BOVATINfo 2019-2

2019 / 2

BOVATINfo Bond van aannemers van tegelwerken in nederland

‘Winning Team’ Van Gestel & Egalizer

Johan Lenssen Begint Lijmkam.nl!

‘Voorbeeldshowroom’ Voor Loomans!

vakblad voor de tegelspecialist

V ER H O O G

JE

BRE E AM SCO R EOL M E T EU R O

C

WE HEBBEN EEN BINNENKLIMAATAKKOORD Het Waterdicht Tegelwerk Systeem van Forbo Eurocol heeft het EC1 PLUS-keurmerk.

Dit zorgt voor een gezonder binnenklimaat en is nog aantrekkelijker in gebruik!

Forbo Eurocol biedt al jarenlang het succesvolle Waterdicht Tegelwerk Systeem, een unieke combinatie van primers, lijmen, voeg- en afdichtmiddelen voor perfect waterdichte ruimtes. Na voortdurend verbeteren in het terugdringen van de emissie van Eurocol-producten, is nu het EC1 PLUS-keurmerk toegevoegd aan het Waterdicht Tegelwerk Systeem. EC1 PLUS staat voor extreem lage uitstoot van stoffen in de binnenruimte. Tegelzetters voldoen hiermee aan de strengste BREEAM emissie-eisen van opdrachtgevers aan hun projecten.

Meer informatie over waterdicht tegelwerk en de producten van Eurocol vind je op www.eurocol.nl/breeam.

augustus 2019

Kwartaalagenda In deze rubriek vindt u de belangrijke data voor de tegelbranche. Uw regio-vergadering, het jubileumfeest van uw bedrijf, de lancering van uw nieuwe product in deze agenda? Mailt u dan AUB uw contactgegevens, de aard van de bijeenkomst, de datum, tijd en locatie naar redactie@ bovatin.nl, dan vermelden wij ze in deze agenda!

NB Wilt u een evenement bezoeken? Neem dan altijd eerst even contact op met de organisator!

VOORWOORD Beste collega’s, In het verslag van de Jaardag en Jaarvergadering kunt u – als u er niet bij was tenminste! - lezen dat we weer een goede bijeenkomst hebben gehad.

En – ik wil graag, mede namens Chris van Herpen, ook u bedanken voor het vertrouwen dat u in ons stelt door ons ook voor de komende drie jaar als bestuurders aan te stellen. U mag van ons opnieuw een luisterend oor en een tomeloze inzet verwachten! Daar staat wel tegenover – het wordt echt onze laatste termijn! – dat we gaan rekruteren voor de volgende generatie

Dagelijks bestuur BOVATIN: op de zaterdagen 24 augustus, 19 oktober, 7 december.

Hoofdbestuur BOVATIN: op donderdag 28 november.

bestuurders, al of niet in het HB… want we kijken (ver) vooruit, en we weten hoe moeilijk het is en hoeveel tijd het kost om straks nieuwe, goede en ingewerkte mensen te vinden… Iedereen heeft het immers druk met zijn of haar bedrijf…

We hadden het er nog over tijdens de BBQ in het Archeon: hebt ook u al uw ‘Leveringsvoorwaarden voor consumenten’ vervangen? We zijn immers sinds 1 mei gestart met de ‘BOVATIN-garantie’: een combinatie van een beoordeling

Bestuursvergaderingen zijn in principe besloten, maar u kunt als BOVATIN-lid, wanneer u wilt dat het bestuur uw vraag behandelt, die aan één van de bestuursleden stellen. (mail en adressen zie elders in deze BOVATINfo). Of mail uw punt dan tenminste 14 dagen voor de betreffende vergadering aan de secretaris, secretaris@bovatin.nl, dan komt uw mail op de agenda.

van eventuele geschillen door de landelijke Geschillencommissie Afbouw en een garantieregeling. De leden (dus niet ALLE lezers van dit blad!) vinden bij dit blad een sticker voor op het raam van uw showroom of op uw bedrijfsauto. En de folder kunt u downloaden! Meer elders in dit blad.

Verder in deze editie: we hebben een bezoek gebracht aan ons nieuwste geassocieerde lid: Villeroy & Boch. Er is – eindelijk! - ook een goede promotieinfomercial over tegels, voor op uw social media-kanalen of gewoon voor in de showroom. Zodat mensen niet uw zaak verlaten en alsnog besluiten om laminaat of iets dergelijks te kopen…

colofon BOVATINfo is een periodieke uitgave van BOVATIN: de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland. Het blad wordt gedrukt op ongechloreerd papier, verspreid in bio-folie en verschijnt vier maal per jaar: in april, juli, oktober en januari van het aansluitende jaar. Oplage: 3000 exemplaren per jaar. Deadlines voor advertenties en kopij: 1 maart, 1 juni, 1 september, 1 december.

Voor informatie: Abonnementen: Secretariaat BOVATIN, tel. 0318 547 366, e-mail bovatin@bovatin.nl Hoofdredactie, advertenties en verspreid nieuws: Remus F.P.M. Aussen, tel. 010 435 22 70 of 06 242 709 53, e-mail redactie@bovatin.nl Art direction en grafisch ontwerp UPPERCASE, www.studiouppercase.nl e-mail hello@studiouppercase.nl, tel. 06 547 448 96 Foto omslag: Ziger/Snead Architects ; Photo: © Jennifer Hughes Photography & © Adam Rouse Photography

Het was voor ons, en vast ook voor u, een drukke periode: veel inspanningen voor het onderwijs – nog even los van het feit dat ik zelf ook voor de klas heb mogen staan! – en het Natuursteenconvenant, beurzen… we hebben ons best gedaan om de tegelbranche in Nederland goed neer te zetten. En intussen loopt de gebruikelijke service en adviesrol van BOVATIN ook gewoon door. We hebben het idee dat alles redelijk op rolletjes loopt, maar we horen dat ook graag van u. Ook als dat onverhoopt eens niet zo is, trouwens.

In september, na de zomervakantie, staat de CERSAIE weer op de rol.

Alwaar ook de volgende vergadering van de EUF, onze club van Europese zusterorganisaties. Onderwerpen, als het aan mij ligt: innovatieve initiatieven ten behoeve van de gezondheid van de tegelzetter, onze EUF-sticker op de verpakkingen van de tegels, het bestendigen van de relatie met het Verenigd Koninkrijk – Brexit of geen Brexit – en intensivering van de samenwerking met Spanje.

Nog steeds belangrijk in eigen land: nu we weten dat onze campagne ‘ Kies Tegelzetten’ een flink aantal extra leerlingen heeft opgeleverd, ligt de bal weer bij u. Want, absolute noodzaak is dat deze leerlingen in de bedrijven kunnen leren hoe de praktijk er uitziet. Dus, neemt u contact op met het Bouwmensen-SPT in uw regio…? Voor de nieuwe generatie…? Ook als u OZP-er bent, want u zou bijvoorbeeld samen met één of meer collega’s een leerling kunnen helpen opleiden… Want wij zijn het die het vak moeten doorgeven!

Ik wens u goede zaken, een fijne vakantie en gezond weer terug, Gerard Reus,

voorzitter

3

KIESEL BENELUX ACTIE · ACTIE · ACTIE · ACTIE · ACTIE · ACTIE Flexibele dunbedpoederlijm Servolight S1 SuperTec • Laag verbruik 30 % meer m2 dan conventionele dunbedmortel • Bijzonder flexibel • Bijzonder goed verwerkbaar • Zeer hoog standvermogen • Ook bij lage temperaturen geschikt • Correctietijd tot ca 25 minuten • Geschikt voor wand en vloertegels • Te gebruiken voor alle formaat tegels

ACTIE: BIJ AFNAME VAN 1 PALLET EEN PROFESSIONELE SET VAN 3 WATER­ PASSEN CADEAU.

Kiesel Benelux Anne Frankplein 12 · 5122 CB RIJEN, Nederland Tel. +31 161 244600 · Fax +31 161 240466 www.kiesel.nl · info@kiesel.nl

Download onze App in de Appstore of Google Play Store

5

augustus 2019

Inhoud In deze editie 06 Alles zelf doen of een ‘winning team’ van bedrijven?

De samenwerking van Tegelzettersbedrijf Gestel en Egalizer

63 Ton Borrenbergs traint kampioen Daan Hooglugt ook in Zwitserland BOVATIN meer betrokken bij Skills Nederland

14 Middeleeuwse toestanden Tijdens de Jaardag…

Informatie voor de professional

18 Johan en José Lenssen: Tegelzetbedrijf met webshop!

67 Opletten met levelling, opletten met vloer verwarming!

25 Veel nieuws tijdens bijeenkomst geassocieerde leden ’ En eindelijk een promovideo over tegels!

69 CERSAIE U bent er toch (weer…?)

Thema’s & Toekomst

71 informatie van de VLK De samenwerking met de VLK

30 De vele gezichten van Villeroy & Boch

73 Nu live!

Bouwspraak.nl

38 Nieuwe showroom voor Tegelhandel Loomans

75 Kiwitz breidt haar assortiment uit: Tegelprofielen en douchegoten

44 zwembad op het dak van Hotel Olympus Palace: Grote keramische tegels, groots effect

77 Mapei zet nieuwe stap met verhuizing naar Apeldoorn

Nieuws en website

78 KOMO Keurmerk voor tegelzetbedrijven

47

‘BOVATIN Garantie’ voor consumenten nu van kracht!

Gebruik de nieuwe voorwaarden, de folder & de auto/raamsticker!

06

79 SKGIKOB: Wet Kwaliteits borging voor het Bouwen is een feit!

Nieuwe kansen om kwaliteit te positioneren.

51 BOVATIN: ‘supporting member’ Van het IMVO TruStone Natuursteenconvenant

83 Nieuws van de BOVATIN Verzekeringsdienst

53 BOVATIN opnieuw op de ‘Lerarendag’’

85 Ik ben geen tegelzetter, maar…

55 De Afbouwvakdag: 2000 bezoekers in Werkspoor Utrecht

86 Nuttige informatie Voor BOVATIN-leden

30

59 Mosa: Opvallend tegelpatroon reflecteert oud-Hollands karakter

42

7

Alles zelf doen of een ‘winning team’ van bedrijven?

De samenwerking van Tegelzettersbedrijf Gestel en Egalizer Wie kent het niet… je neemt een project aan. Of eigenlijk: je tegelzetbedrijf wordt op het einde van het project gevraagd om door te gaan op waar de anderen hun werkzaamheden afgerond hebben. Of: je wordt wel aan het begin van een project gevraagd om mee te praten, maar je komt pas weer in beeld als het tegelwerk in de planning staat.

Je hebt je offerte gemaakt, en nu is het aan jou om binnen de gestelde tijd en met het begrote materiaal je werk te doen. En je winst te maken.

Nu kan het, immers. Je komt aan met je ploeg, en je ziet het eigenlijk al: voor je met tegelwerk kunt beginnen, heb je nog wat improvisatiewerk te doen… “Joh, maak er maar het beste van…”, zegt de uitvoerder. Tijdens de werkzaamheden zeiden het sloopbedrijf en de vloerenlegger tegen elkaar: “joh, dat lost de tegelzetter wel op…!” Ofwel: extra lijm om de afgesproken vlakheid te realiseren. Gaten en sleuven vullen. Misschien zelfs egaliseren en opnieuw primeren. Ofwel: extra werk, extra materiaal. Je ziet je winst zó het raam uitvliegen. Kan het ook anders? Ja. We gaan TWEE KEER op bezoek in winkelcentrum Goverwelle in Gouda. Op uitnodiging van Omnicol’s sales manager Flooring, Albert Jan Beute: één keer om een ploeg gespecialiseerde egaliseerders aan het werk te zien, en één keer om te vernemen of er vervolgens nog ‘uitdagingen’ voor de tegelzetter zijn.

8

Bovatinfo

‘het dak lekt als een malle. Best vervelend als je gaat egaliseren…’

Deel 1: egalizeren, een vak apart! …En we maken allereerst kennis met Marcel, Wilmar, Bart en Ivo van www.Egalizer.nl , een vloerafwerkings- en renovatiebedrijf (NOA-lid, vanzelfsprekend) dat gespecialiseerd is in schuren, stralen, frezen en egaliseren. Vlakke vloeren, dus. En een week later praten we met Jos en Rob, die in opdracht van Tegelzettersbedrijf Gestel BV (BOVATIN-lid, vanzelfsprekend) het tegelwerk verzorgen. En tussen de werkzaamheden van deze bedrijven in wordt er op hun werkplek gewinkeld – deels met winkelwagentjes - , schoongemaakt, nog wat gefreesd, en willen winkeliers graag hun klanten kunnen blijven verwelkomen. Want tijdens het werk – de renovatie van de tegelvloer van het winkelcentrum – gaat alles door. Maakt Albert Heijn bekend dat er uitgebreid gaat worden. Of is er bij Blokker de vraag om nog even een toiletgroep mee te renoveren. Een extraatje: het dak lekt als een malle. Best vervelend als je gaat egaliseren…

Egalizer: avond- en nachtwerk Egalizer is begin ’98 opgericht als dienstverlener voor projectinrichters: projectinrichters zijn immers projectinrichters, en geen slopers of vloervoorbereiders. Bij de tegelbranche ligt dat iets meer voor de hand: de tegelzetter maakt vaak en volgens traditie een dekvloer – zeker als daar meteen de tegels in de natte mortel geplaatst moeten worden. En wie heeft er nu nog nooit geëgaliseerd… Of tegelwerk uit een badkamertje gesloopt...

Waarna toch een nieuwe vloer gemaakt moet worden. Maar als het gaat om een winkelcentrum, waar ook allerlei andere renovatiewerkzaamheden plaatsvinden, dan kiest een bouwbedrijf vaak voor een ‘treintje’ specialisten. Soms is dat fijn voor de tegelzetter, soms niet. Dus gaan we hier eens kijken hoe ‘het treintje’ rijdt.

Aangezien het bouwbedrijf de opdracht heeft gegeven dat er ‘vloervolgend’ geëgaliseerd moet worden, gebruiken de mannen van Egalizer geen lasers of andere speciale maatvoeringsinstrumenten. De tegelvloer is al opgeruwd, en er wordt voorgestreken met een floorprimer (Omnicol FP).

Twee stukken gereedschappen vallen op. Allereerst natuurlijk de ‘schneckpomp’’, waarmee probleemloos de drie pallets egaline Omnicol SC 500 in een eigladde laag van 0,8 cm kunnen worden gemengd en verpompt. Twee man aan de pomp, twee aan de slang, en gaan. Het tweede stuk gereedschap is een slimme schuimplastic keerstrip’, die probleemloos op de bestaande vloer hecht en die straks de egaline binnen de lijntjes houdt.

En wat ook opvalt: de bestaande tegelvloer komt ongeveer tot de dorpel van de winkelingang. Kunnen de deuren straks nog open?

En wat gebeurt er met de bestaande dilataties? Er wordt 10 centimeter afstand gehouden, maar die dilataties moeten nog wel uit de vloer gesloopt worden… overleeft de geëgaliseerde vloer dat?

augustus 2019

“het in de egaline aanwezige water verbindt zich met de grondstoffen, en hoeft dus niet te ‘verdampen ’.” ’

werkvloer speelt. Nou, hier zie je verspreid een paar kuipen staan: het dak lekt, en dat betekent dat we het regenwater op moeten vangen. Ik hoef je niet te vertellen waarom, denk ik. En waar die emmers staan kunnen we dus niet egaliseren.

Nemen we even een paar foto’s van: altijd goed om het proces vast te leggen.” Het bedrijf heeft meer specialiteiten in huis: “Stofvrij stralen bijvoorbeeld! Een dienst die we vaak leveren bij de renovatie van binnenzwembaden.”

Op de website www.egalizer.nl staan video’s van onder andere de ‘Terminator’, een rijdend apparaat waarmee tegels van grote vloeren verwijderd kunnen worden. Ook laat Egalizer zien hoe er mede dankzij laserapparatuur aan de vooraf gestelde NEN-normen voldaan kan worden – waarbij desnoods de vloer bij oplevering extern getoetst wordt aan vlakheidsnorm NEN 1747 klasse 1 en 2.

Supermarkt dicht: starten!

Om 20.00 kan er gestart worden, want tot die tijd is de supermarkt gewoon open. De pomp wordt opgestart. Een paar ‘wormen’ liggen klaar. Dure jongens, maar ze hoeven dan ook pas na zo’n 70 ton verwerkt materiaal vervangen te worden.

Voor het idee: zo’n complete meng/pompinstallatie, zo vertelt de directeur van de Nieuwenhuis-groep (waar ook Egalizer toe behoort), Herbert Nieuwenhuis, komt toch snel op een € 17.000,-… “Maar met alleen de pomp ben je er nog niet; je hebt extra aanbouwdelen nodig voor verschillende producten, en nog diverse aanpassingen om ook stofvrij te kunnen werken… Op het moment dat er eenmaal gepompt gaat worden, probeer ik vaak even op een project aanwezig te zijn, om gevoel te hebben en te houden bij wat er – letterlijk- op de

Strak en klaar…!

En na een paar uur is het werk voltooid. Zijn er nog tegenslagen? Eigenlijk niet. Er was al, uit ervaring, rekening mee houden dat de publieke verlichting van het winkelcentrum uit zou gaan… dus stonden de bouwlampen al klaar. En, naar de koffie moest gekluund worden over het bouwterrein. Dus werd de koffie even uitgesteld.

“Het zal mij benieuwen of het morgenochtend droog is voor de tegelzetter…”, vragen de mannen van Egalizer zich af… “Nou, daar maak ik me dus totaal geen zorgen over,”, glimlacht Albert Jan Beute. “Deze egaline bindt, zoals dat heet, hydraulisch af; het in de egaline aanwezige water verbindt zich met de grondstoffen, en hoeft dus niet te ‘verdampen’.”

9

Voor meer informatie kijk op

tegelgroep.nl

Tegelgroep Nederland biedt een compleet pakket van producten en diensten voor elk denkbare toepassing met tegels. Voor zowel binnen als buiten.

Elk denkbare toepassing, zowel binnen als buiten

Technologische & esthetische ontwikkelingen, kwaliteit, duurzaamheid en service staan altijd voorop.

Met een ijzersterke reputatie op het gebied van logistieke performance, succesvolle innovaties en intensieve samenwerkingen.

Tegelgroep Nederland: partner van en voor Bovatin.

IJzersterke logistieke performance

Intensieve samenwerkingen Tegelgroep Nederland. Postbus 19 6674 ZG Herveld. T. +31(0) 488 470 600 F. +31(0) 488 470 601 info@tegelgroep.nl www.tegelgroep.nl

augustus 2019

Deel 2: …en nu de tegelzetter aan het werk!

