WEEKBLAD VOOR
DEURNE
3 Viering 75 jaar Maria-Vredeskapel
13 juni 2019
DeWPeele e konder vuur
door: Gerard Geboers
Als de nazi’s West-Europa binnenvallen, hebben ze al ervaring opgedaan met annexaties. Ze kennen dus de logistieke impact van een dergelijke operatie. Ook weten ze wel, dat hun voorraden aan materieel en manschappen niet toereikend zijn om op zoveel fronten tegelijk de strijd aan te gaan. Ze vinden een simpele oplossing: ze laten gewoon buitenlandse werknemers voor hen werken. Die moeten het werk overnemen van de landgenoten die ze naar het front sturen, maar daarmee is hun honger naar arbeiders nog niet gestild. Hun oorlogsinspanningen eisen meer mankracht. Aanvankelijk behandelen ze hun buitenlandse werknemers nog tamelijk coulant – velen melden zich dan ook vrijwillig – maar zodra die aanpak onvoldoende effect sorteert, nemen ze andere, steeds dwingendere maatregelen. De Duitse oorlogsindustrie wordt een mannen verslindende aangelegenheid en ook de voedselproductie draait in 1943 grotendeels op buitenlanders. Vanaf april 1943 moeten gewezen militairen zich als krijgsgevangene melden en studenten moeten een loyaliteitsverklaring aan het Duitse gezag tekenen. Een weigering leggen de nazi’s sowieso uit als een keuze voor dwangarbeid. Desondanks weigeren velen, zij duiken onder. Onderduiken neemt in de zomer van 1943 een hoge vlucht. Bij Vergeer in SomerenEind wordt dan het Rattenhol ingericht.
15 Voetlicht speelt De Gelaarsde Poes
Gemeente op tournee door dorpen en wijken
deerd zullen worden. Dus doen fabrieksarbeiders er goed aan zich gedeisd te houden. Ook wordt Greijmans’ paard gevorderd. Het vliegen houdt hen die nacht tot half vier wakker. Frits en Frans moeten zich maandag de 26e bij het arbeidsbureau in Deurne melden. Hun moeders zullen de heren daar wel eens even aan het verstand gaan brengen, dat zelfs zij niet weten waar hun zonen uithangen. Vader Vergeer oordeelt echter, dat Henk maar beter weer aan het werk kan gaan. Hij komt zogenaamd terug van een paar dagen familiebezoek in Holland. De vier die achterblijven, binden die nacht tussen half vijf en half zes het op het veld achtergebleven koolzaad op. Daarvoor was eerder geen tijd.
hier weer werken. De Tweede Wereldoorlog woedde in Alle drie komen ze uit Holland. de periode 1940-1944 ook in de Peel. Twee jongens, die die Nu, 75 jaar later, staan we stil bij onze nacht door de overbevrijding. Een jaar lang blikken vliegende Tommies we in deze rubriek terug op de worden gewekt, zien dat gebeurtenissen toen. Cor met een boek in de Van algemene verhalen tot hand in slaap is gevallen. persoonlijke herinneringen Het is druk in de lucht, al uit de omgeving Asten, vliegen alle vliegtuigen deze Someren en keer wel erg hoog. Een toestel Deurne. dat recht boven hen in brand wordt geschoten, zigzagt in razende vaart naar beneden en stort neer in de Peel. Daarbij ook enkele lichtkogels. Ook horen ze munitie ontploffen. De nacht licht ervan op. Als René Greijmans de volgende morgen komt vertellen, dat hun paard dood is, kunnen ze dat maar amper geloven. Ze schrikken zich een ongeluk als ze het dier dood in de wei zien liggen. Vanaf een veilige positie bij de hooiberg zien ze even later hoe twee paarden het kadaver over hellende balken de wagen op trekken. De operatie duurt twee uur.
