BOVATINfo 2012-3

2012 / 3

B OVATIN fo BOVATIN BOND VAN AANNEMERS VAN TEGELWERKEN IN NEDERLAND

Wellness in een fort?

Mosa verrast

met ‘Murals’

Ook aandacht voor verwerking op CERSAIE

VAKBLAD VOOR DE TEGELSPECIALIST

2

BETER EN MAKKELIJKER LIJMEN zonder een vuiltje aan de lucht

Andere tijden. Andere lijmen.

Nieuwe KM Flex BluePrint maakt gebruik van een innovatieve morteltechnologie. Dat maakt de lijm bijzonder duurzaam en goed voor het milieu. Nog mooier is, dat je er als tegelzetter makkelijker, sneller, beter en gezonder mee werkt dan met traditionele lijmen. Glashelder dus: het is tijd voor KM Flex BluePrint.

brekend!

BluePrint = baan

Postadres

Postbus 120 NL - 7070 AC Ulft Bezoekadres De Hogenkamp 22 NL - 7071 EC Ulft Telefoon +31 (0)315 270 620 E-mail info@kiwitz.nl Internet www.kiwitz.nl

er CO2-uitstoot ✓ Tot 78% mind racht ✓ Hogere kleefk gen ✓ Lichter te men verwerken ✓ Makkelijker te

M A A K H E T WA A R . M E T K I W I T Z

tie ✓ Geen huidirrita ONDERDEEL VAN DE

3

november 2012

KWARTAALAGENDA

VOORWOORD

In deze rubriek vindt u de belangrijke data voor de tegelzetbranche. Uw regiovergadering, het jubileumfeest van uw bedrijf, de lancering van uw nieuwe product in deze agenda?

Mailt u dan AUB uw contactgegevens, de aard van de bijeenkomst, de datum, tijd en locatie naar redactie@bovatin.nl, dan vermelden wij ze in deze agenda!

Beste collega’s,

En natuurlijk vermelden wij hier de data van BOVATIN-evenementen, bijzondere vergaderingen en werkbezoeken van bestuursleden.

Wanneer het gaat om besloten bijeenkomsten, dan staat dat bij het agenda-item.

En kort ná de verkiezingen hebben 16 organisaties, waaronder FNV bouw, HIBIN, Architecten, Bouwend Nederland, de TU Delft en Henk Klein Poelhuis van ‘onze’ Aannemersfederatie voorop(!) een Nationaal Stimuleringspakket Woningmarkt samengesteld, met daarin suggesties om in het Regeerakkoord op te nemen. Dit om de vaart in de woningmarkt, en daarmee in de bouw, terug te brengen. En dezelfde Aannemersfederatie verzond een brandbrief naar de Tweede Kamer om te pleiten voor tarief van 6% op onderhoud

NB Wilt u een evenement bezoeken?

Neem dan altijd eerst even contact op met de organisator!

Za. 10 november dagelijks bestuur BOVATIN Wo. 12 december (of ma. 17 december, zie www.aannemersfederatie.nl): algemene ledenvergadering Aannemersfederatie Za. 15 december: dagelijks bestuur BOVATIN Wo. 19 december: hoofdbestuur BOVATIN

Het zou mooi zijn wanneer, terwijl u dit blad openslaat, het nieuwe kabinet gepresenteerd werd.

Van welke samenstelling dat kabinet ook is – op het moment dat ik dit schrijf, lijken PvdA en VVD elkaar gevonden te hebben, zelfs op de wat lastiger dossiers – er is in ieder geval een Tweede Kamer met een hoop Kamerleden die kennis genomen hebben van wat er in de bouw speelt. Aan de vooravond van de Kamerverkiezing reden we nog met busjes door het land om Kamerleden aan te spreken op hun verantwoordelijkheid: de gespecialiseerde aannemers moeten wel kunnen bouwen. En niet alleen voor zichzelf, maar ook om het met hun werk mogelijk te maken dat ook bij anderen in de keten de kachel blijft branden.

Wat we verder kunnen doen? De crisis blijft nog wel even, dus we zullen het uiterste uit ons ondernemerschap moeten halen. Dat betekent: werken aan ketensamenwerking. Blijven inzetten op kwaliteit. Innoveren. Ogen openhouden en kansen benutten.

En, heel belangrijk: hoe je het ook keert of draait, we hebben straks weer vakkundige tegelzetters nodig. Er worden er momenteel véél te weinig opgeleid, om allerlei redenen. En dat kan niet. Natuurlijk, we kunnen denken dat we ze zelf wel even, in het bedrijf, opleiden. Maar een goede tegelzetter heeft een basis nodig voor ‘ie aan het werk kan. En zijn we allemaal opleiders? Ook opleiden is een vak.

Dus – we gaan anticiperen op het moment dat de crisis over is. Juist nu moeten we meerdere jaren vooruitkijken, en dat is misschien niet wat we gewend zijn; maar dat past in deze tijd en bij modern ondernemerschap.

En mede dáárom heeft ook de BOVATINfo nu weer een kleine facelift gekregen: iets meer ‘nu’, klaar voor ‘straks’.

Ik wens u goede zaken, en ons allen een goed Regeerakkoord.

BOVATINfo is een periodieke uitgave van BOVATIN: de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland. Het blad wordt gedrukt op ongechloreerd papier, verspreid in bio-folie en verschijnt vier maal per jaar: in april, juli, oktober en januari van het aansluitende jaar. Oplage: 3000 exemplaren per jaar.

VOOR INFORMATIE: Abonnementen: Bondsbureau, tel. (0548) 53 85 05 Hoofdredactie, advertenties en verspreid nieuws: Remus F.P.M. Aussen, tel.

(010) 435 22 70 of 06 – 242 70 953, e-mail redactie@bovatin.nl ART DIRECTION EN GRAFISCH ONTWERP Jiske van Gaalen, hello@jiskevangaalen.nl www.jiskevangaalen.nl

Foto omslag: © www.frankbart.nl

Mede namens het BOVATIN-bestuur, Gerard Reus, voorzitter

COLOFON

De bestuursvergaderingen zijn besloten, maar u kunt als BOVATINlid, wanneer u wilt dat het bestuur uw vraag behandelt, die aan één van de bestuursleden stellen. (mail en adressen zie elders in deze BOVATINfo). Uw vraag kan dan bij de rondvraag behandeld worden. Is uw vraag wat langer/complexer, en hebt u ‘m op papier? Mail uw punt dan tenminste 14 dagen voor de betreffende vergadering aan de secretaris, bovatin@bovatin.nl, dan kunnen we uw mail aan de agenda toevoegen en vooraf rondzenden.

Goed dat ik er niet alleen voor sta K캐k voor projectbegeleiding, info en tips over al onze afbouwproducten op www.omnicol.info

K캐k op omnicol.eu voor meer informatie over al onze producten.

/ omnicol.eu

/ omnicol

5

november 2012

IN DEZE EDITIE 06 CERSAIE 2012 natuurlijke imperfectie en vakmanschap in de etalage

06

INFORMATIE VOOR DE PROFESSIONAL 42 OPLOSSING “HET GESCHIL” Bovatinfo 2012-2

13 WELLNESS IN DE BUNKER tegelwerk onder de grond!

43 HET GESCHIL: losliggende tegels…

21 MOSA VERRAST met ‘murals’

47 IK BEN GEEN TEGEL ZETTER, MAAR…

23 VEILIGHEID laat ’t niet eerst mis gaan…

49 BOVATINVERZUIM.NL neemt werk uit handen!

45 SGAT-NIEUWS

50 NUTTIGE INFORMATIE voor BOVATIN-leden

27 FORBO-EUROCOL met een rijke geschiedenis is ook de toekomst helder!

31 “OOK BOVATIN WIL BOUWEN!” 33 VLK’S CEES PILLE: “Vakmanschap verdient meer waardering!”

NIEUWS EN WEBSITE 37 OOK IN NEDERLAND een cursus mozaïek!

39 PCI SECCORAL 2K RAPID nieuwe, snelhardend waterdichtingscoating onder keramiek 41 KIWITZ introduceert duurzame KM Flex Blueprint

13

23

CERSAIE 2012 NATUURLIJKE IMPERFECTIE EN VAKMANSCHAP IN DE ETALAGE

Tekst en foto’s: Remus Aussen

Probeer maar eens een grote lijn te halen uit de producten van 900 fabrikanten.

Nee, je komt er niet mee weg om het over ‘de’ mode in de tegelbranche te hebben.

ALLES is in de mode. Iedere poging om aan te geven wat ‘het’ gaat worden is dan ook op voorhand gedoemd te mislukken.

Ja, de XXL-tegels zetten door. Mozaïek blijft zich ontwikkelen. De gerectificeerde, ultrastrakke tegel is niet meer weg te denken. De enorme 3x1-tegels – laten we ze voortaan maar XXXL- of beter, 3XL-tegels noemen - worden inmiddels door meerdere fabrikanten gepresenteerd. Met de nieuwe printtechnieken zijn tegels die het uiterlijk hebben van hout, natuursteen en klei nóg minder van echt te onderscheiden dan de producten van vorig jaar – en daarmee wordt tegelwerk, doordat het niet de praktische nadelen heeft van de oorspronkelijke materialen (onder andere onderhoudsgevoeligheid, slijtage, vuilopname) steeds aantrekkelijker. 3D-tegels – om daar maar even alles mee samen te vatten wat niet 100% ‘plat’ is – vormen een steeds belangrijker onderdeel van de geëxposeerde materialen. Veel om bij stil te staan dus op de CERSAIE van eind september van dit jaar. Deze Italiaanse beurs, die uitgegroeid is tot de meest vooraanstaande keramiek- en sanitairbeurs ter wereld, beleeft inmiddels zijn dertigste verjaardag…

ONVLAK? En misschien is dat wel een trend: niet alleen tegels met gebogen vormen of een gelaagdheid, maar ook tegels die, om nog meer een natuurlijke uitstraling te vertonen, de ‘onvlakheid’, de natuurlijke imperfectie van bijvoorbeeld ruwe klei laten zien. En daarmee wordt deze modetrend ook een aandachtspunt voor de tegelzetter: zijn er speciale eisen die aan de verwerking gesteld kunnen worden? En – als de klant deze tegels aanschaft, zijn er bijzondere eisen aan het onderhoud, ofwel – waar loopt de consument tegenaan? Natuurlijk zaken die de tegelfabrikant voorafgaand aan de productie best wel overdacht zal hebben, maar – zoals we dat ook gezien hebben bij de XXL-tegels – het is niet de fabrikant, niet de handel, niet de architect, maar de tegelzetter die uiteindelijk de vragen met betrekking tot verwerking en onderhoud mag beantwoorden.

CERSAIE: EEN BEZOEK MEER DAN WAARD Veel Nederlanders dit jaar op de CERSAIE. En het leken er meer dan vorig jaar. Een aantal bezoekt de beurs trouw ieder jaar, om op de hoogte te zijn van de trends, om jaarlijks eens ‘álles’ te zien wat er op de markt is, om goede maar goedkope producten uit te zoeken, omdat je altijd iets hoort, ziet of voelt waar je in Nederland niet tegenaan loopt. 35 zalen, 900 standhouders, een recordaantal van bijna 90.000 bezoekers… En dat in een regio (Emilia Romagno) die vorig jaar nog getroffen werd door een aardbeving… Was er dan niets van de crisis te merken? Dat wel. Maar, zoals één van de standhouders opmerkte, vooral tijdens de gesprekken. En toch… die gesprekken gingen ook over voorzichtig optimisme. En over hoe je met vindingrijkheid en ondernemerschap over je eigen schaduw springt. Aandacht voor tegels, voor sanitair, maar - ook voor de vakman, dit jaar. Eén zaal was onder de titel ‘Citta della Posa’

3D en natuurlijke oppervlakken.

De ‘Discover’-serie van Panaria is één van de vele voorbeelden van hoe deze twee trends samenkomen

(Stad van de Tegelzetter’) geheel gewijd aan de nieuwe generatie verwerkingstechnieken – en aan de nieuwe generatie tegelzetters.

Leerlingen en leermeesters van de ESPEScuola Edile di Lecco (de Bouwschool van de stad Lecco) tonen hun vaardigheden.

Fabrikanten als Mapei, Kerlite/Cotto d’Este, Marazzi, WEDI en Schlüter tonen nieuwe verwerkingstechnieken aan de bezoekers van de beurs: tegelzetters, maar veelal ook handelaars, verkopers en importeurs zijn bekend met de nieuwe technieken, maar (gelukkig) waren er ook veel architecten onder de toeschouwers…

WAT WAS ER TE ZIEN? Zoals al genoemd: de 3XL-formaten zijn geen eendagsvlinders. De 3D-tegel is in opmars. ‘Hout’ en ‘natuurlijk gevoel’ is een nieuwe trend, maar er is veel meer. Veel nieuwe tegels voelen bijna ouderwets handgevormd of zelfs ongelijkmatig aan.

Kun je die dus met wat minder zorg verwerken? Mooi niet. Ze zullen eerder extra eisen aan de verwerker stellen. Mozaïek? Er waren twee zalen waar bijna niets anders te zien was. Het ‘standaard’ formaat, zoals dat op de opleidingen gebruikt wordt? Dat was er minder. In feite – alleen op de stand waar Thomas Gugger, wereldkampioen tegelzetten, in een soort ‘voetbalstand’ zijn kunsten aan het vertonen was… ■

Edilgres was één van de fabrikanten die eveneens dunne 3xL-tegels presenteerde

7

8

BOVATINFO

HOE ITALIAANS IS CERSAIE? De persconferentie van de organisatie tijdens de openingsdag, 25 september

Een beurs die georganiseerd wordt samen

bestemde tegels zien, waaruit zich weer

met de Italiaanse Confindustria Ceramica, de vereniging van de 90 Italiaanse tegelfabrikanten, en waarvan 600 van de 900 stands door Italiaanse bedrijven worden verzorgd, die is – behoorlijk Italiaans. De persconferentie tijdens de openingsdag behandelt – en promoot - allereerst de verworvenheden van de Italiaanse keramiekindustrie, die de crisis aardig lijkt te doorstaan. Het kopieergedrag van de opkomende economieën was vorig jaar nog een onderwerp – nu laat men het liggen: het is een gegeven, hoe ongewenst ook voor de fabrikanten die de ontwikkelingskosten gemaakt hebben. En daarom worden Aziatische en Middenoostelijke heren met grote fotocamera’s op de stands nog wel enigszins met de nek aangekeken.

Trots vertelt de regionale minister voor industrie en groene economie hoe Italië acht miljard euro beschikbaar gesteld heeft voor de door een aardbeving getroffen regio rond Bologna, en hoe hard de regio werkt om de schade te herstellen. En zeshonderd journalisten uit de gehele wereld luisteren en noteren dat.

‘rustiger’ tegelprogramma’s ontwikkelen die wél op de kooplust van de Nederlandse consument en professionele markt kunnen rekenen. Wat in Italië verzonnen wordt, komt hier in de interieurbladen, en – al is het momenteel een kopersmarkt – het maakt de kopers hier kooplustig. Dus, met het promoten van Italiaanse tegels promoot Italië het tegelwerk in het algemeen, en daar wordt de Hollandse markt toch indirect beter van, zelfs nu… Ook dat is de dynamiek van CERSAIE: de wereldberoemde architecten en kunstenaars die tijdens de vele miniconferenties in de zon worden gezet blijven buiten beschouwing in een vakblad als dit, maar - CERSAIEgasten als Shigeru Ban, Rolando Giovannini, Alberto Medi en Bruce Sterling zijn absoluut wereldspelers die indirect invloed hebben op hoe onze huizen er uit gaan zien, en wat er uiteindelijk in Nederland op de bouwplaats voor materialen verwerkt wordt.

Maar de CERSAIE gaat over meer dan Italiaans keramiek. Natuurlijk, men staat voor de trots van het vaderland, de traditie en het eigen product. Maar niet voor niets wordt de beurs door alle landen bezocht,

De Confindustria Ceramica laat zien hoe je keramische tegels en verwante producten als een stevig ‘merk’ kunt neerzetten tegenover andere vloer- en wandbedekkingen. Budget doet een hoop. Wat wij daar verder aan hebben? We kunnen er zien wat er mogelijk is, een beetje glimlachen over extreme tegels en iets té schreeuwende

en staan in een derde van de stands producten uit andere landen. Want er is ook veel te ‘halen’: de Hollandse tegelbranche kan er goed terecht voor ook uitstekende ‘middensegment’ alternatieven. We kunnen er de extreme en peperdure, veelal voor de Arabische en Oosteuropese markt

opstellingen (maar wel ideeën opdoen!), we kunnen selecteren, en we kunnen die keuzes inzetten in ons land. Zo was ik persoonlijk behoorlijk enthousiast over een boekje dat op deze CERSAIE gepresenteerd werd speciaal voor consumenten, met daarin precies waar de consument op

heeft te letten bij de aankoop en het onderhoud(!) van tegelwerk. Mooi en nuttig als boekje, vermoedelijk ook prima in te zetten als website.

Het ‘bouwen, bewonen, bedenken’ (al enige jaren het thema van de CERSAIE) zorgt ervoor dat de nadruk op de beurs altijd wat op de architect en de kunstenaar ligt. Daar is de afgelopen jaren het belang van het milieuverantwoord produceren bijgekomen. Gelukkig is er dit jaar ook behoorlijk wat aandacht voor de verwerker en het belang van vakmanschap - en dus voor het opleiden van tegelzetters.

Ik mag wel zeggen: zoals John F. Kennedy ooit in Berlijn zei dat hij een Berliner bol was, zo ben ik dit jaar toch ook wel een CERSAIE-fan geworden. Dat dit jaar het vakmanschap en het belang van opleiden zo prominent onder de aandacht gebracht werd, deed een hoop.

Misschien een volgend jaar ook aandacht voor gezonde verwerking van tegels? Ik denk dat Nederland daarin vooroploopt, sterker, ik denk dat het BOVATIN innovatietraject daarin vooroploopt. En, zoals niemand tien jaar geleden ook maar kon vermoeden dat ‘groen produceren’ zo belangrijk zou worden, zo zou dat ook wel eens met ‘gezond verwerken’ kunnen gebeuren. Gaan wij zorgen dat we vooraan staan als er straks geld te verdienen valt?

