Gazet van Zurenborg Editie 1 - 2022

1 22 MAART APRIL

Vrijwilligers zijn goed aanwezig op Zurenborg: deze keer op bezoek in het Zonnehoekje bij Marian Vallaeys.

PAGINA

14

Gazet van Zurenborg – Stanleystraat 21 – 2018 Antwerpen – gazetvanzurenborg@telenet.be – www.gazetvanzurenborg.be

PAGINA

3

uitgroeien Villa Margritte wil nst en cultuur. or ku tot een centrum vop van activiteiten, Een caleidoscoo n beelden in de tuin. ne net zoals de plante

PAGINA'S

4-5

De reeks lotgevall en va kinderen gered in n Zurenborgse vindt nog meer oveChabannes Elias Schonbrunn rlevenden. is een van de kinderen die in Chabannes verble ven.

PAGINA

7

Een van de drie Struikelstenen die in 2018 zonder toestemming van het stadsbestuur geplaatst werden in de Pretoriastraat. Gelukkig veranderde het stadbestuur van mening. Vanaf nu is het mogelijk een Struikelteen te plaatsen.

Gerrit Gaastra, vierde generatie van de beroemde fietsenbouwers, stelt zijn trekkingfietsen voor in het Groen Kwartier.

Zet jij je buurt mee in bloei?

PAGINA

11 PAGINA

8

2

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Edito

Wat we twee jaar geleden niet verwacht hadden

Jörg Pyl hoofdredacteur van de Gazet van Zurenborg laat zijn gedachten gaan over de gebeurtenissen in de wijk.

Gazet van Zurenborg is een uitgave van de vzw NIEUWE ZURENBORGSE PERS Bankrekening: 001/3873842/29 www.gazetvanzurenborg.be P/a E. Vanrintel Stanleystraat 21 2018 Antwerpen Raad van Beheer VZW Johan Bijttebier, Jochanan Eynikel, Peter Hernou, Ernest Vanrintel, Diederik van Woensel Contact hoofdredactieteam gazetvanzurenborg@telenet.be Hoofdredacteur Jörg Pyl: jorg.pyl@hotmail.com  03 236 65 36 - 0472 81 13 35 Redactiesecretaris André Dejonghe: andredejonghe@outlook.be Medewerkers (tekst en foto’s) Ahmad Alchikh, Ricardo Anemaet, Dirk Blijweert, Karolien Bogaerts, Karen Claes, Anne Clark, Dieter Dedecker, Walter De Ley, Annelies De Mul, Luk Depondt, Renée Dufait, Lucy Elliott, Jeannine Führing, Jeroen Geuens, Machteld Hardy, Jan Holvoet, Gerda Huygen, Sylvaine Jacquart, Karen Kets, Herman Kok, Jerry Koninckx, Annelies Oeyen, Luc Pandelaers, Guy Poppe, Jörg Pyl, Marcel Schoeters, Michelle Smets, Bernard Soenens, Peter Theunynck, Will Van Broekhoven, Karen Vandenberghe, Yo Van den Bulck, An Van de Wal, Fran Van Esch, Lies Van Gasse, Nicolas Van Herck, Dani Van Remoortel, Nathalie Van Sundert, Miguel Van Steenkiste, Wim Verzelen, Marc Vingerhoedt, Uli Vinks Lay-out & Pre-press Pascale Holemans pascale.holemans@skynet.be Advertenties Jochanan Eynikel advertenties@gazetvanzurenborg.be

Twee jaar geleden begonnen we hardop te dromen van een betere wereld, na de eerste golf van covid die een ongekende solidariteit deed opbloeien. Alles zou anders en beter worden. Nu de vijfde golf op zijn einde loopt, ziet het ernaar uit dat iedereen terug in dezelfde tredmolen terecht komt en dat de economische genadeloze wetten nog aan kracht gewonnen hebben en dat het virus ons al twee jaar in zijn onzichtbare doch genadeloze greep houdt.

Nieuwjaar is voorbij, de goede voornemens zijn gemaakt of alweer afgevoerd, de zon scheen erg spaarzaam. Op 27 januari herdachten wij de bevrijding van Auschwitz en vierden wij gedichtendag. Ondertussen zagen wij vreemde cijfers. Die van Omikron bereikten ongekende hoogtes en de prijzen die we moeten neertellen voor energie, klommen naar een duizelingwekkend niveau. Ook de rest van het leven werd duurder. Een plaatselijke supermarkt verhoogt de prijzen van heel wat producten met tien tot twintig procent. De schaarste en de duurdere energie en grondstoffen zouden de reden zijn.

De dure energie op haar beurt zou een gevolg zijn van de inhaalbeweging van de economie, die weer draait. Het oude principe van de Onzichtbare Hand van vraag en aanbod, gekruid met het naïef vertrouwen dat als het de ondernemers goed gaat, die welvaart verder afstraalt op het land en dus zijn bewoners, werkt helaas niet zoals het hoort. Die mooie theorie komt van de Schotse filosoof Adam Smith (1723 – 1790), die stelde dat de onzichtbare hand het zelfregulerende effect van een markt is,

waar iedereen slechts eigenbelang nastreeft, maar daarmee indirect collectief welvaart weet te creëren.

Helaas zien we in Europa net het omgekeerde. De schaarste en ook angst voor een gewapend conflict in Oekraïne drijft gas- en elektriciteitsprijzen tot ongekende hoogten.

Rusland heeft minder gas geleverd, waardoor de reserves laag staan en de man aan de top spreekt dreigende taal. Komt na Omikron niet Pi maar Poetin als een duivel uit een doosje? Dan is er nog een nieuwe berekening van de marktprijzen voor elektriciteit. Waar vroeger het gemiddelde van de productiekost genomen werd, baseert men de marktprijs nu op de duurste elektriciteitswinning.

Daar worden ongetwijfeld bepaalde bedrijven veel rijker van. Aan de andere kant bereiken ons verhalen van mensen die moeten kiezen tussen eten of verwarmen.

Vroeger bestond er in ons land iets zoals een gewaarborgde prijs voor een huishoudbrood, omdat de overheid brood als een basisbehoefte beschouwde. Maar gas en elektriciteit zijn dat ook. Zeker nu veel mensen door slogans in het verleden over ‘propere, energie’ naar een verwarming op gas gedreven werden.

Zou ons land of bij uitbreiding Europa niet eens de kleine verbruiker tegen de brutaliteit van vrije markt van de Onzichtbare Hand kunnen beschermen, zoals dat vroeger gebeurde met brood? Waar blijft de droom van de beginperiode van covid dat wij meer belang zouden hechten aan de levenskwaliteit van de mensen en minder aan de wetten van de economie van vraag en aanbod. Het lijkt erop dat de droom van

de aanvankelijke covidsolidariteit omgeslagen is naar een nachtmerrie van een survival of the fittest? Kan de beschaving van een volk niet gemeten worden aan de manier waarop zij zwakkeren beschermt?

Hoe lang vragen de mensen niet dat het eengemaakte Europa een sociaal Europa zou zijn?

Al die prijsstijgingen hebben nare gevolgen. In veel huizen, ook op Zurenborg, werd de thermostaat een graadje lager gedraaid. Maar ook de grote bouwwerken werden erdoor getroffen. Door de stijging van de kosten voor de bouwmaterialen moest de kerkfabriek Sint-Norbertus niet alleen een extra lening nemen, maar ook afzien van het herstel van het uurwerk in de kerktoren en enkele niet noodzakelijke moderniseringen.

Voor onze krant had dit ook gevolgen, zij telt nu vier pagina’s minder.

Want de kosten van papier, drukinkt en energie noopten onze drukker tot een prijsverhoging. Omwille van het voorzichtigheidsprincipe werd besloten om de onkosten een beetje te verminderen, in afwachting dat alles zich weer normaliseert. Een paar artikels werden doorgeschoven naar een volgend nummer of afgevoerd. Voor een keer sinds jaren is er dus dit nummer geen middenpagina met leuke foto’s, volgend nummer beter.

Het blijft met een bang hart hopen en wachten op betere tijden. Wij wensen iedereen ondanks alles een fijne Valentijn toe, want in periodes van koude voelt het goed de liefste van je liefste te zijn in deze barre tijden.

Het is onze gazet, het is jullie gazet, het is de gazet van ons allemaal

Wij zoeken nog steeds medewerkers Maar de gazet moet geschreven worden. Daarom zoeken wij nog mensen met een goede pen, fotografen en ook nog een webmaster. Voorlopig is de Gazet van Zurenborg alleen via het doorbladerbaar platform van Issue te lezen op het internet, maar we zouden de artikels ook graag online zetten.

Van de redacteurs en de fotografen verwachten we minimaal twee artikels per jaar. Vroeger lag onze lat hoger, maar door de toenemende werkdruk en de afbouw van het brugpensioen begrijpen wij dat vrije tijd steeds schaarser wordt. De tijden zijn veranderd. Maar vijf artikels per nummer mag ook.

Administratie en facturatie Gerda Eelen gerda.eelen@telenet.be  0468 29 43 65 Drukker Drukkerij Goossens Achterbroeksesteenweg 208 • 2180 Kalmhout Distributie Hans Dresselaers Van Diepenbeeckstraat 43 • 2018 Antwerpen  0472 345684 • dressle.arts@gmail.com Website www.gazetvanzurenborg.be

Wij bieden een goed gevoel, eeuwige roem en jaarlijks een mooie nieuwjaarsreceptie. Centen hebben wij niet in de aanbieding, want bij Gazet van Zurenborg is iedereen vrijwilliger. Als dusdanig ben je uiteraard verzekerd en de onkosten worden uiteraard vergoed.

Beginnende redacteurs krijgen een richtlijn mee om goede artikels te schrijven en indien gewenst zorgen wij voor feedback. Denk dus zeker niet dat je het niet kan, je kan meer dan je denkt.

Overtuigd? Mail dan naar onze redactiesecretaris andredejonghe@outlook.be en / of de hoofdredacteur, jorg.pyl@hotmail.com.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

3

Na twee jaar sluiting

HEroPENING VAN cULTUrEEL coNsULAAT ALs VILLA MArGrITTE Je loopt er niet voorbij zonder nieuwsgierig te kijken naar de driehoektuin met de vele planten, bloemen en schilderwerk. De majestueuze woning achter de tuin bevat een gigantische collectie kunstwerken.

Met de coronacrisis kreeg de cultuursector harde klappen. Alles ging dicht. Zo ook het cultureel consulaat op de hoek van Transvaalstraat en Waterloostraat. Half januari ’22 was er groen licht.

Na twee jaar gingen de deuren weer open voor een performance die een warm applaus kreeg.

Het cultureel consulaat bleef overeind en kreeg de roepnaam Villa Margritte. (Bernard SOENENS) De “Tuin der Verbeelding” inspireerde kunstenaars ook op de moeilijke momenten van de coronacrisis. Leo Reynders schilderde eerst de garagepoort aan de kant van de Transvaalstraat onder de noemer 'de tuin der mogelijkheden'. Op 13 maart 2020 was precies de dag van de eerste lockdown. Leo Reynders ging door en bewerkte nog twee buitendeuren met 'de behoedster van de levensfontein' en 'de mensheid en de natuur'. Aan de bezoeker de uitnodiging om de coronatriptiek van de schilder ter plaatse op te zoeken.

PAREL De villa heeft een lange geschiedenis vanaf het jaar 1900. Architect Jules Hofman, bekend om zijn belleépoquehuizen met bloemen, werkte aan wat later de 'verborgen parel van Zurenborg' zou genoemd worden.

Binnen heb je een rotonde trapzaal in een sublieme Hortastijl en verder belle-époque-Waterloo-salons. Villa Margritte is een levend museum met een eindeloze collectie unieke kunstwerken en buiten is er de wonderlijke hoektuin der verbeelding.

De villa deed lange tijd dienst als consulaat van Bolivia. De huidige eigenaar Dr. Guy Alois Magnus wilde er van meet af aan een cultureel consulaat van maken waar kunst en natuur elkaar vinden. Een heel avontuur, maar Guy straalt van visie, engagement en bezieling. Het Cultureel Consulaat Antwerpen transformeerde hij naar Villa Margritte, met een knipoogje naar surrealistisch België en kunstschil-

De prachtige trapzaal van Villa Margritte.

Foto Dieter DE DECKER

der René Magritte (1898-1967), overbekend voor de voetnoot “Ceci n'est pas une pipe” op zijn werk La trahison des images.

LIGA HUIS De villa biedt ook nog onderdak aan de projecten van Huis LiGA. Er is het Zeven Kunsten Project waar jong en oud talent kansen krijgt voor ontmoetingen rond taal, filosofie, tijd, ruimte, schoonheid en creatie van kunsten. Als bezoeker moet je kunnen genieten van die schoonheid en grandeur.

Huis LiGA heeft verder een educatief en transformatief project in Centraal Afrika. De sociale en economische transformatie staat naast het ecosysteem, milieu en gezondheid.

In Brussel is er het Mijn Amour Project rond diversiteit en het Nederlands. Hoofdzaak is het respect voor de beide landstalen en het gebruik van Nederlands voor nieuwe Brusselaars.

EERSTE OPENING De eerste vooropening van Villa Margritte gebeurde op 23 februari 2020, een maand voor de eerste lockdown.

Er waren 30 mensen ingeschreven, maar er daagden er 70 op. Vroeger stadsdichter Peter Holvoet had de leiding over een poëtisch programma.

Dan was de toegang volle twee jaar afgesloten en is het nu pas tot een heropening gekomen. Geen nood: zo staat Villa Margritte terug op de kaart.

ZONDAGEN Tot nu waren de 'Margritte Zondagen' de voornaamste activiteit, waarbij je een gedicht of muziekinstrument kon meebrengen en mensen kon ontmoeten rond de zeven kunsten.

Bij slecht weer in de salons en de trapzaal. Bij goed weer buiten in de open Tuin der Verbeelding.

Villa Margritte wil een platform zijn voor diversiteit en zeven vrije kunsten, waarbij de klemtoon ligt op samenhorigheid in een intrigerende ruimte waar warmte, schoonheid en kunst samenkomen en zich ontwikkelen in een nieuwe wereld. Villa Margritte is een plaats vol verhalen en verrassingen waar het leuk en gezellig is te vertoeven.

HEROPENING Na twee jaar sluiting was het tijd voor een heropening op zaterdag 15 januari met de eerste museale 'Villa Margritte Platform Performance' met een Indisch-Vlaams duo Nitish Kavijuana en Nina Moortgat. Het werd een zeer mooie poëtische

evocatie van een verhaal over de ondraaglijke donkerte in het leven bij een overlijden met woorden over verslaving & wanhoop, maar ook over genieten van liefde. (Als het ware ook een triptiek).

De evocatie gebeurde bovenaan de sierlijke art-nouveaurotonde aan de spiegel van het leven en in de oranje chaise longue, om te verdwijnen langs de diensttrap naar de ondergrondse keukens. Alles is op een minimum van tijd georganiseerd in een lichte chaos.

De Indische Nitish zorgde voor museale ondersteuning met ritmisch geroffel op zijn tabla. Naast deze performance brengt Nina Moortgat gedichten aan op drie ramen van Villa Margritte.

ZATERDAGAVOND/ZONDAGMIDDAG Deze heropening liet zien dat de zaterdag ook een open deur aanbiedt voor ontmoetingen, naast de vertrouwde zondagmiddag. Je kan in de tuin of binnen mensen ontmoeten, over kunst en cultuur praten en

“Achter de Façades” opnieuw in de steigers. Het toont de verhalen achter de Façades tussen 1900, toen de wijk werd gebouwd, en het jaar 2000, zowel in de Zurenborgse wijk als achter de grachten in Amsterdam: vreugde en woede, depressie en schoonheid, oorlog en vrede met twee wereldoorlogen, migratie en integratie, bloei en verval.

De nieuwe wereld, vol diversiteit en schoonheid, van Villa Margritte is de moeite om te bezoeken.

UITNODIGING Na de vooropening van half januari gaan we ervan uit dat de eigenlijke Grand Opening zal plaats vinden in de maand mei met de BABA Aqua Perpetuum en andere Lage Landen kunstinstallaties. We heten jullie welkom.

PRAKTISCH - Villa Margritte, Waterloostraat 2 op Zurenborg met toegang voor bezoekers langs de BloemenHoek Tuin in de Transvaalstraat.

- Mogelijkheid van groepsbezoeken

Villa Margritte op de hoek van de Transvaalstraat en de Waterloostraat.

Foto Dieter DE DECKER

vrienden maken. Af en toe is er wel een performance, geschikt voor jongere volwassenen.

Zaterdagavond 22 januari kwam Kaspy Ndia uit Kinshasa met een preview. Hij werkt voor het Ballet van Vlaanderen en de Vlaamse Opera en gaf een voorproefje met zijn gitaar en aan de piano in de Waterloo-Salons.

In maart presenteert hij een volledig programma.

Op zondagen kan je een eigen gedicht of tekst, of een muziekinstrument meenemen. Dan komen we terug in de traditie van onze zomerse 'Tuin der verbeelding' met poëtische en muzikale presentaties.

Villa Margritte is nu een veilig toevluchtsoord, een safe haven, waar kunstenaars, muzikanten, schrijvers, wetenschappers en filosofen mekaar ontmoeten.

METAMORPHOSIS In de lente, zomer en herfst is er ook een Metamorphosis project in de bloemenhoektuin met diverse kunstinstallaties waaronder de Aqua Perpetuum Mobile met het reeds door velen bekend BABA-beeldje en de Cupido met Vis, een soort Pallieter.

ACHTER DE FAÇADES Ondertussen staat het

project

aan museaal project binnen met interessante archieven en kunst.

- Registreren voor activiteiten aanbevolen via liga@skynet.be (32(0)489062973 - Toegang bezoek: 5 euro pp www.cultureelconsulaat.eu Instagram: 7kunsten FB: Cultureel Consulaat Antwerpen OPROEP Villa Margritte zoekt nog extra hulp voor ondersteunen activiteiten, administratie, verzending, website en ook voor een crowdfunding campagne.

www.the-park.be - info@thepark.be Boekenbergpark for Body & Mind www.facebook.com/AtTheParkBoekenberg/

4

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Een van de joodse kinderen van Chabannes getuigt

“Ik wou dat ik het nog wist” “I wish I did”, antwoordt Elias Schönbrunn, wanneer ik hem vraag of hij zich zijn verblijf in Chabannes herinnert. Over onze zoektocht naar de joodse kinderen uit Antwerpen, die begin van de Tweede Wereldoorlog opgevangen zijn in het kasteel van Chabannes, in het Franse departement Creuse, hebt u in de drie vorige nummers van Gazet van Zurenborg kunnen lezen. Elias is één van hen. Hij is nog geen drie, wanneer hij in februari 1941 weggaat uit Chabannes, na een verblijf van een maand of vijf. Hij kan zich niets meer voor de geest halen.

(Guy POPPE) Zondag 12 mei 1940. Yossel Schönbrunn en Suri Friedman trekken met hun drie kinderen, Juliette, Elias en Arnold, van hun woonst in de Lange Leemstraat naar het Centraal Station. Ze willen eender welke trein op, weg van Antwerpen. Twee dagen daarvoor zijn de eerste bommen van de nazi’s op de stad gevallen. Die plek is in hun ogen geen veilig oord meer voor hun gezin. Begin van de jaren dertig hadden ze er hun toevlucht gezocht vanuit Tsjechoslowakije. Suri’s zus Esther woonde in Antwerpen, Yossel vond er werk in de diamantnijverheid, dat maakte het financieel haalbaar.

Elias of Elie, zoals iedereen hem noemt, en Arnold zijn er in Borgerhout geboren.

De sabbat hebben ze thuis gevierd maar een dag langer willen de Schönbrunns niet in Antwerpen blijven. Die zondagochtend raken ze allemaal nog eens de mezoeza aan de deurpost aan en gaan ze op pad, zonder nog één keer om te kijken.

In het station lopen ze Margit tegen het lijf, Suri’s nicht. Zij is in 1937 naar België gekomen, op haar zeventiende. Ze kon er aan de slag in de diamantsector, die kans moest ze van haar ouders grijpen.

Ze zou ze nooit meer terugzien. Margit is vrienden uit komen wuiven en is van plan om ’s anderendaags met Esther en haar zes kinderen de trein te nemen. Maar als ze ziet hoe lastig Suri het heeft met de bagage en drie kinderen - Elias is pas twee en Arnold een baby - besluit ze om mee af te reizen, met alleen de kleren die ze draagt, haar identiteitspapieren, die ze altijd op zak heeft, en het baar geld dat in haar handtas zit. Margit en de Schönbrunns zouden Esther en de haren nooit meer terugzien.

De reis is een helletocht. Suri en Yossel beseffen het niet maar ze zitten op de laatste trein die uit Antwerpen vertrekt. In Gent houdt het op. Een lift met een vrachtwagen en lange dagen stappen brengt ze honderden kilometers verder, tot dicht bij Parijs. Bij een controle van zijn papieren wordt Yossel zonder veel complimenten ingelijfd in het Franse leger.

Suri Friedman met haar drie kinderen.

Eigen foto

DE VROUWEN TREKKEN AAN DE KAR Het kost Suri alle moeite van de wereld om te weten te komen waar haar man gekazerneerd is.

Ze spreekt Jiddisch, Hongaars en trekt haar plan in het Vlaams maar het is Juliette, die als tolk fungeert. Ze is nog geen tien, heeft in Brussel in een sanatorium verbleven, daar Frans opgestoken en heeft daarna in het Frans school gelopen.

Tien dagen doen Suri, Margit en de drie kinderen erover om door Frankrijk te sporen en het kamp in Agde te zoeken, aan de Middellandse Zee, waar Yossel zijn militaire training krijgt. Uiteindelijk moet hij nooit naar het front. Zo blijft Agde lang de pleisterplaats van het gezin. In april 1942 wordt Fella er geboren, het jongste zusje.

Elias Schonbrunn in Los Angeles.

Eigen foto

twee nachten komen ze aan in Entracque, in Italië, aan de overkant van de bergen.

Arnold, Fella en Elias Schönbrunn.

Eigen foto

VAN HOT NAAR HER Elias zelf blijft maar kort in Agde. De oorlog komt elke dag dichterbij en het is moeilijker en moeilijker om aan eten te raken. In oktober 1940 sturen zijn ouders hem naar Chabannes, waar het Oeuvre de Secours aux Enfants (OSE), een joodse organisatie, opvang organiseert. Hij blijf er tot in februari 1941. Juliette, die een onderkomen gevonden heeft in een ander kasteel in de Creuse, vangt er het heuglijke nieuws op dat haar broer, die tot dan geen woord gesproken had, eindelijk is beginnen te praten, in keurig… Frans!

Daarna volgen er voor Elias verblijven in andere opvangtehuizen voor kinderen van het OSE, eerst in Limoges, waar later ook zijn zus Fella terechtkomt. In september 1942 verhuist hij naar Poulouzat, ten zuiden van Limoges, waar hij zijn broer Arnold terugvindt. In april 1943 komt Elias weer bij zijn ouders wonen, die zich ondertussen in Saint-Martin-Vésubie, aan de voet van de Alpen, gevestigd hebben. Juliette is in 1942 op de boot gezet naar de Verenigde Staten, een initiatief van de Quakers. Familie in Cleveland, in de staat Ohio, ontfermt zich over haar. Ze gaat er als Judy door het leven.

