BINKE 071 Maiatza 2022

71. zenbakia • 2022ko maiatza

UNAI LANDAJUELA OINARIN DANTZA TALDEAREN SORTZAILEA

«Inoiz ez naz damutuko orain 25 urte Oinarin Dantza Taldea sortu izanaz»

UNAI LANDAJUELA OINARINEKO SORTZAILEA

«Urteurren honetan be jendearen harrera ona izan dogu, oso pozik gagoz!»

TESTUA: JON GOMEZ GARAI ARGAZKIAK: JULIO LEGARRETAETXEBARRIA

H

ogeita bost urte izatea asko ala gutxi den... eztabaidagarria izan daiteke, bereziki norberaren adinaren arabera, ikuspuntua aldatu egingo delako. Baina modu erabat militantean sortu eta irabazi asmorik gabe aurrera ateratako elkarte batek 25 urte betetzea ez da ahuntzaren gauerdiko estula. Mende laurden. Horixe da Usansoloko Oinarin Dantza Taldeak bete duena, eta horretarako bere sortzaileetariko batekin batu gara, egungo hainbat kide lagun dituela.

Urteurrena ospatu berri, pozik jasotako harrerarekin?

Bai, oso pozik! Edozein ospakizun antolatu izan dogunean beti izan dogu harrera ona, eta bagenkian kasu honetan be jendearen erantzuna ona izango zana... Holan izan da!

Espero zenuten horrelako itzulerarik? Egia esateko beldur apur bat bageunkan, azken urte bi honeik gogorrak izan diralako mundu guztiarentzako, eta baita taldeentzako be. Gure kasuan, asko kostatu jaku talde dinamika barriro hartzea eta oraindiño be gatx izaten dogu saioetarako jende kopuru duin bat aurkitzea...

Behintzat pozik egongo zarete, pandemiak eragindako murrizketa barik ospatu ahal izan duzuelako urteurrena... Bai, baina ez da erreza izan! Gabonen aurretik hasi ginan urteurrena dala-eta batzarrak egiten, eta 2022ko agenda zehazten ziurgabetasuna zan nagusi gure artean.

Ez genkian zer egin ahalko zan eta zelango harrera izango genduan taldekideen artean. Oraindino %50ean gagozala

2 maiatza 2022 Binke!

esango neuke, baina halanda be, beti pentsatzen genduan zeozer egiteko gai izango ginala, eta egin dogu!

Hainbat ekitaldi antolatu dituzue maiatzean, 25. urteurrenaren harira. Baina hemendik aurrera, zer?

Oraingoan holan izan bada be, urteurren bat ospatzen dogunean, normalean, urtean zehar ekintza piloa egiten doguz. Baina egia da aurton egun bakarrean batu doguzala indar guztiak, maiatzaren 21eko ekitaldian.

Egun horretan zehazki bete ditu Oinarinek 25 urte ala?

Begitu, ba taldekide batzuen artean beti daukagu eztabaida bera: noz sortu zan Oinarin? Nik esaten deutsiet abiapuntua entseguak egiten hasi ginaneko data dala, 1996ko urria, baina beste batzuek diñoe kalera dantzan urten ginan eguna dala abiapuntua, 1997ko apirila... Horregaitik, eta ezatabaidatzan ez sartzeko —bakea gauza handie da-ta (barreka)— ospakizunak zortzi hilabetez luzatzen genduzan pandemiaren aurretik, urritik maiatzera bitarte!

Eta zelan antolatu zarete aurtengo ospakizunerako?

Betiko lez, erabaki guztiak batzarretan hartu doguz —gure taldearen funtzionamendua erabat asanblearioa dalako—.

Holan ba, lehenengo batzar bat egin genduan —afaria tarteko— eta bertan agertu ziran ideia piloa ordenatu eta egin gura genduzanak adostu ostean taldetan banatu ginan hobeto antolatzeko, eta talde bakotzak ardura desberdinak izan dauz dana aurrera eroateko.

Eta horretarako, taldetik kanpo dauden kideen laguntza izan duzue? Bai, beti izaten dogu kanpoko laguntza edozein ekintza egiteko: taldekide izandakoena,

Unai Landajuela Romero 1974, Usansolo Dantzazale amorratua da Unai Landajuela usansolotarra, dantza beti zaletasunetik eta modu militantean ulertu duena. Ulertu, eta praktikan jarri, bera baita bere bikote Alaitzekin batera Usansoloko Oinarin Dantza Taldearen sortzaile. Orain 25 urte sortu zuten taldea, eta maiatzaren 21ean egin zuten ospakizun ekitaldia, atzoko eta gaurko dantzari zein musikariekin.

Oinarinen lokala txiki geratzen jaku beti, ez urteurren honetarako bakarrik taldekideen familiena, lagunena, laguntzaileena... Eta guk be, Alaitzek (bere bikoteak eta taldearen sortzaileak) eta biok, ahal dogunean laguntzen dogu, beste askok lez; urteak diralako pauso bat albora emon genduanetik.

Zelan moldatu zarete taldekide ohiekin? Garai barriak dira, eta informazioa jendeari helarazteko erak asko aldatu

dira; urteurren honen antolakuntzarako eta taldekide ohietara heltzeko, betiko kartelez gain, sare sozialak be erabili doguz. Taldekide ohiekaz entseguak maiatzean egin doguz eta harrera ona izan dogu! Betiko lez, lehenengo entseguetan lesinoak eta minak agertu ziran baina apurkeapurke dana konpontzen joan ginan! (barreka) Entseguak zuen ohiko lokalean egin dituzue ala txiki geratu zaizue? Lokala txiki geratzen jaku beti, ez urteurrenerako bakarrik. Umeen entseguetarako be txiki geratzen jaku, eta urteurrenerako frontoi txikerra eta kalea bera erabili behar izan doguz...

Dantzari asko batu zaretenaren seinale. Baina musikariekin zelan moldatu zarete? Dantzariekaz moduan, musikari ohiekaz be kontaktuan jarri ginan eta euren parte hartzea izan genduan. Baina ganera, dantza berezi batzuetarako behar diran musikariak ez Binke! maiatza 2022 3

Oinarinen funtzionamendua beti oso asanblearioa izan da daukaguzanez —gaiteroak, esaterako—, telefonoa altxatu eta beti lortzen dogu batan bat «engainatzea»! (barreka) Urteurrenaz ari gara baina oinarrizkoa aipatu barik...

Oinarinen sortzaileetariko bat zara. Zergatik sortu zenuten taldea? Lehen esan dodan moduan, nitzako Oinarin 1996ko urrian sortu zan, baina aurreko udan buruan bueltaka izan genduan ideia izan zan dantza talde bat sortzea Usansolon. Alaitzek eta biok 1979tik Lemoako Durundi Barrin egiten genduan dantzan —orduan ez genduan alkar ezagutzen be—, eta biok usansolotarrak izanda, gure herrian folklorea, musikea eta kulturea uztartzen eta sustatzen ebazan talderik ez egoala ikusten genduan...

Erabakia hartu zenuten momentu zehatza gogoratzen duzu? Bai! (irribarretsu) Gogoratzen dot lagun batzuekaz taberna batean batu ginala —Usansoloko Aterpe tabernan izan zala akordetan naz, orain Bodeguita dana, tabernetako zapi bategaz eta boligrafo bategaz—, eta han erabaki genduala zelako taldea gura genduan. Behin hori erabakita, herriko abadeak elizako lokal batean lekutxu bat egin euskun eta gaur egun arte!

4 maiatza 2022 Binke!

Erabaki hura hartu izanaz pozik? Atzerantza begiratuta zoroaldi polit bat izan zala esan geinke, baina erabaki hura hartu izanaz ez naz damutzen. Eta gehien bete izan deustanak, maite dodan pertsonagaz bide luze hau burutzea izan da.

Izan zenuten hastapen horietan laguntzarik? Noski.

