B_Nieuws09, June 2009

09 B_NIEUWS

TNT Post Port betaald Port PayĂŠ Pays Bas

monthly periodical | june 1, 2009

City Space Investigation:

SĂŁo Paolo

Indesem 2009 graduation project: Merijn Muller interview with Maarten van Wageningen and much more...

Faculty of Architecture

B_Nieuws 06 | january 07, 2008 | report

Delft21 University of Technology

content

Inside

2-5 Indesem

Dino Arcilla

6-9

CSI.SP

“Let’s go back to the user”

A. Fuchs J. Klaarenbeek J. Moelker

10 Bridging the Gaps

interview with Wendy Verweij

Peter Smisek 11-13 Graduation Project

Merijn Muller 14-16 Interview Maarten van Wageningen

Marcello Soeleman 17 10 things to do in summer

Daan de Leeuw 18 Capita Selecta

Peter Smisek 19 BK City News

20 Forum

M&C

Stylos-bestuur

21 Streets of BK City

Peter Smisek 22-23 News

24 Agenda

Marcello Soeleman

colofon B_Nieuws is a monthly periodical of the Faculty of Architecture Faculty of Architecture - BK City Delft University of Technology Julianalaan 134 2628 BL Delft room BG.Oost.050 T please contact us via email E b_nieuws@bk.tudelft.nl W bnieuws.wordpress.com Editorial Board Dino Arcilla Anne de Haij Daan de Leeuw Ania Molenda Peter Smisek Marcello Soeleman Editorial Advice Marten Dashorst Jeroen Borst Mick de Witte Machiel van Dorst Robert Nottrot Linda de Vos Print Druk. Tan Heck, Delft Cover Illustration ‘Overlayed Complexity of Paraisopolis’ Photo by Aleruaro Alessandro Ruaro – Photographer +55 11 86863391 Flickr: Aleruaro Contributors M&C, Anthony Fuchs, Jaap Klaarenbeek, Jasper Moelker, Wendy Verweij, Merijn Muller, Mechthild Stuhlmacher, Jan de Vylder, Victoria Fernandez Anez, Predrag Milic, Bojan Koncarevic, Andrea Jasci Cimini, Athina Stamatopoulou, Cristina Ampatzidou, Robert Nottrot, Joost Panhuysen Next deadline Wednesday August 19, 12.00 PM B_Nieuws 01, 2009 Illustrations only in: *.tif- or *.eps format, min. 300 dpi

“Develop your own position and show us we were fools”Michiel Riedijk

Unsolicited articles can have a maximum of 1000 words; announcements 100 words. The editorial board has the right to shorten articles, or to refuse articles that have an insinuating, accusing or vindicatory character or contain unnecessary coarse language. The editorial board informs the author(s) concerning the reason for its decision, directly after it has been made.

2

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | Indesem

Indesem...

What was Indesem 2009 all about?

BY DINO ARCILLA

Indesem (International Design Seminar) was held at the brand new Oostserre from May 7-15. The idea of Indesem is to “create an environment where students and professionals can debate about the position of the architect”. In this edition ‘Point of View’, Indesem questioned today’s practice of image-architecture. Architecture has become flat, the renders and nice photos are all that matter, one can say.

Indesem 2009 tried to create an awareness that besides the visuals, there are a whole lot more of senses that the architect can use in his design. By involving all the human senses in a design, a total experience of space can be made. An experience for the user, not just the ones who read the architecture journals.

I was one of the 44 participants in this intensive week of lectures, workshops, design and… fun. With students from Poland, Israel, Italy, Greece, Serbia, United States, Canada, Portugal and Spain, Indesem 2009 formed an international architecture ‘happening’. Here is an overview of what took place during Indesem 2009.

Lectures The very first day, Indesem kicked of with lectures from Herman Hertzberger (Herman Hertzberger Architects) and Patrick Healy (professor of Delft School of Design). In his lecture, Hertzberger questioned the audience “What do we miss in architecture today?”. He observed that contemporary architecture mis-ses expression, the only expression it contains is the ‘wow-effect’. The visual senses are very developed, but the other senses like hearing and feeling are lacking in today’s architecture. He concluded that “...architects should create the conditions for life, into it’s most less important qualities.” And: “Modern architecture isn’t bad, but we should question what it is missing, to give a more complete architecture in the future.”

Patrick Healy commented on Hertzberger by stating that it is in human nature to have the will to be remembered. The wow-effect is therefore legitimate. According to Healy, the problems we see in architecture today is time-bound. He gave the example of gothic and roman architecture. During the gothic period, humans were undernourished and thin. Therefore their architecture was thin too. The Romans were wealthy and fat, therefore their architecture was glorious and proud. This logic makes sense when looking at contemporary culture. Everything has to be fast, on-the-go, superficial, so contemporary architecture is too. The visual is the best tool for this kind of architecture.

On Sunday, there was a very inspiring lecture by the Japanese architect and professor Takaharu Tezuka. He was the first to really relate with the Indesem’s theme: the user. Stating that nowadays, architecture’s life is short (in Japan not more than 25 years), the only way for architecture to live longer is to incorporate the user. Tezuka always studies the lifestyle of his clients. Instead of using

plans and computers, he makes models (sometimes hundreds) to communicate with his clients.

When the model is accepted by the user, the making of drawings and plans start. The contract between client and architect is set in the latest possible phase, so the time to get to know each other is maximized. His method enables the user to have very specific qualities in his building. For example in his “Roof House” (the kitchen and shower are positioned on top of the roof), the client likes to take ‘a warm shower in a cold typhoon.’ According to Tezuka, the client has to think hard before contracting him as architect: ‘one has to think before marrying a building, it is a life-long contract’.

On Monday, the Spanish architect Enrique Ruiz-Geli, (Cloud Nine Architects) gave his vision.

He calls his design philosophy “Cloud science”: a cloud is formed out of particles that perform a mathematical show. There are many particles present in a cloud, but just by the relationships and law of nature, an infinite variety of forms are possible within one material. In his designs he tries to incorporate these ‘particles’ into one material: structure, skin, installations are often integrated into one material.

For his futuristic designs, he makes use of technology, machines and computers. “Machines are here to help us’” said Ruiz-Geli during his lecture. Like the clouds that perform a show, so do his designs.

The pavilion for the Expo Zaragoza 2008 actually sweats. The façade of the Media-TIC building in Barcelona reacts to sunlight by inflating or deflating the air cushions in the façade.

This was just a small part of the lecture program.

Other speakers at the Indesem lecture series were: Marc Boumeester (filmmaker and researcher/teacher at Delft School of Design), Roland IJzermans (game developer), Oliver Thill (Atelier Kempe Thill), Dick van Gameren (Dick van Gameren Architects), Winy Maas (MVRDV), Michiel Riedijk (Neutelings Riedijk Architects), Kas Oosterhuis (ONL), Robert Winkel (Mei Architects), Marlies Rohmer (Marlies Rohmer Architects), Mark Linder (professor at Syracuse University School of Architecture) and Wiel Arets (Wiel Arets Architects). The vast amount of lectures in such a short one-week period made it possible for participants to compare and contrast each position and viewpoint, and to finally come to one’s own position or conclusion. Or as Michiel Riedijk said during his lecture: ‘...to develop your own position and show us we were fools’.

Workshops Almost everyday we had lectures, except on Saturday. We went to visit Lola Landscape Architects in Rotterdam. It is a firm that is known for their unique approach to design - by means of sound. They gave a workshop in which we had to make a proposal for a sound experience in the metro station of Eendrachtsplein, Rotterdam. In this workshop the problem of ‘transparency’ emerged: how can you design a sound experience in which the user knows where the sounds come from? By knowing, the user can relate to the sound. When the user doesn’t know, sounds can have a negative, disorienting, and finally an annoying effect. After the workshop we went to the metro at Eendrachtsplein to test the proposed sound experiences. In the afternoon we went to the different locations we had to analyse for our design. The assignment was to document our personal senses. Feel, hear, smell, B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | Indesem

and see the place. A problem occurred: how do you map feelings, sounds and smell? The participants had to be inventive and to create their own notation. Besides sketching, one had to inhale the smells, feel the materials, one had to really think what the environment was, using all senses.

Design Armed with new insights encouraged by the inspiring lectures, it was time for the participants to start designing on Monday. The mid-term presentation was already the next morning, so the pressure was on. The whole day we discussed, brainstormed, sketched, made proposals, produced a lot of ideas.

The Indesem 2009 organizers knew that architecture students worldwide have a bad habit of working overnight, so the faculty remained open during the night.

Hoogeboom (The Netherlands), Drazen Krickovic (The Netherlands), Michal Jurgielewicz (Poland) and Hans Larsson (Sweden), was chosen as the winner of Indesem 2009. The team designed an underground space which was totally dark.

For their analysis they blindfolded themselves in the Oostserre and tried to orientate. During this blindfold experiment, Team 9 realised: “A space can all of a sudden become completely alien and frightening when you see nothing. It was a real turning point. We became fascinated with designing a space that could be read without being seen.” For their final presentation, they made a film that documented the disorienting experience of being deprived of vision. Besides this, the film showed how a space could be perceived with all the other senses. Team 9 was the just winner, by taking out the visual sense they confronted Indesem’s theme head on - the user’s perception, but with all other senses than sight.

at night in the Oostserre

Indesem 2009 - “Having fun doing architecture.”

For the mid-term presentation, my group proposed to design a cemetery under the ground. It was an ‘out of the box’- proposal, but during seminars like Indesem, you get the opportunity to think outside of the box. So why not?

We came with this idea because the cemetery has specific characteristics that are perfect for the underground. Our job was to define the cemetery and the underground. So what does it mean to be underground? It means that you have no horizon, it means you can not position yourself referring to this organizational line. To be underground is to have no walls. A wall implies a boundary, a boundary implies an ending and a start. In the underground there is no start, there is only an infinite mass of soil. With no sunlight, there is no sense of time, the underground is timeless. To be underground is to have no natural light, only artificial light. By defining the underground, we first had to define the above ground. The perception of basic elements like walls, ceiling, floor had to be analysed. Only now, during this seminar, I tried to figure out how these elements are perceived by the user. The next step was to define the cemetery, which was an easier job. The last and most difficult step was to materialize all these ideas into a user-friendly environment, but the underground is user-unfriendly by its nature. A difficult task for us.

On Friday we had to present our designs to the jury composed of Herman Hertzberger, Michiel Riedijk, Deborah Hauptmann, Machiel van Dorst, Robert Nottrot and Jack Breen. Team 9 ‘Architecture beyond vision’ , consisting out of Joris

As for my group’s design, we were not able to convince the jury of our ‘out-of-the-box’ idea. I was a bit disappointed, but then again, Indesem 2009 is not about the jury’s opinion. It is not about the end result, you don’t get a grade.

You don’t have a teacher who is pushing you in certain directions, you really are doing it for yourself. Seminars and workshops like Indesem 2009 are more about the experience, the process, and very important: just having fun doing architecture.

Break Working with architecture students from all over the world was very refreshing and inspiring. Although we were in the Oostserre all the time, I felt disconnected from the regular TU Delft life.

Indesem 2009 was a nice break from the Architecture curriculum. You meet new people, you have a few things on your mind, you go to café’s during the evenings, and everybody who is participating has the same state of mind: architecture and having fun.

At last Indesem 2009 was all about the user. Instead of discussing all the possibilities of flashy, futuristic, ‘wow-effect’ architecture. Indesem 2009 said: “STOP, let’s go back to basics- let’s go back to the user. And let’s enjoy while thinking about it.” A serious message to all architectecture students, combined with a huge fun factor. <b

3

The Indesem

How did the foreign participants experience the International Design Seminar?

Victoria Fernandez Añez 5th year student Technical University of Madrid, Spain ‘The 6th sense in architecture.’

Open your imagination and try to use the 5 senses. The sound of the trains in the underground, of the crazy wind in Delft, of one hundred aspirators switched on at the same time.

The taste of sandwiches of cheese and ham, of peanuts sauce, of a beer in the afternoon after a hard working day. The smell of a barbecue in the school, of coffee coming out of the coffee machine, of the glue that is still sticky in your hands.

The touch of the chalk for blackboards, of the ground heated by the sun and of this ondulated cardboard they sell in the shop of school…

Perceptions in architecture was the main subject of Indesem this year and those are some of my perceptions as participant of the workshop.

You used the view for reading it but you felt it with all your senses. In the same way, we focus on our perception of architecture, we use it for designing, for showing and for getting it, but is it the only way? Is the use of this tool a help or a limit to us? If we perceive the reality around us with all our senses, why do we create it with only one sense?

During one whole week we were exploring and training our senses, focusing our work on creating an underground space that could compilate all our perceptions. Tezuka, Ruiz-Geli, Winy Maas, Wiel Arets, our tutors…people that were helping and motivating us to develop this new fields and to change our views of architecture.

The Indesem group was very inspring. Every country, every school, every single participant, had his own learning, opinions and tools, and of course own perceptions on the field we were working in, so sharing it was the most intensive training you could get, every single minute of the 24 hours of the day.

But after a week, training my senses in the perception of architecture, there are lots of questions that I couldn’t answer using any of my five senses. Where are the limits between fun and work? Where are the limits between leisure and profession? Where are the limits between enjoying and learning? We don't need to find the answers to these questions to become a good architect. We should just enjoy what we do.

Bojan Koncarevic pre doctoral student University of Tokyo Before I came to Delft I did not know what to expect, I was really curious how the organization, people and my host would be. When I arrived, I was surprised by the manner we were welcomed and hosted. Although I spent little time at the place of my host, he was there for me in every way. Even for my silly reasons and demands. He did so many favors for me that he made my presence in Delft as comfortable as possible.

I was surprised about the international character of the TU Delft student, both in the way of studying and working. I am not used to having so many different nationalities around me. I found myself in an academic environment where the conditions and possibilities to improve yourself are present.

What happened during Indesem was fully overwhelming. I expected to have great workshops, great lectures, great meetings, great people.

Indesem fulfilled my expectations and even went beyond. Now, seated in my home, in Tokyo, I was asking myself, "what did you learn from the workshops Bojan, from the whole seminar, was it worth of the time spent?" Before answering this question I first have to read and use the notes, the publications, the experiences, the knowledge, books and the contacts before telling someone- ”You know, during Indesem, this is what I achieved and so on..” Once home, I had a full bucket of memories and knowledge. The answer to my question is going to be absolutely positive but, I would like to think about it some more.

The most striking about Indesem, for me, was the eagerness and unbelievable will and academic professionalism shown from the organization committee of Indesem. It was striking to see that so much discussion could be evoked in room A. Everything was amazing: the schedule, the timing, the limits, the freedom, the facilities available, the filming and recording of the each non/important moment and performance, the food, the equipment, the atmosphere, the sightseeing, the diversity of the seminars and themes worked on. <b

Predrag Milic 2nd year student University of Belgrade, Serbia

Andrea Jasci Cimini 5th year student G. D’Annunzio University, Pescara, Italy

Too many steps….the feeling of relief when I reached the final step on the last floor of my University building and a close encounter with the poster..Indesem. Hmmm… I did not have a clue as to what it could be, yet I took a note of the website out of a mere curiosity. www…. The very exploring of the website and the task itself had drawn my interest and got me started. Somehow, the idea came to me. Yet, tomorrow was another day and some new projects had to be submitted and many other things on the agenda...Indesem had to be left waiting. Days were passing by and the idea was lurking in the corner and tortured me...

