Manufacturing Τεύχος 087 by BOUSSIAS

TEYXOΣ Νο.87 | ISSN 2732-7612 | ΜΑΪΟΣ 2024 | ΤΙΜΗ: €9 ΣΕΛ.52 10 megatrends στο Facility Management ΣΕΛ.14 Industry Focus Νέα δεδομένα στη Χημική Βιομηχανία ΣΕΛ.42 Καλές πρακτικές ενεργειακής αποδοτικότητας ΣΕΛ.22 LOGISEK Η ανθεκτικότητα στις απειλές ως θεμέλιο της Έξυπνης Βιομηχανίας ΣΕΛ.34 Αφιέρωμα Industrial Software

www: industry-news.gr

143) sandritsopoulou@boussias.com

mkapantai@boussias.com

60 22 18 14

ΣΤΗΛΕΣ COVER

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #87

STORY

/ ΣΥΝΕΝΤΕ Υ ΞΕΙΣ

ΑΦΙΕΡΏΜΑΤΑ

Smart Factory Conference Ευκαιρίες, στρατηγικές και προκλήσεις για την επιτυχημένη μετάβαση στο έξυπνο εργοστάσιο.

Industry focus Ο Νέος Οδικός Χάρτης της χημικής βιομηχανίας και πώς αλλάζει τα δεδομένα του κλάδου.

Καινοτομία Τι νέο φέρνει στο πεδίο η κβαντική υπολογιστική για τις βιομηχανίες.

Ανθεκτικότητα στις απειλές και εμπιστοσύνη στην ψηφιακή εποχή Η Logisek φιλοδοξεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, παρέχοντας λύσεις που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες.

Industrial Software H αγορά του βιομηχανικού λογισμικού, τα οφέλη από την υιοθέτησή του και το παράδειγμα της Νορβηγίας.

Cyber security Η τεχνολογική πρόοδος δημιουργεί πρωτοφανείς κινδύνους στον κυβερνοχώρο, απαιτώντας μια προληπτική προσέγγιση στην ασφάλεια.

Μαίρη Χατζάκου Οι στρατηγικές κινήσεις, η γυναίκα στη βιομηχανία και το όραμα για το «αύριο» της ΜΕΒΓΑΛ.

Energy efficiency Καλές πρακτικές ενεργειακής αποδοτικότητας από βιομηχανίες της χώρας μας και του εξωτερικού.

Οι επιδραστικές τάσεις στο FM Οι τάσεις που οδηγούν τη διαχείριση εγκαταστάσεων ώστε να λειτουργεί αποτελεσματικά και να ενισχύει την παραγωγικότητα των εργαζομένων.

ΙΤ & ΟΤ: Γεφυρώνοντας δύο κόσμους Η ένωση των τεχνολογιών πληροφορίας και της επιχειρησιακής τεχνολογικής υποδομής οδηγούν τις επιχειρήσεις στο επόμενο επίπεδο ψηφιοποιημένης λειτουργίας. 3

Διεύθυνση Σύνταξης Κατερίνα Δρόσου Αρχισυνταξία Γιώργος Πανταζόπουλος

Άννα

Μαριλένα

Φαίδρα Μπράττου Συνεργαζόμενοι Συντάκτες Ελένη Αθανασάτου Αλέξανδρα Γκίτση Πέτρος Δεμερτζής Χάρης Φλουδόπουλος Διαφήμιση Σοφία Ανδριτσοπούλου τηλ. 2106617777 (εσωτ.

Υποδοχή Διαφήμισης Μαγδαλένα Καπάνταη Τηλ. 2106617777

Γραφιστική Επιμέλεια Μαρία Πετροπούλου Φωτογράφος Κορνήλιος Σαραντίογλου Υπεύθυνος Συνδρομών Θανάσης Μουτζίκος Λογιστήριο Διαμαντούλα Γουργουλέτη Διευθύνουσα Σύμβουλος Αντωνία Κατσουλιέρη Διευθύντρια Σύνταξης Εκδόσεων Κατερίνα Πολυμερίδου Group Αdvertising Director Λήδα Πλατή Ετήσια Συνδρομή: €99 ΚΛΑΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΜΟΝ ΙΚΕ Λ. Κηφισίας 125-127, Αθήνα Τ.Κ. 115 24 Κτίριο Cosmos Center Τ.: 210 710 2452 Κωδικός ΕΛΤΑ: 210109 ISSN: 2732-7612 • ΜΑ ΟΣ 2024

Σύνταξη

Χατζή

Καραβασίλογλου,

(εσωτ. 266)

Το σταυροδρόμι της Βιομηχανίας Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΝΑ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗΣΕΙ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ; ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΡΌΣΦΑΤΗ μελέτη της EY και του ΣΕΒ και τα πορίσματά της θα μας απασχολήσουν εκτενώς στο προσεχές διάστημα, και ειδικά στην έκδοση που ετοιμάζουμε με τίτλο «Η πράσινη & ψηφιακή μετάβαση της Ελληνικής Βιομηχανίας», η οποία θα κυκλοφορήσει με το «ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» στις 28 Ιουλίου. Στη μελέτη διαφαίνεται ότι η σύγχρονη βιομηχανία βρίσκεται σε turning point, όπου η καινοτομία και η βιωσιμότητα αποτελούν τους κύριους μοχλούς ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, καταγράφηκαν οι προϋποθέσεις για μια ισχυρή βιομηχανία, οι οποίες προσφέρουν

πλαίσιο

του στόχου.

απ’ όλα, η επένδυση σε περιβαλλοντικά φιλικότερες μορφές ενέργειας και λύσεις ενεργειακής αποδοτικότητας δεν είναι απλώς μια οικολογική επιλογή, αλλά μια στρατηγική κίνηση που μειώνει το λειτουργικό κόστος και ενισχύει την ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων. Σε συνδυασμό με την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία μπορεί να αυξήσει σημαντικά τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας, δημιουργείται ένα ισχυρό θεμέλιο για το μέλλον. Ο άνθρωπος πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο, ιδιαίτερα στην εποχή της τέταρτης και πέμπτης βιομηχανικής επανάστασης. Η διαρκής επένδυση στην υγεία και ασφάλεια στην εργασία είναι κρίσιμη για την εξάλειψη των εργατικών ατυχημάτων και για τη δημιουργία ενός ασφαλούς και υποστηρικτικού εργασιακού περιβάλλοντος. Η υιοθέτηση του μοντέλου της υποστηρικτικής ηγεσίας (servant leadership) μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήρια δύναμη για την επιτυχημένη εφαρμογή προγραμμάτων βιομηχανικής αριστείας. Η αύξηση της ανθεκτικότητας των εφοδιαστικών αλυσίδων είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων συμβάντων. Η ανάπτυξη οικοσυστημάτων και η δημιουργία στρατηγικών συμπράξεων θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα και θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να πλοηγηθούν αποτελεσματικά στις συνεχόμενες κρίσεις. Παράλληλα, η ενσωμάτωση της βιομηχανικής αριστείας στο DNA των επιχειρήσεων μέσω εξειδικευμένων και ολιστικών προγραμμάτων μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την επιτυχία. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος ψηφιακού μετασχηματισμού των βιομηχανιών είναι ζωτικής σημασίας. Η θωράκιση των βιομηχανικών επιχειρήσεων σε όρους κυβερνοασφάλειας αποτελεί μια βασική προϋπόθεση για την προστασία από τις συνεχώς αυξανόμενες απειλές στον κυβερνοχώρο. Η ευρύτερη προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης σε επίπεδο οικοσυστήματος, με τη συμπερίληψη ολόκληρης της αλυσίδας αξίας, διασφαλίζει την περιβαλλοντική και κοινωνική ευημερία. Η μεγέθυνση των ελληνικών βιομηχανικών επιχειρήσεων μπορεί να επιτευχθεί μέσα από επενδύσεις, συγχωνεύσεις και εξαγορές, συνεργασίες και συμπράξεις. Τέλος, οι δημόσιες πολιτικές για τη δημιουργία φιλικού επενδυτικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος είναι καθοριστικές για την επίτευξη όλων των παραπάνω στόχων. Συνοψίζοντας, οι παραπάνω προϋποθέσεις δεν είναι απλώς μια λίστα καλών πρακτικών, αλλά ένας οδικός χάρτης για την επόμενη μέρα της ελληνικής βιομηχανίας. Η εφαρμογή τους απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες και δέσμευση από όλες τις πλευρές – τις επιχειρήσεις, την πολιτεία και τους εργαζομένους. Αυτός μπορεί να είναι ο δρόμος για να ανακτήσει η βιομηχανία μας την ανταγωνιστικότητά της και να αποτελέσει ξανά την αναπτυξιακή αιχμή της οικονομίας. • EDITORIAL 4 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 • Η συμμετοχή της βιομηχανίας στο παγκόσμιο ΑΕΠ το 2022 αυξήθηκε στο 28%, με την Ελλάδα να καταγράφει σημαντική βελτίωση στην απόδοση της βιομηχανίας της

ένα σαφές

για την επίτευξη αυτού

Πρώτα

Motor Oil: Προσφορά για την εξαγορά της Ηλέκτωρ ΣΤΑ 114,7 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ ΤΟ ΥΨΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ. Η MOTOR OIL ανακοίνωσε ότι βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Ελλάκτωρ για την απόκτηση του συνόλου των μετοχών της Ηλέκτωρ, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 94,44% του μετοχικού κεφαλαίου και των δικαιωμάτων ψήφου της εταιρείας. Στο πλαίσιο αυτό, η Motor Oil απέστειλε προσφορά ύψους 114,7 εκατ. ευρώ. Σε ανακοίνωσή της, η Ελλάκτωρ επιβεβαίωσε ότι έγινε αποδέκτης της προσφοράς, αναφέροντας πως το προσφερθέν τίμημα των €114,7 εκατ. αντιστοιχεί σε μετοχική αξία €121,5 εκατ. για το 100% του μετοχικού κεφαλαίου της Ηλέκτωρ Α.Ε. Επιπλέον, διευκρίνισε ότι ανέθεσε στον εξειδικευμένο χρηματοοικονομικό οίκο AXIA VENTURES GROUP να εξετάσει το δίκαιο και εύλογο (fairness opinion) του προσφερθέντος τιμήματος. Για την υπογραφή της συναλλαγής, εκκρεμεί η οριστικοποίηση της σύμβασης αγοράς, καθώς και η λήψη των σχετικών εταιρικών αποφάσεων των δύο μερών. Η Ηλέκτωρ διαχειρίζεται ετησίως 950.000 τόνους αποβλήτων, ενώ διαθέτει, μεταξύ άλλων, 4 μονάδες αξιοποίησης βιοαερίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, συνολικής ισχύος 34 MW και 3 αιολικά πάρκα με συνολική ισχύ 7,8 MW. Η παρουσία της Ηλέκτωρ στην αγορά ενισχύεται μέσω της γερμανικής θυγατρικής της Herhof GmbH, η οποία έχει αναπτύξει τις καινοτόμες μεθόδους της βιολογικής ξήρανσης και κομποστοποίησης σε κλειστούς βιοαντιδραστήρες, οι οποίες εφαρμόζονται σε περισσότερες από 50 συνολικά εγκαταστάσεις παγκοσμίως. NEWS 6 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 • 01 Στον ορίζοντα γραμμή συναρμολόγησης EV στην Ελλάδα Έ ΝΑ Β Η ΜΑ πιο κοντά στον αναδυόμενο κλάδο της ηλεκτροκίνησης θα βρεθεί η Ελλάδα… μέσω Κίνας. Ο κινεζικός Όμιλος Jonway αναμένεται να συστήσει την εταιρεία Jonway Europe, με στόχο την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του στην Ευρώπη. Διαχειριστής της νέας εταιρείας θα είναι ο Μπάμπης Ζυμπάς, Πρόεδρος της αντιπροσωπείας Ν. ΖΥΜΠΑΣ Α.Ε. και εταίρος του κινεζικού Ομίλου στο νέο του επιχείρημα. Όπως μας αποκαλύπτει ο κ. Ζυμπάς, η Jonway θα επενδύσει στη χώρα μας, και συγκεκριμένα στην Αττική, σε μια γραμμή συναρμολόγησης EV, η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέσα στους επόμενους μήνες. «Η γραμμή παραγωγής θα έχει ολοκληρωθεί μέσα στο 9μηνο. Αυτή τη στιγμή είμαστε σε αναζήτηση χώρου» σημείωσε χαρακτηριστικά, εκτιμώντας πως μέσα στο καλοκαίρι θα έχει εντοπιστεί ο χώρος που θα φιλοξενήσει τη συναρμολόγηση των ηλεκτροκίνητων οχημάτων. Παράλληλα, ο κ. Ζυμπάς μας εξηγεί πως σε αρχική φάση, η διαδικασία που θα λαμβάνει χώρα στις εγκαταστάσεις της Αττικής θα είναι περιορισμένη, ωστόσο στόχος είναι σταδιακά η μονάδα να επεκτείνεται προκειμένου τα EV να διοχετεύονται στην αγορά της Ευρώπης. Πάντως, σε ερώτηση για το αν θα δούμε τη συγκεκριμένη επένδυση να υλοποιείται, μετά και το «ναυάγιο» αντίστοιχων πλάνων στον κλάδο της ηλεκτροκίνησης στο παρελθόν, ο κ. Ζυμπάς, υπογραμμίζει με βεβαιότητα πως «είναι δεδομένο». Να σημειωθεί πως ο ίδιος δεν αποκάλυψε το κόστος της συγκεκριμένης επένδυσης. Ο Όμιλος Jonway, ιδρύθηκε πριν από 30 χρόνια ως οικογενειακή επιχείρηση και σήμερα απασχολεί πάνω από 3.500 εργαζόμενους. Δραστηριοποιείται σε διάφορους κλάδους, εστιάζοντας κυρίως στις μοτοσυκλέτες, την κατασκευή ηλεκτρικών οχημάτων, τα πλαστικά εξαρτήματα ηλεκτρικών οχημάτων και την ανάπτυξη ακινήτων. Η παραγωγή του ομίλου είναι καθετοποιημένη με ένα αξιοσημείωτο ποσοστό 80% αυτοπαραγωγής ανταλλακτικών μοτοσικλετών και 50% ποσοστό ανταλλακτικών αυτοκινήτων. ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΗΣ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ JONWAY ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. 02

7 Powered by INDUSTRY • ΜΑ ΟΣ 2024 04 03 Η ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΨΑ ΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ ΤΟΥ ΠΕΝΤΑΕΤΟΥΣ ΠΛΑΝΟΥ ΤΗΣ ΕΨΑ ΣΤΗΝ «ΕΠΟΧΗ» ΤΟΥ SMERC. Τ Ό Κ Ό ΙΝΌ Τ Ό ΥΣ όραμα για την ΈΨΑ, που φέτος κλείνει 100 χρόνια λειτουργίας, μοιράστηκαν κατά τη διάρκεια δημοσιογραφικής εκδήλωσης ο Πρόεδρος του Επενδυτικού Ταμείου SMERemediumCap, Νίκος Καραμούζης και ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, Τάκης Πέρκιζας. «Μας άρεσε η ιστορία της ΕΨΑ κι επενδύσαμε». Με αυτή την απλή φράση άνοιξε την εκδήλωση ο κ. Καραμούζης, ο οποίος εξήγησε περαιτέρω πώς πάρθηκε η απόφαση να επενδύσει το fund, στη βιομηχανία με έδρα την Αγριά Βόλου. «Εκτιμούμε ότι, με την ενίσχυση της εταιρείας με κεφάλαια και ρευστότητα, την αξιοποίηση της τεχνογνωσίας που διαθέτει και την υλοποίηση ενός φιλόδοξου μεσοπρόθεσμου σχεδίου ανάπτυξης εργασιών που έχουμε εκπονήσει, η ΕΨΑ έχει μεγάλες δυνατότητες υγιούς ανάπτυξης εργασιών, τόσο στην ελληνική όσο και στις διεθνείς αγορές. Από την πλευρά του ο κ. Πέρκιζας ανέλυσε το πενταετές πλάνο ανάπτυξης της εταιρείας, που ξεκίνησε την περασμένη χρονιά, απαρτίζεται από πέντε πυλώνες και θα ανανεώνεται κάθε χρόνο. Πρώτος πυλώνας του πλάνου είναι η καλύτερη απόδοση της παραγωγής και τη αλυσίδας τροφοδοσίας. Το «μυστικό», σύμφωνα με τον κ. Πέρκιζα είναι οι επενδύσεις στο εργοστάσιο και συγκεκριμένα στις γραμμές παραγωγής. Σημειώνεται πως ήδη την τρέχουσα χρονιά έχουν επενδυθεί πάνω από 5 εκατ. ευρώ στο εργοστάσιο και την αλυσίδα τροφοδοσίας. «Στόχος είναι να αυξήσουμε την παραγωγικότητα, για να μπορούμε να ανταπεξέλθουμε και ταυτόχρονα να μειώσουμε το κόστος ανά μονάδα προϊόντος έτσι ώστε να γίνουμε ακόμη πιο ανταγωνιστικοί» επισήμανε, κάνοντας γνωστό πως οι πωλήσεις εκτιμάται πως θα αυξηθούν για την τρέχουσα χρονιά κατά 31% περίπου. Το δεύτερο σκέλος των σχεδίων της διοικητικής ομάδας της ΕΨΑ, αφορά στην ενδυνάμωση του brand, ώστε να γίνει πιο μοντέρνο, ενώ στη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκε και η νέα διαφημιστική καμπάνια των αναψυκτικών της εταιρείας. Στη συνέχεια ο κ. Πέρκιζας αναφέρθηκε σε μια ακόμη σημαντική παράμετρο, που δεν είναι άλλη από το κομμάτι της επέκτασης της παρουσίας των προϊόντων ΕΨΑ σε σημεία πώλησης σε όλη την Ελλάδα. Παράλληλα, θα επιχειρηθεί ανάπτυξη εξαγωγών, με στόχο να εδραιωθεί η παρουσία των αναψυκτικών, σε ακόμη περισσότερες χώρες από τις 35 στις οποίες εξάγεται σήμερα. Κλείνοντας, ο κ. Πέρκιζας, φρόντισε να κάνει σαφές πως όλα τα παραπάνω είναι συνυφασμένα και με έναν ακόμα κρίσιμο παράγοντα, αυτό του ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο θα ενδυναμωθεί με εκπαιδεύσει, προσλήψεις και αναβάθμιση συστημάτων/ διαδικασιών. JTI: Νέος Διευθυντής Εργοστασίου στη ΣΕΚΑΠ Ν ΈΑ ΗΓ Έ Σ Ι Α στη μονάδα της ΣΕΚΑΠ του Ομίλου JTI στην Ξάνθη, όπου τη θέση του Διευθυντή Εργοστασίου ανέλαβε από την 1η Απριλίου ο Cleber Da Rodda. Ο κ. Rodda εντάχθηκε στην JTI το 2022 στον τομέα Επεξεργασίας Φύλλων στη Santa Cruz do Sul της Βραζιλίας, όπου διαχειριζόταν τη μεγαλύτερη μονάδα επεξεργασίας φύλλων καπνού της εταιρείας, έχοντας 22 χρόνια εμπειρίας στη βιομηχανία καπνού και κατέχοντας πολυάριθμες θέσεις σε τομείς όπως η Έρευνα & Ανάπτυξη, η Επεξεργασία Καπνού, τα θέματα Περιβάλλοντος, Υγείας και Ασφάλειας Εργαζομένων, καθώς επίσης το τμήμα Ποιότητας και το Μηχανολογικό. Είναι κάτοχος πτυχίου Μηχανολόγου Μηχανικού Παραγωγής από το Πανεπιστήμιο Santa Cruz do Sul στη Βραζιλία και μεταπτυχιακού τίτλου στη Διοίκηση Επιχειρήσεων από το FGV (GETULIO Vargas Foundation) στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας και από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στις ΗΠΑ. Με αφορμή την τοποθέτησή του στα νέα καθήκοντα, η Διευθύνουσα Σύμβουλος της JTI Hellas, Lili Zigoslu δήλωσε: «Με μεγάλη χαρά υποδεχθήκαμε τον Cleber Da Rodda ως νέο Διευθυντή Εργοστασίου μας στη Ξάνθη. Η πολύτιμη εμπειρία και η δυναμική προσέγγιση του κ. Rodda στην παραγωγή προϊόντων καπνού αποτελούν ανεκτίμητο πλεονέκτημα για εμάς. Είμαστε βέβαιοι ότι υπό την ηγεσία του, το εργοστάσιό μας στην Ξάνθη θα συνεχίσει να καινοτομεί και να επιτυγχάνει τους στόχους της εταιρείας μας». ΑΝΕΛΑΒΕ Ο C. DA RODDA, ΕΧΟΝΤΑΣ 22 ΧΡΟΝΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΠΝΟΥ.

HChief Growth Officer

Delopoulos

Νέος

στην

ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ Κ. ΠΑΣΧΟΥ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ. Σ Τ Ό ΔΥΝΑΜΙΚΌ του Ομίλου εταιρειών Delopoulos εντάσσεται ο Κωνσταντίνος Πάσχος, αναλαμβάνοντας καθήκοντα Chief Growth Officer. Ο κ. Πάσχος διαθέτει πολυετή εμπειρία στον κλάδο της ενέργειας, έχοντας μία επιτυχημένη πορεία σε υψηλόβαθμες θέσεις Business Development, Sales & Marketing, στις πολυεθνικές εταιρείες Mobil & BP. Τα τελευταία χρόνια υπήρξε ο Aftermarket Division Director της εταιρείας ΕΛΤΡΕΚΚΑ, του ομίλου Autohellas. Πρωταρχικός στόχος του κ. Πάσχου θα είναι η διαμόρφωση της εμπορικής στρατηγικής με επίκεντρο τις αξίες της ποιότητας, της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας, καθώς και η διεύρυνση της παρουσίας του Ομίλου σε Ελλάδα και εξωτερικό. «Ο Όμιλος εταιρειών Delopoulos S.A. καλωσορίζει τον κ. Πάσχο και του εύχεται καλή επιτυχία στα νέα του καθήκοντα, με τη βεβαιότητα ότι η πολύχρονη και πολύτιμη εμπειρία του θα είναι καταλυτική στην αναπτυξιακή πορεία του Ομίλου μας», δήλωσε ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Δρ. Αθανάσιος Ντελόπουλος. Η Delopoulos ιδρύθηκε το 1998 και δραστηριοποιείται στην παραγωγή χημικών και προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας στους τομείς Care Care, Home Care και Personal & Health Care. NEWS 8 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 • «Π Ρ Α ΣΙΝΗ» ΧΡ Ό Ι Α θα έχει η νέα ανάθεση της Σωληνουργεία Κορίνθου, η οποία πρόκειται να υλοποιηθεί με χάλυβα που συνοδεύεται από πιστοποιητικά μειωμένων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η Subsea7 επέλεξε σε αυτή την ανάθεση την καινοτόμα πρόταση της Σωληνουργεία Κορίνθου, που υλοποιείται σε συνεργασία με τον παραγωγό χάλυβα ArcelorMittal. Η εταιρεία επιλέχθηκε για την κατασκευή και προμήθεια σωλήνων για υποθαλάσσιο έργο στη Βόρεια Θάλασσα, χρησιμοποιώντας ελάσματα θερμής έλασης της ArcelorMittal με πιστοποιήσεις XCarb. Συγκεκριμένα θα παραγάγει 39 χλμ. σωλήνων ευθείας ραφής και διαμέτρου 16 ιντσών με τη μέθοδο υψίσυχνης συγκόλλησης (HFW) για υποθαλάσσια εφαρμογή «Pipe-In-Pipe». Η Σωληνουργεία Κορίνθου και η Arcelor Mittal προχώρησαν σε συμφωνία για μείωση του αποτυπώματος άνθρακα των σωλήνων που παράγονται, χρησιμοποιώντας πιστοποιητικά μειωμένων εκπομπών CO2. Το XCarb αποτελεί μια σειρά ευέλικτων λύσεων χάλυβα χαμηλών εκπομπών άνθρακα της ArcelorMittal που εφαρμόζονται σε έργα απαλλαγής άνθρακα που ήδη υλοποιούνται σήμερα. Στα πιστοποιητικά XCarb, η χρήση ανακυκλωμένου χάλυβα και η ενέργεια από ανανεώσιμες πήγες, δίνουν τη δυνατότητα στους πελάτες να μειώσουν τις εκπομπές Scope 3, ενισχύοντας τη δέσμευσή τους για μια κυκλική οικονομία χαμηλών εκπομπών. 06 Έργο με πράσινο αποτύπωμα για την Σωληνουργεία Κορίνθου ΑΝΕΛΑΒΕ ΕΡΓΟ ΜΕ ΣΩΛΗΝΕΣ ΧΑΛΥΒΑ ΧΑΜΗΛΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ CO 2 Στρατηγική συνεργασία Famar και D-Sight

D-SIGHT, Έ ΤΑΙΡ ΈΙ Α SPIN-OFF του Ερευνητικού Ινστιτούτου Vall d’Hebron που δραστηριοποιείται στην Ε&Α νέων καινοτόμων θεραπευτικών προσεγγίσεων για νευροεκφυλιστικές ασθένειες του αμφιβληστροειδούς, ανακοίνωσε τη στρατηγική της συνεργασία με τον Όμιλο Famar. Οι δύο εταιρείες ενώνουν τις δυνάμεις τους για να επιταχύνουν την ανάπτυξη και την παραγωγή του διαλύματος οφθαλμικών σταγόνων της D-Sight, που προορίζεται για τη θεραπεία των πρώιμων σταδίων της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Αξιοποιώντας τις εγκαταστάσεις και την τεχνογνωσία του Ομίλου Famar στην κατασκευή CMC και GMP, η D-Sight στοχεύει να εξορθολογίσει τη διαδικασία παραγωγής και να εξασφαλίσει τα υψηλότερα πρότυπα ποιότητας. «Η ομάδα μας είναι αφοσιωμένη στην υποστήριξη του οράματος της D-Sight, παρέχοντας λύσεις παραγωγής υψηλής ποιότητας, προσαρμοσμένες στις μοναδικές ανάγκες της. Μαζί, είμαστε έτοιμοι να αφήσουμε ένα ισχυρό αποτύπωμα στο μέλλον της θεραπείας των νευροεκφυλιστικών παθήσεων του αμφιβληστροειδούς χιτώνα», δήλωσε ο Κ. Ρεγγής, Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Famar. ΣΚΟΠΟΣ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ ΟΦΘΑΛΜΙΚΩΝ ΣΤΑΓΟΝΩΝ ΤΗΣ D-SIGHT. 05 07

Σ ΤΗΝ Α Υ ΞΗΣΗ της παραγωγικότητας και της βιωσιμότητας «κρύβεται» το μακροπρόθεσμο όφελος για την επώνυμη βιομηχανία τροφίμων και ποτών και όχι στις ευκαιριακά υψηλές τιμές. Με αυτό το ηχηρό μήνυμα έκλεισε ο Ιωάννης Γιώτης την Ετήσια Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων και Ποτών, τονίζοντας ότι ο κλάδος έχει μπει «άστοχα στο στόχαστρο για το κόστος ζωής». Νωρίτερα, ο κ. Γιώτης, από τη θέση του επανεκλεγέντος Προέδρου του ΣΕΒΤ, αναφέρθηκε σε προκαταρτικά στοιχεία ειδικής μελέτης για τον πληθωρισμό στα επώνυμα, τυποποιημένα τρόφιμα που πραγματοποίησε ο σύνδεσμος σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ όπου αποτυπώνεται με σαφήνεια ότι η βιομηχανία τροφίμων δεν τροφοδοτεί τον πληθωρισμό, καθώς τον Απρίλιο ο πληθωρισμός των επώνυμων, τυποποιημένων τροφίμων –εξαιρουμένου του ελαιόλαδου– ήταν μόλις 0,6%. Η βιομηχανία «όχι μόνο δεν κερδοσκοπεί αλλά κάνει μια τιτάνια προσπάθεια για να διατηρήσει τις τιμές προσιτές», τόνισε χαρακτηριστικά ο ίδιος, σημειώνοντας ότι οι εταιρείες του κλάδου απορρόφησαν μεγάλο μέρος των αυξήσεων, εκτός ελαιολάδου, για να προστατεύσουν τον καταναλωτή. Εξετάζοντας τους ισολογισμούς 2022 σημαντικού μέρους των μελών του ΣΕΒΤ και αφαιρώντας έκτακτα κέρδη από εξαγορές και συγχωνεύσεις, διαπιστώνεται ότι τα καθαρά κέρδη του σημαντικού αυτού μέρους των επιχειρήσεων της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών, εμφάνισαν μείωση -7,5%. Ενδεικτικά, τον Ιανουάριο, το ελληνικό τυπικό καλάθι προϊόντων ήταν 25% φθηνότερο από αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Όπως τόνισε ο κ. Γιώτης, η Βιομηχανία καλείται να διαχειριστεί μια τριπλή κρίση με την ταυτόχρονη αύξηση του κόστους της ενέργειας, του κόστους πρώτων υλών λόγω της κλιματικής αλλαγής και του επιπρόσθετου κόστους της πράσινης μετάβασης. Στο πλαίσιο αυτό, επανέλαβε το σταθερό αίτημα του κλάδου προς την κυβέρνηση, για μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα και διατύπωσε τη δέσμευση του ΣΕΒΤ να στηρίξει κάθε προσπάθεια προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το όφελος της μείωσης θα περάσει στον καταναλωτή. «Όχι» Κ. Χατζηδάκη σε μείωση του ΦΠΑ «Δεν θα βάλω την υπογραφή μου σε αποσταθεροποίηση του προϋπολογισμού. Προτιμώ να γίνω δυσάρεστος μαζί σας», ήταν ξανά η απάντηση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη στο παραπάνω αίτημα, χωρίς να αποκλείει ωστόσο τη μείωση άλλων φόρων -πέραν αυτών που έχουν ήδη προγραμματιστεί όπως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών το 2025-, επισημαίνοντας ότι οι παρεμβάσεις αυτές θα εξαρτηθούν από τα αποτελέσματα της μάχης κατά της φοροδιαφυγής. Για το θέμα των τιμών, ο κ. Χατζηδάκης επανέλαβε ότι δεν υπάρχει μαγική γομολάστιχα σε καμία χώρα του κόστους που να διαγράφει το φαινόμενο του πληθωρισμού. «Τα μέτρα που ελήφθησαν είναι προσωρινά και θα αρθούν όταν έρθει η ώρα και υπάρξει ομαλοποίηση της κατάστασης. Αυτό δεν θα συμβεί αύριο το πρωί, πάμε σε ομαλοποίηση σταδιακά», είπε χαρακτηριστικά, αναφερόμενος στις παρεμβάσεις στα περιθώρια κέρδους τις οποίες ο κ. Γιώτης χαρακτήρισε «αναχρονιστικό μέτρο». Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο της Ανοιχτής Συνεδρίασης ανανεώθηκε ομόφωνα η θητεία του Προέδρου και του Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΕΒΤ, ενώ πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις πάνελ με τη συμμετοχή του Ύπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λ.Αυγενάκη, του Αντιπρόεδρου του ΣΕΒΤ Γρ. Αντωνιάδη, του Γενικού Διευθυντή του ΙΟΒΕ Ν.Βέττα, της Διευθύντριας Ερευνών της ΔιαΝέοσις, Φ. Μακαντάση και του Γενικού Διευθυντή της FoodDrinkEurope D. Jacobs. 9 Powered by INDUSTRY • ΜΑ ΟΣ 2024 08 ΣΕΒΤ: Προσιτά και επώνυμα προϊόντα στον καταναλωτή Η ΕΠΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΘΕΛΕΙ ΑΥΞΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΟΧΙ ΕΥΚΑΙΡΙΑΚΑ ΥΨΗΛΕΣ ΤΙΜΕΣ.

