EEEN WOORD DAT HET HART RAAKT? VERANDERT HET HART

BZN MAGAZINE FEB - MRT 2024

HET WOORD DAT HET HART RAAKT VERANDERT HET HART

HET WOORD DAT HET HART RAAKT, VERANDERT HET HART Patrick Jordens is verantwoordelijke bij Bond zonder Naam voor de projecten Samen Lezen en de Warme Boekenavonden.

“Wat mijn hart verandert, is taal die me intens verwondert, die mijn gemoed beroert zonder dat ik er helemaal de vinger op kan leggen. Woorden kunnen een kleine aardverschuiving in mij teweegbrengen. Vaak zijn dat woorden van dichters. Maar ik word net zo goed diep geraakt door gesprekken tussen mensen, door woorden van toevallige passanten. Kleine echo’s van verbondenheid. Woorden zijn vaak een brug naar mensen. Ze helpen me om in connectie te gaan, om tijdens een gesprek rechtstreeks naar de kern te gaan. En dan merk je dat we ondanks de oppervlakkige verschillen in ons hart veel gemeen hebben. Hoop, liefde, vreugde, verdriet, dat zijn kernemoties die we allemaal delen. Het is troostend én verbindend om dat te constateren.”

Lees het hele interview op www.bzn.be.

COLOFON / ZIN Magazine nr. 1 • 65e jaargang • Tweemaandelijks magazine • editie feb - mrt 2024 • Afgiftemaand januari 2024 • Afgiftekantoor Antwerpen X, P2A8573 • V.U.: Barbara Torfs • Coverbeeld: Katrin Torfs • Vormgeving: Studio Hayah Bond zonder Naam, Herentalsebaan 74, 2100 Deurne • 03 201 22 10 • welkom@bzn.be • www.bzn.be Triodos Bank BE 33 5230 8009 0046 • Adreswijzigingen: dienst.leden@bzn.be

VANUIT HET HART Beste Bondgenoten, Vanuit het hart. Het is de baseline van Bond zonder Naam. Maar wat vertellen deze woorden jou? Denk er eens rustig over na.

Een poosje geleden stelde ik deze vraag aan mensen in mijn omgeving. Ik werd overstelpt met verhalen over liefde en graag zien. Er wordt heel veel graag gezien. Hoe schoon is dat.

Maar net zo goed gingen die verhalen over verbinding, mededogen, warmte, licht en leven.

Heel veel verschillende, telkens intense emoties.

Ons hart, het is soms moeilijk te vatten in woorden.

Het is eerder iets wat je voelt. Dat het klopt, altijd, als je spreekt, luistert, handelt, leeft vanuit je hart.

Onze samenleving heeft nood aan warme harten, die elkaar raken. “Het is het meest verwaarloosde gebied in de stad van de mens”, zei onze stichter Phil Bosmans.

Wel, het is hartverwarmend hoeveel bondgenoten, vrijwilligers, initiatieven en organisaties samen met ons toch kiezen voor de weg van het hart. Samen pompen we dat verwaarloosde gebied nieuw leven in!

Bond zonder Naam doet dat met woord en daad, met spreuken die het hart raken en initiatieven die verbinden. We doen dat soms ook in stilte, door te luisteren, er te zijn voor elkaar. Vanuit het hart.

We doen dat vooral samen, samen met jou.

Vanuit ons hart aan het jouwe, een warme dankjewel.

Barbara Torfs, directeur

BONDGENOTEN IN DE KIJKER Franky Cleys en Hilde De Clercq fungeren al meer dan 40 jaar als BZN Verkooppunt.

Franky: “Toen Hilde nog thuis woonde, was haar moeder prom(*) van BZN. Zelf was ik ook al prom voor ons huwelijk. Met zo’n Bond zonder Naam verleden was het voor ons vanzelfsprekend om ook als echtpaar thuis met een verkooppunt te starten.

Via de maandelijkse spreuken zijn we als jongere allebei geraakt door het verhaal van BZN.” “We wilden zelf een bijdrage leveren om mensen in nood te helpen. Vandaag is de situatie voor mensen in armoede helaas nog niet verbeterd. We zetten ons engagement verder, want de maatschappij zit nog niet op het juiste spoor. Er is nog veel werk.”

