e doen. Maar dan zegt Nelly: “Dat durf ik wel! Zo’n riskante klus is niets voor een vader van zeven kinderen. Als ze jou pakken, gaat je hele familie naar Duits land.” Samen met een vriendin – Nelly vraagt haar mee te gaan tot bij haar tante in België – begint ze aan haar eerste trein reis ooit. En dat in oorlogstijd en met de verantwoordelijkheid voor twee Jood se meisjes in een andere coupé.
Nelly in Frankrijk, 19421946.
Als zij ruim tien jaar geleden haar oudste kleindochter Lara haar onwaarschijnlijke verhaal vertelt, doet ze dat voor het eerst in meer dan zesti g jaar. Lara blijkt ook de drijvende krach t achter het aan haar oma gewijde artik el vens Dagblad van 7 juni in het Eindho2016, haar 96ste verjaardag. Naar aanle iding van dat artikel bel ik met Nelly . Ze nodigt me uit voor een kop koffie en effent zo de weg naar een drietal inter views. Mijn idee om haar verha al te publiceren hoort ze aan met een stralende lach. “Zou mooi zijn!” Enige belangstelling laat ze zich graag aanleunen.
Het volgende wat ze zich herinnert, is dat ze met één van de Joodse meisjes een slaapplaats zoek t. Ze de trein blijven zitten zijn te lang in . Weloverwogen kloppen ze in Noor d-Frankrijk aan bij het huis met ‘De Vlieg ende Hollander’ op de vensters. Een Nederlander doet open. Ze kunnen er overnachten en ‘ja’ ook eten, maar dan moet hun gastheer eerst wel aardappele n en eieren halen. Voor hij terug is, staan er al twee Duitsers binnen. Met getro kken pistool! Het Joodse meisje moet mee. taxi die even later voorr In de Duitse ijdt, moet Nelly instappen. De rit voert naar een groot ge-
In de herfst van 2018 overlijdt Nelly, 98 jaar oud.
3
Dit verhaal leunt zwaa r op Nelly’s herinneringen en dat terwijl het mens elijk geheugen alles inkle urt en soms maar wat lijkt te doen! Of vrij naar de Nede rland auteur W.F. Hermans: se een herinnering is als een luie hond, die gaat maar ergens liggen. Maar ondanks al die mogelijke beperking en verdient haar complexe oorlo gsverhaal het om gehoord te worden.
Punt NL doet het anders
nert rt zich de veewagons vol Jode n die met onbekende bestemmin g door Eindhoven kwamen. Het spijt haar, dat ze toen zo uitbundig heeft staan zwaaien. In de gevangenis verhe tot tweede natuur. Uit ft Nelly liegen zelfbehoud! Gevraagd naar haar oplei ding antwoordt ze, dat ze de highschoo l heeft doorlopen en vijf talen spreekt. Die Duitser kan dat toch niet controlere n. Opeens moet ze met twee mannen in witte jas naar de Duitse tandarts. Een Engelssprekende assistente zal het conta ct met de gecrashte geallieerde pilote n op zijn spreekuur vergemakkelijken. “Ik ben toevallig ook tandartsassisten te!”, zegt Nelly. Ze demonstreert haar vaard igheid door bij een officier ogenschij nlijk geroutineerd alle tandsteen te verw ijderen. Zo bluft ze zich omhoog in deze macabere wereld. Ze gaat van een kame r met dertig naar één met drie. Het werken bij de tandarts verbetert haar positie. Maar de man blijkt ook van haarzelf gecharmeerd, hij nodigt haar ’s avonds uit op kanto or. wordt duidelijk, dat hij Geleidelijk van haar een kind wil! Hoe aardi g hij ook is, dat gaat niet gebeuren . Maar … heeft ze eigenlijk wel een keuz e? Terug naar haar oude kamer wil ze in geen geval en bij weigeren is dat een mogelijke consequentie. Ze is totaal van hem afhankelijk en kent – na ruim een jaar gevangenis – niem and die ze in vertrouwen kan neme n. En dan … in juni 1944 … word t François geboren.
9
De Peel onder vuur: bouwjaar Zestig zwijgen , waar een Duitse dame haar haar ‘Bett!’ wijst Nelly in uniform in Frank rijk.