Ο SMART FACTORY

μετά-

βαση στο έξυπνο εργοστάσιο. Ξεχω -

ρίσαμε παρακάτω κάποια highlights

του συνεδρίου.

Τα megatrends της επόμενης

δεκαετίας

Το συνέδριο άνοιξε με την ομιλία του

ο Prof. Henrik von Scheel, ο οποίος

ανέλυσε τα megatrends της επόμενης

δεκαετίας, εστιάζοντας στις τεχνο -

λογικές εξελίξεις και τις ρυθμιστικές

αλλαγές που θα επηρεάσουν τη βι-

ομηχανία. Ξεκίνησε με την

ΤΟ ΚΑΘΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΡΟΣΕΦΕΡΕ ΓΙΑ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΥΤΙΜΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ INDUSTRY 4.0 ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΩΡΙΜΟΤΗΤΑΣ. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ: ΦΑΙΔΡΑ ΜΠΡΑΤΤΟΥ Με διαφορετικές ταχύτητες η κούρσα προς το έξυπνο εργοστάσιο Τ

το καθιερωμένο ετήσιο συνέδριο που επικεντρώνεται στις τελευταίες τάσεις, στρατηγικές και τεχνολογίες που διαμορφώνουν το μέλλον του έξυπνου εργοστασίου και της βιομηχανίας εν γένει, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία την Πέμπτη 23 Μαΐου στο Συνεδριακό Κέντρο Εθνικής Ασφαλιστικής. Περισσότερα από 250 υψηλόβαθμα στελέχη της βιομηχανίας και παρόχων τεχνολογικών λύσεων και υπηρεσι

ών

Conference,

παρακολούθησαν διακεκριμένους ομιλητές, οι οποίοι παρουσίασαν τα κρίσιμα θέματα για την επιτυχή

της

σύγκλισης,

διάφορες

συνδυάζονται για να δημιουργήσουν νέες δυνατότητες. Παράλληλα, αναφέρθηκε στη βιολογική επανάσταση, όπου η τεχνητή νοημοσύνη συνδυάζεται με τη βιοτεχνολογία, ανοίγοντας το δρόμο για επαναστατικές ανακαλύψεις. Αυτές οι τεχνολογίες εξελίσσονται προς την υπερνοημοσύνη, ένα επίπεδο στο οποίο η AI αποκτά αυτοσυνείδηση και λειτουργεί ανεξάρτητα. Η παρουσίαση του Prof. von Scheel υπογράμμισε επίσης τις ευκαιρίες ανάπτυξης και καινοτομίας που ανοίγονται μέσω της σύγκλισης των megatrends. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι ζωτικής σημασίας, με την υιοθέτηση αυτοματοποίησης και ρομποτικής να βελτιώνει την παραγωγικότητα. Η επένδυση στη βιωσιμότητα αποτελεί επίσης βασικό παράγοντα, με το πρόγραμμα Fit for 55 να καθοδηγεί τις επιχειρήσεις προς βιώσιμες πρακτικές. Επιπλέον, τα αυτοματοποιημένα συστήματα και η προσθετική κατασκευή αναμένεται να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στη βιομηχανική παραγωγή του μέλλοντος. Προϋποθέσεις για ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας Μια ενδιαφέρουσα συζήτηση διαδραματίστηκε σχετικά με το μέλλον της βιομηχανίας, με τον Πάνο Λώλο, Γενικό Διευθυντή του Κλάδου Χαλκού της ElvalHalcor να θέτει 3+1 απαραίτητες προϋποθέσεις για ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας. Πρώτα απ’ όλα, σύμφωνα με τον κ. Λώλο, χρειάζονται οι κατάλληλες υποδομές όπου υπάρχουν βιομηχανικές συγκεντρώσεις. Επιπροσθέτως, είναι απαραίτητο να γίνει η χώρα ενεργειακά ανταγωνιστική, ενώ ζωτικής σημασίας είναι κι η βελτίωση των διαδικασιών αδειοδότησης και του γενικού ρυθμιστικού πλαισίου. Τέλος, ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στο ζήτημα του ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο όπως είπε ο κ. Λώλος έχει δύο πτυχές, την ποιοτική αλλά και την ποσοτική. Είχε προηγηθεί η παρουσίαση της έρευνα του ΣΕΒ «Χτίζοντας το μέλλον για ακόμα πιο ισχυρή βιομηχανία» η οποία εκπονήθηκε σε συνεργασία με την EY, από Πάνελ: Θεμέλια για μια επιτυχημένη μετάβαση στο Industry 4.0 SMART FACTORY CONFERENCE 10 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

έννοια

τεχνολογικής

όπου

τεχνολογίες

O Henrik Von Scheel

εμφανίζεται αισιόδοξος για το μέλλον, ενώ ανέδειξε ως σημαντική τάση το reshoring. Παράλληλα, ως σημαντι-

κότερες προκλήσεις καταγράφηκαν

το κόστος ενέργειας, το ανθρώπινο

δυναμικό, οι τεχνολογικές αλλαγές

κι οι εσωτερικές λειτουργίες.

Θεμέλια για μια επιτυχημένη μετάβαση στο Industry 4.0

Τους

την

Αθανασιάδη

Διευθύντρια του Τομέα Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Τεχνολογίας & Καινοτομίας του ΣΕΒ. Η κα Αθανασιάδη έδωσε στη δημοσιότητα κρίσιμα στοιχεία σχετικά με τη συμβολή του κλάδου στην ελληνική οικονομία, αλλά και τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει. Με τη σειρά του ο Γιώργος

τόπουλος

έδωσε το «σφυγμό» του κλάδου, που

Μάγκυ

Παναγιω

, Partner Supply Chain & Operations, Consulting Services, EY

κύριους άξονες που διασφαλίζουν την επιτυχή μετάβαση στο Industry 4.0, τα βήματα που έχουν γίνει προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό αλλά και την προσωπική τους εμπειρία ανέλυσαν οι συμμετέχοντες στο πάνελ που έκλεισε το συνέδριο, με συντονιστή τον Δρ. Κωνσταντίνο Καζάρα , Program Leader, Operational Excellence in Manufacturing Program. Ανοίγοντας τη συζήτηση, ο Γιώργος Χατζηδιαμαντής, Operations & Technology Manager, Ravago δήλωσε πως «είναι ευχή και κατάρα» για μια πολυεθνική σαν την εταιρεία του η συγκεκριμένη μετάβαση καθώς υπάρχει ετερογένεια ως προς τον τρόπο υλοποίησης, από μικρές μονάδες που «βρίσκονται πίσω» έως μεγάλες διασυνδεδεμένες μονάδες. Με τη σειρά του ο Εμμανουήλ Αυγερινός, Plant A΄ General Manager, VIANEX S.A. υπογράμμισε πως πλέον η εταιρεία του φτάνει σε τζίρο μισού δισ. ευρώ και αυτό το γεγονός καθιστά απαραίτητο τον ψηφιακό μετασχηματισμό, προσθέτοντας όμως πως υπάρχει και το σχετικό ενδιαφέρον και θέληση από την πλευρά της Διοίκησης. Για την εμπειρία του επίσης ως στέλεχος πολυεθνικής μίλησε και ο Νίκος Κουφοκότσιος, SC

Digital &

Αθηναϊκή Ζυθοποιία. «Αυτό που παρατηρούμε σαν μέρος πολυεθνικής η οποία έχει background σε ό,τι αφορά το lean και το TPM, όλα έχουν εξελιχθεί και ψηφιοποιηθεί, αλλά βλέπουμε διαφορετικές ταχύτητες ψηφιοποίησης, όσον αφορά τα departments» επισήμανε. «Έχουμε κάνει ένα μεγάλο ταξίδι ψηφιακού μετασχηματισμού» σημείωσε ο Κωνσταντίνος Τρουμπούκης, Digital Transformation Manager, Ελληνικά Γαλακτοκομεία, για να προσθέσει επίσης πως ο αυξημένος τζίρος αυξάνει την πολυπλοκότητα στο «ταξίδι» του ψηφιακού μετασχηματισμού. Παίρνοντας το λόγο ο Άγγελος Μανάρας, Διευθυντής Εργοστασίου στις εγκαταστάσεις Θηβών του Ομίλου Megaplast, έκανε σαφές πως η εταιρεία έχει ως φιλοσοφία πως «οτιδήποτε μας αλλάζει προς το καλύτερο, το υιοθετούμε», σημειώνοντας πως η Megaplast βρίσκεται στο στάδιο που «διώχνει τα χαρτιά» από την παραγωγή και βελτιώνει τη διασύνδεση των συστημάτων που υπάρχουν. Συζητώντας για το κομμάτι των initiatives ο κ. Χατζηδιαμαντής έκανε σαφές πως οι άνθρωποι, από το επίπεδο του middle to top management, «πρέπει να αντιληφθούν τι είναι αυτό που μπορεί να προσφέρει το έξυπνο εργοστάσιο», τονίζοντας οφέλη όπως ο έξυπνος αυτοματισμός, η συλλογή, ξεκαθάρισμα και η ανάλυση δεδομένων. Από την πλευρά του ο κ. Τρουμπούκης έκανε γνωστό πως η διοίκηση αποφάσισε να εκσυγχρονίσει και το τελευταίο στάδιο logistics γιατί στα τρία μεγάλα εργοστάσια Λαρίσης, Τρικάλων και Μπρασόβ, υπάρχει πλήρης αυτοματοποίηση, οπότε κρίθηκε αναγκαίο. «Επικεντρωθήκαμε περισσότερο στο κομμάτι της ενέργειας και πώς η ενέργεια ανταποκρίνεται στο περιβάλλον» ανέφερε ο κ. Κουφοκότσιος ενώ ο κ. Μανάρας υπογράμμισε: «Φροντίσαμε όλα τα συστήματα που βάλαμε να είναι συμβατά και αυτά που χρειαζόμαστε» και επισήμανε πως η αλληλεπίδραση με τους vendors «φέρνει πράγματα που είτε δεν μπορείς να τα δεις, είτε είναι κρυμμένα, είτε δεν ήξερες ότι τα είχες». Τέλος, ο κ. Αυγερινός διευκρίνισε πως όσον αφορά τα εργοστάσια στο χώρο του φαρμάκου υπάρχουν αρκετοί περιορισμοί και regulations, οπότε η εταιρεία έχει εγκαταστήσει κυρίως συστήματα ελέγχου και monitoring. •

Sustainability,

Reporting Head,

μιλάει για τα megatrends της επόμενης δεκαετίας 11 • ΜΑ ΟΣ 2024 ΧΟΡΗΓΟΣ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ ΧΟΡΗΓΟΙ ACADEMIC PARTNER LIVESTREAMING BY

της ΜΕΒΓΑΛ εστιάζει στην επιτυχημένη πορεία της εταιρείας και τις στρατηγικές που οδήγησαν στη βράβευσή της με το

Η ΜΑΙΡΗ ΧΑΤΖΑΚΟΥ, ΔΙΕΥΘΥΝΟΥΣΑ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ ΜΕΒΓΑΛ, ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΦΩΤΕΙΝΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ. ΣΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΥΤΗ, ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΟΝΤΑΙ ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΣΕ ΓΙΑ ΝΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ. ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕ ΩΣ ΓΥΝΑΙΚΑ ΗΓΕΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΦΑΙΔΡΑ ΜΠΡΑΤΤΟΥ ΜΕΒΓΑΛ: Η επιτυχία είναι γένους θηλυκού Η ΣΥΝΈΝΤ Έ ΥΞΗ με τη Διευθύνουσα Σύμβουλο

τητας. Περιγράφονται

προκλήσεις και

καν, η σημασία της γυναικείας παρουσίας στην ελληνική βιομηχανία, καθώς και το όραμα για το μέλλον της ΜΕΒΓΑΛ και οι στρατηγικές που εξασφαλίζουν τη συνεχή ανάπτυξή της. _ Πρόσφατα λάβατε το Βραβείο Επιχειρηματικής Ανθεκτικότητας από την EY. Η διάκριση αυτή έρχεται σε συνέχεια μιας έντονα αναπτυξιακής περιόδου για τη ΜΕΒΓΑΛ. Ποιες εκτιμάτε πώς ήταν οι επιχειρησιακές κινήσεις που υιοθετήσατε ώστε σήμερα να μιλάμε όχι μόνο για μια εταιρεία ανθεκτική απέναντι στις προκλήσεις αλλά και για μια εταιρεία με ισχυρούς οικονομικούς δείκτες και φιλόδοξο στρατηγικό πλάνο; Το Βραβείο Επιχειρηματικής Ανθεκτικότητας που απονεμήθηκε στη ΜΕΒΓΑΛ και στο πρόσωπό μου -στο πλαίσιο της διοργάνωσης της ΕΥ «Έλληνας Επιχειρηματίας της Χρονιάς»- απεικονίζει μία σειρά γεγονότων και αποφάσεων που έχουν να κάνουν τόσο με τη συνολική ιστορία της εταιρείας, η οποία ξεκινάει το 1950, όσο και με την πρόσφατη προσπάθεια που κάναμε από το 2016 και μετά, να διασώσουμε τη ΜΕΒΓΑΛ και να την επαναφέρουμε σε πορεία ανάπτυξης. Οκτώ χρόνια πριν, το Σωματείο Εργαζομένων της εταιρείας μάς κάλεσε να αναλάβουμε τη ΜΕΒΓΑΛ και να βοηθήσουμε επανέλθει στην κερδοφορία, καθώς υπήρχαν πολλαπλά οικονομικά προβλήματα. Συντάχθηκε 5ετές επιχειρηματικό πλάνο, έγινε αλλαγή στο μετοχικό σχήμα και αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, εγκρίθηκε αναδιάρθρωση δανεισμού, προγραμματίστηκαν επενδύσεις και με τη σύμπραξη μετόχων, τραπεζών και εργαζομένων πετύχαμε INTERVIEW 12 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

Βραβείο Επιχειρηματικής Ανθεκτικό-

οι

οι ευκαιρίες που αντιμετωπίστη

τις πρώτες θετικές επιδόσεις, αλλά-

ζοντας το αρνητικό πρόσημο στα οι-

κονομικά αποτελέσματα.

Η επιθυμία μας να παραμείνει η ΜΕ-

ΒΓΑΛ μία οικογενειακή ελληνική επι-

χείρηση δεν ήταν εύκολο να πραγμα-

τοποιηθεί, όμως καταφέραμε να ξα-

ναμπεί η εταιρεία σε στέρεες βάσεις.

Σήμερα, σχεδιάζονται καθοριστικές

κινήσεις που διασφαλίζουν τη μελ -

λοντική παρουσία της εταιρείας

στο επιχειρηματικό στερέωμα, όπως για παράδειγμα η συνεχής διεύρυνση της προϊοντικής ποικιλίας με καινοτόμες προτάσεις υψηλής διατροφικής αξίας, η έμφαση στην εξωστρέφεια, οι επενδύσεις σε υψηλή τεχνολογία. Όλα αυτά διατηρώντας τις αξίες μας, τη σύνδεση που έχουμε με την κοινωνία και τη διαρκή φροντίδα για μείωση του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος. _ Η έμπνευση για τη δημιουργία της ΜΕΒΓΑΛ, όπως έχετε πει κι η ίδια, είναι η γιαγιά σας, η οποία ήταν πρόσφυγας από την Ανατολική Ρωμυλία και έστησε μόνη της ένα γαλακτοπωλείο για να ζήσει τα παιδιά της. 75 χρόνια μετά η εταιρεία παραμένει «γυναικεία υπόθεση». Ποιος είναι τελικά ο ρόλος της γυναίκας στην ελληνική βιομηχανία και ποιες προκλήσεις καλείται να αντιμετωπίσει; Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε εσείς στην μακρόχρονη πορεία σας τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο; σης, ευελιξία, συνεργατικότητα. Οι περισσότερες γυναίκες διαθέτουμε όλα αυτά τα στοιχεία, όμως σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο χρειάζεται πάντα, πέραν όλων των παραπάνω δεξιοτήτων, να διαθέτουμε και την πειθώ, ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. Οι δυσκολίες δεν έχουν να κάνουν με το αν είσαι γυναίκα αλλά με ποιόν τρόπο τις διαχειρίζεσαι και ποιοι θα είναι δίπλα σου και αμερόληπτα θα συνδράμουν μαζί σου. Προσωπικά, τολμώ να πω ότι είμαι τυχερή, έχω καλούς συνεργάτες άνδρες και γυναίκες. _ Ποιο είναι το όραμα σας για την επόμενη ημέρα της ΜΕΒΓΑΛ και με τρόπο το υλοποιείτε; Οραματίζομαι μία ΜΕΒΓΑΛ σε ανάπτυξη, με πρεσβευτές καινοτόμα προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας, που θα καλύπτουν τις ανάγκες των ανθρώπων που μας επιλέγουν, ανταποκρινόμενοι στην εμπιστοσύνη τους, όπως ανταποκρινόμαστε στην εμπιστοσύνη του κοινού μας εδώ και 75 χρόνια. Οι τωρινές επιδόσεις της εταιρείας μάς δίνουν τη βεβαιότητα ότι αυτό μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Η ΜΕΒΓΑΛ διαθέτει όλα τα εχέγγυα, ώστε να κινείται στους γρήγορους ρυθμούς που μεταβάλλουν το επιχειρηματικό περιβάλλον και παράλληλα να ανταποκρίνεται στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών καλύπτοντας τις ανάγκες τους για γευστικά προϊόντα που εντάσσονται στο πλαίσιο μιας υγιεινής διατροφής. Ως οικογενειακή επιχείρηση ήδη έχουμε φτάσει στην τρίτη γενιά, με τα παιδιά μου, Κώστα και Μαριάννα, να βρίσκονται στη Διοίκηση της ΜΕΒΓΑΛ, ως Διευθύνων Σύμβουλος ο Κώστας και ως Εντεταλμένη Σύμβουλος Διοίκησης για θέματα Πωλήσεων και Αγορών Γάλακτος. Με χαρά βλέπω ότι αυτός ο ενθουσιασμός μεταφέρεται και στα εγγόνια μου, που με κάθε ευκαιρία θέλουν να έρχονται στο εργοστάσιο. Είναι πολύ σημαντικό αυτό, να ζυμώνεσαι με τους ανθρώπους της εταιρείας και να γνωρίζεις ότι όλα στηρίζονται στη σωστή παραγωγή των προϊόντων και πως έχουμε ευθύνη να σεβόμαστε την εμπιστοσύνη που ξεκίνησε το 1950. • Η Μαίρη Χατζάκου εί ναι Πρόεδρος της ελληνικής γαλακτοβιομηχαν ίας ΜΕΒΓΑΛ Πράγματι, η γυναικεία υπόσταση στη ΜΕΒΓΑΛ ξεκινάει από τη γιαγιά μου, Δόμνα Χατζάκου, τη μητέρα του ιδρυτή, η οποία από το 1940, πριν από τον πόλεμο, διατηρούσε γαλακτοπωλείο στη Θεσσαλονίκη, όπου πουλούσε παραδοσιακό γιαούρτι και ρυζόγαλο που έφτιαχνε η ίδια στο εργαστήρι, με γάλα που μάζευε ο δεκαπεντάχρονος τότε γιος της Κωνσταντίνος, από τη γύρω περιοχή. Όταν το 2001 ακολουθώντας το «καθήκον» χρειάσθηκε να αναλάβω τα ηνία της εταιρείας, εργαζόμενη ήδη σ΄αυτήν από το 1977, ακολούθησα ταυτόχρονα και τη φιλοσοφία της ισότητας και των ίσων ευκαιριών, κάτι αποδεικνύεται από τη σημερινή οργανωτική μας μορφή, αφού το 43% των διευθυντικών θέσεων καλύπτονται από γυναίκες (ποσοστό μεγαλύτερο από τον ελληνικό και ευρωπαϊκό μέσο όρο), ενώ στο Δ.Σ. τα τρία από τα πέντε μέλη είναι επίσης γυναίκες. Η διοίκηση κάθε επιχείρησης είναι ένα δύσκολο έργο που απαιτεί τόλμη, ικανότητες, αποφασιστικότητα, γνώση του κλάδου και της επιχείρη13 • ΜΑ ΟΣ 2024 Οραματίζομαι μία ΜΕΒΓΑΛ σε ανάπτυξη, με καινοτόμα προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας, που θα ικανοποιούν τους ανθρώπους που μας επιλέγουν

H ΠΡΑ ΣΙΝΗ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚ Η ΜΕΤΑ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΧΗΜΙΚ Η Σ ΒΙΟΜΗΧΑΝ Ι ΑΣ ΚΑΙ Η ΥΠΟΣΤ Η ΡΙΞΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚ Ο ΤΗΤΑ Σ Τ Ι ΘΕΝΤΑΙ ΣΤΟ ΕΠ Ι ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ, ΜΕ ΤΟ Ν Ε Ο ΟΔΙΚ Ο Χ Α ΡΤΗ ΜΕΤΑ ΒΑΣΗΣ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕ Ι ΠΥΞ Ι ΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ. ΓΡΑΦΕΙ Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΓΚΙΤΣΗ 3+2 προκλήσεις για τη χημική βιομηχανία Ο ΚΌΣΜ Ό Σ αναζητά το επόμενο κύμα καινοτομίας από τη χημική βιομηχανία, που βρίσκεται σε μια φάση ριζικού μετασχηματισμού. Οι αυξανόμενες περιβαλλοντικές προκλήσεις, ο έντονος ανταγωνισμός σε παγκόσμιο επίπεδο και οι απαιτήσεις για πιο βιώσιμες και αποδοτικές διαδικασίες παραγωγής αποτελούν τις τρεις μεγάλες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει. Σε αυτές θα πρέπει να προσθέσουμε το ζητούμενο της τεχνολογικής προόδου και την ανάγκη υιοθέτησης καινοτόμων λύσεων. Όμως, μακράν ο πιο σημαντικός τομέας που θα καθορίσει το μέλλον και της εγχώριας χημικής βιομηχανίας είναι η μετάβαση προς την παραγωγή πιο βιώσιμων προϊόντων και διαδικασιών. Οι επιχειρήσεις, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, θα πρέπει να επικεντρωθούν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, στη βελτίωση της αποδοτικότητας των προϊόντων, αλλά και στην ανάπτυξη υλικών που μπορούν να ανακυκλώνονται πιο εύκολα. Την ίδια στιγμή η καινοτομία σε υλικά και διαδικασίες αποτελεί πυλώνα της ανάπτυξής της, ενώ η επένδυση σε έρευνα και ανάπτυξη είναι ουσιαστική για τη διατήρηση του ανταγωνιστικού της πλεονεκτήματος. Ψηφιακή μετάβαση Μια άλλη σημαντική διάσταση είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Η εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης, της ανάλυσης δεδομένων και της αυτοματοποίησης στις διαδικασίες παραγωγής θα βελτιώσει την αποδοτικότηINDUSTRY FOCUS 14 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

τα και την ακρίβεια, ενισχύοντας την

ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.

διορατικούς

δείχνουν ότι οι επενδύσεις έρχονται στο χώρο τόσο

Ωστόσο, παρά την ανάγκη για μετασχηματισμό, στην πραγματικότητα, τα 10 κορυφαία χημικά προϊόντα αναπτύχθηκαν πριν από 50 χρόνια. Ευτυχώς, αυτό αρχίζει να αλλάζει. Τα αποτελέσματα της έρευνας

από ηγέτες του κλάδου όσο και

χημικές εταιρείες

καθώς βλέπουν

φέρουν

χημικές

στην αγορά - αν και συχνά υποτιμούν το χρόνο, το κόστος και

απαιτούνται

επιτυχή

θέτηση και την κλιμάκωση. Ο εγχώριος κλάδος σε αριθμούς Σε αυτό το άκρως μεταβαλλόμενο περιβάλλον, η εγχώρια χημική βιομηχανία που ξεκίνησε στις αρχές του 20ού αιώνα με την ίδρυση μικρών μονάδων παραγωγής, επιχειρεί τη δική της ανάπτυξη. Φυσικά πολλά έχουν αλλάξει από τη δεκαετία του 1950 όπου καταγράφηκε μια ραγδαία ανάπτυξη, με την εμφάνιση μεγάλων επιχειρήσεων, και τη δεκαετία του ’70 όπου ο κλάδος έφτασε στο απόγειό του, με την Ελλάδα να παράγει το 4% της συνολικής παραγωγής χημικών στην Ευρώπη. Σήμερα, μετά από την «εκκαθάριση» που έγινε τη δεκαετία του 1980 λόγω της κρίσης που οδήγησε σε μείωση της παραγωγής και σε κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων, ο κλάδος απαρτίζεται από δεκάδες επιχειρήσεις, με ετήσιο τζίρο πάνω από 3,8 δισ. ευρώ και με τις εξαγωγές να ξεπερνούν το 67%. Η συμβολή στην ΑΠΑ έχει επανέλθει σε επίπεδα ανώτερα του 2008, η απασχόληση σημειώνει αύξηση 15% συγκριτικά με το 2015, και το 70% των θέσεων εργασίας είναι υψηλής εξειδίκευσης, με τις αμοιβές να υπερβαίνουν σημαντικά το μέσο όρο της εγχώριας μεταποίησης. Όπως σημειώνουν παράγοντες του κλάδου, αλλά και από τα πορίσματα της πρόσφατης μελέτης με τίτλο «Οδικός Χάρτης Μετάβασης για την ελληνική χημική βιομηχανία», που υλοποιήθηκε από τον ΙΟΒΕ με τη στήριξη του ΣΕΧΒ, υπάρχει έλλειψη των μεγάλων βιομηχανικών οικοσυστημάτων που υπάρχουν σε άλλες χώρες, ενώ υστέρηση υπάρχει και στις υποδομές. Το μέγεθος της εγχώριας αγοράς είναι μικρό, ενώ ισχυρός είναι ο ανταγωνισμός από τις εισαγωγές από γειτονικές χώρες που δεν εφαρμόζουν την αυστηρή ευρωπαϊκή νομοθεσία. Επίσης, το κόστος κεφαλαίου είναι υψηλότερο, η αδειοδότηση των εγκαταστάσεων, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί, παρουσιάζει δυσκολίες και καθυστερήσεις, ενώ χαμηλός είναι και ο βαθμός έρευνας και καινοτομίας, ο οποίος επηρεάζει και τις δυνατότητες εξαγωγών. Πολλές ΜμΕ έχουν ανάγκη συστηματικής πληροφόρησης για τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά εργαλεία για να μην υπάρχει δυσκολία στον εντοπισμό και την αξιοποίηση χρηματοδοτικών ευκαιριών. Μεγάλη πρόκληση αποτελεί η εξεύρεση πόρων και συνεργειών στην καινοτομία, πέραν των θεμάτων που αντιμετωπίζουν οι ΜμΕ αναφορικά με την ανάγκη της γρήγορης προσαρμογής στις πολλαπλές απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Το πλήθος μικρών επιχειρήσεων στον κλάδο, χωρίς διάθεση συγχωνεύσεων και έλλειψη συνεργατικής κουλτούρας συνεπάγεται μικρή κλίμακα που αντανακλάται σε χαμηλό R&D και περιορισμένη δυνατότητα συμμόρφωσης προς το ρυθμιστικό πλαίσιο. Επιπλέον, η γραφειοκρατία και η δυσκολία ενημέρωσης για την ύπαρξη ευρωπαϊκών εργαλείων που απαιτούν και διεθνείς συνεργασίες, περιορίζει την πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Συγχρόνως, ακόμη και οι μεγαλύτερου μεγέθους και πιο σύγχρονες επιχειρήσεις, έχουν να διαχειριστούν το πρόβλημα του brain drain σε θέσεις υψηλής εξειδίκευσης. Προβλήματα και Προκλήσεις • Ανταγωνισμός: Η ελληνική χημική βιομηχανία έρχεται αντιμέτωπη με ανταγωνισμό από χώρες με χαμηΟι νεοφυείς χημικές εταιρείες βλέπουν μια χρυσή ευκαιρία να φέρουν νέες χημικές ουσίες στην αγορά - αν και συχνά υποτιμούν το χρόνο και το κόστος που απαιτούνται Όμως, παρά τα επιτεύγματα η πραγματικότητα είναι ότι η εγχώρια χημική βιομηχανία περιλαμβάνει επιχειρήσεις που υστερούν σημαντικά σε μέγεθος από αντίστοιχες χημικές επιχειρήσεις στην ΕΕ-27. Το μικρότερο μέγεθος περιορίζει τις παραγωγικές τους δυνατότητες, την αποτελεσματικότητα, την εξωστρέφεια, τις δυνατότητες χρηματοδότησης, την προσέλκυση ικανοτήτων και την καινοτομία. Επίσης, ο τομέας των βασικών χημικών στην Ελλάδα είναι πολύ λιγότερο αναπτυγμένος συγκριτικά με την ΕΕ-27, γεγονός που υποδεικνύει την ύπαρξη χαμηλότερου βαθμού ανάπτυξης, κάθετης ολοκλήρωσης και ανταγωνιστικότητας. 15 • ΜΑ ΟΣ 2024

από

επενδυτές. Οι νεοφυείς

ενισχύονται,

μια χρυσή ευκαιρία να

νέες

ουσίες

την προσπάθεια που

για την

υιο

λότερο κόστος παραγωγής, όπως η

Κίνα και η Τουρκία.

