Φαρμακευτικός Κόσμος Τεύχος 188 by BOUSSIAS

ΔΙΜΗΝΙΑΊA ΔΙΜΗΝΙΑΊA ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟN ΤΟN ΕΚΔΟΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΌ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΌ ΚΛΆΔΟ ΚΛΆΔΟ www.f-kosmos.gr www.f-kosmos.gr ΦΕΒΡΟΥΆΡΙΟΣ - ΜΆΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΊΛΙΟΣ 2022

Extra ειδική έκδοση

για τα δυναμικά λανσαρίσματα προϊόντων και υπηρεσιών φαρμακείου

Case study: Συνδυαστική πώληση Allegra με συμπλήρωμα διατροφής που περιέχει Quercetin με τη βοήθεια της f-anazitisi σελ. 14 ΟΡΓΆΝΩΣΗ – ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑ ΦΑΡΜΑΚΕΊΟΥ

«Εξειδικευμένα φαρμακεία: Μπορούν να δημιουργηθούν στην Ελλάδα»; σελ. 18-34 ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΠΑΘΉΣΕΩΝ ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΊΟ

Δέρμα: Πώς οι βιταμίνες & τα ιχνοστοιχεία επιδρούν στην υγεία του σελ. 56 ΚΟΙΝΩΝΊΑ – ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ

Μιχάλης Πισιλής: Η μουσική και η δημιουργία είναι το «οξυγόνο» μου

SP ES O

x+5 PR

SP ES O

Ταχ. Γραφείο Κ.Ε.Μ.Π ΚΡΥΟΝΕΡΙΟΥ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ

σελ. 72

ΕΝΤΥΠΟ ΚΛΕΙΣΤΟ ΑΡ.Α∆ΕΙΑΣ 442/91

ISSN 1108-2003

ΜΠΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΕΠΕ Κλεισθένουσ 338, 153 44, Γέρακασ

#188

ΔΙΜΗΝΙΑΊA ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΟN ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΌ ΚΛΆΔΟ www.f-kosmos.gr ΦΕΒΡΟΥΆΡΙΟΣ - ΜΆΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΊΛΙΟΣ 2022

#188

Editorial

Ο τεχνολογικός κυκεώνας απαιτεί εξειδίκευση και στα φαρμακεία Δύο συναρπαστικές επιστημονικές εξελίξεις πυροδότησαν τη σκέψη μας για την ανάπτυξη του βασικού θέματος αυτού του τεύχους που θέτει το ερώτημα για το εάν θα μπορούσαν να δημιουργηθούν εξειδικευμένα φαρμακεία στην Ελλάδα.

ρώτη αφορμή στάθηκε η πρόσφατη απόφαση ενός από τα διασημότερα και εγκυρότερα αμερικανικά φαρμακευτικά περιοδικά –το Pharmacy Times– να εκδώσει το «Pharmacy Times Oncology Edition» σηματοδοτώντας έτσι τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στο επάγγελμα. Με απλά λόγια, ο εκδότης αντιλαμβανόμενος τις τάσεις που επικρατούν στην αγορά, έκρινε ότι η ανάπτυξη των εξειδικευμένων φαρμακείων στα ογκολογικά φάρμακα, από εδώ και στο έξης θα είναι αλματώδης. Δεύτερη αφορμή δόθηκε από τις επιστημονικές ανακοινώσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών και αφορούν τις ραγδαίες εξελίξεις που κομίζουν σε όλο το οικοσύστημα της υγείας τα big data. Σκεφτείτε: Αυτή τη στιγμή έχουμε στη διάθεση μας πάνω από 100 petabytes ανθρώπινων δεδομένων, δηλαδή 10015 bytes γενετικής πληροφορίας και ο αριθμός αυτός αυξάνεται καθημερινά. «Αυτά τα δεδομένα μας παρέχουν ισχυρές γνώσεις για τη ανθρώπινη βιολογία και τους μηχανισμούς των διαφόρων ασθενειών, αυξάνοντας έτσι κατά πολύ τις πιθανότητες επιτυχίας των ερευνητικών προγραμμάτων και μειώνοντας πλέον στο μισό το χρόνο που απαιτείται για την ανακάλυψη ενός νέου φαρμάκου», όπως σημείωσε ο Γενικός Διευθυντής της Amgen Ελλάδος και Κύπρου Γεώργιος Τουσίμης κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην παραπάνω εκδήλωση. Μέσα σε αυτόν τον τεχνολογικό κυκεώνα οι επιστημονικές ταχύτητες δεν μπορούν και δεν πρέπει να αφήσουν αμέτοχο τον φαρμακοποιό καθώς εξ ορισμού μας οδηγούν όλους στην παντοδυναμία της εξειδίκευσης.

4 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Στα παραπάνω στοιχεία θα πρέπει κανείς να λάβει υπόψη του ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός γερνάει και ήδη 700 εκατομμύρια άνθρωποι είναι άνω των 65 ετών, ενώ άλλα 150 εκατομμύρια θα γίνουν 65 μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Στην Ελλάδα έχουμε 2,4 εκατομμύρια συμπολίτες μας άνω των 65 ετών και 1,3 εκατομμύρια που θα συμπληρώσουν την ηλικία αυτή τα επόμενα λίγα χρόνια. Επίσης γνωρίζουμε ότι τα άτομα αυτά τείνουν να «καταναλώνουν» τρεις φορές περισσότερη υγειονομική περίθαλψη από ό,τι οι νεότεροι. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται πλέον μια διαφορετική προσέγγιση, αφού η φροντίδα τους και η διαχείριση των ασθενειών τους απαιτεί ικανοποίηση πολλών πτυχών πέρα από τυποποιημένες λύσεις. Αυτοί οι ασθενείς θα χρειαστούν πολλές και νέες κατηγορίες φαρμάκων, εξειδικευμένες συμβουλές και οδηγίες που τις πιο πολλές φορές θα κληθούν να διαχειριστούν οι ίδιοι οι φαρμακοποιοί, πετυχαίνοντας έτσι όχι μόνο οικονομίες κλίμακας αλλά και το βασικότερο: μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Βάζουμε λοιπόν στο επίκεντρο το ζητούμενο των ελληνικών εξειδικευμένων φαρμακείων, όχι αποκλειστικά στη διαχείριση των ΦΥΚ, αλλά σε μια σειρά από ποικίλες εξειδικεύσεις –κλινικές και προϊοντικές– συζητούμε για το ποιες είναι οι προϋποθέσεις, τα οφέλη και οι κίνδυνοι για τον κλάδο, το επάγγελμα, τη δημόσια υγεία και τα οικονομικά της και έχοντας ως στόχο να αγκαλιάσουμε πραγματικά την καινοτομία για τώρα και τις επόμενες γενιές. Βάσω Καλυβιώτη Αρχισυντάκτρια «Φαρμακευτικού Κόσμου»

Φεύγοντας μην ξεχάσεις τα απαραίτητα!

Γιατί επιλέγω το Manusept®Gel; 

Επειδή είναι αντισηπτικό με ευρύ φάσμα δράσης.



Επειδή εξαλείφει ιούς, βακτήρια και μύκητες.



Επειδή ενυδατώνει τα χέρια χάρη στους γαλακτωματοποιητές που περιέχει.



Επειδή προλαμβάνει κρυολογήματα, γρίπη, γαστρεντερίτιδα, ανεμοβλογιά, ιλαρά κ.λπ.

PAUL HARTMANN Hellas A.E. Λ. Βουλιαγμένης 140, 16674 Γλυφάδα, Αθήνα • Τηλ.: 210 89 86 630 • Fax: 210 89 86 640 • mail to: info@gr.hartmann.info Επισκεφθείτε τον δικτυακό μας τόπο και τον ηλεκτρονικό κατάλογο της HARTMANN: www.hartmann.gr

περιεχόμενα

#188 04 Editorial: Ο τεχνολογικός κυκεώνας

απαιτεί εξειδίκευση καιστα φαρμακεία 08 Γεγονότα/Ειδήσεις/Εξελίξεις σε συνεργασία με το f.daily 14 Case study: Συνδυαστική πώληση Allegra με συμπλήρωμα διατροφής που περιέχει Quercetin με τη βοήθεια της f-anazitisi

Οργάνωση – λειτουργία φαρμακείου «Εξειδικευμένα φαρμακεία: Μπορούν να δημιουργηθούν στην Ελλάδα»; 18 Οι θεραπευτικές και τεχνολογικές καινοτομίες επιτάσσουν αλλαγές & στο επάγγελμα του φαρμακοποιού 20 Απαιτείται επικαιροποίηση και υψηλή γνώση του αντικειμένου / Νατάλε Θεοφανόπουλος-Πέζερ

22 Πόλος ενημέρωσης και

φροντίδας για τους ασθενείς με αναπνευστικές παθήσεις / Εμμανουήλ Κατσαράκης

26 Ένα δομημένο πρόγραμμα

διαχείρισης των ασθενών με διαβήτη προϋποθέτει πιστοποίηση και χρηματοδότηση / Διαμαντής Κλημεντίδης

28 Οι πρωτοπόροι εξειδικευμένοι

φαρμακοποιοί στην Ελλάδα και το Εργαστήριο του αύριο / Ηλίας

42 Άρθρο: Η χρησιμότητα της κρέμας

46 52 54 56

Kenacomb στην αντιμετώπιση των δερματολογικών προβλημάτων της νέας μητέρας Διαχειριστείτε τα κοινά και συχνά προβλήματα των ποδιών Το άτμισμα είναι εξίσου επιβλαβές για τη στοματική υγεία με το κάπνισμα Παρουσίαση: FROÏKA - Αντηλιακά με δραστικά συστατικά ενάντια στη φωτογήρανση Δέρμα: Πώς οι βιταμίνες & τα ιχνοστοιχεία επιδρούν στην υγεία του / Μάρκος Μιχελάκης

60 Εαρινή κόπωση: Οι βιταμίνες που βοηθούν στην αντιμετώπισή της

62 Παρουσίαση: Euromed - Τριπλή

φωτοπροστασία από την πλήρη σειρά αντηλιακών Bionike Defence Sun

Φαρμακευτική αγορά 66 Νέα προϊόντα 69 Εταιρικά νέα

Κοινωνία – πολιτισμός

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ Βάσω Καλυβιώτη (e-mail: v.kalyvioti@boussias.com) ΔΙΟΡΘΩΣΗ – ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ Αναστασία Σαράφη (e-mail: asarafi@boussias.com) SALES EXECUTIVE MANAGER Βαρβάρα Τασάκου (e-mail: b.tassakou@boussias.com) ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Ελένη Μακρυκώστα IMAGE BANK Adobe Stock ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Κωνσταντίνος Χασιώτης, Λίνα Γκολομάζου, Αλέξης Σουλιώτης ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Ρίτα Κανδάκη ΕΚΤΥΠΩΣΗ-ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ Pressious Arvanitidis ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ Profil Pack ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ 011740 https://www.farmakeutikoskosmos.gr/ fk_magazine_archive

72 Μιχάλης Πισιλής: Η μουσική και η δημιουργία είναι το «οξυγόνο» μου

Κλεισθένους 338, 153 44, Γέρακας Τ: 210 661 7777, F: 210 661 7778 www.boussias.com

Κατσόγιαννης

30 Πρώτες Βοήθειες: Σημαντική η

κατανομή των φαρμακείων για να σωθούν ζωές / Αντώνης Αυγερινός 32 Τι μπορούν να προσφέρουν στους ασθενείς τα εξειδικευμένα φαρμακεία στη Δερματολογία / Αναστασία Σαράφη, Βάσω Καλυβιώτη

36 Τα οφέλη της διαχείρισης της

φαρμακευτικής αγωγής από το φαρμακοποιό / Γιάννης Παπαδόπουλος

ΕΚΔΟΤΗΣ Μιχάλης Μπούσιας ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Κατερίνα Πολυμερίδου ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Νένα Γιαννακίδου CREATIVE DIRECTOR Γιώργος Τριχιάς ISSN: 2732-6160

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

40 Νέες θεραπείες για την ημικρανία / Μιχαήλ Βικελής

6 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Σκανάρετε με το smart phone σας τον κώδικα QR στο εξώφυλλο του περιοδικού, χρησιμοποιώντας τη δωρεάν εφαρμογή QR Reader, και μεταφερθείτε στην ηλεκτρονική έκδοση του «Φαρμακευτικού Κόσμου».

άμεση αναζωογόνηση και ανακούφιση από τον πόνο

Νικηφόρου Ουρανού 3, 546 27 Περιοχή Βίλκα, Θεσσαλονίκη, Τ. 2310 989603 - 4, E: info@euromed.gr, Κωνσταντίνου Τσαλδάρη 45, Πολύγωνο, 113 63 ΑΘΗΝΑ T. 210.6400990 F. 216.8001885

www.euromed.gr

Γεγονότα/Ειδήσεις/Εξελίξεις

Σε συνεργασία με το

Το περιοδικό «Φαρμακευτικός Κόσμος» συγκεντρώνει και παρουσιάζει μερικές από τις σημαντικότερες εξελίξεις και ειδήσεις των τελευταίων δύο μηνών, όπως καταγράφηκαν μέσα από το f.daily, το εξειδικευμένο B2B, καθημερινό e-newsletter μας που απευθύνεται σε φαρμακοποιούς, decision makers, executives και experts του φαρμακευτικού κλάδου, καθώς και σε όσους σχετίζονται με τον κλάδο της αγοράς του φαρμακείου.

300 ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΑΝΑ ΩΡΑ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΡΟΜΠΟΤ

Οι φαρμακοποιοί της Walgreens αφοσιώνονται πλέον στην παροχή φροντίδας υγείας Στο «προσωπικό» της μεγάλης αλυσίδας φαρμακείων Walgreens Boots Alliance προστίθενται υπερσύγχρονα ρομπότ που θα εκτελούν συνταγές φαρμάκων. Κάθε ρομπότ έχει τη δυνατότητα να εκτελεί 300 συνταγές την ώρα, δηλαδή το σύνολο των συνταγών που εκτελείται σε ένα τυπικό φαρμακείο της Walgreens μια ολόκληρη ημέρα. Μέσα στα νέα αυτοματοποιημένα κεντρικά hubs της αλυσίδας, φάρμακα για την υψηλή πίεση, το διαβήτη και όποια άλλη πάθηση που παραγγέλλουν οι ασθενείς ηλεκτρονικά συγκεντρώνονται και ομαδοποιούνται από ογκώδεις κίτρινους βραχίονες ακολουθώντας μια πλήρως αυτοματοποιημένη και «χορογραφημένη» γραμμή παραγωγής μέχρι να φτάσουν να μπουν στη σακούλα για την παράδοση στον ασθενή. Τα φάρμακα στη συνέχεια θα αποστέλλονται κατ’ οίκον, ακολουθώντας την τάση της ψηφιακής εποχής «που αλλάζει δραματικά τη φαρμακευτική αγορά», όπως αναφέρει δημοσίευμα του CNBC. Στόχος της Walgreens είναι τα κέντρα αυτά να αναλάβουν έως το 2025 περίπου το μισό του όγκου των συνταγών που επιβάρυναν μέχρι σήμερα τα φαρμακεία. Ήδη λειτουργούν τρία τέτοια hubs, με αυτό που βρίσκεται στο Northlake του Ντάλλας να απασχολεί 220 εργαζομένους, μεταξύ των οποίων και πιστοποιημένους φαρμακοποιούς. Περίπου 35 χιλιάδες συνταγές εκτελούνται την ημέρα, ωστόσο ο αριθμός αυτός πρόκειται να αυξηθεί στις 100 χιλιάδες. Τα επόμενα τρία χρόνια η Walgreens σχεδιάζει να αναπτύξει 22 τέτοιες εγκαταστάσεις που θα εξυπηρετούν πάνω από 8.500 φαρμακεία της. Τι θα κάνουν οι φαρμακοποιοί; Όσο για το ανθρώπινο δυναμικό θα αφοσιωθεί πλέον στην παροχή φροντίδας υγείας. «Ο φαρμακοποιός θα κάνει τη δουλειά που αγαπάει, να χτίζει τη σχέση εμπιστοσύνης με τον ασθενή και να αλληλεπιδρά με αυτόν έτσι όπως έχει εκπαιδευτεί», είπε εκπρόσωπος της εταιρείας στο CNBC, ενώ τονίστηκε ότι οι φαρμακοποιοί θα συνεχίσουν να εκτελούν συνταγές με «ευαίσθητα» φάρμακα μέσα στα φαρμακεία. Επιπλέον θα διαχειρίζονται χρόνιους ασθενείς, θα συνταγογραφούν φάρμακα ήπιων παθήσεων ή θεραπείες προφύλαξης για τον HIV. Όπως είπε χαρακτηριστικά

8 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

ο περιφερειακός διευθυντής των φαρμακείων Walgreens στο Ντάλας «η πανδημία ανέδειξε την αξία του φαρμακοποιού και ότι πρέπει να αξιοποιηθεί με πιο έξυπνους τρόπους. Είναι τρομερό να εκτελείς συνταγές όλη την ημέρα». Σύμφωνα με τους αναλυτές πάντως, η επένδυση της Walgreens στη σύγχρονη αυτή τεχνολογία και στις υπηρεσίες υγείας τής επιτρέπει να διαφοροποιηθεί από άλλα τεράστια online φαρμακεία, όπως είναι η Amazon και η CVS.

Ο ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΝΕΟΣ COUNTRY MANAGER ΤΗΣ RECKITT Ο Ιορδάνης Αδαμόπουλος αναλαμβάνει τα νέα του καθήκοντα ως Country Manager της Reckitt για την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αλβανία και τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας. Ο Ιορδάνης Αδαμόπουλος βρίσκεται στο δυναμικό της Reckitt από το 2018, ενώ διαθέτει πολυετή εμπειρία στο χώρο των πωλήσεων, κατέχοντας σημαντικές θέσεις σε μεγάλες εταιρείες, όπως Unilever, Coca-Cola HBC Greece, ΑΛΟΥΜΥΛ Α.Ε. κ.ά. Ο Ι. Αδαμόπουλος παίρνει τη σκυτάλη από τον Νίκο Τσακαλάκη, ο οποίος έχει αναλάβει ως Γενικός Διευθυντής για την Πολωνία και την Ανατολική Ευρώπη. Ο Ι. Αδαμόπουλος με αφορμή το νέο του ρόλο δήλωσε ότι: «Η εμπιστοσύνη που μου δείχνει η Reckitt με την ανάθεση του νέου αυτού ρόλου είναι μεγάλη τιμή για εμένα και ευχαριστώ θερμά γι’ αυτό. Είμαι έτοιμος να αντιμετωπίσω με αποφασιστικότητα τις νέες προκλήσεις και ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά μου».

ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΤΑΤΙΝΕΣ ΣΤΟ JAMA INTERNAL MEDICINE Μέτρια έδειξαν να είναι τα απόλυτα οφέλη των στατινών στη μείωση του κινδύνου θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, έμφραγμα του μυοκαρδίου και εγκεφαλικό, με τα στοιχεία όμως να παρουσιάζουν μεγάλες διαφοροποιήσεις ανάλογα με τους παράγοντες κινδύνου, σύμφωνα με μετα-ανάλυση 21 τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών που δημοσιεύτηκε στο JAMA Internal Medicine. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι επαγγελματίες υγείας και ασθενείς οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τα δεδομένα σχετικά με την απόλυτη και τη σχετική μείωση του κινδύνου και να οδηγούνται σε τεκμηριωμένες απόψεις για την αγωγή.

Σε συνεργασία με το

Γεγονότα/Ειδήσεις/Εξελίξεις ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΤΕΛΗΣ: Ο ΠΡΩΤΟΣ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ ΤΗΣ ΧΑΛΚΗΣ

ΕΦΕΧ: ΝΕΑ ΚΑΜΠΑΝΙΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΦΡΟΝΤΙΔΑ

Άλλαξε τη ζωή του ανοίγοντας φαρμακείο στο ακριτικό νησί

Με τίτλο «Με ΦροντίΖΩ ΚΑΛΑ»

Ο Παναγιώτης Πατέλης είναι ο νεαρός φαρμακοποιός που εγκατέλειψε τους «τρελούς» ρυθμούς της Αθήνας για να ανοίξει φαρμακείο στο ακριτικό νησί της Χάλκης στα Δωδεκάνησα. Πρόκειται για το πρώτο φαρμακείο που λειτουργεί στο νησί με τους κατοίκους να το υποδέχονται με πολλή χαρά, μιας που μέχρι σήμερα προμηθεύονταν τα φάρμακά τους από τα γειτονικά νησιά. Δεν φάνηκε να ήταν μια πολύ δύσκολη απόφαση για τον φαρμακοποιό να «στήσει μια ζωή» σε ένα μακρινό νησί, σύμφωνα με όσα αποκαλύπτει ο ίδιος στο f.daily. Όπως είπε, μετά τις σπουδές του στην Ιταλία και τη στρατιωτική του θητεία, έψαχνε για μια κενή θέση ίδρυσης φαρμακείου σε νησί, καθώς δεν ήθελε καθόλου να ζήσει στην Αθήνα, αν και εκεί μεγάλωσε. «Βρίσκομαι εδώ περίπου 2,5 μήνες για να ετοιμάσω το μαγαζί, αλλά το φαρμακείο άνοιξε πριν από 1,5 εβδομάδα. Είναι όμορφα και ήρεμα εδώ. Χαίρομαι που προσφέρω πραγματική βοήθεια στον κόσμο. Όταν ακούω αυτό το από καρδιάς "ευχαριστώ", με γεμίζει πάρα πολύ», αναφέρει ο Παναγιώτης Πατέλης και εξηγεί ότι ένας από τους λόγους που πήρε την απόφαση να ζήσει στο νησί ήταν ακριβώς αυτή η εμπειρία της βαθιάς εκτίμησης των πολιτών για την προσφορά του φαρμακοποιού, την οποία έζησε και κατά τη διάρκεια της θητείας του που υπηρετούσε σε στρατιωτικό φαρμακείο απομακρυσμένης περιοχής. «Όταν δέχεσαι αγάπη όλα λύνονται. Οι κάτοικοι, ο Δήμος, η Περιφέρεια και ο Σύλλογος με καλωσόρισαν και με βοήθησαν πάρα πολύ στην προετοιμασία του φαρμακείου», αναφέρει συγκινημένος ο φαρμακοποιός και προσθέτει ότι οι ρυθμοί και η ποιότητα ζωής είναι πολύ καλύτεροι στην επαρχία από ό,τι στην πόλη, έχει περισσότερο χρόνο για γυμναστική και για βόλτα και έχει ήδη δημιουργήσει παρέες με κατοίκους και με ανθρώπους, όπως λιμενικούς και δασκάλους, που είναι από άλλες περιοχές της Ελλάδας. Τόνισε τέλος ότι στη Χάλκη «υπάρχει μέλλον». Πρόκειται για ένα νησί που κάνει σημαντικά βήματα στην αειφόρο ανάπτυξη, την τεχνολογική πρόοδο και την ευημερία των κατοίκων, αποτελώντας το πρώτο ενεργειακά απολιγνιτοποιημένο νησί που καλύπτει το σύνολο των μεταφορικών της αναγκών, χρησιμοποιώντας την ηλεκτρική βιώσιμη μετακίνηση.

Ο καθένας μας μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του να διατηρεί καλή υγεία, μαθαίνοντας να αναγνωρίζει τις ανάγκες του οργανισμού του και εφαρμόζοντας απλές, καθημερινές πρακτικές για την πρόληψη των ασθενειών ή την αντιμετώπιση των ήπιων συμπτωμάτων τους. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φαρμάκων Ευρείας Χρήσης (ΕΦΕΧ) με αφορμή τη νέα καμπάνια ευαισθητοποίησης για την Αυτοφροντίδα με τίτλο «Με ΦροντίΖΩ ΚΑΛΑ». Αναλύοντας περαιτέρω τα οφέλη της αυτοφροντίδας ο Δ. Μωραΐτης, Πρόεδρος ΕΦΕΧ, Γενικός Διευθυντής ΒΙΑΝ Α.Ε. του Ομίλου Γιαννακόπουλου, υπογράμμισε τη σημαντική συμβολή της στην υποστήριξη των συστημάτων υγείας, η οποία μάλιστα ενισχύθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς καταγράφεται στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σημαντική αύξηση του ενδιαφέροντος των πολιτών για το συγκεκριμένο ζήτημα. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «Στην Ευρώπη διαχειριζόμαστε 1,2 δισ. περιπτώσεις ήπιων συμπτωμάτων κάθε χρόνο μέσω πρακτικών Αυτοφροντίδας. Εάν δεν είχε αναπτυχθεί αυτή η νοοτροπία, στην Ε.Ε. θα υπήρχε ανάγκη για 120.000 περισσότερους ιατρούς ή ο κάθε ιατρός θα έπρεπε να εργάζεται επιπλέον για 2,4 ώρες κάθε ημέρα. Φιλοδοξούμε πως με την ενημερωτική πρωτοβουλία που παρουσιάζουμε, θα συμβάλλουμε στην καθιέρωση της αυτοφροντίδας ως βασικού αναπτυξιακού μοχλού της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και στην Ελλάδα». Στη συνέχεια, ο Γ. Καρέλος, Μέλος ΔΣ ΕΦΕΧ, Γενικός Διευθυντής Johnson & Johnson CHC Βαλκάνια, Ελλάδα, Ισραήλ, τόνισε πως η καμπάνια επιδιώκει να αναδείξει τον καθοριστικό ρόλο του φαρμακοποιού ως συμμάχου του πολίτη στην προσπάθεια αυτή, μέσω της παροχής ορθής πληροφόρησης σε θέματα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Συνοψίζοντας την κεντρική ιδέα της πρωτοβουλίας, ο Γ. Καρέλος ανέφερε: «Με ΦροντίΖΩ ΚΑΛΑ σημαίνει πως παίρνω τον έλεγχο της υγείας στα χέρια μου. Μαθαίνω να φροντίζω την υγεία μου καθημερινά για να ζω καλά όλο το χρόνο. Με άλλα λόγια, προστατεύω τον οργανισμό μου όσο καλύτερα μπορώ με τη συμβουλή του φαρμακοποιού μου. Μέσω της καμπάνιας αυτής, επιχειρούμε να απαντήσουμε στα βασικότερα ερωτήματα των πολιτών σχετικά με τη συνολική φροντίδα του εαυτού τους, να καταρρίψουμε μύθους και να τους δείξουμε τις αλήθειες που θα αποτελέσουν πυξίδα για μια πιο υγιή ζωή.

10 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Σε συνεργασία με το

Γεγονότα/Ειδήσεις/Εξελίξεις ΕΚΠΑ: ΠΩΣ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΥΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

Η ομάδα αίματος έχει συσχετιστεί με την ευπάθεια του ατόμου σε διάφορες νοσολογικές οντότητες. Κατά την περίοδο της πανδημίας COVID-19, δημοσιεύτηκαν δεδομένα σύμφωνα με τα οποία άτομα με ομάδα αίματος Α είχαν σημαντικά μεγαλύτερη πιθανότητα από άτομα ομάδας αίματος Ο να προβληθούν από τον ιό SARS-CoV-2. Οι ιατροί του ΕΚΠΑ συνοψίζουν τα σχετικά διαθέσιμα προκαταρκτικά δεδομένα. Καρδιακή νόσος: Ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου τείνει να είναι χαμηλότερος για τα άτομα με ομάδα αίματος Ο. Μερικοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι τα άτομα με διαφορετική ομάδα αίματος είναι πιθανότερο να έχουν αυξημένες τιμές χοληστερόλης και μιας πρωτεΐνης που σχετίζεται με τη δημιουργία θρόμβων. Καρκίνος του στομάχου και του παγκρέατος: Τα άτομα με ομάδα αίματος Α, ΑΒ και Β έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης αυτών των καρκίνων από άτομα με ομάδα αίματος Ο. Το μεγαλύτερο κίνδυνο εμφανίζουν τα άτομα με ομάδα αίματος Α, το οποίο μπορεί να οφείλεται στο ότι η λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού είναι συχνότερη σε αυτά. Ελονοσία: Η ελονοσία μεταδίδεται με το τσίμπημα του μολυσμένου κουνουπιού που μεταδίδει το παράσιτο στον άνθρωπο. Ακολούθως, το παράσιτο μολύνει τα ερυθρά αιμοσφαίρια του ανθρώπου. Τα άτομα με ομάδα αίματος Ο είναι λιγότερο πιθανό να προσβληθούν από το παράσιτο και να εμφανίσουν ελονοσία. Πεπτικά έλκη: Τα πεπτικά έλκη εμφανίζονται συχνότερα στα άτομα με ομάδα αίματος Ο. Θρομβώσεις: Υπάρχουν δεδομένα που δείχνουν ότι τα άτομα με ομάδα αίματος Α, Β ή ΑΒ έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης. Σακχαρώδης διαβήτης: Η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη 2 φαίνεται να είναι συχνότερη σε άτομα με ομάδα αίματος Α και Β. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διευκρινιστεί το παθοφυσιολογικό υπόστρωμα. Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο: Τα άτομα με ομάδα αίματος ΑΒ έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, το οποίο μπορεί να οφείλεται στη μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης θρόμβωσης. Μνήμη: Μια μικρή μελέτη έδειξε ότι τα άτομα με προβλήματα μνήμης είχαν συχνότερα ομάδα αίματος ΑΒ, χωρίς να υπάρχει σαφής εξήγηση για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό. Άγχος: Το άγχος (στρες) οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων της κορτιζόλης στο αίμα. Τα άτομα με ομάδα αίματος Α τείνουν να παράγουν μεγαλύτερη ποσότητα κορτιζόλης. Προσδόκιμο ζωής: Τα άτομα με ομάδα αίματος Ο έχουν

πιθανώς μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής, το οποίο μπορεί να οφείλεται στο μικρότερο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής.

