WEEKBLAD VOOR
DEURNE DEURNE
3
3
EEN JAAR IN BEELD
7
23 decemberDe Peel2019 onder vuur
DE STILTE NA HET FATALE BOMBARDEMENT
door: Gerard Geboers
Op zondagochtend 24 december 1944 valt er toch nog een bom in de Wolfsberg. Asten is dan al drie maanden bevrijd, maar de oorlog sleept zich nog voort. Het Ardennenoffensief, de laatste grote aanval van de Duitse Wehrmacht aan het westfront, is in volle gang. Die winter staan in het al bevrijde Zuidoost-Brabant duizenden geallieerde militairen klaar voor de finale aanval op Duitsland. Zij verblijven in kampementen of zijn ingekwartierd bij de inwoners in huis. Die bommenwerper lijkt een geallieerde colonne, die vanuit Asten via de Wolfsberg naar Meijel trekt, te willen treffen. Op hetzelfde moment zijn veel Astenaren op weg naar het centrum. Ze gaan naar de kerk of naar de winkels die op deze zondag voor Kerstmis open zijn. Het dorp begint net weer tot leven te komen. De bevolking is weer toe aan wat onbezorgd vertier, al staan velen voor een moment van bezinning toch ook even stil bij de grote kerststal achter in de Kerkstraat. De jeugd moet kiezen: “Gaan we naar het dorp of gaan we schaatsen?” Een keuze die vergeleken met de keuzes waar sommigen van hen in de dagen rond de bevrijding voor stonden, niets voorstelt! Maar op dit moment een keuze die ertoe doet. Omdat het al een paar nachten streng gevroren heeft en de temperatuur zelfs overdag niet boven nul komt, ligt op de vele ondergelopen weilanden een gladde ijsvloer uitnodigend op hen te wachten. Maar zij die gaan schaatsen, staan – éénmaal op het ijs – al gauw alleen nog maar te kijken naar de capriolen van een paar vliegtuigen. Die toestellen blijven maar boven het dorp cirkelen, nu eens duiken ze zover naar beneden dat ze achter de horizon verdwijnen, dan weer klimmen ze tot grote hoogte. Wat heeft dit te betekenen? Zijn dit misschien Duitsers? Asten is toch al bevrijd!
De 16-jarige Francien van Bussel, die helemaal achter in de Wolfsberg woont, gaat bij haar grootouders op de Voorste Heusden melk halen. Tijdens een interview in februari 2014 zegt ze: “… maar zover ben ik niet gekomen, ik was nog maar honderd meter van huis toen ik een hele hoop geweld hoorde … een laagvliegend vliegtuig! De Heusdense melkrijder, Sjang Kersten, die zijn melk bij de ‘rômfabriek’ had afgeleverd, reed terug naar Heusden. Tegenover ons huis ging het fout. Zijn paard kreeg een scherf in de borst. Het beestje sloeg op hol. Ik keek om … ik had me een schrik! Met de kan, die ik nog in mijn hand had, sloeg ik het ijs kapot en ik dook zo snel als ik kon die sloot in. Boven me cirkelde een vliegtuig … met een rood-wit-blauwe cirkel, onmiskenbaar een Engelsman. Nee, het was zeker geen Duitser. Ik weet nog dat ik daarom dacht: Ik hoef geen schrik te hebben! Maar toen zag ik ineens hopen zand de lucht in vliegen. Ik dacht hij laat iets los en toen ik omkeek, zag ik ons huis zowat niet meer! Ik ben direct uit die sloot gekropen … mijn schoenen bleven in de modder steken … op mijn kousen liep ik naar huis. Wat ik toen zag, heb ik nooit na kunnen vertellen. Dat is gewoon onmogelijk … wat ik toen allemaal gezien heb ... ik zag ons moeder niet, onze vader niet en ook de andere