Liefde op het eerste gezicht

Straatnamen (8): Minister Aalbersestraat

Deze week opnieuw aandacht voor een persoon achter een Valkenswaardse straatnaam: Petrus Josephus Mattheüs Aalberse (1871-1948). Ook Aalberse komt uit de rij van katholieke emancipatoren die aan het begin van de twintigste eeuw een stempel drukten op de ontwikkeling van Nederland.

Bakkerszoon Piet Aalberse wordt in 1871 te Leiden geboren en studeert na het gymnasium rechten aan de Universiteit van Leiden, waar hij in 1897 promoveert op een proefschrift over oneerlijke concurrentie.

Na een korte periode als raadslid wordt Aalberse op 30-jarige leeftijd wethouder van sociale zaken in zijn geboorteplaats en van 1903 tot 1916 kamerlid voor de katholieke partij.

Als oprichter en redacteur van het Katholiek Sociaal Weekblad publiceert hij vele artikelen op sociaaleconomisch gebied. Daarin toont hij zich voorstander van zuiver katholieke stands- en vakorganisaties. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Limburger H. Poels die veel meer ziet in interconfessionele samenwerking. Als kamerlid mengt Aalberse zich vooral in discussies over de arbeidsduur en oneerlijke concurrentie. In 1916 wordt hij hoogleraar aan de Technische Hogeschool in Delft. Maar na twee jaar hoogleraarschap wordt Aalberse in 1918 minister van Arbeid en kan hij zijn plannen voor een meer hervormingsgezinde sociale politiek doorzetten.

Onder zijn ministerschap komen onder andere de Arbeidswet, de Ongevallenwet en een regeling voor de Vrijwillige Ongevallenverzekering tot stand.

Aalberse profiteert hierbij van de mislukte revolutie van P.J. Troelstra. Na zijn ministerschap keert Aalberse in 1925 terug in de Tweede Kamer en wordt in 1931 fractievoorzitter van de inmiddels gevormde Rooms

Katholieke Staatspartij (RKSP). Hij toont zich in deze periode een felle tegenstander van de conservatief-liberale premier Colijn. Doordat de katholieken Colijn niet steunen, valt in 1935 het eerste kabinet Colijn maar Aalberse slaagt er vervolgens niet in om een nieuw kabinet te vormen, waardoor Colijn zijn tweede kabinet kan formeren.

In 1936 benoemt koningin Wilhelmina Aalberse tot lid van de Raad van State, waarin hij ook tijdens de oorlog werkzaam blijft. Omdat hij weigert de bezetter te steunen in antiNederlandse acties, krijgt hij te maken met intimidaties van Duitse zijde.

Piet Aalberse is gehuwd met Elisabeth Schmier met wie hij acht kinderen krijgt, zeven dochters en één zoon. Naast de publicatie van talloze artikelen heeft de zeer katholieke Aalberse ook meer dan een halve eeuw een dagboek bijgehouden waarin hij zijn zakelijke en persoonlijke belevenissen vastlegt. Aalberse, die in de privésfeer ook een krantenimperium opbouwt, komt in de jaren twintig door het faillissement van enkele banken in grote financiële problemen en verkeert een tijdlang op de rand van een eigen faillissement. Door deze situatie neemt zijn politieke invloed sterk af en moet hij uiteindelijk ingaan op het aanbod om toe te treden tot de Raad van State. Dit betekent voor hem echter tevens een afscheid van de actieve politiek, hetgeen hem zeer aan het hart gaat.

Denker, publicist, organisator, redacteur, uitgever, persmagnaat, hoogleraar, politicus en minister Aalberse overlijdt in1948 op 77-jarige leeftijd in ’s-Gravenhage.

De Valkenswaardse gemeenteraad stelt op 22 januari 1960 de naam Minister Aalbersestraat vast.

Henk van Mierlo

Heemkundekring Weerderheem, Oranje Nassaustraat 8F, 5554 AG Valkenswaard

VALKENSWAARD – Jan Smeding en Mart van den Broek uit Dommelen hadden elkaar al vaker gezien op de dansvloer in Eindhoven, maar de vonk sloeg pas echt over in de danstent op Zeelst kermis. Op woensdag 9 augustus zijn ze zestig jaar getrouwd.

“Het was liefde op het eerste gezicht”, vertelt Mart. Na zes jaar verkering stapte het stel op woensdag 9 augustus 1963 in het huwelijksbootje. Er werd eerst voor de wet getrouwd. Op 10 augustus vond het kerkelijk huwelijk plaats. Het diamanten huwelijk wordt deze week gevierd met een groot feest. De huwelijksreis van Jan (85) en Mart (81) verliep behoorlijk avontuurlijk. Niet zozeer vanwege de bestemming, Oostenrijk, maar vooral door de heen- en terugreis.

Jan: “We maakten de reis op een knalgele scooter, een Vespa.” Heel comfortabel was dat niet. “We waren bont en blauw toen we thuiskwamen”, vertelt Mart. Vijftig jaar later, bij hun gouden huwelijksjubileum, hebben ze dezelfde route afgelegd, maar toen met de auto. Reizen is altijd een grote hobby van het echtpaar gebleven. Mart: “Wij gingen ieder jaar op fietsvakantie naar Terschelling. Ook hebben we bergwandelingen in de Franse Alpen gemaakt.” Jan vult aan: “We hebben heel veel van de wereld gezien. Wij zijn onder meer naar Indonesië, Thailand en Amerika op vakantie geweest.”

Het diamanten bruidspaar (Foto: Jurgen van Hoof)

De beide in Eindhoven geboren en getogen Dommelnaren hebben samen 90 jaar voor Philips gewerkt. Mart: “We hebben samen afscheid genomen.” Met 48 jaar op de teller was Jan op dat moment de oudste Philips-werknemer in dienstjaren. Jan: “Dat was destijds uniek. Bij mijn afscheid was daarom ook Frits Philips aanwezig.”

Zijn vrouw werkte 42 jaar bij de multinational. Ze komt uit een echt Philips-nest. Mart: “Bij ons thuis werkten ze allemaal bij Philips. Mijn vader, moeder én alle kinderen.” Jan: “Ik ben op 15-jarige leeftijd als leerling-elektricien begonnen op het Philips-NatLab aan de Kastanjelaan in Eindhoven.

Daarna ben ik doorgegroeid binnen het bedrijf. Het was een spannende tijd. We hebben onder meer het prille begin van de kleurentelevisie en de compact disc meegemaakt. Later ben ik met collega’s opnames van Philips-presentaties en -bijeenkomsten gaan maken. Ook ben ik gaan werken op pr-af- deling.” Mart werkte jarenlang als gastvrouw bij het hoofdrestaurant van Philips Nederland. Daar kwamen veel bekende klanten over de vloer, waaronder ministers en koningen.

Ze hebben nog veel contact met vrienden en kennissen uit hun Philips-tijd. De grote hobby van Jan is muziek uit de jaren vijftig, zestig en zeventig. Hij heeft een indrukwekkende verzameling lp’s en cassettebandjes met muziek uit die jaren. Ook fietst hij nog met grote regelmaat, bijvoorbeeld naar de Achelse Kluis om daar bij te praten met oud-collega’s. Mart: “Mijn hobby is nu vooral koken. Vroeger werkte ik graag in de tuin, maar vanwege mijn gezondheid gaat dat nu niet meer.”

Het kinderloze echtpaar woont al bijna een halve eeuw met heel veel plezier in Dommelen. Mart: “Het is hier prachtig. We willen hier nooit meer weg.”