BOVATINfo 2022-2 by bovatin

2022-2

tegelzetters

Hebt u ‘m al, die BOVATIN-app?

Gerard Reus op Haagse zeepkist! vakblad voor de tegelspecialist

Nieuw exoskelet bij Oostbörg!

PASTALIJM VERNIEUWD

VERBETERDE KWALITEIT PASTA TEGELLIJM KIWITZ LMN 315 • Elastische pastalijm voor klein- en middelformaat tegels • Makkelijker verwerkbaar • En voor dezelfde gunstige prijs

PRIMERS - LIJMEN & KITTEN AFDICHTINGSPRODUCTEN - VOEGEN www.kiwitz.nl

BESTEL ETN! TEST HE

augustus 2022

kwartaalagenda In deze rubriek vindt u de belangrijke data voor de tegelbranche. Uw regio-vergadering, het jubileumfeest van uw bedrijf, de lancering van uw nieuwe product i n deze agenda? Mailt u dan AUB uw contactgegevens, de aard van de bijeenkomst, de datum, tijd en locatie naar redactie@bovatin.nl, dan vermelden wij ze in deze agenda! NB: Wilt u een evenement bezoeken? Neem dan altijd eerst even contact op met de organisator! Bestuur BOVATIN Het bestuur van BOVATIN vergadert in 2022 op locatie op de donderdagen 8 september en 22 december. Online wordt vergaderd op 3 november, alle dagen vanaf 14.30 uur. Een paar van deze vergaderingen zullen, via MS Teams, online plaatsvinden; dit wordt nog nader aangekondigd. Bestuursvergaderingen zijn in principe besloten, maar u kunt als BOVATIN-lid, wanneer u wilt dat het bestuur uw vraag behandelt, die aan één van de bestuursleden stellen. (mail en adressen zie elders in deze BOVATINfo). Of mail uw punt dan tenminste 14 dagen voor de betreffende vergadering aan de secretaris, secretaris@bovatin.nl, dan komt uw mail op de agenda.

colofon BOVATINfo is een periodieke uitgave van BOVATIN: de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland. Het blad wordt gedrukt op ongechloreerd papier, verspreid in bio-folie en verschijnt vier maal per jaar: in april, juli, oktober/november en januari van het aansluitende jaar. Oplage: 5000 exemplaren per jaar. Deadlines voor advertenties en kopij: 1 maart, 1 juni, 1 september, 1 december. Voor informatie: Abonnementen: Secretariaat BOVATIN, tel. 0318 547 366, e-mail bovatin@bovatin.nl Hoofdredactie, advertenties en verspreid nieuws: Remus F.P.M. Aussen, tel. 010 435 22 70 of 06 242 709 53, e-mail redactie@bovatin.nl Art direction en grafisch ontwerp UPPERCASE, www.studiouppercase.nl e-mail hello@studiouppercase.nl, tel. 06 547 448 96 Foto omslag: Ceramica Bardelli – Soda

voorwoord Beste collega`s, Terwijl wij ons opmaken om samen met de geassocieerde leden weer een wervingscampagne voor jongeren te maken, en ook andere bouworganisaties dat doen, hoorde ik dat een bouw-opleiding Amersfoort zijn tegelzet-leerlingen niet bij de leer-bedrijven geplaatst krijgt. Ja, ik ken de argumenten: ‘Ze moeten wel meteen productief zijn’, ‘Ze zijn te duur en kosten tijd’, ‘Ze gaan daarna elders werken’… Frans den Adel, elders in dit blad, vertelt zeer genuanceerd over zijn ervaringen met jongeren. Alfred de Bruin neemt zijn bedrijf over, en ook zijn kennis. Aanrader om te lezen! U ziet: de BOVATINfo ziet er heel anders uit… En het logo ook. We hebben namelijk naar u geluisterd, tijdens de regiobijeenkomsten. ‘bovatin tegelzetters’ noemen we de brancheorganisatie nu. Elders in dit blad leest u waarom! Volgens mij kunnen we zo weer jaren modern mee, en kunnen we zo ook consumenten op het bestaan van BOVATIN (in deze editie nog met hoofdletters. Maar daarna…) wijzen… Niet in dit blad, maar even voor u: ik ben, zoals u weet, behoorlijk kritisch over onze Europese EUF. Vinden ze best moeilijk… Ik ben onlangs op de vergadering in Stuttgart geweest: opnieuw te veel woorden. Er hebben zich wel twee nieuwe landen (Denemarken en Ierland) aangesloten. Maar van echte, praktische kennisdeling is nog steeds geen sprake. Wel heeft Oostenrijk, in navolging van onze ‘Meerwaarde van Tegels’-campagne, beloofd om – zodra het afgerond is – een wetenschappelijk onderzoek naar tegels en vloerKOELING met ons te delen. Belangrijk, dus als dat er (snel) is, wordt ik een percentage minder kritisch… Over ‘Meerwaarde van Tegels’ gesproken: we konden eindelijk ons verhaal over vloerverwarming en tegels kwijt bij de Tweede Kamer. En dat viel eigenlijk best goed: vanaf mijn zeepkist ook aangedrongen op het lage btw-tarief op tegelwerk en het opnemen van tegels in het Energielabel Woningen… We wachten geduldig af! Dit alles, en ook de BOVATIN toekomstvisie komen aan de orde tijdens onze live !) Jaardag/Jaarvergadering op 17 september. Komt u ook? Aanmelden kan via de BOVATINapp! En ja, zelfs ik als toch niet zo digitaal wonder kan er lekker mee overweg… U moet hem dus echt installeren! Rest mij u, na een bewogen jaar, u een prettige en gezonde vakantie te wensen. U weet waar u voor op moet passen, en ik zie u graag weer gezond en wel terug!

Ik wens u goede zaken! Gerard Reus, voorzitter

Nieuwe tegellijm, extra gezond, extra goed

De nieuwe Keraflex Extra S1 LD is een stofarme dun-/middenbedlijm, verpakt in handzame zakken van 20 kg. Deze opvolger van de Keraflex S1 doet hetzelfde, maar dan extra goed. Lage VOS emissie Stofarm Verpakt in 20 kg zak Breder inzetbaar Ontdek het op mapei.nl

OUD

NIEUW

augustus 2022

inhoud in deze editie

informatie voor de professional

07 De BOVATIN-app op uw telefoon: in 1 keer vertrouwd, in 1 keer een businessclub-app met veel handige extra’s!

51 Van onze technisch adviseur Beweging in de ondergrond: ‘computervloer’ niet zo maar geschikt voor tegelwerk!

10 Een nieuw BOVATIN-logo, klaar voor de nieuwe tijd…!

55 3D geprinte Burj al-Hamam steelt show op Floriade: een verbinding tussen het verleden en heden

12 Erik Colijn (BouwSchool Breda): “Jij hebt het vak ook ergens mogen leren, vergeet dat niet hè…!” 20 Cersaie is terug van 26 t/m 30 september 2022 ...en 92% van de expositieruimte is al geboekt! 22 ‘Meerwaarde van Tegels’ nu ook een onderwerp voor de landelijke politiek! 28 De Bruin Tegelwerken B.V. neemt Den Adel Tegelwerken B.V. over! Jaren van samenwerking monden uit in fusie 33 Weer een live Jaardag met Jaar vergadering! En buffet...

thema’s & toekomst 36 Exo’s voor tegelzetters: best een vervolgverhaal! 42 Huisbeurs Julius van der Werf: informeel ontmoeten, tegels en techniek ‘voelen’ in een sfeervolle omgeving!

61 Leggen van natuursteen met de PCI-Carra-lijn Nieuwe PCI-brochure voor het veilig leggen van natuursteen 59 Bekend gezicht! Arwin Schipper bij het PCI team in Nederland 61 Omnicol Prof 123 colou in een duurzamer jasje 61 Mario ter Steege: Schlüter’s commercieel-technisch adviseur voor Utrecht en Noord-Holland!

63 Snel en gemakkelijk verlijmen met Ardabond Project in nieuwbouw en renovatie 65 KOMO Keurmerk voor tegelzetbedrijven 67 Nieuws van de BOVATIN Verzekeringsdienst Heeft uw bedrijf €74.000,- om te herstellen na een cyberinbraak? 69 Ik ben geen tegelzetter, maar… 70 Nuttige informatie Voor BOVATIN-leden

CERSAIE OPEN TO EVOLUTION Bologna, 26 - 30 September 2022

International Exhibition of Ceramic Tile and Bathroom Furnishings

New proposals for the evolving world of architectural design. from 19 September to 7 October 2022

www.cersaie.it

Promoted by

CONFINDUSTRIA CERAMICA

In collaboration with

Organized by

With the support of

augustus 2022

De BOVATIN-app op uw telefoon: in 1 keer vertrouwd, in 1 keer een businessclub-app met veel handige extra’s!

Hebt u ‘m al geinstalleerd, die BOVATIN-app? Hebt u al een keer het ‘formulier oplevering werk’ met wat klikken en foto’s op uw telefoon ingevuld? Of een collega-bedrijf via de ‘businessclub’-knop benaderd? Of uw lijmfabrikant of leverancier? Het kan allemaal. En meer: veel technisch naslagwerk (de URL 35-101 bijvoorbeeld) kunt u met twee keer klikken oproepen. Komt u naar de Jaarvergadering? 1 klik en u hebt uzelf aangemeld! De BOVATIN-app, we schreven er eigenlijk voor het eerst over in de vorige BOVATINfo – een app die supersimpel moest werken, op je telefoon (en ook op de computer): “als naslagwerk, als nieuwsbulletin, als tool binnen de Wet Kwaliteitsborging, als…”. Inmiddels hebben flink wat leden de app al geinstalleerd. En – u staat er (als er wat over uw bedrijf op Internet te vinden is…) waarschijnlijk ook al in, inclusief logo, mailen webadres, Linkedin/Facebookpagina en uw profielfoto. Staat er nog niets? Wilt u uw telefoonnumer erbij zetten, uw nieuwe adres, of uw website juist niet? U kunt uw gegevens moeiteloos wijzigen of aanvullen via de computer. Hoe? Ook dat staat in de mail. Met de BOVATIN-app gaan we als brancheorganisatie – toch wel – een nieuw tijdperk in… Met toch iets meer (business)clubgevoel, informatie op maat (bijvoorbeeld: onderscheid tussen ZZP-ers en bedrijven met personeel), alles en iedereen herkenbaar, en veel makkelijker vindbaar en benaderbaar via de app. Ook hier loopt uw brancheorganisatie toch weer een beetje voorop… →

bovatinfo

→ Hoe komt u aan die app? Ook u hebt inmiddels per mail een uitnodiging voor de nèt ontwikkelde BOVATIN-app ontvangen. Nog niet geinstalleerd? We gaan u er regelmatig aan helpen herinneren: via de link in de mail installeert u de Bundeling/BOVATIN-app op uw telefoon, en krijgt u uw persoonlijke inloggegevens.

MOET het…? Tussendoor even een gewetensvraag: wat als u nou niet zo’n fan bent van telefoon-apps? Daar hebben we twee antwoorden op. 1. We hebben een aantal BOVATIN-leden (onder andere

tijdens de regio-bijeenkomst in Midden en West) gevraagd of ze er wat in zagen. Alle informatie bij elkaar, makkelijk oproepbaar, meer ‘ businessclub-gevoel’, ze zagen er wat in. Daarnaast weten we dat tegelzetters liever met foto’s werken dan zelf teksten schrijven. Vandaar dat eerste van in de toekomst meerdere formulieren ‘Oplevering Werk’: straks handig binnen de Wet Kwaliteitsborging, maar ook als die wet er niet was, sowieso handig om met een paar foto’s in een representatief formulier je werk vast te leggen, en het automatisch in je eigen mail te ontvangen, klaar om het door te sturen naar bijvoorbeeld de klant, als procesverslag van dat jij je werk met zorg verricht hebt. Extra werk? Je maakt tussen je werk door een paar foto’s, en als het klaar is druk je niet meer op ‘ opslaan als concept’ (dan kun je er steeds later weer in verder), maar op ‘afronden’.

2. Kunt u zonder deze app? Als u bijvoorbeeld zweert bij uw

oude Nokia 3110? Dat kan. Want zaken zijn nog steeds via de website, of via het ledenboekje te vinden. Of – voor goede zoekers - via Google. En de E-nieuwsbrief brengen we (voorlopig) nog uit. Maar leden wilden meer van hun brancheorganisatie. Dus, als u nou een smartphone hebt… waarom zou u het zonder doen? Alle informatie bij elkaar, een rood getalletje op het app-ikoontje als er nieuwe berichten van BOVATIN zijn… Makkelijker kunnen we het gewoon niet maken. En het is nog leuker ook…

“Durven wij nu nog wel bij een ICT-toepassing te zeggen dat die uw professionele leven leuker en makkelijker gaat maken? Dat durven we!” Een app??? Leuker, makkelijker… woorden uit een enigszins achterhaalde slogan van een nogal in de publieke aandacht staande overheidsorganisatie. Die ook nog eens een paar mislukte ICTprojecten op zijn naam heeft staan. Durven wij nu nog wel bij een ICT-toepassing te zeggen dat die uw professionele leven leuker en makkelijker gaat maken? Dat durven we. Punt is, de app-ontwikkelaar ‘ Bundeling’ is niet ooit gestart om iets

augustus 2022

“Met 1 klik belt of appt u met een collega of appt u één van de geassocieerde leden”

zeer ingewikkelds een beetje minder ingewikkeld te maken, Bundeling is ontwikkeld om iets vrij eenvoudigs als een businessclub LEUKER te maken. De basis van de BOVATIN-app is ooit ontwikkeld voor een business club van een voetbalvereniging. En juist dat clubgevoel, ook daar is deze app goed voor: BOVATIN mag best wat meer ‘business club’ zijn, vonden zoals gezegd een aantal leden. En daarom vindt u bijvoorbeeld uw bedrijf terug – als we u dus op internet konden vinden… met foto, linkedin-pagina, website, enzovoorts. U kunt zelf heel gemakkelijk een andere foto plaatsen, of een extra link… En met 1 klik belt of appt u met een collega. Appt u één van de geassocieerde leden – want ook die staan er op. Of checkt u het nieuws.