I had to give it a 'birth'. A pen, a paper, a camera, photoshop, coffee.... Red carpet! I had sent my project and forgot about it all, and I felt better.

Days were pas-sing by. Lectures, friends, practice, tests, love...PAF!!! Email – the last sentence remained in my memory “See you in May!”. I didn’t know how to react, what it meant; surely now I had to go to the Netherlands... I was confused.

Delft, OK – I had heard about the University. They said it got burnt down. But I had to go there. Slowly, I brought myself round and after a few days I realised what had actually happened. The contacts were exchanged promptly and getting a visa and mapping the itinerary were quickly organised. It was the 6th May. Train, just the train and over 30 hours of train... Delft!

I found Indesem in last December on the web, while the first winter snow was falling on my garden. I found it interesting immediately, because although it took place in Holland, its themes were not typical 'Dutch'. I appreciated the openness and the relationship among students, teachers and professionals. I experienced a different way of looking at teaching, based on a pact between generations, unlike the Italian system that is so static and slow, perhaps slowed by perennial lack of professional assignments.

Central train station and Pim. My host. Accommodation, getting to know the city, the University, the program, the people .... What followed was a unique and unrepeatable and educative experience. It was a mass of knowledge, research, enjoyment, friendship, insomnia, talks, silence, glances, indesems...

The theme of this year’s Indesem was very interesting, the space we occupied was inspirational, and the people friendly. The work, no matter how hard, was a pleasure. The lectures and the lecturers spread inspiration. And the city... The city was a good host.

<b

Indesem trained us in using the other five senses. I still think though it are too few to make something as complex as architecture. Sure, there must be more than five. The capacity to enjoy, that’s the 6th sense we need to perceive architecture. Let’s keep on training it. <b

Returning to the issues, I think it was very interesting to confront the idea put forward by Indesem 09. Perhaps the only presumption was to look for similarities between the admirable intents of the workshop and some prominent personalities of the famous Dutch architectural panorama.

While remaining at the top of the global debate, in Holland architectural climate seems to have the anxiety of finding solutions to problems, trying to proceed trough simplifications and methodologies.

Moreover, it seems to reduce the creative process to a mere series of events whose succession is logical, at least according to what some architects say about their work.

The workshop attempted to subvert this way of conceiving project, trough a confrontation with users, with reality, including the reality of dreams.

In order to understand better these considerations, I would advise you to come to Tuscany, to a medieval village, in the shade of poplar trees and surrounded by the scent of junipers, you will be able to notice that in some places there is an imponderable magic. In my opinion the intent of the workshop was that of conceiving architecture as an instrument and a container of these emotions.

Some guests and participants’ contributions were particularly illuminating, from the most illustrious names to my roommate, I found answers to my questions. I think you would be interested in the way a foreign student perceives your faculty. It is a highly cultural place, in which I greatly appreciated the desire for participation and for academic comparison. In such comfortable environments the risk is to want never leave them behind, perceiving reality only through a constant academic and selfreferential filter.

Indesem 09 gave me more than I have ever expected. I hope that wonderful events like this could help us to build a new future together. <b

4

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | Indesem

experience Athina Stamatopoulou 6th year student National Technical University, Athens, Greece

It’s difficult to describe in many lines what’s beyond the image of Indesem; it was an interesting experience in many levels. Especially, because it was an experience of being between different points of view and dealing with people you have just met, trying to communicate and get familiar with them in every aspect of your daily life, being disconnected for a week from your 'reality' in a way...

That experience of trying to find your coordinates in that 'matrix' of options and points of view was more intense by the fact that the theme of that workshop was focusing on the senses of the user

and on the spectrum of the potential subjectivity of every situation generated by a design or by chance sometimes. Delft was also a very different version of studying, compared to Athens reality, in terms of where a university is or should be (or not) in the city and especially a department of architecture, of relationships inside it and its whole spirit, apart from the equipment which can be an utopic joke in other universities. The organisation of the whole workshop was perfect, not only in business matters but as support in a human way. <b

prepare three masterclasses; a masterclass ‘sound’ in cooperation with Peter Veenstra (Lola Landscape Architects), a masterclass ‘underground’ by Derksen|Windt architects and also a masterclass by Enric Ruiz-Geli (Cloud 9) to inspire the teams in many ways. The midterm presentations showed that the participants started thinking in a different way, as we hoped they would do.

together with the students. After the BBQ he joined us on a student’s bike and once on a terrace in the city centre, he ordered everything of the menu that students told him was Dutch.

editorial Rounding up Every year in June every single student waits for the last ‘school bell’ that sends you off for holidays. Finally you can go rest your body on the beach, get some tan and forget about deadlines and assignments.

Lucky you all first, second, third and fourth year students that will do that, get a good rest and return to the faculty in September. I think this is the first time in my life I already regret I won’t be back at school in the fall semester before the holidays even started. As a person that just recently heard the long awaited ‘GO’ at my P4 presentation I can tell that I don’t really feel so impatient to finish my career as a student anymore, nor I think I will be able to spend this summer in an unbothered state of mind. I guess I am no exception for all the happy people who were recently celebrating their coming-soon-graduation. Well I bet at least half of us already got out of the positive shock of getting passed and starts to regret to finish their studies now when the school becomes a warm and cosy nest to wait over the crisis. However, it makes me think that this nest has quite some potential to transform into an over-too-cosy one crowded with all the people who might freak out to finish and instead will decide to take their time, enjoy some more student life and more lovely holiday opportunities. Looking at the current changes in the faculty’s approach towards ‘gezelligheid’ seekers I suppose it might become quite a task to become a professional study extender here at BK. But who knows perhaps students and teachers will develop a new kind of symbiosis based on ‘live and let live’ rule but the university might as well become a desired paradise where everybody will want to stay but not everybody will be allowed to – I won’t know how this will evolve, because I won’t be here anymore, but it seems like it might be an interesting transformation.

Whatever it will be...for now, we decided to send you off for holidays with all the good memories of what happened at BK before the time densed up with the exams and final presentations. The rounding up B_Nieuws for this year hopefully will leave you with a positive feeling of workshopping at Indesem and Sao Paolo, coming to the Capita Selecta lectures and meeting at the BK City Culture. Some people just like me are also saying goodbye so remember them well after reading this issue. Come back in September and thank God you’re still student! I will go work on my portfolio at the beach and see if my computer can stand the heat.

Indesem 2009 group photo by Steve The

From the organizers Esther Verhoek and Šejla Lagumdžija Seeing all the participants checking in on Thursday 7th of May, indesem ’09 became reality to us and immediately the enthusiasm began. After months of hard work on the prepublication, lectures program, promotion, practical arrangements and the workshop assignments with the eight of us, the large attendance during the opening lecture of Herman Hertzberger made us again realise indesem started.

Choosing the theme ‘sensory perception’, we knew we were taking a risk. Going back and forth between the extremely dissimilar opinions of our advisors Machiel van Dorst and Michiel Riedijk, we were forced to make our own decisions. It seemed too difficult and crazy, but our idea was to approach the workshop by first focusing on senses and users before creating spaces.

From the first day of the workshop, it was up to the participants to discover the theme where we had stopped. And they did discover it! Due to the few days the workshop would last, we chose to

For us as students it was strange to follow and guide the participants’ progress only by talking with the tutors; Theo Deutinger (TD Architects), Simon Droog and Paul de Vries, KOPVOL Architecture and Psychology, Robin Kerssens (QBK Architects), Serge Schoemaker, and Urban Synergy and Vesta Kroese. For the tutors themselves, there was also this struggle with the theme, but in the end, their enthusiasm was the spring for the variety and creativity of the students’ ideas.

Every team was advised by two couples of tutors, working this way, the teams had to create their own point of view, as we did the last months. Every day the regular had to be done, buy luckily we were helped by friends, roommates, Stylos board members and participants. But in all this sequence, still everything was unexpected. On Sunday a few of us were getting ready to have dinner with Takaharu Tezuka, but when he heard that we arranged a BBQ, he was certain to stay at the faculty

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | Indesem

Enjoi!

Ania Molenda

Also Monday started as planned: Enric Ruiz-Geli had to be driven to Delft from the airport. Once on the back seat of our rented car, he decided he wanted to visit many people and projects, but we agreed he would participate as visiting critic that afternoon. While dropping his suitcases in his hotel, he decided to visit the workshop immediately. We and the tutors quickly gathered and then prepared the teams for his visit within half an hour. Luckily, due to that he was earlier than we had planned, the teams had more time to discuss his comments before the midterm Tuesday morning.

We are proud that we may say: this indesem edition was one as never before. Although the students and the organisation were exhausted during the week, our greatest satisfaction was the social integration of the participants and the organization. Now the seminar has ended, we are not finished yet! Keep your eyes open for our post-publication where we will reveal the surprising results of the research. We also hope to present the recorded lectures soon. <b

5

CSI.SP

An international workshop of the Parallel Worlds Program

By Anthony Fuchs, Jaap Klaarenbeek and Jasper Moelker

I

n the beginning of April 2009, a group of 15 TU Delft students embarked on a workshop to the city of SĂŁo Paulo. After two weeks of great impressions and hard work, participants presented their investigations at the university of FAU-USP. These results have now been translated into panels and will be displayed this June at the Street of Bouwkunde. The particularity of this event is that not only organization and theory has been in the hands of students but also all didactical schemes centered on equality and participation of all workshop parties involved. Driving force has been a belief in potentials of workshops as condensed learning events and didactical alternatives to generate and transfer knowledge. To achieve this endeavor of integral experience, a transdisciplinary framework substantiated by an ICT based methodology has been developed. In this article the organizing CSI Team would like to explain in more depth the concept of the initiative, show the experiences during the on-site workshop and give a small preview of the participantâ&#x20AC;&#x2122;s work.

In 2007 two Explorelab students began to translate their personal dissatisfaction about the workshop landscape at the TU Delft into more concrete plans.

Although prior the fire and economic crises the faculty of architecture shared similarities with a travel agency it could certainly not keep the same promises as satisfaction or money back guarantees. More often than not quality lacked in execution and results. Particular workshops taking place in distant places seem to be characterized by relative chaotic organizations and irregular on-site collaborations. The City Space Investigations Workshop 2009 taking place in SĂŁo Paulo illustrated that such shortcomings are not necessities. On the contrary: even students can realize a smooth international event by bringing the adequate motivation and commitment.

Streetview of Paraisopolis (Photo by Aleruaro)

6

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | CSI.SP

Alphaville: Picture of a villa taken by Aleruaro

S

etup

The first CSI workshop - conceived as a pilot project - took place in New York City in spring 2008: small in scale and setup, the event delivered important insights to the organization in a trial and error approach. Emphasis was given to participatory approaches to evaluate their capacities for educational events (see upcoming Architectural Annual for more information). A year later, the CSI.SP workshop builds on this past experience taking this idea a step further by tying the participants’ efforts to a stronger theoretical outline focusing on the informal production of urban space and a methodological framework supported by new ict developments. To technically achieve this, the CSI team grew by a third member. In doing so, it was hoped to unlock the potentials of workshops as integral learning experience. In more concrete terms, urban space has been used as communication interface among different disciplines and along different scales, while GPS tracking was applied to break scale barriers of local impressions vs. global visions and blogging unlocked the potential of asynchronous communication in larger group settings.

Tarehebased CSI workshops on participatory approaches, trans-disciplinarity, local input and ict frameworks.

Another lesson learnt from the first CSI.NY workshop has been that total freedom can be problematic in itself.

Initially students could formulate their ideas relatively unbiased by theories within a very loose methodological framework. The only constraints have been that the idea can be realized within a two week on-site period, and the topic confirms to the general focus on informal processes within the urban environment. Consequently a lot of participants felt lost in front of such empty canvas and considerable efforts were needed to give directions to individual proposals. This year a different approach was taken, by formulating a precise theoretical framework informed by the graduation theses of the organization team dealing with urban informality.

The concept of (urban) informality has to be understood in its larger meaning as sphere outside formality, as to say beyond the reach of local or national governments, law and planning. Informality in urban space thus contains spatial and non-spatial realities. Also the sphere of illegality pertains to informality but as this illicit form represents an extreme within the world of informality there is on the other side of the scale a reality of high potential to benefit lower population groups or society at large. At this end situates the concern and the motivation of the CSI initiative. How to make use of the creative energies of informality in a world of increasing urbanization and inequality?

income) off-world in the urban fabric. The accessibility solely by car underlined the insular character of this development. Already on the first day, the strongest characteristic of São Paulo broke through the surface: Segregation - a vernacular city of vernacular architecture (seemingly to even slowly shape a vernacular society).

Tticheofstrongest characterisSão Paulo is its seg-

by them. Nevertheless, the daily life struggles in the cortiços showed clearly the urge to react and allow a larger population to live a life of minimum decency.

P

articipantsí Work

On the second day the morning was reserved for an extensive excursion to Paraisopolis. This favela owes its fame to its vicinity to one of the most expensive areas of Greater São Paulo. In the course of time, an area unattractive to formal developers due to its extreme topography has been invaded and slowly taken over by squatters.

Today Paraisopolis is home to 15.000 households.

Several upgrading schemes have been launched and SEHAB (the housing department), that toured us through the area, is itself very active in replacing precarious houses and introducing infrastructure. Also here the envisioned despair

These two realities – Alphaville and the Cortiços - probably exemplify best the Parallel Worlds in the city of São Paulo and unsurprisingly gave substance or impetus to most of the following students work (most directly in the cortiços group of Marleen de Ruiter, Philippe Jorisch, Jacqueline Rodrigues, and Flavio Faggion). The clash of rich and poor within society is nowhere so visual than in the urban agglomeration of São Paulo. The city of walls is a testimony of vernacular urbanization and thus a capsular society. The stratification of the urban population translates into a pattern of social segregation. The clustering of the sameness goes hand in hand with the exclusion of the otherness. The question of the social sustainability of such development has been questioned by many participants of the workshop and can be seen as strongest incentive of the elaborated projects. The concept of marginality is maybe not only the best theoretical tool to

In the beginning of April the workshop group finally took off to Brazil. AfA moment of exchange (Photo by CSI Team) ter a short acclimatization phase the heart piece of the whole initiative started on was far more punctual as imagined while the the 5th of April with a gathering in the Parque do harsh spatial segregation towards abutting richer Ibirapuera. The group building activities were the areas gave food for thoughts. The program of the first occasion local students from the FAU-USP and third and fourth day is best told in combination.

TU Delft participants met. The following days were While a trip to Alphaville should actually illustrate reserved for intensive input. With rented busses the extreme level of segregation at the rich end we tried to visit diverse locations giving a repreof the population scale, a visit to cortiços (inner sentative overview of the complex realities in this city housing slums) revealed the desolation at the 18 million megacity. In a dialectic setup, bright other end. Alphaville is a gated community par and hidden sides of São Paulo altered in a half-day excellence. Driven by increasing crime rates in the rhythm. The first location to visit was an estabcity and the imagination of a private developer, this lished peripheral illegal subdivision, Cantinho de area was built in the 1970s and is now home to Céu. This informally grown area, home to 8.000 20.000 residents. High-end security standards and families, has drawn considerable media attention splendid houses are as striking as the deserted as the spring semester of Harvard School of Design ‘public spaces’ and the army of maintenance staff used this settlement as their design assignment. trimming lawns and cleaning windows. On the last Lectures consolidated the impressions collected day of the excursion block a visit to one cortiço during the on-site stroll that this neighbourhood unveiled the face of poverty in the midst of the features more wealth and space than initially imagcity. In vertical slums dozens of families share living ined. In the afternoon a stop at the Cidade Jardim, space that was initially conceived for a fraction of one of the biggest real estate developments of the the current occupants, with the consequence of last years, was scheduled. Several complexes feainsanitation, noise and lack of privacy. But still turing housing and offices were situated around a no despair, it seemed their deplorable situation shopping mall that created another (middle to high was more imposed by our judgement than felt

analyse existing and past situations but also to reflect on future possibilities. Its two dimensional framework of social and spatial marginality emphasizes the connection between both without forcing any causality between them.

