε στα χέρια σας αυτή τη στιγμή ανήκουν στην τελευταία κατηγορία: Σ’ εκείνες που οι κριτικοί συνήθως επαινούν. Διότι θεωρούνται «καλλιτεχνικές ταινίες», «ταινίες ενός δημιουργού» (και όχι ενός απλού σκηνοθετάκου, που παρόλα αυτά κάνει καλά τη δουλειά του και αξίζει με το παραπάνω την όποια αμοιβή του), «έργα τέχνης». Αρκετές από αυτές έχουν δια7

κριθεί σε περισσότερα του ενός φεστιβάλ κινηματογράφου. Ξέρετε, τώρα, σ’ εκείνες τις γιορτές που έχουν αρχίσει να διοργανώνονται ανά τον κόσμο σε κάθε… Κωλοπετινίτσα, με δημοτικά ή κρατικά τις περισσότερες φορές χρήματα, ή με γενναίες επιδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Που σήμερα αισθάνεται υποχρεωμένη να ενισχύει οικονομικά, μέσω των ανά χώρα Κέντρων Κινηματογράφου, την παραγωγή κάθε ενός από τα επιμέρους κράτη της – τη λεγόμενη Εθνική τους κινηματογραφία, η οποία καλά και ντε (υποτίθεται ότι) βρίσκεται υπό τη διαρκή απειλή του αμερικανικού κινηματογράφου! Κανείς δεν λέει ότι γυρίζονται κακές ευρωπαϊκές ταινίες. Όλοι λένε ότι το καλό ευρωπαϊκό σινεμά κινδυνεύει από το αμερικανικό, που συχνά-πυκνά, όμως, είναι πολύ καλύτερο. Δηλαδή, οι περισσότερες από τις ταινίες του βιβλίου αυτού είναι φιλμ που αρκετοί ειδήμονες έχουν (με πολλούς και διάφορους τρόπους) προσπαθήσει να μας πείσουν ότι είναι καλά, πολύ καλά, εξαιρετικά ή αριστουργηματικά. Κι εμείς μασήσαμε, ωσάν κουτάβια, και βρεθήκαμε σε μία σκοτεινή κινηματογραφική αίθουσα να παρακολουθούμε μία ταινία που είναι σκέτη… φρίκη! Τόσο φρικτή, που έχουμε αρχίσει να αναρωτιόμαστε γιατί συνεχίζουμε να την βλέπουμε… Δεν σας είπα, επειδή το αναφέρει ο τίτλος, ότι όλες οι ταινίες αυτού του βιβλίου είναι εγχώριες παραγωγές, δικές μας, ελληνικές βρε παιδί μου. Όμως, η επιλογή τους δεν έγινε από το σύνολο των ελληνικών ταινιών, που έχουν γυριστεί από 1915 και μετά (το έτος αυτό γυρίστηκε η πρώτη μεγάλου μήκους ελληνική ταινία – η θρυλική Γκόλφω). Έγινε από ένα υποσύνολό του, που περιλαμβάνει ταινίες γυρισμένες τα 55 τελευταία χρόνια μόνο. Από το 1966 και μετά. Από την εποχή που εμφανίστηκαν τα πρώτα δείγματα ενός διαφορετικού ελληνικού κινηματογράφου, αλλά η περαιτέρω ανάπτυξή του εμποδίστηκε από τη χούντα και τους λογοκριτικούς μηχανισμούς της. Ανάπτυξη που προχώρησε με ταχύτατους ρυθμούς στα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια. Τότε ουσιαστικά γεννήθηκε ο ΝΕΚ, όπως ονομάστηκε, ο Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος, για να τον αντιδιαστείλουν και να τον ξεχωρίσουν από τον ΠΕΚ, τον Παλαιό Ελληνικό Κινηματογράφο. Βέβαια, ο ΝΕΚ ήταν ένας κινηματογράφος πολιτικοποιημένος και/ή καλλιτεχνικός, για ολίγους, ενώ ο ΠΕΚ ήταν ένας κινηματογράφος για τους πολλούς, κατά βάση εμπορικός. Ψιλά γράμματα αυτά. Όπως ψιλά γράμματα είναι και οι διθύραμβοι που γράφονται και λέγονται την τελευταία δεκαετία για έναν άλλον ΠΕΚ, τον Παράξενο Ελληνικό Κινηματογράφο, όπως ονόμασαν κάποιοι ειδήμονες της αλλοδαπής, κριτικοί κινηματογράφου ή διευθυντές και προγραμματιστές Φεστιβάλ, το σινεμά στο οποίο αρέσκονται οι νεότεροι σκηνοθέτες μας. Το είπαν Weird Greek Cinema, με την πρώτη λέξη να επιδέχεται αρκετές αποδόσεις: εκκεντρικός, περίεργος, αλλόκοτος, ασυνήθιστος, κ.ά. Πολλές από τις 101 ταινίες των επόμενων σελίδων, που (αυτό θα πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα) φέρουν την υπογραφή διαφορετικών σκηνοθετών (δεν περιλαμβάνεται δεύτερη ταινία του ίδιου σκηνοθέτη), θεωρούνται «αντιπροσωπευτικές» αυ8

Η φούσκα (2001) του Νίκου Περάκη.