HANNIBAL ACHTERNA De peripetieën van de oorlog maken dat de Schönbrunns uit Saint-Martin-Vésubie weg moeten.

In november 1942 had de Wehrmacht ook het zuidoosten van Frankrijk bezet, waar generaal Pétain een regime gevestigd had dat met de nazi’s collaboreerde. Maar niet Saint-Martin-Vésubie en omgeving, dicht bij de grens met Italië. Dat deel van Frankrijk viel onder het bestuur van het fascistische bewind van Mussolini. Tot in september 1943, wanneer de nazi’s ook dat gebied onder hun controle brengen. De joodse vluchtelingen beseffen dat het risico op deportatie toegenomen is.

Ze nemen het zekere voor het onzekere en steken via de col de Fenestre de Alpen over. Te voet, Elias is vijf. Het OSE begeleidt ze. Elias krijgt het ingepeperd, voortaan heet hij Emile Dupuis. Als hij wegglijdt van het glibberige pad aan de oever van de rivier die ze oversteken, kan hij zich nog net aan een tak vastgrijpen. De twee begeleiders van OSE vormen een menselijke ketting, de ene houdt de andere zijn voeten vast, en brengen Elias, pardon, Emile, terug op de begane grond. Na drie dagen en

DRAMA Maar voor de joden is ook die plek geen veilige haven. De geallieerden zijn in de zomer op Sicilië geland, Mussolini heeft zich teruggetrokken in het noorden van Italië. De nazi’s hebben een deel van het grondgebied geannexeerd en komen vijf dagen na de Schönbrunns in Entracque aan.

Meteen arresteren ze Yossel en andere Tsjechoslovaakse soldaten in dienst van het Franse leger.

Suri pleit bij de commandant voor haar echtgenoot, dat hij Hongaar is en dat Hongarije een bondgenoot is van nazi-Duitsland. Jood is jood, besluit de man, en hij houdt ook haar aan. Als de groep joden aan haar mars begint, fluistert Suri Yossel “lomir gein” in het oor, laten we er vandoor gaan. Ze wipt een winkel binnen, Yossel stapt verder. Suri en haar kinderen zouden hem nooit meer terugzien. Terug de Alpen over dan maar.

Elias op weg naar school in Gennevilliers.

Eigen foto

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

OP DE DOOL Flarden schieten Emile te binnen, als hij zich de terugkeer naar Saint-Martin-Vésubie voor de geest haalt. Hij herinnert zich treinreizen, beseft dat hij af en toe in slaap valt en het geluid van bomontploffingen hem wakker maakt. Hij komt in een weeshuis of drie terecht. Eén episode is op zijn netvlies gebrand. De kinderen zijn aan het spelen op de koer als een meisje neerstuikt. De nonnen duwen de anderen halsoverkop tegen de muur.

Granaten ontploffen, geweervuur. Naar binnen zo gauw het kan, het gebouw verduisterd, alleen kaarsen branden.

Het meisje, zo oud als Emile, een jaar of vijf, zes, ligt op een bed, de nonnen bidden. Emile zit voor het bed en bekijkt haar engelengezicht, haar golvende, zwarte haar en haar gesloten ogen. De aanval van het maquis op de nazi’s in het nabijgelegen treinstation heeft een onschuldig slachtoffer gemaakt. “It has been on my mind all my life”, zegt Elias. Als hij aan dat voorval terugdenkt, schieten er tranen in zijn ogen.

Elias beseft dat er gaten in zijn verhaal zitten. Als je naleest wat Margit haar dochter Elaine jaren later op heeft laten schrijven, dan merk je de verschillen. Als ik maar eens kon uitvissen waar ik toen was, zucht Elias, ergens dicht bij de Middellandse Zee, een wat grotere stad, “I’d love to find out where I was”.

Zo herinnert broer Arnold zich de rivier in de Alpen.

Eigen foto

HERENIGING In november 1943 vindt Elias, net als zijn broer Arnold, een onderkomen bij de familie Dupain in het departement Corrèze, in het hart van Frankrijk. Hoe hij voor de oogst stalen neemt van de druiven, dat is hem bijgebleven. Eind 1944 haalt een man ze daar weg en brengt ze de twee naar Brive-la-Gaillarde. “C’est maman”, schreeuwt Elias uit, als in het deurgat een vrouw haar

5

opwachting maakt. Wat er van het gezin overblijft, is voorgoed weer bij elkaar. Frans is de thuistaal. Op een boerderij in de buurt van Sexcles, ten oosten van Brive, beleven ze de laatste maanden van de oorlog.

Elias let er op de koeien en drinkt er heerlijk koele cider.

De honderden geallieerde vliegtuigen die op 8 mei 1945 aan het einde van de oorlog door het luchtruim klieven, die bekijkt Elias vanop het balkon van de flat in Gennevilliers, een noordelijke voorstad van Parijs, waar het gezin zijn intrek genomen heeft. Elias krijgt van Suri af en toe enkele francs toegestopt om ham te kopen, zodat hij aansterkt. Hij moet wennen aan het gewone leven, gaat voor het eerst naar school en op zondag naar de jesjiva. Daar ontdekt hij dat hij jood is en steekt hij zijn eerste woorden Jiddisch op.

EMIGRATIE Op 24 maart 1951 zetten de Schönbrunns de grote stap naar een nieuwe toekomst. In Le Havre schepen ze in op de De Grasse, richting New York. De umlaut op hun familienaam laten ze vallen, Fella heet voortaan Danielle. Als scheepsklerk verdient Elias zijn brood. In 1959 dient hij een aanvraag tot naturalisatie in. Hij is nu Amerikaans staatsburger.

Enkele jaren daarvoor, in 1955, was Elias Judy, kort na haar huwelijk, naar Los Angeles gevolgd. Daar woont hij nu nog. Het grootste deel van zijn leven heeft hij in grote hotels gewerkt, vertelt hij me, als bar manager. Op een dag in 1986 heeft hij zelfs president Reagan champagne geserveerd.

Nu is hij met pensioen, hij is net geen 84, sinds 22 jaar samen met Beverly, de vrouw van zijn leven. Arnold en Danielle wonen in Israël. Sinds dertien jaar stapt Elias elke dag in zijn auto om veertig geldautomaten met dollarbiljetten te vullen. “I like to be busy”, zegt hij. Argent Automatique heet zijn firma, hij is zijn Frans niet verleerd.

Elias met president Reagan in het Century Plaza Hotel in LA in 1986.

Eigen foto

OMGANG MET HET VERLEDEN Nooit heeft Elias willen praten over wat hij tijdens de oorlogsjaren beleefd heeft. Tot zijn twee kinderen, Michele en Joey, hem vragen begonnen te stellen en aandrongen. Ten slotte heeft hij zijn verhaal op papier gezet. In 2018 is hij met Michele en Joey naar Frankrijk gekomen en hebben ze de marche de la mémoire overgedaan, de tocht van Saint-Martin-Vésubie over de bergen naar Italië. Elk jaar in september doen ze dat daar opnieuw. In 2019 was Elias er weer bij, deze keer met zijn vijf kleinkinderen.

De Tweede Wereldoorlog, voor de Amerikanen is dat Pearl Harbor, zegt Elias. Hij verwijst naar de Japanse aanval op die haven op Hawaï in december 1941, die een groot deel van de Amerikaanse vloot vernietigde en de Verenigde Staten overtuigde om aan de oorlog deel te nemen. In Europa, zegt Elias, voel je de betrokkenheid bij de oorlog. Je ziet gedenkplaten op gebouwen, struikelstenen.

Zo gauw de pandemie achter de rug is, wil Elias nog eens de plas oversteken. “I’m forgetting stuff, that’s why I’m opening up now”, vertrouwt me toe, hij begint dingen te vergeten en daarom wil hij ze nu kwijt. “I'm fortunate to be able to recall these events at my age, Guy”, zo besluit hij een van zijn mails. Elias Schonbrunn prijst zich gelukkig dat hij op zijn leeftijd die herinneringen op kan halen.

oProEP ToT GETUIGEN

In het kader van het herinneringsproject van Stad Antwerpen “Antwerpen Herdenkt” voer ik onderzoek naar de geschiedenis van de jongens en meisjes gemeenteschool in de Grotehondstraat (vandaag Crea 16) ten tijde van de Tweede Wereldoorlog.

In deze school werden op 28 augustus 1942 vele joodse gezinnen verzameld om naar Kazerne Dossin gedeporteerd te worden,

waardoor het vandaag ook een herinneringsplaats is voor deze gruwelijke gebeurtenissen.

Ook werden er tijdens de oorlog maatregelen getroffen om kinderen veilig te stellen tijdens de V-bomaanslagen, waardoor het lessenschema voor de school helemaal veranderde. Om het verhaal een persoonlijk karakter te geven, ben ik ook op zoek naar persoonlijke verhalen van mensen die op deze school hebben gezeten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Uiteraard

zou het fijn zijn dat mensen een persoonlijke ervaring hebben uit deze periode, maar ook eventueel verhalen over mensen die er hebben schoolgelopen.

Wie zo een verhaal kan vetellen, wordt vriendelijk verzocht dit voor 28 februari door te mailen naar lotte.van.attenhoven@hotmail.com

6

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Mikwa (levendig water) als kern van spirituele reiniging

“ In het orthodox jodendom is spirituele reinheid een wezenlijk deel van de geschreven traditie”

Regina Suchowolski-Sluszny.

Foto uit eigen archief, vrij van rechten copyright, Moshe YONATAN

- Regina, wat is de betekenis van het concept 'levendig water', mikwa dus?

Regina Suchowolski-Sluszny: “Levendig water is stromend water, in beweging. Het is afkomstig van een natuurlijke bron en mag absoluut niet machinaal of manueel worden aangeleverd. Het water is zeer zuiver, puur. Het bewegen symboliseert dat ook het leven zélf in beweging is, continuïteit kent. Het natuurlijke karakter appelleert aan het reine leven dat orthodoxe joden zich tot doel stellen. Algemeen staat het woord mikwa dus voor de toegangspoort tot een zuiver leven.”

- Mikwa verwijst in eerste instantie naar het rituele bad.

Hoe moeten we ons een dergelijk bad voorstellen?

Mikwa. Mogelijk klinkt het woord al vertrouwd in je oor, misschien hoor je het voor het eerst. De letterlijke vertaling uit het Hebreeuws is ‘levendig water'. Het begrip mikwa verwijst zowel naar het orthodoxjoodse reinigingsritueel als de plaats waar dit ritueel zich voltrekt, het rituele bad.

Voormalig Zurenborger Regina Suchowolski-Sluszny, voorzitter van het Forum der Joodse Organisaties en vicevoorzitter van Het Ondergedoken KindL'Enfant Caché, wijdt ons in.

Niet alleen interessant maar bovenal relevant, want ook onze wijk herbergt twee mikwa's. (Karen KETS)

Regina Suchowolski-Sluszny: “Het is een opening in de grond. Die kan verschillende vormen aannemen, doorgaans vierkant. Aangezien het bad stromend water bevat - gedeeltelijk uit de grond, maar de grootste component is verplicht regenwater - zijn er veelal enkele trappen naar beneden. Het natuurlijke karakter vertaalt zich ook in de structuur van het bad, dat meestal in steen is gemetseld. De mikwa bevindt zich in een binnenruimte. Dat zorgt er samen met de bouwconstructie voor dat het water en de omgeving een aangename gevoelstemperatuur hebben. Belangrijk is ook dat het bad geen lekken vertoont, de structuur moet waterdicht zijn. Aangezien het water niet mag stilstaan, mogen er geen holtes zijn. Het idee leeft dat het water maar zuiver kan zijn wanneer het bad dat ook is. Het wordt dus ook gereinigd. Dat kan enkel door het bad handmatig leeg te scheppen, om het vervolgens op geheel natuurlijke wijze opnieuw te laten volstromen.”

vooraf - duurt gemiddeld zo’n dertig minuten.

In Antwerpen en dus ook in de twee Zurenborgse mikwa's kan dit enkel op afspraak. Er zijn verschillende dagen en/of uren voor vrouwen en mannen. Beiden beschouwen het bezoek aan de mikwa als een zeer private aangelegenheid. Vaak is er immers een rechtstreekse link met het intieme leven.”

Het woord mikwa heeft ook betrekking op het ritueel dat zich in de ruimte voltrekt. Wat is hiervan precies de bedoeling?

Regina Suchowolski-Sluszny: “De kern van het ritueel is reiniging. Op spiritueel vlak, dus niet lichamelijk. Maar men moet wel lichamelijk rein zijn om spirituele zuiverheid te kunnen bereiken. Om die reden zal men zich - alvorens het rituele bad te betreden - in de aanpalende ruimte eerst grondig wassen en douchen. Die grondigheid is belangrijk: uiteraard met water en zeep, en van het hoofd - ook de haren - tot en met de voeten. De nagels moeten kort zijn, er mag geen spoortje van vuil onder zitten.

Aangezien bloed als onrein wordt beschouwd, moet ook elk wondje eerst worden schoongemaakt. Onder geen beding mag er zich bloed met het water vermengen. Er gaat dus wel wat voorbereiding aan vooraf.

Overigens: ook nieuw keukengerei - potten, pannen, bestek - moet ritueel gereinigd worden. Dit aspect is wellicht iets minder bekend bij de lezer, maar is zeker vermeldenswaardig.”

- We komen hier zo meteen op terug. Kan je eerst iets zeggen over de spirituele reiniging die een orthodox-joodse persoon ondergaat?

Regina Suchowolski-Sluszny: “De reiniging voltrekt zich door onderdompeling van het volledige lichaam, waarbij elk lichaamsdeel in het water moet zijn geweest. Niet één keer, maar meerdere keren. Bij het onderdompelen wordt een gebed gereciteerd, een zegenspreuk, 'bracha' in het Hebreeuws. Een bezoek aan de mikwa - inclusief de lichamelijke reiniging

- Dat brengt ons naadloos bij de volgende vraag: in welke situaties betreedt een orthodoxe jood het rituele bad, wanneer moet de spirituele reiniging zich voltrekken?

Regina Suchowolski-Sluszny: “Enkel volwassen Joodse mannen en vrouwen zijn aan de verplichting onderworpen. Er zijn een aantal vaste gelegenheden. De onderdompeling van een getrouwde vrouw - twaalf dagen na het begin van haar menstruatie - is wellicht de meest bekende. Maar ook daags voor haar huwelijk bezoekt een aanstaande bruid de mikwa. Zij moet immers met 100% zekerheid zuiver zijn alvorens de joodse huwelijksceremonie onder de 'choepa' (het 'baldakijn') kan plaatsvinden. Een orthodox-joodse man gaat naar de mikwa wanneer hij daartoe besluit, en veelal op de belangrijkste feestdagen. Zo is een bezoek aan de mikwa op de avond van Jom Kippoer (de 'Dag der Vergevingen' of 'Grote Verzoendag') voor velen een vast gebruik.

Dit is maar een greep uit een bredere waaier van gelegenheden. Zij zijn opgenomen in de Joodse wetten die zowel verbodsbepalingen als geboden bevatten. Een bezoek aan de mikwa is de concrete uiting van een van de gebodsregels.”

- Regina, je had het daarnet ook over de rituele onderdompeling van nieuw eet- of drinkgerei?

Regina Suchowolski-Sluszny: “Inderdaad.

Nieuwe potten en pannen, en nieuw bestek bijvoorbeeld, zijn bij aankoop niet kosher (letterlijke vertaling uit het Hebreeuws: 'geschikt'). Om kosher te worden moeten die voorwerpen zoals een persoon ondergedompeld worden: het glazen, aarden of metalen object wordt in zijn geheel onder water gebracht, in de mikwa dus. Dit gebeurt door een vertegenwoordiger van het rabbinaat en gaat ook gepaard met het uitspreken van een bracha. Zowel servies voor thuis als voor in een restaurant moet in de mikwa worden ondergedompeld. Met een uit het Hebreeuws afgeleide term wordt dit proces 'touwelen' genoemd.

Misschien is dit voor de Zurenborgse lezer nog wel een leuk woord om te onthouden (lacht).”

Chrisssy's Chris Vissers

Kleermaakster Retouche info.chrisssys@gmail.com www.chrisssys.be 0485 39 33 66

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

7

De moeizame weg naar het plaatsen van een struikelsteen

Voor 2022 staan er 40 herdenkingstegels gepland In 2018 verschenen - ietwat illegaal - de eerste struikelstenen in onze wijk. In 2022 zouden er 40 moeten bijkomen. Over het concept en de manier waarop het proces uiteindelijk verloopt, vond een tijd geleden een vergadering plaats.

Eén van de aanwezigen was Lien Van de Kelder.

Het project ‘Stolpersteine’ komt uit het brein van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Hij besloot om door het aanbrengen van de tegels in de stoepen de herinnering aan de deportatie, moord of zelfmoord van nazislachtoffers levend te houden.

De stenen zijn van beton. Op de kop van 10 x 10 cm zit een messing plaatje, waarin de naam, geboortedatum, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden zijn ‘gestanst’ (uit het metaal geslagen).

Demnig noemt zijn stenen ‘sociale sculpturen’.

In Europa werden er al 80.000 geplaatst. Twee steden waar het plaatsen ervan verboden was, waren Antwerpen en München. In Brussel, Charleroi, Luik en Gent kon het wel. Omdat er geen toestemming gevraagd kon worden, was er ook geen procedure voorhanden om die toestemming aan te vragen.

De Brusselse Joodse organisatie ‘L’Association pour la Mémoire de la Shoah’ (AMS) is druk blijven zetten op het stadsbestuur. Toch werden er in 2018 3 zonder toestemming gelegd: in de Pretoriastraat, aan het Mediaplein en in de Provinciestraat.

In Antwerpen is een adviescommissie met o.m. Bruno De Wever en Herman Van Goethem mee aan de kar gaan trekken. Nadat het stadsbestuur overstag was gegaan, werd in september 2018 een 4de steen geplaatst. Via AMS en mét stedelijke goedkeuring, kwamen er in 2019 een 30-tal bij.

DOSSIER Iedereen kan struikelstenen aanvragen. Je moet natuurlijk een dossier samenstellen, met zoveel mogelijk info, hoewel je maar een klein stukje nodig hebt om de aanvraag in te dienen. Je logt in met je account op het e-loket van de stad en zoek naar ‘struikelstenen’.

Je kan in principe struikelstenen leggen die je zelf maakt, maar ‘struikelstenen’ is ondertussen een merknaam met copyright van Demnig, hij wil niet dat dat gekopieerd wordt.

In de Arendstaat liggen er zo twee zelfgemaakte. Wie toch liever via Demnig gaat, kan zich beter aansluiten bij Wim Kenis uit de Galifortlei 244 in Deurne, het adres waar tijdens de oorlog zijn grootoom Jan De Ridder woonde. Hij is door de Duitsers gedeporteerd wegens verzetsdaden. Kenis wil dat feit door een struikelsteen voor zijn deur herdenken.

Je vult een formulier in met de gegevens van de aanvrager: waarom vraag je dit aan, en dan de gegevens van de persoon aan wie de steen wordt gewijd: waarom voor hem/ haar? Hou dit kort. “Ik vraag dit aan ter nagedachtenis van X die omgekomen is op XX in XX “, feitelijke gegevens: geboortedatum, plaats, datum van aanhouding, deportatie

Door omstandigheden kon zij het artikel echter niet vervolledigen; daarom stelde zij ons haar notities ter beschikking, waaruit onderstaand artikel is gebreid. (Lien VAN DE KELDER Bewerking Marcel SCHOETERS)

‘internering in de Dossin-kazerne’, de verschillende kampen waar ze gepasseerd zijn, en datum van overlijden (niet altijd gekend).”

Voor alle duidelijkheid: de stenen zijn niet enkel bedoeld voor Joden, ook andere slachtoffers - zoals Jan De Ridder - kunnen ermee worden herdacht. De herdachte personen moeten niet noodzakelijkerwijze omgekomen zijn. Zelfs als ze zijn teruggekomen, kan er een steen aan hen worden gewijd. Ze zijn bedoeld voor álle slachtoffers van het nazisme, dus ook voor ondergedoken kinderen (slachtoffers dus) die het overleefd hebben.

INFO Welke info moet erop komen: geboortedatum en -plaats, plaats en datum van overlijden. Als dat laatste niet bekend is, mag je op basis van een gerechtelijk besluit van na de oorlog de deportatiedatum invullen.

Heel wat documentatie is te vinden in Dossin.

Tijdens de vergadering gaf Wim Kenis nog de volgende informatie mee: je vult alle info in, ze vragen vermoedelijke plaatsingsdatum (pas als ze geleverd zijn kan dit exact), worden er op de steen nog andere slachtoffers vermeld? ‘Nee’ (via Demnig is het 1 persoon per steen), en dan nog minstens 1 best 2 foto(‘s) van het huis met heel zichtbaar het huisnummer.

Je stuurt het dossier op, je krijgt digitale bevestiging. De Stad heeft 3 maanden tijd om het dossier te onderzoeken, Davy Mahieu van het stadsarchief doet dat en vlot.

Binnen de 3 maanden wordt het meestal goedgekeurd, meestal veel vlugger, soms al na 2 weken.

Dan krijg je schriftelijke bevestiging van het stadsarchief met eventueel nog een advies erbij, soms over geboorteplaats, of discussie over laatst gekende adres. Meestal mag daar dan de steen worden geplaatst, maar de plaats moet gewoon “representatief” zijn.

RICHTLIJNEN Dan kun je bij de Stichting Stolpersteine, in casu www.stichting-stolpersteine.nl de inscriptie doorsturen en de steen bestellen.

Die stichting heeft zelf richtlijnen (max 10 regels, naam in grote letters, andere tekst kleiner) ze willen dat de stenen zo sober en eenvoudig mogelijk zijn. De richtlijn zegt: geen geboorteplaats, ook geen beroep, maar als het over verzetslieden gaat, kan je dat wel vermelden.

De bestellingen verlopen via Wim Kenis. Hij heeft nu al een mondelinge toezegging dat er 50 stenen zouden kunnen gemaakt worden: beperkte productiecapaciteit: iedere steen wordt manueel gestanst, je kan nooit twee keer dezelfde steen maken.

Het team achter de struikelstenen.

Foto organisatie

Het idee erachter is: de nazi’s hebben die mensen op industriële schaal vernietigd, wij willen deze stenen niet op industriële wijze maken, iedere mens is uniek en iedere struikelsteen is uniek.

Er zijn nu al 40 stenen besteld voor 2022 en Wim Kenis heeft een mondelinge toezegging van Alexander Stukkenberg van de bovengenoemde stichting dat we voor Antwerpen nog 100 stenen (3 weken werk) kunnen krijgen voor 2022.

Wat de plaatsingsdatum betreft, zijn er twee mogelijkheden: ofwel plaats je ze zelf: (community placing) ofwel komt Gunter Demnig ze plaatsen. Volgens de voorlopige planning komt hij begin november, dan kan hij een 20-tal stenen leggen op een dag.

