Margaux Platenburg-Master of Architecture-Van Hout

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014 afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

opgave: VAN HOUT, werkplaats in de stad student: Margaux Platenburg datum T3: 09-07-2014 opleiding: Master Architectuur

Academie van Bouwkunst Amsterdam mentor: commissielid 1: commissielid 2: extern adviseur: extern adviseur:

Florian Schrage Machiel Spaan Paulien Bremmer Job Suijker ( Green-wood-man) Marco Pannenborg, Pensera (constructeur)

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

'Uiteindelijk zijn er verbindingen tussen alle dingen - mensen, ideeĂŤn, objecten, enzovoort..

De kwaliteit van die verbindingen is de sleutel tot de kwaliteit op zich.'

Charles Eames

Inhoud Aanleiding

Ontwerp

Zelf gemaakt 2 Handwerk 4

Regereren 30 Behoud kamers 32 Ingreep 34 Binnen en buiten 36 Bouwplan 38 Routes 42 Toegangen 54 Bestaande wanden 64 Houtconstructie 66 Gevels 72 Waterhuishouding 80 Daklichten 82 Hout van binnen 86

Opgave Werkplaats 6 Greenwoodworking 8 Groene stad 12 Stadsdeel Oost 14 Stadshout Amsterdam 16

Locatie Luwte in de stad 20 Binnenplaats 22 Middenweg-Ringdijk 24 Tijdlijn 26 Bestaande bebouwing 28

Dankwoord

92

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

2

Zelf gemaakt Vier jaar geleden is deze opgave ontstaan. Ik had mij ingeschreven voor een workshop ‘Concrete Dresses’ via de Academie van Bouwkunst. Tien dagen lang zijn we met een groep internationale studenten aan het experimenteren geweest. Het basismateriaal was beton in combinatie met textiel.

Iedere dag bedacht je als groep een plan om vervolgens zelf te gaan maken. De ene dag een mislukking en de volgende dag een vondst. Stap voor stap leer je het materiaal kennen en kom je dichter bij het eindresultaat.

Het moment dat een schets werkelijkheid wordt, is mij het meest bijgebleven. Het is onmogelijk om een eerste idee direct foutloos te maken. Veel betonproeven zijn in eerste instantie mislukt, maar na tien dagen uitproberen hebben we een golvende betonnen bank gemaakt. Het is een bank, maar je gevoel over die bank is vele malen rijker dan iets uit de winkel. Zelf gemaakt. Ik geloof in de noodzaak van het zelf maken. Werken met je handen is de rode draad in mijn afstudeeropgave.

afbeelding: workshop concrete dresses | Bormholm | M.Platenburg

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

4

Handwerk Een paar honderd jaar geleden was handwerk noodzakelijk om te kunnen overleven. Huizen, gereedschap en kookgerei werden door de mensen zelf gemaakt. Het proces van materaal zoeken, je spullen maken en gebruiken speelde zich rondom het huis af.

In de loop der jaren is er veel ontwikkeld om al dat handwerk door machines te laten vervaardigen. We zijn gewend geraakt aan de kant-en-klare producten die we van over de hele wereld importeren. Het resultaat is dat we alles kunnen kopen en niks meer zelf hoeven te maken. Een grote vooruitgang, maar ook een bedreiging voor het handwerk. Mensen van mijn generatie kunnen nog maar weinig zelf maken of repareren. De kennis over hoe het gemaakt is lijkt verdwenen.

Met deze opgave wil ik het werken met je handen weer op de kaart zetten. Omdat ik het noodzakelijk vind dat we de oorsprong van al onze spullen om ons heen niet uit het oog verliezen. Wat is het voor materiaal waar komt het vandaan? Hoe zit het in elkaar? Door mensen zelf hun spullen te laten maken raakt de consument betrokken bij het product. Het zelf maken geeft ongelooflijk veel voldoening.

afbeelding: schema afstand handwerk | M. van Hooff, grafisch ontwerper

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

6

Werkplaats Ik heb een werkplaats ontworpen waar het draait om het werken met je handen.

Het maakproces van begin tot einde kan de gebruiker nu zelf gaan ervaren.