τών των δύο ρευμάτων – του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου και του Weird Greek Cinema. Και της παραγωγής μας την ενδιάμεση χρονική περίοδο. Όπως και τις παραγωγές σε βίντεο, που έδωσαν κοντά μία χιλιάδα τίτλων σε λιγότερο από μία δεκαετία – αυτή του ’80. Ορισμένοι θεωρούν κάποιες εκ των ταινιών του ΝΕΚ και του WGC «κλασικές». Παρόλα αυτά –κι αυτό είναι περισσότερο από ποτέ φανερό στον αριθμό των εισιτηρίων* που πραγματοποιούν, τα οποία συχνά έχουν αγγίξει τριψήφιο, ακόμη και διψήφιο νούμερο, γι’ αυτό και κάποιοι σκηνοθέτες-παραγωγοί αποφεύγουν τα τελευταία χρόνια να τον δημοσιοποιούν–, η συντριπτική τους πλειονότητα έχει γνωρίσει την περιφρόνηση του κοινού. Επειδή οι θεατές τους αισθάνονται φρίκη! Αυτή η ταινία είναι τόσο φρικτή… γιατί συνεχίζω να την βλέπω; Δημήτρης Κολιοδήμος

* Αναγκαία διευκρίνιση σε σχέση με τον αριθμό των εισιτηρίων μιας ελληνικής ταινίας. Αυτός δεν είναι διαχρονικά ενιαίος, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ, για παράδειγμα. Κατ’ αρχάς, μας είναι γνωστός από το 1960 και μετά, από τους πίνακες που δημοσίευε το επαγγελματικό κινηματογραφικό περιοδικό Τα Θεάματα, που έπαιρνε τα εισιτήρια από τις αντίστοιχες Εφορίες. Και μέχρι και τη σεζόν 1962-63 (Σεπτέμβριος 1962 με 9

Αύγουστο 1963) αφορούσε μόνο τα εισιτήρια των κινηματογράφων της Αθήνας. Εισιτήρια των κινηματογράφων της Αθήνας μόνο αφορούν και οι αριθμοί εισιτηρίων από το 1948 μέχρι το 1960. Μόνο που αυτοί δεν υπήρχαν δημοσιευμένοι κάπου, συγκεντρωτικά, με τη μορφή πινάκων. Ο υπογράφων είχε αθροίσει τα εβδομαδιαία εισιτήρια που αναφέρονταν στον Κινηματογραφικό αστέρα, το αρχαιότερο των Θεαμάτων, επαγγελματικό περιοδικό, και οι πίνακες που προέκυψαν είχαν δημοσιευθεί (μαζί με εκείνους του περιοδικού Τα Θεάματα) στο περιοδικό Φιλμ, τεύχος 15, χειμώνας-άνοιξη 1977/78, σελ. 528-561, που ήταν αφιερωμένο στον ελληνικό κινηματογράφο. Από τη σεζόν 1963-64 και μέχρι τη σεζόν 1984-85, τα δημοσιευόμενα (στα Θεάματα πάντα) εισιτήρια αφορούσαν την περιοχή «Αθήνα, Πειραιάς και προάστεια». Δεν περιλάμβαναν τα εκτός Αττικής εισιτήρια, της υπόλοιπης Ελλάδας, που ήταν από τρεις μέχρι πέντε φορές πιο πολλά. Από τη σεζόν 1985-86, μετά την κατάργηση του Φόρου Δημοσίων Θεαμάτων, όταν οι Εφορίες της Αττικής δεν ήταν πια σε θέση να δίνουν αριθμό εισιτηρίων, τον αριθμό αυτό άρχισαν να τον δίνουν (σε κάθε ενδιαφερόμενο) τα ίδια τα γραφεία διανομής ταινιών. Και ήταν ένας αριθμός στρογγυλευμένος, που αφορούσε το σύνολο της επικράτειας. Από το 2005 και μετά, ο αριθμός αυτός, πάντα για το σύνολο της επικράτειας, γνωστοποιείται από τα ίδια τα γραφεία διανομής στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και θεωρείται έγκυρος και αντικειμενικός. Τα ήθη και τη νομοθεσία παραβαίνουν ορισμένα μικρά γραφεία διανομής ή οι παραγωγοί των ταινιών, οι οποίοι, επειδή δεν βρίσκουν γραφείο να τους διανείμει, γίνονται εξ ανάγκης οι ίδιοι και διανομείς, μη δημοσιοποιώντας τα εισιτήρια που πραγματοποίησαν οι ταινίες τους. Επειδή είναι πολύ λίγα. Τα παραπάνω σημαίνουν ότι δεν είναι δυνατόν να γίνουν συγκρίσεις ανάμεσα σε αριθμούς εισιτηρίων διαφορετικών περιόδων. Θα ήταν σαν να έβαζες στο ίδιο καλάθι πορτοκάλια και μήλα, επειδή και τα δύο είναι φρούτα. Συγκρίσεις μπορεί να γίνουν μόνο μεταξύ των εισιτηρίων της περιόδου Σεπτέμβριος 1963 με Αύγουστο 1985, και μεταξύ των εισιτηρίων της τελευταίας 15ετίας. Για το διάστημα από τον Σεπτέμβριο 1985 μέχρι και τον Δεκέμβριο 2004, σε πολλές περιπτώσεις, ο αριθμός που έχει δοθεί από τα γραφεία διανομής ελέγχεται ως ψευδής.