• Περιβαλλοντικές ανησυχίες: Εί-

ναι απαραίτητη η περαιτέρω υιοθέτηση υπεύθυνων πρακτικών και η τήρηση αυστηρών περιβαλλοντικών προτύπων.

• Ανεπάρκεια προσωπικού: Η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στην ανάπτυξη του κλάδου.

• Αστάθεια: Η οικονομική αστάθεια επηρεάζει αρνητικά το επενδυτικό

κλίμα, δυσχεραίνοντας την υλοποίηση νέων έργων και την υιοθέτηση

καινοτόμων λύσεων.

• Ρυθμιστικά εμπόδια: Η Ελληνική

χημική βιομηχανία αντιμετωπίζει

ρυθμιστικά εμπόδια που περιλαμβάνουν την περιορισμένη ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης, την καθυστερημένη εναρμόνιση κατά περίπτωση προς την Ευρω -

ενέργειας, την πλη-

κανονιστικών απαιτήσεων

τη διαρκή ανανέωση/επικαι-

τους, καθώς και τις καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις

Η συλλογή και η πρόσβαση σε δε-

είναι καίριας σημασίας για τη δημιουργία ενός αξιόπιστου κανονιστικού πλαισίου και η ψηφιοποίηση προσφέρει εξαιρετικές λύσεις στη διαχείριση των δεδομένων

χρήσιμων για το κλίμα, την κυκλική οικονομία κ.λπ.

Προοπτικές και Ευκαιρίες

• Αύξηση παγκόσμιας ζήτησης:

παϊκή

της

θώρα

και

νομοθεσία, τη λειτουργία

αγοράς

ροποίησή

λόγω αυξημένης γραφειοκρατίας.

δομένα

για χημικά προϊόντα αναμένεται να αυξηθεί, ιδιαίτερα στους τομείς τροφίμων, φαρμάκων και κατασκευών.

Παραγωγή εξειδικευμένων προϊόντων: Η στροφή προς αυτή την κατεύθυνση υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως φαρμακευτικών ουσιών, μπορεί να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής χημικής βιομηχανίας. • Χρήση τεχνολογίας: Η αξιοποίηση των τεχνολογικών εξελίξεων δύναται να συμβάλει στην ανάπτυξη φιλικότερων προς το περιβάλλον χημικών διεργασιών και στην παραγωγή βιώσιμων προϊόντων. • Βελτίωση οικονομικού πλαισίου: Η περαιτέρω βελτίωση του οικονομικού πλαισίου θα έχει ως αποτέλεσμα να προσελκύσει επενδύσεις, να ενθαρρύνει την υλοποίηση καινοτόμων έργων και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. • Αντιμετώπιση των ρυθμιστικών εμποδίων: Στην αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων θα βοηθούσε μια πιο αποτελεσματική και προβλέψιμη νομοθεσία, με την αρωγή της βιομηχανίας σε θέματα ορισμών, εννοιών και μεθόδων η δημιουργία ειδικής υποστήριξης προς τις ΜμΕ για την εφαρμογή της νομοθεσίας, κ.ά. Η πράσινη πρόκληση της εγχώριας βιομηχανίας Η χημική βιομηχανία στην Ελλάδα αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη καλείται να αντιμετωπίσει μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην ιστορία του κλάδου, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Καλείται να επενδύσει δισεκατομμύρια για να αλλάξει τον τρόπο παραγωγής αλλά και το είδος των παραγόμενων προϊόντων σε λιγότερο από 30 χρόνια, με στόχο να καταστεί κλιματικά ουδέτερη μέχρι το 2050. Παράλληλα, όμως, πρέπει να παραμείνει ανταγωνιστική, παρά το ασταθές οικονομικό περιβάλλον, ώστε να συνεχίσει να προμηθεύει σημαντικές αλυσίδες αξίας σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Όμως στην αφετηρία για την πράσινη μετάβαση η χημική βιομηχανία υστερεί λόγω της αποεπένδυσης κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, στις δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη, το χαμηλό επίπεδο των οποίων αποτελεί διαχρονικό πρόβλημα της Ελληνικής Μεταποίησης, στο υψηλό κόστος συμμόρφωσης με τις κανονιστικές ρυθμίσεις, το οποίο καθίσταται απαγορευτικό από ένα μέγεθος επιχείρησης και κάτω, ενώ η υψηλή συγκέντρωση των αγορών ενέργειας και πρώτων υλών καθιστά τις επιχειρήσεις ευάλωτες. Η πραγματικότητα είναι ότι η χημική βιομηχανία βρίσκεται σε μια δυναμική φάση, όπου οι προκλήσεις συναντώνται με τις ευκαιρίες. Μάλιστα παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, διαθέτει σημαντικό δυναμικό και προοπτικές να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις. • Η απασχόληση στον εγχώριο χημικό κλάδο σημειώνει αύξηση 15% συγκριτικά με το 2015, και το 70% των θέσεων εργασίας είναι υψηλής εξειδίκευσης INDUSTRY FOCUS 16 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

Η παγκόσμια ζήτηση

•

Alkali

πλαίσιο).

• Είτε ως καύσιμο στις οδικές

•

ADVERTORIAL ΚΑΠΑΧΗΜ ΑΒΕΕ Ελ. Βενιζέλου 128, Νέα Ιωνία, Αττική T: +30 22620 31912 E: contactus@kapachim.com W: www.kapachim.com Προωθώντας την οικονομία πράσινου υδρογόνου Η ΚΑΠΑΧΗΜ ΑΒΕΕ, ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΟΝΑΔΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗΣ ΑΛΜΗΣ, ΑΞΙΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΠΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ. και τις γενικότερες οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιδόσεις της, με σκοπό τη διαρκή βελτίωση. Όλα τα παραπάνω συμβαίνουν σε ένα περιβάλλον με διαρκείς και εντεινόμενες προκλήσεις. Ξεκινώντας από τον περιορισμό των εναλλακτικών λύσεων λόγω γεωπολιτικών αναταραχών, την διαρκή απειλή ανταγωνισμού από εταιρείες με χαμηλότερη αφετηρία σε ό,τι αφορά σε ESG κουλτούρα και φτάνοντας σε όλο πιο υψηλή επιβάρυνση από αυξανόμενο διαρκώς ενεργειακό κόστος. Εκεί όμως όπου άλλοι βλέπουν απειλές, εμείς βλέπουμε ευκαιρίες. Με δεδομένο ότι η ηλεκτρόλυση είναι η μόνη μέθοδος παραγωγής πράσινου υδρογόνου, η δεκαπενταετής ενασχόληση με το αντικείμενο, μάς οδηγεί μοιραία σε θέση οδηγού και διαμορφωτή των εξελίξεων. Με αυτό το εφόδιο βλέπουμε το δρόμο προς το πράσινο υδρογόνο και τη νέα οικονομία: • Είτε μέσω συνεργασιών με γειτονικές επιχειρήσεις (off takers) και δημιουργία οικοσυστήματος αναφοράς. • Είτε μέσω ανάπτυξης αγωγών και οδών μεταφοράς (όταν οι κώδικες λειτουργίας θα είναι έτοιμοι, όπως

και το θεσμικό

μεταφορές προσώπων και φορτίων.

Είτε στην ναυτιλία ως πράσινου καυσίμου (πράσινη μεθανόλη ή / και πράσινη αμμωνία) αλλά και στην αεροπορία ως building block για SAF. Αξιοποιώντας τη γνώση και την εμπειρία του παρελθόντος, φωτίζουμε το δρόμο προς ένα καλύτερο μέλλον για όλους τους συμμετέχοντες (stakeholders) στο ταξίδι.

Έ Π Α ΝΩ από 40 χρόνια παρουσίας,

ΧΗΜ

μια

κή χημική βιομηχανία που δραστηριοποιείται παραγωγικά σε 4 χώρες. Σε Ελλάδα και Ουγγαρία, χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και σε Μαρόκο και Αλγερία στη Β. Αφρική. Είναι εταιρεία leader στον κλάδο της και έχει χαρακτηριστεί ως η μεγαλύτερη ανεξάρτητη εταιρεία σουλφώνωσης (sulphonation) σε Κεντρική και Νότια Ευρώπη (CEE/SEE). Έχοντας γίνει αποδεκτή χάρη στην σταθερά υψηλή ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων της, διατηρεί αξιόπιστη συνεργασία με τους μεγαλύτερους πολυεθνικούς ομίλου του Home Care/Personal Care. Ταυτόχρονα στηρίζει και τους τοπικούς παραγωγούς στο κλάδο των απορρυπαντικών και των καθαριστικών. Από το 2009 δραστηριοποιείται στον κλάδο των απολυμαντικών, λειτουργώντας το μοναδικό στην Ελλάδα Chlor

η ΚΑΠΑ-

ΑΒΕΕ αποτελεί

ελληνική πολυεθνι-

Plant, μονάδα ηλεκτρόλυσης με μεμβράνες, κορυ-

τεχνολογία αιχμής για την παραγωγή ανοργάνων

υδροχλωρικό οξύ και

σόδα)

υδρογόνου.

είναι ενεργό αυτόνομο μέλος

Χημικών

αλλά και στο ΔΣ του Συνδέσμου

Στερεάς Ελλάδος (ΣΒΣΕ) καθώς και στην «Ελληνική Παραγωγή». Μέσω της παρουσίας αυτής, προωθεί τη συνεργασία με τις συγγενείς επιχειρήσεις του τομέα που δραστηριοποιείται και συνεπώς την ανάπτυξη του κλάδου. Πρωτοπορεί στη δημιουργία οικοσυστημάτων με διεύρυνση της αλυσίδας αξίας καθώς επίσης παραμένει στην αιχμή των εξελίξεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο σε ότι αφορά τεχνολογίες και μετασχηματισμό. Σε αυτό συντελούν αφενός η συμμετοχή της σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα και αφετέρου η κανονιστική και νομοθετική της συμμόρφωση. Αυτή προκύπτει τόσο από τις κοινοτικές και εθνικές νομοθεσίες όσο και από τις απαιτήσεις των στρατηγικών της πελατών, οι οποίες ενίοτε υπερβαίνουν τις νομοθετικές επιταγές. Θέλοντας να βρεθεί στο επίκεντρο της Πράσινης και Κυκλικής Οικονομίας, επιδιώκει την αριστοποίηση των διεργασιών, ως βασικό κέντρο κόστους αλλά αποτυπώνει 17 • ΜΑ ΟΣ 2024

φαία

χημικών (υποχλωριώδες νάτριο,

καυστική

και

Συνεπεία των παραπάνω,

του CEFIC καθώς και του Eurochlor. Στην Ελλάδα εκπροσωπείται στο ΔΣ του Συνδέσμου Ελληνικών

Βιομηχανιών (ΣΕΧΒ)

Βιομηχανιών

κβαντική υπολογιστική, μια από τις πιο πολυσυζητημένες εφαρμογές της, θα μπορούσε να φέρει επανάσταση

σε μια σειρά από πεδία, όπως είναι αυτά της μηχανικής μάθησης και της

κρυπτογραφίας. Οι κβαντικοί υπολογιστές, αξιοποιώντας τις αρχές της κβαντικής μηχανικής, θα εκτελούν σύνθετους υπολογισμούς με ταχύ -

Quantum AI, Microsoft, AWS, Alibaba Group, Atos Quantum (EVIDEN), Baidu,

•

Atos Quantum (EVIDEN) προ -

Quantum Learning Machine,

ΤΑ QUBITS ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΟΛΛΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ. ΑΥΤΗ Η ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΘΕΣΗΣ, ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΙΕΜΠΛΟΚΗΣ, ΔΙΝΕΙ ΣΤΟΥΣ ΚΒΑΝΤΙΚΟΥΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΙΣΧΥ ΚΑΙ ΤΑΧΥΤΗΤΑ, ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΡΕΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚ Α ΟΦΕΛΗ ΣΤΙΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ. ΓΡΑΦΕΙ Η ΕΛΕΝΗ ΑΘΑΝΑΣΑΤΟΥ, ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΟΣ - ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Τι νέο φέρνει στο τραπέζι η κβαντική υπολογιστική για τις βιομηχανίες Φ ΑΝΤΑΣΤ ΈΙ Τ Έ να ψάχνετε μια βελόνα στα άχυρα και να πρέπει να εξετάσετε ένα ένα όλα τα άχυρα. Τώρα σκεφτείτε ότι μπορείτε να ελέγξετε ένα ολόκληρο δεμάτι μονομιάς. Πόσο πιο σύντομα θα βρείτε τη βελόνα; Αυτή είναι η αναλογία των δυνατοτήτων της κβαντικής υπολογιστικής σε σύγκριση με τη συμβατική υπολογιστική. Η κβαντική βιομηχανία, που ακόμα βρίσκεται στα σπάργανα, έχει τη δυναμική να επιφέρει τεράστιες αλλαγές στην

την κοινωνία.

τεχνολογία και

τητες

Ωστόσο, πρέπει να σημειώσουμε ότι απέχουμε ακόμα αρκετά χρόνια από την ευρεία υιοθέτηση τέτοιων εφαρμογών, καθώς η τεχνολογία βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης. Το 2023, η αγορά της κβαντικής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της κβαντικής υπολογιστικής, προσέλκυσε κάτι παραπάνω από $1 δισ. σε νέα ιδιωτικά κεφάλαια μέσα από 80 επενδυτικούς γύρους, φανερώνοντας το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον κλάδο. Η κατανομή αυτών των επενδύσεων αποκαλύπτει εν μέρει την έμφαση που δίνεται στους διάφορους τομείς της κβαντικής βιομηχανίας: το 48% των συνολικών επενδύσεων διοχετεύτηκαν στην ανάπτυξη εξαρτημάτων hardware των κβαντικών υπολογιστών, το 18% σε κβαντικούς υπολογιστές, και το 22% στους κβαντικούς αισθητήρες και την κβαντική απεικόνιση. Η ανάπτυξη λογισμικού κβαντικής υπολογιστικής απορρόφησε το 6% των επενδύσεων. Τα νούμερα αυτά υπογραμμίζουν την πολυπλοκότητα, αλλά και την πολυμορφία της αντίστοιχης αγοράς. Συνολικά, μολονότι η κβαντική βιομηχανία υπόσχεται άλματα προόδου σε μια σειρά πεδίων, πρέπει να τονίσουμε ότι η τεχνολογία είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Ο αντίκτυπος που θα έχει στην επιστήμη και την κοινωνία θα φανεί σε βάθος χρόνου, καθώς η έρευνα και η ανάπτυξη συνεχίζονται. Πρωταγωνιστές της κβαντικής βιομηχανίας Στον τομέα της κβαντικής υπολογιστικής, πρωταγωνιστούν μεγάλες εταιρείες όπως οι IBM,

Intel. Κάθε μία από αυτές συνεισφέρει με μοναδικό τρόπο στην εξέλιξη του κλάδου: • Η IBM προσφέρει υπηρεσίες κβαντικής υπολογιστικής τεχνολογίας cloud, ενώ κατασκευάζει ένα κβαντικό data centre στη Γερμανία. • Η Google Quantum AI εστιάζει στην ενοποίηση της κβαντικής υπολογιστικής με τη μηχανική μάθηση. • Η Microsoft αναπτύσσει κβαντικό software και hardware, προσβάσιμο μέσω Azure, ερευνώντας τις κβαντικές γλώσσες προγραμματισμού και τις τεχνολογίες qubit. • Η AWS (Amazon Braket) προσφέρει μια πλατφόρμα για πρόσβαση σε διάφορους κβαντικούς υπολογιστές μέσα από το cloud, διευκολύνοντας την έρευνα και την ανάπτυξη λογισμικού. • Η Alibaba Group δημιούργησε εργαστήριο κβαντικής υπολογιστικής στη Σαγκάη, εστιάζοντας στις πρωτοβουλίες ανοιχτού κώδικα και την ανάπτυξη κβαντικών αλγορίθμων.

απλησίαστες για τους συμβατικούς υπολογιστές.

και

σφέρει

μια μηχανή προσομοίω

σης κβαντικών συστημάτων, ενώ ασχολείται και με έργα κβαντικού υβριδισμού.

λειτουργεί το

όπως αναπτύσσει λύσεις λογισμικού και υλισμικού κβαντικής υπολογιστικής, συμπεριλαμβανομένης μιας λύσης ενοποίησης με το όνομα Liang Xi. • Η Intel, γνωστή για την εξειδίκευσή της στους ημιαγωγούς, εργάζεται πάνω σε spin qubits θερμού πυριτίου και σε άλλες κβαντικές τεχνολογίες, σε συνεργασία με ακαδημαϊκά και ερευνητικά ινστιτούτα. Όλες οι εταιρείες σημειώνουν πρόοδο στο πεδίο, ωστόσο το μέλλον της ΚΑΙΝΟΤΟΜ Ι Α 18 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

το

•

Baidu

Baidu Quantum Computing Institute,

κβαντικής υπολογιστικής είναι ακό -

μα αχαρτογράφητο, καθώς πλήθος

τεχνικών αλλά και γεωπολιτικών παραγόντων επηρεάζει την πορεία της.

Εργαλειοθήκη για την

κβαντική τεχνολογία

Η Deloitte και το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ δημιούργησαν μια εργαλειοθήκη, εν αναμονή της κβαντικής τεχνολογίας, με σκοπό να προστατέψουν τις επιχειρήσεις καθόλη την

περίοδο ανάπτυξής της.

Παρά τις τεράστιες δυνατότητες της

κβαντικής υπολογιστικής, δεν λείπει

και ο συστημικός κίνδυνος για την κυ-

βερνοασφάλεια, μέσα από τις αυξη-

μένες παραβιάσεις ευαίσθητων προ -

σωπικών ή οικονομικών δεδομένων, την υποκλοπή επικοινωνιών, ή την

παραποίηση πληροφοριών, ή ακόμα και ταυτοτήτων.

Η εργαλειοθήκη παρέχει συγκεκριμένες οδηγίες με βάση το πλαίσιο που παρουσιάστηκε το 2022, για τη μετάβαση σε μια οικονομία κβαντικής

ασφάλειας.

Που βρίσκει εφαρμογές

Η κβαντική τεχνολογία ανοίγει τον δρόμο για σημαντικές καινοτομίες σε διάφορους τομείς, όπως στην υπολογιστική, τις επικοινωνίες

τη

κβαντική

το ενδιαφέρον μεγάλων εταιρειών και κυβερνήσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Google Quantum AI με τον κβαντικό επεξεργαστή,

μενη «κβαντική υπεροχή», κατάφερε δηλαδή να φτάσει στο σημείο όπου

κβαντικός υπολογιστής της κάνει

που οι συμβατικοί υπολογιστές, συμπεριλαμβανομένων των υπερυπολογιστών, δεν μπορούν να κάνουν, τουλάχιστον σε εύλογο χρονικό διάστημα. Και παρότι εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις, ιδιαίτερα όσον αφορά το hardware, τη διόρθωση σφαλμάτων και τα κλιμακούμενα συστήματα, η κβαντική υπολογιστική είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε ένα νέο βιομηχανικό μετασχηματισμό. Η τεχνολογία της κβαντικής υπολογιστικής περιλαμβάνει διάφορα επίπεδα, όπως την πρόσβαση των τελικών χρηστών σε κβαντικές μηχανές μέσα από διεπαφές, τις Κβαντικές Μονάδες Επεξεργασίας (QPU) με χρήση πολλαπλών υλοποιήσεων qubit, καθώς και την αλληεπικάλυψη (overlap) των κβαντικών μεταγλωττιστών (compilers) και των διεπαφών σε επίπεδο εφαρμογής. Το hardware και software ελέγχου είναι κρίσιμο για τη λειτουργία των κβαντικών συσκευών. Τέλος, εκτός από τις Κβαντικές Μονάδες Επεξεργασίας (QPU) στην τεχνολογία περιλαμβάνονται και κλασικές μονάδες επεξεργασίας CPU και μονάδες επεξεργασίας γραφικών GPU. Στις κβαντικές επικοινωνίες, αναδύονται έννοιες όπως το κβαντικό διαδίκτυο, έστω κι αν η πρακτική εφαρμογή του αποτελεί ακόμα μακρόπνοο στόχο. Η τεχνολογία του κβαντικού διαδικτύου θα μπορούσε δυνητικά να προσφέρει πρωτόγνωρα επίπεδα ασφάλειας, με χρήση της κβαντικής κρυπτογραφίας για τη δημιουργία κρυπτογράφησης που είναι αδύνατο να σπάσει. Ωστόσο, αυτό δημιουργεί προκλήσεις για τις υπάρχουσες μεθόδους κρυπτογράφησης. Η χρήση της διανομής κβαντικού κλειδιού (QKD) αποτελεί μια πιθανή λύση ενίσχυσης της ασφάλειας. Τέλος, η χρήση κβαντικών αισθητήρων μπορεί να ενισχύσει πεδία όπως η πλοήγηση και οι ιατρικές απεικονίσεις. Ειδικά στον τομέα των ιατρικών απεικονίσεων, οι κβαντικοί αισθητήρες θα βελτιώσουν τις διαγνωστικές τεχνικές, προσφέροντας σημαντικά μεγαλύτερη ευαισθησία και ακρίβεια. 19 • ΜΑ ΟΣ 2024

και

χρήση αισθητήρων. Η

υπολογιστική, χρησιμοποιώντας qubits, προσφέρει τεράστια υπολογιστική ισχύ, ξεπερνώντας κατά πολύ τη συμβατική υπολογιστική. Το τεχνολογικό αυτό άλμα έχει συγκεντρώσει

Sycamore, με τον οποίο το 2019 κατάφερε να επιτύχει τη λεγό

πράγματα

βρισκόμενη ανάμεσα στην πρώτη γραμμή των τεχνολογικών τάσεων, υπόσχεται ένα

ας. Και παρόλο που έχουμε τονίσει

ότι βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, έχει

αραίωσης (dilution refrigerators), τους

θαλάμους κενού και τα ομοαξονικά (coaxial) καλώδια. Σημαντικές επεν-

δύσεις επίσης γίνονται σε διεπαφές κβαντικού λογισμικού καθώς και σε

λύσεις κβαντικής υπολογιστικής ως

υπηρεσίας. Διάφορα μέσα υλοποίησης qubit απορρόφησαν ένα μέρος

των επενδύσεων, με το πυρίτιο (38%), τη φωτονική (27%) και τα ουδέτερα

άτομα (20%), να είναι τα κορυφαία εξ αυτών. Οι ιδιωτικές επενδύσεις σε QPU

ποικίλλουν

υποσχόμενες,

πλήρως, καθώς το υψηλό κόστος και η τεχνική πολυπλοκότη

Φυσικά, οι τεχνολογίες αυτές, αν και πολλά

δεν έχουν ακόμα υλοποιηθεί

τα δυσχεραίνουν την ανάπτυξή τους. Ο αντίκτυπος της κβαντικής τεχνολογίας στη βιομηχανία Η κβαντική τεχνολογία,

νέο μετασχηματισμό της βιομηχανί-

ση

κάθε τομέα, από την ανάπτυξη υλικών και την αξιοποίηση των φυσικών πόρων έως την ασφάλεια. Αρχικά, μπορεί να αλλάξει το τοπίο της κυβερνοασφάλειας, μέσα από το σπάσιμο, αλλά και την ενίσχυση των μεθόδων κρυπτογράφησης. Καθώς ο ρόλος που θα παίξει η κβαντική τεχνολογία στις μελλοντικές καινοτομίες διαφαίνεται ολοένα και πιο σημαντικός, οι βιομηχανίες αλλά και οι κυβερνήσεις εξερευνούν τις διάφορες εφαρμογές και επενδύουν σε αυτές. Οι επενδύσεις καλύπτουν διάφορα εξαρτήματα hardware, όπως τα ψυγεία

τις δυνατότητες να φέρει επανάστα-

σε

ανάλογα με το μέσο υλο

ποίησης, φανερώνοντας τη μεταβαλλόμενη φύση του τομέα. Κβαντική υπολογιστική και βιομηχανική παραγωγή Η εφαρμογή της κβαντικής υπολογιστικής μπορεί να δημιουργήσει νέες δυνατότητες για τον τομέα της βιομηχανικής παραγωγής. Μερικές ενδεικτικές εφαρμογές αποτελούν οι μπαταρίες υψηλής ενεργειακής πυκνότητας, τα υλικά υψηλού λόγου αντοχής-βάρους, καθώς και συνθετικές και καταλυτικές διεργασίες υψηλού βαθμού απόδοσης. Τα πλεονεκτήματα όμως της συγκεκριμένης τεχνολογίας αφορούν και τη φάση του σχεδιασμού και του ελέγχου, καθώς και την αλυσίδα εφοδιασμού. Η κβαντική υπολογιστική μπορεί επιπλέον να αλλάξει τον τρόπο που γίνεται ο βιομηχανικός σχεδιασμός. Αυτή τη στιγμή, οι προσομοιώσεις παίζουν κρίσιμο ρόλο για το σχεδιασμό και τον προ-έλεγχο ενός προϊόντος. Η χρήση όμως των προσομοιώσεων για τον έλεγχο μεμονωμένων εξαρτημάτων ενός συστήματος έχει τον κίνδυνο της συσσώρευσης των περιθωρίων ασφαλείας, που οδηγεί σε αύξηση του κόστους του τελικού προϊόντος. Αν στη θέση των συμβατικών προσομοιώσεων χρησιμοποιηθεί η κβαντική υπολογιστική, τότε τα δεδομένα για τα μεμονωμένα εξαρτήματα ενός συστήματος θα μπορούν να εξετάζονται παράλληλα, αυξάνοντας την ακρίβεια των υπολογισμών και μειώνοντας τον αντίκτυπο της συσσώρευσης πολλαπλών περιθωρίων ασφαλείας. Αυτό θα επιτρέπει στις βιομηχανίες να μειώνουν το κόστος παραγωγής χωρίς να θυσιάζουν την ποιότητα και την απόδοση του συστήματος. Ωστόσο, και οι περίπλοκες διαδικασίες ελέγχου θα ωφεληθούν από τη μελλοντική χρήση της συγκεκριμένης τεχνολογίας. Σε συνεργασία με τη μηχανική μάθηση, η χρήση της κβαντικής υπολογιστικής θα ενισχύσει τις διαδικασίες της προγνωστικής συντήρησης, του ποιοτικού ελέγχου αλλά και του εντοπισμού ανωμαλιών. Οι βιομηχανίες θα είναι σε θέση να ξεπεράσουν τους υφιστάμενους περιορισμούς της κλασικής υπολογιστικής, αναλύοντας επιπλέον δεδομένα, παραμέτρους και παράγοντες, ώστε τελικά να βελτιστοποιήσουν την παραγωγική τους διαδικασία. Η χρήση της της συγκεκριμένης τεχνολογίας στην αλυσίδα εφοδιασμού και τα logistics επίσης μπορεί να φέρει μεγάλες αλλαγές στις βιομηχανικές επιχειρήσεις. Η κβαντική υπολογιστική μπορεί να βοηθήσει στη βελτιστοποίηση των παραγγελιών, τη μείωση του λειτουργικού κόστους και τον περιορισμό των χαμένων πωλήσεων με χρήση δυναμικών λύσεων πραγματικού χρόνου για την υποστήριξη της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Επίσης, μπορεί να βοηθήσει στην απλοποίηση ενός σύνθετου δικτύου προμηθειών, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως τα επίπεδα των αποθεμάτων, τις μεταφορικές οδούς αλλά και τις διακυμάνσεις της ζήτησης. Παρά τα πλεονεκτήματα της κβαντικής υπολογιστικής, η τεχνολογία μπορεί επίσης να έχει επίπτωση στα σημερινά συστήματα κρυπτογράφησης, καθώς θα έχει τη δυνατότητα να σπάσει όλους τους υφιστάμενους κώδικες κρυπτογράφησης, δημιουργώντας έτσι απειλή για το διαδίκτυο, το ηλεκτρονικό εμπόριο, την ηλεκτρονική τραπεζική και τα φορητά δεδομένα, όπως τα γνωρίζουμε. Ωστόσο, η έρευνα συνεχίζεται για την ανάπτυξη κρυπτογραφήσεων που θα είναι απρόσβλητες από τους κβαντικούς υπολογιστές. Σε κάθε περίπτωση, η κβαντική τεχνολογία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως απειλή αλλά ως ευκαιρία για τον ψηφιακό κόσμο που γνωρίζουμε και οι βιομηχανίες οφείλουν να εστιάζουν στις νέες δυνατότητες που θα τους παρέχει, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις στην κυβερνοασφάλεια, που θα τους επιτρέψουν τελικά να εφαρμόσουν τις τεχνολογικές καινοτομίες. Ο δρόμος για την ευρεία χρήση εφαρμογών κβαντικής τεχνολογίας μπορεί να είναι ακόμα μακρύς, αλλά είναι βέβαιο ότι οι εταιρείες που θα είναι έτοιμες να τις υιοθετήσουν θα αποκτήσουν ένα ξεκάθαρο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. • Το 2023, η αγορά της κβαντικής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της κβαντικής υπολογιστικής, προσέλκυσε πάνω από $1 δισ. σε νέα ιδιωτικά κεφάλαια Πηγές: The Qvantum Insider, Manufacturing Digital ΚΑΙΝΟΤΟΜ Ι Α 20 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

oι

Καρπούζας, Founder & CEO, Principal Penetration

Tester και Γιώργος Καρπούζας , Founder & CEO, Principal Penetration

Tester, μοιράζονται

την προσέγγισή της στις σύγχρονες προκλήσεις ασφάλειας και τα μελλοντικά σχέδια. _ Ποια είναι η βασική φιλοσοφία και οι αξίες

