Patrick Ruijzenaars - Master in Landscape Architecture

Patrick Ruijzenaars Waterlands Woud Een ècht bos voor de Amsterdammer

Geuzenweg 154 1221 BX Hilversum +31 (0)6 111 47 650 patrick@ruijzenaars.nl www.ruijzenaars.nl Owner and landscape architect at Ruijzenaars Landscapes Krommestraat 56 3811 CD Amersfoort

RUIJZENAARS

LANDSCAPES

Landscape Architecture

Patrick Ruijzenaars Waterlands Woud Een ècht bos voor de Amsterdammer

‘Bos fascineert, spreekt tot de verbeelding en is tegelijkertijd vanzelfsprekend. Op ontdekkingstocht tussen de rijzige mystiek van de stammen, kun je uren dwalen door het bos. De geur van de bosvloer en de filtering van het licht door het bladerdak geven rust. Als lamellen die langzaam het decor sluiten, nemen de stammen je op in de wereld van het bos. Dat is het mooie van bos, je hoeft er geen mening over te hebben, je ondergaat het.’

Bos binnen de stedelijke invloedsfeer Maar die bosbeleving is helemaal niet zo vanzelfsprekend. Ondanks dat bos de meest geliefde plek is voor het besteden van onze vrije tijd, is er maar weinig bos te vinden binnen de stedelijke invloedsfeer. In de Randstad, daar waar de vraag het grootst is, is het aanbod het kleinst. En als er dan nieuw bos wordt gemaakt, dan ligt dat vaak ver buiten de stedelijke behoefte. Op plekken die de minste weerstand bieden en daardoor vaak moeilijk toegankelijk en bereikbaar zijn.

Waterlands woud brengt een nieuw bos binnen de stedelijke invloedsfeer van Amsterdam. Een ècht bos voor de Amsterdammer. Groot en aaneengesloten; een woud! Zo dicht mogelijk bij het centrum van de stad. Goed bereikbaar en gebruikmakend van het waternetwerk om op een unieke manier het bos te beleven. Een bos dat is ontworpen vanuit de belevingswaarde. Een recreatielandschap dat weer ten dienste staat aan de stad.

Waterland Sinds de start van de ontginning van het veen in het jaar 1000 na Chr. staat dit landschap al ten dienste aan de stad Amsterdam. Hierdoor is een cultuurhistorisch landschap ontstaan met grote historische waarden zoals middeleeuwse verkavelingen, oude dorpen en weidevogels.

Ondertussen heeft het behoud van dit cultuurlandschap ertoe geleid dat de bodem flink is gedaald door de oxidatie van het veen. Het waterbeheer is daardoor complexer geworden en de maatschappelijke kosten zullen daardoor in de toekomst alleen maar toenemen. Natuurorganisaties hebben veel van deze weiden in beheer, maar door een terugtrekkende overheid wordt het onmogelijk om ze nog in stand te houden.

Het woud Met dit bosontwerp wordt de natuurlijke veerkracht van Waterland verhoogd en veel van de Waterlandse problemen kunnen daarmee integraal opgelost worden. De veenproductie in de natte bossen zal weer toenemen, evenals het waterbufferend vermogen. Waterland werkt daardoor als klimaatbuffer dat nieuwe kansen biedt voor flora en fauna, de CO2 uitstoot terugdringt en een nieuwe recreatief-economische impuls geeft aan dit gebied. Via radialen ben je binnen enkele minuten vanuit het stadscentrum diep in het woud, zowel met de boot als met de fiets. Daarin zit een gradatie van bospark naar woud. Nabij de stad is het bos afwisselend, overzichtelijk, herkenbaar en parkachtig. Verder daar vandaan neemt de schaal toe en kun je dwalen in een uitgestrekt woud.

Het historische waternetwerk van Waterland ligt ten grondslag aan unieke bostypen waar tussen de bomen door gevaren kan worden. Innovatieve plantmethoden en de manipulatie van het microreliëf zorgen voor bossen die al op jonge leeftijd een hoge belevingswaarde hebben.