Een behoorlijk extreme ‘houttegel’ van Cerdomus, in een soort spalted maple. Maar ook de elektrische bediening van de schuivende panelen was erg populair

9

november 2012

DE CERSAIE 2012 IN EEN PAAR VAN DE CA. 3000 NIEUWIGHEDEN…

WEDI: BADKAMER OP HOUTEN VLOER! Guy van Nuys, Area Manager Benelux, laat op de WEDI-stand op de CERSAIE te Bologna zien wat WEDI’s oplossing is voor een ultralichtgewicht renovatie op een houten vloer: om een badkamer opof ter vervanging van een houten vloer te bouwen hoeft een en ander niet eerst gestut, beplaat en vol beton gezet te worden: de prefab-renovatieoplossing van WEDI is ultralicht en volledig waterdicht, met geïntegreerde afvoer. “De waterdichte prefabvloer is maar 2 centimeter dik, en daadoor krijg je geen vreemde hoogteverschillen met de naastgelegen vertrekken!”, verklaart de heer Van Nuys. Zie ook www.wedi.de

PHILIP STARCK ‘VALT’ VOOR DE TEGEL Philippe Starck, bij het grote publiek bekend van zijn ontwerpen voor Alessi, heeft zich eindelijk met de tegel verbonden. Werden voorheen de door hem ontworpen sanitairproducten geplaatst in een geheel witgepleisterde badkamer, – met binnen een jaar de te verwachten resultaten – met deze 3D-tegellijn (NB subtiel randje) voor Sant’Agostino maakt hij het de architect, en vooral de eindgebruiker, toch wat makkelijker.

Informatie bij: www.ceramicasantagostino.it

COTTOCERAMIX SHOWT NATUCER Thomas Kloppenburg en Nicole van Twuijver van distributeur CottoceramiX showen de nieuwe lijnen van Natucer, één van hun merken, op de CERSAIE 2012. Piastrella is een lijn die Kloppenburg speciaal ‘uitgelijnd’ heeft op de Nederlandse markt: “Niet de extreme welvingen en kleuren van de Spaanse markt, maar een tegel en een kleurstelling die het hier goed zal doen!” Check ook (zie het filmpje bij de CERSAIEnieuwsbrief die u begin oktober ontving) de bamboe-vormige keramieken objecten. Zie ook www.cottoceramix.nl

MAPEI IN ALLE KLEUREN… Maarten jan Leppink, directeur MAPEI Nederland BV, en Wilco Bekkers, verkoopleider Nederland, tonen op de imposante stand van MAPEI de nieuwe producten: voegen in diverse kleuren en voor divers gebruik, plus de bijbehorende kleurkitten. En natuurlijk de nieuwe S1 en S2-lijmen. Op de stand zijn nogal wat watergeluiden te horen: de toekomstige waterdichte lijmverpakkingen worden onder stromend water gedemonstreerd…

Goed nieuws voor wie nog wel eens natgeregende verpakkingen heeft moeten weggooien… Informatie bij: www.mapei.nl

SCHLÜTER SYSTEMS De vertegenwoordiger en de vakman laten op de stand van Schlüter, opgesteld in de ‘Stad van het Tegelzetten’ zien hoe met Schlüter-Kerdiplaten (alle formaten, diktes, vormen) de basis voor complete keukens en badkamers en zelfs wasbakken kan worden opgebouwd. Op de foto is onder andere een met Kerlite beklede wasbak te zien, plus een voorbeeld van hoe je de basis voor zo’n wasbak kunt maken. Maar, waarschuwt de vakman: “Deze basis (onderaanzicht op de foto, bovenop een voltooid exemplaar) is even voor deze show gemaakt, in feite is hij nog niet af. De randen moeten, voordat je ‘m kunt bekleden, eerst afgewerkt worden met KERDI-KEBA en KERDIKOLL”. Zie ook: www.schlueter-systems.nl

AZTECA CERAMICA: MEER DAN VOETBALTEGELS Harry Soepboer tegels importeert onder andere het Spaanse tegelmerk Azteca.

Harry Soepboer vertelt dat deze Spaanse fabrikant een sponsorrelatie heeft met zowel FC Barcelona als met Real Madrid, en laat dat zien aan de hand van een serie tegelportretten van de voetballers van dit moment. Azteca heeft onder andere een tegel in het assortiment waarin een ruimte is uitgespaard zodat met diverse kleuren glasmozaïektegeltjes per tegel een kleuraccent kan worden gemaakt. “Maar, in feite is het meest interessant voor de branche het assortiment vloer- en wandtegels voor het middensegment.”, schat de heer Soepboer in. Informatie bij: info@harrysoepboertegels.nl

10

MONOFLEX-XL

BOVATINFO

ig gtijd vroe baar* voeg

MONOFLEX-XL … … de modernste en sterkste flexmortel überhaupt.

De nieuwste lijmbikkel van het huis SCHOMBURG, waar traditie, ervaring, gecombineerd met innovatie en applicatie-eenvoud tot de eerste levensbehoeften worden gerekend.

Geen poespas, maar gemak, snelheid en flexibiliteit voor iedere BIKKEL in het tegelzettersvak...!

Kwaliteitswaarborg: • Voldoet aan de EN 12004 C2 TE en S1 EN 12002 • Voldoet aan de criteria van de „Flexmortel“ norm • Toepasbaar in vochtige ruimtes en nattecellen op SCHOMBURGafdichtingen • Voor binnen en buiten • Extreem standvast

LI

ODUCTEN PR SIONELE TEGE ES

LZ

DE

F RO

ET

IN

NO

VOOR

R

VAT I E V E

P

M

TE

• Waterdicht verpakt in onze speciale foliezak • Meer meters per kg • Ideaal voor XXL tegels • Licht en zeer smeuïg • Continue gelijkblijvende verwerkings kwaliteit

J

De voordelen:

It‘s German made Quality!

SCHOMBURG B.V. • Postbus 343 • 7900 AH Hoogeveen-NL Telefoon +31-528-267171 • Fax +31-528-267288 • www.schomburg.nl

COTTO D’ESTE/KERLITE: NU OOK IN HET MIDDENSEGMENT! Precies een jaar geleden sprak ik Tiziano Orlandi, exportmanager van Cotto d’Este/Kerlite voor Nederland, op CERSAIE 2011, en maakten we plannen voor een training over de verwerking van de 3XL-tegels. Inmiddels is Cotto d’Este geassocieerd lid van BOVATIN, en worden afspraken over de training uitgewerkt. Hoe staan de zaken ervoor: Cotto d’Este ziet natuurlijk dat diverse fabrikanten inmiddels 3XL-tegels fabriceren, maar – zij hebben er de meeste ervaring mee. Dus heeft de fabrikant die ervaring gebruikt door op deze voorspelbare marktontwikkeling te anticiperen en zelf de 3XL-formaten al in verschillende prijsstellingen te produceren. “We hebben dankzij de moderne printtechnieken prachtige marmersimulaties aan ons pakket toe kunnen voegen. Als je naar de prijsstellingen kijkt: onze Exedra Lux – ook in glans verkrijgbaar! - is bestemd voor het topsegment, terwijl Exedra Naturale voor het midden- en projectsegment bestemd is. Wat belangrijk is – we zien dat er veel vraag is naar bijpassende kleinere vloertegels met een traditionele dikte. Die hebben we nu dus voor deze serie! Het meest voordelige product is Bluestone, eveneens een merk van Cotto d’Este. Vergeet je niet te vermelden dat we voor al onze producten gebruik maken van de gepatenteerde Microban-technologie? Dat maakt onze tegels bijzonder geschikt voor bijvoorbeeld toepassing in keukens, sanitairruimtes en ziekenhuizen!” Samen met WEDI heeft Cotto d’Este ook een wasbakbasis ontwikkeld die, stelt Orlandi, door tegelzetters aangeboden en vervolgens afgewerkt kunnen worden (zie de grote foto aan het begin van dit artikel). “Is ook een training voor. Ik weet zeker, daar kunnen jullie geld mee verdienen!”

Informatie bij www.cottodeste.it

DISCUSSIEPUNT - KORZILIUS KORADRYFLOOR: ‘DROOG LEGGEN’ VAN TEGELS Opvallend, zeker voor grootformaattegels: het Duitse Korzilius komt met een systeem om tegels ‘droog’ te verwerken – een beetje het ‘clicklaminaat’ onder de tegelvloeren… De aanvankelijke vraag is of de professionele tegelzetter er blij mee moet zijn, maar – misschien toch wel. Het betreft een tegel met een kurken onderlaag, die zich naar verluidt zelf ‘vastzet’ aan de vloer. De onderlaag houdt bovendien de tegels keurig op 3 mm voegafstand. Belangrijke eis: de vloer moet volkomen vlak en stabiel zijn. Immers – er dient wel normaal gevoegd te worden. Feit is dat deze tegel ook gekozen zou kunnen worden voor tijdelijke toepassingen, in huurwoningen en projectopstellingen bijvoorbeeld. En daarmee heeft de tegelzetter er ineens een tot dusver onbereikbaar marktsegment bij, en is tegelwerk plotseling een geduchte concurrent van het populaire clicklaminaat… Feit is wel dat ‘vlak en stabiel’ betekent dat ook deze tegel vakkundig verwerkt dient te worden.

En wat voor voeg zou eenvoudig verwijderbaar (bij hergebruik) zijn? En wat zijn de meningen over deze toepassing van kurk? Welke andere aandachtspunten zijn er? Reacties graag naar redactie@bovatin.nl, en misschien ziet u reden om dit product – met BOVATIN - eens wat nader aan de tand te voelen. Meer informatie is nog niet op de site te vinden, maar in ieder geval kunnen de series ‘Selva’ 898 x 223 mm en de series Pianoro, Avola, Montana en Florida in 798 x 398 mm met de KoraDryFloor kurkondergrond geleverd worden. Over deze series informatie bij: www.korzilius.de.

november 2012

ARCHITECTEN, KUNSTENAARS… MAAR OOK DE TEGELZETTER CENTRAAL OP CERSAIE!

DURAL: TRAPELEMENTEN …EN EEN VERPLAATSBARE WANDCONTACTDOOS. DURAL is gespecaliseerd in profielen.

Op de CERSAIE toonde het bedrijf dit jaar onder andere de nieuwe roestvrijstalen ‘Diamondstep’-profielen voor traptreden (foto: DURAL): geschikt voor buitengebruik, eenvoudig te installeren, eventueel een (signaal)kleur naar keuze, en door de oppervlaktestructuur niet alleen maximaal slipwerend (R10/V6)maar ook goed waarneembaar voor slechtzienden en blinden door middel van de keus uit neon-kleuren en de ‘voelbaarheid’ van de profielen. Maar, ook te nuttig om niet te vermelden: de verplaatsbare P-Track Vario wandcontactdoos: een railsysteem waarop op ieder gewenst punt (eventueel tijdelijk) een wandcontactdoos kan worden ingeklikt (zie het filmpje bij de CERSAIE-nieuwsbrief).

Zie www.dural.nl.

Vorig jaar was mijn eerste ervaring op CERSAIE. En ik was onder de indruk: van de tegels, de omvang, de mogelijkheden, het enthousiasme van de mensen. Waar ik niet enthousiast over was: het feit dat de tegelzetter en het vakmanschap geen deel uitmaakte van deze wereldbeurs. In editie 2011-3 staat een tamelijk ‘zure’ column van mijn hand over dit onderwerp.

Maar – dit jaar geen gemopper. Want, het eerste waar ik bij binnenkomst tegenaan liep was de ‘Citta della Posa’, vrij vertaald: ‘de stad van het tegelzetten’. Een zaal, geheel gewijd aan de rol van de tegelzetter, van de (bij BOVATIN-leden, genoegzaam bekende) nieuwe technieken en materialen. En aan het belang van opleidingen. Het bouw-opleidingsinstituut van de stad Lecco had de vrije hand gekregen om het fenomeen ‘ vakmanschap’ en het belang van opleidingen onder de aandacht te brengen. En, met alle steun van de diverse fabrikanten was er niet alleen een amfitheater voor lezingen over het vak, maar ook een rij trainingsopstellingen waar leerlingen van het instituut, onder leiding van hun stevig bebaarde docent, hun vaardigheden in de etalage konden zetten. En meer dan dat. Ik vond het ineens extra jammer dat onze Guido van Dingenen tijdens de World Skills het slechts tot een – overigens prima – plek in de top tien had geschopt. Want, in een stand van een vierkante meter of 50 stond de winnaar van dat tournooi zijn kunsten te vertonen, in een omlijsting waarin meestal slechts F1-coureurs of nieuwe profvoetballers worden gepresenteerd. Thomas Gugger, 20 jaar, tegelzetter bij Keramik Allenbach uit Thun (Bern). Voelde hij zich al een beetje profvoetballer? “Nee zeg, ik leid nog hetzelfde leven als voordat ik EU-kampioen was. En ja, ik werk nog gewoon bij hetzelfde bedrijf. Het is een prima bedrijf, mijn baas heeft me alle ruimte gegeven om aan dit kampioenschap mee te doen, ik heb het er goed, dus waarom zou ik van werkgever veranderen?” Blijft wel de vraag of hij er niet toch een klein beetje wijzer van wordt… “Natuurlijk, het is een geweldige ervaring. Nee, vergeet de beroepsvoetballervergelijkingen maar, ik word er echt niet rijk van.” Maar, met een fijn glimlachje: “Al krijg ik natuurlijk wel een vergoeding voor de reclameboodschappen waarin ik mee mag doen… En, iets zegt me dat ik nooit zonder werk zal zitten…!” Nu werkte Gugger op deze beurs vooral met de op de opleidingen gebruikelijke kleinformaat tegels. De werkpraktijk is volgens Gugger iets heel anders dan de wedstrijdpraktijk. Hoe doet hij het op zijn werk met de XXL-formaten? “Nou, met de hand natuurlijk. Hoe zou dat anders moeten?” Volgens Gugger waren er noch in Zwitserland, noch in de regio’s rond Bern andere technieken in ontwikkeling. Ook in Zwitserland nog geen tegelzetmachines, dus… Ik op mijn beurt hoop dat een volgend jaar een Nederlandse wereld-kampioen in zo’n voetbalstand zijn kunsten – en onze innovaties - laat zien…

11

DE EERSTE IN DE MARKT! DUBOKEUR OP ONS TEGELLIJMSYSTEEM

Het keurmerk voor duurzame bouwproducten

CN 97

Premium egaliseermiddel stofarm

CM 90 EasyFlex PLUS stofarm

CE 35

Voegenbreed WD stofarm

Henkel Nederland B.V. Brugwal 11 - 3432 NZ Nieuwegein - Tel.: 030 - 607 34 79 - www.ceresit.nl

Tekst: Remus Aussen Foto’s: Remus Aussen / Frank Bart

Hergebruik van oude, vaak historische, gebouwen is een trend. Dit jaar was zelfs de Open Monumentendag gewijd aan panden die, nadat hun oorspronkelijke functie verloren was gegaan, een nieuw leven gekregen hebben doordat bevlogen mensen de durf en de fantasie hadden om er hun droom te realiseren. En zo wonen mensen in oude graansilo’s en vuurtorens of – komt er een hotel/ restaurant/wellnesscentrum in een bunker, in dit geval in een onderdeel van de Stelling van Amsterdam… Kan dat dan? Dat kan. Maar alleen er een team van bijzondere bouwbedrijven zijn schouders onder zet. Met Tegelzetbedrijf Henk Boogaard in een belangrijke rol,

WELLNESS IN DE BUNKER, TEGELWERK ONDER DE GROND!

want – niet alleen wordt er schitterend zichtwerk van je verwacht, maar je werk moet ook de meest veeleisende omstandigheden levenslang probleemloos kunnen het hoofd kunnen bieden. En dat dan ook nog in een voormalige bunker, die oorspronkelijk niet bepaald voor luxe gebouwd was.

FORT A/D NEKKERWEG De Stelling van Amsterdam. Gebouwd rond 1900, als een ‘muur van water’ plus enkele tientallen forten, kustbatterijen en onderwaterzettingen in een cirkel van zo’n 15 kilometer rond Amsterdam. Bedoeld om, als Nederland ‘weer eens’ in oorlog zou zijn met aangrenzende grootmachten, het laatste te verdedigen gebied van het Koninkrijk der Nederlanden te kunnen zijn. Maar hoe gaat dat – door de voortschrijdende techniek op het gebied van artillerie, vliegtuigen, atoomwapens en niet te vergeten de veranderende internationale verhoudingen verloren deze kostbare verdedigingswerken al vrij snel hun oorspronkelijke functie.

Niet dat het ‘Fort a/d Nekkerweg’ niet meer gebruikt werd: nadat het een paar jaar als ‘bomvrij aardwerk’ had gefungeerd, heeft het sindsdien vrijwel permanent als gevangenis, als kamp van bewaring en als munitie-opslagplaats gefungeerd. Volgens de berichten zijn er nog enige veteranen die kunnen vertellen hoe in de bunker onder andere mortiergranaten onschadelijk gemaakt werden. Op de website www.stellingamsterdam.nl staan de nodige verhalen over het gebouw, dat sinds 1996 deel uitmaakt van het Unesco-werelderfgoed. Een daarvan, ‘Adjudant voor een dag’, over

hoe iemand voor één dag plompverloren adjudant van een minster werd, geeft bijvoorbeeld een mooi beeld van onze bestuurlijke geschiedenis. Ook staat op de site dat de eigenaar Landschap Waterland is, dat het fort inmiddels in gebruik is als Resort Fort Beemster, en dat aannemingsbedrijf Frank Bart BV in de voormalige woning kantoor houdt. Onze nieuwsgierigheid is gewekt. Hoe komt iemand op het idee om in zo’n Spartaans-luxevrij bouwwerk, dat zich ook nog grotendeels onder de grond bevindt, een luxe resort te ontwikkelen?

CHARME Frank Bart, van het gelijknamige aannemingsbedrijf maakte aan de vooravond van de oplevering toch nog even tijd vrij om over zijn passie te vertellen.