‘Learning by doing.’ stedelijke omgeving De werkplaats bevindt zich midden in Amsterdam. Om je te kunnen concentreren op je werk heb ik gekozen voor een luwe plek om je even terug te kunnen trekken uit de drukke stad. De werkplaats bevind zich namelijk op een binnenplaats. Een luwe plek waar je even in een andere wereld stapt. doelgroep Het is een openbaar toegankelijke plek die voor elke stedeling die met z’n handen wil leren werken. In het bijzonder richt ik mij op twee doelgroepen: - de hobbyist, die niet de ruimte en het juiste gereedschap heeft - de digitale stedeling, op zoek naar een ontspannen hobby

afbeelding boven: kaart Amsterdam | M. van Hooff, grafisch ontwerper afbeelding onder: beelden doelgroep | Hollandse Hoogte

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

8

Greenwoodworking Het is een werkplaats waar met vers stadshout wordt gewerkt. Hout als basismateriaal is goed met de hand te bewerken. Vooral vers hout is veel zachter dan droog hout en laat zich veel makkelijker snijden en hakken. Daarnaast zijn er genoeg gebruiksvoorwerpen die je zelf van hout kan maken; pollepel, krukje, tuinbank etc.

In deze werkplaats wordt geen elektrische machine gebruikt. Je leert hier hoe je vers hout met handgereedschap bewerkt; greenwoodworking. Dit is een van oorsprong Engelse ambacht uit de 19e eeuw die vrijwel uitgestorven is. Het waren de werkers zonder paard of tractor die in het bos een boom kapten. Omdat de boom meenemen te zwaar was, maakten ze onderdelen van de meubels in het ‘woodland.’ Vervolgens droogden ze de onderdelen in de werkplaats en werden ze met houten wiggen in elkaar gezet.

Deze manier van werken heb ik vertaalt naar de stedelijke omgeving. Alle groene gebieden in Amsterdam zijn het ‘woodland’. De werkplaats bevindt zich midden in de stad. Zo blijft het transport van materiaal naar werkplaats minimaal. Door deze geringe afstanden kan je als gebruiker van de werkplaats het hele proces van het hout zelf meemaken. Normaal koop je hout in de houtwinkel- het is een halffabricaat met standaardmaten geworden. In deze werkplaats maak je het hele proces zelf mee; van boom omhakken tot aan het maken van je eigen houten stoel.

afbeelding : M. Abbot | Living wood 2002

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

draaien draaien draaien

stomen stomen stomen

> < <

3 3

> < >

< < 2< < 2 >2> 2

2

2

2 <

> >

< > <

5

> >

5 5

< > >

5

3 3 < <

>

> < >

<

< 2

>

< < 2< < 2 >2> 2

> > 2 2

2 2

< <

> < <

> >

< < 2< < 2 >2> 2

> >

< < 2< < 2 >2> 2

> >

> < <

2 2

> < >

< < 2< < 2 >2> 2

>

> >

<

2

> < <

2 2

> < >

2

< < 2< < 2 >2> 2

>

> >

>

> >

> >

<

2

> <

2

> <

2

> 2 > > 2 2

<

2 <

2

> >

> > 2 2

2

2

2 2

> >

> > 2 2

< <

2 2

>

2 2

> > 2 2

2

2

2 2

> < >

< <

2 2

< <

> < <

< <

2

<

2

2

<

< <

>

<

2

2

< <

> < >

< <

2 2

< <

> < <

< <

2

<

2 <

<

>

monteren monteren monteren

>

2

gutsen gutsen gutsen

>

zagen zagen zagen >

buigen buigen buigen

>

monteren monteren monteren

>

gutsen gutsen gutsen

>

zagen zagen zagen

>

buigen buigen buigen

<

> >

<

< < 5< < 5 >5> 5

2

2 2 <

< <

> >

<

> >

3

<

>

> 3 <

> > 2 2

3 > >

> >

>

3 3

2

<

<

<

> > < >

< <

2 2

< <

> < <

< <

3 3 < <

2

>

< < 3< < 3 >3> 3

2 2

3 < 3 3

> >

3 <

3

2

2

2 3

< <

> >

3 <

<

>

>

> <

<

>

schaven schaven schaven

>

klieven klieven klieven

>

stomen stomen stomen

>

draaien draaien draaien

>

schaven schaven schaven >

klieven klieven klieven

10

Greenwoodworking In dit schema verbeeld ik het stappenplan die je als gebruiker in de werkplaats doorloopt. Schematisch gezien zijn het 8 stappen om van een stadsboom je eigen voorwerp te maken. Je begint bij groot grof werk waarbij je veel bewegingruimte nodig hebt. Uiteindelijk eindig je klein en verfijnd waar je de gemaakte onderdelen gaat monteren en afwerken.