Θ. ΤΡΥΦΩΝ: ΧΩΡΙΣ ΚΟΦΤΕΣ ΣΤΗ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΩΤΗΡΙΑ

Στην αναπτυξιακή δυναμική της Ελληνικής Φαρμακοβιομηχανίας και τις προϋποθέσεις για την ορθή εκμετάλλευσή της αναφέρθηκε ο πρόεδρος της ΠΕΦ Θεόδωρος Τρύφων στο Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας 2021 με τίτλο «Πανδημία COVID-19: Η επόμενη μέρα». Αναφορικά με τις αυξημένες δαπάνες και τη συνταγογράφηση, ο πρόεδρος της ΠΕΦ είπε ότι πρέπει να τηρούνται τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, να εκπαιδευτούν οι γιατροί και να μπουν κόφτες στη συνταγογράφηση. Πρέπει να ελεγχθούν τα ΑΜΚΑ και οι συνταγογραφήσεις, να διασυνδεθούν όλα τα ψηφιοποιημένα στοιχεία του ΕΟΠΥΥ και της ΗΔΙΚΑ ακόμα και τα στοιχεία ασθενών των γιατρών, ώστε πάλι να παραχθούν κόφτες. «Διαφορετικά δεν υπάρχει σωτηρία στο σύστημα και η συνταγογράφηση θα πάει σε επίπεδα πολύ παραπάνω από αυτά που μπορεί να αντέξει το σύστημα υγείας», τόνισε.

SANOFI: ΝΕΑ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΥΠΟ

Η Sanofi παρουσίασε μια νέα τολμηρή και ενιαία εταιρική ταυτότητα, που αντικατοπτρίζει τη στρατηγική εκσυγχρονισμού και μετασχηματισμού της. Σύμφωνα με τον Paul Hudson, CEO της Sanofi: «Το 2019, παρουσιάσαμε τη στρατηγική Play to Win, η οποία εστιάζει στη χρήση της πλατφόρμας καινοτομίας της εταιρείας με στόχο την παραγωγή πρώτων και κορυφαίων στην κατηγορία τους θεραπειών και εμβολίων. Η νέα εταιρική ταυτότητα αποτελεί ένα φυσικό και σημαντικό στάδιο σε αυτό το ταξίδι και αντικατοπτρίζει τον ενιαίο τρόπο με τον οποίο θα εργαστούμε για να εκπληρώσουμε τη φιλοδοξία μας: να μετασχηματίσουμε την ιατρική πρακτική». Οι υφιστάμενες επιχειρησιακές μονάδες, Sanofi Pasteur και Sanofi Genzyme, που εστιάζουν στα εμβόλια και στα προϊόντα ειδικής φροντίδας αντίστοιχα, καθώς και το σύνολο των επωνυμιών των εταιρειών που έχουν εξαγοραστεί μέχρι σήμερα, θα ενοποιηθούν υπό την ενιαία ονομασία και επωνυμία Sanofi.

info Για αποστολή δελτίων τύπου: Βάσω Καλυβιώτη, Ε: v.kalyvioti@boussias.com Για διαφήμιση: Bαρβάρα Τασάκου, Ε: b.tassakou@boussias.com, Τ: 210 6617 777 (εσωτ 385) Για συνδρομές: Ματίνα Μπελεγρή, Ε: mbelegri@boussias.com, Τ: 210-6617777 (εσωτ. 246)

12 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

οδοντόπαστα

ΜΕ ΚΟΥΡΚΟΥΜΆ & ΠΡΟΠΟΛΗ (κωδ. 903.19)

Περιέχει: • Sulfetal ZN® • Fluorine • Πιστοποιημένο οργανικό κουρκουμά • Πρόπολη Mοναδική σύνθεση στην ελληνική αγορά

Οδοντόπαστα Oλοκληρωμένης Προστασίας

ΜΕ ΤΖΊΝΤΖΕΡ (κωδ. 903.28)

Περιέχει: • Sulfetal ZN®, • Πιστοποιημένο οργανικό τζίντζερ

οδοντόπαστα

ΛΕΥΚΆΝΤΊΚΗ ΜΕ ΕΝΕΡΓΟ ΆΝΘΡΆΚΆ (κωδ. 903.31)

Περιέχει: • Sulfetal ZN® • Ενεργό Άνθρακα

Mαύρη

Οδοντόπαστα

LEMON

NATURAL HERBS

(ΚΩΔΙΚΟΣ: 903.32)

Περιέχει: • εκχύλισμα φυσικού οργανικού λεμονιού από την Σικελία

Parabens, Tr

(κωδ. 903.29)

Φυτική

Περιέχει: • Sulfetal ZN® • Whitehorn • Iceladic Lichen • Εχινάκεια & Asatic Penwort • Microgranules

ν δεν περιέχου de. l Capitano formaldehy de ά ta ικ as ητ P ηρ ες ντ στ συ πα ), τό LS Οι οδον Sulfate (S ium Laur yl iclosan, Sod

Αθήνα Λεωφόρος Αγίας Μαρίνας 9, ΒΙ.ΠΕ. Κορωπίου, 19400, Κορωπί Τηλ.: 801 700 77 01(αστική χρέωση), 210 9641162 l Φax: 210 9600954 l Ε-mail: info@health-plus.gr l Web site: www.health-plus.gr Θεσσαλονίκη EIFRON, Λεωφόρος Πολυγύρου 32, ΤΚ 57001, ΤΘ 60681 l τηλ.: 2310 540575 Κύπρος IAMA Pharmaceuticals Ltd l τηλ.: 2520 9500

Case Study

Συνδυαστική πώληση Allegra με συμπλήρωμα διατροφής που περιέχει Quercetin Με τη βοήθεια της

το κέρδος στην επιστήμη σας

Άννα-Πάολα Αρβανιτάκη, βιολόγος - φαρμακοποιός, υπεύθυνη γραμμής επιστημονικής υποστήριξης f-anazitisi

Πριν δώσετε ένα σκεύασμα σε έναν πελάτη σας, ο οποίος παρουσιάζει συμπτώματα εποχικής αλλεργίας, συζητάτε και ενημερώνεστε για τις ανάγκες του, τι του συμβαίνει και τι ζητάει από εσάς.

πελάτης σας έχει εμφανή συμπτώματα εποχικής αλλεργικής ρινίτιδας και επιπεφυκίτιδας (ρινική συμφόρηση, κεφαλαλγία, δακρύρροια και κνησμό στα μάτια). Ο θεράπων ιατρός του έχει συστήσει ένα ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ. σκεύασμα με υδροχλωρική φεξοφεναδίνη (Allegra).

ΠΩΣ ΘΑ ΠΕΤΥΧΕΤΕ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗ ΠΩΛΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ F-ANAZITISI; Εξυπηρετώντας τον πελάτη Προχωράτε με την πώληση του ιδιοσκευάσματος, στο οποίο καταλήξατε. Σκανάρετε τον κωδικό barcode του ιδιοσκευάσματος (Allegra). Προχωράτε προς ολοκλήρωση της πώλησης.

Χρησιμοποιώντας την f-anazitisi

Ελέγχετε για αποτελέσματα, καθώς επιθυμείτε να συμβουλέψετε σωστά τον πελάτη, αλλά και να προχωρήσετε σε συνδυαστική πώληση συμπληρώματος διατροφής που περιέχει Quercetin. Εμφανίζονται αποτελέσματα για όλες τις θεματικές ενότητες και επιλέγετε την ενότητα «ΦΑΡΜΑΚΟ & ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ». Εμφανίζεται η λίστα με όλα τα συμπληρώματα διατροφής που μπορείτε να συγχορηγήσετε με το συγκεκριμένο φάρμακο, για κάθε ένδειξή του ξεχωριστά. Από τη λίστα συμπληρωμάτων για την ένδειξη «Αλλεργική ρινίτιδα» επιλέγετε την κουερσετίνη. Ενημερώνετε τον πελάτη για τα οφέλη της χρήσης της συγκεκριμένης ουσίας και για το ότι εκτός από την επίδραση στα επίπεδα της ισταμίνης, έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, ενώ βοηθά και στη διατήρηση της υγιούς λειτουργίας του καρδιαγγειακού συστήματος. Προτείνετε την κατάλληλη δοσολογία.

14 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Προτείνετε τη λήψη του συμπληρώματος διατροφής, τουλάχιστον 20 λεπτά πριν από κάποιο γεύμα. Ρωτήστε τον πελάτη αν λαμβάνει άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα, όπως κινολόνες, σισπλατίνη ή φάρμακα που επιβαρύνουν την ηπατική λειτουργία, ώστε να τον ενημερώσετε για τις πιθανές αλληλεπιδράσεις. Ρωτήστε τον πελάτη αν λαμβάνει σκευάσματα που περιέχουν βρωμελαΐνη ή παπαΐνη, ώστε να τον ενημερώσετε για την πιθανή ενίσχυση της απορρόφησης της κουερσετίνης. Σε γυναίκα ασθενή υπογραμμίστε το γεγονός ότι θα πρέπει να αποφεύγεται η λήψη κατά τη διάρκεια της κύησης και της γαλουχίας, λόγω έλλειψης στοιχείων για τη μακροχρόνια ασφάλεια. Προτείνετε στον ασθενή τη λήψη του σκευάσματος σύμφωνα με τις οδηγίες της f-anazitisi και προχωράτε στη συνδυαστική πώληση.

Η ΝΕΑ ΕΝΟΤΗΤΑ «ΦΑΡΜΑΚΟ & ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ»: Περιλαμβάνει 500 μονογραφίες Συμπληρωμάτων Διατροφής, με αναλυτικές πληροφορίες για την ταυτότητα, τη δοσολογία και το προφίλ ασφαλείας τους. Συνδέει τις ενδείξεις των φαρμάκων με εκείνες των Συμπληρωμάτων Διατροφής, δίνοντάς σας τη δυνατότητα εύκολης, γρήγορης και επιστημονικά τεκμηριωμένης συνδυαστικής πώλησης. Δώστε στους ασθενείς σας την επιστημονική συμβουλή που χρειάζονται, στο χρόνο που βρίσκονται μπροστά στον πάγκο του φαρμακείου σας.

To κέρδος στην επιστήµη σας

Κερδίστε εσείς την πώληση και ο πελάτης τη συµβουλή σας

Η νέα θεµατική ενότητα «Φάρµακο και Συµπληρώµατα ∆ιατροφής» συνδέει τις ενδείξεις των Φαρµάκων µε αυτές των Συµπληρωµάτων ∆ιατροφής, δίνοντάς σας τη δυνατότητα άµεσης και εύκολης συνδυαστικής (cross-selling) πώλησής τους.

Εγγραφείτε τώρα στο

www.f-anazitisi.gr και περιηγηθείτε

ωρεάν 1 µήνα δ

Γραµµή Επιστηµονικής Υποστήριξης: 698 1789 580

Εγγραφές: Ματίνα Μπελεγρή, M: 693 7492007, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 246), Ε: mbelegri@boussias.com Κλεισθένους 338, Γέρακας 153 44, Τ: 210 6617777, F: 210 6617778, W: www.boussias.com

ΤO 10 ΧΙΛΙΆΔΕΣ «ΕΘΙΣΜΕΝΟΙ» ΆΝΆΓΝΏΣΤΕΣ ΕΝΗΜΕΡΏΝΟΝΤΆΙ ΚΆΘΕ ΆΠΟΓΕΥΜΆ ΆΠΟ ΤΟ F.DAILY

AΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ: Σε όλους τους φαρμακοποιούς, σε decision makers, executives και experts από το φαρμακευτικό κλάδο καθώς και σε όσους σχετίζονται με τον κλάδο της αγοράς του φαρμακείου. Στο αναγνωστικό κοινό του περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων ανώτερα και μεσαία στελέχη (CEO’s, Marketing Managers, PR Managers, Sales Directors) των επιχειρήσεων.

Γίνετε συνδρομητής του f.daily και εξασφαλίστε έγκυρη καθημερινή ενημέρωση, με αποκλειστικές ειδήσεις και ρεπορτάζ, γύρω από θέματα που αφορούν: ● Ειδήσεις γύρω από το Marketing τοπικών και διεθνών αγορών. ● Στρατηγικές αποφάσεις και επιχειρηματικές συνεργασίες όλων των ισχυρών brands. ● Συνεντεύξεις, αναλύσεις και σχόλια ειδικών της αγοράς. ● Δραστηριότητες & πρωτοβουλίες σχετικών θεσμικών οργάνων. ● Δημόσιες συζητήσεις για θέματα της φαρμακευτικής αγοράς. ● Μετακινήσεις στελεχών. ● Το χώρο της πολιτικής και της οικονομίας του φαρμάκου, της επαγγελματικής νομοθεσίας και της πρακτικής των φαρμακείων. ● Τη φαρμακευτική εκπαίδευση, επιστήμη, έρευνα και τεχνολογία. ● Νέα λανσαρίσματα φαρμακευτικών σκευασμάτων και γενικότερα προϊόντων υγείας. ● Επαγγελματικές εκθέσεις, εκδηλώσεις, σεμινάρια και συνέδρια. ● Το χώρο της διατροφής και διαιτολογίας, της ομορφιάς, της κοινωνίας, της τέχνης & του πολιτισμού που άπτονται του φαρμακευτικού χώρου.

Αρχισυντάκτρια: Βάσω Καλυβιώτη, T: 6940-654.936 E: v.kalyvioti@boussias.com Διαφήμιση: Βαρβάρα Τασάκου, T: 210-66.17.777 (εσωτ. 385) F: 210-66.17.778 E: b.tassakou@boussias.com Συνδρομές: Ματίνα Μπελεγρή, Τ: 210-6617777 (εσωτ. 246), Ε: mbelegri@boussias.com

Οργάνωση & λειτουργία

φαρμακείου Το περιοδικό Φαρμακευτικός Κόσμος ανοίγει το διάλογο για ένα θέμα που πολλοί φαρμακοποιοί ακόμα το θεωρούν «ταμπού». Θέτει σε εκπροσώπους του κλάδου το ερώτημα: «Εξειδικευμένα φαρμακεία: Μπορούν να δημιουργηθούν στην Ελλάδα;». Στις απαντήσεις τους αναλύονται τα υπέρ και τα κατά αυτής της προοπτικής αλλά και οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για να ξεκινήσει και στην Ελλάδα ένα τέτοιο εγχείρημα.

Οργάνωση – Λειτουργία Φαρμακείου

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ: ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΟΥΝ Σ ΤΗΝ Ε Λ Λ Α Δ Α;

Οι θεραπευτικές και τεχνολογικές καινοτομίες επιτάσσουν αλλαγές στο επάγγελμα του φαρμακοποιού Συντακτική ομάδα

Τη στιγμή που στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμα στα σπάργανα η θεσμοθέτηση υπηρεσιών στα φαρμακεία, με τη νόσο Covid-19 να αποτελεί την πρώτη μεγάλη «ευκαιρία» για την ανάπτυξη και αποζημίωση αυτών, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού αλλά και σε πολλές γειτονικές μας χώρες έχει ωριμάσει η ιδέα της εξειδίκευσης των φαρμακείων με πολλά από αυτά να παρέχουν συγκεκριμένες φαρμακευτικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα, όπως αναιμία, καρκίνος, HIV, υπογονιμότητα, ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, ηπατίτιδα C, αιμορροφιλία, πνευμονική υπέρταση, αυτοάνοσα νοσήματα.

την Ελλάδα, αν και μπορεί κανείς να διακρίνει φαρμακεία που εξυπηρετούν με ένα μεγάλο πλήθος προϊόντων ειδικές κατηγορίες ασθενών (π.χ. φαρμακεία περιμετρικά του ΚΑΤ διαθέτουν μεγάλη γκάμα ορθοπαιδικών προϊόντων, φαρμακεία τουριστικών περιοχών διαθέτουν μεγάλη ποικιλία αντηλιακών, αντικουνουπικών κτλ.), ωστόσο τα εξειδικευμένα φαρμακεία δεν υπάρχουν και δεν συζητιούνται – τουλάχιστον προς το παρόν– σε θεσμικό επίπεδο. Όπως θα διαβάσετε στο αφιέρωμα που ακολουθεί τυχόν κατηγοριοποίηση των φαρμακείων σε εξειδικευμένα και μη δημιουργεί αντίλογο, αν και πολλοί συναινούν ότι η ανάπτυξή τους στη χώρα μας θα μείωνε τα ιατρικά κόστη με τις επανα-επισκέψεις σε γιατρούς και δομές υγείας. Αφορμή για το αφιέρωμα στα εξειδικευμένα φαρμακεία της Ελλάδας αποτέλεσε μια πολύ ενδιαφέρουσα απόφαση ενός από τα εγκυρότερα περιοδικά του κλάδου στις ΗΠΑ, το Pharmacy Times: να εκδώσει το «Pharmacy Times Oncology Edition». Την έκδοση αυτή πυροδότησε η «έξαρση» της κυκλοφορίας πολλών νέων αντικαρκινικών θεραπειών και η τεχνολογική καινοτομία, εξελίξεις που δεν πρέπει να αφήσουν πίσω τους επαγγελματίες υγείας φαρμακοποιούς. Τις τάσεις της αγοράς που οδήγησαν σε αυτήν την απόφαση του Pharmacy Times αναλύει ο εκδότης του περιοδικού Dan Steiber

18 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

στο editorial του εν λόγω τεύχους και έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον να δούμε πώς και γιατί τα εξειδικευμένα φαρμακεία στα αντικαρκινικά φάρμακα αναμένεται να αναπτυχθούν περαιτέρω.

ΝΕΕΣ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Παρά τις προκλήσεις που έφερε η πανδημία στην έρευνα και στην ανάπτυξη, η φαρμακοβιομηχανία ανακαλύπτει και παράγει νέες θεραπείες στην Ογκολογία με ένα φρενήρη ρυθμό. Περισσότερα από 21 φάρμακα κατά του καρκίνου έλαβαν άδεια κυκλοφορίας το 2021 στις ΗΠΑ, σπάζοντας το ρεκόρ των 20 εγκρίσεων του 2020. Είναι ξεκάθαρο ότι ο κλάδος βρήκε τον τρόπο να παράγει έργο γρήγορα και αποτελεσματικά μέσα σε ένα νέο ψηφιακό τοπίο. Ειδικότερα, με ταχύ ρυθμό αναπτύσσονται οι θεραπείες που στοχεύουν όγκους βασιζόμενες σε συγκεκριμένες γονιδιακές αλλοιώσεις και επιτρέπουν στους φαρμακοποιούς των ΗΠΑ να επιλέγουν το φάρμακο και τη δόση που «ταιριάζει» καλύτερα στον ασθενή βάσει γονιδιωματικών παραγόντων. Οι εξατομικευμένες θεραπείες επίσης θα αποτελέσουν στο μέλλον κυρίαρχη επιλογή, καθώς δεν είναι μόνο αποτελεσματικές αλλά και πολύ περισσότερο ασφαλείς για τους ασθενείς, με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες και επιπλοκές. Τα εξειδικευμένα φαρμακεία στις ΗΠΑ θα συνεχίσουν να παρέχουν μοναδικά προγράμματα και υπηρεσίες που υποστηρίζουν την ορθή επιλογή

της θεραπείας, τη χρήση των φαρμάκων με βάση τον ασθενή και τα καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά το κόστος. Επιπλέον θα κληθούν να υιοθετήσουν στρατηγικές διαχείρισης της φαρμακευτικής αγωγής που θα βασίζονται σε έρευνες, αποδεικτικά στοιχεία και ποιοτικούς ελέγχους.

Οι εξειδικευμένοι φαρμακοποιοί θα κληθούν να υιοθετήσουν στρατηγικές διαχείρισης της φαρμακευτικής αγωγής

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

Σημαντική τάση στην αγορά το 2022, σύμφωνα με τον Dan Steiber, είναι και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης που έχει διευκολύνει την πρόσβαση και την ερμηνεία των χιλιάδων επιστημονικών δεδομένων στη βιβλιογραφία, δίνοντας ώθηση στην ανάπτυξη φαρμάκων. Οι εξειδικευμένοι στην Ογκολογία φαρμακοποιοί θα πρέπει να εκπαιδευτούν στη χρήση νέων πληροφοριακών συστημάτων διαχείρισης των δεδομένων, τα οποία αναμένεται να εμπεριέχουν όλες τις σχετικές με την υγεία πλατφόρμες για εξοικονόμηση κόστους. Όλα αυτά θα διευκολύνουν τη χρήση των δεδομένων υγείας και θα συμβάλλουν στον καλύτερο σχεδιασμό του θεραπευτικού πλάνου για τους ογκολογικούς ασθενείς. Παράλληλα προβλέπεται ότι η χρήση όλο και πιο καινοτόμων εφαρμογών υγείας σε έξυπνες και φορητές συσκευές θα «φέρει» πιο κοντά τον ασθενή με την ομάδα ειδικών για τη φροντίδα του, με οφέλη την καλύτερη παρακολούθηση της υγείας από τον ίδιο

τον ασθενή και τη μείωση στα κόστη. Σε αυτό θα συμβάλλει και η τηλε-ιατρική που επιτρέπει τη διαχείριση των ασθενών μέσα στο ίδιο τους το σπίτι που προσφέρει άνεση και προστασία.

Ο ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΙΚΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΗ

Η πανδημία άφησε κενά στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, επιτρέποντας στον φαρμακοποιό –ως ο ειδικός στο φάρμακο– να αποτελέσει ένα βασικό μέρος της ομάδας των ειδικών που φροντίζουν τους καρκινοπαθείς. Οι υποχρεώσεις του λοιπόν αυξάνονται, καθώς αποκτά ακόμα πιο σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση των ασθενών αλλά και θα απασχοληθεί πιο ενεργά στην ανάπτυξη θεραπευτικών πρωτοκόλλων, στην ηγεσία επιτροπών υγείας, στην καθιέρωση νέων πολιτικών και πρακτικών. ●

| Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 | 19

Οργάνωση - Λειτουργία Φαρμακείου

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ: ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΛ Λ Α Δ Α

Απαιτείται επικαιροποίηση και υψηλή γνώση του αντικειμένου Είναι γεγονός ότι ο αριθμός φαρμακείων ανά κάτοικο στη χώρα μας είναι ο υψηλότερος στην Ευρώπη. Το παραπάνω σε συνδυασμό με τη μεγάλη διασπορά σε ολόκληρη την επικράτεια καθιστά τον φαρμακοποιό τον πλέον προσβάσιμο επιστήμονα υγείας. Αρκεί όμως μόνο αυτό;

Νατάλε Θεοφανόπουλος-Πέζερ Φαρμακοποιός, μέλος Δ.Σ. του Φ.Σ. Λέσβου

ωστή απάντηση δεν υπάρχει παρά μόνο διαφορετικές οπτικές. Κατά την άποψή μου η διαφοροποίηση και η εξειδίκευση αποτελεί μονόδρομο για την ανάπτυξη. Για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται επικαιροποίηση των γνώσεων κάθε συναδέλφου. Η επιστήμη μας εξελίσσεται και τα πεδία που δραστηριοποιούμαστε διευρύνονται. Ουδείς μπορούσε να φανταστεί πριν από δυο χρόνια ότι το κοινοτικό φαρμακείο θα αποτελούσε την πρώτη επιλογή των κατοίκων της χώρας μας για να διενεργήσουν τους Ταχείς Διαγνωστικούς Ελέγχους (rapid tests). Σε αυτήν τη λογική, ακολουθώντας τα παραδείγματα συναδέλφων από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, η εξειδίκευση γύρω από τη διαχείριση της υπέρτασης, του σακχαρώδους διαβήτη, της πλήρους ρύθμισης της φαρμακοθεραπείας σε συνδυασμό με συμπληρώματα διατροφής, της ορθής χρήσης των αναπνευστικών συσκευών και της διακοπής καπνίσματος αποτελεί ευκαιρία. Οριοθετώντας σαφώς τη φαρμακευτική επιστήμη από την υποκατάσταση του ιατρικού επαγγέλματος, οι προαναφερθείσες υπηρεσίες αναβαθμίζουν την παρεχόμενη πρωτοβάθμια περίθαλψη στην τοπική κοινότητα και αναδεικνύουν το ρόλο του επιστήμονα φαρμακοποιού. Βασική προϋπόθεση για ένα τέτοιο εγχείρημα είναι η πλήρης και

20 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

σε υψηλότατο επίπεδο γνώση του αντικειμένου στα πεδία που θα επιλέξει κάθε συνάδελφος. Κάπου εδώ θα μπορούσε να παίξει καθοριστικό ρόλο η συνεργασία ΙΔΕΕΑΦ - Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, εξασφαλίζοντας ότι όλοι οι συνάδελφοι θα έχουν πρόσβαση σε πιστοποιημένες, επικαιροποιημένες γνώσεις. Με στοχευμένη σειρά σεμιναρίων πρέπει να παρέχεται σε κάθε φαρμακοποιό το εκπαιδευτικό υλικό, ώστε να επικαιροποιήσει τις γνώσεις του και γιατί όχι να πιστοποιηθεί για αυτές. Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αποκλειστούν σεμινάρια ιδιωτικών εταιρειών - συνεργατών. Επιβάλλεται όμως να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή ώστε όλοι οι συνάδελφοι να δύνανται να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους χωρίς να απαιτείται η συνεργασία τους με τις παραπάνω εταιρείες.

Απαιτούνται ειδικοί χώροι; Γωνιές διαβήτη, αρτηριακής υπέρτασης, χώροι συμβούλων συναντώνται όλο και συχνότερα στα φαρμακεία. Σίγουρα διευκολύνεται η παροχή υπηρεσιών σε τέτοιους χώρους, δεν αποτελεί όμως μονόδρομο η ύπαρξή τους. Ένα φαρμακείο, που λειτουργεί αποκλειστικά με τον αυτοαπασχολούμενο φαρμακοποιό και έχει καταφέρει να ρυθμίσει με τέτοιο τρόπο το ρυθμό της καθημερινής εργασίας του, θα μπορούσε να προσφέρει τις παραπάνω υπηρεσίες. Διαθέτει δε πιθανώς συγκριτικό πλεονέκτημα, καθώς είναι δεδομένο ότι γνωρίζει το σύνολο των αναγκών των πελατών-ασθενών του.

Θα μπορούσε να είναι κερδοφόρο; Δεδομένου ότι όλες οι παραπάνω υπηρεσίες βελτιώνουν τη συνολική υγεία του ασθενούς εξοικονομούνται σημαντικοί πόροι από το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Μειώνεται το πλήθος και η διάρκεια της νοσηλείας, επιτυγχάνεται η ορθή λήψη της φαρμακευτικής

αγωγής, μειώνεται η συνολική νοσηρότητα. Ίσως κάπου εδώ θα έπρεπε να ανοίξει η συζήτηση με το αρμόδιο υπουργείο και να πραγματοποιηθεί μελέτη που θα αποτυπώσει σε αριθμούς τους πόρους που εξοικονομούνται. Εν συνεχεία, σε συνεργασία με τα ασφαλιστικά ταμεία, μπορεί να οριστεί αμοιβή που θα αποζημιώνεται από το φορέα ασφάλισης του ασθενούς. Αντίστοιχη αμοιβή θα μπορούσε να δοθεί στον φαρμακοποιό και από τις ίδιες τις εταιρείες που διαχειρίζονται τα συγκεκριμένα σκευάσματα. Σαν παράδειγμα θα ήθελα να αναφέρω εταιρεία με γνωστό σκεύασμα κατά της οστεοπόρωσης, η οποία αναλαμβάνει πλήρως την εκπαίδευση και συμμόρφωση του ασθενούς στην αγωγή του μέσω εξειδικευμένων συνεργατών, δυστυχώς εκτός του χώρου του φαρμακείου. Τέλος είναι αυταπόδεικτο ότι αυξάνεται η πιστότητα του πελάτη-ασθενούς στο φαρμακείο, καθώς εκεί πλέον βρίσκει όχι μόνο την αγωγή του αλλά και ένα ολοκληρωμένο πακέτο υπηρεσιών που βελτιώνουν συνολικά την υγεία του. Συνοψίζοντας, η εξειδίκευση αποτελεί πρόκληση αλλά και αναγκαιότητα για το χώρο του φαρμακείου. Απαιτεί επικαιροποίηση και υψηλή γνώση του αντικειμένου. Θεωρώ βέβαιο ότι θα αυξήσει την πιστότητα του πελάτη-ασθενή στο φαρμακείο που θα επιλέξει, δημιουργώντας ακόμα ισχυρότερους δεσμούς με τον φαρμακοποιό του. Πρόσθετη αμοιβή θα πρέπει να αναζητηθεί θεσμικά τόσο από τα

Σε συνεργασία με τα ασφαλιστικά ταμεία, μπορεί να οριστεί αμοιβή που θα αποζημιώνεται από το φορέα ασφάλισης του ασθενούς αντίστοιχη αμοιβή θα μπορούσε να δοθεί στον φαρμακοποιό και από τις ίδιες τις εταιρείες που διαχειρίζονται τα συγκεκριμένα σκευάσματα ασφαλιστικά ταμεία όσο και από τις εταιρείες - κατόχους αδειών κυκλοφορίας φαρμάκων. Η δημιουργία στοχευμένων σεμιναρίων από τον ΙΔΕΕΑΦ υπό την αιγίδα του ΠΦΣ θα πρέπει να εξασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση όλων των συναδέλφων στα νέα δεδομένα της επιστήμης που συνεχώς εξελίσσεται. Γνώμονας όλων των παραπάνω δεν πρέπει να είναι άλλος από την παροχή υψηλότερου επιπέδου υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας στο κοινωνικό σύνολο με ξεκάθαρο όμως οικονομικό αντίκτυπο στο ταμείο του φαρμακοποιού στο τέλος της ημέρας. ●

| Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 | 21

Οργάνωση – Λειτουργία Φαρμακείου

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ: ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΟΥΝ Σ ΤΗΝ Ε Λ Λ Α Δ Α;

Πόλος ενημέρωσης και φροντίδας για τους ασθενείς με αναπνευστικές παθήσεις Η διαχείριση της φαρμακοθεραπείας και η συμμόρφωση του ασθενή με αναπνευστικές παθήσεις ανέκαθεν ήταν μέρος της καθημερινότητας στην άσκηση του φαρμακευτικού επαγγέλματος στη χώρα μας αλλά και παγκοσμίως. Ενώ εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς το συγκεκριμένο ρόλο του φαρμακοποιού, η πρακτική αυτή δεν έχει ακόμη καταγραφεί επίσημα βιβλιογραφικά, ώστε να είναι κοινώς αποδεκτή από όλους τους επιστήμονες υγείας και κυρίως από τους πνευμονολόγους.