10

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ Ο Άγιος Πρεβέζης... και η παπαδιά // Το αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού // Άγρια νειάτα // Αθήνα - Κωνσταντινούπολη // Αθώος ή ένοχος // Το αίμα των αγαλμάτων // Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά // Αλληγορία // Ο αστακός // Attenberg // Αυτόπτης μάρτυς // Ο βάλτος // Ο Βαμβακούλος και η γκολάρα του // Ο βιασμός της Αφροδίτης // Γενέθλια πόλη // Wild Duck // Wasted Youth // The Waiter // The Zero Years // The... κόπανοι // Δεξιότερα της δεξιάς // Η διαδικασία // Δοξόμπους // Δύο ήλιοι στον ουρανό // L: Εγώ είμαι // Ελευθέριος Βενιζέλος: 1910 - 1927 // Ελεύθερο θέμα // Εν πλω // Έναστρος θόλος // Εξορία // Η εποχή των δολοφόνων // Ο εχθρός μου // Ζίζοτεκ // Ηνίοχος // Ο Θανάσης και το καταραμένο φίδι // Θυμήσου, αγάπη μου… // Ι.Χ. ώρα μηδέν // Ιφιγένεια // Καζαντζάκης // Kala azar // Το καλοκαίρι της Μήδειας // Καρκαλού // Κατάσκοποι στον Σαρωνικό // Κατάσκοπος Νέλη // Η κόκκινη μαργαρίτα // Κόκκινος δράκος // Η κόρη // Ο κος εξουσίας // Κραυγή γυναικών // Οι κυνηγοί // Ο κυρ' Γιώργης εκπαιδεύεται // Λόρδαν, ο βάρβαρος // Λουκουμάδες με μέλι // Μαγικός καθρέφτης // Μάης // Μαραθώνιος // Με τον Ορφέα τον Αύγουστο // Η μεγάλη στιγμή του '21: Παπαφλέσσας // Μέσα στο δάσος // Μήλα // Μητριαρχία // Μια μέλισσα τον Αύγουστο // Μια μέρα, τη νύχτα // Miss Violence // Ο μπλοφατζής // Bordello // Η νίκη της Σαμοθράκης // Νίκος Μερτής // Νορβηγία // Το ξένο είναι πιο γλυκό! // Ξενοδοχείο Kastri // Το ξύπνημα της άνοιξης // Oh Babylon // Οξυγόνο // Όσο υπάρχει αλκοόλ… // Όστρια, το τέλος του παιχνιδιού // Παρέες // Η παρεξήγηση // Πατρίς, ληστεία, οικογένεια // Το πεθαμένο λικέρ // Περιπλάνηση // Το πέταγμα του κύκνου // Πέφτουν οι σφαίρες σαν το χαλάζι κι ο τραυματισμένος καλλιτέχνης αναστενάζει // Πριν το τέλος του κόσμου // Πρόσωπο με πρόσωπο // Ρένα τα ρέστα σου! // Ροζ // Ροζ ολοταχώς // Ρομαντικό σημείωμα // Ο Σαλονικιός // Ο σεξοκυνηγός // CC TV: Cameromania // Το σουτιέν του μπαμπά μου // Σπιρτόκουτο // Σχετικά με τον Βασίλη… // Ο τελευταίος των κομιτατζήδων // Τον καιρό των Ελλήνων // Τρεις στιγμές // Η φούσκα // Happy Birthday // Τα χρόνια της μεγάλης ζέστης