Normaal legt hij de eerste steen, maar eens hij er een gelegd heeft mag je ze zelf leggen.

De regels zijn: voor de voordeur, op 1,5m van de voordeur ongeveer.

Er gaat dus wel wat tijd over tussen dossier samenstellen en plaatsen: eerder maanden dan weken. De enige verplichting is dat de bewoners van het huis vooraf schriftelijk op de hoogte moeten worden gebracht, ze hoeven hun akkoord niet te geven en kunnen ook niet in beroep gaan.

Van zodra de stad een toelating heeft gegeven om op de openbare weg een kunstwerk te plaatsen, is de stad verantwoordelijk. Het feitelijke onderhoud moet door de stad gebeuren (daar hebben ze echter ineens het besluit genomen dat ze niets gingen doen, de initiatiefnemer moet het kuisen. In andere steden zoals Gent is het op vraag van de stad Gent zelf geplaatst en wordt het onderhoud door de stad gedaan).

EVENEMENT Drie weken voor de uiteindelijke

plaatsing moet je dan contact opnemen met de diensten van David Mahieu met de exacte datum.

De goedkeuring van het dossier is één zaak, maar het plaatsen van de steen wordt beschouwd als een klein evenement: dus als je weet wanneer de datum van plaatsing er aankomt moet je een evenement aanvragen in het e-loket in een veel uitgebreider formulier dan dat voor de goedkeuring van het dossier: hoeveel man?

Parkeerverbod? Muziek? Vuurwerk?

Dieren enz. Simpel en eenvoudig houden!

Over die evenementenaanvraag staat er heel wat onduidelijkheid op de website van de stad: je kunt materiaal van de stad lenen, maar dan moet je minimum 45 dagen op voorhand dat aanvragen, terwijl de evenementenaanvraag als je geen materiaal leent het over verschillende termijnen heeft: 3 weken (geen enkele interventie van de stad, bij ‘parkeerverbod ‘is het niet duidelijk of dat een interventie van de stad is) 6 weken etc.

De meeste problemen met het parkeerverbod: allemaal verkeerd geplaatst etc., digitale hebben een gps-tracker! Je mag ze niet meer dan 20m verzetten. De politie contacteert je dan: een 5-tal auto’s is genoeg.

Sommige bewoners zijn hoogbejaard en slecht ter been. Je moet zeker de afgesproken termijn respecteren!

Als je de datum hebt vastgelegd en je evenementenaanvraag is te laat binnen, dan is het te laat.

www.antwerpen.be/info/ struikelsteen-aanvragen www.stolpersteine.eu

8

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

De joodse buren feesten Het joodse jaar is nogal volgekleurd met feestdagen, beginnend met elke zaterdag, de Sabbat, die op zich als volwaardige feestdag wordt gevierd, met formele kleren, bijzondere gebeden en uitgebreide maaltijden.

De samenstelling van het woord ‘feestdag’ impliceert dat feesten de essentie van de dag is, wat niet noodzakelijk met de joodse realiteit strookt. Een van deze ‘feestdagen’ is Jom Kippoer, de grote verzoeningsdag waarop joden zelfs vasten. Voor de andere feestdagen maakt het feesten zeker deel uit van de dag, maar kan moeilijk kandideren als essentiële kenmerk.

Poerim is absoluut de uitzondering.

Op die dag wordt het eten, drinken (een tikkeltje te veel soms!), zingen en dansen thuis en zelfs op straat.

Wat je veel op straat ziet, zijn verklede kinderen die samen op straat wandelen met mandjes eetwaren voor familie en vrienden bestemd.

Carnaval? Daar lijkt het zeker op.

In feite komt de traditie van zich verkleden als herinnering voor de wonderlijke redding van het volk, omschreven in het boek van Esther, waarin een verhaal zich ontwikkelt met talrijke soms triestige en gevaarlijke episodes die los van elkaar blijken te staan, en pas op het einde allemaal samenkomen op een manier die bewijst dat wat groot lijkt in feite klein is; sterk is zwak; gevaarlijk is gelukkig; enz. Schijn bedriegt.

Het verkleden staat dan symbool voor de mogelijkheid dat ‘not everything is what it seems’. En zoals met alle feestdagen, is het de bedoeling dat je deze onderliggende boodschap voor heel het jaar meeneemt.

Waarom dan de mandjes met eetwaren voor familie en vrienden?

Omdat vreugde nooit authentiek kan zijn zonder die met anderen te delen…

Dit jaar wordt Poerim gevierd van woensdagavond 16 maart tot donderdagavond 17 maart.

PoErIM

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

9

Medewerker FOMU is ook geïnteresseerd in uw foto’s

online databank helpt oude foto’s dateren Hebt u ook nog ergens een schoendoos staan met (heel) oude foto’s waarvan u niet weet wie erop staat en wanneer ze gemaakt zijn? Wanneer ze van vóór 1914 dateren dan bestaat er een handig hulpmiddel om er zonder enige kennis van fotografie toch een hele boel over te weten te komen: de online databank “Directory of Belgian Photographers” die zowat alles verzamelt wat bekend is over Belgische fotografen en fotografen die in België actief waren tussen het ontstaan van de fotografie in 1839 en het begin van de Eerste Wereldoorlog. Wij gingen ons licht opsteken bij coauteur en wijkbewoner Michiel Demaeght. (Luc PANDELAERS) - Je werkt nu zelf in het Fotomuseum.

Was je voordien ook al lang bezig met fotografie?

Michiel Demaeght: “Nee, totaal niet eigenlijk. Mijn jeugddroom was van sportjournalist te worden. Ik ben daarom communicatiewetenschappen gaan studeren, maar ik kreeg al gauw door dat de pikorde in de sportjournalistiek heel rigide is. Je moet je eerst jarenlang van de ene volleybalwedstrijd in tweede provinciale naar de andere kermiskoers slepen voor je in aanmerking komt voor het interessantere werk. Ik heb me dan maar meteen op de arbeidsmarkt gestort en ben na enkele omzwervingen per toeval op een vacature bij het Fotomuseum gestoten.

Vandaag ben ik er collectieregistrator en coördineer ik onder andere de digitalisering binnen de afdeling.”

- Je bent ook coauteur van de “Directory of Belgian Photographers.

Kun je daar wat meer over vertellen?

Michiel Demaeght: “Dat staat een beetje los van mijn vaste job en ik doe dat ook grotendeels in mijn vrije tijd. De “Directory of Photographers in Belgium 1839-1905” werd samengesteld door Steven F. Joseph, Tristan Schwilden en Marie-Christine Claes en in 1997 eerst in boekvorm gepubliceerd door het Fotomuseum.

Om de verzamelde gegevens toegankelijker te maken en meer up to date te houden werd na verloop van tijd beslist van ze in een onlinedatabase te steken (http://www. directorybelgianphotographers.be/).

Deze databank streeft ernaar om alle fotografen in België van vóór 1914 op te lijsten en hun activiteit te

1872 - 1874

1883- 1904

1883- 1904

1875 - 1885

1862 - 1864

1882 - 1887

1872 - 1874

1875 - 1885

Circa 1866

documenteren. Ze omvat momenteel al meer dat 7500 records, niet enkel van beroeps- en amateurfotografen maar onder meer ook van toeleveringsbedrijven van fotografisch materiaal. Aanvankelijk was het voor mij vooral een handig hulpmiddel bij de registratie van nieuwe collectiestukken maar ik geraakte geleidelijk aan gefascineerd door de fotografie uit die periode en ik begon meer en meer feedback te geven en de databank aan te vullen met eigen onderzoek. Zo ben ik dan uiteindelijk coauteur geworden.”

- Hoe kan ik dan als leek gebruik maken van de Directory?

Michiel Demaeght: “Stel dat je ergens nog een paar foto’s hebt liggen waarvan je vermoedt dat ze zeer oud zijn. Foto’s uit familiearchieven van voor de Eerste Wereldoorlog zijn vaak klein (het kleinste formaat stond bekend als carte de viste, de iets grotere als carte cabinet) en opgeplakt op karton. Dat was noodzakelijk omdat er toen gewerkt werd met zeer dun fotopapier. Net op dat karton kun je heel wat interessante gegevens vinden. De fotograaf liet er zijn naam en adres op drukken en het cartonnagebedrijf dikwijls ook.

Als je die namen ingeeft in de Directory kom je uit bij de monografieën en daar zie meteen in welke periode die fotograaf gewerkt heeft. Heel wat fotografen uit die tijd zijn actief geweest op verschillende adressen en dan kun je aan de hand van het adres die datering nog verfijnen.

De achterzijde van de foto’s werd doorgaans ook bedrukt. Daarop is soms nog meer informatie te vinden en in latere jaren zijn ze ook versierd

met fraaie jugendstil- en belle époquemotieven. Ook uit de foto zelf valt wel een en ander af te leiden, maar dat is al meer specialistenwerk. Daarom heb ik ook een oproep gedaan op Hoplr. Mensen die nog van die oude foto’s bezitten, mogen mij contacteren. Ik ben namelijk steeds op zoek naar foto’s die mij in staat stellen de databank aan te vullen met nieuwe gegevens en kom graag eens langs om ze samen te bekijken en mijn kennis te delen.”

- Zijn die oude foto’s nog veel waard?

Michiel Demaeght: “In geld uitgedrukt, meestal niet. De schaal waarop ze gemaakt werden was enorm en er bestaan er gewoon nog ontzettend veel van. Het Fotomuseum heeft er duizenden in collectie. Maar als het over familieportretten gaat hebben ze natuurlijk een emotionele waarde, zeker als je kunt achterhalen wie er precies op staat. In dat geval worden ze ook wel gezocht door genealogen als illustratie bij stambomen.”

ALLE DAGEN OPEN VANAF 10 UUR

- De databank stopt aan de Eerste Wereldoorlog. Is het de bedoeling van ze uit te breiden naar latere periodes?

Michiel Demaeght: “Dat is niet

uitgesloten, maar allerminst evident en al zeker niet op dezelfde manier.

De periode 1839 – 1914 is nog relatief overzichtelijk. Er waren toen aanvankelijk nog niet zo waanzinnig veel fotografen en zeker als amateur moest je initieel niet enkel behoorlijk bemiddeld zijn maar ook nog eens een halve chemicus. In de aanloop naar en zeker in de periode na de Eerste Wereldoorlog bleef het nog wel een kostelijke bezigheid maar het werd gaandeweg wel veel toegankelijker. Dat zorgde ervoor dat het aantal fotografen en geproduceerde foto’s exponentieel toenam.

Voor de periode tot 1914 kun je nog enigszins streven naar volledigheid maar na de Eerste Wereldoorlog wordt de hoeveelheid aan gegevens zo groot dat dat gewoon niet meer doenbaar is.”

Geïnteresseerden kunnen Michiel contacteren via mail michiel.directory@gmail.com of telefonisch op het nummer 0494 41 96 22.

10

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Fietsstraten krijgen vorm in Zurenborg Menig buurtbewoner zal het al gemerkt hebben, de werkzaamheden in de Lange Altaarstraat. Na het besluit in de zomer van 2020 om de Lange Altaarstraat en de Pretoriastraat om te vormen tot fietsstraten als onderdeel van de rode loper van de Singel tot het Mediaplein, is de heraanleg tot fietsstraat nu van start gegaan. Als alles goed is, zijn zowel de Lange Altaarstraat als de Pretoriastraat tegen eind mei omgebouwd tot fietsstraten.

(Herman KOK) Doel is beide straten zo in te richten dat de positie van fietsers als belangrijkste weggebruikers wordt bevestigd.

Zo mogen in een fietsstraat fietsers de gehele rijstrook gebruiken, hebben fietsers voorrang, en mag het gemotoriseerd verkeer fietsers niet inhalen. De aanpassingen zijn wel hard nodig. Vooral de Pretoriastraat was gezien de breedte, het ontbreken van snelheidsremmende elementen, en onduidelijke 30 max snelheidsborden nu niet bepaald een fietsstraat. En de veiligheidssituatie ter hoogte van de schoolzone in de Lange Altaarstraat was verre van optimaal.

Wat gaat er gebeuren?

De werken in de Pretoriastraat en de Lange Altaarstraat betreffen een beperkte ingreep hetgeen beteken dat het geen gevel-tot-gevel heraanleg is. Het grijze asfalt wordt vervangen door rode asfalt, waarmee de straten net als de Grotehondstraat duidelijk herkenbaar zullen zijn als fietsstraat.

Daar zowel de Pretoriastraat als de Lange Altaarstraat tweerichtingsstraten zijn, worden ze voorzien van een overrijdbare middenstrook in keien die de rijbaan visueel opdeelt in twee rode stroken en het gemotoriseerd verkeer moet ontmoedigen om fietsers in te halen. Ter hoogte van de busstrook wordt deze middenstrook in een kleine opstand uitgevoerd, zodat enerzijds beide rijrichtingen duidelijk gescheiden worden, en voertuigen die richting Draakplaats rijden in de asverschuiving worden geleid, wat moet zorgen voor een bijkomend snelheid matigend effect.

Verder worden er verkeersplateaus voorzien op de kruispunten van de Pretoriastraat met de Velodroomstraat en de Krugerstraat, en ook op het kruispunt Lange Altaarstraat- Korte Altaarstraat- Dolfijnstraat om de snelheid van het verkeer af te remmen. De rijbaankussens in de Lange Altaarstraat worden verwijderd. Daar fietsers gebruik mogen maken van de volle breedte van de rijstrook zijn die kussens niet goed geschikt. Het smalle middeneilandje halverwege de Lange Altaarstraat blijft wel als geleider voor het verkeer langs de aanwezige knik in de straat.

Gefaseerde heraanleg Pretoriastraat Daar de Pretoriastraat thans nog door stelplaatsbussen gebruikt wordt, zal de ombouw tot fietsstraat op de kop van de straat bij het kruispunt met de Singel later worden uitgevoerd. Op korte termijn moet de opening van een tweede uitgang voor de stelplaats via de Krugerstraat als gesteld als voorwaarde bij de verstrekte vergunning leiden tot een vermindering van het stelplaatsverkeer door de wijk. Uiteindelijk is de verwachting dat de stelplaats over enkele jaren zal verhuizen naar een site nabij de Luchthaven, zeker nu de gemeente Mortsel haar eerdere bezwaren heeft ingetrokken. Na de verhuizing van de stelplaats zal de Pretoriastraat ter hoogte van het kruispunt met de Singel worden aangepast en versmald, zodat fietsers vanuit de Singel rechtstreeks de rijbaan op kunnen rijden.

Bijzondere opleiding Fiscaal Recht, Bijzondere Opleiding Jeugdrecht, Voorkeurmaterie: Personen- en Familierecht (echtscheiding,…).

Tel: +32(0)3/236.90.81 • GSM: +32(0)495/21.82.98 Fax: +32(0)3/236.00.79 • E-mail: ludo.sanders1@telenet.be ING: BE 45 6300 6649 6589 • Derden: BE 37 6300 6510 3328

Bleekhofstraat 113/41 • B-2140 BORGERHOUT

Pretoriastraat wordt fietsstraat.

Foto Jörg PYL

De werken in de Pretoriastraat omvatten ook de aanleg van een parkeerstrook aan de noordzijde van de straat in het deel van de straat tussen de Singel en de Velodroomstraat. Hierdoor wordt een rijstrookversmalling gerealiseerd die een snelheidsremmend effect zal hebben. Gezien de vooral in de avonden hoge parkeerdruk in de wijk geen overbodige luxe, alhoewel het voor de lange termijn beter zou zijn als er buurtparkings zouden kunnen worden gerealiseerd aan de overzijde van de Singel of als onderdeel van Nieuw Zurenborg.

Pretoriastraat als verbinding tussen oud en nieuw Hoewel de ombouw van de Pretoriastraat tot fietsstraat de verblijfskwaliteit in de straat zal verbeteren, is de straat verre van ‘af’. Met het aankomend vertrek van de stelplaats komt de ontwikkeling van Nieuw Zurenborg weer een stapje dichterbij. De semi-industriële noordkant van de straat zal waarschijnlijk veranderen in een stedelijke vooral residentiele kant. Een kans waarbij de Stad kan laten zien dat er, in navolging van Zurenborg, aantrekkelijke en duurzame wijken met kwaliteit kunnen worden ontwikkeld, met daarbij ook een door de wijk zo gewenst park. Met hier de Pretoriastraat als stedenbouwkundige verbinding tussen oud en nieuw. Een hele uitdaging. De uitkomst is nog onzeker. Maar zeker is dat de Pretoriastraat en Zurenborg als geheel interessante tijden tegemoet gaan.

Plantin en Moretuslei 92 2018 Antwerpen T. 03 233 66 80 info@apotheekplantijn.be

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

11

Gerrit Gaastra, baas van IDWORX fietsen, te gast bij Bikepacking Belgium

“ Mijn fietsen moeten tien jaar meegaan, ook als je er 20.000 km per jaar mee rijdt.”

3 februari 2022: een historische avond voor fietsminnend Vlaanderen. Gerrit Gaastra, de man achter idworx, komt bij Bikepacking Belgium (Groen Kwartier) zijn passie voor perfectie delen met een FIETSWALHALLA Vorig jaar schreven we in de krant over Bikepacking Belgium, het fietswalhalla voor reisfietsers in het Groen Kwartier, waar u de allerbeste reisfietsen en hun toebehoren vindt. Een van de topmerken die ze daar verdelen is idworx. Ze strikten de baas, Gerrit Gaastra, voor een wervelende presentatie.

GAASTRA Ben je een fietsliefhebber, dan doet de naam Gaastra vast een belletje rinkelen. Overgrootvader Andries richtte Batavus op. Diens kleinzoon Andries en zijn Duitse vrouw Marion Kowalik begonnen met KOGA (Ko van Kowalik en Ga van Gaastra). Hun zoon Gerrit erfde hun passie.

Met idworx stampte hij een klein, maar prestigieus merk

vijftigkoppig publiek van fietsfanaten. Onder het goedkeurend oog van Andries Gaastra en Marion Kowalik, zijn ouders én de oprichters van KOGA, pakt hij zijn toehoorders in. (Peter THEUNYNCK)

van topfietsen (trekking en mtb) uit de grond. Ze worden geproduceerd in de Bikery in Wachtberg bij Bonn.

IDWORX Takken, vuil, pekel, stenen en steile hellingen trotseren…

Duizelingwekkende bochten nemen met loodzware fietstassen… Hoe maak je een stabiel rijwiel dat al die uitdagingen aankan? Daar gaat Gerrit Gaastra anderhalf uur lang op door. Met elk voorbeeld illustreert hij de filosofie van idworx, die krachtig verwoord wordt in de slogans “Ride it all, all the time” en “it works”.

DETAILS “Als je echt duurzame, onderhoudsarme fietsen wilt maken, moet je elk onderdeel kritisch tegen het licht

Gerrit Gaastra bij Bikepacking Belgium.

Foto Jôrg PYL

houden,” zegt Gaastra. Daar is hij omzeggens dag en nacht mee bezig.

Elk detail telt: van lasnaad tot spaak, van voorvork tot remklauw, van zadelpen tot steekas. Zo vertelt hij over Sapim, zijn Wilrijkse leverancier van fietsspaken, die voor hem double butted spaken maakt, over de bredere naafdynamo die hij samen met de producent SON ontwikkelde en die voor een sterker en stabieler voorwiel zorgt, over het geharde messenstaal van de tandwielen, over de keuze voor een Rohloff- of Pinion-versnellingsbak,...

ELEKTRISCH Gerrit Gaastra blijkt niet zo’n superfan van elektrische fietsen. Die sporen niet geheel met zijn duurzaamheidsfilosofie.

Een batterij en een elektrische motor gaan gemiddeld 5 jaar mee en wat dan?

Wisselstukken blijken na een tijd niet meer voorhanden, omdat modellen razendsnel wisselen. idworx tracht elektrisch aan duurzaam te paren. Zo is er de oPINION BLT-E. “Als de motor en de batterij versleten zijn, kunnen die er makkelijk afgehaald worden en kan de fiets nog jaren mee als niet-elektrische adventure bike,” lacht Gaastra.

GOED OM TE WETEN 1. Alle modellen van idworx zijn in voorraad bij Bikepacking Belgium (Groen Kwartier).

Met elk van die fietsen kun je een proefrit maken.

2. De bikefitters van Bikepacking Belgium helpen je de ideale fietspositie te vinden. Super belangrijk als je dagenlang comfortabel wilt fietsen.

3. In de Bikery in Wachtberg bij Bonn kun je elke vrijdag van 13 tot 16 uur terecht voor een gratis rondleiding en een testrit op een idworx (www.idworx-bikes.de).

4. Fietsen met een Pinionversnellingsbak kunnen makkelijk omgebouwd worden tot elektrische fiets.

12

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

YoAKE DoJo: KArATEscHooL Voor JoNG EN oUD IN ZUrENBorG

Wouter Avondstondt uit de Bosduifstraat runt in het dagelijks leven een bedrijf gespecialiseerd in cybersecurity. In zijn vrije tijd is hij echter vaak te vinden in de turnzaal van Leefschool De Dageraad, of moeten we Yoake Dojo zeggen? Want dat is de karateclub die hij zeven jaar geleden opstartte in onze wijk.

(Annelies OEYEN) YOAKE DOJO “Mijn dochters liepen school in De Dageraad. Tijdens een projectweek over gevaar vroeg de school mij om karateles te komen geven. Het initiatief sloeg zo aan, dat de vraag kwam naar meer lessen”, vertelt Wouter.

“Eigenlijk was het altijd al mijn ambitie geweest om zelf een karateclub op te richten. Dus dat heb ik toen gedaan en karateschool Yoake Dojo was een feit (yoake is Japans voor dageraad en dojo is de plaats waar je traint, nvdr). Sindsdien trainen we wekelijks in de turnzaal van Leefschool De Dageraad. Ik ben de school nog steeds heel dankbaar dat we de faciliteiten mogen gebruiken.”

Intussen telt de club iets meer dan 30 leden. “Een twintigtal kinderen en zo’n 12 jongeren en volwassenen.

Door corona zijn enkele leden weggevallen, dus we willen graag nog uitbreiden. Kinderen of 50-plussers, iedereen is welkom! Zowel de groep kinderen als de volwassenen trainen twee keer per week. Ik geef zelf de lessen als sensei of leraar, bijgestaan door een senpai of hulpleraar, waaronder mijn eigen dochter Claire van 15. Mijn kameraard Sensei Arne neemt vaak de lessen over als ik niet kan.”

HARD-ZACHT “Wat onze club speciaal maakt?

We beoefenen een heel traditionele vorm van karate, die is ontstaan op Okinawa, een tropisch eiland in het zuiden van Japan, in de tijd dat wapens er verboden waren. Daardoor werd er een vorm krijgskunst ont-

De karateschool bruist van energie onder leiding van Wouter Avondstondt.

Foto An VAN DE WAL

wikkeld puur op basis van gebruik van handen en voeten. Deze karatestijl heet in het Japans ‘goju ryu’, oftewel de hard-zacht stijl. Net zoals bij andere vormen van karate, draait het hier ook om zelfverdediging.