Εμμανουήλ Κατσαράκης Φαρμακοποιός, πρόεδρος ΦΣ Χανίων, μέλος ΔΣ Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου

Η εκπαίδευση σε μηχανικά μέσα και συσκευές χορήγησης φαρμάκων, όπως αεροθαλάμων και νεφελοποιητών, και η αξιοποίηση ηλεκτρονικών μέσων επιτήρησης και μέτρησης παραμέτρων, όπως τα οξύμετρα, οι συσκευές τριών αυλών και τα ροόμετρα, βοηθούν στην υποστήριξη της διαδικασίας φαρμακοθεραπείας και στην επιτήρησή της. Ταυτόχρονα, θετικό αντίκτυπο έχει η γνώση σχετικά με το service των συσκευών χορήγησης φαρμάκων, όπως και η εξειδίκευση στην οξυγονοθεραπεία και την οργάνωση αυτόματης ενημέρωσης των ιατρών (πχ. στο c-pap).

ολλές είναι οι συνδρομές από πνευμονολόγους σε συνέδρια, οι αναλύσεις επί επιστημονικών θεμάτων, οι ομιλίες για την υποστήριξη αναπνευστικών προϊόντων και οι διδασκαλίες για πολλά ζητήματα, αλλά η αναγνώριση μιας παράλληλης και αμφίδρομης σχέσης με το φαρμακοποιό στη διαχείριση του ασθενή με αναπνευστικές παθήσεις δεν αποτελεί ακόμη κοινή διαπίστωση. Ωστόσο ο φαρμακοποιός μπορεί να αναπτύξει μια υποστηρικτική, συμπληρωματική και ελεγκτική δράση επί μίας σειράς θεμάτων, διευρύνοντας τη συνεργασία του με τον πνευμονολόγο, προς όφελος του ασθενή. Συγκεκριμένα τα πεδία στα οποία μπορεί να επιμείνει είναι:

Η διαμεσολάβηση στην επίλυση αποριών για τον τρόπο φύλαξης και συντήρησης, για τη γνωστοποίηση του περιθωρίου χρήσης και της ημερομηνίας λήξης των αναπνευστικών συσκευών, καθώς και η ανάπτυξη συμβουλευτικής για τις παρενέργειες της χρήσης των εισπνεόμενων φαρμάκων ή για τις επιπτώσεις της χρήσης τους σε άλλες παθήσεις ή ακόμα για τις αντενδείξεις χορήγησης ενός μη συνταγογραφούμενου φαρμάκου σε σχέση με το αναπνευστικό νόσημα και την υπόλοιπη φαρμακευτική αγωγή είναι αρμοδιότητες του φαρμακοποιού που οφείλει να ασκεί καθημερινά.

Η αποσαφήνιση των οδηγιών της ιατρικής συνταγής, με έμφαση στην επισήμανση της συχνότητας και της διάρκειας θεραπείας, μέχρι πλήρους κατανόησης της φαρμακευτικής αγωγής. Η συγκέντρωση και η σύνταξη φυλλαδίων, καθώς και η επίδειξη της λειτουργίας των αναπνευστικών συσκευών χορήγησης φαρμάκων βοηθούν στην εμπέδωση από τον ασθενή της ορθής διαδικασίας χρήσης τους.

22 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Η αναγνώριση –μέσω της επιτήρησης της συνταγογραφικής διαδικασίας– της ελλιπούς συμμόρφωσης του ασθενή με πιθανή παράληψη δόσεων φαρμάκου, της ασυνέπειας στη μηνιαία συνταγογράφηση, της ακατάστατης χρήσης, της ελλιπούς εκπαίδευσης στις ακολουθούμενες τεχνικές είναι περιπτώσεις που πρέπει να ωθούν σε παρέμβαση και ενημέρωση ασθενή και ιατρού. Συγκεντρωτικά αποτελέσματα μελετών δείχνουν υψηλότερα ποσοστά τήρησης της φαρμακοθεραπεί-

CMY

Οργάνωση – Λειτουργία Φαρμακείου

Επικουρικά ο φαρμακοποιός δύναται να συνδράμει στη διαδικασία ενημέρωσης για το κάπνισμα και στην προσπάθεια διακοπής του, αξιοποιώντας τις επιλογές προσέγγισης και τη γνώση των βοηθημάτων, τα οποία είναι σε θέση να προτείνει, ώστε να επιλεχθεί η καταλληλότερη μέθοδος υποκατάστασης για κάθε άτομο ξεχωριστά.

Μελέτες δείχνουν υψηλότερα ποσοστά τήρησης της φαρμακοθεραπείας και βελτίωση της τεχνικής εισπνοής σε ομάδες παρέμβασης του φαρμακοποιού ας και μεγαλύτερη βελτίωση της τεχνικής εισπνοής στις ομάδες παρέμβασης του κοινοτικού φαρμακοποιού. Είναι φανερό ότι τα ανωτέρω οδηγούν σε μείωση των νοσηλειών, μείωση του χρόνου παραμονής στο νοσοκομείο και σε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Η έγκαιρη παραπομπή στο γιατρό σε αναγνώριση πρώιμων συμπτωμάτων για σοβαρές λοιμώξεις του αναπνευστικού, όπως η πνευμονία (και η μηνιγγίτιδα), η επίμονη παρακίνηση του ασθενή για γρήγορη επίσκεψη σε έναν ειδικό πνευμονολόγο όταν τα συμπτώματα επιμένουν έχουν εξαιρετική σημασία. Επίσης πολύ σημαντική είναι και η ενημέρωση του ασθενή για την εγρήγορση και επαγρύπνηση που πρέπει να επιδεικνύει όσον αφορά τους παράγοντες εκείνους που προκαλούν την έξαρση στα αναπνευστικά νοσήματα. Πολλαπλά είναι και τα οφέλη από τη συμβολή στην αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος με ήπια συμπτώματα, όπως βήχα, ρινική συμφόρηση, πυρετό κ.ά., με τον φαρμακοποιό να αξιοποιεί τις γνώσεις του στις βιταμίνες, στα συμπληρώματα διατροφής, στα φυτοθεραπευτικά σκευάσματα, στα λοιπά φαρμακευτικά και στα ΜΗΣΥΦΑ, προκειμένου να κατευθύνει τον ασθενή και να τον βοηθήσει με οδηγίες για γρήγορη ανάρρωση.

24 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Ένας άλλος σημαντικός ρόλος του φαρμακοποιού είναι η προαγωγή του εμβολιασμoύ και η παραπομπή σε πνευμονολόγους για τη συνταγογράφηση του κατάλληλου εμβολίου για τον πνευμονιόκοκκο και την εποχική γρίπη. Η συμμετοχή του στη διαδικασία ενημέρωσης των πολιτών και ιδιαίτερα εκείνων που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου στην επιβεβαίωση της προγραμματισμένης ημερομηνίας εμβολιασμού έναντι της Covid-19 και η διαρκής επίλυση των αποριών τους γύρω από τις διαφορές και τις πιθανές παρενέργειες των διαφόρων τύπων εμβολίων ήταν πολύ σημαντική στη διάδοση της αναγκαιότητας του εμβολιασμού, στην επίτευξη των υψηλών στόχων κάλυψης του πληθυσμού και στην προστασία της κοινότητας. Ταυτόχρονα με τη συμβολή στον εμβολιασμό Covid-19, ο έγκαιρος εντοπισμός στην κοινότητα έχει κλινική σπουδαιότητα και επιδημιολογική σημασία με την υιοθέτηση κριτηρίων έγκαιρης ανίχνευσης πιθανών κρουσμάτων, συμβάλλοντας στη γρήγορη ιχνηλασιμότητα των επαφών τους από τις υπηρεσίες του ΕΟΔΥ. Μεγάλη αποδεικνύεται να είναι στην πράξη και η συμβολή φαρμακοποιών στην ελαχιστοποίηση της ζήτησης αντιβιοτικών από το κοινό, με την κατάλληλη ενημέρωση για τις συνέπειες της άσκοπης και αλόγιστης χρήσης τους. Με ισχυρή θεσμική στήριξη του ΠΦΣ έγινε εφικτή η τελευταία νομοθετική παρέμβαση για αποκλειστική χορήγησή τους μόνο με ηλεκτρονική συνταγή αλλά και διασφαλίστηκε η αυστηρή και επίμονη εφαρμογή του νόμου χωρίς παρεκκλίσεις και εξαιρέσεις (ισχύει από 1/9/2020). Αποτελώντας μία από τις πύλες εισόδου στην ΠΦΥ, την πρώτη γραμμή άμυνας κατά του κρυολογήματος, την πρώτη στάση για αναζήτηση βοήθειας για τα αναπνευστικά συμπτώματα, για την επείγουσα ανακούφιση στη δύσπνοια, για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της αλλεργίας, για την ανάγκη επίλυσης αποριών και παροχής συμβουλών, για την ανάγκη καθοδήγησης στην αυτοθεραπεία και επίβλεψης της θεραπείας, το φαρμακείο αναδεικνύεται σε ένα πόλο ενημέρωσης και φροντίδας για τον ασθενή. Η καταγραφή των πιθανών δράσεων και ενεργειών και η δυνατότητα ενεργοποίησης ενός επιστημονικού ρόλου ως «ενδιάμεσου» στη φαρμακευτική αγωγή του ασθενή με αναπνευστικές παθήσεις δείχνει το δρόμο για τη σωστή και υπεύθυνη τοποθέτηση του σύγχρονου φαρμακοποιού, με μια σειρά πρωτοβουλιών, σε μια επικουρική αλλά ουσιαστική θέση που συνδράμει το έργο του πνευμονολόγου και που πρέπει να αναγνωριστεί από όλους και να ενισχυθεί. ●

Οργάνωση – Λειτουργία Φαρμακείου

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ: ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΟΥΝ Σ ΤΗΝ Ε Λ Λ Α Δ Α;

Ένα δομημένο πρόγραμμα διαχείρισης των ασθενών με διαβήτη προϋποθέτει πιστοποίηση και χρηματοδότηση Τα εξειδικευμένα φαρμακεία (specialty pharmacies) πρωτοεμφανίστηκαν στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1970 και είχαν ως αντικείμενο την προετοιμασία και χορήγηση ενέσιμων προϊόντων που απευθύνονταν σε ομάδες ασθενών με ιδιαίτερες ανάγκες: αιμορροφιλία, χημειοθεραπεία και παρεντερική διατροφή.

Διαμαντής Κλημεντίδης Κλινικός φαρμακοποιός MPharm,MClinPharm,ΜSc clinicalpharmacist.gr

νται από αυτά είναι τυπικά ο καρκίνος, η ηπατίτιδα C, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, το AIDS, η πολλαπλή σκλήρυνση, η μεταμόσχευση οργάνων, η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, η αιμορροφιλία και άλλες αιμορραγικές διαταραχές. Το προσωπικό των φαρμακείων λαμβάνει ειδική εκπαίδευση και πιστοποίηση τόσο στην παρασκευή και στο χειρισμό των εξειδικευμένων φαρμάκων, που τις περισσότερες φορές ανήκουν στους βιολογικούς παράγοντες, όσο και στη διαχείριση του ασθενούς σε σχέση με τις ανάγκες της πολύπλοκης φαρμακοθεραπείας του. Γίνεται φανερό από τα παραπάνω ότι τα εξειδικευμένα φαρμακεία δεν μπορούν εξ ορισμού να είναι πολλά. Στις ΗΠΑ των 330 εκατομμυρίων, τα μέλη της NASP ήταν μόλις 980 το 2018, απόρροια του αυξημένου κόστους λειτουργίας τους και του περιορισμένου αριθμού ασθενών που εξυπηρετούν.

ε την πάροδο των ετών, το Specialty Pharmacy άλλαξε χαρακτήρα και, κυρίως την τελευταία δεκαετία, μετεξελίχθηκε σε έναν ιδιαίτερα δυναμικό κλάδο της φαρμακευτικής αγοράς. Έτσι, πέρα από την προμήθεια ακριβών ή δύσκολων στο χειρισμό φαρμάκων για ασθένειες που συνήθως χαρακτηρίζονται «σπάνιες», τα εξειδικευμένα φαρμακεία πλέον χειρίζονται ασθενείς με περίπλοκες, χρόνιες νόσους που δεν θεραπεύονται οριστικά αλλά έχουν προοδευτικά φθίνουσα πορεία και κακή πρόγνωση αν δεν αντιμετωπιστούν ορθολογικά.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την έννοια του εξειδικευμένου φαρμακείου στην Ελλάδα και μάλιστα για μια νόσο όπως είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης (Σ/Δ);

Σύμφωνα με τη National Association of Specialty Pharmacy (NASP) που ιδρύθηκε το 2012 και ρυθμίζει τον κλάδο των εξειδικευμένων φαρμακείων στην Αμερική, οι ασθένειες που καλύπτο-

Κατ’ αρχάς, ο Σ/Δ δεν ανήκει στις τυπικές νόσους που καλύπτουν τα Specialty Pharmacies. Αφενός δεν είναι σπάνια, μια και επηρεάζει 10-15% του πληθυσμού της χώρας, αφετέρου δεν περιλαμβάνει, προς το παρόν τουλάχιστον, φάρμακα ειδικού χειρισμού

26 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

(γνωστά και ως φάρμακα υψηλού κόστους, ΦΥΚ) στα βασικά πρωτόκολλα φαρμακοθεραπείας, με εξαίρεση τους αναστολείς PCSK9 για την αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας στους ασθενείς με υψηλό καρδιαγγειακό ρίσκο που δεν επιτυγχάνουν το στόχο με τα φάρμακα πρώτης επιλογής (οι αναστολείς PCSK9 διατίθενται από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ). Από την άλλη, δεν παύει να είναι μια χρόνια νόσος φθοράς που μπορεί να αποβεί μοιραία χωρίς σωστή διαχείριση, ενώ οι ασθενείς με Σ/Δ λαμβάνουν συνήθως περισσότερα από πέντε φάρμακα για την πρόληψη ή αντιμετώπιση των επιπλοκών της (αντιδιαβητικά, αντιυπερτασικά, αντιαιμοπεταλιακά, αντιλιπιδαιμικά κοκ). Αυτά την καθιστούν σχεδόν ιδανικό στόχο για ένα δομημένο πρόγραμμα διαχείρισης της φαρμακοθεραπείας με βάση το φαρμακείο. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο πως ο Σ/Δ αποτελεί βασικό αντικείμενο των κλινικών φαρμακοποιών της ΠΦΥ σε χώρες όπως είναι το Ηνωμένο Βασίλειο. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, θα μπορούσε κανείς να καταλήξει στις εξής σκέψεις: Ο Σ/Δ δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο εξειδικευμένου φαρμακείου με την παραδοσιακή έννοια του όρου. Ωστόσο, η διαχείριση της φαρμακοθεραπείας, η εκπαίδευση και η τακτική παρακολούθηση των ασθενών με Σ/Δ θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο μιας ασθενοκεντρικής υπηρεσίας από το φαρμακείο. Προκειμένου να συμβεί αυτό, θα πρέπει να συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις: Εκπαίδευση και πιστοποίηση του προσωπικού σε προκαθορισμένες δεξιότητες, με βάση ένα επίσης προκαθορισμένο καθηκοντολόγιο στο πλαίσιο της φαρμακευτικής υπηρεσίας. Οι δεξιότητες αυτές είναι πρωτίστως κλινικές και αφορούν τόσο την ενδεδειγμένη φαρμακοθεραπεία, σύμφωνα με την τρέχουσα βέλτιστη κλινική πρακτική, όσο και την επικοινωνία με τον ασθενή αλλά και τον θεράποντα ιατρό του. Με δεδομένο τον ασθενοκεντρικό χαρακτήρα του μοντέλου περίθαλψης, στο οποίο και θα ανήκει μια τέτοια υπηρεσία, η συμβολή του εξειδικευμένου φαρμακοποιού ως προς την εκπαίδευση του ασθενούς θα μπορούσε να περιλαμβάνει ενδεικτικά: Καθοδήγηση για την κατανόηση της χρονιότητας της νόσου. Συμφωνία ως προς τους στόχους της θεραπείας. Διερεύνηση τυχόν επιφυλάξεων γύρω από τα φάρμακα. Επεξήγηση των φαρμάκων, του σχήματος, του τρόπου λήψης τους, των πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών και του ενδεδειγμένου τρόπου αντιμετώπισής τους. Ιδιαίτερη εκπαίδευση στην έγκαιρη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της υπογλυκαιμίας και του τρόπου αντιμετώπισής της. Επαρκής και βιώσιμη χρηματοδότηση της ενέργειας. Η εκπαίδευση του προσωπικού, η συνεχής επικαιροποίηση των δεξιοτήτων και η επένδυση σε χρόνο με τον ασθενή συνεπάγεται σημαντικό κόστος για την επιχείρηση, το οποίο θα πρέπει να υπολογιστεί και να εξασφαλιστούν αξιόπιστοι πόροι εξαρχής, ειδάλλως το εγχείρημα είναι καταδικασμένο να αποτύχει.

Ο Σ/Δ είναι μια χρόνια νόσος φθοράς, ενώ οι ασθενείς λαμβάνουν συνήθως περισσότερα από πέντε φάρμακα - αυτά τον καθιστούν σχεδόν ιδανικό στόχο για ένα δομημένο πρόγραμμα διαχείρισης της φαρμακοθεραπείας με βάση το φαρμακείο

Ίσως τα αμιγώς εξειδικευμένα φαρμακεία να μην είναι ρεαλιστικά σε μια χώρα με το μέγεθος και τα οικονομικά δεδομένα της Ελλάδας. Ωστόσο, η συμπερίληψη προσεκτικά σχεδιασμένων και προϋπολογισμένων ασθενοκεντρικών υπηρεσιών στο «χαρτοφυλάκιο» του φαρμακείου, μια εκ των οποίων μπορεί κάλλιστα να είναι η διαχείριση της φαρμακοθεραπείας του Σ/Δ, είναι ένα βήμα προς την κατεύθυνση που έτσι κι αλλιώς έχει πάρει το φαρμακευτικό επάγγελμα παγκοσμίως εδώ και καιρό. Παράλληλα, μπορεί υπό προϋποθέσεις να εξοικονομήσει πόρους στο σύστημα υγείας μέσω της βελτίωσης της υγείας ενός σημαντικού τμήματος του πληθυσμού των χρόνιων ασθενών της χώρας. ●

| Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 | 27

Οργάνωση – Λειτουργία Φαρμακείου

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ: ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΟΥΝ Σ ΤΗΝ Ε Λ Λ Α Δ Α;

Οι πρωτοπόροι εξειδικευμένοι φαρμακοποιοί στην Ελλάδα και το Εργαστήριο του αύριο Το 1617 στο Λονδίνο τα φαρμακεία αποσχίζονται από τον εμπορικό σύλλογο των παντοπωλείων, στον οποίο ανήκαν μέχρι τότε, και δημιούργησαν τον πρώτο ξεχωριστό φαρμακευτικό επαγγελματικό σύλλογο στον αγγλοσαξονικό κόσμο με το ευφάνταστο όνομα «Master, Wardens and Society of the Art and Mystery of the Apothecaries of the City of London».

Ηλίας Κατσόγιαννης Φαρμακοποιός ΜSc Εκτίμηση και Αντιμετώπιση επαγγελματικού, περιβαλλοντικού και φαρμακευτικού κινδύνου, ΜSc Nanomedicine, υποψήφιος διδάκτορας ιατρικής σχολής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

ν και αυτό το όνομα παραπέμπει περισσότερο σε τίτλο καταστήματος από τον κόσμο του Χάρυ Πότερ πάρα σε αυτό που σήμερα αντιλαμβανόμαστε ως ένα κλάδο επιστημόνων υγείας, το γεγονός αυτό σηματοδοτεί ουσιαστικά την απαρχή της εξειδίκευσης των φαρμακείων ως μια ξεχωριστή επαγγελματική οντότητα. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν συμβεί σε διεθνές και τοπικό επίπεδο εκατοντάδες μικρές ή μεγάλες αλλαγές στο επάγγελμα του κοινοτικού φαρμακοποιού. Η Βιομηχανική Επανάσταση μαζί με την προσπάθεια για μια ενοποιημένη και κεντρική διαδικασία ελέγχου και πιστοποίησης της ποιότητας των φαρμάκων άλλαξε κατά πολύ την παραδοσιακή σχέση που είχαν οι φαρμακοποιοί με την παρασκευή φαρμάκων στα εργαστήρια των φαρμακείων τους, «εξειδικεύοντας» ακόμα περισσότερο τον επαγγελματικό τους ρόλο. Έτσι σταδιακά το φαρμακείο έπαψε να είναι ένας χώρος που παρασκευάζονταν φάρμακα και οι φαρμακοποιοί επικεντρώθηκαν στη διάθεση βιομηχανικά παραγόμενων φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων. Το εργαστήριο των φαρμακείων μετατράπηκε

28 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

από την καρδιά του φαρμακείου σε βοηθητικό χώρο και η συχνότητα με την οποία οι φαρμακοποιοί το επισκέπτονταν μειώθηκε σταδιακά.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΑΤΥΠΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΤΗΚΑΝ ΤΟ ’80

Στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’80 το εργαστήριο χρησιμοποιείται κυρίως για απλά δερματολογικά σκευάσματα, ενώ ελάχιστα φαρμακεία με πολύ μεράκι και αγάπη για την «τέχνη» εξειδικεύονται στην παρασκευή εναλλακτικών και συμπληρωματικών θεραπειών, όπως ομοιοπαθητική, φυτοθεραπεία, αρωματοθεραπεία, ανθοϊάμματα Bach κτλ. Τα φαρμακεία αυτά είναι ατύπως τα πρώτα εξειδικευμένα φαρμακεία της Ελλάδας και οι φαρμακοποιοί τους αποκτούν σιγά σιγά μια ιδιαίτερη φήμη και σεβασμό ανάμεσα στους συναδέρφους τους. Σε μια εποχή χωρίς ίντερνετ και Amazon, οι συνάδερφοι αυτοί γίνονται εκτός των άλλων και μέντορες νέων αλλά και παλιών φαρμακοποιών, δημιουργούν νέες τάσεις στην αγορά των φαρμακείων και είναι το σημείο αναφοράς του κλάδου για «απορίες και ερωτήσεις» σχετικά με τη γαληνική εργαστηριακή πρακτική. Αυτοί οι πρωτοπόροι στην ελληνική αγορά είναι και οι πρώτοι φαρμακοποιοί που συνειδητοποίησαν έμπρακτα την αξία αλλά και το κόστος της εξειδίκευσης. Συνειδητοποίησαν δηλαδή την εξαιρετικά υψηλή προστιθέμενη αξία του να είναι κάποιος ξεχωριστός από τους υπόλοιπους. Κατάλαβαν όμως ότι για να το πετύχει κάποιος αυτό, χρειάζεται -εκτός από μεράκι, κίνητρο και πολλές θυσίες- να σκέφτεται αντισυμβατικά, να τολμά όσα οι άλλοι αποφεύγουν, αναγνωρίζοντας την πιθανότητα να αποτύχει παταγωδώς.

Χρειάζονται χρήματα που φαινομενικά θα «πετάξει» σε πολλές και αλλεπάλληλες αποτυχημένες προσπάθειες αλλά στην πραγματικότητα είναι το κόστος της εμπειρίας που στη συνέχεια θα φέρει την υπεραξία του. Θέλει διάβασμα... ατελείωτο διάβασμα! Να αμφισβητείς κάθε στιγμή τα όσα νομίζεις ότι ξέρεις. Να γκρεμίζεις και να ξαναχτίζεις κάθε μέρα το οικοδόμημα των γνώσεών σου. Και τέλος χρειάζεται και τύχη. Να είσαι στο σωστό σημείο τη σωστή στιγμή, να δεις την ευκαιρία και να την αρπάξεις. Αυτοί οι λίγοι πρωτοπόροι εξειδικευμένοι φαρμακοποιοί στην Ελλάδα κράτησαν το εργαστήριο ζωντανό μέχρι την επανάσταση του διαδικτύου, την εποχή που ο κόσμος από απέραντος και άγνωστος έγινε μια σταλιά. Με ένα «κλικ» βρίσκεσαι στην άλλη άκρη της γης και έχεις πρόσβαση σε όποια πληροφορία χρειαστείς. Αυτό που για τις νεότερες γενιές φαρμακοποιών είναι αυτονόητο, για εμάς που ζήσαμε αυτήν τη μεταβατική εποχή ήταν ένα θαύμα που πραγματοποιούταν μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας.

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΤΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΑ ΓΑΛΗΝΙΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ

Η εποχή του ίντερνετ δημιούργησε προκλήσεις και ευκαιρίες. Η επιστημονική έρευνα έγινε πιο γρήγορη και άμεση και συνεργατική από ποτέ. Καθημερινά πλέον ενημερωνόμαστε για νέες επιστημονικές εξελίξεις στο χώρο της υγείας. Όλη αυτή η γνώση μας έφερε μπροστά σε μια αλήθεια που ίσως γνωρίζαμε ενστικτωδώς, αλλά δεν είχαμε τρόπους να εκφράσουμε και να την τεκμηριώσουμε επιστημονικά. Καθένας από εμάς είναι ξεχωριστός και διαφορετικός και κατά συνέπεια ο τρόπος με τον οποίο θεραπευόμαστε δεν μπορεί πάντα να είναι ο ίδιος. Η φαρμακευτική βιομηχανία μπορεί να παρασκευάσει φάρμακα μόνο σε κλίμακες που αφορούν μεγάλες παρτίδες τεμαχίων, μικρή ποικιλία θεραπευτικών συγκεντρώσεων και συνδυασμούς φαρμάκων και εκδόχων που μπορούν να παραμείνουν σταθερά στο ράφι για χρόνια. Όμως πλέον η επιστημονική κοινότητα αναγνωρίζει ειδικούς πληθυσμούς ασθενών, σπάνιες παθήσεις, εξατομικευμένες ανάγκες και θεραπευτικούς συνδυασμούς που δεν μπορούν να παραχθούν σε αυτές τις κλίμακες. Οι ασθενείς αυτοί έχουν δικαίωμα να έχουν πρόσβαση στη θεραπεία που θα τους σώσει τη ζωή ή θα τους βελτιώσει την ποιότητά της. Αυτήν την ανάγκη λοιπόν σε ολόκληρο τον κόσμο έρχονται να καλύψουν τα εργαστήρια των κοινοτικών φαρμακείων. Μια ακόμα μοναδική ευκαιρία για όλους μας να γίνουμε ξεχωριστοί και διαφορετικοί έχει παρουσιαστεί, αλλά αυτήν τη φορά σε μια εποχή που όλοι μας έχουμε ίση πρόσβαση στην πληροφορία και τους πόρους που χρειάζεται κάποιος για να εξειδικευτεί. Ως συνήθως βέβαια όλες οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται κουβαλάνε μαζί τους και αμέτρητες προκλήσεις. Στην περίπτωση της Ελλάδας εν προκειμένω αντιμετωπίζουμε σημαντικό πρόβλημα με την κοστολόγηση των γαληνικών σκευασμάτων, η οποία ακολουθεί ένα απαρχαιωμένο και απροσδιόριστο μοντέλο που παραμένει το ίδιο για πάνω από 40 χρόνια. Αυτό σε συνδυασμό με την απροθυμία της πολιτείας να κατανοήσει την πραγματική αξία της υπηρεσίας που προσφέρουν τα κοινοτικά φαρμακεία

Έχει έρθει η στιγμή να αρχίσουμε να συζητάμε ανοιχτά για αυτό που σε πολλές χώρες του κόσμου είναι ήδη πραγματικότητα, την έννοια της «φαρμακευτικής ειδικότητας»

στους ασθενείς τους μέσα από τα εργαστήριά τους, καθιστούν τις σοβαρές και μεγάλες επενδύσεις στον χώρο αυτό μάλλον απαγορευτικές για την πλειοψηφία των συναδέρφων. Επιπρόσθετα η έλλειψη δομημένης εξειδικευμένης εκπαίδευσης από τα ελληνικά πανεπιστήμια στο αντικείμενο της Γαληνικής Εργαστηριακής Πρακτικής δημιουργεί ένα δυσαναπλήρωτο κενό τόσο γνώσεων όσο και επαγγελματικής κουλτούρας και είναι εν πολλοίς αδικαιολόγητη στην εποχή μας. Οι ημερίδες και τα σεμινάρια για επαγγελματίες είναι φυσικά πάντα καλοδεχούμενα και απαραίτητα για να επικαιροποίησει κανείς τις γνώσεις και δεξιότητές του, αλλά δεν είναι κατάλληλος τρόπος για αναπλήρωση βασικών και ουσιαστικών γνωστικών κενών. Ο καλύτερος τρόπος είναι να φροντίσουμε να μην υπάρχουν αυτά τα κενά εξ αρχής. Τέλος κομμάτι του προβλήματος είναι και η δυσκολία μας να προσαρμοστούμε στις αλλαγές. Για πολλούς συναδέρφους η έννοια της εξειδίκευσης αμφισβητεί τον πυρήνα των επαγγελματικών τους πεποιθήσεων, το γεγονός ότι το πτυχίο της σχολής μας προσφέρει όσες γνώσεις χρειαζόμαστε για να ασκήσουμε το επάγγελμά μας σε όλη μας την καριέρα, ασχέτως των αλλαγών που συντελούνται γύρω μας και των ιδιαίτερων προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε.