J a a r g a n g 1 16
WWW.WEEKBLADVOORDEURNE.NL
De 28e probeert Frans Swinkels op verzoek van zijn vader om via zijn baas uitstel te krijgen. In zijn afwezigheid voelt de achterblijvende drieling zich tamelijk verweesd. Maar Frans komt terug, zijn poging mislukt. Opeens wil Willem dan naar huis. Zijn moeder schrikt als ze de vier jongens die nacht rond enen aan de deur ziet staan. Willem komt weer thuis wonen. Hoewel zwaarbewolkt, lokken de Tommies de drie volhouders even later toch weer naar buiten. Er stort een toestel neer bij Ospel, terwijl de afweer aan de Duitse grens erg actief is. Op de avond van 1 juli eten de jongens bij Vergeer in huis en ook bidden ze daar samen. De volgende morgen loopt een paardenhandelaar met zijn twee kinderen over het erf. De jongens willen zich niet laten zien, ze blijven in hun hol. Eén van hen verzucht: “Je kunt nagaan, dat wij blij zijn als de dag weer voorbij is, want zó staat een dag gelijk met een week.” Als de handelaar weg is, krijgen ze elk een portie opgebakken kaas met aardappelen en een bordje karnemelkse pap na. In de nacht van 3 juli is er alweer volop afweervuur, deze keer aan de Belgische grens.
22
17
24
HET RATTENHOL
26
en
23
Onderduikers bij Vergeer in Someren-Eind, staand links kapelaan Geboers, links en rechts de Joodse broers Groenewegen, de namen van de twee mannen in het midden zijn niet bekend - fotocollectie Marietje Kooistra-Kruijf
De Peel onder vuur: Het Rattenhol
In de jaren tachtig heeft Marietje KooistraKruijf een belangrijk aandeel in de productie en publicatie van de ‘Geschiedenis van Someren in de Tweede Wereldoorlog’. Echter, het relevante uittreksel Onderduikersjournaal ‘De Vijfling’, over de dagelijkse beslommeringen in het Rattenhol, was toen nog niet in haar bezit. Het werk vormt een samenvatting van de periode 17 juni tot en met 12 oktober 1943. Dit artikel is op dat uittreksel gebaseerd.
Henk Vergeer opent op donderdag 17 juni 1943 met een intentieverklaring: ‘In de tijd dat Hitler aan het bewind was, moesten wij in de bloei van ’t leven ons schuilhouden voor ’t vervloekte naziras. En ons opgeven verdomden wij. ’t Was niet ons streven!’ Frits Greijmans, Willem en Frans Swinkels en Cor en Henk Vergeer vormen het oorspronkelijke vijftal in het Rattenhol. In hun met veel ambitie in een hooiberg ingerichte woning is het aardedonker. Twee pijpen zorgen voor de aanvoer van verse lucht. Hun moeders brengen hen in de ochtend van 18 juni verse pannenkoeken als ontbijt. Pas ’s avonds wagen de jongens zich voorzichtig weer buiten. Op 19 juni maken ze van planken een tafel en ook nog een stellage om wat spulletjes op te zetten. Bij het licht van een zaklantaarn en kaarsen kunnen ze vanaf die dag in hun Rattenhol ook kaarten. ‘Ons aller Mientje’, ofwel Mien van Vliet brengt hen de volgende morgen hun ontbijt. Als zij daarna het erf aanharkt, volgen twee paar jongensogen glurend door de luchtpijpen al haar bewegingen. De twee voor Arbeidseinsatz goedgekeurde jongens krijgen bericht, dat ze op 23 juni naar ‘Mofrica’ moeten. Als ze die avond met z’n allen bij Vergeer