Hasieran Bizkaiko Dantzarien Biltzarrak asko lagundu euskun —eta bereziki Jon Gamindek—. Ostera be, alboko herriko dantza taldeak, Andra Marik, asko lagundu euskun —eta batez be Kepa Ajuriak— lehenengo pausoak emoten, atzerrira bidaiatzen eta atzerritarrak Usansolora ekarten...

Eta zelan ez, beste talde asko be izan doguz lagun dantzak irakasteko orduan. Euskal Herri osotik mugitu gara, eta laguntza eskatu dogunean oso gutxitan esan deuskue ezetz!

Gaur talde asko zarete Oinarinen barruan. Hasieratik horrela izan da? Ez, lehenengotan nagusien talde bakarra baino ez egoan, urte batzuen ostean joaldunen taldea sortu genduan, gero umeena eta handik gutxira musika eskola txiki bat be martxan jarri genduan.

Eta geroztik, talde batekin zein bestearekin, gelditu barik! Hogeita bost urte hauetan aukera izan dogu Euskal Herri guztitik dantzan egin eta gurea erakusteko. Atzerrira be joan gara, besteak beste, Holanda, Portugal, Txipre, Bulgaria, Hungaria, Belgika edo Eskoziara. Eta Usansolora be atzerriko 40 talde baino gehiago ekarri doguz Andra Mari Dantza Taldeak lagunduta.

Hitz egin dezagun zanpantzarrez. Zelan sortu zen horren ideia? Tira, ezer baino lehen, berba egokia Joaldunak dala esan gura dot, ba Bizkaitik kanpo barre

ELKARRIZKETA UNAI LANDAJUELA

Dantza talde asko ikusten dodaz garai barrietara egokitzen, askatasun gehiagogaz

egiten deuskue «zanpantzar» berba erabiltzen dogunean! (barreka) Eta galderari erantzunde... Alaitzen ideia izan zan joaldunak sortzea gurean. Ene, eta hor bai izan genduna bide latza ideia aurrera eroateko... ate batzuk zarratuta topatu genduzalako, baina azkenean lortu genduan Oinarinek be bere joaldunak izatea.

Zelan lortu zenuten ba? Bizkaiko Dantzarien Biltzarran esan euskuen material batzuk non erosi, Nafarroa osotik joareak bilatzen ibili ginan, narruak lotzeko be komeriak izan genduzan, lotzen ez genekianez arbolakaz frogak egiten genduzan... eta kilometro piloa egiten genduzan be batera eta bestera, probak egiten, zaratea zelan atara lortu arte! (irribarretsu) Azkenean lortu genduan, eta behin taldea osatuta Euskal Herriko Joaldunen Biltzarragaz bat egin genduan. Ordutik saio piloa egin doguz, bai Euskal Herrian zein Euskal Herritik kanpo be!

Oraindik horretan ari zarete? Bai bai! Bagabilz oraindino be! Urtean zehar saio mordoa egiten jarraitzen dogu, batez be Gabonetan eta inauteri garaian, baina herrietako jai askotan be ibiltzen gara. Eta saio berezietan be, kontzertuen aurretik, mendi lasterketatan, erakusketatan, denden promozioetan, ezkontzatan...

Eta joaldunekin entseguak egiten jarraitzen duzue?

Horretarako ez. Saioa bera da dagoan entsegurik onena.

Ganera, saioak hain luzeak izaten diranez, hasieran ez badozu pausoa hartzen, lasai, izango dozu-ta denborea hartzeko! (barreka) Zelan ikusten duzue euskal dantzen etorkizuna? Egia esateko, dantza talde asko ikusten dodaz garai barrietara egokitzen saiatzen dabizana; askatasun gehiagogaz eta pentsamendu irekiagoagaz. Baina egia da azken bi urte hauek latzak izan dirana pertsona guztientzako, eta ondorioz talde guztientzako. Apurke-apurke bagabiz danok gure lekue berreskuratzen, baina kostatuko jaku normaltasun osora bueltatzea, baita dantza taldeei be.

Eta Oinarinen osasunari zelan begiratzen diozu?

Esperantzagaz begitzen deutsat taldearen etorkizunari.

Gazte talde polita ikusten dot lanean, atzetik be gaztetxoak lehenengo pausoak emoten badabizela ikusten dot...

Hazia ondo errotute eta jagonda badago, dana izango da errazagoa Oinarinentzako be. •

Arin-Arin!

Asteko egun gogokoa?

Barikua.

Herriko txoko gustukoa?

Artetako ermitea.

Liburua ala tablet-a?

Liburua.

Pelikula bat?

El Padrino 2.

Ez duzu onartzen…

Fanatismoa.

Zoriontsu egiten zaitu…

Alabakaz mendire joatea.

Plater bat?

San Marcos tarta.

Deskribatzen zaituen berba?

Ekiñe.

Herrian zer kenduko zenuke?

Txakurren kakak.

Eta zer berria jarri?

Fundamentuzko kultur etxe bat.

Euskarazko berbarik politena?

Askatasuna.

Zure ametsetako bidaia?

Patagonia.

Berba egin ala entzun?

Entzun.

Zure mesanotxean ezin da falta…

Ura. Abesti bat?

Tu escala de grises, Izarorena.

Binke! maiatza 2022 5

Aginke!

Errealitatetik hurbilegi dauden albiste faltsuak

«Ez genekien zer egin saltsa sortzeko eta Fernando aki salatzea erab genuen» XANTI GONTZAL esidentea DYA BIzkaiako pr

Sarean arrantzatua

Ba al zenekien...

Espainiak Usansoloren segregazioar i ezetz esan ostean, UH Altamira, Olabarri eta Azkarri auzoak konbentzitzen dabilela, 5.000 bizta nlera iristeko?

300

Korrika Galdakaot ik pasa eta denbora bate ra jakin dugu euskararen aldek o ekimen erraldoiean parte hartu zuen Udale ko Euskara zinegotzia k 300 metro behar izan zituela Korrikan lekukoa hartu eta bikiak igotzeko.

Txiste txarra edez.

— Kaixo, kondoi batzuk, mes — Neurria? ri dio — Tamainak ez du inporta, ho nire bikoteak.

— Ados, txikiak orduan.

Gazte Eguna ospatzeko gehienezko adina ezarriko

Pandemiaren osteko Gazte Egu na arrakastatsua izan zen Galdakaon, maiatzaren 7an. Eta jakina da gaztetasuna ez dagoela adinean, baina pand emiaren ostean jendeak parrandarako zituen gogoak ikusita, Gazte Egunera hain gazteak ere ez direnak gert uratu ziren. Horregatik aurrerantzean gehienezko adina ezar riko du antolakuntzak.

Herriko ostalariek ez dute errusiar ensaladarik izango

Errusia Ukrainaren aurka egiten ari den eraso suntsitsailearen ondorio, eta gerra kondenatzeko asmoz, Galdakaoko eta Usansoloko ostalariek errusiar ensa ladillak egiteari utzi diote.

Eztabaida Begitu eta Binke artean, Usansologatik Usansolo

herria dela aspalditik daki Bink ek, bai behintzat bere izaera eta nortasunagatik.

Baina, udalerri bilakatu eta usansolotar askok gura duten beza la Arratiaren parte izango bada, nork landuko ditu Usansolo ko gaiak bere aldizkarian?

Begituk ala Binkek? Eztabaida sako na sortu da bien artean.

6 maiatza 2022 Binke!

Garrantzitsua izaten da atzera begira jartzea, bereziki zertan ari garen eta nora goazen ikas dezagun. Atal honetan berriz, ohiko ariketa bilakatu da argazki zahar eta egungoen arteko alderaketa.

Zer hintzan eta nun hago, Galdakao...

Santi Brouard plazan Regio zinema egoan

1955 2022

Juan Bautista Uriarte kalearen 35. zenbakitik ateratako argazki bi hauetan ezkerreko etxebizitzak baino ez dira «errepikatzen», gainontzeko dena aldatuta dago erabat.

Goiko argazkian ikus daiteken erdiko eraikin handi hori Regio zinema zen, gaurko Santi Brouard enparantzan kokatuta zegoena.