To change the introversion of São Paulo’s urban space, a mental shift is required. To tear the physical walls of the city, someone needs first to break down the mental walls in the heads of Paulistas. Despite unfavourable conditions and the fact that tendencies seem to go in the opposite directions, it is particularly important to imagine at least possible ways out. The students Jan van Ballegooijen and Rutger Huiberts largely addressed the issues of imagination, representation, and identity on very different scales in the urban environment. Interestingly, other students Nicola Knop and Chris Rovers directly connected with their work on public space to this theme. Public Space, ‘where strangers meet’, is the interface of exchange AND also the structure of the way we perceive our world, therefore it holds the potential to tear down mental and spatial walls of the city.

P

re.SP

I

n.SP

The CSI workshop followed a classic threefold setup, preparation, on-site and postproduction phase. The Pre.SP started in February and consisted of weekly lecture blocks and a Portuguese crash course that should stimulate local exchange during the two weeks in São Paulo.

The lectures covered relevant topics, such as an introduction to the city, urban space, and urban informality. Lecturers were taped and made accessible via our website. Experts within and outside the faculty were invited to give a speech, including Kees Konings from Utrecht University and Erhard Berner, a lecturer at the ISS Den Haag. Additionally some meetings were used to fine tune individual fascinations into sizeable projects which would be then elaborated on-site.

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | CSI.SP

regation - a vernacular city of vernacular architecture leading to a vernacular society.

7

The broken networks of the public web lead to clusters of publicness and activities poorly connected among each other and restrictive in their accessibility. A valid strategy for spatial and social inclusion would be a diversification and widening of each publicness, with the ideal of an ‘unconditional welcome’ as mentioned by Igor Guatelli, one of our on-site lecturers. What this could mean in precise terms has been elaborated

by Sabrina Verhage and Martine Verhoeven, investigating street art and pavements as tools of appropriation.

Tofothe tear the physical walls city someone needs

first to break down the mental walls in the heads of Paulistas.

Both activities, operating technically in legal grey zones, result in a privatization of publicness and thus a diversification of their common degree. The last two participants’ contribution of the group of Arife Karaosmanoglu and Toon Stallaart as well as the architect Bart Aptroot looked at informality as a potential for planning.

The first project focused on Minhocão, an inner-city elevated highway that closes down for traffic over night and in the weekends: an urban void is transformed into running and bicycle tracks. Although this change in use is of extreme potentials, the two students looked further into the matter and linked the alternation on the top to the life under bridge. A coherent strategy would have to take both dimensions into account and even more integrate it further into the vicinity. Such an attempt would only be possible by carefully taking into account the creative energies of informality. A scenario Bart Aptroot drafted. Centering on the question what role an architect should have, he explored informality as a design strategy. His and all other work will be displayed in June at Bouwkunde, announcement will follow.

L

essons learnt

After twelve intensive days and the presentation at the faculty of Architecture of FAU-USP, it was clear that the City Space Investigations 2009 have been a large success.

The range of work both in output and approach is extremely pleasing and span from a very technocratic approach towards real estate value of favelas, as seen in the work of Daan van den Berg and Jasper Overkleeft to the interpretation

of perception of the city by Jan van Ballegooijen following very humanistic thinking. But there is more than the mere results to reflect on. The working methodology proved to be operational. Despite the fact that more time should be allocated for blogging next year, the idea has been largely embraced. Even now the blog is used to exchange ideas and discuss topics, owing to the fact that some students, at least partially, integrated their on-site work into their ongoing graduation projects. Nevertheless still some tasks will require elaboration. For example: despite the ambition to open up the workshop to design practitioners, the current peculiar macro-economic situations made the recruitment of professionals a nearly impossible task.

Although finally only the Dutch architect Bart Aptroot followed us on the trip, the positive feedback of many offices and the valuable synergic seed we could observe growing during the two weeks confirm that combining educational workshops for students with professionals is a valid aim.

For the next year, the City Space Investigations will be held in Africa, preliminary selections are the twin-city of Brazaville-Kinshasa at the borders of the Congos or the capital of Nigeria, Lagos. The positive feedback on blogging surely encourages continuing this communication element.

The appealing dimension to the location KinshasaBrazaville is that the relative complicated border issues make a twin-workshop an obvious solution. Two separate groups could The Crotico group and Informal Arts coordinate workflows and exchange ideas and discuss findings via the internet portal of he Urban Detectives.

W hat is City Space Investigatns and the Parallel World Program, and how to find us?

C

ity Space Investigations

The City Space Investigations is the workshop series of the Urban Detectives, a loosely conceived association that aims to unite critical individuals sharing a common fascination in urban space and society at large. Within yearly held workshops the organization attempts to investigate new forms of sustainable urbanization while stretching new learning models as precondition to cope with its conceptualization. Last

The Crotico group and Informal Arts

year the CSI has been inaugurated in the city of New York, this year investigations focused on São Paulo, while in 2010 a workshop will be held in Africa.

For more information: CSI-NY: workshop results: http://csi-ny.urbandetectives.com CSI-SP: setup, aim, content, presentations and results: http://csi-sp.urbandetectives.com CSI-BK: to subscribe to our email list for the African workshop taking place in 2010 sign up for our email list: http://csi-bk.urbandetectives.com

The Urban Co

8

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | CSI.SP

1st steps Step # 8 A Suitable ending for a Brilliant Career

T

It is true that his column went much beyond the first steps one can take after graduation, covering almost your entire career already. So after you have become famous, there is one more issue we need to talk about and the closing issue of this year is the most suitable one to talk about your retirement. Having a great and successful career isn’t everything. Equally important is to leave the architectural world with style. I have been trying really hard to gather some information on the retirement age of great architects but it seems rather impossible. If you think about it, we almost never learn these things at school, when did all great architects stop building? How did they spend their old age? The fact that their works are still standing doesn’t mean that they are also still around… In fact there not so many architects that retired, most of them died over their drawing table.

Mies van der Rohe died at the age of 83, only one year after the completion of the National Gallery in Berlin and one month after Walter Gropius. There is a significant category of architects that died in accidents. The most famous case is probably Gaudi, run over by a tram, which he didn’t even see coming, being so absorbed in his Sagrada Familia plans, but also Aldo Rossi who died in a car accident in 1997.

I couldn’t really find many architects who died of old age, except the amazing 98 years old Phillip Johnson that died recently in 2005 and the 86 years old Gropius and maybe we could also talk about Frank Lloyd Wright, even though he didn’t manage to reach the long lives of their colleagues.

Johnson’s record is only surpassed by Oscar Niemeyer who is 102 and still around! However, there is a significant amount of architects that died pour and declining, a sign that a successful career doesn’t necessarily lead to a successful drawback. The most terrible story features Adolf Loos, who, after having syphilis, suffering from stomach cancer, ending up almost completely deaf and being accused for pedophilia, he died completely poor at the age of 62. Louis Sullivan went through a long period of decline before dying alone in a hotel room in Chicago and Louis Kahn also suffered a deadly heart attack which cost his life, leaving behind lots of debts. His body was not identified for three days. A heart attack also took the life of Le Corbusier, at the age of 77, but under more happy circumstances.

He was swimming in the Mediterranean Sea, while working on a project that “would be of major importance to the development of his architectural skills”. His body was found by people bathing around.

I don’t know how optimistic the thought of life long work sounds, but the evidence say that becoming a great architect means sacrificing going on pension and retiring is some remote heaven, spending time with your dog and laying in the sun, in a long holiday. What kind of an architect you would be if do not manage to confront the economical crisis and the demanding clients till the end?

he Parallel Worlds Program

The dimension of global urbanization has not only surpassed local and national capacities to properly address growth issues but the sheer extent of urban agglomeration have surpassed human capacities of imagination. This situation is not new, and can be questioned if we were ever able to truly size urbanity in its facets. What is new is the accelerated growth of the gap between local experiences of place and the vastness of operational urban space.

Agglomerations surpassing 100 million inhabitants with often hypercities at their cores exceed the production and consumption powers of smaller national states. This concentration of power calls for a reformulation of responsibilities and capacities particular in perspective of the escalating inequality on the ground. Aggregations of wealth are always accompanied by concentration of poverty.

The Parallel Worlds Program investigates in educational events new ways of understanding urban complexities of the 21st century, the precondition for any further action.

Acknowledgements: The Workshop is the product of many supportive hands. We owe our gratitude to SEHAB, the Secretary of State for Housing, for their great tours and lectures. To the IAB for providing the space, Andrea Quintanilha de Castro, Ricardo Aguillar, Ricardo Gusmão, and Luis Pompeio for helping us in organizational matters and all the people that assisted us during the different phases.

Our special gratitude goes of course to the participants themselves who have surprised us with their criticality and eagerness to broaden their individual horizons.

by Cristina Ampatzidou

Cristina is a former student of Bouwkunde and former editor of B_Nieuws

ollage_Poster

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | CSI.SP

9

Bridging

the

An interview with Wendy Verweij

BY PETER SMISEK

Wendy Verweij is the student member of the Management Team of the Faculty of Architecture. But what exactly does the position involve? B_Nieuws went and interviewed the student member of the Management Team herself. What did we find out about her role, co-operation with the different deans and the provision and distribution of information within the faculty? What can students do to become more involved? Read on and find out.

Q: How did you become involved in the Management Team of the Faculty of Architecture?

Q: The university recently introduced the “harde knip” and next year, the “bindend studieadvies” (BSa) will go into action.

Were you also involved with that?

Gaps

it, dealing with three different deans in the course of your time in this position?

Wasn’t there a continuity problem?

BKarena, basically making a big database where people can contribute with information, but also videos from Indesem, for example. It’s a cool project and we need to support it.

A: Wytze Patijn got ill just a few weeks after

A: It was quite simple. I just applied for the

vacancy. Then I had an interview with my predecessor. I’ve always been interested in a way that the faculty works, how changes are made and implemented, but I never participated in that. So when I started my Master’s I thought it would be a good opportunity to do more at the faculty and become more involved. But in fact it just started with that interest.

Q: How long have you been in your position?

A: I started in October, after I worked for

some time with my predecessor. And I will finish in October as well, so I’ll have to work through the summer as well.

Q: Were you involved in the moving of the faculty to Julianalaan? How did it work?

A: There was a project team responsible for

the housing of the faculty on julianalaan.

They reported to the management team. After summer and the period of crisis management due to the fire, the management team was confronted with the budgetary problems that had to be solved.

As a student member you meet with the Student Council (FSR), the staff, the Management Team and the Education Board (Onderwijscommitte). As the student member you play a linking role between these parties This is needed to fill the gap, always existent between staff and students. Within the management team I do not represent the student population, as the FSR does, but I provide feedback thinking and experiencing the faculty as a student. And in the meeting with the student council I provide background information Q: With which persons did cooperation go the best, and at which points was it more difficult?

A: That was a very weird process. At first we

thought, with the Student Council, that they would not introduce it in September 2009. We think it’s a good measure, but we do not believe that the students and the faculty are ready for all these changes at the same time.

And then suddenly, within a month, it was addressed at different meetings and then the Management Team approved it. That was quite upsetting. But in my position, you can inform the Student Council and Stylos really quickly.

They responded with a letter, but that didn’t work out, unfortunately. We asked that some goals be reached before BSa goes into effect.

Q: If you look back on your time in the Management Team, what has been your biggest success so far?

A: You have more expectations of the whole thing than you can actually realize in such a short time. It takes some time to figure out how everything works, and things at the faculty go quite slowly. People work hard, but before a thing passes through all the layers of the faculty, it takes some time. In my position, it is quite difficult to change things. I am more involved with informing and communicating with different persons within the faculty.

It is important to have a bridge between the Management team and the Student Council, because the scale differs a lot. The Student Council is concerned with the small scale, whereas the Management team takes largescale decisions about the faculty. I act as an intermediator between these two; I try to push the Student Council to think on a larger scale.

I started. I just began to understand how he works. Then you get a completely different personality, so that was quite interesting. I think Wytze, Jan and Peter have very different personalities. They also come from different areas of bouwkunde, and you see that clearly, the ‘artist’, the ‘engineer’ and the ‘researcher’. I experienced always a continuity, since people surrounding them continue with their projects.

Q: What do you think needs to be addressed more strongly at the faculty in the future?

A: What I saw and what interested me was that communication isn’t ideal. Information is so scattered that it is difficult to find what you need. And of course, not everyone reads their newsletters regularly. The real space, our building, is beautiful, but we also need to improve our virtual space. We need to have one place where you can find all the information and where everyone can join in. A place where you can clearly find what is going on in the real space and participate in that.

The miscommunication may be due to the difference between generations. We are taught to filter useful information from a bulk information.

The Marketing and Communication in their current strategy focuses on the visitor, they select the stuff that they think is interesting to you and they send it to you, but who decides what you really want to know? The structure isn’t transparent enough.

There is a project going on at the faculty called

Q: Do you think students are involved enough, and what are the different ways to get involved? Is there more to involvement than just being in the Management Team or in the Student Council?

A: Of course, there are many ways in which students can be more involved. Being a studentassistant, although there are less of them now, is a great way, for example. But you have to find something that fits you. If you like management, you can be in the Student Board, or in the Management Team like me. Or join Stylos or BouT or BOSS. If you work at the faculty as a student assistant you begin to understand things and meet a lot of interesting personalities. There’s a lot you can do and you just have to be creative.

And if there is just this one thing that irritates you about the faculty, address it! That’s something we really lack now. The Student Council asks for feedback, students complain, but these actions don’t meet each other.

Q: About student involvement: what did you think about the petition to stop the painting of the windows in all those different colours?

A: There was a great commotion about it, fan-

tastic! It is the job of Student Council to express the view of the majority of students. the Student council did well in its role.

I don’t really represent the majority and I personally like the windows. If architecture depended on the taste of majority, the world would be very moderate. Wouldn’t that be a pity?! <b

Q: After you finish in your current position, are you still planning to be involved at the faculty?

A: I’m sure a certain involvement will always

stay, but I believe you should also move on.

A: In the beginning I had to find my way in

the staff meetings. Sometimes it is hard to address a student ‘thing’ in the context of a meeting. I also found out that a lot of communication is done in an informal way. Also the staff area of the building is a bit isolated, normally as a student you only go there to see the study counselors.. Now I sometimes work in the same area as quality control and international office just to hear more about what’s going on,

Q: What does it take to be a student member in the Management Team?

A: It is important that you have a vision for the faculty, can work independently. And since most of the time is spend talking, it is also important that you like that! Of course there has to be a kind of commitment to the faculty, it is preferable that you have spend some time here as a student.

Q: You mentioned the dean. How was

10

Meeting of the Management Team of the Faculty of Architecture

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | interview

introduction to the graduation project Grammar School in Amsterdam North, Florapark Merijn Muller studio ‘Back to school’ Msc 3/4 Interiors, start spring 2008 Tutors: Mechthild Stuhlmacher Jan de Vylder (guest) Jan van de Voort (BT)

DOOR JAN DE VYLDER

DOOR MECHTHILD STUHLMACHER The traditional school-type of the Grammar School enjoys growing popularity in recent years. Currently Amsterdam Grammar Schools are highly respected and face long waiting lists due to their aura of exclusivity, quality and thouroughness.