“Nieuwbouw heeft toch niet deze charme… Het gebouw kwam acht jaar geleden beschikbaar, en als je zo’n gebouw dan eens goed bekijkt… Ik wist zeker dat we hier iets prachtigs mee konden. De plannen werden ook steeds ingrijpender. Uiteindelijk namen we het gehele fort in gebruik: 4500 vierkante meter, waarvan 1100 meter kelder, tien meter onder de grond… Dan ga je niet over één nacht ijs. Natuurlijk, we hebben als bedrijf een enorme ervaring met nieuwbouw en renovatie, maar dit is wel even iets anders. We zijn heel Europa afgereisd om van andere voorbeelden te leren. En reken maar dat je voor uitdagingen komt te staan. Om maar eens wat te noemen: bezoekers willen hier genieten van een rustige, beschutte ambiance. Dus laten we de leveranciers via een speciale tunnel bevoorraden...”

Frank Bart BV bestaat inmiddels 23 jaar. “En al 16 jaar werken we samen met Henk Boogaard en zijn tegelzetbedrijf. Zo’n project kun je alleen tot een succes maken als je met een team van echte specialisten werkt. Dat geldt voor de elektricien,

Het buitenbad…

13

14

BOVATINFO

Henk Boogaard, samen met aannemer en exploitant van Fort Resort Beemster Frank Bart (r) voor de ingang van het fort.

15

november 2012

Binnen: een douchewand met doorkijkjes…

voor de stukadoor, de architect, voor degene die de tuin aanlegt, en beslist voor de tegelzetters.” De voorbereidende bouwwerkzaamheden zijn gestart in april 2011, en zodra u dit leest is het resort volop in bedrijf.

“Ja, we exploiteren het ook zelf,” meldt Bart.

“Natuurlijk, dat is een geheel andere tak van sport dan de aannemerij. Maar, net zoals ik

platen voor gebruikt. Dan heb je het over ruim 1 1/3 kilometer!

het uiterste wil in de kwaliteit van mijn werk, zo zijn we ook als het gaat om de zorg die we aan onze gasten besteden! En vergeet niet – ik heb hier als kind gespeeld. Ik ben een beetje een fortengek, zeg maar”

met een lichte variant afgewerkt. “De kiezels van die zittingen en vloeren kun je in zo’n geval niet als matje plakken. Je wilt geen uitstekende kiezels of scherpe randen. Dus die zijn van het matje af één voor één verlijmd!”, vertelt Boogaard. De traptreden van de whirlpools zijn gezaagd uit 40x80 antislip black nat, van het Italiaanse merk Floorgres, de goten uit de soft nat-variant.

Waarbij de randen vanzelfsprekend facetgeslepen zijn; ook hier geen scherpe details. De mozaïektegels in het kruidenbad, de ligbanken en het voetenbad leveren een prachtig schouwspel op.

Ook hier: detail, detail en nog eens detail.

Immers, het heeft ook geen enkele zin om exclusieve materialen te gebruiken als het rommelig verwerkt wordt. Ik kon het niet laten om hier en daar mijn hand eens langs de randen te halen, maar – alles klopte. Nergens een oneffenheid. Geen scherpe randjes.

UITDAGINGEN VOOR TEGELZETTERS Henk Boogaard is, zeker wanneer je bedenkt dat de oplevering binnen een paar dagen gaat plaatsvinden, bijzonder relaxed. Hoewel het verbouwen van een fort toch de nodige verrassingen zal hebben opgeleverd - “Bij BOVATIN is kwaliteit een belangrijk onderwerp: niet op inleveren, is het uitgangspunt.

Zo gaat het bij mij ook. Het moet gewoon goed. En begrijp me goed, geld speelt een rol, maar kwaliteit is leidend. De mensen die hier komen relaxen mogen rekenen op de allerhoogste kwaliteit in afwerking.”

Wanneer je over de Nekkerweg aan komt rijden en het fort ziet liggen, zie je vooraan meteen de deuren van de hotelkamers.

“Laten we eens zo’n kamer bekijken. Zitten wel wat kunststukjes in hoor… Op het toilet is hebben we speciaal 5x5-mozaïek gebruikt: Edimax Quartz Design Silver, met Black Soft 60x60 als vloertegel. Op de douchewanden, maar ook op de stootborden van de trappen hebben we in totaal 135 Kerlite-platen verwerkt van 100 x 300, waarvan 95 verzaagd tot stroken van 5 en 16 centimeter breed. Ja, je hebt weinig speelruimte in die douches. Kerlite lastig? Je moet weten hoe je ermee moet werken. We hebben er zelf frames voor gemaakt, tsja, je kunt niet doen alsof het gewone tegels zijn. Het is een vak apart. Die stroken hebben we trouwens vooraf laten zagen.” Dat gold eveneens voor de Kerlite plinten. “Daar hebben we zo’n 75

KIEZELS EN CIRKELS… De wanden van een paar toiletgroepen, maar ook de wanden van de grote zaal met whirlpool zijn met kiezels betegeld. De zittingen en vloeren van de whirlpools zijn

Maar het feitelijke ‘meesterwerk’ bevindt zich in de wellnessafdeling. Gezaagde

Hoeveel? En wat?

Tegelwerk aantal m² vloertegels

1450 m²

Kerlite:

405 m²

Wandtegels inclusief kiezels en mozaïek

750 m²

Geen compromis op kwaliteit Een onderbreking in de vorm van enkele ronde geometrische figuren, maar het tegelpatroon loopt door.

Zoals de architect het wilde.

Henk Boogaard: “je ziet hoe we te werk gegaan zijn. Ik hoef toch niet uit te leggen dat alle XXL-tegels hier butteringfloating verlijmd zijn…?”

16

BOVATINFO

…En dit is het effect van de cirkels…

tegels gelegd in vier grote en zeven kleine motieven van gecombineerde cirkels. Henk Boogaard vertelt: “Die tegels hebben we vooraf laten zagen. Dat gebeurt door een bedrijf gespecialiseerd in laserjettechnologie, Knook uit Purmerend. Alles wordt vooraf in Autocad in de computer gezet, en uitgesneden zoals je het hebben wilt. Maar dan. De architect wilde het wildverband van de lichte

Er wordt nog aan de douches op de hotelkamers gewerkt, maar deze Kerlitestroken zitten er alvast strak in…

tegels door laten lopen en – geef ‘m eens ongelijk, het is ook mooi. Maar dat betekende wel dat wij met de natte slijptol alles aansluitend en passend moesten maken.

Want we konden niet alles van te voren laten snijden.” Zo kwam het BOVATIN IPC-innovatietraject nog even ter sprake: is Henk Boogaard tevreden over wat er aan ‘nat’ gereedschap op de markt is?

5x5-mozaïek in de toiletten op de hotelkamers…

“Tsja. Je moet goed opletten hoeveel water je je slijper geeft. Je moet nevelen, het mag geen straal zijn. Doe je te veel, dan loopt het water zó je gereedschap in, en kun je je apparaat na twee weken definitief wegbrengen. We hebben bovendien speciale bakken laten maken, om ze rechtop weg te kunnen zetten, zodat het water er niet in blijft staan.”

Kiezelwand: mooi effect in de toiletgroep…

…maar kiezels doen het ook prima in het grote vlak. Alles wordt, voordat het water in het bassin staat, nog even perfect schoon gemaakt.

Zoveel is zeker ..

Tekst: Remus Aussen Foto’s: Remus Aussen / Frank Bart

JE ZIET ER NIETS VAN, MAAR…

17

De balkonconstructie van Schlüter®-Systems is de betrouwbare oplossing voor duurzame en schadevrije tegel- en natuursteenbekledingen buitenshuis. Ook grote formaten kunnen met het Schlüter®-balkonsysteem probleemloos worden geplaatst. De verschillende systeemcomponenten zijn exact op elkaar afgestemd en hebben zich in de praktijk inmiddels ruimschoots bewezen. Het is geen toeval dat toonaangevende fabrikanten van bouwchemische producten samenwerkingsverbanden afsluiten met Schlüter®-Systems voor keramische toepassingen in open lucht.

Vooral bij projecten waar het tegelwerk de komende jaren extra op de proef gesteld gaat worden is een lijmadvies en projectbegeleiding van grote waarde.

Natuurlijk, de meeste materialen zijn straks onzichtbaar, maar tegelwerk is zeker in een wellnessproject meer dan zichtwerk alleen. Gerrit Jonker (Omnicol): “Zo’n wellness-project als dit is voor onze projectadviseurs ook wel echt het neusje van de zalm: vrijwel niets is standaard, je wilt maatwerk leveren en het is altijd een uitdaging om voor zo’n project enerzijds optimale systemen, en anderzijds toch kostenbewust te adviseren. Henk is absoluut gegaan voor zeer hoogwaardige producten en heeft daarbij niets aan het toeval over gelaten. En toch hebben we niet overal voor de duurste materialen hoeven kiezen. Zo was het bijvoorbeeld niet direct noodzakelijk om in alle ruimtes epoxyvoegen toe te passen.

Waar het verantwoord is, hebben wij voor hoogwaardige cementgebonden voegmaterialen gekozen. Maar waar vocht geen kans mag hebben, gaan we voor 100% waterdicht, inderdaad, zoals in de BOVATIN/VLK-folder! Henk’s opdrachtgever, Frank Bart, is absoluut alert op de kosten, maar ziet wel de meerwaarde van onze adviezen en van de gekozen materialen.”

Omnicol bracht aan het begin van het project een projectadvies uit. Is dat het dan? Gerrit Jonker: “Wij hebben het project intensief begeleid en regelmatig gezamenlijk in het project oplossingen bedacht en aangedragen. Je denkt mee tijdens het gehele bouwproces, van het eerste adviesgesprek tijdens de conceptfase tot aan de controlereportage. En uiteindelijk geven we een garantiecertificaat af.”

Specifieke productkeuzes zijn onder andere: Omnibind 2C, een afdichtingsproduct waarmee alle goten zijn afgedicht.

■ Omnipox ELV, (CE classificatie RG en R2T) waarmee het voegwerk is uitgevoerd en mozaïek is verlijmd ■ Omnicem PL85 Prof, (CE classificatie C2TE) een hoogwaardige en watervaste poedertegellijm voor het verlijmen van diverse tegelsoorten op vloeren ■ Omnicem PL85 ES, (CE classificatie C2T) een poedertegellijm met verhoogd stand- en vulvermogen voor het verlijmen van Kerlite en grootformaat tegels tegen de wand ■ Stabicol TP3, (CE classificatie D2TE) een watervaste pastategellijm met zeer hoog standvermogen ■

Schlüter®-BALKONCONSTRUCTIE Al l e s u i t é é n h a n d Schlüter ® -DITRA-DRAIN, hechtende drainage en ontkoppeling, ook voor grote formaten Schlüter ®-KERDI afdichtingsbanden Schlüter ®-DILEX bewegingsvoegprofielen Schlüter ®-BARA balkonrandprofielen Schlüter ®-BARIN gootsysteem

et Comple Bouw y Venra 2 ber 201 novem 8 n e 7 , 6

Schlüter-Systems KG · Benelux bureau · Schotelven 28 · B-2370 Arendonk Tel. vanuit Ned. 026 / 32 74 290 benelux@schlueter.de · www.schlueter-systems.nl

18

BOVATINFO

Perfect ronde randen in de whirlpool.

Het glasmozaïek geeft net dat ‘beetje meer’…

OVERAL IN GESPECIALISEERD… Natuurlijk vraag ik Boogaard naar zijn specialisme. “Specialisme?

Zeg maar alles. Er bestaat voor mij geen ‘nee’. We kúnnen ook echt alles… en we kunnen altijd rekenen op bedrijven als Krook, voor de laserjettechnologie, en onze lijmfabrikant Omnicol voor lijmadviezen.” Maar, na even nadenken: “Kwaliteit. Dat is ons specialisme.

Hou het daar maar op."

Het bad, nu zónder het Boogaard-team, maar mét water, klaar voor de gasten. Let op het zetpatroon van de rugleuning, en op het molenwiekverband op de bodem van het grote bad…

MEER INFORMATIE: Op www.RTVNoordholland.nl is onder `uitzending gemist’ een documentaire `Van fort tot sauna’ te bekijken. www.fortresortbeemster.nl www.frankbart.nl Tegelzetbedrijf Boogaard, contactgegevens op www.bovatin.nl onder `BOVATIN leden in uw regio’ ■

Aannemingsbedrijf Frank Bart verwerkt ook het nodige natuursteen. En zo’n koffiebar is een mooie plek om dat eens goed te laten zien…

Het ‘Boogaard-team Nekkerweg’. Van links naar rechts, aan de vooravond van de oplevering: Theo Bleeker, Henk Boogaard, Jan van de Burg, Peter Thijssen. Boogaard (52) werkt sinds zijn 15e als tegelzetter, en voert het bedrijf sinds 16 jaar samen met broer André (ontbreekt op de foto). “Het bedrijf, dat zijn in principe wij tweeën.

Maar we doen wel zeer regelmatig een beroep op deze vaklieden.

DE KIESEL TOP 10 10 producten, 1001 oplossingen

› Van voorstrijk t/m voegmortel beschikt u over universeel toepasbare topproducten, waarmee u nagenoeg al uw dagelijkse tegelwerkzaamheden kunt uitvoeren.

› Dus een minimum aan producten op voorraad, minimale voorraadkosten en maximale inzetbaarheid.

› Of eenvoudig gezegd: Minder is méér met de Kiesel Top 10!

Kiesel Benelux Provinciënbaan 11 · 5121 DK RIJEN Nederland Tel. +31 161 244600 · Fax +31 161 240466 www.kiesel.nl · info@kiesel.nl

NIEUW! FLEXcement® RAPID wit

M

ONFOR C

N

S1 E N 120

04

NB

C C22 FTTEE

FLEXcement® RAPID wit heeft een extra goed standvermogen.

De tegels zakken niet af.

POLYTECHNISCH BEDRIJF COMPAKTUNA®

FLEXcement® RAPID wit heeft een snelle uitharding die toelaat de ruimte na 3 uur te betreden en in te voegen.

FLEXcement® RAPID wit is bijzonder geschikt voor het verkleven van natuursteenplaten en tegels.

Ontdek al onze bouwspecialiteiten op www.compaktuna.be Industriepark - Zwijnaarde 6 | 9052 Gent | +32 9 221 11 16 | www.compaktuna.be

Tekst: Mosa / Remus Aussen Foto’s: Mosa

Na nèt al het nieuws van de CERSAIE verwerkt te hebben, is het niet makkelijk om nog verrast te worden. Maar dan komt de Nederlandse tegelfabrikant Mosa op zijn beurt met een behoorlijk opzienbarende nieuwe lijn: ‘Murals’. De essentie: het creëren van een keramische wand met authenticiteit, een ‘mural’. Elke mural heeft een individueel karakter en signatuur en de tegelzetter kan er een afgewogen combinatie van formaten, kleurtonen, kleuren en oppervlakken mee maken in een gekozen of zelf ontworpen grid. Dit patroon resulteert in een keramische wand met gelaagdheid in meervoudige dimensies: ‘3D’, maar ook een gelaagdheid in oppervlaktestructuur.

Meer zien? U kunt zelf de ontwerpmogelijkheden verkennen met de online Murals Generator (op www.mosa.nl/ generator). Blader door de Murals Library, probeer de iPad app, en bekijk de talloze sfeerbeelden zoals gemaakt door het Mosa Design Team.

MOSA VERRAST MET

‘MURALS’ BLEND, LINES EN CHANGE De Mosa Murals collectie is opgebouwd uit drie series: Blend, Lines en Change. Elk met een eigen karakter op basis van hetzelfde kleurenpalet. In de collecties wordt op verschillende manieren gespeeld met textuur en structuur, voor subtiele nuances of uitgesproken effecten in de wand. Bijvoorbeeld door combinatie van steenmatte en glanzende tegels of door reliëf. Speciaal voor Blend, Lines en Change is een nieuwe steenmatte glazuur met hoge tactiliteit (‘aanraakbaarheid’) ontwikkeld. Bij Lines is het tactiele glazuur gecombineerd met een verdiept vlak. Dit zorgt voor een spel van licht en schaduw. Bij Change is deze mat-glans- en mat-mat-combinatie geïntegreerd in de glazuurlaag.

BLEND De Mosa Murals Blend collectie is ontworpen en ontwikkeld vanuit de visie om tegels met elkaar te mixen tot een keramisch totaalbeeld met een eigen karakter en signatuur. Basis van de collectie zijn unitegels verdeeld in kleurfamilies en binnen een kleurfamilie in kleurtonen. Deze kleurtonen zijn subtiel op elkaar afgestemd, zodat ze goed met elkaar, maar ook met kleurtonen uit andere kleurfamilies, kunnen worden gemengd.

LINES­ Lines is een tegel met een verdiept asymmetrisch vlak. De licht- en schaduwwerking geven de wand extra diepte. Dit effect wordt al bereikt met één artikel uit Lines. Van tegel tot tegel is het verdiept vlak verschillend aangebracht. De verspringende geometrische structuren vormen zo decente levendige wanden.

CHANGE* Tactiele tegelwanden met een puur keramisch gevoel. Het gebruik van één Change* artikel creëert dit gevoel al in de wand. Op elke tegel is via een unieke techniek, op een beheerst willekeurige manier, als ware het ambachtelijk, een dikke glazuurveeg aangebracht op het basisglazuur. De tegels verschillen hierdoor onderling enigszins. Alle varianten per artikel worden random gemixt verpakt.

De subtiele combinatie in glansgradaties van

steenmat en glans in één Change tegel maken Change wanden zo sprekend en uniek. Met een combinatie van twee matte glazuren in de Change tegel wordt het kleurvlak versterkt. * Design by Ina Matt & Mosa Design Team GETEST MET ‘ONZE’ TEGELZETTERS! Kortom: drie series die we met een gerust hart internationaal trendsettend kunnen noemen – maar, waar ‘voorop lopen’ nog wel eens een stapje te ver is voor de Nederlandse markt, sluiten deze series waarschijnlijk juist heel goed aan op ook onze markt. Tot slot: de collectie is – en daarin onderscheidt deze Limburgse tegelproducent zich van heel wat collega’s – aan een toepassingstest onderworpen met een aantal leden van BOVATIN en enige Duitse collega’s. Een woordvoerder van Mosa licht toe dat er bij Mosa – niet voor niets één van onze geassocieerde leden – een groot belang gehecht wordt aan de adviezen van tegelzetters waar het deze praktijk betreft. En, net zoals de andere Mosa-collecties, ook ‘Murals’ is Cradle to Cradle® Silver gecertificeerd en voldoet aan de hedendaagse en toekomstige standaard voor duurzaam bouwen. In de volgende editie gaan we, samen met de ontwerper, nader in op deze vaderlandse ontwikkeling. www.mosa.nl ■

21

Wij hebben ’m ook!