Herriko ikuskizun, ekitaldi eta mugimendu guztiak bertan batzen ziren. Goiko irudiaren eskumara begiratuz gero berriz, Anzak eraikitako garajea ikus daiteke, gaur arropa denda bat eta farmazia dauden tokian. Garaje horretan Teofilo Diazek bere kamioietariko bat gordetzen zuen.

Argazkiak: Udalaren (1955) eta Binkeren artxibotik (2022)

Argazki zaharrak dituzu? Jar zaitez gurekin harremanetan eta parte hartu atal honetan: info@binke.eus Binke! maiatza 2022 7

Hilabete honetako sarituak

Apirileko irabazleak

Ainara Artetxe Azkueta Jabi Rojo Martinez

Christian Arean Saratxaga (ezker) eta Aitor Zelaia Goienola (eskuin) Binkekideak, Binkek oparitutako Altsasu antzezlanerako bina gonbidapen jasotzen!

Dog&Fox jatetxean bina pertsonentzako bazkaria irabazi dute. Zorionak eta on egin!

Izan zaitez zu ere Binkekide!

Eman zure babesa urteko

36 €

ordainduta

Oraindik Binkekide ez bazara, eta neurri honetako lehenengo komunikabide euskalduna babestu eta sustatu gura badozu, hauek dozuz horretarako bideak:

1. Bete beheko formulario hau, eskaneatu edo atera argazki bat eta bidali e-postaz: info@binke.eus

2. Bete formularioa, moztu, eta utzi gutunazal baten, Binke izenarekin Torrezabal Kultur Etxeko atezainaren leihatilan.

3. Eskaneatu zure

IZEN-ABIZENAK:

mugikorraren QR irakurgailuarekin beheko kodea eta bete formularioa!

HELBIDEA:

TELEFONOA:

NORTASUN AGIRIA:

E-POSTA: IBAN

KONTU KORRONTEA:

8 maiatza 2022 Binke!

ENTITATEA

BULEGOA

K.Z.

KONTU ZENBAKIA

Usansoloko kuadrila jaitsiera ARGAZKIAK: JON GOMEZ GARAI

Binke! maiatza 2022 9

Perspektiba iruditan ARGAZKIAK: SARAI DIOS MURIAS @CLICKETACLICK

10 maiatza 2022 Binke!

Binke! maiatza 2022 11

Gure berbaz MANU ETXEBARRIA AYESTA

Maiatzeko Santakurtzak

S

antakurtz jai bi daukaguz Gorbeialdean, bata maiatzaren hirukoa eta bestea irailaren hamalaukoa. Maiatzekoan, Kristoren Gurutze Santuaren aurkikuntza ospatzen da, eta irailekoan Gurutze Santuaren gorespena. Goazen maiatzekora. Dirudienez, Santa Elena, Constantino erromatar enperadorearen amak aurkitu eban Gurutze hori Jerusalemen, mirari bat bitarteko. Denboraren porasuz, jai-ospatze hori gitxitzen joan dan arren, Zeberion, esatarako, jai handia ospatzen izan da, batezbe, Elbarreneko Santa Kurtz ermita ederrean.

Egun horretan elorri zurizko erromatxu batzuk hartzen ziran, arrankalatxu bat egin alborik hara eta zotz bat sartu trabesetara gurutzea eginaz. Gero sorta bat egiten zan eta estukin modura, sarats azalagaz oboan-oboan lotu, erramu dotorea lortuz.

Zertarako? Ba, aitu. Elorri zurizko sorta hori bedeinkatu egiten zan Santa Kurtz eguneko meza nagusian eta gero, hartu elorri zuri bedeinkatuok eta, banan-banan, labrantzako solo bakoitzeko ertz baten sartu, urtean zehar uzta onak lortzeko.

Sinismenak sinismen, aikor gure herriaren usadio zahar baina polit horren barri, besterik ezean, gure aurrekoen bizibidea ezagutzeko euskal ohituren mundu aberatsean.

12 maiatza 2022 Binke!

Maiatzeko lorea...

U

dalerriko hezkuntza-zentroek eta Galdakaoko Udaleko Hezkuntza eta Euskara Arloak euskararen erabilera sustatzeko eta normalizatzeko jarduerak ontzen dituzte elkarlanean bai hezkuntza zentroetan bai hezkuntza zentroetatik kanpo. Ikasturte bukaera hur daukagun honetan bukaerako ekitaldiak prestatzen ari gara. Ondorengo jarduerotan 1500 gazte inguruk parte hartuko du.

Galdakaoko XIV. antzerki topaketa Non: Torrezabal Kultur Etxea / Noiz: 2022/05/24, 25, 26 eta 29 Antzerkigintza lantegia Galdakaoko eskoletan ematen da, ikasturtean zehar, eta hainbat dira saioetan lantzen diren kontzeptu eta edukiak: adierazkortasuna, mugimendua, dantza, erritmoa, sentimendua, berdintasuna, idazkera, ahoskera, euskara e.a.

Bertso topaketa Non: Torrezabal Kultur Etxea / Noiz: 2022/06/06 Bertsozale Elkartearen gidaritzapean bertsolaritzaren eta ahozkotasunaren lanketa ikasgelako jarduna jendaurreko egoera komunikatibo jakin bati erantzutera bideratzen da, ikasleek gelan prestatutako azken ekoizpenak jendaurrean argitara emanez.

Booktuber eta marrazki txapelketa Non: Torrezabal Kultur Etxea / Noiz: 2022/06/10 Jardueron xederik eta behinena DBH-ko ikasleen irakurzaletasuna eta sormena bultzatzea da, bai eta euskararen normalkuntza alorren hezkuntza-zentroen arteko elkarlana uztartzea.

...urrea baino hobea

Informazio gehiago: hezkuntza-euskara@galdakao.net • 944010540

Elkarteek sortutako jaia

Bueltan da Mozoilo Eguna, ekainaren 3tik 5era Galdakaon Herri Bazkaria izaten da Mozoilo Eguneko ekitaldietariko bat, irudia 2016ko Binkeren artxibotik.

Pandemiaren ostean bueltan da Mozoilo Eguna Galdakaora, elkarte askoren artean antolatutako jaia, aurten gainera egun bakarretik asteburu osora igarota.

M

ozoilo Eguna elkarte askoren artean sortutako jaia da, aurten lehenengoz —ekainaren 4ko zapatuak indar hartuko badu ere— bere ekitaldiak asteburu osora hedatuko dituena. Ekainaren 3tik 5era ospatuko du Galdakaok pandemiaren osteko lehenengo Mozoilo Eguna, bosgarren edizioa Aurten gainera beste elkarte bat batu zaie orain artekoei —ondoko zutabean ikusgai antolatzaile guztien zerrenda—: Galdakao Txirrindulari Elkartea. Kirol erakunde honek iaz hasi zuen egitasmo solidarioa aurten ere egiteko asmoa du, eta bere proposamena Mozoilo

Egunarekin bat egingo du, Andra Mari Dantza Taldeak Euskal Herriko Dantzari Txikien talde desberdinekin egingo duen bezala, Mozoilo Eguneko egitarauan sartuz.

Horrela ba, Txirrindulari Elkarteak gizartean ekarpen handia egiten duen elkarte baten aldeko gynkana solidarioa antolatuko du, bereziki Ardanza parkean. Baina gainera, txirrindulari talde batek —Igor Anton txirrindulari profesional ohia buru duela— Bizkaiko lau puntu kardinalak batuko ditu egunean zehar, egun osoko ibilbidea Galdakaon amaituta. Amaiera hori arratsaldean zehar gynkanan parte hartzen ibiliko diren txirrindulari gaztetxoek lagunduta egingo dute Plazakoetxetik Ardanzara.

Baina horrez gain, askorako emango du aurtengo Mozoilo Egunak, barikuan pilota partiduekin hasi, zapatuko puzgarri, bazkari eta musikarekin jarraitu eta domekako dantzari txikien emanaldiekin amaituta. Egitarau osoa 28-29. orrialdeetan ikusgai.