op stal eten, wordt daar aangeklopt. Ze huiveren, als ze zien dat het een landverrader is! Hij vraagt de weg, verder niets. In de nacht van 22 juni plukken de jongelui tegen de ochtend nog wat kersen. Daarvoor kijken ze langdurig naar de overvliegende Engelse bommenwerpers. Enkele Duitse gevechtstoestellen vliegen om 1.30 uur de naderende Engelse eskaders tegemoet. Onmiddellijk komt het afweergeschut boven Eindhoven tot leven. Na een luchtgevecht boven Someren komt één toestel brandend op hen af. Als ze de bommen zien vallen, drukken ze zich alle vijf plat tegen de grond. Gelukkig raakt niemand
gewond. Het toestel crasht bij Hoogenbergen, een tweede even later bij Maarheeze. Vergeer, die zelf uit Hoenkoop afkomstig is, krijgt de volgende dag een gast uit Holland. De man vraagt of hij hier mag komen werken. De jongelui moeten zich dan wel een hele dag schuilhouden. Aan de Duitse grens kleurt een spervuur de hemel die avond weer rood. Bij Weert crasht een toestel. Op 24 juni komen hun moeders een kijkje nemen in het Rattenhol. Die nacht zien de jongemannen acht vliegtuigen uit de lucht geschoten worden. Het bericht bereikt hen dat fabrieken die voor de nazi’s werken, gebombar-
Enkele onderduikers en hun helpers: vlnr zittend Maria Vergeer-Sluijs, Henk Vergeer, staand Jacob de Wit, Maria en Mien van Vliet, Frans Swinkels en Cor Vergeer – Uit: Geschiedenis van Someren in de Tweede Wereldoorlog.
meter rode telefoonkabel van de Duitsers. Die hebben ze nodig voor de aanleg van een nieuwe, ondergrondse lichtleiding. De installatie kost hen een nat pak, meer niet.
Nieuwe expositie in Willibrorduskerk
Op 12 juli werken een paar jongens na het middageten en het bidden van het rozenhoedje hun dagboek bij. Ze stoppen ermee als Hendrik Peters in hun hol elektriciteit komt aanleggen. Hij haalt de stroom door Greijmans’ wei. Pas als de schakelaar wordt omgezet, zien ze hun hol in volle glorie. Een hele voortuitgang! Ze menen te weten, dat een beetje stroom een mens goed doet en pakken de draad daarom maar eens stevig beet. De stroom giert door hun lijven, ze schrikken zich rot. Dit doen ze nooit meer, onder geen beding. Op 13 juli brengt Mien van Vliet een stel romans. Oom Jan en zijn dochter zijn die dag op bezoek en ook Kobus, die ze eerder ontmoet hebben, komt
Als oom Jan en zijn dochter op 16 juli weer terug zijn naar Holland, komt er een andere oom. Hij is in het gezelschap van Martien, een voormalige militair, die toestemming krijgt om hun hol te bekijken. En een dag later brengen andere kennissen uit Holland het echtpaar Murk mee. Als ze ’s avonds om 22.00 uur met zijn allen op stal zitten te eten, komen twee buurjongens Respen Henk ophalen om in de buurt te gaan ‘tôffelen’. Maar Henk blijft toch liever thuis. ’s Avonds laat brengen de onderduikers een kist met jonge poesjes naar Van Vliet.
Ook illegaal werker Antoon Berkers uit Asten zal in oktober 1943 bij Vergeer onderduiken – Uit: Geschiedenis van Someren in de
Tweede Wereldoorlog. Malse steaks ~ speciaal bieren ~ foodtruck
De boerderij van Henk Vergeer - Nieuwe Wereldoorlog.