Hoeveel gebruikers per bedrijf?

Belangrijker: u kunt zó de belangrijke stukken raadplegen. Of het BOVATIN-nieuws – uitgesplitst in wat voor uw regio, of voor u als werkgever dan wel ZZP-er belangrijk is. En of er nog activiteiten – een landelijke of regiobijeenkomst, dan wel een beurs of training – zijn.

Op dit moment kunnen max twee personen per bedrijf aangemeld worden. We kijken even hoe tevreden u bent over de app, en we kunnen vrij eenvoudig zaken aanpassen; even een berichtje via de app aan Remus Aussen, en we kijken wat we kunnen doen! We kijken immers altijd hoe we u als ondernemer kunnen assisteren om nóg succesvoller te worden…

...Maar ook een supersimpel opleverings-formulier!

Dus...

Wat we absoluut in de app wilden opnemen, was dus een formulier waarmee een tegelzetter – met weinig tekst, en vooral een paar foto’s – zijn werk en kwaliteit kan vastleggen: gebruikte materialen, ondergrond, voorbewerking, lijmtechniek, en ook vochtmeting. Zelfs in de Opleiding Tegelzetter schrijven we: leg je werk vast! Met dit formulier kan het… ook voor de Wet Kwaliteitsborging!

Kortom: hebt u de app nog niet? Download dan de app via de link in de uitnodiging, log in, en u bent ineens ook lid van de BOVATIN Business-club! ■ BOVATIN-app: installeren via de uitnodigingsmail! Vragen? Contact Remus Aussen via redactie@bovatin.nl of telefonisch.

10 10

bovatinfo bovatinfo

Een nieuw BOVATIN-logo, klaar voor de nieuwe tijd…! Soms is een nieuw logo gewoon een nieuw logo. Zoals het BOVATIN-logo de afgelopen jaren al een paar keer stilzwijgend is aangepast. Maar, tijdens de gesprekken over de BOVATIN-toekomstvisie werd duidelijk dat we de brancheorganisatie en zijn leden niet alleen in de tegelbranche, maar ook bij onze consumentenmarkt wilden promoten. Zoals we dat ook deden met ‘Meerwaarde van tegels’, ‘Kies tegelzetten’, ‘BOVATIN tegelzetters doen het op 1,5 meter‘ en andere campagnes. Wat we merkten: het logo hielp niet, want het zei te weinig. Wat moest het dan zeggen? De ontwerpopdracht haalden we uit de regiobijeenkomsten: ‘het moet modern zijn, en tegelijk traditioneel vakmanschap uitstralen, zonder oubollig te zijn’. ‘Dat Bond van aannemers van tegelwerken in Nederland, dat kan niet meer! Dat moet ‘BOVATIN tegelzetters’ worden!’ Iets dat best zonder statutaire naamsverandering kon, dus – ook dat kwam in de opdracht aan Jiske van Gaalen (Studio Uppercase). Jiske is al weer zo’n 10 jaar de ontwerper van de BOVATINfo, de website van BOVATIN en ‘Meerwaarde van Tegels’. Kleine of grote letters…? Steeds meer bedrijven en organisaties gooien de hoofdletters er uit: hoofdletters komen, vinden we tegenwoordig, vaak een beetje ‘schreeuwerig’ over (ooit een E-mail in hoofdletters ontvangen…? Was vast geen vriendelijk mailtje!), terwijl kleine letters vriendelijker ogen. En dat is belangrijk als je logo een ‘uitnodiging’ wil zijn.

Modetrend? Nee hoor! bulthaup, agu en auping doen het al sinds de jaren ‘70 en ‘80. NIKE beschrijft zijn schoenen met hoofdletters, en adidas met kleine letters (hoewel dat op de website niet strikt aangehouden wordt, vreemd voor een sportmerk)… Bij onze geassocieerde leden is trouwens wedi een merk dat consequent met kleine letters geschreven wordt.

augustus 2022

Een trend die wèl van deze tijd is, is het weglaten van klinkers. OK, de Egyptenaren deden het enkele duizenden jaren terug al. Onder onze leden hebben we onder andere TGLS! (in kapitalen, dat dan weer wel… En met een uitroepteken!) en TGL. Werkt! Maar BVTN, nee. Hoe zit het trouwens met de regels voor hoofdletters? We schrijven in principe (afgekorte) namen met hoofdletters, maar als een organisatie een eigen keus maakt, wordt die altijd gevolgd: zie AutoRAI, UvT, en zelfs NOC*NSF, met die asterisk. We schreven daarom BOVATIN (in dit blad trouwens voor het laatst…!) met hoofdletters ofwel kapitalen. Maar – we maken onze eigen keuze. Dus werd het geen BOVATIN meer, ook geen Bovatin, maar bovatin. Zelfs aan het begin van een zin!

De ontwerper aan het woord…! Hoe is Jiske van Gaalen te werk gegaan bij het ontwerpen van ons nieuwe logo? “Ik begon natuurlijk met wat jullie als doel meegaven, plus het nieuwe woordmerk ‘tegelzetters’. Ik was er blij mee, want ik heb weliswaar het oude logo – dat al veel ouder is dan ikzelf... – en de kleur al een paar keer voorzichtig aangepast, maar daarmee waren de mogelijkheden om het moderner te maken wel op… En verder…? Kijk, ik heb natuurlijk al die jaren jullie blad heel goed gelezen terwijl ik het maakte… Dus ik weet wat de trends zijn, wat voor vormen en formaten er in de mode maar niet modieus zijn. En ik ken de mannen en vrouwen van de foto’s, dus ik weet dat het bovatin-merk best stoer mag zijn, zonder dat het nou weer macho is. Fris, uitnodigend, passend bij de leden… Ik had de opdracht vanuit meerdere invalshoeken benaderd, en dus ook meerdere werktekeningen aan Remus gestuurd. En het bestuur heeft mijn favoriet gekozen (OK, de andere ontwerpen waren ook mooi, maar met deze ‘had’ ik het meest…). Dus daarna was het een kwestie van uitwerken, afstanden en voegbreedtes (jazeker!) checken, en testen: wat doet het op de cover van dit blad, op websites, op een pen, op een inkjetprinter..? Een logo kan nog zo mooi zijn, als het ontspoort in gebruik of na een paar jaar volledig uit de mode is, heb je er niks aan…! En die keuze voor kleine letters, en voor het woord ‘tegelzetters’: ik vind dat echt van deze tijd, en echt onderscheidend voor een brancheorganisatie!”

Kortom… Kortom – uw brancheorganisatie heeft een nieuw logo! Dus we sturen u zo spoedig mogelijk even het logo in meerdere formaten toe, zodat u het op uw briefpapier, uw website, uw auto, uw bedrijfspand of waar dan ook kunt opnemen! ■

www.studiouppercase.nl Fotograaf: Baschz Leeft

Erik Colijn (BouwSchool Breda):

“Jij hebt het vak ook ergens mogen leren, vergeet dat niet hè…!” Er worden landelijk op dit moment zo’n 120 leerlingen opgeleid tot tegelzetter. En dat is te weinig, want we hebben een instroom van zo’n 150 nieuwe tegelzetters PER JAAR nodig. Onze lidbedrijven zijn daarbij superbelangrijk... want – tegelzetters worden voor een belangrijk deel in de praktijk opgeleid. De tweede belangrijke schakel zijn – naast de ROC’s – de Opleidingsbedrijven: de meeste opereren onder de naam ‘Bouwmensen’. De Bouwmensenopleidingen die de meeste tegelzetters opleiden, zijn inmiddels geassocieerd lid van BOVATIN. Maar – er zijn er meer die fors aan de weg timmeren! Zo blijkt ook BouwSchool Breda flink aan de weg te timmeren. Heel flink, zelfs… Alle reden om eens kennis te maken met directeur Erik Colijn. →

bovatinfo

Naast Erik Colijn: John van Ginneken, één van de praktijkbegeleiders Tegelzetten

→ Meer tegelzetters opleiden? Ieder zijn rol! Tijdens de campagne ‘Kies tegelzetten’ merkten we al dat een campagne zo sterk is als de zwakste schakel. Sommige opleidingen konden de tegelzetters niet ‘echt’ plaatsen, omdat ze dan een nieuwe, te kleine klas moesten formeren, met als resultaat dat jongeren ‘toch maar’ in een metselaars- of timmermansklas geplaatst werden. Ook bleek er een schrijnend tekort aan leerbedrijven te zijn, wat ertoe geleid heeft dat BOVATIN (voortkomend uit het concept-Beleidsplan!) onder zijn leden gaat checken wie er precies hoeveel leerlingen kan plaatsen. Ook onder de ZZP-ers; tijdens de regiodagen bleken er namelijk best wat ZZP-ers bereid te zijn om als Leerbedrijf te fungeren. In Breda waren er echter ruim voldoende leerlingen om tegelzetters-jaargroepen te maken. Erik Colijn: “We hadden vorig jaar een instroom van 25 tegelzetters, en zoals het er nu naar uitziet, hebben we in september 55 tegelzetters (21 nieuwe aanmeldingen) verdeeld over de jaren (wat Bouwschool Breda vermoedelijk tot de grootste opleider van tegelzetters maakt, red.). Natuurlijk, we zijn ‘Excellent Opleidingsbedrijf’: Bouwend Nederland heeft begin 2019 het startsein gegeven voor het kwaliteitskeurmerk ‘excellente opleidingsbedrijven’. Met dit

keurmerk is zichtbaar welke opleidingsbedrijven binnen de bouw en infra voldoen aan de gewenste kwaliteitsnormen. En dat maakt het ook eenvoudiger om te concurreren met andere beroepsopleidingen… We kijken bij het werken aan die kwaliteit goed naar onszelf, en naar hoe wij de ideale opleidingspartner kunnen zijn voor zowel leerlingen als bedrijven. De 14 mensen van mijn team en ik hebben samen een plan gemaakt, bestaande uit een aantal peilers (‘het beste uit jezelf halen’, ‘word een echte vakman’, ‘leer in de beste leeromgeving’ en ‘professionele opleidingsbedrijven helpen jou’), compleet met actiepunten en doelstellingen. Een belangrijke constatering tijdens het maken van dat plan was dat a) de betrokkenheid van bedrijven bij het opleiden enorm belangrijk is, b) dat dit bij veel bouwbedrijven van nature best goed zit maar c) dat met name bij metselen tegelzetbedrijven nog ehh… de nodige winst te behalen valt. Wanneer we inzoomen op de tegelbranche: dat komt natuurlijk ook doordat zo’n 60% van de tegelzetbedrijven, ZZP-bedrijven zijn. Ik ben gestart met een klankbordgroep, met daarin de leerbedrijven die onze tegelzetters opleiden – tegelzetbedrijven, maar ook bouwbedrijven met een onderhoudstak. Ook Concreet Opleidingsproducten heb ik daarbij betrokken. Ton Borrenbergs, jullie opleidingsen technisch adviseur, hoorde van ons initiatief en vroeg of

augustus 2022

hij ook welkom was. Hij bood aan om een overzicht te presenteren van veelvoorkomende defecten in tegelwerk, om zo aandachtspunten in de lesstof mee te geven. Zo leerde ik hem kennen, en via hem Gerard Reus, jullie voorzitter. En jullie club is toch dé verbindende speler in de branche – dus wilden we graag partner worden!”

De basis op orde! Colijn: “Vorig jaar hadden we een instroom van 25 tegelzetters, terwijl er het jaar daarvoor 12 instroomden... Het merendeel, ongeveer 80%, BBL-leerlingen. Dus, toen we vorig jaar een vacature voor een instructeur hadden, hebben we er ook heel bewust voor gekozen om daar een ‘echte tegelzetter’ voor te zoeken. Onze opleiders hebben overigens er een sterke voorkeur voor – inclusief de argumenten – om het zetwerk nog in de opleiding Tegelzetten te houden… Ook BouwSchool Breda heeft een strak uitgelijnd wervingsprogramma. “Ik heb een fantastische organisatie waar het de werving betreft. We zijn sterk vertegenwoordigd in de regio, we hebben prima contacten met de scholen voor voortgezet onderwijs. Onze leerlingen komen van pakweg 50, 60 scholen… Onze social media hebben we voor elkaar, we doen work-

“als er even geen plek is, dan staat hij hier in de werkplaats, mét salaris, mét arbeidsovereenkomst” shops, meeloopdagen… En we zijn gewoon overál! Zodra een jongere hier komt, met de ouders, dan hoeft hij niet al een plaats bij een leerbedrijf te hebben. Daar zorgen wij namelijk voor. Men mag natuurlijk wel een voorkeur uitspreken. Onze leerlingen zijn momenteel allemaal geplaatst. En als er even geen plek is, dan staat hij hier in de werkplaats, mét salaris, mét arbeidsovereenkomst, voor de duur van de opleiding. Ja, het plaatsen van die leerlingen, dat is ieder jaar weer een uitdaging, maar daar zijn we in 1984, midden in de crisis, voor opgericht… het lukte toen, en het lukt nu ook.”

Alles in eigen hand! “We houden onze kwaliteiten graag zelf op peil. We scholen zelf de leerbedrijven, verzorgen ook zelf de bijscholing van de leermeesters, en iedere zes tot acht weken zijn we zèlf op de bouwplaatsen aanwezig, om met leerlingen en leermeesters de voortgang te bespreken. Ons succes zit ‘m in de samenwer-

→

bovatinfo

→ king op ieder niveau: in de klankbordgroepen, de scholing, de

bijscholing, de relatie met de leerbedrijven... En dat KUNNEN wij omdat we massa hebben – we hebben in totaal 275 leerlingen timmeren, metselen en tegelzetten!” “We leiden op voor de regio Breda. Maar specifiek voor de tegelzetters is de regio groter, omdat aansluitende regio’s geen tegelzetters opleiden.