kinderen niet, ik dacht: waar zijn die toch allemaal? Het huis was ene hoop puin en het was net of die hoop nog groter werd. Het was ook nog maar net gebeurd.” Door het kabaal van de vliegtuigen en de enorme explosie is de hele straat gealarmeerd. Tegen enkele huizen liggen Britse soldaten in een houding die doet vermoeden, dat ze de kinderen achter hun rug met hun eigen lijf beschermd hebben. Twee voertuigen van de nog voorbijtrekkende Britse colonne stoppen, een paar soldaten gaan met Francien haar huis in. Francien: “Ik weet niet wat ik daar toen gezien heb, ik wou naar binnen. Die deur ging eerst toch andersom open? Ik dacht nog: wat gek, die gaat zo toch niet open! En daar stond ik in de gang … de rook,
We e k J a a r g a n g 1 16
52 het stof – het brandde nog een beetje De Tweede Wereldoorlog woedde in – en stinken … en de periode 1940-1944 ook in de Peel. toen kwam ik dan Nu, 75 jaar later, staan we stil bij onze in … … waar de keubevrijding. Een jaar lang blikken ken geweest was. Ik we in deze rubriek terug op de riep: ‘Moeder!’, maar gebeurtenissen van toen. zag haar nergens. Toen Van algemene verhalen tot ik ‘vader’ riep, kwam die persoonlijke herinneringen gelukkig uit de stal tevooruit Asten, Someren, schijn. ‘Waar zijn ze toch alDeurne en lemaal? Waar zijn ze toch allemaal?’ Hij bleef die woorden omgeving. maar herhalen. Toen hoorde ik een eindje verderop ‘mamma’ en ik wist: daar moet ik heen, mijn jongste zusje leeft nog! Op dat moment zag ik een soldaat met, ik meen, een vroegere buurman die bij de ondergrondse is geweest. Ze kwamen poolshoogte nemen, op de voet gevolgd door dokter Schellekens. Ik moest weg! … Maar mijn broer zat nog in de kelder, ik moest en zou die kelder in. Wat ik daar toen zag …” De zware bom, die precies op de kelder valt, kost direct aan vijf mensen het leven. Naast Franciens zusjes, de 13-jarige Corrie en de 10-jarige Nellie, komen in die kelder ook de 32-jarige Paulien Bekx-Sliepen uit de Emmastraat en de 18-jarige Frits van Laarhoven, die tot de bevrijding op hoeve De Wolfsberg woonde, om het leven. Net op het fatale moment fietsen beide laatstgenoemden als toevallige passanten door de Wolfsberg. Paulien gaat naar haar ouders in Neerkant. Alleen! Haar man Sjaak is enkele maanden geleden als dwangarbeider naar Duitsland afgevoerd en Arie, haar zoontje, laat ze gezien de winterse omstandigheden – al is het met pijn in het hart – maar liever bij haar schoonfamilie achter. Frits rijdt de andere kant op. Vanaf hun tijdelijke woonadres aan de Polderweg fietst hij eerst langs hun bij de bevrijding op 22 september in brand gestoken hoeve – hij wil zien of de herbouw al vordert – en aansluitend wil hij in het centrum nog het een en ander regelen voor de heroprichting van de rijvereniging. Onafhankelijk van el-
WWW.WEEKBLADVOORDEURNE.NL Sjang en Hanna Kersten-Aarts in Australië, 1976.
24
Pauline Bekx-Sliepen. Dodenherdenking Helenaveen.
kaar kiezen beiden voor de veilige beschutting van het huis van Van Bussel. Het wordt hen noodlottig. Het vijfde slachtoffer is de 48-jarige Koos van Bussel-van den Broek, de moeder van het zwaar getroffen gezin. Zij heeft bescherming gezocht in de grote keukenkast – tevergeefs.