Wat deze stijl echter uniek maakt, is dat wij veel zachtere technieken hanteren en niet de ganse tijd hakwerk toepassen. Het gaat eigenlijk veel ruimer dan het traditionele idee van stoten of schoppen. Deze karatevorm omvat ook grepen, mensen neerleggen, worstelen, enz.”

“Bovendien is onze club niet competitiegericht en dat maakt ons inclusiever. Elk jaar nemen we deel aan één à twee competities. Er heerst een toffe sfeer. Onze trainingen zijn bij momenten best pittig, maar er wordt altijd goed gelachen.”

“Elk jaar organiseert onze club samen met een karateclub uit Nijlen een karateweekend. Het is telkens een groot kamp met zo’n 60 kinderen, heel fijn! Daarnaast nemen we elk

jaar ook deel aan twee buitenlandse stages. Alle leden die willen, kunnen mee. Zo zijn we al naar Portugal, Engeland en Zweden geweest.”

GEEST LEEGMAKEN “Wat karate voor mij persoonlijk betekent? Ik beoefen karate sinds mijn twaalfde. Ik heb alles geleerd van mijn lerares, sensei Mieke Verschueren. Tot op de dag van vandaag is karate voor mij een vorm van ontwikkeling. Ik ga misschien niet meer beter leren vechten of sterker worden, maar ik beleef nu plezier aan het doorgeven van deze krijgskunst aan een volgende generatie. Daarnaast geeft karate mij ook een goede basis om gezond te blijven. Ik train zelf veel mee tijdens mijn lessen, zo’n zes uur per week. Door karate te doen, maak ik mijn geest leeg en geraak ik in de zone. Dat helpt me om het evenwicht met een drukke job te bewaren.

Karate staat eigenlijk voor een goeie basis gezondheid en kracht.

Mensen die karate doen, stralen vaak ook zelfvertrouwen uit. Daar kan je al mee verder in het leven.”

Interesse? De lessen gaan door in Leefschool De Dageraad - Kinderen (vierde leerjaar tot eerste middelbaar) trainen op dinsdag van 17.30 tot 19 uur en zaterdag van 10 tot 11.30 uur.

- Jongeren en volwassen trainen op dinsdag en donderdag van 19 tot 20.30 uur Lidmaatschap kost 200 euro voor een jaar voor volwassenen en 180 euro voor kinderen.

Meer info via wouter@avondstondt.com of whatsapp +32478547573 www.yoake-dojo.org

Restaurant

is verhuisd We verwelkomen u heel graag om de hoek Draakplaats 3

www.cuichine.be

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

13

Het verhaal van CenterCourt naar @The Park in Boekenberg Deurne

@The Park, meer dan een sportcentrum alleen Voor veel Zurenborgers was Center Court in de Bouwensstraat geen onbekende, tot de zaak sloot en er een vestiging van Basic Fit kwam.

Maar de uitbaters van CenterCourt bleven niet bij de pakken zitten en verhuisden hun zaak naar het Boekenbergpark om daar als een Feniks uit zijn as te verrijzen als @The Park. Veel Zurenborgers bleven hun trainers trouw en gingen sporten in het nieuwe Centrum.

(Annelies DE MUL) ZUMBA TONING OP ZATERDAGOCHTEND Niet alleen de muziek, maar ook de energie stroomt ons tegemoet als we op zaterdagvoormiddag al even de sfeer gaan opsnuiven in het sportcomplex @The Park in Boekenbergpark. Het lesje Zumba Toning vindt plaats in de buitenlucht, ook midden januari, onder een tent. De fotograaf van dienst legt de beelden vast en krijgt een koffietje aangeboden in het paviljoen. Ik heb spijt dat ik geen sport-outfit heb aangetrokken, zo uitnodigend is deze work-out. Didi Yordanova geeft de les en zo maak ik kennis met haar in volle actie.

EEKHOORNTJE GENIET MEE “Wij zijn al lid al van 2009”, zo getuigen Karen (lid nr 24) en Soizik. “We waren op zoek naar een sportcentrum om ons voor te bereiden op een staptocht in Zwitserland en we zijn nog altijd even enthousiaste leden.” Karen woont in Deurne, Soizik woont in de Stuivenbergwijk. Eva, uit Berchem, ziet een eekhoorntje meeturnen in de bomen en vertelt dat het heilzame effect van deze wekelijkse les al start wanneer ze aan het poortje van het park komt en de oase van rust binnen fietst. Ook zij was al lid van CenterCourt in de Bouwensstraat en verhuisde midden 2014, samen met 400 andere klanten, mee naar @The Park. “Na de les voel ik me helemaal ontspannen, een échte aanrader om zo aan het weekend te beginnen.”

DE LINK MET ZURENBORG Waar nu het nieuwbouwproject B37 van Binst architecten in aanbouw is in de Bouwensstraat, heeft Yves Hermann dertig jaar lang het CenterCourt uitgebaat. De hype die nu het padellen heet, was in de jaren ’80 weggelegd voor het squashen. Er waren drie clubs in Antwerpen, de eerste was Kauwenberg, de tweede CenterCourt en de derde Indoor, in de Gijzelaarsstraat op het Zuid. Initieel was Yves Hermann vennoot bij Indoor en woonde hij op het Zuid.

IN DE STERREN GESCHREVEN We schrijven begin jaren ’90 wanneer het pad van Yves Hermann dat van Didi Yordanova kruist. Yves, ondertussen vennoot bij CenterCourt, is op een business trip in Sofia. De ontmoeting tussen Didi en Yves moet ergens in de sterren geschreven staan. Niet alleen bewandelen ze samen verder het levenspad maar ook professioneel delen ze al vele jaren lief en leed. Bij hun kennismaking volgde Didi Yordanova haar laatste jaar Master Lichamelijke Opvoeding. Privé-sportcentra waren ongekend in het toen nog communistische Bulgarije en eerder gaf Didi Yordanova privéfitness in Park Lane op de Van Eycklei, Aquarobics in het zwembad van de Health Club, later Tae-bo, Abdonics, Zumba. De geboren sportievelinge vervolmaakte zich in alle fitnesstrends die de revue passeerden. Zo herinnerden de dames uit de Zumba Tonics les zich ook de Zumbathon op de Dageraadplaats in 2009 (er is beeldmateriaal van, wie weet zie je jezelf tussen de talrijke deelnemers (www. youtube.com/watch?v=TQblYqOfYFw). Didi ging, samen met nog vier lesgevers, zich vervolmaken in Amerika om daarna deze nieuwe fitnessrage mee op de kaart te zetten in Antwerpen.

@The Park in het Boekenbergpark.

Foto Jeannine Führing

WHERE BODY AND MIND MEET De bruisende energie waarmee Didi Yordanova de passen en bewegingen voordoet, is een voorbode van de waterval van woorden waarmee we ons interview starten: ik krijg ook een koffie aangeboden en ben benieuwd naar het verdere verhaal achter het vooruitstrevend concept met de baseline ‘where body and mind meet’.

Op de flyer springt Sport & Ontspanning in het oog. Een ondernemend en dynamisch koppel is de drijvende motor achter deze unieke plek om meer dan alleen te sporten en dit op een boogscheut van Zurenborg, 10 minuutjes op de fiets of een wandeling van een klein half uurtje.

TWEEDE THUIS In 1994 wordt hun dochter Yana geboren en kort daarna verhuist het gezinnetje: ze kiezen dan al resoluut voor meer groen: Deurne-Zuid met het Boelaerpark en Boekenbergpark. Didi Yordanova laat ook haar diploma legaliseren en naast haar passie voor fitness gaat ze ook parttime aan de slag als lerares L.O. Zurenborg is en blijft al die jaren hun tweede thuis, ze vertoeven regelmatig in het Zeezicht of in de Zure(nborger) en halen ook vandaag nog hun wijnen bij De Heerlyckheid.

ZURENBORG@THE PARK Na 30 jaar uitbating van CenterCourt en de overname door BasicFit, was het dan ook geen toeval dat Didi Yordanova een vervolg breide aan het succesverhaal: de zaal boven Barlin, de toenmalige brasserie in het Boekenbergpark leende zich perfect voor een doorstart van de groepslessen én een continuïteit voor de instructeurs. Zo volgden de meeste van de 400 trouwe klanten van CenterCourt en Zurenborg • en ze verlegden hun sportieve biotoop naar Boekenbergpark. Kort daarna gaven de toenmalige uitbaters aan dat het hele paviljoen overgenomen kon worden: @The Park werd boven de doopvont gehouden.

MEER DAN EEN SPORTCOMPLEX Een fitnessruimte met zicht op het groen is een weldaad voor lichaam en geest. Een greep uit het gevarieerde sportuurrooster: Silver Age Gym, Pilates, Zumba en ook nieuwe lessen:

Shakuma (Afrikaanse Dance Workout) en Qi Gong (een onderdeel van de Chinese leer om je lichamelijke en geestelijke gezondheid te behouden en te verbeteren). Je grenzen verleggen en/of iets nieuws proberen? Hier ben je aan het goede adres! De lessen zijn allemaal live of via livestream beschikbaar, uitgesteld sporten kan ook.

ERKEND STRESS- EN BURN-OUTCOACH Met terechte trots vermeldt Didi Yordanova ook graag dat ze, naast instructrice, ook Bewegen Op Verwijzing-coach en Erkend Stress- en Burn-OutCoach is (VESB). In deze context geeft ze zowel 1 op 1 privébegeleiding als op maat gemaakte workshops voor bedrijven.

MULTIFUNCTIONELE RUIMTE en CULTUURAANBOD Behalve de uitgebreide sportfaciliteiten is er ook een ruim aanbod aan cultuurevenementen: check zeker de website, hier vind je Kunst@The Park, Literatuur@The Park, Theater@The Park, Comedy@The Park, Music@The Park enz.

Het spreekt voor zich dat de locatie zich in de zomer perfect leent voor feesten, ook de binnenruimte is zo ingedeeld dat ze, behalve voor een drankje of een snack na het sporten of na een wandeling in het park, door een paar ingrepen omgetoverd kan worden tot een volwaardige feestzaal voor trouwfeesten, babyborrels…

BOEKENBERG HET “NIEUWE ZURENBORG” Wie weet is de uitspraak van Didi Yordanova profetisch: “het wordt hier het nieuwe Zurenborg, kijk maar naar Bar Brul, Café Josee en Foxy, de nieuwe trekpleisters in de buurt en op het Vosplein”. Eind 19de eeuw onstond Zurenborg op de gronden van de baron Osy de Wichem en werd genoemd naar de hoeve Zurenborg die op de grens lag tussen Berchem en het Antwerpse buurtschap Haringrode.

De hoeve werd op haar beurt genoemd naar de omliggende destijds waterzieke verzuurde bodem waar ze als borg op stond. De zoektocht naar betaalbare woningen met een tuintje dicht bij de stad maakt de populaire wijken in de omliggende districten tegenwoordig ook hip en trendy en de Zurenborgse sterrenhemel is niet ver weg.

MEER BEWEGEN EN MEER BALANS IN 2022 Voor wie meer wil werken aan die Gezonde geest in dat Gezond lichaam: ieder vindt zijn gading in het aanbod bij @The Park, zo kunnen veel Zurenborgse ambassadeurs getuigen. @The Park • Unitaslaan 84 • 2100 Boekenbergpark • Deurne (Antwerpen) 03 336 43 49 • info@the-park.be • the-park.be

14

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Vrijwilligers Kledingwinkel van Filet Divers

In het Zonnehoekje

In de Rolwagenstraat is er een kledingwinkel. U kent hem niet, hij heet het Zonnehoekje. Hij is gehuisvest in Filet Divers in de Rolwagenstraat, naast de werf van de Delhaize.

De kale muren zijn citroengeel geverfd. Eigenlijk is het een hoekje in een magazijn. In het plafond zit een groot houten luik. Er staan houten rekken met tweedehandskleren, andere met kinderspeelgoed. Er staat zelfs een pashokje. Een amechtige radiator slaagt er niet in de kamer te verwarmen. Maar weinig winkels stralen zoveel warmte uit. Op de deur staat: Zonnehoekje. (Jan HOLVOET) Wij spraken met Marian Vallaeys, een van de vrijwilligers.

Marian Vallaeys: “Ik werk sinds drie jaar voor Kansenhuis, een afdeling van de Bond zonder Naam. Twee jaar geleden heeft covid er stevig op ingehakt: alle gemeenschappelijke activiteiten, zoals conversatieles, computercursus, naailes, samen koken en samen eten zijn on hold gezet, enkel de Sociaal Kruidenier bleef open.

Veel vrijwilligers hebben moeten afhaken, de anderen moesten dubbel zo hard werken in moeilijke omstandigheden.

Stilaan wordt alles voorzichtig weer opgestart en sinds

EEN VAKMAN VOOR AL UW KLUSWERKEN!

Yannick Schippers 2018 Antwerpen

Fixit-Antwerpen

0472/47.57.93 info@fixitantwerpen.be www.fixitantwerpen.be

fixit_antwerpen

Marian Vallaeys, vrijwilligster in het Zonnehoekje.

Foto Gerda HUYGEN

september is onze tweedehandsklerenwinkel gelukkig weer open. Voorzichtig natuurlijk, de mensen komen per twee binnen.”

- Wat doe jij daar?

Marian Vallaeys: “Ik kom twee dagen per week: één dag om uit te pakken en te schikken, één om te verkopen. Soms, zoals vandaag, blijf ik wat langer om de stock te bekijken en te herschikken. Wij hebben kleding voor dames, heren en kinderen en soms ook lakens en keukentextiel.

Gewoonlijk staan wij hier met twee of drie vrijwilligers. Eén bedient de kassa en de andere helpt de klanten en houdt de winkel op orde.

Ik help de mensen graag met kiezen en assorteren. Het is niet omdat de mensen maar 1 of 2 euro betalen dat zij niet dezelfde aandacht mogen krijgen als in een dure boetiek. Zij hebben ook hun waardigheid, en daarom betalen zij een klein beetje om kleren te kopen, niet te krijgen. Sommigen komen ook zelf meehelpen, dat vind ik fantastisch.”

- Wie zijn jullie klanten?

Marian Vallaeys: “Het zijn gerechtigden, die door BZN erkend zijn als hulpbehoevend, en dus in de Sociaal Kruidenier mogen kopen.

Alleen zij kunnen eens per week kleding komen kopen. Die dag zien wij 40 tot 60 klanten.”

- Ik zie hier enkel warme jassen en winterspullen.

Marian Vallaeys: “Kijk dan eens naar boven, daar staan dozen met zomerkleding gestapeld.

Als het binnenkort warmer wordt gaat alle winterkleding in dozen en wordt de zomerkleding uitgehangen.“ - En vanwaar komen de kleren?

Marian Vallaeys: “Wij krijgen van sympathi-

santen zakken met gedragen kleding, die wij dan sorteren. Vuile en versleten kleren worden weggegooid. Licht beschadigde kleren, met ontbrekende knoopjes bijvoorbeeld, gaan in een winkelkar. Die mogen mensen gratis meenemen. Die kar is leeg aan het einde van de week.

Bruikbare kledij wordt verkocht. 50 cent voor een trui of broek, 2 euro voor een jas, soms 10 cent voor een speeltje.

Soms is er iets bij van een duur merk; dat proberen wij online te verkopen. De opbrengst gaat naar de Sociaal Kruidenier.”

- Wat betekent dit werk voor u?

Marian Vallaeys: “Ik ontmoet hier mensen van over heel de wereld. En ik hoor hier alle talen van Babel, maar wij worden gevraagd om Nederlands te spreken; dat gaat soms wat moeilijk, maar wij doen ons best.

Het is aangenaam werken hier en gezien mijn kinderen in Gent wonen, is het sociaal contact leuk voor mij, zowel met mijn collega’s als met het superdiverse publiek.”

Onze dank voor dit gesprek en ons respect voor dit werk.

Wenst u kleren te doneren en wil u zeker zijn dat zij goed gebruikt worden?

U kunt ze afgeven bij BZN Kansenhuis, Rolwagenstraat 49 2018 Antwerpen.

Als de poort openstaat loopt u maar binnen. www.filetdivers.be Wil u ook als vrijwilliger werken?

Mail naar de vrijwilligerscoach stephanie.kahane@filetdivers.be

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

15

Lilith Rouffa opent met haar webshop F l Ø W. e r . S een platform voor duurzame, lokale en creatieve producten

“ We zorgen goed voor onze auto.

Waarom doen we niet hetzelfde voor onze geest?”

Sinds kort heeft Zurenborg er een nieuw initiatief bij. Lilith Rouffa opende een webshop - met showroom in de Kleine Beerstraat 53 - die producten aanbiedt die duurzaam, lokaal en creatief zijn.

U kunt er naast cosmetica en yogabenodigdheden ook lokale ambachtelijke producten aanschaffen: keramiek van Concept Klik bijvoorbeeld en houten of linnen voorwerpen. Het zijn vooral unieke stukken die ontworpen en gecreëerd zijn om comfort en esthetiek in uw leefomgeving te brengen. (Machteld HARDY) STUDIO COCON Lilith Rouffa, geboren en getogen Zurenborger, is geen onbekende in onze wijk en onze krant.

Eerder wijdde Gazet van Zurenborg al een artikel aan haar waarin u alles te weten kwam over de in 2016 gestarte Studio Cocon, waar yoga op maat wordt aangeboden. Deze studio is nu opgenomen in het nieuwe F l Ø W. e r . S collectief. Hoe Cocon groeide en evolueerde naar F l Ø W. e r . S, komt u hier te weten.

LOCKDOWN In 2018 vond Rouffa een nieuwe plek in de Kleine Beerstraat, die na een ingrijpende restauratie ruimte bood voor de verschillende yogasessies. Een jaar van groei en succes volgde in 2019 waarbij andere lesgevers werden aangetrokken om de vraag te kunnen volgen. In januari 2020 besloot Rouffa ter verdieping een tweede yoga-opleiding in India te volgen. Na een verblijf van een maand keerde ze terug… op vrijdag 13 maart, de dag dat België in lockdown ging. Het was een heuse shock: van het verstilde yogagebeuren in India naar een land in volle covidcrisis. Studio Cocon ging meteen dicht en Rouffa zocht naar manieren om haar lessen toch te kunnen laten doorgaan: online lessen, lessen in de tuin van een buurtbewoonster en in een gehuurde ruimte in Wijkcentrum De Shelter in Borgerhout.

KLEIN ONDERHOUD De inspanningen, het zich steeds moeten aanpassen, het beperkte contact met mensen en persoonlijke tegenslagen eisten hun tol en Rouffa ging kopje onder. Ze zocht en vond hulp in Multiversum in de Deurnestraat in Mortsel, waar ze gedurende twee maanden terechtkon voor dagtherapie. Daar hoorde muziektherapie bij maar ook ACT, acceptance commitment therapy, een derde-generatie-gedragstherapie, waarbij men onder andere focust op psychologische flexibiliteit. Je leert dat je je waarden centraal moet stellen, maar dat je er ook andere, onvermijdbare dingen en situaties moet bijnemen en aanvaarden. Ook nu nog maakt Rouffa maandelijks tijd voor ‘een klein onderhoud’ zoals ze het noemt. Haar gesprekken met de therapeute die haar ook begeleidde in Multiversum zijn een manier om haar

mentale welzijn op peil te houden. We zorgen goed voor onze auto, waarom zouden we niet hetzelfde doen voor onze geest?

BALANS Deze moeilijke periode bleek uiteindelijk een heilzame en vruchtbare tijd, want in Rouffa rijpte het idee om haar beroepsactiviteiten anders in te richten. Haar waarden van duurzaamheid, welzijn en creativiteit moesten daarbij centraal staan. De yogalessen bleven belangrijk maar moesten beperkt worden, zodat ze niet Rouffa’s volledige tijd in beslag nemen. Ze had geleerd dat de balans tussen werk en zelfzorg in evenwicht moet blijven en dat je je grenzen moet kennen en respecteren. Ze sloeg de handen in elkaar met Dorien Stoffels van Labeau Design, architecte van opleiding, maar vooral gepassioneerd door esthetiek en binnenhuisarchitectuur. Zij zorgde voor de huisstijl en het concept dat aan de basis ligt van de producten die in de webshop te vinden zijn. Alle voorwerpen en diensten (yoga) van het collectief onderscheiden zich door het aspect van het ‘multisensoriele’ en door de nadruk op duurzaamheid.

VLOEIEN Dat concept zit ook in de wat bijzondere naam F l Ø W. e r . S Collective, dat niet naar bloemen verwijst, maar naar het Engelse woord voor ‘vloeien’. Het ‘stromen’ van creativiteit en het vloeiende van het leven dat constante flexibiliteit vereist.

PARTNERS De webshop is een collectief waarin meerdere partners werkzaam zijn. Rouffa zorgt voor de aankoop van een aantal producten, waaronder cosmetica van het Finse merk Hetkinen dat natuurlijke en duurzame producten aanbiedt.

Maar u treft ook thee en yogabenodigdheden aan in de webshop. Telkens gaat het om eerlijke producten, zoals de ‘direct trade’ thee van het merk Mist, door een Mechels koppel geproduceerd in samenwerking met boeren in Azië. Daarnaast zijn er artisanale producten van lokale partners, zoals houten en linnen voorwerpen en keramiek van Concept Klik, ontworpen en handgemaakt door Hannah Rouffa, de zuster van Lilith.

Lilith Rouffa stelt F l Ø W. e r . S Collective voor.

Foto Machteld HARDY

SHOWROOM De producten van de website kunt u komen bekijken in de Zurenborgse showroom in de Kleine Beerstraat, waar u op afspraak terechtkan. Maar als u er voorbijloopt en ziet dat Lilith Rouffa aanwezig is, stap dan gerust binnen om een kijkje te nemen! Rouffa plant ook opendeurdagen of kleine events waarbij u het aanbod van de webshop live zult kunnen bewonderen.

REIKI Daarnaast biedt het collectief zoals gezegd ook onderdak aan Studio Cocon waar u terechtkan voor yogasessies, ACT (acceptance commitment therapy) en reiki (energetische therapie). Die yoga-activiteiten zullen de komende maanden wel even op een laag pitje staan, want in april bevalt Rouffa van haar eerste kindje. De webshop blijft echter normaal doorlopen. Wat Lilith Rouffa zeker zal missen, is het contact met de mensen. We wensen haar alvast een voorspoedige bevalling toe.

CONTACTGEGEVENS www.flowerscollective.com @flow.ers.collective

16

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

De echte restauratie van de kerk begint

In het verleden bleek de SintNorbertuskerk op de Dageraadplaats al dikwijls een zorgenkind.

Een tiental jaar geleden werden de bouwvallige dakkapellen afgebroken en enkele jaren geleden werden de loszittende stenen van de voorgevel onder handen genomen. Als alles naar wens verloopt start in februari het eerste deel van de definitieve restauratie. (Jörg PYL) Marc Hesbain, voorzitter van de kerkfabriek Sint-Norbertus, was bereid ons de werken toe te lichten. Vanaf het begin van de werken zal hij elke morgen naar de werf gaan om eventuele problemen met de aannemer te bespreken, want bij een restauratie durven soms onaangename verrassingen aan het licht komen.