Hoe werkt het? Wat overkomt je als je tegelzetter wil worden, en je meldt je aan via de website? “Binnen twee dagen heb je een afspraak voor een kennismakingsgesprek met één van onze opleidingscoördinatoren. Zo werken we. Wie boven de 23 is, komt bij ons in aanmerking voor het zij-instromerstraject. Tijdens het kennismakingsgesprek, dat zo’n 45 minuten vergt, leren we de leerling kennen, alsook de omgeving waar hij in opgroeit en zijn/haar ambitie. Plus, we plannen de kennismakingsdagen in. Iedereen krijgt bij ons namelijk een – zeg maar – assessment van vier dagen. De instructeur weet dan aanvankelijk alleen de naam en het vakgebied waar de leerling instroomt, en ervaart tijdens die vier dagen de aspirant-leerling op werknemerscompetenties, ontwikkeling en vaardigheden. Ze doorlopen daarnaast een prestatie/motivatietest. We doen ook een ‘warme overdracht’ met de school waar de leerling vandaan komt – wat ook de relatie met die school versterkt! – en uit

dit alles komt een rapportage. Die bespreken we tijdens het uitslaggesprek met de leerling en de ouders, en dat leidt tot een ontwikkelingsplan. Dat kan bijvoorbeeld een plan zijn waarbij we eerst de leerling drie maanden intern tot basisniveau opleiden, en ‘m pas daarna bij een leerbedrijf plaatsen. Bij tegelzetters betekent dat: hij moet eigenlijk zelfstandig een toilet kunnen betegelen. Dat kun je qua ruimte immers niet met zijn tweeën... Die investering doen we, zodat we leerlingen niet meteen teruggestuurd krijgen met het etiket ‘Hij kan

“Hij moet eigenlijk zelfstandig een toilet kunnen betegelen. Dat kun je qua ruimte immers niet met zijn tweeën...” niks!’. Kan die leerling dan alles? Nee, het is een leerling, hij moet nog veel leren. Dat komt ook steevast tijdens het kennismakingsgesprek bij het leerbedrijf aan de orde. Standaard na twee weken hebben we een vervolggesprek bij dat bedrijf. We geven bedrijf en leerling even een aantal dagen de kans om aan elkaar te wennen, maar daarna willen we weten: hoe is de start geweest, en wat moeten we als opleiding oppakken. Eén dag in de week – of twee avonden - is de leerling bij ons, en krijgt hij een deel theoretisch onderwijs van het ROC.

augustus 2022

25% van die tijd krijgt hij hier bovendien die praktijkonderdelen die bij het leerbedrijf minder aan de orde komen en voor een allround-tegelzetter juist hard nodig zijn. Wij willen van toegevoegde waarde zijn, we zijn geen detacheringsbureau! Ik ben nu zes jaar directeur, negen jaar opleidingscoördinator, en daarvoor werkte ik vijf jaar in het onderwijs. Deze rol past me het best: ik beweeg tussen het onderwijs en het bedrijfsleven in, en help aan twee kanten verbeteren. Dan merk je overigens wel in welke regio je zit: de betrokkenheid van bedrijven is hier echt geweldig! ‘Opleiden, dat doen we samen’, is hier het adagium. Bedrijven zijn natuurlijk wel eens in concurrentie over een project, maar als het om opleiden gaat, dan is deze school dus wel hun gezamenlijke kindje… En als er een bedrijf uit de band springt, en bedenkt dat hij dat opleiden even zelf & zonder ons doet, dan wordt hij wel door de andere bedrijven in de regio aangesproken. “We investeren hier samen in de collectiviteit, toch…?” “Bij mijn jongeren speelt wat ze hier verdienen nog niet zo’n rol. Er is hier geen jongere die tijdens het kennismakingsgesprek vraagt ‘wat ga ik hier de komende twee jaar verdienen, mijnheer Colijn?’ Maar als ze ouder worden, telt dat wel. Over leerbedrijven gesproken: een voorbeeld. Een bedrijf had een leerling, en gaf aan dat het niet zo lekker liep. ‘Ik vraag me af of we eigenlijk nog wel tegelzetters moeten opleiden…’, vroeg de bedrijfsleider zich af. Gelukkig hadden we het gesprek erover... Relaties zijn in de regio zo vormgegeven dat ‘iets niet

horen’ niet voorkomt! ‘Ik snap je,’, zei ik. ‘Maar kom nou niet over tien jaar bij me aan dat je niet verder kunt omdat je geen tegelzetter kunt vinden… Kijk nou naar wat wij samen doen. Wij leiden ze op voor de branche, en probeer jij ze nou zo goed mogelijk bij je te houden… Nee, dat lukt niet altijd, maar die garantie heb ik ook niet met m’n team! Ook als jouw leerling na een jaar ZZP-er wordt, dan is die voor jouw bedrijf toch ook van toegevoegde waarde? Jij hebt toch ook een flexibele schil, en je werk moet toch gemaakt worden…?’. Je doet het samen. Dat is de Brabantse cultuur, maar het is ook een zaak van landelijk belang, van in gesprek blijven...”

De LTS…? Was de LTS van vroeger dan ideaal? “Als je van de LTS afkwam, dan kon je wat. En dan ging je daarna het leer-werktraject in. Nu volg je VMBO-BWI, waarmee je een heel breed scala aan vakgebieden verkent, in minder uren. Die kinderen beschikken dus over andere, bredere vaardigheden. Misschien niet meteen handig voor een bedrijf dat één specifieke vaardigheid van je vraagt, maar wel ontzettend belangrijk om loopbaanoriëntatie naar een beroep in de bouw vorm te geven. De kans dat deze kinderen kiezen voor een beroep in de bouw is wezenlijk groter. We hebben hier een regio met – gelukkig! – zes BWI-scholen, en ongeveer 45% van onze instroom komt van de afdeling VMBO BWI. Dus, meer dan de helft komt via een andere koers bij ons: van MAVO/HAVO, uit de zorg,

→

FENTO VOORKOMT KNIE- EN RUGKLACHTEN DOOR MIDDEL VAN ERGONOMIE FENTO Knee Protection is als één van de weinigen in de markt volledig gespecialiseerd in ergonomische kniebescherming. Ze richten zich op professionals die vaak op hun knieën werken. Denk aan beroepsgroepen als vloerenleggers, tegelzetters, stratenmakers, hoveniers, installateurs, elektriciens en dakdekkers. Waar bij de meeste kniebeschermers het volledige gewicht op de knie komt te liggen, verdelen de kniebeschermers van FENTO op unieke wijze de druk over het gehele onderbeen. Hierdoor worden knie- en rugklachten voorkomen.

ONTSTAAN VANUIT EEN VRAAG UIT DE PROFESSIONELE MARKT

Nadat een zeilmaker bij de fysiotherapeut werd behandeld voor knie- en rugklachten, kwam hij enkele maanden later weer met dezelfde klachten terug. Ze vroegen zich vervolgens af of er geen alternatieve oplossing was die de klachten voorgoed zouden verhelpen. Ze kwamen erachter dat de huidige beschikbare kniebeschermers niet ergonomisch waren en hierdoor de lichamelijke klachten in stand hielden. Vanuit deze ondervinding is het balletje gaan rollen en zijn deze zeilmaker en fysiotherapeut samen ergonomische kniebeschermers gaan ontwikkelen... FENTO was geboren! 20 jaar later voorkomen en verhelpen de kniebeschermers van FENTO wereldwijd knie- en rugklachten.

NAUW CONTACT MET DE EINDGEBRUIKER

FENTO vindt het belangrijk om in direct contact te staan met de eindgebruiker, aandachtig te luisteren naar hun feedback en dit mee te nemen in het proces van productontwikkeling. Wat ze vaak als feedback terugkrijgen is dat de kniebeschermers op grote wijze bijdragen aan hun fysieke gezondheid. De positieve impact hiervan beïnvloedt natuurlijk niet alleen het professionele, maar ook het privéleven van de eindgebruiker.

VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN

Medische specialisten claimen terecht dat voorkomen altijd beter is dan genezen. Professionals die vaak op hun knieën werken geven aan dat ze achteraf veel eerder hadden moeten beginnen met investeren in de juiste ergonomische kniebescherming. Het uitstel hiervan zien we ook vaak terug bij jongeren: omdat ze nu nog jong en fit zijn, houden ze zich hier niet mee bezig waardoor ze er op latere leeftijd last van gaan krijgen. FENTO richt zich daarom tegenwoordig ook op jongeren en wil hen daarmee op jonge leeftijd het belang van ergonomische kniebescherming in laten zien.

NIET ALLEEN ERGONOMIE MAAKT DEZE KNIEBESCHERMERS BIJZONDER

Een aantal andere punten waarin de kniebeschermers van FENTO bijdragen aan lichamelijk comfort tijdens het werk zijn onder andere het wijde oppervlak van de beschermer die zorgt voor stabiliteit tijdens het knielen, de brede elastieken die niet in de knieholtes knellen en het comfort die ze bieden tijdens het lopen of bewegen. Daarnaast zijn de producten slijtvast, ademend, waterbestendig, makkelijk schoon te maken en bevatten de meeste producten vervangbare onderdelen om de duurzaamheid te vergroten.

MEER INFORMATIE VIND JE OP:

WWW.FENTOKNEEPROTECTION.COM JE KUNT OOK ONZE SOCIAL MEDIA KANALEN BEZOEKEN

augustus 2022

→

het leger, enzovoorts. Hoe dat komt? PR! En we bieden de VMBO-scholen ook niet per ongeluk aan dat de leerlingen hier hun VMBO-kennismakingsmodule tegelzetten kunnen komen doen… Zo hebben we ze binnen! En is een intakegesprek vaak de tweede kennismaking...”

Verkeerd beroepsbeeld… “Die intakegesprekken deed ik tot vorig jaar nog grotendeels zelf, maar met de groei van ons instituut lukt dat niet meer. Eén van de zaken die ik merk is dat de leerlingen niet altijd een helder beroepsbeeld hebben. Is deels onze eigen schuld: kijk naar die ronkende filmpjes over het leger, de zorg, en ook over de bouw… Je merkt het soms ook bij zijinstromers. Verlaat er één voortijdig de kappersopleiding, en kiest hij voor tegelzetten. ‘Dat is wel heel wat anders hè?’, vroeg ik dan. Na wat schouderophalen aan de andere kant van de tafel moet je dan wel concluderen dat het een flinterdunne keuze is… Dan neem ik de dag van een tegelzetter eens met ze door. Vroeg beginnen, daar begint het mee… ‘Je staat niet om zeven uur op, je bent om zeven uur op de bouw!’ Als er dan moeilijke blikken volgen, dan weet je dat het geen match is. Daar moet je eerlijk in zijn. Het gaat niet om de instroom, het gaat erom hoeveel tegelzetters ik aflever. Daar heeft de branche iets aan! Dus ben ik wat preciezer aan de poort.”

Zijinstromers! En hoe gaat dat aan de poort met zijinstromers? “Ik ben in 2016 gestart met het opleiden van statushouders, want ik dacht dat wij dat beter konden dan wie ook in Nederland. Timmerlieden, metselaars en tegelzetters. We deden het wel goed volgens de buitenwereld, maar we waren zelf niet echt tevreden. Naast mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt begeleiden we nu vooral mensen – meestal hebben we er een stuk of 15 – van werk naar werk: mensen die bijvoorbeeld net hun huis verbouwd hebben, en merken dat daar hun passie ligt. Hoe we met hen te werk gaan? De intake verloopt hetzelfde als die met de reguliere leerlingen. Maar, omdat het vaak mensen zijn met een gezin en dus met financiële verplichtingen, mensen die belang hebben bij continuïteit, zoeken we eerst een bedrijf voor ze. In overleg met dat bedrijf kijken we: hoe snel krijgen we die deelnemer productief, wat moet hij of zij kunnen? Daar scholen we hem of haar door middel van maatwerktrajecten op, dan gaat hij of zij aan het werk bij dat bedrijf, en scholen

“Je staat niet om zeven uur op, je bent om zeven uur op de bouw! Als er dan moeilijke blikken volgen, dan weet je dat het geen match is” we ‘s avonds bij. Er zijn trouwens bouwopleidingen waar 60% van de leerlingen zijinstromer is! We maken soms gebruik van de LeerLoopbaanpaden - momenteel alleen voor timmeren en metselen – waarbij ze in korte trajecten certificaten kunnen halen die, als het er genoeg zijn, bij het ROC kunnen worden verzilverd met een regulier diploma. Maar – deze zijinstromers zijn niet altijd op zoek naar een diploma, nee, ze willen het vak tegelzetten beheersen! Dit traject, kun je rustig stellen, is voor alle betrokkenen uitdagender dan voor een ‘gewone’ leerling. Maar het is zonder meer de moeite waard: hier vooral doordat we die sterke betrokkenheid van bedrijven hebben. We hebben hier momenteel 12 zijinstromers, waarvan 2 tegelzetters.

Kortom… “In feite zijn we enorm trots op onze resultaten. Maar we rusten nooit! We blijven die jongeren werven, boeien en binden… We hebben ook het loket ‘Een leven lang ontwikkelen’, en jaarlijks nodigen we degenen die afgestudeerd zijn weer uit voor bijscholing. Want, onze leerlingen zijn bijna allemaal aan het leren voor niveau 2 en 3. Maar na het behalen van deze vakdiploma’s stopt het vaak, terwijl het bouwvak altijd blijft veranderen. Dus willen we ze ook daarna wel graag ‘boeien en binden’! Samengevat: ik wil graag deel uitmaken van dat netwerk van jullie, kennis delen en elkaar, als de hoofdrolspelers die we immers in de branche zijn, beter maken! En ja, ik begrijp het, niet ieder bedrijf ‘heeft’ iets met opleiden, of men roept zoiets als ‘straks gaan ze naar de concurrent, of ze beginnen voor zichzelf…’. Ik zeg dan altijd: ‘Jij hebt het vak ook ergens mogen leren, vergeet dat niet hè… Er is iemand die ook ooit jou een kans gegeven heeft, geef deze jongens dan ook een kans!” ■

www.bouwschoolbreda.nl

2 0

bovatinfo

Cersaie is terug

van 26 t/m 30 september 2022 ...en 92% van de expositieruimte is al geboekt!