WEEKENDPAKKERS do vr z De ‘Geschiedenis van Someren in de Tweede Wereldoorlog’ vermeldt dit feit ook. Het paard zou geëlektrocuteerd zijn door contact met de stroomdraad. Enkele dagen later stelen de jongens zo’n zeshonderdAlléén à zevenhonderd
Op 19 juli worden Greijmans en Swinkels gewaarschuwd voor op handen zijnde huiszoekingen. Ook René Greijmans blijft die nacht het 17 Rattenhol De volgeldig opin16, en 18slapen. augustus gende dag is hij weer vrij om te gaan en staan waar hij wil, hij komt hen hun nieuwe paard laten zien. De mensen uit Holland, die ‘s avonds komen, mogen de onderduikers onder geen beding zien. Op 21 juli worden achttien studenten bij een razzia bij Sluis 12 opgepakt en geboeid 17 en 18 augustus afgevoerd. Enkele Somerense jongens moeten ook mee, omdat zij weigeren de mensen die onderduikers huisvesten te verlinken. Later die week wordt Vergeer alweer gewaarschuwd voor een mogelijke razzia. De 28e komt Jacob de Wit als vierde onderduiker in het Rattenhol. Eerder heeft hij zich twee weken op een zolder in Reeuwijk schuilgehouden. Die nacht zetten ze de rogge op het veld op ‘tijlen’ en ook vullen ze de drinkbakken 500 gram 1.35 van de koeien. De 30e wordt er weer flink gevlogen. Een dag later staat de Peel in brand. Op zondag 1 augustus na de hoogmis helpen Huib Vergeer en Martien van Vliet die brand bePLUS Komkommer strijden. 2 stuks 2 voor 1.38
kendijk voorbijrijden. In Some worden enkele mannen opgep wordt het gebied tussen Sluis 1 gezet en uitgekamd. Het duurt gen voordat de rust weerkeert. Frits Greijmans is te ziek om no het hol te blijven, hij gaat naar h In de nacht van 9 augustus halen een partij peren en twintig pond aangeregen tabak hangen ze te het kippenhok. Op 16 augustus waarschuwt H geer alweer voor een razzia. H
WEEKENDPAKKERS do vr za Alléén geldig op 16,
0.
2 voor
0
99 in de regio! Het beste steakhouse
PLUS Mineola Los Per 500 gram
www.beerandbeefs.nl 1.35
500 gram
0
PLUS Mineola Los Per 500 gram
99 .
Onderduikers bij Vergeer: vlnr zittend Leo Collard, Arie Huffels, Ko Hogenels, Frans Swinkels, staand Jacob de Wit, Frits Greijmans, Rinus van Leeuwen, Theo de Korte, Cor Vergeer – Uit: Geschiedenis van Someren in de Tweede Wereldoorlog.
0
99 .
Begin augustus brengt Marinus van Leeuwen, een onderduiker bij Greijmans, een nacht door in het Rattenhol. Theo de Korte komt er dan als nieuwe onderduiker PLUS Komkommer binnen. 2 stuks De kapelaan komt op een avond de biecht horen en ook reikt hij de communie uit. Op 7 augustus rijden de ‘moffen’ met drie grote vrachtwagens rond om onderduikers op te pakken. Als de jongens met de nodige levensmiddelen het veld in vluchten, zien ze één van die vrachtwagens over de Ker-
Danie de Wet Winemakers Selection, Gatonegro of Hardys VR Chardonnay of Sauvignon Blanc
3.75
In deze hooiberg bij Vergeer is het Ratte
299 . 99 . . Zi2e. pag 13 en 25 379
PLUS Blonde d’Aquitaine Hamburgers Pak 4 stuks
PLUS Blonde d’Aquitaine Hamburgers
Danie de Wet Winemakers Selection, Gatonegro of Hardys VR Chardonnay of Sauvignon Blanc
4.99
Fles 75 cl
4.
37
Fles 75 cl
Dagvers
2.69 - 2.99
1
99 .
2.69 - 2.99
1
99 .
PLUS Filet Americain
PLUS Filet Americain Bakje naturel à 225 gram of bakje speciaal à 175 gram Bakje naturel à 225 gram of bakje speciaal Per bakjeà 175 gram Per bakje
33/18
33/18
1
99 .
Alle halve raster- of kruimelvlaaien
Alle halve raster- of kruimelvlaaien Geschikt voor 5 personen Geschikt voor 5 personen Per halve vlaai
Per halve vlaai
LI M
LI M B UR
3.39
Zie pagina 8 + 9
T
G
UI
T
D LKE
Dagv UI
D LKE A
G
E
E
Pak 4 stuks
3.75
3.