διέπουν την Logisek;

Logisek, η

AΦΟΣΙΩΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΕΛΑΤΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, Η LOGISEK ΦΙΛΟΔΟΞΕΙ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΟΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, ΠΑΡΕΧΟΝΤΑΣ ΛΥΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟ H Ανθεκτικότητα στις απειλές ως θεμέλιο της Έξυπνης Βιομηχανίας ΣΤΌΝ ΠΥΡΗΝΑ της Logisek βρίσκεται μια ακλόνητη δέσμευση για την προστασία των πληροφοριών και των συστημάτων των πελατών της. Στη συνέντευξη που ακολουθεί,

LOGISEK

Θανάσης

τις βασικές αρχές της

Στην

μας επικεντρώνεται στην προστασία των πληροφοριών και των συστημάτων των πελατών μας μέσω κορυφαίων λύσεων και υπηρεσιών Penetration Testing και IT. Η ασφάλεια αποτελεί την κεντρική αξία της Logisek. Είμαστε αφοσιωμένοι στο να παρέχουμε ασφαλείς λύσεις, να προστατεύουμε τις ψηφιακές περιουσίες των πελατών μας και να προλαμβάνουμε κακόβουλες επιθέσεις. Η εμπιστοσύνη είναι θεμελιώδης για τη σχέση μας με τους πελάτες και τους συνεργάτες μας. Συνεχώς επιδιώκουμε την καινοτομία για να παρέχουμε τις πιο προηγμένες και αποτελεσματικές λύσεις και υπηρεσίες. Η συνεχής βελτίωση και η εκπαίδευση είναι αναπόσπαστα μέρη της κουλτούρας μας. Επιδιώκουμε να αναπτύσσουμε μακροχρόνιες συνεργασίες με τους πελάτες και τους συνεργάτες μας, βασισμένες στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και το σεβασμό. Κάθε έργο και υπηρεσία που παρέχουμε σχεδιάζεται με γνώμονα την απόλυτη ασφάλεια. Εφαρμόζουμε αυστηρά πρότυπα και διαδικασίες για να διασφαλίσουμε την ακεραιότητα των συστημάτων και των δεδομένων των πελατών μας. Η τεχνολογία εξελίσσεται και εμείς προσαρμοζόμαστε γρήγορα στις νέες προκλήσεις και ευκαιρίες. Επενδύουμε στην έρευνα και την ανάπτυξη για να παραμένουμε στην αιχμή της τεχνολογίας. Προσαρμοζόμαστε γρήγορα στις νέες απειλές και τεχνολογικές εξελίξεις, εξασφαλίζοντας ότι οι πελάτες μας έχουν πάντα τις πιο σύγχρονες λύσεις και υπηρεσίες. Η αριστεία αποτελεί κριτήριο σε κάθε πτυχή της λειτουργίας μας, από την εκπαίδευση του προσωπικού μέχρι την εξυπηρέτηση των πελατών. Επιπλέον, επιδιώκουμε την ανοιχτή επικοινωνία και την ενεργή συνεργασία. _ Πώς αυτές επηρεάζουν τη λειτουργία και τις αποφάσεις σας; Στην Logisek, είμαστε αφοσιωμένοι στην αυθεντικότητα και τη διαφάνεια. Δεν χρησιμοποιούμε buzzwords ούτε προσπαθούμε να βαφτίσουμε τις υπηρεσίες μας με εντυπωσιακούς όρους, που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Κάθε υπηρεσία που προσφέρουμε είναι αυτό που δηλώνουμε ότι είναι, χωρίς περιττές εξαρτήσεις και παραπλανητικές ονομασίες. Εάν ένας πελάτης ζητήσει Penetration Test, δεν θα του προσφέρουμε απλώς ένα Vulnerability Assessment. Παρέχουμε ακριβώς αυτό που χρειάζεται, εξασφαλίζοντας ότι οι λύσεις μας είναι αποτελεσματικές και αξιόπιστες. Η προσέγγισή μας βασίζεται στην ειλικρίνεια και την ακρίβεια, διασφαλίζοντας ότι οι πελάτες μας λαμβάνουν τις υπηρεσίες που έχουν ζητήσει, χωρίς περιττές προσθήκες ή παραλείψεις. _ Μπορείτε να μας περιγράψετε τις βασικές υπηρεσίες και λύσεις που προσφέρει η Logisek; Η Logisek προσφέρει μια σειρά από εξειδικευμένες υπηρεσίες στον τομέα του Penetration Testing και IT, σχεδιασμένες να καλύπτουν τις ανάγκες των 22 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

εταιρείας,

που

φιλοσοφία

επιχειρήσεων

Founder & CEO, Principal Penetration Tester, Logisek

Οι υπηρεσίες μας δεν βασίζονται σε αυτοματοποιημένες διαδικασίες που

απλά παράγουν γενικές αναφορές.

Αντίθετα, οι ειδικοί μας αναλαμβά-

νουν μια ενδελεχή και εξατομικευμένη

προσέγγιση, χρησιμοποιώντας τα πιο σύγχρονα εργαλεία και μεθοδολογίες.

Κάθε έργο που εκτελούμε είναι προ-

σαρμοσμένο στις συγκεκριμένες ανά-

γκες του πελάτη, διασφαλίζοντας ότι τα

Founder & CEO, Principal Penetration Tester, Logisek

και να προστατεύουν τα

τους περιουσιακά στοιχεία.

κύριος στόχος των λύσεων μας είναι η πρόληψη και η ανίχνευση απειλών, καθώς και η διασφάλιση της ακεραι-

και της διαθεσιμότητας των

και των δεδομένων των

ψηφιακά

ότητας

συστημάτων

πελατών μας.

αποτελέσματα

αξιόπιστα και ουσιαστικά. Με την προσήλωσή μας στην ποιότητα και την προσαρμογή, παρέχουμε λύσεις που ξεπερνούν τις προσδοκίες, ενισχύοντας την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των ψηφιακών συστημάτων των πελατών μας. Ακολουθεί επισκόπηση των υπηρεσιών μας: Infrastructure Penetration Testing: Eπικεντρώνεται στην αξιολόγηση της ασφάλειας των δικτυακών υποδομών και των συστημάτων της επιχείρησης. Με τον εντοπισμό ευπαθειών και αδυναμιών, οι ειδικοί μας παρέχουν λεπτομερείς αναφορές και προτάσεις για την ενίσχυση της ασφάλειας. Αυτό βοηθά στην προστασία των επιχειρησιακών λειτουργιών και στην αποτροπή πιθανών επιθέσεων που θα μπορούσαν να διαταράξουν την παραγωγικότητα και τη φήμη των πελατών μας. Web Application Penetration Testing : Η υπηρεσία εστιάζει στην αξιολόγηση της ασφάλειας των διαδικτυακών εφαρμογών. Οι δοκιμές μας αποκαλύπτουν κενά ασφαλείας που θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν οι επιτιθέμενοι, παρέχοντας συγκεκριμένες συστάσεις για τη διόρθωσή τους. Αυτό εξασφαλίζει την προστασία των δεδομένων των χρηστών και τη συνεχή λειτουργία των διαδικτυακών υπηρεσιών, ενώ παράλληλα βελτιώνει την εμπιστοσύνη των πελατών. Mobile Penetration Testing: Η υπηρεσία αφορά στην ασφάλεια των κινητών εφαρμογών. Με την αυξανόμενη χρήση των κινητών συσκευών, η προστασία των εφαρμογών αυτών είναι κρίσιμη. Οι ειδικοί μας εντοπίζουν ευπάθειες και προτείνουν λύσεις για την ενίσχυση της ασφάλειας, προστατεύοντας τα δεδομένα των χρηστών και εξασφαλίζοντας την αξιοπιστία και τη λειτουργικότητα των εφαρμογών τους. IoT Penetration Testing : Η συκεκριμένη υπηρεσία εστιάζει στην ασφάλεια των συσκευών IoT που χρησιμοποιεί η επιχείρηση. Οι δοκιμές μας αναγνωρίζουν τρωτά σημεία και προτείνουν μέτρα για την προστασία των συσκευών και των δικτύων από κακόβουλες επιθέσεις. Αυτό διασφαλίζει την ασφαλή λειτουργία των IoT συστημάτων, μειώνοντας τους κινδύνους παραβίασης δεδομένων και διακοπής των επιχειρησιακών διαδικασιών. Source Code Review : «Εάν θέλουμε να μάθουμε τι πραγματικά συμβαίνει, πηγαίνουμε κατ’ ευθείαν στην πηγή», λέει ένα ρητό. Σε αυτό το πλαίσιο, η συγκεκριμένη υπηρεσία περιλαμβάνει την ανάλυση του κώδικα των εφαρμογών μιας επιχειρήσης για την ανίχνευση ευπαθειών και αδυναμιών ασφαλείας. Οι ειδικοί μας εξετάζουν τον κώδικα για πιθανές απειλές και παρέχουν οδηγίες για τη βελτίωση της ασφάλειας. Αυτή η υπηρεσία βοηθά στην πρόληψη κενών ασφαλείας πριν από την κυκλοφορία των εφαρμογών, μειώνοντας τους κινδύνους και βελτιώνοντας την ποιότητα του λογισμικού του πελάτη. Θανάσης Καρπούζας,

και Γιώργος Καρπούζας,

23 • ΜΑ ΟΣ 2024

είναι ακριβή,

με τις βέλτιστες πρακτικές και τα πρότυπα της βιομηχανίας. Αυτή η υπηρεσία βοηθά τις επιχειρήσεις να μειώσουν

Ransomware Risk & Preparedness

της επιχείρησης.

Αυτή η υπηρεσία βοηθά στην ελαχιστοποίηση του κινδύνου παραβίασης και στην ταχεία ανάκαμψη σε περίπτωση επίθεσης.

Red Teaming : Προσομοιώνει ρεαλιστικές επιθέσεις στον οργανισμό για να αξιολογήσει

• Customized Credentials:

• Network Segmentation and Segregation:

• Physical

•

• Secure Web, API and Mobile Interfaces:

• Firmware

•

• Audit and Secure Cloud Interfaces:

Security Configuration Audits: Επικεντρώνεται στην αξιολόγηση των παραμετροποιήσεων ασφαλείας των συστημάτων και των δικτύων. Οι ειδικοί μας εξετάζουν τις ρυθμίσεις ασφαλείας για να εντοπίσουν λάθη, κενά και ευπάθειες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από κακόβουλους χρήστες. Μετά την ανάλυση, παρέχουμε λεπτομερείς αναφορές και προτάσεις για τη βελτίωση των ρυθμίσεων ασφαλείας, εξασφαλίζοντας ότι τα συστήματα

τους κινδύνους και να ενισχύσουν την ακεραιότητα και την αξιοπιστία των υποδομών τους, προστατεύοντας παράλληλα

μένα και τις λειτουργίες

σας λειτουργούν σύμφωνα

τα δεδο-

τους.

επικεντρώνεται στην αξιολόγηση της ευπάθειας της επιχείρησής σας απέναντι σε επιθέσεις ransomware και στην προετοιμασία για την αντιμετώπιση αυτών των απειλών. Οι ειδικοί μας αναλύουν την υπάρχουσα υποδομή σας για να εντοπίσουν αδύνατα σημεία και να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα των μέτρων προστασίας που έχετε ήδη σε εφαρμογή. Παράλληλα, παρέχουμε ολοκληρωμένες συστάσεις και σχέδια αντιμετώπισης, ώστε να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα

Assessment : Η υπηρεσία

την αποτελεσματικό

τητα των μέτρων ασφαλείας και των αντιδράσεων της ομάδας ασφαλείας του πελάτη. Με την ανάλυση των αποτελεσμάτων, οι ειδικοί μας παρέχουν προτάσεις για την ενίσχυση των αμυντικών μηχανισμών και την βελτίωση των διαδικασιών απόκρισης σε περιστατικά. Αυτή η υπηρεσία βοηθά στην ενίσχυση της συνολικής ασφάλειας και στην προετοιμασία της επιχείρησής για τις πραγματικές απειλές. _ Πώς η Logisek ενσωματώνει την καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες στα προϊόντα και τις υπηρεσίες της; Στην Logisek, η καινοτομία και η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών αποτελούν κεντρικό άξονα της στρατηγικής μας. Παρακολουθούμε συνεχώς τις εξελίξεις στον τομέα της κυβερνοασφάλειας και επενδύουμε στην έρευνα και την ανάπτυξη για να παραμένουμε στην αιχμή της τεχνολογίας. Εφαρμόζουμε τις πιο πρόσφατες μεθοδολογίες και εργαλεία για να βελτιώνουμε συνεχώς τις υπηρεσίες μας και να παρέχουμε τις πιο προηγμένες λύσεις στους πελάτες μας. Η ομάδα μας εκπαιδεύεται τακτικά σε νέες τεχνολογίες και τεχνικές, εξασφαλίζοντας ότι οι πελάτες μας λαμβάνουν υπηρεσίες που είναι τόσο αποτελεσματικές όσο και επίκαιρες. Το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα έγκειται στη δέσμευσή μας για παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και εξειδικευμένων λύσεων στην αγορά του Penetration Testing, προσαρμοσμένων στις ανάγκες του κάθε πελάτη. Κάθε έργο που αναλαμβάνουμε συνοδεύεται από άψογα παραδοτέα και αναφορές, ενώ παρέχουμε συνεχή υποστήριξη και συμβουλευτική μετά την ολοκλήρωση των έργων. Η προσέγγισή μας είναι πελατο-κεντρική, επιδιώκοντας πάντα να προσφέρουμε λύσεις που ανταποκρίνονται πραγματικά στις ανάγκες του πελάτη, χωρίς να προσπαθούμε να χρεώσουμε επιπλέον υπηρεσίες. Για παράδειγμα, εάν ένας πελάτης δεν έχει πραγματοποιήσει ποτέ Infrastructure Penetration Test, δεν θα του προτείνουμε Red Teaming, αλλά Guide: Βέλτιστες πρακτικές για την Ασφάλεια των Συστημάτων IIoT Για να διασφαλίσουν οι επιχειρήσεις τα περιβάλλοντα IIoT, είναι απαραίτητα μια σειρά από μέτρα ασφαλείας, όπως: • Regular Updates: Η διασφάλιση ότι όλες οι συσκευές ενημερώνονται τακτικά με τις πιο πρόσφατες ενημερώσεις ασφαλείας και firmware είναι κρίσιμη. Αυτό συμβάλλει στη μείωση των ευπαθειών που σχετίζονται με παλαιωμένο λογισμικό, ενισχύοντας την ασφάλεια του δικτύου.

Η αλλαγή των προεπιλεγμένων κωδικών και των ρυθμίσεων ασφαλείας κατά τη ρύθμιση της συσκευής είναι ουσιαστική. Η χρήση ισχυρών, μοναδικών κωδικών για κάθε συσκευή αποτρέπει την εύκολη παραβίαση και ενισχύει την ασφάλεια.

Διαχωρισμός κρίσιμων συστημάτων από λιγότερο ασφαλή συστήματα είναι ουσιαστικός. Η χρήση τειχών προστασίας και VLANs δημιουργεί απομονωμένα τμήματα δικτύου, μειώνοντας τον αντίκτυπο μιας πιθανής παραβίασης.

Security: Η διασφάλιση της φυσικής πρόσβασης στις συσκευές IIoT είναι κρίσιμη. Οι δικλείδες ασφαλείας ανθεκτικές στην παραβίαση και τα προστατευτικά περιβλήματα προστατεύουν τις συσκευές από φυσική χειραγώγηση.

Staff Training: Eκπαίδευση του προσωπικού στις βέλτιστες πρακτικές ασφαλείας και στην επίγνωση των απειλών είναι κρίσιμη. Η καλλιέργεια μιας κουλτούρας ασφάλειας μειώνει τα ανθρώπινα λάθη και ενισχύει τη συνολική ασφάλεια του οργανισμού.

Η διασφάλιση ότι οι διεπαφές ιστού, APIs και κινητών που σχετίζονται με συσκευές IIoT είναι ασφαλείς είναι απαραίτητη. Ο τακτικός έλεγχος για ευπάθειες και η εφαρμογή ενημερώσεων ασφαλείας προστατεύουν το σύστημα.

Ο τακτικός έλεγχος και η δοκιμή του firmware των συσκευών για ευπάθειες είναι κρίσιμη. Η άμεση εφαρμογή των ενημερώσεων ασφαλείας διασφαλίζει την προστασία του συστήματος.

Security:

Device Authentication: Η εφαρμογή ισχυρών μηχανισμών ταυτοποίησης για τις συσκευές είναι ουσιαστική. Η διασφάλιση ότι μόνο εξουσιοδοτημένες συσκευές μπορούν να συνδεθούν στο δίκτυο και να επικοινωνούν με άλλες συσκευές ενισχύει την ασφάλεια. Η χρήση Multi-Factor Authentication (MFA) για την πρόσβαση σε κρίσιμα συστήματα και συσκευές προσθέτει ένα επιπλέον επίπεδο ασφάλειας πέρα από τους κωδικούς πρόσβασης • Conduct Regular Penetration Testing: Η τακτική διενέργεια δοκιμών διείσδυσης για την εντοπισμό και την αντιμετώπιση των ευπαθειών ασφαλείας είναι ουσιαστική. Η προσαρμογή των μεθοδολογιών δοκιμών στις μοναδικές απαιτήσεις του περιβάλλοντος IIoT ενισχύει την προστασία.

Ο τακτικός έλεγχος των διεπαφών cloud και των υπηρεσιών που συνδέονται με τις συσκευές IIoT είναι απαραίτητος. Η εφαρμογή αυστηρών μέτρων ασφαλείας προστατεύει από παραβιάσεις. 24 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

• Configuration Review:

• Vulnerability Scanning:

•

βιομηχανία συχνά έχουν αδύναμα ση-

μεία ασφαλείας, τα οποία μπορούν να εκμεταλλευτούν οι επιτιθέμενοι για

να αποκτήσουν πρόσβαση σε δίκτυα

και συστήματα. Αυτές οι ευπάθειες

οδηγούν σε απώλεια δεδομένων, πα-

ραβιάσεις και επιθέσεις τύπου DDoS.

Μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση και

εσωτερικές απειλές: Η αυξανόμενη

διασύνδεση σημαίνει ότι περισσότεροι

χρήστες έχουν πρόσβαση σε κρίσιμα

•

θα σχεδιάσουμε μια λύση που ταιριάζει στις τρέχουσες ανάγκες του και το επίπεδο ασφάλειάς του και στο διαθέσιμο budget του. Αυτή η προσέγγιση διασφαλίζει ότι κάθε πελάτης λαμβάνει τις υπηρεσίες που χρειάζεται, με άμεσα και μακροπρόθεσμα οφέλη. Η αφοσίωσή μας στην ποιότητα και την προσαρμογή των λύσεων μας καθιστά την Logisek τον αξιόπιστο συνεργάτη για τις επιχειρήσεις που επιδιώκουν την προστασία και την ασφάλεια των ψηφιακών τους περιουσιακών στοιχείων. _ Ποιες είναι οι πιο σημαντικές απειλές ασφάλειας που έρχονται αντιμέτωπες οι βιομηχανίες; Οι βιομηχανίες που λειτουργούν

πλαίσιο του IIοT και του Industry 4.0 αντιμετωπίζουν μια σειρά από σοβαρές απειλές ασφάλειας λόγω της αυξανόμενης διασύνδεσης των συστημάτων και των διαδικασιών. Οι πιο σημαντικές περιλαμβάνουν: Κυβερνοεπιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές: Οι επιτιθέμενοι στοχεύουν συχνά τις κρίσιμες υποδομές, όπως συστήματα ελέγχου και αυτοματισμού, για να προκαλέσουν διακοπές στη λειτουργία ή ακόμα και φυσικές ζημιές. Οι επιθέσεις αυτές μπορεί να έχουν καταστροφικές συνέπειες για την παραγωγή και την ασφάλεια. Ευπάθειες σε συσκευές IoT: Οι συσκευές IoT που χρησιμοποιούνται στη

στο

συστήματα. Χωρίς σωστή διαχείριση ταυτότητας και πρόσβασης, υπάρχει κίνδυνος μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης ή κακόβουλων ενεργειών από εσωτερικούς χρήστες.

Οι επιθέσεις ransomware μπορούν να κλειδώσουν κρίσιμα δεδομένα και συστήματα, απαιτώντας λύτρα για την αποκατάσταση της λειτουργίας τους. Η βιομηχανία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε τέτοιες επιθέσεις λόγω της ανάγκης για συνεχή λειτουργία. Ασφάλεια δεδομένων και παραβιάκαι μειώνει τις καθυστερήσεις. _ Ποιος είναι ο ρόλος των Δοκιμών Διείσδυσης; Οι δοκιμές διείσδυσης για συστήματα IIoT είναι μια κρίσιμη πρακτική που στοχεύει στην αξιολόγηση της ασφάλειας των έξυπνων συσκευών. Μέσω της αναγνώρισης πιθανών ευπαθειών, οι οργανισμοί μπορούν να μετριάσουν τους κινδύνους πριν αυτοί εκμεταλλευτούν από κυβερνοεγκληματίες. Μια ολοκληρωμένη δοκιμή διείσδυσης για ένα περιβάλλον IIoT περιλαμβάνει πολλαπλούς ελέγχους για να διασφαλιστεί η πλήρης αξιολόγηση της ασφάλειας του συστήματος. Τα παρακάτω στοιχεία περιγράφουν τις κρίσιμες περιοχές που πρέπει να εξεταστούν κατά τη διάρκεια μιας δοκιμής διείσδυσης: 1. Αξιολόγηση Ασφάλειας Συσκευών

Device Enumeration: Αναγνώριση όλων των συσκευών IIoT μέσα στο δίκτυο.

Ransomware:

•

Αξιολόγηση των ρυθμίσεων των συσκευών για προεπιλεγμένες ρυθμίσεις, ακατάλληλες και ανασφαλείς προεπιλογές.

Χρήση αυτοματοποιημένων εργαλείων για τον εντοπισμό γνωστών ευπαθειών στο λογισμικό και στο firmware μιας συσκευής.

Εκτέλεση χειροκίνητων δοκιμών για να ανακαλυφθούν zero-day ευπάθειες και αδυναμίες που μπορεί να παραβλέψουν τα αυτοματοποιημένα εργαλεία.

Manual Testing:

Physical Security Assessment: Αξιολόγηση της φυσικής ασφάλειας των συσκευών.

Ασφάλεια Δικτύου

Network Mapping: Δημιουργία ενός λεπτομερή χάρτη του δικτύου για τη καλύτερη κατανόηση της δικτυακής τοπολογίας και τον εντοπισμό πιθανών αδύναμων σημείων.

Analysis: Παρακολούθηση της κυκλοφορίας του δικτύου για ασυνήθιστα πρότυπα που μπορεί να υποδεικνύουν κακόβουλη δραστηριότητα.

Traffic

Testing: Επαλήθευση της αποτελεσματικότητας της τμηματοποίησης και του διαχωρισμού του δικτύου για να διασφαλιστεί ότι τα κρίσιμα συστήματα είναι απομονωμένα. σεις ιδιωτικότητας: Η συγκέντρωση και επεξεργασία μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων από τις διασυνδεδεμένες συσκευές και συστήματα μπορεί να οδηγήσει σε παραβιάσεις ιδιωτικότητας και απώλειας ευαίσθητων δεδομένων, αν δεν υπάρχουν επαρκείς μηχανισμοί προστασίας. Ελλείψεις στην ενημέρωση και επιδιόρθωση λογισμικού: Οι βιομηχανικές συσκευές και συστήματα συχνά λειτουργούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς ενημερώσεις. Αυτό δημιουργεί ευπάθειες, καθώς το λογισμικό δεν είναι ενημερωμένο με τις τελευταίες διορθώσεις ασφαλείας. _ Στο πλαίσιο του IIoT και του Industry 4.0, ποια οφέλη προκύπτουν για τις βιομηχανίες; Οι συσκευές IIoT συλλέγουν και αναλύουν δεδομένα από διάφορες πηγές στη βιομηχανική διαδικασία, προσφέροντας πληροφορίες που οδηγούν σε βελτιστοποιημένες λειτουργίες. Η προγνωστική συντήρηση, υποστηριζόμενη από την ανάλυση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, μειώνει τον χρόνο αδράνειας και παρατείνει τη διάρκεια ζωής των μηχανημάτων. Επιπλέον, η παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο και η ανάλυση δεδομένων εξασφαλίζουν ότι οποιεσδήποτε αποκλίσεις από τα πρότυπα ποιότητας εντοπίζονται και αντιμετωπίζονται γρήγορα. Επίσης, το IIoT και το Industry 4.0 διευκολύνουν στην καλύτερη ορατότητα και το συντονισμό σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού. Η παρακολούθηση υλικών και προϊόντων σε πραγματικό χρόνο ενισχύει τη διαχείριση αποθεμάτων Προσαρμοζόμαστε γρήγορα στις νέες απειλές και τεχνολογικές εξελίξεις, εξασφαλίζοντας ότι οι πελάτες μας έχουν πάντα τις πιο σύγχρονες λύσεις και υπηρεσίες 25 • ΜΑ ΟΣ 2024

Segmentation

• Firewall and IDS/IPS Evaluation:

απο-

(IDS) και των συστη-

πρόληψης εισβολών (IPS).

3. Ασφάλεια Εφαρμογών

• Web Application Security Testing: Αξιολόγηση των διεπαφών ιστού

κοινές ευπάθειες όπως crosssite scripting (XSS), SQL injection, cross-site request forgery (CSRF) κ.ά.

• Mobile Application Security Testing: Ανάλυση εφαρμογών για κινητά για ανασφαλείς πρακτικές γραφής

πηγαίου κώδικα, ακατάλληλη ταυτοποίηση και διαρροή δεδομένων.

• API Security Testing: Δοκιμή των APIs για ακατάλληλη ταυτοποίηση, έλλειψη κρυπτογράφησης και

επιθέσεις injection.

• Cloud Security Testing: Αξιολόγηση της ασφάλειας των διεπαφών και

υπηρεσιών cloud που συνδέο -

IIoT,

4. Ανάλυση Firmware

• Firmware Extraction: Εξαγωγή

IIoT

ευπαθειών.

• Static Analysis: Διενέργεια στατικής ανάλυσης για τον εντοπισμό hardcoded διαπιστευτηρίων, ανασφαλείς ρυθμίσεις και ευπάθειες στον κώδικα του firmware.

• Dynamic Analysis: Εκτέλεση δυναμικής ανάλυσης τρέχοντας το firmware σε ελεγχόμενο περιβάλλον για την εξέταση της συμπεριφο-

του και τον εντοπισμό πιθανών αδυναμιών ασφαλείας.

• Patch Management : Αξιολόγηση της ικανότητας

•

• Credential

• Multi-Factor Authentication (MFA):

•

• Role-Based Access Control

•

Δοκιμή των

της

τελεσματικότητας

τειχών

στασίας, των συστημάτων ανίχνευ

σης

ρυθμίσεων και

των

προ -

εισβολών

μάτων

για

πιθανές

των

νται με τις συσκευές

με

ση στην

και στους ελέγχους πρόσβασης.

έμφα-

προστασία δεδομένων

και Ανάλυση του

συσκευές

firmware από τις

για καλύτερη κατανόηση της λειτουργικότητάς και τον εντοπισμό

ράς

της συσκευής να λαμβάνει και να εφαρμόζει ενημερώσεις firmware με ασφάλεια. 5. Αξιολόγηση Πρωτοκόλλων Επικοινωνίας

Protocol Analysis: Ανάλυση των πρωτόκολλων επικοινωνίας που χρησιμοποιούν οι συσκευές IIoT για να διασφαλιστεί ότι είναι ασφαλή και χωρίς ευπάθειες.

Encryption Assessment: Δοκιμή της αποτελεσματικότητας των μεθόδων κρυπτογράφησης που χρησιμοποιούνται για τη μετάδοση δεδομένων για την αποτελεσματική προστασία από υποκλοπές και αλλοίωση δεδομένων.

•

Protocol Fuzzing: Χρήση τεχνικών fuzzing για να δοκιμαστεί η ανθεκτικότητα των πρωτοκόλλων επικοινωνίας έναντι απροσδόκητων εισόδων και πιθανών εκμεταλλεύσεων. 6. Έλεγχος Πρόσβασης και Ταυτοποίησης

Management: Έλεγχος του τρόπου διαχείρισης, αποθήκευσης και μετάδοσης των διαπιστευτηρίων στο περιβάλλον IIoT. τον εντοπισμό των ιχνών που θα άφηναν οι πιθανές εισβολές. 8. Αξιολόγηση Ανθρώπινων Παραγόντων

Staff Training Evaluation: Αξιολόγηση του επιπέδου επίγνωσης ασφαλείας του προσωπικού και τη συμμόρφωσή τους με τα πρωτόκολλα ασφαλείας.