De restauratie in deze eerste fase zal gebeuren door bouwbedrijf Artes dat ook de Sint-Katelijnekerk in Brussel gerestaureerd heeft. Maat_Werk Architecten van het Groen Kwartier tekende de plannen. De werken zullen opgevolgd worden door architecte Eva Stoppie. De werken zullen ongeveer tweehonderdvijftig werkdagen duren, wat neerkomt op anderhalf jaar. In deze eerste fase zullen de voorgevel en de toren grondig aangepakt worden alsook de westelijke gevel, de kant het dichtst bij de Draakstraat. Het glasraam valt niet onder deze fase.

De rosas van de voorgevel zal echter wel verwijderd worden om helemaal te worden gerestaureerd. Om die reden zal het grote orgel op het doksaal hermetisch ingepakt worden om het te beschermen tegen stof en weersomstandigheden. Gedurende die periode kan alleen het barokorgel naast het altaar bespeeld worden.

De Sint-Norbertuskerk wordt gerestaureerd.

Foto Jörg PYL

goederen, de pastorij in de Korte Altaarstraat en het gebouw aan de Waalse Kaai, niet te verkopen maar te behouden als reserve. Bovendien zijn beide gebouwen een bron van belangrijke huurinkomsten. Maar ook enkele delen van de restauratie moesten sneuvelen zoals het grote uurwerk dat niet gerestaureerd kan worden. Als de Zurenborgers graag een klok willen op hun kerktoren, moet er een rijke sponsor opstaan. Ook kan het luiden van de klokken niet meer geautomatiseerd worden, maar zullen ze in de toekomst zoals nu met een schakelaar manueel aan- en uitgezet moeten worden. Daarnaast werd een kortlopende lening afgesloten, want de bedragen moeten uiteraard voorgeschoten worden tot aan de uitbetaling van de erfgoedpremie en de premies van Verder zal er aandacht besteed worden aan de stabiliteit Monumentenzorg en de Stad Antwerpen. van de klokken in de toren, want momenteel kan er slechts één geluid worden. Klok nummer twee ligt stil omdat Wachten met de restauratie is geen optie, want de de bekabeling defect is en bij nummer drie is een fout toekenning van de erfgoedpremie zou dan vervallen ontstaan in het klokkensysteem zelf. wegens beperkt in tijd, hetgeen het hele project onmogelijk zou maken.

Bouwprijzen Maar covid heeft wel vervelende gevolgen gehad voor Twee miljoen de restauratie. Door de hierdoor ontstane schaarste van Maandag 1 februari zouden de voorbereidingen voor materialen, ligt de kostprijs nu 15% hoger dan oorspron- de restauratie beginnen. Een deel van het plein wordt kelijk begroot. Helaas werd de erfgoedpremie voor de afgezet, maar de hoofdingang zal nog wel gebruikt restauratie niet verhoogd, omdat het bedrag nipt onder kunnen worden voor huwelijken en begrafenissen. Voor de grens lag om in aanmerking te komen voor een ver- de andere diensten zal men via de zijingang binnen hoogde premie. De kerkfabriek heeft hiervoor een extra moeten gaan. Al dat werk wordt uitgevoerd voor de ronde lening afgesloten. Er werd besloten hun onroerende som van twee miljoen euro, zonder btw wel te verstaan.

Daarna volgt nog een tweede fase waarin de oostelijke gevel (kant Korte Altaarstraat) gerestaureerd zal worden. Bij die gelegenheid zal ook het glasraam aan de westelijke kant een beurt krijgen, zodat de afsluiting rond dat glasraam in de kerk kan verdwijnen. Maar dat is vermoedelijk voor de tweede helft van dit decennium. Tijdens de werken kan de kerk wel verder gebruikt worden voor erediensten en concerten.

ontharingen • massage • pedicure manicure • make-up • gelaatsverzorging verwendagen • cadeaubons Voor alle verzorgingen worden 100% natuurzuivere producten van Dr. Hauschka en Chi gebruikt.

www.mooimakerijanemoon.be ann@mooimakerijanemoon.be gsm 0498/69 39 45 Volg ons ook op Facebook en Instagram

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

17

“Enoteca Savini” gaat verder als simpelweg “Enoteca”

Forza Napoli

Niet alleen de Gelateria Savini verandert van naam, ook de Enoteca Savini wordt simpelweg “L’Enoteca”.

De uitbater, Giuliano Bonetti, werd in Napoli geboren, zwierf de wereld rond en streek tenslotte neer in Antwerpen waar zijn zus Alessi reeds vijftien jaar woonde en waar hij begon te werken als kok in de Enoteca Savini, die hij overnam in 2018.

(Jan HOLVOET) Giuliano Bonetti: “De covidpandemie was een moeilijke tijd voor ons, zoals voor iedereen. Maar ik profiteerde ervan om de zaak wat op te knappen, het menu uit te breiden, en tenslotte het uithangbord te veranderen, en ineens ook de naam.”

Uitbater van L'Enoteca, Giuliano Bonetti.

Foto Gerda HUYGEN

- Wat is een enoteca eigenlijk?

Giuliano Bonetti: ” In principe is een enoteca een lokaal waar je een fles wijn komt kopen, maar waar je ook kan gaan zitten en een glas wijn drinken. Of een aperitief. Of een hapje eten. Wij zijn een “enoteca con cucina”, dus kan je ook een antipasto eten, zoals salumi en kazen. Of een pasta, wat onze sterkste kant is, of een dolce. Maar geen secondo. Maar je kan gerust komen voor een glaasje wijn en een babbel.

- Jij bent Napolitaan, de vorige uitbaters waren Romagnoli. Maakt dat een verschil?

Giuliano Bonetti: “Zij presenteerden vooral wijnen uit het Noorden, ik heb veel Zuid-Italiaanse wijnen gekozen, van hoge kwaliteit, allemaal van kleine wijnmakers met een kleine productie. Als witte wijnen zijn er bv. een Greco di Tufo of een Fiano di Avellino, heel bijzondere wijnen, als rode een Lacrima Christi gemaakt van Piedirossi druiven, een Gragnano, die licht parelend is, of een krachtige Taurasi, onze belangrijkste wijn.

Campanische wijnen zien heel veel zon en zijn dus zeer krachtig, rond, sterk gestructureerd met veel body.

Dikwijls hebben zij een minerale toets, dankzij de vulkanische bodem waarop de wijnstokken groeien. Zij gaan gemakkelijk tot veertien-vijftien graden.”

- En wat betreft het eten?

Giuliano Bonetti: “Als vertrekpunt hebben wij niets veranderd aan de oude kaart, hoogstens wat uitgebreid.

De Napolitaanse keuken tonen wij vooral in de dagsuggesties.

De Napolitaanse keuken is een armemensenkeuken. Vlees wordt lang gestoofd, pasta gekookt in hetzelfde water met aardappelen, groenten en peulvruchten zoals kikkererwten en bonen.

Omdat wij opgegroeid zijn aan de kust brengen wij vrijdag en zaterdag visgerechten.

Iets wat veel Belgen lekker vinden is de “Genovese”, stoofvlees dat vier à vijf uur wordt gekookt met uien en met pasta wordt geserveerd, een echt wintergerecht. Onze zware Campanische keuken is heel geschikt voor de koude maanden, samen met een van onze krachtige wijnen.

- En als dessert?

Giuliano Bonetti: “Mijn dolci zijn meestal recepten van mijn mama, Typisch is de pastiera napoletana gemaakt met eieren, ricotta en oranjebloesemwater. Of de Caprese, ge-

Giuliano Bonetti, een Napolitaan met ervaring.

Foto Gerda HUYGEN

maakt van chocolade, amandelen en grappa, typisch voor de Amalfitaanse kust.

Laat ons maar stoppen, ik krijg al water in de mond…

LEXICON Campania: provincie rond Napoli (Napels) Amalfitaanse kust: zuidkust van het schiereiland van Sorrento Caprese: van Capri, eiland in de baai van Napels. Zie ook insalata..

Antipasto: meer dan een borrelhap; eerder een lichte schotel, een licht voorgerecht Salumi: vleeswaren. Niet verwarren met salami (wat ook een salume is)

Primo (piatto): een voorgerecht, een hartige schotel, meestal een pasta. Kan ook als hoofdgerecht dienen, vooral bij de lunch Secondo (piatto): hoofdgerecht, d.w.z. vlees of vis met een contorno (groenten).

Als u pasta of frieten krijgt bij het hoofdgerecht dan zit u niet in een Italiaans restaurant.

Dolci: zoete dingen, dessert dus Napoli: Napels, de meest fascinerende stad van Italië Maradonna: de grootste. Voor altijd.

L’Enoteca is open dinsdag tot zaterdag van 17 tot 23 uur.

18

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

WIJKDICHTERWOORDEN

De zijspiegel Droom ik?

Eerst stond er enkel een logo op de weg, maar nu laten ze de fietsstraat met brede rode stroken enthousiast door de wijk slingeren. De aaneenschakeling van de hertekende straten is als een rood feestlint, maar nog bezoomd met ouderwetse zwarte asfaltstroken.

Wat een dag

blaast een rumoerige nacht omver

Hebben ze dan een fout gemaakt?

Neen, want het is zo dat die asfaltstroken voorlopig nog parkeerplekken voor auto’s van bewoners zijn, maar in de toekomst zullen die verdwijnen en worden ingenomen door verbrede stoepen.

zon verschijnt met hitsige regen

Het wordt anders.

schijnt of glijdt over een beslapen bed.

Stoepen waarop het veilig lopen is, veilig voor rolstoelen, kinderwagens, rollators en voor spelende kinderen met stoepkrijt. Ja, dat zal nog bestaan. En alle auto’s zijn zo goed als uit het straatbeeld verdwenen.

Ze hebben hun rustplaats onder de helemaal gerenoveerde Dageraadplaats. Niemand zeurt erover dat die auto niet meer voor de deur staat want even lopen is noodzakelijk. Bewegen, fysiek bewegen tot op hoge leeftijd is het devies waar iedereen mee leeft en zich minutieus aan houdt. Want gezond leven is topprioriteit, dat hebben ze wel geleerd. Vandaar ook dat iedereen bij toerbeurt werkt in de grote moestuin die ooit de Dageraadplaats was. Dat hele plein is nu herschapen in een biologisch verantwoorde kweekzone omringd door een speeltuin, die de link met het verleden bewaart. Of de kerk meegenomen is in de ombouw en ook tuin geworden is, kan ik niet zo goed zien. Ik kan mij schromelijk vergissen.

De wind schiet onder een dakpan

Als de ochtend fris en helder zich aan de bloeiende avond rijgt als leek het een groot festijn kon het een werkdag of vakantiedag zijn.

Er is niets meer of minder gebeurd de vitrine van deze dag ligt open als een fris smakende tong in de mond deze dag kan van mij of van jou zijn.

Burenzorg, wat ooit als kenmerk van de wijk gold, althans bij naam en in de feiten voornamelijk beperkt tot het uithangbord van een van de dokterspraktijken, is nu effectief en beschrijft de solidaire werkelijkheid van bewoners elke dag.

Ricardo ANEMAET

Er is daarenboven ook een centrum waar alle zorg en ondersteuning geconcentreerd is voor de wijk, van kinderen tot ouderen, open voor alle medische activiteiten zoals vaccinatie-onderhoud en regelmatige screening.

De hele wijk is meer leef- dan louter woonplek geworden. Omdat het grootste gedeelte van de bewoners online werkt en zijn of haar of hun professionele arbeid flexibel kan regelen, ontmoeten ze elkaar regelmatig overdag. Ofwel om in de gemeenschappelijke tuin te werken, ofwel om bij elkaar iets te drinken, ofwel om aan de rand van hun groene long en bij de speeltuin te verpozen.

De brede rust in de wijk is iets waar vorige generaties alleen maar van konden dromen. De elektrische fietsen schuiven nu nauwelijks hoorbaar door de straten, een zeldzame auto glijdt wel eens voorbij, maar het grootste lawaai wordt veroorzaakt door kinderen die met hun spel en gerommel af en toe de straten verlevendigen.

De noodzakelijke pakjes en andere post worden aan huis bezorgd door drones. Sommigen daarvan zijn opgeladen met zachte verleidelijke muziek alsof het vertederende libellen zijn die boven de hoofden fladderen. Ze storen de vlinders en vogels niet die dicht bij het groen van de Dageraadtuin hun leven organiseren.

En alle huizen zijn geschilderd in zelfde wittinten, met ramen en deuren die rustig hun contouren tonen, bekroond met diverse soorten fleurige bloemen, waarbij de handtekening van de bewoners bewust herkenbaar is.

En zijn er dan geen horecazaken meer? Wat bedoelt u, zullen ze vragen. Rust- en ontmoetingsplekken? Natuurlijk wel, rond de centrale tuin zijn er winkels die de noodzakelijke producten verkopen en tegelijk ook pleisterplaatsen zijn waar iets kan worden gedronken.

Nee, alcoholgebruik is niet verbannen, maar iedereen weet…

En feesten? Ja, natuurlijk, met lange avonden in feeëriek verlichte straten en late muziek waardoor sommige bewoners dan weer niet kunnen slapen. Maar dat nemen ze erbij, want sprookjes bestaan nu eenmaal niet, weten ze.

En waar ze anders nog trots op zijn?

Op hun tramlijn 11, de gemeenschappelijke verbinding met buiten. Een historische zekerheid waar bijzonder hard voor gestreden is om zijn bestaan gegarandeerd te houden.

Die lijn heeft nu een vrijbrief die geen enkele autoriteit nog kan vernietigen.

En als bewijs daarvan rijdt er zelfs een antiek geel model rond, zij het met aangepaste mechaniek.

Wim VERZELEN

BAKKERIJ GYBELS: OPEN OP ZONDAG Bakkerij Gybels • Dageraadplaats 9

Foto Jörg PYL

Open elke dag vanaf 6u30 tot 17u Woensdag: tot 15u • Vrijdag: tot 14u Zaterdag: gesloten • Zondag: tot 13u Bestellingen: 03-235 53 21

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

19

AHMAD GAAT TErUG NAAr sYrIË (Voor EVEN) Ahmad M Alchekh is nu zes jaar in België. Hij woont in de Stanleystraat en kreeg in februari dit jaar de Belgische nationaliteit. Met zijn Belgisch paspoort kan hij eindelijk zijn ouders en familie bezoeken.

Hoog tijd vond vooral zijn mama, die hem na zes jaar eindelijk terug aan haar boezem kon drukken.

(Yo VAN DEN BULCK) SYRÏE Ahmad M Alchekh (31) woonde in Damascus, de hoofdstad van Syrië, met zijn ouders en zijn twee zussen. Zijn familie was afkomstig van Zuid-Syrië, meer bepaald Suweida.

In deze stad wonen voornamelijk Druzen, een religieuze minderheid in Syrië. Ahmad studeerde economie aan de universiteit van Damascus, maakte plannen voor de toekomst en had vele vrienden. Zijn leven was bijna zorgeloos, bijna… In 2007 wordt Bashar al-Assad, de zoon van Hafiz al-Assad, herverkozen en even ziet de toekomst van Syrië er goed uit.

Bashar al-Assad heeft in Europa gestudeerd en keert terug naar zijn land met een open blik en een vrouw uit het Westen. Hij doet pogingen om vernieuwingen door te voeren in een land waar zijn vader met ijzeren hand had geregeerd. Na ongeveer een jaar stuit hij binnen het regime op zoveel tegenkanting dat hij overstag gaat en bij de eerste betogingen van de Arabische Lente ontpopt hij zich tot een volbloed dictator. De rest is geschiedenis. Nu meer dan tien jaar later zijn er miljoenen Syriërs gevlucht, honderdduizenden zijn gedood of verdwenen en diegenen die bleven leven voor 90% onder de armoedegrens. Ook Ahmad zag zijn toekomst langzaam uiteenvallen en besluit in 2015 samen met vrienden te vluchten.

studie een universitaire studie kan aanvatten. Hij vindt een appartementje in de binnenstad, maar vertoeft hoe langer hoe meer in Zurenborg. Als je stamcafé het Zeezicht heet en de eerste Belgische voetbalwedstrijden live op het plein worden gevolgd, kan het leven je ook ineens toelachen…

Tussen pot en pint leert hij zijn huidige huisbaas kennen die hem een nieuwe thuis aanbiedt in de Stanleystraat. Na enig gesukkel met een schakeljaar rondt hij zijn studies af in bedrijfswetenschappen en economie aan de Universiteit Antwerpen en vindt vrij snel werk. Bij het afnemen van dit interview heeft hij net na twee jaar bij de vorige werkgever een nieuwe job in een verzekeringskantoor. Hij is ook blij met drie dagen kantoor en opnieuw contact met echte collega’s. Twee jaar van thuis uit werken door corona vond hij zeker niet aangenaam. Hij probeerde desondanks een gezonde levensstijl aan te houden. Hij is trouwens een van de weinigen die tijdens corona gewicht verloor! Sinds februari dit jaar mag hij zich Belg noemen en daar is hij best fier op.

Tijdens de afgelopen jaren ging hij wel een paar keer op bezoek bij zijn zus die in Genève (Zwitserland) woont en ondertussen een kindje heeft van 1,5 jaar. Als trotse nonkel toont hij enkele foto’s van het meisje.

BELGÏE Ahmad doet de overtocht van de Middellandse Zee met een gammel bootje en komt op een blauwe maandag aan in België. Hij volgt er de inburgeringscursus en brengt zo snel mogelijk zijn papieren in orde zodat hij na de nodige Nederlandse taal-

REIS Ahmad heeft drie weken vakantie in 2021 en brengt de nodige papieren in orde om naar Syrië te reizen. Hij gaat samen met een goede vriend, Jalal. Het vliegtuig brengt hen op 28 augustus naar Beiroet in Libanon vanwaar ze met een taxi naar

Mooi zicht op zee in Syrië.

Eigen foto

Ahmad in zijn ouderlijk huis in Syrië.

Eigen foto

Damascus rijden. Deze autorit neemt ongeveer twee uur in beslag met de nodige checkpoints en de grensovergang waarvoor beiden zeer zenuwachtig zijn. Tweehonderd euro betalen ze voor de rit. Het weerzien met zijn mama en zijn kleine zus is zoet; zijn zus was amper twaalf toen hij vertrok en al hadden ze voortdurend contact via de sociale media, hij staat nu ineens voor een volwassen vrouw van negentien!

Zijn papa zal hij deze vakantie niet zien; die werkt in Saoedi-Arabië en kan geen verlof krijgen om naar Syrië te reizen. Ahmad weet dat eens zijn terugkeer was aangekondigd de hele familie hem zal willen bezoeken.

Het gaat over een grote familie. Om deze familie-invasie in goede banen te leiden plannen ze een week enkel met zijn mama en zusje in Latakia aan zee (zeg maar het Oostende van Syrië). Achteraf is hij heel blij dat ze dat hebben kunnen doen. Ze konden er onbeperkt praten en vooral de gesprekken met zijn zus, die nu Graphic Design wil gaan studeren, liggen hem nog vers in zijn memorie. Ondertussen geniet hij met volle teugen van de Syrische keuken die hij zo gemist heeft. De dagen gaan snel en hij leert dagelijks hoe het leven in zijn land na de oorlog veranderd is. Er is een paar uur elektriciteit per dag en de levensmiddelen zijn onbetaalbaar en schaars geworden. Voor brood en benzine worden woekerprijzen betaald. Zijn familie kan het hoofd boven water houden omdat zijn papa in het buitenland werkt. Maar ook de voorzieningen van onderwijs en geneeskundige zorgen zijn erg achteruitgegaan. Hospitalen zijn verwoest in de oorlog, het medische personeel is vertrokken. Het onderwijssysteem van voor de oorlog, waarbij de behaalde punten bepalen wat men mag studeren, is nog steeds van kracht. Het niveau is ook hier gedaald omdat vele professoren gevlucht zijn. Daartegenover staat dat er nu veel privéscholen zijn en ook medische verzorging is in de privésfeer te zoeken. Ahmad leert dat alles zijn prijs heeft, meestal een woekerprijs die de gewone Syriër niet kan betalen.

TERUGREIS Te snel loopt zijn verblijf ten einde.

Zijn vriend Jalal blijft nog wat langer, maar voor Ahmad is de terugreis gepland. Het is half september en hij wordt in België op kantoor verwacht.

Na zijn afscheid wacht hem weer de taxirit naar Beiroet. Hij had alle papieren en paspoort weer in de aanslag. Zo heeft Ahmad een vrijstelling van legerdienst in zijn land. Bij de grenscontrole wordt een bijkomend papier gevraagd dat hij niet heeft.

Na vier uur onderhandelen met de nodige geldelijke voorstellen blijkt dat de situatie hopeloos is. Hij moet terug naar Damascus voor het gevraagde document. Dat hij ondertussen zijn vliegtuig heeft gemist en door het uitstel niet op tijd op zijn werk kan zijn, kan de pret van zijn mama niet drukken bij het onverwacht snelle weerzien! De dag erna blijkt een feestdag, dus zijn nieuwe terugvlucht komt er met vier dagen vertraging. Uiteindelijk komt alles goed en heeft zijn baas begrip voor de situatie.

BESLUIT Natuurlijk is hij blij dat hij zijn familie terugzag, maar wat hij zag in de straten van Damascus en onderweg van de luchthaven naar de hoofdstad brak zijn hart. Verwoestingen van wat eens een prachtig land was waar iedereen een goed leven kon hebben. En wat nog het meeste pijn deed: het besef dat diegenen die er nog zijn dagelijks moeten vechten om te overleven. De corruptie en het tekort aan ongeveer alles zijn het gevolg van de oorlog die officieel voorbij is en waar we hier nu al een tijdje niets meer van horen. De Ahmad die zes jaar geleden uit Syrië vertrok, is ook een andere man geworden hier. Een deel van zijn hart zal altijd in Syrië blijven, maar zijn vrienden wonen nu allemaal hier, zijn job is hier, zijn stamcafé, zijn voetbal… En hier moet hij op straat geen schrik hebben voor de geheime politie, hoogstens voor een snelle fiets of een step waar hij voor opzij moet springen!

20

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Vanaf 1 maart kunnen we weer ijs eten op de Dageraadplaats

GErMAINE KrIJGT EEN ZUsJE

De sluiting van Gelateria Savini op de Dageraadplaats in het najaar zorgde voor heel wat bezorgde reacties. Er werd getreurd over de ijsjes die ze niet meer konden eten en gespeculeerd over wat er nu eigenlijk aan de hand was. Zoals meestal geeft onduidelijkheid ooit zijn geheim prijs, en ja, we kunnen in de toekomst weer aan een lekker ijsje likken op de Dageraadplaats. (Jan HOLVOET) Toen Susanna en Gianluca van de Gelateria Savini besloten hun leven een drastische wending te geven, spraken zij Jan Vandewiele aan om ervoor te zorgen dat Zurenborg niet zonder echte Italiaanse gelato zou komen te staan. Hij runt al bijna zes jaar de Crèmerie Germaine op het eilandje en ook hij haalde de mosterd bij de Gelato University in Bologna (mosterd klinkt hier wat raar maar u begrijpt het vast wel).