Poederlijm lichtgewicht

• • • • •

Hoog standvermogen C2TES1 Handige 15 kg verpakking Voor grootformaat porcellanato tegels Instelbaar als midden-, dun- en vloeibedlijm Ook geschikt als uitvlakmortel CONFORM

NE

N E N 12 0 0 4

Eén en al gemak voor de echte vakman. Dat is Coba. Een duidelijk en overzichtelijk assortiment lijm- en voegproducten en de noodzakelijke toebehoren. Je ziet meteen wat je nodig hebt en hoe je het gebruikt. Coba levert snel. Denkt mee over kwaliteitsproducten.

Geeft doortimmerd projectadvies én tien jaar projectgarantie. Nuchter als we zijn komen we alleen met handige oplossingen, zonder gedoe. We zijn tenslotte echt Hollands. Zo krijg je een goed product voor een eerlijke prijs. Meer weten? Ga naar coba.nl of bel 0318-671800.

Tekst en foto’s: Remus Aussen

VEILIGHEID:

LAAT ’T NIET EERST MIS GAAN… Steeds meer opdrachtgevers – zowel overheid als grote bouwbedrijven - stellen bedrijven verplicht om een VCA-certificaat te hebben. Waar staat dit ‘Veiligheidschecklist Aannemers’-certificaat voor? En wat heb je er aan? Het toont aan dat je werkzaamheden veilig kan en zal uitvoeren. Kees van Elzelingen (Van Elzelingen Advies KVO) begeleidt inmiddels zo’n 185 MKB-bedrijven bij hun aanpak van de veiligheid. Hij staat een no-nonsense aanpak voor.

“Zo’n VCA-certificaat mag geen papieren tijger zijn. Het moet een praktisch hanteerbaar systeem zijn die iedereen begrijpt. Verplicht onderdeel binnen een VCA systeem is ook een Risico Inventarisatie en Evaluatie. Dit is een verplichting voor ieder bedrijf met één of meer medewerkers volgens de ARBO wet. Breng nou eens eenmalig de risico’s van je bedrijf in kaart en spreek met elkaar af om periodiek te checken of alles nog in orde is. En certificeer je bedrijf. Kleine moeite: je voorkomt niet alleen simpelweg ongelukken, maar je geeft ook je bedrijf een voorsprong bij het verwerven van opdrachten!”

Honderd procent veiligheid bestaat niet , maar . . .

Ontbrekend inzicht in veilig werken kan je ook je bedrijf kosten, weet Van Elzelingen: “Lees de algemene voorwaarden van je verzekering nog eens door. Staat daarin dat je een RI&E moet hebben? En wat als je ‘m niet hebt? Het ontbreken van een RI&E kan leiden tot beperkende voorwaarden of zelfs uitsluiting van polisdekking, ofwel, – dat je bedrijf of jij zelf voor een schade opdraait ook al had je je ervoor verzekerd. En als je dan ‘voor het hekje’ staat, en je hebt niks, geen handboek geen aantoonbare veiligheidsinstructies, bedenk dan maar wat zo’n rechter doet… Wijzen naar hoe ingewikkeld de regels zijn gaat niet op, vindt Kees van Elzelingen: “Ga nou na, veiligheid is toch ook zonder regels onderdeel van jouw vakmanschap? Met een VCA-certificaat laat je zien dat je over dat onderdeel van je vakmanschap beschikt – en in voorkomende gevallen helpt het om aan te tonen dat je voorzien hebt in je zorgplicht als werkgever!” zoals we dat ook gezien hebben bij de XXL-tegels – het is niet de fabrikant, niet de handel, niet de architect, maar de tegelzetter die uiteindelijk de vragen met betrekking tot verwerking en onderhoud mag beantwoorden.

HOUD HET SIMPEL EN BRUIKBAAR! “Hoe ga ik bij zo’n RI&E en een VCA-certificering te werk: ik heb een interview met de ondernemer en eventueel een paar mede-

‘ALS JE VOOR HET HEKJE STAAT…’ De werkgever, zo staat in artikel 5 van de ARBOwet, legt in een inventarisatie en evaluatie vast welke risico’s de arbeid voor de werknemers met zich meebrengt. Maar wat betekent die regel in de praktijk voor een tegelzetbedrijf? Van Elzelingen: “Dat betekent dat jij als ondernemer moet kunnen aantonen dat al het mogelijke is gedaan om veiligheidsrisico’s voor de medewerkers te beperken.

Die eis geldt niet alleen voor de tegelzetters, maar ook voor degenen die op kantoor, werkplaats en in het magazijn werken. Heb je zo’n RI&E niet, dan kan de Arbeidsinspectie je ‘lik op stuk’ een boete opleggen, € 1.800,- is daarbij het normbedrag, afhankelijk van de grootte van het bedrijf. Maar waar het natuurlijk echt om gaat – je word als ondernemer geacht om als een ‘goed huisvader’ voor eigendommen, gereedschappen, machines en werknemers te zorgen. Zoals jij van je werknemers mag verwachten dat zij hun werk op een verantwoorde manier uitvoeren. Maar jij geeft het goede voorbeeld, toch?”

werkers: hoe ziet hij zijn rol ten aanzien van VGM? Wat zijn, per werksoort, de risico’s?

Voor tegelzetwerk heb ik ze al eens op een rij gezet, maar er zijn verschillen per bedrijf. Ik inventariseer met hen de risico’s, formuleer de doelen, haal de wettelijke eisen erbij, zorg voor de benodigde documenten. Dat alles vat ik samen in een handzaam VCA handboek en voor de RI&E een plan van aanpak, in feite een papieren en (digitaal) boekwerkje met checklists, bij te houden door degene binnen het bedrijf die als VGM-coördinator optreedt.” Hooguit 1 uur werk per week!!

RI&E bestaan dus o.a. uit de volgende stappen:

Moet iedereen dan dat boekwerk uit zijn hoofd kennen? “Nee, zeker niet! Ik zorg meestal voor geplastificeerde kaartjes met de ‘top 10’ erop. Tevens geven we elke medewerker informatie uit het VCA handboekje. We maken die totale milieu- en ARBOwetgeving behapbaar voor iedereen, zowel op kantoor als op de werkvloer.

Belangrijke zaken, die je vaak vergeet: zijn mijn bedrijfsmiddelen (bijvoorbeeld ladders, elektrisch gereedschap) gekeurd? Met welke gevaarlijke stoffen werken we, en hoe houden we de risico’s in beeld, hoe zorgen we dat we weten wat we moeten doen als er onverhoopt iets mis gaat? Hoe gaan we om met bijvoorbeeld tillen, draaien, sjouwen, stof, PBM? Ook geef ik aan hoe (bijna-) ongevallen geregistreerd kunnen worden.”

Even naar de basis: een VCA systeem en

Van Elzelingen: “We ontzorgen het bedrijf van al deze zaken en maken het VCA handboek compleet zoals het bedrijf werkt”

■ Een gesprek met de directie/

bedrijfsleiding.

■ Werkplek- en bedrijfsinspecties.

■ Persoonlijke beschermmiddelen ■ Het in kaart brengen van arbeidsrisico’s.

■ Het opstellen van een plan van aanpak.

■ Toetsing door een gecertificeerde

Arbodienst.

■ Eindbespreking van het rapport met de

directie/ bedrijfsleiding.

CERTIFICERING: PRAKTIJKGERICHT GRAAG… Hoe komt het bedrijf vervolgens aan zijn certificering? “Wij verzorgen niet alleen de RI&E, plus de VCA en BHV opleidingen, maar maken dus ook het VCA handboek compleet op maat. In feite zorgen we voor het ‘organiseren’ van het veiligheids-vakmanschap – want de kennis is meestal al aanwezig. Als het kwaliteitshandboek, voldoet aan de normen volgens VCA2008/5.1, dan kan met behulp van een certificeerder/auditor het certificaat verkregen worden. Wij hebben goede ervaringen met een aantal audit-organisaties, die bedrijven op een vakkundige en praktijkgerichte wijze toetsen op VCA en

23

vanElzelingen Advies

Kw alite it Veil igh e id Org anis atie

Hét Hét advies advies voor voor de de échte échte ondernemer ondernemer

Wilt u ook hogerop met uw bedrijf...?

Laat u certificeren...! vanElzelingen Advies KVO is een daadkrachtige organisatie die op een deskundige basis ondersteuning en advies geeft op het gebied van veiligheid en kwaliteitcertificeringen, arbo en organisatievraagstukken. Wij begeleiden bedrijven, directies en management bij certificeringen en ondersteunen de implementaties hiervan binnen de organisatie.

Geen hoge tarieven en een theoretische benadering, maar samen met u op een praktische manier invulling geven aan de certificering van uw veiligheid en kwaliteit.

Certificeringen - NEN en ISO 9001 - KOMO Instal - BRL 6000 - SIKB 7000 - Bodemsanering - VCA 2008*/**

Arbozaken - Risico Inventarisatie - Verzuimbegeleiding - Re-integratie WAO/WIA - Preventiemedewerker

Opleidingen - B-VCA - VOL-VCA - Preventiemedewerker - Bedrijfshulpverlener

Organisatie - Organisatie analyse - Personeel - Bedrijfsreglement - Personeelsblad Foto: Marc Heeman

Postadres:

Vestigingsadres:

T +(31 (0)10 340 07 09

Postbus 10105

Delftweg 96

info@vanelzelingenadvies.nl

3004 AC Rotterdam

3043 NA Rotterdam

www.vanelzelingenadvies.nl

25

november 2012

wet- en regelgeving. Die bedrijven bevelen we ook graag aan.

Niemand zit immers te wachten op het minutieus uitpluizen van regeltjes…”

DE PRAKTIJK DAN. IEDEREEN WEET HET, MAAR… “Het gaat vaak om van die simpele dingen,” weet Kees. “Hebben alle medewerkers die in de bedrijfsauto’s rijden een rijbewijs? Natuurlijk!

Totdat je er achter komt dat het niet zo is. Na een ongeval bijvoorbeeld. Waarna je bedrijf ineens verantwoordelijk blijkt. Had die medewerker ooit zijn rijbewijs laten zien? Wordt periodiek gecheckt of iedereen het nog heeft? Iemand kan immers zijn rijbewijs (tijdelijk) kwijtraken. Dus – leg vast dat iedereen periodiek zijn rijbewijs even laat overleggen… Nog zo’n voorbeeld: wordt het gereedschap periodiek gecheckt, en waar wordt dat bijgehouden? Is iemand bij jouw bedrijf bevoegd keurmeester? Hoe zit het met alcoholgebruik?

Natuurlijk is dat ieders eigen verantwoordelijkheid – maar ook die van jou als werkgever! Hoe heb je dit georganiseerd? Is er iemand die checkt of de liften en steigers waar jullie op een locatie gebruik van maken – die dus niet door jouw bedrijf zijn gehuurd of geplaatst – gekeurd zijn? Allemaal ‘ojaas’ – maar ze horen in het handboek geregeld te zijn, dan hoef je het niet steeds opnieuw te verzinnen!”

Maar er aan denken blijft nodig. “Een goed handboek wordt bijgehouden. Keuringsdata, registratie van (bijna)ongevallen, gewijzigde procedures – die neem je erin op. Daar is de VGM-coördinator verantwoordelijk voor. Dat kan de directeur zijn of één van de medewerkers, ik kan er bij helpen. Nee, dat is bepaald geen full-time baan… misschien een uurtje per week. Er hoeft echt niet in te staan wanneer wie met een hamer op zijn duim sloeg, en wat die toen zei…

Maar voordat je zegt dat er te veel tijd in gaat zitten, en dat er ‘bijna nooit’ iets mis gaat: het aantal bedrijfsongevallen in de bouw is aanzienlijk. En 80% gebeurt doordat iemand ‘even snel’ iets tussendoor doet. Is denk ik wel een pleidooi voor veilig werken waard, toch?” ■

Gebruikte afkortingen: ARBO: Arbeids Omstandigheden BHV:

Bedrijfs Hulp verlening

ISO:

International Standard for Organisation

KAM:

Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden en Milieu

MVO:

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

NVVK: Nederlandse Vereniging van Veiligheidskundigen PBM: Persoonlijke Beschermings Middelen RI&E: Risico Inventarisate en Evaluatie VCA:

Veiligheids Checklist Aannemers

VGM: Veiligheid Gezondheid & Milieu

Arbeidsongevallen in de bouw: ■ Eén

op de 14 jongeren in de bouw heeft in 2009 een arbeidsongeval gehad ■ In totaal hadden 8400 werknemers een arbeidsongeval ■ Meest voorkomende oorzaken: vallen van hoogte, verstappen, struikelen, uitglijden, vallende voorwerpen, machines, gereedschap ■ 20% van de getroffenen vindt dat ze zelf het arbeidsongeval met veiligheidsmaatregelen had kunnen voorkomen. 7% vindt dat de werkgever dat had moeten doen ■ Kosten: €65 miljoen per jaar

(Bron: Arbouw, monitor bedrijfsongevallen in de bouw 2009)

Kees van Elzelingen werkte als kok in zorginstellingen en als adjunct directeur bij een bedrijf in de elektrotechniek. In die laatste functie trad hij ook op als KAM-coördinator, en dat werd zijn nieuwste passie: eenvoud brengen in een complexe materie.

Met een ruime ervaring in de praktijk (vooral bouw) startte hij In 2005 www.vanelzelingenadvies.nl. Inmiddels heeft hij de studie registerveiligheidskunde gevolgd bij EBN te Nieuwegein, en adviseert hij zo’n 185 bedrijven voor wie hij – naast het begeleiden van de VCA-trajecten en certificeringen - ook de opleidingen BHV en Preventiemedewerker verzorgt. Zijn credo: “je bedrijfsveiligheid is geen papieren tijger en geen knellend harnas – veiligheid is een spel. De arbowet zijn de spelregels en In het boek staan die regels verder simpel beschreven, werkgever en werknemer zijn de spelers, elkaar aanspreken is lastig maar – doe het gewoon.” Kees: Je vergeeft het jezelf nooit als er iets gebeurt in je bedrijf en je had niet de juiste instructie gegeven of slecht materiaal of materieel aan je personeel gegeven.

Tekst: Remus Aussen Foto’s: Remus Aussen / Forbo Eurocol

Een gesprek met algemeen directeur Forbo Eurocol BV Jos den Ronden en salesmanager tegeltechniek Nederland Rene de Jong kan nooit uitsluitend over het hier en nu gaan, en ook niet alleen over de toekomst. Want, al hebben de heren een prima beeld van hoe de toekomst van de tegellijmen er uit kan zien, ze weten ook waar die toekomst vandaan komt. Want samen hebben ze al zo’n 66 jaar Forbo Eurocol op hun CV. Tekenden we in dit blad niet kortgeleden op (het artikel ging over het BOVATIN innovatietraject) dat ‘het werk van tegelzetters eigenlijk in 4000 jaar nauwelijks veranderd is’? De laatste jaren verandert er echter veel. En de heren Den Ronden en De Jong hebben de grootste verandering tot dusverre meegemaakt: de introductie van de pastalijmen bij ‘hun’ tegelzetters. Door Eurocol.

FORBO-EUROCOL: MET EEN RIJKE GESCHIEDENIS IS OOK DE TOEKOMST HELDER!

EEN STUKJE GESCHIEDENIS Forbo, al jaren eigenaar van Eurocol, heeft begin maart de activiteiten op het gebied van industriële lijmen en synthetische polymeren aan de H.B. Fuller Company verkocht. Maar, al waren er kopers en kapers op de kust, de vloer- en tegeltechniek blijft als zelfstandige eenheid onder Forbo opereren. Dus Eurocol blijft Eurocol. “We hebben flink geïnvesteerd in onze marktbenadering, in technologie en in onze productiemethoden,” weet Rene de Jong, “En we doen het goed, ook economisch – vroeger, maar ook nu.” Eurocol had eigenlijk al in 1926, toen het opgezet werd als speciale afdeling onder de vlag van N.V. Nederlandsche Linoleumfabriek, de visie dat je het goed doet als je een full service pakket aanbiedt. Al heette dat toen nog gewoon een ‘totaalpakket’. Dus maakte Krommenie toen zowel egalisatie- als hechtmiddelen, en ook (wie kent ze niet?) de middelen voor onderhoud. Het familiebedrijf beschikte al sinds 1900 over de rechten om linoleum te fabriceren, en er kwamen steeds nieuwe vloerbedekkingsproducten bij. Daarmee nam ook de omvang van het programma ‘bijproducten’ toe.

Tegellijm paste in die zin niet in het pakket, want – de N.V. maakte zoals bekend geen tegels. “Toch zag de toenmalige directeur, Ir. J.C. Kaars Sijpesteijn, toekomst in de lijmen, en hij bereidde de afsplitsing van Eurocol voor. Immers, vond hij, een fabriek die geheel gespecialiseerd zou zijn in lijmen zou een veel sterkere positie kunnen opbouwen,” weet de heer Den Ronden. “Over het startjaar 1972 werd nog een verlies van op de kop af fl. 2735,92 gemaakt, maar – daarna brachten met name de lijmen en voegmiddelen voor de keramische wand- en vloertegels vaart in de groei. In die jaren – we hebben het over de periode dat in Nederland gigantische prefab-woningbouwprojecten als de Bijlmer gerealiseerd werden - ontstonden vaak flinke schades aan tegelwerk doordat de starre lijmen op basis van zand en cement de spanningen en beweging in de wandconstructies niet konden opvangen. Het gevolg: tegels die vaak met een knal loskwamen. Er was dus behoefte aan een blijvend flexibele lijm.”