Mozoilo Eguna Ekainak 3, 4 eta 5 Galdakaon Adiskide AEK Andra Mari Artxate Berbalagun Binke Click&Click Da Capo Galdakao Txirrindulari Ganguren Patakon Peña Santa Cruz Zizpa

Binke! maiatza 2022 13

Bonbardaketatik 85 urte

Barkatugabea eta ez ahaztua TESTUA: XABI EALO DIAZ ARGAZKIAK: ESPAINIAKO LIBURUTEGI NAZIONALA, EGUNA EGUNKARIA ETA GEREDIAGA ELKARTEA

Maiatzaren 19an laurogeita bost urte bete dira Francoren agindupean zegoen Condor Legioak Galdakaoren gainean bonbak bota eta sarraskirik latzena utzi zutela.

Ondorengo lerroak testigantza errealetan oinarritutako egun hartako kontakizun fikzionatua izango dira.

14 maiatza 2022 Binke!

G

oizeko zortziak dira, elizako kanpaiek esnatu naute. Gerrako beste egun bat, zenbatgarrena dagoeneko? Batek daki, ezingo nuke zenbaki zehatzik esan, zenbatzen ez didatelako irakatsi, gerra piztu zenean eskolara joateari utzi genion eta. Egunen kontua galduta daukat, baina sukaldeko hala moduzko egutegiak dio maiatzak 19 dituela gaur. Asteazkena da.

Bakarrik nago etxean, aita frontean omen dago pasa den uztailaz geroztik, gudari, «Kirikiño» batailoian; ama, aldiz, beharrean, Dinamitan. Omen dagoela diot, apenas dakigulako ezer bere inguruan, noizbehinka eskutitzen bat heltzen da etxera ondo dagoela esanez, baina bizpahiru aste izango dira gutunik heltzen ez dela. Amak lehen aitak egiten zuen lana egiten du fabrikan, sosa batzuren truke.

Oraindik gogoan daukat pasa den udan aitari Azpeitira joateko deia egin ziotenean Euzko Gudarosteko partaide izan dadin. Egun batetik bestera agurtu behar izan genuen aita, egun horretan zin egin zigun eskutitzak bidaliko zituela; horren faltan, beste egun bati aurre egin behar diot. Azken aldi honetan sarri askotan jotzen du sirenak, eta hegazkin zaratatsuak behin baino gehiagotan egin digute bisita desatsegina eta triskantzaren bat eragin izan dute Galdakaon.

Gerrako frontea etxetik hurbil omen dago, hori entzuten da behintzat. Durango eta Gernika etsaien esku geratu direla esan zidaten aurrekoan. Gero eta gertuago daude gaiztoak eta gero eta beldurtuago nago ni. Horregatik bakarrik beldurtuta bakarrik ez, gaur etorkizunarekin egin dudalako amets eta bertan ere gerra zegoen, 2022. urtea edo zen. Ez nuke jakingo esaten zer herrialde den hori, baina bertako hizkuntza ez da

Beldurra, kaosa, ezinegona, non sartu ere ez dakigu momentu hartan inguruan entzuten, ez euskara, ez gaztelania… Gaztelania gutxi dakit, baina dakidan apurrarekin ziurtatu dezaket ez dela espainola. Nire ametsean, etsaiak ere pertsonen aurka egiten zuen eraso, hildako asko ikusi dut.

Ez dakit zer gertatuko den, ez dakigu hegazkinak etorriko diren ala ez, dagoeneko ez dituztelako bonbardaketak iragartzen. Dena dela, «Gudari» aldizkariak argitaratu du gida moduko bat aire bonbardaketatatik nola babestu, eta hori jarraituko dut sirenak joz gero.

Babeslekura korrika. Gerraren hasieraz geroztik, Galdakaoko Udalak prestatu dituen hainbat babeslekutan egonda nago dagoeneko: Plazakoetxen, Kurtzeko Plazan, Abusun… lehenengo aldi hartan, iraila partean, Jose Larrearekin nengoen, ibaira joan ginen arrantzan, baina etxean abisua eman ziguten: «Kontuz ibili, bonbardaketa berriak gerta daitezkeela iragarri dute». «Abusuko bi tunelak izango dira gure erreferentzia babeslekurik behar izatekotan», esan zidan Larreak. Eta hala behar izan genituen; lehenengo aldia baitzen sirena hotsa entzuten nuela, ordutik ona, sarri askotan entzun izan dut.

Beharbada gaur ere entzungo da sirenaren burrunba hotsa, izan ere, ni esnatu aurretik «esnekaria», edo Libe Asuak esaten duen moduan: «Goikoetxea, el alcahuete» agertu omen da. Miaketa-hegazkina da, goizeko zazpietan agertzen da normalean eta gure inguruan hegan egiten du eta argazkiak atera ere; neurri txikiko bonbak ere botatzen zituen.

Edozein momentutan has daitezke elizako ezkilak jo eta jo, segituan sirena hasiko litzateke zarataka. Asuak esaten digu «espektakulu bat» dela hori gertatzen denean: «Txakurrak ahausika gora eta behera, behiak orroaka…». Hori gertatuz gero korrika ihes egin beharko dut babeslekuren batera, baina momentuz, itzarrita daramadan denbora apurrean sirenaz ez bestelako zarata batzuk entzun izan dira.

Sirenaren isiltasunak irauten duen bitartean, goiza frontoian emango dut, lagunekin. Etorkizunean frontoia beharbada estalita eta dotore egongo da, gaur gaurkoz, ordea, estali barik dago, dotore, baina aire zabalean. Zorua lokatzez beteta egoten da normalean. Horrek esan nahi du, arropa garbitu egin behar dela, eta amak errieta botatzen didala horregatik.

Konturatzerako bazkaltzeko ordua heldu zait, eta espero zitekeen moduan arropa zikinduta daukat, baina praka ilun batzuk jantzi ditut gaur eta ez da askorik igartzen, ea ama ez den konturatzen. Etxera iritsi eta ama dagoeneko bertan dago, beharretik etorri berria.

Bazkaltzeko edozer gauza jaten genuen. Edozer gauza geneukan apurretik, gaur adibidez patata bat eta arto irinaz egindako ore moduko bat. Hori jan, eta siesta hartuko dut. Momentuz sirenak jo barik jarraitzen du. Seguru aski Binke! maiatza 2022 15

arratsalde partean joko du, batek daki zein momentutan. Ez jakintasun horretan, lo-kuluxka bat hartzea erabaki dut.

Ez dakit zenbat denbora eman dudan etzanda, lo hartu dudanik ere ez dut uste, baina azkenean hasi dira elizako kanpaiak astintzen eta baita sirena hotsa ere bai. Beldurra, kaosa, ezinegona, non sartu ere ez dakigu momentu hartan.

Plazakoetxe, 16:00. Amak eta biok galapan utzi dugu atzean etxea, etxetik hurbilen daukagun babeslekura joan gara, baina beteta egon da. Korrika, Plazakoetxeko babeslekura joan gara eta sartzea lortu dugu. Ez dakit ze ordu den, eta ez dut inoiz jakingo, baina dakidan bakarra da hegazkinak gero eta gertuago daudela, eta oso altuera baxuan datozela ematen du, baina lainoak direla eta ez dira ikusten.

Sartzea lortu badugu ere, babeslekuaren atean geratu behar izan dugu, ez dagoelako leku gehiagorik. Halako batean, hodei zurien artean bonba batzuk ikusi ditut, oso arin lurrera jausten. Gure gainean jo du. Hori da gogoratzen dudan azken gauza, sekulako burrunba batek behera ekarri duelako babesleku guztia eta han harrapatuta geratu naizelako hondakinen artean, arnasa utzita.

Horren ostean zer gertatu den ez dakit. Biharko egunkaria irakurrita jabetuko zarete gertatutakoaz, bonba horrek erabaki duelako nire biziak toki zuela helmuga.

Biharamunean, bizi berri batean esnatu naiz, irakurtzen jakin barik hil naiz, baina hemen badago jendea irakurtzen dakiena eta kontatu dit gaurko Euzkadi egunkariak dakarrena:

16 maiatza 2022 Binke!