Er is zo’n overgeleverd verhaal uit de oude doos over een BOVATIN-vergadering, waar een peptalk-manager een verhaal kwam houden. “Weet je wat de meest winstgevende manier is om je bedrijf te runnen?”, vroeg hij. Uit de zaal kwam een opmerking van een tegelzetter met ervaring: “Bij je vrouw blijven!” Maar er is nog een manier: vooraf goed rekenen, rekening houden met ‘vaste tegenslagen’, goede afspraken maken, en op het werk zelf niet alleen netjes werken, maar ook en vooral - rekening houden met de omgeving. Het tegelwerk gebeurt overdag, en dus is er overal winkelend publiek, aan- en afvoer van goederen en simpelweg - overlast voor zowel de tegelzetter als voor publiek en ondernemers.

Klaar, groepsfoto en naar de koffie? “Nee, we gaan eerst de apparatuur schoonmaken! Anders ligt er morgen een verrassing op ons te wachten…”, vinden de heren… Er wordt een zacht rubber balletje door de slangen geperst – zoals door het eerste riool ter wereld, in Parijs, een enorme bal naar het laagste punt gerold werd met de doorsnee van de buizen… Afvalwater wordt opgevangen in een plastic container. “Nou, kom maar op met die foto!”

Voor Tegelzettersbedrijf Gestel zijn Rob van de Veendonk en Jos Sanders aan het werk. Twee OZP-ers, die vaker door het bedrijf ingehuurd worden. Ik tref ze binnen bij het Blokker-filiaal, waar ze een toiletgroep aan het maken zijn: ‘nagekomen werk’.

Jos blijkt een oude bekende van (BOVATIN-secretaris) Chris van Herpen te zijn. “Jaren voor hem gewerkt! Doe hem de groeten…

Ik heb met veel plezier voor hem gewerkt, er ook veel geleerd…

Waarschijnlijk, als Chris zijn toenmalige bedrijf nog had gehad, dan had ik nóg wel eens voor hem gewerkt!”

11

12

Bovatinfo

“Ze houden echt rekening met ons.

En ze laten schoon werk achter”

‘Gevalletje geval tot geval’ Rob en Jos leiden ondergetekende langs de zaken die belangrijk zijn voor het tegelwerk, zoals de dilataties en de winkelingangen. Afspraak is dat de tegels bij de winkelingangen ingezaagd en deels verwijderd worden, zodat de nieuwe tegels keurig naar de dorpels toekunnen worden geplaatst. Strips worden dan opnieuw geplaatst. ”Nou, die jongens hebben een mooie strakke vloer voor ons achtergelaten… Tsja, die winkelingangen blijven apart. Een gevalletje geval tot geval dus… Maar daar hebben we vooraf rekening mee gehouden.”

De dilataties zijn een andere kwestie: er is door de Egalizers 10 centimeter vrijgehouden, en dus moeten de oude dilatatiestrips met beleid verwijderd worden, anders scheurt het egaliseerwerk alle kanten uit. “Is geen sprake van…”, aldus Rob en Jos:

augustus 2019

“we houden de doorgang vrij en zo schoon mogelijk, en we ruimen als we klaar zijn alles keurig op”

”Wesley, de frezer, heeft keurige sleuven gefreesd en kon de strips er zó uittillen. Zonder enige schade. Dus wij plaatsen nu de nieuwe, en kunnen daar tegenaan werken. Nee, hij werkt niet voor Gestel, hij kwam via het bouwbedrijf, Pennings!”

Werken met publiek: een vak apart Wat vooral opvalt is dat de tegelzetters, meer dan de andere aanwezige vaklieden, door alle winkeliers begroet worden alsof het hun winkelcentrum is. “Je werkt hier terwijl de winkels open zijn. Tsja, ’s nachts is natuurlijk efficiënter, maar dat wordt gewoon te kostbaar. Je doet nu de helft van het pad, over de andere helft lopen de mensen. Je moet echt alles afhekken, en goed ook, anders loopt er zó over je werk heen. Nou, ook dat weet je van te voren, en daar hou je rekening mee. Dus wat doen we: we lopen steeds vooraf even bij de winkeliers binnen. ‘Mijnheer, wij zijn de tegelzetters, en we gaan u en uw klanten overlast bezorgen. Maar we proberen dat zo min mogelijk te doen, en laten we samen vooraf even bekijken hoe we dat kunnen doen!’. Dat levert je zó veel goodwill op… En we beperken de overlast ook echt: we houden de doorgang vrij en zo schoon mogelijk, en we ruimen als we klaar zijn alles keurig op.” Tijdens het gesprek komt Christa, van Bloemenwinkel Wim Jansen, langs met verse koffie. “Het zijn zulke leuke jongens…”, lacht ze. “Ze houden echt rekening met ons. En ze laten schoon werk achter… trouwens… ik zou zó een foto van ze boven m’n bed hangen!” En dat laatste kan natuurlijk geregeld worden. Waarmee ondergetekende, nog eerder dan de tegelzetters, haar E-adres heeft. “Oh, dan doe ik even mijn haar los hoor!”

We lopen nog even langs de al voltooide dilataties en winkelingangen. Er is nog weken werk in Winkelcentrum Goverwelle.

Maar, niet alleen werken de bedrijven goed samen (of beter gezegd, dóór op het werk van de voorganger), duidelijk is ook dat er goed rekening is gehouden met de klant – het winkelcentrum, de winkeliers, en in feite ook het winkelend publiek.

Geen project met extra luxueus of innovatief materiaal, maar toch - een voorbeeldproject! ■

www.egalizer.nl www.tegelzettersbedrijfgestel.nl www.omnicolflooring.eu/nl/home

Het gebruikte materiaal: • Omnicol FP Omniflow fl (ondergrondvoorbewerking voor onder egalisatie- en gietdekmortels) floorprimer • Oppervlakte vloer winkelcentrum: 1200 m2 (in drie stappen te renoveren) • Omnicol SC 500 SC500 Omniflow (renovatiemortel, betegelen mogelijk na 12 uur. Laagdikte van 6 tot 40 millimeter) • Omnicol TP Omnibind (hechtingsbevorderende primer) • Omnicol PL200 Omnicem (zeer hoog flexibele S2 poedertegellijm, voor jonge cementdekvloeren, verwerkbaar op beton na 28 in plaats van 90 dagen) • Mosa 5104V Solids clay grey 60x60 centimeter

13

14

Bovatinfo

Middeleeuwse toestanden tijdens de Jaardag…

De BOVATIN Jaardag vond dit jaar plaats in het Alphense Archeon. En zo kon het gebeuren dat de gezinnen na de koffie met appel- en ander gebak werden geconfronteerd met vertegenwoordigers – inclusief knuppels en andere attributen – van de Middeleeuwen, de Romeinse tijd en de Oertijd.

Deze ‘re-enactors’ namen de gezinnen minus de deelnemers aan de vergadering mee naar het betreffende tijdsgewricht in het attractiepark, om daar meer over die tijd te leren en ervaring op te doen met allerlei vaardigheden.

Tegelzetten zat er overigens niet bij…!

Jaarvergadering Het blijft jammer dat – net zoals dat overigens bij andere verenigingen gebeurt - slechts een klein deel van de (geassocieerde) leden de Jaardag bijwoont. Maar – wie er was, heeft genoten: het Archeon is een uniek attractiepark, zonder loopings en achtbanen, maar mét allerlei activiteiten die het voor jong en oud leuk en interessant maken om iets over de vaderlandse geschiedenis te leren. En wie wil er nou niet meedoen aan een gladiatorengevecht… Voorafgaand aan de vergadering had de navolgende generatie alvast de vergaderzaal in bezit genomen… maar de ‘schade’ – viel mee.

Tijdens zijn inleiding kon Gerard terugblikken op een flink aantal zaken die BOVATIN gerealiseerd heeft: de realisatie van het keuzedeel én de 53 scholen waar het gegeven gaat worden, de tegelvak-promotiecampagne die geleid heeft tot een aanzienlijk hogere instroom bij de opleidingen, de samenwerking met de leden en de geassocieerde leden bij promotie, beursdeelname, bijscholing, de BOVATIN Garantie, het Convenant Natuursteen, en natuurlijk ook het gebruikelijke advies- en ondersteuningswerk van zowel de juridische als technische ondersteuning.

Gerard en Chris: nog één termijn, daarna ‘de jeugd’ Tijdens de vergadering konden Chris van Herpen en Gerard Reus gefeliciteerd worden met opnieuw de rol van respectievelijk bestuurslid (met de rol van secretaris/penningmeester) en voorzitter voor de periode van drie jaar. Beiden waarderen het zeer dat ze opnieuw het vertrouwen van de leden gekregen hebben. “Maar dit is, ook gezien onze leeftijd, wel onze laatste periode… Daarna – en dat rekenen wij ook tot onze opdracht – willen we wel gezorgd hebben voor goede en goed ingewerkte opvolgers, en daar hebben we toch u voor nodig!” Overigens is besturen niet alleen vooruitzien, maar ook gewoon buffelen.

augustus 2019

“Na alle jaren voorzitterschap ben ik er wel achter gekomen dat je nooit klaar bent. Er zijn steeds nieuwe – en vaak ook terugkomende – uitdagingen die om een antwoord vragen. Daarom is een sterke brancheorganisatie van belang. Maar het allerbelangrijkst zijn de leden. Alleen met een positieve inbreng van die leden kan de brancheorganisatie naar behoren functioneren.” En inderdaad: de instroom, het vakmanschap, de toekomst van de branche, de nieuwe producten, de regelgeving – het blijft allemaal aandacht vragen.

“Ja, Alleen met een positieve inbreng van die leden kan de brancheorganisatie naar behoren functioneren.”

Opvallend was dat één van de leden tijdens de vergadering wel zeer nadrukkelijk zijn mening gaf over zaken en daarbij ook persoonlijk werd. Dat laatste was buiten de orde, en daar werd ook door anderen op gereageerd.

Gerard Reus tilde er als voorzitter niet zo zwaar aan, maar, terugblikkend, vond hij er wel het volgende van: “Zo’n moment is voor een voorzitter een dilemma. Aan de ene kant willen we interactie, zijn we een vereniging waar echt alles, zonder doekjes eromheen, gezegd kan worden. Het is aan de andere kant wel de vraag of iemand dat dan ook op zo’n manier moet doen… Ik geef uit principe de ruimte, tot een bepaald punt. Bovendien, het is altijd goed om ook lastige vragen te beantwoorden en helderheid te scheppen. Nou, dat hebben we gedaan. Ook dat hoort bij besturen…”

15

GEBERIT CLEANLINE

DE DOUCHEGOOT DIE JE SNELHEID VERGROOT

Een installatie voert u natuurlijk het liefst uit in zo min mogelijk tijd. Daarom hebben wij onze CleanLine douchevloergoten in de fabriek al voorzien van een waterdicht afdichtingsfolie.

Daarnaast is het onderhoud eenvoudig, omdat de douchegoot een open profiel heeft dat het water direct naar de afvoer brengt.

De kamvormige haarzeef in de afvoer is bovendien snel te verwijderen en af te spoelen. Kiezen voor CleanLine is dus kiezen voor maximale snelheid én betrouwbaarheid. Slim bekeken! www.geberit.nl/cleanline

SLIM BEKEKEN

augustus 2019

Samenwerking NOA en de Afbouw-CAO BOVATIN zoekt uit sterkte de samenwerking met NOA: BOVATIN draait als brancheorganisatie prima, maar ‘alleen ben je sneller, samen kom je verder’: NOA heeft een uitstekende ondersteuningsorganisatie waar de leden voordeel van kunnen hebben, tegelzetten IS afbouw, en de Afbouw-CAO heeft voordelen.

Anton van Kruistum (TBA) zet de verschillen tussen de Bouw- en de Afbouw-CAO uiteen. De samenvatting van deze presentatie hebt u inmiddels in de Nieuwsbrief ontvangen; het komt er op neer dat er beslist voordelen zijn waarbij, zoals enkele leden met personeel opmerkten, niet alleen de werkgever er op vooruit moet gaan, maar ook de werknemer.

“We hebben er immers in deze tijd van personeelsschaarste niets aan als medewerkers de branche verlaten omdat de Afbouw-CAO minder aantrekkelijk is dan andere…”. Ander punt is dat de Afbouw een veel grotere inbreng heeft bij de CAO-onderhandelingen aangezien NOA zelf onderhandelt met de bonden; bij de Bouw-CAO is de Aannemersfederatie immers slechts één speler aan tafel met bonden en Bouwend Nederland.

De samenvatting van de verschillen tussen beide CAO’s is ook de inzet voor de gesprekken met de bonden. “Maar er staat nog niets vast; de onderhandelingsresultaten worden aan u voorgelegd.” Hetzelfde, verzekert Reus, geldt voor een eventuele fusie met NOA: “Er zal door een nog nader te formeren onderhandelingsdelegatie uit BOVATIN in overleg worden getreden met de NOA om de hiervoor genoemde punten grondig te bespreken waarbij behoud van de BOVATIN-identiteit voorop staat. Omdat er ook bij de andere sectoren van de NOA een hernieuwde aandacht is voor de eigen identiteit, verwacht ik dat de onderhandelingen ook op dit punt succesvol kunnen zijn.”

De rest van de dag kon men zich laven aan de overigens uitstekende service van Archeon, genieten van de lunch en met familie en collega’s het park verkennen. En de dag werd besloten met een gezellige, historische ‘roast’. ■

17

Johan en José Lenssen: tegelzetbedrijf met webshop!

Je start als tegelzetter. Eerst als leerling, op je 15e. Je werkt bij een bedrijf, in loondienst, en later als payroller. Je hebt je langetermijnplan helder, dus na een aantal jaren – het is 2012 - word je O(Z)ZP-er, en richt je je volledig op de particuliere markt plus complete nieuwbouw- & renovatieprojecten – en je bent bovendien specialist in cementdekvloeren. Je merkt relatief weinig van de crisis: het loopt prima.

Zo rechtdoor tot zeg je 70e, in 2059? Johan Lenssen is een echte ondernemer, en zijn echtgenote, José Lenssen-van den Einden, komt uit ook uit een ondernemersfamilie: haar ouders zijn ruim 25 jaar actief in de detailhandel. ‘We beginnen er een webshop bij’ blijft dus niet bij een plan. Dus in 2017 was ‘www.Lijmkam.nl’ een feit. Het huis in Bakel is verkocht. In september verhuist de familie Lenssen-van den Einden drie kilometer verderop, naar het al even Brabantse Milheeze. Een webshop neemt toch geen ruimte in…?

20

Bovatinfo

ook een showroom!

Al tijdens de eerste kop koffie brandt de discussie los. Ja, je José: ““Nou… we hebben ook alles op voorraad. Dat is immers de kracht van onze webshop: we kunnen in heel Nederland erg snel leveren… De voorraad stond voorheen in de garage, toen in de serre en vervolgens ook in de woonkamer. Dat kon natuurlijk niet langer, we hebben na uitgebreid onderzoek gezien waar onze kansen en groeimogelijkheden liggen: in het feit dat we mensen heel snel kunnen helpen, maar ook de mogelijkheid kunnen bieden om de producten af te komen halen in onze showroom. Dat heeft ons doen besluiten om een tamelijk groot pand, met een woonhuis ernaast, in Milheeze aan te kopen. We hebben namelijk gemerkt dat diverse klanten het ook prettig vinden om de producten, zoals handgereedschap, tegelsnijders en het levellingsysteem even te ‘voelen’, en door de aankoop van dit pand kunnen we ze deze mogelijkheid ook bieden. In september gaan we verhuizen!”

“Ik blijf tegelzetter, en die cementdekvloeren blijf ik ook maken!” verzekert Johan. “Dat is nou eenmaal óók mijn passie. Maar je moet vooruitdenken: als ik tot mijn pensioen alleen maar dat werk doe, dan zou dat fysiek best nog eens zwaar kunnen worden. Dus, als ik de webshop daar NAAST doe, dan is het ook gewoon vol te houden. Die webshop doen we echt samen, en dat maakt het extra leuk.”

Lenssen ziet hoe de branche zich ontwikkelt. “Ik hoort het ook tijdens gesprekken met collega’s: men wil werken met goed en duurzaam gereedschap. Ook zijn natuurlijk de tegels veranderd ten opzichte van 30 jaar geleden, en dit zorgt ervoor dat er inmiddels met andere gereedschappen en hulpmiddelen word ge-

augustus 2019

werkt. Zoals bijvoorbeeld het levellingsysteem. Weet je, ik heb goed gereedschap altijd al belangrijk gevonden. Dat gaat gelijk op met vakmanschap… Inmiddels bestaan mijn klanten voor het tegelwerk vrijwel altijd uit particulieren en kleine aannemers, daar wil ik gewoon het mooiste maken van wat zij – of wat we samen – bedacht hebben. Kwaliteit telt inmiddels zwaarder dan prijs…

Dus telt goed gereedschap nog wat meer!”

Mijn twee ambachten – een webshop runnen is ook vakwerk!

– versterken elkaar enorm. Ik bedoel: ik probeer alles uit. Dus als een tegelzetter mij om advies vraagt, kan ik hem uit eigen ervaring adviseren! We merken dat dat gewaardeerd wordt, je bent geen verkoper maar een collega. Dus als ik iemand uitleg dat Fento kniebeschermers beter zijn voor je knieën omdat je daarmee via je scheenbeen je knieën ontlast, dan weet hij dat ik uit dagelijkse ervaring spreek.”

En Johan is ook niet ‘zomaar’ een tegelzetter. De door hem gerealiseerde projecten spreken voor zich: binnenzwembaden, prachtige keukens en terrassen. ‘Major League’, zogezegd.

De digitale en de ‘echte’ showroom De webshop is duidelijk en eenvoudig van opzet: acht productgroepen, en naast gereedschap ook een flink assortiment tegelprofielen. De gevoerde gereedschapsmerken: Ox, Fixplus, Fento, Rubi, Inderdynamics en het minder bekende Sigma spreken voor zich. “Maar we hebben ook een budgetlijn met eigenmerkproducten! Ook daar is immers vraag naar. De tegelzetter is erg

21

PRODUCTKENMERKEN - Professioneel nivelleringssysteem - Voor tegels vanaf 60cm - Garandeert een vlak oppervlak. Voorkomt 'strijklicht' - Speciale breekvoet: hoge trekkracht en probleemloze verwijdering

PRAKTISCHE INFORMATIE - Beschikbare diktes: 1mm / 1,5mm / 2mm en 3mm - Verschillende hoogtes tot 20 mm - Verpakkingen tot 2400 stuks - Startkit bestaande uit 100 clips, 100 keggen en 1 tang

www.rubi.com

augustus 2019

zuinig als het om zijn gereedschap gaat. Als het topklasse moet zijn, dan moet dat. Maar waar goed genoeg ook goed is, kunnen wij met onze huismerken echt voordelige aanbiedingen maken.”