19.
Aanbiedingen zijn nietgrootverbruikers. bestemd voor wederverkopers en/of grootverbruikers. Prijswijzigingen en/of zetfouten voorbehouden. Aanbiedingen zijn niet bestemd voor wederverkopers en/of Prijswijzigingen en/of zetfouten voorbehouden.
Omonze al onze klanten te laten profi onze scherpe aanbiedingen, geldt er een maximum van 5 aanbiedingen per klant (tenzij anders vermeld). Om al onze klanten te laten profiteren van scherpe aanbiedingen, geldtteren er eenvan maximum van 5 aanbiedingen per klant (tenzij anders vermeld).
Wil je blijven per mail hoogte blijven van laatste bijplus.nl PLUS? Meld je dan nu aan via plus.nl Wil je per mail op de hoogte vanop dede laatste aanbiedingen bij de PLUS? Meldaanbiedingen je dan nu aan via
plus.nl Openingstijden:ma ma.-do. 8.00- 20.00 - 20.00| vr | ma vrij. - 8.00 21.00 za. 8.00 - 8.00 20.00 |21.00 zo. 8.00 - |20.00 Openingstijden: - do 8.00 8.00 - 21.00 | -za20.00 - |20.00 | 8.00 zo- 9.00 - 18.00 Openingstijden: ma.-do. -| 8.00 20.00 | vrij. - 21.00 za. 8.00 - 20.00 | zo. 8.00 - 20.00 Openingstijden: -8.00 do 8.00 vr | za 8.00 - 20.00 | zo 9.00 - 18.00
Bouwmans St. Jozef & Bouwmans | 93 | Deurne | Plusweg 1 | XXXX | Plusstad T:Zeilberg 65 |63 | (Naam) |Bouwmans St. Jozef &0523 Bouwmans | Deur | XX Plusweg 1 | | XXXX XX Plusstad | T:Zeilberg 0523 65 63| 93 | (Naam) Aanbieding geldig t/m 15 juni 2019
BOTERMALSE BIEFSTUKKEN
3 STUKS VOOR
6,50
KIPSATÉVLEES
500 GRAM
5,45
Slagerij van Goch
Martinetplein 72 Deurne Tel.: 0493-312385 Kijk voor de barbeque www.slagerijvangoch.nl
1 Webshop 2 Winkels VA N M I E R L O S C H O E N E N . N L
KIJ K VOOR ALLE MERKSCHOEN EN OP:
Rijksbouwmeester Floris Alkemade tijdens de inspiratieavond over de toekomst van het buitengebied. (Foto: Hein van Bakel)
Inspiratieavond over de toekomst van het buitengebied
‘We zijn toe aan een koerswijziging’ DEURNE – Rijksbouwmeester Floris Alkemade was afgelopen dinsdag spreker tijdens een inspiratieavond over de toekomst van het buitengebied in het Cultuurcentrum Martien van Doorne. Meer dan tweehonderdvijftig boeren, beleidsbepalers, bestuurders en inwoners van Deurne konden vragen stellen en met elkaar in discussie gaan.