Jan Vandewiele: “Ik was eigenlijk niet van plan een tweede zaak te openen tot Susanna mij aansprak. Als Berchemnaar kende ik de Dageraadplaats heel goed en ik kwam er altijd graag. Ik ben eens een kijkje gaan nemen en ik was onmiddellijk verkocht. Op 1 maart opent Crèmerie Germaine op Zurenborg!”

- Een gelateria of een crèmerie, is dat hetzelfde?

Jan Vandewiele: “Helemaal niet! In een crèmerie kan je aan een tafeltje zitten en een ijscoupe, koffie en een Brusselse wafel nuttigen. De gelateria is helemaal gericht op take-away. De covidepidemie heeft mij geleerd dat dit een veel veiliger formule is.”

- En gelato of roomijs, is dat hetzelfde?

Jan Vandewiele: “Ook niet. Mijn gelato is gebaseerd op verse melk rechtstreeks van de boerderij, die we in huis pasteuriseren, en natuurlijke smaken. Geen kunstmatige aroma’s en kleuren. Industrieel roomijs bevat meer suiker en vet. En vooral veel meer lucht. Mijn gelato bevat 20 % lucht, supermarktijs bevat tot de helft lucht. Daarom wordt gelato in Italië per kilogram verkocht, roomijs in België per liter.

Een heel verschil.”

- Hoe ben jj in de gelato-wereld terechtgekomen?

Jan Vandewiele: “Ik ben West-Vlaming van

geboorte en grafisch ontwerper van opleiding.

Ik maakte carrière in de Antwepse modewereld en dat was heerlijk. Maar op een zeker moment kreeg ik een beetje een burn-out en besliste ik van richting te veranderen. Ik wou mij omringen met happy people en wat maakt people meer happy dan gelato? Ik ben gaan praten met de uitbater van de Gelato Factory, en die gaf mij de raad naar de Gelato University te gaan in Bologna. Ik ontdekte er een bruisende stad en een nieuwe roeping.”

Ondertussen zijn er al zes gelateria’s in Antwerpen, wij kennen elkaar allemaal en komen goed overeen. Elk heeft immers zijn eigen persoonlijke signatuur. De gelato die wij verkopen zal dus anders zijn dan die van Savini. Maar ook superlekker.”

- Crèmerie Germaine heeft een breed aanbod, blijft dat?

Jan Vandewiele: “Niets verandert maar alles wordt take-away. Dus een koffie en een Luikse wafel voor onderweg, ijs voor op het pleintje, maar ook ijspralines en ijstaart voor thuis.”

- Wordt er ook rekening gehouden met intoleranties?

Jan Vandewiele: “Er zal lactosevrije gelato zijn en vegan producten, dat zijn wij de Zurenborgers wel verplicht. En sowieso zal er buiten het standaard aanbod ook een gelato van de dag zijn, desnoods een gelato van het uur. Er zijn eindeloos veel recepten. “ - Een praktische vraag tenslotte: welke zijn uw openingsperioden en -tijden?

Jan Vandewiele: “Dat zal de ervaring uitwijzen.

Voorlopig zijn wij tussen november en maart enkel in de feestperiode open. In juli en augustus zijn wij alle dagen open tot 23 uur, maar dat zou kunnen uitlopen. De rest van het jaar open tot 22 uur en gesloten ’s maandags. Dat is het

Jan Vandewiele opent bijhuis van Crèmerie Germaine op de Dageraadplaats.

Foto Gerda HUYGEN

voorlopige plan, wij zullen wel zien. We kijken heel hard uit naar ons komst in Zurenborg.”

Wij wensen u veel gelukkige klanten toe!

MEER INFO www.cremeriegermaine.be facebook/instagram

NU ooK LoTTo MAANDAG - VRIJDAG VAN 7U TOT 18U30 ZATERDAG VAN 8U TOT 14U ZONDAG : GESLOTEN

ROLWAGENSTRAAT 79 • 2018 ANTWERPEN Tel. (03) 235 52 54 • Fax: (03) 272 39 10

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

21

Na eerste Michelinster ook hogere ranking bij Gault&Millau

chef Frédéric chabbert staat al vijf jaar aan het hoofd van de Dôme Chef Frédéric Chabbert is een doordouwer. Toen hij in 2017 sterrenrestaurant Dôme overnam van Julien Burlat maakte hij zich sterk dat hij binnen de twee jaar opnieuw een Michelinster zou veroveren. Dat lukte hem ruimschoots, na goed zes maanden mocht hij ze al op zijn toque steken. Intussen resideert hij vijf jaar in Zurenborg en worstelde hij zich zoals iedereen door de lockdown en de covid-ellende. (Luc PANDELAERS) - Wij lijken gelukkig stilaan het ergste van de epidemie achter de rug te hebben maar de afgelopen twee jaar waren ook voor de horeca loodzwaar. Hoe zijn jullie door de periode gesparteld?

Frédéric Chabbert: “Vooral tijdens de lockdown was het heel moeilijk natuurlijk. Wij hebben wel wat take away gedaan, maar dat ging dan hoofdzakelijk over zeevruchtenschotels van de Dôme sur Mer. Bij een gastronomische maaltijd hoort natuurlijk ook een zekere ambiance en die kun je niet zomaar in een kartonnen doos steken. Wij hebben toen ons zaalpersoneel moeten laten vertrekken en we hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om het interieur een grondige renovatiebeurt te geven. Maar zodra we weer open mochten, begonnen onze klanten onmiddellijk opnieuw te reserveren. Omwille van de afstandsregels moesten we wel onze capaciteit verminderen van 35 naar 25 couverts. Maar dat was voor ons ook een eyeopener. Die extra ruimte is aangenamer voor onze klanten, wij kunnen nog een betere service leveren en voor onszelf betekent het ook minder stress. Wij hebben nu al beslist dat we ons ook gaan blijven beperken tot 25 couverts wanneer alle wettelijke beperkingen wegvallen.”

- Heeft dat ook gevolgen voor jullie prijzen?

Frédéric Chabbert: “Jammer genoeg wel, en ook al omdat de prijzen van onze grondstoffen de laatste tijd geweldig gestegen zijn. Voor ons viergangenmenu, dat we enkel serveren tijdens de lunch, rekenen we nu 85 euro en voor ons zesgangenmenu 120 euro. Dat is vergelijkbaar met wat je betaalt in andere sterrenzaken.”

- Je bent hier nu vijf jaar actief. Is je keuken intussen veranderd?

Frédéric Chabbert: “Ik ben altijd trouw gebleven aan mijn basisprincipe: het is de kwaliteit van de basisproducten die een gerecht smaak en vorm geeft. Ik ben ook nogal minimalistisch in de presentatie en ik geloof dat je door het weglaten van overbodige liflafjes de essentie

van een gerecht naar voor brengt. Maar tegelijk blijf ik ook experimenteren met nieuwe smaken en bereidingswijzen. Als je in dit vak aan de top wil blijven moet je blijven evolueren. Wij hebben gelukkig een heel gevarieerd cliënteel.

Zowel een wat ouder publiek, dikwijls uit de wijk zelf, dat verknocht is aan de klassieke Franse keuken als een jonger en dikwijls internationaal publiek dat een wat avontuurlijker smaak heeft.

Wij moeten dus een evenwicht vinden waarmee we iedereen kunnen tevredenstellen ” - Je hebt voordien onder meer een sterrenrestaurant in Hongkong gehad. Heeft die Aziatische periode invloed gehad op je manier van koken?

Frédéric Chabbert: “Mijn basis blijft de klassieke Franse keuken, maar door daar te werken, krijg je wel een breder perspectief en nieuwe inzichten. Ik schuw dus zeker geen Aziatische invloeden. Maar niet zo dat het fusion wordt, het zal altijd bij subtiele smaakmakers blijven. Ik gebruik bijvoorbeeld graag zeewier en nieuwe kooktechnieken zoals de Japanse binchotan-grill. Maar goede lokale producten blijven voor mij het belangrijkste.”

- Ben je intussen ook sociaal geïntegreerd geraakt in Zurenborg? Heb je bijvoorbeeld veel contact met je andere collega’s van de horeca hier?

Frédéric Chabbert: “Wij wonen hier ontzettend graag. Antwerpen is een heel fijne stad om in te wonen. Ze heeft iets kosmopolitisch maar tegelijk heb je hier gezellige bijna dorpse wijkjes zoals Zurenborg. Bovendien wonen we boven het restaurant, dat is heel comfortabel.

Wij hebben wel een heel druk beroepsleven en dus maar heel weinig tijd om terrasjes te doen op de Dageraadplaats. Om dezelfde reden is het er nog niet van gekomen om Nederlands te leren, maar ik begin er wel steeds meer van te verstaan! Wij waren goed bevriend met Marc en Marijke Tombeur van Euterpia, die spijtig genoeg allebei recent overleden zijn. Ook met Szelim en Chuck van Cuichine hebben we

Frédéric Chabbert, sterrenchef van restaurant Dôme.

Foto Luc Pandelaers

regelmatig contact. Die komen allebei uit Hongkong en dat schept een band, want mijn echtgenote is daar opgegroeid en ik heb er zelf ook jaren gewerkt.”

- Qua waardering gaat het jullie voor de wind. Bij Gault&Millau staan jullie alweer bij de stijgers met 16,5/20 en op hun website wordt al gesuggereerd dat een vierde koksmuts in het verschiet ligt. Hebben jullie nog verdere plannen voor de toekomst?

Frédéric Chabbert: “Met de Dôme gaan we gewoon voort op de ingeslagen weg. Daarvan komt er zeker geen tweede vestiging, daarvoor is het te veel mijn eigen ding. Maar we denken wel aan nieuwe vestigingen van de Dôme sur Mer, eventueel ook in het buitenland. Maar dat moet allemaal nog concreet ingevuld worden.”

22

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Voor u gelezen

De kleur van de stad maakt mijn ziel amoureus

LGBTQ-personen hebben altijd bestaan, al was hun leven vaak omhuld door een waas van geheimzinnigheid. Deze groep is altijd sterk vertegenwoordigd geweest. Om nu de geïnteresseerde lezer kennis te laten nemen van hun geschiedenis van de Antwerpse scène schreven niet minder dan zes auteurs over het verenigingsleven en de LGBTQ. (Jörg PYL) Zes auteurs behandelen de gekende geschiedenis van de LGBQbeweging van toen die nog niet zo heette van rond Wereldoorlog II tot heden in negen hoofdstukken.

Hoewel de hoofdstukken meestal van foto’s zijn voorzien, is er ook een hoofdstuk uitsluitend gewijd aan afbeeldingen van affiches en dergelijke.

Chronologisch wordt begonnen met de periode vanaf 1940, toen homoseksualiteit nog helemaal niet aanvaard was. Doorheen de hoofdstukken komen verhalen naar boven van mensen die na hun outing de deur van het ouderlijk huis gewezen werd en zelfs korte tijd dakloos waren. Veel ouders stuurden hun anders geaarde kinderen naar Antwerpen waar zij zich een weg dienden te banen. Nog vroeger was

voor mannen de zee een uitweg waar hun geaardheid getolereerd werd.

De verhalen van matrozen en crews van cruiseboten waar men een soulmate vond zijn legio. Wie havens zegt, denkt al vlug ook Schipperskwartier. Zeker in de tijd dat de boten nog aanlegden aan de Scheldekaaien, was het maar een kleine stap van de schepen naar het Schipperskwartier. Veel gelegenheden waren bars voor travestieten, dikwijls tot grote teleurstelling van een bepaald onwetend mannelijk publiek.

De volgende hoofdstukken behandelen het lesbische uitgangleven in de jaren 70 tot 90 met legendarische namen als Chatterbox en The Shakespeare waar in principe geen mannen welkom waren. Vervolgens komen de kroegen voor homo’s in de Dambruggestraat en de van

Eline Vercruyssen Opticien - Optometriste Dageraadplaats 12 2018 Antwerpen tel : 03/235 16 35 • fax : 03/235 17 44 optiekdedageraad@telenet.be

OPENINGSUREN MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG

GESLOTEN 10 uur tot 18 uur 10 uur tot 18 uur 10 uur tot 18 uur 10 uur tot 18 uur 10 uur tot 13 uur

Medeauteurs Johanna Pas, Marion Wasserbuaer en Marc Sergeant met doventolk.

Foto Jörg PYL

Schoonhovenstraat ook Rue Vaseline genoemd (het staat er echt zo in het boek) omdat als je voor korte tijd een kamer boekte, je een kwak vaseline op een bierviltje kreeg.

De LGBTQ-gelegenheden waren toen vooral bars met veel pluche en hoe meer naar achter, hoe intiemer. Na elk hoofdstuk volgt een plan waar de verschillende etablissementen gevestigd waren. De auteurs geven grif toe dat er veel verhalen verloren zijn gegaan, vandaar het belang dat de geschiedenis hier, zij het beknopt, wordt neergeschreven alvorens ook die herinneringen verloren gaan.

Na een hoofdstuk over een transgender die van een bar naar een bloemenwinkel verhuisde, volgt het intermezzo met allerlei foto’s en affiches over hoe de transgenderbeweging in de laatste vijfenveertig jaar steeds zichtbaarder is geworden met onder andere een foto van het eerste samenlevingscontract door mensen van hetzelfde geslacht (Tom Lanoye) en in 2000 de opening van café Den Draak of het Roze Huis.

Later volgden de antidiscriminatiewet in 2002, de mogelijkheid om te huwen in 2003 en de adoptie door personen van hetzelfde geslacht.

Café Den Draak maakte komaf met het feit dat drankgelegenheden voor LGBTQ intieme bars waren. Het Roze Huis staat open voor iedereen en er is geen pluche aanwezig.

Aids vormt allicht het meest dramatische hoofdstuk, zeker omdat er zoveel onbegrip en zo weinig behandelingsmogelijkheden bestonden. Een hele generatie werd

weggemaaid door het toen nog onbehandelbare virus.

Een niet ongemerkt verschijnsel wordt in het hoofdstuk Mode belicht.

Want met de Zes van Antwerpen, waarvan sommigen zich openlijk outten, viel het verschil voor mannelijke en vrouwelijke kleding weg en werd de mode meer fluïde.

Verder is er een hoofdstuk gewijd aan Boekhandel Het verschil en opvolger Kartonnen Dozen, die al in ons vorig nummer uitvoerig aan bod kwam.

De twee laatste hoofdstukken zijn gewijd aan een gender pionier en een Pakistaanse homo. Marleen van bibliotheek Permeke stond als eerste op 3 januari 2018 aan het districthuis om haar geslacht te laten aanpassen, van zodra de Belgische wet geen ingrijpende geslachtveranderende operatie meer vereiste.

Zuhail Xaeed ontvluchtte Pakistan, een van de ergste landen om als LGBTQ te leven, en vond een veilige omgeving in Antwerpen. Sinds 2021 heeft hij de Belgische nationaliteit.

Tot slot volgt een beknopte biografie van de zes auteurs en een zeer uitgebreide bronnenlijst.

Dit boek verscheen in de reeks Stadskronieken. Dit zijn erfgoedverhalen over Antwerpen geschreven door een groep bewoners of vereniging.

'De Kleur van de stad maakt mijn ziel amoureus‘ is te koop in de stadswinkel, MASshop en in Kartonnen Dozen. Prijs 10 € www.kartonnendozenlgbt.be Bij het ter perse gaan raakte bekend dat het pand van Kartonnen Dozen door de eigenaars verkocht wordt.

De boekhandel moet alweer op zoek naar een nieuwe locatie.

Het is te hopen dat de nieuwe locatie van Kartonnen Dozen ook in Zurenborg gelegen is.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

23

Erik Martens schrijft Bobonneke valt in de radijzen, een boek dat leest als een film

Amateurfilmpjes van Antwerpse pasteibakker vereeuwigd in een prachtig boek

Erik Martens vereeuwigt Bobonneke.

Foto Machteld HARDY

Wijkbewoner Erik Martens (58) werkte in de filmkritiek, het filmarchief, de filmschool, het filmfonds en een filmhuis. In het filmarchief ontdekt hij de amateurfilmpjes van de familie Lefèvre. Ze vormen de aanleiding voor een heel bijzonder boek: Bobonneke valt in de radijzen. (Yo VAN DEN BULCK)

In 1930 koopt de Antwerpse pasteibakker Maurice Lefèvre een camera waarmee hij het leven van zijn familie begint te filmen. In hetzelfde jaar gaat zijn ijssalon aan de De Keyserlei open en bezoekt de familie Lefèvre de Wereldtentoonstelling in Antwerpen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gaat de camera over van vader op zoon. Vijf generaties verschijnen in beeld. Erik Martens ontmoet hen lang na hun overlijden in de catacomben van de filmarchieven waar de (o)verleden tijd vereeuwigd wordt.

aan het leven beschouwt. Hij zoomde in op het begrip ‘hermeneutiek’: de kunst om elkaar te verstaan, met Hermes als boodschapper van de Goden. Hermes is niet altijd betrouwbaar. Is het verhaal dat door de beelden en filmpjes wordt weergegeven in het boek betrouwbaar?

Erik Martens biedt ons, aldus Weyns, het verhaal van de familie op een schotel aan. Dat familieverhaal schetst een tijdsbeeld: zo ging het er toen bij ons aan toe. Het is voor Erik Martens ook een spiegel: zijn vader en later hijzelf maakten ook amateurfilmpjes. Omdat alles op eerlijke, pretentieloze manier wordt gebracht, met aandacht voor filmtechniek, zou dit boek volgens Weyns wel eens een cultboek kunnen worden. Hij eindigde zijn inleiding met de bedenking dat dit boek misschien wel verfilmd kan worden. Daarmee zou de cirkel rond zijn.

FAMILIEFILMPJES Aan de hand van de filmpjes van de familie Lefèvre gaat Erik Martens op zoek naar de verloren tijd. Naast het familie-epos van de bakkersfamilie zorgen ook de filmbanden van zijn eigen familie voor inspiratie. Hij vergelijkt en toetst het materiaal, kwalitatief maar ook inhoudelijk. Zo komt hij heel veel te weten over het leven in de doorsnee Antwerpse katholieke burgerfamilie tussen circa 1930 en 1975.We zien de sfeer veranderen door de generaties heen. Het katholieke vervaagt en de technologie gaat met rasse schreden vooruit, zodat de filmcamera’s in de kast belanden.

Dan verschijnt de gsm waarmee ineens iedereen filmpjes kan maken.

De expertise die nodig was om met de filmcamera om te gaan, om beeld, geluid en tekst te coördineren, is achterhaald.

URNE Na Walter Weyns nam Erik Martens het woord. Hij liet in De Studio een compilatie van filmpjes zien die de familie Lefèvre echt tot leven bracht. Verschillende nazaten van de familie waren in de zaal aanwezig. Pittig detail: alles gebeurde onder het waakzame oog van de overleden René en Jeanne Lefèvre; de familie bracht hun as mee. De urnen stonden erbij als stille getuigen. We reisden door de familiegeschiedenis en zagen effectief Bobonneke Helène in de radijzen vallen.

ONDERWEG Regisseurs verfilmen vaak boeken.

Erik Martens ‘verboekt’ filmpjes.

Vanuit zijn interesse en ervaring levert dat boeiende lectuur op. De familiefilmpjes zorgen voor een mooi tijdsbeeld en worden soms getoetst aan de historische feiten, zodat de lezer ze beter kan situeren. De familie doet het economisch goed en komt de oorlog op een vrij comfortabele manier door. Als hun kapitaal in de jaren vijftig nog toeneemt, kopen ze een groot huis aan de rand van de stad. In die tuin van dat huis valt bobonneke in de radijzen…(titel) FILM De schrijver staat ook stil bij de vraag waarom mensen zo graag hun eigen leven filmen. Foto’s zijn doodsprentjes (overleden momenten).

Bewegende beelden zorgen ervoor dat het verleden echt tot leven komt. Het boek illustreert overigens treffend Erik Martens’ pure liefde voor de film.

BOEKPRESENTATIE Op 30 september 2021werd het boek voorgesteld in De Studio in Antwerpen. Socioloog en essayist Walter Weyns nam de inleiding voor zijn rekening. Hij vertelde dat hij dit picturale boek als een eerbetoon

Het ijssalon Nec Plus Ultra.

Foto Archief LEFÈVRE

CULTBOEK Of dit boek een cultboek wordt, zal de toekomst uitwijzen.

Marc Didden sprak er zich alvast lovend over uit in zijn column in Humo. Goed begonnen is half gewonnen. Men hoeft zeker geen cinefiel te zijn, om mee te genieten van de familiefeesten, van de grappige en soms ontroerende beelden.

Erik Martens bezorgde zijn publiek in De Studio, en mij dus ook, een memorabele avond.

MEER INFO Erik Martens - Bobonneke valt in de radijzen Uitgeverij Mammoet, 335 pagina’s, 24,90 euro

René Lefèvre met camera.

Foto: Archief LEFÈVRE

Begrafenissen kwamen uitgebreid aan bod. De familie celebreerde leven én dood. Van bakkerij de Boterbol op het Klapdorp sprongen we naar de Roomijstempel Nec Plus Ultra op de De Keyzerlei. De familie bezocht in 1930 de Wereldtentoonstelling in Antwerpen en een generatie later, in 1958, ook die van Brussel. We waren verder getuige van een paardenoptocht op de Paardenmarkt in Antwerpen, een publieksevenement dat veel volk op straat bracht. Toen de tv zijn intrede deed, gingen mensen minder vaak de deur uit. Beelden van de jaarlijkse vakantie aan zee in Oostende, Reine des Plages, mochten niet ontbreken. De Tweede Wereldoorlog kwam weinig aan bod, wel de heropbouw na de oorlog. De familie Lefèvre verhuisde toen naar een nieuwbouw aan de rand van de stad, in Wilrijk. Op de filmbeelden kon het publiek zien hoe de kleine Luk Lefèvre het tekoopbord verving door een klein Mariatempeltje. Toch verloor de godsdienst in die jaren snel haar greep op de bevolking. Amateurfilmer Maurice liet het niet aan zijn hart komen. Hij was de man van het zoete ijs en veel minder van de bittere vruchten.

24

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Pas verschenen: Hubertina, de nieuwe roman van Kristien Hemmerechts

over een pastoorsmeid die Joden hielp en collaborateurs verdedigde In 1988 publiceerde Kristien Hemmerechts haar eerste roman. Intussen ligt Hubertina, haar achttiende, in de boekhandel. De hoofdrol is weggelegd voor Hubertina Aretz, een Duitse mijnwerkersdochter met Nederlandse roots, die naar België emigreerde. De Joods-Antwerpse filosoof Leopold Flam is een belangrijk nevenpersonage. Zurenborgers zullen zich in dit boek ‘thuis voelen’, want de buurt rond het Groen Kwartier is een belangrijke locatie in het verhaal. (Peter THEUNYNCK) Het is half januari wanneer we met Kristien Hemmerechts rond de salontafel zitten. Zacht winterlicht streelt de muren. Ik neem plaats in een lage stoel, de schrijfster op de sofa. Ze oogt ontspannen. Haar nieuwe boek is klaar. Op 8 februari ligt het in de boekhandel. Ondertussen dook ze alweer in een nieuw project (over de filosoof Leopold Flam), maar daarover wil ze nog niet veel kwijt. Hubertina staat nu centraal.