Nelly leert Frans van een slagersvrouw uit Soissons, die gevangen zit, omdat de Duitsers in haar etalage bij herhaling blauw -wit-rode bloemen hebben aang etroffen. Dergelijk nationalisme accep teren zij niet. Die vrouw stelt voor Fran çois door haar dochter te laten verzo rgen, zolang zijzelf in de gevangenis zit. Na haar vrijlating kan Nelly ook bij haar terecht. Altijd als zij de verpl eging vraagt waar François is, is hij naar de crèche. Terwijl zijzelf geen idee heeft wat “de crèche” is. Ze ziet hem amper nog en dat is toch vreemd. Als de slagersvrouw als eerste vrijkomt, neem mee zonder Nelly daar t ze François nog in te kennen. Zo gauw zijze lf vrijkomt, reist ze naar Soissons. Ze weet intussen waar de ‘boucher’ woont. Ja, ze spreekt al een aardig mondje Frans.
Francois en Nelly.
le maanden in het Ame rikaanse militaire ‘compound’ in Sisonne, waar ze weer als tandartsassistente werk t. Maar in januari 1946 moet zij opeens naar huis. De Franse overheid stuurt dan alle na de oorlog in Frankrijk achtergeb leven Nederlanders terug. Bussen zijn al geregeld. In gezelschap van voorn amelijk gewezen NSB’ers komt Nelly dan in Nederland aan. Zonder François!
We e k Jaargang 97
Thuis krijgt ze het nadr ukkelijke advies om toch vooral niet te praten over wat ze heeft meegemaakt. En “nee … zeker niet over François.” De mensen zouden er schande van sprek en. Meer dan zestig jaar lang zal ze zwijg en. Pas dan vertelt ze haar hele verhaal aan haar kleindochter Lara en samen slage n ze erin contact te leggen met Fran çois. Enkele bezoeken over en weer volge n. Maar hoe kan een 63-jarige man uit een totaal andere cultuur een vreemde oude vrouw opeens als zijn moeder in zijn hart het diezelfde oude vrouw sluiten. Lukt de onbekende Fransman als haar zoon te omarmen. Ze hebben geen geza menlijke geschiedenis, er is niets om op terug te vallen. Misschien ook heeft het leven hen te zeer beschadigd. Hun levenslijnen lopen weer uiteen, voorgoed.
18
WWW.PEELBELANGONLINE.NL
13
Lintjes in gemeente Asten
. Ze is in een door de Duitsers Nelly omschrijft zichz geconfisqueerd voorm elf als brutaal. Ze alig nonnenkloosis voor niets en niem ter in Laon, dat diens and bang en – naar t doet als gevangeeigen zeggen – een buite nis. Daar deelt ze een kamer met dertig nbeentje in het grote ouderlijke gezin vrouwen, die alleen . Maar haar meest Frans spreken en in het oog springend vanwege een minim e karaktertrek is aal vergrijp vast toch wel haar wil om zitten. voluit te leven. Het toekomstperspectief van veel Astense meisjes van haar gene ratie, een baan bij tricotagefabriek Te Strake & Verkouteren en dan trouwen, is niet het hare. Zij wil meer dynamiek. Als blijkt dat ook haar vader haar niet graag ziet gaan, ligt een diens de fabriek in tbetrekking bij een dame voor de hand . Daar moet ze alléén in de keuken Na haar vrijlating komt eten en dat bevalt de haar geenszins. Acht een enkele keer op bezo slagersvrouw eraf zeer tot haar ek. En één keer genoegen neemt ze ziet zij, dat ze haar ontslag, want in tas met daarin een haar volgende baan in een hand doek in het gewikkeld stuk vlees Eindhovense textielwink gezin van een – dat heeft ze gezie n – afgeeft aan de elier gedijt ze uitstekend. Daar is ze Franse gevangenisdire al gauw ‘ons Nelly’, cteur. Hij gaat ze is er thuis. In 1941 met die tas naar zijn vangt ze flarden op kamer en zij krijgt van een gesprek tusse die even later leeg terug. Vergist ze n haar baas en de zich buurman … “Ja, maar of … koopt zij zo de direc die moeten daar teur om?!? weg!, ... die kennen daar niet blijven” … Nelly krijgt haar zoon Ze luistert met gesp niet mee itste oren, ze praten naar huis, hij staat geregistreerd over twee bij de broer als Fransman. Ze van kan niet aantonen, dat dergedoken Joodse meis haar baas onhij haar zoon is. jes. Haar baas … Leefde de tandarts nog bij de ondergrondse?! maar! Maar die ? Noodgedwongis al voor François’ gebo en draait zijn winkel orte gefusilleerd. in die tijd deels op Vanwege desertie. Bij ruilhandel, sommige de slager heeft ze klanten betalen hun de brief gezien, waar aankopen met een in zijn dood wordt bolletje kaas. Nelly gemeld. Al twijfelt ze ziet dat zo’n bolletje of ze de volgende morgrepen heeft, Frans lezen alles goed begen vaak al aangesne kost nog moeiden is. Benieuwd te. Ze besluit in Fran naar wat daarachter krijk te blijven tot schuilt, fietst ze François mee kan. Ze Nelly in Frankrijk met woont in Laon bij vriendin, jaren 40. een kapster op kame rs, ze verblijft enke-
2 mei 2019
17 ATTV’71 kampioen
19 In de Gloria viert eerste lustrum
Malse steaks ~ speciaal bieren ~ foodtruck
Nelly in haar favoriete
pose.