Reason for the city of Amsterdam to add a newly founded Grammar School to the well-established group of three traditional Grammar Schools in the city, called the ‘Fourth Grammar School’. Reason for our Msc3-4 studio called ‘Back to School’ to take the brief developed for this new institution as a starting point.

it. The long rows of classrooms on two floors all establish a direct and intense relationship with the outside. The rooms themselves have been subtly sculpted using an expressive yet simple loadbearing structure as the main means to differentiate the character of the various classrooms and more public spaces. Merijn attempts to bring the building to life by using a deliberately small range of precisely defined and carefully designed elements and themes – and manages to convince his audience to accept these as the appropriate ingredients for a convincingly contemporary school.

In our studio we situated the new Grammar School in Amsterdam North, a quickly developing and gentrifying but still inspiringly heterogeneous part of the capital. The exact choice of the location had to be made by the individual students themselves.

Merijn’s design doesn’t relate to the many spectacular school projects that determine current Dutch school architecture nor does it propose innovative didactic experimentation. During the design process he never challenged the school-type’s traditional character and typology but accepted it as essential for the Grammar School’s timelessly succesful social position. And he made it part of his architectural strategies and convictions.

The building’s quality derives from its precision and tectonic expression, its well- considered proportions and refined use of materials and colours. The chosen presentation techniques enhance these qualities. By exclusively using large scale models and model photography Merijn took his audience during his final presentation on a sensual, rich and yet stunningly realistic tour through the colourful, reflective world of his building. One felt like opening the window, listening to the sounds of the park, hanging around with friends on the balustrades of the large terraces, smoking, chatting and putting chewing gum on all the wrong places. One felt like being back to school. But to an optimistic one, blue and green and springy. <b

Like a few of his colleagues Merijn Muller felt attracted to the spatious, lush yet slightly derelict Flora Park. He partly reused the site of an existing outdoor swimming pool on the Northern Edge of the park for the generous sport facilities of his project and placed the main building containing all classrooms and collective facilities next to a narrow dyke.

Merijns awareness of the specific qualities of his chosen site and his interest for the fragmented, charming and historically layered architectural context played a decisive role in the design. Merijn took the dyke as a gentle backbone for the extremely long and narrow volume, slightly bent along the curved path and looking out over the park. Instictively referring to building types such as the sanatorium or the beach site hotel the building has been designed not only to enjoy the pleasant views to the landscape but to establish a formal edge to

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | introduction to graduation

Twee keer ja.

Twee keer ja om: - Het project. De school. Is een school die achter je staat. Niet voor je.

Voordurend verder. Van meet af aan herkenbaar.

Zoekend naar een rust. Een herkenning. Schaal.

Eenheid. En dan: een klein verschil. Een voortdurend nuanceren; wikken en wegen. De knik.

Draai. Net iets andere maat. Kleine knipoog. En zien wat er kan gezien worden: een boom; een stad.

Detail erkennen als een begin van ruimte. Tastende en voelend.

Dit kunnen als een school. Klas als start. Mijn klas. Mijn plek in die klas. Mijn klas en buiten.

Mijn klas binnen. En zo: misschien wel mijn school. Van vroeger.

Mag ik dit klassiek noemen. Of straks: één van de klassiekers?

Het project. De school. Is een school die achter je staat. Niet voor je.

- De man. Wanneer de P4 goed en wel; en eigenlijk zeer goed en wel wordt bevonden. Dan start een gesprek. Een gesprek dat de danige appreciatie mag afwisselen met de moedige vertwijfeling. Zo gaat dat altijd: wat wint geeft meteen recht op vertwijfeling.

Nog meer dan de commentaren op de P4 wordt die vertwijfeling als verder motief genomen.

Zeggens slaaploze nachten; een onaangename man voor een week; ongewassen en geschoren. Maar niet willen lossen. Bijten.

En dan op de P5 terugkomen. Met antwoord.

Zo. Klassiek persoonlijk terugnemen. Zonder meer. Dat moet je kunnen. Geen adoratie. Maar passend maken. Passend afwerken. <b

11

THOUGHTS ON A BUILDING BECOMING A SCHOOL A DESIGN FOR A GRAMMAR SCHOOL IN AMSTERDAM NORTH Merijn Muller, studio ‘Back to school’, Msc 3/4 Interiors, start spring 2008 Tutors: Mechthild Stuhlmacher, Jan de Vylder, Jan van der Voort BUILDING The project is situated in Amsterdam North, a surprisingly suburban part of the city with the Florapark as an even more country-like centre. The site offered an opportunity to make a building with a strong relation to the landscape. Low and long, having topographic qualities itself, the building almost becoming a landscape. Loggias and roof-terraces intermediate between the lush surroundings and the interior.

The design is based on repetition. Repetition of classrooms, of structural elements, of windows.

It is a design that dwells on sameness rather then (forced) differentiation. It is a building not The building in its context, sitting against the dyke afraid of becoming boring. Still, small differences make the generic structure specific. Differences based on particularities within the programme, the site or imagined use. classroom on the first floor with access to a roof terrace

loggias intermediate between inside and outside

SCHOOL The building is to become a school. A grammar school in which the teaching still takes place in the traditional classroom.

But next to this formal aspect of learning ‘school’ is about a lot of different things. It is about making friends, about growing up, about falling in love and smoking a first cigarette. During the six years one spends in school the building is there, all the time as a background, providing space and offering possibilities. Possibilities to hang around, to meet up with others or to retreat from the strong community such a school is.

view from hallway into patio and towards the park

facade along the water-side

The project wants to fulfill the programme, to serve the way of teaching specific for the grammar school. The classroom is, as in the schools we all went to, the dominant spatial element.

But at the same time the project wants to offer more. Trough a series of spaces and intermediate zones it goes beyond the programme, enabling unpredictable use: an extra route, some outdoor space, a glimpse in the classroom next to yours.

12

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | graduation project

ground floor plan

sections

the schoolyard organised around the entrance

typical classroom

gallery on the first floor with access to the green roof

sports building seen from the city side

presentation models, scale 1:33

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | graduation project

13

Stille drijfveer van de Na bijna 36 jaar op Bouwkunde te hebben gewerkt, neemt Maarten van Wageningen op 11 juni afscheid als Coördinator Maquettetechniek. Ter gelegenheid hiervan een interview met een man die je gerust een senior van de faculteit kan noemen, hoewel de bescheiden Maarten dat zelf nooit zou zeggen. Jack Breen schoof ook aan voor het interview. Als hoofd Vormstudie gaat hij samenwerken met de nieuwe Coördinator, Astra Loning.

DOOR MARCELLO SOELEMAN

B_N: Vertelt u eens over de eerste jaren op de faculteit.

B_N: Hoe bent u in de Vormstudiehal terechtgekomen?

MvW: “Voordat ik op Bouwkunde werkzaam was, werkte ik in de bouw als timmerman. Eén van mijn hobby’s was muziek en een heer op Bouwkunde maakte toen slagwerkinstrumenten. Ik vernam via hem dat er een vacature in de timmerwerkplaats van de faculteit vrijkwam en zo ben ik er ingerold.

MvW: “Na verloop van tijd werd er bezuinigd bij de timmerwerkplaats. Hierdoor ging ik uitzien naar een andere functie. Frans Postma, het toenmalige hoofd Maquettebouw, heeft mij toen benaderd.

In de timmerwerkplaats hield ik me vooral bezig met het maken van kabinetten op de even verdiepingen van de hoogbouw, het onderhoud aan het gebouw, het opzetten en bouwen van vele tentoonstellingen… eigenlijk alle voorkomende werkzaamheden die met timmeren te maken hadden op de faculteit.

Eén van de eerste tentoonstellingen die ik toen heb helpen bouwen, voor de mensen die het zich nog kunnen herinneren, was een tentoonstelling over Scandinavië. Ik maakte toen een Finland-woud, bestaande uit boomstammen die met touwen overeind werden gehouden. Zo werd een soort bos gevormd. Daartussen was dan van alles te zien.

Ook belangrijk was het restaureren van antiek, bijvoorbeeld van de oude Sluytermancollectie en de waardevolle stoelencollectie die gered is na de brand. En voor een tentamenwerkstuk voor de opleiding meubelrestauratie heb ik de Weebertafels gemaakt: de grote gele tafels met de ijzeren stang in het midden, naar ontwerp van Carel Weeber.

Na twee weken in dienst van de faculteit, werd het idee geopperd om een ontspanningsruimte te bouwen in de kelder. Naar het voorbeeld van Elektrotechniek, werd het idee van een kegelbaan geïntroduceerd. Die ben ik met studenten en collega’s gaan bouwen in m’n vrije avonduren. Een jaar later werd de Bouwpub geopend: toen dus nog een kegelbaan, waar ook een drankje bij genuttigd kon worden – het behoeft geen uitleg dat gaandeweg het drankje meer gebruikt werd dan de kegelbaan.

Meteen werd ik toen ook gebombardeerd tot de eerste voorzitter van de pub, onmondig en zonder enige bestuurlijke ervaring. Dat was behoorlijk eng ja, in het begin. Uiteindelijk heb ik het zes jaar volgehouden, waarna iemand anders het stokje overnam. Na een tijdje ging het bergafwaarts met de pub, maar de mensen op de faculteit wilden het niet sluiten. Hierdoor kwam er, 12 jaar na de eerste opening, een herstart. Toen ben ik nog eens zes jaar voorzitter geweest, waarna er op mijn aanraden werd overgegaan op studentenvoorzitters.

Elke 1 à 2 jaar wordt een nieuwe voorzitter aangesteld, en ze doen het nu prima. Alle jaren ben ik hen behulpzaam geweest en heb ik hen geadviseerd.”

Maarten en de mensen van de Bouwpub

Dan excuseert Jack Breen zich – hij moet enkele studenten begeleiden – met de mededeling dat hij zo terug is.

14

Eén van de eerste tentoonstellingen waarvoor ik toen maquettes moest maken, ik weet het nog goed, was in 1988. Er was in de Beurs van Berlage een groot evenement gepland, genaamd ‘Nederland 2050’. Ik werkte aan zes maquettes, en het verschil met de oude timmerwerkplaats werd meteen duidelijk: hier werd maar heel summier aangegeven hoe men wilde dat die maquettes eruit moesten zien. Je kreeg een grote plaat met een kaart erop. Dan werd gezegd: “hier moeten enkele blokken zo en zo op”. Zo had ik het nog nooit meegemaakt. Ik had ook de eerste anderhalve maand best moeite om op te starten, maar uiteindelijk dacht ik bij mezelf: ik moet gewoon beginnen. En uiteindelijk zijn het hele mooie maquettes geworden.

eindelijk ook meegenomen naar de Julianalaan.

Inclusief de CAD-CAM machines en ook nieuwe machines, die overigens al voor de brand besteld waren. Ik liep er net even binnen, en ik moet zeggen, het is een wereldwerkplaats.”

B_N: Hoe heeft u de overgang naar de Julianalaan ervaren?

MvW: “Het afgelopen jaar was heel erg moeilijk.

Zeker die eerste periode na de brand. We werden toen eerst bij Industrieel Ontwerpen ondergebracht, maar dat was stukken minder leuk dan we gewend waren. Dat lag vooral aan de regels van de leidinggevende daar. Onze manier van werken en onze omgang met studenten is heel anders dan bij IO, waardoor er spanningen ontstonden. Om een voorbeeld te geven, hun dieptrekker is niet in al te beste staat: het vacuüm raakte telkens verstopt. Toen ik ging kijken waarom dat was, werd het meteen duidelijk: ze hadden alles ingevet, naar hun zeggen om de mal te verwisselen. Helemaal niet nodig! Maar luisteren, ho maar… Het ging zelfs zo ver dat IO-studenten naar ons toekwamen om

Het waren een beetje Ollie B. Bommel-toestanden op de maquettewerplaats van toen.

Gedurende anderhalf jaar deed ik met Frans Postma maquetteoefeningen voor het onderwijs.

Toen Frans en het toenmalig hoofd Vormstudie en Maquettetechniek Bouwkunde verlieten, werd Jack Breen aangesteld als hoofd Vormstudie en Maquettetechniek. Ik werd de vaste Coördinator/ Leidinggevende van Instructeurs Maquettetechniek van de Maquettewerkplaats.

te komen dieptrekken! Later verhuisden we naar Civiele Techniek en daar had ik al veel meer het gevoel dat we er welkom waren. Maar alle problemen ten spijt, hield ik altijd in het achterhoofd dat het goed zou komen en nu gaat het super. Met grote complimenten voor mijn opvolgster, Astra Loning.”

De maquettewerkplaats van toen, ja hoe zal ik het zeggen… het waren een beetje Ollie B. Bommeltoestanden. De machines stonden midden in de hal, mensen liepen te eten, te roken, tussen de apparaten… daardoor werd het natuurlijk ook hartstikke lawaaiig en onveilig. Eén van de eerste dingen die ik toen voor elkaar gekregen heb, is het machinepark: een afgesloten ruimte, met nieuwe, betere machines. Hierdoor werd het een stuk overzichtelijker in de hal en een stuk veiliger. Gelukkig zijn er nooit grote ongelukken gebeurd. Wel heb ik één keer alles stilgelegd. Het was veel te druk en we waren onderbezet. Kijk, er zijn altijd drukke periodes, aan het eind van het semester bijvoorbeeld, maar toen was het extreem. Ook is het gelukt om het materialenaanbod flink uit te breiden. Het werd mogelijk voor studenten om tegen redelijke betaling allerlei soorten materialen te bestellen bij ons en de volgende dag werd het dan geleverd.

MvW: “Dat heeft ze al gedaan. Anderhalf jaar geleden is Astra aan het werk gegaan en na een half jaar heb ik het stokje overgedragen. Twee kapiteins op één schip werkt niet. Astra doet het anders dan ik, meer op een moderne wijze, maar echt fantastisch.”

Na de brand was de vormstudiehal een puinhoop.

Er hebben tafels in brand gestaan, ja. Maar uiteindelijk is alleen het middelste deel, bij de balie, echt aangetast. Het machinepark was helemaal intact, een enorme opluchting. Die machines zijn dus uit-

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | interview

B_N: Zij gaat nu uw functie overnemen?

Dan komt Jack Breen opnieuw binnenlopen.

Net op het juiste moment, merkt hij op.

JB: “Ik zat in de sollicitatiecommissie. Dat was nog best een lastige opgave, want ja, wie kan Maarten nou opvolgen? Astra heeft een hele andere persoonlijkheid dan Maarten, ze is wat nuchterder, zakelijker, maar ze geeft, net als Maarten, altijd 200%.

Maartens erfgoed is in goede handen. Maarten is altijd een teamspeler geweest. De groep maquettetechniek is een hecht team geworden en dat is voor een heel groot deel zijn verdienste. Er zijn veel sociale activiteiten geweest bijvoorbeeld, er is heel veel gedaan om mensen echt te laten samenwerken. En ik ben ervan overtuigd dat dat in de nieuwe hal gewoon voortgang gaat krijgen.”

MvW: “Ja, die nieuwe hal is geweldig, ons nieuwe

Vormstudiehal

klein, een vorm van toegepaste intelligentie. Dat heb je met de computer alleen stukken minder.”

B_N: In al die jaren Bouwkunde heeft u de studenten natuurlijk ook zien veranderen.