“Daarnaast steken we tijdens de ‘Zin op Zondag’ van Bond zonder Naam heel graag de handen uit de mouwen. We nemen ook deel aan andere BZN activiteiten, omdat we voeling willen houden met wat er binnen ‘den bond’ leeft. Liever dan dingen in een foldertje te lezen, zien en horen wij de mensen van BZN graag in ‘t echt.”

“Voor ons mag de boodschap van Bond zonder Naam nog breder bekend worden. De pers kan daarin een rol spelen, maar we zouden het ZIN Magazine ook graag in elke Vlaamse bibliotheek zien liggen.” (*) Promotor en vrijwilliger van Bond zonder Naam met een BZN Verkooppunt

e Ken je dseznog? klassieker “IK NOEM HET SPREUKENSPROKKELEN WAT WE DOEN. WE SPROKKELEN WOORDEN, EMOTIES, SNIPPERS BETEKENIS BIJ ELKAAR DIE - SOMS BIJNA VANZELF, SOMS MITS WAT KNUTSELWERK - SAMENVALLEN IN EEN ZINVOLLE SPREUK DIE ONS MAATSCHAPPIJBEELD UITDRAAGT.” Christina Van Geel, spreukensprokkelaar voor Bond zonder Naam Natuurlijk is Bond zonder Naam meer dan enkel de spreuken, maar ze zijn wel het visitekaartje van onze organisatie, ze zijn ons DNA. Elke spreuk is een echo van het genie, de humor, het warme hart van Phil Bosmans.

Het mooie is dat zelfs de klassiekers van Phil niets aan actualiteitswaarde hebben ingeboet.

“Noten mag je kraken, mensen niet”, klopt toch? En “Wegen naar vrede lopen niet door straten van geweld”, ook eeuwig waar.

Phil haalde zijn inspiratie voor de spreuken uit het leven en bij de mensen zelf. Een goeie spreuk groeit niet uit een knap brein, zei hij.

Er is meer voor nodig: een glimp, een flits, een ontmoeting, wakker zijn. Achter onze oerspreuk ‘Menslief, ik hou van je!’ zit een mooi verhaal. “Ik kom met de auto terug uit Limburg”, vertelt Phil, “en in mijn hoofd overloop ik de fijne gesprekken die ik had. Ineens komt dat woord ‘menslief’ naar boven, een term die Limburgers voortdurend in de mond nemen. En ik realiseer me hoe formidabel die aanspreking is: al de genegenheid voor de mens zit erin, maar we zijn er ons niet meer van bewust. En terwijl ik onder de spoorwegbrug van Beringen doorrij, heb ik mijn spreuk: Menslief, ik hou van je!”

Dat is de kracht van Phil Bosmans en de spreuken van Bond zonder Naam: met slechts enkele woorden het hart raken, onze voelsprieten op scherp zetten, onze blik naar binnen én naar buiten richten. Vaak nog met een kwinkslag, een schep humor erbovenop!

En af en toe geeft zo’n spreuk onze samenleving ook een schop onder de kont.

Zichtbaar maken wie niet gezien of gehoord wordt, dat was en is nog steeds de missie van Bond zonder Naam. Dat doen we ook via onze spreuken, die dus af en toe best puntig mogen zijn. Kleine weerhaakjes in de warme wol van BZN! Elke maand lanceren we een gloednieuwe spreuk. Ze blijven de meest verspreide drager van onze boodschap. Hoe begin je aan zo’n nieuwe spreuk, vragen mensen

vaak. Een spreuk ontstaat meestal vanuit een (maatschappelijk) thema dat BZN na aan het hart ligt: verbondenheid, positiviteit, solidariteit, schoonheid. Of vanuit een emotie die we willen uitlichten: liefde, hoop, verdriet, vertrouwen. Of we halen inspiratie bij wat er leeft bij onze leden of in de actualiteit.

We snuisteren in de hoofden en harten van mensen, we luisteren, horen wat er leeft, wat er mist. We proberen te voelen wat de wereld nodig heeft. En dan geven we woorden aan onze boodschap.

Ik noem het spreukensprokkelen wat we doen.

We sprokkelen woorden, emoties, snippers betekenis bij elkaar die - soms bijna vanzelf, soms mits wat knutselwerk - samenvallen in een zinvolle spreuk die ons maatschappijbeeld uitdraagt.