In de werkplaats zijn er zowel buiten- als binnenwerkplaatsen. Het klieven gebeurd bij voorkeur buiten, omdat je veel ruimte om je heen nodig hebt. Het schaven op de schaafbok kan zowel binnen als buiten, omdat de schaafbok verplaatsbaar is.

Daarentegen is het buigen een bewerking die je binnen moet doen vanwege weersomstandigheden.

transformatie van het stadshout:

hout > in

hout > uit

afbeelding : schema houtbewerken | M. Platenburg

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

groene gebieden in Amsterdam (380.000 bomen)

12

Groene stad Amsterdam ĂŠĂŠn van de meest bomenrijke steden van Europa met veel bijzondere, vaak monumentale bomen. Zo planten Amsterdammers al sinds de 17e eeuw bomen langs de grachten. De omstandigheden waren toen nog ideaal, vanwege het baggerslib uit de grachten en de paardenpoep op straat. De wortels raakten niet beklemd door ondergrondse kabels en leidingen.

Tegenwoordig hebben de bomen in een stad een kortere levensduur dan buiten de stad. Dit komt onder meer doordat een stad vaak niet de optimale omstandigheden biedt voor een boom. Amsterdam heeft een hoge grondwaterstand waardoor de wortels slecht kunnen groeien. Daarnaast kunnen stormen in een stad ook grote schade aan het bomenbestand aanrichten.

In Amsterdam staan zo rond de 380.000 bomen (vgl. Parijs: 95.000) daarvan worden er jaarlijks zo'n 40.000 gekapt. Dat is zo'n 10% van de totale omvang.

afbeelding: kaart Amsterdam | M. van Hooff, grafisch ontwerper

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

hollandse linde

gewone es

zomereik

gewone plataan

ruwe berk

veldesdoorn

gewone esdoorn

huntingdon iep

canadese populier

zilveresdoorn

gewone acacia

witte paardenkastanje

suikeresdoorn

veldiep

eensteilige meidoorn

meelbes

schietwilg

koningslinde

geschikt voor vershoutbewerking

sierappel

moeraseik

14

stadsdeel Oost Dit zijn de 20 meest voorkomende bomen in de buurt van de werkplaats in stadsdeel Oost, Amsterdam. Van deze bomen zijn er acht geschikt om met de hand te bewerken. Deze bruikbaarheid heeft te maken met de zachtheid van het hout en of het hout met de hand te splijten is.

groene gebieden stadsdeel Oost

afbeeldingen: boomsoorten | lokaalhout.nl

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

16

Stadshout Amsterdam Stadshout Amsterdam (Crisow von Schulz, oprichter Stadshout) is een organisatie die een passie heeft voor hout; in het speciaal hout uit de stad. Zij zorgen ervoor dat stadsbomen niet meer onnodig in de versnipperaar verdwijnen, maar een tweede leven krijgen. Zo bouwen ze mee aan een circulaire economie; de gekapte bomen uit de stad krijgen een tweede leven en blijven in de stad (zie artikel) De werkplaats in de stad is onderdeel van deze cirkel. Zo biedt het de ruimte en het gereedschap om de stadsbomen te kunnen verwerken. Het is gebouwd voor de mensen uit de stad. Stadshout Amsterdam staat aan het begin van deze cirkel. Zo hebben zij de contacten met de gemeente en de boomverzorgers over de gekapte bomen. Bovendien beschikken zij over een opslagplaats en een mobiele zaag in het Amstelpark. Voor de werkplaats is het een groot voordeel dat de opslag van de bomen zich elders bevindt. Zo kan de ruimte optimaal gebruikt worden als werkplaats en niet als opslagplek.

afbeeldingen: artikel Stadshout | Parool mei 2014

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

18

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

20

Luwte in de stad In het voorjaar heb ik een cursus vers hout bewerken gevolgd (Greenwoodman Job Suijker). In een bosrijke omgeving vlakbij Zutphen ben ik de hele dag met een stuk hout van een es bezig geweest. Deze ontspannen buitenplek heb ik vertaald naar de stedelijke omgeving, waar je als Amsterdammer zo op de fiets naartoe kan.