“Met deze ruimte kunnen we ons blijven ontwikkelen. Wat onze plannen voor de toekomst zijn? Wij willen onze webshop www.Lijmkam.nl laten groeien, en hopen ook ons eigen merk uit te kunnen breiden.

Hiermee maakt onze webshop het verschil. Wij hopen dat wij met onze persoonlijke ervaring en enthousiasme andere collega tegelzetters kunnen helpen. In deze tijd moeten we willen leren van elkaar. Dit is een tijd waarin iedereen zich steeds meer zal willen blijven ontwikkelen. Alles verandert snel, en je moet bijblijven. Kunnen wij bij helpen.”

“En de telefoon staat altijd aan…”, geeft Johan toe.

“Service, dat hoort er echt bij. Dus als iemand ’s avonds belt, mag hij best even iets komen oppikken hoor. Ik weet zelf ook maar al te goed hoe je vastloopt als je snijwieltje het begeven heeft… Straks wonen we naast de showroom en de opslag, dus dan is het zó makkelijk… Nee, we zijn er niet bang voor dat business door privé heenloopt!”

En privé loopt ook wel eens door zakelijk heen. “Het verdwaalde kleine kruiwagentje en het kistje met plastic gereedschap in de showroom is niet te koop, maar van onze oudste zoon van drie, die ook regelmatig een handje wil komen helpen… We hopen dat BOVATIN-leden eens langskomen om kennis te maken, en in ieder geval een kijkje nemen op de website! De website is actueel en online, de showroom bijna!” ■ Voor informatie: www.lijmkam.nl www.johanlenssentegelwerken.nl

23

www.mo-b.nl

Specialist in

Natuursteen & Keramiek

Michel Oprey en Beisterveld voert het meest uitgebreide assortiment natuursteen en keramiek van de Benelux.

De exclusiviteit van de producten wordt gegarandeerd door de jarenlange relaties die Michel Oprey & Beisterveld met haar toeleveranciers onderhoudt.

Bezoek onze Showroom Op twee locaties in Nederland vindt u een compleet overzicht van het beste wat er op het gebied van natuursteen en keramiek op dit moment in de wereld te verkrijgen is!

Of bezoek onze website: www.mo-b.nl

Vianen, Utrecht

Echt, Limburg

Natuursteen en keramiek

augustus 2019

Veel nieuws tijdens bijeenkomst geassocieerde leden Veel aandachtspunten tijdens de mei-vergadering met de geassocieerde leden!

En de wereld verandert snel, constateert voorzitter Gerard Reus: “Ik las, ter voorbereiding van deze vergadering, het verslag van de vorige bijeenkomst nog eens door.

Valt toch op dat de wereld er weer héél anders uitziet…

Vorige keer waren we rijk met het aantal leerlingen dat zich aangemeld had als tegelzetter. Inmiddels zien we dat de scholen ze bijna niet uitgeplaatst krijgen, en dat enkelen onder u al de toenemende vraag naar leerlingplaatsen zelfs in zijn nieuwsbrief heeft opgenomen… En er zijn zelfs geluiden dat de ‘hoos’ na de afloop van de crisis al weer een beetje over is. Iedereen is aan het werk, dat wel, maar men kan het werk nu toch wel weer aan.” En een aantal agendapunten krijgen na deze middag een bijzonder vervolg.

Onderwijs: herziening lesstof en keuzedeel ‘in de markt’ De voorzitter van de commissie onderwijs, BOVATIN-secretaris Chris van Herpen, stelt vast dat het positief is dat er meer leerlingen zijn, maar – zijn er wel genoeg leerbedrijven om ze op te leiden? Iets wat alleen de lezers van dit blad kunnen oplossen…

53 VMBO-scholen hebben het keuzedeel tegelzetten aangekocht. Belangrijk: deze scholen moeten gefaciliteerd worden met hun materialen, anders ‘verdampt’ de belangstelling. Er is overleg geweest met Hans Goes (voorheen SPBU, nu VMBO-docent bij Vakcollege OSGS) en een vertegenwoordiger van Omnicol zodat iedere VMBO-school contact op kan nemen met Omnicol/Jan Kruisselbrink ( jkr@omnicol.eu) voor demolijm, en dat deze dan wordt bezorgd. De leraren kunnen dat ook op de BBI-website vinden. Op de docentendag van 5 juni (zie elders in dit blad) is hier ook aandacht aan besteed. Scholen die de module gaan geven ontvangen van BOVATIN bovendien een samen met RUBI en SPT Den Bosch gesponsord ‘startpakket tegelzetten’.

25

raimondispa.com

de meest compLete Lijn gereedscHappen voor groot formaat tegeLs

met ingang van vandaag staan we aan jouw kant

LeveLLing

positioneren

LeveLLing

HandeLing

snijden

nat en droog zagen

aankLoppen

augustus 2019

Chris geeft aan dat ‘zetwerk wandtegels’, dat immers nauwelijks meer voorkomt, in de te herziene lesstof alleen nog als keuzedeel in de opleiding Tegelzetter voorkomt. Nieuwe, extra onderwerpen worden: leveling, drains aanbrengen, coating aanbrengen/waterdicht maken, grootformaat (tot ongeveer 60 cm), ontkoppelen. Vanuit de branche (Tom Sterkman, SVK Tegelwerken en hoofdbestuurslid Noord-Holland) wordt opgemerkt dat men meer ervaring op de leerplek zou moeten opdoen met elektrisch gereedschap.

NITA: nu afspraken maken NITA gaat voortaan vooral op uitnodiging trainingen geven; er is een nieuw programma-aanbod samengesteld dat door het gezelschap van geassocieerde leden wordt goedgekeurd. Op initiatief van geassocieerde leden zullen nu combinaties worden gemaakt met bijvoorbeeld een gereedschapsfabrikant, een lijmfabrikant, een tegelfabrikant en een fabrikant van (bijvoorbeeld) hoekstrips en drains. Intussen gaat NITA ook – tegen marktconforme prijzen - in op uitnodigingen van bijvoorbeeld handelshuizen en bouwmaterialenleveranciers.

Tegels en vloerverwarming op lagere temperaturen – onderzoek?

Verschillende geassocieerde leden zien marketingmogelijkheden voor tegels wanneer straks de warmtepompen gemeengoed worden, en met name op LAGERE temperaturen wordt verwarmd. Inzet is ook dat bestaand/nieuw onderzoek ‘consumentgeschikt’ gecommuniceerd kan worden: een berekening met ‘tegels zijn duurder, maar je verdient ze ten opzichte van laminaat in x jaar terug’ moet mogelijk zijn. Hier gaat een werkgroep onder leiding van Tom Sterkman mee aan het werk.

Exoskeleton: langzamerhand bouwgeschikt te maken?

Tom Sterkman geeft de voortgang aan van zijn project om een ‘bouwgeschikt’ exoskeleton te vinden/te herontwikkelen voor de tegelbranche. Er blijken langzamerhand marktpartijen op te staan die ook de bouw als afzetmarkt te zien; enige tijd terug was dat met Laevo (zie een eerdere BOVATINfo) nog lastig.

Belangrijkste probleem voor de til- en houdingversterkende apparaten is nog altijd dat ze stof- en daarmee slijtgevoelig zijn.

Nieuw is wel dat er nu niet alleen meer tilhulp-skeletons op de markt zijn, maar ook ‘harnassen’ waarmee repeterende bewegingen (bijvoorbeeld het aanbrengen van tegels op een wand)

“exoskeletons zijn een investering, maar als je dat afzet tegen de kosten van een langdurig of definitief arbeidsongeschikte medewerker, dan is zowel menselijk als bedrijfstechnisch een geringe investering” en zittend werk (aanbrengen van vloertegels) kunnen worden ondersteund. Maatwerk voor tegelzetters is nog wel aan de orde. “Duur? Ja, de exoskeletons zijn een investering. Denk aan 4 á 5.00o euro. Maar als je dat afzet tegen de kosten van een langdurig of definitief arbeidsongeschikte medewerker, dan is zowel menselijk als bedrijfstechnisch een geringe investering…”, vindt Sterkman. ■

27

28

Bovatinfo

Eindelijk een promovideo over tegels!

…en u kunt ‘m vandaag al in uw showroom of op uw social media-kanalen inzetten!

Tijdens de bijeenkomst met de geassocieerde leden beleefde ook een Nederlandstalig promotiefilmpje van 1:37 minuut zijn primeur! Het filmpje is ontwikkeld door de Italiaanse Confindustria Ceramica, maar gaat over de voordelen van ALLE tegels.

Het is bestemd voor social media, en mag kosteloos gebruikt worden door alle Nederlandse tegelzetters, handelshuizen, showrooms, fabrikanten en - wie maar wil.

Een resultaat van de contacten van BOVATIN met de Italiaanse tegelfabrikanten, via de EUF! De filosofie achter ‘Tegels zijn…’

Een vertegenwoordiger van het creatief team van Ceramics of Italy - brein & motor achter deze met name in de grote landen uit te brengen commercial - legt uit waarom het filmpje niet alleen maar reclame maakt voor ITALIAANSE tegels: “Er is meer markt te winnen op andere producten voor vloer en wand dan tussen tegelmerken en – landen. We laten in het filmpje een aantal belangrijke eigenschappen van tegels zien op het gebied van veiligheid, duurzaamheid, gezondheid, esthetiek en puur praktische voordelen. Maar vooral – we zetten een sfeer neer waarvan we weten dat die met

29

augustus 2019

name de vrouwelijke consument – ook in jullie campagne ‘Meerwaarde van Tegels’ de primaire doelgroep – aanspreekt. Of het hierbij blijft? Nee! We weten hoe actief onder andere Nederland is met de ‘energietransitie’, en welke rol lagetemperatuurs-vloerverwarming daarbij speelt. Nou, ook daarbij is voor keramiek een wereld te winnen, want geen ander materiaal geeft temperatuur zo efficiënt door…! Dus – we zijn druk bezig met een vervolg!”

Tijdens de bijeenkomst met de geassocieerde leden werd het filmpje met grote waardering ontvangen. We zijn benieuwd welke geassocieerde leden het filmpje via hun kanalen gaan verspreiden! BOVATIN-leden met Facebook hebben het filmpje alvast al tientallen malen gedeeld…

Filmpje bekijken, gebruiken?

U kunt het filmpje vinden op de BOVATIN-site, en op

www.meerwaardevantegels.nl. Of even een mailtje naar redactie@BOVATIN.nl, dan ontvangt u een downloadlink. ■

Innovatie is

ook buiten de norm nieuwe oplossingen vinden.

Schlüter®-BEKOTEC-THERM Het innoverende en unieke verwarmingssysteem “de klimaatregelende tegelvloer” vermindert de bouwtijd, bespaart energie en verbetert het wooncomfort. De beperkte opbouwhoogte van de modulaire bekledingsconstructie en de bijbehorende verwarmings- en regeltechniek vormen een perfecte basis voor een snel reagerende vloerverwarming met een bijzonder lage aanvoertemperatuur.

Schlüter ®-BEKOTEC-THERM. Vertrouw alleen op het origineel.

www.schlueter-systems.nl

30

& ’s st a em om h T oek T

De vele gezichten van Villeroy & Boch In de vorige editie kon u al lezen dat we kennismaakten met de Area Manager Nederland/België van Villeroy & Boch Tegels: Robert Dame, met wie we op de Bouwbeurs het geassocieerd lidmaatschap van deze eeuwenoude fabrikant van tegels, sanitair en serviezen in de vorm van enkele handtekeningen bezegelden. Een logische stap, want nadat voor de marketing van de tegels van dit illustere merk in Nederland jarenlang slechts beperkte aandacht was, brengt Robert Dame hier verandering in. Of, beter gezegd: de nieuwe marktvisie bij Villeroy & Boch Fliesen GmbH bracht het management ertoe om Robert de ruimte te geven om V&B in de lage landen de aandacht te geven die het verdient. Alle reden voor een hernieuwde kennismaking met het bedrijf – en zo reisden BOVATIN-voorzitter Gerard Reus en ondergetekende af naar het Saarlandse Metzig, om daar nader kennis te maken met de historie en de waarden van dit merk, evenals met Robert zelf - en met Export Sales Director Villeroy & Boch Tiles Michael Haupenthal(links op de foto) . Met als belangrijkste ‘zoekvraag’: wat zijn de grote veranderingen bij dit bedrijf, en valt er - we blijven immers Hollanders… - voor de Nederlandse tegelzetter met V&B-tegels geld te verdienen…?

Exclusief EN competitief!

Villeroy& Boch is wel even een naam. Goede kans dat waar nog bij een huwelijk een lijst voor de ‘uitzet’ gehanteerd wordt, het serviesgoed van V&B ongeveer de helft van de inhoud van de traditionele dekenkist beslaat. In Duitsland ligt dit percentage nog wat hoger, want in lente, zomer, herfst en Kerst(!) zet je ‘natuurlijk’ wel een ander servies op tafel…!

V&B speelde in Duitsland een belangrijke rol in de tijd dat de medische wereld ontdekte dat gezondheid en hygiëne zowel gebaat waren bij een goede stedelijke riolering als bij een goede persoonlijke verzorging.

Wat betekende dat er riolen kwamen, maar ook toiletten en badkamers: eerst alleen bij de rijkere bevolkingsklassen, maar later ook bij de middenklasse. Villeroy & Boch droeg aan deze ontwikkeling bij: niet alleen speelde de fabriek op de ontwikkelingen in door met de productie van gres(riolerings) buizen te starten, maar men maakte ook de eerste sanitairproducten en ‘tegels voor thuis’. Intussen stond ook de ontwikkeling van het serviesgoed niet stil; de ene productietak versterkte de andere. De gegoede burgerij kon in het begin van de 20e eeuw alle keramiek in huis, met een ongekend luxueuze uitstraling, bij Villeroy & Boch betrekken. Zoals ook iedere nieuwe paus nog altijd een goudgerand servies van het merk ontvangt…

Maar die luxe is er nu voor iedereen.

“De geschiedenis van het merk is een enorm verkoopargument, maar schrikt soms mensen af,” weet Michael Haupenthal. “En dat is niet terecht.

Want de tegels zijn er voor iedere beurs.

We hebben ook een concurrerend assortiment voor de projectenmarkt!

Nee, we zijn geen prijsstunters – al zijn

Turkije kunnen we jaarlijks een zodanig assortiment samenstellen dat de tegelzetter zijn klanten een interessant aanbod kan doen – zowel in design als in prijsstelling – en er zelf nog wat aan kan verdienen!”

de vele V&B-serviesoutletstores in en rond Mettlach wel een belangrijke reden voor de ruim 200.000 bezoekers van het museum om een reisje naar deze regio te maken. Maar er zijn gewoon goede marges met ons product te maken! Iedere tegelzetter die zelf zijn tegels inkoopt, zou eigenlijk eens met Robert moeten praten…”

Ieder jaar negen nieuwe series…! ”Ja, dat zijn meestal leuke gesprekken!”, glimlacht Dame. We zitten intussen, na een flinke autorit, in de lounge van een gezellig familiehotel in het bosrijke Saargebied. “Dat komt ook een beetje door de recente geschiedenis van het bedrijf: in het begin van deze eeuw ging het niet goed met de tegels, en hebben de families zelfs overwogen om de tegelproductie van V&B te stoppen… terwijl de markt als geheel juist enorm in opkomst was. In 2007 werd overeenstemming bereikt met de Turkse Eczacibasi Group, zelf al goed voor de productie van zo’n 25 miljoen m² tegels. Naast de 14 miljoen m² van V&B… Deze verwierven een meerderheidsbelang van 51% in V&B Fliesen GmbH, terwijl V&B zelf 49 % in handen hield. Het personeel behield bovendien zijn/haar baan. Kort en goed: dankzij de samenwerking met

De fabriek: state of the art!

Wanneer we achter Robert Dame aan de enorme fabriekslocatie binnenrijden, zijn we verrast door achtereenvolgens de chaotische aanblik van de oude, deels historische (en dus beschermde) gebouwen en overal de ‘plukjes’ pallets vol tegels – en daarna door het ultramoderne productieproces binnen die gebouwen: er zijn bijna geen mensen te bekennen, transportbewegingen gaan binnen met onbemande robotwagens. “Maar er rijden ook zo’n 150 bemande vorkheftrucks rond die precies weten waar welke pallet heen moet of al staat… ja, het terrein lijkt onoverzichtelijk, maar iedere meter maakt deel uit van een wijk of straat, en iedere pallet staat op een genummerde locatie. Dus die chaos is maar schijn! De meeste van de 650 medewerkers alhier zijn werkzaam in de logistiek, slechts een deel in de productie. De productie en kwaliteitscontrole verloopt grotendeels geautomatiseerd. Ofwel, als je ergens een paar mensen bij elkaar ziet staan, dan heeft die geautomatiseerde kwaliteitscontrole blijkbaar een repetitieve fout geconstateerd die dan dus door mensen gecorrigeerd wordt… Alles wordt aan

het eind van de productielijn keurig, geautomatiseerd, op kwaliteit gesorteerd en verpakt, en de heftruckchauffeur hoeft de tegels alleen nog maar naar hun tijdelijke opslaglocatie te brengen…”

Het productieproces is – en dat weten we inmiddels na werkbezoeken aan diverse fabrieken - volgens de stand der techniek uitgelijnd. In deze fabriek worden uitsluitend vloertegels gemaakt, in een grote diversiteit aan maten. Toch zijn alle maten en series onderling verwisselbaar, wat het combineren van series voor de tegelzetter een eitje maakt… Het merendeel van de tegels wordt gerectificeerd afgeleverd; iedere productielijn beschikt over een eigen printsysteem. In theorie beslaat het productieproces zo’n drie uur, maar in de praktijk staan halfproducten klaar om ‘just in time’, op basis van het bestelgedrag van de

geproduceerd worden, waarvan een gedeelte niet eens in de catalogus staat… Uiteindelijk verlaat hier zo’n 14 miljoen m² per jaar het terrein. In kleine charges van 500 m², tot grotere van 50.000 m².

Opslag bij de groothandels verschuift toch langzamerhand naar levering ‘just in time’ op locatie of bij de professionele verwerker…

Wat betekent dat je bijna alles - als je zeg maar te laat bestelt, haha!