En hoe mooi is het om te zien dat onze spreuken ook echt leven! In samenwerking met lokale handelaars, dienstverleners, scholen, woonzorgcentra en gemeentelijke gebouwen zette de gemeente Hulshout onlangs spreuken van Bond zonder Naam op ramen of etalages. “De teksten kunnen een lach op het gezicht van onze inwoners toveren, maar kunnen er ook voor zorgen dat we even stilstaan bij de mensen in onze omgeving”, vertelt Mirthe, initiatiefnemer van ‘MIR of meer’. Laat dat nu net zijn waarvoor onze spreuken geschreven zijn!

SAMEN LEZEN IN DETENTIE Leesbegeleider Sabrina vertelt Eénmaal per week ga ik in de gevangenis van Leuven-Centraal een uur Samen Lezen met een klein groepje deelnemers. We lezen twee prozateksten en een gedicht per sessie. Daarna praten we samen over de tekst. Waar doet de tekst hen aan denken, welke gevoelens roept die bij hen op? Via de teksten vertellen ze dingen over zichzelf waar ze anders misschien geen woorden voor vinden. De tekst geeft woorden aan hun emoties, maakt dingen los in hen.

“VIA SAMEN LEZEN MAKEN WE EEN VENSTER NAAR DE BUITENWERELD ÉN NAAR DE BINNENWERELD VAN DE PERSOON.”

De teksten die we lezen, geven hoop, lichtheid en kleur.

Maar evengoed lezen we soms over moeilijkere, meer confronterende thema’s die de gedetineerden doen reflecteren over hun eigen realiteit. Bij het thema ‘dingen verliezen’, zei één van de deelnemers: “Wij zijn meesters in dingen verliezen”. Als gedetineerde moet je inderdaad heel veel afgeven, niet enkel concrete zaken, maar ook je relaties, je vrijheid, je toekomstbeeld.

Zo brengen de teksten de gedetineerden bij dingen die zich in hen vastgezet hebben. Je identiteit kwijtraken. Als uitschot weggezet worden. Het geloof verliezen in jezelf.

Leven met het gewicht van het verleden, eenzaamheid ondanks de overbevolking binnen de muren, voortdurende stress.

Soms is een tekst ook een aanleiding om te vertellen over hun leven voor detentie, over de huisdieren die ze hadden als kind, over hun hobbies, doodgewone dingen die in detentie plots niet meer zo gewoon zijn. Die thema’s en woorden openen de muren voor hen, en maken hen weer een completere mens.

Via Samen Lezen maken we een venster naar de buitenwereld én naar de binnenwereld van de persoon. We voeden de innerlijke mensen, we geven kracht en hoop, we sporen hen aan een stukje van zichzelf te laten zien dat anders verborgen blijft.

Een mooi en kwetsbaar stukje. We doen dat met mooie woorden die het hart raken.

De schoonheid van de taal beroert mensen. “Samen Lezen geeft moed om er weer een week tegenaan te kunnen”, zei een deelnemer onlangs. Het maakt het vastzitten een beetje draaglijker.

poëzie-avond met nieuwe en vertrouwde stemmen In de winter kan je niet zonder warmte en warmte vind je in overvloed op vrijdagavond 26 januari in CoSta. Bond zonder Naam (van o.m Warme Boekenavonden) en onafhankelijk organisator Gust Peeters slaan de handen in elkaar voor een heerlijke avond poëtisch genot. Gastvrouw is Maud Vanhauwaert. Ze gaat in gesprek met o.m gewezen stadsdichteres Ruth Lasters en met woordkunstenaar BekVegTer (Martijn Nelen), een man met een woordmissie. Er komen nog enkele dichters aan bod, wiens namen nog even een verrassing blijven. Ook zij hebben een koffer vol mooie en hartverwarmende woorden bij zich. Alle stemmen, de nieuwe én de vertrouwde, brengen een aantal gloedvolle gedichten op het podium. Kom je warmen aan de inspirerende taal des dichters! vrijdag 26/01/24 om 20u | meer info via www.bzn.be

Ruth Lasters

© Katrin Torfs

© Nattida-Jayne Kanyachalao

WARME WINTERWOORDEN

Maud Vanhauwaert