Een luwe plek op een binnenplaats. Je loopt door de blokrand heen en je stapt in een andere wereld; ingekaderd om te ontsnappen aan de drukke stad.

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

Binnenplaats

22

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

richting centrum

de

id eg nw

n

Ri

M

t

ar

a gv

N

24

Middenweg-Ringdijk Deze binnenplaats bevindt zich aan de Middenweg in Amsterdam-Oost. Het blok is niet ontworpen als gesloten bouwblok, maar is in de loop der jaren dichtgegroeid.

Zowel de blokrand als het binnengebied. Het binnengebied is niet openbaar toegankelijk en staat vol met negen garages die aan elkaar geklonterd zijn.

Middenweg

binnenplaats

t

ar

a gv

n

Ri

4600m2

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

1719

2014

1770

26

Tijdlijn In de zeventiende eeuw had het gebied vooral een agrarische functie. Een eeuw later lieten rijke kooplieden de eenvoudige boerderijen verbouwen tot hofsteden (monumentale pachtboerderijen). Er ontstonden pleziertuinen, buitenplaatsen met weelderige tuinen. Pas in de 20e eeuw is de blokrand dicht gaan groeien tot een gesloten blok met binnengebied.

1909

2014

afbeeldingen: historische kaarten | stadsarchief Amsterdam

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

korrel

privĂŠ tuinen

ontsluiting

gezamenlijke tuinen

28

Bestaande bebouwing Nu is de binnenplaats gevuld met 2500m2 aan garages, waarvan de helft leeg staat.

Het is niet openbaar toegankelijk waardoor het een verborgen gebied blijft. In het gevelbeeld zie je wel grote garagedeuren die de suggestie wekken dat er toegangen zijn naar deze plek. Rondom de garages zijn de bewoners op de begane grond de enige gebruikers, zij bezitten een tuin. De gezamenlijke tuinen worden nauwelijks gebruikt. De binnenplaats ligt zoâ&#x20AC;&#x2122;n 3 meter lager dan de Middenweg, dit niveauverschil creĂŤert een interessant uitkijkpunt op hoger gelegen niveau.

t

raa

st vin

te

S.S

dijk

Mid

den

Middenweg

g Rin

we

g

binnenplaats

S.Stevinstraat

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

programma hout: - kantoor werkplaats - kantine - kleedkamers - kinderwerkplaats - houtdrogen - houtbewerk 1 - houtbewerk 2 - houtbewerk 3 - houtwinkel

programma buurt: - stadstuin bewoners - pop-up store - restaurant - fietsenmaker - fietsenstalling - speeltuin - buitenzitje - studio ontwerpers - flex werkplekken

30

Regenereren Deze onbereikbare volgebouwde binnenplaats heeft de potentie om beter gebruikt te worden. Het binnengebied wordt open gemaakt en er ontstaan toegangen naar de stad door gaten in de blokrand te prikken. Het programma van de houtwerkplaats wordt gecombineerd met buurt gerelateerde functies (zie linker pagina).

De plek wordt niet volledig gesaneerd, maar geregenereerd van een niet toegankelijk bouwblok naar een openbare ontmoetingsplek.

plek

De regisseur en verbouwer van deze binnenplaats is de timmerman van werkplaats Stadshout.

programma

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

geen interne verbinding

weinig tussenruimte

gegroeid landschap

ruimte verbinden

tussenruimte creĂŤren

9 kamers behouden

32

Behoud kamers Na een analyse van de plek is naar voren gekomen dat de structuur van de bestaande wanden een interessante ruimtelijke verdeling oplevert. Alle 9 garages zijn anders in vorm, oppervlakte en positie. Door alleen de wanden te behouden ontstaan er 9 kamers die opnieuw ingevuld en gebruikt worden.