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ «ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ»

Τελικά, η εξειδίκευση δεν είναι κάτι καινούργιο για τον κλάδο μας. Είναι μια ακούσια εξελικτική διαδικασία, την οποία νομοτελειακά ακολουθούμε. Η διαφορά μας από τους πρωτοπόρους είναι ότι εμείς πλέον διαθέτουμε τα εργαλεία και τις πλατφόρμες να συστηματοποιήσουμε τη διαδικασία αυτή, να την κάνουμε προσιτή σε όλους όσους την επιθυμούν και να καθορίσουμε αυστηρούς κανόνες για να προστατεύσουμε τους ασθενείς μας αλλά και τους εαυτούς μας ως επαγγελματίες. Έχει έρθει η στιγμή να σταματήσουμε να μιλάμε για εξειδίκευση και να αρχίσουμε να συζητάμε ανοιχτά για αυτό που σε πολλές χώρες του κόσμου είναι ήδη πραγματικότητα, την έννοια της «φαρμακευτικής ειδικότητας». Το πεδίο της Γαληνικής Εργαστηριακής Πρακτικής είναι το ιδανικότερο ίσως σημείο να ξεκινήσουμε αυτήν τη συζήτηση. Θα ήθελα να προλάβω μια εποχή, στην οποία να μπορώ να προσθέσω τον τίτλο «Εργαστηριακός Φαρμακοποιός» στην επίσημη επαγγελματική μου ιδιότητα (διότι κατ’ ουσίαν, αυτό έχω υπάρξει σε όλη μου τη ζωή) και να ξέρω ότι αυτό έχει την ίδια βαρύτητα επαγγελματικά με ένα τίτλο όπως παθολόγος, καρδιολόγος κτλ. ●

| Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 | 29

Οργάνωση – Λειτουργία Φαρμακείου

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ: ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΟΥΝ Σ ΤΗΝ Ε Λ Λ Α Δ Α;

Πρώτες Βοήθειες:

Σημαντική η κατανομή των φαρμακείων για να σωθούν ζωές Ο σημερινός φαρμακοποιός καλείται να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, κάτι που όχι μόνο βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών, αλλά μπορεί να οδηγήσει και στην εξοικονόμηση πόρων στον προϋπολογισμό των δαπανών για την υγεία. Η ανάληψη ενός τέτοιου ρόλου σίγουρα θα αναβαθμίσει το κύρος του φαρμακευτικού επαγγέλματος αλλά και θα διευρύνει τις πηγές του εισοδήματος του φαρμακοποιού.

Αντώνης Αυγερινός Φαρμακοποιός, πρόεδρος Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού

ημαντικός είναι και ο ρόλος των φαρμακοποιών στα ιδιωτικά φαρμακεία για την παροχή Πρώτων Βοηθειών σε όσους και όποτε τη χρειαστούν. Εκατό εκατομμύρια έκτακτα περιστατικά όπως καρδιακά επεισόδια, οικιακά ή εργατικά ατυχήματα, συμβαίνουν κάθε χρόνο στην Ευρώπη και σε ένα μεγάλο αριθμό των περιπτώσεων, η παροχή πρώτων βοηθειών στα πρώτα λεπτά μετά το συμβάν είναι καθοριστική για την επιβίωση ή την καλή έκβαση της υγείας του θύματος, αφού τα συνεργεία διάσωσης φτάνουν πολύ αργότερα. Για να κατανοήσει κάποιος πόσο σημαντική είναι η θέση των φαρμακείων, αρκεί να επισημάνουμε ότι σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Φαρμακοποιών (PGEU), το 58% των πολιτών μπορεί να φτάσει στο φαρμακείο μέσα στα πρώτα 5 λεπτά, μετά από ένα τυχαίο συμβάν. Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος, αντιλαμβανόμενος το νέο ρόλο του φαρμακείου και τη συμμετοχή του φαρμακοποι-

30 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

ού στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, ενισχύει τη δράση του με μια σειρά ειδικών εκπαιδευτικών σεμιναρίων για την παροχή Πρώτων Βοηθειών. Όλοι έχουμε τη δυνατότητα να εκπαιδευτούμε και να δώσουμε Πρώτες Βοήθειες. Τα πρώτα λεπτά μετρούν. Εάν ο χρόνος αναμονής ασθενοφόρου αξιοποιηθεί με την παροχή Πρώτων Βοηθειών, τότε η πιθανότητα να σωθεί μια ανθρώπινη ζωή αυξάνεται. Οι Πρώτες Βοήθειες αποτελούν μια πράξη ανθρωπισμού και πρέπει να είναι προσβάσιμες στον καθένα, σε κάθε χώρο, με κάθε ευκαιρία. Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Πρώτων Βοηθειών, προσεγγίζεται μια ιδιαίτερα ευαίσθητη πληθυσμιακή ομάδα, τα παιδιά, τα οποία παρουσιάζουν επιρρέπεια στα ατυχήματα λόγω της έμφυτης τάσης τους να αναλαμβάνουν ρίσκα. Η Παγκόσμια Ημέρα Πρώτων Βοηθειών καθιερώθηκε το 2000 με πρωτοβουλία του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου και γιορτάζεται κάθε δεύτερο Σάββατο του μηνός Σεπτεμβρίου. Στόχος του εορτασμού είναι να τονιστεί η σπουδαιότητα των Πρώτων Βοηθειών στην καθημερινότητα και στην έκτακτη ανάγκη, εκεί όπου η έγκαιρη και σωστή παρέμβαση μπορεί να αποτρέψει μια αναπηρία ή να σώσει μια ζωή. Οι Πρώτες Βοήθειες σώζουν ζωές, είναι για όλους, χρειάζονται παντού. Οι φαρμακοποιοί, έχοντας την απαραίτητη επιστημονική εκπαίδευση, δύνανται να εκπαιδευτούν εύκολα και να σώσουν εάν χρειαστεί μια ανθρώπινη ζωή όχι μόνο στο φαρμακείο αλλά και οπουδήποτε χρειασθεί να επέμβουν. ●

Συμπλήρωμα Διατροφής με Βιταμίνη D

3πλό πλεονέκτημα:

✓

Αποτελεσματική αντιμετώπιση της ανεπάρκειας ή έλλειψης Βιταμίνης D

τεχνολογία ✓ Αποκλειστική ανάπτυξης IBSA FilmTech™ ✓ Εύκολη και πρακτική λήψη Ο Νέος Τρόπος να φροντίσετε την υγεία των οστών και το ανοσοποιητικό σύστημα

30 ταινίες διασπειρόμενες στο στόμα

Υπεύθυνος Διανομής

Παρασκευαστής

Θέση Ρίκια, 19300 Ασπρόπυργος, Αττική Τηλ: 210 5777140 • Φαξ: 210 5788791 e-mail: info@farmasyn.gr • www.farmasyn.gr

IBSA Farmaceutici Italia S.r.l., Via Martiri di Cefalonia, 2 – 26900 Lodi – ITALY

Οργάνωση - Λειτουργία Φαρμακείου

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ: ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΟΥΝ Σ ΤΗΝ Ε Λ Λ Α Δ Α;

Τι μπορούν να προσφέρουν στους ασθενείς τα εξειδικευμένα φαρμακεία στη Δερματολογία Αναστασία Σαράφη-Βάσω Καλυβιώτη

Όλα τα φαρμακεία στην Ελλάδα είναι δυνητικά σε θέση να εξυπηρετήσουν τους ασθενείς με ήπια δερματολογικά προβλήματα με τη βοήθεια της πλειάδας των προϊόντων που κυκλοφορούν στην αγορά. Στην άλλη μεριά του Ατλαντικού όμως υπάρχει η τάση να δημιουργούνται εξειδικευμένα φαρμακεία στη Δερματολογία, τα οποία προφανώς καλύπτουν ανάγκες που δεν καλύπτονται διαφορετικά. Ας δούμε ποιες είναι αυτές. 32 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

α εξειδικευμένα φαρμακεία υπόσχονται εξατομικευμένη φροντίδα σε δερματολογικά προβλήματα που είναι περίπλοκα και χρόνια. Στόχος τους είναι να αποτελέσουν τη γέφυρα μεταξύ της φροντίδας και της προσβασιμότητας και να αναπτύξουν μια σχέση εμπιστοσύνης με τους ασθενείς, ώστε να ανακουφιστούν από το άγχος και να αποκτήσουν την επιθυμητή και υγιή όψη στο δέρμα τους. Ειδικότερα, οι παθήσεις που αναλαμβάνει ένα εξειδικευμένο φαρμακείο στη Δερματολογία είναι (ενδεικτικά):

ακμή δερματίτιδα (ατοπική, σμηγματορροϊκή, εξ επαφής κ.ά.) ψωρίαση ακτινική κεράτωση πυώδης ιδραδενίτιδα έρπης κνίδωση ροδόχρους νόσος φωτοευαισθησία αλλά και μυκητιασικές λοιμώξεις και περιποίηση τραυμάτων.

ΟΙ ΠΑΡΟΧΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ

Το προσωπικό του φαρμακείου έχει λάβει ειδική εκπαίδευση στη δερματολογική φροντίδα, γνωρίζει καλά τα φάρμακα που συνταγογραφούν για αυτές τις παθήσεις οι δερματολόγοι, με τους οποίους συνεργάζεται ως ομάδα, ώστε ο ασθενής να λάβει την κατάλληλη και ορθότερη δυνατή φροντίδα. Ενδεχομένως στην ομάδα του φαρμακείου να ανήκουν και εξειδικευμένοι νοσηλευτές, οι οποίοι κάνουν ατομικές συνεδρίες με τους ασθενείς ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Επίσης πολύ σημαντικό στα δερματολογικά προβλήματα είναι το εργαστήριο, όπου παρασκευάζονται συγκεκριμένα συνταγογραφούμενα σκευάσματα που δεν κυκλοφορούν στο εμπόριο. Αποστολή του φαρμακοποιού και της ομάδας του είναι να συμβουλέψει κατάλληλα τον ασθενή, να διαχειριστεί τη φαρμακευτική του αγωγή, να παρακολουθεί την εξέλιξη της κατάστασής του και να φροντίζει για την καλύτερη δυνατή συμμόρφωση στις οδηγίες του θεράποντα γιατρού και του ίδιου. Πέρα από αυτά, το φαρμακείο έρχεται να προσφέρει και περισσότερες υπηρεσίες στον πελάτη-ασθενή του, αναλαμβάνοντας να καλύψει κάθε του ανάγκη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η παράδοση φαρμάκων και καλλυντικών κατ’ οίκον, μια τάση της εποχής που ούτως ή άλλως ενισχύθηκε σε μέγιστο βαθμό κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Επιπλέον, εφόσον πρόκειται για νόσους που είναι χρόνιες, το φαρμακείο αναλαμβάνει να ενημερώσει εγκαίρως τους ασθενείς όταν θα πρέπει να ανανεώσουν τη συ-

νταγή τους, καθώς διατηρείται φάκελος με όλες τις λεπτομέρειες της αγωγής του καθενός. Αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης, ψηφιακές ή έντυπες, δίνονται επίσης στους πελάτες, ανάλογα με τη νόσο που τους ενδιαφέρει, ενώ τέλος σε ένα εξειδικευμένο φαρμακείο, ο «δερματολογικός» ασθενής μπορεί να λάβει επιπλέον απαντήσεις και καθοδήγηση σε οποιεσδήποτε γραφειοκρατικές απορίες ή προβλήματα που αντιμετωπίζει με τη συνταγή του, π.χ. αναφορικά με την ασφαλιστική κάλυψη.

Αξίζει να αναφερθεί εδώ έρευνα που δημοσιεύτηκε στο American Journal of Managed Care το Φεβρουάριο του 2021 και έδειξε ότι οι ασθενείς στις ΗΠΑ που εξυπηρετήθηκαν από εξειδικευμένα φαρμακεία κατάφεραν να μειώσουν το χρόνο προέγκρισης από το ασφαλιστικό σύστημα και να εκτελέσουν ταχύτερα τη συνταγή τους, ώστε να ξεκινήσουν την αγωγή. Όπως αναφέρεται στο σχετικό άρθρο, ένα από τα πιο σημαντικά παράπονα των δερματολόγων είναι αναφορικά με τους χρόνους που απαιτούνται για την προέγκριση της αγωγής από το ασφαλιστικό σύστημα προκειμένου ο ασθενής να αποζημιωθεί και να ξεκινήσει τη θεραπεία του. Η μελέτη έδειξε μια στατιστικά σημαντική διαφορά στην ταχύτητα με την οποία ελήφθησαν οι αποφάσεις για την έγκριση της αγωγής και στο χρόνο εκτέλεσης της συνταγής, όταν τις διαδικασίες κινούσε το φαρμακείο (6,6 ημέρες) σε σύγκριση με τα γραφεία του παρόχου (16,2%). Το φαρμακείο επίσης σημείωσε και περισσότερες θετικές αποφάσεις (93%) έναντι των δερματολογικών ιατρείων (76%). Πηγή: https://www.ajmc.com/view/use-of-a-specialty-pharmacysped-time-to-pa-decisions-for-dermatology-practice

Το προσωπικό του φαρμακείου έχει λάβει ειδική εκπαίδευση στη δερματολογική φροντίδα, γνωρίζει καλά τα φάρμακα που συνταγογραφούν οι δερματολόγοι, με τους οποίους συνεργάζεται ως ομάδα, ώστε ο ασθενής να λάβει την κατάλληλη φροντίδα | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 | 33

Οργάνωση - Λειτουργία Φαρμακείου

Οι ακτινοβολίες –αν και σωτήριες– αφήνουν ένα τεράστιο αποτύπωμα στο δέρμα των ασθενών, το οποίο μεθοδικά και συστηματικά απαιτεί φροντίδα τόσο κατά τη διάρκεια της ακτινοβολίας όσο και χρόνια μετά την ολοκλήρωσή της

Η ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

Κάθε χρόνο στην Ελλάδα καταγράφονται, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Αρχής, περίπου 67.000 νέα κρούσματα καρκίνου σε άνδρες και γυναίκες όλων των ηλικιών και σημειώνονται 32.000 θάνατοι με τις προβλέψεις να αναφέρουν πως ένας στους πέντε ανθρώπους θα νοσήσει από καρκίνο στη διάρκεια της ζωής του. Οι πιο συχνές μορφές / αιτίες θανάτου καρκίνου είναι:

του πνεύμονα του παχέος εντέρου του μαστού του προστάτη του στομάχου.

Πρόκειται για μορφές της ασθένειας που σε πολύ μεγάλο ποσοστό οι ασθενείς μπορούν να ωφεληθούν εκτός από τα καινοτόμα φάρμακα (χημειοθεραπείες, ορμονοθεραπείες, ανοσοθεραπείες) και από την ακτινοβολία η οποία εδώ και τουλάχιστον 100 χρόνια αποτελεί έναν ισχυρό πυλώνα της Ογκολογίας. Οι ακτινοβολίες

34 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

–αν και σωτήριες– αφήνουν ένα τεράστιο αποτύπωμα στο δέρμα των ασθενών, το οποίο μεθοδικά και συστηματικά απαιτεί φροντίδα τόσο κατά τη διάρκεια της ακτινοβολίας όσο και χρόνια μετά την ολοκλήρωσή της. Τα εξειδικευμένα φαρμακεία στη φροντίδα των ασθενών με καρκίνο θα μπορούσαν ολιστικά να αποτελέσουν ένα χώρο όπου ο ασθενής θα αντλήσει γνώση για τις αυξημένες ανάγκες που του προκαλεί η νόσος και κυρίως να λάβει οδηγίες για την περιποίηση του δέρματός του, αν ακολουθήσει κάποιο πλάνο ακτινοβολίας. Με δεδομένα ότι η συχνότερη παρενέργεια που μπορεί να εμφανίσουν οι ασθενείς είναι η ακτινοδερματίτιδα αλλά και το γεγονός ότι η αγορά του φαρμακείου έχει εμπλουτιστεί με πλήθος δερματολογικών προϊόντων που στοχεύουν στην αποκατάσταση του δέρματος, ο φαρμακοποιός θα μπορούσε δυνητικά να αποτελέσει έναν έξτρα βοηθητικό κρίκο για τη θεραπεία αυτών των ασθενών. Υπολογίζεται ότι σχεδόν το 85-90% των ασθενών που λαμβάνουν θεραπεία με ακτινοβολία θα παρουσιάσει μια μέτρια έως σοβαρή δερματική αντίδραση, με συχνότερη παρενέργεια αυτή της ακτινικής δερματίτιδας. Συνεπώς το δέρμα γύρω από την ακτινοβολούμενη περιοχή μπορεί να εμφανίσει πόνο, ερύθημα ακόμη και ξηρή ή υγρή απολέπιση. Με τη σωστή καθοδήγηση ο ασθενής θα μπορέσει να αντεπεξέλθει όλων αυτών των δυσάρεστων συνεπειών και να οδηγηθεί στην ολοκλήρωση του θεραπευτικού του πλάνου. Εξάλλου, πολλές φορές έχει αναφερθεί πως στην αντιμετώπιση του καρκίνου καταγράφονται πολύ μεγάλες ανισότητες, με όσους ανήκουν στα χαμηλά ή μεσαία εισοδήματα να μην έχουν πρόσβαση σε διαθέσιμες θεραπείες. Και για όλους αυτούς ένα οικείο φαρμακείο με βασικές γνώσεις δερματολογικής φροντίδας αναμφίβολα θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα πλέγμα προστασίας. Είναι προφανές από όλα τα παραπάνω ότι για τη δημιουργία εξειδικευμένου φαρμακείου απαιτείται: ειδική εκπαίδευση, επαρκές προσωπικό ώστε να μοιράζονται όλες οι εργασίες της καθημερινότητας του φαρμακείου, επένδυση στο εργαστήριο του φαρμακείου, ίσως ξεχωριστός χώρος για ατομικές συνεδρίες, οικονομική στήριξη για τη διατήρηση αποθέματος συνταγογραφούμενων και μη προϊόντων που αφορούν τις παραπάνω δερματολογικές παθήσεις… Είναι πολλά, αλλά το μέλλον των φαρμακείων προβλέπεται μάλλον πιο «κλινικό». ●

Οργάνωση – Λειτουργία Φαρμακείου

Τα οφέλη της διαχείρισης της φαρμακευτικής αγωγής από το φαρμακοποιό Σήμερα γίνονται συχνά αναφορές σε παράγοντες που επηρεάζουν σημαντικά τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας, όπως είναι η γήρανση του πληθυσμού, η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, τα νέα καινοτόμα φάρμακα και η εμφάνιση αρκετών χρόνιων παθήσεων.

εργαλείο στα χέρια των επιστημόνων υγείας. Οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να επιτύχει η υπηρεσία τα επιθυμητά αποτελέσματα είναι οι ακόλουθες: Γιάννης Παπαδόπουλος Φαρμακοποιός MSc

ια να μπορέσει επομένως το σύγχρονο φαρμακείο να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα που δημιουργούνται και να εκπληρώνει τους σκοπούς του, οφείλει να διαμορφώσει υπηρεσίες, στις οποίες ο ασθενής θα είναι το σημείο αναφοράς. Μια από αυτές τις υπηρεσίες, η οποία στο εγγύς μέλλον θα μας απασχολήσει αρκετά, είναι η διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής των πελατών – ασθενών από τον κοινοτικό φαρμακοποιό.

ΤΙ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΟ «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ» ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ;

Ο όρος αυτός φυσικά δεν είναι καινούργιος. Παλιότερα, κάθε άνθρωπος έπαιρνε αποφάσεις σχετικά με τις θεραπευτικές ουσίες που θα χρησιμοποιούσε για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα υγείας του. Σήμερα όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Η ιατρική έχει κάνει τεράστια πρόοδο τα τελευταία χρόνια και τα φαρμακευτικά σκευάσματα έχουν γίνει πιο ισχυρά, ενώ ορισμένα από αυτά έχουν περίπλοκη χρήση. Επομένως, οι πιθανότητες που υπάρχουν για να βλάψουν ή να ωφελήσουν έχουν αυξηθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα η διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής να είναι σημαντικό

36 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Οι επιστήμονες υγείας οφείλουν να βρουν τις αιτίες του προβλήματος και να προτείνουν στον ασθενή την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Ο ασθενής θα πρέπει να συμμετέχει στις αποφάσεις για την αγωγή που θα ακολουθήσει. Oι επιστήμονες υγείας οφείλουν να βοηθήσουν τους ασθενείς ώστε η αγωγή τους να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα και να διατηρηθεί ή να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής τους. Οι επιστήμονες υγείας οφείλουν να χρησιμοποιούν κάθε δυνατό μέσο, ώστε ο ασθενής να γνωρίζει πώς να λαμβάνει σωστά τα φάρμακά του για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Πρέπει να διασφαλίζεται ότι αν ο ασθενής αρρωστήσει ξανά, αυτό δεν οφείλεται στην έλλειψη συμμόρφωσης με τη φαρμακευτική αγωγή. Να βελτιωθεί η πρόσβαση σε πιο αποτελεσματικές θεραπείες.

Η υπηρεσία διαχείρισης της φαρμακευτικής αγωγής σχετίζεται λοιπόν με το σχεδιασμό, την εφαρμογή και την επιλογή της κατάλληλης, αποτελεσματικής φαρμακευτικής αγωγής με σκευάσματα που θα έχουν καλή σχέση κόστους – αποτελεσματικότητας. Επιπρόσθετα, ο επιστήμονας υγείας θα πρέπει να αναγνωρίζει και να λύνει τα προβλήματα εκείνα που μπορεί να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της

φαρμακευτικής αγωγής. Στην υπηρεσία συμπεριλαμβάνονται όλοι οι τομείς της σωστής θεραπευτικής χρήσης των φαρμάκων καθώς και του διαθέσιμου χρόνου και πόρων, ώστε η αγωγή να συμβάλλει στη βελτίωση της υγείας των ασθενών.

ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ;

Σύμφωνα με μια έρευνα που έγινε το 2002 στο Ηνωμένο Βασίλειο, η συνταγογράφηση φαρμάκων αποτελεί την πιο κοινή πράξη στο σύστημα υγείας της χώρας. Γύρω στα 550 εκατομμύρια φάρμακα κάθε χρόνο συνταγογραφούνται από τους γενικούς ιατρούς και παθολόγους και άλλα 200 εκατομμύρια μέσα στα νοσηλευτικά ιδρύματα. Η έρευνα αυτή κατέδειξε ωστόσο ότι τα φάρμακα δεν χρησιμοποιούνται τόσο καλά όσο θα έπρεπε από τους ασθενείς, με αποτέλεσμα να υπάρχουν τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις για το σύστημα υγείας της χώρας. Αναδεικνύεται επομένως η ανάγκη για καλύτερη διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής. Επιπλέον, το υπουργείο Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας το 2001 ανακοίνωσε τα αποτελέσματα μια έρευνας σύμφωνα με τα οποία σχεδόν οι μισοί ασθενείς με χρόνιες παθήσεις δεν λαμβάνουν σωστά τα φάρμακά τους. Επίσης, το ένα τρίτο των ασθενών με χρόνιες παθήσεις που παίρνει εξιτήριο από το νοσοκομείο, χρειάζεται βοήθεια για να καταλάβει πώς θα λαμβάνει τη φαρμακευτική του αγωγή σωστά. Δεν είναι λίγοι αυτοί που τονίζουν ότι οι γιατροί είναι σε θέση να βελτιώσουν αυτήν την κατάσταση. Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι πάντα εφικτό, αν αναλογιστεί κανείς ότι ένας παθολόγος στη Μεγάλη Βρετανία συνταγογραφεί 250-300 φάρμακα κάθε εβδομάδα και ξοδεύει γύρω στις δύο ώρες την ημέρα για να ολοκληρώσει τις επαναλαμβανόμενες συνταγές. Γι’ αυτό το λόγο, θα πρέπει όλοι οι επιστήμονες υγείας να συμβάλλουν στη σωστή διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής και όχι μόνο οι γιατροί. Σε αυτήν την προσπάθεια, οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί μπορούν να έχουν σημαντικό ρόλο, αφού οι ασθενείς προμηθεύονται τα φάρμακά τους από τα κοινοτικά φαρμακεία.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

Είναι απόλυτα φυσικό να υπάρχουν ξεκάθαρα όρια ευθύνης μεταξύ του φαρμακοποιού και του γιατρού σχετικά με τη διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής. Γι’ αυτό το λόγο απαιτείται συνεργασία και από τις δυο πλευρές, ώστε να επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ο φαρμακοποιός, λόγω της επιστημονικής του κατάρτισης, είναι σε θέση να γνωρίζει καλύτερα ποια είναι η ορθή λήψη των φαρμάκων και ποιες συμβουλές θα πρέπει να δοθούν σε κάθε ασθενή, ώστε να επιτευχθεί η συμμόρφωσή τους. Συνεπώς, το στάδιο της εκτέλεσης των συνταγών δεν είναι απλό. Είναι το κομμάτι της καθημερινής εργασίας των φαρμακοποιών, το οποίο θα πρέπει σταδιακά να αλλάξει και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Μετά την εκτέλεση της συνταγής, ο ασθενής θα πρέπει να λαμβάνει συμβουλές από τον κοινοτικό φαρμακοποιό για το πώς θα παίρνει τα φάρμακα του, ποια δοσολογία θα πρέπει να ακολουθήσει, τι θα

Το 1/3 των ασθενών με χρόνιες παθήσεις που παίρνει εξιτήριο από το νοσοκομείο, χρειάζεται βοήθεια στο πώς θα λαμβάνει τη φαρμακευτική του αγωγή σωστά

πρέπει να γνωρίζει για τις ανεπιθύμητες ενέργειες, καθώς και τι είδους διατροφή θα πρέπει να ακολουθήσει κατά τη διάρκεια της αγωγής του. Ένα ακόμα κομμάτι της διαχείρισης της φαρμακευτικής αγωγής αποτελεί και ο έλεγχος της φαρμακευτικής αγωγής. Ο κοινοτικός φαρμακοποιός λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του επαγγέλματος, που είναι η εύκολη πρόσβαση, το συγκεκριμένο ωράριο, η συνεχής παρουσία ενός επιστήμονα υγείας καθώς και η αφιλοκερδής παροχή συμβουλών, έχει τη δυνατότητα να ελέγχει συνεχώς το πώς πάει ο ασθενής με την αγωγή που του έχει χορηγηθεί. Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, η μέτρηση του σακχάρου στο αίμα και η διάγνωση κάποιας ανεπιθύμητης ενέργειας αποτελούν κάποιες από τις βασικές υπηρεσίες που συμβάλλουν στον έλεγχο της θεραπείας και κατ’ επέκταση στη διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής. Είναι απαραίτητο λοιπόν να γνωρίζει ποια σκευάσματα παίρνει κάθε πελάτης του, ώστε να μπορεί αργότερα να τον συμβουλεύσει καθώς και να παρακολουθήσει την εξέλιξη της θεραπείας. Στη διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής περιλαμβάνεται και η ενημέρωση των ασθενών σχετικά με θέματα δημόσιας υγείας. Ο φαρμακοποιός, ως ο τελευταίος επιστήμονας υγείας στην αλυσίδα της διάγνωσης, συνταγογράφησης και εκτέλεσης των συνταγών, οφείλει να είναι αρκετά υπεύθυνος στο τι μεταφέρει στον κόσμο. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχει ζητηθεί από τους κοινοτικούς φαρμακοποιούς να συμμετέχουν σε εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού, όπως είναι η αντηλιακή προστασία και η σωστή χρήση των αντιβιοτικών φαρμάκων. Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν είναι ευρέως διαδεδομένο στη χώρα μας σε αντίθεση με αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, π.χ. στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Γάλλια, όπου τα κοινοτικά φαρμακεία αποτελούν σημείο ενημέρωσης των ασθενών τους για σημαντικά θέματα υγείας. Αυτό γίνεται γιατί ο φαρμακοποιός είναι αυτός που γνωρίζει την αγωγή των ασθενών του και μπορεί να επιλέξει σε ποιους θα απευθυνθεί για να τους ενημερώσει σχετικά με το τι πρέπει να προσέχουν. Αυτά αποτελούν τους σημαντικότερους τομείς της διαχείρισης της φαρμακευτικής αγωγής. Γίνεται όμως αντιληπτό ότι αυτή η υπηρεσία προϋποθέτει επαρκή διαθέσιμο χρόνο του φαρμακοποιού. Πολλοί συνάδελφοι θα τονίσουν ότι ο χρόνος τους είναι αρκετά περιορισμένος, αφού το σημαντικότερο κομμάτι των εσόδων του κοινοτικού φαρμακείου είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες (όπως είναι ο έλεγχος, η διόρθωση και η καταγραφή των συνταγών). Αυτό σε συνδυασμό με την έλλειψη κινήτρων αποτελούν ίσως τα σημαντικότερα εμπόδια για την πλήρη εφαρμογή της διαχείρισης της φαρμακευτικής αγωγής στα κοινοτικά

| Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 | 37

Οργάνωση – Λειτουργία Φαρμακείου

φαρμακεία. Στις ΗΠΑ καθώς και στη Μεγάλη Βρετανία, η πολιτική ηγεσία, αναγνωρίζοντας το ρόλο που διαδραματίζει η παρουσία κινήτρων για την υλοποίηση μιας απόφασης, αποφάσισε να δώσει ένα σημαντικό ποσό στους φαρμακοποιούς που αναλαμβάνουν υπηρεσίες για τη συμμόρφωση των ασθενών στην αγωγή και στη διαχείριση αυτής. Μήπως είναι καιρός για μια στροφή στο ρόλο που διαδραματίζουν τα σύγχρονα κοινοτικά φαρμακεία στη χώρα μας; Φυσικά κάτι τέτοιο εξαρτάται από τη βούληση της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας σχετικά με την καλύτερη οργάνωση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Παράλληλα, η διάδοση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης μπορεί να μειώσει τα εμπόδια που παρουσιάζονται σήμερα ώστε να εφαρμοστεί πλήρως η διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής. Επομένως ο κοινοτικός φαρμακοποιός οφείλει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και να ακολουθεί τις εξελίξεις μιας και αυτές θα τον βοηθήσουν να παίξει σημαντικό ρόλο στο εγγύς μέλλον.