Graduation date 12 12 2012

Commission members Berno Strootman (mentor) Karen de Groot Klaas Jan Wardenaar

Additional members for the examination Paul Achterberg Mirjam Koevoet

Patrick Ruijzenaars

Landscape Architecture

2000 v.Chr - 1000 n.Chr I Uitgestrekt Hoogveengebied aan de Zuiderzee

jr 1000-1200 I De eerste ontginning voor graanakkers

jr 1250-1600 I Handel en scheepvaart floreren

jr 1600-1900 I Melkveehouderij vormt veenweidenlandschap en droogmakerijen

jr 1900-2015 I Natuurorganisaties conserveren weidelandschap zonder toekomstperspectief

jr 2050 I Duurzaam recreatief boslandschap versterkt de cohesie met de stad

Bestaande bossen liggen ver buiten de stedelijke invloedsfeer

Historisch watersysteem: water was dè toegang tot het landschap

Anno 2012: Waterland is slecht bereikbaar per boot

Plan 2050: Water vormt weer de drager van het landschap

Via het bospark het woud in: een gradatie in beslotenheid

Een heldere opbouw en zonering van het woud

Via de radialen snel en diep het woud in

Impressie van het Elzenbroekbos waar torenspitsen herkenbare bakens vormen in het woud

Patrick Ruijzenaars

Impressie van dwalen door het Tupelobos

Impressie van de Elzenbroekweiden met elzenbroekbossen en hooilanden op de slapste veengronden van Waterland

Plankaart en bostypen van het Waterlands Woud Elzenbroekweiden hooiland en broekbos op de slapste veengronden

Eiken-elzenbos structuurrijk bos om in te wonen

Tupelobos onderscheidend en stevig bos langs de dieĂŤn

Berkenbroek en hoogveen schakelpunt tussen de donkere bossen

Elzenbroekbos op de slapste veengronden

Essen-elzenbos besloten en structuurrijk bos in de woudkern

Polder en Landgoedbos verbijzondering binnen de natte veenbossen

Ratelpopulierenallee herkenbaar litteken in het landschap

Landscape Architecture

Bestaand I veenweide

Ingreep vorming open hoogveenkern I waterpeil verhogen + isoleren watersysteem

t=2 I spontaan Berkenbroek in regenwatermilieu

t=10 I boskern sluit zich + sloten verlanden + vorming laagveen

t=40 I sterk verzuurd regenwatermilieu + boskern vergaat + vorming hoogveenkussens

Ontwikkeling van hogere belevingswaarde in nieuwe ‘droge’ bossen

t=60 I open hoogveenkern met besloten rand + alleen solitaire bomen in openheid

Impressie van de centrale open hoogveenkern als schakel tussen de donkere bossen

Impressie van de dieĂŤn waar het stevige Tupelobos tot in het water groeit

Patrick Ruijzenaars

Bestaande situatie I veenweiden

Ingreep I graven microreliëf en verbinden van waterlopen

Vervolg ingreep I aanplant ‘droge’ soorten [Zomereik, Ratelpopulier, Lijsterbes en Gewone Es] I spontane komst ‘natte’ soorten [Els en Zachte berk]

Resultaat I Versnelde ontwikkeling naar structuurrijk Eiken-elzenbos door manipulatie van het microreliëf

Impressie van wonen in het Eiken-elzenbos

1. Bosboulevard

Fasering van het woud

2. Berkenbroek

3. Dieën

4. Bospark

5. Clusters

Master of Architecture / Urbanism / Landscape Architecture Amsterdam Academy of Architecture

Architects, urban designers and landscape architects learn the profession at the Amsterdam Academy of Architecture through an intensive combination of work and study. They work in small, partly interdisciplinary groups and are supervised by a select group of practising fellow professionals. There is a wide range of options within the programme so that students can put together their own trajectory and specialisation. With the inclusion of the course in Urbanism in 1957 and Landscape Architecture in 1972, the academy is the only architecture school in the Netherlands to bring together the three spatial design disciplines.

Some 350 guest tutors are involved in teaching every year. Each of them is a practising designer or a specific expert in his or her particular subject. The three heads of department also have design practices of their own in addition to their work for the Academy. This structure yields an enormous dynamism and energy and ensures that the courses remain closely linked to the current state of the discipline.

The courses consist of projects, exercises and lectures. First-year and second-year students also engage in morphological studies. Students work on their own or in small groups. The design projects form the backbone of the curriculum.

On the basis of a specific design assignment, students develop knowledge, insight and skills.

The exercises are focused on training in those skills that are essential for recognising and solving design problems, such as analytical techniques, knowledge of the repertoire, the use of materials, text analysis, and writing. Many of the exercises are linked to the design projects.

The morphological studies concentrate on the making of spatial objects, with the emphasis on creative process and implementation. Students experiment with materials and media forms and gain experience in converting an idea into a creation.

During the periods between the terms there are workshops, study trips in the Netherlands and abroad, and other activities. This is also the preferred moment for international exchange projects. The academy regularly invites foreign students for the workshops and recruits wellknown designers from the Netherlands and further afield as tutors.

Graduates from the Academy of Architecture are entitled to the following titles: Master of Architecture (MArch), Master of Urbanism (MUrb), or Master of Landscape Architecture (MLA). The Master’s