9 garages

9 kamers

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

34

Ingreep De wanden van de 9 garages blijven behouden. De daken worden gesloopt. De lege garage beschouw is als een kamer. Elke kamer krijgt een nieuwe binnenruimte, wat vervolgens ook buitenruimte oplevert. De plaatsing en de grootte van de nieuwe binnenruimte wordt bepaald door het nieuwe programma. Het type houtbewerken heeft relatie tot de ruimte. Houtbewerking 1 (klieven en splijten) heeft veel buitenruimte nodig, omdat je hier de gehele stam nog in stukken aan het splijten bent.

Daarnaast is het voor de route van het hout belangrijk dat de nieuwe binnenruimtes ten opzicht van elkaar op de juiste positie staan. Het proces van het houtbewerken heeft namelijk een volgorde; per kamer ben je met een andere houtbewerking bezig.

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

36

Binnen en buiten Door het bouwvlak van de 9 garages te verschalen binnen het kader van de bestaande wanden ontstaat er een verdubbeling van ruimtes. De nieuwe binnenruimte is zo gepositioneerd dat het de kamer in 2 of in 3 ruimtes verdeeld. Daar doorheen zijn er op de begane grond en de eerste verdieping nieuwe routes aangelegd. Zo beleef je de plek afwisseld binnen of buiten.

bouwen van kleinere binnenruimte - ontstaan van nieuwe buitenruimte

stadstuin

winkel

speeltuin

houtwerkplaats

routing

buitenzitje

atelier ambachtslieden

kinderwerkplaats

restaurant

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

ats

fase 1

werkplaatsen

werkplaats 1

werkplaats 2

werkplaats 3

fase 2

werkruimte ontwerpers/winkels/restaurant/fietsenstalling/bewoners tuin

fase 3

houtopslag/beheer werkplaats/fietsenmaker/toegangen

38

Bouwplan De binnenplaats wordt in fases verbouwd. De regisseur van deze verbouwing is de beheerder van de werkplaats. Er wordt niet alleen gewerkt met stadshout, ook de werkplaats zelf wordt van het stadshout gebouwd.

Bij dit bouwplan zijn een aantal hoofdzaken van belang: - een grote overdekte werkhal - een grote overdekte hal met opslag stadshout - toegangen naar de werkhal en houtopslag toegang werkplaats

toegang hout

bouwvolgorde

bouwplan binnenplaats

werkruimte materiaal 120 populieren stammen

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

40

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

begane grond

42

Houtroute Door gaten in de wanden van de kamers te prikken, ontstaan er verschillende routes.

De houtroute is zo gepositioneerd dat het een stappenplan van het houtbewerken volgt. Per kamer is er een andere bewerking met bijbehorend gereedschap.

5

klieven

2 1schaven

stomen

draaien

2 <

> 3 <

<

3

<

>

2

>

3

>

4

<

3

>

>

>

5 monteren monteren

<

2

2

> <

>

>

<

3

2

>

2

> 2

2 <

2 <

> <

<

<

5

4stomen stomen gutsen

3 draaien draaien zagen

>

2schaven schaven buigen

3

<

>

>

1 klieven klieven

3

>

<

<

2

<

<

2

>

<

2

>

<

2

>

<

<

5

2

>

<

2

>

<

2

>

>

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

44

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

1e verdieping

46

Openbare route De openbare route loopt grotendeels op het eerste niveau. Vanuit het loopplateau kan je af en toe de werkplaats in kijken. Langs deze route bevinden zich functies die de plek voor de omliggende bewoners interessant maakt om naartoe te gaan; zoals een restaurantje of een speeltuin.

1

4 2

3 5

1 houtwinkel

2 pop-up winkel

3 zitje/speelplaats

6

4 restaurant

5 beheer werkplaats

6 fietsenmaker

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

48

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

50

Routes hout|openbaar|bewoner Het bestaande hoogteverschil tussen de Middenweg en de binnenplaats, maakt de plek interessant om de hout- en openbare route los te houden. Op het eerste niveau binnenkomen geeft een spannend beeld van â&#x20AC;&#x2DC;lopen tussen een daklandschap.â&#x20AC;&#x2122;

openbare route HOUTROUTE

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

Wakkerstraat

doorsnede wakkerstraat - ringdijk 1:100

52

Ringdijk

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

1

2

4 3

5

54

Toegangen De 5 nieuwe toegangen zijn gebaseerd op bestaande openingen. Het grootste verschil is dat de binnenplaats nu wel openbaar toegankelijk is. De garagedeuren zijn veranderd in houten poorten. Deze poorten zijn alleen afsluitbaar om de plek te beschermen.