Διεξαγωγή δοκιμών κοινωνικής μηχανικής για να αξιολογηθεί πόσο ευάλωτο είναι το προσωπικό σε επιθέσεις phishing, pretexting και άλλες επιθέσεις κοινωνικής μηχανικής. _ Κλείνοντας, ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια; Ο στόχος μας στη Logisek είναι να καθιερωθούμε ως σημείο αναφοράς και πρότυπο ποιότητας στις υπηρεσίες κυβερνοασφάλειας στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Σκοπεύουμε να εδραιώσουμε τη φήμη μας ως εταιρεία εξειδικευμένη στο offensive security, παρέχοντας υπηρεσίες που αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για τον κλάδο. Στα μελλοντικά μας σχέδια περιλαμβάνεται η επέκταση των δραστηριοτήτων μας, η ανάπτυξη νέων καινοτόμων λύσεων software και η ενίσχυση της παρουσίας μας στην ελληνική και στην ευρωπαϊκή αγορά που ήδη έχουμε παρουσία. Θέλουμε να συνεχίσουμε να επενδύουμε στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη του προσωπικού μας, ώστε να διασφαλίζουμε ότι οι πελάτες μας λαμβάνουν τις πιο προηγμένες και αποτελεσματικές υπηρεσίες Penetration Testing. Στα σχέδια μας είναι να επεκτείνουμε το χαρτοφυλάκιο των υπηρεσιών μας με υπηρεσίες που στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ακόμη ή έχουν πολύ μικρή παρουσία, εισάγοντας νέες τεχνολογίες και μεθοδολογίες που ανταποκρίνονται στις εξελισσόμενες ανάγκες της αγοράς. Μέσω της συνεχούς βελτίωσης και της προσαρμογής στις νέες προκλήσεις της κυβερνοασφάλειας, φιλοδοξούμε να αποτελέσουμε την πρώτη επιλογή για τις επιχειρήσεις που αναζητούν αξιόπιστες και καινοτόμες λύσεις προστασίας των ψηφιακών τους περιουσιακών στοιχείων. Με αυτόν τον τρόπο, η Logisek θα συνεχίσει να πρωτοπορεί και να οδηγεί τον κλάδο σε νέες υψηλές προδιαγραφές ασφάλειας και ποιότητας. •

Social Engineering Testing:

Εκτέλεση δοκιμών στην υλοποίηση και την αποτελεσματικότητα της πολυπαραγοντικής ταυτοποίησης για την πρόσβαση σε κρίσιμα συστήματα και συσκευές.

(RBAC): Αξιολόγηση των μηχανισμών RBAC για να διασφαλιστεί ότι οι άδειες πρόσβασης ανατίθενται και εφαρμόζονται κατάλληλα. 7. Ετοιμότητα Αντιμετώπισης Περιστατικών

Review: Ανάλυση των αρχείων καταγραφής για ενδείξεις παρελθοντικών περιστατικών ασφαλείας και διασφάλιση ότι οι μηχανισμοί καταγραφής είναι σωστοί.

• Log

Incident Response Plan

Εκτέλεση δοκιμών στο σχέδιο αντιμετώπισης περιστατικών του οργανισμού για να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητά του σε περίπτωση παραβίασης ασφαλείας.

Forensic Analysis: Εκτέλεση αναλύσεων για την κατανόηση του τρόπου που ένας επιτιθέμενος μπορεί να εκμεταλλευτεί το σύστημα και Στα σχέδια μας είναι να επεκτείνουμε το χαρτοφυλάκιο των υπηρεσιών μας με υπηρεσίες που στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ακόμη ή έχουν πολύ μικρή παρουσία 26 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

Testing:

•

Η ΣΥΝ Ε ΝΩΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚ Ω Ν ΔΙΑΔΙΚΑΣΙ Ω Ν ΜΕ Σ Υ ΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓ Ι ΕΣ ΑΝΟ Ι ΓΕΙ Ν Ε ΟΥΣ ΟΡ Ι ΖΟΝΤΕΣ. ΩΣΤ Ο ΣΟ, ΑΥΤ Η Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚ Η ΕΞ Ε ΛΙΞΗ Φ Ε ΡΝΕΙ ΜΑΖ Ι ΤΗΣ ΠΡΩΤ Ο ΓΝΩΡΟΥΣ ΚΙΝΔΥ ΝΟΥΣ ΣΤΟΝ ΚΥΒΕΡΝΟΧ Ω ΡΟ, ΚΑΘΙΣΤ Ω ΝΤΑΣ ΑΝΑΓΚΑ Ι Α ΜΙΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚ Η ΠΡΟΣ Ε ΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΣΦ Α ΛΕΙΑ. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΕΤΡΟΣ ΔΕΜΕΡΤΖΗΣ Η oλιστική προσέγγιση του μέλλοντος ΦΥΣΙΚ Η & ΨΗΦΙΑΚ Η ΑΣΦ Α ΛΕΙΑ: ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 • 28

προσέγγιση ΣΤΌ ΣΗΜΈΡΙΝΌ ΤΌΠΙΌ της μεταποίησης, η ασφάλεια παραμένει πρωταρχικό μέλημα καθώς η τεχνολογία προχωρά. Η σύγκλιση των παραδοσιακών διαδικασιών παραγωγής με τις τρέχουσες τεχνολογίες όπως το Industrial Internet of Things (IIoT) και η τεχνητή νοημοσύνη έχει εγκαινιάσει μια νέα εποχή δυνατοτήτων, αλλά έχει επίσης δημιουργήσει πρωτοφανείς προκλήσεις όσον αφορά στην ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Καθώς οι εγκαταστάσεις γίνονται πιο διασυνδεδεμένες και βασίζονται σε δεδομένα, η πιθανή επιφάνεια επίθεσης για απειλές στον κυβερνοχώρο διευρύνεται, απαιτώντας μια προληπτική προσέγγιση για την προστασία κρίσιμων συστημάτων και ευαίσθητων πληροφοριών. Για να αντιμετωπίσουν αυτές τις εξελισσόμενες προκλήσεις, οι μεταποιητικές επιχειρήσεις υιοθετούν προηγμένες στρατηγικές για να ενισχύσουν την ασφάλειά τους. Καθώς η βιομηχανία συνεχίζει να καινοτομεί, η ανάγκη να παραμείνει μπροστά από τις αναδυόμενες απειλές παραμένει κρίσιμη, προωθώντας τον μεταποιητικό τομέα προς ένα ασφαλέστερο και πιο ανθεκτικό μέλλον. Ακολουθούν οι βασικές τάσεις για την ασφάλεια στη βιομηχανία την τρέχουσα περίοδο. 29 • ΜΑ ΟΣ 2024

Μια αξιοσημείωτη τάση που διαμορφώνει την ασφάλεια της παραγωγής είναι η αυξανόμενη εξάρτηση από διασυνδεδεμένες συσκευές και συστήματα. Ενώ αυτή η συνδεσιμότητα ενισχύει την αποτελεσματικότητα και τη λήψη αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο, εκθέτει ταυτόχρονα τα τρωτά σημεία που ενδέχεται να εκμεταλλευτούν κακόβουλοι παράγοντες. Ως αποτέλεσμα, δίνεται αυξανόμενη έμφαση στην εφαρμογή ισχυρών μέτρων κυβερνοασφάλειας για την προστασία από παραβιάσεις δεδομένων, μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση και άλλες απειλές στον κυβερνοχώρο. Οι βιομηχανίες αναγνωρίζουν τη σημασία της υιοθέτησης μιας ολιστικής προσέγγισης που περιλαμβάνει τόσο ψηφιακά όσο και φυσικά επίπεδα ασφάλειας για την ενίσχυση των λειτουργιών τους. Μια άλλη σημαντική τάση είναι η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και της μηχανικής μάθησης (ML) στις διαδικασίες παραγωγής. Αυτές οι τεχνολογίες προσφέρουν ουσιαστικά οφέλη, όπως προγνωστική συντήρηση και βελτιστοποιημένη παραγωγή, αλλά επίσης εισάγουν νέες ανησυχίες για την ασφάλεια. Η ικανότητα των αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης να προσαρμόζονται και να μαθαίνουν από δεδομένα αυξάνει το διακύβευμα για τη διασφάλιση της ακεραιότητας και της εμπιστευτικότητας των πληροφοριών στις οποίες βασίζονται. Αυτό περιλαμβάνει την επένδυση σε υπερσύγχρονα εργαλεία κυβερνοασφάλειας, τη διεξαγωγή τακτικών αξιολογήσεων κινδύνου και την προώθηση μιας κουλτούρας ευαισθητοποίησης σχετικά με την ασφάλεια μεταξύ των εργαζομένων. Οι συνεργατικές προσπάθειες μεταξύ κατασκευαστών, ειδικών στον τομέα της κυβερνοασφάλειας και ρυθμιστικών φορέων αυξάνονται επίσης για τη θέσπιση προτύπων και βέλτιστων πρακτικών σε ολόκληρη τη βιομηχανία, αναγνωρίζοντας ότι η ασφάλεια είναι συλλογική ευθύνη στο δυναμικό τοπίο της σύγχρονης βιομηχανίας.

και κακόβουλο λογισμικό

Ransomware

Ransomware παραμένει μια κυρίαρχη απειλή, με τους εισβολείς να στοχεύουν όλο και περισσότερο βιομηχανικές εταιρείες. Αυτό έδειξε άλλωστε η τελευταία έρευνα της

καθώς όπως προκύπτει οι επιθέσεις ransomware αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο των περιστατικών στον κυβερνοχώρο το 2023. Η έκθεση παρουσιάζει την κλιμακούμενη απειλή των στοχευμένων ομάδων ransomware, οι οποίες σημείωσαν 30% αύξηση παγκοσμίως σε σύγκριση με το 2022, συνοδευόμενες από 71% αύξηση των γνωστών θυμάτων. Σε αντίθεση με τις τυχαίες επιθέσεις, αυτές οι στοχευμένες ομάδες βάζουν στο στόχαστρο κυβερνητικές υπηρεσίες, ισχυρούς οργανισμούς και συγκεκριμένα άτομα εντός των επιχειρήσεων. Το 2023, το Lockbit 3.0 αναδείχθηκε ως το πιο διαδεδομένο ransomware, αξιοποιώντας ένα builder leak το 2022 για τη δημιουργία εξειδικευμένων παραλλαγών που στοχεύουν οργανισμούς σε όλο τον κόσμο. Το BlackCat/ALPHV κατέλαβε τη δεύτερη θέση, μέχρι το Δεκέμβριο του 2023, όταν μια συλλογική προσπάθεια του FBI και άλλων υπηρεσιών διέκοψε τις δραστηριότητές του. Ωστόσο, το BlackCat ανέκαμψε γρήγορα, υπογραμμίζοντας την ανθεκτικότητα των ομάδων ransomware. Τρίτο στη λίστα ήταν το Cl0p, το οποίο παραβίασε το σύστημα διαχειριζόμενης μεταφοράς αρχείων MOVEIt, επηρεάζοντας πάνω από 2.500 οργανισμούς μέχρι το Δεκέμβριο του 2023, σύμφωνα με τη νεοζηλανδική εταιρεία ασφάλειας Emsisoft. Στην έκθεσή της 2023 State of Ransomware, η Kaspersky εντόπισε επίσης αρκετές αξιοσημείωτες ομάδες ransomware, συμπεριλαμβανομένων των BlackHunt, Rhysida, Akira, Mallox και 3AM. Επιπλέον, καθώς το φαινόμενο του ransomware εξελίσσεται, αναδύονται μικρότερες ομάδες, που διαφεύγουν της προσοχής, θέτοντας νέες προκλήσεις για τις διωκτικές αρχές. Σύμφωνα με την έρευνα, η άνοδος των πλατφορμών Ransomware-as-a-Service (RaaS) περιπλέκει περαιτέρω την κατάσταση της κυβερνοασφάλειας, τονίζοντας την ανάγκη για προληπτικά μέτρα. Στην εν λόγω έρευνα, οι επιθέσεις μέσω εργολάβων και παρόχων υπηρεσιών αναδείχθηκαν ως εξέχοντες φορείς, διευκολύνοντας επιθέσεις μεγάλης κλίμακας με ανησυχητική αποτελεσματικότητα. Συνολικά, οι ομάδες ransomware επέδειξαν μια εξελιγμένη ικανότητα κατανόησης των ευπαθειών του δικτύου, χρησιμοποιώντας μια ποικιλία εργαλείων και τεχνικών για την επίτευξη των στόχων τους. Χρησιμοποίησαν γνωστά εργαλεία ασφαλείας και εκμεταλλεύτηκαν τις ευπάθειες σε δημόσιο χώρο και τις εγγενείς εντολές των Windows για να διεισδύσουν στα θύματά τους, αναδεικνύοντας την ανάγκη για ισχυρά μέτρα κυβερνοασφάλειας για την άμυνα κατά των επιθέσεων ransomware και την κατάληψη domain. Η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης σε αυτές τις επιθέσεις τις έχει κάνει πιο εξελιγμένες και πιο δύσκολο να εντοπιστούν. Για παράδειγμα, η γενετική τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δημιουργήσει πιο πειστικά μηνύματα ηλεκτρονικού ψαρέματος και να αυτοματοποιήσει τη δημιουργία κακόβουλου λογισμικού, αυξάνοντας σημαντικά την πιθανότητα επιτυχών παραβιάσεων. Για την καταπολέμηση αυτής της διάχυτης απειλής, είναι επιτακτική ανάγκη για τα άτομα και τους οργανισμούς να οχυρώσουν την άμυνά τους με ισχυρά μέτρα κυβερνοασφάλειας. Εφαρμογή του πλαισίου Zero-Trust στο Access Control Μια σημαντική τάση για την ασφάλεια της βιομηχανίας το 2024 είναι η υιοθέτηση ενός πλαισίου μηδενικής εμπιστοσύνης για τη φυσική ασφάλεια. Στο παρελθόν, η παραδοσιακή προσέγγιση προϋπέθεται εμπιστοσύνη. Μηδενική εμπιστοσύνη σημαίνει να αντιμετωπίζουμε κάθε αίτημα πρόσβασης ως νέο. Η πρόσβαση παρέχεται μόλις επαληθευτεί το άτομο ή η συσκευή. Η εφαρμογή του πλαισίου Zero-Trust απαιτεί από τις εγκαταστάσεις παραγωγής να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται για την ασφάλεια. Η προϋπόθεση είναι ότι κάθε οντότητα, είτε πρόκειται για συσκευή είτε για χρήστη, θεωρείται ως μη αξιόπιστη μέχρι να επαληθευτεί. Αυτό ξεπερνά τις προκλήσεις που σχετίζονται με τη συμβατική εξάρτηση από την περιμετρική άμυνα. Αντίθετα, οι εγκαταστάσεις θα διενεργούσαν μια πιο λεπτομερή και δυναμική αξιολόγηση της εμπιστοσύνης σε κάθε σημείο αλληλεπίδρασης. Αυτό σημαίνει υιοθέτηση κρυπτογράφησης, ελέγχου ταυτότητας πολλαπλών παραγόντων και συνεχή παρακο30 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

Kaspersky,

παρακολούθησης των διαδικασιών ασφάλειας, καθώς και την απόκτηση

εκσυγχρονίζουν την

ασφάλεια της βιομηχανίας.

Η τεχνολογία

λούθηση της κυκλοφορίας του δικτύου και της φυσικής κίνησης. Το Zero-trust συνίσταται στην προσθήκη αυστηρών συστημάτων ελέγχου πρόσβασης και στη συνεπή αναθεώρηση των προνομίων πρόσβασης. Αυτό ενισχύει τη φυσική και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, ενώ μειώνει τις πιθανότητες εσωτερικών απειλών και μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης σε κρίσιμα συστήματα και περιουσιακά στοιχεία. Για να επιτευχθεί η εφαρμογή του πλαισίου μηδενικής εμπιστοσύνης, είναι απαραίτητο όλοι οι εργαζόμενοι να υποβληθούν σε εκτεταμένη εκπαίδευση. Αυτή η εκπαίδευση θα πρέπει να περιλαμβάνει

τανόηση της

συνεχούς

των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την αναγνώριση πιθανών κινδύνων. Επιπλέον, η εκπαίδευση θα πρέπει να επικεντρώνεται στην ενίσχυση της ικανότητας των εργαζομένων να αντιδρούν άμεσα και αποτελεσματικά σε απειλές, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία ενός ασφαλούς και αξιόπιστου εργασιακού περιβάλλοντος.

της τεχνητής νοημοσύνης

την κα-

σημασίας της

Αυξανόμενη χρήση

σύνης

Οι λύσεις τεχνητής νοημο -

τοματισμού και προηγμένη ανίχνευση

Με τις τεράστιες ποσότητες δεδομένων που μεταδίδονται μέσω της απομακρυσμένης παρακολούθησης και του Διαδικτύου των Πραγμάτων, η διαχείρισή τους γίνεται συντριπτική και μη διαχειρίσιμη χωρίς τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης για την κατανόηση και ανάλυσή τους. Εδώ μπαίνουν στην εικόνα οι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης ως φύλακες της υποδομής ασφαλείας των εγκαταστάσεων παραγωγής. Εκτός από τη συνήθη επιτήρηση, αυτοί οι αλγόριθμοι διαθέτουν την ικανότητα να αποκωδικοποιούν μοτίβα, να προβλέπουν πιθανές απειλές και να βρίσκουν ανωμαλίες που μπορεί να διαφεύγουν από την ανθρώπινη επιθεώρηση. Η «ιδιοφυΐα» του συνδυασμού τεχνολογίας, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, με την ανθρώπινη εποπτεία, έγκειται στην ικανότητα μετατροπής προβλέψεων σε προληπτικά συστήματα βιντεοεπιτήρησης με στρατηγικές απομακρυσμένης παρακολούθησης. Ομάδες ασφαλείας «οπλισμένες» με πληροφορίες που δημιουργούνται από την τεχνητή νοημοσύνη, μπορούν να αντιμετωπίσουν προληπτικά τα κενά ασφαλείας για να βοηθήσουν στο μετριασμό των κινδύνων προτού οδηγήσουν σε πραγματικά εγκλήματα και παραβιάσεις. Η βιντεοεπιτήρηση υιοθετεί μια προληπτική προσέγγιση για την ασφάλεια, υπερβαίνοντας τις παραδοσιακές, αντιδραστικές μεθόδους ασφάλειας κατασκευής και ελέγχου πρόσβασης. Η σύγκλιση της ενσωματωμένης τεχνητής νοημοσύνης, του αυτοματισμού, των συστημάτων ελέγχου πρόσβασης και της βιντεοπαρακολούθησης βελτιώνει τις μεθόδους διαχείρισης πρόσβασης και μετασχηματίζει τα μέτρα ασφαλείας σε πιο αποτελεσματικά συστήματα. Βιομετρία και έλεγχος πρόσβασης Οι σαρώσεις δακτυλικών αποτυπωμάτων, η αναγνώριση προσώπου και τα βιομετρικά στοιχεία συμπεριφοράς μπορούν τώρα να προβλέψουν παραβιάσεις της ασφάλειας, να εντοπίσουν ασυνήθιστες δραστηριότητες και να εντοπίσουν πιθανούς κινδύνους για την ασφάλεια. Η προσθήκη τεχνητής νοημοσύνης και αυτοματισμού στα συστήματα ελέγχου πρόσβασης δημιουργεί μια απρόσκοπτη διαδικασία για τη διαχείριση της εξουσιοδότησης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα πολυτροπικά βιομετρικά στοιχεία. Τα πολυτροπικά βιομετρικά στοιχεία συνδυάζουν αναγνωριστικά όπως η αναγνώριση φωνής, οι σαρώσεις αμφιβληστροειδούς και τα βιομετρικά στοιχεία συμπεριφοράς. Η σύνθεση πολλαπλών βιομετρικών τρόπων υπόσχεται να είναι πιο ακριβής, ενώ προσθέτει ένα επίπεδο ασφάλειας στη διαδικασία ελέγχου πρόσβασης για την επαλήθευση ταυτοτήτων των εργαζομένων. Πριν εμφανιστεί αυτή η δυνατότητα, ο έλεγχος ταυτότητας ενός επιπέδου ήταν εύκολο να χακαριστεί. Οι εγκληματίες βρήκαν δημιουργικές λύσεις για να αποκτήσουν μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση. Η χρήση πολυτροπικών βιομετρικών στοιχείων μετατρέπει τη διαδικασία ελέγχου ταυτότητας σε πολύπλευρη διαδικασία που συμβάλλει στην ενίσχυση της ασφάλειας της βιομηχανίας. Ορισμένα συστήματα βασίζονταν στον έλεγχο ταυτότητας δύο παραγόντων, αλλά ήταν πολύ άβολο για τους χρήστες που μπορεί να είχαν εργαστεί γύρω από αυτό. Η αξία αυτής της τάσης είναι ότι εφαρμόζει χρηστοκεντρική σκέψη 31 • ΜΑ ΟΣ 2024 Μια πρόσφατη έρευνα της Kaspersky αποκάλυψε ότι πάνω από το 50% των εταιρειών έχουν αξιοποιήσει την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) και το Internet of Things (IoT) στις υποδομές των επιχειρήσεών τους

προσφέρει προγνωστικά αναλυτικά στοιχεία, δυνατότητες αυ

απειλών.

δίνοντας προτεραιότητα στην ασφάλεια και την ευκολία. Οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν λιγότερες τριβές όταν εργάζονται μέσω της διαδικασίας ελέγχου ταυτότητας και εισέρχονται σε ασφαλείς περιοχές. Η σύγκλιση βιομετρικού ελέγχου και ελέγχου πρόσβασης δείχνει τη δέσμευση του κλάδου να βρίσκεται μπροστά από τις αναδυόμενες απειλές, ενώ εφαρμόζει ολιστικές λύσεις για την ενίσχυση της ασφάλειας της παραγωγής το 2024. Σύγκλιση των δύο κόσμων Τα τελευταία δύο χρόνια, υπήρξαν φωνές για την ανάγκη σύγκλισης της φυσικής και της ψηφιακής ασφάλειας. Αυτό δεν είναι πλέον κάτι που πρέπει να αγνοηθεί. Οι εταιρείες που επικεντρώνονται στη σύγκλιση φυσικής και ψηφιακής ασφάλειας μπορούν να επωφεληθούν από μια αποτελεσματική ολοκληρωμένη λύση ασφάλειας. Οι εξελίξεις έχουν βελτιώσει την απρόσκοπτη ενοποίηση των δύο κόσμων, καθώς γίνονται μια πιο διασυνδεδεμένη και αλληλεξαρτώμενη υποδομή ασφάλειας. Η αντιμετώπιση της φυσικής ασφάλειας και των απειλών στον κυβερνοχώρο δεν μπορεί να διαχωριστεί. Διασταυρώνονται και επηρεάζουν η μία την άλλη. Επομένως, η αντιμετώπισή τους απαιτεί τη σύνδεση των δύο λειτουργιών ασφαλείας.

αυτόν τον τρόπο, οι βιομηχανίες μπορούν να ενισχύσουν τη στάση ασφαλείας τους με ισχυρά μέτρα που προστατεύουν τόσο τα ψηφιακά όσο και τα φυσικά περιουσιακά στοιχεία. Η σύγκλιση αυτή συμβάλλει στην προστασία των αποθεμάτων ευαίσθητων δεδομένων που στηρίζουν τα σύγχρονα συστήματα ασφαλείας. Η ασφάλεια στην παραγωγή πρέπει να συνδυάζει τη φυσική και την ψηφιακή ασφάλεια για να υιοθετήσει μια ολιστική προσέγγιση. Αυτό επιτρέπει στις ομάδες ασφαλείας να κατανοούν και να επικεντρώνονται στην αλληλεξάρτηση αυτών των δύο τομέων. Ενσωματώνοντας την ψηφιακή ασφάλεια ως αναπόσπαστο μέρος της φυσικής ασφάλειας και αντίστροφα, οι επιχειρήσεις διασφαλίζουν ότι είναι προληπτικά έτοιμες να αντιμετωπίσουν τις πολυπλοκότητες της συνεχώς μεταβαλλόμενης ψηφιακής εποχής. Λύσεις περιβαλλοντικής ασφάλειας Η αυξανόμενη έμφαση στην περιβαλλοντική ασφάλεια και βιωσιμότητα θα συνεχιστεί το προσεχές μεγάλο διάστημα. Αυτή η αλλαγή απαιτεί την εξέταση του τρόπου με τον οποίο οι εγκαταστάσεις μπορούν να προστατεύσουν τους φυσικούς τους χώρους, ενώ υποστηρίζουν περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και διακυβέρνησης (ESG) στόχους. Η σύγκλιση περιβαλλοντικών στόχων και ασφάλειας είναι μια στρατηγική αντίδραση για την καλλιέργεια βιώσιμων πρακτικών. Για να διασφαλίσει την ασφάλεια και την ευημερία των εργαζομένων και των περιουσιακών στοιχείων, η βιομηχανία επενδύει σε περιβαλλοντικούς αισθητήρες. Αυτοί οι αισθητήρες παρακολουθούν τη θερμοκρασία, την ποιότητα του αέρα και την υγρασία, παρέχοντας δεδομένα σε πραγματικό χρόνο. Οι τρέχουσες πληροφορίες διασφαλίζουν ότι η ηγεσία αντιμετωπίζει τυχόν προβλήματα από νωρίς πριν γίνουν μεγαλύτερο πρόβλημα. Η χρήση περιβαλλοντικών αισθητήρων είναι μια προληπτική προσέγγιση για την παρακολούθηση και τον μετριασμό πιθανών περιβαλλοντικών απειλών που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια και την οικολογική ευημερία. Υποστελεχωμένες Ομάδες Κυβερνοασφάλειας Με τις παγκόσμιες αγορές εργασίας να συνεχίζουν να αναζητούν επαγγελματίες του τομέα της ασφάλειας πληροφοριών (InfoSec), η τελευταία έρευνα της Kaspersky έδειξε πως το 41% των εταιρειών επιβεβαιώνουν ότι οι ομάδες τους στον τομέα της κυβερνοασφάλειας είναι υποστελεχωμένες. Επιπλέον, το 48% των εταιρειών χρειάζονται πάνω από μισό χρόνο για να βρουν έναν εξειδικευμένο επαγγελματία στον τομέα της κυβερνοασφάλειας. Η έλλειψη πιστοποιημένης εμπειρίας αναφέρεται ως μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, μαζί με το υψηλό κόστος πρόσληψης και τον παγκόσμιο ανταγωνισμό στην απόκτηση στελεχών. Όταν ρωτήθηκαν για τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην εύρεση του «σωστού» επαγγελματία στον τομέα του ΙnfoSec, η πλειονότητα των ερωτηθέντων ανέφερε την ασυμφωνία μεταξύ πιστοποίησης και πραγματικών πρακτικών δεξιοτήτων (52%) και την έλλειψη εμπειρίας (49%), τονίζοντας ότι η αποδεδειγμένη επαγγελματική εμπειρία είναι ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά που αναζητούν οι εταιρείες σε έναν επαγγελματία στον τομέα της κυβερνοασφάλειας. • 32 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 • Οι παραβιάσεις που εκμεταλλεύονται τις σχέσεις εμπιστοσύνης υπήρχαν και στο παρελθόν, αλλά το 2023 η συχνότητά τους αυξήθηκε, αντιπροσωπεύοντας το 6,78% των συνολικών επιθέσεων

Με

INDUSTRIAL SOFTWARE 34 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 • του ψηφιακού μετασχηματισμού Συνεπιβάτης στη βιομηχανία

στο ταξίδι

Σ Υ ΜΦΩΝΑ με την Oxford Economics, η παγκόσμια ανάπτυξη του ΑΕΠ προβλέπεται στο 2,5% για το 2023, ενώ για το 2024 αναμένεται να πέσει στο 2%, αποτελώντας την πιο ασθενή από την εποχή της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Παρ’ όλα αυτά, προβλέπεται ανάκαμψη στο 2,9% για το 2025. Αυτοί οι οικονομικοί δείκτες έχουν άμεσο αντίκτυπο στις πωλήσεις βιομηχανικού λογισμικού, ειδικά σε διάφορους κλάδους. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, o κλάδος των βιοεπιστημών κατέγραψε αύξηση στις πωλήσεις και συνεχίζει να αναπτύσσεται θετικά. Ο τομέας της υψηλής τεχνολογίας, περιλαμβάνοντας ημιαγωγούς και συσκευές υπολογιστών, επίσης αναφέρεται ως κερδοφόρος λόγω της ισχυρής ζήτησης. Αρχικά, η αεροδιαστημική, αυτοκινητοβιομηχανία και οι βιομηχανίες μηχανημάτων επλήγησαν σοβαρά, αλλά ανέκαμψαν επιτυχώς. Η αυτοκινητοβιομηχανία ξεχώρισε με την ταχύτερη ανάκαμψη λόγω αυξημένης ζήτησης. Τα νέα είναι θετικά: όλοι οι κλάδοι παρουσιάζουν τώρα σταθερή ανάπτυξη μεταξύ 7 και 15% για το άμεσο μέλλον. ΚΑΘΩΣ ΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΧΕΙΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΟΙ ΠΑΡΟΧΟΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΟΥΝ ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΙ. ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΥΡΙΑΡΧΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ ΤΟ 2024 ΚΑΙ ΠΕΡΑΝ ΑΥΤΟΥ; ΓΡΑΦΕΙ Η AΝΝΑ ΧΑΤΖΗ 35 • ΜΑ ΟΣ 2024

Συνεπιβάτης

μετασχηματισμού

Tracer Factory: MES

λειτουργικότητες είναι: • Διαχείριση παραγωγής (Προγραμματισμός - Φασεολόγιο

- Συνταγολόγιο)

• Διασύνδεση με άλλα μηχανογραφικά συστήματα (ERPWMS)

• Διασύνδεση με εξοπλισμό εργοστασίου (PLC - Εκτυπωτές - Ζυγοί - Scanners - Κάμερες - Εγκιβωτιστικά - Ετικετέζες - Robot κ.λπ.)