Wat viel u voornamelijk op?

MvW: “Toen ik pas begon, was er veel democratisering. Bouwkunde was in die jaren een vrij links, progressief bolwerk. Het communistische krantje ‘De Waarheid’ werd wel eens verspreid. Er was veel actie, veel confrontatie. Eens kwam de minister langs, nou het gebouw hing vol met spandoeken. “Wij laten ons niks door jou vertellen”, in die geest. Dat is later wel veranderd. Ik wil niet zeggen dat het rechtser is geworden, maar wat rustiger, wat burgerlijker.”

JB: “Dat is bijvoorbeeld goed te zien in de besturen van Stylos. Vroeger waren dat echte wereldverbeteraars, nu zie je dat het wat meer yuppen zijn geworden, heel professioneel gaat het eraan toe. De student is steeds meer een consument geworden, wat meer meegaand en minder kritisch.”

B_N: Hoe gaat het nu verder met Vormstudie?

circus! Toen ik er liep, ging ik het bijna jammer vinden om er niet meer te werken… Maar ik besefte me dat het mooi is geweest.”

B_N: Kunt u enkele hoogtepunten opnoemen in al die jaren Bouwkunde?

MvW: “De diverse jubilea van de Bouwpub waren toch wel elke keer een hoogtepunt. Van tevoren had ik nooit gedacht dat dat zo lang zou blijven bestaan, met de potentie ook om nog veel langer te blijven bestaan. Het samenwerken met de studenten, met natuurlijk Linda (de Vos, die vanaf haar computer een knipoogje geeft, red.), vond ik echt super. Ook de grote tentoonstellingen, eens in de paar jaar, waren erg leuk om te doen. Ook leuk om te vertellen: sommige mensen die je nu overal terugziet, heb ik nog gekend in hun studententijd. Met Wytze Patijn en Kees Duijvenstein heb ik bijvoorbeeld in dezelfde Democratische Beleidsfractie gezeten. En met Max Risselada heb ik een speciale band opgebouwd, ik heb hem geholpen met het opbouwen van heel wat zijn tentoonstellingen. Ook kan ik de Bouwkundefeesten noemen (later overgegaan in BkBeats, red.). Daarvoor heb ik ook heel veel in elkaar gezet met de timmerwerkplaats. Toentertijd werd dat nog veel groter opgezet dan de laatste paar keer, de hele kelder en eerste verdieping werden ook nog meegenomen. Nu zie je dat er allerlei dure, professionele dingen worden gehuurd, maar vroeger deden wij dat allemaal zelf, ‘s avonds, in onze vrije tijd. Mijn vrouw merkte toen nogal eens op, “Je bent met Bouwkunde getrouwd”…

Maar de grootste pepper, om het zo maar te zeggen, is toch wel het verbeteren van de maquettewerkplaats. Mijn voorganger, Frans Postma, heeft lang gestreden voor een grotere, beter uitgeruste maquettewerkplaats. Hem is dat toen niet gelukt, en mij, stapje voor stapje, is dat uiteindelijk wel gelukt. Deze kans kwam gewoon op mijn pad en ik

JB: “Het Vormstudie onderwijs loopt erg goed. Na de zomer organiseren wij een nieuwe Minor, samen met de leerstoel Woningbouw. ‘House of the Future’ heet het. Daar ga je nog wat van horen in de toekomst. En je merkt dat de collega’s erg veel zin hebben om in de nieuwe ruimte te werken. De hal heeft echt allure. De zonwering bijvoorbeeld is op zijn manier ook wel erg mooi en absorbeert ook nog eens geluid. Het is een geweldige ruimte, maar heel ‘publiek’. Het zal goed gereguleerd moeten worden, aangezien er erg veel mensen komen.”

onverminderd door. Ik durf te zeggen dat deze faculteit één van de beste maquettewerkplaatsen van Europa heeft, en misschien wel van de wereld.”

MvW: “Wat me ook altijd is opgevallen is, dat als internationale bouwkundestudenten hier komen, ze altijd hun ogen uit kijken. Altijd vragen ze: “Can I take pictures?”. Dat zegt toch best wel wat.”

B_N: En wat gaat u nu verder doen?

MvW: Zeevissen is één van mijn hobby’s en ook tuinieren mag ik graag doen. Maar dan wil ik wel alles zelf ontdekken, wat groeit goed bij wat bijvoorbeeld. Sinds anderhalf jaar zit ik bij een nieuwe tuinvereniging in Rotterdam en sinds zes weken ben ik daar voorzitter.”

JB: “Je bent een natuurlijke voorzitter!”

MvW: “Nou ja, ik kan vooral geen nee zeggen…

Verder ga ik met mijn vrouw de natuur intrekken. Vorig jaar heb ik al met m’n zoon een rondreis door Zuid-Afrika gemaakt. Ik heb het gevoel, nu ik minder op Bouwkunde ben, dat ik het contact met de jeugd ga missen. Ik heb gemerkt dat dat je wel jong houdt. Ik hoop echt niet zo’n ouwe zuurpruim te worden, dat heb ik gezien bij anderen die gestopt zijn met werken.”

JB: “Nou je krijgt gewoon een gastvrijheidverklaring, dan kan je altijd komen binnenlopen!” <b

Deze faculteit heeft één van de beste werkplaatsen van Europa, en misschien wel van de wereld. heb het opgepakt. En ik heb er er heel veel plezier aan beleefd. Er zijn genoeg mensen geweest die alles wat we bereikt hadden kapot wilden maken hoor. Carel Weeber bijvoorbeeld, hij vond het een afstervend iets, die maquettehal.”

MvW: “Ja, er zullen goede afspraken gemaakt moeten worden met de studenten wat mag en wat niet mag. Eten zal bijvoorbeeld niet mogen.

Dat was al zo in de oude hal en zal ook nu duidelijk gemaakt moeten worden.”

JB: “Het is nu moeilijk voor te stellen, maar zo’n tien jaar geleden, met de introductie van computers in het onderwijs, riep iedereen om het hardst dat we de maquette niet meer nodig zouden hebben. Je kon immers alles zien op het scherm. Nu lacht iedereen je uit als je dat zegt: de Vormstudiehal is altijd één van de drukst bezette ruimtes, springlevend dus. Mede dankzij trouwens de intergratie van de computertechniek in de maquettebouw – Computer Aided Modeling, CAM. En het besef dat je, als je met je handen bezig bent iets te maken, je tegelijkertijd nadenkt over wat je maakt.

Je denkt na welke stappen je moet nemen, hoe je iets moet maken. Het is een bouwproces in het

JB: “Maar de kern blijft dat de deur open moet staan voor de studenten en dat we altijd laten zien wat er gebeurt. Neem de eerstejaarsprojecten, de mooiste daarvan worden elk jaar tentoongesteld, samen met hun Vormstudie portfolio’s. Veel mensen herinneren zich waarschijnlijk nog wel de tentoonstellingen- en boekenserie, ‘De Tafel’, ‘De Bank’, ‘De Brug’, ‘De Wand’ en kort geleden: ‘Models’, een grote tentoonstelling met allerlei soorten maquettes uit het depot. Ook daar werd weer duidelijk dat iedereen maquettes interessant vindt.

Van jong tot oud, van koffiejuffrouw tot decaan, ze wilden het allemaal zien. Je ziet, Vormstudie én Maquettetechniek gaan, nu eindelijk ook in BK City,

B_Nieuws 09 |june 01, 2009 | interview

Op donderdag 11 juni vindt het afscheidsfeest van Maarten van Wageningen plaats in de Zuid Serre, de volledig vernieuwde Vormstudie / Maquettehal.

Programma: 16:00 – 18:00: Receptie Maarten van

Wageningen voor

genodigden 18:00 – 20:00

Open Huis Vormstudie en Maquettetechniek Bouw kunde, met muziek van RubyQ

Contactpersoon: Astra Loning tel: 06-39250936, e-mail: a.loning@tudelft.nl

15

‘Ik ben nog steeds verbaasd’ DOOR JOOST PANHUYSEN

‘BK City: the making of the future’ bleek op 13 mei een goed gekozen titel. De ochtend stond in het teken van een knap in elkaar gezette ‘The Making Of’ over BK City, en ‘s middags werd er na aanleiding van de bevindingen van een denktank heftig gediscussieerd over ‘the future’. foto: Hans Schouten

Het ging die dag niet louter over de toekomst van Bouwkunde, maar over die van de hele universiteit. Want het antwoord op de driedubbele vraag wat voor faculteitsgebouw Bouwkunde straks gaat betrekken, waar dat onderkomen zich zal bevinden en met welke andere faculteiten het eventueel zal worden gedeeld, lijkt een essentieel puzzelstukje voor de toekomst van de campus.

Om maar meteen de uitkomst van die discussie te verklappen: die was er niet. Zeker, als ervaren discussieleider legde denktank-voorzitter en hoogleraar vastgoedmanagement Hans de Jonge de zweep er over. (“We moeten nu echt tot een beslissing komen! Zullen we de zaal maar laten stemmen?”), maar voor de Grote Ontknoping bleek het toch een paar maanden te vroeg.

“Het was een zeer moeilijke, maar opwindende tijd”, zei Wytze Patijn, terugkijkend op de hectische weken na de brand. Terugbladerend in zijn agenda van 2008, was hij in die periode soms vijftien onderwerpen op één dag tegengekomen. Er heerste die eerste twee maanden na de brand ‘een kampeerstemming’. “Iedereen improviseerde. Ondertussen moesten we snel een beslissing nemen over de herhuisvesting.”

Patijn bekende dat de vergaderingen van het design team dat voor de transformatie van het hoofdgebouw moest zorgen, ‘zeer intens’ waren geweest. Hij suggereerde plagerig iets over botsende ego’s en nodigde leden van het team uit om één voor één uit om op het podium te komen. “Je bent er in geslaagd veel discussie uit te lokken met je kleurengebruik”, zei hij tegen Job Roos, en legde de architect een lastige vraag voor: wat had hij meer opwindend gevonden: het Hoofdgebouw herontwerpen als het appartementencomplex Villa Academica of als faculteit? Roos vertelde over de slimme ideeën die nodig waren geweest om een Rijksmonument binnen de geldende regels toch een heel nieuw aanzien te geven. “Ja, maar waar lag nu je hart?” hield Patijn aan. “Bij de faculteit”, moest Roos toegeven.

“Ik ben nog steeds verbaasd, overal waar ook ik kom”, zei DSD-hoogleraar Winy Maas

over BK City. “Ik heb grote bewondering voor wat hier is gedaan. Onder andere omstandigheden had dit enkele jaren gekost.” De problemen moffelde hij niet weg. “Sommige architecten in het ontwerpteam mochten elkaar niet, dus dat was een lastig proces.” En: “We hebben een heel jaar productie verloren, omdat we al onze energie moesten steken in het weer creëren van een positieve sfeer.”

BK City is nog niet af, stelde Maas. Als de faculteit er uiteindelijk voor zou kiezen om op de Julianalaan te blijven, kon het gebouw weer van nieuwe lagen worden voorzien – ‘als het ultieme Troje.’

Job Roos, Hans Wamelink en Alexandra den Heijer hielden een sophisticated simultaanpresentatie over BK City als uitputtend, maar ook uniek project. Zo vertelde hoogleraar bouwmanagement Wamelink hoe bij zeer hoge uitzondering kon worden afgeweken van de lastige Europese aanbestedingsprocedures.

Harde cijfers gaven een idee van de omvang van het project: 150 bedrijven waren er bij betrokken geweest, 350 construction workers werkten in ploegendiensten dag en nacht aan het gebouw, er werd 30.000 liter verf gebruikt.

Wamelink: “Installatietechnici en schilders werkten tegelijkertijd op locatie.” Op de achtergrond verscheen een slide van een inderdaad overvol trappenhuis. “Het was onhandig, maar het moest.”

Alexandra den Heijer refereerde tijdens haar verhaal even aan wat ze noemde ‘ the second faculty disaster’: Wytze Patijn die na een routineoperatie door een ziekenhuisbacterie plotseling in coma raakte. “Dat had een grote invloed op hoe we die maand september ervaren hebben”, zei ze niet zonder emotie.

Wamelink somde (zonder dat het obligaat klonk) alle groepen op die aan het project hadden meegewerkt, van de ontwerpers tot de construction workers. “Alles wat u in deze presentatie hebt gezien was teamwerk.” Hij noemde het project de “eh.. op één-na-mooiste ervaring in mijn leven.” Gelach.

Hans de Jonge spoorde de zaal ‘s middags aan om de faculteit eens te bekijken in een breed perspectief: de TU Delft, die zich in tijden van steeds scherpere internationale competitie en

16

snel slinkende overheidsfinanciering staande moet houden. Hoeveel ruimte de TU Delft straks nog nodig had, hoeveel geld er beschikbaar zou zijn – dat waren de grote onzekerheden. Maar een paar dingen stonden vast, volgens de Jonge. Flexibiliteit en een multidisciplinaire benadering hadden de toekomst. “En in tegenstelling tot wat veel mensen denken, zal bij Bouwkunde de toestroom van studenten zelfs bij het slechtste scenario nog blijven groeien.”

Geïntegreerde of losse faculteiten? Veel bachelorstudenten of, omwille van de kwaliteit, juist vooral masterstudenten? Ateliers of vooral veel online studie? Zulke keuzes hebben grote invloed op het ontwerp van het nieuwe faculteitsgebouw, betoogde De Jonge.

“Alles was teamwork” Lovely Bouwkunde en Industrieel Ontwerpen lijken sinds de brand naar elkaar toe gegroeid, maar in een gesprek met Mick Eekhout (‘ben je niet jaloers op ons gebouw, Cees?’) riep IO-decaan Cees de Bont Bouwkunde toch op veel meer samenwerking te zoeken. Zeker, er gebeurden op de BK-faculteit lovely things, maar: “hoeveel mensen van EWI en L&R lopen hier rond? Heel weinig, denk ik.” Eekhout: “Bouwkunde-studenten zijn vrij om ook op andere faculteiten te studeren, maar dat gebeurt weinig.”

Paul Rullmann (College van Bestuur) stelde dat de TU Delft door de overheidsfinanciering niet echt kon kiezen voor een (onderzoeks)universiteit met overwegend masterstudenten. “Het kabinet stopt veel geld in het aantrekken van bètastudenten, omdat er te weinig ingenieurs zijn”, zei Rullmann. “Wel kun je je afvragen: willen we op deze universiteit een zo hoog percentage Bouwkunde-studenten?” Eekhout, malicieus: “Dus jouw probleem als onderwijsman van het College van Bestuur is: hoe krijg ik die Bouwkunde-studenten naar andere faculteiten?”

BK-hoogleraren als Mick Eekhout en Kees Kaan zagen niets in het idee dat het nieuwe faculteitsgebouw zich bij uitstek moest lenen voor multidisciplinair onderzoek. Kaan: “Multidisciplinair werken begint bij onderzoeksprogramma’s,

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | BK City culture

niet bij gebouwen. Architecten werken sowieso altijd multidisciplinair.” Eekhout: “De oplossing voor een probleem is niet altijd het gebouw.’