DE ENTREE VAN DE PASTALIJMEN Eurocol bracht in deze periode één van de eerste acrylaatdispersielijmen in Nederland op de markt: de ‘Majolicol 682’. “Ja, de tegelbranche moest nog er nog wel van overtuigd worden dat pastalijm de toekomst was…!”, weet Jos den Ronden nog. “We waren behoorlijk actief in de reclame, en ik denk dat veel tegelzetters zich onze oude slogan ‘Dynamiek in Lijmtechniek’ ook nog wel weten te herinneren. En de Majolicol? Die voeren we nog steeds! Onze staat van dienst doet goede zaken voor ons… Natuurlijk, er is wel het nodige aan de samenstelling van de lijm verbeterd. Ik hoef je niet te vertellen dat Eurocol zijn verantwoordelijkheid tegenover het milieu hoog opneemt, en dat we MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, red.) aantoonbaar deel hebben gemaakt van onze bedrijfsvoering en productiemethoden. ”

De entree van ‘Forbo Bonding Systems’, waar Eurocol deel van uitmaakt.

“ Maar kijk eens naar dit demonstratiemonster Majolicol 682 uit de jaren ‘70…”, wijst De Jong. “Het is nog steeds zijn flexibliteit niet verloren! Natuurlijk, het is geen tovermiddel. Ik weet dat jullie in het BOVATIN IPCinnovatietraject aan het onderzoeken zijn hoe je onder andere de warmteontwikkeling achter geveltegels kunt compenseren. En toch… In Almere staat een sporthal, zwarte tegels op gevelisolatie. Verlijmd met Majolicol, een jaar of 10 geleden. Nooit problemen mee gehad. Al realiseer ik me dat het een goede zaak is om die gevelsystemen door te ontwikkelen, zeker als die gevels koelings- en verwarmingssystemen gaan omvatten.”

WD, WATERDICHT…?

“Nee, de Majolicol was en is niet onze enige troef. We hebben namelijk ook de WD-voeg al een jaar of 20 in ons pakket. Een gouden combinatie samen met de Eurocoat en Euroband, ons duo voor (hoek)aansluitingen in natte ruimtes. Daar waren we echt toonaangevend mee. Ach, misschien zijn we wel niet de grootste innovatoren, maar – wat we deden, dat deden we wel erg goed. Ons lab, met twaalf mensen, is ook niet alleen bezig met het ontwikkelen van nieuwe producten – ze zijn vooral druk met productverbetering, met zoeken naar milieuvriendelijker oplossingen, naar producten met nog betere verwerkingseigenschappen, naar nieuwe en herwinbare grondstoffen en naar prijsbesparing – die immers uiteindelijk ook bij de klant terechtkomt.”

27

28

BOVATINFO

Het ‘natte lab’ van Eurocol. Hier vindt de productontwikkeling en -verbetering plaats. Een gemiddelde lijm bevat zo’n 15 – 20 ingrediënten.

“Wat WD betekent…? Ja, dat betekent‘waterdicht’… En eerlijkgezegd – dat is het ook.

Het is uitgebreid getest. Waterdicht, maar niet dampdicht, de voeg is vochtregulerend.

Waterdicht moet je zien bij de toepassing van normaal badkamergebruik Toch sta ik positief tegenover die ‘Waterdicht’-aanpak van de Vereniging Lijmen & Kitten. Want, zeker nu je onder de douche weer steeds vaker op tegels staat en niet in een douchebak, neemt de waterbelasting van een badkamer, zeker op die plaats, weer toe. Als je dan weet dat de onderliggende constructie niet goed waterdicht is (bijvoorbeeld in het geval van een kanaalplaatvloer met een sparing voor de doucheput, precies gelegen boven de meterkast – en die situatie kom je in veel woningen tegen) - of als je het hebt over zwaar belaste ruimtes als douches in sportcentra, wellnesscentra en zwembadinrichtingen – dan is een membraan gewoon een aanrader. Ook al heb je een goede voeg, daarmee alléén kun je geen waterdichtheid realiseren. Al is het alleen maar omdat het handwerkzaamheden zijn. Wel is het dan belangrijk dat die membraan dan ook in het bestek terechtkomt, anders is de tegelzetter degene die op een te laat moment moet verkopen dat de prijs iets omhoog gaat – en welke opdrachtgever zit daar in die fase op te wachten? Zelfs terwijl het trouwens maar om een minimaal deel van de totale prijs gaat...”

BESTEKKEN EN DE MARKT “Er is gewoon veel vraag naar ons product.

We zijn bijna het referentieproduct als je in STABU, in de bestekken kijkt. Dan staat er niet zelden bij hoofdstuk 42 een product van ons voorgeschreven, met daar achter de zinsnede ‘of gelijkwaardig’. Je weet hoe het werkt: de opdrachtgever geeft de architect opdracht, die schrijft het bestek. En die benut zijn vertrouwdheid met onze producten, en vermeldt ze als goed voorbeeld van een bepaald lijmtype ook in zijn volgende bestek. De tegelzetter is echter de belangrijkste bepaler van welk fabricaat het werk

wordt gemaakt; op basis van zijn vertrouwen, kennis en ervaringen weet hij in de meeste gevallen de klant te overtuigen van zijn voorkeur. Hij moet namelijk de garantie geven. Dat doet hij met een product waarin hij het meest vertrouwen heeft, plus met de wetenschap wat onze toegevoegde waarde is: een betrouwbaar advies, goede begeleiding, kennis en ervaring.”

wat mis gaat. Je leert elkaar echter pas echt kennen als er daadwerkelijk iets aan de hand is. Wij zijn dan – ik kan niet anders dan voor onszelf spreken – denk ik een bedrijf dat echt in alle redelijkheid, samen met de relatie en met de betrokken bedrijven, kijkt naar de oorzaak, de gevolgen en de oplossing. En dan nemen we ons deel van de verantwoordelijkheid, en verdelen we de pijn.”

Over het marktaandeel ‘tegels’: “Vergis je niet in het marktaandeel tegels… natuurlijk, we klagen wel eens dat we tegels als vloerafwerking meer moeten promoten, maar kijk nou eens op bijvoorbeeld makelaarssite FUNDA.nl: er zijn zó veel woningen met tegels in de woonkamer! Tegels zijn ook ideaal in combinatie met vloerverwarming, en er vindt ook steeds vaker koeling via dezelfde buizen plaats. Daar liggen de komende jaren ook beslist kansen om het marktaandeel tegels te versterken: geen materiaal geeft warmte of koeling zo goed door, zonder temperatuurpieken! En – mensen vinden het een prettige warmte. Daar kun je tegels mee verkopen!”

De Majolicol 682-sample uit de jaren ’70: ‘Dynamiek in Lijmtechniek’. De gele lijmsample is na al die jaren nog altijd flexibel…

MARKETING… “Marketing? Ik denk dat wij daar vroeger sterk op ingezet hebben, maar dat we het tegenwoordig ook moeten hebben van ons netwerk en onze maximale inzet op vakkundige en persoonlijke ondersteuning van de tegelzetter. Alles is persoonlijk! Met de marketingtool, social media, websites, webshop kunnen wij tegenwoordig onze kennis ook op deze manier delen met de doelgroep.

Ook dat is weer meerwaarde voor de eindgebruiker. Ik weet, er wordt veel waarde gehecht aan garantiebepalingen, en wij voeren natuurlijk ook de gebruikelijke termijnen.

Dat geldt ook voor een universele meterprijsvergoeding in onze garantiebepalingen, voor áls er dan die ene keer onverhoopt In het ‘droge’ lab wordt beoordeeld hoe de lijmen zich in de praktijk houden. Met dit apparaat wordt gemeten tegen welke druk een lijmverbinding, in combinatie met het materiaal, bestand is.

‘LASSIE!’ Rene de Jong ziet de voordelen van dat persoonlijke aspect ook in de productie en de bedrijfskeuzes terug. “We werken bijvoorbeeld niet meer met additieven. Dat geeft kans op fouten. Een uitzondering daarop is de Eurodicht 055 een toeslagstof aan de vloerspecie t.b.v. de waterdichtheid.

Dat additief maakt deel uit van het lijmadvies voor “waterdicht tegelwerk”, en dus van de garantie. Het heeft mij voor het leven een bijnaam opgeleverd… door Volendammers” Pardon? Als ik, toen nog als vertegenwoordiger, op een werk kwam, dan keek ik natuurlijk ook of er volgens advies gewerkt werd. Kwam ik me toch een keer op een werk (in Volendam weglaten), stond er natuurlijk een can 055 bij de speciemolen ,ik vroeg de tegelzetters of ze de 055 wel toevoegden en ook of ze dat in de juiste verhouding deden. Natuurlijk werd er meteen geroepen: “Het staat er toch…?” Ik pakte een hand specie en rook helemáál geen toeslagmiddel (dat is goed te ruiken). Of eigenlijk, ik rook lont, en ik zei dat ook tegen de mannen.

Ze moesten toegeven dat ze het additief inderdaad nauwelijks gebruikt hadden, en ze zouden het alsnog doen… Kwam ik een week later op een ander werk, hoorde ik iemand roepen: ‘He, daar is Lassie de speurhond weer, kom je ook even aan mijn werk snuffelen?’ De hele bouwplaats lag in een deuk, en ik erbij. Tsja, dat is Volendam… een dorp van harde werkers, aannemers, vloerenleggers, stucadoors, GIBO/metalstudbouwers, en veel tegelzetters… En iedereen heeft een bijnaam, ik dus ook.”

29

november 2012

DE TOEKOMST VAN DE TEGEL? Onder een broodje en een kop soep kwam de toekomst van de tegellijmbranche ter sprake. Den Ronden: “Je hebt onze laboratoria gezien. Ons milieuzorgsysteem is gecertificeerd volgens de eisen van de norm EN-ISO 14001. Van alle producten zijn veiligheidsbladen beschikbaar volgens EG-richtlijn 91/155. Majolicol 682, ons stukje ‘pastahistorie’, is inmiddels doorontwikkeld tot de eerste tegellijm met DUBOkeurmerk. We hebben – en hoeveel bedrijven durven nog zo ver vooruit te kijken? – een strategisch beleidsactieplan

voor MVO dat doorloopt tot 2020. Wanneer jij offreert bij grote bouwbedrijven of bij overheidsopdrachten, dan lever het simpelweg punten op wanneer jij als tegelzetter met zo’n partner werkt. Dat is de toekomst… en trouwens, ik denk dat er momenteel erg goede dingen in het BOVATINinnovatietraject gebeuren. Hoewel ik niet zeker weet of tegelzetters er warm voor zullen lopen om voortaan in een werkplaats prefab-elementen af te werken. Het haalt het avontuur een beetje uit het werk. Anderzijds, er zijn ook enorme voordelen, denk maar aan ARBO, het beperken van

reistijd, gesjouw op de bouwplaats. Het vindt zijn weg wel!”

“Het is trouwens een bijzonder dag vandaag”, concludeert de algemeen directeur: “Precies 40 jaar geleden, op 30 augustus 1972 is Eurocol ingeschreven bij de Kamer van Koophandel…”

We dronken er een glas karnemelk op. En, thuisgekomen gaat de Majolicol-sample mijn boekenkast in. Naast het precies even oranje ‘Zitten’-stripboekje van Gispen uit de jaren ’60. ■

De oude lak- en tailercementfabriek uit 1924, gesloopt in ’73 Aan de overkant van de Nauernaschevaart staan in 1955, ter hoogte van Wormerveer, nog de Krommenie linoleumfabrieken. Het huidige Eurocolterrein is nog redelijk onbebouwd.

Nu is de linoleumfabriek vervangen door een woonwijk, en ligt het industrieel accent op deze kant van het kanaal. Produceren vlakbij een woonwijk, dus milieuverantwoord produceren!

Jos den Ronden (l.) begon in ’74 als commercieel/technisch buitendienstmedewerker bij Eurocol. “En daarna kwamen diverse managementfuncties op mijn pad: sales, product management, marketing & sales, en uiteindelijk algemeen directeur. In die functie ben ik ook verantwoordelijk voor onze vestigingen in Duitsland en Rusland. Cementgebonden lijmen zijn daar de maatstaf, Majolicol is daar nog niet aan de beurt…”

Rene de Jong (r.) werkt sinds ’84 bij Eurocol. Hij solliciteerde op basis van zijn diploma MTS werktuigbouw, na eerst wat werk in de systeemplafonds gedaan te hebben. “Als je steeds nieuwe kansen krijgt binnen een goed bedrijf, dan ga je niet meer weg. Ik begon in de verkoop binnendienst, vervolgde in de buitendienst, en na nog wat stappen werd ik salesmanager tegeltechniek. Ik voel me nu echt de verbindende schakel tussen wat er in de bouw gevraagd wordt en wat wij ontwikkelen en produceren. Prachtbaan!”

Onze vijf meest populaire producten? Dat lijstje is echt langer!,” lacht Rene de Jong. Ik zou onze ‘hotlist’ alsvolgt omschrijven: ■ De pastalijmen, met Majolicol 682 als oude vertrouwde.

De Bouwpasta 2000, de Elastifix 688 en de Supercol 686 zijn de bekendste.

■ Van de poederlijmen is de Speciaallijm 705 de meest verkochte en bekendste, met als nieuwste telg binnen de poederlijmen de Ecolight 765 (lichtgewicht, stofarm, C2-kwaliteit, met DUBO keurmerk).

■ Van de voegen is onze Speciaalvoeg 706WD de grootste omzetmaker in de kleuren wit, jasmin, zilvergrijs, manhattan, antraciet, creme, beige, buxy en bruin.

■ Van de voorstrijk middelen is het de dispersieprimer 099.

■ Van de afdichtingsmiddelen is dat de Eurocoat 685 i.c.m.

Euroband 063.

■ Van de wandegalisaties is dat de Wandoquick 957 ■ …en van de vloeregalisaties de Europlan Direct 990. www.eurocol.com

De contactpersonen van Eurocol, en ze hebben hun telefoonnummer er bij gegeven… achterste rij van links naar rechts René van Zon (06-51451434, Zuidoost-NL) Percy Kiemeney (06-53861145, Account Manager NL) Gerrit Medema (06-30418407, Noordoost-NL) Rob Schut (06-51263754, Zuidwest-NL)

Voorste rij van links naar rechts René de Jong (06-53213509, Sales Manager NL) André Sikking (06-13012900, Noordwest-NL) Dino Brouwer (06-53782604, Product Manager) Hans Meelker (06-51263753, Middenwest-NL) Inzet: Nico Ruiter (boven) (06-53783598, Adviseur Bouwmarkten en Architectenbezoeker) Rob Kruger (onder) (06-53796584, Midden-NL)

Multifunctioneel, zuinig, stofarm

Sopro FKM XL d be

Vlo ei

d be

Du n

S1 Multiflexlijm

lis

be

d

Ega

el

er en

Mi d

d

B

ONDE R IJZ

tot

W stofar Tot

f

m

UW

Minder Stof*

I

E

sto

ar

INIG

m

NIE U

ZU

N

*dan traditionele Sopro dunbedlijm zonder toeslag

extra variabel: 4-in-1-Receptuur extra licht: tot 60 % zuiniger* extra stofarm: tot 90 % minder stof* extra standvermogen: voor grootformaat drooggeperste tegels op wand en vloer extra zeker: C2 TE S1

Verkoop Sopro Nederland BV Kruyderlaan 21a 路 3431 BM Nieuwegein Telefoon +31 (0) 30 60 50 214 路 Telefax +31 (0) 30 60 50 896 路 www.soprobv.nl

De Betere Bouwchemie

Tekst en foto’s: Remus Aussen / Iete Cremer

“OOK BOVATIN WIL BOUWEN!”

Daan Stuit overhandigt namens de Aanemers- federatie het overzicht van wensen van de aangesloten brancheorganisaties aan de kamerleden: in Den Haag was dat D66-kamerlid Bart Vink…

De verkiezingen zijn al weer lang en breed voorbij, en op dit moment is de kabinetsformatie in volle gang. Staat ‘de bouw’ op de agenda, en wordt er niet alleen aan de grote bouwbedrijven, maar ook aan de MKB-aannemers en aan de ‘OZP-ers’ (Ondernemers Zonder Personeel) gedacht? BOVATIN doet er in ieder geval, samen met de Aannemersfederatie, alles aan om de belangen van de aannemerij in het algemeen en van de tegelzetters in het bijzonder onder de aandacht te brengen van degenen die het Regeerakkoord opstellen.

Zo is er begin september door de Aannemersfederatie Nederland actie gevoerd– samen met 30 busjes vol MKB-aannemers - richting de bouwwoordvoerders van alle politieke partijen. Zij moesten worden overtuigd van de problemen in de sector en richting verkiezingen en regeerakkoord alles op alles zetten om de bouw weer uit het slop te trekken en op de kaart te zetten. Dit zou immers ook een positieve uitwerking hebben op het consumentenvertrouwen. De Aannemersfederatie, samen met BOVATIN en de andere brancheorganisaties, boden de diverse politici in de vorm van pamfletten en een notitie de nodige actiepunten aan.

…en BOVATIN-voorzitter Gerard Reus geeft hem er, symbolisch, een lege lijmkuip bij

Dit vond plaats in de vorm van twee ‘tours’: één door MiddenNederland, en één door Noord-Nederland. Tijdens deze tours spraken de bestuurders van de 30 busjes - tevens bestuurders van de brancheorganisaties - de diverse (aspirant)kamerleden aan tijdens hun activiteiten in het kader van de verkiezingen. En - met resultaat. De kamerleden gaven aan de aandachtspunten van de MKB-organisaties ter harte te nemen, en wilden graag opnieuw in gesprek na de verkiezingen.

BOVATIN was in beide ‘tours’ actief, met onder andere voorzitter Gerard Reus, secretaris Chris van Herpen en de voorzitter voor de regio Noord en Oost, Iete Cremer. In de geschreven media is ruim aandacht besteed aan de tour. Daarnaast hebben ook RTV Oost, Omroep Friesland, Business Nieuws Radio (BNR) en NTR aandacht besteed aan de actie. Kortom: goede actie van de AFN, en ook BOVATIN heeft zijn punten naar voren kunnen brengen. Maar we houden de vinger aan de pols en – we zijn zeer benieuwd wat straks het nieuwe kabinet in het Regeerakkoord heeft staan.

In de extra nieuwsbrief van september hebt u onze wensen kunnen lezen. Als u ze nog even wilt doorlezen: een mailtje naar redactie@ bovatin.nl en we sturen u de nieuwsbrief nog even toe. ■

…Ook in Oost-Nederland rijdt een colonne busjes van kamerlid naar kamerlid

31

NATURE’S FINEST

SELECTED BY MICHEL OPREY & BEISTERVELD

Showroom Vianen

De showrooms en showtuinen van Michel Oprey & Beisterveld Middels 2 prachtige showrooms en showtuinen in Echt en Vianen biedt Michel Oprey & Beisterveld een totaalconcept van een compleet assortiment waarbij de keuzemogelijk-heden nagenoeg onbeperkt zijn.