Cersaie vindt dit jaar plaats van 26 tot 30 september, natuurlijk weer in het Bologna Exhibition Centre. Het vertrouwen van de exposanten in ‘s werelds belangrijkste tentoonstelling over keramische tegels en badkamermeubels en hun belqangstelling om met de markt in contact te komen, blijkt uit het grote aantal boekingen: de tentoonstellingsruimte is bijna volledig uitverkocht. Cersaie is ook een belangrijk evenement voor professionele bezoekers uit de bouw, architectuur en interieurontwerp, die de mogelijkheid om exposanten te ontmoeten als een zeer belangrijk onderdeel van hun zakelijke activiteiten zien. En aangezien de tegelzetters uit de gehele wereld die Cersaie bezoeken de eersten zijn die kennismaken met zowel de nieuwe esthetische, commerciële als technische trends, komen we elkqaar daar vast weer tegen…!

augustus 2022

We kunnen weer…! Met nog twee maanden te gaan voordat Cersaie haar deuren opent, is ondanks een onzekere wereld al meer dan 92% van de beschikbare tentoonstellingsruimte geboekt. De beurs zal naar verwachting opnieuw 15 zalen van het BolognaFiere-expositiecentrum vullen. Dit belooft opnieuw een toename van het aantal Italiaanse en internationale bezoekers dit jaar, vooral gezien de geleidelijke versoepeling van de Covid-beperkingen met betrekking tot vervoer en accommodatie.

Vol programma De 39e Cersaie zal bovendien een vol programma bieden van informatieve en educatieve evenementen die interessant zijn voor een internationaal publiek. De conferenties en persconferenties, de architectuur- en interieurevenementen in het Building, Dwelling, Thinking-programma, de Press Cafés georganiseerd door vakbladen en de technische en educatieve seminars die in Tiling Town – de wereld van de tegelzetter – worden gehouden, zijn slechts enkele van de initiatieven die Cersaie’s status bevestigen als belangrijkste internationale evenement in de branche. Belangrijke kenmerken van de show zijn de vervoersbeheercampagne voor buitenlandse operators en de internationale promotieactiviteiten die worden georganiseerd met de steun van het Italiaanse handelsagentschap ITA en het Italiaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Vooraf digitaal! Cersaie Digital zal van 19 september tot 7 oktober drie weken online zijn met als doel de relaties tussen exposanten en bezoekers te consolideren en de activiteiten op de persoonlijke show aan te vullen. Het potentieel van de informatietechnologie zal het mogelijk maken om specifieke acties te organiseren voor evenementen in het Cersaie 2022-programma. ■

www.cersaie.it

augustus 2022

‘Meerwaarde van Tegels’ nu ook een onderwerp voor de landelijke politiek! Het ‘politiek café was jarenlang een vaste waarde in de gesprekken tussen de aannemersorganisaties en de leden van de Tweede Kamer die zich met de bouw bezighielden. Corona zorgde natuurlijk voor een hiaat, maar het kwam ook vaker voor dat de Kamerleden noodgedwongen het moesten laten afweten vanwege een debat in de Kamer. De laatste jaren organiseert de Stichting Aannemersfederatie/NOA het evenement samen met tijdschrift Cobouw. En zo komt het dat op 16 juni jongstleden eindelijk weer eens een dialoog met ‘de politiek’ plaatsvond. Een dag na de nieuwe cao Bouw & Infra voor 2023, en met vooral een stevige vertegenwoordiging uit de weg- en waterbouw ofwel Infra. Maar de tegelbranche was er ook!

De mannen en de onderwerpen Helaas moesten van de vier Kamerleden Henk Nijboer (PvdA) en Faissal Boulakjar (D66) verstek laten gaan, en liet Jaco Geurts (CDA) zich vervangen door oud-Kamerlid en inmiddels gedeputeerde in Noord-Brabant Erik Ronnes. Maar, Peter de Groot (VVD), Kamerlid sinds maart ‘ 21 en nog iets korter specialist op het dossier Bouw & Infra en Erik Ronnes maakten de middag

zeker de moeite waard. En de bouwaannemers die de buitenste stoelen aan tafel innamen, brachten aan de orde wat er speelt in de bouw: de Wet Kwaliteitsborging (zijn we al zo ver…? Of beter uitstellen…?), de prijsstijgingen, de stikstofproblematiek en het tekort aan vaklieden. Waarbij het laatste natuurlijk slechts ten dele kan worden opgelost door politieke keuzes. Maar de rest? Peter Veenstra (Veenstra Natuursteen uit Uithuizermeeden

→

Wilt U ”BREEAM” bouwen conform EC1 PLUS?

Ga voor Kwalitatief Hoogstaand!

Professionele Tegellijmen, Egalisaties & Voegen Verkoop Sopro Nederland BV Kruyderlaan 21a · 3431 BM Nieuwegein Telefoon +31 (0) 30 60 50 214 Email: info@soprobv.nl

www.soprobv.nl

augustus 2022

→ ofwel

– Groningen) kent de geschiedenis. “ Op dit moment wordt 73% van het budget voor het herstel van de aardbevingsschade in mijn provincie besteed aan beleid, toezicht, onderzoek, et cetera. Slechts 23% van het beschikbare geld is daadwerkelijk begroot voor schadeherstel! Is er dan geen scheefgroei ontstaan, doen we het dan goed…? I 1973 bouwden we 169.000 woningen. Hoeveel kunnen we er nu realiseren? Misschien 30.000, niet omdat de Bouw er niet meer aankan, maar omdat we vastlopen op allerlei beleid. Er wordt, zo lijkt het, steeds meer geld gestoken in het moeilijker maken van de Bouw! En als dan binnenkort de vragen politiek afgehandeld zijn, en gemeenten hebben begrepen dat het niet helpt om woekerprijzen voor grond te rekenen, dan kunnen WIJ niet meer. Want al onze Oost-Europese werknemers van dit moment zijn dan allemaal vertrokken om de herbouw van de steden in de Oekraïne aan te pakken…” Ook Anne Snellen (Gebroeders Snellen Sloopwerken) vraagt zich af of ‘we’ met de juiste zaken bezig zijn. “Mijn bedrijf houdt zich bezig met circulair sloopwerk. Wij gooien niets weg, zoals de overheid dat wil. Maar in de prijs is dat niet echt te verrekenen. En hoe kan het dat de overheid maatregelen neemt om de lasten te verlichten, en dat vervolgens bedrijven als Shell de grootste kwartaalwinsten uit hun historie maken?” →

M A RT S E H FOR TFESSIONAL P RO

Bostik op Europese snelheid BOSTIK PRESENTEERT HET NIEUWE EUROPESE ASSORTIMENT

NIEUW IN HET EUROPESE ASSORTIMENT

UNIVERSELE EGALINE MET HOGE DRUKSTERKTE (C30-F7)

ONVERSLAANBARE PRIJS-KWALITEIT

augustus 2022

“Omdat politici nu eenmaal liever lezen dan luisteren…”

→ Kamerlid

Peter de Groot begrijpt de zorgen. “Wij hebben een Minister aangesteld die tot taak heeft om te helpen. We zullen dus ook moeten kijken welke maatregelen nu meteen moeten, en welke we kunnen opschuiven.”

‘Meerwaarde van tegels’ als bijdrage aan de oplossing! Intussen greep BOVATIN-voorzitter Gerard Reus zijn moment, en deelde de ‘Meerwaarde van tegels’-boekjes uit aan de forumleden. “Omdat politici nu eenmaal liever lezen dan luisteren…”, grapte hij. De zeepkist was uitnodigend, en vanaf dit activistisch spreekgestoelte legde hij uit dat tegels en vloerverwarming uitstekende partners zijn. “En wij, de tegelbranche, willen de politiek graag helpen om minder gas te verbruiken, en minder stikstof te produceren. Tegels op vloerverwarming zijn daarvoor een prima oplossing… Het enige dat wij daarvoor terug vragen is dat jullie ervoor zorgen dat tegelwerk naar het lage btw-tarief verhuist, net als schilderwerk… En, nóg eenvoudiger voor jullie: zorg dat vloertegels in het Energielabel Woningen worden opgenomen! Het is toch vreemd dat dat label geen rekening met de aanwezigheid van vloertegels houdt, maar wel met een HR-ketel, terwijl je die in een middag vervangt… Tegels breng je niet meer aan als je al in een huis woont. En waar is dat Energielabel nou voor?” Reus vond het, met een knipoog, natuurlijk wel jammer dat een eerdere brief aan de Kamer hierover vermoedelijk in de ‘la der zuchten’ verdwenen was. Na afloop van de bijeenkomst bleek het VVD-Kamerlid de redelijkheid van het BOVATIN-voorstel best in te zien. Dus hem mogen we misschien nog wel eens bellen…! ■

www.meerwaardevantegels.nl

bovatinfo

augustus 2022

De Bruin Tegelwerken B.V. neemt Den Adel Tegelwerken B.V. over! Jaren van samenwerking monden uit in fusie Alfred de Bruin’s bedrijf wordt twee keer zo groot: Frans den Adel, inmiddels 63, droeg per 1 juli 2022 zijn bedrijf en personeel aan hem over, tijdens een feestelijk fotomomentje. Kan een overname ook in deze tijd feestelijk zijn? Alfred: “We hebben al jarenlang goed samengewerkt: wie van ons tweeën extra mensen nodig had, die belde de ander. Frans den Adel stuurde zelfs altijd zijn klanten naar mijn showroom. Als dat geen wederzijds vertrouwen is… De Bruin Tegelwerken B.V. en Den Adel Tegelwerken zijn dus niet zó maar twee tegelzetbedrijven. Wij kennen elkaar goed, onze tegelzetters – we hebben allebei 5 tegelzetters in dienst, plus een flexibele schil – werken vaak samen, en dan kan een overname zo maar iets moois zijn, en worden twee sterke bedrijven samen één nóg sterker bedrijf!”

De markt en de mensen Beide bedrijven werken zowel voor particulieren (25%) als voor aannemers (75%). Dat vereist veelzijdig vakmanschap van de tegelzetters, en daarover beschikken de mannen dan ook. “En dan is het zaak om straks ook die nieuwe ploeg bij elkaar te houden!”, weet De Bruin. Dan kun je van alles verzinnen, maar uiteindelijk komt het er gewoon op neer dat je een goede werkgever moet zijn, met oog voor wat je mensen willen en nodig hebben.” Zijn opvatting over goed werkgeverschap leidde er al in 2016 toe dat Alfred als eerste tegelzetbedrijf experimenteerde met een exoskeleton voor tegelzetters (dat schrijver dezes toen overigens met enthousiasme uitpro-

beerde): een investering in gezondheid van de medewerkers, die overigens zowel een financiële investering als een tijdsinvestering inhoudt. “En we blijven ook vanuit beide locaties – Molenaarsgraaf en Stolwijk – werken,”, geeft Alfred aan. “Frans heeft in Molenaarsgraaf een loods, en die houden we aan. De mannen hoeven zo niet voor ieder emmertje lijm speciaal naar Stolwijk te komen. En het is sowieso handig om vanuit twee locaties te kunnen werken!” En ook het bedrijf blijft – natuurlijk – BOVATIN-lid. ‘Ik moet trouwens de app nog installeren, maar dat ga ik vanmiddag meteen doen! →

EXCLUSIEF VOOR DE ECHTE TEGELZETTER.

Compleet assortiment systemen en producten voor het verwerken van tegels en natuursteen. Met Codex kun je rekenen op uitstekende technische kennis én ondersteuning op het werk.

Meer informatie over Codex:

augustus 2022

→ Frans den Adel neemt afscheid als... Frans den Adel vindt de komende periode wel dubbel. “Het is natuurlijk mooi wanneer je je bedrijf kan overdragen. En ik ben best opgelucht dat mijn ploeg goed terechtkomt: ik ben 63, en ik kan immers niet tot in lengte van dagen door blijven werken… Al vind ik het tegelijk wel jammer om te stoppen. Ik werk trouwens wèl door: vier dagen per week. Ik wil alles goed overdragen.”

“Je kunt nooit verwachten dat iemand met alleen de opleiding meteen een volwaardige en zelfstandige tegelzetter is als hij bij jou in de leer komt” Kennis overdragen! Zowel Frans als Alfred hebben een ‘onderwijs-hart’. “We vinden het allebei super-belangrijk om leerlingen in de praktijk het vak te leren. Het is de toekomst van het vak, je kunt nooit verwachten dat iemand met alleen de opleiding meteen een volwaardige en zelfstandige tegelzetter is als hij bij jou in de leer komt. En niet iedereen ‘heeft’ het… Kortgeleden nog: ik had een zij-in-

stromer, kwam bij defensie vandaan. Heeft hier drie maanden gewerkt, maar kreeg een aanbod om ergens als recruiter te werken. Als je het mij vraagt – als tegelzetter heb je meer toekomst. En kun je meer opbouwen. Kijk maar naar Frans en mij!” Frans beaamt dat. “Het duurt echt zo’n vijf jaar voordat je helemaal zelfstandig een werk aankunt. Nee, iemand die na zes weken met wat basiskennis bij jou als leerling start, is niet meteen zelfstandig. Als je dat verwacht, ben je je eigen leertijd vergeten… Of ben je geen tegelzetter. En leren is niet iets dat vanaf dag 1 goed gaat… Ik heb bij mijn ploeg een jongen, daar wilde ik eigenlijk na een paar maanden afscheid van nemen als leerling. Het liep gewoon niet lekker. Ik bedacht bij mezelf: ‘Die jongen moet gewoon een kans hebben, hij moet gewoon wennen aan het vak, de zwaarte van het werk, de werktijden…’ En hij bleef. Onlangs heeft hij voor het eerst volledig zelfstandig een project van 21 woningen gemaakt. Inclusief werkvoorbereiding, contacten met de uitvoerder, alles. Tegelzetten is immers meer dan alleen die tegels plakken! En ik heb er een loyale werknemer aan. Het werk ging echt prima. En op zo’n moment ben je blij en trots dat je je onderwijshart voorrang hebt gegeven.” Kortom: BOVATIN raakt een lid kwijt, maar één van de bedrijven wordt twee keer zo groot. We wensen het nieuwe De Bruin Tegelwerken B.V. veel succes! ■

www.debruintegels.nl

Gewoon Top!