- binnen 48 uur op locatie mag verwachten. Certificaten? Zowel EMAS voor onze productiemethodiek, als LEAN, BREAM, et cetera voor onze producten…! De kleine formaten V&B-tegels komen nu uit de productielocatie Turkije. Wat positieve gevolgen heeft voor de overall-prijzen van V&B, maar zonder compromis op kwaliteit, overigens: de productietechnieken, machinerie en kwaliteitscontrole zijn ook daar state-of- the-art…!”

klanten, afgewerkt te worden in de juiste kleurpatronen en formaten.

“Tijdens het bakproces krimpen de tegels 7% in formaat, en 15% in dikte!”, weet Dame. “Het was dus altijd een hele toer om de tegels in precies het juiste formaat te bakken. Met de opkomst van de gerectificeerde tegel kunnen we de afmetingen natuurlijk nóg preciezer bepalen…”

Kwaliteit! En de getallen…

In de kwaliteitscontrole waren vroeger vooral vrouwen aan het werk: na ieder uur visueel beoordelen een pauze, en daarna weer door: werk dat inmiddels door computers gebeurt. Opvallend is dat de printkleuren – of het nu kleurige tegels zijn, natuursteen- of houtnerf-imitatie - pas goed te zien zijn zodra de tegels de oven uitrollen. “Ons productieproces maakt slim gebruik van de restwarmte van de ovens voor de sproeitorens. En al het water dat bij productie en snijwerk gebruikt wordt, wordt ter plekke gereinigd en hergebruikt. Net zoals we het materiaal van gebroken en afgekeurde tegels en sanitair hergebruiken… De ongeveer 4% ‘tweedekeus’tegels die automatisch uitgesorteerd worden, komen overigens niet in de handel. Die worden bijvoorbeeld bestemd voor sport- en andere nonprofitverenigingen.

Mogen we nog even de getallen? “Natuurlijk! We hebben hier een capaciteit van maximaal 14.000 m² per dag, uitgaande van 24/7 productie. Bottleneck: de ovens! Er kunnen meerdere series tegelijk

…En nu wat geschiedenis & romantiek!

We schrijven 1748. Fransman François Boch is ‘bombardier du roi’, ofwel de bommenmaker des konings. Hij wil zijn zoons een veiliger toekomst bieden en begint een pottenbakkerij in het Franse Audun-le-Tiche, maar Europa wordt overspoeld met hoogwaardig serviesgoed van hard, dun en mooi porselein. Boch zoekt echter uit hoe hij goedkoop tafelgerei kan produceren, en met succes.

Luxemburg blijkt de belangrijkste afzetmarkt en zo verhuist het bedrijf in 1767 naar Septfontaines, in Luxemburg.

De derde generatie Bochs verhuist het bedrijf in 1809 richting Mettlach. Kleinzoon Jean-François koopt de Benedictijner abdij – waar nu het museum gevestigd is - om de fabriek te huisvesten. De rivier de Saar werkt als aan- en afvoerroute. In 1836 fuseert Bochs bedrijf met dat van Nicolas Villeroy, een Duitse keramiekfabrikant die de productie moderniseert door zijn ovens met kolen te stoken.

En zo is Villeroy & Boch nu verkrijgbaar in 125 landen. Er zijn productiefabrieken in Mexico, Thailand en twaalf Europese landen

(waaronder een in het Nederlandse Roden). Wereldwijd telt V&B ruim 8000 werknemers, waarvan zo’n 650 in Saarland (Duitsland).

Samen met de fabriek in La Ferté Gaucher (Frankrijk), wordt jaarlijks zo’n 14 miljoen vierkante meter aan wand- en vloertegels geproduceerd. En in combinatie met de Eczacibasi-tegelfabrieken heeft V & B Fliesen GmbH nu een jaarproductie van meer dan 35 miljoen m².

gezonken door het overgewicht aan tegels…), de Mettlach-platen voor de renovatie van een Romeins mozaïektableau, het V&B kristalwerk, de wereldtentoonstelling van Londen, de vriendschap van de Bochs – inmiddels Von Boch – met Vincent van Gogh, het hoogwaardige ‘Fine Bone China’, de veelkleurige reproductie van de ‘Dresden Dairy’ ofwel melkbar… V&B grossiert in mijlpalen. En het familiebedrijf, met momenteel Frank Göring als CEO, Ludwig Giesbert von Boch in de adviesraad, Paul Louis Villeroy de Galhon als sales manager voor Frankrijk en Constatin von Boch als vice president sales & marketing V&B USA, is nog altijd een familiebedrijf. Aan tafel in een onvervalste Biergarten vertelt Michael hoe de avond voor zijn huwelijk de telefoon ging, en de toenmalige CEO hem niet alleen een prettige dag wenste en enige cadeaus in het vooruitzicht stelde, maar hem ook een uur lang adviezen gaf over huwelijk en geluk. Bij welk bedrijf vind je dat?

De romantiek van V&B kun je eigenlijk alleen maar zien door er te zijn. We doen ons best met de foto’s! De serviezen, de eerste losse badkamermeubels, de eerste serieuze badkamer, de omvangrijke (OK, we vonden ze een beetje kitscherig…) meesterstukken, het bord waarop Napoleon over zijn eigen graf waakt (ziet u waar hij staat?), de originele tegels van de Titanic (plus de mythe dat de Titanic is

per jaar in productie genomen zullen worden… Drie weken na ons bezoek staan hier de tegels van 2020, die (deels) ook op de CERSAIE te zien zullen zijn! En zullen de belangrijkste retailers uit zo’n 125 landen hun bestellingen doen… waarna ongeveer 7800 showrooms wereldwijd ze zullen laten zien. Ofwel: V&B benut terdege de kennis van de markt…!

‘Fort Knox’: slim inkopen, verkopen, produceren, verwerken…

Maar, tegels dus. Bereikbaar via een nagenoeg verborgen deur in één van de talloze fabriekshallen op het V&B-terrein bevindt zich een showroom. Een ‘geheime’ showroom. Want, hier ontvangen de sales managers van V&B de inkopers van deze wereld, en wordt de concept-collectie van het volgende jaar ‘getest’. Aan de hand van de reacties van de klanten wordt bezien welke series wel- en niet in productie worden genomen, en welke zij dus af zullen nemen. Wat betekent dat er van de 15 ontworpen series er slechts een stuk of 9

Bij de eerste ‘hardlopende serie’ vechten Robert en Gerard achter de boksbal een robbertje uit over de toekomst van de fabrikant en de tegelzetter. De serie die de toepasselijke naam ‘Urban Jungle’ draagt, is ook zo’n hardloper. “Al wordt de opvallende wandtegel in plantmotieven minder verkocht, maar - hij zorgt er wel voor dat de andere tegels van de serie er extra mooi uitzien!”, vertelt Robert

Dame. De 10x10, 10x20 en 20x20 cm metro-tegels, verkrijgbaar in acht kleuren, doen het dit jaar weer prima. Net als de ‘Bellagio’serie, met de ‘onregelmatige’ wandtegels (zie de cover van dit blad).

De mozaïektegels worden geleverd op matjes. Ook interessant: de projecttegel ‘Aberdeen’, die ook in extreem hoge R-waarden geleverd wordt. De kolossale ‘Optima’ slabs van 120x260 cm zijn een verhaal apart: 260 is de standaardhoogte van een kamer. Andere formaten? Ze zijn ook leverbaar in de formaten 60 x 120 cm, 120 x

120 cm. Dikte: slechts 6 mm. Ook leverbaar in de patronen en kleuren van een aantal bestseller-series. “De markt blijkt behoorlijk geïnteresseerd in deze serie, want er valt aan te verdienen!”, vertelt Robert, met een slim glimlachje. Hoe dan ook: we mogen in de volgende editie van dit blad natuurlijk – na Cersaie! – de nieuwe series laten zien… Gekozen door de markt zelf… Exportmanager Michael Haupenthal vat alvast samen: “Kijk, Villeroy & Boch is geen prijsstunter waar je voor de laagste prijs de standaardmaat 30x60 kunt scoren. Waar we wel op concurreren? Op service & aftersales, een enorm palet aan series, snelle en langdurige verkrijgbaarheid, - natuurlijk - kwaliteit, en – wij zijn gewoon ook erg goed in al die andere formaten. Al onze series zijn te combineren, in allerlei formaten. Want wij hebben in diverse series naast 30x60 en 60x60 ook die ‘andere’ formaten: 5x5, 15x60, 7,5x60, 20x60, 40x120, 60x120, 45x45, 3,3x7,5… Wij willen de besten zijn in de andere formaten!”

Robert Dame: “…en vergeet niet dat wij sowieso ‘het complete pakket’ leveren… De kok van een hotel maakt zijn nieuwe kaart, en bestelt bijpassend servies. Zo gaat dat. Of we horen via hem dat een complete keten gaat restylen. Nee, ik verkoop geen servies of

‘Luisteren, het nieuwe verkopen!’

sanitair. Maar de lijnen zijn kort, en ik weet er genoeg van om te weten wanneer ik mijn collega’s mag introduceren. De sanitairshowroom, ik kom er graag… je ziet er zo goed hoe alles met elkaar ‘klopt’. En je kunt helemaal zelf, op onze website. met de ‘Online 3D Badkamerplanner’ je eigen badkamer kunt ontwerpen!”

“We hebben gezien dat op één na, álle series het in Nederland goed doen. We stellen vragen aan onze klanten, we zijn niet aan het ‘verkopen’…!”, stelt Dame. We luisteren gewoon heel goed. En dan kunnen we vervolgens ook vragen of men extra aandacht aan bepaalde series wil besteden in de showroom: men weet dan immers dat wij die series extra gaan merchandisen…!”

Tijdens de lunch (in het bekende Villeroy & Boch-kasteeltje, tegenover het museum) beloven de heren van V&B dat er gezorgd wordt voor een lading tegels om te oefenen voor de World Skillswedstrijden, waar immers met dit merk wordt gewerkt… Er worden afspraken gemaakt over het onder de aandacht brengen van de brancheorganisatie bij de relaties van V&B bij nogniet-leden. Er wordt bezien hoe V&B, als kersvers geassocieerd lid, betrokken kan worden bij de trainingen in de branche. Kortom: een leerzaam en nuttig bezoek aan een bedrijf dat al dik 270 jaar aan de weg timmert…! ■ www.villeroy-boch.nl

38

& ’s st a em om h T oek T

Foto’s: Remus Aussen/Rob Fritsen

Nieuwe showroom voor Tegelhandel Loomans Het was een mooi feestje in de eerste helft van dit jaar, want toen openden de dame en heren van Tegelhandel en Tegelzettersbedrijf Loomans, samen met hun groothandel Kerasom, de nieuwe showroom. En zulk nieuws kan natuurlijk niet ontbreken in dit blad.

“Praat met Wim den Dekker, want hij kan je precies uitleggen hoe de showroom ‘werkt’…,” zei directeur Robert Hurkmans vooraf.

Maar, zoals alleen de beste showrooms – deze showroom kan nagenoeg zonder uitleg!

Nieuwe showroom? En de overstap naar vR dan…?

Nog niet zolang geleden geloofde ‘de markt’ nog dat de tijd van showrooms wel achter ons lag. En inderdaad: de opkomst van Virtual Reality-visualisaties maakt een bepaald aspect van de showroom overbodig. Want met pakketten als Visoft voorzie je je badkamer zó van nieuwe tegels, en plaats je er het sanitair in dat je wilt.

“Maar het inrichten van een badkamer is meer dan dat,” vindt Den Dekker. “Het mag best een beleving zijn. En in deze showroom is alles daarop ingericht. Ja, we hebben ook Visoft in de showroom, en we maken het zo

Kasten tot leven brengen makkelijk mogelijk. Neem je telefoon, scan de QR-code bij de sfeerfoto van jouw keuze, schuif je telefoon in de bril en je loopt door je toekomstige badkamer heen…

Maar je kunt als showroom meer bieden. Het keuzeproces begint immers meestal niet met kiezen tussen een paar plaatjes!”

“Sommige klanten willen gewoon een voorbeeld. Maar een klant die wil experimenteren, nodigen we uit in de ‘Mix & Match’-hoek. Daar kan hij of zij, of kunnen hij EN zij samen als architecten een moodboard samenstellen, met tegels en andere materialen. Voor de vloeren hebben we een groot vloerenpo-

dium samengesteld. Hard nodig, omdat je met de huidige 120x120cm-tegels echt een groter oppervlak nodig hebt om je voor te kunnen stellen hoe die tegels werken. en, aangezien tegels maar een ONDERDEEL van je woonkamer zijn, hebben we hier ook meubels van een bevriende woonwinkel staan. Alles om je voor te

kunnen stellen wat je keuze betekent voor de ruimte. Wil je houtlook? Daar hebben we een houtlookhoek voor. Misschien staan er binnenkort vooral terrazzo-tegels… Nou, dan veranderen der neonbelettering…! Maar hoe dan ook, op deze manier gaan die kasten met tegels léven!”

Eigenwijs…

“Weet je, we zijn zo fanatiek als het om keramiek gaat, we zouden zó deze showroom volgezet hebben met tegeldisplays… Gelukkig hebben we hulp gehad van architect Maarten van Vroonhoven, van Ontwerpstudio STRK. Die heeft ons hier en daar afgeremd, op andere punten juist uitgedaagd. Daarom vertelt deze showroom nu zijn eigen verhaal: je komt binnen bij een opvallende balie, met die koperkleurige wanden. Als je kinderen bij je hebt, stappen die meteen het kinderhuisje in. Vooraan zie je die opvallende wand met

die tegels met bijzondere texturen en patronen. Die trekken meteen, en brengen mensen in de sfeer. Nee, ze worden niet eens zo vaak gekozen, maar ze brengen wel de juiste stemming… Je loopt door naar de Mix & Match-hoek, en werkt samen aan je moodboard. Je bekijkt de daaruit volgende mogelijkheden voor de vloeren, voor de

wanden. Je komt aan bij de Virtual Reality Proof-wanden. Maken we een virtuele weergave van de tegels die je gezien en beetgepakt hebt… in jouw badkamer, woonkamer of keuken. Lopen we nog even langs de opstellingen. Misschien zie je nog iets wat je over het hoofd gezien hebt… Intussen zitten de kinderen in de speelhoek, onder

toezicht van de balie.” “…En anders onder toezicht van de drie tegelzet-kampioenen die we hier de afgelopen jaren opgeleid hebben!”, wijst Robert Hurkmans op de drie banners, tussen twee afspraken binnenvliegend. “Nou, hoe vind je het geworden? Had ik te veel gezegd?”

Robert had niet te veel gezegd: het is een prachtige showroom geworden, doordat er ruimte is, rust, doordat je meteen ziet wat je waar kunt doen en vinden. En – of je nu een klant bent die zelf wil creëren of een klant die gewoon een paar keuzes voorgelegd wil krijgen – die ruimte is er. Virtual Reality heeft zijn plaats binnen het concept, en de glazen spreekruimtes waar de afspraken gemaakt worden, zorgen dat je in contact met de ruimte blijft. Ga je een nieuwe showroom bouwen? Eerst even afkijken in Someren! ■ www.TegelhandelLoomans.nl www.Kerasom.nl

44

& ’s st a em om h T oek T

Zwembad op het dak van Hotel Olympus Palace: Grote keramische tegels, groots effect Het water dat mysterieus blauw glanst door de glazen panelen van het zwembad op het dak is al van ver zichtbaar en maakt het dak van Hotel Olympus Palace in Salou (Spanje) een duidelijk herkenningspunt. Vooral ‘s avonds. Hotelgasten en passanten die nieuwsgierig zijn geworden en dit dakterras bezoeken, vinden een nieuwe open ruimte met een groot zwembadlandschap… Het is ontworpen door het architectuurbureau Matic & Garau in Barcelona. Met zandbeige porcellanato-tegels van de Valley-serie van Agrob Buchtal nodigt het sobere, elegante gebied uit om te zwemmen en te zonnebaden, maar ook om te genieten van heerlijke drankjes en evenementen aan de bar.

Algemene renovatie van het dakterras van 1600 m² De extensieve renovatie van het hotel, dat halverwege de jaren zeventig werd gebouwd en ongeveer 250 kamers heeft, werd in 2018 voltooid en betrof vooral het dakoppervlak van 1600 m² boven de zesde verdieping.

Hoog boven het centrum van de stad, niet ver van Tarragona, bevonden zich vroeger slechts een klein waterbassin, twee bubbelbaden en een paar locaties voor ligstoelen. In plaats daarvan wilden de hoteleigenaren een ruim dakterras realiseren, met zwembaden, een fitnessruimte, bar en voldoende ruimte om te zonnebaden. “Het doel was om een spectaculair daklandschap te

creëren dat het hotel een uniek imago binnen Salou zou geven”, legt de architect Dubravka Matic uit. “De gasten van het hotel moeten niet alleen genieten van het water, de koele wind en het uitzicht op de Middellandse Zee, maar ook van de ontspannen lounge-sfeer met avondevenementen en concerten aan de bar.

Uniek uitzicht, zowel naar binnen als naar buiten Voor de architecten was de herstructurering van het dakoppervlak bijzonder moeilijk omdat de locatie en de grootte van de waterbassins precies moesten worden afgestemd op het draagvermogen van de bestaande constructie, de bestaande leidingen en de positie van allerlei dakdoorlaten. Het concept zorgt voor lange glaspanelen in de zijwanden van het zwembad, die (als je onder water een duikbril draagt) vanuit de zwembaden een uitzicht bieden over de stad en de zee, maar ook ongewone onderwaterzichten van buitenaf bieden.

Verbeelding van de natuurlijke elementen van de Costa Dorada Een blik door deze glazen panelen naar het binnenste van het zwembad laat nog een ander bijzonder kenmerk zien: de grootformaat zand-beige porselein tegels uit de Valley-serie van Agrob Buchtal, die het zwembad van 85 m² een ‘bescheiden chique’ uitstraling verlenen dankzij hun aardse reliëfstructuur en natuurlijke uitstraling. Na tests die specifiek voor dit doel zijn uitgevoerd, hebben de architecten precies deze tegels gekozen omdat ze perfect harmoniëren met de nabijgelegen zandstranden en rotsen van de Costa Dorada, maar ook omdat ze het water bijzonder intens blauw laten fonkelen in de zon. “De lichte kleur en de grote formaten moeten ook een moderne uitstraling creëren en oververhitting voorkomen”, zegt Matic. Het 60 x 120 cm-formaat dat wordt gebruikt voor de

zwembadvloeren en -wanden, biedt niet alleen een uitzonderlijke visuele indruk, maar ook het voordeel van een gering aandeel voegen. Wat er mede voor zorgt dat de zwembaden weinig reinigings- en onderhoudsintensief zullen zijn ondanks de hoge slipweerstand. Hetzelfde geldt voor de naastgelegen whirlpool van 15 m² naast het 20 meter lange, grootste zwembassin.