Michel Oprey & Beisterveld kent drie specialistische afdelingen: Indoor, Outdoor en Slabs. De bijzondere collectie vloer- en wandtegels is verzameld binnen de afdeling Indoor. De afdeling Outdoor omvat een ongekende sortering constructieve en decoratieve natuursteenproducten voor gebruik in alle mogelijke soorten tuinen en parken. Afdeling Slabs omvat een uitgebreide selectie plaatmaterialen.

De Limiet 21A 4131 NR Vianen Tel: 030 2417000

Havenweg 18 6101 AB Echt Tel: 0475 417000

Achter de Brinken 6 9462 RH Gasselte Tel: 0599 564655

www.mo-b.nl

Tekst en foto’s: Remus Aussen

We kondigden hem in een vorige editie al aan: Cees Pille is de nieuwe branchecoördinator bij de Vereniging Lijmen en Kitten (VLK). Zoals de BOVATIN de belangen van de tegelbranche voorstaat, zo behartigt de VLK de belangen van de lijmfabrikanten. En – zo zitten BOVATIN, VLK en sinds enige tijd ook HIBIN (de brancheorganisatie voor de bouwmaterialenhandel) met een zekere regelmaat om tafel; immers, er zijn veel onderwerpen waarbij deze drie belangenorganisaties dezelfde doelen hebben. Niet onbelangrijk: de leden van de VLK zijn geassocieerd lid van BOVATIN, en onderschrijven daarmee het belang van een goede samenwerking in de branche – en de waarde van BOVATIN en voor de branche als geheel. Mooie woorden, maar – hoe nu verder?

VLK’S CEES PILLE: “VAKMANSCHAP VERDIENT MEER WAARDERING!”

DE AFKORTINGEN… VLK heette voorheen VNL: Vereniging Nederlandse Lijmfabrikanten. Fuseerde in 2010 met de kitfabrikanten van de VNVI. In het Castellum-gebouw naast snelweg A4, officieel gelegen in Leidschendam, verdeelt Cees Pille, samen met een kleine groep collega’s, zijn aandacht over de VLK en de VVVF, de Vereniging van Verf- en Drukinktfabrikanten. Hoe zijn de rollen binnen de VLK verdeeld? Cees Pille: “De VLK heeft een directeur, Martin Terpstra.

Gerrit Jonkers, die trouwens een praktijkverleden in de verfindustrie heeft, is de technisch adviseur. Verf, lijmen, verwerkingsvoorschriften en beoordelingsrichtlijnen (BRL), hij is echt een autoriteit. Mijn rol: branchecoördinatie, dat is in de breedste betekenis van het woord, zorgen voor een goede marktpositie van lijmen en kitten. Nee, dat is meer dan alleen maar zorgen dat de verkoopcijfers er goed uit zien… Wij staan ten dienste van de lijmfabrikanten, we bieden een platform, brengen kansen bij elkaar. En dat betekent ook dat we zorgen voor omstandigheden waaronder innovatie kan plaatsvinden, waar kennis ‘gemaakt’ kan worden. Voorlichting, promotie en reclame, waar het gezamenlijk kan. Het organiseren van samenwerking. En DAN volgen de verkoopcijfers vanzelf…”

1+1=3 “Er is nog veel te doen op het gebied van lijmen,” vindt de branchecoördinator. “Inhoudelijk: hoe kunnen we gevelplaten op een binnen het huidige bouwbesluit passende manier verlijmen? Zijn jullie mee bezig in het IPC-traject! En in de PR-sfeer: wat weten consumenten van lijm? Ze kennen het rijtje lijmen dat bij de bouwmarkt in de schappen staat. Maar het is niet algemeen bekend dat de industrie tegenwoordig eerder voor lijmen kiest dan voor lassen, schroeven of popnagelen, en dat lijmverbindingen dus tegenwoordig de superieure verbinding zijn… Vliegtuigen, schepen, auto’s, trams, bussen, de voetbal van Euro 2012… wen er maar aan dat de wereld met lijm aan elkaar hangt – en dat je daar nog op kunt vertrouwen ook! Is het belangrijk dat die consument dat allemaal weet? Ja, want hij doet zichzelf nu te kort door op basis van achterhaalde kennis voor een materiaal of methode te kiezen… En de vakman is een belangrijke schakel in dat denken. Lijm is, net als tegels, een halfproduct. De tegelzetter is – zeker als hij er een showroom op na houdt - adviseur, ‘maakt’ het eindproduct, en als dat een goed eindproduct is, dan zorgt dat voor vertrouwen bij de consument. Wist je trouwens dat je kunt afstuderen in lijm? Er bestaat een masteropleiding in lijmtechnieken. In het internationale project ‘The Port is Yours’ wordt, samen met onder andere de Hogeschool Rotterdam en het Alberda College gewerkt aan kennisoverdracht rond de nieuwe maintenance- en lijmtechnieken. Als onderdeel van een initiatief op Europese schaal, dat ‘the North Sea Area’ een leidende rol op dit gebied wil geven. ”

“Een echte vakman beheerst zijn vak, maar kan ook met zijn enthousiasme de waardering voor het product op zijn klanten overdragen!”

ANDERE KIJK Pille: “Het gaat om een andere kijk op lijm, en ook op vakmanschap. Als je je als vakman in de klant verplaatst, dan weet je hoe die het begrip ‘kwaliteit’ bij tegelwerk beleeft: kwaliteit, dat begint bij ‘er mooi uitzien’ en ‘je geen zorgen over de toekomst hoeven te maken’. Daarna komen zaken als energiegebruik, het milieu, gemak in onderhoud, enzovoorts. Als je dat nou weet, dan doe je er als verkoper EN als vakman toch goed aan om de klant – met name de particulier daarin te begeleiden? Besteed extra aandacht aan de voordelen van tegels bij de keuzebegeleiding, maar doe dat ook nog eens bij de oplevering, bespreek het onderhoud, neem afscheid met een presentje… je besteedt zo veel zorg aan het tegelwerk zelf, dus waarom zou je vergeten dat je de helft van je reputatie ‘maakt’ door hoe je oplevert? Het was niet voor niets

33

34

BOVATINFO

“Gezamenlijke promotie? Jaarprijzen? Doen we! Maar geen voetbalbekers, en laten we het oordeel van de klanten er bij betrekken!”

een aandachtspunt tijdens de XXL-training die BOVATIN en VLK georganiseerd hebben! Vakmanschap verdient meer waardering, veel meer. Maar dan moet de vakman wel de tijd nemen om het applaus in ontvangst te nemen! En waarom vinden wij dat belangrijk? Omdat de vakman ook de ambassadeur is van de lijmfabrikanten, zeker bij de particuliere klanten. Onderschat die rol niet!”

HARDE NOOT Natuurlijk zijn er ook zaken waar VLK en BOVATIN harde noten te kraken hebben.

Zo leeft bijvoorbeeld bij BOVATIN de wens om te komen tot een vaste metervergoeding door fabrikanten, zou er onverhoopt schade ontstaan door de lijm, het lijmadvies of de tegels. De tegelzetter is immers bij klachten als aanspreekpunt het eerst ‘aan de beurt’. Redelijkerwijs, zo stelt BOVATIN, zou dit een bedrag van tenminste zo’n € 100,- moeten zijn. Kan de VLK er

een rol in spelen om hier afspraken over te maken? “Ik kan me die vraag goed voorstellen.”, stelt Pille. “Maar, om even onze rol helder te maken: de lijm- en kitfabrikanten hebben de VLK niet opgericht om vervolgens door diezelfde vereniging regels opgelegd te krijgen. Ik schat in dat het bij BOVATIN ook zo niet werkt. Daarnaast – lijmfabrikanten willen ook kunnen concurreren op hun voorwaarden, daar is de markt ook naar. Gaan we hier uitkomen? Dat is koffiedik kijken, maar een onderwerp is het, zoveel is duidelijk.”

GEZAMENLIJKE PROMOTIE! “Er is ook dat hogere doel, namelijk dat we er voor willen zorgen dat we samen met de andere spelers op de markt – fabrikanten, handel en verwerkers – de marktpositie van de totale branche versterken. Over de rol van de tegelzetters hebben we het gehad: van onschatbare waarde. De handel speelt ook een rol, daar valt ook het nodige

over te zeggen. De gespecialiseerde tegelhandel/showroom is onze ambassadeur, daar twijfel ik niet aan. Maar wanneer er ook andere wand- en vloerafwerkingsmaterialen in het assortiment zitten, laten de verkopers dan de onmiskenbare voordelen en mogelijkheden van tegelwerk wel voldoende over het voetlicht komen? Ook als zij nog andere producten in de etalage hebben? En als je naar de professionele beslissers kijkt – weet de gemiddelde architect voldoende van tegelwerk? En hoe wordt bij de bouw van een ziekenhuis beslist over vloeren en wanden? Ik kan er mee leven wanneer op gedegen overwegingen besloten wordt voor iets anders dan tegels. Maar ik weet dat dat vaak niet gebeurt, en dat dan wordt besloten op grond van achterhaalde kennis, op onvoldoende kennis van materiaal en nieuw ontwikkelde producten. Daar liggen zulke enorme kansen voor ons… Het zou goed zijn om daar écht energie in te steken:

november 2012

HIBIN, BOVATIN en VLK samen. Die gezamenlijke waterdicht-folder is daar in feite een stap in geweest: we helpen onze klanten aan meer kennis, zodat zij betere beslissingen kunnen nemen!”

Het is dus hoog tijd dat al dat vakmanschap, die innovatiekracht en materiaalkennis op een goede manier wordt aangeboden aan zowel de professionele als de particuliere afnemers. Dat zou best kunnen in de vorm van een jaarlijkse bekroning van slimme initiatieven, gewoon goed vakwerk en bijzondere toepassingen. Heeft de VLK daar zin in? Als het aan Cees Pille ligt wel.

“Ik zie het zitten! Maar laten we het dan wel goed doen. Asjeblieft geen bobofeestje uitmondend in een groepsfoto met voetbalbekers, maar op locatie, en met een beoordeling door de afnemers, door de markt zelf. Niet de branche die zichzelf een schouderklopje geeft!” Een mooi agendapunt voor het volgende agenda-overleg VLK / HIBIN / BOVATIN, dachten we zo. ■

Cees Pille (42) studeerde economie in Rotterdam. “Ik ben gestart bij de AVBB, de voorloper van Bouwend Nederland. Daar rekende ik CAO’s door, hield ik de bouwstatistieken bij. Daarna ben ik voor diverse brancheorganisaties van de gespecialiseerde aannemers gaan werken: FOSAG, NOA, en later ben ik via VNO-NCW directeur geworden van de Stichting Jong Ondernemen: een organisatie die jongeren stimuleert om ‘out of the box’ te oefenen in ondernemend denken en handelen, om zo ondernemerschap te ontwikkelen. En nu dan de VLK: de brancheorganisatie zit me nu eenmaal in het bloed!” Meer informatie: www.vlk.nu

35

| SCHÖNOX SLK PLUS

| Gewoon meer winst maken – DIN

met SCHÖNOX SLK PLUS |

E

N

De zeer verbruiksbesparende tegellijm met een extra hoge vierkante meter prestatie.

TECHNOLOGY

| Let´s stick together | www.schoenox.nl |

I I I

C2 T S1 E

ens lg

test vo ge

12004

Tekst en foto’s: Remus Aussen

OOK IN NEDERLAND EEN CURSUS MOZAÏEK!

37

Het goed verwerken van mozaïek is een kwestie van het kennen van de do’s en dont’s, maar ook van ‘doen’

Mozaïek wordt veel verwerkt. Niet alleen in luxe privébadkamers, maar in zwembaden, wellness-centra (zie elders in dit blad) en hotels is het populair. En – de vraag neemt alleen nog maar toe.

Opvallend is dat eigenlijk alleen in Italië specifieke opleidingen en cursussen zijn voor het verwerken van mozaïek, zoals aan de prestigieuze mozaïekschool te Spilimbergo. “We weten dat er een aantal tegelzetters onder onze leden zijn die het op een schitterende manier kunnen verwerken.

Maar, er komen regelmatig klachten bij de Bovatin over mozaïekwerk”, weet BOVATIN-secretaris/coördinator opleidingen Chris van Herpen.

BOVATIN-opleidingscoördinator Chris van Herpen: ”We zien in zo’n mozaïektraining een goede manier om de concurrentiepositie van onze tegelzetters te versterken!”

“Natuurlijk gaat het dan vaak over, netjes gezegd, niettegelzetters, maar daarnaast constateren we dat de verwerking van mozaïek tot dusverre niet voldoende aan bod komt in onze vakopleidingen, simpelweg omdat de vraag naar mozaïek nog niet zo groot was” Maar met de toename van de vraag neemt ook het aantal klachten toe: “Het gaat daarbij om zowel klachten over technische gebreken als over esthetiek, over hoe het er uit ziet.

Nee, het is nog geen vijf voor twaalf… We zien hier juist een goede kans om de concurrentiepositie van onze tegelzetters te versterken. Daarom is besloten om in samenwerking met BGA-Nederland (een onderdeel van de Aannemersfederatie) een cursus Mozaïek te ontwikkelen. En we hebben ons ook verzekerd, net als vorig jaar met de XXL-training, van de samenwerking met de lijmfabrikanten, de Vereniging Lijmen en Kitten en gereedschapsfabrikant RUBI”.

De cursus wordt de komende maanden ontwikkeld en in februari 2013 is de training ‘klaar voor gebruik’, hetgeen betekent dat er eerst een pilot gedraaid zal worden.

stil bij de reinigingsadviezen. Een belangrijk deel van de klachten achteraf heeft te maken met het feit dat de klant niet weet welke schoonmaakmiddelen hij voor welk mozaïek kan gebruiken!”

“Waar de XXL-training met name een theoretische cursus was, zal de cursusdag Mozaïek ook een praktijkdeel bevatten.”, stelt Van Herpen. “In het theoretisch deel van deze cursus zal terdege stilgestaan worden bij het belang van waterdichtheid, ondergronden, de variërende toepasbaarheid van de diverse mozaïeksoorten, de gevolgen van temperatuurswisselingen en natuurlijk de toepassing van de verschillende lijmsoorten en epoxy. En we staan ook

Het BOVATIN-bestuur heeft al aangekondigd dat de cursus voor BOVATIN-leden met een korting zal worden aangeboden. Zodra de prijs, de data en de locaties bekend zijn, leest u dat in dit blad, de Nieuwsbrief of de BOVATIN-website! ■

Voor informatie: bovatin@bovatin.nl

het nieuwe oppervlak voor de architectuur

vernieuw uw woning zonder slopen

KERLITE PLUS 3,5 is de innovatieve, 3,5 mm dikke massieve keramiek van Cotto d'Este. Kerlite Plus, dat ongeĂŤvenaard mooi is en buitengewone technische kenmerken heeft, biedt grote voordelen en oplossingen: het kan op nieuwe dekvloeren, bestaande vloeren en op tegels van marmer, steen, cotto of op hout worden aangebracht. Hierdoor wordt veel tijd en geld bespaard: geen slopen of verhuizen, geen stof en lawaai, geen kosten voor het afvoeren van puin, geen aanpassingen aan de deuren.

KERLITE PLUS BIEDT ONBETAALBARE VOORDELEN. STERK, het is bestand tegen een breeksterkte van 1.235 Newton GROOT, er is een assortiment van 9 afmetingen tot wel 3 x 1 meter KLEURIG, er zijn 40 kleuren leverbaar VLAK, het heeft een perfect vlak oppervlak DUN EN LICHT, het weegt slechts 7 kg/m2 EENVOUDIG te snijden, te boren en te plaatsen BETROUWBAAR, het heeft talrijke referenties over de hele wereld GARANTIE, 20 jaar ECOLOGISCH, door recycling 66% minder grondstoffen nodig

www.kerlite.it www.cottodeste.it

dikte 3,5 mm

Vertegenwoordiger voor Nederland: Dhr. Giovanni Minozzi - tel. 06-18188190 - e-mail: giovanniminozzi@libero.it Technische assistentie : Dhr. Jean van Luijk - tel. 06-28724721- e-mail: info@natuursteenconsultancy.nl

Tekst en foto’s: PCI

PCI SECCORAL 2K RAPID: NIEUWE, SNELHARDENDE, WATERDICHTINGSCOATING ONDER KERAMIEK

SYSTEMEN MET GARANTIE Bij waterdichting onder keramiek gaat het o.a. om badkamers, balkons, terrassen, zwembaden en sauna’s of wellnesslandschappen. PCI Seccoral 2K Rapid vormt een onderdeel van systemen voor deze en verschillende andere toepassingen. De eigenschappen van de flexibele waterdichtingslaag maken deze ook geschikt voor snelhardende systemen, zoals voor het verlijmen van XXLtegels, bijvoorbeeld in combinatie met de lijmen PCI Nanolight (wand) en PCI Rapidflott (vloer), zowel voor binnen- als buitentoepassing. PCI richt zich speciaal op systeemtoepassingen, waarin de gebruikte producten op elkaar worden afgestemd. Deze productcombinaties worden uitgebreid getest voor verschillende toepassingen en de vele belastingen die zich in de praktijk kunnen voordoen. Verwerkers en opdrachtgevers zijn daarmee niet alleen van verzekerd een geschikt systeem; PCI verstrekt bij de juiste applicatie van de producten ook een systeemgarantie van 10 jaar.

ZWEMBADEN De uitgebreide technische know-how van PCI op het gebied van waterdichtings- en lijmsystemen voor zwembaden en ervaring met vele projecten in binnen- en buitenland hebben geleid tot een optimalisatie van productcombinaties. Met een door PCI speciaal ontwikkelde “kalk-index” kan op basis van waterparameters, zoals pH, zuurgraad en kalk, het meest geschikte systeem worden bepaald. Op basis hiervan wordt een cementgebonden- of epoxy product gekozen. Verschillende combinaties van cementgebonden of epoxy waterdichtingslagen, tegellijmen en voegmortels zijn mogelijk. Door de juiste productkeuze en vakkundige applicatie ontstaat een hoogwaardig en duurzaam systeem. Specialisten van PCI geven extra aandacht aan het adviseren en begeleiden van projecten.PCI Seccoral 2K Rapid is een belangrijk onderdeel van de systemen voor zwembaden. Mede door de snelle uitharding van deze waterdichtingslaag kan al binnen enkele dagen een testvulling van het zwembad plaatsvinden.