Η έλλειψη χρόνου και κινήτρων είναι ίσως από τα σημαντικότερα εμπόδια για την πλήρη εφαρμογή της υπηρεσίας στα κοινοτικά φαρμακεία

ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

Έχει ήδη γίνει κατανοητό ότι η διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής είναι ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια των επιστημόνων υγείας. Για να αρχίζει να εφαρμόζεται κάτι τέτοιο όμως στη χώρα μας, τουλάχιστον στα κοινοτικά φαρμακεία, είναι αρκετά δύσκολο και οι λόγοι είναι πολλοί και σύνθετοι. Πρώτα από όλα, είναι απαραίτητο να διαμορφωθεί το πλαίσιο λειτουργίας και οργάνωσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, έτσι ώστε να καθοριστούν οι ρόλοι του γιατρού και του κοινοτικού φαρμακοποιού, γιατί η διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής προϋποθέτει τη συνεργασία τους. Σημειώνεται ότι ο κοινοτικός φαρμακοποιός δεν γνωρίζει όλα όσα έχουν ειπωθεί μεταξύ γιατρού και ασθενή με ακρίβεια, καθώς στηρίζεται μόνο στα λεγόμενα του ασθενή, ο οποίος είναι πιθανό να ξεχάσει κάτι ή να μην το μεταφέρει σωστά. Μέσω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και της ηλεκτρονικής κάρτας υγείας, αυτό το εμπόδιο μπορεί να εξαλειφθεί. Ένα άλλο στοιχείο που καθυστερεί την εφαρμογή της διαχείρισης της φαρμακευτικής αγωγής είναι η έλλειψη χρόνου. Όπως περιγράφηκε και παραπάνω, ο κοινοτικός φαρμακοποιός δαπανά ένα μεγάλο μέρος από το χρόνο του για την εκπλήρωση γραφειοκρατικών διαδικασιών. Ήδη γίνονται προσπάθειες να περιοριστούν αυτές με τη βοήθεια διαφόρων μηχανογραφικών συστημάτων, ώστε ο φαρμακοποιός να μπορεί να επικεντρωθεί και να αναπτύξει τον επιστημονικό τομέα του φαρμακείου του. Τέλος, η εφαρμογή της υπηρεσίας εξαρτάται και από τις προθέσεις, τους στόχους και το ρόλο που θέλει να διαδραματίσει ο κοινοτικός φαρμακοποιός στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Υπάρχουν συνάδελφοι που ενδιαφέρονται κυρίως για τις πωλήσεις, αγνοώντας συχνά τον επιστημονικό τους ρόλο στη δημόσια υγεία. Ενώ σε πολλές χώρες της Ευρώπης, η πολιτική ηγεσία προσπαθεί να αναπτύξει τις υπηρεσίες υγείας δίνοντας κίνητρα στους επιστήμονες υγείας, στην Ελλάδα είναι ακόμα δύσκολο να αλλάξουν τα πράγματα. Καλό θα είναι όμως οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα για να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις του μέλλοντος και να αρχίζουν να εντάσσουν κάποια στοιχεία της υπηρεσίας στη καθημερινή τους πράξη. Αυτό θα τους βοηθήσει σημαντικά για οτιδήποτε συμβεί στο μέλλον. ●

Για να προχωρήσει και να πετύχει μια μεταρρύθμιση στο χώρο της υγείας, θα πρέπει οι άμεσα εμπλεκόμενοι φορείς να καταλάβουν το σκοπό της και τα οφέλη της. Ένα σημαντικό όφελος της υπηρεσίας είναι η συμμόρφωση και η εκπαίδευση των ασθενών. Αν οι ασθενείς δεν ακολουθούν πιστά τις οδηγίες λήψης των φαρμάκων, δεν επιτυγχάνονται άμεσα τα επιθυμητά αποτελέσματα της αγωγής, μεγαλώνει ο χρόνος διάρκειας της θεραπείας, επιβαρύνονται οικονομικά οι ασθενείς, ενώ διαταράσσεται και η ψυχική τους ισορροπία. Ωστόσο, ο κοινοτικός φαρμακοποιός έχει τη δυνατότητα να ενημερώσει τον ασθενή για τη χρήση των φαρμακευτικών σκευασμάτων, για τα οφέλη που θα προκύψουν καθώς και για την ορθή λήψη τους. Με αυτόν τον τρόπο, ο ασθενής αντιλαμβάνεται γιατί πρέπει να πάρει αυτά τα σκευάσματα και είναι στην κρίση του αν θέλει να τα λάβει ώστε να βελτιώσει την υγεία του και την ποιότητα ζωής του. Είναι χαρακτηριστικά τα συμπεράσματα έρευνας του 2004 από ομάδα επιστημόνων του Πανεπιστήμιου Nottingham της Μεγάλης Βρετανίας σχετικά με την ασφαλή χορήγηση φαρμάκων στην πρωτοβάθμια περίθαλψη. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι σχεδόν το 7% των ασθενών που επισκέπτεται το νοσοκομείο λόγω εμφάνισης μιας ανεπιθύμητης ενέργειας φαρμάκου, θα μπορούσε να είχε διαγνωσθεί από τους επιστήμονες υγείας της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Αυτό καταδεικνύει ότι ο φαρμακοποιός μέσω της υπηρεσίας διαχείρισης της φαρμακευτικής αγωγής μπορεί να προλάβει τέτοιες καταστάσεις, οι οποίες συνοδεύονται από σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις τόσο στον ίδιο τον ασθενή όσο και στο σύστημα υγείας της χώρας. Στα οφέλη της υπηρεσίας περιλαμβάνεται και η ανάπτυξη σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ του φαρμακοποιού και του πελάτη και η αύξηση των εσόδων για το φαρμακείο. Ο ασθενής ενδεχομένως να αποφασίσει την αγορά κάποιων άλλων προϊόντων (π.χ. δερμοκαλλυντικά, συμπληρώματα διατροφής και φυτικά σκευάσματα). Ο φαρμακοποιός οφείλει να συμβουλεύσει ποια από τα προϊόντα μπορεί να πάρει ο ασθενής χωρίς να εμφανίσει κάποια παρενέργεια. Με αυτόν τον τρόπο, ο φαρμακοποιός κερδίζει την εκτίμηση και την εμπιστο-

38 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

σύνη του ασθενή, κάτι φυσικά που είναι αρκετό ώστε να επισκεφτεί πάλι το ίδιο φαρμακείο για οποιαδήποτε άλλη αγορά. Η ανάπτυξη μια σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ του φαρμακοποιού και του ασθενή είναι το πιο σημαντικό συστατικό για την ανάπτυξη και εξέλιξη του ρόλου του φαρμακοποιού στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.

ΕΜΠΟΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ

Διαχείριση παθήσεων στο

φαρμακείο Οι νέες θεραπείες για την ημικρανία, η φροντίδα του δέρματος με βιταμίνες, τα καλλυντικά προϊόντα για την περιποίηση των κάτω άκρων και τα αντηλιακά που δρουν ενάντια στη φωτογήρανση παρουσιάζονται από τους επιστημονικούς συντάκτες του Φαρμακευτικού Κόσμου.

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

Νέες θεραπείες για την ημικρανία Η νέα γενιά φαρμάκων για την προληπτική θεραπεία της ημικρανίας είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του νευρομεταβιβαστή CGRP ή του υποδοχέα του. Τρία από τα φάρμακα αυτά, το Aimovig™ (δραστική ουσία erenumab, της εταιρείας Novartis), το Ajovy™ (δραστική ουσία fremanezumab της εταιρείας Teva) και το Emgality™ (δραστική ουσία galcanezumab της εταιρείας Lilly) κυκλοφορούν στη χώρα μας.

Δρ. Μιχαήλ Βικελής Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, PhD, Επιστημονικός Σύμβουλος Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος, www.iatreiokefalalgias.gr

α δύο πρώτα, υπό προϋποθέσεις, ήδη αποζημιώνονται και από τον ΕΟΠΥΥ, καθώς είναι ενταγμένα στη θετική λίστα ως φάρμακα υψηλού κόστους. Ένα τέταρτο μονοκλωνικό αντίσωμα, το Vyepti™ (eptinezumab της εταιρείας Lundbeck) έχει λάβει άδεια κυκλοφορίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και προσεχώς αναμένεται να κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Η ένδειξη των φαρμάκων αυτών είναι ευρεία, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε ασθενείς που χρήζουν προληπτικής θεραπείας της ημικρανίας και παρουσιάζουν τέσσερις ή περισσότερες ημέρες με ημικρανία το μήνα. Έτσι, μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε ημικρανία με αύρα ή χωρίς αύρα, αλλά και σε ημικρανία επεισοδιακή ή χρόνια. Στον πίνακα φαίνονται όλα τα βασικά χαρακτηριστικά των φαρμάκων αυτών. Τα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του νευρομεταβιβαστή CGRP ή του υποδοχέα του έχουν κάποια ιδιαίτερα και μοναδικά χαρακτηριστικά. Καταρχάς, είναι θεραπείες απόλυτα εξειδικευμένες και στοχευμένες στην ημικρανία. Σε αντίθεση με παλαιότερες προληπτικές θεραπείες, όπου επρόκειτο για φάρμακα άλλων ενδείξεων, όπως η επιληψία και η κατάθλιψη, που τυχαία παρατηρήθηκε ότι ωφελούν και στην ημικρανία, τα φάρμακα αυτά σχεδιάστηκαν ειδικά ώστε να έχουν δράση στην ημικρανία. Το νευροπεπτίδιο CGRP δρα τόσο στη μετάδοση της αίσθησης του πόνου μέσω του τριδύμου νεύρου όσο και στην από το τρίδυμο πυροδοτούμενη αγγειοδιαστολή, δηλαδή σε δύο βασικά κομμάτια του «μονοπατιού» της ημικρανίας. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 το CGRP έγινε στόχος θεραπειών, αλλά τα μονοκλωνικά αντισώματα κατά του CGRP ή του υποδοχέα του είναι οι πρώτες θεραπείες που –μετά ένα εκτεταμένο πρόγραμμα

40 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

κλινικών μελετών– έλαβαν έγκριση και άδεια κυκλοφορίας. Η απόλυτη στόχευση στο συγκεκριμένο πεπτίδιο αλλά και η δομή των φαρμάκων αυτών (πλήρως ανθρώπινα ή ανθρωποποιημένα μονοκλωνικά αντισώματα, άρα πανομοιότυπα ή σχεδόν πανομοιότυπα με τα αντισώματα που ο οργανισμός μας κατασκευάζει) έχουν ως αποτέλεσμα το εξαιρετικό προφίλ ασφάλειας και ανοχής. Τόσο στο πρόγραμμα κλινικών μελετών όσο και στη φάση κυκλοφορίας σε Ευρωπαϊκή Ένωση, ΗΠΑ, Ελβετία και άλλες χώρες, τα ποσοστά ανεπιθύμητων ενεργειών που καταγράφηκαν, ήταν χαμηλά και οι σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες εξαιρετικά λίγες. Στις κλινικές μάλιστα μελέτες, μόνο ελάχιστες παρενέργειες, όπως οι αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης και οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, καταγράφηκαν συχνότερα στην ομάδα του ενεργού φαρμάκου σε σχέση με το εικονικό φάρμακο. Έτσι, στην ημικρανία περνάμε από μια παλαιότερη γενιά φαρμάκων, μη ειδικών και με αρκετές ανεπιθύμητες ενέργειες, σε μια νέα γενιά εξειδικευμένων θεραπειών, όπου οι παρενέργειες σπάνια είναι σημαντικό πρόβλημα. Η αποτελεσματικότητα είναι ένα ακόμα πλεονέκτημα αυτής της νέας γενιάς φαρμάκων. Στο πρόγραμμα κλινικών μελετών, όλα τα φάρμακα της κατηγορίας ανέδειξαν υπέροχη έναντι του εικονικού φαρμάκου σε μια πληθώρα κριτηρίων αποτελεσματικότητας, όπως η μείωση των αριθμών με ημικρανία το μήνα, η μείωση της έντασης της ημικρανίας, όπως καταγράφεται και από τη χρήση αναλγητικών φαρμάκων, η μείωση των συνόδων συμπτωμάτων της ημικρανίας όπως η φωτοφοβία, η ηχοφοβία, η ναυτία και ο εμετός, αλλά και η βελτίωση της ποιότητας ζωής, όπως αυτή αξιολογείται από πλήθος κλιμάκων (κλίμακες HIT6 και MIDAS). Στη διάρκεια των κλινικών μελετών, οι περισσότεροι συμμετέχοντες είδαν βελτίωση στην καθημερινή λειτουργικότητά τους, στην παρουσία τους στην οικογένεια, στην εργασία αλλά και στην κοινωνική ζωή. Έτσι, ακόμα και συμπτώματα συνυπάρχουσας κατάθλιψης μειώθηκαν παράλληλα με τη μείωση της ημικρανίας. Από τα στοιχεία των κλινικών μελετών, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα εξής: Πρώτον, ακόμη και σε μελέτες σε επιβαρυμένους και δυσθεράπευτους ασθενείς, το θεραπευτικό αποτέλεσμα ήταν ιδιαίτερα ικανοποιητικό. Για παράδειγμα, στη μελέτη Liberty για το

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ Εμπορικό όνομα

Aimovig™

Ajovy™

Emgality™

Vyepti™

INN ή κωδικό όνομα

AMG334/ erenumab

TEV-48125/ fremanezumab

LY2951742/ galcanezumab

ALD403/ eptinezumab

Εταιρεία

Amgen / Novartis

TEVA

Eli Lilly & Co

Alder / Lundbec

Τύπος μορίου

Human IgG2

Humanized IgG2

Humanized IgG4

Humanized IgG1

Στόχος

Υποδοχέας CGRP

CGRP

Οδός χορήγησης

Δόση, αριθμός ενέσεων

70-140mg SC ανά 28 ημέρες

225mg SC ανά μήνα 3χ 225mg SC ανά 3 μήνες

120mg SC το μήνα

100-300mg IV κάθε 12 εβδομάδες

Προφύλαξη από την ημικρανία σε ενήλικες που έχουν τουλάχιστον 4 ημέρες ημικρανίας ανά μήνα. (7/2018)

Προφύλαξη από την ημικρανία σε ενήλικες που έχουν τουλάχιστον 4 ημέρες ημικρανίας ανά μήνα. (2/2019)

Προφύλαξη από την ημικρανία σε ενήλικες που έχουν τουλάχιστον 4 ημέρες ημικρανίας ανά μήνα. (11/2018)

Προφύλαξη από την ημικρανία σε ενήλικες που έχουν τουλάχιστον 4 ημέρες ημικρανίας ανά μήνα. (1/2022)

Στην Ελλάδα κυκλοφορεί:

Από 2/2019

Από 7/2019

Από 6/2021

Όχι

Θετική λίστα ΕΟΠΥΥ

Από 2/2022

Από 7/2021

Όχι

Approval status στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Aimovig™ και στη μελέτη FOCUS για το Ajovy™, συμμετείχαν ημικρανικοί με αποτυχία σε 2 έως 4 προηγούμενες προληπτικές θεραπείες, ενώ αντίστοιχη μελέτη υπάρχει και για το Emgality™. Δεύτερον, στις μακροχρόνιες επεκτάσεις των αρχικών μελετών, το θεραπευτικό αποτέλεσμα διατηρείται, όπως έχουν δείξει στοιχεία για το Aimovig™ και για χρονικό διάστημα 4,5 ετών. Η οδός και το χρονικό διάστημα χορήγησης είναι ένα ακόμη πλεονέκτημα των μονοκλωνικών αντισωμάτων, έναντι των παλαιότερων θεραπειών. Αυτές χορηγούνταν καθημερινά, σε 1, 2 ή και 3 δόσεις την ημέρα, δηλαδή σε ένα σχήμα που αρκετά συχνά μετά από ένα διάστημα δυσκόλευε τον θεραπευόμενο. Θεραπεία για την ημικρανία ως επί το πλείστον λαμβάνουν νέοι άνθρωποι, μη εξοικειωμένοι και συμφιλιωμένοι με την καθημερινή λήψη φαρμάκων. Το γεγονός αυτό, ασφαλώς σε συνδυασμό με την ανησυχία για τυχόν παρενέργειες, οδηγούν στο απογοητευτικό αποτέλεσμα του ότι λιγότερο από το 20% των ασθενών παραμένουν σε θεραπεία μετά 12 μήνες. Τα Aimovig™, Ajovy™ και Emgality™ χορηγούνται υποδόρια μηνιαία (το Ajovy™ και τριμηνιαία), με αυτοχορήγηση μέσω μια συσκευής πέννας για τα Aimovig™ και Emgality™ και μιας απλής κλασικής υποδόριας ένεσης για το Ajovy™. Τα σχήματα αυτά είναι πολύ πιο εύκολα και πρακτικά και οδηγούν σε πολύ καλύτερα πο-

Στην ημικρανία περνάμε από μια παλαιότερη γενιά φαρμάκων, μη ειδικών και με αρκετές ανεπιθύμητες ενέργειες, σε μια νέα γενιά εξειδικευμένων θεραπειών, όπου οι παρενέργειες σπάνια είναι σημαντικό πρόβλημα σοστά συμμόρφωσης. Το Vyepti™ θα χορηγείται ενδοφλέβια κάθε 3 μήνες, κάτι που ίσως θα κάνει πιο δύσκολη τη χορήγηση, καθώς θα απαιτείται νοσοκομειακό περιβάλλον. Για τη χορήγηση των Aimovig™ και Ajovy™, που έχουν μπει στη θετική λίστα του ΕΟΠΥΥ, απαιτείται αίτηση και έγκριση από το σύστημα ηλεκτρονικής προέγκρισης, με προϋπόθεση την αποτυχία όλων των υπαρχουσών θεραπειών, δηλαδή τοπιραμάτης, προπρανολόλης και φλουναριζίνης, αλλά και την αποτυχία τριών κύκλων ενέσεων βοτουλινικής τοξίνης (Botox™) σε περίπτωση χρόνιας ημικρανίας. ●

| Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 | 41

Άρθρο

Η χρησιμότητα της κρέμας Kenacomb

στην αντιμετώπιση των δερματολογικών προβλημάτων της νέας μητέρας Από την επιστημονική βιβλιοθήκη της εταιρείας PROTASIS

H κρέμα Kenacomb αποτελεί ένα πολυδύναμο σκεύασμα, προορισμένο για τοπική χρήση στο δέρμα με φλεγμονώδεις δερματοπάθειες, ιδιαίτερα όταν είναι επιμολυσμένες ή απειλούνται από βακτηριακή ή μυκητιασική λοίμωξη.

υγκεκριμένα, τα ενεργά συστατικά της Kenacomb είναι: • ακετονίδιο της τριαμσινολόνης, ένα δραστικό τοπικό κορτικοστεροειδές, με ισχυρή αντιφλεγμονώδη, αντιαλλεργική και αντικνησμώδη δράση • νυστατίνη, ένα αντιμυκητιασικό με εκλεκτική δράση έναντι των μυκήτων του γένους Candida • και νεομυκίνη, ένα αντιβιοτικό ευρέος φάσματος κατά των περισσοτέρων Gram θετικών και αρνητικών βακτηρίων που προκαλούν δερματικές λοιμώξεις.

Η χρήση του συνδυασμού αντιβιοτικού και αντιμυκητιασικού με τοπικό κορτικοστεροειδές, στη θεραπεία των χρόνιων κυρίως δερματοπαθειών, υπήρξε αντικείμενο ενδελεχούς επιστημονικής μελέτης, σε μια προσπάθεια να αξιολογηθεί η χρησιμότητα ενός τέτοιου τριπλού συνδυασμού. Σε αυτό συνέβαλαν τόσο η εμπειρία της κλινικής χρήσης για περισσότερα από 50 χρόνια όσο και οι κλινικές μελέτες. Η ιδέα εφαρμογής της τριπλής συνδυαστικής τοπικής αγωγής σε ένα σκεύασμα προέκυψε από τη συχνή εκδήλωση δερματοπαθειών με συνύπαρξη φλεγμονής, μυκητιασικής λοίμωξης και συχνά μικροβιακής επιλοίμωξης, ενώ η Τriamcinolone acetonide δρα κατασταλτικά στη φλεγμονή και τον κνησμό, επιτρέποντας την καλύτερη συνέργεια των αντιμικροβιακών και αντιμυκητιασικών παραγόντων και μειώνοντας τον κίνδυνο ερεθισμού ή λοιμώξεων. Η Kenacomb ενδείκνυται –μεταξύ άλλων– σε δερματοθεραπείες λεχωΐδων, όπως είναι οι ραγάδες θηλής και η μαστίτιδα.

42 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

ΡΑΓΑΔΕΣ ΘΗΛΗΣ

Αποτελεί ένα από τα συχνότερα προβλήματα που παρουσιάζονται κατά τις πρώτες εβδομάδες της γαλουχίας και εκδηλώνεται ως επώδυνες ρωγμές στη θηλή του μαστού. Οι ραγάδες των θηλών προκαλούνται κυρίως όταν το βρέφος δεν ακουμπά σωστά τη θηλή, δεν κάνει κατάλληλες θηλαστικές κινήσεις λόγω βραχέος χαλινού της γλώσσας ή εξαιτίας μιας πρόωρης απότομης απομάκρυνσής του από το στήθος, κατά το πέρας του θηλασμού. Επιπλέον, τραυματισμοί μπορεί να οφείλονται σε επίπεδες ή εισέχουσες θηλές, σε μια λανθασμένη τεχνική άντλησης γάλακτος, σε ακατάλληλο μέγεθος θηλής σιλικόνης ή ακόμα και λόγω της υγρασίας που υπάρχει στην περιοχή των θηλών. Σπανιότερα, μπορεί να οφείλονται σε δερματίτιδα της περιοχής της θηλής στη μητέρα ή άλλη δερματοπάθεια.

Ο τρόπος αντιμετώπισης των ραγάδων της θηλής καθορίζεται ανάλογα με την αιτία που τις προκάλεσε, αλλά επειδή συχνά μπορεί να επιπλακούν από βακτηριακή ή μυκητιασική λοίμωξη, κρίνεται σκόπιμη η εφαρμογή κρέμας συνδυασμών τοπικού αντιβιοτικού, τοπικού αντιμυκητιασικού και τοπικού κορτικοστεροειδούς, όπως ο συνδυασμός θειικής νεομυκίνης, νυστατίνης και ακετονιδίου της τριαμσινολόνης.

Άρθρο

ΜΑΣΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΛΟΥΧΙΑΣ

Η μαστίτιδα της γαλουχίας αποτελεί μικροβιακή φλεγμονή του μαστού και εμφανίζεται συνήθως στις πρώτες εβδομάδες μετά τον τοκετό, κατά την περίοδο που η μητέρα και το βρέφος εξοικειώνονται με την τεχνική του θηλασμού. Κλινικά εκδηλώνεται με άλγος στην περιοχή του μαστού, ερυθρότητα της θηλής ή/και της θηλαίας άλω, τοπικό οίδημα και υπερθερμία, ενώ σπανιότερα μπορεί να συνυπάρχει πυρετός και ρίγος. Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να δημιουργηθεί απόστημα κάτω από τη θηλή. Αιτία είναι η κατακράτηση γάλακτος και η ανεπαρκής κένωση των γαλακτοφόρων πόρων, συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό μικροβίων που εισέρχονται στο μαστό μέσω λύσεων της συνέχειας του δέρματος των θηλών. O συνηθέστερα εμπλεκόμενος βακτηριακός παράγοντας είναι ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος, αλλά σπανιότερα μπορεί να υπάρξει επιμόλυνση και από Candida albicans. Η μυκητιασική λοίμωξη δεν διαφέρει κλινικά από τη βακτηριακή, οπότε o δείκτης κλινικής υποψίας του θεράποντος ιατρού θα πρέπει να είναι υψηλός για την έγκαιρη αναγνώρισή της, ιδιαίτερα αν υπάρχει ιστορικό στοματικής καντιντίασης στο θηλάζον βρέφος.

44 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Για την αντιμετώπιση της μαστίτιδας, το σημαντικότερο είναι η άρση της στάσης του γάλακτος και η πλήρης εκκένωση του μαστού, σε συνδυασμό με τοπική και συστηματική αντιβιοτική αγωγή. Εάν υπάρχει αποστηματική κοιλότητα με πύον, αυτή θα πρέπει να παροχετεύεται και το δείγμα να στέλνεται για καλλιέργεια, με σκοπό την ταυτοποίηση του υπεύθυνου μικροβίου. Σε περιπτώσεις μεγάλων αποστημάτων, σκόπιμη κρίνεται η διάνοιξή τους και ο χειρουργικός καθαρισμός.

Συμπερασματικά, η κρέμα Kenacomb συνιστάται σε νέες μητέρες, μετά την έξοδό τους από το μαιευτήριο και αποτελεί ένα από τα σκευάσματα που θα πρέπει απαραιτήτως να υπάρχουν στο φαρμακείο του σπιτιού, καθώς ενδείκνυται για πολλές φλεγμονώδεις δερματοπάθειες που απαντώνται σε μητέρες αλλά -σε κάποιες περιπτώσεις- και σε βρέφη. Συγκεκριμένα, ενδείκνυται για τραυματισμούς ή ραγάδες της θηλής, μαστίτιδα της γαλουχίας, πρωκτογεννητικό κνησμό, παράτριμμα, δερματίτιδα εκ σπαργάνων κ.ά. Η εφαρμογή της είναι επίσης χρήσιμη σε φλεγμονώδεις δερματοπάθειες που επιπλέκονται από μικροβιακή ή μυκητιασική λοίμωξη, όπως η ερεθιστική ή αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής. ●

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

Διαχειριστείτε τα κοινά και συχνά προβλήματα των ποδιών Συντακτική ομάδα

Πάνω από το 50% του πληθυσμού θα εμφανίσει κάποιο πρόβλημα στα πόδια του κατά τη διάρκεια της ζωής του, με τις γυναίκες να είναι κατά 4 φορές πιο πιθανό να υποφέρουν από κάλους, σκληρύνσεις, μολύνσεις, προβλήματα νυχιών κτλ. σε σύγκριση με τους άνδρες.

κατάλληλη περιποίηση των άκρων και των νυχιών είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψης για τα περισσότερα από τα κοινά προβλήματα των ποδιών, ενώ οι φαρμακοποιοί μπορούν να συνιστούν την επίσκεψη σε ειδικούς ποδολόγους σε πιο σοβαρά περιστατικά. Σε κάθε περίπτωση πάντως, στα φαρμακεία υπάρχει πληθώρα προϊόντων για τη φροντίδα των ποδιών.

ΚΑΛΟΙ ΚΑΙ ΣΚΛΗΡΥΝΣΕΙΣ

Οι κάλοι είναι μικρές, ανασηκωμένες, υπερκερατωσικές βλάβες που συνήθως προκαλούνται από συνεχή πίεση σε υποκείμενες οστικές προεξοχές ή αρθρώσεις. Εμφανίζονται συνήθως στα δάχτυλα των ποδιών, στα πέλματα, στις φτέρνες και στα πλαϊνά μέρη του ποδιού με σχετικά ομοιόμορφη πάχυνση του δέρματος. Σύμφωνα με το Pharmacy Today, oι επιλογές αυτοφροντίδας για τη αντιμετώπιση των σκληρύνσεων και των κάλων περιλαμβάνουν καθημερινό ποδόλουτρο και στη συνέχεια την εφαρμογή μαλακτικής κρέμας ποδιών με ουσίες όπως σαλικυλικό οξύ, υαλουρονικό οξύ, αλλαντοΐνη, ουρία, γλυκερίνη, αλόη κ.ά. που συγκρατούν την υγρασία και ενισχύουν την ελαστικότητα του δέρματος. Είναι χρήσιμο να αφαιρείται ο νεκρός ιστός με τη βοήθεια ειδικών απολεπιστικών κρεμών και με ελαφρόπετρα, ενώ τα ειδικά για τους κάλους επιθέματα μειώνουν την πίεση και την τριβή στις πληγείσες περιοχές, ανακουφίζοντας από τον πόνο, και διατηρούν το περιβάλλον υγρό, συμβάλλοντας στην αφαίρεσή τους. Επιπλέον ο φαρμακοποιός μπορεί να προτείνει ειδικούς πάτους για τα παπούτσια, να συστήσει να διατηρούνται τα πόδια ζεστά, ενώ η ήπια άσκηση καθημερινά μπορεί επίσης να βοηθήσει.

46 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

ΕΙΣΦΡΥΣΗ ΤΩΝ ΝΥΧΙΩΝ & ΟΝΥΧΟΜΥΚΗΤΙΑΣΗ

Ένα κοινό πρόβλημα των ποδιών είναι τα νύχια που αναπτύσσονται εισχωρώντας στο δέρμα. Τα στενά παπούτσια, τα ψηλά τακούνια, το λάθος κόψιμο των νυχιών, αλλά και διαταραχές όπως οι μυκητιασικές λοιμώξεις, οι οξείες βλάβες και τραυματισμοί κατά την άθληση (συνήθως για όσους παίζουν ποδόσφαιρο) είναι οι συνήθεις αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν είσφρυση των νυχιών. Η κατάσταση στα πρώτα στάδια οδηγεί σε φλεγμονή που παρουσιάζεται με οίδημα, ερυθρότητα και πόνο, καθώς και εκροή πυώδους υγρού. Ο φαρμακοποιός μπορεί να συστήσει ποδόλουτρα καθημερινά, τη χρήση άνετων παπουτσιών και παυσίπονα, καθώς και μαλακτικά λαδάκια που εφαρμόζονται τοπικά. Παράλληλα θα πρέπει να παραπέμψει σε δερματολόγο, ο οποίος θα κρίνει αν το περιστατικό χρήζει αντιβίωσης. Μετά την ίαση μπορεί να προτείνει την περιποίηση των νυχιών σε ποδολόγο. Η ονυχομυκητίαση επηρεάζει το 3-5% του πληθυσμού και προκαλείται συνήθως από τα δερματόφυτα Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagrophytes και Candida albicans, τα οποία μπορεί να προσβάλουν τη ρίζα των νυχιών, το δέρμα κάτω από το νύχι ή τη μήτρα, σύμφωνα με τον δερματολόγο – αφροδισιολόγο Δρ Χρήστο Στάμου. Ενδείξεις της λοίμωξης είναι η αλλαγή στο χρώμα (κιτρίνισμα ή άσπρισμα) ή στη συνοχή (συχνά το νύχι σχίζεται, θρυμματίζεται ή διαχωρίζεται από την κοίτη του). Μπορεί να εμφανιστούν λευκές κηλίδες ή να γίνει παχύτερο. Μπορεί επίσης να υπάρξει συσσώρευση υλικού κάτω από το νύχι και πιθανώς δυσάρεστη οσμή. Όσο το νύχι παραμένει χωρίς

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

θεραπεία τόσο πιο πιθανό είναι να παραμορφωθεί και να αρχίσει να προκαλεί πόνο. Ο μύκητας μπορεί επίσης να εξαπλωθεί τόσο στο γύρω δέρμα όσο και σε άλλα μέρη του σώματος, όπως τα χέρια και τη βουβωνική χώρα. Η αντιμετώπιση απαιτεί καλλιέργεια για την ταυτοποίηση του μύκητα, ώστε να δοθεί η ανάλογη θεραπεία. Οι τοπικοί αντιμυκητιασικοί παράγοντες που χρησιμοποιούνται είναι πολλές φορές αναποτελεσματικοί επειδή δεν μπορούν να διεισδύσουν στην πλάκα των νυχιών, γι’ αυτό συχνά συνιστάται ο συνδυασμός τους με θεραπεία που λαμβάνεται από το στόμα, η οποία απαιτεί μεγάλη προσοχή γιατί έχει παρενέργειες και μπορεί να αλληλεπιδρά με άλλα φάρμακα. Επιπλέον, στο φαρμακείο κυκλοφορούν σκευάσματα για την πρόληψη και τη διαχείριση των μυκητιάσεων που προετοιμάζουν το νύχι για την αντιμυκητιασική θεραπεία, ενώ δημιουργούν ένα δυσμενές περιβάλλον για την ανάπτυξη των μυκήτων και ενισχύουν την υγιή ανάπτυξη των νυχιών. Συνήθως περιέχουν ουρία σε υψηλή περιεκτικότητα, tea tree oil και άλλα μαλακτικά συστατικά. Προσοχή! Η ονυχομυκητίαση δεν είναι το ίδιο με έναν άλλο συχνό τύπο μυκητίασης, το λεγόμενο «πόδι του αθλητή». Αυτός επηρεάζει κυρίως το δέρμα ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών, το οποίο γίνεται λευκό και αρχίζει να ξεφλουδίζει, αλλά και τα πέλματα. Σύμφωνα με τη βιοπαθολόγο – μικροβιολόγο δρ Ελένη Μπαλαμπάνη, τέτοιου είδους λοιμώξεις εμφανίζονται συχνότερα σε όσους περπατούν ξυπόλητοι στην παραλία ή στα αποδυτήρια και τα κοινόχρηστα ντους, αλλά και σε όσους χρησιμοποιούν τα παπούτσια ατόμου με την πάθηση.