De beide kolommen die in het midden van het zwembad waren geplaatst, zijn eveneens bekleed met deze tegels. De kolommen verbergen discreet de ventilatieschachten van de hotelbadkamers.

Ontwerpconsistentie dankzij de Valley tile-serie!

De rand van het zwembad, de buitenste zijwanden van het zwembad en de vloeren van de zonneterrassen zijn gemaakt van een houtkunststof composiet. De architecten kozen hievoor om een overgangszone te creëren tussen het waterbassin en het dakgedeelte met lounge, bar en de ligstoelgebieden. Ook hier worden, evenals voor de bekleding van de zwembaden, tegels uit de Agrob Buchtal’s Valley-serie gebruikt, echter nu in de vorm van 2 cm dikke, zandbeige terrastegels in het formaat van 60 x 60 cm, natuurlijk weer met de juiste R-waarde. Ze zijn geplaatst op tegeldragers: enerzijds om het regenwater - net als voor de verbouwing – op te vangen en af te voeren via de ruimte tussen de dakconstructie en het dak. Aan de andere kant om makkelijk onder te vloer te kunnen komen voor inspectie en onderhoud.

Elegant daklandschap als nieuwe attractie Het werk is geheel tijdens de wintersluiting van het hotel uitgevoerd, en levert een homogeen, elegant daklandschap op… De opdrachtgevers, ontwerpers en de uitvoerders hebben zo hun doel bereikt: het Olympus Palace is het enige hotel in Salou met zo’n gevarieerde microkosmos op het dak, en men heeft het er over…. Het aantal bezoekers van de evenementen is ook merkbaar toegenomen. Zowel gasten van het hotel als andere bezoekers genieten ervan om er te verblijven - niet alleen om een cocktail aan de bar te drinken, maar ook om instagram-geschikte onderwaterfoto’s te nemen bij het zwembad. ■ www.agrob-buchtal.de www.maticgarau.com www.hotelolympuspalace.com

augustus 2019

‘BOVATIN Garantie’ voor consumenten nu van kracht!

Gebruik de nieuwe voorwaarden, de folder & de auto/raamsticker!

Tijdens BOVATIN’s algemene ledenvergadering op zaterdag 9 juni van vorig jaar is besloten tot aansluiting bij de Geschillencommissie Afbouw. De na aansluiting bij de Geschillencommissie Afbouw te gebruiken algemene voorwaarden zijn toen ook goedgekeurd; sinds 1 mei 2019 zijn ze van kracht. U beschikt nu dus als BOVATIN-lid over een extra ‘selling point’ voor consumenten: zij kunnen namelijk rekenen op de ‘BOVATIN Garantie!’ Even checken: gebruikt u nu ook, zoals vermeld in de vorige editie van dit blad en in de Nieuwsbrief, de nieuwe set Algemene Voorwaarden voor Consumenten?

Hoe was het?

Tot nu toe maakte u voor uw overeenkomsten met consumenten gebruik van uw eigen algemene voorwaarden of van de door de BOVATIN opgestelde algemene voorwaarden. Deze laatste algemene voorwaarden zijn bekend onder de aanduiding “Algemene voorwaarden voor het leveren en/of aanbrengen van tegels in opdracht van consumenten”.

Hoe is het nu?

Het is de bedoeling dat u sinds 1 mei 2019 op uw overeenkomsten voor het aanbrengen van tegels de “Algemene Consumentenvoorwaarden voor het aanbrengen en leveren van tegels van de Bond Van Aannemers van Tegelwerken In Nederland (BOVATIN)” gaat gebruiken.

Indien u geen tegels aanbrengt maar alleen tegels levert, kunt u uw eigen algemene voorwaarden of die van de BOVATIN blijven gebruiken. U handelt dan namelijk niet als aannemer van tegelwerken. Waar in die BOVATIN voorwaarden ook nog wordt gesproken over het aanbrengen van tegels, zijn die bepalingen uiteraard niet van toepassing, omdat u alleen levert. Wel zullen de verwijzingen naar het aanbrengen van tegelwerken in die voorwaarden te zijner tijd nog worden verwijderd.

U hebt er op 12 maart al een E-mail/extra Nieuwsbrief over ontvangen, met daarbij de nieuwe “Algemene Consumentenvoorwaarden” plus een korte toelichting bij de voor u meest belangrijke artikelen. Ze zijn vanzelfsprekend ook op de BOVATIN-website te vinden onder het tabblad ‘Wist je dat’ >> belangrijke documenten.

Folder: downloaden, meesturen of zelf printen!

Hebt u een showroom, of wilt u uw particuliere klanten extra informatie over de ‘BOVATIN Garantie geven? Op de website staat onder ‘Voor u als consument’>>Garantie’ meer informatie over de regeling. De folder is online te lezen, als bestand te downloaden (en mee te sturen naar uw klanten), maar u kunt ook een stapeltje tweezijdig uitprinten voor op de balie. We hebben namelijk tijdens de voorbereidingen begrepen dat de leden aan deze werkwijze de voorkeur geven. En voor de leden gaat bij deze BOVATINfo een sticker die u op uw auto of showroom-raam kunt plakken.

47

Maak kennis met dé groothandel in tegels!

Ruim 18.500 m 2 eigen opslagcapaciteit Direct uit voorraad leverbaar Nieuwste trends uit o.a. Spanje en Italië Ruim 2000 m 2 showroom met wand- en vloertegels in Sneek en Groningen

Lorentzstraat 19 Sneek • Diamantlaan 2 Groningen

www.juliusvdwerf.nl

augustus 2019

Geschillencommissie en SGOT Een belangrijk verschil is dat geschillen met een consument niet meer worden voorgelegd aan de Stichting Geschillen Oplossing Tegelwerken (SGOT) maar aan de Geschillencommissie Afbouw.

Deze laatste commissie staat onder voorzitterschap van een (oud-)rechter en bestaat verder uit een vertegenwoordiger namens consumentenorganisaties en een vertegenwoordiger namens de branche. Voor zover de aard van het geschil dat vereist wordt er door de commissie een onafhankelijk technisch deskundige benoemd. Voor nadere informatie wordt verwezen naar de website van de Geschillencommissie: www.degeschillencommissie.nl.

Wanneer nog wel SGOT? Desgewenst kan SGOT altijd nog worden ingeschakeld indien het gaat om een geschil met een professionele opdrachtgever zoals een aannemer of een woningbouwvereniging.

Als u dus in een particuliere woning tegelwerkzaamheden verricht in opdracht van een aannemer en de particulier heeft klachten over het tegelwerk, dan kan het geschil niet worden voorgelegd aan de Geschillencommissie Afbouw. Uw opdrachtgever is immers de aannemer en niet de particulier. Dat geldt ook als u werkt voor een woningbouwvereniging. En ook als u een bedrijfsruimte (winkel, kantoor, showroom, horeca) betegelt is er geen sprake van een consument als opdrachtgever. Ook als

u alleen levert en niet aanbrengt, blijft het mogelijk om geschillen voor te leggen aan SGOT.

Voordeel aansluiting: de ‘BOVATIN Garantie’ Het voordeel van de aansluiting bij de Geschillencommissie Afbouw is dat uw bedrijf wordt vermeld op de website van De Geschillencommissie en dat de Autoriteit Consument en Markt consumenten ook verwijst naar de website van De Geschillencommissie. De consument wordt geadviseerd zaken te doen met bedrijven die zijn aangesloten bij De Geschillencommissie. Uw klanten zijn er dan zeker van dat eventuele klachten serieus worden aangepakt en dat geschillen op objectieve wijze worden beslecht. Ook heeft uw klant onder een aantal voorwaarden recht op een nakomingsgarantie tot een bedrag van EUR 5.000,--, indien u na het wijzen van de uitspraak failliet zou gaan, of uw bedrijf zou beëindigen. Er zijn ook speciale communicatiemiddelen in voorbereiding, zodat u binnenkort uw particuliere klanten met de ‘BOVATIN Garantie’ een extra reden biedt om voor uw bedrijf te kiezen. Ook wordt op het speciale website-deel voor consumenten wordt dit binnenkort uitgelegd. ■ Vragen? …kunt u stellen aan juridischadvies@bovatin.nl, telefonisch: mr. T. Zanen, tel.nr. 06 206 16 770.

49

wedi Top Wall Top designs in natuursteenlook Het voegloze alternatief voor tegels dat altijd past. Met wedi Top Wall voor wandoppervlakken biedt wedi voor het eerst designoppervlakken die een aantal voordelen hebben ten opzichte van tegels.

De designoppervlakken vormen een voegloos en dus aantrekkelijk en onderhoudsvriendelijk oppervlak. Ze zijn perfect geschikt als wandoppervlak in de douche of voor de vormgeving van de hele badkamer. Dankzij het grote formaat (tot 2,50 × 1,20 m) ontstaat in een handomdraai een exclusief eindresultaat. wedi Top Wall kan worden toegepast op alle gebruikelijke ondergronden, zoals tegels, pleister of gipsplaat evenals wedi bouwplaten, wedi Subliner afdichtbanen en wedi 520 afdichtmiddel. De oppervlakken kunnen naar wens worden ingekort tot het juiste formaat en zijn zowel geschikt voor nieuwbouw, renovatie als modernisering.

www.wedi.eu

augustus 2019

BOVATIN: ‘supporting member’ van het IMVO TruStone Natuursteenconvenant Tijdens een ondertekening met paneldiscussie, voorgezeten door SER-voorzitter Mariëtte den Hamer, ondertekenden vertegenwoordigers van Brancheorganisaties, vakbonden, mensenrechtenorganisaties, Vlaamse en Nederlandse overheden en een eerste natuursteenimporteur het IMVO-initiatief TruStone, ofwel het natuursteenconvenant. In het natuursteenconvenant beloven bedrijven om hun keten in kaart te brengen en kinderarbeid, slechte werkomstandigheden en milieuschade te voorkomen, ent zoals dit enkele jaren terug ook voor kleding gebeurd is.

Hoe ziet die verbetering in de keten er dan uit? Sandra Klaassen van mensenrechtenorganisatie ARISA (achter voorzitter Den Hamer op de panelfoto) legt uit dat haar organisatie een zodanig toezichtnetwerk heeft in de regio’s waar natuursteen gedolven wordt dat mensonwaardige omstandigheden bij de in totaal 10.000 natuursteengroeven naar vermogen gesignaleerd worden.

Plus: “Hoe meer gemeenten, bedrijven en andere stakeholders zullen aansluiten hoe meer impact we gezamenlijk kunnen maken.”

En nu?

Belangrijk voor het effect van het convenant – en ook voor de reputatie van natuursteen - is nu dat natuursteenleveranciers en -importeurs het convenant ondertekenen en zo eraan bijdragen dat er in Nederland standaard ‘schone’ natuursteen geleverd wordt. Hoe denken ‘bij ons’ Michel Oprey en Beisterveld en Loomans tegels/ Kerasom erover?

BOVATIN er ook bij?

Over het convenant wordt al onderhandeld sinds 2016, en BOVATIN was daar vanaf het begin bij. BOVATIN-voorzitter Gerard Reus nam deel aan deze onderhandelingen, mede op verzoek als vertegenwoordiger van de ABN, ofwel de NOA-hoofdsector Natuursteen. Hij heeft namens BOVATIN ondertekend als ‘supporting member’, aangezien de leden zelf niet rechtstreeks in de landen van herkomst inkopen, maar wel natuursteen verwerken en het BOVATIN-bestuur zich er mede verantwoordelijk voor voelt dat er in Nederland ‘schone’ natuursteen verwerkt wordt. “BOVATIN-leden verwerken immers niet alleen tegels, maar ook natuursteen,” weet Reus. “We staan ook achter dit initiatief en achter het convenant, maar hebben van meet af aan bepleit dat deelnemen aan het convenant niet mag betekenen dat de kosten voor deelnemende bedrijven leiden tot oneerlijke concurrentie met bedrijven die het niet uitmaakt waar hun natuursteen vandaan komt.”

Verbetering in de keten Sigrid Kaag (derde van rechts op de panel-foto), minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking: “Er zijn heel veel zaken in ontwikkelingslanden niet goed geregeld. We hebben niet de illusie dat we het allemaal gaan oplossen, maar we hebben de verwachting dat we door de afspraken in Nederland een bijdrage leveren aan de verbetering in de hele keten.”

Marcel Verdickt, commercieel directeur van Michel Oprey & Beisterveld: “Zoals je inmiddels ongetwijfeld al hebt vernomen, hebben wij ondertekend. Wij ondersteunen hiermee het initiatief ten volle, en spreken ons daarmee dus ook uit tegen kinderarbeid, wurgcontracten en voor eerlijke lonen.”

Zo denkt Johan Loomans jr. van Loomans Groothandel in Tegels B.V. er ook over: “Wij gaan het convenant ook zeker tekenen. We zijn uiteraard tegen kinderarbeid, slechte arbeidsomstandigheden en oneerlijke salarissen/contracten. Indien alle natuursteenimporteurs dit ondersteunen staan we samen sterk!” ■

51

DE HYGIËNISCHE TEGEL DUURZAME VOORDELEN › Moeiteloos schoonmaken: bespaart tijd en schoonmaakmiddel

› Antibacterieel: zorgt voor hygiënische reiniging

› Schone lucht: heeft een positief effect op het binnenklimaat › Slimme technologie voor optimale woonkwaliteit

Met Hytect kunnen mensen met een allergie rustig doorademen, kunnen ouders hun baby‘s gerust op de vloer laten kruipen en kunnen dierenvrienden in een handomdraai de sporen van hun viervoeters wegwerken. Want onze innovatieve technologie gaat bacteriën, schimmels en ziektekiemen tegen, breekt schadelijke stoffen in de lucht af, en zorgt ervoor dat vuil moeiteloos kan worden verwijderd. Omdat Hytect vast in het glazuur wordt ingebrand, blijft het effect permanent behouden.

www.hytect.com

augustus 2019

BOVATIN opnieuw op de ‘Lerarendag’ U weet het: er zijn flink wat leerling-tegelzetters in opleiding: anderhalf maal meer dan vorig jaar… Maar we weten dat we die leerlingen niet vanzelf krijgen (veel andere branches in de bouw hebben zich nog niet ingespannen, en daar is het dan ook ehh… niet nodig om te dweilen, want er komt niets uit de kraan...), en we zullen onze jongeren al vóór het MBO - op het VMBO dus - moeten overtuigen van het feit dat tegelzetten een mooie carrière oplevert. En ook hun leraren!

Anders, maar hetzelfde…

Maar belangrijk is dan ook dat er voldoende leraren zijn die het keuzedeel tegelzetten kunnen en willen geven. Daarom stonden Chris van Herpen en Gerard Reus, met de bekende ‘Kies tegelzetten-filmpjes, de nieuwe Tegels Zijn…’-promo en met voldoende brochures en inschrijvingsmateriaal, op de landelijke BWI (Bouwen, Wonen en Interieur: de naam van de bouwopleidingen) ‘Lerarendag’ in de dierentuin van Rhenen.

De oogst: nóg 22 leraren gaan het Keuzedeel Tegelzetten op hun school geven. En dus ontvangen die scholen een startersgereedschapspakket tegelzetten, gesponsord door RUBI en het SPT Den Bosch, met gereedschap, een emmer (met BOVATINlogo…) als aanmoediging. En kunnen de leraren zich inschrijven

voor de introductiecursus, met daarin alles wat zij over tegelzetten moeten weten.

Ook belangrijk: de docenten kunnen gratis demolijm bestellen via Omnicol/VLK, en ook dat valt te lezen op de BOVATIN-site/ Facebookpagina, maar vooral op (daar zoeken ze namelijk) de onderwijspagina: www.vmbo-bwi.nl/docenten/nieuws/2085.

Het lespakket is overigens verkrijgbaar bij www.concreetonderwijsproducten.nl/leermi…/keuzedelen, artikelcode 27170. ■ Meer weten (want ook docenten lezen de BOVATINfo)…?

Neem contact op met BOVATIN-secretaris Chris van Herpen, gegevens zie achterin dit blad

53

I

W U E

N

Sopro Simpel Nivelleer FS 15® plus

Nu tot 150 mm laagdikte egaliseren. › Vloeit naadloos in elkaar over door lange verwerkbaarheid › Optimale verloop-eigenschappen door superplastificeerder › Na 2 - 3 uur beloopbaar en te betegelen met keramiek

Verkoop Sopro Nederland BV Kruyderlaan 21a · 3431 BM Nieuwegein Telefoon +31 (0) 30 60 50 214 · Telefax +31 (0) 30 60 50 896 · www.soprobv.nl

De Betere Bouwchemie

augustus 2019

De Afbouwvakdag: 2000 bezoekers in Werkspoor Utrecht BOVATIN heeft een samenwerking met NOA. En daarom was ook BOVATIN welkom om met een stand deel te nemen aan een speciale Afbouwvakdag, al waar ‘tout afbouwend Nederland’ elkaar kon ontmoeten. We kwamen er dan ook een flink aantal bekenden tegen. En, al stond de Bouwbeurs nog redelijk vers in het geheugen, er waren toch een paar noviteiten die we op de Bouwbeurs niet gezien hadden. Wat natuurlijk ook te maken had met het feit dat NOA’s AfbouwVakdag-organisator Rob van Boxtel een paar interessante sprekers en demonstratoren had uitgenodigd.

Het ‘Afbouwtheater’ …Onze eigen Ton Borrenbergs bijvoorbeeld! Ton liet in het ‘Afbouwtheater’ nog eens, aan de hand van een paar sprekende voorbeelden, ook aan andere ‘afbouwers’ zien hoe belangrijk het is om als tegelzetter niet alleen bij oproep te verschijnen en je arbeid te leveren, maar ook om dan de ondergrond die voor je achtergelaten is goed te bestuderen. En natuurlijk ging hij in de korte tijd ook in op lijm- en waterdichtsystemen en al die andere zaken waarvan het goed is om daar regelmatig op bij te scholen.

55

Ontdek Murals Fuse Mosa.

Murals Fuse tovert architecturale oppervlakken om in levendige kunstwerken.