Met PCI Seccoral 2K Rapid heeft PCI een nieuwe, snelhardende waterafdichtingslaag voor toepassingen met hoge vochtbelasting, zoals badkamers, balkons of zwembaden, aan het assortiment toegevoegd. De flexibele coating is nagenoeg geurloos en valt op door het zeer lage verbruik.

PCI Seccoral 2K Rapid is niet alleen waterdicht, maar overbrugt ook scheuren, ontkoppelt en reduceert spanningen. Mede daardoor kan deze worden aangebracht op cementdekvloeren zodra deze beloopbaar zijn. Al vier uur na het aanbrengen van de waterdichtingslaag kan de verlijming van keramiek plaatsvinden, wat een snelle werkvoortgang mogelijk maakt. Wachttijden worden verder gereduceerd door toepassing van een snel uithardende tegellijm uit de PCI Rapid-serie.

De verwerking vindt plaats in twee lagen: de eerste door middel van kwasten, rollen of spuiten en de tweede via spachtelen. Een set van 25 kg is voldoende voor ca. 10 m² bij een laagdikte van 2 mm.

PCI tegellijmsystemen en bouwchemische hulpstoffen worden in de Benelux vertegenwoordigd door BASF in Oosterhout (N.Br.). ■

Meer informatie: www.PCI-Afbouw.nl

39

Tekst & beeldmateriaal: www.kiwitz.nl

KIWITZ INTRODUCEERT DUURZAME KM FLEX

BLUEPRINT

“DE ENIGE TEGELLIJM ZONDER EEN VUILTJE AAN DE LUCHT” Aan innovaties geen gebrek in de tegelbranche. De ene keer meer grensverleggend dan de andere, maar dat is logisch.

Je kunt niet elke keer opnieuw het wiel uitvinden. Met KM Flex BluePrint is er wel degelijk sprake van een nieuwe en baanbrekende doorbraak. Door toepassing van een unieke technologie komt bij de productie van deze tegellijm 78% minder CO2 vrij.

“De bouw gaat voor duurzaam en de tegelzetter wil daar best in mee, als dat maar niet ten koste gaat van zijn rendement. Dat is naar voren gekomen uit marktverkenningen. Daarmee werd bevestigd wat we min of meer al dachten, en ik vertel er direct bij dat dit goed aansluit bij onze productfilosofie, “’ vertelt Hanneke Kiwitz. Bij bouwstoffenleverancier en familiebedrijf Kiwitz is Hanneke verantwoordelijk voor de marketing van de BluePrint productlijn: “KM Flex BluePrint is niet alleen een duurzame tegellijm, hij biedt de tegelzetter ook handvatten om beter, sneller en gezonder te werken.”

CO2-COMPENSATIE Kiwitz is de enige die deze nieuwe, gepatenteerde morteltechnologie aanbiedt in Nederland. “Eén zak KM Flex BluePrint van 20 kilo compenseert de CO2-uitstoot van een gemiddelde bestelwagen over 33,1 kilometer. Een pallet van 42 zakken compenseert zodoende de uitstoot van circa 1.400 kilometer, ongeveer een rondje Nederland. In principe mag je dus stellen dat een tegelzetter

heel wat kilometers mag maken naar een project, en de klus dan toch CO2-neutraal kan uitvoeren”, rekent Hanneke voor: “Geen verkeerd verkoopargument naar de aannemer of opdrachtgever, dacht ik zo.”

BETER EN MAKKELIJKER De nieuw uitgedokterde technologie maakt ook andere nieuwe krachten los. De bekende KM Flex is de onbetwiste hardloper in het Kiwitz programma, maar kon binnenkort de hete adem van de jonge generatie wel eens in zijn nek gaan voelen. “KM Flex BluePrint heeft eigenschappen die alles en iedereen naar de kroon steken. KM Flex BluePrint is verpakt in lichtere en handzamer 20 kilo zakken. Hanneke Kiwitz benadrukt ook de vergevingsgezindheid van de lijm, die kleine oneffenheden in de ondergrond en schoonheidsfoutjes in de uitvoering compenseert.

VERMINDERD KANS OP HUIDIRRITATIE “Alle cementgebonden tegellijmen bevatten stoffen die huidirritatie kunnen veroorzaken. De nieuwe samenstelling van KM Flex Blueprint vermindert de kans op huidirritatie sterk. Het is bij mijn weten de enige poedertegellijm in Nederland zonder Xi markering.” Wie mocht denken dat zoveel goede eigenschappen wel ten koste zullen gaan van de kwaliteit, wordt snel teruggefloten: “KM Flex BluePrint heeft zelfs een hogere kleefkracht dan de huidige KM Flex. Tegelvloeren en wanden kunnen beter dan ooit tegen een stootje.”

BLUEPRINT LIJN VAN KIWITZ KM Flex BluePrint is het eerste product uit de nieuwe BluePrint lijn.

Kiwitz brengt de komende tijd meer duurzame producten en systemen op de markt onder de BluePrint vlag. ■

41

42

Tekst & foto’s: Jeroen van der Eeze, IKOB-BKB

OPLOSSING ‘HET GESCHIL’, BOVATINFO 2012-2:

In de vorige editie werd een zaak behandeld van een volledige woonhuisrenovatie met onder andere een totaal van 160 m2 tegelwerk. De afmeting van de geplaatste hooggepolijste vloertegels bedraagt 600x600mm. De opdrachtgever verzoekt om een beoordeling door een derde, aangezien hij hoogteverschillen tussen de tegels constateert.

DE REGELS Het tegelwerk moest voldoen aan tegelgroep 1. De gemeten onderlinge hoogteverschillen wijken dus aanzienlijk af van de maximaal geldende tolerantie van 0,5mm.

De STABU-norm en URL 35-101 stellen een maximum van 1mm, zie tabel 9 van URL 35-101 (zie www.ikobbkb.nl/downloads). In sommige gevallen kan hier een tolerantie bij op worden geteld om de maatafwijkingen van de tegel te compenseren. Bij gekalibreerde – en hooggepolijste tegels is deze vrijwel altijd nihil. Ook het verloop van de voegbreedte is ver buiten de norm.

Los van de esthetische eigenschappen van de vloer is ook geconstateerd dat de ondergrond niet juist is voor het aanbrengen van tegelwerk en dat de verwerkings-methode niet juist is geweest (er is geen buttering / floating toegepast). Diverse tegels klinken hol en hebben en onvoldoende inbedding.

HET ADVIES In dit geval was het advies van de inspecteur het geheel slopen en vervangen van het tegelwerk vanwege de vele afwijkingen van de maatvoeringseisen. De kosten hiervan

worden geraamd op ca. € 35.000,-. Doordat de gespecialiseerd aannemer in tegelwerken heeft aangegeven het tegelwerk zo goed als mogelijk verwerkt te hebben is tevens geadviseerd de herstelwerkzaamheden bij voorkeur door derden uit te laten voeren.

OPMERKING: Dit laatste voorbeeld is er een waarvan overduidelijk blijkt dat ver beneden het te verwachten vakmanschap van een “professionele” aannemer in tegelwerken is geleverd. Het (gebrek aan) niveau van uitvoering komen wij gelukkig zelden tegen.

Het gebrek aan vastlegging van afspraken, wat ook door deze professionele aannemer in tegelwerken is nagelaten, komt echter regelmatig voor. Het kan zijn dat er dan toch een geschil ont-staat, ondanks dat de uitvoering wel juist is.

Onderling hoogteverschil tegels

Uitvoering voegwerk, niet vlakvol

Leg daarom vast wat de tegelgroep is, welke voegbreedte wordt gehanteerd en bijvoorbeeld dat de dekvloer alleen op vocht en vlakheid gecontroleerd is of kan worden. Hiermee is het eenvoudiger om achteraf klachten op te lossen en geschillen te voorkomen. ■

Verloop voegen en hoogteverschil tegels

Hooggepolijste vloertegels

Meting onderling hoogteverschil met een gekalibreerde wig en - voelermaatjes

43

november 2012

HET GESCHIL,

LOSLIGGENDE TEGELS… In deze rubriek wordt de praktijk van de bevindingen van IKOB-BKB en Keurhuis Nederland van de expertises onder de loep genomen. In elke editie staat er een probleem uit de praktijk omschreven. Tot de nieuwe editie van de Bovatinfo verschijnt (met daarin de oplossing of uitkomst) kunt u zelf over de praktijksituatie nadenken. Met behulp van de uitvoeringsrichtlijn voor het aanbrengen van tegelwerk (URL 35-101*) kan ieder geval worden opgelost.

losliggende tegels

In de vorige edities is uitgebreid aandacht besteed aan esthetische eisen van tegelwerk. Dit keer wordt een schadegeval behandeld van een vloer in een woonhuis. Het betreffen meerdere vloeren van een klein oppervlak (maximaal 35m2). Na enkele jaren is de eerste schade opgetreden aan het vloertegelwerk. Diverse vloertegels hebben in de loop der jaren losgelaten. Zoals te zien is op de foto’s hebben de tegels over een grotere lengte gelijktijdig losgelaten in een piramide- of dakvorm. Deze schade trad tien jaar na de oplevering op.

INFORMATIE VAN DE OPDRACHTGEVER EN BEVINDINGEN INSPECTEUR: ■ Keramische tegels 40x40 cm, type B1b, van een goede vlakheid en kwaliteit; ■ De gemeten dikte van de zandcementdekvloer (steekproef) bedraagt 25 mm; ■ In enkele ruimten is de deklvoer aan de randen los gekomen van de vloerconstructie; ■ De vloerconstructie bestaat uit breedplaatvloeren; ■ Voor aanvang van de werkzaamheden van de tegelzetter waren scheurtjes in de dekvloer waar te nemen, deze zijn ook waargenomen tijdens de inspectie; ■ Er zijn leidingen ten behoeve van de radiatoren opgenomen in de dekvloer; ■ De oplevering van het tegelwerk vond plaats in 2000; ■ De inspectie vond plaats in 2010; ■ Met een hamer gecontroleerd of de hechting van de tegelvloer juist is, op veel plaatsen is een holle klank te horen; ■ Op veel plaatsen zijn beschadigde voegen en tegels waarneembaar.

tegelrij komt omhoog

scheuren in de lijmlaag

* URL 35-101 is te downloaden van de website van IKOB-BKB. Ga naar www.ikobbkb.nl, klik op “BRL-en en URL-en” en vink het vergrootglas aan rechts van BRL 1017 “Het aanbrengen van tegelwerk”. ■

Met onze productinnovatie AQUAFIN -RS300 heeft research haar ultieme doel bereikt, de optimalisatie van de uitharding, ook onder de moeilijkste omstandigheden. De „next generation“ flexibele afdichtingsmortel.

’Pool’position...

AQUAFIN®-RS300

Self-crosslinking, reactieve afdichtmortel

Snel. Betrouwbaar. Dicht.

BOU

®

DICHTCO W

40 JAAR

AQUAFIN®

TIE

AQUAFIN -RS300 biedt applicatiezekerheid voor planners-architecten en applicatiebedrijven!

• geen primer nodig • ook bij lagere temperaturen inzetbaar • supersnelle uitharding en belastbaarhheid (met tegels bekleedbaar na ca. 3 uur) • hoge scheuroverbrugging, 60 % hogere flexibiliteit • dampdiffuus, vorst-, UV- en verouderingsbestendig • voor natte cellen, balkons, terrassen en zwembaden

MPETEN

www.schomburg.nl

®

Erkenningsregeling Vrije vestiging Tegelzettersbedrijf Als gevolg van de wijzigingen in de Vestigingswetgeving worden er door de overheid geen specifieke eisen meer gesteld aan het vakmanschap van tegelzettersbedrijven. Dus iedereen, ook wanneer men niet beschikt over de benodigde ondernemers- en technische vaardigheden, kan een tegelzettersbedrijf beginnen!

Grote onduidelijkheid omtrent kwaliteit Het gevolg van de vrije vestiging is grote onduidelijkheid voor de opdrachtgever omtrent de kwaliteit die een tegelzettersbedrijf te bieden heeft. Onduidelijk voorwaarden en kwaliteitscriteria zijn derhalve troef. De kans op teleurstellingen en onoplosbare geschillen is groot.

Erkenningsregeling als oplossing Het is dus in het belang een “keurmerk” voor de kwaliteit van tegelzettersbedrijven te hebben.

Teneinde het vakmanschap in de branche te behouden en nog verder te bevorderen heeft de Bond Van Aannemers van tegelwerken In Nederland (BOVATIN) daarom een Erkenningsregeling in het leven geroepen.

De uitvoering van deze regeling ligt in handen van een aparte stichting: de Stichting Gespecialiseerde Aannemers Tegel- en natuursteenverwerking (SGAT).

Algemene ondernemersvaardigheden en bedrijfstechniek Om in aanmerking te komen voor erkenning dient de leiding van het bedrijf niet alleen te beschikken over algemene ondernemersvaardigheden, maar dient er ook te worden voldaan aan specifieke eisen van bedrijfstechniek en kennis van materialen en aanbrengtechnieken.

Opleiding en arbeidsomstandigheden Voorts wordt jaarlijks gecontroleerd of erkende bedrijven hebben voldaan aan de opleidingsverplichtingen voor het personeel op grond van artikel 35B van de Bouw-CAO en de eisen voortvloeiend uit de ARBO- en milieuwetgeving. Ook van de bedrijfsleiding wordt verwacht dat zij regelmatig de speciaal voor hen door SGAT opgezette cursussen en trainingen volgen.

Technische eisen, algemene voorwaarden en geschillenregeling De door S.G.A.T. erkende bedrijven dienen te werken op basis van het European Technical Report N300, hanteren de algemene voorwaarden van de BOVATIN, lossen klachten op conform de voorgeschreven Code Klachtenbehandeling en laten eventuele geschillen beslechten door de Stichting Geschillenoplossing Tegelwerken (SGOT).

Controle op werken in uitvoering Periodiek worden ook werken in uitvoering van de erkende bedrijven door inspecteurs bezocht.

Naar aanleiding van deze bezoeken worden er gerichte aanwijzingen en verwerkings- en opleidingsadviezen gegeven om de kwaliteit van het uitgevoerde tegelwerk op een nog hoger niveau te brengen.

Waaraan is een Erkend bedrijf te herkennen?

Nadat is gebleken dat men nog steeds aan alle eisen voldoet wordt aan een Erkend bedrijf jaarlijks een Erkenningscertificaat voor het betreffende jaar verstrekt. Daarnaast ontvangt men ook jaarlijks een schildje waarop is vermeld dat men voor het betreffende jaar is erkend. Bij het secretariaat is bovendien een lijst verkrijgbaar van de erkende bedrijven.

Erkenning staat voor kwaliteit en zekerheid Voor de opdrachtgever biedt Erkenning de zekerheid dat het betreffende tegelzettersbedrijf serieus bezig is met kwaliteit, nieuwe ontwikkelingen op de voet volgt en uiteraard werkt met goed opgeleid en gemotiveerd personeel.

De werkzaamheden worden uitgevoerd op basis van de meest recente technische inzichten zoals neergelegd in de Nederlandstalige versie van het European Technical Report N300. Mochten er in de uitvoering desondanks toch problemen ontstaan, dan worden deze op professionele wijze, zonodig via SGOT, opgelost. Voor meer informatie:

S.G.A.T. Postbus 85, 7460 AB Rijssen Tel. (0548) 53 85 05 • Fax (0548) 53 85 01 E-mail: sgat@sgat.nl • Website: www.sgat.nl

45

SGAT-NIEUWS

Met IKOB-BKB er achter, staat zeKerheID VOOrOp KOMO-procescertificatie Gespecialiseerde aannemers: Dakdekken Leidekken Zink- en Koperwerk Tegelwerk Na-isolatie Metselen Lijmen Voegen Overig: Buitengevelisolatie Afbouw Betonreparatie Energielabels + maatwerkadvies Systeemcertificatie: ISO 9001 en 14001 VCA*/** Erkenningen: Bouwgarant SGAT Projectinrichting

IKOB-BKB: De certificeerder van het huis.

IKOBKB

Certificering biedt uw bedrijf veel mogelijkheden. Zeker in deze tijd. Het is voor uw opdrachtgevers het signaal dat u aan de aanbestedingseisen (STABU) kunt voldoen. En een bedrijf dat keurmerken kan overleggen, onderscheidt zich in de markt.

Bovendien staat u juridisch sterker en zijn uw medewerkers beter gemotiveerd om hun werk kwalitatief goed uit te voeren.

Meer weten over certificering? Of over de aantrekkelijke combinaties van KOMO- en ISO/VCA-certificering?

Informeer dan vrijblijvend bij IKOB-BKB.

IKOB-BKB BV Postbus 298 3990 GB Houten Tel. 030 - 635 80 60 info@ikobbkb.nl www.ikobbkb.nl

GECERTIFICEERDE ERKENDE BEDRIJVEN VAN DE SGAT BEDRIJFSNAAM

PLAATS

BEDRIJFSNAAM

PLAATS

Hilhorst-Surtec Tegels & Sanitair BV

Kerkrade

Tegelzettersbedrijf W. Penders

St. Joost

Jan Groen Tegelzetbedrijf B.V.

Bleiswijk

Troost Tegelzetters V.o.F.

Zaandam

Rijvo Tegelhandel BV

Purmerend

VOF Tegelzetbedrijf K. & J. Dieleman

Terneuzen

SVK Tegelwerken BV

Alkmaar

Tegelzettersbedrijf Rongen V.o.F.

Venray

Tegel-Installatiebedrijf Joma

Kerkrade

Den Adel Tegelwerken BV

Molenaarsgraaf

Tegelzetbedrijf Ceramics BV

Rotterdam

Tegelhuis C.G. van den Bogaard

Wijk bij Duurstede

Tegelzetbedrijf Oostbรถrg BV

Vleuten

Tegelwerken Heijblom V.o.F.