48 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Τα σκευάσματα για την πρόληψη και τη διαχείριση των μυκητιάσεων προετοιμάζουν το νύχι για την αντιμυκητιασική θεραπεία, ενώ δημιουργούν ένα δυσμενές περιβάλλον για την ανάπτυξη των μυκήτων

ΠΟΤΕ ΤΑ ΝΥΧΙΑ ΘΕΩΡΟΥΝΤΑΙ ΥΓΙΗ

Υγιή είναι τα λεία νύχια, χωρίς ραβδώσεις ή αυλακώσεις που έχουν ομοιόμορφο χρώμα (ροζ ή άσπρο), χωρίς κηλίδες ή αποχρωματισμούς, αλλά με το λευκό τμήμα σε σχήμα μισοφέγγαρου στη βάση τους. Επίσης είναι γερά και δεν σπάνε εύκολα. Συμβουλές: • Να διατηρούνται τα νύχια στεγνά και καθαρά και να κόβονται ίσια. • Να μην κόβονται οι παρανυχίδες και τα πετσάκια. • Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στην περιποίηση των νυχιών να απολυμαίνονται μετά από κάθε χρήση και οι λίμες να αντικαθίστανται συχνά. • Να χρησιμοποιείται συχνά ενυδατική κρέμα χεριών ή ειδική λοσιόν για τα νύχια • Να προτείνονται σκληρυντικά και βάσεις, καθώς προστατεύουν τα νύχια. • Να αποφεύγονται τα σκληρά βερνίκια και τα προϊόντα με ασετόν.

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

ΔΙΑΒΗΤΙΚΑ ΕΛΚΗ

Τα διαβητικά έλκη, δηλαδη ανοιχτές πληγές στα πόδια των ασθενών με αρρύθμιστο διαβήτη, είναι μια επιπλοκή που εμφανίζεται στο 15% των ασθενών και γίνεται αιτία ακρωτηριασμού στο 25-50% όσων καλούνται να την αντιμετωπίσουν, όπως τονίζει ο δρ Χρήστος Στάμου. Πρόκειται για μια δυσμενή εξέλιξη που υποβαθμίζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των πασχόντων, οι οποίοι χρήζουν αυξημένης φροντίδας, παρατεταμένης νοσηλείας και συχνών επισκέψεων σε ιατρούς, ενώ μεγάλος αριθμός ασθενών χάνουν τελικά τη ζωή τους εντός της πενταετίας μετά τον ακρωτηριασμό. Για να προληφθεί αυτή η τόσο σοβαρή κατάσταση, οι φαρμακοποιοί μπορούν να συστήσουν στους ασθενείς:

1. Να αντιμετωπίζουν τους παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην εμφάνιση του έλκους και περιλαμβάνουν: την αφαίρεση του άφθονου κάλου, την προστασία από φουσκάλες ή τη φροντίδα τους, την κατάλληλη θεραπεία των νυχιών που εισέρχονται στο δέρμα ή των πεπαχυσμένων νυχιών και τη συνταγογράφηση αγωγής για μυκητιασικές λοιμώξεις. Η θεραπεία αυτή θα πρέπει να επαναλαμβάνεται έως την πλήρη υποχώρηση. 2. Να κάνουν τακτικές επισκέψεις στο γιατρό για να εντοπιστεί εγκαίρως το πόδι που διατρέχει κίνδυνο, καθώς η απουσία συμπτωμάτων σε ένα άτομο με διαβήτη δεν αποκλείει τη νόσο.

ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ & ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑΤΑ

Ένας συχνός λόγος επίσκεψης στο φαρμακείο είναι και οι ήπιοι τραυματισμοί στα πόδια που συνηθέστερα προκαλούνται από την άσκηση. Σε οιδήματα και μώλωπες, ο φαρμακοποιός μπορεί να συστήσει ψυχρά επιθέματα και προϊόντα κρυοθεραπείας, καθώς και τζελ άρνικας που θα επιταχύνουν την αποκατάσταση. Σε πληγές και αιμορραγία, χορηγούνται τοπικά αντισηπτικά και αυτοκόλλητα επιθέματα. Συστήστε επιθέματα με επικάλυψη αντιβιοτικής ουσίας που συμβάλλουν στην αποφυγή μικροβιακών λοιμώξεων και στην ταχύτερη επούλωση. Σε ήπια διαστρέμματα, ο φαρμακοποιός καλό είναι να προτείνει ακινησία, ξεκούραση του ποδιού σε ψηλή θέση, κρυοθεραπεία και τη χρήση ελαστικών επιδέσμων στην πάσχουσα άρθρωση. Μπορεί επίσης να χορηγήσει παυσίπονα, είτε παρακεταμόλη είτε μη στεροειδή αντιφλεμονώδη, όπως είναι η ιβουπροφαίνη, για την ανακούφιση από τον πόνο. Προληπτικά, ο φαρμακοποιός μπορεί να συστήσει προσοχή στην επιλογή των κατάλληλων παπουτσιών ανάλογα με την άσκηση/ άθλημα, αλλά και ειδικές κρέμες και τζελ με συστατικά που θερμαίνουν τους μυς, ώστε να είναι πιο προετοιμασμένοι για την καταπόνηση και να αποφεύγονται οι τραυματισμοί.

50 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

3. Να φορούν κατάλληλα παπούτσια, αφού η χρήση στενών ή μικρών υποδημάτων, αλλά και το περπάτημα χωρίς αυτά είναι οι κύριες αιτίες τραυματισμού των ποδιών που οδηγούν σε έλκος. 4. Να ενημερώνουν σχετικά τους ασθενείς. Σύμφωνα με τον Δρ Χ. Στάμου, έχει διαπιστωθεί ότι η βελτίωση των γνώσεων του ασθενούς σχετικά με τη φροντίδα των ποδιών του και τη συμπεριφορά του απέναντι στον εαυτό του, καθώς και η ενίσχυση των κινήτρων διευκολύνει την προσκόλληση σε μια συμπεριφορά που μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά. Τα άτομα με διαβήτη θα πρέπει να μάθουν πώς να αναγνωρίζουν τα έλκη των ποδιών και τα σημάδια που προηγούνται της εμφάνισής τους και να γνωρίζουν τα βήματα που θα πρέπει να κάνουν εάν προκύψουν προβλήματα.

Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι μελέτη ερευνητών από το Beth Israel Deaconess Medical Center και την Ιατρική Σχολή Emory έδειξε ότι συγκεκριμένοι υπότυποι ινοβλαστών παίζουν βασικό ρόλο στην επούλωση αυτών των ελκών και η στόχευση αυτών των κυττάρων θα μπορούσε να αποτελέσει μια νέα θεραπευτική επιλογή. ●

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Daktarin Spray 2% w/w δερματικό εκνέφωμα, κόνις 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: 1 g κόνεως περιέχει 20 mg νιτρικής μικοναζόλης. Για τον πλήρη κατάλογο των εκδόχων, βλ. παράγραφο 6.1. 3. ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ: Δερματικό εκνέφωμα, κόνις. 4. ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις: Τοπική εφαρμογή για τη θεραπεία δερματομυκητιάσεων που οφείλονται σε Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagrophytes και Epidermophyton floccosum, όπως δερματοφυτία των ποδιών (πόδι αθλητού) (tinea pedis). 4.2 Δοσολογία και τρόπος χορήγησης: Τοπική εφαρμογή του Daktarin Spray 1-2 φορές την ημέρα στην προσβεβλημένη περιοχή (ιδιαίτερα μεταξύ των δακτύλων και επιπλέον στις κάλτσες και τα παπούτσια). Να χρησιμοποιηθεί τόση ποσότητα όση απαιτείται προκειμένου να καλυφθεί το σημείο της μόλυνσης και γύρω από αυτό. Στην περίπτωση χρήσης του Daktarin Spray παράλληλα με κρέμα Daktarin συνιστάται μία εφαρμογή ημερησίως για κάθε μορφή του προϊόντος. Η προφυλακτική χρήση του Daktarin Spray σε κάλτσες και παπούτσια μια φορά ημερησίως είναι επαρκής. Συνήθως η ανακούφιση των συμπτωμάτων επέρχεται 2-3 ημέρες μετά την έναρξη της εφαρμογής και στους περισσότερους ασθενείς παρατηρείται αμέσως μετά κλινική βελτίωση. Εάν μετά από 15 ημέρες ο ασθενής δεν δείχνει κλινική βελτίωση, πρέπει να επαναξιολογηθεί η διάγνωση και η θεραπεία. Η θεραπεία με Daktarin Spray πρέπει να συνεχισθεί χωρίς διακοπή μέχρι και δύο εβδομάδες μετά την εξαφάνιση των βλαβών (συνήθως 4-6 εβδομάδες συνολικά) αναλόγως του σημείου εντοπισμού και της σοβαρότητας της βλάβης. Παρατηρήσεις: Μερικά μέτρα υγιεινής, όπως ο καθημερινός καθαρισμός με νερό των βλαβών και των γύρω περιοχών, η συχνή αλλαγή και απολύμανση των καλτσών και των παπουτσιών (εφαρμογή Daktarin Spray), βοηθούν στο να επιτευχθούν ταχύτερα τα θεραπευτικά αποτελέσματα. Το Daktarin Spray δεν αφήνει λεκέδες στο δέρμα και στα ρούχα. 4.3 Αντενδείξεις: •Υπερευαισθησία στη μικοναζόλη, σε άλλα παράγωγα ιμιδαζόλης ή σε κάποιο από τα έκδοχα που αναφέρονται στην παράγραφο 6.1. • Παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών χωρίς τη συμβουλή ιατρού. 4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση: Σοβαρές αντιδράσεις υπερευαισθησίας, συμπεριλαμβανομένης της αναφυλαξίας και του αγγειοοιδήματος, έχουν αναφερθεί κατά την αγωγή με τοπικά σκευάσματα μικοναζόλης. Σε περίπτωση εμφάνισης αντιδράσεως που υποδηλώνει υπερευαισθησία ή ερεθισμό, η αγωγή οφείλει να διακοπεί. To Daktarin Spray δεν πρέπει να έρθει σε επαφή με τον βλεννογόνο των οφθαλμών. Το Daktarin Spray περιέχει τάλκη. Αποφύγετε την εισπνοή της σκόνης για να αποτρέψετε πιθανό ερεθισμό των αεραγωγών. Πιο συγκεκριμένα, όταν το χρησιμοποιείτε σε βρέφη και παιδιά, θα πρέπει η εφαρμογή του Daktarin Spray να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να αποφευχθεί τυχόν εισπνοή από αυτά. Γενικά μέτρα υγιεινής πρέπει να λαμβάνονται για να ελέγχονται οι πηγές μόλυνσης και επιμόλυνσης. 4.5 Αλληλεπιδράσεις με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης: Η μικοναζόλη που χορηγείται συστηματικά είναι γνωστό ότι αναστέλλει τα ένζυμα CYP3A4/2C9. Σημαντικά κλινικές αλληλεπιδράσεις συμβαίνουν πολύ σπάνια, λόγω της περιορισμένης συστηματικής διαθεσιμότητας ύστερα από τοπική εφαρμογή. Θα πρέπει να δοθεί προσοχή σε ασθενείς που λαμβάνουν από του στόματος αντιπηκτικά, όπως η βαρφαρίνη, ενώ θα πρέπει να παρακολουθείται και η αντιπηκτική τους δράση. Οι επιδράσεις, ανεπιθύμητες και μη, κάποιων άλλων φαρμάκων (όπως π.χ. από του στόματος υπογλυκαιμικά και φαινυτοΐνη) μπορεί να αυξηθούν όταν συγχορηγηθούν με μικοναζόλη, γι’ αυτό και απαιτείται προσοχή. 4.6 Γονιμότητα, κύηση και γαλουχία: Κύηση: Παρόλο που το Daktarin Spray χρησιμοποιείται μόνο για τοπική εφαρμογή και εμφανίζει πολύ μικρή συστηματική απορρόφηση (βιοδιαθεσιμότητα <1%), δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την κύηση, εκτός αν σύμφωνα με την κρίση του ιατρού το αναμενόμενο θεραπευτικό αποτέλεσμα αντισταθμίζει τους πιθανούς κινδύνους. Θηλασμός: Παρόλο που το Daktarin Spray χρησιμοποιείται μόνο για τοπική εφαρμογή και εμφανίζει πολύ μικρή συστηματική απορρόφηση (βιοδιαθεσιμότητα <1%), θα πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της γαλουχίας με πολλή προσοχή καθώς δεν είναι γνωστό αν η μικοναζόλη απεκκρίνεται στο ανθρώπινο μητρικό γάλα. Εφιστάται προσοχή όταν χρησιμοποιούνται προϊόντα μικοναζόλης που εφαρμόζονται τοπικά κατά τη διάρκεια της γαλουχίας. 4.7 Επίδραση στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανημάτων: Το Daktarin Spray δεν επηρεάζει την ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανημάτων. 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες: Λόγω της πολύ μικρής απορρόφησης, συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες δεν αναμένονται παρά μόνο πολύ σπάνια. Όλες οι δερματολογικές μορφές μικοναζόλης είναι καλά ανεκτές. Μπορεί να εμφανισθεί αλλεργική αντίδραση στη μικοναζόλη ή σε κάποιο άλλο συστατικό της δερματικής κόνεως. Οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις που ταυτοποιήθηκαν μετά την κυκλοφορία του προϊόντος από αυθόρμητες αναφορές παρουσιάζονται παρακάτω με συχνότητες που βασίζονται στην ακόλουθη σύμβαση: • Πολύ συχνές ≥1/10 • Συχνές ≥1/100 και <1/10 • Όχι συχνές ≥1/1.000 και <1/100 • Σπάνιες ≥1/10.000, <1/1.000 • Πολύ σπάνιες <1/10,000. Διαταραχές ανοσοποιητικού συστήματος: Πολύ σπάνιες: αναφυλακτική αντίδραση, υπερευαισθησία. Διαταραχές δέρματος και υποδόριου ιστού: Πολύ σπάνιες: αγγειοοίδημα, κνίδωση, δερματίτιδα εξ επαφής, εξάνθημα, ερύθημα, κνησμός, αίσθημα δερματικού καύσου. Γενικές διαταραχές του σημείου εφαρμογής: Σπάνιες: τοπικές αντιδράσεις, συμπεριλαμβανομένου και ερεθισμού στο σημείο εφαρμογής. Αναφορά πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών: Η αναφορά πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών μετά από τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας του φαρμακευτικού προϊόντος είναι σημαντική. Επιτρέπει τη συνεχή παρα-

κολούθηση της σχέσης οφέλους-κινδύνου του φαρμακευτικού προϊόντος. Ζητείται από τους επαγγελματίες υγείας να αναφέρουν οποιεσδήποτε πιθανολογούμενες ανεπιθύμητες ενέργειες στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων: Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, Μεσογείων 284, GR-15562 Χολαργός, Αθήνα, Τηλ.: + 30 213 2040380/337, Φαξ: + 30 210 6549585, Ιστότοπος: http://www.eof.gr. 4.9 Υπερδοσολογία: Υπερβολική χρήση μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ερεθισμό του δέρματος, ο οποίος εξαφανίζεται με τη διακοπή της θεραπείας. Σε περίπτωση τυχαίας κατάποσης μεγάλων ποσοτήτων Daktarin Spray, πρέπει να εφαρμοσθεί κατάλληλη υποστηρικτική φροντίδα. Η τυχαία μαζική εισπνοή της κόνεως Daktarin Spray, που περιέχει τάλκη, μπορεί να προκαλέσει απόφραξη των αεραγωγών. Η αναπνευστική ανακοπή πρέπει να αντιμετωπιστεί με εντατική υποστηρικτική θεραπεία και οξυγόνο. Εάν η αναπνοή βρίσκεται σε κίνδυνο, τότε θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η διασωλήνωση, η απομάκρυνση του έγκλειστου υλικού και η υποβοηθούμενη αναπνοή. 5. ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ: 5.1 Φαρμακοδυναμικές ιδιότητες: Φαρμακοθεραπευτική θεραπεία: Αντιμυκητιασικά για δερματολογική/τοπική χρήση, ιμιδαζολικά και τριαζολικά παράγωγα. Κωδικός ATC: D01AC02. Η μικοναζόλη είναι ένας συνθετικός αντιμυκητιασικός παράγοντας που αναστέλλει την ανάπτυξη κοινών δερματόφυτων, όπως Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagrophytes, Epidermophyton floccosum. Μηχανισμός δράσης: Η μικοναζόλη αναστέλλει τη βιοσύνθεση της εργοστερόλης στους μύκητες και αλλάζει τη σύνθεση των λιπιδικών συστατικών της μεμβράνης τους, με αποτέλεσμα την νέκρωση του κυττάρου του μύκητα. Φαρμακοδυναμικές επιδράσεις: Συνήθως η μικοναζόλη δρα πολύ γρήγορα στον κνησμό που συνοδεύει τις μυκητιάσεις από δερματόφυτα και ζυμομύκητες. Αυτή η συμπτωματική βελτίωση παρατηρείται πριν την εμφάνιση των πρώτων σημείων θεραπείας. Η μικοναζόλη έχει αποδειχθεί κατάλληλη για τη θεραπεία μυκητιάσεων από δευτερογενείς επιμολύνσεις. Μικροβιολογικά δεδομένα: Η μικοναζόλη συνδυάζει την αντιμυκητιασική δράση ενάντια στα κοινά δερματόφυτα, ζυμομύκητες και διάφορους άλλους μύκητες ενώ έχει και αντιβακτηριακή δράση ενάντια σε συγκεκριμένους Gram-θετικούς βακίλους και κόκκους. 5.2 Φαρμακοκινητικές ιδιότητες: Απορρόφηση: Η μικοναζόλη ύστερα από τοπική εφαρμογή παραμένει στο δέρμα για περίπου 4 ημέρες. Η συστηματική απορρόφηση της μικοναζόλης είναι περιορισμένη, με βιοδιαθεσιμότητα μικρότερη από 1% ύστερα από τοπική εφαρμογή. Οι συγκεντρώσεις της μικοναζόλης στο πλάσμα και/ή των μεταβολιτών της μετρήθηκαν 24 και 48 ώρες μετά την εφαρμογή. Η συστηματική απορρόφηση της μικοναζόλης έχει αποδειχθεί ύστερα από επαναλαμβανόμενες εφαρμογές σε παιδιά με δερματίτιδα από πάνες. Τα επίπεδα μικοναζόλης στο πλάσμα σε παιδιά δεν ήταν ανιχνεύσιμα ή ήταν πολύ χαμηλά. Όλες οι δερματολογικές μορφές Daktarin εμφανίζουν επίπεδα στο πλάσμα, μετά από τοπική εφαρμογή, μικρότερα του 0,01 μg/ml. Κατανομή: Η απορροφούμενη μικοναζόλη δεσμεύεται από τις πρωτεΐνες του πλάσματος (88,2%) και από τα ερυθρά αιμοσφαίρια (10,6%). Βιομετασχηματισμός και αποβολή: Η μικρή ποσότητα μικοναζόλης που απορροφάται, απεκκρίνεται κυρίως μέσω των κοπράνων τόσο ως αμετάβλητο φάρμακο όσο και ως μεταβολίτες σε μια περίοδο 4 ημερών μετά τη χορήγηση. Μικρότερες ποσότητες αμετάβλητου φαρμάκου και μεταβολιτών εμφανίζονται στα ούρα. 5.3 Προκλινικά δεδομένα για την ασφάλεια: Προκλινικά δεδομένα δεν αποκαλύπτουν ειδικό κίνδυνο για τους ανθρώπους με βάση συμβατικές μελέτες τοπικού ερεθισμού, τοξικότητας εφάπαξ και επαναλαμβανόμενων δόσεων, γονοτοξικότητας και αναπαραγωγικής τοξικότητας. 6. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 6.1 Κατάλογος εκδόχων: Τάλκης, στεαραλκόνιο εκτοριτικό, σεσκιελαϊκή σορβιτάνη, αιθανόλη, προωθητικό (προπάνιο, n-βουτάνιο, ισο-βουτάνιο) 6.2 Ασυμβατότητες: Δεν εφαρμόζεται. 6.3 Διάρκεια ζωής: 24 μήνες. Η ημερομηνία λήξης αναγράφεται στην εξωτερική συσκευασία. 6.4 Ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη φύλαξη του προϊόντος: Κίνδυνος, εξαιρετικά εύφλεκτο αερόλυμα: Περιέκτης υπό πίεση: Μπορεί να εκραγεί εάν θερμανθεί. Διατηρείτε μακριά από θερμότητα, καυτές επιφάνειες, σπινθήρες, γυμνές φλόγες και άλλες πηγές ανάφλεξης. Απαγορεύεται το κάπνισμα. Μην ψεκάζετε σε γυμνή φλόγα ή σε άλλη πηγή ανάφλεξης. Μην το τρυπάτε και μην το καίτε, ακόμη και μετά τη χρήση. Διατηρείστε το δοχείο εντός της εξωτερικής συσκευασίας ώστε να προστατεύεται από την ηλιακή ακτινοβολία. Μην εκθέτετε σε θερμοκρασίες που υπερβαίνουν τους 50°C. Το δοχείο πρέπει να χρησιμοποιείται και να φυλάσσεται σε όρθια θέση. Να μη χρησιμοποιείται μετά την ημερομηνία λήξης που αναγράφεται στη συσκευασία. 6.5 Φύση και συστατικά του περιέκτη: Δοχείο αλουμινίου των 100 g υπό πίεση, εξοπλισμένο με βαλβίδα ψεκασμού με ακροφύσιο. 6.6 Ιδιαίτερες προφυλάξεις απόρριψης: Κάθε αχρησιμοποίητο φαρμακευτικό προϊόν ή υπόλειμμα πρέπει να απορρίπτεται σύμφωνα με τις κατά τόπους ισχύουσες σχετικές διατάξεις. 7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Johnson & Johnson Hellas Consumer AE, Αιγιαλείας & Επιδαύρου 4, 15125, Μαρούσι, Τηλ.: 210 6875528 8. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: 6790/07-12-2015 9. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ/ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ: 28-11-2014 10. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: 06-4-2017. Φαρμακευτικό προϊόν για το οποίο απαιτείται ιατρική συνταγή. Ενδεικτική λιανική τιμή: 9,87€

Boηθήστε να γίνουν τα φάρμακα πιο ασφαλή και Αναφέρετε ΟΛΕΣ τις ανεπιθύμητες ενέργειες για ΟΛΑ τα φάρμακα Συμπληρώνοντας την «ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΡΤΑ»

Άρθρο

Το άτμισμα είναι εξίσου επιβλαβές για τη στοματική υγεία με το κάπνισμα Πολλοί άνθρωποι έχουν στραφεί στη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου (άτμισμα), επειδή πιστεύουν ότι είναι πιο υγιεινό από το κάπνισμα. Επιφανειακά, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα φαίνεται να έχουν πλεονεκτήματα σε σχέση με τα κανονικά. Σίγουρα έχουν λιγότερο έντονη οσμή και δεν παρουσιάζουν τους ίδιους χημικούς κινδύνους που προέρχονται από το κάψιμο του καπνού.

Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΩΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩΝ ΓΕΥΣΕΩΝ

Γλυκές και «δροσερές» γεύσεις (όπως κεράσι, μέντα κ.λπ.) προκαλούν πολλά προβλήματα στοματικής υγείας. Η ασφάλεια κάποιων από τα αρώματα που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρονικά υγρά δεν ελέγχεται όταν εισπνέονται αντί να καταπίνονται. Επίσης, ορισμένα πρόσθετα γεύσης αλλάζουν τη χημεία των e-υγρών αντιδρώντας και σχηματίζοντας νέες ενώσεις που θα μπορούσαν να ερεθίσουν το στοματικό ιστό και να πυροδοτήσουν μια φλεγμονή. Μελέτη έχει δείξει ότι αρωματισμένα υγρά ηλεκτρονικού τσιγάρου προκαλούν 27% μείωση στη σκληρότητα του σμάλτου σε σχέση με μη αρωματισμένα υγρά. Αυτό οδηγεί σε σοβαρή τερηδόνα.

στόσο πιστεύεται πλέον ότι το άτμισμα μπορεί να είναι εξίσου επιβλαβές για τη στοματική υγεία όσο και το κάπνισμα. Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα περιέχουν ένα θερμαινόμενο μείγμα νερού, αρωμάτων, νικοτίνης και άλλων χημικών ουσιών. Αυτό που τα καθιστά δυνητικά επικίνδυνα είναι ότι παράγουν ένα αεροζόλ, όχι απλώς έναν ατμό, όπως μπορεί να σημαίνει ο όρος «άτμισμα». Επιπλέον, τα αερολύματα ηλεκτρονικού τσιγάρου περιέχουν νικοτίνη, η οποία έχει συσχετιστεί εδώ και καιρό με ασθένειες των ούλων και με την απώλεια δοντιών. Συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, προκαλεί λιγότερη ροή αίματος στα ούλα, παρεμποδίζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και καταστρέφει τους συνδετικούς ιστούς που συγκρατούν τα δόντια στη θέση τους. Το αποτέλεσμα αυτών είναι η πιθανότητα ουλίτιδας και η τελική απώλεια δοντιών. Η νικοτίνη στα αερολύματα του ηλεκτρονικού τσιγάρου απορροφάται κυρίως από τους βλεννογόνους του στόματος και όχι από τους πνεύμονες, όπως με το κάπνισμα, βλάπτοντας δυνητικά τη στοματική κοιλότητα.

52 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

ΑΛΛΑ ΕΠΙΒΛΑΒΗ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

Ορισμένες ουσίες, όπως η προπυλενογλυκόλη, η φυτική γλυκερίνη, η φορμαλδεΰδη και ο μόλυβδος που περιέχονται στα ηλεκτρονικά τσιγάρα, μπορούν να προκαλέσουν αύξηση της μικροβιακής πλάκας και του κίνδυνου του καρκίνου του στόματος. Συχνά αναφέρουν οι χρήστες ξηρότητα και ερεθισμό του στόματος και του λαιμού. Η ξηροστομία, ειδικά σε συνδυασμό με τις συγκεντρώσεις σακχάρου στα ηλεκτρονικά υγρά, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα στοματικής υγείας. Καταλαβαίνουμε πλέον ότι όταν τα δόντια εκτίθενται σε αερολύματα ηλεκτρονικού τσιγάρου, αρχίζουν να καταστρέφονται επειδή τα βακτήρια στο στόμα αφομοιώνουν τη ζάχαρη στο ηλεκτρονικό υγρό και αρχίζουν να παράγουν οξύ. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στις περιοχές του στόματος που εκτίθενται περισσότερο στο e-υγρό, πιο συχνά στα μπροστινά δόντια και στις επιφάνειες ανάμεσα στα δόντια. Η διακοπή του καπνίσματος σε όλες τις μορφές του είναι μία από τις καλύτερες συμβουλές που μπορείτε να δώσετε στους πελάτες σας για τα ούλα και τη γενική τους υγεία. ● © PLAC CONTROL - Eπιστημονική ενημέρωση

Κυλινδρική Βέλτιστη Ίνες όψη της κατανομή υψηλής ίνας. ινών. ποιότητας. Πλαστικό επενδεδυμένο σύρμα.

Αποστρογγυλεμένο άκρο.

98%

98% κάλυψη του σύρματος από τις ίνες. Ασφαλές για ούλα & δόντια. Αποστρογγυλεμένο άκρο.

Ευλύγιστος αυχένας στα μικρά μεγέθη για περισσότερη αντοχή και πρόσβαση.

Υλικό βιώσιμης προέλευσης.

Εργονομική λαβή. Υλικό βιώσιμης προέλευσης. Υλικό συσκευασίας από ανανεώσιμη πηγή.

Mixed Pack συσκευασία-οδηγός επιλογής μεγέθους.

www.placcontrol.gr

Παρουσίαση

FROÏKA

Αντηλιακά με δραστικά συστατικά ενάντια στη φωτογήρανση Η ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί τον κυριότερο εξωγενή παράγοντα που οδηγεί στη «φωτογήρανση», δηλαδή στις μεταβολές εμφάνισης και δομής του δέρματος που προκαλούνται από χρόνια έκθεση σε UV, Vis και IR ακτινοβολία. Οι αλλαγές αφορούν την προοδευτική επιδείνωση των βιολογικών λειτουργιών και της φυσιολογικής πορείας της γήρανσης.

νικού οξέος, μπορεί να επιτευχθεί η εκδήλωση των σημαδιών της φωτογήρανσης. Συνεπώς, πέρα από την ελεγχόμενη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, είναι απαραίτητη και η χρήση κοσμετολογικών προϊόντων με συνδυαστική δράση μείωσης του ποσοστού της ακτινοβολίας που φτάνει στο δέρμα αλλά και προαγωγής της σύνθεσης και ενίσχυσης των βασικών συστατικών του.

ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΗ, ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗ FROÏKA

ΦΩΤΟΓΗΡΑΝΣΗ ΚΑΙ ΒΛΑΒΕΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Oι μηχανισμοί μέσω των οποίων πλήττεται το δέρμα από την ηλιακή ακτινοβολία περιλαμβάνουν την παραγωγή ελεύθερων ριζών, οι οποίες οδηγούν σε οξειδωτικό στρες, μεταλλάξεις στο DNA των κερατινοκυττάρων, παραγωγή κολλαγενάσης και πρόκληση φλεγμονώδους απόκρισης. Οι αλλαγές που προκαλούνται λαμβάνουν χώρα σε επιδερμίδα, χόριο και υποδόριο ιστό και εκδηλώνονται με αλλοιώσεις στην τοπογραφία του δέρματος, όπως έλλειψη ελαστικότητας και ανεκτικότητας, μειωμένη ενυδάτωση, εμφάνιση ρυτίδων και ανομοιόμορφης μελάγχρωσης. Το φωτογηρασμένο δέρμα χαρακτηρίζεται από: επιβράδυνση του κυτταρικού κύκλου αποδιοργανωμένα ινίδια κολλαγόνου συσσώρευση μη φυσιολογικής ελαστίνης μείωση των μελανοκυττάρων.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΦΩΤΟΓΗΡΑΝΣΗ

Μειώνοντας την υποβάθμιση των τριών βασικών συστατικών του δέρματος, δηλαδή κολλαγόνου, ελαστίνης και υαλουρο-

54 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Οι σειρές αντηλιακών της FROÏKA, Premium Sunscreens & Hyaluronic Silk Touch Sunscreens με εξειδικευμένη σύνθεση για την προστασία από UV,Vis και IR ακτινοβολία, ανταποκρίνονται στις ανάγκες κάθε δέρματος, διαθέτοντας δραστικές ουσίες που ενισχύουν τα δομικά συστατικά του δέρματος και παρεμποδίζουν ή/και επιδιορθώνουν τις βλάβες που σχετίζονται με τη φωτογήρανση. Τα δραστικά συστατικά Ectoin, Indanone, Oligofructans & Hexapeptide-4 προστατεύουν τα κύτταρα του δέρματος ενάντια στη φωτογήρανση και τη ρύπανση εξισορροπώντας το μικροβίωμα και αποκαθιστώντας τη λειτουργία των υποδοχέων της βιταμίνης D. Το υαλουρονικό οξύ ενυδατώνει τα βαθύτερα στρώματα της επιδερμίδας και μειώνει τις λεπτές γραμμές και τις ρυτίδες. Ο συνδυασμός ισχυρών αντιοξειδωτικών παραγόντων (Vitamin C, Ethylferulate, Carnosolic Acid, Ronacare Ap και Thermus Thermophillus Ferment) προσφέρει ένα προηγμένο σύστημα προστασίας και αδρανοποίησης των ελεύθερων ριζών. Το δραστικό μόριο Hordenine προσφέρει επιπλέον χρωματική ομοιογένεια στην επιδερμίδα.●

70 ΧΡΟΝΙΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

PREMIUM

SUN SCREEN Η νέα γενιά φωτοπροστασίας κατά της γήρανσης ● UVA/UVB/IR/Blue Light ευρέως φάσματος προστασία σε μια ελαφριά, απαλή φόρμουλα ● Αντιγήρανση ● Αντιοξειδωτική δράση ● Κατά της περιβαλλοντικής ρύπανσης ● Δράση όμοια της Βιταμίνης D ● Ισορροπία μικροβιώματος ● Παράγοντες ενίσχυσης του SPF

HYALURONIC Indanone 0.2% ● UVA/UVB/IR/Blue Light ευρέως φάσματος προστασία ● Ελαστομερή 3ης γενιάς & Υαλουρονικό Οξύ ● Αντιηλιακή προστασία με αντιγηραντική δράση ● Αντιρυτιδικό αποτέλεσμα ● Μεταξένια, Silk Touch υφή ● Ιδανική βάση μακιγιάζ

77 Mitromara Str., Aharnes 13678, Athens - Greece Tel.: +30 210 24 44 378 - Fax: +30 210 24 40 973 www.froika.com - e-mail: info@froika.com

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

Δέρμα:

Πώς οι βιταμίνες & τα ιχνοστοιχεία επιδρούν στην υγεία του Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο και ο φυσικός προστατευτικός φραγμός ανάμεσα στο εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος και το εξωτερικό περιβάλλον. Όπως όλα τα όργανα όμως, έτσι και αυτό είναι ευάλωτο στις επιδράσεις της γήρανσης, της υπεριώδους ακτινοβολίας του ηλίου και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

ΟΙ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΤΗΣ ΟΜΟΡΦΙΑΣ

Μάρκος Μιχελάκης Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική ΔερματολογίαΔερματοχειρουργική)

ις επιπτώσεις αυτές μπορεί να αμβλύνει έως ένα βαθμό η προσεγμένη διατροφή, όταν αυτή ακολουθείται. Ολοένα περισσότερες μελέτες των τελευταίων ετών δείχνουν ότι η πρόσληψη ορισμένων θρεπτικών συστατικών και συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες σχετίζονται στενά με την υγεία του δέρματος. Η τροφή είναι ένας από τους πυλώνες της ζωής και ένας από τους κύριους τρόπους παροχής στον οργανισμό των θρεπτικών συστατικών που χρειάζεται για την ομαλή ανάπτυξη και επιβίωσή του. Η σύγχρονη ιατρική έρευνα έχει αποδείξει ότι η διατροφή μπορεί να δράσει προστατευτικά ή επιβαρυντικά στην υγεία του δέρματος, αναλόγως με την ποιότητα και τη θρεπτική αξία της. Στην πραγματικότητα, επιδημιολογικές μελέτες έχουν συνδέσει την υγεία του δέρματος με συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά και με ορισμένες διατροφικές συνήθειες. Έχει επίσης βρεθεί ότι η ανθυγιεινή διατροφή αποτελεί σημαντική αιτία της πρόωρης γήρανσής του.

56 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Προστατευτικά στο δέρμα δρουν βασικές βιταμίνες, που είναι εξίσου σημαντικές με τα ιχνοστοιχεία (βλ. παρακάτω), αν και για διαφορετικούς λόγους. Πρόκειται για τις Α, C, D, Ε και τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Η βιταμίνη Α έχει αποδειχθεί ότι ασκεί αντιγηραντική δράση, ρυθμίζοντας την έκφραση των γονιδίων και μιας ομάδας ενζύμων που λέγονται μητρικές μεταλλοπρωτεϊνάσες. Οι μητρικές μεταλλοπρωτεϊνάσες ενεργοποιούνται με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία ή σε περίπτωση φλεγμονής. Το επακόλουθο είναι η καταστροφή του κολλαγόνου και η παρεμπόδιση του σχηματισμού νέου. Με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουν στη γήρανση του δέρματος, μειώνοντας τη σφριγηλότητά του. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β σχετίζονται με τη φλεγμονή στο δέρμα και με τη μελάγχρωση (το χρώμα του). Αντίστοιχα, η βιταμίνη C συμμετέχει στη σύνθεση του κολλαγόνου και ασκεί αντιοξειδωτική δράση, συμβάλλοντας στην απομάκρυνση των ελεύθερων ριζών οξυγόνου από τα δερματικά κύτταρα. Όσον αφορά τη βιταμίνη D, αυτή προστατεύει τα δερματικά κύτταρα από την ανάπτυξη καρκίνου, καθώς ελαττώνει τις βλάβες στο DNA τους που προκαλούνται από τον ήλιο. Μειώνει επίσης τη χρόνια φλεγμονή που είναι γενεσιουργός αιτία του καρκίνου. Η βιταμίνη Ε προλαμβάνει την πρόωρη γήρανση του δέρματος, εμποδίζοντας τις βλάβες που προκαλεί στα κύτταρά του το οξειδωτικό στρες, κυρίως την υπεροξείδωση των λιπιδίων που καταστρέφει τα δερματικά κύτταρα.

Ωφέλιμα για το δέρμα είναι και μερικά καλής ποιότητας λιπαρά, όπως τα πολυακόρεστα (π.χ. ελαιόλαδο) και τα βασικά λιπαρά οξέα (όπως τα ω-3), τα οποία είναι απαραίτητα για τη σύνθεση και το μεταβολισμό των λιπιδίων του δέρματος. Καλές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων είναι τα λιπαρά ψάρια, τα ιχθυέλαια και τα ειδικά εμπλουτισμένα τρόφιμα.

ΤΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ ΤΟ ΔΕΡΜΑ

Από τα ιχνοστοιχεία, τα πιο σημαντικά για υγιές δέρμα είναι ο χαλκός, ο ψευδάργυρος, ο σίδηρος και το σελήνιο. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο χαλκός συμμετέχει στη σύνθεση και στη σταθεροποίηση των πρωτεϊνών του δέρματος, καθώς και στην αγγειογένεση (ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων). Επίσης, ο ψευδάργυρος συμμετέχει στον πολλαπλασιασμό (αναπαραγωγή) και τη διαφοροποίηση των κερατινοκυττάρων της επιδερμίδας. Αντίστοιχα ο σίδηρος και το σελήνιο σχετίζονται στενά με τη δραστηριότητα των αντιοξειδωτικών ενζύμων στα δερματικά κύτταρα. Επιπλέον το σελήνιο είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη και την ομαλή λειτουργία των κερατινοκυττάρων της επιδερμίδας.

Η σύγχρονη ιατρική έρευνα έχει αποδείξει ότι η διατροφή μπορεί να δράσει προστατευτικά ή επιβαρυντικά στην υγεία του δέρματος, αναλόγως με την ποιότητα και τη θρεπτική αξία της, π.χ. η ανθυγιεινή διατροφή αποτελεί αιτία πρόωρης γήρανσης

Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

Τα συστατικά της καθημερινής διατροφής που δρουν προστατευτικά στο δέρμα είναι πολλά. Το πρώτο που χρειάζεται είναι να πίνουμε καθημερινά επαρκείς ποσότητες νερού. Το νερό βοηθά το δέρμα να διατηρεί την εσωτερική ισορροπία και τη φυσιολογική λειτουργία του (π.χ. συμβάλλει στην καταπολέμηση της γήρανσης και της φλεγμονής).

| Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 | 57

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

ΟΙ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΔΡΟΥΝ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΙΣΤΩΝ

Οι καλής ποιότητας πρωτεΐνες επίσης είναι απαραίτητες. Αποτελούν δομικό συστατικό των δερματικών ιστών και συμμετέχουν στην επιδιόρθωσή τους, ενώ συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία τους και στην παροχή ενέργειας. Καλές επιλογές για νεανικό δέρμα είναι τα λιπαρά ψάρια (π.χ. σαρδέλα, σολομός, σκουμπρί, τόνος), τα πουλερικά, τα όσπρια και το άπαχο κρέας.

ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΟΥ ΔΡΟΥΝ ΕΠΙΒΑΡΥΝΤΙΚΑ ΣΤΟ ΔΕΡΜΑ

Αντιθέτως, υπάρχουν ορισμένα συστατικά της καθημερινής διατροφής που δρουν επιβαρυντικά στο δέρμα. Το πρώτο είναι τα πολλά κορεσμένα λιπαρά. Μελέτες έχουν δείξει ότι η υπερκατανάλωση τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά (π.χ. τηγανητά φαγητά, ζωικής προέλευσης τρόφιμα, επεξεργασμένα κρεατικά, πλήρη γαλακτοκομικά) σχετίζεται με τη φλεγμονή στο δέρμα. Το αλκοόλ επίσης είναι επιβαρυντικό, διότι επιταχύνει τον πολλαπλασιασμό των κερατινοκυττάρων, αλλάζει τη διαπερατότητα του δέρματος και καταστρέφει τη λειτουργία του ως προστατευτικού φραγμού. Επιπλέον, πλήττει τη σύσταση των λιπιδίων του δέρματος. Τέλος, η ζάχαρη και τα προϊόντα άρτου επηρεάζουν το πάχος της επιδερμίδας και διεγείρουν τη φλεγμονή και την παραγωγή ενός είδους υποπροϊόντων του μεταβολισμού που λέγονται προηγμένα

58 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Καλές επιλογές για νεανικό δέρμα είναι τα λιπαρά ψάρια (π.χ. σαρδέλα, σολομός, σκουμπρί, τόνος), τα πουλερικά, τα όσπρια και το άπαχο κρέας

υποπροϊόντα του μεταβολισμού της γλυκόζης (AGEs). Τα υποπροϊόντα αυτά δημιουργούνται όταν η γλυκόζη (σάκχαρο) του αίματος αλληλεπιδρά με τις πρωτεΐνες του δέρματος, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται το κολλαγόνο. Η παραγωγή πολλών AGEs συμβάλλει στην απώλεια της ελαστικότητας του δέρματος, στη δημιουργία ρυτίδων και στη φλεγμονή. Η ιατρική έρευνα έχει καταδείξει με σαφήνεια ότι η διατροφή μπορεί να επηρεάσει τη ρυτίδωση, την ξηρότητα και τη λέπτυνση του δέρματος. Επομένως πρέπει να επιλέγουμε τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και αντιοξειδωτικά συστατικά. Από τις έως τώρα μελέτες διαφαίνεται ότι η καλύτερη διατροφή για το δέρμα είναι η μεσογειακή, που είναι πλούσια σε δημητριακά ολικής άλεσης, λαχανικά, φρούτα, όσπρια, ξηρούς καρπούς, υγιεινές πρωτεΐνες και καλά λιπαρά. Όλα αυτά ωφελούν το δέρμα, ανεξάρτητα από την ηλικία. ●

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο

Εαρινή κόπωση:

Οι βιταμίνες που βοηθούν στην αντιμετώπισή της Το σύνδρομο της λεγόμενης εαρινής κόπωσης καταβάλει λίγο περισσότερο τις γυναίκες, ενώ συνήθως η αλλαγή ώρας, η αύξηση της θερμοκρασίας και γενικότερα η αλλαγή κλίματος μπλοκάρει την ομαλή προσαρμογή του οργανισμού στις νέες συνθήκες.

ι ορμονικές αλλαγές αλλά και οι κακές διατροφικές επιλογές επίσης επιβαρύνουν το σύνδρομο της εαρινής κόπωσης, καθώς γίνονται οι αιτίες να στερείται ο οργανισμός τις απαραίτητες βιταμίνες. Τα πιο συχνά συμπτώματα τα οποία θα σας αναφέρουν οι πελάτες σας είναι η έλλειψη ενέργειας και η πεσμένη διάθεση. Συνέχεια αυτών μπορούν να είναι οι ημικρανίες, η δυσκολία στο πρωινό ξύπνημα, το αίσθημα ανησυχίας, η αδυναμία συγκέντρωσης, οι πεπτικές διαταραχές, η υπερένταση, οι μυϊκοί πόνοι, η χαμηλή αρτηριακή πίεση και η απώλεια όρεξης, με αποτέλεσμα η κατάσταση να επιδεινώνεται. Είναι πολύ σημαντικό να συζητήσετε μαζί τους αν τα γεύματα που καταναλώνουν κατά τη διάρκεια της ημέρας περιλαμβάνουν τις απαραίτητες βιταμίνες και τα μέταλλα, τα οποία θα ενισχύσουν τον οργανισμό τους και θα βοηθήσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου, παρέχοντάς τους την απαιτούμενη ενέργεια που χρειάζεται. Οι πιο σημαντικές βιταμίνες για την τόνωση του οργανισμού είναι κυρίως αυτές του συμπλέγματος Β, οι οποίες προσφέρουν την απαιτούμενη ενέργεια στον οργανισμό. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β (Β1, Β2, Β3, Β5, Β6, Β12) αναλαμβάνουν τη μετατροπή των θρεπτικών συστατικών σε ενέργεια. Σημειώνεται ότι η Β12 δεν περιέχεται σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Άλλα εξίσου σημαντικά στοιχεία που μεριμνούν για την ενίσχυση του οργανισμού είναι το φυλλικό οξύ, το οποίο περιέχεται σε πολύ μεγάλες ποσότητες στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και σε κάποιες αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες στον οργανισμό παρέχοντάς του τόνωση και ενέργεια. Αντιοξειδωτικές ουσίες περιέχει η πλειοψηφία των φρούτων και λαχανικών εφόσον καταναλώνονται σε επαρκείς ποσότητες καθημερινά.

60 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Τέλος, σημαντικές πηγές ενέργειας αποτελούν το νερό και η άσκηση. Υπάρχουν μελέτες οι οποίες υποστηρίζουν πως ακόμη και μια ήπια αφυδάτωση μπορεί να επιβραδύνει το μεταβολισμό, να μειώσει την ενέργεια και συνεπώς να προκαλεί την αίσθηση της κούρασης. Από την άλλη η πρωινή ήπια άσκηση, με το φως του άπλετου ήλιου που χαρίζει η χώρα μας, θα βοηθήσει τον οργανισμό να προσαρμοστεί πιο εύκολα στις νέες ατμοσφαιρικές συνθήκες και η βιταμίνη D θα προσφέρει απλόχερα όλες τις ευεργετικές της ιδιότητες. ●

| Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 | 61

Παρουσίαση

Euromed

Τριπλή φωτοπροστασία από την πλήρη σειρά αντηλιακών Bionike Defence Sun Τα αντηλιακά προϊόντα Defence Sun της Bionike παρέχουν τριπλή φωτοπροστασία (UVA-UVB-IR) στην επιδερμίδα, έχουν συνθέσεις συμβατές με το περιβάλλον και διατίθενται σε ανακυκλωμένες συσκευασίες.

χουν φτιαχτεί με την καινοτόμο τεχνολογία Network Expert Technology, χάρη στην οποία βελτιώνεται η κατανομή και η αποτελεσματικότητα του συστήματος φιλτραρίσματος UVA-UVB. Επιπλέον, η τεχνολογία Pro-Repair Complex, συμβάλλει στην προστασία των κυττάρων του δέρματος και στην αποκατάσταση των βιολογικών βλαβών.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

Η σειρά περιλαμβάνει: • Melting cream SPF 50+, SPF 30: Πλούσια κρέμα για κανονικό και ξηρό δέρμα με απαλή, μη κολλώδη και ευχάριστη υφή. • Νo-shine ﬂuid SPF 50+, SPF 30: Αντηλιακό για μεικτό και λιπαρό δέρμα, με πολύ ελαφριά ματ υφή που απορροφάται γρήγορα. • Mattifying cream SPF 50+: Κρέμα με ματ αποτέλεσμα που ρυθμίζει το σμήγμα για λιπαρό δέρμα με ατέλειες.

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

Η σειρά περιλαμβάνει: • Mineral cream SPF 30: Κρέμα μόνο με ορυκτά φίλτρα για υπερευαίσθητο ή εύθραυστο δέρμα σε πρόσωπο και σώμα. • Sun protection stick SPF 50+: Διαφανές στικ για όλους τους τύπους δέρματος για προστασία σε μύτη, χείλη, αυτιά, ελιές, ουλές, τατουάζ. • Compact foundation SPF 50+: Foundation μόνο με ορυκτά φίλτρα σε δύο αποχρώσεις: amber, bronze.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΩΜΑΤΟΣ

Λεπτόρρευστες λοσιόν με πολύ ελαφριές υφές που απλώνονται εύ-

62 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

κολα, χωρίς να κολλάνε και χωρίς να αφήνουν λευκό φιλμ: • Spray lotion SPF 50+, SPF 30, SPF 15 • Fluid lotion SPF 50+, SPF 30, SPF 15 • Spray transparent touch SPF 50+, SPF 30 με σπρέι με τεχνολογία ΒΟV (bag-on-valve) που επιτρέπει την 360ο εφαρμογή.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑ ΒΡΕΦΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ

Λοσιόν που απλώνονται εύκολα χωρίς να κολλάνε, είναι ανθεκτικές στην άμμο και εξαιρετικά αδιάβροχες: • Latte spray SPF 50+, SPF 30 • Fluid lotion SPF 50+ • Spray SPF 50+ με τεχνολογία ΒΟV (bag-on-valve), κατάλληλο για παιδιά άνω των 3 ετών.

ΠΡΟΪΟΝΤΑ AFTER SUN

Ενυδατικές λοσιόν και κρέμες που καταπραΰνουν την ερυθρότητα και αφήνουν μια δροσερή αίσθηση: • Moisturising ﬂuid σε μπουκάλι με αντλία, με ελαφριά υφή • Moisturising spray lotion σε σπρέι χωρίς αλκοόλ τεχνολογίας ΒΟV (bag-on-valve), με πολύ ελαφριά υφή που προσφέρει παρατεταμένη ενυδάτωση για έως και 24 ώρες. • Soothing cream • Moisturising lotion για βρέφη και παιδιά. ●

Είναι μη φαγεσωρογόνα, δερματολογικά δοκιμασμένα, water resistant, wash oﬀ resistant και anti-sand. Ελεγμένα για Νικέλιο, xωρίς συντηρητικά, γλουτένη, άρωμα, octinoxate, oxybenzone, octocrilene και nanoﬁlters.

Premium cosmetic company is coming!

Νικηφόρου Ουρανού 3, 546 27, Περιοχή Βίλκα, Θεσσαλονίκη, Τ. 2310 989603 - 4, E: info@euromed.gr Κωνσταντίνου Τσαλδάρη 45, Πολύγωνο, 113 63 ΑΘΗΝΑ T. 210.6400990 F. 216.8001885 www.euromed.gr

presents

Recognizing Innovative Products, Creative Marketing Practices & Pharmacies Τα Best in Pharmacy Awards 2022 είναι εδώ για άλλη μια χρονιά από την BOUSSIAS. Η φετινή διοργάνωση είναι δομικά ανανεωμένη πέρα από τις υποψηφιότητες για τις καλύτερες πρακτικές μάρκετινγκ στον χώρο, θα βραβεύσει επίσης την καινοτομία στα προϊόντα φαρμακείου, όπως επίσης και τα ίδια τα φαρμακεία για τις υπηρεσίες τους προς τον καταναλωτή. Μείνετε συντονισμένοι στον μεγαλύτερο θεσμό για το Φαρμακείο στην Ελλάδα!

Ανανεωμένοι Πυλώνες Βράβευσης 1. Best Products

Βραβεύεται η καινοτομία και η ποιότητα σε OTC και λοιπά προϊόντα Φαρμακείου

2. Best in Marketing

Βραβεύονται οι καλύτερες πρακτικές μάρκετινγκ σε OTC και λοιπά προϊόντα Φαρμακείου

3. Best Pharmacy

Βραβεύεται η ποιότητα και η καινοτομία στις υπηρεσίες του Φαρμακείου

ΥΠΟΒΟΛΗ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΩΝ ΕΩΣ:

03 Ιουνίου 2022

ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙΤΕ ΚΑΙ ΥΠΟΒΑΛΕΤΕ ΤΙΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ ΣΑΣ

www.bestinpharmacy.gr Πληροφορίες: Άννα Μαρία Παπίρη, Μ: 6945753004, Ε: ampapiri@boussias.com Υποψηφιότητες: Γιώργος Μιχαλακάκος, T: 210 661 7777 (εσωτ. 178), M: 6947363388, Ε: gmichalakakos@boussias.com Χορηγίες: Bαρβάρα Τασάκου, Τ: 210 6617 777 (εσωτ 385), Ε: b.tassakou@boussias.com

Official Publications

Φαρμακευτική

αγορά

Τα νέα προϊόντα και η δραστηριότητα των επιχειρήσεων στην αγορά υγείας.

Νέα Προϊόντα

BE-LIFE / από την KML MEDIGROUP O.E. Η σειρά συμπληρωμάτων διατροφής Be-Life διακρίνεται για τη μοναδική ικανότητα αφομοίωσης από τον οργανισμό. Προσφέρει διαφορετικά προϊόντα με παρόμοιες δραστικές ουσίες σε διαφορετική περιεκτικότητα με στόχο την προσαρμογή στις ανάγκες κάθε μεταβολισμού, ειδικότερα ανάλογα με την ηλικία, τον τρόπο ζωής και διατροφής ή την ταυτόχρονη κατανάλωση άλλων προϊόντων. Χωρίς πολλά πρόσθετα, εγγυημένα χωρίς λακτόζη, γλουτένη, αλάτι, ζυμομύκητες και άμυλο και με πρώτες ύλες κυρίως φυσικής ή οργανικής προέλευσης, η σειρά αποτελεί μια αξιόπιστη και ολοκληρωμένη πρόταση στα φυσικά συμπληρώματα διατροφής.

NEUBRIA CHARGE ENERGY / από την Douni Health Products AE Το Neubria Charge Energy για μέγιστη ενέργεια και εγρήγορση είναι ιδανικό για όσους νιώθουν κούραση, δουλεύουν πολλές ώρες ή με βάρδιες, είναι δραστήριοι, νιώθουν κόπωση μετά από ασθένεια ή αναζητούν μια φυσική εναλλακτική του καφέ. Η δράση του βασίζεται στο μείγμα βοτάνων «Charge Up», με 4 είδη τζίνσενγκ που ενισχύουν τα επίπεδα ενέργειας, την αντοχή και την πνευματική απόδοση, γκουαρανά που διατηρεί τη σωματική και ψυχική ζωτικότητα και βιταμίνες Β για ενέργεια και υγιές νευρικό σύστημα. Επιπλέον περιέχει θεανίνη, η οποία σε συνδυασμό με την καφεΐνη προσφέρει μέγιστη ενέργεια και εγρήγορση για πολλές ώρες, χωρίς να προκαλείται εκνευρισμός. Είναι κατάλληλο για vegans.

NEUBRIA EDGE FOCUS / από την Douni Health Products AE Το Neubria Edge Focus για τη βελτίωση της συγκέντρωσης και της διαύγειας είναι ιδανικό για όσους διαβάζουν, δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν, έχουν απαιτητική εργασία ή κάθονται πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή. Η δράση του βασίζεται στο μείγμα βοτάνων «Mastermind», με μπακόπα, τζίνγκο μπιλόμπα, φασκόμηλο και δενδρολίβανο για την εστίαση, τη συγκέντρωση, τη μνήμη και την ανάκληση πληροφοριών, ασβαγκάντα για την ψυχική και σωματική εγρήγορση σε περιόδους κόπωσης, ροντιόλα που εξισορροπεί το συναισθηματικό στρες και μύρτιλο για την υγεία των ματιών. Περιέχει επιπλέον κιτικολίνη και Q10, λουτεΐνη και ζεαξανθίνη και 22 βιταμίνες και μέταλλα. Είναι κατάλληλο για vegans.

PERFECTIL PLATINUM RADIANCE /

της Vitabiotics / από την Prisum Hellas

Η λάμψη του δέρματος ξεκινά από το εσωτερικό και αυτό προσφέρει το Perfectil Platinum Radiance. Έχει αναπτυχθεί από τη Vitabiotics, τους ειδικούς που διαμόρφωσαν το Perfectil, το νούμερο 1 σε πωλήσεις σύμπληρωμα διατροφής για την ομορφιά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η σύνθεση ομορφιάς TimeDefy™ προσφέρει οφέλη που παρέχονται μέσω του κυκλοφορικού συστήματος. H σύνθεση του Perfectil Platinum Radiance συνδυάζει το βιο-θαλάσσιο κολλαγόνο με εκχυλίσματα βοτάνων και βιταμίνη C που συμβάλλει στη φυσιολογική σύνθεση του κολλαγόνου για τη φυσιολογική λειτουργία του δέρματος.

PREGNACARE BREAST-FEEDING /

της Vitabiotics / από την Prisum Hellas

Μια υγιεινή, ποικίλη διατροφή είναι ζωτικής σημασίας για τις νέες μητέρες, για να βοηθήσουν στην παραγωγή θρεπτικού μητρικού γάλακτος και να διατηρήσουν τη δική τους υγεία κατά τη μεταγεννητική περίοδο. Tο Pregnacare Breast-feeding είναι κατάλληλο για να προστατεύει τη διατροφή της νέας μητέρας την περίοδο που έχει τη μεγαλύτερη σημασία. Το προϊόν αποτελεί μια πρόταση allin-one, συνδυάζοντας δισκία ιχνοστοιχείων και κάψουλες υψηλής καθαρότητας Ωμέγα-3 για μετά τον τοκετό. Όλα τα συστατικά του Pregnacare Breast-feeding έχουν συμπεριληφθεί στις ιδανικές ποσότητες για το θηλασμό βάσει επιστημονικής έρευνας. φάρμακα

διαγνωστικά

συμπληρώματα διατροφής

66 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

φυσικά-εναλλακτικά

καλλυντικά

ορθοπαιδικά

παραφαρμακευτικά-προϊόντα υγείας

οργάνωση-εξοπλισμός

υπηρεσίες

TIKUN CBD / από την Tikun Europe Η νέα σειρά Tikun CBD δρα επικεντρωμένα στις ενοχλήσεις της καθημερινότητας, ενώ συγχρόνως ωφελεί ολόκληρο τον οργανισμό, παρέχοντας ολιστική, φυσική ισορροπία. Αποτελείται από 5 προϊόντα σε μορφή υπογλώσσιων σταγόνων: • Για ισορροπία: Any Time 5%, 10%, 20% CBD • Για τόνωση: Day Time 5% (CBD & CBG) • Για χαλάρωση πριν από τον ύπνο Night Time 10% (CBD & CBN). Τα Tikun CBD περιέχουν κανναβινοειδή φυτικής προέλευσης ευρέος φάσματος, πιστοποιημένες α’ ύλες vegan. Είναι προϊόντα ελεγμένα από ανεξάρτητα πιστοποιημένα εργαστήρια, με ευχάριστη γεύση εσπεριδοειδών. Δεν περιέχουν την ψυχοδραστική ουσία THC. Η σειρά διατίθεται σε συσκευασίες των φιαλιδίων 10ml. Μόνο στα Φαρμακεία.