De dynamische en interactieve serie stelt de ruimtelijke ervaring van de gebruiker centraal. De speelse tegels zijn zo ontworpen dat het lijkt alsof hun uiterlijk, afhankelijk van de perceptie van de gebruiker, steeds subtiel verandert. Dankzij deze bijzondere transformerende eigenschap gaan Fusetegels in ieder gekozen patroon en ontwerp naadloos en flexibel op in hun omgeving. mosa.com/murals

augustus 2019

Ook interessant: nu in de bouw steeds meer aandacht geschonken wordt aan gezond werken en gezond blijven, zijn ook oplossingen als exoskeletons minder SF dan in het recente verleden. Immers: een exoskeleton mag dan een paar duizend euro kosten, dat is dan altijd nog een stuk goedkoper dan een medewerker die een paar maanden of langer niet kan werken door rugklachten… Er werden een paar exemplaren van Skelex gedemonstreerd door Health2Work, een organisatie die medewerkers met fysieke klachten ondersteunt. BOVATIN-bestuurslid Tom Sterkman is al met de fabrikant in contact; ook exoskeleton-producent Laevo (zie een aantal BOVATINfo’s terug) heeft inmiddels de bouw als klant ontdekt, en ook die wordt in Tom’s onderzoek meegenomen.

Taco van Hoek, van het Economisch Instituut voor de Bouw, is ook één van de sprekers. Hij benadrukt het belang van instroom van jongeren, maar ook van gioed werkgeverschap om te voorkomen dat personeel de bouw verlaat. “En investeer in de digitale en sociale vaardigheden van je personeel!”

Kansen zijn er in de afbouw genoeg: het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad is echt dé markt. Waarbij gevelisolatie en vloerverwarming natuurlijk belangrijke aandachtspunten zijn voor de woningcorporaties, nog altijd de belangrijkste opdrachtgevers voor deze operatie.

Kortom: een leuke, intieme beurs, met veel bekenden- ook op de BOVATINstand! – en wie onverhoopt de gehele beurs, of de stand misgelopen is van Wedi, Kiwitz (met zijn Jackoboard!), Omnicol Flooring, Bostik, Ardex, PCI, Weber Beamix, Coba, Schlueter Systems, Volandis, Sopro of al die andere organisaties en bedrijven die het werk van de afbouwer en de tegelzetter in het bijzonder faciliteren… Tot mails, bellens, of tot ziens op de volgende beurs! ■

www.afbouwvakdag.nl

57

ARDEX G10 // Premium flexvoeg mortel

De voeg.

• Verhoogde kleurstabiliteit • Eenvoudig in te voegen met lange wastijd • Voor het voegen van alle keramische tegels op wand en vloer

Verkrijgbaar vanaf maart 2019

augustus 2019

Opvallend tegelpatroon reflecteert oud-Hollands karakter Voor de transformatie en uitbreiding van het reformatorisch Hoornbeeck College in Rotterdam liet ConverseArchitects zich inspireren door de stijl van de Hollandse Meesters. Kenmerkend in dit project is het horizontale lijnenspel met toepassing van oud-Hollandse bouwmaterialen en kleuren. Een opvallend tegelpatroon van Mosa in de entree creëert een pure, serene sfeer.

De kleurrijke keramische vloer van Mosa loopt van de grote centrale entree door naar het nieuw aangebouwde multifunctionele auditorium. “Het lijnenspel van het tegelpatroon verbindt de ruimtes op een vanzelfsprekende manier”, vertelt architect Machiel Hopman. “De ruimtelijke opzet van de hal is geïnspireerd op 17-eeuwse schilderijen van kerkinterieurs. In de vloer zie je het slotenpatroon van het Hollandse polderlandschap gereflecteerd. De tegels hebben de kleuren van de lucht, water, aarde, zon, graan, gras en regen. Bij Mosa hoefden we niet lang te zoeken naar de juiste tegelmatch. Zij hebben dat typisch Hollandse in zich. Met hun puur tegeldesign en indrukwekkend breed kleurenpallet sloot Mosa naadloos aan bij onze ideeën.”

Hart van Zuid Hoornbeeck College is een Christelijk gereformeerde beroepsopleiding, midden in de ruige volkswijk Rotterdam Zuid. De transformatie van de middelbare scholengemeenschap is onderdeel van het stedenbouwkundig herontwikkelingsplan ‘Hart van Zuid’ onder leiding van projectontwik-

kelaar Ballast Nedam West. In 2017 kreeg ConverseArchitects de opdracht om de onoverzichtelijke opzet van het in de loop der jaren meermalen verbouwde gebouw te verbeteren en uit te breiden met circa 3.000 vierkante meter onderwijsruimten.

Hopman gebruikte de aansluiting tussen het bestaande gebouw en de nieuwe vleugel om een open centraal hart en een multifunctioneel auditorium voor lunch en meetings te creëren. Het gebouw biedt nu plek aan meer dan 1700 mbo-leerlingen. “Als architect probeer ik altijd de identiteit en kernwaarden van de gebruiker en opdrachtgever terug te laten komen in het gebouw. Ook zie je bijvoorbeeld in de vloer het slotenpatroon van het Hollandse polderlandschap gereflecteerd.”

59

GEEN UITDAGING TE GROOT Samen met u gaan wij iedere tegeluitdaging aan! Waar u als verwerker zorgt voor vakmanschap in tegelwerk, biedt codex een compleet assortiment tegellijmsystemen en uitstekende technische kennis, evenals praktische ondersteuning op het werk. Het resultaat is een kwalitatief hoogwaardig eindproduct, dat jarenlang mooi ĂŠn functioneel blijft. www.codex-x.nl

codex | A brand of Uzin Utz Group Uzin Utz Nederland bv Postbus 33 | 7480 AA Haaksbergen | Bouwstraat 18 | 7483 PA Haaksbergen Telefoon +31 53 5737373 | E-mail codex.nl@uzin-utz.com | Internet www.codex-x.nl

augustus 2019

Religieus-historische context “De leerlingen van het Hoornbeeck College, en hun ouders, leven volgens de waarden en normen van de 17-eeuwse filosoof/theoloog Johannes Hoornbeeck”, weet architect Hopman. “Ik beschouwde het als een persoonlijke missie om het Christelijke geloof terug te laten komen in de architectuur van de school. Als architect probeer ik altijd de identiteit en kernwaarden van de gebruiker en opdrachtgever terug te laten komen in het gebouw. Hier bood de religieus-historische context van de school nog extra mooie aanknopingspunten.”

Oude Meesters en polderlandschap In de ontwerpfase verdiepte Hopman zich in tijdgenoten van naamgever Hoornbeeck. “Ik stuitte op werk van Oude Meesters zoals Frans Hals, Gisbertus Voetius en Pieter Jansz Saenredam. Vooral de schilderijen van serene kerkinterieurs door Saenredam fascineerden mij meteen. De hoge verticale ruimtes prikkelden om de nieuwe centrale hal over drie verdiepingen door te laten lopen. Houten loopbruggen, die het oude en nieuwe gebouw met elkaar verbinden, ademen eenzelfde sfeer als de kerken in de schilderijen van Saenredam.

Naast het werk van Hollandse Meesters inspireerde ook het polderlandschap Hopman om in lijnen en lijnperspectieven te denken. Door toepassing van een lijnenpatroon in het tegelwerk van Mosa zijn diverse ruimtes rondom de nieuwe centrale hal van het Hoornbeeck College nu letterlijk met elkaar verbonden. “Mosa was voor dit project de best denkbare keramische partner”, vertelt Hopman. “We werken al jaren erg prettig samen. Net als ConverseArchitects heeft Mosa een passie voor tijdloos, functioneel en innovatief design.”

daar als beste uit. Onze opdrachtgever was in eerste instantie minder enthousiast over een klein tegelformaat. Je moet je voorstellen: elke dag lopen er heel wat leerlingen over die vloer te morsen. Er was wat bezorgdheid over het onderhoud en de duurzaamheid van een vloer met zoveel voegen. Daar is lang en intensief over gesproken, met Mosa, en met ervaren, ambachtelijke tegelzetters die de vloer zouden leggen.”

Kunstwerk door tegelzetters “Mosa adviseerde uitvoerig over het beste type voeg. Het is erg prettig dat Mosa die deskundigheid in huis heeft. Ze boden de opdrachtgever technische zekerheid over de uitvoering van het architectonisch ontwerp. We zijn met mensen van het Hoornbeeck College ook gaan kijken op andere scholen met een soortgelijke tegelvloer. Daarnaast zijn testvloeren gelegd waar we bij wijze van experiment flink wat koffie, thee en vuiligheid overheen gooiden. Dat was geen enkel probleem.

Uiteindelijk kregen we akkoord. Voor de tegelzetters was het overigens ontzettend leuk en uitdagend om het patroon te leggen, het voelde bijna alsof ze een kunstwerk maakten.”

Sereniteit

Klein tegelformaat Voor de vloer in Hoornbeeck College koos de architect de Mosa Global Collectie in het formaat 15 x 15 centimeter.

“Tijdens een eigen creatief proces legden we letterlijk verschillende maten naast elkaar om te kijken welk formaat het mooiste lijnenpatroon opleverde. 15 x 15 centimeter kwam

Hoornbeeck College en Converse Architects zijn blij met het eindresultaat. Hopman: “Alhoewel een vloer natuurlijk in eerste instantie een gebruiksvoorwerp is, geeft hij deze plek duidelijk een gevoel van eigenheid. Hart van Zuid in Rotterdam is een dynamische, wereldse stadse wijk waar van alles en nog wat gebeurt. Hierbinnen vormt het Hoornbeeck College een warme, beschutte gemeenschap waar leerlingen rust vinden.

Die sereniteit straalt het nieuwe schoolgebouw nu uit.” ■ Mosa-serie: Global Collection / Globalgrip www.mosa.nl

61

www.kalysta.nl

Rocciose

Pirenei

Giura

Carpazi

Himalaya

Bijzonder mooi Kalysta is trendsetter in wand- en vloertegels. ‘Bijzonder mooi’ betekent de naam. Want Kalysta voegt iets extra’s toe aan schoonheid. De tegels van dit merk hebben precies de uitstraling die uw interieur compleet maakt. Dat komt doordat wij samenwerken met trendwatchers, die deze tegels zorgvuldig hebben geselecteerd op kleur, maat en materiaal, maar ook op emotie, sfeer en beleving.

Het resultaat? Een collectie wand- en vloertegels die feilloos aansluit bij uw thuisgevoel. Deze bijzonder mooie collectie heet Kalysta en is er voor iedereen die van bijzonder mooi houdt.

exclusive design

63

augustus 2019

Ton Borrenbergs traint kampioen Daan Hooglugt ook in Zwitserland!

Een deel van het werk van BOVATIN bestaat ook uit het zoeken van leerplekken en het gefinancierd proberen te krijgen van – van alles eigenlijk. Zo wilden we onze kampioen Daan Hooglugt – u zag hem al in 2D op een banner in het artikel over de showroom van Loomans Tegels – dezelfde kansen geven als de andere landskampioenen als ze van 22 tot en met 29 augustus in Kazan om het wereldkampioenschap strijden… En dus moest bezien worden hoe de reis van Daan en zijn vaste begeleider gefinancierd moesten worden. Naar Kazan, en naar een speciale training in Zwitserland…

Geld…?

Zoals u in de vorige editie van dit blad kon lezen, was het aanvankelijk nog niet zeker of de Nederlandse kampioen wel uitgezonden zou worden; World Skills Nederland, die hierover beslist, hanteert daar een aantal criteria voor zoals de tijdsinvestering om te trainen, de betrokkenheid van branche en school, de behaalde score door de winnaar, en een minimum aantal aan deelnemende scholen in de finale. Deze onzekerheid verdampte gelukkig snel…

Daan is een leerling van Bouwinframensen Mierlo. Maar het SPT Den Bosch (via Chris van Herpen) heeft de reis naar deze training gefinancierd. Het Zwitserse

Plattenverband financierde de training en het verblijf, plus – getuige de foto – iets wat verdacht veel op een kaasfondue of raclette lijkt. De sponsoring van de reis naar Kazan zal door BOVATIN en het ROC Ter Aa (waar Daan zijn vakken volgt) gebeuren; daarnaast worden veel kosten door Loomans Tegels gedragen. Kortom – deelnemen aan zo’n wedstrijd is meer dan een vliegticket.

65

augustus 2019

Veel geleerd “Zwitserland heeft al meerdere wereldkampioenen geleverd,” weet Ton Borrenbergs.

Zij weten dus net even beter welke aspecten van de opdrachten extra tellen. En we hebben dus veel geleerd, en ook wat ervaring opgedaan met de opdracht zelf.” Er wordt hard gewerkt, want Daan moet 400 uur trainen voordat hij naar Rusland gaat.

“Het is 32 uur per week trainen en 8 uur in de week theorie”, legt Ton uit. “Het is echt fantastisch dat hij al zo jong zo’n prestatie neerzet.” Volgens hem krijgt Daan een mooie toekomst met ‘een leuke boterham’.

Daan moet in Rusland een ingewikkelde tegelwand maken in 22 uur tijd. De tekening heeft hij al aangeleverd gekregen om te kunnen oefenen. “Alle deelnemende landen hebben dezelfde tekening gekregen. Maar op de eerste wedstrijddag wordt hij al meteen aangepast. En niemand weet welke wijzigingen dat zijn”, weet Ton ■

BOVATIN meer betrokken bij Skills Nederland BOVATIN is al enkele jaren als sponsor betrokken bij de organisatie van de wedstrijden voor jonge tegelzetters in Nederland, georganiseerd door World Skills Nederland (WSNL).

Na een goed gesprek over de sponsoring van de afgelopen jaren is met WSNL afgesproken dat BOVATIN ook een nadrukkelijker rol zal spelen bij de feitelijke organisatie van de Nederlandse kampioen-schappen. BOVATIN wil bij de eerstvolgende bijeenkomst met de geassocieerde leden in november ook bespreken hoe de inhoud van de wedstrijden op een goede manier verbreed/verdiept kan worden. Gedachte is daarbij dat ook andere zaken van het vak en andere moderne materialen aan de orde komen. Wordt vervolgd!

Wij rekruteren een ervaren SALES MANAGER NEDERLAND PROFIEL: Ervaring in de afbouw en/of tegelsector die ons merk in de markt kan zetten.

Geïnteresseerde kandidaten kunnen hun curriculum vitae en motivatiebrief doorsturen naar: Guy.DeBaerdemaeker@compaktuna.be

BEZOEK ONS OP WWW.COMPAKTUNA.BE

Industriepark III - Industriepark Zwijnaarde 6 T +32 (0)9 221 11 16 § F +32 (0)9 221 85 01 E info@compaktuna.be § www.compaktuna.be

augustus 2019

Opletten met levelling, opletten met vloerverwarming!

BOVATIN technisch adviseur Ton Borrenbergs wordt er niet bijgehaald als ergens tegelwerk geheel naar tevredenheid van de klant is gemaakt… Als Ton erbij gevraagd wordt, is er iets mis. Of in ieder geval, is de klant niet tevreden – wat overigens niet zelden ten onrechte is. Dat wil zeggen: de klant vindt er iets anders van, maar het werk is binnen de regels & afspraken gerealiseerd. De laatste tijd loopt Borrenbergs tijdens zijn expertises tegen wat nieuwe ontwikkelingen aan: verkeerd gebruik van levelling-systemen, en onvoldoende inbedding van vloertegels met tot gevolg: onvoldoende warmtedoorgifte van de vloerverwarming. Hoe zit dat?

Vrij eenvoudig…

Ton: “Ook werken met levelling-systemen moet je leren… Het zijn prima systemen, eenvoudig toepasbaar, maar je moet gewoon weten wat je doet. Een echt kromme tegel kun je niet recht maken. En op een vloer die niet vlak is, moet je de tegels niet krom trekken... Begrijp me goed: de geringe en binnen het acceptabele voorkomende ongelijkheid bij met name strokentegels kun je prima opvangen! Daar is het systeem voor… Maar niet alles kan. Dan gaat het mis met de inbedding. En wordt de slechte ondergrond of de kromme tegel jouw probleem. Je moet immers geen spanning in de vloer brengen!”

het tegeloppervlak en de ondergrond te zijn. Van alle tegels in een oppervlak mag 5 % een mindere inbedding hebben, maar nooit een inbedding van minder dan 50% van het tegeloppervlak. Ook bij deze tegels moet de hechtlaag gelijkelijk zijn verdeeld over het tegeloppervlak. Deze 5% tegels met mindere inbedding mag niet zijn geconcentreerd in vlakken met een totaal oppervlak van meer dan 10 tegels en van gelijke lengte en breedte.’

Plus: ‘Aanvullende eisen inbedding buttering/floating en vloeibedlijmen: Voor vloertegelwerk dient bij minstens 95% van het oppervlakte van de tegelvloer de inbedding van elke tegel afzonderlijk ten minste 95% te bedragen. De mate van inbedding moet gelijkelijk zijn verdeeld over het oppervlak van de afzonderlijke tegels. Voor de rest van het vloeroppervlak (dus ten hoogste 5%) moet de inbedding van elke tegel afzonderlijk ten minste 80% bedragen. De mate van inbedding moet gelijk zijn verdeeld over het oppervlak van de afzonderlijke tegels. Deze tegels met minder inbedding mogen niet zijn geconcentreerd in vakken van minder dan tien tegels.’

Extra belangrijk is dit als er ook vloerverwarming onder de tegels is aangebracht. De eisen blijven hetzelfde, maar de klant constateert naast hoorbare holtes onder de tegels nog iets: zijn vloerverwarmingssysteem werkt niet naar behoren… Immers – als een vloer bijvoorbeeld maar voor 25% ingebed is, werkt de luchtlaag bij de overige 75% als een onbedoelde isolatie: de tegels geven de warmte niet door! En in deze tijd van bewust omgaan met energie klopt een klant daar zeker over bij je aan.

“Het staat in feite al in de URL, maar er is gewoon nog een extra reden om ervoor te zorgen dat je tegels goed in de lijm liggen,” vat Ton Borrenbergs samen. “Verkeerd gebruikte levelling leidt tot losliggende tegels. Maakt niet uit welk systeem. Is dan ook de hechting met de ondergrond niet optimaal, dan doet de spanning in de ondergrond de rest. En aangezien er steeds meer gebruik maakt wordt van vloerverwarmingssystemen, krijg je er dan nog een extra probleem bij, en zal de klant eerder reclameren!”

Tot slot: hoe staat het in de Uitvoeringsrichtlijn?

Ofwel:

Extra belangrijk bij vloerverwarmingssystemen

‘Bij lijmwerk dienen de vloertegels minimaal voor 80 % en de wandtegels minimaal 65% ingebed te zijn, tenzij anders schriftelijk overeengekomen of tenzij dit door speciale ontwerpeisen noodzakelijk is. De inbedding dient gelijkelijk verdeeld over

• • •

Volg de trainingen Houd je aan de normen, zorg dat je ze kent. …En gebruik de de juiste lijmsystemen voor de juiste ondergronden! ■

67

IT’S ALESSANDRO, DAVIDE, ILARIA AND ROBERTO WHO MAKE ITALIAN CERAMICS SO SPECIAL.