Someren-Eind

Tegelzetbedrijf Westland / Huizen V.o.F

Huizen

Tegelzetbedrijf Zwarthoed-Kirry BV

Volendam

Tegelzettersbedrijf & Tegelhandel Wijen

Nederweert

Tegelzettersbedrijf Van Putten BV

Houten

Tegelzettersbedrijf Marcelis BV

HardinxveldGiessendam

Tegelzetbedrijf Dumont

Akersloot

Tegelzettersbedrijf Loomans BV

Someren

Tegelzettersbedrijf Mutsaars BV

Vught

Troost Tegelzetters V.o.F.

Zaandam

Moza誰ek in zwembaden met Mapei

november 2012

IK BEN DAN WEL GEEN TEGELZETTER, MAAR...

In deze kwartaalcolumn graaft Remus Aussen(52), de hoofdredacteur van BOVATINfo, wat in het vak van de tegelzetter. Hebt u een onderwerp waar hij eens in mag graven? Mail het naar redactie@bovatin.nl ! Ook als u op deze column wilt reageren, natuurlijk.

FIETSEN IN ITALIË Toen ik aan het plannen was om in september de CERSAIE in Bologna te bezoeken, had ik besloten om dit jaar op de fiets te gaan.

Dat wil zeggen: vanaf het hotel naar de beurs. Het afgelopen jaar met een Pandaatje (“this is so not us!”) in de file staan om duur te gaan parkeren - het was tenslotte CERSAIE… - was me slecht bevallen. Hoewel misschien ook de bekeuring daarbij meespeelde die ik ontving toen ik – het verbaasde me al dat ik de enige was!

– ineens ruim baan had op het Piazza Grande…

Maar, ook wat extra beweging zou me goed doen. En er was een fiets voor me beschikbaar bij het hotel, en die paar kilometer fietsen zou me de kop niet kosten. Dacht ik. Want fietsen in Italië kan een heel avontuur zijn. Of eigenlijk, Voor je veiligheid kun je beter een éénmotorig vliegtuigje huren in Midden-Afrika, en dan over een bergmassief willen vliegen.

Op zich ziet de foto er niet dramatisch uit. Wat wel opvalt is dat de oudere heer op de foto niet voor het fietspad kiest. De fietsers achter hem doen dat wel, en koersen op een netniet-botsing aan.

Allereerst: deze fietspaden zijn maar 120 centimeter breed. 60 centimeter per kant. Daarnaast moet je erg goed opletten. Want, het middelste verkeerslicht staat precies middenin ‘mijn’ kant. En IEMAND heeft besloten dat zo te laten. Eén voorbeeld van vele.

Eerder op de route liep de 60 centimeter een paar keer dood, allereerst tegen een viaduct dat niet op een tweebaansweg en 1 meter 20 fietspad gebouwd was. Op de terugweg liep het fietspad – gewoon af. En bleef er de Provinciale weg over, 20 cm rechts van de streep. En niet meer. Een ander fietspad eindigt op een bedrijventerrein, op een bedrijf, bij een hek.

Nu hebben wij die roze fietspaden ook in Nederland. Doel zal zoiets zijn als een doorlopende fietsroute van (ongeveer) Wladiwostok naar Hoek van Holland, en dit voornemen wordt deels bekostigd uit een complex stelsel van subsidies. Het is, zoals dat heet, iets dat moet groeien.

Wat dit met tegels te maken heeft? Er werden op de CERSAIE Dus was ik behoorlijk vergevingsgezind toen ik snelwegrotondes overfietste, bussen en verkeerslichten ontweek, op een bultig voetpad met een te laag afgesteld zadel (geen sleutel 11 bij me) mijn weg volgde. Maar die vergevingsgezindheid hield op toen ik vaststelde dat het zo klaar was: hier moesten de fietsers het definitief mee doen. Het enige waar namelijk langs de route nog aan gewerkt werd, was de kleur: een schilder was met een kuip vol met extra-roze verf het fietspad – dat wat mij betreft al best roze genoeg was – nog eens in een heftiger kleur over te schilderen.

opnieuw een aantal tegeltypes gelanceerd, zoals de 3D-types en de tegels met een bijna natuursteen- of grove kleikarakter. Mooi om te zien, maar met alleen de productie is het product nog niet compleet. Net als bij de XXL-tegels geldt: het product is pas af als er goed mee gewerkt kan worden. En, net zoals het jammer is dat er niet eerst iets aan een fietser gevraagd is toen dit fietspad ‘af’ verklaard werd, zo zou het ook mooi zijn als er over verwerking en onderhoudsvoorschriften eerst met een tegelzetter gepraat zou worden voordat er iets op de markt gebracht wordt. ■

47

Perfect tegelwerk in 3 logische stappen met Ardal Ardal, lijmleverancier op het gebied van tegellijmen biedt je als vakman in de tegelzetbranche totaaloplossingen. Met het complete assortiment biedt Ardal gebruiksvriendelijke producten met een probleemloze verwerking voor zowel kleine als grote projecten. Om het uitgebreide pakket overzichtelijk te maken heeft Ardal gekozen de producten op te delen aan de hand van een stappenplan:

1 Voorbehandelen 2 Lijmen 3 Afwerken Elke stap heeft een eigen kleur; rood, oranje en groen.

Door de kleurcode en nummering is er een heldere onderverdeling ontstaan die het per stap direct duidelijk maakt welke producten en totaaloplossingen je kunt gebruiken.

Daarmee ben je in 3 stappen verzekerd van een perfect eindresultaat.

Vele professionals in de tegelzetbranche kozen daarom al voor de zekerheid van Ardal.

Met Ardal zit het helemaal goed!

Voor meer informatie ga naar: www.ardal.nl

49

november 2012

BOVATINVERZUIM.NL

NEEMT WERK UIT HANDEN! Verzuim heeft voor u als werkgever invloed op de continuïteit, productiviteit, kostenontwikkeling en arbeidsverhoudingen binnen de organisatie. Voor uw werknemer heeft verzuim invloed op het carrièreverloop en inkomen, zeker bij langer durende arbeidsongeschiktheid.

In dit artikel gaan we nader in op BovatinVerzuim.nl U leest meer informatie over: ■ Uw verantwoordelijkheden als werkgever ■ Het doel van BovatinVerzuim.nl ■ De aanpak van BovatinVerzuim.nl ■ Waarom u een ziekteverzuimverzekering nodig heeft ■ De kosten van het loket ■ Hoe

u zich kunt aanmelden

■ Contactgegevens

STEEDS MEER VERANTWOORDELIJKHEDEN Als werkgever heeft u de afgelopen jaren steeds meer verantwoordelijkheden gekregen op het gebied van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. U bent als werkgever verplicht om 2 jaar lang het loon van uw zieke werknemer door te betalen en er daarnaast voor te zorgen dat deze zieke werknemer zo snel mogelijk weer aan het werk kan gaan. Daarvoor moet u advies inwinnen van de arbodienst of een bedrijfsarts. En indien u niet genoeg hebt gedaan aan re-integratie wordt er een loonsanctie opgelegd door UWV. BOVATINVERZUIM.NL Een verzuimtraject van één van uw medewerkers vraagt dus om een zorgvuldige begeleiding en een nauwkeurige administratie.

Met trots informeren wij u over onze oplossing: BovatinVerzuim.nl.

Dit online verzuimloket is speciaal ontwikkeld om u werk uit handen te nemen en begeleidt u door het hele proces rondom ziekteverzuim. Het doel van BovatinVerzuim.nl is om samen met u meer grip op uw verzuim te krijgen met als resultaat minder verzuim, lagere verzuimkosten en medewerkers die snel en duurzaam terugkeren op uw werkvloer. Met onze aanpak voldoet u aan de wettelijke eisen die de Arbowet stelt op het gebied van verzuim.

Ook kunt u rekenen op snelle en deskundige arbodienstverlening.

HOE WERKT HET LOKET? Via de online verzuimapplicatie registreert u eenvoudig uw ziek- en herstelmeldingen.

U krijgt een persoonlijke casemanager die online met u meekijkt in hetzelfde dossier. Op deze manier geeft het loket een goed overzicht van alle processen die gaande zijn. Zo kunt u bijvoorbeeld precies zien wanneer uw zieke werknemer bij de bedrijfsarts is geweest. Deze casemanager

onderhoudt het contact met u en de werknemer en is een neutraal aanspreekpunt voor beide partijen. Ook een concept plan van aanpak wordt gemaakt. Het enige wat u hoeft te doen is deze uit te printen en door uw zieke werknemer te laten ondertekenen. De verzuimapplicatie ondersteunt met de juiste formulieren en herinneringen, zodat u op tijd de juiste stappen neemt volgens de Wet verbetering poortwachter. Daardoor is er nauwelijks kans op boetes en sancties die door UWV kunnen worden opgelegd!

WAAROM EEN ZIEKTEVERZUIMVERZEKERING? Een zieke werknemer kost €250,- per dag. En daar komen de kosten voor vervanging, het productieverlies en de arbodienst nog bovenop! In het tweede kwartaal van 2011 is in Nederland voor €2,6 miljard aan loon van zieke werknemers doorbetaald. Wilt u niet opdraaien voor deze kosten? Sluit dan een ziekteverzuimverzekering af. Dan betaalt de verzekering het loon van uw zieke werknemer deze eerste twee jaar door.

COMPLEET PAKKET AL VOOR €80,- PER WERKNEMER PER JAAR Een compleet pakket is er al voor € 80,- per werknemer per jaar (exclusief btw) bij het afsluiten van een Bovatin Verzuimverzekering. Kijk voor een overzicht en de tarieven in de bijgesloten brochure.

NADER KENNISMAKEN MET BOVATINVERZUIM.NL? Op de website www.bovatinverzuim.nl vindt u meer informatie.

Heeft u meer concrete vragen over BovatinVerzuim.nl? Bijvoorbeeld over hoe gemakkelijk het is om een verzekering af te sluiten? Of hoe u eenvoudig kunt overstappen van uw eigen Arbo-dienst naar BovatinVerzuim.nl? Bel dan met onze ervaren verzuimspecialisten mevrouw Francisca Dubbeldam (010 – 288 44 12) of de heer Dennis Holtkamp (010 – 288 44 79).

Feiten & Cijfers Een zieke werknemer kost gemiddeld €250,- per dag 1 op de 10 werknemers verzuimt langer dan een half jaar 80% van het verzuim is psychisch Een zieke werknemer kost anderhalf tot tweeëneenhalf keer zoveel als zijn bruto-loonkosten Het ziekteverzuim heeft de Nederlandse economie in 2010 €12,6 miljard gekost Oneigenlijke ziekmeldingen (het zogenoemde ‘zwart verzuim’) levert de Nederlandse werkgevers jaarlijks een kostenpost van zo’n drie miljard euro op

50

BOVATINFO

SECRETARIAAT

AFDELINGSSECRETARIATEN

Bondsburo BOVATIN Postbus 85, 7460 AB Rijssen Bezoekadres: Karel Doormanstraat 2, 7461 ER Rijssen telefoon (0548) 53 85 05 fax (0548) 53 85 01 e-mail: bondsburo@bovatin.nl website: www.bovatin.nl

Noord-Holland K. Scholten Westerwerf 2 1911 JA Uitgeest mob. 06-53681859

HOOFDBESTUUR Voorzitter: G.A. Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp telefoon (072) 511 08 99 mob. 06-22916752 fax (072) 564 70 52 e-mail: reus.ga@gmail.com Secretaris: C.H. van Herpen Het Erp 9, 5388 CN Nistelrode telefoon (0412) 61 16 29 mob. 06-52654912 e-mail bovatin@bovatin.nl Penningmeester: J. van Haaren Maria Gorettistraat 141, 6462 XP Kerkrade telefoon (045) 5354713 fax (045) 542 21 64 mob. 06-53387342 e-mail: vaha242@planet.nl Bestuursleden: J. Börger (vertrekkend) Den Hamstraat 9A, 3451 BM Vleuten telefoon (030) 677 24 21 fax (030) 677 55 83 V. van de Bilt (toetredend) Mauritslaan 37, 3454 XR De Meern Telefoon (030) 241 69 35 e-mail info@viktorvandebilt.nl G. Hilhorst Wiebachstraat 28, 6466 NG Kerkrade telefoon (045) 544 45 42 fax (045) 544 09 73 J.G. Kol jr.

Franz Leharlaan 93 2102 GK Heemstede Telefoon 06-55867007 e-mail jankoljr@me.com G.C. Kremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden telefoon (0524) 22 15 96 e-mail gccremer@hotmail.com Juridisch adviseur: Mr. T. Zanen Beukendreef 11, B-2920 Kalmhout België telefoon (0032) 36853187 fax (0032) 36853186 e-mail tzanen@hotmail.com mob. 06-20616770 Ambtelijk secretaris: G. ten Bolscher Postbus 85, 7460 AB Rijssen telefoon (0548) 53 85 05 fax (0548) 53 85 01 Informatie betreffende keuringscommissie: BOVATIN Postbus 85, 7460 AB Rijssen telefoon (0548) 53 85 05 fax (0548) 53 85 01

Zuid-Holland Midden-Nederland P. Verlaan Valkenburgerlaan 14, 2771 DA Boskoop telefoon (0172) 21 60 84 fax (0172) 21 04 61 mob. 06-53281208 verlaan-tegels@hetnet.nl Oost+Noord-Nederland G.C. Cremer Europaweg 28, 7742 PH Coevorden telefoon (0524) 22 15 96 e-mail gccremer@hotmail.com Zuid-Nederland P. de Jong Cambreur 8, 5171 SJ Kaatsheuvel telefoon (0416) 27 33 29 fax (0416) 27 33 29 REDACTIECOMMISSIE Hoofdredactie en nieuws diversen Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, telefoon (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail redactie@bovatin.nl Mededelingen Hoofdbestuur G.A. Reus Raadhuisstraat 18, 1829 BV Oudorp telefoon (072) 511 08 99 e-mail: reus.ga@gmail.com Mededelingen landelijk secretariaat B. Bekhuis Postbus 85, 7460 AB Rijssen telefoon (0548) 53 85 05 Techniek-Materialen-Gereedschappen P. Verlaan Valkenburgerlaan 14, 2771 DA Boskoop Tel. (0172) 21 60 84 P.J. Bakker Zuiderplantsoen 40, 1621 MA Hoorn telefoon (0229) 29 92 40 mob. 06-51764118 fax (084) 229 31 48 e-mail pjbakker8@msn.com Redactieadres BOVATINfo Postbus 85, 7460 AB Rijssen Telefoon (0548) 538 505 Fax (0548) 538 501 e-mail redactie@bovatin.nl Advertenties Remus F.P.M. Aussen, Aussen communicatie & management Dwarsbleekstraat 4, 3134 EC Vlaardingen, telefoon (010) 435 22 70 mob. 06 – 242 70 953 www.aussen.nl e-mail remus@aussen.nl

NUTTIGE INFO VOOR BOVATINLEDEN LEDENADVIES BOVATIN Bondsbureau (voorlichting) Kosteloos via telefoon: (0548) 53 85 05 fax: (0548) 53 85 01 e-mail bondsburo@bovatin.nl Voorlichting op gebied van onder andere: ■ Cordares (SFB) ■ Sociale Verzekeringen ■ CAO-bepalingen ■ Loonkosten ■ Overige verzekeringen ■ Bedrijfsschade ■ WA verzekeringen BOVATIN Bondsbureau (advies) Tarief € 70,- per uur.

Kort telefonisch advies: kosteloos Adviezen op gebied van onder andere: ■ Opstellen van een ondernemingsplan ■ Kostenbewakingssystemen ■ Financieringsplan ■ Opstellen exploitatieprognoses ■ Opvolgingsproblematiek BOVATIN/Technisch advies Kort telefonisch advies: kosteloos Tarief € 70,- per uur.

Algemene technische adviezen en specifieke projectadviezen ■ Tegels ■ Lijmen ■ Hulpmiddelen-materialen ■ Verwerkingsmethoden ■ Etc. Advies aanvragen via Bondsbureau: 0548 - 538505 Adviseur: P.J. Bakker BOVATIN/BJD Advies Tarief € 70,- per uur.

Incasso: no cure no pay (zonder geschil) via tel: (00) 32 36 85 31 87 (tussen 20.00 uur en 22.00 uur) fax: (00) 32 36 85 31 86 Mob. 06-20616770 e-mail: tzanen@hotmail.com Juridische Advisering en Procesvertegenwoordiging (ook bemiddeling advocaat): ■ Arbeidsrecht ■ Contractenrecht ■ Incasso ■ Huurkwesties ■ Soc. Verzekeringen ■ Subsidies ■ Vergunningen ■ Leasing ■ Productaansprakelijkheid ■ Juridische Doorlichting ■ Etc. S.G.A.T. Stichting gespecialiseerde Aannemers in het verwerken van keramischeen natuursteen tegels (zie secretariaat BOVATIN) Postbus 85, 7460 AB Rijssen

Voor bouwprofessionals

Voor elke toepassing een geschikt systeem

Tegellijmsystemen < < < < < <

Egalisatie- en uitvlakmortels Primers Waterdichtingssystemen Tegellijmen en vloeibedmortels Voegmortels en kitten XPS-bouwplaten en douche-elementen

Betonreparatie en waterdichting < < < < < <

Reparatiemortels Snelcementen/waterplug Aangiet- en ondersabelingsmortels Keldersanering Horizontale afdichting Gevelhydrofobering

Tegellijmsystemen en bouwchemische producten

www.PCI-Afbouw.nl

Bouwchemische hulpstoffen < < < < < <

Kleurstoffen en vezels Ontkistingsolie Plastificeerders en antivries Waterdichtingspoeder/vloeistof Hechtemulsie Reinigingsmiddelen

Elke klus een meesterwerk

eurocol

lijmen, voegen, egaliseren Voor het maken van een meesterwerk zijn naast talent, kennis en een creatieve geest ook perfecte materialen en een professionele uitvoering van groot belang.

Forbo Eurocol heeft de juiste producten en geeft graag de adviezen die nodig zijn om, met elkaar, uw klus tot een meesterwerk te maken.

Bel ons, wij staan voor u klaar en tonen u graag ons talent.

Forbo Eurocol BV Industrieweg 1-2, Postbus 130, 1520 AC Wormerveer T +31 (0)75 627 16 00, F +31 (0)75 628 35 64, E info.eurocol@forbo.com, www.forbo-bonding.nl

eurocol â&#x20AC;&#x201C; the strong connection