Modern design dankzij voegloze oppervlakken en stijlvolle kleuren Eenvoudige installatie - ideaal voor snelle styling van uw badkamer Bijzonder reinigings- en onderhoudsarme oppervlakken

Exact passende oppervlakken voor inloopdouches Fundo en de wand-, bank- en nisvormgeving

Techniek en design perfect op elkaar afgestemd Maximum aan comfort

wedi.de/nl/doucheconfigurator

DE WWW.WEDI.EU

en veiligheid

november 2018

Weer een live Jaardag met Jaarvergadering! En buffet... Geachte leden, Hierbij nodigen we u, na een paar ‘digitale’ vergaderingen, graag uit voor een ‘echte’ Jaardag met jaarvergadering! Zo ziet de dag er uit:

Programma 14.30 15.15 17.15 18.00 19.00 22.00

uur uur uur uur uur uur

inloop met koffie/thee en gebak jaarvergadering (stukken volgen via mail) borrelen met hapjes pubquiz warm en koud buffet einde avond

Datum en locatie: Zaterdag 17 september 2022, Van der Valk-hotel Breukelen, Stationsweg 91, 3621 LK Breukelen.

U kunt zich via de BOVATIN-app aanmelden. En – ja, dan moet u hem wel even op uw telefoon installeren, via de meest recente (we spammen u onophoudelijk…) mail die u hebt ontvangen met een link naar de app store en uw inlogcode. Geeft u svp aan met hoeveel (al of niet met partner, of, wanneer er meerdere eigenaren zijn, de eigenaren met partner) personen u komt, en of u deelneemt aan het buffet? De agenda en de stukken ontvangt u kort voor de dag per mail. Graag tot dan! Met vriendelijke groet, het bestuur van BOVATIN

■

...en als het nou allemaal echt niet lukt met die app – waar we natuurlijk niets van geloven(!), dan kunt u ook een mail sturen naar bovatin@bovatin.nl…

Meer dan 85 jaar kennis en kwaliteit Julius van der Werf biedt u: De nieuwste trends op tegelgebied Een uitgebreid assortiment voor elk budget Snelle levering vanuit magazijnvoorraad Zelf controle over uw bestellingen

sv dw

f.n l

Vestiging: Groningen Diamantlaan 2, 9743 BG Groningen telefoon (0515) 41 31 48

ju liu

Hoofdvestiging: Sneek Lorentzstraat 19, 8606 JP Sneek telefoon (0515) 41 31 48

thema’s & toekomst

Exo’s voor tegelzetters: best een vervolgverhaal!

et menselijk lichaam is niet gemaakt om lang op de knieën te zitten. Dus zijn er kniebeschermers uitgevonden. Eerst gewoon gemaakt van een oude autoband, inmiddels zijn constructies met samengestelde gelpacks en – zie het recente BOVATIN innovatieproject – zelfs timers en meetapparatuur. Maar wat doe je met complexe herhalende bewegingen, waar meerdere lichaamsdelen, en als lastigste de rug, een rol in spelen? Vaak worden daar apparaten voor ontwikkeld die ons – letterlijk – het werk uit handen nemen. Denk aan Mosa’s tegelrobot, waarmee platen op de lopende band seriematig betegeld worden. Of de (meerdere!) door onze eigen leden ontwikkelde tilmachines: voor een aantal leden toch al het ‘nieuwe werken’, en hij is zelfs al het openingsplaatje van de BOVATIN-app... Ook wordt er apparatuur met de verzamelnaam ‘exoskeleton’ of wel ‘buitenboordskeletten’ in kledingvorm voor gebouwd. Voor sommige beroepen gaat dat prima, aangezien er sprake is van een min of meer vaste repeterende beweging – neem het tillen in de zorg bijvoorbeeld. Maar voor de tegelbranche blijkt het lastiger. Want we doen nogal verschillende zaken: smeren, lijmen, snijden, het aanbrengen van tegels op knie-, oog- en andere hoogten, plus het leggen van tegels op de vloer. Groot en klein. Plus sjouwen, opperen, traplopen, enzovoorts. Dat ideale hulpmiddel, bedoeld om je lichaam gezond te houden (daar gaat het immers om), moet dus op diverse manieren kunnen ondersteunen. Of, op zijn minst één ding zo goed kunnen dat tegelzetters er mee willen werken. Exoskeletons zijn misschien niet ‘de’, maar beslist ‘een’ toekomst. Hoever zijn we?

De LAEVO: nee... We zijn al even onderweg: de LAEVO, het eerste geteste merk, bleek niet bestand tegen de bouw… hij raakte tijdens transport in de war, zat bij afwisselend werk in de weg, bleek stofgevoelig en was gewoon ‘lastig’ in gebruik. Uitvindingen kunnen dan in de regel ‘doorontwikkeld’ worden. En dat is oppassen… Kapje erbij, tweede haakje, dwarsbalkje en – voor je het weet krijg je een nóg complexer apparaat, dat voldoet aan allerlei eisen, behalve aan die ene: dat iemand er nog mee wil werken…

Maar je leert er als branche wel van. Jeroen de Goeij (Oostbörg tegelzetbedrijf en BOVATIN-bestuurslid) heeft inmiddels met zijn mannen best een paar hulpmiddelen uitgetest, waaronder ook de LAEVO. Het resultaat: nog geen succes. “Maar we geloven wel in het principe van zo’n exoskeleton voor de tegelbranche. Niet voor alle werkzaamheden, maar als we al een deel van het werk lichter kunnen maken, dan zijn we goed op weg!”, vindt Jeroen. “En dat vinden mijn tegelzetters ook, dus blijven we zoeken en ontwikkelen. Want ik wil graag dat mijn medewerkers gezond hun pensioen halen!” BOVATINvoorzitter Gerard Reus, ook aanwezig bij de testbijeenkomst, ziet dat ook als zijn missie. “Ik weet zeker dat we het werk lichter en gezonder kunnen maken. En ik ben ook de uitvindingen van de TU-studenten uit ons innovatieproject niet vergeten, daar gaan we ook mee door!”

Volgende stap: dóórontwikkelen en simpeler maken! Er werd de afgelopen tijd geëxperimenteerd met de ‘Auxivo LiftSuit 1.0’, een Zwitserse variant op het principe van het exoskeleton. De tegelzetters van Oostbörg hebben dit pak uitgeprobeerd, en hadden er wat opmerkingen bij: zo vonden zij dat bepaalde delen van het pak nogal op de huid schuurden, mede doordat er nogal veel beweging van het pak ten opzichte van het lichaam was. En dat veroorzaakte dus schuurplekken en extra warmte, terwijl de LiftSuit al vrijwel volledig van warmtedoorlatende textiel vervaardigd was. Uitzonderingen zijn de onderdelen van elastiek en enkele instelclips. Geen klittenband? “klittenband wordt vuil, en verliest zijn kracht!”, legt Jeroen uit. “Dar weten we al van de kniebeschermers!”

thema’s & toekomst

Resultaat is een pak dat een paar overeenkomsten heeft met de eerder geteste LAEVO, maar dan zonder ingewikkelde veren en balkjes aan de buitenkant. Simpeler dus! Maar nog niet handig genoeg, bleek tijdens de testperiode. Zo bleken de textielonderdelen van model 1.0 dus te verschuiven, en daardoor te schuren en te warm te zijn. Terwijl er al voor zo min mogelijk stofoppervlak gekozen was! In de praktijk is de Auxivo LiftSuit vooral een hulpmiddel om vloertegels mee te leggen. Het pak is ook ontwikkeld voor tillen tot ongeveer heuphoogte, maar dat is niet waar de gebruikers bij Oostbörg het voor willen

inzetten. “Voor sjouwen en wandtegelwerk gaat het in onze branche niet werken, ook niet als we het doorontwikkeld hebben. Maar voor het smeren en/of lijmen van een vloer kan het in principe het werk de helft lichter maken!”, verwacht Jeroen. Bij het werken met het pak – je kunt het eigenlijk geen exoskeleton meer noemen – moet je wel aandacht besteden aan de juiste instellingen van de clips, zodat het aansluit op je lichaam. En – als je het gaat gebruiken, moet je het ‘activeren’: geen motoriek, maar simpelweg het opspannen van een tweetal elastieken aan de voorkant van je schouders, die zorgen voor extra rugsteun. →

thema’s & toekomst

augustus 2022

39 39

thema’s & toekomst → Van 1.0 naar 2.0

Er zijn 3 versies op de werf aanwezig: een zichtbaar gebruikte versie 1.0, en een Small en een Large type 2.0. Versie 1 heeft grondig kennisgemaakt met lijm, specie en stof. “Maar hij kan gewoon gewassen worden!”, legt productexpert Joël Bonsafo Bawua van VandePutte – de distributeur – uit. “Wat we verder veranderd hebben in versie 2.0: je hebt nu twee ‘pads’ aan de voorkant van je schouders, die de druk nog beter verdelen en bovendien niet meer zullen verschuiven bij gebruik. In totaal is er nu bovendien sprake van minder textieloppervlak dan eerst, en de textiel is voorzien van een ventilerend ofwel ademend weefpatroon.”

Aan het werk! De ‘small’ en ‘large’ versies van versie 2.0 blijken de mannen van Oostbörg – die flink in lengte en lichaamsbouw verschillen – allemaal te passen. Natuurlijk, ieder exoskeleton blijft ‘extra’ ten opzichte van gewoon je polo, maar men voelt de verbeteringen ten opzichte van type 1.0. Het instellen van het pak, alsook het niet teveel of te weinig ‘activeren’ van de elastieken blijft aandacht vragen. Als je het niet goed doet, gaat het pak irriteren, en doet het niets of juist te veel. Maar moeilijk is het niet: met een paar minuten is een Auxivo LiftSuit 2.0 ingesteld, en kun je ermee aan het werk. Jeroen de Goeij: “We hebben nu bovendien duidelijke uitleg gekregen over hoe je het pak zelf goed kunt afstellen, dat scheelt ook wrijving en warmte: de onderdelen van het pak blijven nu, enerzijds door de aanpassingen, anderzijds door een goede afstelling, prima op hun plek. Overigens – om de werking van zo’n exoskeleton te kunnen beoordelen, moet je het langer dan een dag dragen. Ga er er niet vanuit dat je binnen een dag al wat merkt! We proberen de pakken ieder een aantal dagen, en kijken dan terug. Dan merk je waarschijnlijk ook hoe het in je ochtendroutine past: trek je het de volgende keer aan, dan is het een kwestie van even checken of alles nog goed zit, en het pak activeren door de twee elastieken aan te trekken. Meer niet” Dus nu? “Toepassen in de praktijk, net zoals 1.0!”, vinden de mannen. “Als ik een dag XXL-vloertegels ga leggen, trek ik het vooraf aan, en activeer ik het zodra ik op m’n knieën met die vloer aan de slag ga. En we blijven kritisch!” Over een paar weken hebben de ‘Oostbörgers’ ook met versie twee ervaring opgedaan. En weten ze of de Auxivo LiftSuit 2.0 nog verder aangepast moet worden, ofwel – of het een blijvertje is. We zijn benieuwd! ■ www.vdp.com, informatie en distributie (of neem via de BOVATIN-app contact op met Jeroen de Goeij!) www.auxivo.com/liftsuit, de fabrikant

Merk Agrob Buchtal / Serie Area Pro (nieuwigheid 2021)

DE HYGIËNISCHE TEGEL DUURZAME VOORDELEN › Moeiteloos schoonmaken: bespaart tijd en schoonmaakmiddel

› Antibacterieel: zorgt voor hygiënische reiniging

› Schone lucht: heeft een positief effect op het binnenklimaat › Slimme technologie voor optimale woonkwaliteit

Met Hytect kunnen mensen met een allergie rustig doorademen, kunnen ouders hun baby‘s gerust op de vloer laten kruipen en kunnen dierenvrienden in een handomdraai de sporen van hun viervoeters wegwerken. Want onze innovatieve technologie gaat bacteriën, schimmels en ziektekiemen tegen, breekt schadelijke stoffen in de lucht af, en zorgt ervoor dat vuil moeiteloos kan worden verwijderd. Omdat Hytect vast in het glazuur wordt ingebrand, blijft het effect permanent behouden.

www.hytect.com

| SCHÖNOX SF DESIGN

| Gewoonweg geniaal – Voor iedere tegel de passende voeg. |

SCHÖNOX Voegselector https://www.schonox.com/nl/schonox-voegselector/

| www.schoenox.nl |

thema’s & toekomst

Huisbeurs Julius van der Werf: informeel ontmoeten, tegels en techniek ‘voelen’ in een sfeervolle omgeving!

et is nog wat onwenning (schudden we handen of niet?), maar de eerste beurzen vinden weer plaats. En dat is mooi, want tegels kies je niet via de computer: gereedschap en tegels moet je immers voelen… medio mei vond in de Beursfabriek (Nieuwegein) de traditionele Huisbeurs van Tegelhandel Julius van der Werf plaats. Een traditie die werkt, want al jaren geven de merken van deze groothandel acte de presence, en is er altijd wat nieuws te zien. En reizen architecten, inkopers en tegelzetters graag af naar – voorheen – het noorden. Maar sinds de laatste edities is het makkelijker, en is de huisbeurs centraal in het land te vinden. En is de beurs voor iedereen binnen een redelijke tijd bereikbaar. Op de beurs: zoals gezegd, de belangrijkste merken van Julius van der Werf, met de nieuwste items in de collecties. En inderdaad – veel mensen zagen elkaar pas weer voor het eerst sinds een paar jaar…

Rolf Haan: anders en beter! Plus: nog een Haan…? Rolf Haan is al diverse jaren de drijvende kracht achter de Huisbeurs. “Ten opzichte van de vorige keer wilde ik deze editie een paar zaken anders aanpakken, denk hierbij bijvoorbeeld aan de manier van presenteren van de palletacties, minder dominant. Daarnaast hebben we de inrichting van tevoren goed tegen het licht gehouden: er waren nu smallere gangpaden wat het gezelliger maakte, stands die de sfeer van etalages op een stadsplein hadden (minder diep en rond de terrassen opgezet) en een eigen plek voor techniek zodat de indeling overzichtelijk bleef voor de bezoekers. Op het plein, met de stands als sfeervol decor, was dé plek waar je rustig zaken kon doen met de ondersteuning van een uitstekende catering. Wat hebben we genoten!”