«Etsaien hegazkin batek herriaren gainean bi bira eman ondoren, bonbak bota ditu, jende asko zegoen babesleku bat hondoratuz. Bi irteeratan gertatu du hondamendia horietako bat erabat estaliz. Alde horretan eragin dituzte biktima gehien faxisten hegazkinek».

Horren ostean, egunkariak dioenez, larrialdi zerbitzuak lanean hasi ziren, baina hegazkinak berriro azaldu omen ziren, bonba gehiago botatzen eta metrailatzen.

Nirekin batera beste ume batzuk ere etorri dira bizi berri honetara, eta hemen daude baita ere beste herri batzuetan hildakoak. Ezingo nuke esan zenbat pertsona dauden, zenbatzen ez dakidalako.

Amari eta aitari agur esan barik noa mundu honetatik, baina aita eta biok agurtu diogu elkarri bizi berri honetan, Intxortako guduan etsaien bala batek hil zuela esan dit.

Horregatik ez dela azken aldi honetan gutunik iritsi etxera.

Ama bakarrik gertatu da Galdakaoko etxean, ez dut pentsatu

Ezingo nuke esan zenbat pertsona dauden, zenbatzen ez dakidalako

Bonbardaketatik 85 urte nahi bere sufrikarioa nolakoa izan daitekeen. Ez dakidana da, Galdakaon egun honen 85. urteurrena omentzen ari direnean, gerrek jarraituko dutela eta oraindik ere umeak hiltzen jarraitzen dituztela, arrazoirik gabe. Bakarrik espero dut, amari eta hemen nirekin daudenen senitartekoei norbaitek barkamena eska diezaien eragindako minagatik.

Beude oroimena eta memoria luzaroan. Aurreko lerro horiek asko eduki dute fikziotik, baina zoritxarrez askorentzat errealak izan ziren tankera horietako pasarteak gerra garaian.

Laurogeita bost urte bete berri dira maiatzaren 19 hartatik.

Zortzi hamarkada baino gehiago galdakoztarrei —eta euskaldun orori— udaberria ostu zietela; frankistek fusil eta bonba artean ekarri zuten uda hori ezagutu ere ez zuten egin askok.

«Penan eta tristuran» hazi eta hezitako umeak izan dira gehienak Agurtzane Yurrebasok dioen moduan; denek pairatu zuten Gerra Zibilaren astindua modu batean ala bestean. Senideren bat galdu izanaren doluari, eta amorruari beharbada, frankisten errepresioa gehitu behar zaio gerrako ume horiek jasandako sufrimenduari.

Aurten ere Galdakaoko Udalak Galdakao Gogora elkartearekin eta Aranzadi Zientzia elkartearekin elkarlanean Memoriaren Astea antolatu du, «justizia, egia eta erreparazioaren aurretik memoria ariketa sakona» egin behar dela nabarmendu zuen Iñigo Hernando alkateak Memoriaren Astearen aurkezpenean.

Horretan laguntzeko etorri dira lerro hauek guztiak, fikziotik eta errespetutik idatzitakoak. Bazioelako Joan Mari Irigoienek «Lur bat haratago» eleberrian: «Arma-bidez gerla irabazten duenak erabakitzen du hitzaren norabidea» eta hori agerian geratu da gure herriak erasotu eta gutxira esaten zutenean «gorriek hil» zituztela eta zer esanik ez 1939an Francok gerra arma bidez irabazi eta 40 urtez erabaki zuenean hitzaren norabidea.

Gaur gaurkoz 40 galdakoztar identifikatu dira gerran

hildakoen artean, gainera bederatzi galdakoztar fusilatu zituzten, baina arnasa utzitakoak, asko izan ziren garai haietan. Beste askori bakea ostu zion gerrak. Bakea galduta eta gaztetasuna loratu barik krudelkeriaren zamapean bizi izan dira luzaroan, barkamenik jaso gabe. Barkatugabeak, baina ez ahaztuak. Beude euren bake aldarriak eta indarra denon memorian. •

Eraikin barriak eta Goi Mailako ziklo barria estreinatuko dauz Zulaibar ikastegiak irailean!

Automatizazioa eta Robotika Industriala ziklo barria! + INFO

Matrikulazio epea zabalik maiatzaren 27ra arte!

Binke! maiatza 2022 17

Enbaxadoreak

Oneka Perea Ariznabarreta Estokolmoko galdakoztarra Jaiotzez: Galdakao. a).

Gaur egun: Stockholm (Suedi Jaiotza urtea: 1998. logia Molekularra EHUn. Ikasketak: Biokimika eta Bio masterra bukatzen.

Zertan dabil: Toxikologiako

«Galdakaon dagoen herri eta elkarte giroa falta zaio Estokolmori» Zerk eraman zintuen herritik alde egitera? Hitz laburretan esanda, ikasketek eta nire garapen profesionalak. Karrerako hirugarren urtean Erasmus egonaldi bat egiteko grinak eraman ninduen lehendabiziz herritik alde egitera.

Zeintzuk dira bizi izan dituzun aldaketarik nabarmenenak? Batez ere klima nabarmenduko nuke.

Hotza maite dudan arren, Galdakaon ez gaude ohituta -15ºCko neguetara, eta hori Suedian bizi naizenetik ikasi dudan zerbait da. Elurra ere gogoz jausten da neguan zehar, eta neguak, oro har, urri bukaeratik apirilerarte irauten du.

Honekin batera, argi eskasia ere daukagu...

Zer du zure hango herriak, Galdakaok ez duena? Eta alderantziz? Estokolmok, hiriburu izan arren, badu bake eta lasaitasuna haren kaleetan. Puntako orduetan, metroa betebeterik doan arren, ez dago itzelezko zaratarik, marmar isiltxo bat baizik. Euskal Herrian pixka bat zalapartatsuagoak garen artean. Aitzitik, Galdakaon dagoen herri eta elkarte giroa falta zaio Estokolmori. Ez daukate kuadrila bezalako kontzepturik, edo bazkari popularrik, ezta herriko jairik ere...

Zeren falta sumatzen duzu han? Bereziki familiarena eta lagunena. Bi urte eta gero, nahiko talde handia egin dut Estokolmon ere, baina saihestezina da familiartekoek zein kuadrilakoek egiten dituzten plan gehientxoenak ukatu behar izatea. Oso harreman estua dut gurasoekin, eta telefonoz ia egunero hitz egiten dugun arren, batzuetan haien besarkada, mimo, edo musuak dira gehien behar ditudanak.

18 maiatza 2022 Binke!

Aitite-amamak ugariagotan ezin ikustearen pena ere badut...

Zer gomendatuko zenioke zure herritar bati han bisitatzeko? Estokolmo oso hiri polita da, baina ez lar handia, pare bat egunetan ikusteko modukoa. Zerbait berezixeagoa gomendatzekotan, Suediako natura bisitatzea gomendatuko nuke. Batik bat Estokolmoko artxipelagoa.

Gure herriaz hitz egiten badiezu hangoei, zeren inguruan aritzen zara bereziki? Denbora guztian egiten diet hitz Galdakaoz, baita Euskal Herriaz ere. Erromeriez eta jaietako giroaz mintzatu naiz askotan, nola Santakurtzak ospatzen ditugun irailean eta orduan, herritar guztiok batzen garen ekintzak, show, lehiaketa, eta bestelako jarduerak antolatzeko. Euskal dantzez ere egin diet berba, eta behin Zazpi Jauzi dantza erakusten saiatu nintzen! (barreka) Zer dakite gure herriaz? Suedian badakite euskaldunok berezi sentitzen garela, kultura oso berezia dugula eta ez daukala espainiarrekin zer ikusirik. Halaber, ezagutzen dute zeinetan famatua den gure gastronomia, batez ere gure pintxoak. Euskara hizkuntzaz ere badute zerbait entzunik, behintzak badakite nola ez duen Europako beste inolako hizkuntzaren antzik batere.

Zeintzuk dira zure etorkizunerako asmoak? Momentuz Suedian geldituko naizela uste dut. Abuztuan hasiko naiz laborategian lanean, sei hilabeteko kontratuarekin. Gustura banabil kontratua luzatzeko aukera emango didate otsailean.