Na verschillende modellen voor een 21ste eeuwse campus te hebben gepresenteerd, waarbij de virtuele campus duidelijk het minst kansrijk bleek, bracht De Jonge de discussie op de verhouding tussen campus en stad. STIPwethouder Lian Merkx onthulde en passant dat haar partij in de beginperiode stiekem financieel gesteund was door de universiteit. Ze betreurde het dat de TU Delft de gebouwen in het centrum ooit verkocht heeft. “De TU Delft ligt nu te veel in de periferie. Wie er niet werkt of studeert, zal nooit naar de campus komen.” Ze reageerde instemmend toen Rullmann vertelde dat de TU Delft graag faciliteiten als een huisvestingscomplex voor buitenlandse studenten wil bouwen en daar ook het geld en de ruimte voor heeft, maar gehinderd wordt door procedures. Merkx: “We zijn nu als universiteit en gemeente verwikkeld in een milieu-effectrapportage die niemand eigenlijk wilde.” De Jonge: “Maar bewijzen de ervaringen waar Hans Wamelink net over vertelde niet dat het ook veel minder bureaucratisch kan?” Rullmann: “Dat was toch een vrije unieke situatie. Jullie grepen een kans, en mensen wilden heel graag helpen.”

Francine Houben noemde het ‘bijna immoreel’ om mensen die een jaar lang hebben gewerkt aan BK City nu al te vragen zich op te maken voor de verhuizing naar een volgend faculteitsgebouw. Maurits de Hoog vroeg zich af of zo’n gebouw wel op de oude, relatief afgelegen locatie moest worden herbouwd “Een TU-wijk is een vreselijk idee. We moeten ons juist afvragen hoe we de stad de campus kunnen laten binnendringen.” Houben zag wel iets in dat idee. “Maar we moeten de komende maand een zorgvuldige analyse maken. Wat is de beste oplossing voor de hele universiteit? Misschien wel op de Julianalaan blijven.” Kees Kaan hield die optie ook open: “BK City is een prachtig gebouw, maar bevindt zich op de verkeerde plek: net buiten de campus. Maar het ideaal van de perfecte campus is per definitie onbereikbaar. We kunnen beslissen om hier nog tien jaar te blijven.” <b

build sandcastles to defend the Dutch coastline

1

10 THINGS to do this summer

BY DAAN DE LEEUW

get your community feelings going at the Burning Man festival in the Black Rock Desert in Nevada (USA) 31/08-07/09

2

visit the final of the Dutch air-guitar championships in Paradiso, Amsterdam on 26/06

3

stay inside and watch Roland Garros (24/050706), Wimbledon (22/06-05/07) and the Tour de France (04/07-24/07) all day!

4

be ambitious and go for a summer school

5

grow some fat for the winter, you might need it

6

see alternative theatre at ‘De Parade’ 11/06-21/06 R’dam 26/06-05/07 Den Haag 10/07-26/07 Utrecht 31/07-16/08 A’dam

7

become a festival-junkie.

There are a few to come!

8

participate in the Robocup, the World Championship for robots that play soccer, in Graz, Austria 29/06-05/07

9

don’t 10 you like posh

people, but you like the game of golf? try farmer golf, check out www.boerengolf.nl

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | 10 things

17

Capita Selecta Architecture as a craft

BY PETER SMISEK

This and next month Capita Selecta organizes a series of lectures that focus on “Architecture as a Craft”. Celebrated architects and theorists from all over the world were invited to lecture on various themes, such as the Drawing, Composition, and Materiality. The last two lectures take place on 3rd and 4th of July.

Here’s what we thought of the first lecture on the Drawing, which was given by the Dutch Architect Wiel Arets and American theorist Mark Linder.

This year, the Capita Selecta lecture series, also known as “Architecture as a craft” was organised with the help of prof. Michiel Riedijk. It comes as no surprise then, that two of the six lectures focus on “The drawing”, prof. Riedijk’s pet topic.

The drawing was discussed a couple of nights earlier (during Indesem) as well, with Robert Winkel, Kas Oosterhuis and Riedijk himself. This time around, Riedijk was just a spectator to two lectures; one by the Dutch architect Wiel Arets, the other by Mark Linder, an American theorist from the Syracuse University. After the “obligatory technical problems”, Tom Aevermate opened the lecture by recalling the many successes of Arets, the first speaker of the evening.

Arets then described the manner in which he worked before computers. Before advanced IT technology, Arets claims to have spent three months on one detailed perspective drawing.

During this time, he said he has discovered the building, to become to know it, in order to produce “real” architecture drawing. For Arets, a drawing (or perhaps it would be more accurate to call it a pre-computer render) reveals and facilitates the process of thinking. A drawing is an essential tool for the architect to observe the development of building in time. Arets added that the computer render is not precise enough, and therefore cannot take the place of drawings and sketches. This point could have been made very well, if only his presentation did not contain almost all computer renders. To be fair, his sketches of the new tower in Amsterdam and sketches of the Utrecht library, although from different stages of the design process, were exemplary. All in all, quite an accessible, yet rather forgettable lecture, where the drawing often took the second place to the architectural creation of Arets.

The second speaker, Mark Linder, was a little more difficult to follow, although this reporter believes he managed to get the message. Here, Linder looked at another aspect of drawing, that of literalism. According to Linder, literalism cannot be simply found in statements such as “This is this.” He tends to agree with Susan Sontag’s view of a literal criticism which is a “direct, loving… description”, although he argues that literalism is much more dense and has the capacity to be more be mischievous. Linder

also presented his views on architectural drawing having the possibility to be literal (representation without idealisation). He explored various architects’ thoughts. He argued that Alberti’s statement about a row of columns being nothing than an extremely perforated wall is an example of literalism. However since the Renaissance, architects have been too reductive in their drawings.

He showed a few slides about Durand, which, he pointed out, were too reductive. “Everyone could draw a neo-classical building”, he said while referring to Durand.

Art, however, gave literalism in architecture a new impulse since the boom od literalism in visual arts in the 1960s, when artists have started creating such works as the “Six-foot-steel box”. This honest and unpretentious articulation in conceptual arts provoked architectural thinking as well. Linder closed his lecture with ‘recent’ examples of literalism in architectural drawing, the works of John Hejduk from the 1970s, such as the Texas houses and the Diamond houses. Indeed, the drawings were very literal; they were themselves, not something else (although a superficial resemblance to Mondriaan could be sensed). In this way, Hejduk elevated his architectural drawings to a form of art.

This brief description does little justice to the lecture, which went into much more details and gave further examples to illustrate its points. With hindsight, the second lecture was much more satisfying even if at times, the content was a little too theoretical, considering that the lecture is actually open to the general public.

Capita Selecta continues in June with more lectures. If thess lectures were any indication of the quality that we can expect, it is safe to say that the following lectures might not be brilliant, but at the very least quite satisfactory. <b

18

Diamond museum, drawing by John Hejduk

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | review Neoclassicist building La Madeleine in Paris

News: het laatste nieuws over BK City in je mailbox!

DOOR M&C Sinds de brand in de oude faculteit Bouwkunde ontvang je de digitale nieuwsbrief BK City News in je mailbox. Tijdens de herhuisvesting van de faculteit werden medewerkers en studenten via deze nieuwsbrief geïnformeerd over alle do’s and don’ts met betrekking tot de tenten, de verhuizing, de nieuwe locatie en de aanpassingen aan BK City Julianalaan.

Inmiddels zijn we een jaar verder en ontvang je BK City News nog steeds in je mailbox. En dat is niet voor niets!

De BK City News voorziet je namelijk in het laatste nieuws over de huisvesting, alle lezingen en workshops die in BK City plaatsvinden, prijsvragen en onderwijsmededelingen. Check dus elke twee weken je TU-mail voor de broodnodige BK City facts! En voor de medewerkers en studenten die nog steeds een reden weten bedenken om BK City News NIET te lezen: luister en huiver!

Ik word via mijn mailbox al ‘gespamd’ met nieuwsbrieven. Waarom zou ik deze nieuwsbrief nu juist wél moeten lezen?

Geen medewerker of student staat graag voor een gesloten faculteit als gevolg van den gewijzigde openingstijden. En je wilt toch zeker niet meemaken dat je een vak naar keuze niet kunt volgen omdat je te laat bent met intekenen voor een onderwijsperiode. En die prijsvraag met wel heel aantrekkelijk prijzengeld had jij toch ook liever niet aan je neus voorbij zien gaan. Lees dus BK City News!

In de BK City News vind je nieuws speciaal voor de Bouwkunde student of medewerker.

Geen TU-brede informatie maar prijsvragen, lezingen, workshops en onderwijs- en huisvestingsmededelingen die daadwerkelijk voor jou interessant of van toepassing zijn. Dus open die BK City News in je mailbox….

Ik lees in de BK City News nieuws dat alleen interessant is voor medewerkers en niet voor studenten (en vice versa…)!

Dat is vanaf nu niet meer het geval! De BK City News wordt sinds deze maand afzonderlijk verzonden naar studenten en medewerkers. Je leest nu als medewerker alleen nieuws dat voor medewerkers relevant is en studenten krijgen alleen voorgeschoteld wat voor hen daadwerkelijk interessant is. Dus open die BK City News in je mailbox….

Ik mis bepaald nieuws of specifieke onderwerpen in de BK City News!

Stuur dan direct je input voor BK City News naar de afdeling Marketing & Communicatie.

De BK City News is er voor jou, dus het is belangrijk dat jij ook leest wat jij als medewerker of student interessant vindt. Stuur al je input naar: communicatie-bk@tudelft.nl en open voortaan wel die BK City News in je mailbox….

Ik open mijn TU-mailbox eigenlijk nooit…

Open je mailbox dan nog één keer en zorg dat alle email die je ontvangt in je TU-mailbox wordt doorgestuurd naar je hotmail, gmail of welke mailaccount dan ook. Je zorgt er dan niet alleen voor

dat je de BK City News niet meer mist, maar ook belangrijke interne emails over bijvoorbeeld onderwijswijzigingen gaan niet meer aan jouw neus voorbij. Dus open die BK City News in de mailbox die je wel regelmatig checkt. <b

De BK City News is de 2-wekelijkse digitale nieuwsbrief van de Faculteit Bouwkunde. Input voor de BK City News kan worden gezonden naar: communicatie-bk@tudelft.nl of neem contact op met mevr. A. de Haij (Adviseur Interne Communicatie Bouwkunde). Input dient zoveel mogelijk 2-talig te worden aangeleverd en indien mogelijk met beeldmateriaal.

Invoering BSA DOOR M&C Het gonst al enige tijd door de faculteit en de TU Delft: per september 2009 voert de TU Delft een bindend studieadvies (BSA) in. Studenten die per september 2009 hun BSc in Delft starten, krijgen hier dus mee te maken. Voor studenten die voor 1 september 2009 zijn gestart met hun studie geldt het Bindend Studieadvies nog niet. Aangezien de invoering van het Bindend Studieadvies van groot belang is voor de toekomst van het studeren aan de faculteit, lees je hier alle ‘insand-outs’ over het Bindend Studie Advies.

Het Bindend Studieadvies: wat houdt het in?

Een bindend studieadvies houdt in dat je je niet opnieuw in kan schrijven voor dezelfde opleiding als je na één jaar onvoldoende studievoortgang hebt gemaakt. De norm voor het bindende advies is dat je 30 studiepunten na één jaar moet hebben behaald. Een volledig propedeuseprogramma omvat 60 studiepunten, dus je moet na een jaar de helft van je punten gehaald hebben om je studie te kunnen voortzetten.

Waarom wordt het Bindend Studieadvies ingevoerd?

Ruim 40% van de studenten die een studie in Delft begint, maakt die niet af. De helft van deze studenten stopt in het eerste jaar.

Het overige deel stopt pas later in de studie.

De TU Delft wil dat studenten eerder op de juiste plaats komen en wil studie-uitval in latere jaren van de studie zoveel mogelijk beperken. Als studenten eerder stoppen,

hebben ze meer kansen om succesvol over te stappen naar een andere studie.

Bovendien hebben ze dan nog minder van hun studiefinanciering ‘opgebruikt’. Bij veel universiteiten is de BSA al langer van toepassing. In Delft kregen studenten die onvoldoende voortgang maakten in hun studie tot nu toe een dringend negatief studieadvies. Veel studenten volgen dat advies echter niet op. Vaak blijken zij enige tijd later toch af te haken.

Hoe zorg je er voor dat je aan het einde van het eerste jaar niet voor een ‘verrassing’ kom te staan?

Gedurende het eerste jaar krijgt de student tussentijdse adviezen en studiebegeleiding om de studievoortgang op peil te houden. Je wordt dus meerdere malen tijdens het eerste jaar geattendeerd op de studievoortgang. Zo zullen eerstejaars studenten rond kerst en in het voorjaar een voorlopig advies krijgen van hun opleiding. Aan het eind van het studiejaar B_Nieuws 09 |june 01, 2009 | M&C

krijgen studenten een definitief advies. Als er dan minder dan 30EC van de propedeuse (60 EC) zijn behaald, moet de student de opleiding verlaten.

Wat als je er nu in het eerste jaar achter komt dat je een verkeerde studie heb gekozen?

De TU Delft vindt het belangrijk dat de student in het eerste jaar nagaat of de juiste studie is gekozen. Wanneer je heel weinig studiepunten haalt, is dit soms niet het geval.

Dan is het belangrijk om op tijd na te denken over andere opties. Uiteraard kan je hierbij ondersteuning krijgen.

Wat

doe je als je het niet eens ben met het Bindend Studie Advies dat je krijg?

Voor studenten die door bijzondere omstandigheden buiten hun schuld ernstige studievertraging oplopen, zal in overleg een oplossing op maat gezocht worden.

Studenten kunnen bovendien beroep aantekenen bij het College van Beroep voor de Examens als ze naar hun mening onterecht een BSA hebben gekregen.

19

<b

FORUM Het STYLOS

Deep-rooted sentiments? Interesting views? Please use Forum as your discussion platform! Articles and letters should be sent with the writer’s name and e-mail adress to b_nieuws@bk.tudelft.nl Texts may be edited for length or clarity.

paviljoen RE: Beauty and Temporality (B_Nieuws May 2009) Naast de zandvlakte waar vroeger ons Bouwkundegebouw stond, staat een gebouwtje moederziel alleen. Van buiten een beetje zielig, maar zodra je binnen treedt wordt je overweldigd door de indrukwekkende ruimte die duidelijk met veel zorg ontworpen en gebouwd is. En dat helemaal door studenten.

Het ontstaan van een idee

Toen Stylos haar 20ste lustrum vierde in 1991 was dit een aanleiding om verschillende dingen te organiseren. Het uitbrengen van het lustrumboek “Kaleidoscoop”, de restauratie van het dienstbodehuisje van sanatorium Zonnestraal en één van de activiteiten: de bouw van een paviljoen door studenten.

Het project bestond uit het ontwerpen en bouwen van een demontabel paviljoen voor de duur van 5 jaar aan de hand van een PvE en gesponsord door firma’s van bouwmaterialen.

De bouw zelf moest in principe in één semester plaatsvinden en de deelnemende studenten konden er studiepunten voor ontvangen.

Dit bleek een groot succes en de bouw werd dan ook na vijf jaar weer hervat voor het volgende paviljoen: ScafFold. De bouw van dit paviljoen duurde te lang, maar de tegenslagen konden niet verhinderen dat het afgebouwd werd. Maar helaas sloeg het noodlot toe en werd het paviljoen door vandalen in de brand gestoken en ging het verloren.

Blackbox

Reden voor het 112e bestuur van Stylos om in 2006 de prijsvraag uit te schrijven voor de 3e editie van het Stylos-paviljoen. Het 113e bestuur van Stylos is met de uitwerking en de bouw begonnen. In dat jaar bleek al dat de prijsvraag eigenlijk buiten zijn voegen was gegroeid. De bouw bleek geen studenten-projectje te zijn maar een heuse bouwplaats van een serieus gebouw. Ook bleek het moeilijk het oorspron-

20

kelijke doel van de prijsvraag, namelijk het bouwen in een semester en het laten sponsoren door bouwfirma’s, erg moeilijk uit te voeren.