11

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΛΙΟΔΗΜΟΣ

Ο Άγιος Πρεβέζης... και η παπαδιά Π ολύ

πριν

έρθει η ιδιωτική τηλε-

όραση και λανσάρει

ως κατ’ οίκον θέαμα και ακρόαμα την κι-

ΣΚΗΝΟΘΕΣΊΑ Κώστας Καραγιάννης ΣΕΝΆΡΙΟ

Σπύρος Καρατζαφέρης

ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ

Στέλιος Ραμάκης

ΜΟΥΣΙΚΉ

Γιώργος Θεοδοσιάδης

ΗΘΟΠΟΙΟΊ

Άρης Τσιούνης, Δώρα Σοφοτάσιου, Τάσος Ταζάρης, Μπέττυ Κλώνια

νηματογραφημένη θεατρική παράσταση,

ένδεια του προσφερόμενου θεάματος.

Ως κινηματογρά-

φηση μιας θεατρικής παράστασης

(όχι

εκείνης που είχε ταράξει τα λιμνασμένα νερά της τότε θεα-

ΔΙΆΡΚΕΙΑ

105 λεπτά

τρικής Αθήνας, του

τον ηθοποιό να ιδρώ-

ΠΡΕΜΙΈΡΑ

05/04/1982

Δημήτρη Κολλάτου,

νει κι αυτό να φαίνε-

ΕΙΣΙΤΉΡΙΑ

122.869 (σε Αθήνα, Πειραιά & προάστεια)

αλλά μιας άλλης, σε

παρουσία κοινού, με

ται, με τον θεατή να χειροκροτεί κι αυτό να ακούγεται, με τον οπερατέρ να κάνει λάθος στους φακούς ή τον φωτιστή να κάνει γκάφα στον φωτισμό κι η υποφωτισμένη ή φλουταρισμένη εικόνα να παραμένει στη θέση

σκηνοθεσία

Μάκη

Αντωνόπουλου, στο

Ο μεγάλος έρωτας του Στυλιανού Κορνάρου, μητροπολίτη του νομού Πρεβέζης, για τη σύζυγο ενός άλλου ιερέα (και σοφέρ του), ο οποίος προσπαθεί να τον εκβιάσει.

της (αντί να αφαιρείται

κινηματοθέατρο

Ρά-

διο Σίτυ της Θεσσαλονίκης), και με πλάνα του κοινού που την παρακολουθούσε,

Ο

Άγιος Πρεβέζης… και η παπαδιά δεν είναι σινεμά. είναι (κακό) φιλμαρισμένο θέατρο,

στο μοντάζ και να αντικαθίσταται από μία

με ρεπορταζιακά ιντερλούδια. Βασισμένο

άλλη), ο παραγωγικότερος από τους εγχώ-

στη σκανδαλοθηρία, τις γυμνικές επιδεί-

ριους σκηνοθέτες το είχε ήδη… λανσάρει.

ξεις και τον εύκολο εντυπωσιασμό. Με

Ως φτηνιάρικη παραγωγή, αλλά και ως

ηθοποιούς δευτεροκλασάτους στους βα-

αισθητική άποψη, που συγκαλύπτει την

σικούς ρόλους, πρόβες των οποίων ενσω12

101 EΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΕΙΣ

ματώνονται στη ροή της… ταινίας. Μαζί

του Κώστα Καραγιάννη, από τις πιο πρό-

με συνεντεύξεις γονέων που τα παιδιά

χειρες δουλειές που έχει κάνει, γυρισμένη

τους έγιναν μοναχοί, χωρίς την έγκρισή

στα γρήγορα, για να προλάβει να βγει στις

τους, και σχόλια δύο δημοσιογράφων: Του

αίθουσες όσο το σκάνδαλο του Στυλιανού

Σπύρου Καρατζαφέρη και του Γιώργου

Κορνάρου, του μητροπολίτη που είχε σο-

Μπέρτσου.

κάρει την Ελλάδα με τις ερωτικές επιδό-

Το βιβλίο του πρώτου, Ο Άγιος Πρεβέ-

σεις του, βρισκόταν στην επικαιρότητα

ζης - Αυστηρώς Ακατάλληλον (1980), είχε

(τελικά, η εκκλησιαστική δικαιοσύνη τον

ήδη γίνει μπεστ-σέλερ. Το ίδιο ευπώλητες

καθαίρεσε, αλλά αυτός συνέχισε να ιε-

ήταν και οι θεατρικές παραστάσεις, όταν

ρουργεί στην… Αθήνα).