doorsnede wakkerstraat - ringdijk 1:100

1

5 4

2

3

toegang 5 doorsnede S. Stevinstraat 1:100

doorsnede 1:100

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

56

Toegang 1

STADSHOUTWINKEL

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

58

Toegang 2

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

60

Toegang 4

HOUT

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

toegang 2

62

toegang 3 Ringdijk afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

terras

speeltuin

fietsenstalling

64

Bestaande wanden De bestaande garages staan tegen elkaar aan, maar hebben nauwelijks doorgang naar elkaar. Om de onderlinge relatie te versterken heb ik openingen in deze wanden gemaakt. Een opening creĂŤert een hoofdroute, een zitplek, een privĂŠroute en een doorkijk. Het handwerk staat hier ook centraal. Stapsgewijs worden alle openingen in de steens wanden zelf gemaakt.

handwerk

houten latei

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

66

Houtconstructie principe kolom en ligger: - kolom > stadshout (populier) - inkeping bovenin de kolom - houten ligger ingeklemd - de ligger verschilt in hoek

rond stadshout als beeldbepalend element

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

68

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

70

Houtconstructie

e

pt

e ke

g

sch oo r

n

ge

in

d or

makelaar

De nieuwe ruimtes worden gemaakt door de gebruikers van de werkplaats. De houtconstructie is ontworpen met het idee dat het ongeschaafd hout uit de stad is. Met deze grove delen moet je rekening houden met een maattolerantie. Het is zichtbaar hoe alle houten onderdelen gestapeld, ingekeept en ingeklemd zijn.

sp

an

ge

in

tb

ee

n

ove r

gek

eep te s

cho

or

overgekeepte balk

stam

ingekeepte vloerbalken

2

3

4

5

6

8

9

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

72

Gevels De 9 bestaande garages zijn allemaal verschillend in vorm. Om in deze variatie een gemeenschappelijk uitstraling te krijgen zijn ze alle 9 hetzelfde behandeld. De steens wanden zijn behandeld met een donkergrijze klei (slempwerk) om ze tegen weeromstandigheden te beschermen. De doorsnede structuur1 van de wanden blijft wel zichtbaar.

De nieuwe binnenruimtes zijn van hout gemaakt. Deze ruimtes zijn van buiten donkergrijs en van binnen de oorspronkelijke houtkleur. De buitenzijde is verbrand om het hout te beschermen tegen weersomstandigheden en ongedierte. shou-sugi-ban, japanse brand techniek om hout te verduurzamen

slempwerk, bestaande wanden behandelen met klei

bewonerstuin

werkplaats stomen

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

74

verbrand hout

slempwerk

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

76

Gevels Er zijn een aantal nieuwe gevels volledig open gehouden. Zo krijgen binnen- en buitenruimte een zichtbare relatie. Ook de lichtinval naar binnen toe speelt hierbij een belangrijke rol. Hieronder een schema van de nieuwe binnenruimtes met de openheid georiĂŤnteerd naar een buitenplek.

kamer 1

kamer 6

kamer 2

kamer 3

kamer 7

kamer 4

kamer 8

kamer 5

kamer 9

dakmateriaal loopt over in het gevelmateriaal

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

9 kamers

kamer 5

kamer 1

kamer 2

kamer 6

kamer 7

78

kamer 3

kamer 4

kamer 8

kamer 9

80

Waterhuishouding Langs een aantal wanden is de bestaand betonvloer losgehouden van de wanden.

Hier krijgen planten de ruimte om te kunnen groeien en kan het water de grond in.

privetuin

achterom bewoners

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

kamer 2

82

Daklichten Elke garage heeft 1 daklicht die zorgvuldig geplaatst is. Het heeft een zichtrelatie met buiten- en binnenruimte of bevindt zich boven de trap om het licht optimaal naar beneden te laten stralen. Daarnaast komt het meeste daglicht naar binnen via de opengewerkte gevels.

kamer 3

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

84

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

maaswijdte x x

opbouw

regels/planken

houtsoort

regels/blokjes

regels/resthout

86

Hout van binnen Van binnen worden de wanden, trappen, vloeren, kasten ook van stadshout gemaakt. De variatie zit hem in de eigenschappen van het materiaal en hoe je ermee om gaat. Hieronder een aantal spelregels die ik heb gebruikt.