• Διαχείριση ελέγχου

•

- SPC

ADVERTORIAL

και ιχνηλασιμότητα σε ένα πακέτο ΣΤΟΝ ΑΠΑΙΤΗΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΑΞΙΟΠΙΣΤΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΙΝΑΙ ΚΡΙΣΙΜΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ. Ο Ο ΜΙΛΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ, ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΡΟΚΛΗΣΗ, ΑΝΕΠΤΥΞΕ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ TRACER FACTORY, ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΣΟΥΙΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΟΥ ΕΝΣΩΜΑΤΩΝΕΙ MES ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ (MANUFACTURING

SYSTEM) ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΤΗΝ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ, ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. ΟΌΜΙΛΌΣ Θεοδώρου ανέπτυξε τη σουίτα εφαρμογών Tracer Factory, με στόχο την κάλυψη της ανάγκης των εργοστασίων για παρακολούθηση, έλεγχο και διασφάλιση της ποιότητας, παραγωγικότητας, ιχνηλασιμότητας και ασφάλειας στο χώρο παραγωγής σε πραγματικό χρόνο. Αυτό το επιτυγχάνει, έχοντας το πλεονέκτημα να επικοινωνεί με τα υπόλοιπα μηχανογραφικά συστήματα του εργοστασίου, αλλά κυρίως έχοντας τη δυνατότητα σύνδεσης και επικοινωνίας με μεγάλο εύρος παραγωγικού εξοπλισμού που βρίσκεται στο χώρο παραγωγής (shop floor). Η σουίτα ανήκει στην οικογένεια λογισμικών MES (Manufacturing Execution System) και έχει αναπτυχθεί, με τα πλέον σύγχρονα εργαλεία, με γνώμονα την προσαρμογή του στις ανάγκες κάθε παραγωγής. Οι βασικότερες

EXECUTION

ποιότητας

παραγωγικότητας

• Βασική λειτουργικότητα διαχείρισης αποθήκης • Ιχνηλασιμότητα Case Study σε εταιρεία καταναλωτικών προϊόντων Στην εταιρεία καταναλωτικών προϊόντων μόλις είχε εγκατασταθεί από την εταιρία Ζήνων Αυτοματισμοί ΑΒΕΤΕ του Ομίλου Θεοδώρου, σύστημα πλήρους αυτοματοποίησης της End-Of-Line διαχείρισης πέντε γραμμών παραγωγής. Η λύση περιελάμβανε τη διακίνηση των προϊόντων από τις μηχανές παραγωγής, το έξυπνο sorting με χρήση καμερών, βάσει εντολής παραγωγής και πώλησης, με αποτέλεσμα τη διασφάλιση αδιάλειπτης ορθής λειτουργίας και την ‘’έξυπνη’’ παράδοση τελικής παλέτας σε ιδιαίτερα μικρούς χρόνους. Γιάννης Μαραβέλιας

Management Systems, Όμιλος Θεοδώρου Πρακτικά, στόχος της εταιρίας ήταν η πλήρης αυτοματοποίηση των απαραίτητων διαδικασιών, ώστε η πληροφορία του ERP για on production order and sales order παραγωγή, να φτάσει ως την ετικέτα παλέτας τελικού προϊόντος, με την ελάχιστη δυνατή ανθρώπινη παρέμβαση, καθώς και η ενημέρωση της αποθήκης για τα τελικά προϊόντα που είναι έτοιμα προς αποστολή στους πελάτες. Η Λύση Για την κάλυψη της ανάγκης χρησιμοποιήθηκε μεγάλο εύρος των υποδομών της σουίτας Tracer Factory. Τα πέντε στάδια που χαρακτηρίζουν τη λύση είναι: 1. Διασύνδεση με ERP - Προετοιμασία και προγραμματισμός παραγωγής: Σε κάθε σύγχρονο οργανισμό, το ERP συντηρεί μεγάλο πλήθος πληροφορίας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή. Στην εν λόγω εφαρμογή υπήρξε διασύνδεση του ERP με το Tracer Factory και αυτόματη ενημέρωση για το αρχείο ειδών, τις συνταγές παραγωγής κτλ. Επιπλέον, οι εντολές παραγωγής που συνδέονται με εντολές πωλήσεων, ενημερώνουν καθημερινά το Tracer Factory. Τα παραπάνω στοιχεία εμφανίζονται σε web περιβάλλον τελευταίας τεχνολογίας και από εκεί γίνεται η περαιτέρω

στο

περιβάλλον

οι απαραίτητες παραμετροποιήσεις που απαιτούνται σε ένα σύστημα MES για το integration των συσκευών πεδίου στο σύστημα. Επίσης, μέσα από το ίδιο περιβάλλον προτεραιοποιούνται οι αυτομάτως καταχωρημένες εντολές παραγωγής. Η σειρά εκτέλεσης, τα προδιαγεγραμμένα υλικά, καθώς και οι οδηγίες και τα σχόλια του planner, εμφανίζονται ψηφιακά στη συνέχεια στον εργοδηγό της εκάστοτε γραμμής. Με τις προαναφερθείσες ενέργειες, έχει γίνει πλήρης διαχείριση της πληροφορίας, η οποία είναι έτοιμη να εμφανιστεί στους εργοδηγούς των γραμμών, για την εκτέλεση της παραγωγής. 2. Έλεγχος και εκκίνηση παραγωγής: Σε κάθε γραμμή παραγωγής εγκαταστάθηκε βιομηχανικός υπολογιστής αφής για την αλληλεπίδραση των εργοδηγών με το σύστημα. Βάσει του προγράμματος παραγωγής και των συνταγών που ακολουθεί το κάθε είδος ανά φάση παραγωγής, η παραγωγή προετοιμάζει τα απαραίτητα υλικά για την εκτέλεση των εντολών παραγωγής. Στην συνέχεια, διασφαλίστηκε η σωστή σειρά εκτέλεσης των εντολών, αφού καταργή36 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

Μέτρηση

- ΟΕΕ

Consultant Engineer, Production

διαχείρισή τους. Επιπλέον,

ίδιο εύχρηστο

πραγματοποιήθηκαν όλες

•

θηκαν τα έντυπα παραγωγής και στην οθόνη της γραμμής ήταν επιτρεπτή η εκτέλεση αυστηρά της προκαθορισμένης εντολής παραγωγής. Επιπλέον, κατά τη διαδικασία έναρξης της εντολής παραγωγής διασφαλίστηκε η σωστή χρήση των υλικών, ελέγχοντας ένα προς ένα τα υλικά που συμμετέχουν στην παραγωγή του τελικού προϊόντος, εκμηδενίζοντας τον κίνδυνο λανθασμένων παραγωγών και κατά συνέπεια μειώνοντας σε μεγάλο βαθμό απορρίψεις προϊόντων. 3. Διασύνδεση με robot και λοιπό παραγωγικό εξοπλισμό: Έχοντας διασφαλίσει τη σωστή εκκίνηση των εντολών παραγωγής ανά γραμμή, το επόμενο στάδιο είναι η αποστολή των κατάλληλων δεδομένων στον εξοπλισμό του εργοστασίου που εμπλέκεται στην εκτέλεση της εντολής παραγωγής (εκτυπωτικά μηχανήματα - PLC - robot). Αυτό το βήμα ήταν εξαιρετικά κρίσιμο και χρήσιμο για το εργοστάσιο, καθώς με αυτό τον τρόπο εξοικονομήθηκε χρόνος ανάμεσα σε αλλαγές εντολών παραγωγής, αλλά κυρίως με αυτό το βήμα διασφαλίστηκε ότι ο εμπλεκόμενος εξοπλισμός έχει ενημερωθεί επιτυχώς με τα προκαθορισμένα στοιχεία για την ομαλή εκτέλεση και διαχείριση της εντολής παραγωγής, σε επίπεδο μάλιστα εντολής πώλησης. Πιο συγκεκριμένα, τα στοιχεία της εντολής παραγωγής αποτυπώνονται κατάλληλα σε όλα τα επίπεδα συσκευασίας του παραγόμενου προϊόντος με αυτόματη ενημέρωση του συνόλου των εκτυπωτών που εμπλέκονται, ενώ ενημερώθηκε και το robot στο οποίο καταλήγουν τα κιβώτια και των πέντε γραμμών, για να πραγματοποιεί ορθά τον διαχωρισμό των κιβωτίων ανά γραμμή και να δημιουργεί κατ’ αντιστοιχία με σωστές προδιαγραφές τις παλέτες τελικών προϊόντων. Σε περίπτωση δυσλειτουργιών, πραγματοποιήθηκε διασύνδεση με τα υπάρχοντα PLC των γραμμών για την πραγματοποίηση μανδάλωσης της εκάστοτε γραμμής ή συνολικά του robot, διασφαλίζοντας ότι δεν θα πραγματοποιηθεί λάθος κατά την παλετοποίηση των τελικών προϊόντων. 4. Εκτέλεση και παρακολούθηση παραγωγικής διαδικασίας: Με τη διασύνδεση του Tracer Factory με τα PLC των γραμμών και με το Robot, δόθηκε η δυνατότητα να συλλεχθεί όλη η απαραίτητη πρωτογενής πληροφορία από τον

παραγωγής. Η απεικόνιση της εξέλιξης των εντολών παραγωγής (μετρητές και status μηχανών σε πραγματικό χρόνο) έδωσε τη δυνατότητα στο εργοστάσιο να προχωρά σε άμεσες ενέργειες αναδιαμόρφωσης του προγράμματος, χωρίς να αναμένει τον απολογισμό της παραγωγής. Παράλληλα, το εργοστάσιο ήθελε να έχει μία σωστή εικόνα της αξιοποίησης των γραμμών παραγωγής, καθώς και των εργαζομένων σε αυτές. Έτσι υλοποιήθηκε και χρησιμοποιείται ο βασικός δείκτης μέτρησης παραγωγικότητας, OEE (Overall Equipment Effectiveness), με αξιόπιστα στοιχεία απευθείας από τον εξοπλισμό της γραμμής, χωρίς την παρέμβαση ανθρώπινου παράγοντα. 5. Ενημέρωση ERP και WMS και Reporting: Η ολοκλήρωση της αυτοματοποίησης των διαδικασιών παραγωγής και ζεύξης μεταξύ μηχανογραφικών συστημάτων και χώρου παραγωγής, πραγματοποιήθηκε με την ενημέρωση του ERP και του WMS που χρησιμοποιεί η εταιρία. Με την ολοκλήρωση παραγωγής και επιτυχούς σήμανσης κάθε παλέτας τελικού προϊόντος, ενημερώνεται το ERP και το WMS με τα Reported as Finished προϊόντα. Άμεσα ακολουθεί και η φυσική παραλαβή του προϊόντος από την αποθήκη. Με αυτό τον τρόπο το εργοστάσιο δεν παρατήρησε ποτέ πλέον αναντιστοιχία ανάμεσα σε συστημικώς καταγεγραμμένα στοιχεία και φυσικό απόθεμα, ενώ παράλληλα καταργήθηκαν όλες οι χειροκίνητες καταχωρήσεις των στοιχείων στο ERP, με αποτέλεσμα την αξιοποίηση των ανθρώπινων πόρων σε πιο χρήσιμες εργασίες και κυρίως την αποφυγή λαθών κατά την καταχώρηση. Διαδικασία και διαχείριση έργου Το συγκεκριμένο project, καθώς και η πλειονότητα εφαρμογών MES έχουν την ιδιαιτερότητα και επιπλέον δυσκολία ότι εμπλέκονται πολλά διαφορετικά τμήματα από τη μεριά του εργοστασίου, αλλά και πολλές διαφορετικές ειδικότητες μηχανικών από τη μεριά του integrator. Η εγκατάσταση της εφαρμογής προχώρησε ομαλά με τη συνεχή καλοπροαίρετη συζήτηση και ανάλυση των θεμάτων που προέκυπταν καθ’ όλη την διάρκεια του project, με διάθεση και του εργοστασίου να αγκαλιάσει το project και να το εντάξει στην καθημερινότητά του, αλλά και από την μεριά του ΟΜΙΛΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ, προχωρώντας σε άμεσες και ευέλικτες λύσεις σε θέματα και ζητήσεις που προέκυπταν κατά την εξέλιξη του έργου. Τα οφέλη Τα κυριότερα οφέλη που ήδη καρπώνεται το εργοστάσιο, συνοψίζονται στα εξής: • Διάχυση σωστής πληροφορίας ανάμεσα στα τμήματα της εταιρίας • Δραστική μείωση ανθρωπίνων λαθών στον χώρο παραγωγής

Μείωση χρόνων set-up και change-over, με αυτόματη ρύθμιση των συσκευών σήμανσης και δραστική μείωση των απορρίψεων

Κατάργηση εγγράφων παραγωγής

χώρο

•

Κατάργηση χειροκίνητων καταχωρήσεων στοιχείων παραγωγής

Εικόνα σε πραγματικό χρόνο της κατάστασης και της εξέλιξης παραγωγής

Ευελιξία

στοιχείων • Αύξηση διαθέσιμου παραγωγικού χρόνου μηχανών, καθώς και διασφάλιση και αύξηση της ποιότητας παραγωγής • Εντοπισμός ουσιαστικών σχεδίων δράσης, για την βελτίωση των παραγωγικών διαδικασιών και των γραμμών. Αγίου Αθανασίου 17, ΤΘ 76, 19002, Παιανία Αττικής Τ: 210 6690900, 210 6047000 Fax: 210 6640200 E: marketing@theodorougroup.com W: www.theodorougroup.com ΌΜΙΛΌΣ ΘΕΌΔΩΡ ΌΥ 37 • ΜΑ ΟΣ 2024

•

και δυνατότητα έγκαιρης λήψης αποφάσεων, βάσει έγκυρων

την πανδημία, και παρόλο που οι επενδύσεις αρχικά

Οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες Αναντίρρητα, οι οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες επηρεάζουν όλες τις αγορές λογισμικού. Για παράδειγμα, οι επενδύσεις στον τομέα της αεροδιαστημικής και της άμυνας αυξήθηκαν λόγω της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας, η οποία έχει επίσης επηρεάσει τις παγκόσμιες τιμές της ενέργειας και των βασικών εμπορευμάτων και έχει διαταράξει τις αλυσίδες εφοδιασμού. Τα αναδυόμενα προβλήματα στη Μέση Ανατολή θα επιδεινώσουν την κατάσταση. Οι χώρες ανταποκρίθηκαν επίσης με διαφορετικούς τρόπους στην πανδημία COVID-19 και ανακάμπτουν με διαφορετικούς ρυθμούς. Η εμπορική αεροδιαστημική βιομηχανία επλήγη σοβαρά από

μειώθηκαν δραματικά, στη συνέχεια επέστρεψαν στα προ της πανδημίας επίπεδα.

της παραγωγικότητας Οι ελλείψεις εξιδικευμένου εργατικού δυναμικού εξακολουθούν να υφίστανται, ιδίως στα επαγγέλματα της μεταποίησης, των βιομηχανιών, της υγειονομικής περίθαλψης, της επιστήμης και της τεχνολογίας. Αυτό δικαιολογεί την ανάγκη για βιομηχανικό λογισμικό για την ενίσχυση της παραγωγικότητας. Οι εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη (AI), τη μηχανική μάθηση (ML), την επαυξημένη πραγματικότητα (AR) και τη ρομποτική αρχίζουν να βελτιώνουν την παραγωγικότητα, γεγονός που θα συμβάλει στην αντιστάθμιση των ελλείψεων δεξιοτήτων, αλλά ήδη παρατηρείται έλλειψη ανθρώπων με τις κατάλληλες δεξιότητες -αναλυτές δεδομένων, επιστήμονες και μηχανικοί- που μπορούν να εφαρμόσουν αυτές τις προηγμένες δυνατότητες. Νέες τεχνολογίες

Διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη σύνδεση του πραγματικού προϊόντος με το μοντέλο σχεδιασμού, ώστε να σχηματιστεί ένα ψηφιακό δίδυμο. Αυτό επεκτείνει την παρουσία των παρόχων στην αγορά, καθώς οι πελάτες μπορούν να αγοράζουν όλα όσα χρειάζονται χωρίς να ψάχνουν αλλού. Το SaaS (Software as a Service) προσφέρει εξοικονόμηση πόρων στις βιομηχανικές εταιρείες στις λειτουργίες τους στον τομέα της πληροφορικής, μειώνοντας τις επενδύσεις σε συστήματα και τμήματα πληροφορικής επί τόπου. Αυξάνει επίσης την ευελιξία, παρέχοντας τη δυνατότητα «εργασίας από οπουδήποτε», ώστε οι διαχειριστές έργων να μπορούν να εργάζονται εκτός έδρας και να διαχειρίζονται έργα σε πολλές τοποθεσίες. Ζητήματα εφοδιαστικής αλυσίδας Αυτά έχουν οδηγήσει στην υιοθέτηση δικτύων εφοδιασμού και στην επανασυσκευασία / κοντινή αποθήκευση για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας. Οι παγκόσμιες διαταραχές, που προκλήθηκαν από ζητήματα όπως ο αποκλεισμός της διώρυγας του Σουέζ, οι επιθέσεις στη ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα και άλλες πολιτικές συγκρούσεις απομάκρυναν τις αλυσίδες εφοδιασμού από τις λύσεις JIT (Just in Time). Αυτά σχεδιάστηκαν για να είναι «αδύναμα», με μικρή χαλαρότητα ή απόθεμα, αλλά αυτό τα καθιστά ευάλωτα. Το ζητούμενο τώρα είναι να αυξηθεί η ανθεκτικότητα, μετακινώντας προς τα δίκτυα εφοδιασμού και τις εναλλακτικές αλυσίδες εφοδιασμού. Η DIS ανακοίνωσε την έναρξη της συνεργασίας της με την ΙΟΝ, σηματοδοτώντας ένα άλμα προς τα εμπρός στη δέσμευση της ΙΟΝ για τον εκσυγχρονισμό των λειτουργιών της. Η λύση αυτή είναι μια σουίτα εφαρμογών για κινητές συσκευές με ενσωματωμένες τεχνολογίες αιχμής, που στηρίζεται στην τεχνογνωσία και εμπειρία της DIS στις Επιχειρηματικές Εφαρμογές. Mε την ολοκλήρωση του έργου η ION θα έχει την δυνατότητα να συλλέγει σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες για την απόδοση των πωλήσεών της, να αναβαθμίσει την αποτελεσματικότητα στη διαχείριση της εφοδιαστικής της αλυσίδας και να παρέχει μια πιο εξατομικευμένη εμπειρία στους πελάτες, καταλήγει η ανακοίνωση. Σε πάνελ που φιλοξενήθηκε στο Dairy Conference, ο Βασίλειος Καραφωτιάς, Οικονομικός Διευθυντής της ΡΟΥΣΣΑΣ ΑΕ, αναφέρθηκε στη σύζευξη των επενδύσεων με την καινοτομία. Η εταιρεία από το 2023 έχει προχωρήσει στο ταξίδι του ψηφιακού μετασχηματισμού μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης με την αναβάθμιση του hardware και του ERP, που είναι πλέον πιο ευέλικτο και σύγχρονο. Επίσης, η εφαρμογή ενός συστήματος warehouse management system είχε ως αποτέλεσμα την καλύτερη διαχείριση της αποθήκης και των αποθεμάτων. «Στην επόμενη

10 εκατ. ευρώ, ενώ όλες οι εταιρείες, ανεξαρτήτου μεγέθους, θα πρέπει να προχωρήσουν σε επενδύσεις για να παραμεί

ανταγωνιστικές»

Τεχνητή Νοημοσύνη και Μηχανική Μάθηση Είναι οι δύο τεχνολογίες που είναι στο επίκεντρο από κορυφαίους παρόχους λογισμικού παραγωγής για τη βελτίωση της παραγωγικότητας. Για παράδειγμα, το Generative Design χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για να δημιουργήσει μια σειρά σχεδίων για την κάλυψη ενός συνόλου περιορισμών. Ομοίως, η ML χρησιμοποιεί αλγόριθμους βασισμένους σε AI για να βελτιώσει την απόδοση ενός συστήματος με την πάροδο του χρόνου και οι αλγόριθμοι βελτιώνονται καθώς «εκπαιδεύονται» με την έκθεση σε ιστορικά δεδομένα. Σε συνεργασία με την Oliveex, η Ζυθοποιία Πηνειού έγινε η πρώτη Ελληνική Ζυθοποιία που κατάφερε να ψηφιοποιήσει πλήρως τις παραγωγικές διαδικασίες και να εφαρμόσει μηχανισμούς τεχνητής νοημοσύνης με σκοπό τη διασφάλιση της βέλτιστης ποιότητας και τη βελτιστοποίηση στον τρόπο λειτουργίας. Αυτή τη στιγμή, η Ζυθο38 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 • Το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς βιομηχανικού λογισμικού αποτιμήθηκε σε $99,33 δισ. το 2023 και αναμένεται να επεκταθεί με CAGR 7,8%, φθάνοντας στα $149 δισ. έως το 2030

Βελτίωση

Το

διετία, η εταιρεία θα προχωρήσει σε επενδύσεις ύψους

νουν

επεσήμανε ο ίδιος.

ποιία είναι σε θέση να διατηρεί πλήρως ψηφιακό αρχείο για κάθε παρτίδα μπύρας που δημιουργείται, με απόλυτα αυτοματοποιημένο τρόπο, χωρίς την εμπλοκή ανθρώπινου παράγοντα. Τα ψηφιακά αρχεία περιέχουν παραγωγικά δεδομένα, δείκτες ποιότητας και κόστους αλλά και συσχετίσεις με άλλες βιομηχανικές διεργασίες, δίνοντας της τη δυνατότητα να έχει ψηφιακή ιχνηλασιμότητα στις διεργασίες παραγωγής. Το success story των σκανδιναβικών χωρών στη συγκέντρωση του Industrial Software Η επιτυχία των Σκανδιναβικών χωρών παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, καθώς η Ευρώπη διαθέτει σχετικά λίγες μεγάλες εταιρείες λογισμικού και εταιρειών που υποστηρίζουν λογισμικό σε σύγκριση με άλλες μεγάλες περιοχές του κόσμου. Αρκετοί παράγοντες ευθύνονται για την ξαφνική ανάπτυξη της Σκανδιναβικής περιοχής και μπορούν να παράσχουν πολύτιμη καθοδήγηση σε εταιρείες λογισμικού, ιδρυτές, επενδυτές και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε ολόκληρο τον κόσμο. Σε έρευνα της η

αναλύει τις επιδόσεις περισσότερων από 1.000 σκανδιναβικών εταιρειών λογισμικού από το 2017 έως το 2022, εστιάζοντας κυρίως στις μεταβολές των εσόδων για διαφορετικά αρχέτυπα στρατηγικών ανάπτυξης λογισμικού. Τα ακόλουθα είναι μεταξύ των βασικών συμπερασμάτων της έρευνας: • Οι σκανδιναβικές χώρες βρίσκονται ακόμη στην αρχή της εξαγωγικής καμπύλης S και υπάρχει περιθώριο ανάπτυξης.

Η Σουηδία είναι σε καλό δρόμο για να παράγει 7,4 φορές περισσότερο και η Νορβηγία 4,7 φορές περισσότερο από την τοπική ζήτηση έως το 2030, από 4,1 φορές και περίπου 2,2 φορές, αντίστοιχα, το 2022.

Η Δανία και η Φινλανδία ακολουθούν, αλλά εξακολουθούν να παρουσιάζουν ισχυρή ανάπτυξη. Από εκεί και πέρα, οι σκανδιναβικές εταιρείες λογισμικού ακολουθούν τέσσερα κύρια αρχέτυπα κλίμακας. Οι βασικοί παράγοντες ανάπτυξης περιλαμβάνουν υψηλά ποσοστά ψηφιακής υιοθέτησης, μια αυξανόμενη βάση ιδρυτών και διαθέσιμη χρηματοδότηση, την τοπική βιομηχανία και τις κοινωνικές πολιτικές. Η έρευνα δείχνει επίσης ότι υπάρχουν άφθονες ευκαιρίες για νεοεισερχόμενους και επιχειρήσεις κλίμακας να συμμετάσχουν σε αυτή τη νέα αγορά παράλληλα με τις καθιερωμένες επιχειρήσεις. Διαπιστώνει επίσης ότι πάνω από το 70% της παραγωγής λογισμικού παράγεται από τις δέκα κορυφαίες εταιρείες σε καθεμία από τις σκανδιναβικές χώρες. Και οι σκανδιναβικές χώρες κατέχουν ήδη υψηλή θέση στους καταλόγους των εταιρειών λογισμικού που βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης. Για παράδειγμα, η Νορβηγία είναι η τρίτη μεγαλύτερη χώρα με βάση τα έσοδα σε μια χαρτογράφηση των ταχύτερα αναπτυσσόμενων εταιρειών στην Ευρώπη και η Σουηδία έχει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα «μονόκερων» ανά κάτοικο παγκοσμίως. Επιπροσθέτως, οι τέσσερις σκανδιναβικές χώρες έχουν όλες υψηλή ψηφιακή υιοθέτηση, όπως αποδεικνύεται από την κατάταξή τους στην κορυφή ή κοντά στην κορυφή τόσο του Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας 2021 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DESI), όσο και της Παγκόσμιας Κατάταξης Ψηφιακής Ανταγωνιστικότητας του 2022 της IMD. Το υψηλό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας της περιοχής βοηθά στη δημιουργία μιας κουλτούρας όπου ο πληθυσμός αναμένει υψηλής ποιότητας ψηφιακές εμπειρίες χρηστών. Ταυτόχρονα, υπάρχει ευρεία υιοθέτηση των τεχνολογιών αυτοματισμού λόγω του γενικά υψηλού κόστους εργασίας που σχετίζεται με τη διατήρηση ισχυρών δικτύων κοινωνικής ασφάλειας των σκανδιναβικών χωρών. Αυτό βοηθά στη δημιουργία μιας δεξαμενής ταλέντων εργαζομένων που κατανοούν καλά τις εμπειρίες των χρηστών και την εργασία αυτοματισμού. Αυτή η γνώση δίνει τη δυνατότητα στις εταιρείες λογισμικού να απευθύνονται πιο εύκολα σε άλλες αγορές με προϊόντα που φτάνουν σε υψηλότερη ποιότητα σε αρχικό στάδιο και χαμηλότερο κόστος ανάπτυξης. Εν κατακλείδι, το βιομηχανικό λογισμικό αποτελεί ένα σημαντικό σύμμαχο στον ψηφιακό μετασχηματισμό των βιομηχανιών. Καθώς οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν τις συνέπειες των αλλαγών στην παγκόσμια οικονομία και προσαρμόζονται σε αυτές, οι πάροχοι βιομηχανικού λογισμικού πρέπει να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της δυναμικής αγοράς. Οι βασικές προκλήσεις και τάσεις που επηρεάζουν αυτούς τους παρόχους βιομηχανικού λογισμικού το 2024 και μετά περιλαμβάνουν την ανάγκη για ψηφιακή μετάβαση και αυτοματισμό, την ενίσχυση της ασφάλειας και προστασίας δεδομένων και την απαίτηση για ευελιξία και προσαρμοστικότητα στις λύσεις λογισμικού. Στις Σκανδιναβικές χώρες, το βιομηχανικό λογισμικό έχει σημειώσει επιτυχία λόγω της υψηλής τεχνολογικής υποδομής και της έμφασης στην καινοτομία και βιωσιμότητα. Οι επιχειρήσεις σε αυτές τις χώρες επενδύουν σε ψηφιοποίηση και αυτοματισμό, χρησιμοποιώντας προηγμένες βιομηχανικές λύσεις για τη βελτίωση της απόδοσης και της ανταγωνιστικότητάς τους. Αδιαμφισβήτητα, αποτελούν ένα φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση καθώς οι εταιρείες λογισμικού εστιάζουν στην ανάπτυξη λύσεων που προσφέρουν αξία στις βιομηχανίες και συμβάλλουν στην επιτυχία τους στο παγκόσμιο προσκήνιο. • 40 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

Mckinsey,

•

42 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 • Μονόδρομος για η εξοικονόμηση ενέργειας

ΚΑΛ Ε Σ ΠΡΑΚΤΙΚ Ε Σ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙ Ω Ν ΠΟΥ ΚΑΤΑΦΕΡΑΝ ΝΑ ΜΕΙ Ω ΣΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝ Α ΛΩΣΗ ΕΝ Ε ΡΓΕΙΑΣ, ΝΑ ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙ Η ΣΟΥΝ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚ Ο ΤΟΥΣ ΑΠΟΤ Υ ΠΩΜΑ ΚΑΙ ΝΑ ΕΠΙΤ Υ ΧΟΥΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚ Ε Σ ΟΙΚΟΝΟΜ Ι ΕΣ ΚΛ Ι ΜΑΚΑΣ. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΧΑΡΗΣ ΦΛΟΥΔΟΠΟΥΛΟΣ 43 • ΜΑ ΟΣ 2024 τις Βιομηχανίες

κρίσης, καθώς μειώνει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα τους υψηλούς λογαριασμούς ενέργειας των νοικοκυριών

ΣΈ ΜΙΑ Έ ΠΌΧ Η που η κλιματική κρίση, οι αλλαγές στον ενεργειακό τομέα και το υψηλό κόστος της ενέργειας δημιουργούν κρίσιμα ερωτήματα για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις στην ενέργεια, είναι επιτακτική ανάγκη η αναζήτηση βιώσιμων λύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας η Ελλάδα θα χρειαστεί σημαντικές επενδύσεις, ύψους 50 δισ. προκειμένου να πετύχει τους στόχους για τις εκπομπές άνθρακα και την εξοικονόμηση των κτιρίων έως το 2040. Υπογραμμίζεται ότι η εξοικονόμηση ενέργειας (ΕΞΕ) είναι αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της τρέχουσας ενεργειακής

και των επιχειρήσεων και τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων.

κός

μένων

πρόσφατα στη Γενεύη: «Πολλά οικοσυστήματα βρίσκονται στο σημείο

επιστροφή. Καθυστέρηση σημαίνει θάνατος». Με διαφορετικά λόγια, οικονομικοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί λόγοι επιβάλλουν άμεση δράση τώρα. Το νομοθετικό πακέτο Fit for 55 θα μειώσει την κατανάλωση φυσικού αερίου (ΦΑ) στην Ευρώπη κατά 30% έως το 2030, με περισσότερο από το ένα τρίτο αυτής της εξοικονόμησης να προέρχεται από την επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την ενεργειακή απόδοση. Μια περαιτέρω μείωση της κατανάλωσης ενέργειας σε σύγκριση με την προηγούμενη πρόταση για την οδηγία Ενεργειακής Απόδοσης (EED) και υψηλότεροι στόχοι ΑΠΕ θα επιτρέψουν στην ΕΕ να εκπληρώσει πλήρως τους στόχους REPowerEU. Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕπ) προτείνει τώρα να αυξηθεί από 9% στο 13% ο δεσμευτικός στόχος της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση. Επιπλέον, η ΕΕ προτείνει τη λήψη πρόσθετων μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια μέσω της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (EPBD) και την υιοθέτηση του Κανονισμού Οικολογικού Σχεδιασμού Βιώσιμων Προϊόντων (Regulation on Ecodesign for Sustainable Products), των οποίων η ταχεία ανάπτυξη θα οδηγήσει σε περαιτέρω εξοικονόμηση ενέργειας μέσω της βελτιωμένης ενεργειακής απόδοσης ενός ευρέος φάσματος προϊόντων. Καθοριστική είναι και η αλλαγή των συνηθειών και της συμπεριφοράς μας για άμεση εξοικονόμηση ενέργειας. Η ΕΕ δημοσίευσε, σε συνεργασία με το Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΔΟΕ), ένα σχέδιο εννέα σημείων, ονομάζοντάς το “Playing my part” για την ορθολογική χρήση ενέργειας στην ΕΕ. Ο ΔΟΕ εκτιμά ότι αυτά τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ΕΞΕ μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση σε ποσοστό 5% στη ζήτηση ΦΑ (περίπου 13 bcm) και πετρελαίου (περίπου 16 Mtoe) στην Ευρώπη. Τα κράτη μέλη θα πρέπει, επίσης, να υιοθετήσουν υποστηρικτικά μέτρα, όπως μειωμένους συντελεστές φορολογίας για συστήματα θέρμανσης υψηλής απόδοσης και μόνωση κτiρίων, τα οποία ενθαρρύνουν τη μετάβαση σε αντλίες θερμότητας και την αγορά πιο αποδοτικών συσκευών. Αυτά τα μέτρα αναμένεται να μετριάσουν τις κοινωνικές 46 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 • Οι παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στη βιομηχανία περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων συστήματα ρύθμισης ροής σε ανεμιστήρες, αντλίες, ρύθμιση λειτουργίας αεροσυμπιεστών, ΣΗΘΥΑ, κ.ά.