αίρονταν οι λογοκριτικές απαγορεύσεις.

Το να μιλήσει κανείς για κινηματο-

Εμπορική επιτυχία έγινε και η «ταινία»

γραφικό… ολίσθημα ενός σκηνοθέτη που τα ατοπήματα διαδέχονταν το ένα το άλλο στη δουλειά του (μπορούσε να γυρίσει, λένε οι κακές γλώσσες, τέσσερις ταινίες στο ίδιο ντεκόρ!) θα ήταν ακρότητα. Αλλά η απαίτηση για ενότητα ύφους δεν είναι υπερβολή. Κάτι που είναι αδούλευτο και αβασάνιστο δεν μπορεί να κρυφτεί. Φαίνεται. Ιδίως στη μεγάλη οθόνη μιας κινηματογραφικής αίθουσας, όπου ο εκχυδαϊσμός, εκτός από παρών, είναι και… μεγεθυμένος.

«Με το πρόσχημα της κριτικής αντιμετώπισης κοινωνικ ών φαινομένων επαναφερ όμαστε στις πιο κακές αναμνήσεις του παλιού ελληνικού σινεμά: Φα ρσοειδή ταμπλώ, καρικατούρε ς, αναπαραγωγή της σωστής ελληνικής ιστορίας.»

(Αλέξης Δερμεντζό γλου, Θεσσαλονίκη)

13

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΛΙΟΔΗΜΟΣ

Το αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού Δ εν υπάρχει σενάριο.

Δεν υπάρ-

χει μία ιστορία. Δεν

ΣΚΗΝΟΘΕΣΊΑ Έκτορας Λυγίζος ΣΕΝΆΡΙΟ Έκτορας Λυγίζος

ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ Δημήτρης Κασσιμάτης

πρώτη σκηνή γίνεται φανερό ότι ο σκηνοθέτης θέλει να καταργήσει όλους τους

Ο Έκτορας Λυγίζος,

ΗΘΟΠΟΙΟΊ Γιάννης Παπαδόπουλος, Λίλα Μπακλέση, Κλεοπάτρα Περάκη, Βαγγέλης Κομματάς

θεατρικός κατά βάση

ΔΙΆΡΚΕΙΑ 80 λεπτά

λήψης και το περιε-

σκηνοθέτης, συνέλα-

ΠΡΕΜΙΈΡΑ 09/05/2013

χόμενο του κάδρου

βε μία «πρωτότυπη»

ΕΙΣΙΤΉΡΙΑ

υπάρχει ένας ανθρώπινος χαρακτήρας.

164 (πανελλαδικά)

ιδέα και είπε να την κάνει ταινία. Έτσι, για την πλάκα του πράγματος. Και η συντεχνία, τα μέλη της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, της απένειμαν τρία από τα πιο σημαντικά βραβεία:

κανόνες

κινηματο-

γράφησης. Από την επιλογή της γωνίας

μέχρι την κίνηση της κάμερας και το τι κα-

Ένα χωρίς δουλειά 22χρονο αγόρι στην Αθήνα, δεν έχει λεφτά, δεν έχει κοπέλα και δεν έχει φαΐ να φάει, αλλά έχει ένα καναρίνι και πολύ ωραία φωνή κόντρα τενόρου.

ταγράφει. Μπορεί να βρίσκεται πίσω από ένα ανθρώπινο κορμί και να κινείται πάνω στην πλάτη του, καταλήγοντας στον λαιμό και το κάτω μέρος της κεφαλής του. Και

Καλύτερης ταινίας,

μπορεί να μας δείχνει

πρωτοεμφανιζόμενου

το απλωμένο δεξί χέρι

σκηνοθέτη και Α’ ανδρικού ρόλου. Γιάν-

ενός νεαρού να παίρνει από ένα κλουβί

νης κερνάει και Γιάννης πίνει. Και μετά

το δοχείο με το κανναβούρι, να φέρνει

αναρωτιόμαστε γιατί το κοινό έχει στρέψει

το αριστερό χέρι του στο στόμα, να το σα-

την πλάτη στον σύγχρονο ελληνικό κινη-

λιώνει, να το βυθίζει στο δοχείο και να το

ματογράφο και τον περιφρονεί βαθύτατα!