Kristien Hemmerechts stelt Hubertina voor.

Foto Jörg PYL

- In 2019 interviewden we je over je non-fictieboek Het verdriet van Vlaanderen. Eind 2020 vertelde je in de krant enthousiast over Ik ben Emma. Nu zijn we hier voor Hubertina. Je bent ontzettend productief. Waar haal je die drive?

Kristien Hemmerechts: ‘Geen idee, die is er gewoon. Nooit ga ik tegen mijn zin aan het werk. Telkens weer kruisen interessante onderwerpen mijn pad. Eigenlijk ben ik ontzettend leergierig; ik realiseer mij vaak: er is zo weinig dat ik weet, er zijn nog altijd zoveel dingen die ik kan ontdekken. Ik word voortdurend uitgedaagd om na te denken en mijn ideeën te formuleren. Ik ga me niet gauw vervelen: de wereld is waanzinnig interessant.’

Kabuki

Sushi • Grill • Wok Alle dagen open van 11:00-14:30 en 17:00-23 Dageraadplaats 28 2018 Antwerpen Info@kabukisushi.be www.kabukisushi.be

Tel. 03 663 8200

- Hoe kruiste Hubertina Aretz je pad?

Kristien Hemmerechts: ‘In november 2019 maakte Luc De Munck, de voormalige archivaris van het Rode Kruis, mij attent op een intrigerende getuigenis van een zekere Hubertina Aretz. Luc had die tekst gevonden in het ADVN, het archief voor nationale bewegingen, bij de research voor zijn doctoraat over de professionele identiteit(en) van katholieke verpleegkundigen in België (19001970). Samen kwamen we later een tweede, meer uitgebreide versie van de tekst op het spoor. Ik raakte al gauw in de ban van Hubertina.’

- Wat trok je zo aan in haar?

Kristien Hemmerechts: ‘Haar verhaal boeide me, maar ik voelde ook dat ze vaak niet de hele waarheid vertelde. Dat prikkelde me om in de archieven te duiken. Ik werd een soort detective van haar leven. Ze was een onverschrokken vrouw. Ze werd gedreven door een heilig geloof in recht en rechtvaardigheid, én ze had de moed van haar overtuiging. Ze was er op een of andere manier van doordrongen dat God haar de hand boven het hoofd hield. Het maakte haar doortastend, zelfs in de meest hachelijke omstandigheden. Ze heeft vreemde bochten genomen in haar leven: eerst in het verzet, gearresteerd en naar een concentratiekamp gestuurd, en vervolgens verdedigster van de collaborateurs. Die contradicties intrigeerden me. Ik wilde ze proberen te begrijpen.’

- In april 1962 was Hubertina zelfs prominent aanwezig op een herdenking van de collaborateur August Borms in Merksem. Vertel daar eens iets meer over?

Kristien Hemmerechts: ‘Op de twintigste verjaardag van de executie van Borms werd in de Sint-Bartholomeuskerk in Merksem een herdenkingsdienst gehouden. Een kranslegging op het graf van Borms was verboden. Toen de kerkgangers – met onder hen Hubertina, pater Stracke, en Volksunie volksvertegenwoordigers Vic Anciaux, Hugo Schiltz, Maurits Coppieters en Willy Kuijpers – na afloop van de dienst toch naar de begraafplaats optrokken, werden ze door de rijkswacht met traangas bestookt. Toen de storm was gaan liggen, ging een beperkt gezelschap, met alweer Hubertina, alsnog naar de begraafplaats. Die zat op slot en de rijkswachters bewaakten Borms’ graf. Toen Vic Anciaux de krans voor Borms aan het hek hing, speldde Hubertina er haar eretekens op. Dat was een uiterst controversieel gebaar, dat heel wat inkt heeft laten vloeien.’

- Hoe verklaar je Huberina’s sympathie voor de ‘repressieslachtoffers’?

Kristien Hemmerechts: ‘Hubertina

was streng katholiek opgevoed; ze kwam uit een anticommunistisch milieu: vandaar haar viscerale afkeer van Stalin en al wat naar communisme rook. Ze was dan wel in het verzet gegaan, maar ze wilde niet worden geassocieerd met de communistische vleugel ervan, zeker na de oorlog niet. Tijdens een retraite in Kortenberg leerde ze pater Stracke kennen.

Die schilderde de oostfrontstrijders af als idealisten die tegen het goddeloze communistische gebroed ten strijde waren getrokken. Hij oefende een sterke invloed op haar uit. Op een retraite in de abdij van Tongerlo ontmoette Hubertina vervolgens Isfried Engels, een pater die zich inzette voor verzoening. Hij richtte de Anti-haat-Liga op die ‘Witten’ en ‘Zwarten’ wilde verenigen. Hubertina werd lid van die Liga. Ze stuurde daarna zelfs geld naar de ‘Vlaamse vrienden die in Argentinië en Paraguay in ballingschap leefden.’

De aandacht die ze van oud-collaborateurs kreeg, moet als een warm deken over haar gevallen zijn. Haar absolute ‘moment de gloire’ beleefde ze met een pleidooi voor amnestie op de IJzerbedevaart van 1972, een jaar voor haar dood.’

- Er is veel aandacht voor ‘het religieuze’ in deze roman. Wou je daarmee uiting geven aan jouw hernieuwde belangstelling voor christendom en spiritualiteit?

Kristien Hemmerechts: ‘Ik dacht wel dat die vraag zou komen. Het antwoord is nee. Ik heb dit boek geschreven vóór het Knack-interview waarnaar je verwijst. De aandacht voor het religieuze heeft te maken met de figuur van Hubertina en met de tijdsgeest waarin ze leefde. Er heerste toen een erg militant katholicisme. Vaak was alles zelfs nog heftiger dan ik het laat uitschijnen.

Ik heb een en ander afgezwakt. Ik laat ook zien dat geloof en bijgeloof soms heel dicht bij elkaar liggen.

Godsdienst is in Hubertina’s leven een positieve factor. Haar ‘geloof’ heeft haar gestimuleerd om dingen te doen, die andere mensen niet zouden doen. Ze voelde zich gedragen.

Het zal wel zo zijn dat het voor mij makkelijker is om daar in te komen dan voor een overtuigde atheïst.’

- Even iets over je literaire keuzes.

Je koos voor fictie en voor een ikverteller. Waarom?

Kristien Hemmerechts: ‘Mijn keuze voor fictie vind ik evident. In de getuigenis van Hubertina komt haar jeugd niet aan bod. Ze begint pas te vertellen, wanneer ze rond de veertig is. In een roman kun je als schrijver veel hiaten invullen met je verbeelding. Dat doe je echter niet zo maar.

Via haar getuigenis en via tal van historische bronnen probeerde ik haar zo dicht mogelijk te benaderen.

Elke toevoeging is het resultaat van een ‘doordacht gissen’. Op een aantal vragen die mij intrigeerden heb ik een antwoord proberen te vinden.

Waarom is ze geen non geworden?

Waar haalde ze de moed vandaan om te doen wat ze deed? Waarom koos ze na de oorlog radicaal partij voor gewezen collaborateurs?

Door te kiezen voor een ik-verteller, kon ik – naar mijn gevoel – het dichtst bij haar komen. In de roman laat ik haar – zonder enige kritische distantie – aan het woord. Mijn stem hoor je pas in de epiloog en in danken nawoord, waarin ik duidelijk maak dat haar standpunt niet altijd het mijne is.’

- Hoe kwam je Leopold Flam, het onderwerp van je huidige onderzoek, op het spoor?

Kristien Hemmerechts: ‘Dankzij Hubertina. Een vriendin bracht haar in contact met Flam, een ongelooflijk moedige Joodse verzetsman die toen in Antwerpen woonde. Wat Hubertina over hem vertelde, prikkelde opnieuw mijn nieuwsgierigheid.

Ik ontdekte dat zijn dagboeken in het Letterenhuis in Antwerpen bewaard worden. Vanaf zijn dertiende heeft hij zijn gedachten en ervaringen aan het papier toevertrouwd om zichzelf beter te leren kennen. Die dagboeken bevatten een schat aan informatie over Flam zelf, maar bijvoorbeeld ook over het Antwerpen van de jaren dertig en veertig. Er is zelfs een dagboek van hem uit Buchenwald bewaard. Dat is heel uitzonderlijk.

Ik verzamelde een team van transcribenten die de dagboeken hebben uitgetikt en ik ben een strenge selectie uit zijn teksten aan het maken voor een boek.’

Het ziet er dus naar uit dat we in 2024 weer met Kristien Hemmerechts rond de salontafel gaan zitten om het dan exclusief over Leopold Flam te hebben. Maar nu moeten we eerst maar genieten van Hubertina, een heel bijzondere roman die het beeld van Antwerpen in de Tweede Wereldoorlog, geschetst in Wil van Jeroen Olyslaegers en 1942 van Herman Van Goethem, weer een beetje verder vervolledigt.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

25

Vliegoefeningen met gedichten van Guido Gezelle

Een graphic poem van Lies Van Gasse Gezelle. In die zin klinkt het allicht vreemd om een dichter uit de negentiende eeuw ‘modern’ te noemen. Ook deze inleiding is geïllustreerd door de tekeningen, opmerkingen en aquarellen van Lies Van Gasse.

Daarna begint het eigenlijke graphic poem. We onderscheiden enerzijds enkele handgeschreven gedichten van Gezelle door de hand van Lies van Gasse en ruim geïllustreerd en anderzijds commentaren en teksten die de dichtkunst van Gezelle met onze tijd verbinden. De illustraties zijn aquarellen en tekeningen of een mix van beide. Af en toe komen poëtische tekstloze tekeningen in de plaats van de tekst. Het boek is zowel een dichtbundel als een kunstboek.

In nog geen maand tijd twee boeken uitgeven. Het is slechts weinigen gegeven, zeker als het om poëzie gaat.

Naast een dichtbundel (zie hiernaast in deze krant) schreef en tekende Lies Van Gasse (°1983) een graphic poem over en gebaseerd op Guido Gezelle (1830 – 1899). De bundel is een coproductie met het Guido Gezellearchief van de Openbare Bibliotheek Brugge naar aanleiding van het eigentijdse belevingsplatform gezelle.be.

Het boek komt mooi op tijd uit, net voor de sterfdatum (27 november) van de dichter-priester. (Jörg PYL) Vliegoefeningen begint met een voorwoord van de Utrechtse hoogleraar Geert Buelens, die Gezelle een milieudichter avant la lettre noemt, niet alleen om zijn vele natuurgedichten, maar ook omdat hij ook planten en bloemen een ziel toedicht. Dat is uiteraard een andere insteek dan de vroegere algemene opvatting die vooral de nadruk legde op het priesterschap van Guido

Lies Van Gasse presenteert haar dichtbundel.

Foto Jörg PYL

VLIEGEN NAAR GOD Omdat de eerste gedichten over vogels en insecten gingen, lag de titel Vliegoefeningen voor de hand. De bundel bevat dan ook veel tekeningen van vogels, soms fijn gedetailleerd, soms vereenvoudigd en gestileerd. Daarnaast zien we veel groen, bomen en planten. Af en toe duikt er ook een mens op in de tekeningen, daar waar Lies Van Gasse de verbinding maakt tussen onze huidige wereld en die van Gezelle.

Onder de gedichten vindt men onder andere het overbekende ‘Het Schrijverke’, maar de meeste gedichten komen uit de late bundel Tijdkrans.

Het laatste lange gedicht ‘Boodschap van vogels en andere opgezette dieren’ – het klein seminarie van Roeselare, waar Gezelle leraar was, had een museum van opgezette dieren – besluit de reeks gedichten engszins wrang, want Lies Van Gasse vindt niet dat men dieren mag doden om ze op te zetten. Maar Gezelle heeft er iets op gevonden: door de vogels te schieten met ‘loze jagerslisten’ bleven zij gespaard van veroudering en kregen zo een eeuwig leven. In onze tijd lijkt zo een ‘eeuwig leven‘ een rare manier om God te eren, maar ja, schrijft Lies Van Gasse in haar laatste zin, het waren toen andere tijden. Na de geïllustreerde gedichten met tekst in het handschrift van Lies Van Gasse volgen de gedichten nog eens in gewoon gedrukte vorm. Ook hier zijn er tekstballonnen of tekstvierkanten waarin Lies Van Gasse op een verrassende manier commentaar geeft en zo de gedichten een bijkomende dimensie verleent.

‘Het Schrijverke’, omdat het mij aan een stripfiguur van vroeger herinnerde.

Anderzijds is er natuurlijk dat religieuze waar ik het wel moeilijk mee heb, maar dat behoort nu eenmaal tot Gezelle. Anderzijds heeft de dichter ook wel een beetje een bestoft imago. Maar de gedichten waar hij de natuur observeert, getuigen wel van speciale schoonheid. De natuurgedichten zijn ruim vertegenwoordigd, onder meer met ‘Het Schrijverke’ en 'Bonte Abeelen’, al ziet Gezelle God in de natuur.

- Hoe kwam de selectie van de gedichten tot stand?

Lies Van Gasse: “Eerst was ik van plan mij vooral op kleine dieren te richten, maar daar ben ik spoedig van afgestapt. Want in zijn natuurgedichten brengt hij tegelijk het religieus element op de meest onverwachte manier naar binnen en ook dat is een eigenschap van Gezelle. Maar de vogels krijgen een ruime plaats toegemeten, want voor Gezelle betekende vliegen een manier om dichter bij God te komen.

Als laatste gedicht, meer als een soort appendix of samenvatting van alle vorige gedichten, heb ik het lange gedicht ‘Boodschap van vogels en andere opgezette dieren’ genomen, omdat dat ook via zijn natuurobservaties en een grote verscheidenheid van allerlei dieren, zijn religieuze inborst uitdrukt, maar ook (ongewild? jp) vandaag grappig overkomt.”

NATUURGEDICHTEN Blijft de prangende vraag: wat trekt een hedendaagse dichter aan tot Gezelle, die tenslotte meer dan een eeuw geleden stierf.

Het graphic poem besluit met een vergelijking in twee kolommen tussen Guido Gezelle en Lies van Gasse. Maar hiervoor mag u het boek zelf zien en lezen.

- Wat is je affiniteit met Guido Gezelle?

Lies van Gasse: “Het boek was eigenlijk een opdracht van het Poëziecentrum en het Gezellegenootschap. Maar er zijn wel een paar gedichten van Gezelle die ik echt mooi vind, onder andere ‘Bonte Abeelen’ en dan ook nog

Publicatiejaar: 2021 Prijs: € 22,00 Pagina's: 88 Paperback Afmetingen: 20 X 28 cm ISBN 978–90-5655–169-8 www.liesvangasse.be en gezelle.be

Speelstraten krijgen financiële ondersteuning Speelstraten krijgen financiële ondersteuning District Antwerpen zet extra in op speelstraten. Bewoners kunnen nu ook financiële ondersteuning vragen voor de organisatie van een speelstraat. Deze ondersteuning kan gebruikt worden voor de aankoop van hapjes, drankjes, klein spelmateriaal of kosten voor animatie, workshops …

Elke vakantie, ook in de kerstvakantie Speelstraten kunnen vanaf nu elke vakantie en elk verlengd weekend georganiseerd worden in district Antwerpen. Voor speelstraten vanaf 25 december 2021 kunnen bewoners een financiële ondersteuning van 50 tot 1000 euro vragen via het districtsfonds.

Een aanvraag gebeurt minstens 7 weken op voorhand en kan alleen ingediend worden door een bewoner van de straat.

“Een speelstraat geeft kinderen de kans veilig op straat te spelen.

Ouders en andere buren krijgen zo ook de gelegenheid om gezellig te praten en elkaar te ontmoeten. Met deze nieuwe ondersteuning willen we als district onze inwoners een extra steuntje in de rug geven om een speelstraat te organiseren met animatie, spelmateriaal of een workshop. De aanvraagtermijn werd ook korter, zodat bewoners meer tijd hebben om in te dienen”, zegt districtsschepen voor wijkwerking Femke Meeusen.

Gratis burenbox voor straatfeesten en speelstraten Alle inwoners van district Antwerpen die in december of januari een speelstraat, straatfeest, nieuwjaarsdrink of burenborrel organiseren kunnen een gratis burenbox aanvragen.

De burenbox zit boordevol herbruikbaar materiaal om momenten met de buren nóg gezelliger te maken.

Met herbruikbare bekers en borden, vlaggetjes, een affiche om buren uit te nodigen, stoepkrijt, bakvormpjes en ingrediënten voor koekjes kunnen bewoners hun evenement extra kleur geven.

De aanvraag voor de burenbox loopt via het districtsfonds. Aanvragen kan

zolang de voorraad strekt.

“Met de burenbox willen we onze bewoners stimuleren om opnieuw een gezellige activiteit met hun buren te organiseren. De box is een leuke bijkomende ondersteuning voor hun burenborrel, straatfeest of speelstraat. Ik kijk er alvast naar uit om in heel wat straten onze nieuwe vlaggenlijnen te zien wapperen”, zegt districtsschepen voor wijkwerking Femke Meeusen.

MEER INFO: www.districtantwerpen.be EINDE PERSBERICHT

26

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

corso

Programma februari-maart-april I Love You Sofie di 22 feb | 14.30 uur matinee | grote zaal vvk | kassa € 8 Pop, jazz, funk en soul. Dat is Sofie.

Een eerlijke en creatieve artieste die steeds haar eigen weg volgt. Met Hervé Martens brengt ze eigen nummers, standards, popsongs en put ze uit een rijk Nederlandstalig repertoire. Ook vertelt Sofie leuke anekdotes uit haar veelzijdige carrière.

Doe rustig Erhan Demirci wo 23 feb | 20 uur humor | grote zaal vvk € 16 | kassa € 18 Druk, druk, druk ... Het standaardantwoord als je iemand vraagt hoe het gaat. Maar doen we dit ons zelf niet aan door én carrière te willen maken, drie hobby’s te hebben, aan zelfontplooiing te doen en een gezin te runnen? Erhan heeft slechts één devies: neem even wat gas terug en geniet alvast van anderhalf uur qualitytime door naar deze voorstelling te komen.

Joy Enjoy Joy Ann Van den Broek | WArd/waRD di 1 mrt | 20 uur dans | grote zaal vvk € 14 | kassa € 16

Na de zware en persoonlijke thematiek in Accusations en The Memory Loss Collection vond choreografe Ann Van den Broek dat de balans maar eens naar de andere kant moest uitslaan. Naar lichtheid en je goed voelen, naar samen lachen, elkaar omhelzen, in een melancholische stemming over voorbije, maar aangename herinneringen.

wat het lijkt en alles verandert waar je bij staat. Waar binnen buiten is, ver dichtbij lijkt en onder boven is geworden.

Misschien wel de meest persoonlijke voorstelling die Wim Opbrouck tot nog toe maakte. Hij schreef zijn tekst vanuit het perspectief van de walvis.

‘Ik Ben De Walvis’ is een moderne parabel over het onbereikbare, maar vooral een alibi om te blijven zingen, te blijven dansen, te blijven musiceren en te blijven spelen om niet te verdwalen.

Moving Self Portrait Mohamed Toukabri & Eyes-B vr 4 mrt | 12 uur dans| station Berchem gratis

Swingin' in New Orleans The Legends & Michael Varekamp di 15 mrt 14.30 uur | grote zaal vvk | kassa € 8

Mohamed Toukabri en Eyes-B nodigen je uit in hun alternatieve fotoautomaat. In tegenstelling tot het nemen van een standaard pasfoto, waarvoor je zo neutraal mogelijk moet poseren, maak je samen met hen een zelfportret-in-beweging.

Benodigdheden zijn: je eigen lichaam, rap-muziek en light painting.

New Orleans! Swingende stad van Streetparades, nachtleven en Mardi Gras. Trompettist/vocalist Michael Varekamp en The Legends schetsen in Swingin’ in New Orleans! een beeld van het ruige maar opzwepende leven in het New Orleans van de eerste helft van de vorige eeuw. Een meeslepende avond vol jazz uit de hoogtijdagen van Louis Armstrong, Fats Domino en Louis Prima!

pICcOLo (3+) Pietro Chiarenza | Sprookjes enzo zo 6 mrt | 14 uur en 16 uur familie | kleine zaal vvk € 6 | kassa € 8

ZWIJG! Bruno Vanden Broecke & Tom Van Dyck do 10 mrt en vr 11 mrt | 20 uur theater | grote zaal vvk € 18 | kassa € 20

Begin Elena Peeters do 17 mrt | 20 uur theater | grote zaal vvk € 14 | kassa € 16

Een sprookje van klein naar groot of om-gekeerd. pICcOLo neemt je mee naar een omgekeerde wereld waar de verhoudingen elkaar voor de gek houden, waar niets echt is

Een tragikomische vertelling over zorg dragen voor elkaar, over het recht op een tweede kans en over de mensals sociaal dier.

Twee broers wonen samen en leiden een teruggetrokken bestaan.

Plots nodigt een van de broers alle dorpelingen uit in hun huis. Hij heeft hen wat te vertellen...

Ik ben de walvis Wim Opbrouck za 12 mrt | 20 uur theater | grote zaal vvk € 22 | kassa € 24

Voor dit eerste deel van een trilogie waarin Elena bekijkt door welke handen een mensenleven gaat, volgde Elena een vroedvrouwenpraktijk. Ze woonde er bevallingen bij en sprak met (wens)ouders, grootouders, kinderen. Allemaal zijn ze ooit begonnen. Of dat begin nu bij de geboorte ligt of ergens anders.

Th lng gdby Tuur Marinus za 19 mrt | 20 uur dans | grote zaal vvk € 14 | kassa € 16 Een voorstelling voor 9 dansers die tegelijkertijd een dansstuk en een muziekconcert is, met recente dance music als muzikale inspiratiebron.

Klank- en bewegingspatronen worden gelijktijdig uitgevoerd in een samengaan van beweging, klank en licht. Lichamen en klanken verweven tot een nieuwe ervaring van samenzijn.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

27

corso Achteraf niet komen huilen Robrecht Vanden Thoren za 26 mrt | 20 uur theater | grote zaal vvk € 16 | kassa € 18 Robrecht is er een tijdje uit geweest.

Een kind, pampers, slapeloze nachten, een stukgelopen huwelijk. Vooral dat laatste heeft er in gehakt. Maar eindelijk voelt hij weer hoop. Hij had het nooit gedacht, maar hij heeft er weer zin in. Maar wanneer hij opnieuw de wereld in gaat is die nogal veranderd, merkt hij. De onzekerheid slaat toe. Plots ziet hij al zijn fouten glashelder.

Through the grapevine Alexander Vantournhout | not standing do 31 mrt | 20 uur dans | grote zaal vvk € 16 | kassa € 18

ling speelt zich af in 2124. Gids Miko neemt je mee op wandel door een gebied dat na De Ramp van 2034 werd afgeschermd van de wereld.