Nu er sinds kort nóg iemand met de achternaam ‘Haan’ binnen het bedrijf werkt, kan de vraag niet uitblijven. En inderdaad – Maaike Haan is Rolf’s dochter. ‘Ik heb modestudies gedaan, maar vanuit de marketingmachine die de modewereld immers is, en die ik van dichtbij heb leren kennen, nam ik de nodige bagage mee om hier hands-on bij de marketingafdeling in te kunnen zetten,” vertelt Maaike. En – ook iets wat in de modewereld vaker voorkomt: hoe werkt dat, met familie in een groothandelsbedrijf? Rolf Haan kijkt streng. “Nou, heel anders dan in de modehuizen. Kijk, Maaike heeft hier gewoon een klus te doen, ze is ‘one of the guys’. Ik stuur haar ook niet aan, dat zou ingewikkeld worden. Maar ze doet een prima job, heb ik van horen zeggen!”, aldus een stiekem trotse vader.

thema’s & toekomst

Eurocol WallDesign: pasteuze wandafwerking! Bij het Noord-Hollandse Eurocol laat Hans Meelker een nieuw product zien: de kant-en-klare betonlookpasta 307 WallDesign. “Een fraaie aanvulling op ons Waterdicht Tegelwerk Systeem,” vindt Hans. “Het is in de gehele badkamer toe te passen, met uitzondering van de ‘natte hoek’. Daar adviseren we tegels, in combinatie met ons waterdichtsysteem. Maar in de rest van de badkamer is het toepasbaar, bij voorkeur in combinatie met de matte en afneembare 311 TopCoat tweecomponenten PU-lak. Bij minder zware belasting kan de WallDesign overigens gewoon zonder afwerking worden ingezet.” WallDesign is (zie de foto) verkrijgbaar in vier kleuren.

COBA: kitten op kleur, en vloeibaar zandcement! Joost Hummelink en Marc Vos bemannen de COBA-stand, en promoten de vloeibaar zandcement – van moederbedrijf Bruil, natuurlijk. “ Hiermee is het nog makkelijker om een cementdekvloer te maken: je hoeft niet meer te smeren en af te reien, en je werkt sneller door te gieten. Daarnaast zorgt het staand dobberen voor een arbovriendelijke afwerking van de cementdekvloer!” En natuurlijk laten de heren ook de 60% lichtere en verpompbare lichtgewicht zandcement zien. En van COBA zelf: de kitten, die nu in diverse kleuren te verkrijgen zijn.

Schlüter Systems: DITRA-HEAT Peel & Stck Jaimee Schlee (sinds kort, officieel salesmanager Nederland!), technisch adviseur Peter Trommel en Marc Van Esch, regiomanager Brabant, Limburg en Zeeland tonen op de stand een nieuwe loot aan de slimme vloeren wandverwarmingssystemen van Schlüter Systems: DITRA HEAT PS, ofwel Peel & Stick: wanneer de ondergrond hiervoor geschikt is, is de zelfklevende variant een eenvoudig tijd- en materiaalbesparend alternatief voor de klassieke DITRA-HEAT. Zo is er geen lijmlaag onder de mat meer nodig, omdat het product over een zelfklevend draagvlies beschikt. En – belangrijk bij de verwerking in bijvoorbeeld appartementen! – PS is ook verkrijgbaar als DITRA-HEAT-DUO-PS, met extra contactgeluidsisolatie en snellere opwarming! →

augustus 2022

thema’s & toekomst

→ Mapei: mooi project in aantocht! Wat geheim is, is geheim. Maar er is een erg bijzonder project bij Mapei in aantocht. Binnenkort meer daarover!

Techniek: het gereedschap van Raimondi en Rubi! In de ‘techniekafdeling’ staan de gereedschappen van Rubi en Raimondi naast- en door elkaar. Maar door hun respectievelijk rode en oranje huiskleuren nog altijd duidelijk te onderscheiden.

RAKO, helemaal thuis! Jasper Drummen, Judith van Loij en Kees Bootsman bemensen de stand van het Tsjechische, inmiddels 130 jaar bestaande RAKO. Met nu weer eens een paar slim ontworpen marmer-slabs en XXL-formaten, en ook een versie van de populaire geëmailleerde ‘baksteenformaten’, heeft RAKO inmiddels een geheel eigen plaats in de Nederlandse tegelwereld. ...En door…! Terwijl het zo rond etenstijd gezellig druk begon te worden, was het hoog tijd om het toch nog enkele uren lange rondje over deze intieme huisbeurs af te ronden. Veel mensen weer eens gezien, de nodige slimme innovaties mogen aanschouwen… en dat zal voor veel bezoekers zo geweest zijn. ■ www.JuliusVanDerWerf.nl

thema’s & toekomst

in samenwerking met

Douglas & Jones

Designtegels voor vloeren en badkamers De mooiste designtegels voor vloer en wand die passen bij jouw interieurstijl. Laat je inspireren door de ontwerpers van Mosa. www.mottobymosa.com

THE ART OF OMNICOL

OMNICOL VERBINDT WWW.OMNICOL.EU

augustus 2022

To n

B or renb ergs , tec

Beweging in de ondergrond: ‘computervloer’ niet zo maar geschikt voor tegelwerk!

dvi

s e u r b ova t i n

In de vorige editie behandelden we vlekken en voegbreedtes, en wat daar fout kan gaan – of goed! Deze editie kijken we naar een ondergrond die, volgens opgave, ‘geschikt is voor stoffering’. En voor natuursteen of composiet-tegels. Hoe zit dat…? Als technisch adviseur word ik altijd graag vóóraf betrokken bij tegelkwesties. Consumenten en nietleden – bij BOVATIN ben of word je door dit blad te lezen en van het cursusaanbod gebruik te maken nu eenmaal bijna ‘vanzelf’ vakman – bellen echter vooral vaak achteraf, als het werk gedaan is. En er iets mis is. Opvallend: onze leden bellen meestal vooraf… En dan gaat er dus veel minder mis! We laten de filosofie even voor wat hij is, en duiken in de wereld van de ondergrond. In een hotel deze keer, waar men gekozen heeft voor een ‘computervloer’: een verhoogde ondergrond bovenop de oude vloer, waaronder ruimte is voor de leidingen. En beweging, zo blijkt.

Wat treffen we aan? In een hotel is, ongeveer anderhalf jaar na oplevering, het tegelwerk deels los komen te liggen. Er zijn bovendien haarscheurtjes in de nog vaste voegen zichtbaar.

En verder: • Toegepaste vloertegels: Porcelanosa Prada Acero 600 x600mmx 8mm Groep B1a. • In de badkamers zijn computervloertegels PBS PANEEL FU 6/28 MGR toegepast en voorzien van een zandcementvloer onder afschot van ongeveer 70mm dik. • In het overige deel van de kamers zijn computervloertegels PBS PANEEL MM 6/38 toegepast die dus eerst zijn afgewerkt met een isoflexlaag waar vervolgens tegels op zijn verlijmd. • Totale vloeroppervlak per kamer is +/- 22 vierkante meter. • We hebben in enkele kamers een paar tegels ‘destructief’ verwijderd. • Het gehele vloertegelwerk vertoont ernstige gebrekent er hoogte van het voorportaal van badkamer en kamervloer. De zichtbare defecten zijn het losspringen van de voegen en het losliggen van de vloertegel. • Bij de vloertegels in de inloopdouche (natte douchegedeelte) zijn geen defecten waarneembaar. • Gemiddeld genomen klinkt het vloertegelwerk voor +/- 65 % hol en ligt het voor +/- 35 % los. (De hechtsterkte wordt bepaald volgens EN 1015-12). • Van water en/of vochtoverlast is geen sprake. • De toegepaste tegellijmen hebben voldoende flexibele kwaliteiten en voldoen aan de norm NEN-EN 12002/12004. →

augustus 2022

→

De tegels zijn esthetisch gezien overigens keurig aangebracht: de voegbreedte is gelijkmatig, er zijn hoegenaamd geen hoogteverschillen, de vloer ligt er netjes bij. Totdat je gaat kloppen, de voegen van dichtbij bekijkt en checkt of de tegels vastliggen. Dan blijkt namelijk dat de inbedding niet goed was. De tegels zijn niet buttering-floating verlijmd, en, wanneer je de losgekomen lijmrillen bekijkt, kun je vaststellen dat de ‘schuivende/indrukkende beweging’ bij het plaatsen niet is gemaakt. Van andere oorzaken die vaak voorkomen bij loslatende tegels – ontbreken dilatatie, vochtophoping, ongeschikte/verkeerd aangemaakte lijm – is geen sprake: dilatatie was niet aan de orde. En de gebruikte poederlijm lijm voldeed. Al zal wel het water waarmee de lijm is aangemaakt, mogelijk de immers uit spaanplaat bestaande computervloer al bij het aanbrengen hebben aangetast.

Altijd weer die ondergrond… Eén tamelijk gebruikelijke oorzaak van het loslaten van tegels is echter wel aan de orde: de ondergrond is niet stabiel. De vraag die nu opkomt: is deze computervloer, opgebouwd uit paneel MM 6/38 geschikt voor rechtstreekse vloerbetegeling met keramische vloertegels van 8 mm dikte? In de technische ‘bijsluiter’ staat van niet. De afwerking is alleen mogelijk met zachte buigzame producten zoals; 1.

2. 4. 5.

Tapijttegels, achteraf aan te brengen tapijt, fabrieksmatig te verwerken kamerbrede stoffering PVC tegels, achteraf aan te brengen marmoleum, PVC of rubber Parket Composiettegels of ‘natuursteen specials’ met een zelfdragend vermogen.

De toegepaste vloertegel is een niet-zelfdragend en star/ bros product en past dus niet bij de bovengenoemde producten.

Hoe had het dan gemoeten…? Wanneer er op de juiste manier was verlijmd met dezelfde tegellijm (buttering-floating en aangebracht met een schuivende/ drukkende beweging) zou de vloer het misschien wel gehouden hebben. Maar bij meer of langduriger beweging van de vloer zouden de tegels dan misschien niet losgesprongen zijn, maar zeker wel gescheurd. Ofwel – op de lange duur was het ook dan misgegaan. Feit: een instabiele vloer geeft vroeg of laat problemen. De enige oplossing was derhalve geweest een stabiele ontkoppelingsplaat over de gehele computervloer. Immers: niet het draagvermogen van de vloer is onvoldoende geweest, maar de stabiliteit ofwel stijfheid. Een dure les… ■ Voor informatie: Technischadvies@BOVATIN.nl

Schlüter®-JOLLY

Wandafsluiting met randbescherming

er lüt LY h Sc OL 90° r. J in aa nu rijgb rk ve

NIEUW Profiel met verbeterde geometrie (hoek van 90°) Ook leverbaar in 3 m

DOORDACHT Opnamekanaal voor steekverbinding voor de bevestiging van een hoekstuk of de verbinding van profielen

ELEGANT Vlak en smal oppervlak in de bekende JOLLY-Look

SCHLÜTER-LIKE Profiel- en hoekverbindingen in Schlüter-Orange

INNOVATIEF Hoekstuk met steekverbinding naar profiel

www.schlueter-systems.nl

augustus 2022

3D geprinte Burj al-Hamam steelt show op Floriade Een verbinding tussen het verleden en heden op de Floriade Een van de meest opvallende objecten op de Floriade Expo 2022 in Almere wordt gepresenteerd door Qatar: een 3D geprinte moderne versie van de Burj al-Hamam. Deze ‘duiven toren’ is ontworpen door Wittteveen+Bos & de Expo Pavillion group, geprint door Saint-Gobain Weber Beamix in Eindhoven en met zijn 12,1 meter het hoogste 3D geprinte betonnen object ter wereld.

De Duiventoren De 3D geprinte Burj al-Hamam is een eerbetoon aan de traditioneel gebouwde duiventorens in Qatar en wordt gekenmerkt door zijn speciale, architectonische vorm. De toren biedt tijdens het trekseizoen een beschermende plek voor meer dan duizend duiven. Hiermee voorziet hij tegelijk in een ecologische manier van landbouw. Dankzij de slimme constructie kunnen de uitwerpselen van de duiven worden verzameld en worden gebruikt als meststof voor lokale boerderijen. Bezoekers van de Floriade kunnen ook in de toren en zodoende van dichtbij kennismaken met de 3D geprinte structuur en constructie. Aangezien vele wilde duiven inmiddels dankbaar gebruik maken van de toren is de toegang uiteraard geheel op eigen risico.