Het paviljoen was immers uitgegroeid tot een gebouw dat niet zomaar in een semester gebouwd kon worden. En het materiaal waarvoor de architecten gekozen hadden, namelijk hout, bleek in de praktijk niet te worden gesponsord, simpelweg vanwege een tekort in de markt.

Hierdoor moest er naar geldelijke sponsoring gezocht worden.

Eindelijk af?

Toen vorig jaar de faculteit afbrandde was o.a. als gevolg van deze bovengenoemde factoren het paviljoen nog niet af. Wat te doen met een gebouw dat niet af is, zonder geld zit en met een grote afstand van de faculteit ligt? Dit is ondertussen een vraag voor het 115e bestuur.

Een prettig idee kwam naar voren. Osiris, het duurzaamheidsplatform van de TU, was op zoek naar een ruimte en vond in BlackBox de ideale plek. Zij wilden het ook afbouwen en het leek voor iedereen een prima oplossing. Het paviljoen zou afgebouwd worden met de financiële middelen van de TU. Alle tijd en moeite die studenten erin gestoken hadden zou niet verloren gaan. Zowel voor de studenten die met hart en ziel aan het ontwerp en de bouw hadden gewerkt als voor Stylos die nog steeds de verantwoordelijkheid voor de afhandeling van de sponsors had, was dit de ideale oplossing.

Om dit te realiseren heeft Stylos, ondersteund door de faculteit, afstand moeten doen van het paviljoen en is het gebouwtje overgenomen

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | forum

door Facilitair Management en Vastgoed van de TU Delft. Zo kon FMVG in samenwerking met Osiris het paviljoen afbouwen.

Toch niet af…

Op maandag 11 mei jl. hebben we echter van de directeur van FMVG, de heer Kahlman, te horen gekregen dat afbouw niet tot de mogelijkheden behoort. De lengte van de vergunning en de kosten die gepaard gaan met de afbouw (er moet aan de veiligheidsnormen van de TU worden voldaan) zijn zo uit verhouding dat FMVG dit onverantwoord vindt. De TU kan en wil daar geen geld aan besteden.

Er is door vier Stylos besturen, architecten, werkteams en bouwers veel tijd en energie in het paviljoen gestoken. En iedereen had het liefs gezien dat dit project tot een goed einde was gekomen.

Wat veel mensen echter vergeten is dat studenten nog geen professionals zijn en dat studenten dus kunnen en mogen falen ten behoeve van een leerproces.

Vanwege veiligheidsredenen zal het gebouwtje worden gesloopt. Het 115e bestuur van Stylos ziet geen andere haalbare optie en is hiermee akkoord gegaan.

Stylos bestuur 115

Streets of BK City Will you be visiting any architectural highlights this summer?

BY PETER SMISEK

I will go to Costa Rica, but really more for the nature.

Buildings in Costa Rica are more open to nature than here in Europe. So I probably will see some unknown Costa Rican architecture.

I will go on holiday, and I will not be consciously looking for architecture, but I’ll undoubtedly stumble upon something unexpected. I plan to go backpacking in Italy, and I am really looking forward to the adventure.

Adriana Suarez, MSc 1

Maarten van der Maas, MSc 2

I’ve actually just returned from China. In Beijing we have an exhibit “100 years of Dutch Architecture”. But I have visited traditional as well as modern architecture while being there: the Bird’s Nest and the Water Cube from the Games, and the Koolhaas building. In a month I’ll be going back to see more. I’ve also booked a trip to Bucharest, to see the new and the old architecture. Bucharest has a very rich collection of Art Deco architecture. I’ll also go to Crete this summer to see the classical architecture, but also what they are building there right now. So I will be quite busy.

This year I won’t go far away, although I usually do. I plan to go to Zeeland and Zeeuws Vlaanderen, where I plan to visit the old medieval cities; definitely Ghent and maybe Bruges. So this summer I will not escape the built environment, especially not the mediaeval architecture.

Fred Hobma, staff Real Estate and Housing

Leen van Duin, professor Architecture

We want to go to the beach: Sun and water and mountains. We don’t want too much architecture, we’ve had quite a lot in the past few weeks.

Chryso Onisiforou and Gürhan Uçaroglu, MSc 4, after a P4 presentation

I’m planning to work this vacation, I’ve travelled quite a lot last year. I went to Chicago to see the Farnsworth House, and works by Frank Lloyd Wright. It was a good experience. Next spring though, I will go to Japan for an exchange study trip, but I’ll definitely see some architecture on the way.

I am going to stay here this summer, because this semester I’ve seen a lot of architecture.

I’ve been to Paris and Cologne and I’m going to Madrid tomorrow. In the summer, I plan on working, but I might go to Antwerp and Berlin. I’ve been around Holland quite a lot, so I won’t go see that.

Yes, a whole bunch of our friends from Bouwkunde have decided to go to Berlin for a whole week in the summer. Not only will we visit all the different museums and different cultural places, we’ll also have a great time and party…

Crispijn van Sas, MSc 1

Dena Kasraian, MSc 2

Lucienne Bregmann & Joost Harteveld, BSc 4

B_Nieuws 09 |june 01, 2009 | streets

21

announcements AR2U010 Maatschappij en Ruimte, Maatschappelijk ontwikkelingen

Docent Vincent Gruis publiceert werk bij WileyBlackwell

Semester Ontwerp en Strategie, Stedebouwkunde / Urbanism

Dr.ir. V.H. Gruis is docent Housing Systems bij de afdeling Real Estate & Housing. Onder zijn redactie is onlangs bij de prestigieuze uitgeverij WileyBlackwell het boek ‘Management of Privatised Social Housing: International Perspectives’ een internationaal vergelijkend onderzoek naar het beheer van ‘geprivatiseerde woningen’ – verschenen. In het onderzoek neemt Gruis het beheer van voormalige sociale huurwoningen die zijn verkocht aan de bewoners onder de loep.

De laatste mogelijkheid om dit studieonderdeel via een schriftelijk tentamen te herkansen is op 21 augustus 2009.

Het afstudeerprogramma Urbanism wordt met ingang van het nieuwe cursusjaar 2009-2010 gereorganiseerd, waarbij AR2U010 (net als de andere vakken) als zodanig verdwijnt.

Voor de studenten uit de AR2U-semesterperioden tot en met het najaarssemester 2008-2009 zijn er dan voldoende herkansingen geweest.

Voor studenten uit het voorjaarssemester 20082009 is er vanaf 1 september in beginsel de mogelijkheid voor een 2e herkansing via de toetsing met een paper/essay over de verplichte stof (zie de betreffende instructie, zoals te vinden op Blackboard).

In verband met de pensionering van de huidige verantwoordelijke docent, zullen de papers/essays vanaf 1 september 2009 worden beoordeeld door dr.ir. Roberto Rocco (die ook verantwoordelijk is voor AR2U020).

Voor de studenten die AR2U010 als keuzevak doen, is de schriftelijke herkansing van 21 augustus 2009 de laatste mogelijkheid.

April 2009, Edward D. Hulsbergen, leerstoel Ruimtelijke Planning en Strategie, docent AR2U010

Check http://eu.wiley.com voor meer info.

Peer-review Colloquium binnen afdeling Architectuur Op 25 juni 2009 is de eerstvolgende editie van de peer-review colloquium binnen de afdeling Architectuur: een dag met presentaties van promotieonderzoek en publieke lezingen van externe gasten. De locatie volgt spoedig op de website van Bouwkunde en de webpagina van de afdeling Architectuur. Het programma is toegankelijk voor medewerkers en studenten van de Faculteit Bouwkunde. Ga naar de BK website voor meer informatie over locatie en de inhoud van de presentaties.

Jo Coenen en Winy Maas erelid

Jo Coenen en Winy Maas zijn benoemd tot erelid van het American Institute of Architects (AIA).

Zij ontvingen hun erelidmaatschap samen met zeven andere internationale architecten in de GraceKathedraal in San Francisco. Het erelidmaatschap is speciaal voor architecten die niet de Amerikaanse nationaliteit hebben of in de Verenigde Staten wonen.

Gewijzigde openingstijden faculteit in piekperiodes juni Op piekdagen voorafgaand aan eindpresentaties en peilingen is de faculteit langer geopend. Faculteit, repro en JB&A zijn dan open tot 24.00 uur.

De faculteit hoopt zo studenten rondom eindpresentaties en peilingen beter te faciliteren. Ook wordt zo een poging gedaan wachttijden bij JB&A en repro te verkorten.

Het gaat hier om de volgende data: 8 t/m 11 juni, 15 t/m 18 juni en 29 juni. Met de verruimde openingstijden tijdens piekperiodes in het onderwijs speelt de faculteit in op de uitslagen van de Monitor Logistieke Kwaliteit.

AR2U010 Society and Space Semester Design and Strategy, Urbanism For the international students, the test of AR2U010 is writing a paper (see the handout on Blackboard).

As the present responsible mentor retires per end of August, it is strongly advised to finish papers in the short term. The master programme Urbanism will be reorganised in the next study year 2009-2010, where AR2U010 (like other present study parts) will disappear.

For students who followed the course in 20072008 finishing the paper will be urgent, as they will finish their master programme in June 2009.

But also for students from the course 2008-2009 it will be urgent to finish the paper before the next study year begins. The present mentor retires per 1 September 2009.

The remaining papers will be discussed and marked by dr.ir. Roberto Rocco (who is also responsible for AR2U020).

April 2009, Edward D. Hulsbergen, Chair of Spatial Planning and Strategy, docent AR2U010

Ga mee met de grote reis van Stylos Ga jij dit jaar ook mee met de Grote Reis van Stylos? Dit jaar reist Stylos van 12 t/m 27 juli af naar Tallinn, Riga, Helsinki en Sint Petersburg. Tijdens de reis zal worden stilgestaan bij vragen als ‘Wat voor invloed heeft de politieke situatie in de verschillende landen gehad op de architectuur van deze landen?’

Het thema van de reis is dan ook ‘Politics versus Architecture’. De kosten voor de reis zijn 650 euro minus eventuele Stylossubsidie. Heb je vragen, opmerkingen, tips of wil je je inschrijven? Wij zien je reactie graag verschijnen!

Je kunt ons bereiken op: grotereis@stylos.nl of check www.stylos.nl.

22

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | news

column Knopendoos

Two years, two degrees Computational Design and Fabrication Technologies in Architecture The Joint Master of Science Program in Computational Design and Fabrication Technologies in Architecture is jointly offered by the Faculty of Architecture at TU Delft and the Department of Architecture at Middle East Technical University (METU) and offers its students a double Master of Science degree (from METU and TU Delft).

The program focuses on computational design and fabrication technologies in the field of architecture with the goal of exploring cutting-edge design technologies and new design tools as well as new design paradigms in architecture.

The emphasis on both design and research is one of the main advantages of the program, combining as part of the graduation project both a research thesis, as common in the M.Arch. in Design program at METU, and a design project, as common in the Architecture track of the M.Sc. program at TU Delft. Students in this program can also benefit from the emphasis on design theory in the M.Arch. in Design program at METU and the emphasis on design practice in the Architecture track of the M.Sc. program at TU Delft.

This joint double-degree program is now open for applications for September 2009. If interested, please contact Rudi Stouffs (Program Coordinator at TU Delft) at r.m.f.stouffs@tudelft.nl.

More information can be found at

Intekenenperiode onderwijs najaar 2009 Van 25 mei 11.00u tot en met 12 juni 24.00u vindt de intekenperiode plaats voor het onderwijs van het najaarssemester 2009. Intekenen is verplicht om deel te kunnen nemen aan onderwijs van het volgende semester. Zorg dat je tijdig intekent, want na-intekening is niet mogelijk!

Het intekenprogramma zal vanaf maandag 25 mei beschikbaar zijn via de BK Studentenportal.

Neem bij vragen contact op met Epoint via intekenen-bk@tudelft.nl. Zie voor meer informatie de email van 24 april jl. over het intekenen die naar alle TU-emailadressen is verstuurd, of de informatie op Blackboard van maandag 11 mei 2009.

prijsvraag

Win 15.000 dollar met je ontwerp voor de San Francisco baai

De Bay Conservation and Development Commission van San Francisco (BCDC) heeft een internationale ideeënwedstrijd uitgeschreven voor innovatieve oplossingen voor de problematiek van het stijgende zeeniveau en de gevolgen daarvan voor de baai. De Rising Tide competitie hoopt zo bruikbare ideeën en inzichten te verzamelen die toepasbaar zijn voor de baai van San Francisco en in een later stadium ook voor andere gebieden. De organisatie hoopt dat ontwerpers vanuit verschillende ontwerpdisciplines ontwerpen zullen aandragen. De organisatie stelt duurzaamheid en flexibliteit als randvoorwaarden. Inzendingen zijn welkom tot 29 juni. De eerste prijs ontvangt 10.000 dollar.

Check www.risingtidescompetition.com

http://www.metudelft.net/comparch/

Hoogleraar Paul Meurs betrokken bij expositie São Paolo tijdens Brazil Contemporary Drie Rotterdamse musea brengen van 30 mei tot 23 augustus de rijke Braziliaanse cultuur naar de Maasstad met Brazil Contemporary. Met hedendaagse kunst, architectuur, beeldcultuur en design laten zij alle facetten van de Braziliaanse cultuur zien.

Dr.ir. P.H. Meurs – hoogleraar restauratie bij RMIT – heeft voor Brazil Contemporary een tentoonstelling gemaakt over Sao Paolo die te zien is in het NAi. De tentoonstelling brengt de bezoeker in aanraking met de niet te bevatten omvang, de sociale structuren en de bindende krachten van de metropool Sao Paolo.

Check www.brazilcontemporary.nl voor meer informatie.

workshop

Date: Wednesday 17 June 2009 Time: 13:00 – 18:00 uur Location: Frans van Hasseltzaal, Aula congrescentrum TU Delft, Mekelweg 5, 2628 CC, Delft Price: Single day entrance ticket € 30,- (student) Do you have your own ideas about how BK City could become more sustainable? On June 17 the Sustainablabla!? committee organises, in cooperation with SASBE2009, a very special workshop at the TU Aula, where Michael Braungart and Wubbo Ockels will also lecture. The workshop will contain the design and implementation of small and sustainable interventions to the building of the faculty of architecture. The assignment will focus on the themes of Sustainablabla!?2009 being water, energy & material.

Students subscribed to the SASBE2009 can participate in the workshop for free. In cooperation with SASBE2009 Stylos provides single day entrance tickets on Wednesday. This ticket provides access to the Sustainablabla!? workshop and to all lectures and activities of the conference on Wednesday 17th of June like the lecture by Braungart.

During the workshop students will cooperate in teams with assistance of a moderator. A professional jury will nominate three designs at the end of the workshop. The winner of the workshop will be announced at the start of Sustainablabla!? in September 2009. The winner receives a price and will give a keynote speech during Sustainablabla!?2009.

For more information: come to Stylos!

B_Nieuws 09 | june 01, 2009 | news

23

De faculteit moet bezuinigen. Verschillende facetten van onderzoek, onderwijs en ondersteuning worden door groepjes medewerkers onder de loep genomen.

De faculteit hoopt zo meer efficiëntie te bereiken en dus meer geld over te houden.