Και όπως ανέφερε ο Γενι-

Γραμματέας των Ηνω -

Εθνών

χωρίς

επιπτώσεις σε ευάλωτα νοικοκυριά που αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας. Όσον αφορά στο ΕΣΕΚ, ο εθνικός στόχος που έχει τεθεί για βελτίωση της ΕΞΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας (ΤΚΕ) είναι σε ποσοστό τουλάχιστον 38% σε σχέση με την πρόβλεψη εξέλιξης της ΤΕΚ μέχρι το 2030, ώστε αυτή να μην ξεπεράσει τα 16,5 Mtoe το 2030. Επιπλέον, στόχος τίθεται αναφορικά με το σωρευτικό ποσό ΕΞΕ που θα επιτευχθεί την περίοδο 2021-2030 σύμφωνα με το άρθρο 7 της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα απολογιστικά στοιχεία της ΤΚΕ, θα πρέπει να επιτευχθούν τουλάχιστον 7,3 Μtoe σωρευτικής ΕΞΕ κατά

περίοδο

έχει τεθεί στόχος ετήσιας ενεργειακής ανακαίνισης του συνολικού εμβαδού της θερμικής ζώνης των

της κεντρικής δημόσιας διοίκησης ίσος με 5.400 τ.μ., που αποτελεί το 3% του συνολικού εμβαδού αυτών. Έχει καθοριστεί ποσοτικός στόχος ανακαίνισης και αντικατάστασης κτιρίων κατοικίας με νέα σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, σε ποσοστό το οποίο δύναται να ανέλθει στο 12-15% του συνόλου των κατοικιών μέχρι το 2030 (ανακαίνιση 60.000 κτηρίων/έτος). Κεφάλαιο βιομηχανία Για τις βιομηχανίες έντασης ενέργειας η ενεργειακή αποδοτικότητα πάντα ήταν κύρια προτεραιότητα και προϋπόθεση για τη διεθνή ανταγωνιστικότητα τους. Οι ενεργειακοί έλεγχοι αποτελούν πλέον υποχρέωση βάσει του 4342 και προαπαιτούμενο για τη χορήγηση του μειωμένου ΕΤΜΕΑΡ και για την αποζημίωση για την Αντιστάθμιση του κόστους CO2 (υλοποίηση των έργων με τριετή απόσβεση) για τις επιλέξιμες βιομηχανίες. Οι παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στη βιομηχανία περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων συστήματα ρύθμισης ροής σε ανεμιστήρες, αντλίες, ρύθμιση λειτουργίας αεροσυμπιεστών, αναγεννητικούς καυστήρες νέας τεχνολογίας, χρήση απαερίων καύσης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ORC, ΣΗΘΥΑ και άλλα. Ωστόσο το Electricification (εξηλεκτρισμός) ως στόχος της πράσινης μετάβασης δεν είναι πάντα συμβατό με το στόχο της υψηλότερης αποδοτικότητας και του χαμηλότερου κόστους. Πλέον δεν υπάρχουν σταθερά τιμολόγια για τις βιομηχανίες. Η χρέωση γίνεται με προμήθεια ανά ώρα μέσα από το χρηματιστήριο ενέργειας. Ως εκ τούτου για την αποφυγή των χρεώσεων αποκλίσεων είναι απαραίτητος ο προγραμματισμός παραγωγής της επόμενης ημέρας ανά ώρα και η προβλεπόμενη κατανάλωση. Είναι ευνόητο, τέλος, ότι η εξοικονόμηση ενέργειας επιτυγχάνεται και μέσω Διαχείρισης του φορτίου κάθε εγκατάστασης, ώστε αφού επιλεγούν ευέλικτα φορτία να αποφεύγεται η λειτουργία τους στις ώρες αιχμής, που είναι οι ακριβές ώρες. Η ενεργειακή αποδοτικότητα στην ΚΕΒΕ «Κατά τη διάρκεια της 90χρονης πορείας της Κεραμουργίας Βορείου Ελλάδος (ΚΕΒΕ), υλοποιούμε σταθερά επενδύσεις με στόχο την ανάπτυξη της εταιρείας και του κλάδου μας. Στο πλαίσιο της παροχής σύγχρονων δομικών λύσεων και της πράσινης μετάβασης, επικεντρωνόμαστε στην Έρευνα

την

2021-2030. Επίσης,

κτiρίων

ενέργειας,

φυσικό αέριο».

Την ίδια χρονιά, η εγκα-

τάσταση Συμπαραγωγής

Ηλεκτρισμού-Θερμότητας

Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ)

στην παραγωγική μονάδα

στη Χρυσούπολη Καβάλας

αποτέλεσε

και την Ανάπτυξη (R&D), συμμετέχοντας σε ερευνητικά προγράμματα ύψους € 3,6 εκατ., και στην αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ)», μας έχει πει ο Άγις Κοθάλης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΚΕΒΕ. Σύμφωνα με τον κ. Κοθάλη, το 1997 η ΚΕΒΕ αποτελέσε την πρώτη κεραμουργία διεθνώς που χρησιμοποίησε τα απαέρια ψύξης για την ανατροφοδότηση του κλιβάνου όπτησης κατά την παραγωγική διαδικασία, αποφεύγοντας

την επιπλέον κατανάλωση

«ενώ το 2001 γί

ναμε μία από τις πρώτες επιχειρήσεις που συνδέθηκαν στο

τοπορία, καθώς

τη διεθνώς που τροφοδότη

σε τον κλίβανο όπτησης στον κλάδο. «Μάλιστα, το 2018 υλοποιήθηκε νέα μονάδα. Μέσω θυγατρικών εταιρειών, διατηρούμε άδειες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΡΑΕ συνολικής ισχύος 135MW, εκ των οποίων 19.5MW είναι σε λειτουργία, 14MW έχουν όρους σύνδεσης. Επιπλέον, το 2023, αποκτήσαμε από τη ΡΑΕ τέσσερις άδειες αποθήκευσης, συνολικής ισχύος 386.4MW και χωρητικότητας 762.9MWh, για την ενίσχυση της αξιοποίησης των μονάδων ΑΠΕ. Επίσης, στην ΚΕΒΕ επενδύουμε συστηματικά στον εκσυγχρονισμό του παραγωγικού εξοπλισμού και τη μετάβαση στο Industry 4.0, τη βελτίωση της απόδοσης και τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης, παρακολουθώντας συνεχώς όλα τα στάδια της παραγωγής βάσει της εγχώριας και ευρωπαϊκής νομοθεσίας, στοχεύοντας στη διασφάλισης της υψηλής ποιότητας των τελικών προϊόντων», σημειώνει ο κ. Κοθάλης. Πρωτοβουλίες εξοικονόμησης ενέργειας από τη Cenergy Holdings Η διαχείριση ενέργειας για τις θυγατρικές της Cenergy Holdings αποτελεί μία μόνιμη πρόκληση. Τα τελευταία χρόνια, ειδικά με τις συνεχείς αυξήσεις στις τιμές ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας, οι εταιρείες της έχουν προχωρήσει σε σειρά επενδύσεων και λήψη μέτρων για την εξοικονόμηση ενέργειας. Όλες οι θυγατρικές της Cenergy Holdings διαθέτουν πιστοποιημένο σύστημα ενεργειακής διαχείρισης κατά ISO 50001:2018 και διενεργούν ενεργειακές αξιολογήσεις σε συνεργασία με εξωτερικό φορέα ανά 4 έτη. Έτσι εξετάζεται η αποδοτικότητα των μηχανημάτων και του εξοπλισμού και προσδιορίζονται τα αντίστοιχα έργα ενεργειακής εξοικονόμησης προς υλοποίηση. Στο ίδιο πλαίσιο, όλες οι νέες επενδύσεις σε παραγωγικές διαδικασίες και εξοπλισμό αξιολογούνται με βάση τη συνεισφορά τους στην ενεργειακή κατανάλωση και στο αποτύπωμα άνθρακα, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στους επί μέρους στόχους μείωσης που έχουν θέσει οι εταιρείες. Ως μέρος της στρατηγικής των εταιρειών για την υπεύθυνη χρήση της ενέργειας, εφαρμόζονται αποτελεσματικά προγράμματα ενεργειακής διαχείρισης με παράλληλη 48 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 • Το Electricification (εξηλεκτρισμός) ως στόχος της πράσινης μετάβασης δεν είναι πάντα συμβατό με το στόχο της υψηλότερης αποδοτικότητας και του χαμηλότερου κόστους

παγκόσμια πρω-

ήταν η πρώ-

Product Stewardship & Sustainability Manager.

•

• Σύστημα Έξυπνης Μέτρησης

Ενέργειας AVAX.

• EGS and Carbon Footprint reporting.

• Αξιολόγηση Ποιότητας Ισχύος.

• Πιστοποίηση Ηλεκτρολογικών Εγκαταστάσεων.

• Παραγωγή Ενέργειας από ΑΠΕ- Αποθήκευση.

• Μετασκευές Ηλεκτρομηχανολογικών Εγκαταστάσεων.

• Εξειδικευμένες Τεχνικές Μελέτες.

• Υπηρεσίες Μηχανικού.

Τσιμισκή 120, 54622, Θεσσαλονίκη

Τ: 231 022 4545

Ε: info@enerca.eu

W: www.enerca.eu

εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού σε πρακτικές ενεργειακής διαχείρισης, ανάλογα με τη θέση και την περιοχή επιρροής τους. Πιο συγκεκριμένα, έχει ξεκινήσει η υλοποίηση έργων ενεργειακής εξοικονόμησης με ορίζοντα 4 ετών (20222026), που αφορούν κυρίως βελτιώσεις στην παραγωγική διαδικασία: αυτόματο σύστημα καταγραφής της ενεργειακής κατανάλωσης ανά παραγωγική γραμμή και χρήση εξιδεικευμένων εργαλείων για την ανάλυση των δεδομένων, αναβάθμιση συστημάτων καύσης στα χυτήρια με χρήση αναγεννητικών καυστήρων. Επιπλέον, αντικατάσταση κινητήρων με προδιαγραφές υψηλής ενεργειακής απόδοσης σε αντλιοστάσια και αεροσυμπιεστές, τοπικές μονάδες βελτίωσης της ποιότητας ρεύματος σε σημεία που αυτό απαιτείται, τοπική αντιστάθμιση και μείωση των αρμονικών. Η υλοποίηση των παραπάνω επιφέρει σημαντικά οφέλη στην ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας των παραγωγικών μονάδων. Η ενεργειακή διαχείριση δυναμικό πεδίο ανάπτυξης για τη Ravago «Στη Ravago αναγνωρίσαμε εγκαίρως την ανάγκη για ριζικό μετασχηματισμό του ενεργειακού μας συστήματος και θέσαμε φιλόδοξους στόχους που περιλαμβάνουν, πλέον εκείνων που καθορίζονται από τη κείμενη νομοθεσία, βραχυπρόθεσμες αλλαγές συμπεριφοράς και ειδικές επικοινωνιακές εκστρατείες με στόχο τη βέλτιστη διαχείριση ενέργειας», μας έχει πει η Έλενα Βλάχου, Ravago BS

Στο σχέδιο δράσης της εταιρείας περιλαμβάνονται δράσεις ενεργειακής διατήρησης που περιλαμβάνουν την αντικατάσταση περισσότερο δαπανηρών και ρυπογόνων πηγών, ή Αύξηση της Ενεργειακής Απόδοσης βιομηχανικών εγκαταστάσεων με την ENERCA ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ, ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΘΡΑΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΜΑΣ. ΗENERCA ΠΑΡΈΧ ΈΙ κορυφαίες συμβουλευτικές υπηρεσίες και αναπτύσσει πολιτικές για την αποδοτικότερη χρήση της ενέργειας, ενώ παράλληλα υλοποιεί έργα αύξησης ενεργειακής απόδοσης. Κύρια αντικείμενα της εταιρείας αποτελούν ο ενεργειακός έλεγχος των Η/Μ εγκαταστάσεων, η εκπόνηση ενεργειακών μελετών, η παροχή ενεργειακών υπηρεσιών (ESCo), καθώς και η εφαρμογή λύσεων ενεργειακής αποδοτικότητας (Energy Efficiency) με στόχο τη μείωση του ενεργειακού κόστους. Οι προτεινόμενες λύσεις βρίσκουν εφαρμογή στο βιομηχανικό τομέα, στον τριτογενή τομέα, αλλά και στον τομέα των μεταφορών. Η εταιρεία είναι εγγεγραμμένη ως Νομικό Πρόσωπο στο Μητρώο Ενεργειακών Ελεγκτών Γ΄ Τάξης του Υ.Π.ΕΝ. για την διεξαγωγή των υποχρεωτικών ενεργειακών ελέγχων σε Μεγάλες ή Μικρο-Μεσαίες Επιχειρήσεις, βάση του Ν. 4342/2015. Η εκτεταμένη εμπειρία των μηχανικών της εταιρείας σε ενεργειακά έργα Μηχανικής, Προμήθειας και Κατασκευής (EPC) παγκοσμίως, σε συνδυασμό με τον υπερσύγχρονο μετρητικό εξοπλισμό και τα λογισμικά, δίνει την δυνατότητα της παροχής των βέλτιστων και τελευταίας λέξης της τεχνολογίας λύσεων, προσαρμοσμένων στις ανάγκες κάθε εγκατάστασης. Δραστηριότητες • Ενεργειακοί Έλεγχοι και Έλεγχοι Ενεργειακής Μετάβασης προς την Απανθρακοποίηση.

Υλοποίηση Έργων Ενεργειακής Αποδοτικότητας.

και Διαχείρισης

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ & ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Ι.Κ.Ε. / ENERCA 49 • ΜΑ ΟΣ 2024

σε εφαρμογές «έξυπνης» διαχείρισης της ενέργειας

μηχανές. Για παράδειγμα, οι παλιοί καυστήρες αντικαταστάθηκαν

παραγωγικών συντελεστών σχετιζόμενων με την ενέργεια, από άλλους λιγότερο ρυπογόνους και δαπανηρούς καθώς και δράσεις αύξησης της ενεργειακής αποδοτικότητας μέσω της μείωσης των αποβλήτων (waste reduction), της αλλαγής καυσίμων (fuel switching), της βελτιστοποίησης της παραγωγικής διαδικασίας (process optimization) και τέλος μέσω μείωσης της ποσότητας ενέργειας που χρειάζεται η εταιρεία, ή μειώνοντας τα ενεργειακά κόστη των ήδη υπαρχόντων παραγόμενων προϊόντων. «Έως σήμερα έχουμε επενδύσει σε κατασκευές φωτοβολταϊκών πάρκων σε Ευρώπη και Τουρκία, σε ανεμογεννήτριες εγκατεστημένες στο Βέλγιο για την παραγωγή αιολικής ενέργειας για αποκλειστική χρήση στα ερ

γοστάσιά μας, σε εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιομάζα στο Βόλο, στην τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων στις εγκαταστάσεις μας, σε εγκατάσταση θέσεων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, με στόχο την προώθηση της ηλεκτροκίνησης», σημειώνει η κα Βλάχου. Σύμφωνα με την ίδια, με γνώμονα την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας η εταιρεία έχει προβεί σε ενεργειακό έλεγχο στο σύνολο των εγκαταστάσεων της εταιρείας στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις, στους χώρους αποθήκευσης και στους χώρους γραφείων με στόχο την αναλυτική ενεργειακή αξιολόγηση της κάθε εγκατάστασης και την εφαρμογή ουσιαστικών προτάσεων βελτίωσης ανά ενεργοβόρο εξοπλισμό. «Πλέον των απαραίτητων μέτρων όπως επενδύσεις σε λαμπτήρες και αντικατάσταση εξοπλισμού με πλέον σύγχρονο και ενεργειακά αποδοτικότερο, επενδύουμε σε έργα όπως ανάκτηση θερμότητας για επαναχρησιμοποίηση,

με αλλά και με μεγαλύτερα έργα αντικατάστασης παλιών γραμμών με νέες “state of the art” εγκαταστάσεις», καταλήγει η κα Βλάχου. Μείωση ενεργειακού κόστους για την ΚΟΛΙΟΣ με LNG H γαλακτοβιομηχανία ΚΟΛΙΟΣ έγινε η πρώτη ελληνική βιομηχανία που καλύπτει τις θερμικές ενεργειακές της ανάγκες με LNG, με προμηθευτή την εταιρεία Blue Grid, μέλος του Ομίλου Molgas. Το LNG φορτώνεται τακτικά σε βυτιοφόρα οχήματα της Blue Grid στην εγκατάσταση μεταφόρτωσης βυτιοφόρων οχημάτων του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα. Από εκεί, μεταφέρεται οδικώς και παραδίδεται σε ειδικό σταθμό αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG που κατασκεύασε, λειτουργεί και συντηρεί η Blue Grid εντός των εγκαταστάσεων της ΚΟΛΙΟΣ. To LNG επαναεριοποιείται και τροφοδοτεί τους λέβητες της εταιρείας, επιτρέποντας την κατανάλωση Φυσικού Αερίου, χωρίς να χρειάζεται σύνδεση σε κάποιο τοπικό δίκτυο αγωγών. «Στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης, η ΚΟΛΙΟΣ λειτουργεί ήδη Φ/Β πάρκο για την κάλυψη μέρους των απαιτήσεων του εργοστασίου της σε ηλεκτρική ενέργεια. Αντικαθιστά τώρα το μαζούτ με το LNG για την παραγωγή θερμικής ενέργειας και σε σύντομο χρονικό διάστημα ολοκληρώνει την μονάδα αναερόβιας επεξεργασίας των λυμάτων της, με στόχο την ιδιοκατανάλωση του παραγόμενου βιοαερίου. Με την ολοκλήρωση των παραπάνω επενδύσεων, η ΚΟΛΙΟΣ θα είναι μια από τις πιο φιλικά προς το περιβάλλον λειτουργούσες βιομηχανίες τροφίμων», δήλωσε εκ μέρους της ΚΟΛΙΟΣ ο Θέμης Κωστόπουλος. Σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Λαγάκο, επικεφαλής της Molgas στη ΝΑ Ευρώπη και της Blue Grid: «αυτή είναι μία πολύτιμη νέα προοπτική, που πλέον διανοίγεται για τις ελληνικές βιομηχανίες που δεν έχουν πρόσβαση σε αγωγούς Φυσικού Αερίου, προκειμένου να επιτύχουν σημαντική μείωση του ενεργειακού τους κόστους και συνάμα μείωση του ανθρακικού τους αποτυπώματος». Το

της

Το 2023, η ArcelorMittal υλοποίησε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα για την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στα εργοστάσιά της, εστιάζοντας σε τρεις κύριους τομείς: βελτιστοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας, αναβάθμιση εξοπλισμού και υιοθέτηση προηγμένων τεχνολογιών. Η ArcelorMittal ξεκίνησε με μια εκτεταμένη ανάλυση της παραγωγικής διαδικασίας, προκειμένου να εντοπίσει σημεία βελτίωσης. Η ανάλυση αυτή οδήγησε στην εφαρμογή νέων μεθόδων που μείωσαν την κατανάλωση ενέργειας κατά την παραγωγή χάλυβα. Παράλληλα, η εταιρεία αντικατέστησε παλαιό εξοπλισμό με νέες, ενεργειακά αποδοτικές

με νέους, πιο αποδοτικούς

που εκπέμπουν λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, μειώνοντας σημαντικά την ενεργειακή κατανάλωση και τις εκπομπές ρύπων. Επιπλέον, η ArcelorMittal επένδυσε σε προηγμένες τεχνολογίες, όπως αισθητήρες και συστήματα διαχείρισης ενέργειας με τεχνητή νοημοσύνη. Αυτά τα συστήματα επέτρεψαν την παρακολούθηση και τον έλεγχο της κατανάλωσης ενέργειας σε πραγματικό χρόνο, επιτρέποντας στην εταιρεία να αντιδρά άμεσα και να βελτιστοποιεί τις ενεργειακές της ανάγκες με μεγαλύτερη ακρίβεια και αποτελεσματικότητα. Τα αποτελέσματα αυτών των ενεργειών ήταν εντυπωσιακά. Η συνολική κατανάλωση ενέργειας μειώθηκε κατά 10% σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, ενώ οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μειώθηκαν κατά 15%, συμβάλλοντας στους στόχους της εταιρείας για βιωσιμότητα. Επιπλέον, η εξοικονόμηση κόστους ενέργειας ήταν σημαντική, προσφέροντας οικονομικά οφέλη που ενίσχυσαν την ανταγωνιστικότητα της εταιρείας. • 50 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 • Με την επιλογή ευέλικτων φορτίων σε κάθε εγκατάσταση, η λειτουργία τους μπορεί να προγραμματιστεί ώστε να αποφεύγεται κατά τις ώρες αιχμής, οι οποίες είναι και οι πιο ακριβές

case study

ArchelorMittal

καυστήρες

52 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 • Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΕΝΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ, ΝΑ ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΕΙ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟΝ ΤΑΧΕΩΣ ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΟ ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ. ΓΡΑΦΕΙ Η AΝΝΑ ΧΑΤΖΗ στη διαχείριση εγκαταστάσεων Οι κορυφαίες FACILITY MANAGEMENT

53 • ΜΑ ΟΣ 2024 ΟΙ ΥΠΕ ΥΘΥΝΟΙ για τη διαχείριση εγκαταστάσεων εποπτεύουν ένα ευρύ φάσμα καθηκόντων, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής διαχείρισης, της κανονιστικής συμμόρφωσης και της συντήρησης της φυσικής υποδομής. Κατανοώντας τη σημασία αυτού του κλάδου, η Verified Market Reports συνέταξε μια εκτεταμένη ερευνητική μελέτη «Facility Management Market» που παρέχει διορατικές πληροεγκαταστάσεων είναι εδώ! τάσεις φορίες σχετικά με την κατάσταση του κλάδου σήμερα και τι να περιμένουμε στο μέλλον. Ορισμένες επιχειρήσεις έχουν καταστεί ηγέτες στον τομέα της διαχείρισης εγκαταστάσεων, προσφέροντας ολοκληρωμένες λύσεις και πρωτοστατώντας σε βελτιώσεις σε πολλούς τομείς της διαχείρισης εγκαταστάσεων. Οι επιχειρήσεις αυτές δεσμεύονται να παρέχουν διαχείριση εγκαταστάσεων που είναι τόσο αποδοτική όσο και αποτελεσματική, προκειμένου να βοηθήσουν τους οργανισμούς να επιτύχουν τους στρατηγικούς τους στόχους. Η πανδημία έχει αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας σχεδόν κάθε επιχείρησης. Από τα εστιατόρια και το λιανικό εμπόριο μέχρι τα κτίρια γραφείων και τα εργοστάσια, σχεδόν κάθε βιομηχανία έχει υποστεί δραστική αλλαγή στις καθημερινές λειτουργίες με νέες εντολές ασφαλείας και πρωτόκολλα δημόσιας υγείας. Αυτές οι αλλαγές ανάγκασαν τους οργανισμούς να δώσουν προτεραιότητα σε λύσεις διαχείρισης εγκαταστάσεων που ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των καταναλωτών και παρέχουν μια απρόσκοπτη και ελκυστική εμπειρία, τόσο εντός όσο και εκτός του χώρου. Ώς αποτέλεσμα, οι σημερινοί υπεύθυνοι στη διαχείριση εγκαταστάσεων πρέπει να είναι προληπτικοί και να γνωρίζουν τις τελευταίες τάσεις του κλάδου, αν θέλουν να οδηγήσουν τις δραστηριότητές τους στο επόμενο επίπεδο. Ακολουθούν οι 10 κορυφαίες τάσεις που εξορθολογίζουν τη ροή εργασιών της διαχείρισης εγκαταστάσεων.

ΕΥΕΛΙΚΤΟΙ ΧΩΡΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Καθώς όλο και περισσότεροι οργανισμοί επιλέγουν την επιστροφή στο γραφείο, το εργασιακό περιβάλλον θα μετασχηματιστεί. Είτε επιστρέφουν πλήρως στο γραφείο είτε υιοθετούν ένα υβριδικό μοντέλο, οι διαχειριστές εγκαταστάσεων θα πρέπει να προβλέψουν πώς οι αλλαγές στη ροή εργασίας θα επηρεάσουν τις λειτουργίες του κτιρίου. Η τεχνολογία θα παίξει επίσης σημαντικό ρόλο, καθώς οι οργανισμοί έχουν εκμεταλλευτεί την περίοδο της πανδημίας για να επανεξετάσουν τις τεχνολογικές τους ανάγκες. ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Οι επικοινωνίες μεταξύ των διαχειριστών εγκαταστάσεων (FM) και των συνεργατών του κλάδου θα συνεχίσουν να αποτελούν προτεραιότητα στο πεδίο. Λογισμικά αιχμής, όπως τα συστήματα διαχείρισης έργων που χρησιμοποιούνται σε μεγάλες εγκαταστάσεις, θα συμβάλλουν στην επίτευξη βέλτιστης αποτελεσματικότητας και στην εξορθολογισμένη επικοινωνία. Οι διαχειριστές εγκαταστάσεων θα διαδραματίσουν αναπόσπαστο ρόλο στη δημιουργία της υποδομής που θα βελτιώσει τη διαδικασία επικοινωνίας μεταξύ των συνεργατών για την καλύτερη διευκόλυνση της ροής εργασιών του έργου. 10 9 54 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

MAINTENANCE 4.0

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ΣΤΟ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Η αναβάθμιση του ρόλου της διαχείρισης εγκαταστάσεων απαιτεί από τους επαγγελματίες να καθιερωθούν ως ηγέτες στον τομέα τους. Συνεισφέροντας σε δημοσιεύσεις του κλάδου, μιλώντας σε συνέδρια και μοιραζόμενοι βέλτιστες πρακτικές, μπορούν να προβάλλουν την τεχνογνωσία τους και να αναβαθμίσουν το κύρος του επαγγέλματος. Η διαχείριση εγκαταστάσεων δεν περιορίζεται πλέον σε λειτουργικές αναβαθμίσεις - έχει εξελιχθεί σε στρατηγικό παράγοντα που συμβάλλει στην οργανωτική επιτυχία. Ευθυγραμμιζόμενοι με τους εταιρικούς στόχους, αξιοποιώντας τις γνώσεις των δεδομένων, βελτιστοποιώντας τη χρήση των χώρων, αγκαλιάζοντας την τεχνολογία, συνεργαζόμενοι με τα ενδιαφερόμενα μέρη

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

Η διαχείριση εγκαταστάσεων περιλαμβάνει το συντονισμό και τη διαχείριση διαφόρων πτυχών ενός κτιρίου ή μιας εγκατάστασης, ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία και η λειτουργικότητά της. Η συντήρηση είναι ένα κρίσιμο στοιχείο της διαχείρισης εγκαταστάσεων, καθώς περιλαμβάνει τη συντήρηση, την επισκευή και τη συνολική διατήρηση της εγκατάστασης, ενώ η Συντήρηση 4.0 συμβάλλει στην πρόοδο του κλάδου FM και γεφυρώνει το χάσμα της ενσωμάτωσης της τεχνολογίας στη διαχείριση εγκαταστάσεων. Η προληπτική συντήρηση περιλαμβάνει προληπτικές ενέργειες που βασίζονται σε δεδομένα και προγνωστικές αναλύσεις. Με τη συνεχή παρακολούθηση της κατάστασης και των επιδόσεων της εγκατάστασης, η Συντήρηση 4.0 δίνει τη δυνατότητα στους διαχειριστές των εγκαταστάσεων να προβλέπουν και να προλαμβάνουν τα προβλήματα πριν αυτά κλιμακωθούν. Αυτό όχι μόνο εξοικονομεί χρόνο και χρήμα, αλλά διασφαλίζει επίσης την αδιάλειπτη λειτουργία και ενισχύει την ικανοποίηση των εργαζομένων. 8 7 και καλλιεργώντας την ανθεκτικότητα, οι διαχειριστές εγκαταστάσεων μπορούν να περιηγηθούν στις πολυπλοκότητες και να συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη, την αποδοτικότητα και τη φήμη του οργανισμού τους. Ως πραγματικοί παράγοντες αλλαγής, διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος του δομημένου περιβάλλοντος και στη διασφάλιση ενός βιώσιμου και ευημερούντος μέλλοντος. 55 • ΜΑ ΟΣ 2024

συστήματα αυτοματισμού μπορούν επίσης να ελέγχουν και να παρακολουθούν διάφορα

εγκατάστασης, όπως

HVAC (θέρμανσης, αερισμού και κλιματισμού), ο

και η ασφάλεια, επιτρέποντας τον κεντρικό έλεγχο και τη βελτιστοποίηση. Η τεχνολογία επαυξημένης πραγματικότητας

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

συγκεκριμένη τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εργασίες που είναι επαναλαμβανόμενες, επικίνδυνες ή απαιτούν μεγάλη ακρίβεια. Για παράδειγμα, τα ρομπότ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εργασίες καθαρισμού και συντήρησης, μειώνοντας την ανάγκη για ανθρώπινη παρέμβαση και αυξάνοντας