Grensverleggend design De Burj al-Hamam is zonder stalen bewapening of gegoten beton gebouwd. De 3D geprinte constructie voorziet in een geautomatiseerde manier om het ontwerp van de torens te bouwen. Om de CO2 voetafdruk nog verder te verminderen, heeft Weber de energiebehoefte van het productieproces en de hoeveelheid materiaal flink gereduceerd. Hierdoor is voor de torens tot 60%

minder CO2 uitgestoten dan bij de traditionele manier van bouwen. Op deze manier heeft de Weber Beamix betonprintfabriek de grenzen van beton printen nog verder verlegd. De 3D afdeling van Weber behaalde al eerder het nieuws met hun 3D beton geprinte constructies. Zo bouwden zij de eerste Nederlandse woning van 3D-geprint beton (Milestone) en verschillende bruggen waaronder de eerste (Gemert, 2017) en de langste ter wereld (Nijmegen, 2021).

Specificaties toren Totale element Gewicht Volume Print tijd 3DCP mortel 3DCP Factory Design Construction Eng. 3DCP Eng. Constructor

65 pcs 56 ton 26 m3 107 uur W160-3D Saint-Gobain Weber Beamix, Eindhoven Witteveen+Bos & Expo Pavillion group Witteveen+Bos Saint-Gobain Weber Beamix KPM3 ■

KIESEL BENELUX Onze Hoog-elastische pasta-tegellijm Okamul FP 60. • Klaar voor gebruik • Hoge standvastigheid • Zeer flexibel • Ook voor groot formaat • Kwaliteit D2TE dus watervast na uitharding • Lange Opentijd • EC 1Plus Lijm • Zeer laag in Prijs • Verpakking: 16 kg Emmer

Kiesel Benelux Anne Frankplein 12 · 5122 CB RIJEN, Nederland Tel. +31 161 244600 · Fax +31 161 240466 www.kiesel.nl · info@kiesel.nl

Download onze App in de Appstore of Google Play Store

augustus 2022

Nieuwe PCIbrochure voor het veilig leggen van natuursteen PCI heeft een nieuwe toepassingsgerichte algemene brochure voor het leggen en voegen van natuursteen samengesteld, die verder ingaat op de specifieke eisen die aan elke natuursteen in combinatie met de verschillende soorten ondergronden worden gesteld. Hiermee stelt PCI gebruikers en de vakhandel een extra hulpmiddel ter beschikking om advies en productkeuze in de praktijk zo eenvoudig mogelijk te maken.

Bij het leggen en voegen van natuursteen is het van essentieel belang dat de gebruikte materialen voor wat betreft kwaliteit en specifieke eigenschappen zijn afgestemd op de bijzondere eisen die aan de desbetreffende natuursteen worden gesteld. Daarom is uitgebreide kennis van materiaal en verwerking belangrijk bij het leggen. De nieuwe algemene brochure ”Natuurtalenten – de PCI-Carralijn” behandelt alles: van steenclassificatie via speciale toepassingsproblemen en het voorkomen hiervan tot tips voor het leggen op verschillende ondergronden en inbouwsituaties met de desbetreffende PCI-systeem-aanbevelingen. Dit maakt het nieuwe naslagwerk tot de ideale raadgever om verkleuringsvrij, uitbloeiingsbestendig en blijvend veilig leggen van natuursteen te garanderen.

Bekend gezicht! Arwin Schipper bij het PCI team in Nederland

Inhoudelijk ligt het zwaartepunt bij de verschillende toepassingssituaties bij het leggen van natuursteen, onderverdeeld in binnen- en buitenbereik, en de hierop afgestemde producten systeemoplossingen van de PCI-Carra-lijn. Op houten ondergronden, verwarmingsdekvloeren, in vochtige ruimten of op balkons en terrassen – voor elk thema worden de opbouw en de afzonderlijke verwerkingsstappen op een begrijpelijke manier beschreven en gekoppeld aan een hierop afgestemde PCI-systeem-aanbeveling. Technische aanwijzingen en tips ter voorkoming van uitbloeiingen, verkleuringen en vervormingen, een overzicht in tabelvorm met toepassingsaanbevelingen voor elke gebruikte steensoort, plus een beknopt productoverzicht met de juiste PCI-producten voor elke verwerkingsstap completeren de nieuwe brochure. ■

De brochure ”Natuurtalenten – de PCI-Carra-lijn” kan worden gedownload op: www.pci-afbouw.nl/downloads/brochures/productbrochures

Arwin Schipper is per 16 mei 2022 het Nederlandse PCI-team komen versterken. Arwin is 51 jaar en was in de functie van Area Salesmanager voor zijn overstap naar PCI verantwoordelijk voor Dural GmbH in Nederland, een leverancier van tegel-profielen. Arwin zal in de functie van Commercieel Technisch Adviseur in de regio Noord-Nederland voor u klaarstaan. U kunt met al uw vragen met betrekking tot de PCI tegellijmsystemen en bouwchemische producten bij hem terecht. ■ Arwin is te bereiken op zijn mobiele nummer + 31 6 51353797 of via zijn e-mail: arwin.schipper@pci-group.eu.

Precies op maat inkortbare, ultraplatte edelstalen douchegoot

Gemakkelijk in te korten tot 400 mm

Snelle montage

Ultraplat vanaf 20/60 mm

Past gewoon altijd. Naar de video over het product

Gutjahr.com/ID

Perfect in Perfekt imsysteem. System. &

augustus 2022

PROF 123 COLOUR in een duurzamer jasje

Het kleurcomponent van onze epoxyvoeg PROF 123 omnifill kun je binnenkort terugvinden in een emmertje. De PROF 123 COLOUR. Hetzelfde vertrouwde kleuren-component alleen in een andere verpakking. Het zoeken naar duurzame oplossingen hebben we hoog in het vaandel staan. Daarom hebben we ervoor gekozen de kartonnen verpakking van onze PROF 123 te vervangen voor een PCR kwaliteit emmer. De afkorting PCR staat voor Post Consumer Recycled: hergebruik na inzameling via de consument. Onze PCR-emmers zijn een belangrijke stap in ons duurzaamheidsbeleid. Daarnaast zijn de emmertjes makkelijker op te slaan én na gebruik makkelijk schoon te maken. Om bijvoorbeeld als gereedschapsemmertje te gebruiken. Voor al onze verpakkingen blijven we de ontwikkelingen op de voet volgen en onderzoeken we wat de mogelijkheden voor duurzame oplossingen zijn. Als we inzetten op nieuwe, milieuvriendelijkere verpakkingen moeten ze altijd voldoen aan de hoge kwaliteitseisen die we stellen aan onze huidige verpakkingen. Net zoals wij die hoge eisen stellen aan onze producten.

Over het product: • • • • • • •

een 100% kleurvast 3-componenten epoxy voegsysteem In 24 kleuren verkrijgbaar. Hoogwaardig epoxy voegsel, makkelijk te verwerken. Schimmelvrij. Niet gevoelig voor vlekken, zakt niet na. Duurzaam, chemisch en hoog mechanisch belastbaar. Bestaande uit 2 verpakkingen, namelijk: • PROF 123 omnifill; component 1 en 2 (hars, harder en reinigingsmiddel) • PROF 123 COLOUR omnifill; component 3 (kleurencomponent) ■

www.omnicol.nl

Jaimy Schlee nu Area Manager Nederland bij Schluter Systems Jaimy Schlee is op 1 juli gestart als Area Manager Nederland bij Schlüter Systems. Jaimy werkt sinds 2019 als technisch adviseur/accountmanager bij dit Duitse bedrijf, dat startte met de productie van tegelprofielen maar inmiddels ruim 11.000 producten voor de tegelbranche in zijn programma heeft: eigenlijk alle producten voor de tegelzetter behalve lijm en tegels. Jaimy Schlee startte zijn tegenbranche-carrière in 2010 bij het Spaanse Rubi. ■

Mario ter Steege: Schlüter’s commercieeltechnisch adviseur voor Utrecht en Noord-Holland! Weer een toevoeging aan het team van Schlüter-Systems: Mario ter Steege! Mario heeft de afgelopen 15 jaar gewerkt bij Intermat tegeltechiek te Mijdrecht in diverse functies (de meest recente Manager Tegeltechniek). Per 01-06 zal hij bij ons in dienst treden, in de functie van commercieel-technisch adviseur voor de regio Utrecht en Noord-Holland. ■

www.schlueter-systems.nl

CASALINEA, TEGELS VOLGENS DE LAATSTE TRENDS Casalinea ons eigen merk tegels volgens de laatste trends samengesteld uit A merken. De kwalitatief goede tegels zijn leverbaar in verschillende designs en structuren. Daarnaast zijn de tegels gunstig geprijsd en uit voorraad leverbaar.

Onze specialisten adviseren jou graag op het gebied van de totale badkamer. Wij leveren alle benodigde materialen voor een prachtig eindresultaat. Naast tegels en sanitair van top merken leveren wij ook alle benodigdheden voor de tegelzetter en installateur. ONDERDEEL VAN

www.raabkarcher.nl

augustus 2022

Snel en gemakkelijk verlijmen met Ardabond Project in nieuwbouw en renovatie Bij tegelprojecten in de seriematige bouw en grote projecten tellen slipweerstand, hoge kwaliteit en snelheid van werken. De nieuwe kant-en-klare acryl wandtegellijm Ardabond Project van Bostik is er speciaal voor ontwikkeld. In de renovatie is een extra voordeel dat nieuwe wandtegels direct op het oude tegelwerk zijn te verlijmen. De pastalijm heeft een uitstekend standvermogen, een goede aanvangshechting en een lange open tijd van circa 30 minuten.

Hoogste klasse schuifspanning D2TE

Met Ardabond Project verlijm je keramische wandtegels, mozaïek en gelijksoortige materialen op vrijwel alle steen- en gipsachtige ondergronden en houten wanden. Het product bewijst zijn kwaliteiten binnenshuis, ook in vochtige ruimtes. Door de samenstelling en het hoge gehalte aan kunsthars is de pasta tegellijm gemakkelijk aan te brengen en blijvend elastisch.

Voor Ardabond Project geldt de classificatie D2TE: de hoogste klasse schuifspanning voor een pasta tegellijm, vastgelegd in de Europese norm EN 12004, waarmee beperkt zakken van max. 0,5 mm en verlengde lijmopentijd zijn geborgd. ■

Voor renovatieprojecten is Ardabond Project een slimme oplossing: voor nieuw tegelwerk hoeft de oude tegellaag er niet af. Nieuwe wandtegels kunnen er met deze pastalijm direct overheen, dat scheelt veel werk en rommel. Het product is direct gebruiksklaar en is moeiteloos en ergonomisch te verwerken. In de open lucht en in zwembaden en andere locaties die voortdurend met water worden belast, is het niet geschikt.

Het verbruik van Ardabond Project is afhankelijk van de toegepaste vertanding. Kies de tanddiepte zodanig dat elke tegel minstens 65 % vol in de lijm gezet wordt. Tegelwerk dat met Ardabond Project is verlijmd kan na circa 24 uur gevoegd worden. Bij gladde en niet-poreuze ondergronden kan een langere droogtijd nodig zijn. De pasta tegellijm is houdbaar tot 12 maanden na productiedatum. Kleur crème wit, geleverd in een emmer van 16 kg.

Kijk voor meer informatie op de website: www.bostik.nl, zoeken op ‘Ardabond Project’

RUBIMIX−9 POWER MAX MAXIMAAL VERMOGEN EN COMFORT 1

RUBI's meest krachtige mixer met 2100 watt.

Progressieve schakelaar (toerentalregeling) om het mengen van elk materiaal te OPTIMALISEREN.

Uitgerust met een mechanische versnellingsbak met 2 versnellingen (490/880 rpm).

Dubbele greep met een bi-materiaal handvat dat meer ERGONOMIE, COMFORT en STABILITEIT biedt

BUILDING THE FUTURE TOGETHER www.rubi.com

augustus 2022

KOMO keurmerk voor tegelzetbedrijven Het KOMOkeurmerk Het KOMO keurmerk: Al meer dan 50 jaar hét kwaliteits-keurmerk in de bouw. KOMO staat voor een onafhankelijk getoetste kwaliteit, op basis van objectieve maatstaven. Het keurmerk maakt tijdrovende controle-trajecten bij de vergunningverlening en op de bouwplaats overbodig. Uw klanten kunnen er blindelings op vertrouwen dat uw processen en producten voldoen aan het Bouwbesluit en aan specifieke kwaliteits-, prestatie- en veiligheidseisen die de marktpartijen stellen. Creëer ook meerwaarde voor uw diensten samen met SKG-IKOB!

Het KOMO-procescertificaat Het KOMO-procescertificaat garandeert een correcte montage van producten en wordt afgegeven aan montagebedrijven met bewezen deskundigheid en montagekwaliteit. Het certificaat geeft vooraf

zekerheid over de te leveren kwaliteit. Procescertificaten ondersteunen bij de directievoering van een bouwwerk en reduceren de faalkosten door het voorkomen van fouten tijdens het proces.

SKG-IKOB toetst bedrijven In samenwerking met o.a. de BOVATIN is de Beoordelingrichtlijn 1017 ‘Het aanbrengen van tegelwerk’ en de Uitvoeringsrichtlijn 35-101 ‘Het aanbrengen van wanden vloertegelwerk in reguliere toepassing’ ontwikkeld. In de BRL en de URL staan alle eisen die gelden voor het KOMO-keurmerk. U kunt het certificaat aanvragen bij SKG-IKOB Certificatie. Er is een korting voor de combinatie met ISO 9001-, MVO- of VCA*certificering.

Voor meer informatie: Voor meer informatie kunt u mailen met info@skgikob.nl of via 088-2440100.

Gecertificeerde erkende bedrijven van het KOMO keurmerk Noord holland Groot Afbouwbedrijf BV Postbus 104 1130 AC Volendam www.grootafbouw.nl

Vast en zeker

Voor iedere tegelklus de beste oplossing

a Verkrijgba bij:

Basis flexibele tegellijm

Zeer flexibele basis tegellijm

Zeer flexibele en snel uithardende tegellijm

Nieuw!