ξαναφέρνει στο στόμα, για να… γευτεί το

Γιατί να μην τον περιφρονεί; Από την

φαγητό του πουλιού. Όλα σε πολύ κοντι14

101 EΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΕΙΣ

νά κάδρα, σε μία και μόνο λήψη, διάρκειας εξήντα δευτερολέπτων. Για να δηλωθεί ο τίτλος! Οι ασυνήθιστες γωνίες λήψης, με την κάμερα πάντα στο χέρι, να περιφέρεται μέσα στον χώρο λες και την χειρίζεται το ασταθές χέρι ενός ερασιτέχνη κινηματογραφιστή, είναι το αισθητικό και στιλιστικό δεδομένο της ταινίας. Η οποία έχει υπέρμετρες φιλοδοξίες: Να απεικονίσει τη ρευστότητα της εποχής και την οικονομική κρίση που μαστίζει την Ελλάδα. Εξ ου και το οπτικό περιεχόμενο είναι μία Αθήνα βρωμερή και τρισάθλια, στους δρόμους της οποίας περιφέρεται ο νεαρός άεργος

«Το σινεμά του Λυγίζου είναι λιτό, παραπέμπει στον Μπρεσόν, όμως ταυτόχρονα πάλλεται με τη δική του ιδιαίτερη ένταση, δεν υπακούει σε τει προκαθορισμένα σχήματα, δεν υποκύπ σε εύκολες αναγνώσεις.» (Κώστας Τερζής, Η Αυγή)

Γιώργος (Γιάννης Παπαδόπουλος). Για τον οποίο μαθαίνουμε ελάχιστα. Αλλά γινόμαστε μάρτυρες της αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς του. Και μιας εξαθλίωσης για την οποία ευθύνεται αυτός και μόνο αυτός. Ουσιαστικά, την ευθύνη την έχει ο σκηνοθέτης, που δεν ενδιαφέρεται να φωτίσει την προσωπικότητα και τον ψυχισμό του. Αλλά θέλει να εντυπωσιάσει. Και να εξοργίσει. Γι’ αυτό και βάζει τον πρωταγωνιστή του να αυνανίζεται και, μετά, να γεύεται το σπέρμα του! Για να… δαμάσει την πείνα του, υποτίθεται. Διότι ζει σε... συνθήκες φόβου και εξαθλίωσης, ισχυρίζεται ο Λυγίζος. Χωρίς να πείθει. Το πρωτόλειό του είναι ηθελημένα «δήθεν», από την αρχή ως το τέλος.

15

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΛΙΟΔΗΜΟΣ

Άγρια νειάτα Ο μύθος καλά κρατεί. Και

τον θέλει

«σκηνοθέτη μόνο

μεγάλων επιτυχι-

ΣΚΗΝΟΘΕΣΊΑ Νίκος Φώσκολος ΣΕΝΆΡΙΟ Νίκος Φώσκολος

ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ Βασίλης Χριστομόγλου ΜΟΥΣΙΚΉ Βαγγέλης Πιτσιλαδής

μυστήριο. Είναι αλήθεια. Ο Νίκος Φώσκολος

ήξερε

να

κρατάει το ενδιαφέρον μας αμείωτο

η μεγαλύτερη εισπρα-

ΗΘΟΠΟΙΟΊ Διονύσης Ξάνθος, Έφη Πίκουλα, Γιάννης Ζαβραδινός, Τώνια Βυθούλκα

κτική επιτυχία όλων

ΔΙΆΡΚΕΙΑ 110 λεπτά

πολλούς είναι αρκε-

των εποχών στον ελ-

ΠΡΕΜΙΈΡΑ 29/03/1982

τό για να δουν μία

ληνικό κινηματογρά-

ΕΙΣΙΤΉΡΙΑ 86.691 (σε Αθήνα, Πειραιά & προάστεια)

ελληνική ταινία. Για

ών», επειδή τη δική του υπογραφή φέρει

φο: Η Υπολοχαγός Νατάσσα (1970) – ρεκόρ που εξακολουθεί να το κατέχει μέχρι σήμερα, σε πείσμα των αλλαγών (να θυμίσω: Τα εισιτήρια του πολεμικού δράματος των Αλίκης Βουγιουκλάκη και Δημήτρη Παπαμιχαήλ

Η ιστορία ενός νεαρού πυγμάχου, που ονειρεύεται τη δόξα, κι ενός άρτι αποφυλακισθέντα νεαρού μικροκακοποιού, που προσπαθεί να ξαναφτιάξει τη ζωή του.