CERAMICS OF ITALY. ITALIANS MAKE THE DIFFERENCE. It’s Italians who make the difference. Like Alessandro, Davide, Ilaria and Roberto who work hard every day to ensure that Italian ceramics are the finest in the world. Only the very best manufacturers of Italian ceramic tiles, sanitaryware and tableware are entitled to use the Ceramics of Italy logo which certifies Italian quality, design and style. Always ask for Ceramics of Italy to be sure of the highest levels of excellence in world ceramics.

ceramica.info

The Ceramics of Italy trademark is promoted by Confindustria Ceramica, the Italian Association of Ceramics, and is owned by Edi.Cer. S.p.A. the organizer of Cersaie (International exhibition of ceramic tile and bathroom furnishings - Bologna, September 23-27, 2019 - www.cersaie.it).

69

augustus 2019

CERSAIE, u bent er toch (weer…?)

Van 23 tot en met 27 september 2019 vindt de CERSAIE plaats. U weet wel – de grootste keramiekbeurs ter wereld, in Bologna. Waar IEDEREEN rondloopt die iemand ‘is’ in de wereld van ontwerpers, opdrachtgevers, architecten, fabrikanten… en tegelzetters.

Wat u er kunt vinden? Tegels. Alle nieuwe series, van alle merken die er toe doen. 18 hallen ver. En bepaald niet alleen de Italiaanse merken. Maar ook de nieuwste gereedschappen, sanitair, technieken, lijmontwikkelingen… U hoort er hoe opdrachtgevers over tegels denken. Wat architecten wel en niet over tegels weten. 29 hallen met de nieuwste ontwikkelingen, die nu misschien nog ‘vreemd’ lijken, maar waar u wel gewoon binnenkort mee te maken hebt in de badkamers die u in 2020 en later staat te maken...

Maar CERSAIE is veel meer dan een leuke stad met lekker eten en veel te veel tegels. Een paar dagen CERSAIE, u hebt het verdiend…!

Tiling Town en ‘Famous Bathrooms’!

In ‘Tiling Town’, de tegelstad, kunt u ter plekke les krijgen van de beste docenten van Europa, verenigd in de EITA (de koepel van ‘onze’ NITA. Terwijl u even langs loopt. De nieuwste technieken, voor de nieuwste materialen.

Grootformaat, drains… het gebeurt er.

In ‘Famous Bathrooms’ zijn de ontwerpers grenzeloos los gegaan. Beroemde badkamers, Cersaie’s zesde Business -to-Business thematentoonstelling is dit jaar is gewijd aan de internationale design-excellence. Het doel is om een nieuw tentoonstellingsformat te creëren dat de onderscheidende kenmerken van een kunstgalerie - een klein aantal producten met een hoge mate van zichtbaarheid in elke set - combineert met die van een B2B-tentoonstelling.

In een iconische reis die vrijelijk is geïnspireerd door badkamers, worden designproducten in een conceptuele kunstgalerij in de schijnwerpers geplaatst.

Bezoekers worden ondergedompeld in een fantasierijke route door sensorische input en visueel opvallende instellingen.

Archincont (r) act Om de recente ontwikkelingen in de wereld van keramische producten en badkamermeubels en het groeiende belang van de verschillende vormen van niet-residentiële gebouwen duidelijk te maken, heeft Cersaie besloten om een nieuwe themaruimte genaamd Archincont(r)act te organiseren. Deze nieuwe expositieruimte is uitgelijnd met de andere inmiddels bekende delen van de internationale tentoonstelling van keramische tegels en badkamerinrichting.

‘Cersaie ontwerpt je huis!’

OK, dit initiatief is eigenlijk bedoeld voor particulieren… Maar loopt u ook even mee? Kunt u zien wat u kunt, als ontwerper. In deze hal zullen ontwerpers van toonaangevende Italiaanse interieurtijdschriften gratis ontwerpadvies geven aan consumenten die van plan zijn om een huis te kopen of te renoveren. Het evenement maakt deel uit van CERSAIE’s inspanningen om eindgebruikers te bereiken, die immers steeds autonomer worden in hun aankoopbeslissingen. Samen met de uitgevers weet ‘Cersaie Designs Your Home’ zich ook verzekerd van de deelname van een selectie van Cersaie-exposanten in zowel de tegelsector als de badkamerinrichting.

Kortom – zien we u daar? ■ Check op www.cersaie.it wat u zoal op de beurs kunt vinden!

SPAREN MET COBA

CTA130 Poederlijm Universeel & zuinig Meer plakken voor minder

Voor de slimme tegelzetter

Voor vrijwel alle ondergronden Hoog standvermogen Instelbaar als vloeibed-, dunbed- en middenbedlijm Zeer zuinig in gebruik Stofarm

Coba. Makkelijk zat

augustus 2019

informatie van de

De samenwerking met de VLK Al jaren werken de BOVATIN en VLK intensief samen. Een belangrijke onderdeel van deze samenwerking is kennisdeling. In dat kader willigen wij dan ook graag het verzoek van de redactie van BOVATINfo in om vanaf heden vanuit onze vereniging een vaste bijdrage te leveren aan uw blad. Per toerbeurt zullen de leden van VLK sectie tegellijmen een artikel aandragen. Aan ondergetekende de eer om de aftrap te verzorgen, en ons eerst eens goed aan u voor te stellen.

Wie is de VLK? De Vereniging Lijmen en Kitten (VLK) is de brancheorganisatie voor de lijm- en kitindustrie in Nederland. Leden van de VLK zijn fabrikanten en importeurs van lijmen en kitten die actief zijn op de Nederlandse markt. Met de ruim twintig ledenbedrijven vertegenwoordigt de VLK naar schatting zo’n 75% van de lijm- en kitverkopen in Nederland. Met alle activiteiten werkt de VLK aan de volgende missie: De VLK vertegenwoordigt de lijm- en kitindustrie in Nederland en bewaakt een Europees level playing field voor haar technische en economische belangen. Om deze missie te vorm te geven treedt de vereniging onder andere op als: • Aanspreekpunt voor de overheid, overheidsorganen zoals inspecties, maatschappelijke organisaties, gebruikers in de markt en andere belanghebbenden

• Bewaker van het imago van lijmen en kitten en van de lijmen kitindustrie • Facilitator van kennisdeling en netwerken

• Woordvoerder voor de industrietak voor werkbare wet- en regelgeving, in Europees en nationaal verband

Kwaliteit bindt

• Informatiebron en helpdesk voor wet- en regelgeving inzake stoffen, zoals REACH, CLP en inzake bouwzaken, zoals CPR, CE-markering

VLK-leden staan sterker door samen op te trekken en het gezamenlijk belang te behartigen. Zo krijgt de VLK voor de sector belangrijke zaken voor elkaar die als individueel bedrijf niet of nauwelijks zijn te bereiken. Wet- en regelgeving

71

WIJ HECHTEN WAARDE AAN ELKE KLUS

WWW.OMNICOL.EU

73

augustus 2019

komt veelal op Europees niveau tot stand. De VLK is daarom lid van de Europese organisatie voor lijmen en kitten: Fédération Européenne des Industries de Colles et Adhésifs (FEICA). De VLK en haar leden nemen actief deel aan de FEICA-werkgroepen.

25 KG

De VLK onderhoudt daarnaast ook nauw contact met zusterorganisaties, waaronder de Industrie Verband Klebstoffe (IVK). Naast de onderlinge samenwerking hecht de VLK ook veel waarde aan samenwerking met andere brancheorganisaties en belangenbehartigers zoals o.a. BOVATIN.

Sectie tegellijmen en BOVATIN De VLK kent een aantal sectoren en (technische) commissies: Sectie Tegellijmen, Sectie Vloerlijmen en Egalisatiemiddelen, Sectie Kitten, Commissie gevaarlijke stoffen, Technische commissie kitten en de Technische commissie tegellijmen. Vanuit de VLK is er sedert vele jaren een nauwe samenwerking met BOVATIN. Deze samenwerking komt onder andere tot uiting in frequent overleg tussen afgevaardigden van het BOVATIN bestuur en de leden van de sectie tegellijmen. Binnen dit overleg worden onderwerpen als wet- en regelgeving, opleiding, (economische) trends en technische ontwikkelingen met elkaar besproken. De leden van VLK leveren daarnaast een actieve bijdrage aan de door BOVATIN ontplooide activiteiten zoals de promotiecampagne “meerwaarde van tegels”, opleidingsinitiatief NITA en regionale en nationale ledendagen.

Tastbare resultaten Vanuit deze samenwerking zijn de afgelopen jaren een aantal zeer tastbare resultaten tot stand gekomen. Voorbeelden daarvan zijn o.a. de Beoordelingsrichtlijn Tegelzetten ( BRL 1017) en de

5,5 L WATER PER 25 KG POEDER

Voor bouwprofessionals

Uitvoeringsrichtlijn (URL 35-101), de publicatie voorwaarden en richtlijnen voor het verantwoord aanbrengen van keramisch tegelwerk en de factsheet buitenterrassen. Deze documenten en bestanden kunnen u als gespecialiseerde ondernemen ondersteunen bij uw dagelijkse werkzaamheden, en zijn daarmede absolute aanraders om in uw bezit te hebben.

VLK instructielijm Evenals BOVATIN ziet de VLK het grote belang in van het opleiden van jong talent tot tegelzetter. Als blijk daarvan, is er onlangs besloten opleidingscentra waar de opleiding tot tegelzetter gegeven worden, kosteloos te voorzien van instructie poedertegellijm.

Op deze wijze kunnen toekomstige vaklieden reeds in een vroeg stadium van de opleiding echt aan de slag met het verlijmen van tegels. Deze lijm wordt geproduceerd door Omnicol maar draagt de naam VLK instructielijm en een verwijzing naar de aangesloten merken. Informatie hierover kunt u inwinnen bij de secretaris van BOVATIN, Chris van Herpen. Een mooie symbolisering van ‘samen sterk’! ■

www.vlk.nu

Nu live!

Bouwspraak.nl Veiligheid begint met eenduidige communicatie. Bouwspraak is een universele ‘taal’ om de veiligheid in de bouw- en infrasector te vergroten. Door middel van eenvoudige en herkenbare gebaren kunnen werknemers effectief communiceren ondanks een eventuele taalbarrière of als er sprake is van veel omgevingslawaai. Het gaat om signalerende gebaren, bedoeld om elkaar snel en eenvoudig te attenderen op onveilige situaties.

Denk bijvoorbeeld aan gebaren voor: Help, Stop, Naar beneden

en Naar voren. De website is in de talen Bulgaars, Duits, Engels, Hongaars, Nederlands, Pools, Roemeens en Turks beschikbaar en is uiteraard smartphone-vriendelijk. ■ Meer weten?

Zorgen dat jouw medewerkers de gebaren kunnen leren?

Check www.Bouwspraak.nl

!

NIEUW

TURBOTEC 2K+

DÉ SNELLE EN ZEER PRETTIG VERWERKBARE WATERAFDICHTING!

AL NA 2 UUR REGENBESTENDIG EN BELASTBAAR NA 16 UUR VEROUDERINGS-, UV- EN VORSTBESTENDIG ZEER FLEXIBEL, KWAST-, SPATEL- EN VERSPUITBAAR

25 kg 5 kg

PROFESSIONELE WATERAFDICHTING VOOR DE SLIMME VAKMAN! Turbotec 2K+ is een twee componenten, reactief afdichtende laag voor universeel gebruik binnen en buiten, op wanden en vloeren, als samengestelde afdichting (AIV-F) onder keramische tegels of natuursteen en voor het afdichten van betonelementen die ccontinue in contact staan met de aarde. Na uitharding is het product waterdicht, scheuroverbruggend en duurzaam flexibel. Turbotec 2K+ is bitumen- en oplosmiddelvrij. Kan eenvoudig worden aangebracht met een kwast, roller, lijmkam/spaan en is ook machinaal verspuitbaar.

Funderingen / Kelderwanden

Balkon- / terrasvloer

Zwembaden / Sanitaire ruimtes

augustus 2019

Kiwitz breidt haar assortiment uit: Tegelprofielen en douchegoten Tegelprofielen Kiwitz heeft haar assortiment uitgebreid met de tegelprofielen van Blanke. Een klein overzicht van de producten die wij uit voorraad kunnen leveren.

Blanke Tegelafsluitprofielen: worden overal toegepast waar tegelranden sterk mechanisch belast worden, waar een perfecte afsluiting van hoeken en randen vereist is of waar een decoratieve afwerking vereist is.

Blanke Cubeline: een decoratief afsluitprofiel voor hoekoplossingen bij tegelwerk.

Douchegoten Dankzij de lage inbouwdiepte van slechts 65 mm zijn de Kiwitz douchegoten geschikt voor elk type (renovatie)project. De douchegoot is eenvoudig te installeren en reinigen en geniet daardoor de voorkeur van professionals wereldwijd.

De douchegoot is verkrijgbaar in drie lengtes en is te combineren met drie verschillende afdekroosters. Tegen een zeer aantrekkelijke prijs.

Maak kennis met De Vlakman De Vlakman! Dat is een vakspecialist in strakke vlakken. Of dat nu een strak vloertje moet worden, een waterdichte badkamer of een perfect stuk tegelwerk; met Kiwitz presteer je op alle vlakken beter. Met onze actuele kennis, de beste materialen en uitstekende logistiek klaar je de klus en maak je je belofte waar. Keer op keer.

De echte vlakman koopt daarom bij Kiwitz.

Test ons nu! Bestel en ontvang 15% welkomstkorting. ■Kijk voor meer informatie op: www.kiwitz.nl/tegelprofielen www.kiwitz.nl/douchegoten www.kiwitz.nl of neem contact op via 0315 – 270 620.

75

?

G N I T H C WATERDI MAPEGUM WPS

EGALISEREN WAS NOG NOOIT ZO EENVOUDIG De nieuwste Xtra lijn vloeit beter en geeft een Xtra gladde afwerking. De Xtra lijn vervangt daarmee vanaf heden langzaam aan de bestaande producten; Ultraplan; Ultraplan Eco Plus, Planipatch en Fiberplan.

De geoptimaliseerde formule heeft een nieuwe super-plastificeerder, dus een betere vloei en een gladder eindresultaat. Kijk op www.mapei.nl voor meer informatie.

augustus 2019

Mapei zet nieuwe stap met verhuizing naar Apeldoorn Met de verhuizing van Almelo naar Apeldoorn zet Mapei Nederland de volgende stap in de groeiambitie. Het magazijn zat al in Apeldoorn, maar verhuist ook mee naar de nieuwbouw. Het nieuwe pand staat aan de Oude Apeldoornseweg 37K, op slechts 500 meter hemelsbreed van de A1, dichtbij de afslag 20 Apeldoorn Zuid. “Het is geweldig dat we met ons nieuwe onderkomen in Apeldoorn het magazijn, kantoor, showroom en trainingscentrum op één centrale locatie hebben!” aldus directeur Paul Spee.

De nieuwe vestiging beschikt over maar liefst 2.750 m² magazijn en 680 m² kantoor met een trainingscentrum en showroom, twee laaddocks, een weegbrug en een 24/7 afhaalpunt. Spee geeft aan dat de verhuizing naar het voormalige Philips-terrein (bedrijventerrein Malkenschoten), de nodige ruimte biedt om op verschillende productlijnen stevig door te groeien: “De goede prijs/kwaliteit verhouding is echt een meerwaarde, waarbij veel producten milieuvriendelijk en Arbo-technisch verantwoord worden geproduceerd. We zijn de verbindende, versterkende en beschermende factor binnen heel veel bouwkundige en infrastructurele projecten”

Professionele kwaliteitsproducten en projecten Dit jaar viert Mapei met de nieuwbouw ook meteen het 10-jarig lustrum in Nederland. In de afgelopen jaren zijn er heel wat mooie projecten afgerond waarin de producten zijn verwerkt. “Neem bijvoorbeeld het onderhoud aan de pijlers van de Zeelandbrug en het herstel van de Maastunnel te Rotterdam. Daarnaast zijn vele projecten in hotels,

zwembaden, winkelketens, transformatie-gebouwen en woningbouw uitgevoerd. Ook op diverse jachten en rivier-cruiseschepen worden onze IMO-gecertificeerde producten toegepast”.

Totaalaanbieder Mapei Nederland streeft er naar om totaalaanbieder te worden, niet alleen door het aantal werkgebieden uit te breiden (met daarvoor aangestelde specialisten in de buitendienst) maar ook door technische kennis te delen. “De ontwikkelingen in onze sector gaan snel. De manier van bouwen verandert, er komen doorlopend nieuwe materialen en producten op de markt. Wij vinden het belangrijk dat de verwerkers de trends en meerwaarde van producten kennen, want daarmee kunnen ze het voordeel halen in de praktijk.”,aldus verkoopleider Wilco Bekkers. ■

www.mapei.nl

77

78

Bovatinfo

KOMO keurmerk voor tegelzetbedrijven Het KOMOkeurmerk Het KOMO keurmerk: Al meer dan 50 jaar hét kwaliteits-keurmerk in de bouw. KOMO staat voor een onafhankelijk getoetste kwaliteit, op basis van objectieve maatstaven.

Het keurmerk maakt tijdrovende controle-trajecten bij de vergunningverlening en op de bouwplaats overbodig. Uw klanten kunnen er blindelings op vertrouwen dat uw processen en producten voldoen aan het Bouwbesluit en aan specifieke kwaliteits-, prestatie- en veiligheidseisen die de marktpartijen stellen. Creëer ook meerwaarde voor uw diensten samen met SKG-IKOB! Het KOMO-procescertificaat Het KOMO-procescertificaat garandeert een correcte montage van producten en wordt afgegeven aan montagebedrijven met bewezen deskundigheid en montagekwaliteit. Het certificaat geeft vooraf

zekerheid over de te leveren kwaliteit. Procescertificaten ondersteunen bij de directievoering van een bouwwerk en reduceren de faalkosten door het voorkomen van fouten tijdens het proces.

SKG-IKOB toetst bedrijven In samenwerking met o.a. de BOVATIN is de Beoordelingrichtlijn 1017 ‘Het aanbrengen van tegelwerk’ en de Uitvoeringsrichtlijn 35-101 ‘Het aanbrengen van wand- en vloertegelwerk in reguliere toepassing’ ontwikkeld. In de BRL en de URL staan alle eisen die gelden voor het KOMO-keurmerk. U kunt het certificaat aanvragen bij SKG-IKOB Certificatie.

Er is een korting voor de combinatie met ISO 9001-, MVO- of VCA*certificering.

Voor meer informatie: Voor meer informatie kunt u mailen met info@skgikob.nl of via 088-2440100.