την αποτελεσματικότητα. Τα

συστήματα εντός μιας

(AR) και εικονικής πραγματικότητας (VR) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον σχεδιασμό και τη σχεδίαση εγκαταστάσεων, επιτρέποντας στους ενδιαφερόμενους να οπτικοποιήσουν και να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις πριν από την υλοποίηση. Οι τεχνολογίες αυτές μπορούν επίσης να βελτιώσουν τα προγράμματα κατάρτισης για το προσωπικό των εγκαταστάσεων, παρέχοντας καθηλωτικές και διαδραστικές εμπειρίες. Για παράδειγμα, οι τεχνικοί συντήρησης μπορούν να λάβουν εικονική εκπαίδευση σε πολύπλοκες λειτουργίες εξοπλισμού, βελτιώνοντας τις δεξιότητές τους και μειώνοντας τα ανθρώπινα λάθη. ΑΥΞΗΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΞΥΠΝΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Καθώς το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT) συνεχίζει να αναπτύσσεται, οι διαχειριστές εγκαταστάσεων θα έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση σε προηγμένη τεχνολογία με αισθητήρες, δυνατότητες επεξεργασίας και αυτοματισμούς που δημιουργούν μια πιο ευέλικτη και διαδραστική εμπειρία για τους τεχνικούς, τους υπαλλήλους και τους επισκέπτες. Η έξυπνη τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει τους διαχειριστές εγκαταστάσεων να δημιουργήσουν ένα άνετο, ενεργειακά αποδοτικό περιβάλλον και να βελτιστοποιήσουν τις λειτουργίες του κτιρίου που κυμαίνονται από συστήματα πυροπροστασίας, ασφάλειας και εντοπισμού περιουσιακών στοιχείων, καθώς και διαχείριση φωτισμού, συντήρηση HVAC και έξυπνη στάθμευση. 6 5 56 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

τα συστήματα

φωτισμός

ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΒΑΣΕΙ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Οι αλλαγές που έχουμε όλοι βιώσει τα τελευταία χρόνια δημιουργούν αναμφίβολα μια βαριά βάση δεδομένων με πληροφορίες, δεδομένα και στατιστικά στοιχεία. Καθώς οι FM σχεδιάζουν τα επερχόμενα έργα, θα βασίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό σε αυτά τα δεδομένα για την καλύτερη ενημέρωση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Η αξιοποίηση των δεδομένων μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των γενικών εξόδων, στην ελαχιστοποίηση του χρόνου διακοπής λειτουργίας, στην αύξηση της αποδοτικότητας και στη βελτίωση της βαθμονόμησης του συστήματος. 3 ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ Καθώς οι εγκαταστάσεις ψηφιοποιούνται όλο και περισσότερο, η επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή συνεργασία μεταξύ των ομάδων. Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) έχει τη δυνατότητα να απλοποιήσει την ολοκλήρωση των συστημάτων, βελτιώνοντας την επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων τμημάτων και καταρρίπτοντας τα εμπόδια που εμποδίζουν τις ομάδες να συνεργαστούν. 4 57 • ΜΑ ΟΣ 2024

ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΣΗΜΟ

εταιρείες σε όλους σχεδόν τους κλάδους δραστηριοποιούνται προληπτικά και δίνουν μεγαλύτερη προτεραιότητα σε φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές που περιορίζουν ή μηδενίζουν το αποτύπωμα άνθρακα. Οι FM θα πρέπει να συμμετέχουν άμεσα σε αυτές τις συζητήσεις και μπορούν να αναμένουν να δουν μεγαλύτερη έμφαση στις καινοτόμες λύσεις διαχείρισης ενέργειας και στο πώς οι φιλικοί προς το περιβάλλον παράγοντες θα επηρεάσουν τους εργαζόμενους, τους πελάτες και το περιβάλλον. 2 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ Παρόμοια με τη χρήση του Building Information Modeling (BIM), η προγραμματισμένη προληπτική συντήρηση (PPM) αποτελεί μια τεχνολογική προσέγγιση για την τυποποίηση και την πρόβλεψη των αναγκών συντήρησης. Αυτό το μοντέλο βοηθά τις επιχειρήσεις να προγραμματίζουν τακτικές συντηρήσεις εκ των προτέρων και παρέχει ένα σύστημα για την ταχεία προσαρμογή σε απρόβλεπτες αλλαγές. Η μέθοδος αυτή συμβάλλει στην εξοικονόμηση χρόνου και χρημάτων μακροπρόθεσμα, αντί να αντιδρούν εκ των υστέρων στις ανάγκες που προκύπτουν. Επιτρέπει στους διαχειριστές εγκαταστάσεων να κατανοούν καλύτερα τα περιουσιακά στοιχεία κάθε κτιρίου, δίνοντάς τους τη δυνατότητα για προνοητικό σχεδιασμό και αντιμετώπιση απρόβλεπτων καταστάσεων. 1 58 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

Οι

Από το ΙΤ στο ΟΤ:

Γεφυρώνοντας 60 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

ΚΑΘΩΣ ΟΛΟ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΜΑΣ ΑΠΟΚΤΟΥΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ, ΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΕΝΩΝΟΥΝ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΑΣΜΑΤΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΑΥΤΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ, ΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΣ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ. ΓΡΑΦΕΙ Ο ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΒΑΓΓΕΛΑΤΟΣ δύο κόσμους 61 • ΜΑ ΟΣ 2024

το

ΟΤ σε συμπεριφορές και

φυσικές δραστηριότητες και αποτελέσματα. Εντελώς αθόρυβα αυτό άλλαξε -και ακόμα αλλάζει- και οι τεχνολογίες πληροφορίας κατέβηκαν στο «μηχανοστάσιο» της σύγχρονης επιχείρησης. Αρχικά με τη

να «μιλούν» μεταξύ τους αλλά και με την υπόλοιπη επιχείρηση.

Οι λόγοι ήταν ακόμα πιο

προφανείς. Αφενός από την

πρώτη κιόλας στιγμή που

το έργο ενός κομματιού των operations απέκτησε έναν

έστω ψηφιακό αισθητήρα, παρήγαγε data.

Και από την επόμενη μέρα

αυτά τα data ήταν μετρήσιμα, αναλύσιμα και κατ’

Ό ΧΙ ΠΌΛΛ Α ΧΡΌΝΙΑ ΠΡΙΝ, τα όρια ανάμεσα στο ΙΤ μιας επιχείρησης και την υλικοτεχνική υποδομή της ήταν ξεκάθαρα και σχεδόν απαραβίαστα. Το «σύνορο» ήταν προφανές. Το ΙΤ διαχειριζόταν άυλα μικροσύμπαντα από data μέσα στην επιχείρηση, των οποίων η υλική μορφή περιοριζόταν σε υπολογιστές και οθόνες. Το ΟΤ έφερνε στο μυαλό όλων βαριά ατσάλινα μηχανήματα, φασαριόζικες γραμμές παραγωγής και ανθρώπους με κράνη και φωσφόριζέ γιλέκα. Μοιραία το ΙΤ παραδοσιακά εστίαζε σε δεδομένα και επικοινωνία συστημάτων και στον αντίποδα

που απαίτησε

στοιχο

σε έναν υπολογιστή «κάπου εκεί κοντά», μετά ένα ολοκλη

ρωμένο σύστημα

έλεγ

χο

ένα

περισσότερα προγράμματα. Πολύ σύντομα έγινε προφανές ότι όλα αυτά έπρεπε

μορφή κάποιου controller

και ένα αντί-

πρόγραμμα

σε

από

επέκταση επιχειρησιακό κεφάλαιο. Ακόμα και μια απλή βιομηχανική πρέσα με έναν και μόνο αισθητήρα και μετρητή μπορούσε να δίνει δεδομένα, για το πόσες επαναλήψεις έκανε και πότε. Αλλά να τα δώσει που; Και μέσα από ποιο δίκτυο; Μπορεί ακόμα και ένα εξελιγμένο ρομποτικό σύστημα να έχει δικό του καθόλα ψηφιακό σύστημα ελέγχου, με το ανάλογο λογισμικό και να γεννά data μανιωδώς. Ακόμα και αν το λογισμικό του είναι ένα σύστημα SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) όπως αυτά που είναι διαδεδομένα (στη βιομηχανία, τις τηλεπικοινωνίες, τα δίκτυα ζωτικών υποδομών και ενέργειας) για εποπτεία, έλεγχο και συγκέντρωση δεδομένων και με πολύτιμο ρόλο, αυτό που απογείωσε την αξία τους ήταν όταν η υπολογιστική τους δύναμη ενοποιήθηκε με αυτή του υπόλοιπου οργανισμού και άρχισε μέσω του ΙοΤ να αλληλοεπιδρά με το υπόλοιπο φυσικό όσο και ψηφιακό σύμπαν. Αφετέρου σήμερα δεν υπάρχει τομέας της καθημερινής ζωής που να μην έχει επηρεαστεί από τις ψηφιακές τεχνολογίες. Ειδικά στο κόσμο των επιχειρήσεων η ψηφιακή αναβάθμιση κάθε κομματιού μιας επιχείρησης είναι ζητούμενο για την αποκάλυψη της κρυμμένης αξίας της. Αυτό έσπασε τα στεγανά με πρώτο και μεγαλύτερο την πεποίθηση ότι ο κόσμος των τεχνολογιών πληροφορίας ήταν ακατανόητος και επικίνδυνος για τους τους ανθρώπους της παραγωγής και το αντίστροφο. Ότι οι άνθρωποι του ΙΤ δεν μπορούσαν να καταλάβουν -ζώντας σε ένα σύμπαν δεδομένων και όχι μηχανών- τι απαιτεί η παραγωγή και τα operations. Αυτό είναι εμφανές πια παντού, από τα αυτοματοποιημένα συστήματα μέχρι τα βιογραφικά ειδικά των νεότερων εργαζομένων που συνδυάζουν τίτλους σπουδών και από τους δύο κόσμους. Το Software σε ρόλο διερμηνέα Από το σβήσιμο αυτών των διαχωριστικών γραμμών ανάμεσα στο ΙΤ και το ΟΤ γεννήθηκε το IIoT και το Industry 4.0. Οι προκλήσεις και τα εμπόδια στο δρόμο μέχρι εδώ ήταν πολλά. Κυρίως είχαν να κάνουν ότι οι Operational Techs ήταν ανομοιογενείς, αφού κάθε επιχείρηση και οργανισμός μπορούσε να «στήνει» το δικό του περιβάλλον, ανάλογα με την τεχνολογία που ήταν διαθέσιμη στη συγκεκριμένη αγορά, τις ανάλογες με το έργο που επιδίωκε τεχνολογίες και βέβαια την κλίμακα και το ανάλογο budget. Έτσι, ενώ το ΙΤ λειτουργεί σε ένα συγκεκριμένο γενικά αποδεκτό και ομογενοποιημένο μέχρι ένα βαθμό πλέγμα από hardware και software, όταν άρχισε να «κατακτά» το ΟΤ βρέθηκε αντιμέτωπο με άπειρα μικρά ή μεγαλύτερα silos τεχνολογιών, data και διαδικασιών που συχνά μιλούσαν τη δική τους μοναδική διάλεκτο, απομονωμένα από κάθε άλλο σύστημα εντός ή εκτός οργανισμού τους. ΜΑΡΙΑ ΜΠΟΖΟΥΔΗ Senior Advisor στον Τομέα Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Τεχνολογίας & Καινοτομίας του ΣΕΒ ««Σε βιομηχανίες που επιτυγχάνουν υψηλά επίπεδα κυβερνοασφάλειας ΟΤ, βλέπουμε ότι οι σχετικές ευθύνες εντάσσονται στις αρμοδιότητες CISO/ CIO. Τείνουν, επίσης, να δημιουργούν τοπικά κέντρα ασφαλείας λειτουργιών (SOCs) και δικτύων (NOCs), που επιτρέπουν, μεταξύ άλλων, την ορατότητα της αρχιτεκτονικής και της κατάστασης των συστημάτων ΙΤ και ΟΤ, ακόμη και σε πραγματικό χρόνο»» 62 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

Industry 5.0 Anybody?

Γεφυρώνοντας τις ανάγκες κυβερνοασφάλειας συστημάτων ΙΤ/ΟΤ

Αυτή η ανάγκη για πλατφόρμες και τεχνολογίες «διερμηνείας» και διαλειτουργικότητας οδηγεί ακόμα την ανάλογη ΙΤ αγορά. Έτσι σύμφωνα με την έρευνα της Virtue Market Research «ΙT/OT Convergence Market –Segmentation By Networking Technology», η αγορά τεχνολογιών που συνδυάζουν την πληροφοριακή με την επιχειρηματική υποδομή είναι σε δυναμικά ανοδική πορεία. Υπολογίστηκε για το 2022 σε αξία 96,34 δισεκατομμύρια δολάρια και αναμένεται να φτάσει ως το 2030 τα 280,66 δισεκατομμύρια δολάρια με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 14,3%. Ισχυρότερο κομμάτι αυτής της αγοράς είναι αυτό που αφορά τη μεταφορά δεδομένων και τη δημιουργία δικτύων ανάμεσα στο ΙΤ και το ΟΤ καθώς θεωρείται βασική προϋπόθεση τόσο για τον έλεγχο όσο και για συγκομιδή των πολύτιμων δεδομένων από την συνολική επιχειρησιακή λειτουργία. Πέρα δε από τις παραδοσιακές αγορές που πρωτοστατούσαν σε αυτή τη μετάβαση όπως η βιομηχανία, κατά την έρευνα μεγάλη ανάπτυξη συστημάτων διασύνδεσης ΙΤ/ΟΤ αναμένεται να δούμε στις μεταφορές και ειδικότερα στη ναυτιλία, στο χώρο των εξορύξεων και στις κατασκευές. Από τις τεχνολογίες που αναμένεται να μας εκπλήξουν με τη δημοφιλία τους είναι -πέρα από το ΙοΤ σύμπαν και το πλήθος των αισθητήρων- οι εφαρμογές αυτόνομων οχημάτων, αλλά και τα budget που θα δούμε να επενδύονται στην κυβερνοασφάλεια των ανάλογων συστημάτων. Τα οφέλη από τη σύγκλιση ΙΤ και ΟΤ που ερμηνεύουν αυτή τη δυναμική είναι πολλά. Τα κυριότερα έχουν να κάνουν με την ενοποιημένη και βελτιστοποιημένη επιχειρησιακή λειτουργία. Δίνουν δυνατότητα και insights για εξοικονόμηση πόρων, καλύτερη διαχείριση και έλεγχο όλων των τμημάτων του οργανισμού και διατμηματικό συντονισμό. Δίνεται η ευκαιρία για οργάνωση παραγωγής σε μεγαλύτερες κλίμακες, πρόβλεψη προβλημάτων μέσω των data analytics και προγραμματισμός αλλά και τη δημιουργία ενός συνολικού περιβάλλοντος ψηφιακής ασφαλείας, που στο παρελθόν αναφερόταν σαν ο νούμερο ένα λόγος που τα συστήματα ΟΤ έμεναν απομονωμένα από τον υπόλοιπο ψηφιακό κόσμο. Το άνοιγμα της φυσικής υποδομής (μηχανολογική ή άλλης) στο διαδίκτυο και από εκεί στο σύμπαν των απειλών κυβερνοασφαλείας δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ούτε με «κλείσιμο» αλλά ούτε και με «βιομηχανικές» δικλείδες ασφαλείας. Αργά ή γρήγορα η αυτοματοποίηση και η αυξανόμενη διασυνδεσιμότητα οδηγούν το αίτημα για ασφάλεια στο ΙΤ.

Οι τάσεις και οι πρακτικές αυτή τη στιγμή σε αυτό το «προξενιό» των δύο αυτών κόσμων είναι πολλές όπως έδειξε και η πρόσφατη διεθνή έκθεση Smart Production Solutions της Νυρεμβέργης. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν η χρήση digital twins για την μοντελοποίηση και μελέτη της φυσικής διάστασης των διαδικασιών. Η δημιουργία και χρήση κοινών ψηφιακών εργαλείων τόσο για περιβάλλοντα ΙΤ όσο και ΟΤ, συχνά και με low code φιλοσοφία. Η ανάπτυξη εργαλείων και εφαρμογών edge computing σε περιφερειακά δίκτυα στα κέντρα παραγωγής. Η εστίαση σε εξιδεικευμένα εργαλεία προγραμματισμού για controllers και virtual controllers και ο καθόλα ψηφιακός έλεγχος ποιότητας μέσω ΙΤ εφαρμογών. Και ιδιαίτερα η ανάπτυξη εργαλείων διαχείρισης ΙΤ και υλικοτεχνικής υποδομής στο cloud τα οποία υπόσχονται να διασυνδέσουν το φυσικό κόσμο των Operations με το ΙΤ στο cloud σε φιλοσοφία iPaaS (integration Platform as a Service) και μέσω αυτού να αυτοματοποιούν μεγάλα κομμάτια του ψηφιακού μετασχηματισμού των operations μαζί με όλη τον υπόλοιπο οργανισμό, εκεί όπου τα data που παράγονται από το ΟΤ θα συναντιόνται με τα applications του ΙΤ. Ομολογουμένως όλο και συχνότερα ακούγεται μέσα σε αυτές τις συζητήσεις για τη σύγκλιση ΙΤ και ΟΤ και ο όρος Industry 5.0. Στην ουσία είναι μια «κατάσταση» στην οποία ΙΤ και ΟΤ είναι απόλυτα συντονισμένα αν όχι ενοποιημένα και η διάχυση του ψηφιακού στην επιχειρησιακή δομή είναι τέτοια που είναι δύσκολο -και μάλλον περιττό από ένα σημείο και μετά- να ξαναχωρίσουν. Είναι κάτι σαν τον όρο Industry 5.0 ένας πρόωρος πανηγυρισμός; Για την πλειοψηφία του επιχειρηματικού κόσμου ναι. Η αλήθεια είναι ότι η γέφυρα ανάμεσα στο ΙΤ και το ΟΤ δεν είναι εύκολη για όλους. Αν και οδηγεί ταχύτατα στο μέλλον, το κόστος της είναι αρκετά υψηλό. Παρά το γεγονός ότι έχουμε δει μεγάλα άλματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, απέχουμε ακόμα από την «απόλυτη» σύζευξη ΙΤ και ΟΤ που υπόσχεται η εποχή του Industry 5.0. Αυτή η μετάβαση απαιτεί σημαντικές επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, εκπαίδευση προσωπικού και αναβάθμιση των υπαρχουσών υποδομών, κάτι που δεν είναι πάντα εφικτό για όλες τις επιχειρήσεις. Επιπλέον, η επιτυχής ενσωμάτωση ΙΤ και ΟΤ απαιτεί αλλαγή στη νοοτροπία και τον τρόπο λειτουργίας των οργανισμών, κάτι που μπορεί να αποτελέσει μια ακόμη

πρόκληση.

στη βιομηχανία Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του ψηφιακού

αφορά

ακών τεχνολογιών που εξυπηρετούν 24/7 τις ανάγκες της φυσικής διαδικασίας παραγωγής. «Σήμερα, τα ίδια βιομηχανικά συστήματα που αναπτύχθηκαν για να λειτουργούν ανεξάρτητα και αυτόνομα, σε στεγανά περιβάλλοντα, είναι προσβάσιμα με απομακρυσμένους τρόπους, και αλληλεπιδρούν με συστήματα ΙΤ, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν χιλιάδες Η/Υ και συσκευές ΙοΤ, και εκατοντάδες εφαρμογές. Η αλληλεπίδραση αυτή γεννά κινδύνους, καθώς οι συνήθεις πρακτικές ασφάλειας ΙΤ δεν είναι πάντα συμβατές με τη φύση των συστημάτων ΟΤ. Για παράδειγμα, είναι δύσκολο να εφαρμοστούν αυτοματοποιημένες αξιολογήσεις κινδύνου, έλεγχοι ασφαλείας ή διαγνωστικά anti-virus χωρίς διακοπή εργασιών, ενώ τα patches ΟΤ απαιτούν συγκατάθεση του κατασκευαστή», επισημαίνει η Μαρία Μποζούδη , Senior Advisor στον Τομέα Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Τεχνολογίας & Καινοτομίας του ΣΕΒ. 63 • ΜΑ ΟΣ 2024

μετασχηματισμού

στην ασφάλεια των επιχειρησι

ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Υπεύθυνος Συνδρομών: Αθανάσιος Μουτζίκος, Τ: 210 6617 777 (εσωτ. 263), Ε: amoutzikos@boussias.com Υπεύθυνη Διαφήμισης: Σοφία Ανδριτσοπούλου, Τ: 210 6617 777 (εσωτ. 143), Ε: sandritsopoulou@boussias.com Η στρατηγική επιλογή στην ενημέρωση Το ημερήσιο newsletter Industry της BOUSSIAS είναι ένα πολύτιμο στρατηγικό εργαλείο για τους επαγγελματίες της Βιομηχανικής Παραγωγής. Καθημερινά στο Inbox σας, όλες οι ειδήσεις για τον εν λόγω κλάδο, διεθνείς τάσεις, νέες συνεργασίες, εκσυγχρονισμοί εργοστασίων και νέες εγκαταστάσεις, θεσμικές εξελίξεις κ.α. παρέχουν ένα μοναδικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στους decision makers της αγοράς. Εγγραφείτε δοκιμαστικά για 1 μήνα

(SOCs) και δικτύων (NOCs), που επιτρέπουν, μεταξύ άλλων, την ορατότητα της αρχιτεκτονικής και της κατάστασης των συστημάτων

πλήγματα σε κρίσιμες υποδομές. Ενδεικτικά, το 2021 αναφέρθηκαν 64 OT περιστατικά κυβερνοασφάλειας, αυξημένα κατά 140% σε σχέση με το 2020. Περίπου 35% αυτών είχαν φυσικές συνέπειες, με εκτιμώμενες ζημίες ανά περιστατικό $140εκατ. Προκλήσεις για την αναβάθμιση της κυβερνοασφάλειας ΟΤ Αναφερόμενη στην αναβάθμιση της κυβερνοασφάλειας ΟΤ, η κα Μποζούδη σημειώνει πώς πρόκειται για παλαιά συστήματα, που συχνά μετρούν κάποιες δεκαετίες ζωής και διαθέτουν γνωστά τρωτά σημεία. Μάλιστα σε κάποια συστήματα ΟΤ παλαιότερης γενιάς δεν υφίσταται καν κατασκευαστική πρόβλεψη για ελέγχους κυβερνοασφάλειας. Επιπλέον, υπάρχουν συχνά ασαφείς ρόλοι μεταξύ των ομάδων ΟΤ και ΙΤ για θέματα διακυβέρνησης της κυβερνοασφάλειας, δημιουργώντας σύγχυση ως προς τις σχετικές αρμοδιότητες και ευθύνες. Επίσης, παρατηρείται ελλιπής ευαισθητοποίηση της Διοίκησης γύρω από τις επιπτώσεις των κυβερνοκινδύνων στα συστήματα ΟΤ, με αποτέλεσμα να μην προτεραιοποιείται υψηλά η ασφάλειά τους. Τέλος, σημειώνεται ανεπάρκεια έμπειρων ή/και αμφιδέξιων στελεχών στην κυβερνοασφάλεια και τους αυτοματισμούς, που μπορούν να προσεγγίσουν ολοκληρωμένα την κυβερνοασφάλεια ΙΤ/ΟΤ. Υπάρχουν λύσεις και καλές πρακτικές; «Σε βιομηχανίες που επιτυγχάνουν υψηλά επίπεδα κυβερνοασφάλειας ΟΤ, βλέπουμε ότι οι σχετικές ευθύνες εντάσσονται στις αρμοδιότητες CISO/CIO. Τείνουν, επίσης, να δημιουργούν τοπικά κέντρα ασφαλείας λειτουργιών

ΙΤ και ΟΤ, ακόμη και σε πραγματικό χρόνο. Επιπλέον, επενδύουν σε αυτοματισμούς και προγνωστικούς ελέγχους, πχ μέσω εφαρμογών ψηφιακών διδύμων, ενώ παρακολουθούν συστηματικά τα οικονομικά κόστη που συνδέονται με τους κινδύνους κυβερνοασφάλειας, με τακτικές αναφορές στη Διοίκηση. Τέλος, πραγματοποιούν αξιολογήσεις κυβερνοασφάλειας σύμφωνα με τις υποχρεώσεις συμμόρφωσης στον κλάδο όπου δραστηριοποιούνται, και δίνουν κίνητρα και ευκαιρίες εξειδικευμένης κατάρτισης στα αρμόδια στελέχη», τονίζει η κα Μποζούδη. Βήματα προς τις παραπάνω κατευθύνσεις είναι καθοριστικά για την ασφαλή ψηφιακή μετάβαση της ελληνικής βιομηχανίας, και την πλοήγηση των επιχειρήσεων στο σύνθετο περιβάλλον ευκαιριών και απειλών της ψηφιακής εποχής, όπως σημειώνει η ίδια. • ΙΤ / ΟΤ: Εμπόδια και Λύσεις στη σύγκλιση ΙΤ και OT Γεώργιος Λιακέας, ΙΤ

PLAST Industrial Exporting S.A. Η διαχείριση της εταιρική Τεχνολογίας Πληροφορίας γίνεται συνήθως από τον CIO, ενώ τα συστήματα ΟΤ συνήθως διαχειρίζονται από τον COO ή και από τους διευθυντές των παραγωγικών μονάδων. Ιστορικά, οι υλοποιήσεις ΙΤ και ΟΤ κάλυπταν διαφορετικά προβλήματα και ως εκ τούτου, εξελίχθηκαν σε σημαντικά διαφορετικές αρχιτεκτονικές και πρωτόκολλα. Στις περισσότερες εταιρείες, δεν υπάρχει κοινή διακυβέρνηση που να καλύπτει το ΙΤ και το ΟΤ, και μόνο περιορισμένη κοινή διαχείριση και εκτέλεση διατμηματικών στρατηγικών και πολιτικών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα υψηλό βαθμό επικαλυπτόμενων διαδικασιών, που επιδεινώνεται από την έλλειψη διεπιστημονικών προφίλ και δεξιοτήτων. Ορισμένες από τις πιο συγκεκριμένες προκλήσεις για τη σύγκλιση περιλαμβάνουν: • Tην ανάγκη για χειροκίνητες μετατροπές δεδομένων. • Δεδομένα που είτε δεν συλλέγονται, είτε είναι κατακερματισμένα σε σιλό εντός των layers IT και ΟΤ. • Η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης - ή πολλαπλά συστήματα χωρίς διασύνδεση. • Layers ελέγχου και εποπτείας χωρίς επαρκή διασύνδεση καθώς και αισθητήρες ή αναλύσεις, με ελάχιστη ενσωμάτωση σε συναφείς διαδικασίες. Αυτό το οργανωτικό χάσμα οδηγεί σε πρόσθετες προκλήσεις, όπως ασυνέπειες στα τεχνικά πρότυπα αλλά και στις πολιτικές για την ασφάλεια των πληροφοριακών συστημάτων. Τα θεμέλια της σύγκλισης IT/OT Για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις σύγκλισης, οι εταιρείες μπορούν να μετασχηματίσουν το λειτουργικό μοντέλο IT/OT πριν προχωρήσουν σε τεχνικούς και αρχιτεκτονικούς μετασχηματισμούς. Θεωρώ ότι πέντε στοιχεία έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα σημαντικά για τη σύγκλιση των τεχνολογιών. Κοινή διακυβέρνηση: Το πρώτο βήμα είναι η καθιέρωση της οργάνωσης, των ρόλων και των αρμοδιοτήτων για την τυποποίηση και τη συνοχή μεταξύ των διαδικασιών, των KPI, των δεξιοτήτων, των δεδομένων και των πολιτικών ασφάλειας. Εναρμόνιση διαδικασιών: Αποτελεί βέλτιστη πρακτική η εναρμόνιση των κεντρικών και τοπικών (στις μονάδες Παραγωγής) διαδικασιών ΙΤ και ΟΤ για την αύξηση της συνεργασίας και την επίτευξη συγχρονισμένων ορόσημων για την υλοποίηση use cases ψηφιοποίησης. Η σαφής, κεντρική διακυβέρνηση, με σημεία ελέγχου που ορίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας εναρμόνισης, συμβάλλει στην ενίσχυση της ευθυγράμμισης και στην επίλυση προβλημάτων. Κοινά KPIs: Ένα κοινό σύνολο KPIs είναι απαραίτητο για την παρακολούθηση τόσο των συστημάτων ΙΤ όσο και των συστημάτων ΟΤ σε κύριες διαστάσεις, όπως η παραγωγικότητα, η συμμόρφωση στα χρονοδιαγράμματα, η ποιότητα και η ανθεκτικότητα. Αυτό το project βοηθά την επιχείρηση να κατανοήσει τα οφέλη των πιλοτικών εφαρμογών και υποστηρίζει τις προσπάθειες για την υιοθέτηση και την κλιμάκωσή τους. Η αυξημένη διαφάνεια βοηθά και στο γνωστό πρόβλημα της αντίληψης ότι το ΙΤ υπολειτουργεί. Μετασχηματισμός δεξιοτήτων: Οι εταιρείες πρέπει να δημιουργήσουν νέες εσωτερικές ψηφιακές ικανότητες, όπως η διαχείριση των δεδομένων και οι cloud αρχιτεκτονικές, είτε μέσω εσωτερικής κατάρτισης είτε μέσω χρήσης συμβουλευτικών υπηρεσιών. Κεντρική διαχείριση δεδομένων και ασφάλειας: Τα πρότυπα ασφαλείας του ΙΤ και του ΟΤ είναι ξεχωριστά και μπορεί να παραμείνουν έτσι. Ωστόσο, για τη διαχείριση και τη διατήρηση ενός υψηλού επιπέδου ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, τα δύο πρότυπα πρέπει να μοιράζονται ένα ενιαίο μοντέλο λειτουργίας, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι έλεγχοι εφαρμόζονται με συνέπεια τόσο στα συστήματα ΙΤ όσο και στα συστήματα ΟΤ». 66 ΜΑ Ϊ ΟΣ 2024 •

για

Director, MEGA