Beranduegi ez ote gabiltza?

Lurretik

ESTIBALIZ APELLANIZ INGUNZA

E

guneroko eginbehar eta arazo guztiez gain, igarri barik datorkigu gainera beste ardura astunago bat: klima-aldaketa. Erregai fosiletan oinarritu dugu bizitza modernoa; baina gaion erreketak karbono dioxidoa askatzen du; eta gas horrek apurka-apurka Lurra berotuaz gainera, izpi infragorriak xurgatzen ditu, gure bizigiroa kakazturik. 1960ko hamarkadan zientzialariek, berotze globalaren ondorio arriskutsuez jabeturik, garbi esan zuten erregai fosilak etengabe erabiltzeak eta, era berean, basoak gorri utzirik, hondamendi ikaragarriak eragingo genituzkela. Baina guk, geurean aurrera. Burua euki badaukagu, baina ez dakigu non! Jakinean gaude, barreak negarra dakarrenez, beroketa horrek gure bizigiroa arriskuan jarri lezakela, baina, jokabide garbia hartuz gero, enpresa handien irabaziak asko murriztuko

liratekenez, arazoa arintzeko ez zen neurri zehatzik hartu.

Azken hamarkadetako beroketa etengabeak ondorio oso larriak eragin ditu ekosistema guztietan, bai lehorrean eta bai itsasoan. Galbide horretatik jarraitzen badugu, laster izango dugu hondamendirik handiena: geure buruarena.

Gaur egun, larrialdiak eraginda burutsuago jokatzeko ardura zabalduz doan arren, gizateriaren iraupena arriskuan jartzen duen beroketa katastrofikoa saihesteko neurritik oso urrun gaude.

Aukera bi baino ez ditugu: lehenbailehen erregai fosilen azpiegitura energetiko osoa alde batera utzirik, energiabide berriztagarriak eta garbiak aukeratu, edota geure burua hondamendian jarri, gero eta ondorio galgarriagoak jasanez. Baina horrek, zalantzarik gabe, aldaketak dakartza gure bizimoduan. Gure arduragabekeriari uko egiteko prest gaude?

Amaiurko gaztelua, 500 urte AITZOL ALTUNA ENZUNZA

N

afarroako baskoien Estatua zatika joan ziren inperialistak azpiratzen. XII. mendean kostalde osoa konkistatua izan bazen, XVI. mendean erreinuaren ardatzari tokatu zitzaion: Goi Nafarroari. Gaztelako Isabel erregina hilda zegoela, Aragoiko Fernando Errege Katoliko edo Faltsutzailearen Espainiako gudarostea Aguraindik sartu zen 1512ko uztailean. Konkista hartan, hainbat nekazari eta abeltzain galdakoztarrek parte hartu zuten bete beharreko zerbitzu militarrean —olagizonak libre zeudelarik—, Bizkaiko Jauna ere zen Fernando, ondasunak eta bizitza galtzearen mehatxupean.

Henrike «zangotzarra» errege euskaldunak gidatuta, nafarrok, frantses eta gaskoien laguntzarekin, 1521an Nafarroa Behera askatzea lortu

Lehoinabarra zuten beste 100 urtez subirano mantenduz, baita gotorleku batzuk: Amaiur, Behobia eta Hondarribiako gazteluak. Aurten, 500 urte betetzen dira 10.000 espainiar soldaduei eta euren 16 kanoiei aurre eginez: «Amayurko gaztelu baltz ori, berreun gudari sumin, zaintzen zaituen zaldun onak, Naparra-aldez egin zuten zin» (E. Urkiaga «Lauaxeta»).

Frantzisko Xabierkoaren anai nagusiek, Joanesek eta Mielek, ihes egitea lortu zuten, baina gazteluaren buru ziren Jaime Belaz Medrano kapitaina eta bere semea, Iruñean kartzelaratuak eta bertan pozoituak izan ziren inperialistengatik. Nafar buruzagiek Amaiurren gotortuak zeudenekin egun horietan idatzitako 51 eskutitz daude, eurotariko batek dio: «Gure leinu eta naziokoak diren zaldun guzti horiek, inoiz beste naziorik irabazi ez duen ohorea irabaziko duzue», 200 euskaldun haientzako: Betiko argia!

Binke! maiatza 2022 19

BINKE

Gorozibaiko lurrak erosi dauz Udalak

BINKE

BINKE

Galdakaoko Udalak RCD izenez ezaguna dan Gorozibaiko hondakinen lantegia eraikitzea saihestu eban maiatzaren 12ko ohiko osoko bilkuran, bertan eguzki-ortuak eraikitzeko proposamenagaz. Alderdi guztiak, atxiki gabeko zinegotzia izan ezik, RCD eraikitzearen aurka azaldu ziran, baina ez dira bat etorri egiteko-moduekaz edota proiektu barriagaz.

Erletxe industrialdea lagunduko

Juan Karlos Irizarri omenaldia

Udalak 11,5 bider handituko dau Erletxe industrialdeko dirulaguntza 10.000 eurotik 115.000 eurora igota aurten.

Holan azaldu eban industrialdeko enpresen alkarteak.

Da Capo, Galdakaoko Musika Banda, Ad Libitum Galdakaoko Txistulari Banda eta Maximo Moreno Musika eskolako abesbatzak omenaldia egin eutsien Irizarri.

20 maiatza 2022 Binke!

BINKE BINKE

Galdakao bonbardatu eben orain 85 urte

BINKE

BINKE

Maiatzaren 19an 85 urte bete ziran tropa faxistek Galdakao bonbardatu ebenetik. Berezi Plazakoetxe eremuan sarraski handia egin eben bonbak airetik botata, eta horregatik urtero ekitaldia egiten da hemen, hain zuzen be, gerrako biktimen omenez jarritako eskulturaren bueltan. Omenezko lehenengo lorak alkateak jarri ebezan ikastetxeetako ikasleekaz batera.

Usansolo Herriaren salaketa

Memoria Astea ospatu da

Usansoloren segregazioaz erabakitzeko «pilota Bizkaiko Batzar Nagusien teilatuan» dagoala adierazi eban UH plataformak, eta oraindik «gaia landu ez dabela» salatu.

Tropa faxistek Galdakao bonbardatu ebenetik 85 urte bete ziran maiatzaren 19an, eta haren gaineko «memoria ariketa sakona» egiteko Memoria Astea antolatu eben.

Binke! maiatza 2022 21

GALDAKAO FUTBOL TALDEKO BETERANOAK

DAWID LASKOWSKI

Kaiola Festibala

Ibarretxe Malagan omendua

PENTSIODUNAK MARTXAN PLATAFORMA

Iñaki Ibarretxe futbolari ohia omendu eben Malagan, Galdakaoko zein hango klubetan aritu baitzen. Galdakaoko futbol taldeko beteranoak partida jokatzera joan ziren eta Ibarretxek ohorezko sakea egin eban.

GURE ESKU GALDAKAO

Kaiola festibalaren antolakuntzak honezkero argitaratu dau aurtengo edizioaren kartela. Ekainaren 3an eta 4an antolatuko da Galdakaoko Torrezabal Kultur Etxean eta zortzi talde-bikote igoko dira oholtzara.

Gure Eskuk lokala ireki dau

Duatloi Txikia eta pentsiodunak

Pirinioetako Bidea ekimen euskaldun-katalanean Laina mendia argiztatuko dau Galdakaok, eta informazio eta prestaketarako lokala ireki dau Gure Eskuk frontoian.

Martxoaren 20ko Duatloi Txikian batutako diru guztia (580€) Galdakaoko Pentsiodunak Martxan plataformari eskaini deutsaz Triatloi Taldeak.

Maiatzaren 9an hasi ziran Urreta eta Tximiolarre auzoak batuko dituen igogailua eraikitzen eta lanek sei hilabete iraungo dabe gutxienez

Galdakaoko Maximo Moreno Musika Eskolan hurrengo ikasturterako matrikulatzeko epea zabalik egongo da maiatzaren 27ra arte

22 maiatza 2022 Binke!