Enkele uitspraken van
Nelly tot slot:
“Ik heb er eigenlijk niks en heel veel van geleden … ik heb altijd gedaan of ik de vrolijke bard was, maar het kwam steed s terug …” “Ik heb geen vrij leven … ik zit nog altijd vast in die schuld! Ik heb een grote fout gemaakt” “Er mocht nooit over gepraat worden … daar niet en ook later thuis niet en dat heeft me lang dwar s gezeten … dat raak ik nooit kwijt .” “Als mijn baas gepakt was met zijn grote gezin, dat was erger geweest!”
Het beste steakhouse in de regio! www.beerandbeefs.nl
1 Webshop 2 Winkels VA N M I E R L O S C H O E N E N . N L
KIJ K VOOR ALLE MERKSCHOEN EN OP:
Altijd dichtbij!
ASTE N | B E E K E N D O N K
Asten - Beek en Donk www.vanmierloschoenen.nl
OGAART TUINMEUBELEN KOOPZONDAG 5 MEI
TUINMEUBELEN TUINKUSSENS PARASOLS Kerkendijk 92a - Someren-Heide www.bogaarttuinmeubelen.nl
Familieleden van de Engelse staartschutter Harold Dyerson bezochten zaterdag het oorlogsmonument in natuurgebied De Berken. Hierbij waren ook Miet en Jan Berkers aanwezig (uiterst rechts), evenals Deurnenaar Theo van de Mortel (tweede van links), die een boek schreef over de Lancaster die aldaar neerstortte.
Net ná de oorlog sloeg het noodlot toe ASTEN – Een bijzondere Dodenherdenking komende zaterdag, nu Brabant precies 75 jaar geleden van haar bezetter werd bevrijd. Ook in de gemeente Asten wordt daarom stilgestaan bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Eén van hen was de 14-jarige Jan Swinkels, die de explosie van een handgranaat niet te boven kwam. “Mijn ouders hebben er veel van geleden.”