lat

plank

horizontaal

verticaal

gelijke breedte

ongelijke breedte

geschaafd/ ongeschaafd

bekantrecht/ onbekantrecht

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

onerstuin

88

Hout van binnen

werkplaats stomen

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

90

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

92

Dankwoord Een afstudeeropgave is een persoonlijk werk. De eerste ideeën beginnen bij jezelf, maar het krijgt pas vorm door er ook met anderen over te praten. Uiteraard is dit werk nooit tot stand gekomen zonder de hulp en het geduld van een aantal mensen om mij heen. De volgende mensen wil ik bedanken.

Florian Schrage, mijn mentor. Hij gaf mij de ruimte om mijn eigen idee te ontwikkelen. Stimuleerde mij te blijven onderzoeken en experimenteren om mijn eigen manier. Hij is kritisch, maar op een enthousiaste manier. Hij heeft mij geleerd om mijn intuitieve manier van werken goed te kunnen beargumenteren. Veel onderwerpen zijn de revue gepasseerd en stap voor stap is het een helder en persoonlijk verhaal geworden.

Machiel Spaan, commissielid. Machiel was mijn begeleider bij de workshop Concrete Dresses. Hij kan goed luisteren en komt altijd met interessant tips over boeken gebouwen, plekken, personen. Hij stimuleert je na te denken en je eigen koers te blijven volgen. Straalt eigenlijk altijd rust en plezier uit.

Paulien Bremmer, commissielid. Haar eigenzinnige kijk tijdens onze besprekingen bracht mij soms in verwarring, maar tegelijkertijd was het ook interessant. Het houd je scherp en zorgt ervoor dat je altijd kritisch naar je werk blijft kijken.

Jorrit Breethoff, mijn vriend. Jorrit heeft mij alle ruimte geven om deze studie te kunnen volgen. Zonder zo’n stabiel persoon aan mijn zijde had ik het niet gered. De afgelopen 2 jaar waren hectisch, maar de moeite waard. Jorrit z’n vrolijkheid en relativeringsvermogen zijn onmisbaar.

Daarnaast zijn er nog een aantal vakmannen die mij de afgelopen periode hebben geholpen. Job Suijker en Sjors van der Meer, bij hen heb ik een dag in een prachtige omgeving in Aalm met vers hout gewerkt. Een ontspannen dag en veel geleerd.

Crisow von Schulz, oprichter van Stadshout, hij heeft me verteld over de stadsbomen en zijn opslagplaats laten zien. Jan Kuperus en Rienk Gardenier timmerwerk, in ben 2 dagen bij ze langs geweest. Wat fantastisch om samen met hun in de werkplaats te werken. Inspirerende mannen en liefde voor het vak. Marco Pannenborg, een relaxte en meedenkende constructeur die mij de nodige tips heeft gegeven. Overtreders W, die erg behulpzaam waren en een prachtige werkplek op deze locatie hebben.

En zeker onmisbaar; de hulp van mijn vrienden en familie. Ger en Lia Platenburg, Chablis, Julien, Anke, Hans, Babette, Suzanne, Sanne, Pien, Tjerk, Migiel, Dick, Jaap, Marijke, Wendy, Femke, Martijn, Rick, Jacques, Brigitte en de amerikaan in de Bagels&Beans.

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014

94

â&#x20AC;&#x153;De middeleeuwse werkplaats was een huis dat meer door eer dan door liefde bij elkaar wordt gehouden. De meester in dit huis baseerde zijn gezag concreet op de overdracht van vaardigheden. Dat was de rol van de surrogaatouder bij de ontwikkeling van het kind. Hij gaf geen liefde;hij werd betaald om een bepaald soort vaderschap uit te oefenen. Plaatsvervangend ouderschap is als een spiegel voor onszelf zowel inspirerend als een verwarend beeld van vaderschap; de meester vervulde als een vaderfiguur een duidelijke rol, een die de horizon van het kind uitbreidde tot voorbij zijn toevallige afkomst.â&#x20AC;?

De Ambachtsman, R Sennett, Blz 77

afstudeerplan Margaux Platenburg | Academie van Bouwkunst | Amsterdam | 2014