EAJ GALDAKAO

Fernando Izagirre ikertzen ari dira

Autobus geltoki aldaketa hasi da JB Uriarten markesina barriagaz

AITZOL ZAMALLOA

Izagirre galdakoztarra DYAko presidente zanean egindako ustezko irregulartasunak ikertzen ari da Espainiako Fiskaltza, DYAko egungo presidenteak salatuta.

Gazte Eguna arrakastaz itzuli da Hilaren 7an antolatu zan Galdakaoko Gazte Egunaren hamargarren edizioa.

Aurreikuspenak erabat bete zirala esan eben antolatzaileek, pandemiaren osteko edizio honetan. Musikaz gain, paellak egiteak ez eban hutsik egin.

Binke! maiatza 2022 23

Unax Arnaiz, musikaria

«Denak egiten du aurrera, zergatik musikak ez?»

TESTUA: BEÑAT ARMENTIA ARRIANDIAGA ARGAZKIA: @ANDER.PRS

Mundu mailan denen ahotan dauden musika genero berriak iritsi dira Galdakora. Orain arte jendartean ezezagunak ziren estiloek hautsak harrotu eta lortu dute haien tokia aurkitzea nazioarteko eszenan, eta ari da pixkanaka gure inguruetara iristen. «Wax 960» dugu Galdakaon horren adibide.

B

ere burua «Wax 960» ezizenez aurkezten duen musikari gaztea da Unax Arnaiz (Galdakao, 2001). Gertu bizi izan du rapa nerabezarotik gaurdaino, baina ez du harreman handirik izan musikarekiko duela gutxira arte. Konfinamenduan zehar hasi zen bere kantei forma ematen eta hauek gorpuzten, eta hala, joan da azken hilabeteetan gutxika hauek kaleratzen sarean. Galdakoztar gazteak harrera ona izan du orain arte aurkeztutako lanetan, eta hortaz eta honetaz sakontzeko aukera izan du hurrengo lerroetan.

Nola azalduko zenioke sekula entzun ez zaituen bati zer motatako musika egiten duzun? Batez ere egungo gazteriaren artean pisu handia hartu duten genero batzuetan murgilduta nago une honetan, «drill» eta «Marsella» dute izena hauek. Erritmo dantzagarri eta biziak dituzte sortzen ari diren genero berri hauek, abestia ezagutu gabe ere edonor dantzarazi dezaketenak, eta honek zirraratzen nau bereziki, betetzen ditu nire barrenak.

24 maiatza 2022 Binke!

Finean rapa dute jatorria denek, eta azken urteetan izandako bilakaera esanguratsua izan da oso.

Nori edo zeri zuzentzen dizkio bere kantak 20 urteko gazte batek? Artista bakoitzak erabakiko du nori idatzi, zeri heldu eta zein helburu finkatu. Norberak dituen motibazioak asebetetzeko egingo du bide baten edo beste baten hautua, eta horren arabera idatzi letrak. Nire kasuan, esaterako, kantak orokorrean lagunei zuzenduta daudelako haiekin bizitako momentuak «izoztu» eta kantetan islatu ohi ditut, batez ere haiek goza dezaten. Egiten edo idazten duzun horrek norbera betetzea, hor dago gakoa.

Musikaren alorrean akaso erabateko haustura bat atzoko eta gaurko belaunaldien artean, ezta? Bai, erabatekoa. Sarritan entzun izan dut helduen aldetik gainera guk egiten dugun hau «ez dela ona», edo «jada ez dira lehengoen antzeko talderik existitzen» eta beste hamaika lelokeri. Akaso hobe lukete hauek denek behintzat minutu bat eskaintzea egungo gazteek egiten dugun musikari, edozer esan baino lehen. Denak egiten du aurrera, zergatik musikak ez?

Freudek zioen zerbaitek bilakatuko badu nahitaezkoa dela «aita hiltzea». Hil da dagoeneko? Ez guztiz. Nire kasuan esaterako handia da etxean «lehengo» musikarekiko dugun zaletasuna, eta horrek hor dirau, baina aipatutako metafora niri dagokidanez ari da betetzen, bai. Zer esanik ez ingurukoen artean, nork entzuten du jada orain dela urte batzuetako musika gazteen artean? Uste dut zerbait naturala dela hau, beharrezkoa inkluso. Badaude oraindik garai bateko horri eusten dieten printzak, baina gutxiengoa dira.

Aiman JR, Nickzzy, The Poing bezalako mainstream gazteak Bilbo eta inguruetan. Mundu ezezagun bat askorentzat? Ez soilik azpimarratutako horiek, beste hainbat daude horietatik at inguruko bazterretan. Euskal Herrian, esaterako, «mundu» honen biran gaudenok ari gara ikusten badaudela beste hainbat gazte hasten eta hazten, eta haien lekua aurkitzen. Eta ez soilik abeslariak; gazteei dagokienez ari dira hazten filmmakerrak, ekoizleak, zigiluak eta abar. Hala ere goian nabarmendutako horien mailara iristeko uste dut muturrera eraman beharrekoa dela ogibidea, eta niri behintzat ez dut uste hau dagokidanik.

Horren dira bitxiak garai berri hauek ezen ez da beharrezkoa musika notak zeintzuk diren jakitea musikari izateko. Zer iritzi honi dagokionez? Ni harago noa. Musikak jada ez du lehen egiten zenaren antzekorik ia. Kaleratzen den kanta batek arin nekatzen du entzulea hilabete gutxiren biran, zeharo aldatu da lehengoarekin alderatuz paradigma. Dena doa azkar, sartzen da eta handik eta gutxira irten. Hala ere sinisten dut badagoela benetan ondo zaintzen den eta egiten den musika, baina denbora gehiago eskaini behar zaio honi.

Beraz, edonor izan daiteke musikari gaur egun? Gauza guztien antzera. Denborak erabakiko du ostean egindako horren emaitza zein den. Hala ere uste dut kasu honetan berebizikoa dela eskaini beharreko dedikazioa. Eta ez hori bakarrik. Nahiz eta egindako horrek maila izan, nekeza da jendearekin bat egitea, konektatzea eta haiek ere egindako horretan sinistea. Egungo musikarientzako uste dut azken horrek duela benetako garrantzia, beraz uste dut konplexua dela honen guztiaren inguruko ulerkera, nire aburuz bederen.

Musika eta politika. Historian zehar elkarren eskutik helduta joan diren bi termino. Hala dirau? Ezetz esango nuke. Gazteek orokorrean, musikari dagokionez, uste dut nahiago dutela ur handietan murgildu baino egunerokotasunean bizi dituzten bizipenak islatzea kantetan. Kontua da batzuek uste dutela paso egiten dugula gauza guztiez, baina kontziente gara gertatzen ari denaz, agian ez gara horrekin identifikatzen. Politikariek galde dezatela hobe haien buruei zergatik ez duten gazteriarekin konektatzen, guri ezer eskatu baino.

Eta horren aurrean, zerk lortu du egungo musika

Kontaktua: Instagram: @wax_960 Posta: 960wax@gmail.com YouTube: Wax 960 Spotify: Wax genero berriek gazteriarekin konektatzea? Komunitate baten parte sentiaraztea, adibidez. Ez nuke jakingo esaten hala ere zein den zehazki honen guztiaren atzetik dagoen «giltza», baina uste dut sormenari bidea eman dietela genero berri hauek, bideoklipak honen erakusle, eta lehen agian ez zegoen halakorik.•

Binke! maiatza 2022 25

Binke.eus

Paperetik harago, hauek dira Binkeren webgunean irakurrienak!

Santakurtzetako kontzertuetarako talde proposamenen artean bozka daitekela iragartzen duen albistea izan da irakurrienetarikoa.

Errepublika edo monarkia gurago duten bozkatzera 205 pertsona joan ziren Galdakaon eta %100ak bozkatu zuen errepublikaren alde.

Galdakaoko Jai Batzordeak Santzakurtzetako antolaketan parte hartzeko dei zabala egin zuen.