HYALURONIC & HYALURONIC MOIST / από τη Froika Οι ανανεωμένες σειρές Hyaluronic & Hyaluronic Moist προσφέρουν μια ολοκληρωμένη λύση στην καθημερινή ρουτίνα περιποίησης της επιδερμίδας. Το Hyaluronic Moist Wash, με υαλουρονικό οξύ, καταπραϋντικούς παράγοντες και βιοενεργά πεπτίδια, είναι ιδανικό για απαλό καθαρισμό και βαθιά ενυδάτωση. Τα Hyaluronic Bi-Phase Micellar Water Moist & Eyes αποτελούν την ιδανική λύση ντεμακιγιάζ, ενυδάτωσης και καθαρισμού, ενώ η Hyaluronic Tonic Lotion χαρίζει αίσθηση φρεσκάδας και αποτοξίνωσης. Ο κρέμες Hyaluronic Moist Cream Light, Rich & UV SPF30 διαθέτουν 7απλό μηχανισμό εντατικής ενυδάτωσης και προστατεύουν από την πρόωρη γήρανση. Οι αναπλαστικές κρέμες προσώπου ACID’S, AHA 8 και AHA 14 ενισχύουν την κυτταρική αναγέννηση.

TRIDERM A.D. 50+ / της Bionike / από τη Euromed Α.Ε. Το TRIDERM A.D. 50+ της ΒΙΟΝΙΚΕ, που διακινεί η EUROMED A.E. είναι αντηλιακό προϊόν ειδικά σχεδιασμένο για την ατοπική δερματίτιδα. Περιέχει νικοτιναμίδη και β-γλυκάνη, τα οποία δρουν συνεργικά, ώστε να προστατεύουν το δέρμα από τις προφλεγμονώδεις και οξειδωτικές επιδράσεις που προκαλούνται από την υπεριώδη ακτινοβολία. Επίσης, ευνοούν την αύξηση του πάχους της κεράτινης στοιβάδας και συμβάλλουν στην εξισορρόπηση της ανοσολογικής άμυνας του δέρματος. Διαθέτει μαλακτική υφή, είναι εύκολο στην εφαρμογή, αφήνει το δέρμα απαλό και είναι πολύ ανθεκτικό στο νερό και στην άμμο. Κατάλληλο για βρέφη, παιδιά και ενήλικες, σε πρόσωπο και σώμα.

TRIDERM A.K. 50+ / της Bionike / από τη Euromed Α.Ε. Το TRIDERM A.K. 50+ της ΒΙΟΝΙΚΕ, που διακινεί η EUROMED A.E., είναι αντηλιακό προϊόν ειδικά σχεδιασμένο για την πρόληψη και τη συμπλήρωση της θεραπείας της ακτινικής βλάβης. Βοηθά στην προστασία από τη λεγόμενη «καρκινοποίηση πεδίου», δηλαδή την επιδείνωση, εξέλιξη και ανάπτυξη καρκινικών μορφών. Το TRIDERM A.K. 50+ προσφέρει προστασία από τις ακτίνες UVA-UVB και τις ελεύθερες ρίζες που οφείλονται στην υπέρυθρη ακτινοβολία. Έχει ελαφριά, μη κολλώδης υφή, είναι αδιάβροχο και είναι κατάλληλο για το πρόσωπο και το σώμα.

ULTRA LIFT / από τη Froika Η ανανεωμένη σειρά ULTRA LIFT της FROIKA για άμεσο και ορατό liﬅing eﬀect αποτελεί μια ολοκληρωμένη λύση περιποίησης για πρόσωπο, λαιμό και μάτια: Η UltraLiﬅ Light Cream για τα κανονικά και μεικτά δέρματα με ελαφριά, ματ υφή, η UltraLiﬅ Rich Cream για τα ξηρά και άτονα δέρματα, η UltraLiﬅ Eyes εξομαλύνει τις ρυτίδες στην περιοχή των ματιών, ενώ το UltraLiﬅ Serum ενισχύει το βέλτιστο αποτέλεσμα. Η βασική φόρμουλα της σειράς στοχεύει στη διατήρηση της νεανικής και σφριγηλής όψης της επιδερμίδας με δραστικά συστατικά όπως αλπικό φυτό εντελβάις, suberin, x-pressin, υαλουρονικό οξύ, νευροπεπτίδια και ισοφλαβόνες, με δράση ορατού, άμεσου liﬅing, σύσφιξης, δερματικής ανάπλασης και ήπιας απολέπισης. φάρμακα

διαγνωστικά

συμπληρώματα διατροφής

φυσικά-εναλλακτικά

καλλυντικά

ορθοπαιδικά

παραφαρμακευτικά-προϊόντα υγείας

οργάνωση-εξοπλισμός

υπηρεσίες

| Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 | 67

Νέα Προϊόντα

DAKTARIN SPRAY / από την Johnson & Johnson Το Daktarin εντάσσει στην οικογένεια προϊόντων του το Daktarin σπρέι πούδρας με μικοναζόλη που δρα ενάντια στις δερματικές μυκητιάσεις των ποδιών. Το σπρέι πούδρας Daktarin προσφέρει ευκολία στη χρήση, δεν αφήνει λεκέδες στο δέρμα και στα ρούχα και έχει τριπλή δράση: ανακουφίζει από τα συμπτώματα από τις πρώτες 2 ημέρες, επιταχύνει τη θεραπεία των μυκητιάσεων και εμποδίζει την επανεμφάνισή τους. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια αλλά και μετά τη θεραπεία για προληπτικούς λόγους. Για ταχύτερα αποτελέσματα, προτείνεται συνδυαστική θεραπεία με εφαρμογή κρέμας Daktarin στα πόδια και σπρέι σε κάλτσες και παπούτσια.

PASTA DEL CAPITANO ΜΑΥΡΗ ΟΔΟΝΤΟΠΑΣΤΑ /

από τη Health Plus

Η μαύρη οδοντόπαστα της Pasta Del Capitano περιέχει οργανικό ενεργό φυτικό άνθρακα και είναι ιδανική για τη διατήρηση του φυσικού λευκού χρώματος των δοντιών. Χωρίς φθόριο και με πολύ χαμηλή ερεθιστικότητα, η μαύρη οδοντόπαστα δεσμεύει τις εξωγενείς ουσίες που είναι υπεύθυνες για τα βρώμικα δόντια και προσφέρει μακράς διάρκειας δροσερή αναπνοή. Έτσι αντιμετωπίζει την κακοσμία με φυσικό τρόπο, ενώ απομακρύνεται εύκολα με το ξέπλυμα των δοντιών. Είναι κατάλληλη για όλη την οικογένεια. Δεν περιέχει: parabens, triclosan, sodium lauryl sulfate (sls), συντηρητικά formaldehyde.

TePe COLOURΤΜ ΣΕ ΑΤΟΜΙΚΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ /

από την Plac control

Δέσμευσή της TePe είναι η κατασκευή όλων των προϊόντων της από βιώσιμα υλικά και θα το κάνει αυτό χωρίς συμβιβασμούς στην ποιότητα και τη λειτουργία τους. Οι νέες οδοντόβουρτσες TePe COLOURTM Regular και Compact κατασκευάζονται από πιστοποιημένες ανανεώσιμες πρώτες ύλες φυτικής προέλευσης, μειώνοντας το αποτύπωμα άνθρακα στο περιβάλλον. Διαθέσιμες από το Μάιο σε ατομική συσκευασία. Η βιωσιμότητα δεν είναι μόνο πράσινη, έχει πολλά χρώματα!

TePe ΟΔΟΝΤΟΒΟΥΡΤΣΕΣ ΣΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ /

από την Plac control

Οι οδοντόβουρτσες της TePe κυκλοφορούν σε οικογενειακή συσκευασία των τριών τεμαχίων σε διάφορα χρώματα. Διαθέσιμες είναι οι παρακάτω: TePe GOODTM Regular/ Compact, TePe GOODTM MINI Extra Soﬅ Bolibompa, TePe MINITM Extra Soﬅ, TePe COLORTM, TePe SUPREMETM. Όλες οι οδοντόβουρτσες είναι υψηλής ποιότητας με φιλική προς το χρήστη λαβή, έχουν κωνική κεφαλή για βελτιωμένη πρόσβαση και στρογγυλεμένες ίνες για απαλό καθαρισμό.

VISCOFLU® NASAL SPRAY / από την Adelco Το ρινικό εκνέφωμα Viscoﬂu® είναι ένα ιατροτεχνολογικό προϊόν που συνδυάζει το υπέρτονο αλατούχο διάλυμα χλωριούχου νατρίου με τη Ν-ακετυλοκυστεΐνη για την αποσυμφόρηση της μύτης και τη ρευστοποίηση των εκκρίσεων. • Ρευστοποιεί τις βλεννο-πυώδεις εκκρίσεις. • Βελτιώνει τα συμπτώματα και την πορεία της οξείας, υποξείας και χρόνιας φλεγμονής της ανώτερης αναπνευστικής οδού. • Υποστηρίζει την αντιβιοτική δράση. Είναι διάλυμα σε γυάλινο φιαλίδιο των 30ml με κάθετη συσκευή μηχανικού ψεκασμού και προστατευτικό κάλυμμα. Περιέχει Ν-ακετυλοκυστεΐνη 1,8g και χλωριούχο νάτριο 0,9g. φάρμακα

διαγνωστικά

συμπληρώματα διατροφής

68 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

φυσικά-εναλλακτικά

καλλυντικά

ορθοπαιδικά

παραφαρμακευτικά-προϊόντα υγείας

οργάνωση-εξοπλισμός

υπηρεσίες

Εταιρικά Νέα

KML MEDIGROUP O.E. Επανακυκλοφορεί η σειρά φυσικών συμπληρωμάτων διατροφής Be-Life H KML MΕDIGROUP είναι ο νέος αντιπρόσωπος των συμπληρωμάτων διατροφής Be-Life τα οποία επανακυκλοφόρησαν στην Ελλάδα. Τα προϊόντα αναπτύσσονται και παρασκευάζονται από το εργαστήριο Bio-Life, μια αμιγώς βέλγικη οικογενειακή εταιρεία, παραγωγός και σχεδιαστής συμπληρωμάτων διατροφής για πάνω από 30 χρόνια. Το εργαστήριο ευθυγραμμίζεται με τις αρχές της ορθομοριακής ιατρικής, ενώ τα προϊόντα είναι βέλτιστης ποιότητας χάρη στους αυστηρούς ελέγχους κατά τη διάρκεια όλων των διαδικασιών παραγωγής. Με νέα πλήρως βιοδιασπώμενη και κομποστοποιήσιμη συσκευασία, χωρίς επίπτωση στο περιβάλλον και μηδενική αλληλεπίδραση του περιέκτη με το περιεχόμενο, τα φυσικά συμπληρώματα διατροφής Be-Life είναι υψηλής διατροφικής αξίας, δεν περιέχουν αλλεργιογόνες ουσίες, διακρίνονται για τη μοναδική ικανότητα αφομοίωσης και την άριστη προσαρμοστικότητα σε κάθε μεταβολισμό.

BOUSSIAS Ο Φαρμακευτικός Τομέας της εταιρείας στην έκθεση Hellas Pharm 2022 Με ένα ιδιαίτερα καλαίσθητο, πολύχρωμο και φωτεινό περίπτερο συμμετείχε ο Φαρμακευτικός Τομέας της BOUSSIAS στην έκθεση Hellas Pharm 2022. Στο περίπτερο 59 εκτέθηκαν το περιοδικό «Φαρμακευτικός Κόσμος», το ημερήσιο ηλεκτρονικό newsletter f-daily, η ιστοσελίδα f-kosmos.gr και τα ετήσια βραβεία της φαρμακευτικής αγοράς «Best in Pharmacy Awards». Όμως ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην προβολή της ηλεκτρονικής data base για το φάρμακο και την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας f-anazitisi και στο βιβλίο «Κερδοφόρο Φαρμακείο» του Marketing Expert Νίκου Καζάζη που πρόσφατα διακρίθηκε με το platinum βραβείο των Αριστείων Φαρμακευτικής Αγοράς 2022. Δεκάδες επισκέπτες, φαρμακοποιοί & βοηθοί φαρμακείου, εκμεταλλεύτηκαν αθρόα τις προσφορές της εταιρείας, γινόμενοι συνδρομητές στην πρωτοποριακή εφαρμογή της f-anazitisi και προμηθευόμενοι το βιβλίο-εργαλείο για το φαρμακείο «Κερδοφόρο Φαρμακείο», γεγονός που επισφράγισε την εξαιρετικά επιτυχή συμμετοχή του Φαρμακευτικού Τομέα της BOUSSIAS στην έκθεση και άφησε υποσχέσεις για την ενεργό συμμετοχή της και στις επόμενες συνεδριακές και εκθεσιακές εκδηλώσεις της φαρμακευτικής αγοράς.

Παρέχουµε ένα ευρύ φάσµα λογιστικών-φορολογικών υπηρεσιών, όπως την τήρηση λογιστικών βιβλίων, τη σύνταξη οικονοµικών καταστάσεων, την ίδρυση εταιρειών κ.α. καθώς και την ανάθεση της µισθοδοσίας σας στην οµάδα µας

Εταιρικά Νέα

ΟΜΙΛΟΣ ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ Αναδεικνύει τον επιστήμονα φαρμακοποιό Ο όμιλος ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ, στοχεύοντας στην ανάδειξη του επιστημονικού προφίλ του επιχειρηματία φαρμακοποιού, εφαρμόζει σύγχρονες μεθόδους εκπαίδευσης και διαμορφώνει το κατάλληλο συνεργατικό κλίμα για τη δια βίου μάθηση των φαρμακοποιών – μελών του διοργανώνοντας σεμινάρια και ημερίδες. Στο πλαίσιο αυτό ο όμιλος έχει ήδη πραγματοποιήσει τα πρώτα σεμινάρια για το 2022, σε συνεργασία με τις εταιρείες Frezyderm και Bioderma και έπεται συνέχεια. Όλα τα σεμινάρια είναι διαθέσιμα για το σύνολο των μελών του ομίλου και τους βοηθούς τους και η παρακολούθησή τους μπορεί να γίνει από οποιαδήποτε συσκευή, PC, laptop, tablet, smartphone. Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα παρακολούθησης, on demand, όλων των webinars που έχουν διεξαχθεί, μέσω της πλατφόρμας της Ακαδημίας Green Pharmacy. Η ποικιλία της θεματολογίας και το οπτικοακουστικό υλικό που φιλοξενούνται στο εξειδικευμένο αυτό ψηφιακό εργαλείο παρέχουν τη δυνατότητα στον επαγγελματία φαρμακοποιό να έχει την προσωπική του βιβλιοθήκη γνώσης. Η «Ακαδημία Green Pharmacy» αποτελεί ένα δυναμικό περιβάλλον μάθησης, ένα σημαντικό σύμβουλο καλών πρακτικών και έναν αξιόπιστο βοηθό ενημέρωσης προς το κοινό σε ζητήματα στα οποία ο επαγγελματίας φαρμακοποιός καθημερινά καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του.

FROΪKA New packaging στις πιο αγαπημένες σειρές περιποίησης προσώπου και σώματος Κάθε δέρμα είναι μοναδικό και όπως αυτό αλλάζει με την πάροδο του χρόνου, έτσι και η FROΪKA ανανεώνεται με πρωταρχικό στόχο και σκοπό την έρευνα και την ανάπτυξη προϊόντων που στοχεύουν στη φροντίδα και στη διατήρηση της υγείας και της νεότητας του δέρματος. Η εταιρεία παίρνει νέα «μορφή» καθώς ανανεώνει τις συσκευασίες των πιο αγαπημένων σειρών περιποίησης τόσο του προσώπου όσο και του σώματος. Ανανεώνεται διαρκώς και δημιουργεί νέα προϊόντα έτσι ώστε να ανταποκρίνεται ακόμα περισσότερο στις σύγχρονες ανάγκες του γιατρού και του καταναλωτή αλλά και να διατηρεί τη μοναδικότητα και την ταυτότητά της. Στις ανανεωμένες σειρές τις εταιρείας συγκαταλέγονται οι: Hyaluronic & Hyaluronic Moist, Retisome, Sensitive, Silk Touch, Anti Spot, Ultra Liﬅ και Hyaluronic C.

70 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

MEDICAL PHARMAQUALITY ORBIMAG 300 για τη θεραπεία της Υπομαγνησιαιμίας Το ORBIMAG 300 είναι ένα φάρμακο της εταιρείας Medical Pharmaquality για την θεραπεία της Υπομαγνησιαιμίας. Το ORBIMAG 300 αποδίδει υψηλή ποσότητα στοιχειακού μαγνησίου 300 mg. To Μαγνήσιο είναι απαραίτητο στοιχείο για την ανθρώπινη ζωή και αποτελεί μοναδική ασπίδα προστασίας για το καρδιαγγειακό και το νευρικό σύστημα, για τους διαβητικούς ασθενείς καθώς και για τις γυναίκες σε όλες τις φάσεις της ζωής τους (εγκυμοσύνη, αναπαραγωγική ηλικία, εμμηνόπαυση). Θεραπεία συντήρησης και πρόληψης είναι 1 αναβράζον δισκίο ORBIMAG 300 ημερησίως. Το ORBIMAG 300 διατίθεται σε κουτί με σωληνάριο που περιέχει 20 αναβράζοντα δισκία.

TIKUN EUROPE Η πρώτη εταιρεία φαρμακευτικής κάνναβης στην Ελλάδα Η Tikun Olam πρωτοπορεί στην έρευνα, ανάπτυξη και παραγωγή προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης παγκοσμίως. Ιδρύθηκε στο Ισραήλ το 2005 και σήμερα οι δραστηριότητές της έχουν επεκταθεί με παραγωγικές μονάδες στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στην Αυστραλία, καθώς και στην Ευρώπη με έδρα την Ελλάδα. Η παρουσία της Tikun στην Ευρώπη ξεκίνησε το 2018 από την Ελλάδα. Με συνολική επένδυση ύψους €40εκατ., η Tikun Europe δημιουργεί σε έκταση 56.000m² στην Κόρινθο, τη μεγαλύτερη στην Ευρώπη παραγωγική μονάδα του κλάδου, με καθετοποιημένη παραγωγική διαδικασία και τμήμα R&D, σε υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις και με εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας. Η δραστηριότητα της Tikun Europe είναι απολύτως εναρμονισμένη με όσα προβλέπει η ελληνική νομοθεσία με στόχο τη δημιουργία αξιόπιστων φαρμακευτικών σκευασμάτων που παράγονται σε GMP περιβάλλον και προορίζονται τόσο για την εγχώρια αγορά όσο και για ευρωπαϊκές χώρες. Η έναρξη της δραστηριότητας της Tikun Europe γίνεται με τη διάθεση στην ελληνική αγορά της σειράς TIKUN CBD, καινοτόμο πρόταση από το τμήμα R&D, που παράγεται σε πιστοποιημένο εργοστάσιο στη Γαλλία.

PRISUM HELLAS Μεγάλη προσέλευση στο περίπτερο της εταιρείας στην έκθεση Hellas Pharm ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΗ Η πλατφόρμα που εμπιστεύονται πάνω από 1.400 φαρμακοποιοί Η ανανεωμένη B2B πλατφόρμα της Δυναμικής Φαρμακαποθήκης δίνει νέες δυνατότητες στη λειτουργία των φαρμακείων και στη διαχείριση των παραγγελιών τους. Μέσα από το B2B περιβάλλον, οι φαρμακοποιοί μπορούν άμεσα να αναζητήσουν και να βρουν πάνω από 6.000 φαρμακευτικά σκευάσματα και περισσότερους από 14.000 ενεργούς κωδικούς παραφαρμάκου. Η B2B πλατφόρμα της Δυναμικής Φαρμακαποθήκης είναι διαθέσιμη όλο το 24ωρο, με πάνω από 3.500 κινήσιμους κωδικούς να συμμετέχουν σε προσφορά. Στο www.dinamiki.gr/b2b οι φαρμακοποιοί καταχωρούν την παραγγελία τους γρήγορα, εύκολα και αποτελεσματικά. Έχοντας κερδίσει τον τίτλο του αξιόπιστου συνεργάτη, με πάνω από 1400 φαρμακοποιούς να την εμπιστεύονται καθημερινά, η Δυναμική Φαρμακαποθήκη βρίσκεται πάντα δίπλα στο φαρμακοποιό για οτιδήποτε χρειαστεί. Μπείτε τώρα στο www.dinamiki.gr/register-b2b κάντε εγγραφή και αποκτήστε πρόσβαση στο ψηφιακό κόσμο της Δυναμικής Φαρμακαποθήκης.

Η Prisum Hellas συμμετείχε στην έκθεση Hellas Pharm Reloaded 2022 που πραγματοποιήθηκε στις 2 και 3 Απριλίου στο Γήπεδο Tae Kwo Do στο Παλαιό Φάληρο από το Φαρμακευτικό Σύλλογο Αττικής και την εταιρεία Nouﬁo. Σε ένα ευρύχωρο και καλαίσθητο περίπτερο η εταιρεία υποδέχτηκε τους φαρμακοποιούς που προσήλθαν στην έκθεση και τους ενημέρωσε για την ολοκληρωμένη γκάμα προϊόντων που διαθέτει. Η Prisum Hellas παρουσίασε τα συμπληρώματα διατροφής Vitabiotics που παρέχουν διατροφική υποστήριξη σε κάθε στάδιο της ζωής μας, καθώς και τα συμπληρώματα διατροφής και προϊόντα προσωπικής περιποίησης Himalaya, τα οποία είναι βασισμένα στην επικυρωμένη φυτική υγιεινή φροντίδα και στην αξία των πολύτιμων βοτάνων.

| Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 | 71

Κοινωνία & Πολιτισμός

Μιχάλης Πισιλής:

Η μουσική και η δημιουργία είναι το «οξυγόνο» μου Ονομάζομαι Μιχάλης Πισιλής, είμαι παντρεμένος, πατέρας δύο παιδιών και φαρμακοποιός. Δραστηριοποιούμαι εδώ και είκοσι χρόνια περίπου στο ιδιωτικό μου φαρμακείο στο κέντρο της Αθήνας. Από μικρό παιδί όμως ασχολούμαι με τη μουσική.

Στράτο Δονυσίου, Μανώλη Αγγελόπουλο, Πάνο Γαβαλά, Βαγγέλη Περπινιάδη, Μανώλη Χιώτη... Έτσι καταπιάστηκα με πάθος με όλα τα προαναφερόμενα μουσικά όργανα, ενώ δεν εγκατέλειψα την κιθάρα, ακουστική και ηλεκτρική.

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ

Στα δεκαπέντε μου χρόνια συνέθεσα το πρώτο μου κομμάτι για τη «μάνα», για τις ανάγκες μιας σχολικής εκδήλωσης. Ως φοιτητής Φαρμακευτικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών άρχισα να γράφω πιο έντονα και συστηματικά στίχους και μουσική, φτάνοντας σήμερα να έχω γράψει πάνω από 300 κομμάτια, τα περισσότερα από τα οποία είναι με δικό μου στίχο και με δική μου μουσική.

ΜΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΜΕ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ

όλις στα πέντε μου χρόνια ο πατέρας μου μου έκανε δώρο μια κλασική κιθάρα Ibanez, την οποία μέσα σε λίγους μόνο μήνες μετέτρεψα σε μπουζούκι και άρχισα να παίζω αυθόρμητα ό,τι άκουγα. Ο πατέρας μου, βλέποντας ποια ήταν η «κλίση» μου, σύντομα μου αγόρασε το πρώτο μου μπουζούκι, έναν μπαγλαμά και έναν τζουρά... Η μεγάλη μου αγάπη από μικρός ήταν λοιπόν το παλιό λαϊκό τραγούδι με τα πρώτα μου ακούσματα να προέρχονται από όλα τα διαμάντια της εποχής: Στέλιο Καζαντζίδη,

72 | Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 |

Στη συνέχεια ξεκίνησα να εργάζομαι ως φαρμακοποιός. Η απαιτητική και έντονη καθημερινότητα στο φαρμακείο δεν μου επέτρεψε να κάνω όσα θα ήθελα με τη μουσική. Στη διαδρομή μου όμως αυτή, εκείνο που με ευχαριστεί ιδιαιτέρως είναι ότι καταξιώθηκα από σημαντικούς ανθρώπους στο χώρο, μεγάλους μουσικούς και κυρίως «μπουζουκίστες», καθώς και συνθέτες. Έχω τη χαρά και την τιμή να συμμετέχω σε δύο μεγάλες δισκογραφικές δουλειές, χάρη στη συνεργασία μου με τον Πάνο Λαντούρη, τον πρόεδρο του Συλλόγου Φίλων Στέλιου Καζαντζίδη, με δικά μου τραγούδια σε στίχους, μουσική και ερμηνεία. Η πρώτη ονομάζεται «Ελλάδος Χρώματα», κυκλοφόρησε το 2018 και έγινε μεγάλη επιτυχία στην Αμερική, στους Έλληνες της διασποράς. Η δεύτερη δουλειά μου με τίτλο «Μεγάλοι Έρωτες» κυκλοφόρησε περίπου πριν από ενάμιση χρόνο. Το τραγούδι «Κρυμμένο Φεγγάρι» που ξεχώρισε στο τελευταίο cd ήταν και η αιτία της συνεργασίας μου εδώ και ένα χρόνο με τη «SPICY RECORDS», μία από τις μεγαλύτερες δισκογραφικές εταιρείες στην Ελλάδα υπό την αιγίδα του Φοίβου.

Σταθμός στη μέχρι τώρα πορεία μου ήταν δύο άνθρωποι που αποτέλεσαν, εκτός από συνεργάτες, και μεγάλοι διδάσκαλοί μου, οι οποίοι με βοήθησαν να εξελιχθώ σε άλλα μονοπάτια. Είναι ο μπουζουκίστας Ανδρέας Καραντίνης που κατά τη γνώμη μου είναι ο μεγαλύτερος της εποχής του και έχει ένα τεράστιο μέλλον να διαγράφεται μπροστά του και ο μαέστρος μου, ο Αντώνης Πετρίδης με το STUDIO LEVEL.

Εκτός από σύγχρονα λαϊκά τραγούδια, έχω γράψει και αρκετά έντεχνα, μπαλάντες αλλά και ροκ κομμάτια. Θεωρώ εξάλλου πως η μουσική δεν έχει όρια και συναντά το άπειρο, όμως η μεγάλη μου αγάπη και λατρεία είναι πάντα το λαϊκό τραγούδι.

ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΟΝΕΙΡΑ…

Κάνω όμορφες σκέψεις και έχω μεγάλα όνειρα να βάλω κι εγώ ένα λιθαράκι στη λαϊκή ελληνική μουσική που εδώ και χρόνια ταλαιπωρείται και βάλλεται από τα μέσα και από το σύστημα. Η δουλειά στο στούντιο συνεχίζεται πυρετωδώς μαζί με τους συνεργάτες μου και σύντομα θα είναι έτοιμα ωραία τραγούδια να συντροφεύουν την καθημερινότητά μας. Εύχομαι το 2022 να καταφέρω να βρω περισσότερο χρόνο να ασχοληθώ με αυτό που αγαπώ τόσο πολύ και μου δίνει οξυγόνο,

τη μουσική και τη δημιουργία. Το όνειρό μου είναι να κυκλοφορήσουν τα περισσότερα κομμάτια μου είτε μέσω δικής μου ερμηνείας, είτε μέσω άλλων διακεκριμένων καλλιτεχνών μέσω της δισκογραφικής μου εταιρείας. Στόχος μου να μείνει ένα όμορφο και πλούσιο έργο πίσω μου για το οποίο θα είμαι περήφανος μετά από πολλά χρόνια. Στέλνω την αγάπη μου σε όλους τους συναδέλφους φαρμακοποιούς, γιατί η μεγάλη μου αγάπη είναι η Φαρμακευτική και η μουσική μια ωραία ερωμένη... ●

Το τελευταίο διάστημα δραστηριοποιούμαι και στο χώρο των συμπληρωμάτων διατροφής και της κοσμητολογίας, έχοντας ιδρύσει μαζί με μια συνάδελφό μου μια εταιρεία με το όνομα MG-WELLBEING με φόρμουλες συμπληρωμάτων διατροφής ιατρικού ενδιαφέροντος. Εκτός από τη μουσική και τη Φαρμακευτική, ασχολούμαι επίσης με μοτοσυκλέτες μεγάλου κυβισμού και με γρήγορα αυτοκίνητα, ενώ είμαι λάτρης των τετράποδων φίλων μας, των σκύλων, που πάντα με συντρόφευαν και με συντροφεύουν στη ζωή μου.

| Φεβρουάριος - Μάρτιος - Απρίλιος 2022 | 73

Το πρώτο και µοναδικό βιβλίο για την αποτελεσµατική διαχείριση του φαρµακείου

Με αναλυτικά παραδείγµατα, εύχρηστα «εργαλεία» και πρακτικές συµβουλές, θα µάθετε: • Πώς να δηµιουργήσετε ένα κερδοφόρο µείγµα προϊόντων • Πώς να διαχειρίζεστε σωστά τα αποθέµατά σας • Πώς να βελτιώσετε τις χρηµατικές σας ροές (Cash Flow) • Πώς να κάνετε αποτελεσµατικές προωθητικές ενέργειες

• Πώς να εφαρµόζετε αποτελεσµατικές καθηµερινές πρακτικές «προσωπικής πώλησης», για να διατηρείτε τους πελάτες σας πάντα ευχαριστηµένους • Πώς να προβάλετε το φαρµακείο σας για να προσελκύσετε περισσότερους πελάτες

Μέσα από αυτό το «Βιβλίο – Οδηγό» θα µάθετε και άλλα πολλά που θα σας βοηθήσουν να χαράξετε µια νέα πετυχηµένη πορεία εργασιών του φαρµακείου σας.

Βιβλιοθήκη

• Πώς να αξιολογείτε την αποδοτικότητα των ενεργειών και των κεφαλαίων που έχετε επενδύσει • Πώς να προετοιµάσετε και να υλοποιήσετε ένα αποτελεσµατικό πρόγραµµα εµπορικής ανάπτυξης του φαρµακείου σας.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟ

www.kerdoforofarmakeio.gr

ενηλ ίκ ω ν

π α ιδ ιώ ν

Α ν α π ν εύ στε ελεύ θερ α

ις φ

έρα

ημ

έως

ρε

ψεκασμός ο ρές τη

Θέση Ρίκια, 19300 Ασπρόπυργος, Αττική • Τηλ: 210 5777140 • Fax: 210 5788791 • e-mail: info@farmasyn.gr

www.farmasyn.gr

ΔΙΜΗΝΙΑΊA ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΟN ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΌ ΚΛΆΔΟ www.f-kosmos.gr ΦΕΒΡΟΥΆΡΙΟΣ - ΜΆΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΊΛΙΟΣ 2022

#188