11
t/m
10
en
Er vallen ook minstens vijf zwaargewonden. Franciens jongste zusje Lenie, haar broer Fried en haar neef Cor van den Broek overleven de hel in de kelder. De beide jongens zullen later echter alsnog aan de complicaties van hun verwondingen bezwijken, respectievelijk in 1945 en 1947. Van alle mensen die daar die zondag in de kelder zitten, is Lenie de enige die de middelbare leeftijd bereikt, al is het met handicaps ten gevolge van de in haar hoofd en voet gedrongen granaatscherven. De 12-jarige Ricus van Hugten woont in de buurt van de Eeuwselse bossen in Heusden. Met een volle kan melk, die hij voor zijn moeder bij de melkfabriek aan de Julianastraat is wezen halen, fietst hij terug naar de Peel. Als hij Paulien Bekx bij Van Bussel binnen ziet gaan, denkt Ricus, type rauwdouwer: ik laat me door dat zo’n beetje tumult in de lucht toch niet afschrikken! Hij ziet geen gevaar. Gelukkig woont zijn vroegere buurman uit Heusden, turfventer Jan van Oosterhout, sinds enkele jaren in de Wolfsberg. Op de rampplek herkent die de zwaargewonde Ricus, zijn ouders worden ingelicht. Dagen later pas zullen die hem in het ziekenhuis uit zijn coma zien ontwaken. Blind aan één oog als gevolg van een granaatscherf leeft Ricus zijn ver-
25
De plannen van Defensie om De Peel weer in gebruik te nemen als militaire vliegbasis vielen in de regio niet overal in goede aarde. Verschillende partijen maakten hun zorgen kenbaar. (Foto: Hein van Bakel)
Familie Van Bussel-van den Broek aan de Wolfsberg, waarschijnlijk gemaakt in april 1944. Een Britse militair vond deze enkele dagen na het bombardement tussen het puin.
Programma IJsfestijn
Jaarlijkse koppeloliebollencross
Het jaaroverzicht van 2019
Tijdens de Nacht van het Witte Doek werden films vertoond op verschillende locaties, zoals in Holtens Molen aan de Veldstraat in Deurne. (Foto: Hein van Bakel)
Tijdens de tweede Cultuurparade van Leef Deurne werden bekende Deurnenaren geportretteerd, onder anderen door Jolanda Tielens. Deurne uit de Kunst was in 2019 het thema van Deurne, Palet van de Peel. (Foto: Hein van Bakel)
De maquette van het World Trade Center van Daan van der Steijn was in september te zien in het gemeentehuis in Deurne. (Foto: Hein van Bakel)
Jeugdveldrit in Liessel
De stilte na het fatale bombardement
Het Sint Hubertusgilde in Liessel hield in september een groots Gildefeest, waaraan zo’n dertig gilden deelnamen. (Foto: Hein van Bakel)
Het betaald parkeren in Deurne is ondernemers en vastgoedeigenaren nog steeds een blok aan het been. Zij hielden hierover een enquête onder het winkelend publiek. (Foto: Hein van Bakel)
Ebusco lanceerde half oktober een nieuwe elektrische bus, die afstanden kan bereiken tot 500 kilometer. (Foto: Marius van Deursen)
Asielbeheerder Maartje van Teeffelen en bedrijfsleider Twan Spierings. (Foto: Hein van Bakel)
‘Als een dier in het asiel is, dan is het niet zielig meer’ REGIO - Dierenambulance en Dierenasiel Helmond verzorgt vanaf 1 januari ook de noodgevallen en opvang van dieren in Asten, Someren en Gemert-Bakel. Het verzorgingsgebied bestond tot nu toe uit de gemeenten Helmond en Laarbeek. Met deze gebiedsuitbreiding komt er ook een derde dierenambulance bij, zodat de aanrijtijden gewaarborgd kunnen blijven.
door Kristie Raaijmakers De organisatie was al drie jaar bezig met de voorbereiding voor deze uitbreiding. “We hebben alle ruimtes in orde gemaakt, zodat er ook plek is om extra dieren op te kunnen vangen”, zegt bedrijfsleider Twan Spierings. Daarnaast moet een nieuw meldkamersysteem zorgen voor meer efficiëntie. Vanuit de meldkamer is nu precies te zien waar de ambulances zijn. Ook kunnen direct vanuit die meldkamer adressen in het navigatiesysteem van de ambulances worden ingevoerd. “Zeker met een groter gebied krijgen we straks te maken met meerdere Hoofdstraten of ‘de Markt’ en dan moet er geen onduidelijkheid bestaan over het juiste dorp. Want spoed is vaak geboden, hoewel onze ambulances geen speciale voorrangsvoertuigen zijn, maar ze zich dus aan de gewone verkeersregels moeten houden.”