Transfusio eta Giza Ehunen Zentroko langileek lau eguneko greba egin zuten Labeako ospitalean, gehiengo sindikalak deituta.

Ainhoa Jugok Galdakaoko bonbardaketaren harira idatzitako iritzia, «antolakuntza komunista» aldarri duena.

Lekubasoko merenderoaren erabateko aldaketa iragartzen eta erakusten zuen albistea izan da irakurrienetarikoa.

Udalekuetan begirale lanean aritzeko interesa dutenentzako informazio gehigarriak interesa piztu zuen.

Gure herrietako

aktualitatea:

Binke TV

Gure Lurreko Merkatua eguenero egongo da Agirre Lehendakariaren plazan.

26 maiatza 2022 Binke!

Hauek dira grabatu eta argitaratutako azken hiru bideoak Binke telebistan!

Usansoloko jaietako kuadrila jaitsieran eta pregoian egon zen Binke giroa grabatzen.

Iñaki Ibarretxe eta Jon Zarate Galdakao eta Malagako futbolari ohiak elkartuta.

Sare guztiak klik bakarrean!

Zuengandik ahalik eta hurbilen egoteko, webguneaz gain Binkek WhatsApp, Telegram, Instagram, Twitter, Facebook eta YouTube sareak ditu eskura. Eta gainera, bere zenbaki guztiak formatu digitalean argitaratzen ditu ISSUU kanalean. Esteka horiek, eta askoz gehiago, ondoko QR kodean dituzu!

Proiektu honetarako lanean: Argitaratzailea: Aitu elkartea.

Koordinatzailea: Jon Gomez Garai.

Irudia eta maketazioa: Naia Bergaretxe.

Erredakzioa: Leire Regadas, Unai Sarriugarte eta Xabi Ealo.

Batzorde Orokorra: Gaizka Uriarte, Ixone Muñiz, Leire Zamalloa, Ainara Goitiandia, Beñat Armentia eta Iñigo Larrea.

Ilustratzaileak: Irrimarra.

Inprenta: BEPSA. Banaketa: Lantegi Batuak Fundazioa eta Correos.

Hilero banatutako ale kopurua: 14.000.

Lege Gordailua: BI-41-2016 ISSN: 2444-9385

Proiektu hau posible egiten dute:

linktr.ee/binke

Ohiko kolaboratzaileak: Manu Etxebarria, Edu Madina, Aitzol Altuna, Estibaliz Apellaniz, Joanes Urkixo, Yayone Altuna, Irati Bediaga, Julen Gabiria, Gotzon Barandiaran, Antton Irusta, Nerea Urgoiti, Josi Basterretxea, Xabier Valencia, Nagore Ferreira Zamalloa, Edu Olea eta Bego Martinez.

Elkarte laguntzaileak: Ganguren Mendi Taldea, Burtotza Mendi Taldea, Andra Mari Dantza Taldea, Galdakao Gogora, Etxerat, Usansolon Euskaraz, Euskaraldia eta Bagabiz euskara elkartea.

Argazkilariak: Jabi Rojo, Gotzon Almaraz, Aitzol Zamalloa eta Julio Legarretaetxebarria.

Webguneko laguntza: Aitor Espinosa eta Naiara Perez de Villarreal.

Binke aldizkariak ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako iritzi edota esanen erantzunkizunik Harremana: 680 74 32 11 info@binke.eus

www.binke.eus

Babesle ofizialak:

Binke! maiatza 2022 27

Bekeako Asentzio Jaiak Maiatzak 27, barikua Txikien Txoko Txukuna 18:00 Txipli-Txapla-Pum! kalejira

«Andra Mari Txiki» dantza-dantzari

Antzerkia Maiatzak 27, barikua

Album Formol Laborategia Ordua: 20:00 Sarrera: 4,5-6€ Torrezabal Kultur Etxea

18:30 Iñakiren oroimenez eskupilota partidak

Adiskide Pilota Elkartea

Maiatzak 28, zapatua

Musika Maiatzak 28, zapatua

Bailando Raro

Auzokoen Eguna

Chica Sobresalto

13:00 Proiektorean auzoko bideo ikusgarria

Ordua: 20:00 Sarrera: 6-8€

Ostean, luntxa 18:00 VI. Euskal Artzain Txakur erakusketa

Artxaten

Maiatzak 29, domeka Asentzio Eguna 09:00 Mendi ibilaldia

Bekelarre-Basozabal-ArtetaIsisi-Usansolo-Bekea Ganguren Mendi Taldea 12:00 Meza nagusia 12:00 Dantza erakustaldia

Galdakaoko Txistulariak Andra Mari Dantza Taldea 15:00 Herri bazkaria

Bertsolariak: Arkaitz Estiballez eta lagunak Etxebarria Aita-seme Trikitilari erromeria 21:00 Jaien amaiera

Azken biribilketa

Torrezabal Kultur Etxea

Kaiola Festibala Ekainak 3, barikua - Oren Ambarchi & Crys Cole.

- Leila Bordreuil & Chris Corsano & Luke Stewart.

- Marcia Bassett & Samara Lubelski.

- Mazen Kerbaj.

Ordua: 17:00 Sarrera: 11,25-15€

Ekainak 4, zapatua - William Parker & Hamid Drake.

- Francois J. Bonnet & Stephen O’Malley.

- Chris Corsano & Dennis Tyfus.

- Eyvind Kang & Jessika Kenney.

Ordua: 17:00 Sarrera: 11,25-15€

Jaiak Ekainak 4, zapatua

Mozoilo Eguna Galdakaoko hainbat elkarte

Maiatzak 28, zapatua Lasai Eguna - Txakoli Eguna 13:00 Eskerrak laguntzaileei

Txakoli dastamena

28 maiatza 2022 Binke!

12:00 Puzgarriak eta pintxoak, Ardanza parkean 12:00 Erronka solidarioa. Bizkaiko 4 puntu

kardinalak lotzeko txirrindularien igarotzea herritik 12:30 Erronka solidarioa. Pintxo dastaketa, Ardanzan 13:00 Animazioa herritik Da Capo bandarekin

15:00 Mozoilo bazkaria Kurtzeko plazan 17:00 Txirrindulari gaztetxoen gynkana solidarioa

Kirola Ekainak 5, domeka

Ardanza parkean 17:30 Kuadrilen arteko lehia

Iturrondo plazatik hasita 19:45 Erronka solidarioaren bukaera martxa

Plazakoetxetik Ardanzara 20:15 Erronka solidarioaren amaiera ekitaldia

Usansoloko herri lasterketa U113 triatloi taldea Ordua: 12:00 Usansoloko Arlo Baltza plaza

20:45 Elektrotxaranga GOTx Ardanza parketik

* Asteburu osoko egitaraua binke.eus-en Ekainak 4, zapatua

Sukaldaritza Jose Miguel Olazabalagak eguaztenetan 18:00etan eskainitako masterclassak

Athletic Eguna

Usansolo Gure Herria Athletic Peña 10:00 Plazaren prestaketa

Maiatzak 25: Bakailoa

11:00 Hamaiketakoa

Ekainak 1: Frijituak

12:30 Trikipoteoa

Ekainak 8: Txipiroiak

15:00 Bazkaria plazan

Ekainak 15: Tartak

17:00 Mus, zezen mekanikoa, igela eta bingoa.

Torrezabal Kultur Etxean

RPS 258/15 M.Miguel Herrero D.O.O Y Audioprotesista

16:30 Oparien zozketa

Ikusmena eta entzumena Bizitza gehiago ematen diegu zure zentzumenei Juan Bautista Uriarte, 19. GALDAKAO Telefonoa: 94 456 59 54 WhatsApp: 688 856 690 Hauetan ere bagaude!

ikusmen eta entzumen zentroa

Binke! maiatza 2022 29

30 maiatza 2022 Binke!

Binke! maiatza 2022 31

Galdakaori buruzko informazio garrantzitsu guztia DOAKO APP an.

Galdakao zure eskura informazio gehiago: www.galdakao.eus