door Bram Vannisselroij “Het buitengebied moet radicaal maar wel realistisch worden ver-
anderd. Er zal anders naar de invulling gekeken moeten worden. Het huidige systeem is niet langer houdbaar. Toch denk ik dat er toe-
Korenveld vol bloemen
VLIERDEN - Tractorclub ’t Zinkske bewerkt al jaren een akker in Vlierden met oude machines uit de jaren ‘50. Er wordt geploegd en gezaaid en in de zomer wordt het graan geoogst. Het graanveld ligt aan de voet van molen Johanna Elizabeth in Vlierden. Omdat er op zo’n natuurlijk mogelijke manier gewerkt wordt komen er veel akkerkruiden voor waaronder klaprozen, korenbloemen, akkerviooltjes en de zeldzame bolderik. (Foto: Dory Verberne)
komst is voor de boerderijen en het Geen eenrichtingsverkeer buitengebied. NatuurontwikkeHet is geen eenrichtingsverkeer ling en voedselproductie moeten vanavond. De aanwezigen konsamengaan”, meent Alkemade. den aan het begin van de avond Het huidige systeem moet veraninloggen op hun telefoon om hun deren, en het liefst zo snel mogemening te ventileren. Waar je doorlijk. Al jaren zet hij zich in om het gaans je smartphone netjes op zak buitengebied mooier en duurzamer houdt tijdens een presentatie, is dat te maken. “We nu juist niet de zijn toe aan een bedoeling. Aan koerswijziging. de hand van de Het huidige sys'Het huidige systeem is niet stellingen kreeg teem heeft een te de zaal op een langer houdbaar' grote invloed op groot scherm inlandschap, nazicht in van wat tuur, de kwaliteit er leeft onder van de bodem, de verschillende biodiversiteit, milieu en de volkspartijen. Alkemade hamert vooral gezondheid.” op samenwerking tussen alle beBij sommige goedbedoelde inititrokkenen. Een agrariër op rij zes atieven zet de architect van het oppert dat de regelgeving versoejaar van 2018 zijn vraagtekens. peld moet worden. “Met de huidige “Je ziet nu hele lappen grond vol regelgeving is het haast onmogelijk met zonnepanelen. Dat is niet de om je bedrijf te veranderen.” Met oplossing. Metingen wijzen uit de stelling dat boeren een beter dat het funest is voor de bodem.” imago moeten krijgen is nagenoeg Ook in stadsboerderijen ziet hij in de hele zaal het eens. Een enkeling de nabije toekomst geen heil. Hoe blijft aan het eind van de avond het dan wel kan, laat de bevlogen sceptisch over de toekomst en vindt Alkemade maar al te graag zien. de plannen niet concreet genoeg. Als voorbeeld geeft hij enkele succesvolle ondernemingen die de Dialoog transitie gemaakt hebben van traNa afloop neemt Marinus Biemans ditionele boerderij naar een ander het woord. De wethouder, belast (duurzamer) verdienmodel. Zo laat met het buitengebied, raakte enkehij bedrijven zien die tegenwoorle jaren geleden geïnspireerd door dig dienstdoen als zorgboerderij, Alkemade. Bij Brood en Spelen was dagopvang of voedselbos. Allemaal de gemeente Deurne een belangrijdeden ze mee aan de ontwerpprijske partner. De wethouder zegt zich vraag Brood en Spelen. In maart in te blijven inzetten om de transitie 2018 is het College van Rijksadvizo goed mogelijk te begeleiden en seurs van start gegaan met dit pronieuwe initiatieven te ondersteuject. Deze ontwerpprijsvraag speelt nen. “We zullen de dialoog moeten in op de veranderingen op het plataangaan. Zowel op lokaal als op teland en biedt boeren en grondeirijksniveau. Het zal een flinke klus genaren een kans om samen met worden maar ik geloof erin." Ik ontwerpers na te denken over de denk dat de aanwezigen vandaag toekomst van hun bedrijf. De winzeker geïnspireerd zijn geraakt om naars kregen 25.000 euro om hun na te denken over de toekomst van ideeën uit te werken. het buitengebied.”
Altijd dichtbij!
ASTE N | B E E K E N D O N K
Asten - Beek en Donk www.vanmierloschoenen.nl
computeronderhoud
Ook verkoop van pc’s, laptops en printers E-mail: info@verkooppc.nl
Mobiel: 06 - 204 27 220
De nummer 1 van Brabant in kunststof kozijnen • ‘s-Hertogenbosch • Breda • Udenhout • Nuenen Kijk voor onze openingstijden en speciale acties op:
www.kozion.nl