Gecertificeerde erkende bedrijven van het KOMO keurmerk Noord holland

noord brabant

Limburg

SVK Tegelwerken BV Ivoorstraat 5 1812 RE Alkmaar www.svktegelwerken.nl

Mutsaars BV Tegelzetbedrijf Kempenlandstraat 17a 5262 GK Vught www.mutsaarsbv.nl

Wijen Tegelhandel & Tegelzetbedrijf BV Pannenweg 100 6031 RK Nederweert www.wijentegels.nl

Groot Afbouwbedrijf BV Postbus 104 1130 AC Volendam www.grootafbouw.nl TGL-Tegeltino BV Eendrachtstraat 8 1531 DV Wormer www.tgl.nl

79

augustus 2019

Nieuwe kansen om kwaliteit te positioneren Bastiaan Benz, SKG-IKOB Certificatie BV

Het zal u niet ontgaan zijn. Na jaren van debatteren en zoeken naar de consensus is op 14 mei 2019 de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen aangenomen in de Eerste Kamer.

In dit artikel zullen wij niet volledig op de inhoud van de Wet ingaan. Daarover zijn al veel publicaties verschenen en kunt u, indien u meer wilt weten, deelnemen aan één informatiesessies van SKG-IKOB. Maar een beetje achtergrond is wel nodig. De nieuwe wet gaat gepaard met een wijziging van het Burgerlijk Wetboek ten aanzien van aanneming van bouwwerken.

Belangrijkste gevolg is dat de hoofdaannemer moet aantonen dat hetgeen hij gebouwd heeft voldoet aan het bouwbesluit en de in de aannemingsovereenkomst overeengekomen kwaliteitsaspecten. Nu is het nog zo dat van de gebreken (die bij de oplevering niet zijn waargenomen) de opdrachtgever moet aantonen dat de aannemer in gebreke is. In de toekomst is de bewijslast dus omgedraaid!

En juist daar liggen de kansen voor gespecialiseerde aannemers, zoals de leden van BOVATIN. De aannemer zal een dossier moeten gaan opbouwen waarmee hij (bij oplevering, maar ook daarna) kan aantonen dat aan alle eisen is voldaan. Dat alle onderdelen van het bouwwerk voldoen. Dat aan het Bouwbesluit wordt voldaan en dat aan de contractuele eisen op een goede manier invulling is gegeven.

Door de wet doet een nieuwe functionaris zijn intrede. De kwaliteitsborger. De rol van deze onafhankelijke functionaris is dat hij in opdracht van vergunninghouder de kwaliteit van een bouwwerk beoordeelt, en aan de gemeente verklaart dat het bouwwerk, zoals het gerealiseerd is, voldoet aan het bouwbesluit.

Tot zover de achtergrond. Wat kan de gespecialiseerde aannemer doen?

1. Niets extra’s ten opzichte van nu 2. Zelf zijn kwaliteit actief bewaken en vastleggen

Optie 1 lijkt op het eerste gezicht de beste optie. Toch? Of niet? Het is natuurlijk makkelijk om niets te veranderen.

We weten allemaal dat veranderen lastig is en moeite kost. Maar als je niets verandert, hou je ook wat je nu hebt.

En de vraag die al lang binnen Bovatin leeft is, waarom is kwaliteit geen onderscheidend punt? Waarom vragen opdrachtgevers niet om een gecertificeerd Tegelzetbedrijf?

En optie 2 zou daar weleens verandering in kunnen brengen.

De hoofdaannemer moet zijn dossier op orde krijgen. Aantonen dat alles voldoet.

Daarbij moet er door de hoofdaannemer of door de kwaliteitsborger die door de vergunninghouder wordt ingehuurd toezicht gehouden worden. Met andere woorden: de onafhankelijk borger of iemand van de hoofdaannemer komt uw werk beoordelen. Dat kost geld en energie. Maar is dat nou wel nodig? U bent toch uitstekend in staat zelf uw werk op een kwalitatief goede manier uit te voeren en te beoordelen? Maar zoals dat zo vaak gaat wordt u niet op uw blauwe ogen geloofd. Wat nu als u beschikt over een SKG-IKOB KOMO-procescertificaat?

| SCHĂ–NOX new H - egaliseermiddelen

| Een nieuw tijdperk begint nu! | De voordelen van spanningsarme gips-egaliseermiddelen gecombineerd met de snelle droging van cementaire systemen.

Laagdiktes van 3 tot 20 mm Na 6 uur bekleedbaar Laagdiktes van 1 tot 10 mm Na 6 uur bekleedbaar

| www.schoenox.nl |

Laagdiktes van 3 tot 50 mm Na 48 uur bekleedbaar

augustus 2019

Dan voert u uw IKB (interne kwaliteitsbewaking) al aantoonbaar uit. En dan zijn we waar we willen zijn!

1. Uw IKB registratie staat al onder

controle van SKG-IKOB en geeft daarmee vertrouwen dat uw kwaliteit op orde is.

2. De hoofdaannemer en kwaliteitsborger mogen uw IKB-

registratie als bewijs laten meewegen bij hun eigen borgingsactiviteiten.

3. U bent dus een aantrekkelijke partner voor de hoofdaannemer, immer hij hoeft zelf geen controles te doen, of de borger te betalen die die controles uitvoert.

Om de nieuwe manier van werken eenvoudig in te voeren werkt SKG-IKOB nauw samen met KIK. KIK staat voor KOMO Instrument Kwaliteitsborging. Een instrument dat door de bouwers en borgers van Nederland gebruikt kan worden.

De kern van KIK is de KIK-risico-analyse. Van ieder werk moet (vanuit de wet) een risicoanalyse gemaakt worden. Daarbij kan in het KIK-model direct aangegeven worden welke maatregelen al genomen zijn.

De bouwer en borger die beiden in dezelfde risicoanalyse werken kunnen eenvoudig (via een pull-down menu in de applicatie) kiezen voor een procescertificaat als bewijs dat aan kwaliteitseisen wordt voldaan. Zo ontstaat (eindelijk) een voorkeurspositie voor procescertificaathouders.

Digitalisering De KIK-risico-analyse is een speciaal ontwikkelde applicatie voor de WKB. Idealiter wordt de Beoordelingsrichtlijn waarop de procescertificaten worden afgegeven zo aangescherpt dat optimaal aangesloten wordt aan de veranderingen als gevolg van de WKB.

De procescertificaathouder kan zijn IKB registratie digitaal bijhouden, met een app op de smartphone of op een tablet. Met die app kunnen de checks worden afgevinkt en kunnen waar nodig foto’s als bewijs worden gekoppeld. Dit digitale dossier kan beschikbaar gesteld worden aan de hoofdaannemer of geïntegreerd worden met het dossier van de hoofdaannemer of borger.

Zo wordt de gespecialiseerde aannemer een betrouwbare partner in het proces, die staat voor zijn kwaliteit en actief bijdraagt aan het aantoonbaar maken van die kwaliteit door hoofdaannemer en borger.

Op deze manier werkt SKG-IKOB samen met BRIS en KOMO aan de optimale positionering van uw kwaliteit! ■ Meer weten? Interessante links: Het KIK-instrument: www.kik-komo.nl De KIK-Campus voor begeleiding en advies: www.kik-campus.nl Software applicaties voor toetsing en toezicht: www.bris.nl en www.inspectdirect.nl De site van uw certificeerder voor het KOMO procescertificaat: www.skg-ikob.nl

81

83

augustus 2019

VERZEKERINGSDIENST

Ondernemen zonder kopzorgen, ook u maakt er aanspraak op!

Stelt u zich voor dat u per ongeluk schade maakt aan de auto van uw buren. In dat geval heeft u waarschijnlijk een particuliere aansprakelijkheidsverzekering die deze schade voor u vergoedt.

Maar wist u dat een particuliere aansprakelijkheidsverzekering geen ongevallen dekt die tijdens werk plaatsvinden verzekerd? De oplossing hiervoor is onze bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering waarmee deze schade wel wordt vergoed.

worden gestuct. Als u geen AVB heeft afgesloten, moet u deze kosten uit eigen zak betalen. Met de AVB van BOVATIN Verzekeringsdienst worden deze kosten vergoed door de verzekeraar.

Waarom een AVB?

Waar bent u voor verzekerd?

Als u tijdens werktijd een schade veroorzaakt, is de kans groot dat u hiervoor aansprakelijk wordt gesteld. Naast het feit dat een schade al vervelend genoeg is, kost dit u in de meeste gevallen ook veel geld. Een AVB beschermt u tegen de vaak hoge kosten die erbij komen kijken als u aansprakelijk wordt gesteld. Dit geldt zowel voor zaakals letselschade.

Met de AVB van BOVATIN Verzekeringsdienst bent u verzekerd in de volgende gevallen:

Schadevoorbeeld bij zaakschade: Als u bij een klant een nieuwe badkamer aanlegt, levert u vakwerk af. Toch kan het voorkomen dat uw klant een week later belt om te zeggen dat er vlekken op de muur zijn ontstaan. Als u gaat kijken, treft u onverhoopt waterschade aan met als gevolg dat de muur opnieuw moet

Schadevoorbeeld bij letselschade: Stelt u zich voor dat u per ongeluk een tegel op de voet van uw klant laat vallen. De kans is groot dat uw klant dan letselschade oploopt. In dat geval kunt u hier aansprakelijk voor worden gesteld en kan een claim hoog oplopen qua kosten. Als u een AVB heeft afgesloten, kunt u de schade hierop verhalen.

• U bent verzekerd voor zaakschade (schade aan bezittingen van derden).

• U bent verzekerd voor letselschade (schade aan personen).

• 24/7 dekking voor al uw bedrijfsactiviteiten.

• Verzekerd tot € 2.500.000,- per aanspraak.

Meer informatie over de AVB? Wilt u de AVB sluiten of heeft u behoefte aan meer informatie? Neem dan contact op met onze specialisten via 010 – 288 49 90 of info@bovatinverzekeringsdienst.nl. ■

Ontdek het nieuwe goud!

Nieuw voegmidd el in 23 kleu ren leverbaa r!

Gratis proefverpakking? Ga naar: www.weberbeamix.nl/goud

augustus 2019

Ik ben geen tegelzetter, maar…

In deze kwartaalcolumn graaft Remus Aussen, de hoofdredacteur van BOVATINfo, wat in het vak van de tegelzetter. Hebt u een onderwerp waar hij eens in mag graven?

Mail het naar redactie@bovatin.nl! Ook als u op deze column wilt reageren, natuurlijk.

Nadenken over de toekomst blijft lastig. Van een kop koffie weet je dat ‘ie koud wordt. Als je alvast vis voor de BBQ van eind van de week gekocht hebt, stop je ‘m in de vriezer en laat je ‘m niet in een bloedhete auto liggen. Maar verder…

Onze secretaris en voorzitter zijn uit hoofde van hun functie iedere dag bezig met de toekomst. Ook waar het de toekomst betreft van BOVATIN na hun vertrek, over drie jaar. Toch waren ze, toen de verkiezingen uitgeschreven werden betreffende hun functies, nog een beetje zenuwachtig. Na al die jaren. Hebben we het echt goed gedaan? Willen de leden ons nog wel als bestuurders? Ze werden tijdens de Jaardag bij acclamatie herbenoemd. Want veel clubs kunnen een voorbeeld nemen aan hoe BOVATIN draait; niet alles gaat op rolletjes, maar 95% wel.

Applausje voor de heren.

Hun zorg over de verkiezingen werd echter meteen vervangen door de volgende: wie gaat ons over drie jaar opvolgen?

Want niemand heeft tijd. Of zin. Het kan (zie het verslag van de Jaardag) immers een lastig baantje zijn, en er is soms geen ruimte om te zeggen wat er vóór op je tong ligt… Tsja, ik heb daar dan weer deze column voor. En ik ben geen BOVATIN-bestuurder.

Besturen is een dienend vak. Hebben Gerard en Chris door. Veel bestuurders waar ik bij de overheid mee gewerkt heb niet. Die denken dat ze de baas zijn. En soms kom je er ook in de niet-

politieke wereld dames en heren tegen die richting kermis, al roeptoeterend, zo ver voor de troepen uitlopen dat ze hun troepen totaal kwijt zijn bij het bereiken van de eerste draaimolen. Vooruit kijken moet, achterom kijken ook… Daar zal het spreekwoord ‘Van een koude kermis thuiskomen’ dan wel vandaan komen…

5% niet op rolletjes? In Nederland zoomen we dan op die 5% in. En dan ben je dus nooit tevreden. Ga ik nu ook even doen.

Maar dan wel als optimist. Wat is het geval: Henk Harink, van Stichting Beroepsonderwijs & Bedrijfsleven (SBB), schoof mij een paar maanden(!) terug een naam en een telefoonnummer door. ‘Kun jij deze jongen aan een leerplek helpen, bij één van die BOVATIN-bedrijven?’ Moest toch een eitje zijn, het ging om een gemotiveerde jongen, met rijbewijs en een forse ambitie.

Belt keurig terug als je dat afgesproken hebt, beleefd, enzovoorts. Nou, we hebben net een leerlingenwervingscampagne achter de rug, de economie is booming… U voelt het al: het is me nog steeds niet gelukt. Terwijl de bedrijven zulke jongens nodig hebben…! Natuurlijk, 18+, net even te duur, te ver, te <<vul maar in>>… Maar hallo, <<beleefde krachtterm>>, gaan we nou vooruitkijken of niet? Help mij even van 2,5 van mijn 5% af. Ik heb namelijk net nóg zo’n gast doorgeschoven gekregen… ■ Reageren? redactie@BOVATIN.nl

85

86

Bovatinfo

Secretariaat Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 229, Veenendaal tel. 0318 – 547 366 e-mail: bovatin@bovatin.nl website: www.bovatin.nl

Nuttige info voor BOVATINleden

Hoofdbestuur

Afdelingssecretariaten

Ledenadvies

Voorzitter: G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 mob. 06-22916752 fax (072) 564 70 52 e-mail: voorzitter@bovatin.nl

Noord-Holland K. Scholten Westerwerf 2, 1911 JA Uitgeest tel. 0251-319101 e-mail noordholland@bovatin.nl

Secretariaat BOVATTIN tel.: 0318 – 547 366 e-mail bovatin@bovatin.nl Voorlichting op gebied van onder andere: • Algemene wet en regelgeving (waaronder arbeidsrecht en aansprakelijkheden) • sociale verzekeringen • CAO bepalingen waaronder lonen en overige verplichtingen • Arbo – wetgeving. Arbo-catalogus en A(BRIE) • Juridische zaken • Belastingzaken • Scholing en cursussen • Bedrijfstakspecifieke aangelegenheden • Techniek • Marketing

Secretaris/penningmeester (a.i.): C.H. (Chris) van Herpen Het Erp 9, 5388 CN Nistelrode tel. (0412) 61 16 29 mob. 06-52654912 e-mail secretaris@bovatin.nl Bestuursleden: C. (Chris) Beld Eenhuisstraat 8, 7665 PZ Albergen telefoon 0546 441971 e.mail info@tegelspecialist.nl J. (Jeroen) de Goeij Den Hamstraat 9, 3451 BM Vleuten Tel: 030 - 6772421 Email: info@oostborg.nl G. (Gijs) Hilhorst Wiebachstraat 28, 6466 NG Kerkrade tel. (045) 544 45 42 fax (045) 544 09 73 e-mail g.p.w.hilhorst@hilhorst.nl R. (Robert) Hurkmans Floreffestraat 100, 5711 AE Someren tel. 0493 494 505 e-mail R.Hurkmans@tegelhandelloomans.nl T. (Tom) Sterkman Ivoorstraat 5, 1812 RE Alkmaar T. 072-5183222 e-mail: t.sterkman@svktegelwerken.nl Juridisch adviseur: Mr. T. Zanen Beukendreef 11, B-2920, Kalmhout België tel. (0032) 36853187 fax (0032) 36853186 e-mail juridischadvies@bovatin.nl mob. 06-20616770 Informatie betreffende keuringscommissie: Secretariaat BOVATIN Postbus 310, 3900 AH Veenendaal Bezoekadres: Nieuweweg 229, Veenendaal tel. 0318 – 547 366

Midden- en West-Nederland P. Verlaan Valkenburgerlaan 14, 2771 DA Boskoop tel. (0172) 21 60 84 fax (0172) 21 04 61 mob. 06-53281208 e-mail middenenwestnederland@bovatin.nl Oost- en Noord-Nederland G.C. Cremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden tel. (0524) 22 15 96 e-mail oostennoorddnederland@bovatin.nl Zuid-Nederland P. de Jong Cambreur 8, 5171 SJ Kaatsheuvel tel. (0416) 27 33 29 bovatin.afd.zuid@ziggo.nl Redactie BOVATINfo Hoofdredactie en nieuws diversen Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail redactie@bovatin.nl Mededelingen Hoofdbestuur G.A. (Gerard) Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp tel. (072) 511 08 99 e-mail: voorzitter@bovatin.nl Techniek-Materialen-Gereedschappen A.M.F.J. (Ton) Borrenbergs Sjeng Vaasstraat 7, 6031HE Nederweert tel. (0495) 63 40 95 mob. 06 - 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Advertenties Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, tel. (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail: advertenties@bovatin.nl

BOVATIN/Technisch advies Kort telefonisch advies: kosteloos Tarief € 70,- per uur.

Algemene technische adviezen en specifieke projectadviezen • Tegels • Lijmen • Hulpmiddelen-materialen • Verwerkingsmethoden tel. (0495) 634 095 mob. 06 – 234 42 186 e-mail: technischadvies@bovatin.nl Adviseur: A.F.M.J. Borrenbergs BOVATIN/BJD Advies Tarief € 75,- per uur.

Incasso: no cure no pay (zonder geschil) via tel: (00) 32 36 85 31 87 (tussen 20.00 uur en 22.00 uur) fax: (00) 32 36 85 31 86 Mob. 06-20616770 e-mail: juridischadvies@bovatin.nl Juridische Advisering en Procesvertegenwoordiging (ook bemiddeling advocaat): • Arbeidsrecht • Contractenrecht • Incasso • Huurkwesties • Soc. Verzekeringen • Subsidies • Vergunningen • Leasing • Productaansprakelijkheid • Juridische Doorlichting

VANG T N O N E NU TEST ONS

 T S M O K 15% WEL

G N I T R KO

BADKAMER PERFECT BETEGELEN? DA’S VLAKWERK. DE ECHTE VLAKMAN GAAT NAAR KIWITZ

WWW.VOORDEVLAKMAN.NL

n e m e t s y Tegellijms n a m k a v voor de

Het betere werk

Natuurlijk wil de vakman kunnen beschikken over de beste producten. Daarom kiezen professionele tegelzetters voor de tegellijmsystemen van PCI. Samen staan wij voor het betere werk. www.pci-afbouw.nl