Tegelijkertijd moet de kwaliteit behouden blijven of zelfs, getuige het rapport van de accreditatiecommissie, verbeterd worden. In de wandelgangen, die in ons huidige onderkomen betrekkelijk lang zijn, worden mogelijke uitkomsten van deze actie al gecommuniceerd. Mij kwam onder meer ter ore dat men overweegt om studenten uit het Master traject in te zetten voor het ontwerponderwijs aan de Bachelor studenten. Ik hoop van harte dat dit initiatief geen doorgang vindt.

Wie ook maar een beetje betrokken is bij het onderwijs weet dat Master studenten niet voldoende boven de materie staan om de rol van docent te vervullen. Een Master student heeft brede kennis zonder veel diepgang of heeft misschien lokaal meer verdiepte kennis, maar heeft in het huidige onderwijssysteem zeker te weinig ontwerpervaring opgedaan. In ieder geval lijken zijn of haar kwaliteiten niet toereikend om zonder risico’s de jongere studenten het ontwerpen bij te brengen.

Misschien ben ik te streng, maar door schade en schande wijzer geworden, streef ik er als coördinator naar om gastdocenten te ronselen, die minstens drie jaren praktijkervaring hebben. Slecht onderwijs in het Bachelor traject leidt mijns inziens tot veel ellende in de Master en daarom toch weer tot hogere kosten. Het herstellen van fouten is een stuk lastiger en daarom tijdrovender dan het voorkomen ervan.

Ik durf te beweren dat wanneer wij onze beste docenten in het eerste studiejaar zouden inzetten, juist de hoogste efficiëntie wordt gehaald. Er is een parallel te trekken met het opvoeden van kinderen: het geven van liefde, het delen van vertrouwen en bovenal het consequent handelen van de ouders in de vroege levensfase van het opgroeiende kind betaalt zich dubbel en dwars terug in de daaropvolgende fases.

Nu een kleine omweg. Ter lering en ook ter vermaak kijk ik graag terug op mijn eigen levensloop. Niet omdat ik nu speciaal trots ben op mijn verleden, maar eerder omdat ik mij erover verbaas dat ik het ben, die bij die levensloop hoort. Nu ben ik docent in de architectuur, maar had het mij ook niet volledig anders kunnen vergaan?

Als ik met zevenmijlslaarzen terugloop in mijn geschiedenis lijkt mijn huidige status steeds onwaarschijnlijker als voorlopig eindpunt. Toen ik in Delft studeerde wilde ik praktiserend architect worden, van het Koninklijk Instituut voor de Marine wilde ik vooral vluchten om iets anders te gaan studeren, op de middelbare school wilde ik neerlandicus of bioloog worden, maar koos ik misleid door valse romantiek voor de Marine, gedurende de lagere school wilde ik steeds als eerste klaar zijn met een taak en als kleuter wilde ik niets, maar speelde ik. En toch: ik speelde met de knopendoos.

De knopen waren er in families en moesten telkenmale geordend worden, op grootte, kleur, vorm, materiaal, het aantal gaatjes en ook op geschiktheid om aan een draad te worden geregen en ermee te ‘snorren’.

Het ordenen volgde steeds andere logica en leidde ook steeds tot nieuwe inzichten.

Werd hier toch de basis voor een ingenieur gelegd? Toen was ik autonoom. Ik had controle over mijn wereldje. Nu, een halve eeuw later, is mijn wereld oneindig groot geworden en voel ik mij thuis en bekwaam in mijn rol als docent in de architectuur.., maar om terug te keren naar het pleidooi aan het begin van deze column: ooit dacht ik als afstudeerder al volleerd te zijn in mijn vak. Het bleek echter maar het begin te zijn! Verdienen Master-studenten het niet vergelijkbare inzichten op te doen voordat ze tot docent worden gebombardeerd?

Robert Nottrot Delft, 16 mei 2009

june

MON 01.06 pinkstermaandag

IN THE SPOTLIGHT

music Big Band Jazz

Een aantal Big Bands geven een concert op de Boulevard ter hoogte van de Pier.

If you are interested in sustainable planning and design but prefer to stay on the positive side of life, SASBE2009 (TU Aula, 15-19 June) will be the place to be. As much as it is for Ken Yeang, Dirk Sijmons, Michael Braungart, Wubbo Ockels, Sir David King (the ‘British Al Gore’) and Ronald Waterman, who will give keynote lectures, as well as invited contributors such as Winy Maas, Jón Kristinsson, Thomas Rau, Jan Jongert and John Worthington. Crown prince Willem-Alexander intends to open SASBE2009 on Tuesday 16th of June.

Central theme is ‘building smartly in a changing climate’, giving way to proactive solutions for the built environment within the context of climate change and energy depletion.

Apart from the big names mentioned above, scientists will present their latest findings from cutting-edge research and there will be a workshop for PhD students. Wubbo Ockels’s Superbus will also be exhibited.

SASBE2009 offers special events for students.

The five finalists of the CIB student competition will present and display their ideas, whilst the winner will be announced during the closing session. In preparation of their Sustainablabla symposium, Stylos organises a special student workshop. We arranged a special fee fee for Master and Bachelor students.

1330-1630h / Gebouw O&S, zaal AO.030 / €0 smartstudie.tudelft.nl

maandag 8 juni in Blijdorp, is er ‘s avonds een uniek evenement in het auditorium van de Erasmus Universiteit Rotterdam, met o.a, Fabien Cousteau, Capt.

Paul Watson en prof.

Braungart.

Hoe maak je een keuze voor een (andere) opleiding?

2e sessie 29-06-2009

1900h / Berlage Institute Rotterdam / €5, studenten €3 berlage-institute.nl

you’ll learn by practising.

1030-1200h / TU Delft Library / €0 / signup required library.tudelft.nl

lecture Dutch structuralism in architecture

by Herman Hertzberger

TUE 16.06 conference SASBE2009

Lectures by Dirk Sijmons, Ken Yeang and Prince Willem-Alexander, parallel sessions

1300-1630h / Gebouw O&S, zaal 1600-1700h / Aula TU Delft / AO.020 / €10 / inschrijven verplicht registration required smartstudie.tudelft.nl sasbe2009.com

conference SASBE2009

Welcome speech, drinks

1600-1700h / BK City / registration required sasbe2009.com

15

THU 04.06 conferentie Infratecture

door Bert Otten

2015-2200h / DOK bibliotheek, Delft / €0 sg.tudelft.nl

WED 10.06 conference Hybrid Architectural Archives

In a three day conference, the NAi aims to map the development of research and experiences in creating, consuming and using digital architectural archives.

NAi Rotterdam / €250 / signup required conference.nai.nl

Rotterdam / €235, studenten €40 transurban.nl

lecture Capita Selecta lecture series

1600-1700h / Aula TU Delft / registration required sasbe2009.com stylos.nl

SAT 06.06 / SUN 07.06 evenement Dag van de bouw

THU 11.06 receptie Afscheid Maarten van Wageningen

zaterdag / 1000-1600h / diverse locaties, Rotterdam / €0 dagvandebouw.nl

theater Jumah

Ergens ver weg, op een zonnig vakantie-eiland, zit imam Jumah al Dossari vast op verdenking van terroristische activiteiten.

2100h / Theater Walhalla, Rotterdam / va. €5 theaterwalhalla.nl

FRI 12.06 workshop Emotional Freedom Technique

Na 36 jaar neemt Maarten Ik voel me bij voorbaat van Wageningen afscheid. ellendig.

1800-2000h / BK City: Zuid Serre

1330-1530h / Gebouw O&S, zaal AO.030 / €0 smartstudie.tudelft.nl

book presentation Le Corbusier party Stanislaus von Moos Salsa party presents his book ‘Le Corbusier and the Elements of a Synthesis’

THU 18.06 conference SASBE2009

1900h / Berlage Institute Rotterdam / €5 berlage-institute.nl

For the first time in The Hague. All the revenues of this day will go to OneMen. saturday / 1200-2355h / Zuiderpark, Den Haag / €19,50 fijnfestival.nl onemen.org

SAT 13.06 / SUN 14.06 sport Paal Bokaal 2009 Het jaarlijkse 4-tegen-4 toernooi van studentenkorfbalvereniging Paal Centraal. zaterdag 0935-2355h / Sportcentrum TU Delft / inschrijven verplicht paalcentraal.nl

excursie

zaterdag 1100-2355h / Brasschaat / inschrijven verplicht vai.be

FRI 19.06 conference SASBE2009

book presentation party ‘Raumplan versus Ghettoblaster In een krappe vijf uur Plan Libre’ Speaker: Max Risselada

festival FijnFestival

workshops and party time! 1 op 1 architectuur Een recent opgeleverd With DJ Raffael 2100-0300h / Dansschool gebouw van een jonge Wesseling / €7 architect wordt bezocht. sosalsa.nl

Lectures by Ronald Water- Excursion to Amsterdam Lectures by Michael or Rotterdam Braungart, Wubbo Ockels man, parallel sessions.

0830-1730h / Aula TU Delft / and Sir David King, paral- 1600-1700h / Aula TU Delft / registration required registration required lel sessions and workshop sasbe2009.com sasbe2009.com

by Stylos.

lezing New Towns from the Cold War Era to lezing Architectuurcases: Neoliberal Reality Speaker: Michelle Provoost Nachtelijk Rotter1900h / Berlage Institute dam Ontworpen Rotterdam / €5 berlage-institute.nl

1730-2000h / BK City: Zaal A architecturecraft.nl

1900h / NAi Rotterdam / €0 nai.nl

WED 17.06 conference SASBE2009

FRI 05.06 music Beethoven and Sjostakovitsj

Symposium over het Bouwend Nederland vormgeven van stedelijke by Krashna Musika organiseert met haar 2015-2230h / Maria van Jessekerk, leden voor de vierde keer infrastructuur.

Delft / €7 0900-1700h / Transurban, de Dag van de Bouw. krashna.nl

lezing Over o.a. Archizoom, door Tijd en fotografie ‘Materiality’ de Italiaanse architect en als verbeelding van speakers: Paul Robbrecht oprichter Andrea Branzi. beweging and Quintus Miller

08

MON 15.06 workshop Studie(her)keuze

week 25

1730-2000h / BK City: Zaal A architecturecraft.nl

1530-2200h / Erasmus Universiteit 1900h / NAi Rotterdam / €5 / signup recommended Rotterdam / €15, studenten €10 nai.nl worldoceanday.nl

june

For more information: www.sasbe2009.com or info@sasbe2009.com

‘Multiple Disciplines’ speakers: Gregg Pasquarelli and Michael Maltzan

lezing Andrea Branzi

MON 08.06 TUE 09.06 event workshop World Ocean Day 09 Library Quick IntroAls onderdeel van de duction workshop expert meeting van for new researchers

Aula TU Delft / BK City, 15-19 june

Archiprix 2009

01

negatieve en zelfsaboterende gedachten te herkennen.

june

week 24

SASBE2009 Conference Smart and Sustainable Built Environments

week 23

1300h / Boulevard Scheveningen, Den Haag / €0 agenda-scheveningen.nl

TUE 02.06 WED 03.06 lecture workshop Constructief Denken Capita Selecta Ontwikkel een manier om lecture series

SAT 20.06 / SUN 21.06 theater Thriller Live

Een muzikaal eerbetoon aan het best verkochte album aller tijden: Michael Jackson’s ‘Thriller’. zaterdag/zondag / Oude Luxor Theater Rotterdam / va. €31 thriller-live.nl

laten dj’s Beatnologic, Van Rippendael en Rednas_audio je werkelijk alle hoeken van hun platenkoffers zien.

2300h / Rotown Rotterdam / €3 ghettoblastersoundsystem.com

2000h / Zaal De Unie, Rotterdam / €0 / reserveren aanbevolen airfoundation.nl

Prijsuitreiking van de Archiprix 2009

Om de twee jaar vindt ook een wereldwijde editie van Archiprix plaats. In april werden in Uruguay twee Nederlandse projecten bekroond: Markerpark van Sander Lap (Academie van Bouwkunst Rotterdam) en Maja Turg van Max Rink (TU Delft). De Nederlandse plannen en een selectie van de beste afstudeerplannen wereldwijd zijn te zien op de RDM Campus, de nieuwe vestiging van de Hogeschool Rotterdam, waar vanaf deze zomer ook de Academie van Bouwkunst gevestigd is.

Prijsuitreiking 27-06 Tentoonstelling 27-06 t/m 28-08

june

MON 22.06 workshop Cursus Jazz

Na drie succesvolle jaren wordt de traditie voortgezet: een cursus jazz, met weer nieuwe verhalen, fragmenten en beeldmateriaal en vooral ook met live muziek! Docent Ruud Bergamin.

week 26

Jaarlijks selecteren de Nederlandse ontwerpopleidingen de beste afstudeerplannen voor deelname aan deze prijsvraag. De Archiprixinzendingen worden aansluitend geëxposeerd op het RDM-terrein.

www.archiprix.nl www.avbr.nl

Selexyz Donner Rotterdam / €0 selexys.nl

WEEK 23

TUE 23.06 divers Stitch ‘N Bitch

Onder het genot van een drankje gewoon gezellig samen breien.

1930h / De Winkel van Sinkel Utrecht / €0 www.muziektheater.nl

2015h / Muziektheater Stopera Amsterdam / va. €15 www.muziektheater.nl

WEEK 24

THU 25.06 FRI 26.06 lezing symposium The Architecture of Foodprint Over de invloed van Knowledge

Een concept door studenten speciaal voor Speaker: Markus Miessen studenten. Met Filemon & A lecture series about Baucis what the library of the Utrecht future could be. filemonenbaucis.nl

dans party 100 jaar Les Ballets Just Like Music Russes Liefhebbers van goede Een hommage aan het levenswerk van Serge Diaghilev.

22

WED 24.06 party FleXe Gasten

2000h / NAi Rotterdam / €0 thearchitectureofknowledge.nl

SAT 27.06 / SUN 28.06 awards Archiprix 2009

Prijsuitreiking van de voedsel op de cultuur, de Archiprix 2009, met inrichting en het functio- aansluitend een expositie neren van steden en van van de inzendingen / RDM Campus, Den Haag in het bijzonder zaterdag Heijplaatstraat Rotterdam / €0 0900-1745h / BRINK36. Den Haag archiprix.nl / €96 avbr.nl het-portaal.net/foodprint

evenement Dag van de architectuur

tijdloze muziek, kunnen vanaf nu hun hart weer ophalen op de woensdagavond!

Met als thema: ‘Architectuur & Mobiliteit’ zaterdag 1000-1700h / diverse locaties, Rotterdam / €0 airfoundation.nl

2200h / WATT Rotterdam / €0 watt-rotterdam.nl

WEEK 25

WEEK 26

exhibitions

‘NY Perspectives – New Yorkse fotografen ontdekken Amsterdam’, FOAM Amsterdam, till august 23, 2009 ‘Silk Stories’, Kunsthal Rotterdam, till June 21, 2009 ‘Design in tijden van crisis’, VIVID Vormgeving Rotterdam, till june 21, 2009 ‘Brazil Contemporary - hedendaagse kunst, architectuur, beeldcultuur en design’, NAi Rotterdam, till august 23, 2009 ‘Interventie #11: Eylem Aladogan’, Boijmans van Beuningen Rotterdam, till january 10, 2010 ‘Endless City’, Showroom MAMA, till jan 10, 2010

20 24

B_Nieuws 07 | april 06,B_Nieuws 2009 | agenda 09 | june 1, 2009 | agenda