De tijd bleef er stilstaan, de lokale bevolking leeft er nog als in de jaren 2020!

Sono io? (11+) Circus Ronaldo zo 3 apr | 20 uur familie | grote zaal vvk € 12 | kassa € 14 Twee clowns, vader en zoon, gaan op zoek naar wat hen scheidt en wat hen verbindt. Het wordt een intense zoektocht, want het staat geschreven in de geschiedenis van de mensheid: tussen een vader en een zoon ligt de diepe ravijn van hun gelijkenis.

Een grappige, herkenbare en ontroerende zoektocht.

De Anderen (6+) Anto Lachky Compagny Wo 13 apr | 15 uur familie | grote zaal vvk € 6 | kassa € 8

Een eigenzinnige pas de deux tussen twee mannen. Performers Alexander Vantournhout en Axel Guérin tonen hun lichamen, ontdaan van elke franje. Deze zevende voorstelling is het eerste échte duet van Alexander en bouwt qua thematiek tot op zekere hoogte verder op succesnummer ‘Aneckxander’ uit 2015 Zone X Kyoko Scholiers do 31 mrt, vr 1 apr, za 2 apr 14 uur, 14.30 uur, 15.30 uur, 16 uur, 19.30 uur, 20 uur theater | op locatie vvk € 12 | kassa € 12 Zone X is een futuristische toeristische stadswandeling. De voorstel-

naar rechts. De stem zegt: “Spring!” en ze springen. Op een dag nemen ze een besluit: ze willen hun eigen bewegingsvrijheid en de macht over hun eigen leven terugwinnen.

Nomadland Chloé Zhao di 19 apr | 14.30 en 20 uur cinema corso | grote zaal vvk | kassa € 5 Fern is een vrouw van in de 60 die alles kwijt is geraakt sinds de periode van de Grote Recessie. Ze vat een reis aan doorheen het Amerikaanse westen dat aan het veranderen is.

Hierbij meet Fern zich de levensstijl aan van een moderne nomade en reist ze per busje.

De nieuwe man de KOE do 21 apr | 20 uur theater | grote zaal vvk € 16 | kassa € 18

The Radar Station za 23 apr | 20 uur muziek | grote zaal vvk € 14 | kassa € 16 The Radar Station wordt in 2017 geboren uit de assen van Barefoot And The Shoes en Sun Gods. Met hun rijke, vervlochte synth- en gitaarpartijen en gelaagde drums creëert The Radar StaEon een eigen, uniek geluid: verhalende, eigentijdse indierock à la The War On Drugs en The National, met echo’s uit de eightiespop van Peter Gabriel en Daniel Lanois.

Houtekiet Mandolinman ft. Mathijs Bertel & Jeroen Lenaerts Di 26 apr | 14.30 uur matinee | grote zaal vvk | kassa € 8 MANdolinMAN maakt samen met electronica wizard Mathijs Bertel (Ansatz Der Maschine) eigentijdse bewerkingen van traditionele muziek, door extra toevoeging van samples, beats en soundscapes. Een nieuwe, ongehoorde organische sound.

Een schrijver en een actrice. Ooit waren ze verliefd. Twee decennia later komen ze elkaar weer tegen. Is de tijd rijp voor een echte dialoog?

Wie de originele voorstelling niet zag, moet zich geen zorgen maken. Dit is een nieuwe voorstelling die geen voorkennis vereist, wél ouderwetse goesting.

Vier individuen lopen in de pas van een alomtegenwoordige stem. De stem zeg: “Naar rechts!” en ze gaan

tafeltjes, zacht geroezemoes en een drankje binnen handbereik. Met Roosje Pertz, Senne Maes, Gunther Lamoot en Bert Gabriëls.

Comedy Corso stand-up comedy vr 22 apr | 20 uur humor | foyer vvk € 12 | kassa € 14 Comedy Corso keert terug naar de gezelligheid van een broeierige comedyclub, sfeervol verlichte

Spektrum of Being Helder Seabra | Incognitus wo 27 apr | 20 uur dans | grote zaal vvk € 14 | kassa € 16 Waar zijn de anderen? Zijn zij de enigen die het overleefd hebben?

En hoe kunnen ze nog met elkaar communiceren, na deze complete shut-down? Zijn ze terug aan het einde en start alles nu opnieuw van nul? Een kinetische voorstelling in een rauwe sfeer over het onvermogen om verbonden te blijven.

28

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

ROMA

Licht aan het einde van de tunnel Met de versoepeling van de coronamaatregelen komt er eindelijk terug wat ruimte voor muziek en cultuur.

In concertzaal en volksschouwburg De Roma staan er de komende maanden heel wat mooie namen op het programma. Uit binnen- én buitenland.

FOUNTAIN FEST ZO 27 FEB 2022 - 14:00 Fountain Fest: The Festival of Femxle Pleasure is een gloednieuw eendaags, interdisciplinair festival in het teken van vrouwelijk genot en zelfzorg. Het is een dag vol kunst, performance, workshops en lezingen die deze thema’s op diverse manieren benaderen. Inclusief een spetterend concert all-femxle liveband Female Takeover.

Aarzel niet en breng een bezoekje, het wordt een blij weerzien. Hieronder alvast een greep uit het grote aanbod. Voor het volledige programma en voor de meest recente informatie over de concerten en activiteiten: check de website www.deroma.be

FLOAT FALL WO 2 MRT 2022 - 20:00 Veel te lang heeft het geduurd maar Float Fall is terug! In 2021 bracht de band naast singles als Forever, Little Words en Hear You ook zijn langverwachte debuutalbum uit. De dromerige pop vol elektronica en catchy refreinen klinkt nog altijd even warm en vertrouwd in de oren. Fans van The XX, M83 en SX weten waarheen. Op woensdag 2 maart staat de band op het podium van AMOR, net naast De Roma.

BENTE VR 4 MRT 2022 - 20:00 De frisse sound van Bente Fokkens, kortweg Bente, waait als een wervelwind door Nederland. Begonnen

als tienerster (The Voice Kids, De Wereld Draait Door, Into The Great Wide Open) brak ze eind vorig jaar door met de geweldige EP Als Je Gaat, waarvoor ze samenwerkte met producer Tom Meijer en schrijver Okke Punt, bekend van onder meer Snelle en Maan. Nu is Bente helemaal klaar om ook Vlaanderen te veroveren, te beginnen in De Roma.

TSAR B (STRINGS) VR 11 MRT 2022 – 20:00 We kennen Tsar B vooral van haar futuristische R&B en donkere popmuziek. In haar nieuwe show grijpt ze terug naar haar kinderliefde: de viool.

Aandachtige luisteraars hadden al lang door dat Tsar B maar al te graag

het instrument een plek geeft in haar producties, de ene keer wat subtieler dan anders. In De Roma staat ze op het podium met muzikante Trui Amerlinck (Rosa Butsi, Ivy Falls, Another String Quartet) op cello.

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

29

ROMA FATOUMATA DIAWARA ZA 12 MRT 2022 – 20:00 Net als haar grote voorbeeld Oumou Sangaré, waarbij ze nog als backing optrad, zingt Fatoumata Diawara in de Wassoulou-traditie van haar thuisland Mali. Met haar onnavolgbare dansmoves, haar prachtige stem en haar verfijnde gitaarspel betovert ze ieder publiek.

GIANLUCA PETRELLA WO 16 MRT 2022 – 20:00 Trombonist Gianluca Petrella is één van de meest gekende hedendaagse Italiaanse muzikanten en componisten. Uit de ongelooflijk brede en gevarieerde catalogus van het werk van Nino Rota maakt hij een exclusieve selectie. Zo kiest hij bijvoorbeeld voor minder bekende tracks uit het werk van Fellini, zoals de film Roma en de documentaire Il Bidone. Met landgenoten Fabio Giachino op piano en Pasquale Mirra op vibrafoon heeft hij het ideale ecletische trio samengesteld om deze vergeten tracks ook live op het podium een tweede leven te geven.

SLONGS VR 18 MRT 2022 – 20:00 Achter de klinkende naam Slongs schuilt de Antwerpse rapster Charissa Parassiadis. Slongs heeft Grieks bloed, maar is Antwerps in hart en nieren. Ze ontpopte zich in enkele jaren tijd van hiphop queen in de underground tot een publiek figuur met het hart op de tong. Na een heel lange, noodgedwongen adempauze, is Slongs helemaal klaar voor twee exclusieve zaalshows. Samen met haar live band, danseressen en special guests brengt ze in De Roma haar bekende hits en nieuwe songs.

MESKEREM MEES VR 25 MRT 2022 - 20:00 Het sprookje van Meskerem Mees houdt niet op. Onlangs won ze de prestigieuze Grand Jury Prize at the Music Moves Europe Awards.

Ze treedt zo in de voetsporen van onder meer Adele, Stromae, Mumford & Sons en Dua Lipa. Wat kijken we uit naar die show op 25 maart! Er zijn nog tickets, niet twijfelen.

LYNA ZO 27 MRT 2022 - 20:00 Talent uit Borgerhout op het podium van AMOR: Lyna brengt met haar nieuwe liveband een daverende show. De 23-jarige Belgische met Marokkaanse roots vond haar liefde voor muziek in de invloedrijke jaren 90-hits van Brandy. Als zangeres brengt ze een hedendaagse mix van r&b, pop en urban soul.

THE DIVINE COMEDY DO 31 MRT - 20:00 Met een heerlijk single The best mistakes en een gloednieuw album Charmed Life - The Best of The Divine Comedy is The Divine Comedy helemaal klaar om De Roma op 31 maart te betoveren. Hoe uiteenlopend hun songs ook zijn, de sound van The Divine Comedy herken je onmiddellijk. Slechts 1 man is daarvoor verantwoordelijk: zanger, frontman en muzikaal brein Neil Hannon.

Met de jaren blijft zijn stem aan charisma en schoonheid winnen.

Glasper van grote belofte tot absolute wereldster. Hij werkte samen met grootheden als Jay-Z, Erykah Badu, Kanye West, Jill Scott, Mos Def en Bilal. Hij speelde ook de pianostukken in op To Pimp a Butterfly, het iconische album van Kendrick Lamar. In De Roma presenteert Robert Glasper Black Radio 3, zijn nieuwe album waarmee hij bewijst dat hij relevanter klinkt dan ooit!

ROBERT GLASPER MA 28 MRT – 20:00 Sinds Black Radio in 2012 uitkwam, transformeerde jazzpianist Robert

Tip voor tijdens de krokusvakantie: Kapitein Winokio DI 1 MRT - 15:00 – UITVERKOCHT WO 2 MRT - 11:00 - EXTRA CONCERT

Kapitein Winokio is weer helemaal klaar voor een bruisende muzikale zoektocht vol grapjes.

Breng je knuffel mee en schuif lekker onderuit, want samen met mevrouw de Poes en de bemanning gaat onze favoriete zeebonk chillen op de billen!

Het ideale uitje om helemaal goedgemutst de krokusvakantie door te komen.

Alle info & tickets via www.deroma.be

30

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

DE GAZET

gekaapt

HELPT U MEE oM GELD IN TE ZAMELEN Voor cHrIsToPH? ACTIE PROBLEMEN Door 5A zijn we een actie begonnen om geld in te zamel- We starten de actie op om geld in te zamelen voor de en voor Christoph (42), de papa van Jill(10). We zullen wa- allerbeste prothesen: die heeft hij nodig om terug alles te fels, armbanden en sleutelhangers verkopen. Ze mogen kunnen doen als vroeger. dan een vrije bijdragen geven, dan kunnen ze hun prijs - Jill van den Bossche zelf bepalen. Zo maken we ze ook nog eens blij met wat ze hebben gekocht voor een goed doel.

Christoph van den Bossche is een echte vechter. Toen Christoph ontwaakte uit zijn kunstmatige coma werd hij wakker zonder benen en zonder één arm. Omdat Christoph de apparaten niet allemaal zelf kan betalen gaan wij het 5de leerjaar daar iets aan doen.

We zetten een actie op stelten en dat geld gaat naar Christoph.

We bakken wafels en maken armbanden en sleutelhangers Iedereen mag een vrije bijdrage geven omdat ze dan waar-schijnlijk meer gaan betalen.

- Tessa Desmet -

Wij 5A van school De Brug hebben een actie op gang gezet.

Christoph Van Den Bossche (papa van Jill) heeft jammer genoeg een ongeluk gehad. Hij is overreden door een mobiele kraan. En daarom wij 5A met hulp van 5B gaan we een actie opzetten, zodat Christoph prothesen kan krijgen. Wij gaan wafels, armbandjes, sleutelhangers verkopen. iedereen in de klas helpt mee. Iemand gaat zakjes mee-nemen en iemand anders een wafelijzer, en de andere parels en touw, zo helpt heel de klas mee + 5B. We zoeken in heel de school allemaal spulletjes om armbanden en sleutelhangers te maken. Alles wat je wil kopen kan je zelf kiezen hoeveel je betaalt. Want wij vinden dat je mag kiezen hoeveel geld je geeft.

Want niet iedereen kan 5 euro geven.

- Manar el Assiri -

We doen een actie. We bakken lekkere wafels en mooie armbanden en sleutelhangers. De mensen mogen de prijs zelf kiezen. Omdat ze dan misschien meer geven. Iedereen doet wel iets in onze klas. Iemand neemt het recept. Sommige nemen de ingrediënten mee. Zo doet iedereen wel iets. Zo hopen we om veel te verkopen. - Zayd Elyahyaoui -

De glimlach van een kind…

Er wordt weleens gezegd dat de glimlach van een kind onbetaalbaar en onvervangbaar is.

Als onderwijzer in hart en nieren kan ik dat alleen maar beamen.

Al moet ik de laatste tijd die glimlach missen van onze leerlingen uit het vijfde en zesde leerjaar.

Nee, ze zijn niet altijd slecht gehumeurd en nee ze komen -denken we toch- nog altijd graag naar school. Het is dat ene vieze virus dat het hen lastig maakt. Ja, inderdaad corona, covid, covid-19 of blijkbaar ondertussen ook al covid-21…

Onze leerlingen dragen dapper een mondmasker. Dapper, het woord staat er meer dan terecht want als schoolteam weten wij maar al te goed dat het soms best vervelend is om dit te dragen. We doen dit omdat we de mensen rondom ons willen beschermen en we zullen dit om deze reden ook blijven doen.

Toch ontdekken onze leerlingen stilaan ook de voordelen van zo’n mondmasker… ik hoor u denken, voordelen? Ik schets even kort de situatie.

Jill is een meisje van 5A (10 jaar). Ze is de oudste We zitten in de klas, naast elkaar.

U en ik.de Deman leerkracht stelt aan mijheeft een dochter van Christoph die een ongeluk ze Vroeger blijft niet moest in haarjeluie Niet iedereen heeft het altijdvraag. even makkelijk, Ik weet het meegemaakt. antwoord niet,Maar u wel. danstoel heelzitten, omook Jill niet. Haar papa is in een ongeval net zoals haar hele klas. Daarom heeft het 5de Leerjaar hoesten, hand voor je mond houden, even bukken, fluister basisschool de brug een actie bedachtnu waarmee zijn twee benen verloren.slachtig Prothesen kost jevan ze geld gaan inzamelen om Christoph te helpen.

Ze veel geld. Om Jill en haar je papa te helpen het antwoord vanachter je mondmasker en jawel… ik kan schaamteheeft 5A een actie opgestart om geld in te hadden na lang te stemmen besloten om drie dingen te verkopen: armbanden en sleutelhangers. Hun loos en methaar een grote glimlach wafels, het antwoord geven. zamelen voor de prothesen voor papa. 5B wil ook meehelpen. Onze klas gaat doel was om zoveel mogelijk geld te verzamelen. die glimlach verborgen achter mondmasker, vindbij, ik Iedereen van blijft 5A en 5B mijn draagt een steentje reclame maken met posters. Dat We gaan wafels deels bijvoorbeeld: sommige kinderen nemen wafelijzers mee, bakken, armbanden en plots sleutelhangers veel minder erg!

Kato Goossens, directice van de school De Brug

maken, en die verkopen voor een vrije bijdrage.

We kregen van de mama van Jill een budget om onze actie op te starten. Dit wordt allemaal in de klas opgestart. Iedereen doet wat hij kan, iedereen doet zijn best. We doen dit allemaal om de droom van de papa van Jill te laten uitkomen, namelijk om terug kapper te zijn. Ooit zal hij er terug staan mede door onze actie. - Pauline Van de Vijver -

andere tekenen posters en nog andere nemen pareltjes mee… Ze hebben de papa’s en mama’s van kinderen van het vijfde leerjaar een brief meegegeven waarmee ze iets kunnen bestellen. Dus nee je kan waarschijnlijk niet smullen van die heerlijke wafels en nee je kan niet tegen je vrienden stoefen dat je zo een mooie armband draagt. - Gilliam Philips -

gekaapt

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

DE GAZET

31

Lezen is niet altijd leuk ook niet voor de kinderen van 5A van school De Brug.

Daarom heeft juf Jasmine een idee. Elke maandag lezen we een National Geographic.

Daarvan maken we quizvragen.

Elke middag tijdens het eten leest de juf het voor en moeten we antwoorden.

We vinden het zo leuk dat we het zelfs elke dag doen.

De kinderen van 5A (basisschool de Brug) lezen elke week een National Geographic ze schrijven quizvragen op en de juf leest ze voor. Ze doen het omdat er veel weetjes in staan en zo leren ze ook veel.Ze maken veel lol en grapjes in de quizvragen.

- Imrane el Jannus -

In de klas lezen we elke maandag National Geographic.

Iedereen moet quizvragen verzinnen. Iedereen vindt het ook leuk om te doen. We halen onze boeken uit de bibbus. Af en toe gaan we naar de bibbus. Dan kunnen we boeken of National Geographic halen. Hier heb ik al een raadsel.

- Paulina Drouard -

Enkele quizvragen, gemaakt door de leerlingen: er?

s twee uur onder wat

som Welk waterdier blijft A. De dolfijn B. De inktvis C. De zeehond d D. De mega zeehon

va op?

van la eratuur

de temp t p o lo g Hoe hoo graden A. 2000graden B. 250 graden C. 100

Als een zwerm A. Het wordt zozwaluwen hoog vliegt wat bete nnig kent dat dan?

B. Niks.

C. Dat er iets g D. Het gaat re aat ontploffen. genen.

ljoen te tellen zonder pauzes?

Hoelang duurt het om tot 1 mi A. 8 jaar B. 12 dagen C. 1 maand

ft een uid hee

ur van h De glimlach van een kind… le k e lk We art

ijsbeer?

A. Zw w B. Blau . Wit Nee, ze zijn nietCaltijd slecht gehumeurd en nee ze komen -denken we

Er wordt weleens gezegd dat toch- nog altijd graag naar school. Het is dat ene vieze virus dat het hen de glimlach van een kind onbetaal-Hoevlastig maakt. Ja, inderdaad corona, covid, covid-19 of blijkbaar ondereel kook tussen eeal ben? b r kcovid-21…

A e . n pere h 1 0 n baar en onvervangbaar is.

0 e 0 p 0leerlingenipdragen p ndapper Onze mondmasker. Dapper, het woord o we peen k B .

2 14 000 er d s m ag mweten o s et onwij C. 10staat er meer dan terecht want als schoolteam al te goed r kan e Als onderwijzer in hart en nieren ze maar i 0 d 0 o k 0 g l 0 e e n?omdat W dat het soms best vervelend is om dit te dragen. We doen dit gen n n a l S e .

A iss alleen kan ik dat maar beamen. we de mensen rondom ons willen beschermen en we zullen dit om deze ged a H dder . a B n o reden ook blijven doen. ab . Gmoet CAl ik de laatste tijd die Hoelang kunne Toch ontdekken onze leerlingen stilaan ook de voordelen van zo’n mondglimlach missen van onze leerlingen n dolfijnen ond A. 8 min erwatervoordelen? blijven zo masker… ik hoor u denken, Iknschets even situatie. der te adkort emde B . en?

4 0 min uit het vijfde en zesde leerjaar.

We zitten in de klas, naast elkaar. U en ik. De leerkracht stelt aan mij een C. 20 min

Kato Goossens, directice van de school De Brug

vraag. Ik weet het antwoord niet, u wel. Vroeger moest je dan heel omslachtig hoesten, je hand voor je mond houden, even bukken, nu fluister je het antwoord vanachter je mondmasker en jawel… ik kan schaamteloos en met een grote glimlach het antwoord geven.

Dat die glimlach deels verborgen blijft achter mijn mondmasker, vind ik plots veel minder erg! in de vorm van vetten.

ee bulten?

Waarom heeft een kameel tw den opgeslagen van eten en drinken .

A: Hier worden reservevoorra bben twee bulten. Zo proberen ze de mannetjes te versierenritjes B: Enkel vrouwtjeskamelen he len geen twee bulten. De mens gebruikte hen zo vaak om C: Oorspronkelijk hadden kame ngraat is gaan doorhangen. mee te maken, dat hun rugge

32

Gazet van Zurenborg | www.gazetvanzurenborg.be

Gratis boeken ruilen in station AntwerpenBerchem Antwerpen-Berchem is één van de 42 treinstations waar je boeken kan ontlenen of achterlaten in het kader van het project ‘Leven in het station’. De NMBS wil hiermee de toegang tot cultuur vergemakkelijken.

(Marcel SCHOETERS) Volgens de spoorwegmaatschappij geeft 1 op de 5 reizigers aan de tijd van zijn reis te doden met lezen. Met deze boekenruilkasten in de stations worden zij uitgenodigd een boek te lenen, het op hun gemak te lezen tijdens een of meer treinreizen, en het dan in een andere boekenkast in een ander treinstation achter te laten. Ze kunnen er ook hun eigen boeken achterlaten om die te delen met andere reizigers.

RECYCLAGEMATERIAAL De ruilkasten zijn ontworpen door een team van derdejaarsleerlingen van de richting "industriële vorm-

geving" van de school Saint-Luc in Luik, dat de wedstrijd won na een stemronde op de sociale media.

Het concept zet in op recycling door oude treinelementen te hergebruiken. De boekenkasten werden door een maatwerkbedrijf gemaakt op basis van de ontwerpplannen. De kasten worden op een participatieve manier beheerd onder de verantwoordelijkheid van NMBS, maar in samenwerking met de gemeentelijke bibliotheken – in ons geval De Poort – en met vrijwilligers van NMBS, die fungeren als peter of meter van een boekenkast.

Wesley Arts keurt enkel boeken in de ruilkast.

Foto Jörg PYL

Open School Antwerpen is nu

Centrum voor Basiseducatie Antwerpen

Niemand merkte dat ik niet goed kon schrijven — Ronny, 60 jaar

Cursussen voor volwassenen, overdag of ’s avonds · Starten met computer, smartphone of tablet · Je kinderen helpen met huiswerk · Beter leren lezen of rekenen · Omgaan met stress · Leren solliciteren Maak nu een afspraak voor een gesprek ☏ 03 230 22 33 www.ligo.be/antwerpen

Ik wil mijn kinderen kunnen helpen met hun huiswerk — Tirhas, 29 jaar

Leren Verbinden Versterken