‘Niet zielig meer’
In het asiel worden voornamelijk katten en een aantal honden opgevangen. “Mensen denken vaak dat dieren in een asiel zielig zijn, maar eenmaal bij ons zijn ze niet zielig meer”, vertelt Spierings. “Hier krijgen ze alles wat ze nodig hebben; medische zorg, de juiste voeding en veel aandacht.” Dat is ook wel te zien aan de verblijven in het pand. De katten zitten in grote kooien die allemaal zijn aangekleed met een of meerdere krabpalen, een zuivere kattenbak, hangmatjes en andere fijne plekjes om te liggen. “We willen hier zoveel mogelijk een thuissituatie na-
bootsen.” In de speciale kittenkamer worden jonge katten van zwerfdieren opgevangen. “Die zijn goed te socialiseren en vaak dus ook goed aan te bieden voor adoptie”, aldus Spierings. Boven is de ziekenboeg, waar katten met de niesziekte en braken en diarree apart worden verzorgd. Bij de honden zijn de hokken wat soberder ingericht. Er is momenteel ook maar één kooi bezet waar de maatjes Chico en Max zitten. Een Beagle en een Ridgeback. “Zij zijn samen binnengebracht door de eigenaar en ze zijn onafscheidelijk. We proberen dan ook echt om een adoptieadres te vinden waar ze samen terecht kunnen”, licht Spierings toe. “Dat er bij hen niet zoveel in het verblijf ligt, is overigens alleen omdat ze alles kapotbijten”, voegt hij lachend toe.
Meer katten
Knaagdieren en vogels die in Helmond worden binnengebracht, worden zo snel mogelijk doorgestuurd naar Vogelasiel Someren en het Knabbelhuis in Deurne. Voor honden en katten geldt dat ze 14 dagen in quarantaine worden gehouden. Dat is ook de wettelijke periode dat de eigenaar nog aanspraak op zijn dier kan maken. Binnengebrachte honden worden in tachtig procent van de gevallen met hun baas herenigd. Bij katten ligt dat percentage een stuk lager, rond de twintig tot dertig procent. Dat heeft enerzijds te maken met de grote populatie zwerfkatten. Verder geldt bij katten – anders dan bij honden - geen verplichting tot chippen, waardoor het moeilijker herenigen
is. Hoewel dat alleen werkt als mensen de chip ook registreren en up to date houden. Zwerfkatten worden na castratie of sterilisatie weer teruggeplaatst op de plek waar ze gevonden zijn. “Dat is nodig om het natuurlijk evenwicht te bewaren, bijvoorbeeld omdat ze muizen en ander ongedierte vangen.”
Adoptie
Gelukkig zijn er ook veel succesverhalen van katten en honden die uiteindelijk bij een nieuwe eigenaar worden ondergebracht. “We verzamelen eerst zoveel mogelijk informatie over het dier zoals medische achtergronden, maar ook kenmerken in het gedrag. Houdt een kat van spelen en knuffelen, of ligt hij liever heel de dag rustig in een hangmatje? Hoe reageert een dier op andere dieren en kan hij ook bij kinderen worden geplaatst? Met die informatie zoeken we de juiste match in een nieuwe eigenaar”, aldus Spierings. Voor de vrijwilligers is dat ook een belangrijk onderdeel van het werk. “Het draait hier heus niet alleen om het verschonen van kattenbakken en uitlaten van de honden. Juist die aandacht, spelen, knuffelen zijn heel belangrijk. We moeten de dieren ook het gevoel geven dat het heel leuk kan zijn als ze straks geadopteerd worden. Die aandacht is superbelangrijk en dat maakt het voor onze vrijwilligers ook veel leuker.” In de meeste gevallen wordt er wel een match gevonden. Daar gaat het asiel ook ver voor. “Het is zeer zeldzaam dat er moet worden overgegaan tot euthanasie. Dan is een dier medisch gezien of sociaal gezien wel heel ver heen. Het is weleens gebeurd met een hond die echt gefokt was voor de vechtsport, die was niet meer te socialiseren. Maar voordat zo’n besluit wordt genomen zijn we
KALENDER 2020
€ 8,
95
NU verkri jgb De enige aar, Deurnese echte
twee jaar verder en wordt door vijf mensen afzonderlijk een scorekaart ingevuld, onder hen een dierenarts en een gedragsspecialist.”
kalender
!