DUITSE BIEFSTUKKEN 4 STUKS VOOR E 7.95 ASPERGE PATÉ 100 GRAM VOOR E 1.75 GELDIG VAN Koppens, DONDERDAG 2 MEI keurslager Thomas T/M•WOENSDAG 8 MEI Someren www.koppens.keurslager.nl
Thomas keurslager MarcelKoppens, Louwers, keurslager Someren Asten •• www.koppens.keurslager.nl www.louwers.keurslager.nl
Marcel Louwers, keurslager Asten • www.louwers.keurslager.nl
Al 45jQQr Qolres voottett. Jan vièt genaamd, mais aan het kolven. En zeker voor Miet heeft de aanko-
“Vader zei nog: ‘Blijf eraf!’ En hij mende Dodenherdenking extra beriep de jongens terug. Toen ze naar tekenis. Evenals Jan woonde ze in de achter stapten, ontplofte er meteen oorlog aan de Voordeldonk in Asten, een handgranaat.” Twee Engelsen zij het iets verder richting het cenwaren op slag dood, evenals Jan trum. Miet is de jongste dochter van Sleegers. Miet’s vader en broer Thijs en Mieke Swinkels, goed raakten zwaargewond, en vliegtuig kwam bij ons in de achterdoor Maarten Driessen voor een gezin van tien kinAktiemodel Vetego B11 Aktiemodel Vetego B33 Aktiemodel Vetego 02 tuin terecht, de rest belandde in de deren. In september 1944, werden door de Engelsen Astense Aa. Die dag trouwde een toen de geallieerden opnaar het ziekenhuis geZe zijn er zaterdag sowieso bij, het Let nog opl zus van mijn moeder. Ik weet nog rukten, dook de familie echtpaar Miet en Jan Berkers. Albracht. “Ik weet I.v.m. vakantie Is onze winkel tot maandag 19 februari gesloten. vanaf dinsdag 20 februari staan wij weer voor u klaar. ZIE PAGINA 12 goed dat ze bovenop dat we met de hele familie bij de Aa Swinkels de schuilkellebei hebben ze zo hun herinnerinTelefonsch zijn wij In deze periode beperkt bereikbaar, excuses voor het eventuele ongemak. een jeep werden gezijn gaan kijken”, zegt Jan, toen 10 der in. Want eenmaal gen aan de Tweede Wereldoorlog. Nu: Vele relaxfauteuils met sta- op hulp extra scherp geprijsd en veelal direct uit voorraad leverbaar. bonden. Vader bejaar oud. Bij de crash kwamen in toop de vlucht richtten Zo was Jan de initiatiefnemer van NOGNooit NOOITiNIN NoG W NIEUW woog nog wat, maar taal zeven bemanningsleden om het de Duitsers allereen monument in natuurgebied De LIESSELGeWeest GEWEEST?? EU LiesseL ?? onze Jan lag heleleven. Onder hen ook staartschutter hande vernielingen Berken, ter nagedachtenis aan de maal stil.” Eenmaal in Harold Dyerson, van wie afgelopen aan, waaronder het bemanning van de Engelse LancasDR E S VOOR UW OPEL-SERVICE zaterdag enkele familieleden het in brand steken van ter ND873, die daar in april 1944 het ziekenhuis bleek monument bezochten. ter aarde stortte. “Een deel van het boerderijen. “Asten was haar broer niet meer te www.marksmitsautos.nl al bevrijd, maar wij nog redden. Keuze uit JONGe Opels Een dag later kwam ook hij niet. We zaten midden in Een portretfoto hoofdstraat 74 ablauwmetallic, - LiesseLairco - teL. Opel Astra, 1.6i, 5-drs., Pearl, . . . . . 0493-342144 . . . . . . . . . . .2001 te overlijden. de vuurlinie”, zegt de toen van Jan Swinkels. Opel Astra 1.6i, 5-drs., Edition, grijsmetallic, airco . . . . . . . . . . . . . . . .2002 9 jaar oude Miet. “Onze Opel Atra, nieuw model, 5-drs., Edition, airco, grijsmetallic . . . . . . . . .2007 buurman riep dat we eruit moesten Geen wrok Opel Corsa 1.2-16V, 5-drs., Njoy, grijsmetallic. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2003 komen omdat ook zijn huis was aan“Zeker bij mijn ouders heeft het er Opel Corsa 1.2, 5-drs., Swing, wit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1994 gestoken. Hij was bang dat de vlamflink ingehakt. Ze hebben er veel Opel Corsa 1.2-16V, 5-drs., Max, airco, grijsblauwmetallic. . . . . . . . . . .2004 men zouden overslaan. We renden van geleden”, herinnert Miet zich. Opel Meriva 1.6i, Essentia, grijsblauwmetallic. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2003 richting de sloot om daar dekking te Maar met nog steeds negen kinZondag mei Opel Meriva 1.6-16V Temptation, airco, 12 grijsblauwmetallic . . . . . . . . .2007 zoeken. De Duitsers sprongen eruit, deren konden ze niet anders dan Opel Zafira 1.6-16V, Elegance, grijsblauwmetallic, airco . . . . . . . . . . . .2001 en wij erin.” doorgaan. En ook voor Jan’s broers Opel Zafira 1.8-16V Elegance, airco, grijsmetallic . . . . . . . . . . . . . . . . .2002 en zussen ging het leven verder, al Opel Zafira 1.6-16V Comfort, airco, blauwmetallic. . . . . . . . . . . . . . . . .2001 bleef hij altijd in hun gedachten. Dat Op slag dood Opel Zafira 1.8-16V Cosmo, airco, grijsmetallic . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2007 geldt eens te meer tijdens de jaarHet Duitse spoor van vernieling trof Opel Vectra 1.8-16V Pearl, airco, grijmetallic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1998 lijkse Dodenherdenking. “Nadat de boerderij van haar ouders uiteinzie pagina 8 Opel Combo 1.7D, wit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1998 we met pensioen zijn gegaan, hebdelijk niet. Maar, even verderop ging VW Polo 1.4-16V Comfortline, airco, grijsmetallic . . . . . . . . . . . . . . . . .2004 ben we daar meer tijd voor gekrede woning van Willem Sleegers wel Openingstijden: ma.-vr. 8.00-22.00 uur, za. 8.00-18.00 uur gen. Sindsdien staan we er meer bij in rook op. En dus verbleven diens stil”, zegt Miet, vorig jaar nog een Aktiemodel Vetego 02 broer en twee kinderenVetego een tijdjeB11 bij Aktiemodel van de sprekers tijdens de Dodende familie Swinkels. Want daar leek Handmatig: inmet stofeen vanaf€ in leder vanaf€ 995,in Asten. Als ze al3wrok motorig mét accu in vanaf€ 1995, hoofdstraat 74 aleder - LiesseL - teL. 0493-342144 herdenking de oorlog sisser945,af te lopen: Verder ruim modellen relaxfauteuils verder ruim 170 modellen relaxfauteuils op draaivoet koestert, dan is dat vooral jegens geen doden, geen300 gewonden, en de de Duitsers. “De Engelsen heb ik boerderij nog overeind. Een week na het niet kwalijk genomen, nee. Dat de bevrijding sloeg het noodlot echwaren tenslotte ook maar jonge jonter alsnog toe. De Duitsers bleken Kerkstraat 5, Deurne gens, zonder kwaad in de zin.” wapentuig in de sloot te hebben achDe Dodenherdenking in gemeentergelaten, en dat trok de aandacht T. 0493 35 22 10 schapshuis De Klepel za- 19 februari gesloten. vanaf dinsdag 2 van enkele Engelse militairen, die ASTEN - In de Leliestraat in Asten is vorige week woensdagavond een boom I.v.m. vakantie Is onze winkel totbegint maandag terdag om 18.45 uur. Om 19.40 uur op dat moment in basisschool Vooromver gewaaid. Deze belandde gedeeltelijk op de weg, maar niemand raakte info@advocatenkantoorlemmens.nl volgt een tochtzijn naarwij hetIn Moussaultdeldonk waren gelegerd. Vader Thijs gewond. Rond 19.30 uur rukte de brandweer uit. Ter plaatse werd de omgevallen Telefonsch deze periode beperkt bereikbaar, excuses voor www.advocatenkantoorlemmens.nl park, waar om 20.00 uur twee minuen zoon Jan waren op dat moment boom in stukken gezaagd en verwijderd. (Foto: Stefan Vlemmix) ten stilte worden gehouden. samen met de zoon van Sleegers, ook Handmatig: in stof vanaf€ 945,- in leder vanaf€ 995,
3 motorig mét accu in leder vanaf€ 1995,
Handmatig: in stof vanaf€ 945,- in leder vanaf€ 995,
Verder ruim 300 modellen relaxfauteuils
verder ruim 170 modellen relaxfauteuils op draaivoet
verder ruim 230 modellen relaxfauteuils met handmatige verstelling
NI
(In onze showroom vindt u ruim 90 modellen sta- op fauteuils}
T HE
Al 45jQQr vièt Qolres voottett.
A
KOM NOU!!
APK GARAGE MARK SMITS
Onze 2000m2 showroom vindt u aan de Boersestraat nr. 11 in St.Hubert. Op rotonde 'Erica' richting Wanroij, dan 3e links, le rechts. Di-Wo-Do 10:00 - 17:30, Vr 10:00 - 21:00, Za 10:00 - 17:00 TEL. 0485 - 45 29 86 info@teunarts.nl www.teunarts.nl
Geveld
Moederdag Roasttable
APK GARAGE MARK SMITS
Let opl
Nu: Vele relaxfauteuils met sta- op hulp extra scherp geprijsd en veelal direct uit voorraad leverbaar. (In