μέχρι την τελευταία στιγμή. Το όνομά του και μόνο, για

άλλους, το άκουσμά του αρκεί για να την απορρίψουν

αμέ-

σως. Επειδή σηματοδοτεί την πομπώδη, βαρύγδουπη και μεγαλόστομη προ-1974 κινηματογραφική μας παραγωγή. Αλλά κι εκείνη των αρχών της

πρέπει να πολλαπλα-

επόμενης

σιαστούν με το 5, το 4 ή το 3 τουλάχιστον,

(1980-84), όταν είχαν

δεκαετίας

ώστε να μπορούν να συγκριθούν με τα

πια κλείσει οριστικά οι καγκελόπορτες

πραγματοποιούμενα σήμερα σε πανελλα-

της Φίνος Φιλμ, αλλά ο εμπορικός ελλη-

δική κλίμακα). Κι επειδή δικό του ήταν και

νικός κινηματογράφος είχε επανεμφα-

το τηλεοπτικό σίριαλ Άγνωστος πόλεμος

νιστεί και φιλοδοξούσε να ξαναβρεί το

(1971-74), πολεμικό δράμα κι αυτό, το κατ’

χαμένο (από την τηλεόραση) κοινό του.

εξοχήν προϊόν της χουντικής επταετίας,

Η γραφή του Φώσκολου, που έχει

που σημείωσε παγκόσμιο ρεκόρ θεαματι-

σκηνοθετήσει μόνο δικά του σενάρια,

κότητας, με 92% (σε μία χώρα που διέθετε

μετατρέπει τα Άγρια νειάτα σ’ ένα είδος

δύο μόνο κανάλια, όμως).

απατηλού καθρέφτη μιας ρηχής πραγ-

Οι ταινίες του διαθέτουν έρωτες και

ματικότητας, στην οποία συνυπάρχουν 16

101 EΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΕΙΣ

καλόκαρδοι αστυνομικοί, συντηρητικοί πατεράδες,

προστατευτικές

μανάδες,

ατίθασα αλλά κατά βάθος καλά παιδιά, μελοδραματικές καταστάσεις, βάσανα και πολλές αναποδιές. Θέλει να εξυμνήσει την αγνή αγάπη και τον αληθινό έρωτα, και να καταδικάσει τη βία και τη μισαλλοδοξία. Με απίστευτη προχειρότητα και διογκωμένη, παραπλανητική «λαϊκότητα», μέσω της οποίας μπορεί να περνάει τα μηνύματα αγάπης και ανθρώπινης αξιοπρέπειας, αλλά χάνει τελείως το μέτρο και τον παλμό της πλοκής. Με νεκρούς χρόνους και αντιδραματουργικά επιμηκυμένες σκηνές, με φλύαρη αφήγηση, αλλά και αγώνες μποξ άνευρα γυρισμένους, μετατρέπει την ταινία σ’ ένα υπεροπτικά κομψευόμενο εγχείρημα. Ένα πολύ κακό δήθεν, όπου

«Ένας από τους πιο επιτυχημένους έλληνες σκηνοθέτες και σεναριογράφους φτιάχνει μία ενδιαφέρουσα δραματική ταινία με θέμα τη ζωή και τα προβλήματα των σημερινών νέων. Ταινία καλής εμπορικότητας, που απευθύνεται κυρίως στους νέους.»

η μεγαλοστομία των διαλογικών μερών, με αιχμή του δόρατος τους αφόρητους μονολόγους, της προσδίδει έναν ξεπερασμένο χαρακτήρα που φωνάζει από μακριά… χθες. Που ήταν επιφανειακός και παρωχημένος πολύ πριν πραγματωθεί. Ιδίως σήμερα και ιδιαίτερα αν συγκριθεί με ανάλογα νεανικά δράματα μη ελλη-

(Αίολος Βαρελάς, Τα Θεάματα)

νικής κοπής, πολύ πιο καίρια και μεστά σε περιεχόμενο, πολύ πιο ελκυστικά και γοητευτικά σε εικόνες.

17

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΛΙΟΔΗΜΟΣ

Ο αστακός Ο

Γιώργος Λάνθιμος σ υ νε χίζει

να πουλάει φύκια για μεταξωτές κορδέλες! Αυτή τη φορά μας

ΣΚΗΝΟΘΕΣΊΑ Γιώργος Λάνθιμος ΣΕΝΆΡΙΟ

Γιώργος Λάνθιμος και Ευθύμης Φιλίππου

ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ

Θύμιος Βακατάκης

ΗΘΟΠΟΙΟΊ

Κόλιν Φάρελ, Ρέιτσελ Βάις, Λεά Σεντού, Αγγελική Παπούλια

αφηγείται μία παράδοξη ιστορία, που δεν πατάει πουθενά. Είναι απολύτως αναληθοφανής, καθότι

ΔΙΆΡΚΕΙΑ

118 λεπτά

ΠΡΕΜΙΈΡΑ

22/10/2015

ΕΙΣΙΤΉΡΙΑ

67.136 (πανελλαδικά)