Maak gratis kennis met onze nieuwe tegellijmen!

www.weberbeamix.nl

Lichtgewicht flexibele tegellijm grijs en wit

Uiterst flexibele tegellijm voor XL en XXL tegels

Nieuw!

augustus 2022

tegelzetters verzekeringsdienst

Heeft uw bedrijf € 74.000,- om te herstellen na een cyberinbraak? Cybercriminaliteit komt steeds vaker voor én neemt verschillende vormen aan. Ook in de bouwsector waar internet en ICT van groot belang zijn. Wat als je hele online omgeving niet meer beschikbaar is? Hoe gaat het met de planning, de inkoop, de offertes en het contact met opdrachtgevers als je een week geen toegang tot de systemen hebt. Hoe vaak per dag regel je even iets kleins via je mobiel. En wat als dat voor een week of periode waarvan je niet weet hoe lang deze duurt gebeurt. Of – recent voorbeeld - door een kwetsbaarheid in een softwaresysteem dat door honderdduizenden bedrijven wereldwijd gebruikt wordt. Ook BOVATIN-leden zijn een interessant target voor cybercriminelen. Wat als úw administratiesysteem gehackt wordt? Weet u wat u dan moet doen? En kunt u de kosten die bij een cyberinbraak komen kijken (gemiddeld € 74.000,-) zelf dragen? Of is het toch verstandig om een cyberverzekering af te sluiten?

Online criminaliteit stijgt, offline criminaliteit daalt Het lijkt een ver-van-uw-bed-show, maar dat is het helaas niet: cybercrime. 20% van de ondernemers heeft wel eens een cyberaanval gehad. Een stuk meer dan de 10% die ooit een fysieke inbraak heeft gehad. En daar waar in algemene zin de offline criminaliteit langzaam daalt, neemt de online criminaliteit toe en is dit ook vast onderdeel geworden in de opsporing door de politie. Ondanks dat deze trends schrikbarend zijn, zien veel ondernemers het online risico niet. Vooral omdat het niet tastbaar is.

Zo beschermt u uw online omgeving Toch krijgen Nederlandse bedrijven per week 294 cyberaanvallen te verwerken. Het is dus belangrijk om op een goede manier aan preventie te doen om deze aanvallen af te slaan. Een paar tips: • Zorg dat uw computer goed beveiligd is en dat u de updates op tijd downloadt en installeert. • Bedenk lastige wachtwoorden (met cijfers, letters en tekens) en het liefst een wachtzin (Criminelenk0menerh13rniet1n!). • Open geen vreemde bijlagen, ook niet van bekenden. Bel bij twijfel de afzender om te verifiëren.

• Maak dagelijks back-ups waarmee u het gehele systeem in één keer terug kunt zetten. • Klik niet zomaar op onbekende hyperlinks.

Maar wat als er toch online ingebroken wordt? Preventie is belangrijk, maar helaas kunt u het cyberrisico nooit volledig uitsluiten. Wij adviseren daarom om een cyberverzekering af te sluiten. Mocht er dan digitaal ingebroken worden, dan staat u er niet alleen voor. Met één telefoontje wordt u geholpen bij het verdere proces. Denk aan het snel herstellen van uw bestanden, maar ook aan financiële tegemoetkoming als u inkomsten misloopt. Een cyberverzekering kan anno 2022 eigenlijk niet meer ontbreken in uw verzekeringsportefeuille. Voor ondernemingen met een omzet van € 100.000,- is de premie voor een cyberverzekering vanaf € 35,- per maand. Dat is een stuk goedkoper dan de gemiddelde kosten die een cyberaanval voor mkb’ers met zich meebrengt: die bedragen namelijk € 74.000,-.

Meer weten over de ins, outs en kosten van een cyberverzekering? Bekijk bovatinverzekeringsdienst.nl/cyber of neem contact met ons op via: 010 – 288 49 90 of info@bovatinverzekeringsdienst.nl. ■

augustus mei 2022 2022

ik ben geen tegelzetter, maar... Rem

us Au

In deze kwartaalcolumn graaft Remus Aussen, de hoofdredacteur van BOVATINfo, wat in het vak van de tegelzetter. Hebt u een onderwerp waar hij eens in mag graven? Mail het naar redactie@bovatin.nl! Ook als u op deze column wilt reageren, natuurlijk.

f dr

eda

c t e u r b ova t i n

‘Handjes’, deel II Eén editie terug schreef ik over hoe belachelijk het is dat in politiek en pers zo veel geschreven wordt over de ‘handjes’. U weet wel, mensen die niet zo goed konden leren en dus maar in de bouw of infra moesten gaan werken. ‘Want daar kan je prima zonder je hersens te gebruiken aan het werk!’ Zoals u weet, heb ik als communicatieman ook bij de overheid gewerkt. Eerst als sociaal werker bij een bureau huisvesting, toen voorlichter, toen als communicatieadviseur, vervolgens als senior, daarna als hoofd communicatie en tot slot als hoofd concernbeleid en onderzoek. De gedachte: als voorlichter schrijf je nog zelf, maar hoe ‘hoger’ je komt, hoe minder je zelf doet. Sterker: als ik weer eens over salarisschalen moest onderhandelen, moest ik oppassen dat ik alleen de woorden ‘initiëren, coördineren en aansturen’ gebruikte, en alles wat leek op uitvoering ofwel ‘handjes’ diende vermeden te worden. Mijn meest verantwoordelijke baan: die eerste, als sociaal werker. Ik was nog aan het afstuderen, maar ja, geen werk voor een iemand die Nederlands/communicatie had gestudeerd… want er was geen behoefte aan leraren. Maar: ik besliste en adviseerde wel over wie er, na huisbezoek en vaak lastig gesprek, beargumenteerd met voorrang een goedkope huurwoning toegewezen ging krijgen. Als voorlichter schreef ik persberichten, het personeelsblad en de gemeentepagina. Als communicatieadviseur maakte ik campagnes, schreef ik ‘strategische’ toespraken, enzovoorts. Als senior huurde ik vaak in. Als hoofd stuurde ik een team van een man of 12 aan, en adviseerde ik het gemeentebestuur. En als hoofd concernbeleid ontwikkelde ik verbindingen tussen beleidsterreinen, toekomstvisies, onderzoekprogramma’s en stuurde ik een groep – ik moet zeggen – bijzonder goede beleidsmakers en onderzoekers aan.

Die eerste, meest verantwoordelijke, baan was ingeschaald in schaal 6. Uitvoering, een soort ‘handjes’, want ik kwam op straat, vond de P&O-afdeling. Dat liep in de andere functies door via de schalen 7, 10, 12 naar 14. Dus, hoe minder ik op straat kwam, hoe meer ik verdiende. Maar ja… voor de toekomstvisies (schaal 14) moest ik weten wat er aan de hand was in de stad. Kwam ik bij de wijkconciërges terecht. Schaal 4. Zéér cruciale functies, want iedereen verwees me naar hen. Schaal 4. Want, handjes. Het loongebouw is overal opgebouwd van ‘uitvoering’ via ‘tactiek’ naar ‘strategisch’. Veel werk wordt momenteel uitgevoerd door mensen die alleen kunnen uitvoeren wat ze gezegd wordt. Neem nou bar- en restaurantpersoneel: velen geen idee van koken of serveren, hygiëne, niks. Of van klantcontacten. En er is een ‘bovenlaag’ van zeer gestudeerde mensen die alles weet van wetten, strategie, politiek, missie en beleid, maar niet het flauwste idee van hoe dat uitgevoerd zou kunnen worden. En daar zit het gat van de vakman: een echte vakman (in welk vak ook) begrijpt ‘de bedoeling’ en weet die om te zetten in iets concreets. Hij begrijpt beleid, en kan dat omzetten in uitvoering. De ‘tactici’: die ontbreken momenteel. Ik zou zelfs pleiten voor meer tactici op zowel het hoogste- als op uitvoeringsniveau. Je kunt geen goede strategisch adviseur/beleidsmaker zijn als je de uitvoering niet in de vingers hebt. En een uitvoerder die geen idee heeft waarom hij iets doet, maakt dodelijke fouten. En waar vind je die tactici? Op het HBO en MBO. En laten we asjeblieft ophouden over de ‘handjes’…

bovatinfo

Secretariaat Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: De Smalle Zijde 20A 3903 LP Veenendaal tel. 0318 – 547 366 e-mail: bovatin@bovatin.nl website: www.bovatin.nl Hoofdbestuur Voorzitter: G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 mob. 06-22916752 e-mail: voorzitter@bovatin.nl Secretaris: Mascha Rongen Keizersveld 22 5803 AN Venray tel. 0478 – 550 410 e-mail: secretaris@bovatin.nl Penningmeester: T. (Tom) Sterkman Ivoorstraat 5 1812RE Alkmaar tel. 072-5183222 e-mail: t.sterkman@svktegelwerken.nl Bestuursleden: C. (Chris) Beld Eenhuisstraat 8, 7665 PZ Albergen tel. 0546 441971 e-mail: info@tegelspecialist.nl J. (Jeroen) de Goeij Den Hamstraat 9, 3451 BM Vleuten tel. 030 - 6772421 e-mail: info@oostborg.nl G. (Gijs) Hilhorst Wiebachstraat 28, 6466 NG Kerkrade tel. (045) 544 45 42 fax: (045) 544 09 73 e-mail: g.p.w.hilhorst@hilhorst.nl R. (Robert) Hurkmans Ambachten 6A 5711 LC Someren tel. 0493 494 505 e-mail: R.Hurkmans@tegelhandelloomans.nl T. (Tom) Sterkman Ivoorstraat 5, 1812 RE Alkmaar tel. 072-5183222 e-mail: t.sterkman@svktegelwerken.nl Juridisch adviseur: Mr. T. Zanen Beukendreef 11, B-2920, Kalmhout België tel. (0032) 36853187 fax: (0032) 36853186 e-mail: juridischadvies@bovatin.nl mob. 06-20616770

Nuttige info voor bovatinleden Informatie betreffende keuringscommissie: Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 226, Veenendaal tel. 0318 – 547 366 Afdelingssecretariaten Noord-Holland K. Scholten Westerwerf 2, 1911 JA Uitgeest tel. 0251-319101 e-mail: noordholland@bovatin.nl Midden- en West-Nederland Vacature Oost- en Noord-Nederland C.(Chris) Beld Eenhuisstraat 8, 7665 PZ Albergen tel. 0546 441971 e-mail: info@tegelspecialist.nl Zuid-Nederland Vacature, mail naar: zuidnederland@bovatin.nl Redactie BOVATINfo Hoofdredactie en nieuws diversen Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail: redactie@bovatin.nl Mededelingen Hoofdbestuur G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 e-mail: voorzitter@bovatin.nl Techniek-Materialen-Gereedschappen A.M.F.J. (Ton) Borrenbergs Sjeng Vaasstraat 7, 6031HE Nederweert tel. (0495) 63 40 95 mob. 06 - 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Advertenties Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail: advertenties@bovatin.nl

Ledenadvies Secretariaat BOVATTIN tel. 0318 – 547 366 e-mail: bovatin@bovatin.nl Voorlichting op gebied van onder andere: • Algemene wet en regelgeving (waaronder arbeidsrecht en aansprakelijkheden) • sociale verzekeringen • CAO bepalingen waaronder lonen en overige verplichtingen • Arbo – wetgeving. Arbo-catalogus en A(BRIE) • Juridische zaken • Belastingzaken • Scholing en cursussen • Bedrijfstakspecifieke aangelegenheden • Techniek • Marketing BOVATIN/Technisch advies/onderwijs Kort telefonisch advies: kosteloos Tarief € 70,- per uur. Algemene technische adviezen en specifieke projectadviezen • Tegels • Lijmen • Hulpmiddelen-materialen • Verwerkingsmethoden tel. (0495) 634 095 mob. 06 – 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Adviseur: A.F.M.J. Borrenbergs BOVATIN/BJD Advies Tarief € 75,- per uur. Incasso: no cure no pay (zonder geschil) via tel: (00) 32 36 85 31 87 (tussen 20.00 uur en 22.00 uur) fax: (00) 32 36 85 31 86 mob. 06-20616770 e-mail: juridischadvies@bovatin.nl Juridische Advisering en Procesvertegenwoordiging (ook bemiddeling advocaat): • Arbeidsrecht • Contractenrecht • Incasso • Huurkwesties • Soc. Verzekeringen • Subsidies • Vergunningen • Leasing • Productaansprakelijkheid • Juridische Doorlichting

OP ALLE SITUATIES VOORBEREID DAT IS BELANGRIJK VOOR ONS. PCI FLEXMÖRTEL S1 – DE ALLROUNDER

De ﬂexibele tegellijm voor alle keramiek, binnen en buiten, op wand en vloer:

www.pci-afbouw.nl

■

Comfortabele verwerkingstijd

■

Snellere uitharding

■

Consistentie kan variabel worden afgestemd op eisenproﬁel

ALS POEDER IN DE ZAK, ONWRIKBAAR OP VLOER EN WAND! De krachtige, veelzijdige en flexibele poedertegellijmen van Forbo Eurocol • Uitstekende verwerkingseigenschappen • Voor vloer en wand • Hoge aanvangskleefkracht en standvermogen • Stofarm en EC 1PLUS • Krachtige eindhechting op diverse ondergronden • De ideale lijm voor de professionele tegelzetter • Flexibel en spanning opnemend Forbo Eurocol Nederland B.V. Industrieweg 1-2, 1520 AC Wormerveer T +31 (0)75 627 16 00 info.eurocol@forbo.com, www.eurocol.nl Technische adviezen +31 (0)75 627 16 30

BOVATINfo 2022-2

Articles inside

Ardabond Project

'Handjes', deel II

Natuursteen leggen

van onze technisch adviseur

Huisbeurs Julius van der Werf

De Bruin Tegelwerken BV

Cersaie is terg van 26 t/m 30 september!

‘'Meerwaarde van tegels'

Erik Colijn (Bouwschool Breda)

weer een live-jaardag met jaarvergadering!!