Punto
Een van die succesverhalen was kitten Punto. Samen met zijn broertjes en zusjes en moeder Fiat werd hij binnengebracht. Ze gingen eerst naar een gastgezin en toen hij klaar was om naar het asiel overgeplaatst te worden, bleek ineens dat hij een huidschimmel had. Vanwege het besmettingsgevaar moest hij in isolatie en dat heeft in totaal 2,5 maand geduurd. Na een traject van medicatie en veelvuldig wassen met een speciale shampoo was de schimmel weg, waardoor Punto de isolatie mocht verlaten. “Je kunt je voorstellen dat het een behoorlijk drama is voor een jonge kitten om zo lang in isolatie te zitten”, vertelt een van de adoptiemedewerkers van het asiel. “Maar het beestje bleef vriendelijk en opgewekt.” Toen hij uit isolatie mocht, bleek dat Punto forse oogbeschadiging had aan beide ogen. Hoe dat ineens kon, wisten ze niet, maar het moest worden behandeld. Dat traject duurde weer zo’n zes tot zeven maanden. Hij moest continu gedruppeld en gezalfd worden en heeft zelfs operaties gehad. “Dat hij vrijwel helemaal genas was al vrij wonderlijk, want zo’n oogziekte loopt niet altijd goed af. En ondanks alles was hij nog steeds dol op mensen, echt een blije gup.” Punto moest nog even wachten op zijn adoptie, maar na een jaar kwam er iemand die helemaal weg van hem was en werd hij geadopteerd. “Voor ons was het even raar, dat dit vrolijke beestje ineens de deur uit ging. Want hij lag graag bij ons op schoot of zelfs in de nek. Maar we zijn heel blij dat het allemaal is goed gekomen.”
Verkrijgbaar in Deurne: VVV Deurne, Markt 1 DAS Publishers/Weekblad voor Deurne, Stationsstraat 103 Boekhandel Berkers, Stationsstraat 42 Primera, De Wever 4
Wij zijn op zoek naar
in de plaatsen:
bezorgers
voor ons
Deurne wijk Koolhof tsveen Griend
Iets voor jou?
Helmo nd
Meld je dan aan op onze site: www.weekbladvoordeurne.nl of bel even naar 0493-352600
DAS
Publishers
Hele fijne dag en e n een ge 2020 zond !
www.daspublishers.nl
der tamelijk kalme leventje tot hij in 2018 overlijdt. Ook melkboer Sjang Kersten raakt gewond en belandt in het ziekenhuis. Hij heeft op allerlei manieren pech, want zondag is gewoonlijk zijn vrije dag. Maar geen boer kan in deze tijd thuis melk drie dagen goed houden en daarom heeft de directie van de fabriek besloten, dat er op deze zondag gewoon gewerkt wordt. En dus moet Sjang leveren. Zijn paard is er na de bomexplosie bijzonder slecht aan toe. Met zo’n gapende borstwond zien de in de buurt gerespecteerde paardenkenners voor het beestje geen perspectief meer. En daarom komt er die dag in een schuur in de Wolfsberg een einde aan het leven van de edele viervoeter. Sjang zal wel herstellen, hij emigreert in de jaren vijftig met zijn gezin naar Australië. Terug naar de rampplek: Jan van Bussel en dochter Francien kunnen met de Engelse ambulance mee die Fried en Lenie naar het ziekenhuis in Deurne brengt. Daar ligt de gang vol oorlogsgewonden, er is voor hen geen plaats meer. Fried, die een hand kwijt is, wordt nog die dag voor verdere behandeling naar Helmond overgebracht. Lenie kan terecht in het Aarle-Rixtelse nonnenklooster, dat als tijdelijk ziekenhuis is ingericht. Voordat Francien met haar vader teruggaat, krijgen ze nog een kop soep aangeboden. Als Jan zegt: “Laten we maar naar huis gaan”, schrikt Francien nogal. “Vader, wij hebben toch geen huis meer!” Als ze dan samen in het donker naar Asten lopen, maakt Francien zich pas echt zorgen om haar vader.