η ιστορία της ταινίας βρίσκεται στον αέρα; Σαφώς το τελευταίο! Όπως στον αέρα βρίσκεται και η σχηματική ανέλιξή της, σύμφωνα με την οποία οι «αντάρτες»

μονα-

χικοί ζουν στο Δάσος, όπως κάνουν

στον κόσμο που έχει

οι αντιφρονούντες

οραματιστεί οι άνθρω-

στο Φαρενάιτ 451

ποι πρέπει να ζουν σε ζευγάρια. Όταν κάποιος μείνει μόνος, υποχρεούται να μεταβεί σ’ έναν ειδικό τόπο, το Ξενοδοχείο,

Σ’ ένα ακαθόριστο μέλλ ον, ένας πρόσφατα διαζευγ μένος πρέπει να βρει ταίρι μέσα σε 45 ημέρες, αλλιώς θα μεταμορφωθεί από το κρ άτος σε ζώο της αρεσκείας το υ.

(Fahrenheit 1966)

του

451, Φραν-

σουά Τριφό, αντιστρατευόμενοι μεν την

καθεστηκυία

τάξη, αποδεχόμενοι

με μοναδικό σκοπό

δε ένα άλλο σύστη-

να βρει ταίρι. Διαφορε-

μα εξίσου παράλο-

τικά, θα αποκτήσει ζωική μορφή. Και ο

γων συμπεριφορών. Που κι αυτές είναι

πρωταγωνιστής του έχει επιλέξει να γίνει…

κομμένες και ραμμένες στα μέτρα της

αστακός! Ξέρετε πολλούς ανθρώπους να

κυρίαρχης τάξης.

γίνονται κάτι άλλο; Εγώ, κανέναν. Εκτός

Σ’ αυτόν τον δυστοπικό κόσμο κανείς

κι αν μιλάμε για ορισμένα πρόσωπα του

δεν εξεγείρεται – παραμένει υπάκουος

φανταστικού, όπως για παράδειγμα ο κό-

και εγκλωβισμένος. Όπως ο Ντέιβιντ

μης Δράκουλας, που μπορεί να πάρει τη

(Κόλιν Φάρελ), που σουλατσάρει από ’δώ

μορφή της νυχτερίδας, ή σε ανθρώπους

κι από ’κεί, χωρίς συνείδηση της ύπαρξής

που μπορούν να μεταμορφωθούν σε λύκο.

του, μέχρι να βρει –στην Πόλη, την τρίτη

Στην αληθινή ζωή, κάτι τέτοιο δεν γίνεται

τοπογραφική περιοχή της ταινίας– τον

να συμβεί.

έρωτα και να οδηγηθεί στο (ασαφές) φι-

Σουρεαλισμός, αλληγορία ή, απλώς,

νάλε. Στο οποίο πρέπει να δώσεις εσύ τη 18

101 EΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΕΙΣ

δική σου ερμηνεία, αντί να την έχει ήδη δώσει ο σκηνοθέτης, ο οποίος φαίνεται να νοιάζεται μόνο πώς να γυρίζει ταινίες με έπαθλο τη διεθνή αναγνώρισή του από τα φεστιβαλικά κυκλώματα. Αυτά που έχρισαν τον Αστακό του υποψήφιο για Όσκαρ σεναρίου, αλλά που τα μέλη της αμερικανικής Ακαδημίας προσγείωσαν… ανώμαλα στην πεζή πραγματικότητα. Το στίγμα της ταινίας ίσως να το δίνει το τραγούδι των τίτλων τέλους, που όμως προέρχεται από άλλη ταινία! Το παιδί και το δελφίνι (Boy on a Dolphin, 1957) του Γιαν Νεγκουλέσκο, το οποίο τραγουδούσε η Σοφία Λόρεν στα ελληνικά και έχει τίτλο «Τι ’ναι αυτό που το λένε αγάπη». Το κακό είναι ότι, για το στίγμα αυτό, πρέπει να αντέξει κάποιος την

έροχες το απροσδόκητες, υπ μά γε , ικό στ πα αρ «Συν ς και πλήξεις, γεμάτο ιδέε κινηματογραφικές εκ μας υ πο σαφές στον τρόπο χιούμορ, απόλυτα ά θι αι την ίδια στιγμή βα αποδομεί, αλλά είν ρομαντικό.»

Voice) κόπουλος, Athens (Γιώργος Κρασσα

19

απόλυτα ψυχρή, αντισηπτική και πλήρως αντιδραματική σκηνοθεσία μέχρι το τέλος.